หนสาธารณะความหมายของหนสาธารณะ

“หนสาธารณะ” หมายถง “การกยมเงนของรฐบาลเมอรฐบาลมรายไดไมเพยงพอกบรายจาย จงจ าเปนตองกเงนมาใชจายโดยเฉพาะอยางยงรฐบาลของประเทศก าลงพฒนา แตเดมเรามกมความรสกเกยวกบการกอหนยมสนไปในทางทไมด ครวเรอนใดมหนสนลนพนตว แสดงวาฐานะการเงนไมด สงคมอาจไมยอมรบนบถอ ประเทศใดมหนสนอยมากแสดงวาฐานะทางเศรษฐกจไมมนคงและอาจจะลมละลายได ปจจบนแนวความคดเหลานเรมเปลยนไป ผทด าเนนธรกจเพยงเทาทมทนอย ธรกจอาจไมเจรญกาวหนา แตถากเงนธนาคารมาลงทนขยายกจการตามโครงการอยางรอบคอบแลว กจการกอาจจะเจรญกาวหนาจนสามารถช าระหนคนและขยายกจการใหกวางขวางยงขน ประเทศชาตกท านองเดยวกน รฐบาลอาจมความจ าเปนตองใชจายเงนเพอพฒนาประเทศลงทนสรางถนนหนทาง ไฟฟา ประปา และพลงงานตาง ๆ เพอกระตนใหประชาชนขยายการลงทนในกจการตางๆ ท าใหประชาชนมงานท า มรายไดสงขนเมอรายไดประชาชาตเพมสงขน รฐบาลกจะสามารถเกบภาษเงนไดจากประชาชนเพมขนเพอช าระหนคน รฐบาลของประเทศตาง ๆ ทงทพฒนาแลวและก าลงพฒนาตางกมหนสาธารณะอยเปนจ านวนไมนอย หนสาธารณะนเราจะมองไดทง 2 ดาน คอ เมอรฐบาลยมเงนเขามากจดเปนรายรบของรฐบาลทางหนง และเมอหนถงก าหนดช าระรฐบาลกตองตงเปนงบประมาณรายจายเพอช าระหน การกอหนสาธารณะของรฐบาลจงมผลตอเศรษฐกจสวนรวมของประเทศ

วตถประสงคของหนสาธารณะรฐบาลของประเทศตาง ๆ กอหนสาธารณะโดยมวตถประสงคพอสรปไดดงนเพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจภายในประเทศ

ในยามทมภาวะเงนฝดเกดขนการกยมของรฐบาลเพอน ามาใชในโครงการตาง ๆ จะเปนการชวยฟนฟภาวะเศรษฐกจ เพราะเมอรฐบาลกยมและน ามาใชจายนนจะท าใหประชาชนมรายไดและเปนการจงใจใหมการลงทนในระบบเศรษฐกจเพมขน ซงจะมผลท าใหมการจางท างานเพมขน มการผลตสนคาและบรการมากขน ท าใหระบบเศรษฐกจฟนตวและกลบสสภาวะปกต สวนในยามทมภาวะเงนเฟอเกดขนนนกตองแกไขดวยการท าใหอปสงครวม (aggregate demand) ลดลง ดงนนนโยบายการคลงทน ามาใชในชวงเวลานจงควรใชนโยบายภาษเพอลดอ านาจซอของประชาชนใหนอยลงไป และรฐบาลกอาจจะใชนโยบายการเงนดวยการออกพนธบตรขายใหกบประชาชนและสถาบนการเงนเพอท าใหปรมาณเงนในมอของประชาชนลดลง และท าใหอปสงครวมลดลงได เงนทกยมมานรฐบาลกอาจจะสะสมไวในรปของเงนคงคลงของรฐบาลทเพมขน

เพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจภายนอกประเทศเมอประเทศมการตดตอคาขายกบตางประเทศในบางระยะอาจตองประสบกบปญหาดลการช าระเงน

ระหวางประเทศขาดดล ซงเปนระยะทประเทศมรายไดทเปนเงนตราตางประเทศต ากวารายจายทเปนเงนตราตางประเทศ รฐบาลอาจแกไขโดยการกยมเงนจากตางประเทศเพอใชแกไขปญหาดลการช าระเงนทขาดดล เพอใหประเทศสามารถด ารงรกษาอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศไวไดโดยไมตองปรบปรงคาอตราแลกเปลยน

เพอใชจายในกจการฉกเฉนหรอรายจายทมลกษณะผดแปลกไปจากรายจายตามปกต เชน การกยมเพอใชจายในการสงคราม การบรณะฟนฟประเทศหลงสงครามหรอภยธรรมชาต ตาง ๆเปนตน

เพอชดเชยงบประมาณทขาดดล

เมอรายไดทไดรบจากภาษอากร การขายสงของและบรการ และจากรฐพาณชยมจ านวนไมเพยงพอตอการใชจายในงบประมาณกจะเกดงบประมาณขาดดลขน รฐบาลจ าเปนตองจดหาเงนมาชดเชยการขาดดลนซงทางหนงทมความส าคญทสดจะใหไดเงนมากคอการกยมเงนจากแหลงตาง ๆ มาชดเชยงบประมาณทขาดดล

เพอใชในการลงทนตามโครงการพฒนาเศรษฐกจและสงคมเหตผลอนนเปนเหตผลทประเทศทประเทศก าลงพฒนาทงหลายยดถอในการกยมเงนจากตางประเทศ

มาใชในการพฒนาประเทศ ทงนกเพราะวารฐบาลของประเทศก าลงพฒนาตางพยายามทจะยกระดบการครองชพของประชาชนใหสงขน เพอทจะหลดพนออกไปจากวงจรของความยากจน ( vicious circles of poverty )ซงกลาวไดวาความยากจนเปนอปสรรคอนส าคญในการพฒนาประเทศและท าใหเศรษฐกจเจรญเตบโต เนองจากความยากจนท าใหพฒนาประเทศไมไดและประเทศไมมการพฒนาจงยากจน ซงเปนเหตผลซงกนและกนดงนนประเทศดอยพฒนาจงมการออมนอย มอตราการเกดสง มอตราคนไมรหนงสอสง เทคนคในการผลตต าดงนนประเทศก าลงพฒนาจงพยายามหาทางทจะหลดพนออกไปจากวงจรอนน โดยพยายามระดมทรพยากรตาง ๆ และเงนลงทนเพอน ามาใชในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ แตเนองจากก าลงคนและก าลงเงนภายในประเทศมจ ากดไมเพยงพอกบความตองการใชในโครงการอนเรงรดได ประเทศก าลงพฒนาจงขอความชวยเหลอจากตางประเทศ แตความชวยเหลอในรปของเงนใหเปลาส าหรบใชในโครงการตาง ๆ กมอยจ ากดรฐบาลของประเทศก าลงพฒนาจงตองกยมจากตางประเทศมาใชพฒนาประเทศ

เพอน ามาหมนเวยนใชหนเกาเมอหนถงก าหนดช าระเงนตนและดอกเบย หากรฐบาลมรายไดไมเพยงพอทจะช าระหนสนได รฐบาล

อาจใชวธกยมหนใหมเพอมาช าระหนเกา การกหนใหมเพอมาลางหนเกา (refinance) กเพอปรบโครงสรางหนใหมระยะเวลาช าระคนยาวนานออกไป และลดภาระการช าระคนดอกเบยเงนก หรออาจจะเปนกรณเปลยนพนธบตรหรอใบหนใหมแทนฉบบเกา ซงโดยปกตจะใหดอกเบยหรอเงนปนผลต ากวาเดม

หลกการกอหนสาธารณะในการกอหนสาธารณะนน รฐบาลจะตองค านงถงหลกในการกอหนสาธารณะ เพอใหการกอหนเปน

ไปอยางเหมาะสมและเปนผลดแกประเทศมากกวาเปนผลเสยหลกผลประโยชนของเงนกเมอมการกเงน เงนกนนควรจะน าไปใชใหเกดประโยชน คอเกดดอกออกผล ดงนน การกเงนทด ควร

ยดหลกวาเปนการกเพอการลงทนใหเกดประโยชน แทนทจะเปนการกเพอใชจายหมดไปโดยไมท าใหเกดอกออกผล ซงมกเรยกวา เปนการกเพอการบรโภค และถงแมวาเปนการกเพอการลงทนกตาม อยางนอยควรจะเปนการลงทนในโครงการทสามารถใหอตราผลตอบแทนสงกวาอตราดอกเบย หรอตนทนของเงนกนน

หลกภาระหนการกเงนมาใชจายจะตองมภาระในการชดใชคนเงนตนทกมาและคาดอกเบย ยงรฐบาลกเงนจ านวน

มาก ในอนาคตรฐบาลกจะตองชดใชคนเงนตนและคาดอกเบยจ านวนมากเชนกน ซงจะท าใหรายจายของรฐบาลสงขนมาก และถาเปนการกเงนจากตางประเทศอาจจะท าใหประเทศตองประสบปญหาการขาดดลในดลการช าระเงนกได ถาประเทศไมมเงนตราตางประเทศมากเพยงพอ ดงนน ในการกเงน รฐบาลจงตองค านงภาระหนดวย คอไมกอหนมากเกนไปจนท าใหเปนภาระหนกตองบประมาณรายจายของรฐบาล และดลการช าระเงนของประเทศ

หลกเสถยรภาพทางเศรษฐกจเมอรฐบาลกยมเงนจากประชาชนจะมผลท าใหการบรโภคและการลงทนของภาคเอกชนลดลง การ

ขยายตวของเศรษฐกจของประเทศจะชะลอตวลง ดงนน รฐบาลจะตองระมดระวงมใหมการกอหนภายในประเทศมากจนเกนไปจนอาจท าใหเศรษฐกจของประเทศหดตวอยางรนแรง และในทางตรงกนขาม เมอมการชดใชเงนกภายในประเทศ ปรมาณเงนในมอของประชาชนจะเพมขน ท าใหการบรโภคและการลงทนของภาคเอกชนเพมขน รฐบาลจงตองมนโยบายอนควบคไปดวยเพอมใหการชดใชคนเงนกและการช าระคาดอกเบย ท าใหเกดปญหาระดบราคาสนคาสงขนอยางรวดเรว

การเกบภาษอากรกบการกยมของรฐบาลตามปกตแลวรายไดทรฐบาลน ามาใชจายในดานตาง ๆ นนสวนใหญมกจะมาจากการเกบภาษอากร

ดงนนภาษอากรจงเปรยบเสมอนเปนราคาสนคาและบรการทประชาชนจายใหแกรฐบาลเพอเปนการแลกเปลยนกบสนคาและบรการทประชาชนไดรบจากรฐบาล ซงเหมอนกบวาประชาชนถกบงคบใหตองเสยสละรายไดทแทจรง (real income) ไปสวนหนง ซงรายไดสวนนอยในรปของสนคาและบรการทางดานเอกชน (private goodsand services) เพอทจะไดรบรายไดทแทจรงอกสวนหนงเพมขน ซงรายไดทแทจรงสวนทเพมขนนอยในรปของสนคาและบรการสาธารณะ (public goods and service) ดงนนการเกบภาษอากรของรฐบาลจงเปนการบงคบประชาชนใหเสยสละรายไดทแทจรงหรอเสยสละความมงคง (wealth) ของตน เพอทรฐบาลจะไดน ามาใชจายในการซอทรพยากรมาใชในการผลตสนคาและบรการทางดานรฐบาล เพอทจะเพมรายไดทแทจรงหรอความมงคงใหแกประชาชนจากประโยชนทจะพงไดจากสนคาและบรการทางดานรฐบาล

ทางทรฐบาลจะใหไดมาซงรายไดเพอจะน ามาใชจายอกวธหนงกคอการกยม ซงเปนวธหนงทรฐบาลปฏบตเหมอนกบเอกชน การกยมของรฐบาลเปนการกอหนใหเกดขนแกรฐบาล ซงหนของรฐบาลหรอหนสาธารณะ (public debt) นเปนทางหนงทรฐบาลจะไดรายไดมาใชจาย โดยปราศจากการท าใหรายไดทแทจรงของประชาชนลดลงไปเหมอนเชน ในกรณทรฐบาลเกบภาษปกตแลวเมอรฐบาลน ารายไดทไดมาจากการเกบภาษอากรไปใชจายซอทรพยากร เพอใชในการผลตทางดานรฐบาลนนทรพยากรทใชในการผลตทางดานเอกชนจะลดนอยลง แตการกยมของรฐบาลนนมผลตรงขามกบการเกบภาษอากร นนคอการกยมเงนของรฐบาลนนไมเปนการบงคบเหมอนกบการเกบภาษอากร แตขนอยกบความสมครใจของผใหก การกยมของรฐบาลจากประชาชนนนกโดยการออกพนธบตรรฐบาล (government bond) ขายใหกบประชาชน ซงประชาชนไมไดถกบงคบใหซอและการใหกยมนนกเพอเปนการแลกเปลยนกบสญญาหรอพนธะผกพนทรฐบาลใหไวกบผใหกยมวารฐบาลจะจายผลตอบแทนใหในอนาคต ดงนนการเกบภาษกบการกอหนสาธารณะจงเปนวธการหารายไดมาใชจายทแตกตางกน ในขณะทการเกบภาษอากรท าใหรายไดทแทจรง ประชาชนลดลงไปเพอแลกเปลยนกบสนคาและบรการทจะไดรบจากรฐบาล สวนการกยมจากประชาชนนน ประชาชนไมไดเสยสละรายไดทแทจรงของตนไปเพอประโยชนทจะไดรบจากสนคาและบรการของรฐบาล แตทใหกยมกเพราะรฐบาลสญญาวาจะจายรายไดจ านวนหนงใหในอนาคต ดงนน หนสาธารณะ จงเปนสญญาหรอขอผกพน (Contraction or obligation) รฐบาลใหไวแกผทใหรฐบาลกยมวารฐบาลจะจายคนเงนตนและผลตอบแทนจ านวนหนง ซงอยในรปดอกเบยใหในอนาคตจากการทเขายนยอมใหรฐบาลน ารายไดของเขาไปใช

ประเภทของหนสาธารณะหนสาธารณะอาจจะแบงออกเปนประเภทตางๆ ตามวตถประสงคในการจ าแนกประเภท หนสาธารณะ

ไดดงนแบงตามแหลงทมาของเงนก อาจจ าแนกออกเปน

หนภายในประเทศ (internal debt)เปนหนเกดขนจากการทรฐบาลกเงนจากแหลงเงนกตางๆ ภายในประเทศ เปนตนวา กยมจากเอกชน

ธนาคารพาณชย ธนาคารกลาง และสถาบนการเงนอน เชน บรษทประกนภย ธนาคารออมสน ซงอยในประเทศ และเงนทกยมนนรฐบาลอาจจะขอกเปนเงนตราของประเทศนน หรอขอกเปนเงนตราตางประเทศกไดในกรณของประเทศไทย ไดแก

-กจากธนาคารแหงประเทศไทย โดยการพมพธนบตรเพมขน-กจากธนาคารพาณชยและสถาบนการเงนอน ตลอดจนประชาชนทวไป เชน การขายพนธบตรและ

หลกทรพยรฐบาลประเภทอน ๆ ทงทมระยะสนและระยะยาวใหสถาบนการเงนและประชาชน เปนตนหนภายนอกประเทศ (external debt)เปนหนทรฐบาลขอกยมมาจากแหลงเงนกภายนอกประเทศ ซงอาจจะเปนการกเงนจากบคคลหรอรฐ

บาลตางประเทศ หรอสถาบนการเงนระหวางประเทศ เชน การกยมจากธนาคารระหวางประเทศเพอการบรณะและพฒนาการหรอธนาคารโลก(IBRD)แบงตามระยะเวลาของการก

โดยยดเอาระยะเวลาในการช าระคนเงนกของรฐบาลเปนหลก โดยทวไปแลวระยะเวลาการกยมของรฐบาลจะแบงออกเปน

หนระยะสน (Short term)เปนหนทมระยะเวลาในการช าระคนภายในเวลาไมเกน 1 ป เมอรฐบาลมความจ าเปนทจะตองใชเงน

ในระยะเวลาอนสน แตรฐบาลมเงนคงคลงไมพอ เชน ในตอนตนป ชวงรายไดจากการเกบภาษอากรยงไมเขาคลง แตรฐบาลมความจ าเปนทจะตองหาเงนมาใชจายตามโครงการตาง ๆ ทก าลงท าอยไมใหงานสะดดหยดลงรฐบาลกอาจจะกยมจากแหลงเงนกตาง ๆ เพอน าเงนมาใชจายกอน การกอหนในระยะสนของรฐบาลนนสวนใหญกไดแกการออกตวเงนคลง (Treasury Bills) นอกจากนกอาจจะมการออกใบรบรองการเปนหนของรฐบาล(Certificates) โดยมขอผกพนวารฐบาลจะจายคนเงนตนและผลตอบแทนจ านวนหนงให ซงใชกนในสหรฐอเมรกา และนอกจากนกอาจจะมการขอเบกเงนเกนบญชจากธนาคาร (Overdraft) ดวย

การกยมโดยใชตวเงนคลงนนเปนการกยมในระยะสน เพราะตวเงนคลงมกจะมอาย (Maturity) หรอระยะเวลาการช าระเงนคนไมเกน 1 ป ในสหรฐอเมรกาอายของตวมกจะเปน 3 เดอน สวนของประเทศไทยนนพระราชบญญตตวเงนคลง พ.ศ. 2487 ก าหนดอายไวไมเกน 12 เดอน ดงนนจงกลาวไดวา ตวเงนคลงเปนตราสารชนดหนงของรฐบาลทใชในการกเงน และเขาอยในลกษณะตวสญญาใชเงน

ส าหรบกรณของประเทศไทยนน การออกตวเงนคลง กระทรวงการคลงจะมอบหมายใหธนาคารแหงประเทศไทยออกและจดการแทนกไดและยงไมหามการทธนาคารแหงประเทศไทยจะเขาซอตวเงนคลงในนามของธนาคารเองและอายของตวเงนคลงกเปลยนไปตามความเหมาะสม บางครงออกตวอาย 6 เดอน 3 เดอนหรอ 2 เดอน ซงในปจจบนก าหนดไว 60 วน และอตราดอกเบยของตวเงนคลงกก าหนดเอาไวต า เนองจากผลตอบแทนอยในอตราต า ธนาคารพาณชย และธนาคารออมสนซงเปนแหลงเงนกอนส าคญแหลงหนงของรฐ

บาล จงไมไมนยมทจะถอตวเงนคลง ธนาคารแหงประเทศไทยจงเปนผถอตวเงนคลงรายใหญและขายชวงลดใหกบผตองการอกตอหนง การออกตวเงนคลงอาจจะใชวธการประมลราคา หรอก าหนดราคาไวตายตวตามแตกระทรวงการคลงจะแจงใหธนาคารแหงประเทศไทยทราบเปนคราวๆ กได ถาใชวธการประมลผตองการจะซอตวเงนคลงกตองยนใบประมลตอธนาคารแหงประเทศไทยตามแบบและวนเวลาทก าหนดพรอมกบแสดงความจ านงวาตองการจะซอเทาไร และจะประมลซอในราคารอยละเทาไร ซงกระทรวงการคลงจะเปนผวนจฉยวาจะรบประมลของใครเพยงใด ดงนน การออกตวเงนคลงจงใหประโยชนแกรฐบาล เมอถงคราวจ าเปนทจะตองใชเงนในระยะเวลาสน โดยสามารถกไดในอตราดอกเบยต า และประหยดคาใชจายตาง ๆ เชน คาโฆษณา แบบพมพ และยงอ านวยประโยชน ใหแกธนาคารพาณชยและสถาบนการเงนอนทจะไดรบประโยชนจากเงนทวางอยในการลงทนซอตวเงนคลง

การกยมในระยะสนโดยการเบกเงนเกนบญชจากธนาคารกลางเปนการกยมในระยะสนอกวธหนง โดยก าหนดวงเงนทจะเบกเกนบญชไวเปนอตราทแนนอนพรอมทงก าหนดระยะเวลาการจายคนและผลตอบแทนไวดวย ตวอยางเชน ตามพระราชบญญตงบประมาณประจ าปของประเทศไทยใหอ านาจกระทรวงการคลงเบกเงนเกนบญชจากธนาคารแหงประเทศไทยได ซงตามปกตเปนจ านวนไมเกนรอยละ 25 ของงบประมาณรายจายแตละป และเงนเบกเกนบญชนจะตองใชคนภายใน 3 เดอนแรกของปถดไป อตราตอกเบยรอยละ 2 ตอป โดยคดจากดลยอดเงนเบกบญชแตละวนและจายทกวนสนเดอน ซงรฐบาลใชการกอหนวธนมาตงแตป 2495 เมอยอดงบประมาณรายจายของแตละปเพมขนเรอยๆ วงเงนทเบกเกนบญชกขยายตวเพมขนตามไปดวย สวนการใชหนนนกเปนการช าระทางบญชเทานน มไดช าระดวยเงนสด กลาวคอ การะท าโดยวธเบกเกนบญชตามพระราชบญญตงบประมาณใหมมาใชหนเกาและการกยมโดยวธนกเลกไปในปลายป 2503

หนระยะปานกลาง (Intermediate term)เปนหนทมก าหนดในการช าระเงนคนในระยะเวลา 2 ปถง 5 ป เมอรฐบาลมความประสงคทจะกอหน

ในระยะกลาง รฐบาลจะออกใบรบรองหนใหแกเจาหนโดยสญญาวาจะจายเงนคนใหเปนจ านวนเทาใด เมอไรและผลตอบแทนการกยมในรปดอกเบยเทาใด ใบรบรองหนทรฐบาลใชในการกยมในระยะกลาง คอ ตวกระทรวงการคลง (Treasury note) การกอหนชนดนมใชกนไมมาก นอกจากนกหมายรวมถงพนธบตรหรอหลกทรพยรฐบาลทจายคนในระยะปานกลางดวย

หนระยะยาว (Long term)เปนหนททก าหนดช าระคนตงแต 5 ปขนไป แตโดยมากมกจะอยในระหวาง 10 – 20 ป ในการกอ

หนระยะยาวนนรฐบาลจะออกพนธบตรของรฐบาล (Government bond) ซงเปนใบรบรองการเปนหนใหแกเจาหนโดยสญญาวาจะจายคนเงนกและดอกเบยใหตามก าหนดเวลา ซงเงนกทยมมานรฐบาลจะน าไปใชในโครงการใหญ ๆ และใหผลตอบแทนในระยะยาว เชน การกอสรางทางหลวง พนธบตรรฐบาลแบงออกเปนชนดตางๆ ซงมก าหนดเวลาในการช าระเงนคนและดอกเบยตางกนไป เชน พนธบตรของรฐบาลไทย พนธบตรออมทรพย (Savings bond) ก าหนดช าระคนเงนตน 10 ป จ าหนายใหเฉพาะบคคลธรรมดาหรอนตบคคลทมวตถประสงคในการถอไว เพอการสาธารณะกศล พนธบตรลงทน (Investment bond) ก าหนดช าระคนเงนตน 5และ 15 ป จ าหนายใหเฉพาะหางหนสวนจดทะเบยน บรษทจ ากด และธนาคารแหงประเทศไทย อกชนดหนงคอพนธบตรทวไป จ าหนายใหแกคนทวไป ก าหนดช าระคนเงนตน 15 ป และดอกเบยตามทก าหนดเปนคราวๆไป

แบงตามลกษณะหนเบองตนและหนสทธหนเบองตน (Gross debt)คอหนเงนกทงหมดของรฐบาลในขณะใดขณะหนง และเปนหนทเกดขนโดยการขายหลกทรพยของรฐ

บาล เชน พนธบตรหรอโดยสญญาเงนกระหวางรฐบาลและเจาหน ซงเปนขอผกพนหรอสญญาของรฐบาลทใหแกเจาหน

หนสทธ ( Net debt)คอหนเบองตนหกดวยเงนทนทกนไวเพอการช าระหน (Sinking Fund) และหกดวยเงนคงคลงทมอย

ในขณะนน ซงเงนทนทกนไวเพอสะสมเปนทนส ารองส าหรบช าระหนและเงนคงคลงจะอยในรปของเงนสด หรอทรพยสนทมสภาพคลองสง คอสามารถเปลยนเปนเงนสดไดเรวโดยไมตองเสยมลคา และยงอาจน ามาช าระหนไดดวย ในการแยกหนสาธารณะออกเปนหนเบองตนและหนสทธนน เนองจากวาในบางกรณรฐบาลอาจกเงนมาเพอเพมเงนคงคลง ดงนนแมวาหนเบองตนจะสงขนถาเงนคงคลงสงดวย หนสทธกไมเปลยนแปลงไปแตอยางใด

แบงเปนหนทจ าหนายได และหนทจ าหนายไมไดหนทจ าหนายได (Marketable)หนทจ าหนายไดนนผเปนเจาหนของรฐบาลซงไดแกผทถอพนธบตรรฐบาลไว อาจจะขายพนธบตรให

แกใครกไดทตองการซอหนทจ าหนายไมได ( Non –Marketable)หนทจ าหนายไมไดนนจะอนญาตใหผถอขายหรอไถถอนคนเฉพาะกบรฐบาลผออกพนธบตรนนเทานน

ตวอยางของหนทจ าหนายไมได ไดแก พนธบตรออมทรพย (Saving Bonds) ซงรฐบาลจะระบจ านวนเงนทผถอจะไดรบเมอถอไวครบตามก าหนดเวลาไวบนพนธบตรพรอมทงระบชอผถอพนธบตร ซงพนธบตรชนดนไมสามารถทจะน าไปใชเปนหลกทรพยในการกหนหรอแลกเปลยนได แตผถออาจจะน าไปขายคนใหรฐบาลกอนก าหนดเวลาครบก าหนดของตวกได และราคาของพนธบตรกไมเปลยนแปลง สวนพนธบตรรฐบาลทถอเปนหนทจ าหนายไดนน ราคามกจะเปลยนแปลงอยเสมอ และมการซอขายกนในลกษณะเดยวกบการซอขายหนของบรษทแบงตามวธกอหนสาธารณะ

กโดยวธบงคบเปนวธของรฐบาลของประเทศตาง ๆ ในอดตเมอมเหตการณไมปกตเกดขน เชน มสงคราม หรอเกด

ภยพบตอยางรายแรง รฐบาลอาจบงคบกเงนจากราษฎร โดยตรงหรอใชวธพมพธนบตรออกใชจายจ านวนมากซงถอวาเปนการบงคบกทางออม และเปนวธการทท าไดงายและทนตอความจ าเปนในการใชจาย แตจะมผลท าใหเกดภาวะเงนเฟออยางรนแรง ในปจจบนรฐบาลตาง ๆ ไมนยมกเงนโดยวธบงคบเพราะจะเปนผลรายทางการเงนของประเทศ และเปนผลเสยตอจตใจของราษฎรมากกวาประโยชนทจะพงไดรบ

กโดยอางเหตผลการรกชาตเมอเกดภาวะสงครามเกดขน รฐบาลตองใชจายทางการทหารสงขน กมกขอกเงนจากประชาชนโดย

อางความรกในชาตบานเมอง ซงในยามนประชาชนมกใหรฐบาลกยมเพอชวยชาตมากกวาในยามปกต เชนสหรฐอเมรกาออก War Bond ในระยะสงครามโลกครงท 2 เปนตน การกเงนโดยอางเหตผลการรกชาตนจะ

ไดผลดเฉพาะในขณะทประเทศตองเขาสภาวะสงครามเทานน ยงการสงครามอยในภาวะคบขน ประชาชนกจะยงตองการใหรฐบาลกยมเพอชวยเหลอประเทศชาตมากขน

การกตามปกตการกตามปกตของรฐบาลกเชนเดยวกบเอกชน เปนการสละสงของทมคาในปจจบน โดยมขอสญญา

วา ผกจะชดใชสงของมคาตอบแทนในภายหนาพรอมกบผลประโยชนอน เชน ดอกเบย เปนตน การกยมตามปกตจงขนอยกบความเชอมน ความมนใจของผใหก และมขอส าคญทตองพจารณาอยางนอย 5 ประการคอ

- ความมงหมายในการก- จ านวนเงนทขอก ราคาพนธบตร และจ านวนทจะใชคน- อตราดอกเบยและวธการช าระดอกเบย- ระยะเวลาตามสญญาก- หลกทรพยทเปนประกนการก

แบงตามความมงหมายของการกกเมอเกบรายไดไมทนการกเงนในขณะทรฐยงเกบรายไดไดต า หรอไมถงก าหนดช าระภาษอากร แตรฐบาลมความจ าเปน

ตองจายตามขอผกพน รฐบาลกอาจขอกเงนเปนการชวคราวและอาจเกดขนไดเสมอ หนในลกษณะนจงมระยะเวลาสนๆ และใหดอกเบยอตราต า เชน การออกตวเงนคลง (Treasury Bill) เปนตน

กเมอมรายไดไมเพยงพอการกเมอรฐบาลมรายไดไมเพยงพออาจเกดจากการทรฐบาลสามารถจดเกบภาษอากรไดนอยหรอม

การหลบหลกรวไหลมาก หรออาจเกดจากเหตผลทางเศรษฐกจและการเมองท าใหรฐบาลไมสามารถจะเพมภาระภาษอากรใหสงขนได จงตองกยมมาใชจายแทน การกเงนเนองจากรฐบาลมรายไดไมเพยงพอนอาจเปนผลรายตอเสถยรภาพของรฐบาล การกเงนสวนใหญจงมกไมอางเหตน แตรฐบาลจะอางเหตผลหรอวตถประสงคอน ๆแทน

กเพอการลงทนการกในลกษณะนเปนการกเงนทตองมแผนการอยางสมบรณเพอใหมการใชจายเงน การสงเงนตน

และดอกเบยตามโครงการทวางไว การกเพอการลงทนมกเปนระยะยาว เชน กเพอรฐวสาหกจ กเพอการชลประทาน เปนตน

กเพอเหตผลพเศษมกเปนการกเพอแกไขปญหาเฉพาะหนา หรอมเหตการณพเศษ เชน เกดภยธรรมชาต เกดสงคราม

เปนตน การกเงนเพอเหตผลพเศษนบางกรณรฐบาลอาจมงกระจายภาระและคาใชจายส าหรบกจกรรมนนๆออกเปนระยะนาน ๆ ตามสญญาเงนกเพอใหอนชนรนหลงไดมโอกาสรบภาระไวบางกได เชน การใชจายเพอการสงครามนน นอกจากจะเปนการปกปองประเทศไวเพอชนปจจบนแลว ยงเพอด ารงประเทศชาตไวถงอนชนรนหลงดวย หากรฐบาลเจยดจายแตรายไดจากภาษอากรในปจจบนกจะเปนภาระของชนปจจบนเสยทงหมดแตถารฐบาลใชวธกเงนตามสญญาระยะยาวแลว กจะเปนการกระจายภาระไปยงชนรนหลงได

แหลงเงนกของรฐบาลแหลงเงนกของรฐบาลนนอาจจะแบงออกไดเปนแหลงเงนกภายในประเทศไดแก การกยมของรฐบาลจากประชาชนและสถาบนการเงนตาง ๆ ภายในประเทศ ไดแก

- กจากประชาชน- ธนาคารพาณชย- ธนาคารออมสน และ สถาบนการเงนอน ๆ เชน บรษทประกนภย- ธนาคารกลาง โดยการออกพนธบตรหรอตวเงนคลง แลวแตวาตองการกยมในระยะสนหรอระยะยาว

แหลงเงนกนอกประเทศไดแก การกจากเอกชนหรอรฐบาลตางประเทศ ธนาคาร สถาบนการเงนในตางประเทศ และสถาบน

การเงนระหวางประเทศ เปนตนวา การกเงนจากรฐบาลสหรฐอเมรกา โดยผานทางสถาบนการเงนตาง ๆ เชนธนาคาร Export-Import (EXIM BANK)) กองทนเงนกเพอการพฒนา (DLF) เงนทนสมทบคาขายพชกสกรรมเหลอใชตามรฐบญญต 480 (PL. 480) ของรฐบาลอเมรกา เงนกพเศษ ( Special Assistance Loans)ตามโครงการชวยเหลอ ICA หรอกเงนจากสถาบนการเงนระหวางประเทศ เชน ธนาคารโลก (IBRD) และบรรษทเงนทนนานาชาต (IFC) จากสถาบนการเงนของรฐบาลตางประเทศ เชน KFW ของเยอรมน AID ของสหรฐอเมรกา นอกจากนกอาจจะกยมจากบรษทในตางประเทศซงขายสนคาและใหบรการและรบช าระหนโดยวธผอนสงหรอเปนการซอเชอแลวผอนสงทหลง (Supplier’s Credit) ซงการกเงนโดยวธนท าไดรวดเรว อาจกนเวลาเพยง 6 เดอน ถง 1 ป เพราะบรษทผใหกตองการจะขายสนคาเรวๆ แตกมขอเสยอยทผใหกจะก าหนดใหช าระคนเงนในระยะเวลา 7 – 8 ป และมกจะคดดอกเบยแพงโดยรวมเขาไวกบราคาสนคาทขาย

เมอรฐบาลกยมเงนจากแหลงเงนกภายในประเทศ โดยการขายหลกทรพย (Securities) เชน ตวเงนคลงหรอพนธบตรรฐบาลใหแกประชาชนนนกเหมอนกบวาประชาชนสมครใจทเสยสละการใฃจายในปจจบนของตนไปเพอแลกกบสญญาของรฐบาลทวาจะจายผลตอบแทนคนใหในอนาคต และรฐบาลกจะน าอ านาจซอทไดมาจากการกยมไปใชจาย เพอใหไดมาซงทรพยากรและบรการตาง ๆ จากภาคเอกชนเพอน ามาใชในการผลตทางดานรฐบาล ดงนนเอกชนทซอหลกทรพยรฐบาลจะมเงนเหลอส าหรบน าไปใชจายในการซอสนคาและบรการนอยลงกวาแตกอนเมอยงไมมการซอหลกทรพยรฐบาลแตเอกชนกจะมหลกทรพยรฐบาลถอไวในมอแทนทจ านวนสนคาและบรการทขาดไป ซงหลกทรพยทเอกชนถอไวนนอยางนอยทสด กมมลคาเทากบสนคาและบรการทเอกชนเสยสละไป ดงนนในระยะแรกทมการกยมโดยรฐบาลเกดขนจะไมมใครในระบบเศรษฐกจเสยประโยชนไปเลย แมวาเงนทรฐบาลกยมไปนนจะน าไปใชในทางทสนเปลองกตาม

แตเมอรฐบาลกยมเงนจากแหลงเงนกนอกประเทศโดยการขายหลกทรพยใหแกชาวตางประเทศซงสละอ านาจซอของเขาเปนการแลกเปลยนนน รฐบาลจะน าเงนทกยมมาซอสนคาและบรการจากตางประเทศหรอน ามาใหประชาชนทตองการซอสนคาและบรการจากตางประเทศแลกเปลยน ในกรณนจ านวนทรพยากรทงหมดทมอยเพอการใชในภาคเอกชนจะไมเปลยนแปลงไป และการกยมจากตางประเทศกจะไมท าใหคนในระบบเศรษฐกจเสยประโยชนไปในระยะทมการกยม และมการใชจายทกยมมานนแตอยางใดและถาหากวาเงนทกมานนไดน าไปใชในโครงการทเปนประโยชน ประชาชนสวนหนงกจะไดรบประโยชนเพมขน ดงนนจงสรปไดวา

อยางนอยทสดในดานทเกยวกบประโยชนของประชาชนเมอกเงนมาในระยะแรก จะไมมความแตกตางกนเลยไมวาจะเปนการกจากภายในหรอภายนอกกตาม

ถาหากจะเปรยบเทยบผลทจะเกดหลงจากทมการกยมแลว ไมวาจะเปนการกยมจากตางประเทศหรอในประเทศกตามผลกไมแตกตางกน ในการกยมภายในประเทศนนดอกเบยทรฐบาลจายใหผถอพนธบตรกมาจากการเกบภาษอากรจากประชาชนในประเทศ และจายเปนคาดอกเบยแกผถอพนธบตรรฐบาล ซงเปนประชาชนทอาศยอยในประเทศ แตถาหากวาเปนการกยมจากแหลงเงนกนอกประเทศกเหมอนกบวารฐบาลเกบภาษจากประชาชนในประเทศ แลวน าไปจายเปนดอกเบยใหกบชาวตางประเทศ เมอพจารณาในดานนกดเหมอนวาหนจากนอกประเทศจะกอใหเกดภาระผกพนมากกวาหนภายในประเทศ เพราะรฐบาลไมอาจทจะเรยกเกบภาษอากรจากคนตางประเทศแลวน ามาจายเปนดอกเบยเหมอนกบการกภายในประเทศได ดงนนการจายดอกเบยใหแกเจาหนตางประเทศจงเปนการท าใหเงนทนไหลออกไปจากระบบเศรษฐกจ แตการสรปเชนนกไมถกตองนกเพราะเปนการมองขามความจรงทวา การกยมจากนอกประเทศนนท าใหรายไดประชาชาตเพมมากกวาการกยมภายในประเทศ ทงนกเพราะการกยมจากนอกประเทศนนทรพยากรไมถกดงมาจากภาคเอกชนในระบบเศรษฐกจ แตเปนการดงทรพยากรจากตางประเทศเขามา ผลกคอในระยะตอมาหลงจากทมการกยมรายไดของเอกชนจะสงกวาเมอรฐบาลกยมภายในประเทศแทนท จะกยมจากตางประเทศซงรายไดในรปดอกเบยจะตกอยกบประชาชนในประเทศ แทนทจะไหลออกนอกประเทศ ดงนนจงกลาวไดไมเตมทนกวาเงนกจากตางประเทศมภาระมากกวาเมอมองในแงน

แตทงนไมไดหมายความวาการกยมจากตางประเทศ และการกยมภายในประเทศนนไมมความแตกตางกนเลย อนทจรงแลวการกยมเงนจากตางประเทศและการกยมภายในประเทศนนกอใหเกดปญหาทแตกตางกน เปนตนวา การกยมภายในประเทศนนเมอถงก าหนดช าระคนรฐบาลกจะช าระคนในรปของเงนตราของประเทศนนๆ เชน รฐบาลไทยกยมจากสถาบนการเงนในประเทศไทยกช าระคนในรปเงนบาท แตการกยมจากตางประเทศนนรฐบาลจะตองช าระคนในรปเงนตราตางประเทศซงอาจจะเกดมปญหาขนได เมออตราแลกเปลยนเงนตราเปลยนแปลงไป เพราะจะท าใหมลคาหนเปลยนแปลงตามไปดวย นอกจากนการกยมจากตางประเทศกยงตองเผชญกบปญหาในการโอนเงนขามประเทศซงมวธการทยงยากกวาการกยมภายในประเทศ นอกจากนการกยมจากตางประเทศผใหกอาจจะผกพนใหผกตองซอสนคาจากประเทศผทใหก แมวาราคาจะแพงกวาซอจากทอน ดงนนการกยมจากตางประเทศจงมปญหามากกวาการกยมภายในประเทศ แตถงกระนนการกยมจากตางประเทศกยงคงจ าเปนส าหรบประเทศทมเงนออมภายในประเทศนอยไมเพยงพอในการซอสนคาทนพวกเครองจกรเครองมอ และจางผเชยวชาญซงเปนสงชวยท าใหเศรษฐกจพฒนาไปไดดวยด

การบรหารเงนก (Debt Management)รฐบาลของประเทศตาง ๆ ไมวาจะเปนประเทศทพฒนาแลวหรอดอยพฒนากตาม ตางกมการกเงน

หรอมหนสาธารณะดวยกนทงนน ดงนนจงมความจ าเปนทจะตองทจะตองมการบรหารเงนกเพอใหเกดประโยชนตามวตถประสงคในการกยม ถามการบรหารงานทดมประสทธภาพกเปนผลดทางดานการคลงและการเงนของประเทศตลอดจนความเจรญกาวหนาของประเทศ การบรหารเงนกนนเปนเรองทเกยวกบการจดการเงนกวาจะจดการอยางไร จงจะเกดผลเปนทนาพอใจ ซงในการบรหารเงนกนนจะตองค านงถงเรองตางๆ ดงนคอ ชนดและจ านวนของเงนก ระยะเวลาของการกเงน วธก การถอนคนเงนก และอตราดอกเบย เพราะสงเหลานลวนมความส าคญตอการจดการเงนกอยางมประสทธภาพของรฐบาลทงนน รฐบาลตองค านงถงชนด

และจ านวนของเงนกทตนมขอผกพนอยกบจ านวนและชนดของเงนทจะกใหมวา จะกเงนสกลใดจากแหลงเงนกแหลงไหนระยะเวลาของการกยาวนานเทาใด จะตองถอนคนเมอไร และช าระคนในรปเงนตราสกลใด อตราดอกเบยเทาใด ปกตแลวรฐบาลมกจะจดสรรเงนกออกเปนหลายแบบ เชน ในระยะสนบาง ระยะกลางบางหรอระยะยาวบาง โดยไมใหมเงนกอยในรปแบบใดรปแบบหนงประเภทเดยวแลวอาจจะช าระไมทนได นอกจากนรฐบาลยงตองค านงถงภาวะเศรษฐกจประกอบดวย เชน ในภาวะเศรษฐกจทเกดเงนเฟอ รฐบาลกจะตองพยายามหาทางกเงนและยดระยะเวลาในการช าระคนเงนกใหยาวออกไปหรอแปลงหนระยะสนใหเปนระยะยาวเพอเปนการดงเงนจากการหมนเวยนในระบบเศรษฐกจมาเกบไวในคลง เพอบรรเทาภาวะเงนเฟอใหลดนอยลงสวนในภาวะเงนฝดรฐบาลกจะตองใชคนเงนก เพอใหเงนออกไปหมนเวยนในระบบเศรษฐกจเปนการเพมอ านาจซอของประชาชน ซงเปนแรงจงใจใหมการผลตสนคาและบรการเพมขนเปนการบรรเทาภาวะเงนฝดใหนอยลง

อตราดอกเบยเงนก จะแตกตางกนตามระยะเวลาของการก เชน การกยมในระยะสนจะมอตราดอกเบยต า สวนการกยมระยะยาวจะมอตราดอกเบยสง เชน การกยมในระยะสนโดยการขายตวเงนคลงดอกเบยตวเงนคลงจะมอตราต ากวาดอกเบยพนธบตร ซงเปนการกยมในระยะยาว ตวอยางเชน ในกรณของประเทศไทยอตราดอกเบยตวเงนคลงเทากบ 4% สวนดอกเบยพนธบตรรฐบาลเทากบ 7 % ในป 2508 เปน14 % ในป 2527 อตราดอกเบยในการกยมกจะตองสมพนธกบภาวะเศรษฐกจดวย เชน ถารฐบาลตองการกยมในระยะยาวเพมขนเพอเปนการดงเอาเงนออกจากการหมนเวยนในระบบเศรษฐกจเพอบรรเทาภาวะเงนเฟอ รฐบาลกจะขนอตราดอกเบยพนธบตรรฐบาลเปนการจงใจประชาชนใหซอพนธบตรเพมขน สวนอตราดอกเบยเงนกจากตางประเทศนนกเคลอนไหวไปตามภาวะการเงนของประเทศผใหกและในตลาดโลก

วธการก ถาเปนการกเงนภายในประเทศรฐบาลกอาจจะออกตวเงนคลงหรอเบกเงนเกนบญชจากธนาคารกลางถาตองเปนการกยมในระยะสน และออกพนธบตรรฐบาล ถาตองการกยมในระยะยาวโดยจ าหนายใหแก บคคล นตบคคล องคการ หรอ สถาบนการเงนของรฐบาลหรอเอกชน สวนการกยมจากตางประเทศนนรฐบาลกตองท าเปนสญญากบผใหกหรอตวแทน ซงเปนการเจรจาท าความตกลงกนโดยตรงระหวางรฐบาลผกกบรฐบาลประเทศทใหกหรอกบองคการของรฐบาลทใหก เชน Export Import Bank หรอกบสถาบนการเงนระหวางประเทศ เชน ธนาคารโลก

การกยมของรฐบาลไทย ด าเนนตามวธการในการกยมดงน คอขนแรกหนวยงานของรฐบาลทมความประสงคจะกอหนจากตางประเทศ จะตองจดท าโครงการตาม

หลกเกณฑทก าหนดไวตามระเบยบการกอหน แลวน าโครงการทท าขนนนเสนอใหส านกงานสภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต พจารณาวาสมควรจะน าเขาประกอบเปนสวนหนงของแผนพฒนาเศรษฐกจหรอไม ถาส านกงานสภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเหนชอบกบโครงการกจะเสนอโครงการไปใหคณะรฐมนตรพจารณาอนมตการกอหนกบตางประเทศ ซงจะตองระบใหชดแจงวาเหนควรใหกเงนจากแหลงไหนจ านวนเทาใด มเงอนไขในการกอยางไร

เมอไดรบอนมตจากคณะรฐมนตรแลวเจาของโครงการรวมกบกระทรวงการคลงจะด าเนนรางค าขอเสนอกอหนพรอมทงรายละเอยดในการก ถาเปนการกอหนทวไปซงรฐบาลเปนคสญญากระทรวงการคลงรวมกบเจาของโครงการจะรวมกนลงนาม ถารฐบาลเปนเพยงผค าประกน กใหกระทรวงการคลงกบเจาของโครงการด าเนนการ ถาเปนการกอหนตามโครงการชวยเหลอจากตางประเทศ ถารฐบาลเปนคสญญากระทรวงการคลง

จะเปนผลงนาม กระทรวงการคลงจะสงค าขอเสนอกอหน (Formal Loan Application) พรอมทงรายละเอยดไปยงสถาบนเงนก

เมอสถาบนเงนกพจารณาโครงการทเสนอเพอขอกเงนแลว กเหนวาเหมาะสมควรใหกกจะมหนงสอมายงกระทรวงการคลงเพอแจงใหทราบพรอมทงสงเจาหนท (Appraisal Mission) มาศกษาวเคราะหโครงการดงกลาว แลวเสนอใหสถาบนเงนกนน ๆ พจารณา ถาสถาบนเงนกเหนชอบกจะใหกระทรวงการคลง สงผแทนไปเจรจารายละเอยดและเงอนไขอยางเปนทางการ ผแทนไทยจะเปนผลงนามในสญญาเงนกแทนรฐบาลไทย ณทท าการของสถาบนเงนกนนตอไป กระทรวงการคลงจะรายงานผลใหคณะรฐมนตรทราบ และขอใหน าประกาศการกยมลงในราชกจจานเบกษาวาการกยมท าขนถกตองตามกฎหมาย เมอไดสงบนทกทางกฎหมายไปใหสถาบนเงนกพจารณาแลว ถาไมมขอขดของสถาบนเงนกกจะแจงมายงกระทรวงการคลงวาสญญาเงนกมผลบงคบใชเมอใด ขนตอไปกเปนเรองของการเบกจายเงนก

ดชนทใชวเคราะหความสมควรทจะไดรบเครดตการทตางประเทศจะใหกเงนแกโครงการในประเทศหนงกเหมอนการใหกแกบคคลหรอกจการซงตอง

พจารณาถงฐานะการเงน งบดล บญชก าไรขาดทน สนทรพย และการด าเนนงานตาง ๆ การใหกเงนระดบประเทศนน ประเทศผใหกยมนอกจากจะศกษาถงความเปนไปไดของโครงการ (Feasibily study) แลวยงตองมการประเมนผลและประสทธภาพการด าเนนงานของประเทศโดยพจารณาจากดลการคา ดลการช าระเงน ทนส ารองระหวางประเทศซงเปรยบเสมอนงบดลและบญชก าไรขาดทนของธรกจ รวมไปถงภาวะทวไปทางเศรษฐกจของประเทศผขอก เชน อตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ภาวะเงนเฟอ เปนตน

ประเทศผขอกทม “ความสมควรทจะไดรบเครดต ( Creditworthiness)” จะตองมดชนทเชอถอไดวาจะไมมการผดสญญาในการช าระหนซงอาจดไดจากดชนหรอปจจยหลายดานประกอบกนเชน

-อตราสวนระหวางเงนตนและดอกเบยเงนกทช าระคนตอผลตภณฑประชาชาตเบองตนในปเดยวกน (Debt service/GNP ratio)

-ความสามารถของรฐบาลของประเทศผขอกทจะหารายไดจากภาษอากร หรอจากการกยมภายในและภายนอกประเทศมาช าระหนคนไดโดยไมกระทบกระเทอนเสถยรภาพของระบบเศรษฐกจและการเมองในประเทศ

-ความสามารถทจะช าระหนไดในชวงเวลาหนง (Debt Servicing capacity) ซงขนอยกบปจจยเหลานคอ

(ก) การมเงนตราตางประเทศจากการสงสนคาและบรการออกอยางเพยงพอ(ข) ความสามารถในการดงดดเงนทนเขาประเทศ(ค) การมขนาดของทนส ารองระหวางประเทศเผอเอาไวมากพอทจะจนเจอในยามเกดวกฤตการณทางการเงนอยางไมคาดฝน

(ง) สดสวนมลคาหนตางประเทศตอผลตภณฑประชาชาตเบองตน (GNP) ซงแสดงถงดลยภาพระหวางการเพมขนของหนตางประเทศและความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

(จ) การเปลยนแปลงของสดสวนระหวางการลงทนและการออมของประเทศ(ฉ) สดสวนระหวางการเพมขนของทนเปรยบเทยบกบการเพมขนของผลตผลของประเทศ (Increment

Capital-Output Ratio : ICOR)

นอกจากน ยงมดชนแสดงสถานะเกยวกบความเปนหนของประเทศผขอก เชน สดสวนของการขาดดลในบญชเดนสะพดและดลการช าระเงนตอ GNP ซงจะเปนตวชไดวาประเทศนนมความจ าเปนในการกหนยมสนเพยงใด และสดสวนจ านวนหนทช าระคนตอหนสนตางประเทศทกอขนในชวงเวลาหนง ๆ (Debtservice/Gross foreign borrowings) หรอบางทเรยกวา Refinancing ratio อนจะแสดงใหเหนวา สดสวนของเงนกจากตางประเทศทงหมดถกใชไปในการช าระหนคนเทาไร ในแตละป ซงถาอตราสวนนสงขนกหมายความวาประเทศผกตองกเงนมาเพอใชช าระหนเดมเพมขน ดชนทงหมดทกลาวมาลวนมประโยชนตอผใหกไดใชวเคราะห “ ความสมควรทจะไดรบเครดต” ของผขอก ตลอดจนฐานะของประเทศผขอกทก าลงเปนอยและทคาดวาจะเปนดวย โดยทการวเคราะหความเสยงของประเทศ อาจตองพจารณาดชนตาง ๆ ไปพรอม ๆกนประกอบการวเคราะห ทงนผวเคราะหอาจใชการแบงคะแนนหรอใหน าหนกแกดชนแตละตว

การกหนใหมเพอลางหนเกา (Refinance)การกหนใหมเพอมาลางหนเกากเพอปรบโครงสรางหนใหมระยะเวลาช าระคนยาวนานออกไปและลด

ภาระการช าระคนดอกเบยเงนก หรออาจเปนกรณเปลยนพนธบตรหรอใบหนใหมแทนฉบบเกา ซงโดยปกตจะใหดอกเบยหรอเงนปนผลต ากวาเดม การกเพอช าระหนเดมจะมลกษณะส าคญ 2 ประการ คอ

- เปนการปรบโครงสรางหนตางประเทศใหมระยะเวลาช าระคนยาวนานออกไปเพอกระจายภาระหนสนทตองช าระคนในชวงระยะเวลาอนใกลนใหสอดคลองกบความสามารถในการช าระหน

- เปนการลดภาระการช าระดอกเบยอาจเนองมาจากปจจบนตลาดโลกมอตราดอกเบยลดลงต ากวาอตราดอกเบยเงนกเดม การกรายใหมไปช าระหนเดมจะชวยลดภาระดอกเบยลง

ในกรณทประสบกบปญหาภาระตองช าระเงนตนและดอกเบยคนในระยะเวลาใดเวลาหนงสงเกนไป รฐบาลอาจแกไขโดยกหนรายใหมเพอน ามาช าระหนรายเกา หนรายใหมนจะมระยะเวลาช าระคนระยะยาวกวาหนเดม และมอตราดอกเบยต ากวา เพอกระจายภาระหนมใหตกอยในชวงใดชวงหนงมากเกนไป และลดภาระดอกเบยใหนอยลง มใชเปนการกอหนใหมเพอช าระหนเกา ภาคเอกชนในประเทศไทยนยมใชวธกหนรายใหมเพอน าไปลางหนเกาดงกลาว รวมทงรฐวสาหกจ แตหนทเปนของรฐบาลโดยตรงไมสามารถจะกระท าวธดงกลาวไดเพราะพระราชบญญตใหอ านาจกระทรวงการคลงกเงนจากตางประเทศ พ.ศ.2519 ก าหนดใหกเงนเพอพฒนาเศรษฐกจเทานน และการกเงนจากตางประเทศตองไมเกนรอยละ 10 ของงบประมาณรายจาย การกเงนเพอวตถประสงคอนจะตองแกกฎหมายเดมหรอมกฎหมายใหมมารองรบ รฐบาลตองด าเนนการแกไขกฎหมายเพอกอหนใหมมาลางหนเกา (Refinancing) ดงเชนคณะรฐมนตรไดมอนมตเมอ 3 ธนวาคม 2528 ใหกระทรวงการคลงท าการกอหนใหมโดยออกพนธบตรอาย 20 ป อตราดอกเบยลอยตวไปขายทตลาดลอนดอนองกฤษ เพอน ามาช าระหนเกา 300 ลานดอลลารสหรฐ ซงรฐบาลกมาซอเรอรบใหกบกองทพเรอ เปนตน

การแปลงหน (Swap)การแปลงหนในรปตาง ๆ (Swap Arrangement) เพอลดดอกเบยและหรอขยายชวงการช าระคนตน

เงนก และกระจายความเสยงมใหตกหนกอยในเงนตราสกลใดสกลหนงหรอผกพนอยกบระบบธนาคารในตางประเทศมากเกนไป เปนเครองมอในการบรหารหนตางประเทศทนยมใชกนโดยทวไป อาจเปนการแปลงหนจากเงนตราสกลหนงเปนเงนตราอกสกลหนง (Currency Swap) หรอเปนการแปลงหนจากอตราดอกเบยลอยตวเปนอตราดอกเบยตายตวหรอจากอตราดอกเบยตายตวเปนอตราดอกเบยลอยตว (Interest Rate Swap)

โดยผกทงสองฝายยงคงมภาระผกพนตามสญญาเงนกทท าไวเดมทกประการ การแปลงหน (Swap) จงมอย 2กรณ คอ

-การแปลงหนจากเงนตราสกลหนงเปนเงนตราอกสกลหนง (Currency Swap) เปนทางหนงทจะชวยกระจายภาระหนทมอยในรปเงนตราสกลหนงซงในบางขณะอาจมจ านวนสงเกนไปตองแปลงหนเปนเงนตราสกลอน เชน บางระยะหนตางประเทศของรฐบาลไทยเปนเงนดอลลารสหรฐถงรอยละ 60 ของหนทงหมดกอาจขอแปลงหนเปนเงนเยนเพมชนและลดภาระหนเปนเงนดอลลารลง เปนตน เพอกระจายความเสยงในอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ และปรบโครงสรางหนเงนกตางประเทศใหสอดคลองกบการบรหารทนส ารองของประเทศ

-การแปลงหนจากอตราดอกเบยเดม (Interest Rate Swap) ซงอาจแปลงหนจากอตราดอกเบยลอยตวมาเปนอตราดอกเบยตายตว หรอจากอตราดอกเบยตายตวมาเปนอตราดอกเบยลอยตว ซงจะชวยใหประเทศผกรตนทนของหนตางประเทศทแนนอน และชวยลดภาระความเสยง เนองจากการเปลยนแปลงของอตราดอกเบยในตลาดโลกคอ LIBOR (London Interbank Offered Rate) กบ SIBOR (SingaporeInterbank Offered Rate) ซงเปนฐานในการก าหนดอตราดอกเบยลอยตวทไดผกพนไวในระยะ 5 ปทผานมาและอตราดอกเบยลอยตวจะเคลอนไหวอยระหวางรอยละ 10 ถง 25 ตอป แตอตราดอกเบยทกยมกนในขณะหนงขณะใดอาจต ากวารอยละ 10 ตอป การแปลงหนจากอตราดอกเบยเดม (Interest Rate Swap) จงชวยลดภาระดอกเบยและชวงลดภาระความเสยงเนองจากการเปลยนแปลงของอตราดอกเบยในตลาดโลก

ความแตกตางระหวางหนภายในกบหนภายนอกในกรณทรฐบาลกยมเงนจากสถาบนการเงนภายในประเทศ กบกรณทรฐบาลกยมเงนจากรฐบาลหรอ

องคการระหวางประเทศจะมขอแตกตางในสาระส าคญดงตอไปนเงนตราทใชช าระหนการกเงนภายในประเทศ เมอหนถงก าหนดกจะช าระดวยเงนตราของประเทศนน เชน รฐบาลไทยก

เงนจากธนาคารกรงเทพจ ากด ครบก าหนดรฐบาลไทยกจะช าระหนเปนเงนบาท เปนตน การช าระหนจงท าไดสะดวก แตการกเงนจากตางประเทศนน รฐบาลตองช าระหนเปนเงนตราตางประเทศตามสกลทตกลงกน เชนรฐบาลไทยกเงนจากธนาคารโลกอาจตองช าระหนคนเปนเงนดอลลารสหรฐอเมรกา เปนตน

การเปลยนแปลงของปรมาณเงนการกเงนภายในประเทศ ปรมาณเงนทางภาคเอกชนลดลงและจะมาเพมทางภาครฐบาล และเมอรฐ

บาลใชจายเงนทกยมออกไปสภาคเอกชน ปรมาณเงนไมเปลยนแปลง แตถาเปนการกเงนจากตางประเทศประเทศจะมเงนตราตางประเทศเพมขน ปรมาณเงนหมนเวยนจะเพมสงขนและอ านาจซอของประเทศจะสงขน

การเสยงตออตราแลกเปลยนการกเงนภายในประเทศ รฐบาลไมตองเสยงตออตราแลกเปลยนเงนตราทเปลยนแปลง เชน สมมต

วารฐบาลไทยกเงนจากบรษทเงนทน 100 ลานบาท เวลาช าระคนกช าระ 100 ลานบาท พรอมดอกเบยเปนตน แตถากเงนจากตางประเทศ รฐบาลตองคาดคะเนดวยวา ในอนาคต อตราแลกเปลยนเงนตราจะเปนอยางไร เชน สมมตวารฐบาลไทยกเงนจากธนาคารโลก 100 ลานดอลลารสหรฐ ในขณะทอตราแลกเปลยน 27บาท ตอ 1 ดอลลาร จะเปนเงน 2,700 ลานบาท เมอหนครบก าหนดช าระอตราแลกเปลยนเปน 29 บาท ตอ 1ดอลลาร รฐบาลไทยจะตองช าระหนเพมเปน 2,900 ลานบาทรวมทงดอกเบย เปนตน

เงอนไขขอผกพนในการกการกเงนภายในประเทศมกไมมขอผกพน หรอเงอนไขทจะบงคบใหรฐบาลตองปฏบต แตถาเปนเงนก

จากตางประเทศมกจะมเงอนไขทรฐบาลจะตองปฏบต เชน มขอตกลงวารฐบาลผกจะตองซอสงของหรอจางผเชยวชาญจากประเทศผใหก ซงเปนผลใหตองซอของในราคาแพง หรอตองเสยคาจางผเชยวชาญจ านวนมากเปนตน ในกรณการกเงนจากธนาคารโลก ธนาคารโลกกมกจะเขาควบคมการด าเนนงานตามโครงการเงนกอยางใกลชด เพอใหการจายเงนตามโครงการเปนไปอยางมประสทธภาพ บางโครงการกใหรฐบาลผกออกเงนสมทบสวนหนง หรออาจใหรฐวสาหกจทขอกขนอตราคาบรการหรอสนคาทผลตได

หนสาธารณะของรฐบาลไทยความหมายของหนสาธารณะของรฐบาลไทย

“หนสาธารณะ” (Public Debt) หมายถงขอผกพนของรฐบาลซงเกดจากการกยมโดยตรง และ “การค าประกน” เงนกโดยรฐบาล รวมทง “เงนปรวรรต” ทรฐบาลรบรอง

ดงนน หนสาธารณะของรฐบาลไทย นอกจากจะเกดจากการกยมโดยตรงของรฐบาลทงภายในและภายนอกประเทศแลว ยงหมายรวมถง ขอผกพนทรฐบาลทรฐบาลจะตองรบผดชอบตามพนธะอกดวย คอ

-การค าประกน (Guarantee) เปนกรณทรฐบาลยอมเขาผกพนในการรบประกนหนใหแกสวนราชการ องคการของรฐบาลและรฐวสาหกจ เชน การเขาค าประกนหนเงนกของการรถไฟแหงประเทศไทย การทาเรอแหงประเทศไทย การประปานครหลวง เปนตน ถารฐวสาหกจเหลานไมสามารถช าระหนได รฐบาลจะตองชดใชหนแทน

-การรบรองปรวรรต (Exchange Guarantee) เปนกรณทรฐบาลรบรองใหสวนราชการ องคการของรฐบาล และรฐวสาหกจ ไดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศและอนญาตใหสงเงนตราตางประเทศไปช าระหนตางประเทศเมอหนถงก าหนดช าระได เพราะตามปกตรฐบาลจะควบคมการน าเขาหรอสงเงนตราตางประเทศออกไปการกอหนสาธารณะของรฐบาลไทย

หนสาธารณะของรฐบาลไทย แบงออกไดเปน 2 ลกษณะคอ หนภายในประเทศกบหนภายนอกประเทศ ซงมวธการกอหนพอสรปไดดงตอไปนเงนกจากภายในประเทศ

เมอรฐบาลมรายจายสงกวารายไดตาม พ.ร.บ. วธการงบประมาณ พ.ศ. 2502 และทแกไขเพมเตมอนญาตใหกระทรวงการคลงมอ านาจกมาใชจายตามความจ าเปนไดไมเกนรอยละ 20 ของงบประมาณรายจายประจ าป และงบประมาณรายจายเพมเตม กบอกรอยละ 80 ของรายจายช าระคนตนเงนกในแตละป

การกอหนภายในประเทศ รฐบาลอาจท าไดทงทเปนหนระยะยาวโดยการขายพนธบตรและหนระยะสนโดยการขายตวเงนคลง การกเงนระยะยาวเรมครงแรกเมอ พ.ศ. 2476 โดยออกพนธบตรจ านวน 10 ลานบาท ขายประชาชนใหดอกเบยรอยละ 4.5 ก าหนดระยะเวลาไถถอนคน 10 ป สวนการกยมระยะสน ดวยการออกตวเงนคลงออกขายครงแรกเมอ พ.ศ. 2488 อตราดอกเบยรอยละ 2 ตอป ก าหนดช าระคนเพยง 4 เดอน

แหลงเงนกแหลงเงนกระยะสนทส าคญไดแก ธนาคารพาณชย ธนาคารแหงประเทศไทย และกองทนรกษาระดบ

อตราแลกเปลยน สวนเงนกระยะยาว สวนใหญอยในมอสถาบนการเงน 3 แหงดวยกน คอ ธนาคารแหงประเทศไทย ธนาคารพาณชย และธนาคารออมสน

-กจากธนาคารแหงประเทศไทย รฐบาลจะน าพนธบตรขายใหธนาคารแหงประเทศไทย เพอน าเงนสดมาสมทบเปนรายไดส าหรบใชจายตามงบประมาณรายจายประจ าป และรฐบาลจะตองตงงบประมารรายจายส าหรบช าระหนคนเปนปๆ ไป ซงจะมผลใหปรมาณ เงนหมนเวยนเพมขนในระบบเศรษฐกจของประเทศ

ยอดเงนกสทธ=ยอดเงนกจากธปท. - งบช าระหนคน ธปท.ปกตรฐบาลตองพยายามกจากธนาคารแหงประเทศไทยใหนอยทสด เพราะถากมากเกนไปจะเปนผล

ใหปรมาณเพมขนจนอาจเกดภาวะเงนเฟอได ในทางปฏบตนอกจากจะมขอจ ากดตาม พ.ร.บ. วธการงบประมาณ พ.ศ. 2502 แลว รฐบาลจะตองพยายามใหอตราการเพมของธนบตรไดสดสวนกบอตราเพมของผลตภณฑประชาชาตเบองตน (GNP) เพอรกษาระดบอ านาจซอไว

-กจากธนาคารออมสน ธนาคารออมสนท าหนาทระดมเงนออมภายในประเทศใหรฐบาลกยมไปใชพฒนาประเทศและท าหนาทลดชองวางระหวางอตราสวนเงนออมประชาชาตกบอตราสวนเงนทนประชาชาต รฐบาลจะกเงนจากธนาคารออมสนโดยออกพนธบตรเงนกไปขายใหกบธนาคารออมสน ซงถอไดวาเปนแหลงระดมทนภายในประเทศทส าคญแหงหนง

-กจากธนาคารพาณชย รวมทงมลนธ บรษท และเอกชนอน ๆ โดยรฐบาลออกพนธบตรเงนกแลวน าไปขายใหแกธนาคารพาณชย มลนธ บรษท และเอกชน ซงรฐบาลจะตองศกษาถงภาวะเงนออมของภาคเอกชนวาพอจะมก าลงใหรฐบาลกสกเทาใด แลวจงก าหนดวงเงนทรฐบาลจะกตามวธน

วงเงนกตาม พ.ร.บ. วธการงบประมาณ พ.ศ. 2502 เมอรฐบาลมงบประมาณขาดดลอาจกเงนมาใชจายตาม

ความจ าเปนไดไมเกนรอยละ 20 ของงบประมาณรายจายประจ าปและงบประมาณรายจายเพมเตม กบอกรอยละ 80 ของรายจายช าระคนเงนกในแตละป

ระยะเวลาของเงนกรฐบาลกเงนระยะสนโดยออกตวเงนคลงสดสวนทนอยมากเมอเทยบกบเงนกระยะยาว และจ านวนเงน

กระยะสนกไมเปลยนแปลงมากนก เงนกภายในประเทศสวนใหญจงเนนหนกทางดาน เงนกระยะยาวไดแกการขายพนธบตรของรฐบาล

เงอนไขเงนกรฐบาลไดปรบปรงอตราดอกเบย และเงอนไขเงนกเพอจงใจสถาบนการเงนสนใจใหกยมมากขน เชน

เพมอตราดอกเบยพนธบตร ผถอพนธบตรไวสามารถน าไปใชเปนเงนสดส ารองตามกฎหมาย และยอมใหใชพนธบตรเปนหลกประกนในการขอกเงนจากธนาคารแหงประเทศไทยได เปนตนเงนกจากภายนอกประเทศ

รฐบาลไทยกเงนภายนอกประเทศจากรฐบาลตางประเทศ ธนาคารหรอสถาบนการเงนในตางประเทศสถาบนการเงนระหวางประเทศ เชน ธนาคารโลก ธนาคารพฒนาเอเซย และภาคเอกชนในตางประเทศเปนตน การกเงนจากตางประเทศท าใหประเทศไดเงนตราตางประเทศ ปรมาณเงนภายในประเทศจะเพมขน

ในระยะทกเงนจากตางประเทศเขามาจงมผลดตอการพฒนาประเทศ เพราะจะไมเปนการลดการบรโภคของคนในประเทศ และยงชวยแกปญหาดานการช าระเงนระหวางประเทศ

กอนป พ.ศ. 2437 รฐบาลมรายไดจากภาษอากรและคาธรรมเนยมเทาใดกใชจายไปตามวงเงนนนเปนการใชงบประมาณสมดลตลอดมา จนถงป พ.ศ.2437 ไดมผเชยวชาญการคลงจากประเทศองกฤษชอMichel Innes ซงรบราชการในต าแหนงทปรกษากระทรวงการคลงในขณะนนไดเสนอใหรฐบาลกเงนตางประเทศมาใชสรางทางรถไฟ ตอมากไดมการเสาะแสวงหาแหลงเงนกกนในปลายป พ.ศ. 2445 และเรมขายพนธบตรมลคา 1 ลานปอนสเตอรลงคทงในลอนดอนและปารสเมอป พ.ศ. 2448 ดวยอตราดอกเบยรอยละ 4.5และก าหนดไถถอนภายในระยะ 40 ป การกครงนนนอกจากจะเปนการกเงนตางประเทศครงแรกแลวยงเปนการเปลยนแนวความคดดานนโยบายการคลงทเคยใชจายเฉพาะรายไดจากภาษอากรมาเปนการใชจายเงนกเพมขนดวยการใชจายเงนกตางประเทศ

สวนใหญรฐบาลน าไปลงทนกอสรางถนน โทรคมนาคม และการขนสงรองลงมาเปน ดานการกอสรางโรงไฟฟา ดานการสรางเขอนและระบบชลประทาน และดานพฒนาเมองและทองถน นอกนนเปนเงนกในดานพฒนาการศกษาและสาธารณะสข เงนกจากตางประเทศสวนใหญ รฐบาลน ามาใชกอสรางปจจยพนฐาน เชนถนนหนทาง เขอน การไฟฟา ประปา ปย การแยกกาซ เพอใหกอเกดประโยชนและความผาสกของประชาชนในระยะยาวเปนสวนใหญ

ขนตอนการกอหนตางประเทศของรฐบาลไทยปจจบนการกอหนจากตางประเทศของภาครฐบาล นอกจากจะมกฎหมายและระเบยบควบคมก ากบ

ขอบเขตการกอหนจากตางประเทศของภาครฐบาล ทงขนตอนเมอท าการกอหนและขนตอนเมอช าระคนหนเงนกแลว ในทางปฏบตยงมการก าหนดขนตอนการกอหนตางประเทศ หลกเกณฑการอนมตโครงการเงนก และนโยบายการกอหนจากตางประเทศของภาครฐบาลในภาพรวม ทงน เพอควบคมก ากบขนตอนการกอหนและการคดเลอกโครงการทจะด าเนนการโดยใชเงนกใหเปนไปอบางมระบบ อยในเกณฑมาตรฐานสากลทเปนทยอมรบ และสามารถตรวจสอบได นอกจากนนเพอใหสามารถก าหนดนโยบายการกอหนของประเทศในอนทจะเอออ านวยใหรฐบาลด าเนนการบรรลเปาหมายการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ1.ขนตอนการกอหนตางประเทศ

ในการด าเนนการกเงนจากตางประเทศจะมขนตอนปฏบต 2 ขนตอน คอ1.1 ขนตอนปฏบตกอนมการลงนามในสญญากเงนการกเงนจากตางประเทศส าหรบโครงการพฒนาของสวนราชการและรฐวสาหกจแตละรายตงแตเรม

ตนทาบทามจนถงขนการลงนามในสญญากเงนจะตองใชระยะเวลานาน 6 – 18 เดอน โดยมขนตอนการกเงนดงตอไปน

1.1.1 ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต หรอ สศช. จะจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงเปนแผน 5 ป เพอก าหนดแนวทางและเปาหมายการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ส าหรบสวนราชการและรฐวสาหกจในการจดเตรยมแผนงานและโครงการใหสอดคลองกบแนวทางและเปาหมายดงกลาว ส าหรบภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8( พ.ศ. 2540– 2544 ) ซงใชบงคบอยในปจจบน สศช. จะประสานงานกบสวนราชการและรฐวสาหกจตาง ๆ ในการแปลง

แผนพฒนาฯ เปนแผนงานและแผนเงน โดยแยกเปนแผนปและแผนลงทนระยะ 5 ป ทงน เพอใหสามารถจดเตรยมโครงการลงทนในดานตาง ๆ ไดสอดคลองกบแนาวทางและเปาหมายทก าหนดในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

1.1.2 สวนราชการและรฐวสาหกจด าเนนการจดเตรยมรายละเอยดและศกษาความเหมาะสมขนตนของโครงการภายใตแผนงานตามนยขอ 1.1.1 โดยด าเนนการรวมกบแหลงเงนก ( ใชความชวยเหลอ )หรอจางบรษทวศวกรทปรกษาโดยใชเงนงบประมาณเพอเสนอ สศช. พจารณาบรรจเขาไวในแผนเงนกระยะ 3ป แลวเสนอกระทรวงการคลงเพอพจารณาน าเสนอคณะกรรมการนโยบายหนของประเทศพจารณาอนมตแผนฯดงกลาว ส าหรบยดถอเปนแนวทางในการเจรจาทาบทามแหลงเงนกตอไป

1.1.3 สศช. จะพจารณาจดล าดบความส าคญและความพรอมเพรยงของโครงการในแตละปและเสนอกระทรวงการคลงเพอศกษาและวเคราะหถงอปทานและอปสงคของเงนกจากตางประเทศกอนเสนอคณะกรรมการนโยบายหนของประเทศพจารณาก าหนดนโยบายและจดท าแผนกอหนจากตางประเทศในแตละปเพอใชเปนแนวทางปฏบตของหนวยงานทเกยวของ

1.1.4 เมอสวนราชการหรอรฐวสาหกจไดรวมกบแหลงเงนกจดท ารายละเอยดขนสดทายของโครงการเสรจเรยบรอยแลว จะเสนอโครงการให สศช. พจารณาความเหมาะสมและความพรอมเพรยง รวมถงล าดบความส าคญของโครงการเพอเสนอใหคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตพจารณากอนน าเสนอคณะรฐมนตรเพอพจารณาอนมตโครงการตอไป

1.1.5 เมอส านกเลขาธการคณะรฐมนตรไดรบรายละเอยดโครงการของสวนราชการและรฐวสาหกจทผานการพจารณาของคณะกรรมการบรหาร สศช. ตามนยของ 1.1.4 แลว จะสงเรองดงกลาวใหกระทรวงการคลง ส านกงบประมาณ กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม (เปนเงอนไขใหมเพอใหความเหนในสวนผลกระทบตอสงแวดลอม ทงน ตงแตป 2535 เปนตนมา ) และหนวยงานอนทเกยวของพจารณาใหความเหนเพอประกอบการพจารณาของคณะรฐมนตรตอไป

1.1.6 เมอคณะรฐมนตรพจารณาอนมตโครงการแลว ส านกเลขาธการคณะรฐมนตรจะแจงใหหนวยงานทเกยวของรบไปด าเนนการ ดงน

(1)สศช. รบไปพจารณาจดล าดบความพรอมของโครงการพรอมทงเสนอรายชอโครงการ เเพอคณะกรรมการนโยบายหนของประเทศพจารณาบรรจไวในแผนการกอหนจากตางประเทศตอไป

(2)คณะกรรมการนโยบายหนของประเทศจดท าแผนการกอหนจากตางประเทศประจ าแตละปงบประมาณ ใหแลวเสรจภายในวนท 31 ตลาคม และน าเสนอคณะรบมนตรเพออนมตแผนการกอหนดงกลาวตอไป

(3)กระทรวงการคลงรบไปด าเนนการจดหาเงนกโดยมหนงสอทาบทามขอใชเงนกไปยงแหลงตาง ๆ อยางเปนทางการ ส าหรบโครงการทคณะรฐมนตรอนมตและหรอไดรบการบรรจไวในแผนการกอหนจากตางประเทศในแตละป

(4)ส านกงบประมาณรบไปด าเนนการจดสรรเงนงบประมาณเพอใชเปนเงนบาทสมทบกบคาใชจายในสวนทเปนเงนกตางประเทศ ใหเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการใชเงนในแตละป

(5)หนวยงานเจาของโครงการ รบทราบเพอด าเนนการตามขนตอนการบรหารโครงการเกยวกบการปฏบตการจดซอจดจาง และการจางทปรกษาตามนยระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และระเบยบของแหลงเงนกตอไป

(6)เมอแหลงเงนกไดรบค าทาบทามขอใชเงนจากกระทรวงการคลงแลว จะสงคณะเจาหนาทมาประเมนรายละเอยดของโครงการ รวมกบหนวยงานเจาของโครงการ และกระทรวงการคลง หลงจากนนกระทรวงการคลงจะแตงตงคณะผแทนไทยเพอเจรจาในรายละเอยดรางสญญากเงน และหรอสญญาค าประกนเงนกกบแหลงเงนกโดยตรง เมอการเจรจากเงนเสรจเรยบรอยแลว กระทรวงการคลงจะรายงานผลการเจรจาเสนอคณะรฐมนตรเพอขออนมตในหลกการและเงอนไขการกเงนตามรางสญญากเงนและหรอหนงสอค าประกนเงนกทไดเจรจา

(7) เมอคณะรฐมนตรอนมตในหลกการและเงอนไขการก เงนตามนยขอ(6) กระทรวงการคลงจะด าเนนการลงนามในสญญากเงน และหรอสญญาค าประกนเงนกตอไป

1.2ขนตอนปฏบตภายหลงจากการลงนามในสญญากเงนเมอมการลงนามในสญญากเงนแลว กระทรวงการคลงจะตองด าเนนการใหสญญากเงนมผลใชบงคบ

ภายใน 90 – 120 วน นบจากวนลงนามในสญญากเงน รวมทงการด าเนนการตามเงอนไขพเศษทผกจะตองด าเนนการกอนสญญามผลใชบงคบ ซงเปนเงอนไขทจะตองด าเนนการใหแลวเสรจกอนยนค าขอเบกจายเงนกงวดแรก โดยขนตอนการด าเนนการ ดงน

1.2.1กระทรวงการคลงเสนอรายงานผลการลงนามในสญญากเงน และหรอสญญาค าประกนเงนกใหคณะรฐมนตรทราบ พรอมกบขอใหส านกเลขาธการคณะรฐมนตรน าประกาศกระทรวงการคลงเกยวกบการกเงนดงกลาว (เฉพาะกรณเงนกขอรฐบาลโดยตรง ) ลงประกาศในราชกจจานเบกษา ภายใน 1เดอน นบจากวนลงนามในสญญากเงน ส าหรบเงนกภายใตพระราชบญญตใหอ านาจกระทรวงการคลงกเงนจากตางประเทศ พ.ศ. 2519 และภายใน 90 วน นบจากวนลงนามในสญญากเงน ส าหรบการกเงนภายใตพระราชก าหนดใหอ านาจกระทรวงการคลงปรบโครงสรางเงนกตางประเทศ พ.ศ 2528

1.2.2ใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา จดท าความเหนทางกฎหมายเพอรบรองวา การกเงน และหรอการค าประกนเงนกนน ๆ ไดด าเนนการถกตองตามขนตอนของกฎหมาย และมผลผกพนผก และหรอผค าประกนเงนกทกประการ

1.2.3แตงตงผมอ านาจเบกจายเงนก โดยในกรณเงนกรฐบาลโดยตรง กระทรวงการคลงจะแตงตงผแทนจากหนวยงานด าเนนโครงการเปนผเบกจายเงนก

1.2.4สวนราชการ หรอรฐวสาหกจผด าเนนโครงการ จะตองด าเนนการตามเงอนไขพเศษ(ถาม) ใหแลวเสรจตามเงอนเวลาทก าหนดในสญญากเงน

1.2.5น าสงผลการด าเนนการตามนยขอ 1.2.2 –1.2.4 ใหแหลงเงนกตามเงอนไขทไดผกพน1.2.6แหลงเงนกแจงวนสญญามผลใชบงคบอยางไรกด ในทางปฏบตหากไมสามารถด าเนนการตามขอ 1.2.2 และ 1.2.4 ไดเสรจภาย

ในระยะเวลา แหลงเงนกโดยการรองขอของผก อาจพจารณาขยายก าหนดระยะเวลาการมผลบงคบใชของสญญากเงนออกไปอกระยหนง ถามเหตผลอนสมควร แตถาแหลงเงนกไมเหนดวยกบเหตผลทขอไป กอาจพจารณายกเลกการใหกเงนนน ๆกได

2. หลกเกณฑการอนมตโครงการเงนกในการอนมตโครงการเงนกโดยทวไปมหลกเกณฑการพจารณา ดงน2.1จะตองเปนโครงการทมแผนงานและเปาหมายสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหง

ชาต และนโยบายของรฐบาล2.2 จะตองเปนโครงการทมการเตรยมพรอมในแผนปฏบตการ และสามารถด าเนนการไดทนท หลง

จากทไดมการลงนามในสญญากเงน2.3 จะตองเปนโครงการทไดรบพจารณาอนมตจากคณะรฐมนตร หรอ สศช.2.4 จะตองเปนโครงการทใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจคมกบคาใชจายในการลงทน และหรอมสวน

สนบสนนการจดหารายไดเงนตราตางประเทศ หรอประหยดเงนตราตางประเทศ2.5 จะตองเปนโครงการทมการจดเตรยมเงนบาทสมทบพรอม2.6 ในกรณเงนกจากตลาดเงนทนเอกชนตางประเทศของรฐวสาหกจจะตองม

2.6.1 อตราผลตอบแทนเทยบเทาอตราดอกเบยและคาบรการอน ๆ รวมทงคาความเสยงเนองจากการเปลยนแปลงในอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

2.6.2 สดสวนรายไดของกจการ ( Internal Cash Generation) เทยบกบภาระหนของกจการ หรอทเรยกวา Debt Coverage Ratio นบตงแตมการกอหนไมต ากวา 1.5

2.7 หนวยงานผกจะตองอยในฐานะทสามารถปฏบตตามเงอนไขทผกพนภายใตสญญากเงน รวมทงความสามารถในการช าระหนเงนกภายในเวลาทก าหนด

2.8 การกเงนทกกรณของสวนราชการและรฐวสาหกจ หรอหนวยงานระดบทองถน กระทรวงการคลงจะเปนผพจารณาและใหความเหนชอบในหลกการและเงอนไขเงนก อาท อตราดอกเบย ระยะเงนก และก าหนดคาธรรมเนยมและคาใชจายตาง ๆ

2.9 การกเงนจากสถาบนการเงนเอกชนตางประเทศ เพอใชเปนเงนบาทสมทบ จะตองเปนไปตามความเหมาะสม และสอดคลองกบภาวะเศรษฐกจ ฐานะการเงนการคลง และดลการช าระเงนของประเทศ3. นโยบายการกอหนจากตางประเทศ

โดยทการกเงนจากตางประเทศมผลกระทบโดยตรงตอระบบเศรษฐกจของประเทศ จงจ าเปนตองด าเนนนโยบายการกเงนจากตางประเทศดวยความระมดระวง ซงปจจบนมแนวปฏบตทส าคญ คอ

3.1ก าหนดเพดานการกเงนของภาครฐบาลในแตละปใหสอดคลองกบฐานะการเงนการคลงภาครฐ และความตองการในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ โดยรกษาระดบภาระหนเมอเปรยบเทยบกบรายไดทเปนเงนตราตางประเทศใหมสดสวนไมเกน รอยละ 9

3.2 ก าหนดใหกเงนเฉพาะรายการทน ามาเปนคาใชจายในสวนทเปนเงนตราตางประเทศ3.3 จดหาแหลงเงนกทเหมาะสมกบลกษณะโครงการและผลตอบแทนจากการลงทน ทงทางดานการ

เงนและเศรษฐกจ โดยเนนการกเงนจากแหลงทมเงอนไขผอนปรน ซงก าหนดอตราดอกเบยต ากวาอตราตลาดและมระยะช าระหนยาว 20 – 25 ป เปนอนดบแรก

3.4 เนนการกเงนเพอปรบโครงสรางหนของประเทศ โดยมเปาหมายส าคญ 6 ประการ3.4.1 เพอลดตนทนการกเงนตามภาวะตลาดทจะเอออ านวย หรอรกษาระดบภาระหนใน

ขณะหนง ๆ มใหสงกวาเมอตอนกเงน โดยการกเงนใหมทมอตราดอกเบยต ากวามาช าระคนหนเดม(Refinance) การแปลงหน (Swap) หรอการซอขายเงนตราตางประเทศลวงหนา (Forward หรอ Hedging)

3.4.2 เพอลดยอดหนคงคางตามฐานะการเงนการคลงของประเทศ โดยการใชสทธขอช าระหนคนกอนครบก าหนด (Prepayment)

3.4.3 ปรบตารางการช าระหนเงนกตางประเทศใหอยในระดบทสม าเสมอ และไมเปนภาระตองบประมาณแผนดนในปหนงปใดมากเกนไป

3.4.4ปรบโครงสรางหนเงนกและการบรหารทนส ารองเงนตราของประเทศใหมความสอดคลองและเอออ านวยตอกนและกน ทงน เพอเปนการกระจายความเสยงเนองจากการเปลยนแปลงในอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

3.4.5 จดหาเงนกทมเงอนไขดทสดและเปนทยอมรบของสถาบนการเงนตาง ๆ และนกลงทนในตลาดเงนทนตางประเทศ โดยใหเนนหรอเปนการปทางเพอกเงนระยะยาวในอตราดอกเบยต าตอไปในอนาคต

3.4.6รกษาความเชอถอในเครดคของประเทศใหเปนทยอมรบขององคการรฐบาลตางประเทศ สถาบนการเงนระหวางประเทศ รวมทงสถาบนการเงนและนกลงทนในตลาดเงน และตลาดทนตางประเทศ

3.5 หามน าเงนกมาเปนคาใชจายคาทดน อาคารส านกงาน คาภาษ และคาใชจายในการบรหารโครงการ

3.6 ใหความส าคญแกโครงการเงนกทกอใหเกดรายไดเปนเงนตราตางประเทศ หรอประหยดเงนตราตางประเทศ

ภาระและผลของหนสาธารณะภาระแหงหนสาธารณะ(Burden of Debt)

มการถกเถยงกนมากวาการหาเงนมาใชจาย โดยการกยมของรฐบาลนนจะเปนการสรางภาระใหแกชนรนหลงหรอไม บางกลมกมความเหนวาการกอหนสาธารณะนนจะเปนภาระ ยกเอาภาระจากคนในรนปจจบนไปใหแกคนในรนหลงโดยใชเหตผลวา การกยมนนไมเหมอนกบการเกบภาษ เพราะการเกบภาษนนเปนการจายตอบแทนบรการของรฐบาลโดยคนรนปจจบน ซงเปนการบงคบ สวนการกยมนนผทยอมเสยสละทรพยสนของตนไปใหรฐบาลใชนนกระท าโดยสมครใจไมไดถกบงคบ การใหรฐบาลกยมนนเปนการยอมเสยสละอ านาจซอในปจจบน (Current purchasing power) ไปเพอแลกกบเอกสารทแสดงถงการเปนเจาหนรฐบาลซงเปนการกอภาระผกกนใหกบรฐบาลทจะตองคนเงนรายไดในจ านวนทมากกวาเดมใหกบผถอเอกสาร ซงเปนเสมอนสญญาของรฐบาลในอนาคต ดงนนภาระทแทจรง (Real Burden) จากการกยมของรฐบาลเพอน ามาใชจายจะตองตกอยกบผเสยภาษในอนาคต ในชวงเวลาทรฐบาลตองจายคนเงนก เมอเปรยบเทยบกบการเกบภาษแลวจะเหนวาการเกบภาษนนจะกอใหเกดตนทน หรอภาระแกประชาชนในปจจบน นนคอเมอตองเสยภาษกจะท าใหไดรบสนคาและบรการนอยลง สวนการกยมนนไมไดกอใหเกดตนทนหรอภาระในปจจบน (currentcost) เพราะประชาชนไมไดถกบงคบใหลดการบรโภคหรอการลงทนในปจจบนลง การกยมของรฐบาลเปนการท าใหผเสยภาษเลอนระยะเวลาการจายคาตอบแทนแกบรการทจะไดรบจากรฐบาลออกไปในอนาคต ดงนนตนทน หรอภาระของการกอหนสาธารณะจะเกดแกบคคลหรอกลมบคคลทจะตองเสยภาษอากรเพอตอบแทนแกบรการของรฐ เพอน าเอารายไดไปจายคนเงนกและดอกเบยในอนาคต นกเศรษฐศาสตรทมความเหนดงกลาวไดแก James Buchanan, William Bowen, Richard Davis และ David Kopf และการกลาววาการกยมเปนการเลอนเวลาในการช าระภาษออกไปในอนาคตนน เนองมาจากขอสมมตทวา การกยมนนเปนการ

อนญาตใหผเสยภาษในปจจบนกระจายตนทนของการใชจายในปจจบนออกไปไดเปนเวลาหลายปในอนาคต แทนทจะจายหมดทเดยวในปจจบน ซงกยอมเปนการโอนตนทนไปใหแกชนรนหลง ซงอาจจะเปนผทตองเสยหรอไมตองเสยกตาม

แตอกพวกหนงมความเหนวา ตนทนทแทจรงอนเกดจากการด าเนนกจกรรมของรฐบาลนนไมสามารถทจะยกยายจากระยะเวลาหนงไปยงอกระยะเวลาหนงได โดยใหเหตผลวาการกยมของรฐบาลนนมทงการกยมจากภายในและภายนอก การกยมจากภายนอกหรอตางประเทศนนจะเปนการโอนภาระออกไปในอนาคตจรงเนองจากการกยมชนดนเปนวธทท าใหระบบเศรษฐกจไดรบทรพยาการมาเพมจากภายนอกระยะเวลาทมการกยม และในระยะตอมาระบบเศรษฐกจกจะตองสญเสยทรพยากรไป เพราะจะตองช าระดอกเบยและคนเงนตนใหแกตางประเทศ ซงรายไดทจะน ามาช าระหนกจากการสงสนคาออกใหมากกวาทสงสนคาเขา เพอจะไดน าเงนตราตางประเทศไปช าระหน

ปญหาอยทการกยมภายในวาจะเปนภาระหรอไม ถาใหความหมายของค าวา ภาระวาหมายถงการเคลอนยายทรพยากรจากการผลตภาคเอกชนไปยงการผลตภาครฐบาล ซงการท าเชนนจะท าใหผลผลตทางดานเอกชนลดลง ดงนนภาระจะเกดขนเมอมการใชจายของรฐบาลไมวารายไดทจะน ามาใชจายนนจะมาจากภาษอากรหรอมาจากการกยม ตวอยางเชน ตนทนของสงครามจะเกดขนในระหวางสงครามจากการทผลผลตทางดานพลเรอนตองลดลง เพราะการน าทรพยากรไปใชในการผลตทางดานทหาร ภาระกจะเกดขนในขณะนนโดยไมพจารณาวารายไดทน ามาใชจายนนมาจากภาษอากรหรอจากการกยม ถาหากรายไดมาจากการกยมการกยมกจะไมเปนการดงเอาทรพยากรในอนาคตมาใชในเวลาสงคราม นนกคอ การกยมไมไดท าใหทรพยากรทอยในอนาคตนอยลงการกยมจะท าใหชนรนหลงไดรบมรดกตกทอดจากรนปจจบนในรปของพนธบตร และหนสนทเกดจากการขายพนธบตร เมอมการจายดอกเบยและเงนตนคนกจะเปนเพยงการโอนเงน จากบคคลหนงไปยงอกบคคลหนงในรนเดยวกน ถาถอตามขอสมมตและค าจ ากดความดงกลาวน การกยมกจะไมเปนการโอนตนทนทแทจรงหรอภาระไปใหแกชนรนหลง และชนรนหลงกจะไมตองรบภาระจากการใชจายของคนในปจจบนแตกจะตองยอมรบกนวาปญหาตางๆ จะเกดขนในอนาคตจากการกยมซงมผลท าใหรายไดทแทจรงลดลง นนคอการเกบภาษใหเพยงพอกบการจายช าระหนเงนตนและดอกเบยจะท าใหการพฒนาเศรษฐกจตองลาชาออกไป และท าใหการสะสมทนลดลง

นอกจากนถาจะใหค าจ ากดความของค าวาภาระคอการทความพอใจสวนบคคลลงไป เนองจากการหาเงนมาใชจายของรฐบาล ภาระกจะไมเกดขนในเวลาทมการกยม เพราะผซอพนธบตรซอดวยความสมครใจโดยการแลกเปลยนทรพยทมความคลองตวสงไป ซงจะท าใหความพอใจสงขนแทนทจะลดลง ผถอพนธบตรอาจจะเลกการบรโภคสนคาบางอยางไปโดยความสมครใจเพอทจะซอพนธบตร หรอซอพนธบตรแทนทจะซอสนทรพยอน เมอถงเวลาไถถอนหนภาระกจะเกดแกผเสยภาษ (ซงเขาอาจจะไมตองเสยภาษทนททนใดส าหรบบรการจากรฐบาล และภาระจะไมเกดแกเขาในขณะนน) ซงจะท าใหการบรโภคและการออมของเขาลดลง สวนผทถอพนธบตรนนกจะไดรบเงนคนเพอแลกเปลยนกบพนธบตรทถอ ซงเขาอาจจะน าเงนจ านวนนไปซอสนทรพยอยางอน ดงนน ความพอใจจงไมเพมขนเมอความพอใจของผเสยภาษลดลงไป ในขณะทความพอใจของผถอพนธบตรไมเปลยนแปลงกจะเกดภาวะสทธ (net burden) จากการกยมซงจะตกทอดไปสชนรนหลง แตถาไมมการไถถอนหนภาระกจะไมเกดขน ยกเวนการช าระดอกเบย

ดงนน ส าหรบค าถามทวาการกยมจะกอใหเกดภาระแกคนรนหลงหรอไมนน กขนอยกบการใหความหมายของค าวาภาระดวย แตถงแมวาจะมผกลาววา การกยมเปนสงไมดเพราะจะกอใหเกดภาระแกคนรนหลงทตองแบกภาระในการจายคนเงนตนและดอกเบย และการกยมของรฐกจะกระทบกระเทอนการลงทนของเอกชน แตกมผเหนดวยกบการกเงนเพราะในกรณทมความจ าเปนรฐบาลกตองกมาใชจายถารายไดไมเพยงพอเชน ในยามสงคราม หรอในยามทเกดภยพบตตาง ๆ และถาการกยมนนจะกอใหเกดผลดตอความเจรญเตบโตของเศรษฐกจซงจะอ านวยประโยชนใหแกชนรนหลง การกยมกจะกอใหเกดประโยชนมากกวาโทษ แมวาชนรนหลงจะตองรบภาระแหงหนกตาม อยางเชนการกเงนจากตางประเทศเพอน ามาใชจายเพอพฒนาเศรษฐกจ ซงจะกอใหเกดประโยชนแกชนรนหลงในการเพมผลผลตและรายไดประชาชาต เมอมองเหนทางทจะช าระคนเงนตนและดอกเบยไดกควรจะก และการใชจายเงนกทไดมาเพอใหเกดประโยชนสมเจตนาของการกทเปนสงส าคญทจะตองค านงถง และการกเงนจะเปนภาระเพยงใดแกชนรนหลงกขนอยกบวาหนนนเปนหนจากภายในหรอภายนอกดวย ถาเปนหนภายนอกกยอมจะมภาระมากในการหาเงนตราตางประเทศมาช าระหน และถาอตราแลกเปลยนเงนตราเปลยนแปลงไปกจะมผลท าใหมลคาหนเปลยนแปลงไปดวย สวนการกภายในประเทศการช าระคนเงนกกเปนการโอนเงนจากคลงมาจายใหเจาหนภายในประเทศซงไมเปนภาระเทาใดนก

ภาระหนสาธารณะอาจค านวณไดโดยน าจ านวนหนสาธารณะทงหมดหารดวยจ านวนประชากร จะเนนภาระหนสาธารณะของประชากรตอหว เราะพอจะสรปความคดเหนเกยวกบภาระหนสาธารณะไดดงน

1. ฝายทมองในแงราย ไดแกฝายทมองเหนวาหนเปนสงเลวราย เปนการใชเงนเกนตวฟมเฟอยเหมอนกบเอกชนซงมหนสนลนพนตว จะเปนคนทสงคมรงเกยจหรอไมยอมรบ โดยมเหตผลวา

- การกยมของรฐบาลแสดงถงฐานะของรฐบาลทไมมนคง ก าลงอยในภาวะทใกลจะลมละลาย เนองจากรฐบาลมอเตบใชเกนตวและฟมเฟอย หารายไดไมเพยงพอกบรายจาย

-การกยมของรฐบาลเปนการสรางหนสนไวเปนภาระแกอนชนรนหลง เพราะการกเพอน าเงนมาใชประโยชนส าหรบคนรนน แตการใชคนสวนมากจะใชเวลาในปตอ ๆไป เปนการไมยตธรรมตอคนรนหลง ซงตองรบภาระภาษแทนผทกอหนเอาไว

-การกยมของรฐบาลจะท าใหคาใชจายในการบรโภคและการลงทนลดนอยลง ทงนเพราะเมอรฐบาลกยมเงนจากประชาชน จะท าใหเงนในมอของประชาชนลดนอยลง ท าใหการบรโภคและการลงทนลดนอยลง และนอกจากนการกยมเงนมากขนอาจท าใหอตราดอกเบยสงขนมผลใหการลงทนลดนอยลงเชนกน

2. ฝายทมองในแงด ไดแกฝายทมองเหนภาระหนสาธารณะมใชเปนสงทเลวรายจนเกนไป บคคลทมหนสนมาก อาจแสดงใหเหนวาบคคลนนเปนบคคลทมเครดตด มความสามารถในการบรหารงานจนเปนทเชอถอของสถาบนการเงนตาง ๆ ฝายทมองในแงดไดแสดงเหตผลวา

-การกยมของรฐบาลแตกตางจากการกยมของเอกชน ทงนเพราะการกยมสวนใหญเปนการกยมภายในประเทศ ซงไมเปนภาระแตอยางใด เปรยบเสมอนเรายายเงนจากกระเปาซายไปเขากระเปาขวาทรพยากรยงคงอยในประเทศไมไดรวไหลไปไหน และการทรฐบาลขอกยมเงนมาตองค านงถงดอกเบย และตองเสนอโครงการในการใชจายลงทน เพอขออนมตการกยมจากสภาผแทนราษฎร ดงนนจะยงท าใหรฐบาลตองระมดระวงในการใชจายมากขน

-การกยมของรฐบาลทวาเปนการสรางหนสนไวเปนภาระแกอนชนรนหลงนน ไมถกตองเสยทเดยว ทงนเพราะการกยมของรฐบาลนน สวนมากเปนการกยมเพอการลงทนในกจการสาธารณปโภคตาง ๆ ซงเปนโครงการพนฐานทางเศรษฐกจ เชนโครงการชลประทาน โครงการสรางถนนหนทาง โครงการไฟฟา โครงการทาเรอ เปนตน ซงโครงการเหลานเปนโครงการทน าความเจรญไปสชนรนหลงทงสน

-การกยมของรฐบาลไมท าใหคาใชจายในการบรโภคและการลงทนลดลง ทงนเพราะรฐบาลไมไดกยมเอาไวเฉยๆ แตเปนการกเพอการลงทน ท าใหมการวาจางงานมากขน เปนการน าเงนกลบไปสกระแสหมนเวยนทางเศรษฐกจ เพยงแตเปลยนผลงทนจากเอกชนเปนรบบาลเทานน และถาเปนการกยมของรฐบาล น ามาจากสวนทประชาชนเกบเงนไวเฉย ๆ จะยงท าใหการบรโภคและการลงทนเพมขนอก

ผลทางเศรษฐกจของหนสาธารณะการหารายไดโดยการกยมของรฐบาลจะมผลตออปสงครวม (Aggregate Demand) รายไดประชา

ชาต และการจางท างานของประเทศ เนองจากการกยมนนเปนการดงเอาเงนทนสวนทประชาชนจะเกบออมไวมาใชในภาครฐบาล ซงเงนจ านวนนเปนสวนของรายไดทประชาชนไมไดน าไปใชจายในการบรโภค ดงนนการกยมจงไมท าใหการบรโภคของประชาชนลดลง ไมเหมอนกบการเกบภาษซงมผลท าใหรายไดของประชาชนลดลงไป เมอรฐบาลเกบภาษจ านวนสนคาและบรการทผบรโภคจะไดรบหลงจากการเกบภาษของรฐบาลจะลดนอยลงไป เมอรายไดลดลงการบรโภคกลดลงดวย และอกประการหนงนนเนองจากการกยมของรฐบาลนนไมใชการบงคบ ประชาชนใหกโดยความสมครใจไมเหมอนการเกบภาษ ดงนนการใหรฐบาลกยมจงไมไดท าใหความมงคงร ารวยของผใหกลดลงแตประการใด ดงนนเมอรฐบาลกยมเงนมาใชจายจะท าใหเกดการขยายตวในดานการใชจาย ซงมผลตออปสงครวม การกยมของรฐบาลยงมผลตอการลงทนทางดานเอกชนดวย นนคอจะท าใหการลงทนของเอกชนลดลง ถาหากวามการจางงานเตมท เพราะรฐบาลจะดงเอาสวนทเปนเงนออมไปใชในงานของรฐบาลท าใหเอกชนหมดโอกาสทจะไดใชเงนทนสวนนน แตถาหากวาประชาชนสมครใจทจะเกบออมมากกวาการใหธรกจน าไปลงทน ถารฐบาลกยมเงนสวนนนมาลงทนหรอใชจายกจะท าใหการหมนเวยนของเงนในระบบเศรษฐกจดขนมการจางท างานมากขน

การกยมของรฐบาลจะมผลตออปสงครวม รายไดประชาชาต การจางท างานและการขยายเครดตมากนอยแคไหนขนอยกบวารฐบาลจะขอกยมจากแหลงเงนก (Source of Funds) แหลงใด ซงอาจพจารณาไดดงน

1.การกยมจากเอกชน (Individuals) โดยการออกพนธบตรหรอหลกทรพยรฐบาลขายใหแก เอกชนนนไมไดเปนการบงคบใหประชาชนซอ แตเปนการซอโดยความสมครใจ การซอพนธบตรรฐบาลเปนการเปลยนแปลงเงนทเอกชนเกบเอาไวทงนนอดตและปจจบนไปเปนหลกทรพยรฐบาลแทนทจะน าไปใชในดานอน เชนการขยายธรกจ ถอไวในมอเพอแสดงถงความมงคงหรอซอหลกทรพยอน ๆ เมอประชานหนไปซอพนธบตรรฐบาลแทนหลกทรพยอน จะท าใหราคาหลกทรพยอนลดลงและท าใหอตราดอกเบยสงขน จะมผลท าใหการขยายตวของธรกจลดลง และคนจะหนไปซอหลกทรพยอนแทนการใหธรกจกยม การกยมโดยการขายพนธบตรใหเอกชนโดยตรงจะเปนการกยมซงไมไกอใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจ (Non-Expansionary Borrowing)เพราะเมอเอกชนน าเงนไปซอพนธบตรนนจ านวนเงนในมอของเอกชนกจะลดลงและเอกชนกจะลดระดบการใชจายลง การกเงนจากเอกชนจงเปลยนแปลงผใชเงนจากภาคเอกชนไปเปนภาครฐบาล ซงจะมผลท าใหเกดการหดตวทางเศรษฐกจ แตเมอรฐบาลน าเงนทกยมไปใชจายกจะกอใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจ สรปแลวผล

จากการกยมจากเอกชนจงไมท าใหเกดการขยายตวในทางเศรษฐกจเพมขน เพราะการกยมเปนการทรฐบาลดงเอาสวนทประชาชนจะมาใชจายมาใชจายแทน

การกยมจากสถาบนการเงนอน เชน บรษทประกนภย ธนาคารออมสน กจะมผลเชนเดยวกน กบการกจากเอกชนโดยตรง เพราะการกจากสถาบนการเงนเหลานกเทากบการกเงนสวนทเอกชนฝากหรอออมไวกบสถาบนเหลานแทนทจะกเงนทเอกชนถออยโดยตรง เมอสถาบนการเงนเหลานซอพนธบตรรฐบาล การหาผลประโยชนจากการใหหนวยธรกจกยมไปลงทนหรอน าเงนไปซอหลกทรยพยอนกจะลดลง ซงจะมผลท าใหราคาหลกทรพยอน เชน หน หรอสตอกลดลง และอตราดอกเบยสงขน เมอการใหกยมแกธรกจซงจะน าไปใชในการลงทน เชน สรางบานใหเชาลดลง กจะกอใหเกดการไมขยายตวทางเศรษฐกจภาคเอกชน แตเมอรฐบาลน าเงนกไปใชจายกจะกอใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจแทน

2. การกยมจากธนาคารพาณชย เนองจากระบบธนาคารพาณชยนนสามารถสรางเงนฝากจากเงนส ารองสวนเกน (Excess Reserve) ไดหลายเทาของส ารองสวนเกน ถาหากระบบธนาคารพาณชยมส ารองสวนเกนกจะสามารถซอพนธบตรรฐบาลไดในจ านวนทมากวาส ารองสวนเกนโดยไมท าใหการใหกยมของธนาคารพาณชยลดลงไป และถาพนธบตรรฐบาลทธนาคารพาณชยถอนนสามารถใชเปนส ารองตามกฎหมายได กจะท าใหธนาคารสามารถขยายเครดตออกไปไดอก ซงจะมผลกอใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจ แตถาหากระบบธนาคารพาณชยไมมส ารองสวนเกนในการทจะซอหลกทรพยรฐบาลนน ธนาคารกจะตองลดการใหกยมลงหรอน าเงนทจะใหกยมมาซอพนธบตรรฐบาล และในกรณนการขายพนธบตรรฐบาลใหแกธนาคารพาณชยกจะมผลท าใหเกดการหดตวทางเศรษฐกจ

3.การกยมจากธนาคารกลาง รฐบาลอาจจะขายพนธบตรใหแกนาคารกลางโดยตรง เมอรฐบาลขายพนธบตรใหแกธนาคารกลางโดยธนาคารกลางพมพธนบตรเพมขนกจะเปนการเพมปรมาณเงนและอ านาจซอในระบบเศรษฐกจ เพราะเมอธนาคารกลางใหรฐบาลก บญชเงนฝากของรฐบาลทธนาคารกลางจะมยอดสนทรพยเพมขน เมอรฐบาลใชจายเงนจ านวนนใหแกเอกชน ผรบจะน าเงนจ านวนนฝากในธนาคารทตนเคยฝากเงน ซงจะมผลท าใหยอดเงนฝากของธนาคารพาณชยเพมขน ท าใหธนาคารสามารถขยายเครดตได ท าใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจ เพราะเมอธนาคารใหกยมเงนเพมขนอปสงครวมจะเพมขน แตถาปรมาณเงนเพมขนมากเกนไปหรอมอปสงครวมสงเกนไปกอาจมผลท าใหเกดเงนเฟอได

4. การกยมจากตางประเทศ มาใชจายในประเทศจะเปนการเพมอ านาจซอภายในประเทศ เพราะเงนกทไดรบจากตางประเทศจะท าใหอ านาจซอของรฐบาลเพมขนและอ านาจซอของประชาชนกไมไดลดลง เมอรฐบาลใชจายเงนกยมมานนกจะกอใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจ แตเมอถงระยะเวลาใชหนคนจะท าใหรายไดของประเทศลดลง เพราะจะตองจายคนพรอมดอกเบยออกนอกประเทศ

นอกจากนผลทางเศรษฐกจของหนสาธารณะจะขนอยกบการใชจายเงนทกยมมาไปในทางทเปนประโยชนเพยงใด ถาเปนการกยมมาเพอใชจายบรโภค เพอท าสงคราม หรอลงทนทไมคมคาแลว ยอมเกดผลเสยหายตอเศรษฐกจของประเทศ แตถารฐบาลน าเงนกไปลงทนในโครงการพนฐานทางเศรษฐกจตาง ๆ แลวกยอมเกดผลดตอเศรษฐกจของประเทศ

ผลดผลเสยของหนสาธารณะหนสาธารณะอาจเปนประโยชนในการใชจายเพอพฒนาประเทศท าใหประเทศชาตเจรญขน แตถาการ

ใชเงนทกยมมาไมถกตองกอาจมผลเสยเกดขนได หนสาธารณะจงมทงผลดและผลเสยดงน

ผลดของหนสาธารณะหนสาธารณะจะมผลดหรอเปนประโยชนแกการเศรษฐกจของประเทศและประชาชนสวนรวมไดดงน1.ในกรณทประเทศอยในระยะพฒนาเศรษฐกจและสงคม รายจายของรฐบาลดานเศรษฐกจจะ

เปนจ านวนมาก เพราะรฐบาลจ าเปนตองใชจายหลายดาน เพอคมก าลงการผลตของประเทศ เชน การสรางถนนหนทาง การชลประทาน การพลงงาน การศกษา ฯลฯ ถารฐบาลเกบภาษจากประชาชนในปจจบนมากขน เพอหารายไดใหเพยงพอแกรายจายในการพฒนาประเทศแลว กอาจจะเปนภาระแกคนรนปจจบนมากเกนไป อนจะท าใหมาตรฐานการครองชพตกต าลงกวาทควร ฉะนน จงเปนการดทรฐบาลจะไดกเงนมาใชจายพจารณาตามหลกความยตธรรมแลวคนรนหลง ๆ ควรรบภาระหนสนจากการกเงนของรฐบาลโดยเฉพาะจากตางประเทศในกรณน เพราะคนรนหลง ไดรบประโยชนจากการจายเงนในการพฒนาประเทศไมทางตรงกทางออม เชน ไดรบความสะดวกสบายในเรองความเปนอยมากขน และมสนคาและบรการเพอบรโภคมากขน

2.ในกรณทประเทศเกดภาวะเศรษฐกจตกต า รายไดของประชาชนทวไปต าเกดจากการวางงานทวไป รฐบาลควรเกบภาษใหนอยลงเพอใหประชาชนมอ านาจซอ (มเงน) มากขน และน าเงนนนไปซอสนคาและบรการอนจะชวยกระตนใหมการผลตสนคามากขน ขณะเดยวกนกเปนการดทรฐบาลจะกเงนเพอลงทนในกจการสาธารณปโภค เชน สรางถนนหนทาง โรงพยาบาล หรอการกอสรางอน ๆ จะชวยเพมอ านาจซอของประชาชนใหมากขน จงจะเหนไดวาถาประเทศอยในภาวะเศรษฐกจตกต า การกเงนและการใชจายของรฐบาลดงกลาว จะเปนปจจยอนหนงทจะชวยใหเศรษฐกจฟนตวไดเรว

3.ในกรณทประเทศอยภาวะสงคราม หรอเมอพนจากสงครามใหม ๆ รฐบาลจ าเปนตองจายเงนมากเปนการดทรฐบาลจะกเงนจากประชาชน ในระยะนประชาชนมอ านาจซอเหลอเฟอ เพมปรมาณสนคาและบรการทจะใชบรโภคมไมเพยงพอ เนองจากทรพยากรสวนใหญใชในการผลตอาวธและไดรบความเสยหายจากสงคราม ถาจะใชวธการเกบภาษใหมากขน กจะเปนการท าลายก าลงใจของประชาชนในยามสงคราม นอกจากนนเมอสงครามสงบแลว ประเทศทท าสงครามกจะตองใชจายเงนเปนจ านวนมาก เพอบรณะและฟนฟประเทศและเพอใหประเทศฟนตวจากความเสยหายอนเนองจากสงครามเรวขน จงจ าเปนตองกเงนมาใชจายผลเสยของหนสาธารณะ

การกอหนของรฐบาลอาจมผลเสยเกดขน คอ1.อาจท าใหเกดภาวะเงนเฟอ การใชจายเงนในระบบเศรษฐกจเปนจ านวนมาก ถาหากปรมาณสน

คาและบรการมไดเพมขนสมดลกนแลวจะมผลท าใหเกดภาวะเงนเฟอได2.อาจท าใหรฐบาลใชจายฟมเฟอย การทรฐบาลสามารถกเงนมาใชจายไดโดยจาย อาจเปนเหต

ใหรฐบาลขาดความระมดระวงในการใชจาย ท าใหประหยดรายจายตาง ๆ ของรฐบาลทควรประหยด3.เปนภาระแกประชาชนสวนรวม ในเมอถงก าหนดช าระเงนตนและดอกเบยของเงนกนน ๆ

แหลงทมา : การคลงรฐบาล มหาวทยาลยรามค าแหง วนยการคลงกบการกอหนตางประเทศของประเทศไทย ส านกงานเศรษฐกจการคลง