Sebastian Mendiburu

JESUSEN AMORE-NEKEEI

DAGOZTEN ZENBAITOTOITZGAI

(I)

Fitxategi hau “liburu-e” bildumako alea da,liburu elektronikoen irakurgailurako prestatua.

Liburu gehiago eskuratzeko:http://armiarma.com/liburu-e

Bertsio elektroniko honen egilea: Josu Landa Ijurko.

Iturria: Jesusen amore-nekeei dagozten zenbait otoitz-gai, Sebastian Mendiburu (Patrizio AntonioOrkaiztegiren edizioa). Eusebio Lopezen etxean,1904.

http://klasikoak.armiarma.com/

Egileari buruzko informazioa:http://zubitegia.armiarma.com/egileak/00352.htm

JESUSEN AMORE-NEKEEIDAGOZTEN ZENBAIT

OTOITZGAIJESUSEN KONPAÑIKO

A. SEBASTIAN MENDIBURUKEGIÑAK

TOLOSAKO LIBURUGILLEEUSEBIO LOPEZ-EN ETXEAN

1904-garren urtean

BEAR BEZALA

IRAKURLEARIBein baño geiagotan adirazia daduka gure

Jesus maitagarriak, Jesus beraren Konpañiakoakari bear dutela, beste anitzen artean, berarenBiotz humil mansoaren debozionea lurrekoeiagertzen, ta ar-erazten.

Nik, alegiña ezpada ere, egin dut zerbait joandiran ogei urte ta geiagotan gure lan au nolere-bait egiteagatik. Onetan aritu naz ni, artarakoitzbidea izandu dudan aldietan, naiz zela konfe-sionetako denboran, naiz bestela: ta noiz erebaño astiroago nere Misioneetan.

Eta orduan guziei erraten niena geldi zedinaditzen nindutenen gogoan, utzi izandu diet,artarako ziran errietan, Jesusen Biotzaren izene-ko Kofradia, edo Kongregazionea, artan sartzendiranak egin bear dituzten zenbaitgana bereis-ten nleztela; ta besteen artean,elkarrekin elizan,Jesus agerturik eta begira dagotela, egin beardiranak. Orietatik dira: Jesusi dagozkan gauzakliburutik aditzea, ta aditzen dutena gogoan artu-rik, otoitz egitea.

Aldi orietarako bear zutela erran izandu dida-te anitz eliz-gizonek, berariazko liburuen bat edobertze; ta egia ziotela ezaguturik, zenbait illabe-teko astia izandu nuen batean, euskarara nuendebozione beraren berrizko aita Croiseten labur-txo bat; eta adirazi nien, ura agertzean, emainniela alik lenena otoitzgaiez beterikako beste batere.

Andik laster asi nintzan ni onen moldatzen;baña ezin utz nintzakeen egitekoak eramandidate gerozko denbora, egiteko berri batek,nengoen lekutik atera ta, artarako etzela ziru-dien beste batera eraman ninduen artean. An,nuen astia artarako artuz, bukatu ditut, Jesusieskerrak, asiak zeuden otoitzgaiak; eta gogo-osoz, ta biotzez bidaltzen dieztet orain nere adis-kide maiteei,ta gañerako euskaldunei.

Otoitzgaiak dira, Jesus maite dutenei eragite-ko, era orretako maitatzalleak egin bear dutena,edo Jesusen Biotzaren debozioneak eskatzenduena.

Debozione onek eskatzen duena da, Jesusizor diogun amore andiari amorez erantzutea; tagugatik Jesusek eraman zituen neke-tormentu

guzien, ta egungo egunetan ere ekusten dituenbidegabeen damuz, geren biotzak betetzea:damu-amore oriek eskatzen dituzten gauzakJesus beraren izenean zuzen egiteko.

Ez da erraz, ez, guk au egitea, ongi ezagu-tzen ezpadugu norañokoak diran gure orretara-ko zorrak: ez-eta zor au ezagutzea ere, lenik eza-gutzen ezpadugu guk nor den Jesus, ta nor garangu; zer den Jesusek gugatik egin, ta eramanduena; ta zeri dagokala, edo zergatik, izanduden au guzia.

Au adirazteagatik nik, gauzak nastu bage, taagertuz aldian aldikoa, lenbiziko libruko otoitz-gaietan agertzen dizut zere txarkeri galdua, taJesusen Jangoikotasun andi on maitagarria.

Bigarrenean, Jesus beraren guganako urrikal-tasuna; ta gure urrikariz gizatasuna artu zuene-tik anditu artean gugatik egin zuena.

Irugarrenean, bere Bataiotik egin ta erakutslzituen gauzak.

Laugarrenean, bere Pasioneko denborangure zorren alde eraman zuen bizitza ta iltzegogorra, ta azkenekoan, gerozko denbora guzianAldarean zor diogun amore bazterrik bagekoa.

Otoitzgaiak moldatu ditut euskaldunen one-rako; ta orregatik, oi den baño geiseago gauzakzeetzen, ta agertzen ditudala. Aditu, ta ekusidudanak eman dit ekualdun guzienen berria; taez dut uste, guzien artean arkitzen den amarre-tatik bat, gogozko ta biotzeko otoitzera oituadagoenik. Artara oituak daudenentzat aski, tageiegi litzake otoitzgai bakoitzean dakardanarenlaurdena; baña ez dakit askiko den gañerakoen-tzat, diodan guzia ere. Gertatzen zaie alabañaotoitz egitean, otoitz onetara oituak daudenei, taoitu gabeei, aurrei, ta andiei ogiarekin ta jakiare-kin gertatzen zaiena.

Andiak, bear bezala jateko, ez du, maira jana-ria ateratzea, besterik bear. Ara dakioneko, aus-ten du edo zerratzen du ogia, zatitzen du jakia,txikitzen dita biak bere ortz aginekin, ta igortzendu guzia, odol, aragi, ezur, zain, ta bear dengauza egiñen zaion, bazterretara, edo berebarrenera. Baña, Amaren esnea, ta aia baizik,artzen ez dakien aurrari berebat egiten badiozu,gosez ta negarrez au laster illen zaitzu. Onekartuko badu zerbait, apur eginik eman bearko

diozu, edo ongi zeetua ta prestatua, jan bearduen ogia edo edozein gauza.

Era berean gogozko otoitzera oitua dagoe-nak, aditu orduko odolez izerditurik egondu zelabein gure Jesus maitagarria, beste batean urratuzutela borreroak bost milla ta azot-ukaldl geiago-rekin; edo, iltzez josirik, ill-erazi zutela gurutzebatean, edo zerbait orrelako, gogoa orretangeldi erazten badu, dezakenak bezala, ekustendu nor den Jesus ta nor den bera; ekusten duberaren bekatuakgatik dirala, ta sekula guzianerretzen egon ez dedin, gure Jesusen nekeguziak: ekusten du ezin andiagoa dela Jesusekdion amorea; ta amore onek ar-erazi diozkalaJesusi, eraman dituen neke guziak; eta au, taonelako gauza zenbait ekusi ezkero, beratzenzaio bere biotza; damutzen zaio gaizki egiñaz;eskatzen dio Jesusi egiñaren barkamentua; ema-ten dio gaizkirik berriz ez egiteko, ta gaitzbidetikkentzeko, itz osoa. Eskatzen dio artarako bearden bere laguntza ta grazia. Ematen diozka,bere neke tormentuekin egin dion onagatik, aldituen esker guziak, eta erraten dio egiñen duelaordañez al duen on guzia.

Eta orra non egiten duen bere jate guzia, edogogozko otoitz eder bat, gaia ukituz bezala, era-kuste batekin.

Baña animako jate, edo otoitz bera eragiteko,orretara oitua ez dagoen euskaldun bati, ogi edogai bera, edo beste edozein ongi-ongi erakutsibearko diozu; ta erakutsi bearko diozu nola ebakiere, ta nola jan; edo eman bearko diozkatzu mol-datuak, edo egiñak bekatuen damua, barkamen-tuaren ta laguntzaren eskaera, eskerren emane-ra, gaizkirik ez egiteko ta gauz onetan zuzen ibil-tzeko asmoa, ta gañerako gauzak.

Orregatik, bada agertu dut, ekusiko dezunadiña, otoitz bakoiztzerako gaia; ta ori ager-tzean, noizean bein, ta luzaroago bukatzean,ereiñ ditut otoitz onak ekarri oi dituen asmo, itz,eta gauza zenbait; ar ditzatzun, biotzez ematekozere Jaun on maitagarriari, edo ikas dezazunnola itz egin zere Jaungoikoari, ta otoitz onetikatera bear dezuna.

Kongregazionean asi ta utzi bage irakurtzenda otoitzgai guzia. Baña nola errazki barraiatzendiran gogotik, bein baizik aditzen ez diran gau-zak, edo zeren gogoak aisa iges egin oi duen,

aditzen dituen gauzak utzirik, naiago ditueneta-ra, irakurleak lagundu bear die kongreganteeiberen gogoan erabiltzen irakurri diena, erratendiela noizean bein beren otoitz denboran zer,edo zer, len irakurrietatik, edo era bereko bestezerbait.

Orretarako dira, otoitzgai bakoitzaren ondo-ren arkitzen diran Eskriturako itzkuntzak edosententziak, eta oriei ditxezkon itzak; badaoriek, ekusiko dezun bezala, otoitzgai beraridagozkanak dira, ta len errana berritzen ta sen-dotzen duten gauzak.

Otoitz denboran, bada, irakurriko ditu irakur-leak, zein bere aldian, edo aldirako artuko dubakoitzetik ongien deritzan zatia, edo orrenordez errain du irur aldiz zerbait orrelako.

Irakurleak ez dira guziak mii batekoak:batzuek bear dute ordu-erdi bat, besteak laur-den batez irakurriko dutenerako: ta bakoitzakirakurri bear du bere eran, baña geiegi luzatubage. Orregatik bada, bere zatietan bereziadago otoitzgai bakoitza; ta bakoitzean buka dite-keen bezala, utsik egin bage; ta, artara baño len,

ekusiko du irakurleak aldi artan irakurri bearduena.

Eta, obeki elizan irakurtzeko, irakur bezalenik bere etxean; ta ekus beza, irakurtzean,aldatu bear duen itzen baten edo bestearenbukaera; bada librua bazter guzietarako egiñada, ta itz guziak ez dituzte era batean bukatzeneuskaldun guziak. Egia da, dauden eran irakur-tzen baditu ere (ongi irakurtzen dituela, ta dago-kana dagokanarekin) ez dutela adilleak galdukoerraten zaiena; bada libru onetako euskara, lenegin nuenarena baño errazagoa da; ta angoa ereaditzen dute, dagoen bezala, diodan eran irakur-tzen bazaie, berak erraten dutenaz. Eta bein,edo berriz zerbait galduagatik, laster oituko dira,aditzen dituzten itzetara; ta erdarazkoak, etabeste bear ez diranak utzirik, artuko dituzteberen itzkuntzetarako Itz euskaidun garbi-leu-nak.

Kongregazioneak eman dute bidea libru auera onetan moldatzeko: baña kongregazioetara-ko ez ezlk bestetarako ere egin da librua; badaegin da, euskaldun biotz onezkoak gogozko otoi-tzera oiterazteagatik; otoitza da alabaña anima-

ren janaria; ta janari, bekatuz ez iltzeko, noizeanbein bada ere artu bearra.

Lagun artean bezain ongi ar dezake bakoi-tzak bakarrik bere janari on indarsu au; edobakoitzak berez, ta libruz bere buruari laguntzendiola, egin dezake jaiegunetan, Mezakoan, ta.astia duen aldioro edozein tokitan, gogozko bereotoitza: ta nai duenari, nai duenean, onetanlaguntzeko ere egin da librua.

Eta aisago lagun dezan, ta erraz orretarakonoranai eraman dedin, arkituko dezu amaikazatitan, edo libru txikitan berezia. Baita irur zatianditan ere.

Laguntzen badizu nik nai adiña, izain zara zuzorionean jaioa, ta Jesusen Biotzekoa. Emen zuala izatera, izain zara gero Zerukoa. Au dakusa-gula biok elkar eternidade guzian. Bai arren, bai.

Obispo Jaunak, eta Erregeren Konsejuakeman dute beren baimena, edo lizenzia, libru auagertzeko; baita Jesusen Konpañiako Nagusiakere. Erdarazkoak dira orien baimenak, eta nerebaitan gelditzen dira, ekusi nai dituenari erakus-teko. Obispo jaun D. Gaspar Mirandak ematendie berrogei eguneko barkazio, edo induljenzia,

otoitzgai bakoitza irakurtzen, leitzen, edo adi-tzen dutenei, ori egiten duten aldioroko.

LICENCIA DEL ORDEN, DEL SEÑOR ORISPO

Y REAL CONSEJOEugenio de Colmenares, de la Compañía de

Jesús, Provincial de la Provincia de Castilia.— Porparticular comisión, que para ello tengo de N. M.R. P. General Lorenzo Ricci, doy licencia, paraque se imprima un libro, cuyo titulo es JesusenAmore-Nequeei dagozen zenbait Otoitz gai, óMeditaciones sobre el Amor, Penas y Trabajos deJesús, compuesto por el P. Sebastián de Mendi-buru, de la misma Compañía; el cual ba sido exa-minado y aprobado por persona docta y gravede nuestra Compañía. En testimonio de lo cual diesta, firmada de mi nombre y sellada con el Sellode mi Oficio y refrendada de mi Secretario, eneste nuestro Colegio de Avila á 4 de Noviembrede 1758.— Ihs.— Eugenio de Colmenares.—Ihs.— Joachin de Mendrano, Sec.

DON GASPAR DE MIRANDA YARGAIZ

por la gracia de Dios y de la Santa Sede Apostólica,

Obispo de Pamplona, del Consejo de su Magestad, etc.

Por la presente, y por lo que á Nos tóca,damos y concedemos licencia en forma paraque, sin incurrir en pena ni censura alguna, sepueda imprimir é imprima el libro intitulado Jesu-sen Amore-Nequeei dagozten zenbait Otoitz-gai,ó Meditaciones sobre el Amor, Penas y Trabajosde Jesús, compuesto por el R. P. Sebastián deMendiburu, de ia Compañía de Jesús; atento áque, habiendo sido examinado y reconocido denuestra orden, nos ha constado no contenercosa alguna, que no sea conforme á nuestraSanta Fé Católica y útil á las buenas costumbres.Y concedemos 40 días de Indulgencias á todas yá cada una de las personas de ambos sexos, queleyeren ú oyeron leer algunas de ias Meditacio-nes de dicho libro, por todas, y cada una de lasveces, que lo executaren. Dado en Pamplona á

doce de Diciembre de 1738.— Gaspar, Obispo dePanmplona.— Por mandado de su S. I. el Obispomi Sr.— Dr. D. Joseph Eladio Collado, Sec.

CENSURA DE DON JUAN JOSEPH DE AMEZQUETA,

Capellan de las MM. Agustinas Recoletasde la Ciudad de Pamplona...

Obedeciendo el mandato de los Señores delReal y Supremo Consejo de Navarra con todo elrespeto y acatamiento debido, he visto y leidocon atención un libro en vascuence, intituladoJesusen Amore-Nequeei dagozten, zenbait Otoitzgai, ó Meditaciones sobre el Amor Penas y Traba-jos de Jesús, su autor el Padre Sebastián de Men-diburu; y luego que vl á su frente el nombre desu Autor, dije asi para conmigo mismo: es Obraó producción (para hablar á la moda) del PadreSebastián? Luego no puede dejar de ser grande,augusta, santa, divina, religiosa y digna de todaveneración: que son atributos y predicados, quelleva en su propio nombre: Sebastianus, id est

augustus (Apud Diction. Nebris.) ¿No es el PadreSebastián escritor de este Libro, hijo de la Com-pañía de Jesús, Maestro en muchas Facultades,Misionero Apostólico, bien conocido en todas lasMontadas y Paises del Vascuence, donde hasembrado la palabra Divina con tanto fruto,como es notorio, y Prefecto actualmente de laEscuela de María en la ciudad de Pamplona? ¿Noha hecho toda su vida su estudio principal en laCiencia de los Santos, esto, es, en el conocintien-to de las cosas santas, ó de los misterios de Dios,como lo interpretan les Expositores literales Ala-pide y Tirino in Sapient cap. 10. v. 10? O, si que-remos entender aquella ciencia práctica, conque debemos servir y agradar á Dios en todo,teniendo por regla de nuestras operaciones laDivina Voiuntad, quien ve, y nota en ese Jesuitauna exacta puntualidad en todo lo concernienteá su Sagrado Instituto, nacida sin duda de estaverdadera ciencia? ¿Pues qué otra cosa podíasalir de un sujeto adornado de estas prendas,sino una obra piadosa, sólida, útil y conducentepara el camino de la verdadera salud? Y en ver-dad, que no me engañó mi pensamiento; por-

que, viendo la materia que trata en todo su iibro,he notado una unción propia de su espiritu, queenciende al lector en aquel fuego sagrado delamor de Jesús, que vino el Salvador á traer almundo, y deseaba tanto prehendiese en loscorazones de los hombres; en especial en el librocuarto, donde hay veinte Meditaciones sobre eladorable misterio de la Eucaristia.

Aquí, parece que quiere introducir las almashasta el gabinete del Corazón de Jesús, abrién-doles el paso con la llave de sus fervorosas ysólidas reflexiones; de las cuales, me parece sepuede decir, lo que el Autor del Eclesiastés en elcap. 10, v.10. quaesivit sermones rectissimos,ac veritate plenos; por que cada Meditación esun sermon rectísimo y lleno de verdades: ó sino,según comento del doctísimo Alapide á estelugar, diré que son unas meditaciones, que con-tienen unas palabras rectas, esto es, conformesá la recta razón, á la Verdad, á la Justicia, y á laDivina Voluntad, como norma y regla directivas:non obliqua, non torta, non perversa, sicut verbaimpiorum, conforme aquello de la misma Sabi-duría, prosigue el citado Expositor; todas sus

palabras son justas, no hay en ellas cosa algunamala, ni perversa. Proverb. cap. 8. v. 8. Así quedicho se está cuánta utilidad traerá este libro, sise leyere por modo de lección espiritual, ú pláti-ca; pues, como se lea con pausa su sentido, cadaMeditación suya será una plática muy instructi-va, afectuosa y ferviente. Y espero, lo haràn losSeñores Párrocos vascongados; que tendrán enél á poca costa y trabajo un gran socorro para elcumplimiento de su alto ministerio. Y de aquíresultará otro beneficio y utilidad á favor de laLengua vascongada; que en varios parajes sehalla muy desfigurada, y aún como sepultadaentre locuciones nada propias a ella, y conmuchos términos del todo estraños; que seráresucitarla, digámoslo asi, á la vida de su anti-guo candor y pureza, y dejarla surtida de vocesnativas, tersas y propias; pues todo ello seencuentra en este Libro, a una con una expre-sión airosa, natural, fluida y suave.

Por tanto, y por no contener cosa contra lasRegalías y Pragmáticas de su Majestad, lo califi-co segunda vez por Obra en su género grande,augusta y digna del nombre de su Autor; y que

merece la licencia, que se pide para la púbiicautilidad. Así lo siento, salvo meliori, en Pampionaà 8 de Enero de 1759.— Don Juan Joseph deAmezqueta.

Nere alde dira (dakusazun bezala), erdarazemen zuk ekusten dituzun, gauzak. Orregatik,bada, ta irakurleari azken-lekuan adirazten dio-danagatik, gordeak neduzkan nik; eta iduki ereuste nituen, bizi nintzaño. Baña nik an diodanabanatu diran libruetan (ta banatu dira sei zatie-tatik bat eta erdi ta geiago) ekusi duten zenbaitiez diet (aditu dudanaz) zor izandu uste nuensiñiste guzia; ta, orien ekusi-naiari atsegin egi-teagalik, eta beste edozeinen goganber etorkizu-nari bideak galerazteko, agertzen dirut orain; taezar eraziko ditut, banatzeko dauden besteguzietan. Barkatu, arren, lenbizitik au nik ezegiña.

JESUS BIOTZ MAITEAREN KONGREGAZIOKO ERREGLA

LABURTUAK

§. INolakoak izan bear duten

Kongregazio onetan sartzendiranak

Kongregazio onetakoak amorez ta damuzerantzun bear diote Aldareko SakramentuanJesusek agertzen digun, bere Biotzeko amoreari,ta guri ongi naiak emen eramarazten diozkangaistoen bidegabeei; baña erantzun bear diotegañerako kristioak, edo kristauak, baño zuzena-go ta obeki. Orregatik:

1. Izan bear dute kongreganteak bizitza gar-bikoak, eta erran-biderik ematen ez dutenak:

2. Izan bear dute Jesusen Biotzeko eskolatikateratzen ez diranak, edo ango umillera ta man-sotasuna ikasten dabiltzanak:

3. Izan bear dute Kongregazioneko gauzakzuzen egiten dituztenak; naiz Jesus berari dagoz-kanak izan, naiz lagun urkoari dagozkanak; naizberen animako ongiari dagozkanak.

§. II.Kongreganteak egin bear dutena

URTEORO:1. Kongregazioan sartzen diranean, ta gero

urteoro, eginen dute beren konfesione jenerala;baña aldian aldikoa, edo ongien dagokiena:

2. Igaroko dute, alik ongiena, Jesusen biotze-ko fest-eguna. Fest onetan egiten dira Erreglaluzeak bereisten dituzten gauzak.

3. Ez dute gelditu bear ejerzizioetara bageoriek dirauten egunetan.

4. Egiñen dute urteoro Jesusen Biotzarenbederatzurruna.

ILLORO:Konfesatu, ta komuniatuko dira illoro gutie-

nean; baita Konfesari onak bereisten dieztenegunetan ere.

Elizan arkituko dira Jesus sakramentatuaagertzen zaien arratsaldeetan; ta an egoin diraErregeen Errege andiarekin daudenak bezala.

ASTEORO:1. Igandeak dira Jauugoikoaren egun bere-

ziak, eta egun Jesusen Biotzaren kongreganteakelizan ta gauz onetan eraman bear dituztenak.Bere bat egin bear dute jai osoetan.

2. Aisa bizi diranak, eta osasun ona dutenakatera dezakee barauren bat edo beste; ta kon-gregante guziak egin dezakee ostiralean edobeste egunen batean jan-edan labor, ildura, edonekezko zerbait beste gauza.

EGUNORO:1. Jaiki orduko ziñatu, Jaungoikoari eskerrak

eman ordurañoko bere ontarte guziakgatik;eskeñi egun guziko beren gauzak eta nekeak etaeskatu, guzirako bear duten bere laguntza ta

grazia, Aita Gurea ta Abe Maria erraten diotela.Beste bat eta irur Abe Maria Jesusen Amari, arditzaten egun guziko onek, Aingeruak, eta bete-la Santuak beren kontura.

Entzun bear dute beren meza, al dutenak.2. Aldareetako otoitzak egitea, ta errosarioa

elizan, etxekoekin, edo bakarrik erratea kongre-gante onen egunoroko egitekoa da.

3. Egunoro, al badute, edo al duten egunetanirakurri bear dute libruren batean zerbait denbo-ra-zatiz.

4. Elizara ditezkenak bidoaz au Jesus ekuste-ra, mezarik ez den orduren batean bada ere.

5. Ezin joan diranak billa bezate, gogoz badaere, beren Jesus sakramentatua; ta etxetik, men-ditik, bidetik, edo dauden tokitik argana berenBiotza zuzentzen dutela, erran bezate bortz aldizgoizetik arratseraño: Alabaña izan dedilla Alda-reko Sakramentua, ta Sakramentu artan arkitzenden Jesusen Biotz maitagarria; ta gero Aitagurebat eta Abe Maria.

6. Ziña bitez itxetik ateratzean, lanean asi-tzean, ta edozein beren perelletan; aldi orietan,

ta ordua aditzen dutenetan, erraten dutela AbeMaria.

7. Etzin baño len ekus bitzate egin dituztenlan on ta gaisto guziak; gaistoez damuturik, egi-teko beren onez-damu edo kontrizionea; ta eginbezate goizetarako berezi den otoitza.

8. Elizakoekin arkitzen den kongregante eria-ren alde erran bezate errosario bana. Iltzendenean, beste bana, ta orduan entzun bear dutemeza bana; ta egin bear dute bortz aldareetakootoitza.

Kongregazioko kargudunak, eta itxeko kar-guarekin arkitzen diranak ekus bitzate JesusenBiotzaren debozioko libruan arkitzen diran Erre-gla luzeak.

Jesus agertu ondoan erraten diran Otoitzak:

KARGUD. Alabatua izan dedilla Aldarean dago-en Jesusen Biotz maitagarria.

GUZIAK. Orain ta beti.

K. Baita bekatuaren loirik ekusi etzuen Jesu-sen Ama ere,

G. Alaber.K. Jesus gurea: galduak izan ez gaitezen,G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.K. Gugatik gizon egin ziñan, bizi guzian neke

izerdia baizik ekusi etzenuena, ta odola zeriezu-la gurutze batean josirik gelditu ziñan Jesus mai-tagarria: galduak izan ez gaitezen,

G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.K. Gugana aserre dagoen Aita palakatzeko, ta

gure bekatuakgatik zor diogunaren alde, Aldareorretan gelditu zaran Jesus maitagarria: galduakizan ez gaitezen,

G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.K. Gure biotzak, zureari dariozkan graziazko

argiz, ta amorezko suz bete naiez zauden Jesusmaitagarria: galduak izan ez gaitezen,

G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.K. Gure bekatuen gurutzeak eta kulpen aran-

tza gogorrak zure Biotzari eman zioten neke taestutasunaren damua eskatzen dezun Jesus mai-tagarria: galduak izan ez gaitezen,

G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.

K. Indartsuen janaritzat, eta anima eriei inda-rrak emateko, Aldarean gelditu zaran Jesus mai-tagarria: galduak izan ez gaitezen,

G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.K. Artu nai zaituztenentzat Aingeruen ogi, ta

edaten dutenak Birjin egiten dituen ardo egiñikMai orretan zauden Jesus maitagarria: galduakizan ez gaitezen,

G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.K. Amorezko labe ta sutegi egiñik zere biotza

dadukazuna; ta gurearen amodioa eskatzendezun Jesus maitagarria: galduak izan ez gaite-zen,

G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.K. Itsasoak are adiña bekatu dituen gaistoa-

rentzat, eta atsegin guziak or arkituko dituenonarentzat Biotza zabaidua dadukazun Jesusmaitagarria: galduak izan ez gaitezen,

G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.K. Birtute guziak, eta lenenik beratx izatea ta

umiltasuna zere biotzean erakusten dezun Jesusmaitagarria: galduak izan ez gaitezen,

G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.

K. Eriotzak lurretik bota nai gaituenean, zeru-ko ostaturako bear dugun ondasuna ta graziaBiotz orretan dakartzula, gugana etorzeko zau-den Jesus maitagarria: galduak izan gaitezen,

G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.K. Sakramentu andi orretan munduaren bizi-

tza, bizitzako arbola, gaistoen bitarteko, onenbiztura ta sekulako bizitza zaran Jesus maitaga-rria: emendik ateratzen garanean sekulako gal-duak izan ez gaitezen,

G. Gorde gaitzatzu zere Biotzaren erdian.AÑA. Improperium expectavit cor meum, et

miseriam et substinui qui simul contristaretur, etnon fuit, et qui consolaretur, et non inveni.

V. Discite á me quia mitis sum et humilliscorde.

R. Et invenietis requiem animabus vestris.

OREMUSDomine Jesu, qui ineffabiles Cordis tui divitias

Ecclesiae Sponsae tuae singulari dilectionisbeneficio aperire dignatus es, concede propitius,ut gratias coelestibus ex hoc dulcissimo fontemanantibus corda nostra ditari ac recreari

mereantur. Qui vivis, et regnas in saeculi saecu-lorum. Amen.

Nere Jesukristo erran ondoan, erran bear den

OTOITZAJesusen Anima, birtutez bete nazazu.— Jesu-

sen Biotza, amorez erre nazazu.— Jesusen gor-putza, salba nazazu.— Jesusen odola, amorezzora nazazu.— Jesusen Biotzeko ura, garbi naza-zu.— Jesusen Izerdia, graziazko biziz bete naza-zu.— Jesusen Pasionea, indartsu egin nazazu.—Nere Jesus ona, adi nazazu.—Zure llagetan, zureBiotzaren erdian gorde nazazu.— Ez nadilla nietsaien eskuetan erori.— Nere eriotzeko orduandei nazazu.— Zeregana eraman nazazu.— ZureSantuekin alaba zaitzadan beti sekula guzian.

Bai arren, bai!

ZEIN GAUZ ERRAZA DEN, TA ZEIN ONDASUNA, GOGOZKO OTOITZA

A.Gauz erraza da gogosko otoitza

Anitzek uste dute, ez dela guzientzat gogoz-ko otoitza; ta, gizon jakintsuak eta birtutetsuzenbaitek ezpada, ezin dagikeela, ongi beintzat,otoitzera an; ta gañerakoak Aita gure ta AbeMari zenbait erran ezkero, egin dutela beren egi-tekoa, edo beren otoitz guzia. Baña uste orretandaude gaisoak, jakin bagez zer den ta zein erra-za gogozko otoitza, ta zein andiak diran otoitzonetatik datozen ondasunak: bada, au guziabalekite, besterik errain lukee, ta pozik saiatukolirake otoitz erraz-ondasundun au zuzen egitera.Artara ditezen uskaldun onak, erakustera noa-kie, otoitzgaiak zabaltzen asi baño len, egitekoonetan jakin bear dutena; ta lenenik otoitz onenerraztasuna.

Zer dala deritzazu gogozko otoitza? Urrutikogauz errebes-gaitz gogorren bat? Ez bada: badasan Juan Damaszenok dionaz (ta berebat diotegañerakoak) gogozko otoitza da «Gogoz ta bio-tzez» gure Jangoikoari begiratzea. Eta ekustendezu ez dala gauza gaitza begiratzea, egitenbada beintzat begiratzen duenaren onerako; taotoitzgilearen onerako da, ta on andirako, ekusi-ko dugun bezala, onek Jaunari egiten dion begi-ratzea, edo onen gogozko otoitza.

Nai dezu ekusi zein aisa dagikezun gogozkootoitz edo zere Jaunari begiratze au? Aski daorretarako ikastea zenbat aldetara, ta zer eran,egiten den. Anitz aldetarakoa dagogozko otoitza,edo anitz aldetara begira dakioke gogoz ta bio-tzez gure Jangoikoari; bada begira dakioke, gureegilleari bezala; begira dakioke, gugatik gizonegin ta gurutze batean ill zenari bezala; begiradakioke gure emalleari bezala, gure erakuslearibezala, gure barkalariari bezala, gure sustenga-rriari bezala; baita gure Jaun ezinobeari, ezinurrikaltsuagoari, ta ezin maitagarriagoari bezala,ta onelako beste anitz aldetara ere: ta, orrelako-ari bezala, Jangoikoari gogoz ta biotzez begira-

tzea, besterik ez da, baizik era artan zugandikarrek eskatzen duena astiz ekustea; ta eskatzenduena, naiez ta biotzez zuk egiten, edo egin-asmoa bertatik artzea. Ara nola:

Begiratu nai diozu Jangoikoari zere egilleonari bezala? Ekartzu bada zere gogora nor denzu ezer-ezetik atera zinduen zure Jangoikoa: taekusiko dezu au dela guzia dakien, guzia dagi-ken, ta, ongi baizik, gauzak ezin egin ditzakenJaun asierarik, bukaerarik eta bazterrik bagekobat. Zoaz atziña, ta ekartzu gogora zergatik eginote zinduen za zere Jangoikoak? Eta ekusikodezu egin zinduela ongi nai ustez, ta bat ere zurebearrik etzuela; bada izandu zuea zure Jangoiko-ak, zu bage, leneko bere eternidade guzian:bazuen zu egin zinduenean, ta izain zuen zu ezeginagatik sekula guzian izan al adina on, onda-sun ta atsegin. Ori ekusi ondoan, ekartzu gogorazertako egin zinduen zu, zure bearrik bage, zureJaun andiak; eta ekusiko dezu egin zinduela zereonerako, edo bizitz on batekin irabaz zenezaneternidade guziko atsegin-kontentua, ta zerukogloria.

Begira zazu gero zer ote den zuk zere Jangoi-koari zor diozuna, zeren eman zizun dezun iza-tea; ta eman zizun, dezunerako; ta ikusiko dezuJangoikoarena zarala zu, zaran guzia, ta zor dioz-katzula begiz, gogoz, itzez ta alde guzietaradagizketzun gauza guziak; eta beartua arkitzenzarala, zere zorrari eranzun nai badiozu, guziakongi ta zuzen egitera: ta ori ezagutu orduko,asiko zara biotzez apa ta muñ egiten Jaun bera-ren esku egilleari, ta eskerrak ematen, emandizun izateagatik, eta zeren eman dizun zeruairabazteko: asiko zara bera maitatzen, egite one-tan agertzen dizun bere amore andiagatik; etazere zorren alde, ta glorian beti bera maitatzendezula egon naiez, emanen diozu itza, bizi zara-ño zere gauzak zuzen egiteko; ta eskatuko diozulenago ori ez eginaz barkamentua; ta, bertatikegiten asteko, bear dezun laguntza ta grazia.Orra, zuk, eta nornaik dagiken gauza; ta orragogozko otoitza.

Era berean egin dezakezu beste edozeinaldetara begiratzen diozunetan. Barkatzallearibezala begiratzen badiozu, ekusi bear dezu beinnor zaran zu, bekatugille txarra, ta nor den zuk

zere bekatuekin aserretu dezun zere Jainkoa.Ekusi bear dezu gero zein gauz itsusia den, zubezain gauza txar batek, eta bere izate ta gauzaguziak Jangoikoari zor diozkanak, Jangoikoabezalako bati bekatuz erantzutea, ta txarkeriarrigarriz begitan ematea. Ekusiko dezu azke-nean, bekatu bakoitzarekin galdu dituzula gra-zia, animako edertasuna, ta zeruko gloria; ta ira-bazi dezula betiko sulezea, ta an erretzen seku-la guzian egon bearra ere.

Onelako ekusteak, arrizkoa ezpada, beratukodu zure biotza, ta beteko du beldurrez ta ikaraz;ta eramain zaitu Jaunaren oñetara, an umilkizere gaizki izugarriak aitortzera; an ari eskerrakematera, zeren bota etzaituen sekulako sutara,zure gaizkiak eskatzen zuten bezala; ta zeren,ori egin lekuan, ara etzindezen, egin zen beragizon; ta anitz neke gogorren buruan ill zenGurutze batean; ta damuz beterik zere lengoegiñaz, eskatuko diozu gaizki guzien barkamen-tua; emain diozu (ta zinki ala ere) gaizkirik berrizez egiteko, ta gaizkibide guziak uzteko itz osoa;ta eskatuko diozu, orretarako ta zere gauzak

zuzen egiteko, bear dezun bere laguntza ta gra-zia.

Au egiten badezu, egiten dezu gogozko otoi-tza; ta otoitz ederra Eta badagikezu, dakusazunbezala, ais-aski, edo anitz nekatzen etzarala;bada au guzia besterik ez da, baizik gogoz ta adi-mentuz astiro ekustea zere zorrak eta bearra;ortik atera zaitzaken zere Jainkoagana, animakooñak zuzentzeko, ta biotzez humilki, len bera-gandik artuen eskerrak eman ondoan, eskatzekobear dezuna, bidenabar erraten diozkatzula zereizenean, ta nai dezunen alde, ume onak, maiteduen gurasoari erran oi diozkan gauzen erakogauzak.

A! baña (errain dezu noski), nik ez asmatukoekuste orietarako bear diran gauzak; eta, gogoz-ko otoitza egiten asiagatik, bereala iges eginenniri nere gogoak etxeko bearretara, edo bear ezdiran beste gauzetara. Balitzake ori ere; ta orre-gatik moldatu ditut Libru oietako otoitz-gaiak.Oriek adituz (irakurtzen ezpadakizu) kongrega-zioneko egunetan ta beste zenbaitetan, naiz eli-zan dela ta naiz itxean, ikasiko dituzu orretarako

bear diran gauzak; eta egin dezakezu zeregogozko otoitza.

Au errazago dagizun, artaratzen zaranean,belaunikatu orduko eginen diozu, bertan dezunzere Jaungoikoari, buruz ta biotzez agur andi bat.Eskatuko diozu bere argia, ekusi nai dituzun gau-zak garbiro ekusteko; baita bere laguntza ere,ongi ta bear bezala, zere gogozko otoitza egite-ko. Asiko zara gero, begiak bildurik, gozoz ta adi-mentuz ekusten ekusi bear dezuna: ta, ekusibear badezu urruti gertaturikako gauzaren bat,naiz dela Jesusen itz egitea, Jesusen mirakullua,Jesusen nekea edo beste edozein, begiratutakodiozu bertan, edo zu zauden tokian, gertatzenbaliz bezala; bada orrela begiratzeak anitzlaguntzen dio biotzari Jaunaren amorearen suaartzen, ta egin bear dituen gauzak egiten.

Gauza ongi ekusi orduko, asiko zara zereJaungoikoari biotzez itz egiten, ta eramazu orre-tan otoitz-denborako zatirik andiena: orretarakoda alabaña lenagoko ekustea. Zerbait eska-tzean, obeki erdisteko zere Jaunagandik, eskazagozu batzuetan bere ontasunagatik, bere urri-kaltasun andiagatik, edo erakutsi dizun bere

amore bazterrik ez duenagatik. Eska zaiozu bes-teetan Jesus maitagarriaren neke ta tormentuak-gatik, edo Jesusek gure guzien alde egin, ta era-man zuenagatik; eta nai dezunean, eska zaiozuJesusen Amaren izenean, edo zere Aingeruaren,zere Santuaren, edo zere debozioko edozeinenizenean: ta eska zaiozu, emain dizulako usteosoarekin. Buka zazu zere otoitza, emeki mintza-tzen zarela zere Jainkoarekin; ta mintza zakiotza,batzuetan ume ona Aita maiteari bezala, bestee-tan beartsua emalle onari bezala, ta besteetanzorduna artzekodunari bezala, gaistagiña Juezberatxari bezala, edo otoitzgaiak dakarren eran.

Otoitza bukatzean ekusiko dezu: zer izanduden geienik zure biotza berotu duen gauza; tanoizean bein ekarriko dezu gero eginaz, berriz taberriz zere gogora, sendor dedin, ark ar erazidizun asmoa; ta lagun dagizun zere gauzakzuzen egiten, ta, Jaunari emanikako itz onak ate-ratzen, edo betetzen. Ori da, baratzetik atera-tzean, lore eder bat artu, ta ari usai egiten zaio-la eguna ederki eramate bat bezala. Bidenabarekusiko dezu kontuz egin dezun, edo nagi talasai, zere gogozko otoitza; egin dezazun, urren-

go artaratzen zarenean, orrelako utsik bage edoziñez, eme, ta bear bezala.

Irakurzen badakizu, ta gogoak iges egitenbadizu beste gauzetara zere otoitz denboran, ardezakezu librua; ta zoaz andik ekusiz, ekusi naidezuna. Arkitzen dezunean biotza ukitzen dizungauzaren bat, utzazu librua; ta, begiak bildurik,adi zazu Jainkoak adiratzen dizuna, ta errazu,erak dakarren biotzezko on guzia. Zabal zazugero librua, ta zoaz irakurriz geldi-geldi biotzaberatzen dizun zerbait arkitu artean. Au arki-tzean, egizu len adirazi duguna, ta era bereangañerakoa; ta egizu beti, biotzez erraten dezula,begiak libruan ekustea ta irakurtzen dutena.Orrela zuk, edo librurik bage, otoitz au egiteagauz erraz bat egitea da, dakusuzun bezala; taegitea gauz ekustera zoazen bezain ondasundu-na.

B.Gauz ondasunduna da gogozko

otoitza

Bai, gauz ondasunduna; bada ongi ta maizzuk otoitz egitera, maiz berrituko dituzu zerukosinisteak, zeruko itxedateak, usteak, edo espe-rantzak; baita Jaunaren maitatzeak ere. Berritzebakoitzean irabaziko dituzu Jaunaren graziarenzati berriak, eta zeruko glori-gaiak. Oriek berri-tzean, berrituko da zure biotzean Jaunaren bel-durtasuna, edo bekaturatzeko, Jauna aserretze-ko, ta sulezea irabazteko beldurra. Oriek berri-tzearekin, oituko zara bear orduan zere Jaunabillatzera; ta, bekatu-bide bat ekusi orduko,arganako zara, beldurtze den aurra amaganabezala; ta artuko zaitu zere Jainkoak, bereetsaiaren igesi doakion ume maitea bezala; ta,zuk nai dezuia, berekin idukiko zaitu andiketsaiak iges egin artean; ta etzaitu utziko, graziata laguntza berririk bage.

Oriek berritzean, sartuko zaizkitzu ondu, edoobetu-nai berriak, era orretarako bear diran gau-

zak egiteko gogoa edo asmoa; ta gauzak egi-tean, aziko dira zure birtuteak, zure irabaziak,zure Animako ondasunak eta edertasuna; taegunoro egin ditzaketzu irabazi andiagoak etaandiagoak; eta egunoro neke gutiagorekin: badazenbat bat gogozko otoitzera geiago oitzen den,anbat arintzen zaio bere Legeko karga, ta anbataisago egiten ditu zeruko bideko gauzak; eta ibi-lliaren eran, azitzen dira ibillerako irabaziak.

Eta, beste alde, otoitz onetara oitzen ezpaze-ra, gertatuko zaitzu gertatu oi dena, edo Profe-tak diona. Zer? Lur, maneatzen ez denari, gerta-tzen zaiona, edo bekatuen osinez, laarrez, kardogalduz, belar gaiztoz, ta sasiz zure biotza bete-tzea: bai, dio Jeremias profetak: bai, galduakdaude lurrekoak, zeren sartzen ez diran berenbarrunbean, gogoz ekustera ekusi bear lituzkeenbideak eta gauzak; eta biotzez eskatzera berenJangoikoari bear dutena, bizitz on bat egiteko,ta, ongi dabiltzala, zeruan sartzeko.

Ekusi zazu bada, onen kaltear ez gelditzeaga-tik; eta, kaltear gelditu lekuan, adirazi ditugunondasun guziak irabazteagatik, oitu nai dezungogozko otoitz on-erraz onetara. Artara zaitez,

arren, Jesusi zor diozun amoreagatik, eta gal ezditzazun ortik datozen ondasunak, ordu laurden-txo batez bada ere, egunoro. Ez da anitz, ez,anima gaisoari orrenbat ematea, egun guzia gor-putzari, ta oni dagozkan gauzei ematen diezunezkero. Badagikezu zere egunoroko otoitza eli-zan, etxean, edo al dezun lekuan; ta bestela ezindezunean, bidez zabiltzanean gelditxo zabiltzalata begi alik bilduenekin. Jai egunetan, edo astigeiago dezunean, bazaudezke zerbait geiseagozere gogozko otoitzean: zuretzat izain da orretanegiten dezuna; ta aldian badagikezu, Indietakourre, zillar, diamante ta perla guziak baño geia-go balio duen gauza bat. Ekusi zazu zein ero-gal-garria zu, ori dagikezula, egiten ezpadezu.

Lasterrago oi zaitezen gogozko otoitz onda-sundun-erraz onetara, badaramakezu, mezarazoazenean, libru txikietatik bata edo bestea,beintzat azkenekoetatik; eta mezakoan bazau-deke artan ixilik irakurtzen, ta adirazi dudaneran zere gogozko otoitza egiten; bada meza daJesusek gugatik egin ta eraman zuenaren berri-tzea, ta bere betiko, ta orain ere, digun amorea-ren agertzea: ta librutxoetan arkitzen diran

gauza guziak dira Jesusen amore-nekeei dagoz-tenak; eta bere amore-nekeakgatik Jesusi zordiogunari erautzunbideak; eta orregatik diramezarako ere bear bezalako gauzak. Azkeneko-an arkituko dezu meza berari dagokan otoitz-gaia; baita mezaren entzunbide labur erraz batere.

Jesusen Biotzaren debozionea da gu elizarazuzenerazteko, au mezak entzunez, askotankomuniatuz, ta biotzeko ta gogozko otoitzak egi-ten ditugula, ager dezagun maite dugula, gureamoreakgatik eliz berean gau ta egun dagoengure Jesus maitea; ta damu dugula, gugatik lenekusi zuenaz, baita amore-toki berean orain ereekusten dituen txarkeriez. Eta, jakiñaren gañeandagizun egiten dezuna, kontuz ta maiz irakurribear dituzu bostgarren libruko otoitzgaiak; bañagañerakoak aldebat utzi bage; bada edozeinetanarkituko dezu Jaunaganako amore-gai andia, taJesusi zor diozunaren erantzun-bidea; ta bideerraz ondasunduna. Jesus berak dizula au artze-ko gogoa, or irauteko grazia, ta orretan irabaizi-ko dezun sekulako bere gloria. Bai arren, bai!

LENBIZIKO LIBRUAGuztiz andia da munduko guziek Jesusi zor

diogun amorea ta ongi naia; baita ongi nai-amore onek gugatik Jesusi eragin ziona ere. Auguzia guri adirazteko dira ta, adiraziz, guri ar-erarezi naiez Jesus beraganako amore alik andie-na ta oni dagozkan gauzak, emen ekusiko ditu-zun otoitz-gai guziak. Gure zor andi au guk obekiezagutzeko, ta geren zorraren alde gogoz-agodagigun al duguna, anitz lagunduko du lenikekusteak nor garan gu, ta nor den Jesus gure ainmaitari maita-garria: orregatik lenbiziko Libruonetako otoitz-gaietan agertuko dugu, bein gureezer-eza ta txarkeria; ta gero Jesus Jaungoikoa-ren izate, ta ontasun ezin andiagoa.

I.ko OTOITZ-GAIANOLAKOAK DIRAN

GURE GORPUTZ-ANIMEN ASIERA TA GURE JAIOTZEA

A.Berria ta txar-itsusia da gure gorputzaren asiera

Asi berriak diran, ta asi orduko zikinduak arki-tzen diran gauzak nai, ta ez, denboraz laburrakdira, ta asiera txar itsusia duten gauzak. Orrela-koetatik gara gu guziok; eta orregatik labur-txaritsusia da gure asiera. Orrelakoetatik gara, bai,munduan garan guziok: bada ezin uka asiberriak garala gu; ez-eta orduko alde guzietatikzikinduak geundela ere.

Ez, ezin uka dezakegu beinik bein asi berriakgarala gu. Errazu ezperen munduan noiz agertuzinan zu, edo noiz izandu zen lurreko zure asie-ra? Baziñan zu orain zazpi milla urte, edo Ada-nen denboran? Baziñan andik bi milla urtetara,

edo Jaungoikoak mundua ubeldez bete, estali, taito zuenean? Baziñan zu Jesusen jait-orduan? Ezoraindik. Baziñan S. Ignazio Loiolan jaio zenean?Ezta orduan ere. Baziñan orain eun urte? Ez-etageroz, ta geroz are. Noizdanikakua da bada zureizatea? Jaio zinanetik bederatzi illabetez lenago-koa. Eta, zer dira gerozko zure urteak, illak, etaegunak, Jaungoikoaren betiko izate, ta eternida-dearen aldean? Ezer-ez bat adiña, edo ez bein-tzat anitz geiago.

Orregatik dio lurreko guzien izenean Job San-tuak: atzokoak gara, garan guziok. Ekusten dezuzein asi berriak? Lenbizitik, eta lenbizi aldeanmundura ziran gizonen bizitza, fit aski ta lasterbukatu oi zen bizitza zen; baña agitz lasterragobukatzen dena da geroztik etorri diran gizonenta emakumeen bizitza; ta arere lasterrago,azken alde onetan lurreratzen diranena: badaorain bakan-bakanak dira, naiz gizonak izan, tanaiz emakumeak, larogei urtetaraño bizitzendiranak; eta lenbizian, ta lenbizi aldean, izanduziran bederatzi eun urtez ta geiagoz irautenzutenak, Orrenbat ezpazen ere, azken aldekoakbaño agitz geiago iraun oi zuten Joben denbora-

ko gizonak eta jendeak; eta alere, egun batekoa,edo atzodanik egundañokoa, dirudiela zion JobSantuak aren beraren ta arekin bizi ziranen bizi-tzak. Eta zer ote dirudi Jaungoiko ekuslearenbegietan urte gutizko gure bizitza labur txarrak?

A galdu zoratuak adiñetan guti bat sartuorduko, arrotasuna ta antustea besterik etzaraz-ten gizon ta emakumeak! Eta, ez ote naz ni ereorietatik bat? Beldur naz baietz: bada, neronekekusten dudan bezain laburra da nere bizitza; ta,norena nai adiñakoa, nere antuste galdua taarrotasuna! Ni ez diñakoei, dakidan bezala, nikez diet begiratzen ere. Munduko guziak, nai nukenik, legidazten al diran ongi etorri ta agur guziak.Erretzen nan ni gazteagoaren edozeiñ utsek, edoez-ekusi egiteak. Guzia zor zaiela deritzat niknere adiñari, nere urtei, ta nere izate ta eskuei:ta ezin eraman ditut bein ere ni utzi, ta besteriegiten zaizkan agurrak, edo begitarte onak. Ai,au aur-kontua! Oraindik ez ditu munduak zortzimilla urte beteak. Zer dira, orien aldean, nik ditu-danak? Eta zer nere guziak, eternidade guzitikonaraño joan diranen, ta konturik ez duten urte

guzien aldean? Ordu laurden bat bezala, ta alereagitz eta agitz gutiago!

Ekusten dezu zein asi berria, zein laburraden, munduan arkitzen den zarren-zarrenarenbizia? Ezagu bazeneza berandu, edo orain bade-re, aurrak garala, zu ta ni biok, baita munduguzian arkitzen diranak ere; ta asi berriak izanengarala munduan garaño; bada au guk bear deneran ezagutzera, aur batez baño kaso geiagogutaz ez egiñagatik gurekin bizi diranak, ezgenuke guk asaldaziorik, ez eta sumintzerik ere;bada aurrak orrelako gauzakgatik ez dira sumin-tzen, ez eta asaldatzen ere; ta aurren gisa utzibearko ditugu guk emengo erakeriak, igan naibadugu zerura, Aingeruen lagun izatera. Jaungoi-ko maiteak digula, ekuste on au egiteko on denargia ta laguntza. Bai, arren, bai!

B.Zein itsusia da gure guzien asiera

Aisago zuk eskura dezazun lurreko gauza gal-duetarako zere gogo galgarri eroa, zere asiera

txarraren berritasuna ekusi ondoan, ekusi zazuasiera beraren zikintasuna; bada orretarako,asieraren ekustea bezain ona da, ta agitz ereobea, zere asierako zikintasun loi-galdu onenekustea. Ez dezu siñisten? Begira egiozu kontuz,ta ekusiko dezu.

Zenbat ondasun zenituen zuk, zere ezer-ezautzi, ta izaten asi ziñanean? Edo zenbat gauzazirala deritzazu zuri zere Jaungoikoak emanika-koak, eman zizunean dezun izatea? Orain elkararturik arkitzen diran, baña fite, ta laster elkaruzteko dauden zure gorputz-animak. Bietatikzein zen lenbizikorik zuri zere Jaungoikoak emanzizuna? Gorputza, edo anima? Gorputza.

Zertazkoa zen zure gorputza au, edo zer oia-lez, edo zer gaiez eginikakoa? Etzenekien?Autsez ta loiez moldaturikakoa, edo lur utsezegina; bada gai onekin egin zuen gure Jaungoikoiakiutsuak lenbiziko gizon Adanen gorputza; taAdanen gorputza baño, segai obezkoak ez dirazure ta nere gorputzak. Eta, au ongi dakienakbezala, Elizak erraten digu bakoitzari auster-egunez, edo Garizumaren lendabiziko goizetik,

len Jaungoiko berak Adani esan izandu ziona,edo: autsa zara, ta autsetan gelditu bearra.

Baña zer autsetan? Aldia datorrenean, ager-tuko zaitzuna bezain zikin loi itsusi galduan; edobere gaiari dagokan bezalakoan. Orain zuk, zeregogoeta arin-galduak galerazteko egin beardezuna da: zere gorputz usteldu bearraren asie-ra ustel zikinari, edo auts edo lur loituari begira-tzea. Orduoro zuk, edo egunean zenbait aldizbadere, begiratzen badiozu, ez dizute nekatuko,ez, nekatu oi dizuten adina zure gogo txar orizere barreneko antuste arro galgarriak. Eta aleregutiago nekatuko dizute, gorputzaren asiera ziki-nari begiratzean, begiratzen badiozu zere ani-maren asierari ere.

Nolakoa zela, uste dezu, zere gorputz orretanarkitzen zaitzun anim-orren asiera? Gorputzare-na baño ere agitz zikin loi itsusiagoa. Ori ere artuzenuen zuk, gorputza bezala, zere Jaungoikoa-ren esku emalle onetatik. Eta zorionekoa zu, zukartu orduko, ori ez egotera zegoen eran, edoegondu baliz ori, egoin zen bezala, bizitzeraAdan bekataria bizitu zen bezala!

Ezer-ezetik egina, ta espiritu uts berez gar-bia, zen gure Jaungoiko ezin-altsuagoak guriemanikako gure anima. Badu gure anima onekbere adimentua, edo gauzak ezagutzeko burua;badu bere naimendua, edo nai duena maitatze-ko edo ez maitatzeko; ta, bere Jaungoikoaklaguntzen diola, gauz anitz on eder egiteko bearden indar ta esku guzia. Jaungoikoak eman diogure animari au guzia, gorputz berean bizi denartean, zuzen egiteko gure lege onak erakustendiguna; ta gero eternidade guzian dagoenzeruan, Jaungoiko berari begira amorez, atsegin,ta kontentuz betea. Eta au guzia deusez bat bai-liz bezala, eman zion Jaungoikoak gure animaribere iduria ta antz ederra.

Baña (gauz arrigarria!) Jaungoikoak eginorduko, arkitzen zen gure anima, zenbat ereberez ederra den, zikinkeriz ta itsustasunezbetea; bada arkitzen zen gorputzean sartua; ta,gorputzean sartu zeneko, bere bekatu etorkiare-kin, edo Adanegandik datorkigun bekatu orijina-larekin; ta orregatik arkitzen zen bere Jaungoikoegillearen etsai egina.

Baña zein zikin itsusia utzi ote zuen orduanzure anima bere bekatu etorkia edo originalak?Nork au adirazi? Ongi beintzat ez niork. Gukdakiguna da Jeremiasek diona, edo gau illunabaño illunagoa dela, ta ikatza baño beltzaguauzten duela edozein bekatu larrik anima. Zer?Beltzagoa baizik ez? Ikatzak elurra dirudi, taillunberik andienak eguzkiaren argia, animakoillunbe ta belztasun onen aldean; ain zikin itsusiada, bekatuan arkitzen den anima! Au badakitnik; baña nere jakite au guzia deus ez jakite batbezala da, itsuskeri galgarri onen gañen jakinditekenaren aldean. Alakoa da gure asiera! Ainloi zikln beltz izugarria!

Nola-ere-bait au barruntatzeko, zaude emenapurtxo bat, eta erradazu zer erakoa, edo nora-ñokoa ote zen zure gorputz ori, zere Jaungoikoakeman zizunean orain dezun anima? Geienaz ereokabil bat adiñakoa, ta ori ere baldan, loi, itxuragaistozkoa. Eta, gorputz txar orretan sartuzenean, zure anima (ta anima orren zikin loibeltz itsusia) nolako ekuskarria gelditu ote ziñanzu zere Jaungoikoaren begietan?

Bil bitez leku zabal batean lurreko mamorrozikin, armiarma beltz, apo begi gorri, zakur ustel,dragoi andi, suge, basurdetzar, ta gañerako ani-mal izugarri guziak. Bebiltza gainbera: urrabezate elkar atzapar-orzekin: bete bezate lurraizerdiz, ta odolez, ta aizea aunkaz, orroz, marras-kaz, ta txistuz. Zer deritzatzu? Ez lizake au ekus-kari ederra? Bada anitz, eta askoz itsusiagoaziñan zu zere Jaungoikoaren begietan, zureanima-gorputzak elkargana ziraneko. Orra nola-koa den zure asiera! Orra zein ederra!

A nere Jaungoiko maitagarria! Onen itsusianintzan ni zure begietan lenbiziko nere asieratik;ta alere ez ninduzun ito, ez ninduzun bertan ill,ta ondatu, orrela iltzen diranentzat dagoen linbo-an! Zein ona zaran zu, ta zein maitagarria! Azorigaistoko Adanen bokadu, nere bekatu etorki-galgarria! A bokadua, zere ialea ta gure animakonen zikinduak, onen loituak, onen beiztuak, taonen itsusiak utzi zenituena! Etziñan nonbaitusteldu bearra, Adanen ortzetara baño len!Usteldu baziña, etzen arkituko, ez, gure anima,arkitu den bezain itsusi galdua, ez eta gure Jaun-goikoa ere ikuskai onen itsusi-zikin gaistoarekin!

Begiratzen ezpanio zure ondoren, zu nigan-dik kenzera, etorri zaidan nere Salbatzalle Jainkomaitagarriari, aski ziñake zu, bokadu loi, bekatubeltz itsusia, niri ezezik, biotzik andiena duenariere bizia kentzeko! Ez zuri eskerrak, zerenbataioan utzi nazun! Eskerrak, bataioko iturrianzure beltztasun loi-galdua kendu zidan nereJesus maitagarriari; ta eskerrak orain, ta beti, tasekula guzian!

C.Txar itsusia da gure jaiotzea

Goazen asieratik jait-ordura; ta ekusiko deguzein elkarren idurikoak diran bata ta bestea. Bai,asieraren erakoa izandu zen gure jait-era edogure jaiotzea: txar-zikin-loi-galdua zen ura; ta auez bat ere obea! Bekatu etorkiarekikoa, ta loiezbetea izandu zen gure asiera; ta bekatu-loi-odolartekoa gure jaiotzea!

Gizakiak eta emakumeak dira jaiotzen diranguzien artean, beren jait-egunean bekatuz loitu-rik arkitzen diranak; baita nekerik geiena izan oi

dutenak ere. Arraiak ezkatatuak jaiotzen dira, taanimaliak beren soñekoarekin; gu gara, gu baka-rrik, larrugorrian edo soñekorik bage jaiotzengaranak. Animaliak jaio bezain laster oin gañeandaude; ta badabiltza batetik bestera oriek, etaitsasoko ta edozein urpeko arrai jaio berriak:baña gu jaio giñanean, norbaitek ez jasotzera,ezin igituz lurrean etzain giñan, ill artean. Aiekbertatik dakite nola billatu, bizitzeko bear dute-na: aur jaio berriak, jaio berrian ezezik, gero tagero ere ez daki billatzen bear duenik; eta artazurrikaldurik, garbitzen ezpadu norbaitek, aur jaioberria darion loiak eta duen bearrak au bertanlaster bukatu bearra da. Orra zer den munduradatorrenaren jaiotzea, naiz izan dedilla gizonikaberats andienaren semea.

Egia au aitortu zuen lurrean izandu den erre-gerik andienak, eta gizonik jakintsuenak. Badaki-zu zein den au? Salomon. Jaio zen Salomon bereaita errege Dabiden etxean. Agertu orduko, eginzioten eginala emagiñak eta erregindarrak, izanetzezan aur jaio berriak izan oi duten nekerik,edo aren orduko nekeak arindu naiez: «baña lur-loiezkoa izan ni (dio berak) besteak bezala; ta asi

bear nik ere, nai ta ez, gañerakoen eran. Orrega-tik artzen asi orduko ni, guziak artzen dutenlurreko aize au, asi nintzan ni ere negarrez takarraisiz, besteak bezala: orduan nik ezin negi-ken au besterik; au da alabaña Erregeen, tagañerakoen asiera. Ez da zertan ibilli (dio azke-nean): onetan ta bukaeran bat dira ta berdin,batak eta besteak». Sapient. 7.

A zein txar-itsusia zen (erran dezakegu orainguk) gure jaioberriko ezer-eza, ta aurkeri loia!bada, naiagatik, ezin egin genuken ezkalu jaioberriak eta mamorroak ere bertatik egiten dute-na! Eta, a zein andia den (erran dezakegu den-bora berean) Jaungoikoari gure jaiotzetik guk zordiogun amorea! Ekusten zuen zein ezer-ez gal-duak giñan gu, jaio giñanean: ekusten ginduenloiez ta zikinkeriz beteak: ez ginduen deusetakoere bear gu: ta gauza andiren bat bagiña bezala,edo gure bearrean egon baliz bezain begi onekinbegiratu zigun gure Jaungoiko maiteak gerenjaiotze txarrean ere!

Nornai arritzekoa da (ezin uka dezakegu)gure Jaunari guk ordutik zor diogun begiratzeona, ta amorea. Ez lizake orren gauz andia gure

Jaunaren begiratze on au, ekusi ezpalu gure jaio-tzean ekusi zuen gure gorputzeko zikinkeria taloia beste loirik, baña ekusi zituen gure gorpu-tzeko zikinkeriekin batean, gure animako loiak tabekatua ere; ta zikinkeri guzien artean, bekatua-rena da Jaungoikoari geienik begitan ematendion zikinkeria. Orregatik, arrituak baño arritua-goak utzi bear gaituen gauza da, Jaungoikoakguri geren jaitorduan begiratu zigun bezain ongibegiratzea; ekusirik, orduan ekusi zuen bezala,gure animak zuen itxura gaisto beltz izugarria.

Ken dezoke bere emagiñak aurrari aurrakdakarren gañeko printza ta zikinkeria; ta utzidezake, arpegira begira dakikeon bezala; baña,bere garbitze ta apaintze guzien ondoan, uztendu Jaunarekiko len bezain beltz zikin itsusia;bada uzten du bere bekatu etorkiarekin; ta, aukendu artean, guztiz arrigarria da Jaunarentzataurraren itsuskeria. Alere urrikaldu zen gutazgure Jaungoiko maitea; ta utzi zigun kendu gabe,nai izatera kenduko zigun bizitza; ta au da guregauza guzien artean gu geienik arritu bear gin-duzken gauz ikuskaria.

Zergatik uste dezu, onen itsusiak gu ikusitaere, utzi zigula gure Jaungoikoak oraindik irautendigun geren bizi au? Zeren, zenbat ere andi-gal-dua zen orduko gure itsuskeria, andiago zenJaungoikoak guri zigun ongi naia ta amorea: taamore onek garaiturik gure Jaungoikoa, itzul-erazi ziozkan gugana bere begi onak, urrikalzakigun ta utz gaintzan bizirik, edo geren biziakentzen etzigula.

Ongi: ta, ez ote da aski gure biotzak garaitze-ko, Jangoiko guzia garaitu duen beraren amore-bazterrik bageko au? Aski ezezik, sobera, tasobera da! Bada, noiz garaitu bear ote ditu gurebiotzak? Noiz zuzen-erazi gure asmo-gogo-begiak Jaungoiko maitagarriagana? Berandunoski, ta bear bada sekulan ez, oraindañokoanbaño geiago begiratzen ezpadiogu, ta orainartean bezain aztuak bizi bagara geren asieratxarraz ta jaiotze galduaz. Lenbaitlen, bada,zuzen ditzan nere begiak eta biotza zure amorebazterrik bagekoak, indazu, Jesus maitea, amoreberaren ekuste bizi argi bat; bada, ongi-ongiekusi ezkero, batetik nere ezer-eza ta txarkeria,ta bestetik zuri zor dizudan amore ezin-andiago

au, asiko nazala deritzat bear den era zuzenean,ta zuk eskatzen dezun gisan, egiten zure ume onbatek egin bear duen guzi-guzia. Ala gerta dedi-lla. Bai arren, Jainko maitea, bai!

Putredini dixi... mater mea, et soror mea vermibus

Job 25. 4.

Autsa, usteltasuna ta lola da nere gurasoa, taarrak dira nere senideak. Auts-loietik egiña da,ta autsetan ta arretan gelditu bearra nere gorpu-tza. Gorputz txarra, begira zaiozu zere asierari,begira zere bukaerari! Maiz begiratzen badiozu,aisa utziko dezu zere autustea ta arrotasuna:aisa artuko dituzu, zuri dagozkizun asmo tagogoeta umil-garbiak. Artu-izkitzu bertatik, geia-go luzatu gabe. Prest dago, bai, zure Jaungoikoa,zuri laguntzeko, zenbat ere loitsu zikiña zaran, tausteldu bearra.

Nunquid potest... apparere mundus natus de muliere?

Job. 25. 4.

Geren asitzean artu genuen loiarekin jaiogiñan guziok. Loi-utsa zen gure orduko asiera; taloi-odoltua gure jaiotzea. Orra, guk geren ama-ren sabeletik atera genuen edertasuna! Orra,Jauna, guk geren jaiotzean agertu genizun ekus-karia! Onen txar loi-itsusia izanik ere, begiratuzenion zuk, bai, gure Jaungoiko maitagarria!Baña nola ote? Urrikaltasunez ta amorez beteri-kako begiekin! Zorionekoak gu, amore onenondasunak galtzen ezpaditugu! Ez ditugu galdu-ko, garbituz bagoaz egunoro, ta birtutez apain-duz, geren animak. Ala gerta dedilla, gure Jesusmaitagarria, bai arren, bai!

Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis concepit me mater mea.

Ps. 50. 7.

Zikinkeriz, ta bekatuz betea nengoen ni, nereanima-gorputzak elkargana ziraneko. Bakarrazen orduko nere bekatu etorkia, edo bekatu ori-ginala; baña beste anitz bekaturen sustrai gais-toa zen orduko nere bekatu au. Onek nastuzituen nere oroimentua, nere adimentua, ta nerenaimentua, edo borondatea: onek asaldatu taberotu zituen nere pasioneak; ta bekatu galgarrionen zikintze, naste, asaldatze ta berotze gaisto-tik asi zen nere maite ta neke guzia! Zorionekoani, asi banintz nere bizitzan obenik gabe, tapekatu etorkiaren kutsurik ez nuela! Txarra izainzan alere, bai, nere asiera, txarra nere jaiotzea;baña etzen izain, izandu den bezain beltz-itsusiarrigarria!

A! baña etzen orduan ageriko, orain adina,nik nere Jaungoikoari zor diodan amore andia tabazterrik bageko ongi naia! Besterik ezin duda-nean, elduko natzaio nere Jaungoiko maitatzallemaitagarriari; ta errain diot: Jauna, ez begiratunere asitze loi, beltz, gaisto-galgarriari; begirazaiozu zere izate eder-andi bazterrik bagekoari;begira egiozu izandu didazun zere amoreari; ta,amore onegatik indazu arren ongi, bizi nazaño,

bizitzeko ta obeki nere egunak bukatzeko beardudana. Damuz nago, bai; ta ziñez alere, orain-dañoko nere txarkeriez; ta eskatzen dizut guzienbarkamentua, erraten dudala itzez ta biotzez:Nere Jesukristo jauna...

II.garren OTOITZ-GAIAGURE GORPUTZAREN AZITZEA,

TA BUKAERA

A.Txar itsusia da lurreko gure azitzea, ta izatea

Zein gauza txarrak garan obeki guk ezagu-tzeko, begiratu bear diogu jaiotzetik obirañokogure ibillerari ere. Jaio, ta bereala trosatu ginduz-ten ta lotu ezur eterarikako, edo autsi bat lotu oiden bezala. Lotu, edo trosatu ginduzten, elba-rriak edo galduak geldi gindezen beldurrez; ainminbereak zeuden orduan gure ezur-aragiak.Lokarriak kendu, ta illabete ta ill osoak joanondoan ere, ezin baliatu giñan gu geren oñ-eskuz. Asi giñan noizbait ibiltzen, baña lau oinkaedo arrastan; ta ezurrak autsiak daduzkan sugeabezain nekez ta nagi.

Urtea ta illak beteagatik, abel gorriak bezainmutu geunden gu: ta, erausiagatik zerbait guk

orduan, etzuen niork aditzen guk geniona, edogeransana. Orduan, ta geroz ta geroz ere, gukgenekiena zen oialak eta soñekoak zikintzea, tabazterrak marraskaz betetzea. Egiten ezpazigu-ten nai genuena, marraska ta negar. Gose bagi-ñan, edo egarri, negar ta marraska. Lotatik gen-tozenean, negarrez. Bakarrik uzten baginduzten,negar ta negar. Etxean, kanpoan, ta bazterguzietan eskanbilla, ta negar. Amak, etxekoak,eta zaitzen ginduztenak, erdietan beintzat, ezinburutu zuten gurekin. Guziagatik ere gure Jaunaguri begira, ta guri ongiak eta ongiak egiten!Noiz pagatuko diogu zor diogun amorea? Noizezagutu ere guk amore au?

Aurtasun guzian bagenuen zer edo zer. Bage-nuen bein ortz-aginen agertzea; bein baztangaedo nabarreria; gaur txisariak, bigar gornia; taegunoro, edo beintzat ardura ta maiz, buruko,sabeleko, ezurretako, ta gorputz guziko miña taoñazea. Bitartean ematen genien etxekoei, norkdaki zenbat egiteko; ta gurasoei berei, gurekinzuten nekearekin, aitzen zitzaien, askotan bein-tzat, guganako naia ta amore guzia. Anbat ziranorduko gure ezinegonak, gure kezkak, gure

negarrak eta aldarteak. Jaungoikoaren amoreada, bein ere aitu ezten amorea! Jaungoikoa dabakarrik, gure txarkeri dollorrai asarratu gabe,begira zegozana. Zorionekoak gu orain badere,asitzen bagara gure Jaun maitagarriaren amoreoni, gure alegin guzian, amorez erantzuten!

Atera ziñan aurtasunetik; baña ez miñen,oñazeen, ta gaitzen azpitik. Gazte sendorra ziña-nean ere, izandu zenuen egunoroko, edo bitikbeingo sukarra, saietz-miña, odolixurtzea, tabar-dilloa, edo zuk dakizun eritasuna. Garbitu, edo illezpazinduen ere, utzi zinduen, zenbait egunez,argizagi oriaren itxuran, edo karea, edo galzinabezain errezuria. Gaitz bat aituagatik, etzaizkitzuaituko gaziak. Bein joan zena, itzuliko da agian;ta onek ezpada, besteren batek utziko zaitu, bai,eriotzaren sabel ustelean.

Noiz ote? Ez dakigu. Zenbat beranduago,anbat obeki ageriko da gure deuseza ta txarke-ria. Adiñ onaren muga ukitu orduko agertuko da,lenago agertu ezpada, illartean iraun bear duenbularreko, buruko, gerriko, edo beste oñaze, miñedo gaitzen bat. Gaitz onek ekarriko ditu eguno-roko aldarte txarrak, indarren galtzea, zañen

gogortzea, ta begien itsuera, edo ekuste laburra.Geroz urratuko gaituzte aldapak, nekatuko gai-tuzte bideak, eta ezin egiñen degu, egin oigenuen lanaren erdirik ere. Asiko dira erortzenortz-agiñak, eta buruko illeak. Makurtuko zaikulepoa, astunduko dira oñak eta belaunak; etajoan gara meartuz, galduz, ta bukatuz.

Au guzia ongi ezagutua zedukan Gorgias zeri-tzan gizon jakintsuak, eta jakiñak bezala, emanzion gure gorputzari bear bezalako izena. Gorpu-tza zela, zion, urratuz ta eroriz doan etxe txarustela. Egia zion; bada oartu ezkero, ekusikodegu, olak eta zuajea usteldu zaizkan etxeabezala eroriz doala, ta puskaka galduz, gure gor-putza.

Urratuz doa, bai; ta biziro alere gure gorpu-tza; bada egunoro ez ongitzera, edo egunoroematen ezpazenio bear duen jan-edana, zortzibaño len lurrean lezake illotza, ta animarik gabe.Etxolarik txarrenak ez du ongigillerik bear, urteaskotan; ta aste batez ere ezin iraun dezakegure animaren etxe txar, gorputz ustelak, estal-tzen ezpadira egunoroko jan-edanarekin, izerdizta bestela galtzen denak uzten diozkan zuloak.

Urratuz doan etxe txar, gurputz au etxe uste-la da; orregaitik usteltasuna ta loia dariola dagoorduoro, ta lenago ere. Oartu ezpazara, begirazaiozu kontuz ezpañ-belarrietara, sudurretara,ta beste edozein aldetara; ta ekusiko dezu dario-na. Zein loia, zein zikiña guzia! bada izerdia beraumore likits zorrizua da; ta izerdia da, dariongauzarik usteldu-gabeena.

Gaztean, ta sasoi onean, estaltzen da arpegi-ko printzarekin ta soñeko apainduarekin barre-neko usteltasuna ta loia; baña nekeak eta urteakmakurtzen dituzte zañ-ezurrak, galtzen dutesoñekoa, zikintzen ta zimeltzen dute larrua, taerakusten dute barrenean dagoena. Barren loiau arpegira agertu ezkero, izutzen du begiratzendiona, ta nekez arkituko da orrenbat-orrenbatnaiko dionik.

Gure Jaungoikoak ezagutua daduka gureezer-eza ta loikeria. Egin ginduzeneko, ta eterni-dade guzian ere, bazekien zer giñan gu, ta nolaegon bear genuen bizitza guzian. Ezin izutu izan-du gure Jangoiko maitea, gugan ekusten zuengure loitasunak. Lagundu dio irauten gure izatetxar loiezkoari; ta lagundu ezezik, eman ere

diozka indarrak bere lan onekin irabaz dezansekulako glorla. Zorionekoak orretan ari diranak!Orain ezpada ere, egunen batean ezagutukodute Jaungoikoari, barren txartasun ta loikeriguzien artean zor diotena, ta pozik eta pozikegoin dira sekula guzian, ari eskerrak eta eske-rrak ematen. A! nere Jesus maitea! izan banendini ere langille on, esker emalle orietatik bat!Izain naz, bai, neronek au ziñez bai dudala, taartarako zugandik uste ditudan laguntza ta gra-ziarekin batean. Indazu bada zure laguntz andisendor, ta grazi au; baita nere lan on oriek egi-ten lenbaitlen asitzeko gogo bortitz bat ere. Baiarren, bai!

B.Txar itsutsia da gure eriotza,

ta illondoa

Ekusi ondoan ekusi dituzun gauzak, begirazaiozu, irrista batean badere, zere eriotzeko, taillondoko izateari ere; ta ekusiko dezu zein txa-rra den, ta zein izugarria! Gañerakoak garaitua-

gatik, etorriko da zuk garaituko ez dezun azken-eritasuna. Onek batetan kenduko dizu bizia, edoluzeenaz ere kenduko dizu nekezko egun gutirenburuan. Zerbait luzatzen duen eritasunak buka-tzan baditu zure egunak, egunoro urtuz joanenda, ta galduz ta galduz zure izate txarra, edogorputza. Azken alderako indarrik gabe utzikozaitu zere eritasunak; eta agian erdi aur biurtua.

Geroz ez du eriak jakiten gertatzen zaiona.Galtzen ditu dituen maindireak, eta tresnaguziak. Zaitzen dutenak ezin eraman dute, eraonetako eriak usten duen urrin edo usai gaistoa.Ondatzen zaizka eri berari bere begiak, zorroz-ten zaio arpegia; gorazten zaio bularra, ta nekezartzen du, biziko bada, bear duen asnasea, edozerbait aize. Geroz ez du aditu oi ere erratenzaionik; eta, anitz neke ta kezkaren artean, ill-tzen da tristea! Orra zein ikuskari andi-ederraden illtzeko dagoen edozein! Ez dakit bada,ondoan bat ere ederragoa gelditzen ote den.Goazen ekustera.

Ill orduko betetzen du illak illuntasunez etxeguzia. Gazteak izutzen ditu illaren erioak, edoonen oroizapenak; eta zarrak ez dute urbildu nai

gorputz illa dagoen tokira. Guziak nai lukee, era-man lenbaitlen elizara, ta bere obira; badakitealabaña, agerian balego illa zenbait egunez,zakur ustela bezain galdua legokela, ta agitz-gal-duagoa.

Galdu-izugarria gelditu oi da, ill orduko, illa-ren gorputza; baña galdu-izugarriago arkitzenda, bere obian zenbait egun egin, ta ondoan;bada arkitzen da ezurra ez bestea, ar, txitxar, loi,ta usteltasunutz egiña. Orra zertara-bearra dengure antuste ta arrotasun guzia! ta orretara-bea-rra da egun gutiren buruan! jaio orduko artzendugu guziok eriotzeko bidea; ta, urrutitik itsaso-raño gelditzen ez den ura bezala goaz, bein eregelditu bage, geren erio garbitzallearen eskueta-ra. Illtzen dira bada, ta obira doaz guziak; taorien ondoren arako gara gu ere, ur geza itsasogaziratzen den bezala. Agertzen deneko igartzenden lorearen bizia dirudi, gure gorputzaren bizi-tzak, dio Job Santuak. Atzokoak gara, dio Jobekberak, lenago ekusi dugon bezala: ta erran gene-zake noski guk ere, illen bizia dirudiela gure bizi-tza guziak! ain laburra da alabaña au, edo ain

laster erio garbitzallearen trantze txar orretara-bearrak gara munduan garanok.

Ongi: ta onengana txarra, ta gauz onenlabur-likits bat zer izan diteke gure betiko Jaun-goiko andiaren aldean? Deusez bat bezala, dioDabidek. Geiago dio Isaias Profetak; bada dio,gizon bat ezezik, munduko guziak ere, ezpalirabezala dirala, gure Jaunaren begietan.

Eta ezer-ez onen zati apur loi, nere buruaribegiratzen dio, izatez, edertasunez, ta eskuzbazterrak betetzen dituen nere Jangoikoak? Bai;ta ez bein edo berriz, baizik beti ta beti ere. Nola,uste dezu? Nai, ta maitze andiarekin: bada, anitzbalio duen gauza bat bagiña ere, ezin begiralezakegu gure Jaungoikoak, begiratzen digunbaño begi obeekin! Jaungoikoaren begiratze onau ezagutzeko, oar zaitez zer egiten duen olloaktxitoekin, aurzaiak aurrarekin, ta amak beresemearekin.

Erne dabiltza, ta anitz begiratzen die, daki-zun bezala, oiloak, azitzen dituen txitoei; aur-zaiak, besoetan dakarren Jaunari; ta amak,maite duen bere semetxoari: baña orien erneta-sun, ibillera, ta begiratze guzia ez da deus, gure

Jaungoikoak guganako duen begiratze maitea-ren aldean. Adi zazu onen gañean bere Ebanje-listaz ta Profetaz Jaungoiko berak erraten digu-na. Anitz aldiz, ta askotan, dio bere Ebanjelistaz:Bildu nai izandu zaitut, emakume txar, edo gizonprestueza; ta bildu nai izandu zaitut nere bio-tzean gordetzeko, olloak txitoak egopean beza-la; baña zuk naiago izandu dezu ibili sulezekomiruaren atzaparretan.

Banekien, dio Jaun berak bere Profetaz, zerezta ni gabe ezin zenbiltzken aur txarra ziñala zu,anditu ta ere; ta, zutaz urrikaldurik, artu zindu-dan nik nere amorearen besoetan ta belaungañean aurra, zaitzen duenak artu oi duen beza-la. Oni guziari guti baderitzatzu, oraindik geiagoegin naiez nago; bada, nai badezu, maite duensemetxoa amak palakuz, beso-bular ezpañ-artean estutuz, ta buruko illea leunduz, lotaraeraman oi duen bezala, eraman zaitut nik, emenbear dituzun, ta zeruan arkitzen diran atsegin takontentuetara. Orra zein andia den gure txarta-sun guziaren artean, gure Jaungoiko zein-andia-goari guk zor diogun amorea! Orra zer gauzak

eragiten diozkan gure Jaungoikoari bere guri-ongi naiak, eta amore bazterbagekoak.

Ezagu zaitzakedan baño andi-ederragoa zarazu, bai, nete Jaungoiko maitea; ta anitz amorezor dizut, zeren zuk, nere bear etziñala, ezer-ezetik atera, ta egin ninduzun egin ninduzunbezala! Baña ez dizut gutiago zor, ez, zeren, iza-nik ni nazan bezain gauza txar loi laburra, begi-ratzen didazun, begiratu didazun eran! Zer ezdie zor txitoak olloari, aurrak bere zaitzalleari, tasemeak amari? baña orien zorrak artzekoak dira,nere zuganako zorren aldean! Nere ondoanzabiltza zu! gal nadin beldurrez zaude! gorde nainazu zere biotzean! auts egin nai nazu zere amo-rez; ta eraman nai nazu zuk zere erresumara, anizan nadin ni aingeru guzien lagun, zure maita-tzalle, ta zekula guzien zorioneko doatsu! Gauzarrigarria!

Nondik niri, asitze loia, jaiotze zikiña ta biziurratu galdua izandu dudanari, onenbat ondasunta ontarte? Zure eskutik, zure amore andiegitik,nere Jaungoiko maitea! Semeak, aurrak, eta txi-toak, anditu ezkero, erantzun dezoke berenzorrari; ta egin ditzake artzekoak ere; baña nik,

ez txikitan, ta ez andituagatik, erantzun dezoketnere zor andiei: bada, orretarako zerbait egitendudaneko, egiten derozkidatzu zuk, nere Jaun-goiko maitagarriak, on ta ondasun berriak, etalenak baño ere ontarte ta fabore andiagoak!

Zer egiñen dut bada, nere ongille andi, Jaun-goiko maitagarria? geldirik egon, ezer ere egingabe! Ez Jauna, ez: eskergabetasun andiegializake ori! Aitortuko dut egunoro nere txartasu-na; aitortuko dut zuri zor dizudana, ta egiñen dutalegiña, umiltasun andiarekin zu gaurgero ta illarte guzian serbitzatu ta maitatzeko. Indazuzerorrek onetarako bear dudan laguntza ta gra-zia. Bai arren, Jaungoiko maitea, bai!

Homo natus de muliere, brevi vivens tempora, repletur multis miseriis.

Job. 14. 1.

Laburra da, bai, jaio giñanetik ill arterañokogure bidea; baña ez dira laburrak, ez eta txikiakere, bide onetako gure lanak ta nekeak! Goseata egarria, bearra ta premia, kezkak, aserreak,

eritasun gaistoak, eta egunoroko naigabeak,dira gure bizitza laburraren betiko lagunak!Guzien artean aisa ta erraz galtzen dute gureosasuna, ta aisa ta arin daramate gure gorputzalurpera, edo bere obira! Onenbat etsaien arteangure Jauna da bakarrik, guri laguntzeko prestdagoena. Lagun zakizkit, bada, nere Jaun andi onmaitagarria, andi ta txiki guziak garaitzen, edoguzien txarkeriak zure izenean emeki ta bearbezala eramaten. Bai arren, nigatik ezpadere,zor dizudan zere nai ta amore andiagatik, bai!

Omnes morimur, et quasi aquae dilabimur.2. Reg. 14. 14.

Egunoro, orduoro, ta asmaldioro galtzendugu guk gerok geren bizitzaren zatiren bat edobeste; bada zenbat asmaldi, edo denborarenpuntu doazen, anbat gure bizitzaren zati doaz. Illzen atzoko gure bizitza: gaurkoa ere illaz doa: tazenbat ere geiago gabiltzan, anbat erioarenalderago arkitzen gara. Iturriko ura bezala dagure bizitza: zenbat geiago dabillen, anbat zati

geiago galtzen du; ta, bere ibillera guziarekin,itsasoan ondatzera doa! Eriotza da gure itsasoa:Ara baño len galtzen ditugu zati anitz; eta, gal-tzen diran nekezko zatiekin, azkenean an onda-tu bearra gara! Zorionekoak gu bizitza txar onekdirauño bear den eran egiten baditugu, betiiraun bear duen, zeruko gure bizitzak eskatzendituen, gauz onak.

Spiritus meus attenuabitur, dies mei breviabuntur,

et solum mihi superest sepulcrum.Job. 17. 1.

Nere ezaguera laster laburtuko da; laburtze-ra doaz nere egunak; eta obia da nere gorputztxar loiak izan bear duen jauregia, ta ondasunguzia. A, asmo eroak lurreko nere asmoak! aizezbera beti gure burua, ta aizetan ta aizetan gureasmo ta gogoeta txarrak! Ezkontzak, ondasunak,etxe berriak, bazterrak eta irabaziak gau ta egungure gogoaren muñetaraño sartuak; izanik ereguzi-guziak emen gure bizitzarekin batean,

ondaturik gelditu bear duten gauzak! Ustelduzjoan gure gorputza! erioaren ortzetan arkitzengure bizitza; ta sekulan bizi-bearrak bagiñabezala, geroko neurriak, eta neurriak asmatzengu gau ta egun ta beti!

Erotu zara zu? Nastu zaitzu buru txar ori, edozer gertatu zaitzu, gaur, bigar, edo denboralaburrean iltzeko zauden gizon edo emakumezoratua? Beude, beude aldebat, ketan gelditubearrak diran zure asmo eroak! Etorri da zentza-tu-ordua! Urbil dabil, bai, zure erioa! Begirazazu, zu jaio ziñanetik zure begira dagoen zereobira! Zurekin emen usteldu bearrak dira, zeru-rako balio ez duten zure gogo-asmoak; zereJaungoikoarekin dituzu zuk zere kontuak. Ema-ten dizu oriek zuzentzeko diña denbora. Artuzazu bada bizitza berri bat. Utzazu zere gogotik,fite utziko zaituen mundu txarra! Oraindañobaño, begitarte obea dagizun zuri zere Jaungoi-koak ill artean, ta sekula guzian, garbi zazudamuzko negarrez zere biotza; eta esazu itzez tabiotzez: Nere Jesukristo, etc.

III.garren OTOITZ-GAIANOLAKO IZAN OI DEN

GURE AURTASUNEKO BIZIERA

Ekusi dugu zein txar urrikalgarria den, lenbi-zitik azkeneraño, gure gorputzaren izatea. Ezdakit bat ere obea ote den, denbora bereko gurebizitza! Gure izate txarrari begiratzeak lagundudigu gure zorrak agertzen. Agertze berriak egite-ko, begiratu bear diogu geren bizitzari ere. Begi-ratzen badiozu urratsez urrats edo pausuzpausu, ta dabillen bezala; edo bein aurtasunean,bein gazte denboran, bein bere sasoiean ta gerobere azken-aldian, ekusiko dezu zer zorrak ager-tzen dituzun, ta zein andiak! bada ekusiko ditu-zu zere txarkeriak, eta Jaunaren eskutik arturika-ko ondasunak. Asi zaitez bada lenbiziko zerepausutik, edo zere aurtasunetik.

A.Zorrez betea da gizonaren

aurtasuna

Ez dira andienak, ez, aurtasuneko gurezorrak: ez da zordunen zatirik gaistoena aurtasu-neko beren zatia: ta alere baditu aurtasunakgizakumearen txarkeria ongi adirazten dutenlanak, ibillerak, eta zorrak.

Barkatzen zaiku geren bataioan bekatu etor-kiaren edo orijinalaren zorra; ta kentzen zaikubekatu berak zekarren loi zikin, ta beltztasunitsusia, baña etzaiku kentzen bekatu artatikdatorren gaitzerako griña ta makurtasuna: taorregatik, adinetara orduko, gertatzen zaiku ate-egaztiari, ibiltzea asi dediñeko, gertatu oi zaiona.

Atea bere griñak urera darama, oñen gañeanasi orduko; ta aurra bekatuaren loiera eraman oidu gaitzerako bere makurtasunak. Ateak ez duonik urean ez dabillenean; ez eta aurrak ere,ezpadabil bere gogora ta bear ez bezala. Zoazateari ura utzeraztera; ta ekusiko dezu noladabillen batetik bestera krazka ta krazka, andikez atera naiez, edo aterazi badezu, ara berriz

itzultzeagatik! Zoaz aurrari aurkeriak eragozte-ra, ekusi nai badituzu orduko aren naigabeak.Urerako jaioa da atea; ta gaitzerako egiña dirudiaurrak; ain makurtua utzi du gaitz aldera berebekatu etorkiak, edo bekatu orijinalak. A esker-gabeko makurtasuna! zugatik ezpaliz, etzenizain, ez, izaindu den bezain galdua nere aur-denbora, ez eta gañerako nere bizitza ere!Garaituko al zaitut nik datozen egunetan, gal eznazazun beti ta betiko!

Makurtasun au aski, ta sobera ezpaliz bezalaaurra galtzeko, aurrak, Eskritura Santak dionaz,biotzean, korapilluz bezala, lotua daduka erake-riaren naspilla guzia. Urrikarizko lokarria! taalere aurrak utzi nai ez duen lokarria! Ez dakiaurrak bere lokarri zuen korapillu gaistoak aska-tzen; ta ez du nai ere aska dezozkan lan ori egi-ten dakienak: orrekin aur gaisoaz egiten du etsaigalgarriak nai duena.

Ez du nai aurrak, ez, bere erakeriaren korapi-lluak bestek askatzea: askatzen dira alabañaadituz, ta ikasiz, adituz ikasten diran gauzak; etaerakutsi naiagatik gurasoak, edo gurasordeakaurrak ikasi bear duena, ez du aurrak aditu nai

ikas-konturik. Aurrak aurdanik ikasi bear litukeongi bizitzeko diran gauzak eta egitekoak. Ikasibear lituk: mandamentuak; baita bertze anitzgauz on ere; baña ori guzia dakienak aurrari era-kusi naiagatik, ez du aurrak ikasi nai orrelakorikbat ere; ta, bere jostaerak kentzen badiozka nor-baitek orretarako, sumintzen da bertan aur txa-rra, ta gelditzen da negarrez, edo gutienean illunta zaputz.

Erran bezo nai adiña erakusle onak aurrari,sinisterazteko, erakusten dioten guzia dela bera-ren onerako; naiz erran dezola onez ta palakuz,ez du aurrak siñetsiko; ta siñesten badu ere, ezdu naiko ikasten asi. Aurraren nai guzia aurartean da. Ango aur guzien erausia, ango ibille-ra, ango jostatzea, ango aurkeria da aurrak jakinnai duen guzia; ta ez du aurrak onik bein ere,bere kideen artera iges egin artean. Erakuslea-ren begietatik gorde orduko, uzten du aurrakaldebat erioaren, sulezearen, zeruaren ta gañe-rako gauzen gañean aditu duena.

A, zer asiera, ikaste zuzenak eta gauz onanitz aurrak egiteko! A! zer griña aurraren griñau, aurrak zorrik gabe bere aurtasun txarra iga-

rotzeko! Zorioneko aurrak, onelako aurkerietarabage, beren aur-denbora eraman dutenak! Egu-nen batean ezagutuko dute, ori eragotzi ziengurasoai zor diotena, bada ez eragoztera izainziran, seguru ere, orietan ibilli oi diranak bezainaur zordunak, edo aur gaistoak!

Zein gaistoak ote dira nai duten eran dabil-tzan aurrak? Erran dezala Espiritu Santuak. Andi-tuz doazenean, dio, ageriko da. Nai bezala dabi-llen aurrak beteko ditu, dio, alkez, damuz ta nai-gabez, bere Ama ta gurasoa. Gaistoen arteanizain da orrela dabillen aurraren bizitza; ta zen-bat ere gaist-artean aurra geiago sartzen den,anbat geiago izan oi dira, ta anbat gaistoagoakJaunaren obenak, lanak, zorrak eta bekatuak:eta arrituak geldituko dira ekusten dituztenakgaizki asi zen aurraren egitekoak ibillerak, etabukaera gaistoak. Orra zer zion Espiritu Santuakbein aur txarren gaistakerien gain.

Anitz ote dira, oneiako bizitza txar gaistoadakarten aurrak? Bai egiakin; ta siñesten ezpa-nazu, zoaz zerori ekusiz non ta zertan dabiltzanaur geienak; bada, zein diran onak, zein gaisto-ak, ekusteko, ez dezu, dio Espiritu Santuak,

dakazten egitekoetara begiratzea besterik bear.Begira bekie bada aur guziei beren egitekoetara;ta orduan ageriko da, onak diran edo gaistoakaurrik geienak.

Begiratzen bazaie aurren lanei, ekusiko daorien ona dela sagar, urdarez, goisoz, ta gaitzegiñen dien gauzez, edozein ordutan sabelabetetzea, ta denbora berean loiez ta bekatuzanima. Aur batzuek galtzen dute beren osasunata bizia aurtasunetik atera gabe; ta, bizirik geldi-tzen diran aur geienak, edo beintzat anitz, geldi-tzen dira, adinetara orduko, bekatuz ta zikinkerizaniman galduak.

Biltzen ikasi orduko, asten dira aurrak kalezkale, baztarrez bazter, ta zokoz zoko. Baña nola?Neska-txar mutikoak nasteka. Ez dakite geldirikegoten: indar gutikoak dira ta moldakaizak: eror-tzen dira au, ta ura; ta, aldi onetan ta beste zen-baitez, agertzen dituzte estaliak egon bearduten gauzak; eta beren griña gaistoz, ta etsaiaksua emanez, asitzen dira lan txar itsusi gaistoe-tan; ta galtzen dute bataioko beren ondasuna tagrazia; ta gelditzen dira bekatupean, Jaungoiko-aren etsai egiñak, sulezeko nekeak merezi dituz-

tela, ta len baño gaitzerako griña ta makurtasunagitz geiagorekin.

Geroz etsaiak eragiten diezte, bereei bezala,nork daki zenbat gaistakeri ta lan itsusi. Onik ezdute aurrak, gauz-onetan arkitzen diraño. Ezin-bestez doaz elizara, ta lan onetara. Orietan dau-denean, ezinegonez daude; sutan bezala daude;ta, geldirik egon bearrean, oñez, eskuz, itzez, taanitz aldetara bazterrak nasten dituztela. Andikatera bezain laster, beren jostatze, ta egitekotxar lizunetan dira. Gabaz loa, egunez negarra,gaiztakeria, ta bidegabea da aur geienen atse-gin, ta egiteko guzia. Orra zein txarra, ta zeinzortia mundukoen aurtasuna!

Ez ote da izandu nere aurtasuna ta asiera ereera berekoa? Joan ote dira nere animatik ordukonere loiak, eta bekatuak? Ez ote dago oraindikkonfesatzeko bat edo bat? Noiz eta nola konfesa-tu ote nituen gañerakoak ere? Zertan arkitzendira orduko nere kontuak? Bukatuak daude? Zor-dun nago? Edo nola nago, ta non? bear bezalaote, ta bear den tokian? Ez dakit nik, ez eta mun-duan denek ere! Jakiñen dut egunen batean!Gaitzerako ote, edo onerako? Ez dakit ori ere!

Gauza guzien berria dezun nere Jaungoikojakintsua, atera nazazu arren nere itsutasunetik,erakusten didazula nola arkitzen garan zu ta nibiok. Bakean bagaude, barkatuak daude, bai,nere aurtasuneko gaizkiak; baita gerozkoak ere;ta, aserre bazaude zu, nerea da oben ta kulpaguzia. Zer gerta ere, ona ni prest zuk nai dezunagaur egiteko. Baña dagidan zure gogara, zuknigandik gaur nai dezun au, egin ditzagun biokberriro edo bertatik bakeak. Urrikiturik nago,nere Jaungoiko maitagarria, nere aurtasunekoerakeriez! Begitan artuak daduzkat gerozko nereaurkeriak; guziak ematen didate damu ta pena;ta barkatuak ezpadaude, barkatu bear dituzudiranak. Orretarako ez da zer niri begiratu: begi-ra zaiozu zere prestutasunari ta zor dizudanamoreari. Bai, arren: Jaungoiko maitea, bai!

Tumultuabitur puer contra senem.Isai. 3. 5.

Ekusi bide zituen Isaias Profetak nere aurta-suneko gogortasuna ta txarkeriak. Asaldatuko

zela, zion, aur txarra zarren kontra; ta, orienerranak egin bearrean, beteko zituela bazterraknegarrez ta eskanbillaz. Ez da au nik nere aurdenboran egiten nuena? Zenbat naigabe nigatikorduan nere gurasoak! Zenbat kezka ta gauillun! Eta guraso utsak dira, nigatik naigabetuziranak? Nere aideak, nere auzokoak, eta nere-kin ziarduketen geienak, nere aurtasunean ezote zuten izandu nigatik zer ekusi zer edo zer?Baña nor etzuen mindu orduko nere mukerke-riak, eta gogortasunak? Nor etzuen illuntasunezta tristuraz bete noiz edo noiz?

Zorionekoa ni, lurrekoak baizik aserretuezpanitu orduko nere aurkeriekin! Baziran orienartean, nere Jaungoikoa aserretu zuten txarke-riak ere; ta Jaungoikoaren aserreak dira orain nibeldurtzen nautenak; bada oriek dira betiko nerenegar damua, ta sulezeko erretze ta urratzegogorra dakarkeen aserrerak! Ez, arren, nereJaungoiko maitea, ez! Ez dedilla orrelakorikgerta! Damuturik nago egiñaz; ta, eginkizunakbaleude orduko nere txarkeriak, etzeunke ekusi-ko, ez, nere aurkeri gaistorik! Zuri zor dizutdamu au ere, oraingo nere ondunaiarekin

batean: ta zorko al dizut, au bezala, nere gaizkiguzien barkamentua, ta berririk ez egiteko gra-zia! Bai arren, Jaungoiko maitea, bai!

Usquequo, parvuli, diligitis infantiam?Prov. 1. 22.

Aurrak, noiz artean izain zarazte aur txarero-ak? Noiz artean ibilli bearrak zarazte zeren aur-kerietan? Noizdaraño iraun bear ote dute zuengogortasunak eta loikeri galduak? Au da nereJaungoikoak bein baño geiagotan nere biotzariadirazi ziona. Baña Jaunaren adirazte on onekizandu zuen enzulerik? Egin nuen nik, beinbatean ere, nere Jaungoikoak aldi orietan adirazizidana? Utzi nituen nik orregatik nere gogorre-rak, nere aurkeri txarrak, eta ibiltze zikiñak? Utziizandu banitu bein, betiko utziak gertatuko ziranagian, ta onduko nintzan ni bertatik, edo bat ereluzatu gabe; ta gaur arkituko nintzan ditudanaztura gaistoak eta obenak bage.

Ez ote dit orain ere erraten niri nere Jaungoi-koak, aurtasunean erran oi zidana? Ez ote dira,

lengo aurkeriak bezain aurkeriak oraingo neregauzetatik geienak, edo beintzat anitz? Noizartean iraun bear ote du era onetako nere aurta-sunak? Guztiz maitagarria den nere Jaungolkoanik aldebat utzirik, maitatu bear ote dut gaurge-ro begitan artu bear nukeen, lenen erako, nereaurkeria? Ez, ongi izatekotz! Ez, Jaungoiko mai-tea, ez! Ez, zure graziarekin batean! Zorigaisto-an maitatu dut oraindañokoan ere! Ez zuen mai-tatuko, ez, lenago ezagutu banu, orain bezala,gaizki egiñaren itsuskeria! Ezkerrak zuri, pala-kuz, argiegiñez, eskua emanaz, ta dakizun gisan,onetara nazun ongille maitea! Ez dezazula utzi,artu dezun bidea. Bide onez eraman nazazu zuziñez emen maitatzera, ta emendik atera ordu-ko, zere zerura. Bai arren, bai!

Fili mi, inclina aurem tuan, et audi verba sapientum.

Proverb. 22. 19.

Nere semetxoa, zion bein Jaungoikoak, etaorain ere dio; nere semetxoa, adi zazu zer dio-

dan, ta adi zazu nere ordez dauden jakintsuakerraten dizutena. Nik Eskrituran, ta jakintsuenezpañez erraten dizudana, ezinobea da, ta guz-tiz ederra. Egiten badezu, etzaitzu, ez, damutu-ko. Nik eragin dizudalako, ta zuk zerorrek egindezulako atsegin andiak mintzaraziko dizu, eske-rrak eskerren gain niri emateko. Zorionekosemea zu, finki ta zuzen egiten badezu adiraztenzaitzuna, edo egiten badezu gogoz, itzez taeskuz, egin bear dezun guzia.

Maite nazun Aitak bezala itz egin didazugaur, nere Jaungoiko maitea! Erdiratu didatezure itz leunak nere biotz guzia; ta ez dakit zernegiken, seme onaren eran zure erranik txikienaere ongi ta zuzen egiteagatik! Lenago ori eginbageak ematen dit neke ta damu! Gel bitez bar-katuak oraindañoko nere aurkeri eroak, etagañerako utsak! Barkatu dituzulako pozarekin,saiatuko naz edozein gauzetara; ta den gogorre-na izanagatik ere, egin uste dut, zuk laguntzendidazula. Ni onetara ekarri naiez zabiltza zu gauta egun, ta beti, nere Jaungoiko maitagarria! Onabada ni, nai dezun guzirako prest, zuk barkatuezkero, oraindañoko nere utsak eta obenak. Bar-

katuko al dituzu, nere Jaun maite urrikariz bete-rikakoa! Bai, arren! Ori da nik orain, nere gaizkiegiñen damuz, ta zuk nai dezuna egiteko gogozbeterik, eskatzen dizudana; bein ta berriz erra-ten dudala: Nere Jesukristo Jauna, etc.

IV.garren OTOITZ-GAIANOLAKOA IZAN OI DEN

MUNDUKOEN GAZTETASUNA

A.Zorrez betea da

gizonaren gazte-denbora

Zenbat ere gaisto zortiak diran aureen egu-nak, ez dira izan oi gazteen egunak bezain zor-tiak eta gaistoak: bada, lar txiki berritik andituradoana, badoa aurren zorretatik gazteen zorreta-ra. Larrak, asi berrian, arantz bakanak ditu, tadituenak ere, min guti ematen dutenak dira, taberatxak: baña, andituz doan bezala, betetzenda larra arantzez; ta orduko gogortzen diraguziak, eta odoltzen ta urratzen dute ukitzendutena. Aurrak ere, aur-denboran ez du gazteakadiña arantz, edo oben ta kulpa; ta, dituenakere, ez dira gerokoak bezain oben-kulpa gogorgaistoak.

Gazteen bekatuak, ezaguera osoagoarekin,ta gaistakeriz egiten diran bekatuak dira; taorregatik dira bekatu gogor itsusiak: bañaaurren bekatu-obenak, larrienak diranean ere,aurrenak dira, ta adimentu laburrarekin egiñak;eta zulatuagatik, edo damu ta atsekabe Jaungoi-koari emanagatik, ez diote gazteen bekatu-obe-nak bezalako damurik eman oi.

Aurrenak baño, gogor itsusiagoak ezezik,geiago ta geiago dira gazteen obenak edo kul-pak. Zergatik ote? Zeren aurrak baño su ta indarandiagoak dituen, gaizerako, gaztekiak; eta,urtetan sartuz dijoan eran, arkitu oi den gazteaodol, aurtasunean baño, berotuagoarekin, tagaistakerietarako griña ta esku, lenagokoa baño,agitz andiagoarekin. Beste alde anditzen asiorduko, emen, ta au, ta bazter guzietan dabilgaztea; ta zenbat geiago dabillen, anbat bide tazoko geiago arkitzen ditu bere gaistakerietarako.Egiten dituen gaistakeriak anditzen diote gaitze-rako bere griña ta makurrera: ta, oni su emanez,eragiten diozka gero bere bakartasunean, betidarraikon etsaiak, al dituen gaistakeri berriak.Lagun arteratzen bada, batzen ditu gazteak au,

sulezeko bere etsaiaz bezain etsai gaistoak; etabatak irriz ta farraz, edo bere itz lizunekin; bes-teak bere eskuz egiten duenarekin, onek aldebatera, ta bertzeak bestera, erakusten diotenork daki zenbat gaistakeri edo gaistakeri bide.

An bertan ez egiñagatik gazteak an ekustenta ikasten duen gaistakeria, egin oi du gero,bakartzen denean; bada, bakartu ezkero, gal-tzen du lagun artean artarako izan oi duen alketa lotsa guzia; ta egin oi du bakartzen denean,zeren lagunarteko gauza gaistoen oroitzapenlizunak nasten dion batetik bere barren guzia, tabestetik, etsai gaistoak ematen dion suarekin,irakiten dion odolak, eta garaitzen duen atseginzikinetarako bere naikunde, ta griña gaigarriak:eta, bein orretara ezkero, gazte bekatariak,presa urratu duen ubeldea dirudi; bada ubeldeaur gaziraño bezala, gelditu bage joan oi da gaz-tea bekatuz bekatu aztura gaistoen osin andira,edo itsasora: anbat dira artara oitzen denetikitzez, eskuz, begiz, biotzez, ta bertze anitz alde-tara egiten dituen gaistakeriak.

A gazte-denbora zoratua! Obenez ta kulpazbeterik arkitzen zaran gazte denbora! Zorigais-

toan ikasi nuen nik adin orretan ikasi oi den atse-gin gaizto, plazer lizunetarako bide loi likits au!Nik neronek dakizkit gerozko nere ibillerak, etabekatu zikiñak! Baña ote dakizkit ere? Beldurnaz ezetz: ibilli naz alabaña ni anbat denboraz,itsu baten eran, edo non ta zertan nenbillen,bear bezala beintzat, ezagutzen ez nuela. Ejeoderitzan, ta geienean asaldatua dagoen itsasoabezain asaldatua egondu da nere biotz au, eraorretan ni nenbillen denboran; ta aurtasunekonere obenen bagak gaztetasunaren ondarreraziraneko, agertu ziran nere biotz txar galdu one-tan, gaztetasun bereko nere oben-kulpen bagak;baña bagak, ordukoak baño bizi gaiztoagoak;eta arriz arri, ta perellez perell nere animarenontzi erdi-urratu au eraman oi zuten bagak.

Ontzi gaisoa! ta zer egin ziran zuk zerebataioko Indian artu zenituen grazia, ta zerukoondasun eder andiak? eta zer zere Jaungoikoakgeroztik eman dizkitzun gogargi, ta naikundeonak? Ai ene! geiago ta geiago izan balira ere,galduko nituen nik erotzarrak, bein ezezik anitzalditan ere, edo bekatu larriren bat egiten nuen

aldi guzietan! eta egin dut nik bekatu, nork dakizenbat eta zenbat aldiz ta bider.

Sinisten zaitut bai, gazte txar zentzugabekogaldua; indar gutizkoa da alabaña lurrekoen gaz-tetasuna; konsuelorik bagez eri dagoen sasoiada gaztetasuneko sasoia; bekatuaren sukarrakerretzen dadukan gauza da gaztetasuna; onezerraten zaionik ere ontzat artzea ez duen adinada gaztetasuna: ta orregatik gaztetasuna daatsegin galgarrien izurrizko iturritik edaten, taedaten ari den egartia. Zer anitz bada, bekatuzbekatu, malurez malur, ta gaitzez gaitz gaztebat, beti ezpadere, geienean edo maiz askotanbeintzat ibiltzea!

Irur gauza dira, gauza guzien artean, erratendu gizon jakintsu errege Salomonek, ezagutzekogaitzak; eta laurgarrena nik ez dakit, dio, noladen ere. Irur gauzak dira arranoaren edo agila-ren aize gañeko egoa, edo egaka; lurreko sugea-ren ibillera; ta itsasoko ontziarena: laugarrenada gizonaren gaztetasuneko bizia. Ezagutzendituzu zuk? Begira zaiezu nola dabiltzan, dabil-tzanean. Sugea ez dabil zuzen bein ere: ibillikobada, jiraka dabil, ta aldebat burua, ta buztana

beste darabillela. Geienean inguruka dabil arra-noa: ta itsasoko ontzia batera darabilte ta beste-ra, bein bagak, bein aizeak. Orra zein makurraorien iruren ibillera.

Zuzenagoa ote da gaztearena? Zenbait aldizateratzen dute zeruko bidetik gaztea bere griñagaistoak, atsegin-naiak, eta gaitzerako makurta-sunak? Non dabil gaztea geienean? Elizan? Eriakekusten? ta deboziozko gauzetan? A zein guti!Non, bada? Jan-edanean; ongi ez dirudien bazte-rretan, dantzan, jokoan, izketa ta eskuka zikiñe-tan, ta bear ez diran lanetan! Zer ateratzen dugazteak bere egiteko ta lan orietan? aldioro, edoaskotan beintzat, anima galtzea; ta denboraberean oroitzapen ta gogorazio zikiñak, naikun-de loiak, begiratze likitxak, eta asm-al adiñagaistakeri, ta zor!

Atozea orain: zer du zer-ekusi arrano suge,ontzien ibillera makurrak, era onetako gaztearenibiltze makurrarekin? Ezinbestezko makurtasunada sugearena; ta nai ta ez ateratzen dituzteberen bidetik aizeak arranoa, ta aizeak edo itsa-soaren bagak ontzia; ta orregatik iruren makur-tasunak, ezinbestezko edo bortxazko makurta-

sunak dira. Berariazko makurtasuna gaztearenmakurtasuna da; bada, nai badu, badebilke gaz-tea bere zeruko bidean zuzen-zuzen, edo bat eregaltz aldera makurtu gabe; ta orregatik gaztea-ren makurtasuna da eskergabeko makurtasuna;ondotik darraikon sulezeagatik, arritzekoa denmakurtasuna! ta makurtasun, Salomon jakin-tsuak ezin adirazi zuen bezalakoa.

Bein edo berriz baizik makurtzen ezpaliz beregaistakerietara gaistakerietan dabillen gaztetxarra, noizbait agian zentzatuko litzake, eta egi-ñaz damuturik, itzuliko litzake eraman bear denzeruko bide zuzenera; baña, makurtzen asitzendenetik, izan oi da aldapa gogor garbi batenerpiñetik erortzen den zunbil edo aitz biribil batbezala. Gain orrelakotik amiltzen den zunbilandi, edo zur, edo aitz biribilla, erortzen bein asiezkero, ez da gelditzen azpiko erreka, lekuzelaia, edo beste zerbait arkitu artean; ta atse-gin-gaistoen mendetik malkortzen den gaztetxarra gelditu ez oi da, sulezean sartu arteraño,baldin eritasunen batek bere osasuna, edoezkontzak eror-bideak eta gaitzerako beatztopakkentzen ezpadioza; edo Jaungoiko maitagarriak

egiten ezpadio, noiz edo noiz egiten dituen ani-mako gauz andietatik bat edo bertze.

Ekusten dezu zein zortsua, zein obendun-gal-dua den, mundura dotozen geienen gazte den-bora, edo gaztetasuna? Ez ote zen era berekoazurea ere? Zergatik gertatzen dela, deritzazu,gazte zoratuen onenbat itsumen ta onenbatoben-kulpa? Atoz ekustera.

B.Nondik datozen gaztearen

gaistakeriak

Gaztearen gaistakeriak datoz Jaungoikoarenbeldurtasunari lekurik gazteak bure biotzean ezegitetik: Atsegin loien aldapan limurtzen ta irris-tan asi ezkero, ez du bekatariak, gelditzeko,Jaungoikoaren beldurra ta umiltasuna bertzetokirik; eta gazteak, osasuna duen artean taindarrak osoak badaduzka, ez du kezkarik edobeldurrik bat ere, S. Anbrosiok dionaz, ez etaumiltasunik ere. Antustez ta eratasunez beterikdaduka bere burua; odolak irakiten dio bere

zañetan; ta, orrela dabillen artean, ez du gaz-teak atsegin jostatzeak eta aragi zikiñaren loike-ria baizik bere gogoan, ez eta bere biotzean ere.Orien ondoren dabil gazte txarra gau ta egun, taaldarteak ematen dionetan, edo beintzat anitzeta asko aldiz; ta dabil, bere Jainkoaz ta sulezeazaisolarik etzaiola.

Au dakienak bezala, oju egiten die S. Agusti-nek gazte guziei; ta erraten die: gazteak, begiraongi nora zoazten! Adin guzien artean, zuenadiña da adiñik ederrena; ori da alabaña adinguzien lorea: baña da denbora berean adiñik izu-garriena, zeren den adiñ animak errezkien gale-razi ditzakena.

Ala da, Doktore andia, ala da; egia diozu! Minonetan ill bagiña gu, non arkitzen ziran gaurgure anima gaisoak? Arkitzen ziran noski,orduan guk anitz aldiz ta aldetara irabazia gene-dukan sulezean! bada, Jaungoiko gureak guriorduan emanagatik, orduko geren gaizkiezdamuturik gelditzeko lekua, ez dakigu bear dendamurik artuko genuen guk orduko geren erita-sunean; ez eta ezagutuko, edo siñestuko otegenuen ere, aldi artan ill bearrak giñala: bearba-

da bizi-usteak, eta sendatu-naiak kenduko zigu-ten ill gindezkelako uste ta beldur guzia. Etasiñetsiagatik ill-bide zuzena generamala, egiñenote genuen bear den eran, iltzen diranak azkenorduan egiten dutena?

A, nere Jaungoiko maitea! beldur naz ezetz!sartuegia zegoen nere gogoan adin artako era-keria ta atsegin zikiña, niri orduan orren lan andion bat egiten uzteko! Begiz, eskuz, ezpañez,belarriz, ezur-zain, aragi-larruz eginak neduzkan,nork daki zenbat oben ta gaistakeri; ta guziak,lotua neudukaten burutik oñetaraño! Nondiknuken nik, ordu ain estuan bear zen indar guzia,lokarri orren sendoak au bertan urratzeko? Zuziñan bakarrik, nere Jaungoiko maitagarria, lanonetan niri lagun zenizakedana? baña beartuazenduzkadan nik zu orduan orretarako? Zuregogargiari begiak itsirik, eta zure deitze maitea-ri ez-aditu egiten niola, egiñak ziran nere ordukozikinkeri ta kulpa guziak! Eta zer kulpak? Damuzta atsekabez zu, Jesus maitea, bete zinduztenkulpak! Bada zer laguntza itxedan nezakenzugandik nik, gisa onetan nik zu zenduzkala?

Zuri eskerrak eskerren gain nik, nere Jaungoi-ko maitagarria, zeren nere gazte denbora zorti,bizitza loi, adin obendun artan igorri etzenidannere eriotza! Bada orduan zuk au igortzera, gal-dua nintzan ni, bai segurki; ta galdua sekulaguzirako! Ez al naute galduko azkenean, ordukonere erakeriak, eta urrats edo pausu gaistoak?Ez baldinbere! Ez arren, nere Jesus maitea, ez!Gal ez nazaten, eman bear didazu orain ordukonere, ta geroztik, nik egin ditudan utsegiteguzien ziñezko damu bat eta barkamentua. Orida bearren dudana; ta gogo guziarekin gaur nikeskatzen dizudana. Ez arren ukatu au, ez, nereJaungoiko maitagarria!

Sensus, et cogitatio humani cordis in malum prona sunt ab adolescentia sua.

Gen. 8. 21.

Gure gaztetasunetik galtzera makurtuak diragure begiak, gure belarriak, eta gañerako gureanimaren lelo, edo sentidu guziak; baita burukogogorazio, ta biotzeko asmoak ere. Malur doaka-

be au Adanen bokadutik datorkigu; ta malur one-tatik datoz gazte-denborako gure loikeri ta obenguziak! Zorioneko gazteak, malur onen etorkera,edo onetarako griñ gaistoa, garai otean garaituzutenak! bada garaitu zuten, gogo makurrazuzenduz, ta gauza onetan beren egunak zera-maztela: ta, orrela gaztetasuna eraman dutenak,anitz nekatzen ez dirala, izan dezakee zartzezuzen birtutetsua, ta zeruko bukaera.

Oriek baizik ez? Baita gañerako nai dutenguziak ere; bada birtuterako aski da, aztura txa-rrak utzi, ta lan onetan ibiltzea; ta au ta ura egi-teko, prest dagoen graziaren laguntzaz balia-tzea; ta laguntz au ez dio Jaungoikoak ukatzenongai ta ziñez eskatzen dionari, gaisto-gaistoaizandu badere, bere eskatze on au egin artekodenbora guzian.

Ori orrela bada: ona ni, nere Jaungoiko ongi-llea; ta ona ni, gazte denbora galdu bateko nerezor guziekin! Orduko nere aztura gaiztoak anitzgeiago gaistatu dira geroztik: eta galdua bañogalduagoa dago orain oriekin nere anima gaisoa!Zugana nator ni, nere Jaungoiko maitea, zuzen-du naiez nere oraindañoko utsak eta gauza

makurrak; eta nator, eman didazulako uste oso-arekin, lan onetarako bear den indar ta laguntzaguzia. Ziñez eskatzen dizut, eta leneko neregaizki guziez ongi damuturik. Erdisten badutgaur orien barkamentua, ta orain eskatzendudan zure laguntza ta indar au, egin uste dutgaurgero, beren gaztetasuna ongi eraman zute-nak egin oi duten guzia edo bizitza on, garbi, bir-tutezko bat. Ala gerta dedilla, Jaungoiko maitea,bai arren, bai!

Memento Creatoris tui in diebus juventutis tuae,antequam veniat tempus afflictionis.

Eccle. 12. 1.

Oroi zaitez, erraten dizu zere Jaungoiko mai-teak; oroi zaitez zere Egilleaz zere gaztetasune-tik, eta nekezko zure egunak etorri ditezen bañolen. Oroi zaitez, bai; zere Jaungoiko egilleari,egin zinduen egunetik egungo eguneraño zordiozun guziaz. Oroi zaitez zertako egin ote zin-duen zu, edo nora eraman naiez, egiña zaduzkanemen zere Jaungoiko maitagarriak. Baña oroi

zaitez, diodan bezala, bertatik eta gerorako utzigabe oroitze on, gauz onen eragille au. Oraingozure otoitz onek (bein ta berriz, ta askotan otoi-tzen zarala) urrundoko zaitu zere Egillea berriroaserretzetik, edo bekatutik; eta zuzenduko zaitu,Egille berak emain dizun graziarekin, egin beardituzun gauza onak egitera; ta azkenean, oriekzerekin dituzula, zere zerura. Zorioneko oroitza,onetan gelditzen den oroitza! Orain badere neregogoan sar baledi oroitz on eder ongille au!

Esker-gabe txarra! Oroitzen zara zu gabaz,egunaz, ta orduan anitz aldiz ere, zure animagaltzeko diran gauzez; ta ez dezu gogoan artunai, gogotik utzi bear etzenuen zere Jaungoikoa-ren oroitza! Gauz arrigarria! Ez dezu gogoanartzen, gauza guzietarako bear dezun zere Jaun-goikoa; ta, nai dezu erabil zaitzan zu zere Jaunandiak, bere gogotik utzi bage bein ere! ZureJaungoiko egilleak ez du zure bearrik bat ere urabage ezin dagikezu zuk, egin diteken gauzariktxikiena: ta ala ere zure Jaungoikoak oroitu beardu zutaz, ta zuk zere Jaungoikoaz ez? Ekusi dezuonelako erakeririk? Utziko dezu? Bai baldinbere,nere Egille, Jaun andia! Lenago ez utziaz dut

damu; ta ziñez alere! Etzaitzadala zu gaurgeronik nere gogotik utzi! Ez, nere Jaungoiko maitea,ez! dagidan gaurdanik ill artean, beti egin bearnukena, ta zuri zor dizudan guzia. Ala gerta dedi-lla, bai arren, bai!.

Delicta juventutis meae, et ignorantias meas ne menineris: secundum misericordiam tuam

memento mei tu, propter bonitatem tuam.Ps. 24. 7.

Ez da, Jaungoiko maitea, ez da zer begiratu,nere gaztetasuneko oben-erakeriei! Gaizki egi-ñak dira; ez dut ukatzen; baña egiñak dira, gaz-tearen erakeriz, ta oarkabean bezala: ta orrega-tik, gaistakeriz egiten diranak baño aisago barkaditezkeenak dira. Barka ditzatzun bada guziak,nik nai ta bear bezala, begira zadazu urrikarizkobegiz, nigatik ezpadere, zere bazterrik bagekoontasun ederragatik.

Gal nazakezu noiznai, orduko nere txarkeriloiakgatik: eta etzenuen orain artean zer itxedanorretarako: baña zer irabaziko dezu ni bezain

gauza txar errumes bat galeraztearekin? Gerozezin eginen liket ongirik bat ere zure urrikaltasu-nak edo miserikordiak. Ez da bada obe izain,nere Jaungoiko maitea, zuk zere urrikaltasunongilleari, ni gazte denbora eroko obenpetikatera nabelako, atsegin andi bat egitea? Egiozubada bertatik; eta bidenabar egindazu niri ere,nik ar dezakedan atseginik andienetatik bat:bada, nik lur gañean ar dezakedan atseginikbada, da bekatuen barkazioa, ta orrekin dato-rren zure grazia ta adiskidetasuna. Indazu arrenbata ta bestea; ta indazu, bat ere luzatu gabe;bada eskatzen dizut damua beterik, eta biotzezta itzez erraten dizudala: Nere Jesukristo Jauna,etc.

V.garren OTOITZ-GAIANOLAKOA IZAN OI DEN

GIZATASUNEKO GURE IBILLERA

A.Zorti itsusia da gizonaren

bizitza, ta ibillera

Gaztetasunarekin bukatzen balira gure obe-nak, edo adin onean sartu orduko uzten bageni-tu guk ordurañoko geren erakeriak, aztura txa-rrak, eta bear ez diran gauzak, iltzen diran geie-nak, arkitu oi diran baño zor gutiagorekin arkitu-ko lirake beren eriotzeko azken-asnasean. Bañagaztetasuneko asiera txarrari askotan datxekoandi denborako ibillera txarragoa; ta, lenak utzibearrean, arkitzen dira gizonak eta emaztekieginak zor berriz ta bekatu kulpez beteak: gerta-tzen zaie alabaña lar berriari, anditu ondoan,gertatzen zaiona.

Larrak anditzean, ez du zotz edo zigor zuzenbat eta zenbait arautza-punta besterik agertzen,

edo erakusten; baña bein anditu ezkero, abia-tzen da adarrak eta adarrak botatzen; ta bota-tzen dituen adar guziak datoz arautza gogorrezbeteak: eta urteroko arkitzen da larra adar-aran-tza, ta sugai geiagorekin. Gizonak ere baditubere gazte-denboran oben-kulpen arantzak;baña geienean beintzat, era bateko arantzakedo kulpak; eta kulpa-arantz ez orren gogorrak.Anditu ta ondoan betetzen da gizona azturagaiztoen adarrez, ta oben kulpen arantzez ta elo-rriz: edo su-gai zorrotz igartuz. Ez da au egia?Begira egiozu zere buruari, ta ekusiko dezu.

Atozea; arkitzen ziñan zu, gaztea ziñanean,oraingo kulpen erdiekin ere? Urte berrietanbezala, etzara sartu zu zor berrietan, ta obengaistoetan? Bai egiaki; ta orregatik egunez egun,ondu bearrean. gaistatu izandu zara zu; ta, egindituzu dakizun bezala, lenen gain, nork daki zen-bat kulpa, oben, bekatu ta zor berri! Ori da zuk,zere zorpetik ateratzeko, arkitu izandu dezunbidea? Zuzen zabiltza; bai segurki! Obe lizake,bakarrik bazenbiltza: baña anitz dira zurekinbatean bide berez dabiltzan gizonak!

Badakizu zuk, bide galgarri orretan zenbatzabilzten? Jeremias profetak ekusi zituenakadina bazarazte, ez da erraz ori zuk siñistatzea.Zenbat zirala, deritzazu, profetak ekusi zitue-nak? Adi zazu gauz onen gain Jaungoiko berakerran-erazi ziona. Ez da bat, dio, egia dionik: ezda bat zuzen ta bear bezala mintzatzen denik.Gaizki dabiltza guziak; gaistoak dira; ta gaizkiegiñaz etzaie urrikitzen bein ere, bear bezalabeintzat; eta ezer-ez bat dela, diote, egitenduten edozein txarkeri, oben ta kulpa. Ekustenbazenitu zenbait aldiz, usteko zenuke damuturikdaudela beren gaizkiez: baña ez da ala: bada fiteitzultzen dira beren lanetara; ta, zaldi berotuaarm-artean bezala itsuak, sartzen dira berenbide gaistoko lokatzean ta bekatu artean.

Aize gañean dabillen miruak ezagutzen dudagokan denbora; ta, ona ezpada datorkiona,uzten du bere egaka, ta gordetzen da nonbait,bat ere trikatu gabe. Otzaren beldur diran egaz-tiak, etortzeko dagoela otz-denbora ezagutuorduko, igesi doaz bazter beroetara; ta bazterotzetan gelditu baño, lenago joain dira itsasoa-ren alde artakoetara, edo edozein beste leku

urrutietara; ta ez dira itzuliko, itzuli artean den-bora bero-epela: baña mundukoak ez diote begi-ratu nai beren Jaungoikoari; ta, ezpaliz bañogeiago ansiatzen ez dira onen eskutik datorrensekulako nekeaz. Txikitik asi ta andirañokoguziak lurreko atsegin ta gauza txarren ondorendabiltza. Orra zenbat ziran Profetak bide gaisto-an ekusi zituenak; edo orra zein guti bide gaisto-tik kanpoan arkitzen ziranak. Eta non arkitzenote zara zu? Zerorrek dakizu; edo ikas dezakezu.Ikasi zazu bidenabar, nondik datozen adin oneta-ko bekatu gaistoak.

B.Adin onetako bekatuen sustraia,

edo zaña

Oartu zara noski Profetak dionara, edo lurre-koei orren gaizki, ta bekatuz bekatu, ibiltze aunon dabiltzan ez ezagutzetik datorkiela? Ezagu-tzen balute lurreko gaisoak, zein gaistoa den, tazein zikin-itsusia, bekatuz bekatu dabiltzaneanberak daramaten bidea, laster utziko lukee, bai:

ta artuko lukee, ongi dabiltzanak eraman oidutena: ta au artean gaistotik dabiltza, nondikdabiltzan ezagutu gabez. Begira niri, nere jen-deak; adi zazue zer diodan, dio JaungoikoakDabiden ezpañez, aditzen badituzue zuek nerehitz onak; eta oartu ezkero nora zoazten, ortikzabiltztenak laster aterako zarazte, bai; ta etza-razte sartuko, ez, esker gaistozko bide makurre-tan: ta orietan berriz egiñen ez dezue nik nai ezdudan pausurik txikiena.

Baña gauza arrigarria! dio Jaungoiko berak:ez dute aditu nai gaizki dabiltzanak nik erratendiedanik; begi bat goratzeari ere, zer nai dudannik ekusteko, geiegi derizte. Gelditu gabe, ta las-terka bezala, doaz berren bidez. Utzi diet nik,dabiltzala nai duten eran. Beren naikunde gais-toak arrastatu ditu; ta egunoro ibilliko dira gaiz-ki baño gaizkiago, ta lan loi zikin gaiztoagoakegiten dituztela.

Orra gure Jaungoiko maiteak Dabidez diona,edo aditzera ematen diguna: ta orra nondikdatorren gaistoen bekatutik-bekaturako ibilleragaldua: beren berariazko itsuera gaistotik. Bere-kin dakarren itsuera galgarri au baizik ezpalu ere

bekatu gaistoak, bekatua lizake, dio San JoanKrisostomok, gauza gaisto guzien artean gauza-rik gaistoena. Eta egia dio; bada itsuera au da,len genuen zeruko argia guri kentzea, edo agitzlaburtzea; ta argi au guri kentzearekin, edo agitzlaburtzen digula, uztea gu barurik edo adimentu-rik bageko eroak bezala. Eta zer itxedan diteke,adimenturik ez duen, edo bururik bageko bate-gandik? Bere griña gaistoak eragin dezokenguzia. Eta non arkituko dezu au baño gauza gaiz-gaiztoagorik?

Anitz alegin oi du gure etsaiak, erraten duAlexandriako Klementek, gazteei gaizkiak eragi-teagatik. Eragiten diezte gazteei beren gaizkiaklaur gauzetarako; bada, eragiten diezte, beinikbein, Jaungoikoari atsekabe ori eman naiez;badaki alabaña, guztiz maite dituela Jaungoikoakbere gazte on-garbiak. Eragiten diezte, gero, len-baitlen ta aisa gazteak beretu naiez; zerendakien aisa sar ditzakela bere kateetan; ta, berekatean bein gazteak sartu ezkero, nekez andikateratzen dirala. Eragiten diezte, gazte berakerrazkiago gaistarazi naiez; badaki alabaña,gaistakerian asitzen diran gazteak ibilli oi dirala

gaizkiz gaizki, loiez loi, ta bekatuz bekatu. Baña,guziakgatik baño, geiago (ta laur-garren lekuan)eragiten diezte gazteei gaztedanik beren gaiz-kiak, zeren gazte-denborako gaizkiak egitenduten bizitza guziko bekatuetarako bide zabalerraz bat.

Bai, dio Espiritu Santuak, bai: gazteak, ezanditzen denean, ta ez zartuagatik, utziko ditubere gaztetasuneko oitura gaistoak; eta besterikezin duenean, bere gaztetasunean gaistoa izan-du zen zarrak, ezur-muñetan erabilliko ditu ordu-ko erakeriak, eta aztura gaistoak; eta berekineramain ditu guziak bere obira, edo lurpera.

Gaztetasuneko bekatuak, bada, sartzen dutebat bekatu bidean, ta uzten dute erdi-itsutua.Urteetan ta bekatuetan sartuz bezala, itsutuz taitsutuz doa gaztetasun gaistotik aterarikakogizona; ta, animako ekustea laburtzen zaionetikizuzen ez dute bere bekatuak, itsusiak izanaga-tik oriek, eta guztiz arrigarriak; eta orrekin egi-ten ditu bekatu berri andi itsusiak, egarri andiaduenak ur otza edan oi duen bezain aisa. Itsue-ra, ta illunbe au ezpalekarte bekatu gaistoak,

bekatu artean nola leudeke bekatariak, daudenbezain lasai ta ansia gabe?

Gizon batzuek ez dira jai-igandeetan, ta alduten guzian, jokoa ta jan-edana besterik. Bestebatzuek ez diote miiz niori barkatzen, berenerako jolasdunekin arkitzen diranetan. Zenbaitez dira boto, juramentu, ta maldizionea bertze-rik. Bertze batzuek galtzen dituzte mezak, urra-tzen dituzte jaiak eta baruak, edo egiten ezdituzte egin bear diran beste gauzak. Zenbaitekez dituzte egiten amarren-primiziak, edo gaizkita txarki egiten dituzte egiten dituztenetan. Loi-tzen dituzte beste zenbaitek beren gauza likitszikin anitzekin beren anima-gorputzak; zikintzendituzte era berean beren eskontzak, edo eskon-tzarako bideak. Etxean, langubietan, jendartean,ta non-nai ereintzen dute bertze anitzek jolaslizunen biia, ta alea. Begiratze likitsak dituzteorietatik ez gutik, eta gog-asmo, oroitzapen, tanaikunde zikiñak. Loiez loi dabillen animaliabaño galduagoak daude beste anitz, eta asko.Beste anitz ez dira bein ere zorpetik ateratzen:ta ortik atera lekuan, ebasten dute al dutena,beren saldu-erosietan, ta beste anitz aldetara.

Konfesatzen diranean era orietako gizon ta ema-kumeak, konfesatzen dira, elurra bezain otzadadukatela beren biotza, edo ontzeko asmorikbage; ta alere, beren ustez ongi ta bear bezalakonfesatzen dira; ta orregatik dira frenesiz, edoberak ezagutzen ez duten gaitzez, iltzen diranerien erako bekatariak.

Zenbat, bear ez den apaintze, ez da arkitzenAndre arro ero-txarren artean? Zenbat arrotasunta antuste? Erriertak, eskanbillak, eta gorrotuakdaramate orrelakoen artean nork daki zenbatordu, ta denbora. Elkar ezin-ekusia, guzia bere-tu-naia, ta gañerakoak azpian idukitzea, daLurreko anitzen egitekoa, edo beintzat naia tagogoa. Kargudunak, kargurik bage baleudebezala aisa bizi dira asko lekutan beintzat, etaagian geienetan: ta bizi dira orren lasai ta aisa,zeren ez duten uste errikoen edo beren meneko-en gaizkiez eman bear dutela bein ere konturikbat ere beren Jaungoikoaren aitzinean. Berennaiezko itsu gaisoak!

Jai-igandeak, gure Jaunaren egunak izanaga-tik, urteko egunik loituenak eta galduenak dirageienendako, edo anitzentzat beintzat; eta, zen-

bat ere andiagoak diran egun oriek, anbat galdu-loituagoak dira orien artean. Orduko dantza ziki-ñak, gazteen jan-edanak, nastekak, eta gañera-ko gaizki dabiltzanen gaistakeriak, kendu naia-gatik eliz-Artzai kontuzko zenbaitek, eman nai ezdie eman bear lieken eskua ta laguntza errikokargudunak, nagusiak, edo gurasoak; eta geldi-tzen dira gauzak len zeuden toki berberean, edoagitz gaistoagoan.

Norbaitek erraten badie, onela dabiltzanei ezdabiltzala ibilli bear duten eran, ta zuzen ibiltze-ko, egin bear dutena ez-aditu egiten dute, edoirri ta farra. Berriz ori bera, edo beren onerakoden zerbait erraten bazaie, sumintzen dira, tairugarren aldian adituagatik ongi dagotena, gel-ditzen dira len bezain itsu-gogor gaistoak. Bada-kizu zer-nola? Zeren oriek eta gu oituak gaudentxikidanik, dio San Agustinek, gaistoen lanakekustera, ta ematen ez diguten begitan bat ere,beintzat orietara oituak gaudela, urteetan sartuezkero. Orregatik bada zenbat ere zarragoakdiran gaistoak, anbat zordun-itsuagoak izan oidira, bizi diraño.

C.Gaistoak, beren gain artzen ditu

besteren bekatuak ere

Gaitzera oitzen diranak ez dira, ez, debozio-nezko lanetan anitz nekatzen; ta lan orietaratzendiranean ere, au ezpaleude bezala daude, edogogo guzia barraiturik dadukatela, ta nagitasu-nez beteak. Orrelakoak, berekiko diranak izan oidira bertzeekin ere, ta erakutsi ez oi die etxeko-ei, ta gañerako beren menekoei jakin bear dute-naren laurdena. Erakustean diranak, dira gañe-rako gauzetan; ta eragin bear likeena baño anitzgutiago eragiten die beren eskupean, edomenean, dituztenei. Eta berak gaistoak izatea, taitxekoak eta gañerako bere menekoak gaista-tzea aski ezpaliz bezala, gaistatzen dituzte auzo-koak, eta berekin diarduketenak ere, hitzez taerranez; eta, orien begietaratzen diran gañera-koak lanez, ibilliz, ekuskariz, ta exenplo gaistoz;ta ez doaz berak mundutik, mundua ondorengogaistoz beterik utzi artean.

A gurasoak, gurasoak! a guras-orde, buru,edo zenzugabeak! Egunen batean ekusiko ditu-zue zuen nagitasunak eta aisola-gabeak dakar-tzien malurrak eta kalteak! Zaitu ta maneatugabez, galdu dituzue Jaungoikoaren mintegikolandareak, edo itxeko umeak eta erriko gazteak,bada utzi dituzue guztiz makurtuak, edo gaitze-ra oituak; eta oitura gaiztoak, eta gaztetasunekomakurrerak ez oi dakar sekulako sugaia, ta sugaiarrigarria besterik.

Errazue ezperen: zuek zerok dituzuen orain-go kulpak nondik dakarte beren asiera? Ez otedakarte aurtasuneko, edo gazte-denborako zuenasitze txarretik? Zenbat ikusi dituzue andituondoan gaistatu diranak, gaztetasuna ongi tagarbiro eraman ezkero? Zer nai dezue badagerta dakien, zuek bezala gaizki aziak daudenzuen gazteei? Anditu orduko gaistatuko diranoski zuen erara; ta orien orduko gaistakeriakere zuen gain izain dira. Zer zorrak orduan zue-nak.

Arrigarriak, nere Jaungoiko maitea, ta berta-tik ni ikaraz nadukatenak! Orain, bai, orain asi-tzen naz ezagutzen, zein andia den zor dizudan

niganako zure amorea! Ni naz autsetik egiña, taautsetan gelditu bear duen gauza txarra! Ni naznerez betazal bat ezin gora dezakedana! Ni naizbekatu etorkian jaioa! Ni nere naiez bekatura tagaizkietara anitz aldiz makurtu nazana! Aurdanikasi nintzan ni nere gaistakerietan! Agiz geiagogaistatu nintzan gazte denboran; ta gaitzetikgaitzera ibilli naz ni, bizitu nazan denboraguzian.

Zenbat ote dira, nere Jaungoiko maitea, zen-bat aldetarakoak eta zein itsusi-andiak aurtasu-netik oraindañoko nere obenak eta bekatuak?Begiz, ezpañez, eskuz, itzez, bellarriz, biotzez,zenbait bekatu salla ez ditut egin izandu nik,sortu nintzanetik orain artean? Aurtasun loiarenondotik etorri zen nere gaztetasun loiagoa; tabiei darraizte gerozko nere urte galdu-galgarri-zikiñak!

Au guzia badakusazu zuk, nere Jaungoikomaitagarria? Ongi kontatuak daduzkatzu, bai,nik oraindañokoan egin dizkitzudan txarkeriandi-txikiak: bakoitzak agertzen dizu nere esker-gabetasuna: ta guziak eskazen dizute pagugogorra; bada eskatzen dizute aurtiki, edo bota

nazazula, aspaldian nik ongi irabazia nedukanzere su-lezera, au beti ta beti nekez ta negarrezbeterik zuk idukitzeko ni: ta alere, ori eginlekuan bizirik nadukazu, ta, ori egin lekuan, egi-ten dizkidatzu niri, nere Jainko maitagarria, norkdaki zenbat ongi, ondasun, fabore, ta ontarte!

Zergatik ote? Zere bearrez, edo zeren nigan-dik zerbait uste dezun? Bat ere! Nioren bearrikez duena da gure Jaungoikoa; ta, egiten digunguzia ongi naiez egiten diguna.

Badakizu zuk au, errebes txar eskergabea, taalere etzara bertan iltzen alkez, damuz ta naiga-bez? Onegia zurekiko, zure bearrik ez duen zureJaungoikoa; ta ni ezer-ez beartsu txar, bat izanikere, nioren bearrik ezpazenu bezain zere galga-rri gaistoa. Eskerrak Jaungoikoaren amore andie-giari; bada, onelakoa ez izatera, oroituko ziñanzu gaur ezezik, sekula guzian ere. Ezaguzazubada, berandu badere, zere erakeria ta bizitzagaistoa! Zoazkio, orrenbat maitatu zaituen zereJaungoikoari; ta negarra dariozula biotz, damuzerdiratuarekin, eska zaiozu oraindañoko utsenbarkamentua; ta, berririk egin bage, ta zerenagitasun, uts guzien sustrai galgarria zeregan-

dik ateratzen dezula, beraren amoreari bizitzaon batez, ta amore andiz, erantzuteko grazia.

Vae nobis, quia peccavimus: propterea maestum factum est cor nostrum,

ideo contenebrati sunt oculi nostri.Thren. 5. 16.

A, gure Jaungoiko maitagarria, ta nola galduditugu guk geren buruak? loitu dugu bekatuzgeren anima, ta damuz, ta tristuraz bete ditugugeren biotzak! Zergatik au? Zeren, zure erranerrazak egin bearrean, egin ditugun aurkeri erobatzuek! Orretan ari giñanean, gauz andiren bategiten genuela uste genuen guk: baña azkeneaneroen ustea zen gure uste guzia! Egin orduko,ezagutu genuen geren erakeria; bada etzigunutzi geren egin galgarriak, egin genuelakodamua ta naigabea beste gauzarik! Berriz, taberriz ere artara giñan gu, ero txar galduok;baña, geren buruak geiago galtzea, ta zuri atse-kabe andiagoak ematea beste ondasunik atera

gabe. Orra gure ibillera galgarrial Orra zorigais-toko gure ibillerak!

Onetan galduak dira, ongi bizitzeko niri nereJaungoikoak eman zizkidan egun ederrak! A nereegun, damu gaistoan nik neronek gaizki gal-duak! galtzeko bazendeuzte, etzinduzket, ez,galduko, galdu zaituztedan bezain aisa! Zuekgaltzeko egin ditudan txarkeri loiak illundu dida-te nere barren guzia, ta alkez beteak utzi dituz-te gaur nere begiak! Nola nik gaurgero begiratu-ko diot, onen txarki eranzun diodan nere Jaun-goiko maite ongilleari? Zer dakit bada! Urrikaldu-ko al zait, alkez ta damuz beterik ekusten nabe-nean, orain ekusten naben bezala! Bai baldinbe-re! Bai, nere Jaungoiko maitea, bai; urrikal zaitezgaur errumes txar bekatari gaisto galdu onetaz.Eginaz damuturik nator ni, dakusazun bezala; taberriz lengo gauza txarretatik bat ere egiten ezdudala, ta al ditudan on guziak egiten ditudala,zuzen bizitzeko gogoz ta asmoz beterik nator.Zuri zor dizut oraingo nere gogo-asmo au ere.Bete dezadan osoro, edo dagidan zuzen eginuste dudan au guzia, indazu bertatik nere orain

arteko gaizkien barkamentua, ta zere laguntzata grazia. Bai arren, bai!

Laetantur cum malefecerint, et exultant in rebus pessimis, quorum

viae perversae sunt, et infames grosus corum.Prov. 2. 14.

Gaistoen on guzia gaitzean da, ta gaistake-rietan (ala izandu da beintzat nerea, ta zorigais-toan alere!). Zenbat andiagoa den, gaistoak egi-ten duten gaistakeria, anbat geiagokoa gaistoenatsegin-kontentua!

Gaistoen bideak bide makur, galdu, galga-rriak dira; orietan dabilzanen pausuak pauso loibeltz-itsusi-gaistoak dira; ta su-lezeko urkaberaedo neke arrigarrira daramaten pausuak! Araninjoan ni ere nere pausu ta bekatu gaistoekin;ta, den bezain ona ez izatera nere Jaungoikomaitagarria, an nintzan ni, nork daki zenbat urteonetan; ta an urratua nintzan ni, ta urratu bearrabeti ta beti sekula guzian!

Au badakit nik: eta etzait alere damuz lertzennere biotz au? Lertu zitzaien, edo damuz ill ziran,ni bezala obendun etziran zenbait, berea beka-tuen ta Jaungoikoaren zerbait ezaguera artuzuteneko. Etzait niri lertzen nerea, edo iltzen eznaz ni, ezagutu gabez zein izugarri galduak dirannere bekatuak, eta zein andia Jaungoikoari zordiodan amorea! Ezagutu banintza orain badere!geroz pausu garbiekin ibilliko nintzake ni, tazeruko bide zuzenean: geroz maitatuko nuke nikguztiz ni maite naben nere Jainko maitagarria, taazkenean izain nintzake ni zorioneko doatsue-taik bat. Ala gerta dedilla: bai arren, bai!

Iniquitates suae capiunt impium, et funibus peccatorum suorum constringitur: ipso morietur, quia non habuit disciplinam,

et in multitudme stultitiae decipientur.Proverb. 5. 22.

Gaistakeriak eta bekatuak dira gaistoarenarrapatzalleak. Oriek dira onen soka-lokarriak.Zenbat bekatu geiago dituen bekatariak, anbat

obeki estutzen dute au bere bekatuak, eta uztendute era ta tranze agitz gaistoagoan. Garaionean urratzen ezpaditu, edo oitzen ezpadabekataria, gaistoak utzirik, gauza onak egitera,mundutik aterako da bere bekatuen sok-artetikatera gabe, ta arkituko du bere burua erakeriz,obenez, ta bekatuz bete-lotua. A zer arkiera!

Orduan errain du, bai, bekatariak; eta erraindu damuz, urrikiz, ta naigabez beterik arkitzendela: ona zertara nauten ni nere aisa bizi-naiak,eta nere ibillera galduak! Ona zer dakarren, onezerraten diran gauzak ez artu naiak! Ez-aditu egi-ten nien nik nere gurasoei, predikariei, ta bearbezala itz egiten zidaten guziei! Nere gogo gais-toa zen, eskergabeko lanak niri erakusten zizki-dan nere maisu-nagusi galgarria! Maisu-nagusionek agintzen, edo manatzen zizkidan gauzakziran, nik pozik egiten nituen gauzak; eta, gauzorietara oitu nintzanetik, begitan artuak neduz-kan barurak, otoitzak, konfesioneko lanak, lagunonak, eta bizitza onera eraman nintzakeengauza guziak: eta kristau artean bizi banintzanere, jentil ta turko bat bezain gaizki bizitu nin-tzan, maisu onen eskolan nenbillen denboran!

Ona, orain nik ezagutzen ta, bortxaz badere,aitortzen dudan nere kontrako egia!

Egiaren arrigarria! Ez al dezu zuk ere, nereerako bekitaria, ill artean utziko onen aitorrera!Ez nuke nai beintzat, nere Jaungoiko guztiz mai-tea: ta oraindañokoan urriki-damu au artu bageznago orain nagoen adiña bekaturekin! Bekatuzbeteak daude nere begiak, bekatuz beteak nereoñak, bekatuz beteak nere eskuak, nere ezpa-ñak, nere belarriak, nere miia, ta nere biotz guzi-guzia! Bekatuz bekatu nabillela (ta ala gaizki)joan dira oraindañoka nere egun guziak! Nikurratu-alak baño sendorragoak dira, era orretanibilli nazan denboran egin izandu ditudan nerebekatuzko kateak! Kendu bear dizkidatzu, nereJaungoiko maitagarria, zugana nadin damuz taurrikiz, ta negarra dariedala, zugandik ustedudan barkamentuaren, ta zure graziaren eske;ta bata ta biak erditsi ondoan, bien eskerrakematera. A! zein gogo betez, zein ziñez emainnizkitzukedan esker oriek! Egizu anbeste, geieginigatik egin dezun Jaun on maitagarria. Bai.arren, bai!

VI.garren OTOITZ-GAIANOIZKOA DEN GURE JAUNGOIKOA, TA NOIZ-DANKAKOA JAUNGOIKO BERAK

DIGUN AMOREA

Oraindañoko bortz otoitzgaietan ekusi dugugure ezer-eza ta txarkeria; oraingoan, ta urren-goetan ekusi bear dugu Jaungoikoaren izatea taontasuna; ekusirik, bein gugandik Jaungoikoaga-na dijoana; ta gero gugatik Jaungoikoak egitenduena, ekus dezagun azkenean zein andia, tazein bazter-bagekoa den guk geren Jaungoikoarizor diogun amorea; baita amore onek ordezgugandik eskatzen duena ere; gure ekuste taezagumentu onek eraman gaitzan egin bearduguna zuzen egitera.

A.Beti-betikoa da, ta beti bat,

gure Jaungoiko maitaria

Ez da Jaungoikoa, ez, gañerako gauzak beza-lakoa: berez dabillen gauza da, ta parerik ezduena. Gañerako gauzak asiberriak dira; badageiena duenak es ditu oraindik zortzi milla urte;ta Jaungoikoa, urteak baño lenagokoa da; asie-raik ez duen, Jauna da; beti ta beti dena da, taeternidade guzi-guzikoa. Orregatik, bere izenazgaldegin zion batean Moisesek, erantzun zionJaungoikoak: Ni naz beti-beti nazana.

Jaungoikoak egiñak dira guk ekusten ditugun,ta zure begietatik gordeak dauden gauzak; etagauz oriek Jaungoikoak egin artean, etzen mun-durik, etzen munduko gauzarik, ez eta besterikere baña bazen Jaungoikoa; ta Jaungoikoa zen,orain den berbera, ta orain bezalakoa; ta zengauzen egillea, edo nai zuenean nai zituenguziak egin zitzakena. Oraindik munduak beteakez ditu zortzi milla urte; ta beste zortzi millaurtez lenagotik ere bazen gure Jaungoikoa;bazen Aita eternoa; bazen Seme Jaungoikoa;bazen Espiritu Santua: edo bazen, irur Personaden Jaungoiko bakar bat.

Baña ote zen Jaungoikoa, berak mundua eginzuenetik eun milla urtez lenago? Baita lenago

ere. Eun milla milloi urtez lenagotik ote zen gureJaungoikoa? Baita orduan ere. Eta zeruan izar,lurrean belar, itsasoan are-pikor, ganaduetanille, aritzetan osto, itsasoan ur-tanta adina milloiurtez lenagotik ere bazen gure Jaungoikoa? Baitalenago ta lenago ere.

Asma ditzakezu, asm-al adiña milloi ta milloiurte: beste anbesteka egin ditzaketzu zere kon-tuak edo asmazioak; baña zure era orretakoasmazioak eta kontu guziak ez dira pits batadiña Jaungoikoaren egunen aldean. Ez du ala-baña Jaungoikoak asierarik; eternidade guzikoada gure Jaungoikoa; ta konturik bagekoak diraeternidadearen urteak, milloika, ta eun-milloika,ta milloi-milloika, ta nai den eran atereagatik:bada Aingeruak bezain kontari onak balira eremunduko guziak; eta Aingeru ta gizon guziakariagatik Jaunaren urteak sumatzen ta suma-tzen; ta ariagatik bere lan orretan eun millamilloi urtez; ta ariagatik, bein ere gelditu bage,orien guzien sumazioak elkarri iratsiagatik,sumazioko urte guziak ezer-ez bat bezala lirake,Jaungoikoak iraundu duen urteen aldean; badaurteen sumazioak, naiz lizakela sumazio, lizaken

baño andiagoa ta andiagoa, izain luke bere asie-ra ta bukaera; ta Jaungoikoaren urteak ez duteasierarik, ez eta bukaerarik ere: beti-betikoa daalabaña gure Jaungoiko maitaria. Izatearenluzea! Izatearen ikaragarria!

Baña nola egondu ote zen gure Jaungoikoaorrenbat urtez, edo eternidade guziko urteetan?Oraintxe bezala, ta beti-beti bat. Ez du Jaungoi-koak eritasunik, ez du aldarterik, ez du zartzerik.Jaungoikoa naz ni; dio berak Malakias Profetaz,ta ez naz mudatzen bat ere. Beti-beti arkitzen daJaungoikoa era ta gisa batean; beti-beti beraknai bezala; ta beti-beti atsegin-kontentuz betea.Etzen zerurik, etzen Jaungoiko bera beste gauza-rik, berak egin zituen gauzak egiten asi artean,ta eternidade guzi-guzian: ta ala ere, orainzeruan bezain aisa ta ongi zegoen orduan gureJaungoikoa: zegoen alabaña bere baitan; ta Jaun-goiko bera da bere toki, bera egolle, bera dabere atsegin garbi-eder ezin andiagoa; ta berada, den ta asma diteken guzi-guzia baño anitzeta anitz geiago ta agitz obea.

Etzuen Jaungoikoak zeru bearrik, ez eta gurebearrik ere, ezin geiagorañoko doatusunez, ta

atsegin-kontentuz beterik bizitzeko. Egin bagin-duen gu, gure onagatik egin ginduen, ta gu atse-gin-kontentuz beterik sekula guzian idukitzeko;ta ori guri irabaz-erazi naiez, Jaungoiko berakegiñak dira zeru-lurrak, eta gañerako gauzakere. Au ongi, ta den bezala, ezagutzen dute, bai,orain zeruan arkitzen diranak, eta, ekusiaz arri-turik, zer egin ez dakitela daude, onenbat egiteta ontartegatik eskerrak Jaungoikoari emateko.Ezin kendo dituzte Jaungoiko beragandik berenbegiak; eta beti daude Jaunaren laudarioka taesaten dutela: guztiz ona, guztiz ona ta santuazara, nai dezun guzia dagikezun, ta beti ziñan,gaur zaran, ta eternidade guzian irauteko zau-den gure Jauna ta Jaungoikoa.

Orra: gure Jaungoikoa da bakarrik bere izateabesterik zor ez diona; ta gañerako gauza guziakJaungoikoari zor diote beren izatea. Bai: Jaungoi-koak egiñak dira, dio Dabidek, lurra ta munduabeste gauza guziekin; ta Jaunaren eskuetakolanak dira zeruak; baita zeruan arkitzen diranizarrak, eta edertasun guziak ere.

Orra: gañerako gauza guziak zartzen dirangauzak dira, ta berez bukatu bearrak; eta, irau-

ten duteño ere, diraute zeren Jaungoikoak esku-tik uztera, bertan geldituko lirake ezer-ez egi-nak, eta, izandu ezpalira baño geiago ageri ezdirala. Ezin buka diteken, ta beti-beti bat dena,eta era batean beti azkitzen den gauza Jauna da,dio Dabidek berak, edo aren ezpañez Espiritusantuak. Ala da, dio san Pablok ere; ez da, ez,Jaungoiko bera baizik, ezin buka diteken gauza-rik. Gañerako guziok Jaungoikoari zor diogugeren izatea, ta geren irautea. Ez giñan izatenasiko, Jaunak gu geren ezer-ezetik ezpaginduatera izandu; ta ezer-ez bererako giñake, eskutikJaunak utzi ezkero.

An itzez aitortzen du bekatariak, dio sanPablok, baña eskergabe gaistoa da bekataria; taegiaz, lanez, ta ibilleraz ukatzen du guzia; ta bizida bere eskukoa bailiz bezala, ta Jaunaren bea-rrik ez duenaren eran. Jesus! zein guti dion orre-tan Apostoluak, dio san Bernardok! Bakarrik nailuke bizi, edo Jaungoikorik bage, bekatariak,gaizki ta bere gogora bizitzeagatik; eta ezin era-man du Jaunaren betikotasuna, etorkizunarenbeldurrez: ain galdu amurratua da bekatuarengaistakeria!

Orrelakoetatik ote naz ni ere? Izandu nazbeintzat, bekaturatzen nintzan guzietan; ta alanaz orain ere, orain ere ni bekatutan arkitzera, taJaunarekin bakeak eginbagea. Au badakit; eta eznaz negarrez urtzen oraindañoko nere erakeriak-gatik? Bekaturik egin ez duten Aingeruak, etaberen Jauna beti ta beti maitatu dutenak ikaradaude, ta begiak ezin jaso dituztela, Jaunaribegiratzeko! Zergatik ote? Zeren ekusten dutenbatetik beren ezer-eza, ta asiera berria; ta bes-tetik Jaunaren izate andi eternidade guzikoa; tanik, gauza zirtzil, bekatari loiak, bekaturatzennazan aldioro oinpean bezala dakart, eta begira-tzen ere ez diodala, eternidade guziko nere Jaun-goiko bera!

B.Bera denetik, edo eternidade

guzian bere gogoan iduki gaitu, ta gaduzka, gu gure Jaungoikoak

Zere txarkeria ta eskergabetasun au obekiezagutuko dezu, oartzen bazara sekula guzian

zuk zere Jaungoikoari zor diozun gauza batera.Zer gauza ote da gauz orren argigille ori? Idukizaituen bezala, zu zere Jaungoikoak beti beregogoan idukitzea. Bai: eternidade guzi-guzian,edo asierarik bage, ta beti ta bei gogoan idukizaitu zu zere Jaungoiko beti-betikoak, bein ere-bein ere bere gogotik utzi bage.

Jaungoikoa Jaungoiko denetik, ni nere Jaun-goikoaren gogoan? Bai: ta denbora pits batezere aren gogotik atera bage! Ez bide zekienJaungoikoak? Zein txarra, zein galdu-gaistoaizain nintzan ni, berak egin ondoan? Bai: baze-kien ori guzia; ta bazekizkien, egin ditudaneanbezain ongi, eternidade guzian nere gaistakeriguziak, nere oben-kulpak, eta nere uts andi tatxikiak! Eta ala ere bere gogoan nendukan ninere Jaungoiko maitagarriak? Baietz. Zertakoote? Denbora zetorrenean, niri emateko emanzidan osasuna ta grazia: bekaturatzen nintza-nean, andik lenbaitlen irteten, edo ateratzen nirilaguntzeko; ta gauz onak eraginez, ta egitenlagunduz, ni azkenean bere zerura eramannaiez.

Baldin bazeneki, gogoan zaduzkala zu zereerregek gau ta egun, goiz-arrats, orduoro, ta betita beti; ta gogoan zaduzkala, bere denboranondasunez zu betezeko, zere gaizkiak zuri itzezta biotzez barkatzeko, gaizkien barkamentuazuk ziñez eskatu orduko, oriek zuri barkatzeanondasun berriak zuri zerorri emateko, ta azke-nean, zu nor bazara, bere erreinuko zaldun, taprinzipe egiteko: baldin au guzia bazeneki, zeragurrak eginen zeniozke errege onen onari? Zeinziñez serbitzatuko zenuke? Eta zenbat eginenzenuke, naigaberik txikiena ari ez emateagatik;eta nai duen guzia, nai duen orduan, ta alik zuze-nena egiteagatik?

Eta zer lizake zure erregeren oroitze origuzia, ta ongi naia, zuk zere Jaungoikoari zor dio-zun, eternidade guziko zutaz oroitze, ta ongi naiaren bazterrean? Zeru guziaren aldean ametsbat, edo pitsik txikiena baño anitz eta agitzgutiago. Bada anbat zorko bazenioke zuk zereerregeri, orren gauza txikiagatik, zer zor ez diozuzere betiko Jaungoikoari, adirazi dugun bereontart andiagatik; eta eternidade guzian zu,

iduki zaituen bezala, bere gogoan idukitzeaga-tik? Munduan denek ezin adirazi dezaken adina!

A betiko nere Jainko ongille maitagarria! Nigogoan nadukazula zu beti ta sekula guzian,beste egitekorik ezpazenu bezala! Eta ezpaziñabaño geiago zuri begiratu bage ni, geieneanbeintzat! Gogoan arturik zuk ni, bein ere gogotikez uzteko, ta noizbait nik zu nere gogoan artua-gatik, artu oi, oztasun andiarekin, ta bertan edolaster gogotik uzteko! Zure asmo, ta egite guziakez naute ni atera izandu zure gogotik eternida-dean; ta ni, zu gogotik uzten zaitudala, edozeinzikinkeri edo zirtzilleria nere gogoan erabiltzea-gatik! Zuk ni zere gogoan beti, niri ongi naiez; tanik zu ez erabilli nai nere gogoan nere onagatik,eta eskerdun onaren legez bada ere! Ekusi duniork oraindik onelako erakeririk?

Ni banintz ere beti-betikoa, Jaungoikoa denbezala; ta Jaungoikoa baliz ere ni bezain urtegutikoa, erakeri andia lizake ni artaz, oroitzennazan baño geiagotan, ez oroitzea. Ekus zazubada zer erakeri den, izanik ni nazan denbora-koa, ta Jaungoikoa Jainko denekoa, edo eternida-de guzikoa, Jaungoikoak ni, narabillen bezala, ta

beti gogoan erabiltzea; ta nik ura, darabildanbezala bakan ta txarki, erabiltzea!

Bukatu al da nere oraindañoko erakeri galga-rri au? Artuko al dut gaurdanik gogoan maiz,ziñez, ta bear bezala nere betiko, ta beti ni gogo-an iduki naben Jaungoiko maitagarria? Bai, naiezpadut aren gogotik laster atera, ta galdunazan nere esker-gabetasunak edo oni darraikonbizitza gaistoak! Ala izatera, egin du nereak; etageroz niri nere Jaungoikoak begiratuagatik, betita beti begiratuko dit begirune gogorrarekin, tanekez ta tormentuz beterik sulezean idukitzeko.

Ez nere Jaungoiko maitea, ez! Orrela zu nik ezekusteagatik, artuko zaitut alik maizena neregogoan: emain dizkizut alik ongiena nere eske-rrak: eskatuko dizut zere legearen, ta egin bearditudan gauzen berria: eskatuko dizut, oriekeskatzen duten laguntza ta grazia; ta onekinbatean egiñen dut alegiña, guzi-guziak zuzenegiteagatik. Ala gerta dedilla; bai arren, bai.

Apud quem non est transmutatio,nec vizissitudinis obumbratio.

Jac. 1. v. 17.

Lurreko gauzak gauza txarrak dira, ta ezdaude luzaro, ez, era batean. Gaur loretan beza-la arkitzen diran gauzak bigarko, edo laster, igar-tuak daude, ustelduak daude, illak dautza, edoez dira arkitzen leneko eran. Gaur nai dugunazaspertuak gaude bigar, orain ongi deritzagunariezin gero begiratu diogu; ta askotan begitanarturik dadukagu len ezin-geiagoraño maitatzengenuena. Eritasunak, edo naigabe batek, illun-tzen ditu egunik argienak, edo kezkaz betetzenditu biotzik ariñenak. Aurtasunari darraiko gazte-tasuna, oni urrengo sasoia; sasoiari zartasuna;ta zartasunari eriotza; ta askotan eriotzak urra-tzen ditu, zartasunerako, sasoierako, edo gazte-tasunerako bideak: eta, bizi dedilla bat luzaro,edo ill dedilla lenago, beti dabil aldarteka ta eraedo estadu batetik bestera. Asierarik bagekoa,aldarterik ez duena, ta beti ta beti era batean, tanai bezala arkitzen dena, Jauna da bakarrik, dioSantiagok.

Zorioneko umeak gu, onelako Jaun batenLegean bizi garanok; bada, lege au zuzen gorde-tzera, edo egiten badugu bere Legean Jaun onekmanatzen digana, eramain gaitu bere Erreinura,

ta an idukiko gaitu bere eran, edo eritasunik,zartzerik, eta aldarterik bage, ta atsegin-konten-tuz beteak eternidade guzi-guzian! Uste onekinnork ez ditu pozik artuko Jesusen Legeko nekeaketa naigabe guziak? Ni beintzat prest nago, nereJaun eternidadekoa, zuk nai dituzunak artzeko;ta eraman uste ditut guziak, zerorrek laguntzendidazula. Ala gerta dedilla, sekulako nere Jaun-goikoa: bai arren, bai!

Cogitavi dies antiguos, et annos aeternos in mente habui.

Ps. 76. 6.

Jaunaren lenagoko egun urrunak, eta berareneternidadeko urte luzeak goiz aski barraiatzenzuten Dabiden begietako lo guzia, ta orien oroi-tzapenak, eta iraute arrigarriak zedukaten gauguzian, non arkitzen den ez dakienaren eran.Gisa berean idukiko ninduke ni ere, aren eran nikoriek gogoan erabiltzera, edo urte orietara, taorien Jaunak egin duenari begiratzen niola, nikerratera: eternidade guzi-guzian nere Jauna ni

bein ere bere gogotik uzten ez nabela! Eternida-de guzi-guzian ni bage nere Jaun andia, ta ekus-ten duela ere, ez orduan ta ez bein ere bearkonabela ni pits baterako, nigandik begiak ezinkenduz bezala, ta ni gero, egin ondoan, ondasu-nez ta ondasunez betetzeko asmoan! Eternidadeguzi-guzian ekusten ta ekusten nere Jaungoiko-ak nik nere denboran eginen niozkan txarkeriak,eta bidebageak, edo nere bizitzako oben-kulpaandi ta txiki guziak; eta alere uzten etzuela niegiteko asmoa, ta ni ondasunez beterik utzi-naia! Eternidade guzi-guzian Jaunaren gogoannere berarekiko eskergabetasuna, nere artaz ezoroitzea, nere antuste galdua ta arrotasuna; taguzi-arren asaldatu bage nere Jaungoikoa, ta,aserretu bearrean, nondik niri eginen zizkidan,eskura nintzaten onak, ongiak, eta ondasunandiak! Ez da au guzia nornai, Dabiden eran arri-turik uzteko dina, ta anitz geiago! Ala da, bai,nere Jaungoiko maitea! Baña ez ni oraindañoko-an orretara oartu! Ni nere erakerietan orainda-ñokoan gogoz ta biotzez ibilli izandu! Eta ni lotanegondu gau ta egun ta nere bizitzan, edo beinere gogoan artu bage, bear bezala beintzat, nere

Jaunaren eternidadea, ta eternidade guzian zorizandu diodan ongi naia ta asmoa! Gaurdanikbadere ar banitza, ez uzteko nere bizitzan, ezeta eternidadean ere! Ala gerta dedilla. Jaungoi-ko maitagarria; bai arren, bai!

Ecce mensurabiles posuisti dies meos, et substantia mea tanquam nihilum ante te.

Ps. 88. 6.

Ongi ezagunak dira, erran dezaket Dabideneran, ta ongi laster bukatu bearrak, nere egu-nak; bada, geien geinaz ere, ez dira eun urtebetetzeko diña: ta millaren betegarriak izanarren, zer lirake guziak, eternidade guziko Jauna-ren egunen aldean? Ez eta ordu-laurden batenmillagarren zatitxo bat ere. Eta ala ere neregogoan nik nere egunak: nere gogoan nik nereegunetako lan txarrak eta asmoak! eta ez gogo-ratzen ere nioiz niri eternidade guziko, Jaunarenegunak, eta egun orietan izandu dituen nereonerako asmoak eta asmoak!

Ezer-ez bat izan ni Jaunaren begietan; tagauz andi bat banintz bezain arroa ni nere begie-tan, ta nere ustez! Ez da au, ekus dezakedanerakeririk andiena? Norako nau ni nere antuste-tzarrak? Zer biilatzen ote dut nik onen ibilleramakurrarekin? Zer billa dezaket? Beti-betikonere Jaungoikoa betiko galtzea! Eternidade guzi-ko nekeak nere gain ditudala, erretzen ta urra-tzen beti ta beti egotea! Au da nik billatzendudana nere ibillera galduarekin. Nere erokeria!Ez, nere Jaungoiko maitea; ez gaurgero nik one-lakorik! Nik bertan artuko dut beste biderik. Nikartuko dut zure mandamentuen bidea, baitalenagoko nere ibillera gaistoen damu ta urriki-mentua ere, erraten dudala: Nere JesukristoJauna ta Jaungoikoa, etc.

VII.garren OTOITZ-GAIANORAÑOKOA DEN

JAUNGOIKOAREN IZATEA

Zenbat ere andiagoa den ontarte-gillea,anbat geiago balio du aren eskutik artzen denontarteak: orregatik agitz naiago du batek, zal-dun batena baño, Enperadorearena, edo mun-duan den gizonik andienarena. Ekusteko bada,norañokoak diran Jaungoikoari zor diozkagunak;eta oriek dakazten zorrak, ekusi bear dugu nora-ñokoa den Jaungoiko beraren izatea.

A.Ezin neurri ditekena da,

ta ezin andiagoa Jaungoikoarenizatea

Nai bezain astiro, ta nai adiña denboraz aria-gatik gu Jauna neurritzen, edo norañokoa denekusten ta ekusten, pits bat bezala izain daekusten dugun guzia, ikuskizunaren aldean: ain

andia da alabaña, ta ain bazter-bagekoa gureJaungoiko ongille-maitagarriaren izatea. Etaekusten duguna ere ekusi bearko dugu, beinJaungoiko berak egiñikako, ta egin lizakeen, gau-zen argiarekin; ta gero fedez ta sinistez. Ar deza-gun lenbiziko lekuan Jaunak egiñikako gauzakematen digutena.

Andiak dira, dakizun bezala, itsasoaren osi-ñak eta bazterrak; andiak dira lurreko nabak edozelaiak, baita aldapak eta mendiak ere: andiakdira aizeko odeiak; andiak izar-eguzkiak eta zeruguziak. Eta Jaungoikoa? Oriek guziak baño andia-goa. Bai, dio Job Santuak: Zeruaren erpiña bañogoragokoa da Jaungoikoa; infernuaren ondoabaño ondaragokoa da: garaitzen ditu lurrarenneurriak, eta itsasoa baño zabalagoa da. Ekus-ten dezu, norañokoa den Jaunaren izatea, berakegiñikako gauzak adirazten dutenaz. Bai? Badazure ekuste ori guzia guztiz laburra da, Jaungoi-koak eginkizun daduzkan gauzen ekusteak adi-raziko dizunaren aldean. Adi zazu, eta gogozekusi, gauz onen gain erratera noana.

Zeruaren gañean, edo zeruak bukatzen diranlekutik goiti, egin litzake Jaungoikoak toki

berriak; eta toki orietan egin litzake, zeruan,lurrean, itsasoan ta baster guzietan arkitzendiranak adiña gauza, ta gauzetatik bakoitza,oraingoak bezain andia, ta oraingoak adiña baz-ter ta toki dituena. Egiten balitu gauza ta tokioriek guziak, beteko lituke gure Jaungoikoakoraingo tokiak eta gauzak betetzen dituen beza-la. Berebat gertatuko lizake oraingo ta ordukomundu, toki, leku ta gauza guziak baño, eunmilla milloi aldiz ta asma al adiña bider andiago-ak egiten balitu ere, egin litzaken bezala; badaguziak beteko lituke; ta bat ere bete ezpalubezain betetzallea gelditzen lizala gure Jaungoi-koa.

Au ezaguturik, Baruk deritzan profetak galde-tzen du: ta, nork arkituko du, (edo neurrituko)Jaunaren tokia? Niork ere, Jaungoiko berak bai-zik: bada Jaungoikoaren izatea ez da gañerakogauzak bezala, besoz, begiz, edo gogoz neurriditekena; ta, gauzak neurritzeko, ez dugu gukoriek beste biderik. Ez da, ez, gure Jaungolkoa-ren izatea gañerako gauzen izatearen erakoa.Jaungoikoak egiñak dira izarrak; Jaungoikoakegiñak eguzkia ta itsasoa; Jaungoikoak eginak

lurra, mundua; baita munduan arkitzen dirangañerako gauzak ere. Eginkizunak, edo Jaungoi-koak egin litzakenak, egiten balitu, izain lirake,oraingoen erakoak: bada izain lirake gauz egi-ñak, eta zein bere neurrian sartuak; eta orrega-tik izain lirake oraingoak bezain neurrigarriak.Baña Jaungoikoa ez da egiña: egiñak baño lena-gokoa da; ta beti ta beti, ta eternidade guzian,berez izandua: ta orregatik da neurri guziakbaño andiagoa, luzeagoa, ta zabalagoa. Orrelaez izatera, edo neurrigarria baliz, ez lizake gureJaungoikoa Jainko; bada Jainkoa da asm-al dite-ken baño gauz andiago bat; eta neurri ditezkengauzen artean ez da orrelakorik bat ere.

Ari zaitezke bada nai adiña denboraz Jaungoi-koaren izate andi-luze-zabala neurritzen ta neu-rritzen; baña eun, ta eun milla bider milla urtezorretan zu ariagatik, asi ziñanean bezain berriegoin ziñake zere neurri-kontuetan; zeren ezasierarik duen, ez bukatzerik, eta ez bazterrikgure Jaungoikoaren izateak; eta asierarik,bukaerarik, eta bazterrik bageko gauza, sekulaguzian onetan, ari-alak ariagatik, ezin neurriditeken gauza den. Orra norañokoa den gure

Jaungoikoa, edo Jaungoikoaren izatea! Ezinandiagoa, ezin neurri ditekena, ta bazterrikbagekoa! Baña, zein ere ona den neurri-bide au,obea da fedezkoa; ta ori bukatu ondoan, goazenemendik ere gure Jaunaren izate berari neur-aldi, edo begiraldi bat egitera.

B.Non nai arkitzen da Jaungoikoa,

non nai ta beti gu zentzarazi naiez

Aldebat utzirik ezin atera ditezkeen kontuak,eta Jaungoikoak egin litzakeen lekuak, begiradezogun orain gure Jaunaren izate andiari, egiñikdauden toki edo gauzetan; ta ekus dezagun zer-tako den orren orko egoera. Begira dezogun, bai:bada zenbat ere gorde-estalia dagoen gure Jaun-goikoa, ekus dezakegu fedearen, edo zerukosiñistearen argiarekin. Onela ekusi zuen Moise-sek, San Pablok dionaz; ta gisa berean ekusizuen, beste anitzen artean, errege Dabidek ere.Zoaz bada, argi au arturik: zoaz, oñez ezpadere,gogoz: zoaz, zoaz zerura, zoaz lurpera, zoaz itsa-

sora, zoaz munduaren bazter guzietara: guzie-tan idiroko dezu, Dabidek bezala, zere Jaungoi-koa; ta errazu onekin batean: «zerura banoa, anzaude zu (nere Jaungoiko maitagarria:) infernurajaisten banaz, au arkitzen zaitut; eta egaztiabezala, goizean, egoak arturik joaten banaz itsa-soaren urrutieneko bazterrera, antxe arkitukodut nik, niri laguntzeko, prest zure eskua».

Gero erran dezakezu: ta a! zein bazter gabe-koa den, ta zein andia, gure Jaungoikoa! Nabille-la nai dudan tokian, ezin nabilke, ezpada Jaun-goikoak artua dadukanean: bada Jaungoikoakartuak daduzka leku guziak, eta guzietan egonbear du beti ta beti! Erne dabiltza, ta guztiz oar-tuak, lurreko erregeen etxean edo gelan dabil-tzanak! Bururik gabea bear dut izan nik, ezpana-bil ni era berean non-nai, ta beti: bada nagoelani, edo nabillela; beti arkituko naiz erregeenErrege, nere Jaungoikoak, beretzat artua dadu-kan tokian, ta gelan!

Siñisten badut au, ta alere banabil, siñistenezpanu baño geiago nere Jaungoikoaz oroitugabe, ta oraindañokoak bezalako txarkeriak egi-ten ditudala, gure Jaungoikoa Jaungoikotzat artu

nai etzuten, zenbat Indietako gaisto baño, agitzgaistoagoa naz ni: bada oriek baño geiagodesonratzen dut nik nere Jaungoikoa! Indietarzenbaitek, aditu zutenean arkitzen dela, zeruanezezik, munduko bazter guzietan ere gure Jaun-goikoa, etzutela nai au, erran zuten, beren Jaun-goikotako «bada Jainkotzat artu ezkero (zioten)bazter guziak betetzen dituen Jaungoikoa, ez danon egin gezurrezko juramentu bat, non edanbear baño geiseago, edo non artu zillegi ez diranatsegin edo gustoak; eta ez gaude gu gauz orieketa orrelakoak uzteko asmoan».

Au zioten Indietar gaistoak. Eta zer ote dazuk zere siñeste guziarekin erraten dezuna? Zukdiozu, nai dezula zere Jaungoikotako bazter tatoki guziai: betetzen dituen zure Jaun andi au: ta:Indietarrak erran zutena bazenio baño geiagobegiratzen ez diozu zuk zere Jaun andi oni! Bada,zu zauden lekuan ezpalego bezala, egiten dituzuJaun oni begitan ematen dioten anitz gauza txaritsusi, ta orregatik zuk au zere Jaungoikotzatartzea da, zere alkegabetasuna obeki erakuste-ko, ta beren Jaungoikotzat artzen ez dutenakbaño gaistoago izateko: zeren gaistoago den,

arrotzari baño ezagunari edozein ekarkeri egi-tea; ta alere gaistoago beste edozeñi baño Jaun-goiko berari ori egitea.

Ala da, nere Jaun andia: ala da, bai! Nere eza-guna ezezik, nere Jaungoiko zera zu; ta nereJaungoiko serbitzu, agur, ta maitatze guzia zorzaitzuna; ta zutaz, deus zor ezpanizu bezainaztua bizitu naz ni oraindañoko geienean, edobeintzat anitz denboraz! Eta, au guti baliz beza-la, egin dizkitzut nik txarkeri anitz, lenagokonere txarkerien gain; ta izandu naz ni Indietakojentilak, eta alderagoko Turkoak, ere baño gais-toagoa! Au, adimentudun edozein arritzeko dengauza da; baña, onek baño geiago arritzen nauni orain ekusteak, ekusten dudan eran, egin ditu-dan adiña gauza gaisto-itsusi egin ondoan,biziaik nadukazula ni zuk!

Zertako ote nadukazu zuk bizirik ni, nere Jaunandia? Gauza gaistoagoa egiteko lekua niri ema-teagatik? Ez, baizik ezagu dezadan orain artekonere erakeri zoratua. A! orain badere sar banen-di ni, ain ongi dagokidan ezaguera onetan!Geroz, uste dut ez nukela txarkeri berririk egi-ñen; ta, txarkeri-lekuan, egiñen nitukela zure

lege garbiak eskatzen dituen gauzak. Lenago auegin bageaz dut damu; ta ziñez alere. Barkatu,arren, nere Jaungoiko maitagarria; barkatu nirioraindañoko nere utsak, eta oben-kulpa guziak.Eta indazu, utsak eta kulpak nigandik urrun aie-natzeko, nik egin bearrak diran gauza guziakzuzen egiteko, ta zein andi-ona zaran zu gogoandudala, beti bizitzeko grazia. Bai, arren, bai!

Magnus est, et non habet finem, excelsus, et immensus.

Baruch. 3. 25.

Andia zara, bai, ta guztiz alere, nere Jainkomaitea; bazterrik gabekoa zara, baita neurriguziak baño luze-zabalagoa. Bazter guziak bete-tzen ditu zure Jaungoikotasunak; eta non-naiarkituko zaitu, zuzen billatzen zaituenak. Arri-tzen nau, bai, zure izate ezin andiagoak; eta, iza-teak ere baño agitz geiago, zor dizudan zureamoreak! Zure amore ta izate andi onegatikeskatzen dizut, non-nai ta beti, zuk nai-eran nikbizitzeko bear dudan zure laguntza ta grazia.

Indazu bada, luzatzerik bage; bai arren, nereJaun andia: bai, bai!

Ecce Deus magnus, vincens scientiam nostram: numerus annorum ejus inaestimabilis.

Job. 36. 26.

Zerorrek dakizu, gure Jaungoiko maitea, zeinandia den zure izatea; gure jakite guzia ez daaraño erdisten. Izatea diñakoa da zure irautea.Urtez ezin neurri ditekena da iraute au: betikoada ala-baña, ta asierarik bagekoa. Ezin besarkaditzake zure izat-irauteak nere adimentu txar zir-tzillak; ez eta biotzak ere. Zer egiñen dut bada,zeretzat egin ninduzun sekulako nere Jaungoikoandia? Begiratuko dizut noizean bein badere; tabegiratuko dizut arrituaren eran, ta alik umilkie-na. Maitatuko zaitut alegiñean, edo nere biotz-anima guzi-guziarekin: baña zerorrek artanlaguntzen didazula; bada, zuk ez laguntzera,ezin dagiket nik orrelarik, ez eta agitz gutiagoere. Lagun zakizkit bada, nere Jaun andia, nerelan on au zuzen egiten: bai arren, bai!

Nunc itaque Deus noster Magne... custodiens pactum, et

misericordiam, me avertas á facie tua omnem laborem, qui invenit nos.

2.— Esdr. 9. 32.

Aitortzen dut nere Jaungoiko maitea, ta pozikalere, izatean ezezik, gañerako gauza guzietanere andia zarala zu, ta guztiz zuzena. Zuzen gor-detzen dezu beti bein eman zenuen zere itza: taemana dadukazu lagunduko didazula nere lan taneke guzietan, zuganatzen banaz umilki, ta bearbezala. Ona bada non nazun ni zere oñetan. Urri-kaltasuna ta miserikordiada zure eskuetan geie-nik ekusten dudan egitekoa. Ez dezazula utzibein ere zere egiteko au zere esku urrikaltietatik.Begira zadazu gaur ta beti zuk zere begi onekin:begira zaiozu nik eraman oi dudan nere nekeariere; bada nekez betea bizi oi naz ni askotan,dakusazun bezala: nekeak arkitzen ditut etxean,nekeak etxez kanpoan, ta nonnai ere!

Bada nere neke guzien artean, egitekorikgeiena ematen didaten nekeak dira barrenekonere nekeak. Batzuetan beintzat agitz nekatzennaute nere barrengo aztura gaistoak, nere ezine-gonak, nere biotzaren erre-egosteak; maiz askierortzen zaizkidan nere erraien dardariak, eta,bear ez diran gauzen oroitzapen lizun ta sugargaiztoak. Urrikal zakizkit bada, nere Jaungoikomaitagarria, ta zere izate prestu andiagatikatera nazazu, animako kalterik babe, nere neketa estutasun guzien artetik. Bai arren, bai: eska-tzen dizut, lenaz damuturik eta ziñez erratendudala: Nere Jesukristo, etc.

VIII.garren OTOITZ-GAIANORAÑOKOA DEN

GURE JAUNAREN EDERTASUNA:TA ZENBAT GURE ONERAKO

A.Ezin andiagoa da Jaungoikoaren

edertasuna

Andia bezain ederra da gure Jaungoiko mai-tea. Izatez ezin neurri ditekena da, ta ezin andia-goa, ekusi degun bezala, gure Jaungoikoa; tagisa berekoa da beraren edertasuna; edo, ekusditeken baño ekusgarriagoa. «Erregeen Erregeada gure Jaungoikoa, dio san Pablok: manatzendutenen manatzallea da, ta emengo batek ereekusten ez duena, ta ekusi ere ezin dezakena,ekusi diteken adiña, ta duen ekusgarritasunaridagokan bezala».

Eta zeruan arkitzen diranen ekustea, onenekuste laburra bada, zer-nolakoa izan ditekelurrean arkitzen denarena? Agitz laburragoa ta

guztiz illuna; bada lurrekoak ez dute beren Jaun-goikoa ekusten emengo figuren ta gauza txarrenispilluan ezpada. Baña zein ere labur-illuna denemengo gure begiratze au, aski ta sobera da guriadirazteko guztiz andia dela, ta ezin andiagoa,gure Jaungoikoaren edertasuna.

Nola ekusten da emen (erran bear didazu)gure Jaunaren edertasuna? Ekusiz lenik lurrekogauzak, eta andik gero begiak zuzenduz gureJaunagana. Ala dio san Pablok. Adituz gero sule-zekoak diotena edertasun berarekin zerukoeigertatzen zalena.

1. Atozea: ez dira ederrak arrosak, klabellinaketa gañerako loreak? Ez dira ederrak itsasokoperlak, mendiko diamanteak, eta meatzeetanarkitzen diran urre zillar, topazio, ta beste arrifiñak? Ez dira ederrak zeruko izarrak? Eta ez daederra, izarrak berak beren erregetzat ezagu-tzen duten eguzkia? Ederrak dira (ezin uka dite-ke) au, ta gañerako erran ditugun gauzak. Bañaez du zer-ekusi orien edertasunak Jaungoikoarenedertasunarekin; ta Jaungoikoaren edertasuna-ren aldean gauz orien edertasunak itsustasuna

dirudi, ta illunbea: aiñ andia da gure Jaungoikoa-ren edertasuna.

Au ezagutzeko, aski lizake, ez-da-bai-dabatean guk ekustea gure Jaunaren edertasuna-ren zatirik txikiena. Bein Kristo jaunak agertuziozkan santa Teresari bere eskuak. Eskuakekuste au ekuste laburra izandu zen; ta ala erezoratuaren eran ibilli zen Santa egun artan, tabeste anitz eta anitz egunez ere. Etzitzaion orre-lakorik gertatu ekusiagatik, ekusi zituen bezala,bein ta geiagotan ere zeruko izarrak eta eguzkia,itsasoko perlak, lurreko loreak, eta mendietakodiamanteak eta gauzak: eta ori gertatu lekuan,gertatuko zitzaion san Ignazio Loiolakoari gerta-tu oi zitzaiona, ta errain zuen oren eran: «a, zeinzikin-itsusia iduritzen zaidan mundua bere gau-zekin, Jesusen eskuak ekusi nituenetik!».

Ongi ta onen ederrak badira Jesusen eskuak,zein ederra izain ote da Jesusen gizatasuna? Etaonenbat edertasun ematen badie Jesuseneskuei, gorderik dadukan bere Jainkotasunak,zein ederra ote da Aita Eternoaren, Semearen, taEspiritu Santuaren Jaungoikotasuna? Ori bage-neki, arrituko ez giñake, arritu oi garan bezala,

aditzen dugunean sulezekoak edertasun onengain adirazi dutena.

2. Konjuroetan ziardukala, Fraide batek gal-detu zion bein infernukoari zein andia den, edonolakoa gure Jaungoikoaren edertasuna? ta sule-zekoak erantzun zion: «ezin adirazi ditekena.Galdetu zion beniz Fraideak; eta zer egiñenzenuke zuk edertasun au ekusteagatik? Begi-iste-idekitze batean begiratu nion bein Jaungoi-koari, erantzun zion sulezeko etsaiak; eta berrizalako begiratze bat egiteagatik, artuko nukezurea bezain gorputz minbere bat: eta arkitzenbanu, bide lekuan, lurretik zerurañoko pillarebat, guzia kanibet zorrotzez, lantzez ta ezpatazinguratua, asiko nintzake bertatik oñ utsak ezar-tzen orien puntetan; ta puntaz punta joain nin-tzake zeruraño, trikatu gabe, ta biziro alere.Zeruan sartzeko nengoenean amiltzen, edo mal-kortzen banintz, naiz dela mundu onetako erre-karaño, urratuak geldituagatik lurrera baño lenere nere ezur-zañak, eta orduko nere gorputzguzia; ta geldituagatik ni milla zati, ta odolegiña, berriz, osatzen banindute, asiko nintzakeau bertan igaten; ta ez nintzake geldituko, bide

guzia egin, ta Jaungoikoa ekusi artean, jakiñikere, ekusi orduko ondatuko ninduela nere sule-zean, ta leneko neke tormentuetan».

Orra gure Jaungoikoak, guri bere edertasunaagertu naiez, Infernukoari idarokia! Orra Infernu-koak edertasun onegatik egin nai zuena! Etaorra zuk ere egiñen zenukena, ark bezala ezagu-tzen bazenu nolakoa den zure Jaungoikoarenedertasuna. Eta zer etzenuke egiñen zuk, ezagu-tzen bazenu edertasun au, ez infernukoareneran, baizik dena dan bezala?

3. Infernukoak etzuen ekusi bein ere gureJaungoikoaren edertasuna, orain zerukoak ekus-ten duten bezala; ta alere eramain zuela, zion,aditu dezun guzia, lenaren gisako ekuste illunlabur bategatik. Zer eramain ez luke zerukoenekuste argi betikoagatik? Eta zer ez dezu era-man bear zuk, ez ekuste bategatik, baizik zeruanbeti ta beti Jaungoikotasun ederrari begira-begi-ra egoteagatik?

Baña zer gertatzen zaie zerukoei, Jaunarionela begira egotearekin? Gauza arrigarria! Gau-egunak ezezik, asteak, illak, urteak eta urteakere joaten zaizte, oartu gabe bezala: ain andiak

dira, zerukoei Jaungoikoaren edertasunak ema-ten diezten, atsegin-kontentuak. «Milla urteJaungoikoari begira dagoenarentzat, joan denatzoko eguna bezala, dira, dio Dabidek».

Ekusi zazu nolakoa izan diteken, milla urteigaro den eguna adiña laburtzen dituen ederta-suna! Ori da Jaungoikoarena: ta ori da oraindikzure gogoan, bear bezala beintzat, sartu ez denedertasuna.

B.Gure gogoa zerura zuzenerazteko da

gure Jainkoaren edertasuna

Jaungoikoaren gauza guziak andiak dira, taezinobeak gure gogoa zerura zuzen-erazteko, tabeste anitz gauzetarako ere; baña guzien arteanJaungoikoaren edertasunak orretarako eginadirudi; ta, zure gogo txar ori zeru berera zuzen-erazten ezpadu, ari zuk begiratu bagez da, tazeren geiegi begiratu oi diezun liluratzen zaituz-ten lurreko gauzei. Bai, zentzugabea, bai: itxura

zerbait duen lurreko gauzaren bat ekusi orduko,an dira bereala zure begiak; an da zure gogoa;an da zure biotza, ta an bertan dira zure oroitza-pen, gogorazio ta naikunde guziak; eta, orrekinez dituzu goititzen ere zere begiak zere Jaungoi-koaren edertasuna ekusteko! Emengo gauzarikederrenak itsusia dirudi ta guztiz loia, Jaunarenaldean; ta ala ere emengoei begira zaude erdi-txoratu liluratua, ta zere Jaungoikoaz kasorik egi-ten ez dezula! Asma zazu asm-al adiña, adituezosterontzean, Jaunaren edertasunaren gain;baña ez dezu, ez, asmatuko zure Jaungoikoarenedertasunak dituen milla milloi zatietatik erdibat ere. Eta zuk ezer ez asmatuagatik gure Jau-naren edertasun onen gain, adirazi zaitzuna beraaski ez ote da, edozein biotz Jaun eder maitaga-rri onen amorez urtu-betea bertan uzteko? Bañaaditu dezunak orretaratzen ezpadu zure biotztxar ori, adizazu orain agertzera noana.

Zauden tokian agertzera zuri zere Jaungoiko-ak bere izate ederra, edo duen izatearen ederta-suna, au zuk ekusi orduko, geldituko zinake nonzeuden etzenekiela; geldituko ziñake kontentuta atsegin utsez betea, ta geldituko ziñake Jaun-

goiko beraren amorez urtua. Aldamenekoakorduan zuri zere belarrian oin ta oiu egiñagatik,arriak baño kaso geiago egiten etzenieke orienoin guziei. Baña oriei baizik ez? Lurreko kantarita musika guziak elkar arturik balerausate erezure aldamenean, emendik Indiak bezain,zugandik urrun baleude baño geiago aditukoetzenuke oriei erausia ta kanta guzia.

Nai dezu geiago? Ori bada. Jaungoikoarenedertasunari begira zeunden denboran, sartzenbazinduzte zu, ogia sartzeko punturaño berotuadagoen labe batean, edo egun ta erdi sutandagoen karobian, au zure gorputz guzia kiskildu,ta errea geldituagatik, arrizkoa baziña bañogeiago etziñake oartuko, zure gorputzak orduanleramaken neke arrigarrira. Badakizu zergatik?Zeren ekusten zenduen zere Jaunaren edertasu-nak itoa ta urtua bezala idukiko zinduzken bereamorearen itsasoan. Aditzen dezu orain nolako-tsua den zure Jaunaren edertasuna? Bada guzi-guzia zuri erakusteko daduka zure Jaungoikomaitagarriak; eta zuri erakusteko, ez bein edoberriz, baizik sekula guzian; ta onenbat atsegi-ñezko ekuste onen berri au aldi onetan ematen

dizu zere Jaungoiko maiteak, zure gogo txar oribertatik beragana zuzenerazi naiez.

Zorionekoa zu, au orain ta bizi zaran arteguzian egiten dezula, ill ondoan bein edertasunau ekusten badezu! Bada bein zeruan au zukekusi ezkero, ez dizu zere Jaungoikoak zerebegietatik bein ere kenduko, ta ordu beretik beti-ko kenduko dira zure ai-kezkak, zure neke-izer-diak, zure naigabeak, zure otzikarak, zure gos-egarriak, eta munduko lan ta atsekabe guziak!Ez da, ez, gure Jaungoikoaren edertasuna emen-go edertasun txarrak bezalakoa. Emengoak las-ter igartzen diranak dira; ta igartu baño len erebegiratzen dienak asperturik utzi oi dituztenedertasunak; bada, den andiena izanagatiklurreko edertasuna, etziñake egoin ari begiragau ta egun aste batez jan ta edan gabe, ta lorikegiten etzenuela; ta Jaungoikoaren edertasunaekusten duten zerukoak, asteak ezezik, illak, etaillak, urteak, eta urteak, betiko denborak, etaeternidade guzi-guzia eramain dute Jaungoikoaribegira ta begira, bein ere begiratzez aspertugabe, ta beren begira-aldi bakoizean, lenbiziko-an adiña kontentu, ta kontentu berriak eta gus-

toak artzen dituztela; ta beti-beti egoin dira deu-sen ere bearrik gabe, ta bein ere den naigaberiktxikiena ekusten ez dutela.

Onenbat atsegin ta kontentuz animak bete-tzen dituzun gure Jaungoikoaren edertasuna,noiz ekusiko ote zaitugu, emen neke-ta-nekegabiltzan gaisook? Baña ekusiko ere ote zaitugunioiz? Nioiz ere, oraindañokoan adiña arrastazenbagaituzte geren gogoeta txarrak, eta lurrekogauzak! Gauz orietan ongi nastuak iduki gaituz-te askotan ta luzaro geren etsaiak; eta iduki gai-tuzte, bere sarean armiarmak euliak daduzkanbezala. Ez ote gara gauz orien sare galgarritik,eta gure leneko naspilletatik orain badere atera-ko? Ez ote gara saiatuko, etsaiaren eskuak garai-turik, eta lurreko edertasunak eta gauza txarrakgogoz badere aldebat utzirik, zeruko bidea artze-ra, ta Jaungoikoaren arpegi ederra billatzera?Guregan dago ori guzia; ta, nai dugula, badagi-kegu guk, gure Jaunak ematen digula berelaguntza ta grazia; ta Jaunaren laguntza au tagrazia prest daude, bear bezala eskatzen dituenedozeiñendako. Nai dugu bada guk, eta nai dugubertatik, eta luzatu bage, lan au egiten asi; ta

iguzu, gure Jaungoiko emalle maitagarria, prestdadukakazun zere laguntza ta grazia. Bai arren,bai!

Beati qui habitant in domo tua: in saecula saecularum laudabunt te.

Ps. 83. 5.

Zorionekoak, gure Jaungoiko maitea, zorione-koak zure etxean, zure jauregi eder, edo zurezeru orretan bizi diranak: bada badute or naiduten guzi-guzia; ta ekusten ez dute atsegin takontentu ematen ez dien gauzarik bat ere! Bai,badute nai dutena; bada or ekusten dituzte zureAingeruak, ekusten dituzte Santuak, eta ekustendute Santu-Santen, ta Aingeru guzien Erregina;ta ez da guzien artean bat ere doaiez, ta ederta-sunez betea ez dagoenik. Baña zenbat ere ede-rrak diran or ekusten dituzten guziak, ekustendute bidenabar deus ez bat bezala dela orienedertasuna, zure edertasunaren aldean, gureJaungoiko maitagarria! Oni begira daude beti,liluratuen eran: beti daude laudatzen zu ta

bedeikatzen; beti ta beti zumaitatzen ta ones-ten. A ni ere or berean banengo orien lagun egi-nik! Arako al naz egunen batean! Ongi bizitzeada arako biderik zuzenena, ta, orretarako, maizgogoratzea Jaungoikoaren edertasuna. Au da nikgaurgero egin uste dudana. Indazu, Jaun ederra,indazu zerorrek orretarako bear dudan laguntzata grazia. Bai arren, bai!

Concupiscit, et deficit anima mea in atria Domini.

Ps. 83. 1.

A zein maitagarriak diran, dio Dabidek, Ain-geruen bizi-tokiak! Ara naiez nago, nere Jaungoi-ko maitagarria! Noiz ezarriko ote ditut nere oñakorien jauregi ta palazio ederreko atari orretan!Ara bear dudalako oroitzapenak berak urtzen ditbiotza, ta uzten nau naiez ta amorez betea. OrraDabidek diona! Baña zer diogu guk, edo zuk, etanik? Ez ote da noiz ere bait sartu bearra gure bio-tzetan ere onelako naikunde ta zerurako gogosendor ta nai bizi-bizi bat? Aisa, ta laster sartuko

lizake, guk emen gauza bat zuzen egitera. Zer?Noizean bein badere, oroitzea Jaungoikoa dala,nai duten guziak zerura daramatziena: ta, ara-tzen diran guziak bere edertasunarekin beti tabeti atsegin-kontentuz betetzen dituena; ta naibadut, ni ere era berean eramain nabela atsegin-kontentu berez beterik uzteko. Non arkitukodezu zuk oroitz au baño, oroitz erraz leun asega-rriagorik? Non bearrago dezun oroitzarik? Etaalere, ezpaliz baño geiago etzara oroitu zenbaitegunen, ta geiagoan ere, zere Jaun andi edermaitagarriaz! Ez al zaitzu berriz onelakorik ger-tatuko? Ez, arren, nere Jaungoiko maitea: ez, ez!

Heu mihi, quia incolatus meus prolongatus est! habitavi cum habitantibus Cedar: multum incola suit anima mea.

Ps. 119. 5.

Ai ene! dio Profetak; noiz artean bizi bear otedut nik nere zerutik erbestatua! Agitz luzatu daemengo nere bizitza! Bizitzaren txarra ta nekez-koa! Ez nago ni emen, ez, niri dagokidan tokian.

Gain orretako zerua da nere erri ona, ta betikonere egontokia. An ekusi artean nik nere Jaunmaitagarriaren arpegi ederra, edo edertasuna,ez dut nik, ez, onik uste! illunbean bizi diranenartean bizitu naz ni oraindañoko nere urte guzie-tan: bada illlunbea da lurreko egunik argiena,Jaunaren edertasun argiaren aldean! Edertasunau ekusi naiez berandetsia dago, bai, nereanima! Noiz-noiz bada, ekusi bear ote dut nikarpegiz arpegi bezala, ta deusek eragozten ezdidala? Zorionekoak, gorputzeko presondegitikiges eginik, zeruan arkitzen zarazten animak;bada badituzue zuek, nik nai nitukeen ekustegarbiak! Noiz artean luzatu bear ote du zuenarterako nere aldiak?

Au zion, edo, zionarekin au adirazten zigunProfeziak, eta orobat errain, edo adiraziko nukenik ere, baldin banu, ark adiñako zeruaren, edozeruko gure Jaungoikoaren edertasun ezin ede-rragoaren zerbait berri. A zeru ederrak, nerebegiak ekusten etzaituzten zeruak! eta a zeruorretan ta mundu guzian arkitzen zaran nereJaungoiko, ederra baño ederragoa! noiz-noizekusiko zaitut nik arpegiz arpegi! Orain ekusten

bazindut nik, bertan ni atsegin ta kontentuz illennintzake! Zorioneko eriotza, zure edertasunak,eta onen ondoren etorriko lizaken nik zu maita-tzeak lekarken eriotza! A, baña ez dut au nikmerezi! Irabaziko al dut, zu beti gogoan erabil-tzearekin, ta erabiltze onek eragiñen didan bizi-tza on garbiarekin, zorioneko eriotz on au ezpa-dere, ill ondoan zu zere edertasun guziarekinekusteko grazia! Bai, nik nai dudala. Nai dut,bada; nai dut, orain badere nai au zuk emanik,nere Jaungoiko eder-maitagarria! Nai onetan naidut iraun ill arte guziak: indazu arren orretarakobear dudan laguntza ta eskua; baita orain itzezta biotzez errateko ere: Nere Jesukristo, etc.

IX.garren OTOITZ-GAIANOLAKOA DEN GUREKIKO

GURE JAUNGOIKOA

Azkeneko irur otoitz-gaietan ekusi dugu nola-ere-bait noizkoa den izatez gure Jaungoikoa,norañokoa den, ta nolakoa. Urrengo iruretanekusi bear dugu nolakoa den gurekiko Jaungoikobera; zer den Jaungoiko berak gurekin egitenduena; ta nola egiten duen, egiten duena; auekusi ondoan nolere-bait ezagutu dezagun zeinandia den, guk gure Jaungoikoari zor diogunamorea. Asi gaitezen lendabizikotik; eta ekusdezagun; nolakoa den gurekiko gure Jaungoikoa,edo nolakoak diran, guri begira dogozkigun Jau-naren jakiundea, Jaunaren ontasuna ta Jaunareneskua.

A.Luze-zuzen-betikoa da

gure Jaunaren jakiundea

Ez gizonak dakite, ta ez Aingeruak, jakinditezkeen gauzetatik bat edo bertze besterik;eta ori ere etzekiten erakusteetatik, edo Jauna-gandik ikasi artean: baña Jaungoikoak badakijakin diteken guzi-guzia; ta guzia daki lendabizi-tik, edo joan den eternidade guzian. Gizonei den-boraz azten zaizte, jakin izandu zituzten gauze-tatik geienak, edo beintzat anitz, eta dakiztenezere ez dira beti oroitzen. Etzaio Jaungoikoariorrelakorik gertatzen, ez: guzia daki beti ta beti;ta beti begira dagoka jakin diteken guzi-guziari,naiz dela berezkoa, naiz Jaunak egiña, naiz egin-kizuna.

Begira dagoka beti, bai, gure Jaungoikoa bereberezko izateari, edo bere izate andi-on-maita-garriari; ta, izate batean dituen atributo ta per-fekzione guziei. Begira dagoka beti ta beti bereadimentuari; begira dagoka beti-beti bere onta-sunari, baita bere aalari, edo gauza guzietarakoduen bere eskuari ere. Ekusten ta ekusten dagobeti gure Jaunaren jakiundea, nola diran Jaungoi-ko bat, eta berdiñ berdiñak, Aita, Semea, ta Espi-ritu Santua. Ekusten du nola den AitagandikSemea, ta Aita ta Semeagandik Espiritu Santua;

ta alere ez dela Aita Semea baño lenagokoa; taEspiritu Santua baño lenagokoak ez dirala Aita taSemea. Ekusten du gauza bereziak dirala Aitata-suna, Semetasuna, ta Espiritu-Santutasuna; taalere Jainkotasun bat baizlk ez dela Irurtasun,edo Trinidade au guzia.

Ekusten du gure Jaungoikoaren jakiundeakedo Jaungoiko berak bere jakiundez bazterrikbageko bere izatea; ekusten dita txikiagoaz ezdiran, ta izate berarekin bat diran, bere atributota perfekzione guziak; ekusten du, guziak diñakoden, ta ezin galdu diteken, bere edertasuna: taekusten du zertan dagoen edertasun au, ta nolabere naiez ta amorez berea dadukan bere bio-tza, bere naimendua edo borondatea. Etzaio gor-detzen Jaungoikoaren jakiunde ekusteari beregauzetatik bat ere; ta ekusten ditu guziak, etaekusten du bakoitza ezin geiagoraño.

Bere burua, edo bere gauzak onela ekustean,ekusten ditu Jaungoikoak gañerako guziak ere,ta ekusten ditu guziak ezin ederkiago. Ekustendu beragandik datozela diran gauza guziak; etaez dela eginkizun guzien artean bat, Jaungoikoberak nai ezpadu, edo ura geldirik dagoela, egin

ditekenik. Ekusten du nolakoak diran gauz oriek;baita zenbat diran ere, izanagatik Aingeru tagizon guziak konta-ala baño geiago ta geiago, takontu guzien gain.

Badakit Jaungoiko berak zenbat diran, lenizandu ziran, ta oraindik dirauten gauzak. Bada-ki noiz artean iraun bearrak diran dirautenak:badaki zein ta zenbat diran, azken juizioko egu-neraño, ta eternidade guzian, berak eta gañera-koak eginen dituzten gauzak. Orain diranakbezain ongi ekusten dita etorkizunak; etorkizu-nak bezain ongi bein ere etorriko ez diranak; taaitu ziranak. Gure Jaungoikoak zabalduak daduz-ka beti bere begiak. Beti-beti, ta batetan, ekus-ten ditu, dio Eskriturak, eternidadetik eternida-derañoko gauzak, edo gauza guziak: guziak ala-baña arkitzen dira eternidadeen artean, ta ez dalaburragoa Jaungoikoaren ekustea ta bista.

Bai, bai: gauza guziak ekusten ditu gure Jaun-goikoak, bakoitzari emateko bear duen era tabidea; ta gureei sekulako sua edo sekulako glo-ria. Bai, ero-txarra: gañerakoen artean, ekustengaitu gure Jaungoikoak zu ta ni, biok; eta ekus-ten gaitu geren gauza guziekin batean. Ekusten

ditu, bai, gure asmoak, ekusten ditu gure gogo-etak, gure lanak, gure egitekoak, gure gauz onta gaisto guziak. Gorde ditzakegu guk, emen bizidiranen begietatik gure oroitzapenak eta gauzagaisto itsusiak; baña, jend-artean ta egunaz egi-ten diran gauzak baño ageriagoan daude gureJaungoikoarentzat zure, ta nere gogoraziorikestalienak ere. Zoaz mendietara, sar zaitez lur-pean, zabiltza zokoz zoko, ta nai dezun sasi zulo-etan; au izain dezu, bai, zuk zerekin zere Jaun-goikoa; ta, orain zauden lekuan arkitzen baziñabezain ongi ta klaro, ekusiko zaitu zu ark an.

A nere ero txar zoratua! Onetara oartu gabezegin ditut nik bein, ta berriz, ta askotan ere,orain alkea ta damua baizik, ematen ez didatenanitz gauza ta gaizki! Galtzez galdua dago mun-dua, dio Profetak, zeren ez den bere buruari, tazuri bere Jaungoiko-ekusleari, begira dagoenik.Ni beintzat zutaz ez-oroitze onek galdu nauoraindañokoan, nere Jaungoiko maitagarria!bada nik, ongi oartuz ekusi banu norañokoa denzure begiratze zuzen ekustea, ez nuen, ez, arpe-girik izain, egiteko egin ditudan utsak eta txarke-riak. Nereen gisakoak, edo lurrezkoak balira

baño, kaso geiago egiten ez nuen nik zure begiekusleez; ta uste nuen, lurrekoen begietatikgorde ezkero, ez nuela zugatik zer beldurtu.Zoratua ni berriz ta berriz ere; ta sekulako gal-dua, oartzen ezpanaz emendik aitziña zure ekus-te, ta begiratze zuzen-garbi-luzera!

Zentzatuko al naz orain badere? Ez al dut egi-ñen berriz zuri ongi iduriko etzaitzun gauzarikbat ere! Oroituko al naz ni gaurgero gauza bakoi-tza egitera noanean, zu begira zagozkidala! Orida, bai, guziak ongi egiteko, ta zure aserre gogo-rrean ez erortzeko, bidea.

Begira bada, nere anima gaisoa, begira: ezda zer itsutu; ez da zer uste-kabetu; zuk eginorduko, zure Jaungoikoaren begietan daude zuregauza txiki ta andi guziak. Beraren Tribunalerabearrak dira, diranak. Jaungoiko berak izan beardu zure testigu; ta berberak zure juzgalari. Ezdizu barkatuko, ez, zere Jaungoikoak deus ere,zere bizitzako kontu guziak artzen dizkitzunean.Zere zor, ta uts guzi-guziak agertuko dizkitzu,izandu diran bezala. Gauz onetatik bakoitzari(onekin zu orduan au agertzen bazara) emaindio, bai, zure Jaungoikoak, dagokan pagu guzia;

baita geiago ta geiago ere. Baña, gaistoekin zuan agertzera, betiko presondegi gogorrean, tasulezeko etsaien artean, izain da eternidadeguziko zure bizitza.

Onela nori berea emateko, begina dagokiebeti gure Jaungoikoa onen ta gaistoen gauzaguziei. Ez dagizula bada gaurgero, mundu guziabegira dagokizula, egiñen etzeunkenik: badamundukoak, Aingeruak, eta Eguzkiak berak bañoere, begi argiagoak eta ekusleagoak ditu zureJaungoikoak; eta ez ditu bein ere zugandik ken-duko, zu emendik kendu artean. Zorionekoa zu,egia au gogoan dadukazula egiten badituzu zeregauza guziak; bada egiñen dituzu, Jaunarenlaguntzarekin batean; eginen dituzu, bear deneran ta ongi, garbiro: egiñen dituzu bake onare-kin, geroko gloriarako irabazi andiak egiten ditu-zula. Orrela dagizkitzun, oroi zaitez orien asie-ran, bukaeran, ta egiten ari zaranean, zere Jau-naren jakiundea, jakiunde luze zuzen betikoadela; bada ekusten ditu zure gauzak, emandakien bere denboran, dagoten zerua edo sule-zea!

B.Ezin andiagoa da, ta guztiz zuzena, guganako gure Jaunaren ontasuna

ta ongi naia

Ezinobea da, dakigun bezala, bazterrik ezduen gure Jaungoiko maitagarria; ta orrelakoa-ren ontasuna, ta guganako ongi naia edo naikun-dea, naitaez, beraren jakiundea diñako onginaia, naikundea ta ontasuna da; ta orregatik daguztiz zuzena, edo ezin-zuzenagoa. Ala ez izate-ra, ez lizake gure Jaungoikoa Jaungoiko, edo ezlizake ezinobea ta bazterrik bagekoa. Orra badaekusia, ekusi nai genuen egia. Baña ekuste auekuste labur illuna da, gu eskerdunon-beroakeginik uzteko. Orretarako, ekusi bearko dugu zerbidez, edo zergatik den onen andi-zuzena gureJaunaren ontasuna, ta guganako beraren naikun-dea edo ongi naia.

Gure Jaungoikoaren aldean txarrak diragañerako gauza guziak. Gauzen erakoa da orienontasuna; ta orregatik da ontasun txar guztizlaburra; ta, gañerako gauzak duten ontasun

labur-txar ori ere, gure Jaungoikoarena da, edoJaungoikoak bere naiez gauzei emanikakoa.Gure Jaungoikoak duen ontasuna da Jaungoikobera bezalakoa, ta berezko ontasuna; au da ala-baña asierarik ez duena, ta bukaerarik eta baz-terrik bageko ontasuna; ta ontasun, izandu dira-nak, etorkizunak, eta asma al ditezkeen ontasunguziak garaitzen dituena; da alabaña Jaungoikobera diñakoa; ta orregatik da ontasun ezinandiagoa, ta ontasun uts-utsa, edo utsen naste-rik bagekoa.

Agertzen balitzaigu guri geren Jaungoiko,onenbat ontasunekin arkitzen den au, erdizkabaliz ere, edo Moisesi mendian bezala, nola-ere-bait ezagutuko genuke beraren ezin geiagoraño-ko ontasun eder au! Baña ez izan birtutez ni Moi-sesen erakoa, onenbat ontarte ta mesede niknere Jaunagandik emen artzeko. Iganen al nazegunen batean zeruko mendira, au Moisesekin,ta gañerako gizon on ta Aingeru guziekin, ezerdizka, baizik arpegiz arpegi ta oso-osoro nereJaun on maitagarri au ekustera; ta nolakoa denJaun onen ontasuna, ta beraren guganako onginaia ezagutzera! Bitartean egiten ditudan ager-

tze ta ikaste guziak, eta Jaunaren ontasunarengañeko ezagumentuak, ongi laburrak izain dira,ta agitz illunak!

Nik badakit, bai, ez duela lurrean parerik, ezeta zeruan ere, Jaunaren ontasun onek, eta Jaunberaren guganako naikundeak edo ongi naiak.Lurrekoen ontasun ta naikunde guzia, ontasun tanaikunde laburra da; ta ez da anitz andiagoazerukoena, gure Jaunarenaren aldean. Gure nai-rik andiena, ta gure ontasun guzia ez da, ez,gauz on anitzen egillea; ta, gauz on zenbait egi-ten ditunean ere, egiten ditu utsegite anitzekinnastuak. Jaungoikoaren ongi naia edo ontasunada nai adiña on, ontarte, ta fabore egin ditzake-na; ta ontasun, egiten dituen ontarteak, ongi tazuzen ezpada, ezin dagizkena: bada bat bakarrikeman al baleza, bear ez bezala, ez lizake izaingure Jaungoikoa Jaungoiko; edo ez lizake izain,Dabidek dion bezala, ona ta birtutez betea: badaematen duen gauzarik txikiena gaizki eman albaleza, izain lizake, izan gabez, ongi gauzakemateko, bear den zuzentasuna ta birtutea: ta,gañerako birtuteak izanagatik, au ezpalu, ez liza-ke izango birtute guzien Jauna ta Jabea. Badu,

bai, birtute au gure Jaungoikoak: baditu, bai,gañerakoak ere; eta ezin eman ditzake gauzak,ezpada bear bezala, edo utsik gabe, ongi tazuzen; ta orregatik da, ontasun guziarekin arki-tzen den Jaungoiko maitagarria gure Jaungoikoa.

Bai: baditu au ta gañerako birtute guziak eregure Jaungoiko maitagarriak. Nola uste dezu?Santuen, ta Aingeruen eran? Ez, baizik berakbezala, ta neurririk gabe. Santuen ta Aingeruenbirtute andienak ere, birtute laburrak dira; tadira, Jaungoikoaren birtuteekin ekustekorik ezduten birtuteak: bada Jaungoikoaren birtuteakbazterrik gabeko birtuteak dira; ta orregatik diraparerik ez duten birtuteak.

Begiratuak dira Aingeruak, zuzenak dira,emalleak dira, urrikaltsuak; maitatzalleak etahumillak dira Aingeruak; baña ez Jaungoikoabezala; bada ezin-geiagorañokoak dira, orretara-ko ta gañerako gauza guzietarako Jaungoikoadituen birtuteak; eta Aingeruenak, orien aldean,ageri ere ez diran birtuteak dira. Aingeruen bir-tuteak ez dira berdiñak; baña berdiñak dira Jaun-goikoarenak; eta bakoitza andiagoa baño andia-goa da, ta neurri guziak garaitzen dituena. Au

guzia badakit nik; eta au da nik dakidan guziaJaungoikoaren ontasunaren gañean. Berak nara-mala au obeki ezagutzen den tokira, edo berezerura! Bitartean aski da guk au ezagutzea, eza-gutzeko onenbat ongiz ta birtutez betea dagoenJaungoikoaren biotza, borondatea, edo naimen-dua, naimendu edo biotz ongille zuzena dela; tadela, biotz, eta naimendu edo borondate, zerbaitnai duenean, ongi ez dagoan gauzarik naiko ezduena.

C.Ezin geiagorañokoa da

gure Jaungoikoaren aala, ta eskua

1. Gauza guzietarako du Jaungoikoaren bereaala, ta eskua; ta du aal-esku bere Jakiundearen,ontasunaren, ta naimenuduaren edo boronda-tearen erakoa; ta orregatik du esku-aal ezingeiagorañokoa. Au ezagutzeko, aski da Jaungoi-ko berak egin dituen gauzetara begiratzea; tazertako, ta zertaz, egiñak diran kontuz ekustea.Zoaz guzia ekustera; ta lenbilziko aldian ekusi

bear dituzu Jaungoikoak eginik daduzkan gauzakberak.

Zer gauzak dirala, uste dezu, Jaungoikoakeginikako gauza oriek? Zeruaren erpilñetik asi talurraren ondarañoko guziak. Goazen orietatikzenbait ekustera. Jaungoikoak bakarrik eginzuen, guk ekusten dugun arako zeru ura; ta eginzuen, ekusten dugun bezain andi eder zabala.Zeru berean egin zuen egunoro agertzen zaikuneguzkia; ta era berean, edo berez egin zituen,zeru bera betetzeko diña izar, beren illargiarekinbatean. Jaungoiko berak daki zenbat diran izaroriek; eta ez da guzien artean bat, zegokan ize-narekin arkitzen ez denik. Guziak egin zituengure Jaungoikoak zein bere neurrian; ta, egiñorduko, ezarri zuen bakoitza bere tokian edobere bidean. Zeruak, eta zeruetako gauz oriekegiteko, aski izandu zuen gure Jaungoiko egi-lleak, egin bedi au, egin bedi ura errate bat: Etaoriek bezain aisa ta erraz egin zituen itsasoko taiturrietako urak; egin zituen aisatasun berarekinsua ta aizea, mendiak, zelaiak eta lurra; edo eginzuen mundu guzi-guzia bere bazter guzietakogauza guziekin; ta egin zuen bakoitza, zegokan

anditasunean, ta bear zuen pisuan ta neurrian.Orra norañokoa den gure Jaunaren aala taeskua: ta orra, ekusten dezu zenbat diran, zeinandiak diran, ta zein aisa ta erraz egiñak, Jaun-goikoak egiñikako gauzak?

2. Baña zein ona denbora berean, ta zein mai-tagarria gure Jaungoiko egillea! Au guk nolere-bait ekusteko, ekusi bearko dugu zertako egiñakdiran gure Jaunak egiñikako gauzak. Ez dakizu?Bada guziak dira gure onerako egiñak: era orre-tarako Jaungoiko berak eragiten dio bakoitzarinai duen guzia. Ez daduka, ez, gure Jaungoikoakgeldirik bere eguzkia; ez daduzka geldirik, ez,izarrak; inguruan darabiltza gau ta egun guziak;eta era berean erabilliko ditu, munduak diraune-ño.

Orra: zu lotan zautzanean ere, ez datza lozure Jaungoiko egille maitagarria. Zu zere jan-edanetan ari zaranean ere, zure osasnuari, zurelur-zelaiei, zure sagardiei, ta gañerako zure gau-zei laguntzen ari da zure Jaungoikoa; bada zureta orien gañean, ta zuen onerako, darabiltzabeti, berak egiñikako izarrak eta eguzkiak; taoriek beren beroarekin, argiarekin, ta beste anitz

aldetara laguntzen dizute zuri, ta laguntzen diezure gauzei ere, beren egitekoetan ta ibilleraguzian.

Ori egiten duen denbora berean, aizez ingu-rutua zaduzka zere Jaungoikoak; ta asnasearekinsar dakizun zure barreneraño, eman dio bereastuntasuna ta pisua. Aize berean darabiltzi bereodeiak, zuk bear dezun urarekin. Neurrituakdaduzka odeietako tira ta itsasoaren bazterrak;eta ezin ar dezake elementuak, Jaungoiko berakerakusten diona beste biderik.

Itsasoaren erraietan darabiltza guk bearadiña, ta anitz arrai geiago: ta itsaso beraren biz-karrean emendik Indietara, ta batetik bestera,ontziak eta ontziak; eta ontzietan oialak, perlaketa ondasunak. Lurrari erakartzen dio guk beardegun jan-edana ta soñekoa: ta suari eragitendiozka etxeak egiteko, janaria maneatzeko, tabizitzarako bear ditugun beste anitz gauza. Orrazenbat gure onetarako diran Jaungoikoak egini-kako gauzak; eta orra zein ongille maitagarriagure Jaunaren esku aaltsua.

3. Baña obekiseago ekus dezagun norañokoaden gure Jaunaren aal andi au, ta onekin egin

duenagatik zor diogun amorea, ekusi bear duguzertaz eginak diran, gure Jaungoiko alsuak egini-kako gauzak. Zertaz egiñak? Ezertaz ere, ta gai-rik bage: bada ezer-ezetik atereak dira gureJaungoikoak eginikako gauzak. Eta ori da, Jaun-goiko berak baizik, ezin dagiken gauza bat. Ain-geruak eta gizonak egin dezakee loreren baten,edo zerbaiten itxura zurean, olean, urrean, zilla-rrean, edo beste edozein gaietan; baña ez ori, taez besterik, egiñen dute, egin-gaia arkitu artean.

Jaungoikoa da bakarrik, gairik bage gauzakegin zituena, ta nai duen aldi guzietan egitendituena, ta egin ditzakena: ta egin ditzake naiadiña, itz bat esan, ta besterik bage. Ala eginzituen, egiñak ekusten ditugun gauzak eta anitzgeiago ere; bada, ekusten ditugunak baño agitzgeiago dira, ta anitzez andiagoak, Eskriturak dio-naz, gordeak dauden gauzak. Ekusten dezu nola-koa den, ta norañokoa, Jaunaren aala ta eskua?Baña itxozu: ez erantzun ekusi artean ekuskizu-na; bada, ekusi dezuna baño agitz eta agitzandiagoa da len, ukituz adirazi dudana, ta orain,nik agertzen dizudala, zuk ekusi bear dezuna.

Zenbat ere anitz eta andiak diran, oraindaño-koan gure Jaungoikoak egin dituen gauzak, geia-go ta geiago, ta suma al adiña baño geiago, diraeginkizunak; eta ez da eginkizun guzien arteanbat, Jaungoikoak ezin egin dezakenik. Nai balu,egiñen lituke gure Jaungokoak izar berriak, eguz-ki berriak; eta bakoitza, oraingoak baño eunaldiz argi geiagokoak. Nai balu, egiñen litukezeru berriak, mundu berriak, gauza berriak etaberriak: eta, egunoro egiñagatik, oraindaño egindituen adiña gauza, ta guziak oraingoak bañoandi-ederragoak; era orretan ariagatik beti tabeti, ta sekula guzian, ez lirake aituko gure Jaun-goikoaren indarrak, ez eta nekatuko ere berareneskuak; bada, nekatzen ez den eskua du gureJaungoikoak, eta, Eskritura Santak dion bezala,nai adiña gauza egiñagatik, egingarri guzien egi-lle gelditzen den eskua: eta eskua, ezer-ezetikeginkizunak egiteko, eginak egin zituen bezala.

Gauza berriak egiteko ezezik, nai duena, lenberak eginez egiteko ere, badu Jaungoikoak naiduen eskua; ala dio Jaungoiko berak bere Eskri-turaz. Aizeari, ta aizeko odeiei eragiten dieztegure Jaungoikoak nai dituen jirak eta inguruak.

Nai duenean isil-erazten du Jaungoikoak, orrozdagoen itsasoa; ta bere bagekin odeietarañoigan nai duela dirudienean, ta bazterrak iritsinaiez dabillenean, uzten du Jaungoiko berak,asaldatu ezpaliz bezain geldi-palakatua. SuariJaungoikoak, nai duenean, kentzen dio erretzekoindarra; gelditzen du bidean eguzkia edo arre-razten dio gibelat bere bidea; ta eragiten dieztegañerako gauzei, nornai arritzeko diran gauzak.Eta orobat egiñen luke, berriro egiten litukengauza guziekin ere. Orregatik dio Eskritura San-tak, arrigarria dela gure Jaungoikoa; guztiz delaizatez, ta egitez andia; ta asm-al diteken bañoere geiago, ta geiago, dezaken eskuarekin arki-tzen dena.

Ekusten dezu orain, nolakoak diran, Jaungoi-koaren indarrak, edo zein andi-arrigarria den, naiduen guzirako gure Jaungoikoak duen aala taeskua? Non arkituko da gure Jaungoikoa bezala-korik? Non au bezain jakintsurik? Non au bezainon-maitagarririk? Non onen erdirik, non onenlaurdenik, eta non onek egiten dituen gauzariktxikienaren zati bat ere egin dezakenik. Nion ere,nere Jaungoiko altsu maitagarria! Zu zara baka-

rrik zu, guzia dezakezuna: zu zara, zu, jakin dite-ken guzia dakizuna: zu zara, zu, onak eta ongiakbaizik egiten ez dakizuna: ta zu zara gure Jaun-goiko zuzen, on, maitagarri, eskudun-indartsua.

Oraindaño zuri nik zor dizudanaz, ta zutazere, azturik bizituaz dut nik pena ta damu! Ezbear adiña! Gaurdanik nere naiez, ta ustez, ber-tzerik izain da, zure laguntz eskudun-altsuarekinbatean. Bai arren, nere Jaungoiko maitea; emanbear didazu zere laguntz onen indartsu au, nikzuzen egiteko gaurdanik egin gogo dudana.

Ni bezala bizitu zarazten lurreko ero-galduak,atozte zuek ere, nerekin batean lan au egitera.Atozte, gure Jaungoikoari zor diogunaren berriakikastera: ta atozte, nora begiratzen duten Jaun-goikoaren jakiundeak, naimenduak, eta eskualtsuak, ekustera. Ekusiko dezue, bai, nai bade-zue (ta ais-aski alere) nola dauden gau ta egun,ta beti, guri ta gure gauzei begira-begira. Ekusi-ko dezue, guri begiratzea, ta guri ongiak etaongiak egitea, beste egitekorik ezpalu bezainongi ta zuzen, egiten dituela Jaungoiko gureak,guri dagozkigun gauzak: eta ekuste onek beartu-ko gaitu, bai, arrizkoak ezpagara, gure Jaungoiko

begirune onezko indartsu-ongille au zinez tazinez maitatzera.

Maita bazintzat bada, nere Jaun egille-maita-garria, bear bezala ez izan arren, nere alegiñeanta beti-beti, bizi-nazaño! Ez nuke nik besterikbear, zorioneko bizitzan emen, ta gero, ta Ainge-ru artean beti bizitzeko! Bizitz onetarako egianinduzun zuk, nere Jaun andia; ta onetan geldi-tuko naz, bai, nor banaz ni, edo era onetan nikmaitatzera zu, nere Egille ona, ta Emalle obea!Zer maitatu bear dut nik, ero galdu zoratuak, zuziñez maitatzen ezpazaitut? Ez, nere Jaungoikomaitea, ez; aski da, aski oraindañoko nere erake-ri galdu-galgarria! Zurea da gaurgero nere bio-tza; ta, beste maitatze txar guziak utzirik, zumaitatu uste zaitut gau ta egun, ta nere ill-arte,edo bizitza guzian. Maitatze onari maitatzezerantzuten zaio. Beti zuk gogoan nazu ni, nereOntasun utsa; ta beti zuk maitatzen nazu ni.Nere gogoantza txarra da: gogoantzaren erakoada nere maitatza: ez dut oberik, dakitzun bezala:dudanarekin badere erautzun uste diet zuregogoantza, ta maitatze andiari. Erantzute txarau ere ezin dagiket nik, zuk laguntze ezpadida-

zu. Indazu bada zere laguntza, ta eskua. Badaku-sazu, gauz onerako eskatzen dizudala. Ez arrenukatu, ez, nere Jaungoiko maitea, ez!

Cognovit Dominus omnem scientiam, et inspexit in signum aevi, annuntians

quae praeterierunt, et quae superventura sunt: non praeterit illum omnis cogitatus,

et non abscondit se ab eo ullus sermo.Eccl. 42. 19.

Badaki, bai, nere Jaungoiko maiteak, jakinditeken guzi-guzia. Gauza guziak ekusten dituJaungoikoak eternidadeko bere ispillu ederrean,edo bere Jaungoikotasunean. An agerian daduz-ka, oraingoak ezezik lenak, eta etorkizunak ere.Orietatik zenbait agertu dizkigu guri ere. Agertudan batzuetan, izandurikako gauzetatik; bañageiagotan oraindik etorri ez diranak. Etzaio gor-detzen, ez, gure Jaungoikoari, den gauzarik txi-kiena; ta badakusatza oraindañoko gure itzasmo gogorazio guziak; eta ez daduzka, ez, betigorderik idukitzeko.

Egin ditzagun bada, eginkizun arkitzen dira-nak, nork-nai ekus ditzaken eran, ta zertan arigaran dakigunak bezala. Egin ditzagun bada,gogotik utzi bage, begira dagokigula gure Jaun-goikoa, gu oriek egiten ari garanean, ta dakigu-nak bezala, egunen batean agertuko dizkigula,begira dagokigun Jaungoiko berak, Aingeru tagizon guzien artean, naiz onak izan, ta naiz ez,orain ta gure bizitza guzian guk egiten ditugungauzak. Zein andia, gaizki bizi diranen, ordukolotsa ta alkekizuna! Zein andia, bana zein esker-gabekoa, orduko gaistoen damu urrikia! Oraingourriki-damua da orduan balio duen damu-urrikia.Ar dezagun bada gaur bertatik; eta ez dezagungaurgero egin gure Jaungoiko jakintsuari atseka-bea, ta geren buruei alkekizuna, eman dezokengauzarik txikiena ere; ta egin ditzagun egin beardiran gauz on guziak. Iguzu arren, gure Jaungoi-ko ekusle garbia, orretarako bear dugun zerelaguntza ta grazia: bai arren, bai!

Glorificantes Dominumquantucumque potueritis,

supervalebit adhuc, et admirabilis mangificentia eius...

major est enim omni laude... Ne laboretik, nom enim comprehendetis.

Eccl. 43. 32.

Eman dakizkiola gure Jaungoikoari eman aladiñ esker, laudario ta alabantza; ori guzia emanta ere, ezer-ez bat bezala izain da ematen zaio-na, zor zaionaren aldean; zeren zor zaion mun-duan den guzia; baita ori guzia baño geiago tageiago balio duena ere; bada zor zaio ori eman-erazten dion guganako bere ontasuna ta amo-rea, edo ongi naia: ta ongi nai, eman-eraziazkontent ez dagoena; bada deusez bat bailizbezala eman diguna, izanik au dakusazun adiña-koa, prestarazia daduka gure Jaungoikoa, bereorduan guri emateko guk bizi garaño bear dugu-na; ta gero, Ark emanaz gu ongi baliatzera, seku-lako doakundea edo zeruko gloria. Ekusten dezunorañokoa den zere Jaungoiko maitagarriak era-kusten dizun ontasuna ta naimentua? Atotzea;

ez da, egin dizkizun gauzak baño, milletan tamilletan geiago balio duena, ta, zuk ezagu deza-kezun baño agitz eta agitz andiagoa? Bai; andia-goa da, ta Jaungoiko berak baizik ongi ezin eza-gutu dezaken diñakoa, Jaungoiko beraren guga-nako ontasuna ta ongi naia.

Utzazu bada zere Jaungoikoarentzat bereontasunaren ezaguera, edo ezaguntz andi ori;ta, zuk dezunak eskatzen duen diña badere,maita zazu zuk Jaungoiko bera, bere ontasunandi-ongilleagatik gaur, ta bigar, ta beti. Ez dezumaitatuko, ez, biotz obeko, ta geiago nai dizungauzarik bat ere; ez eta bearrago dezunik ere;bada bear dezu bizitzan, bear dezu eriotzan, tabear dezu zuk eternidade guzian zere Jaungoikomaitagarria; ta, au badezu, besterik ez izanarren, badezu betiko bear dezuna.

A! nere Jaungoiko, guztiz ongille, ezin maita-garragoa! ta noiz asi bear ote dut nik, nere ale-giñean, zor dizkitzudan eskerrak zuri ematen, tabiotzez zu, ta ziñez maitatzen? Noiz gelditu bearote dezu orretarako nere gogoan sartu-sartua?Izan bedi bertatik, eta geldi bitez bat egiñakzurea ta nere gogoa. Ai, au ala gerta baledi!

geroz ez nuke naiko nik, zuk nai ez dituzun gau-zetatik bat ere: naiko nuke zuk nai dezun guzi-guzia, ta geldituko lirake zurearen-erakoak nerenaimentua ta gogoa, edo geldituko lirake bearden aldera zuzenduak, eta zure gauzei begira.Ala gerta dedilla, nere Jaungoiko maitea; ta ezdezatela gal bein ere, beiñ artzen duten zuzen-tasuna ta grazia. Ez arren, ez, Jaungoiko birtute-tsu on maitagarria, ez!

Quoniam judicas das locum in peccatis poenitentiae

et debitos morti... liberasti, dans tempus et locum, per quae possent mutari á malitia.

Sap. 12. 19.

Bekatu bat egin orduko, ondatu zituen sule-zean millaka ta milloika Aingeruak, gure Jaungoi-ko, beren Egilleak. Aiek bezala ondatu bearrakgiñan gu ere lenbizikoa egin genueneko ta orain-dik bizirik gaduzka ta lur gañean gu egin ditugunguzi-guziekin. Anbat zuzentasun ta justizia Ain-geru ederrarekin gure Jaungoikoak; eta gu beza-

lako loiez jaunzian gauden gauza txarrekin onen-bat urrikaltasun ta leku? Bai, egiaki! Orra zenbatasti ta epe zor diogun, Aingeruetatik bati ereeperik eman etzion gure Jaungoiko maitagarria-ri!

Adanen bekatuagatik garbitu bearrak ginangu geren amaren sabelean, edo andik sortu talaster! sekulako su-garretarako geunden gu,geroz gerok egin ditugunakgatik! Bazuen gureJaungoikoak, ara gu botatzeko bear zuena, taagitz esku geiago; ta ala ere, au gu ondatulekuan, eman digu gure Jaungoiko maiteak,damuz ta negarrez geren biotzak garbitzekobear den berria, ta tokia! Aingeru bekatariakbezain aisa, ta laster onda gintzaken gu gerenJaungoikoak bere gaistategai sulezean! Ondatuzituen an Aingeru bekatariak, orien bearriketzuenak bezala! Ez gaitu gu, Aingeruak bañobat ere bearrago; ta alere ondatzeko gaduzkagu: ta ez gaitu, ez, ondatuko ere, oartzen baga-ra bear den garaiean, ta eskatzen badiogu,gogoz ta ziñez, egiñen barkamentua. Ori eginezkero, gu ondatu lekuan, emain digu gari gureJaungoiko maiteak bere grazia ta adiskidetasu-

na; ta oriek ez galtzera bekatu berriekin, sekula-ko doakundea ta gloria.

Baña, saiatzen ezpagara, geren lan au bearden denboran ta eran egitera, beldur izan gaitez-ke, jira dedin gure kontra gure Jainkoaren eskuindartsua, gurekin egiteko oraindaño egin ezduena, edo gu Aingeru gaistoen artera aurtiki-tzeko. Ez arren, ez, gure Jaungoiko maitea, ez;etzaitezela izan gurekin Juez kastigagaillea; izanzaitez on-beratxa ta urrikaltsua. Ez dezazula era-billi zere esku altsua, ezpada gure biotzari urri-kizko kroskadak edo ukierak emateko. Indazuorain andi-andi bat, asi nadin erraten damuzkoitzez, ta gogoz. Nere Jesukristo Jauna, etc.

X.garren OTOITZ-GAIAGUREKIN GURE JAUNGOIKOAK

EGITEN DUENA

A.Eman dizkigu Jaungoikoak:

zeruaren berria; zerua irabazteko denbora ta tokia;

ta bizitzeko bear deguna

1. Gauza guzietarako da gure Jaungoikoarenletarta edo probidenzia; baña, gure ona baizikgogoan ezpalu bezala, artuak daduzka bere neu-rriak, eta egin izandu ditu, ta egiten ari da, guridagozkigun gauzak. Egin gintzaken gu, berak naiizatera, emen beti bizitzeko; ta egin izandu gaitubere zerurako. Ara igaten garanean, arki ditza-gun guk geren gogora, edo ongi-ongi ta geroknai bezala, ezinobeki apainduak daduzka angotoki guziak; edo apaindurik daduzka, guk asm-albaño agitz eta agitz ederkiago. Arako gogoa gurisar-erazi naiez, eman digu Jaungoiko berak zeru-

ko gauzen zerbait berri: ta, Jaunaren berriak dio-naz, ta egia dio, urrea, zillarra, kristalak, perlaketa diamanteak gauza loi itsusiak dira, angogauz ederren aldean.

Zeruari, ta zeruko apaintz ederrari dagokanbezalakoa da zeruko maia. Bakea, atsedetea,atsegin ta kontentu utsa da ango janaria ta eda-ria. Maiaren erakoa da etxekoen bizitza; bada daezinobea. Ez da an otzik, ez da an berorik, ez daeritasunik, ez da nekerik, ez da kezkarik; ez etailtzerik ere. Betiko bizitza, betiko osasuna, ta gauta egun, ta beti nai bezala bat arkitzea da zeru-koen lan guzia. An ez da ekusten begitarte onabaizik: ez da alabaña Aingeruak, Santuak, Jesu-sen Ama, ta Jaungoiko bera besterik. Beren bio-tza bezain maite dute elkar ango guziak; etaalere oztasuna da ango guzien elkar maitatzeaJaungoikoak bakoitzari dion maitatze ta amorea-ren aldean.

Ekusten dute zerukoak elkarren, ta berenJaunaren maitatze au. Ekusten dute zein ona,zein ederra, zein maitagarria den guzien Jaun-goikoa. Jaungoiko berari begira-begira daude,liluratuen eran, ta amorez urtuak beti ta beti; ta

berebat egoin dira beti-beti, ta sekula guzian.Zerurako bada, ta zeruko bizitza naigarri oneta-rako, egiñak gara lurrean garan guziok. Egin gin-tzaken gu gure Jaungoikoak gauz obetarako? A,Jaun ongille nere maitari ezin andiagoa! Zorione-koak gu, uts-egiten ezpadegu, egin diguzunarako bidean!

2. Gauza andiegia, ta baliotsua da, gure Jaun-goikoak egin digun, ta apaindurik dadukan, berezeruko bizitza zorioneko au, guri doairik emate-ko. Nai du, irabaz dezagun, au guk geren oñaksartu baño len. Baña badakit ezin irabaz dezake-gula gerez, ta berak laguntzen ez digula; ta, ira-baz dezagun, eman digu irabaztokia bizitzarakobear ditugun gauza guziekin batean.

Eman digu, bai, beiñik-beiñ irabaztokia. Bañanolako tokia? Zerorrek ekusiko dezu, zere begiakzerbait zabaldu ezkero. Zabal izkitzu bada batere luzatu bage, ta begira zazu eguzkira, begiraillargira, begira izarrez betea dagoen gañ orreta-ra: begira zazu lurreko laur bazteretara; begiraaizera; begira itsasora; ta begira alde guzietara.Orra zure irabaztokia! Orra zein galanta, zeinbetea!

Etxe onen tellatuak, izarrez beteak daudenzeruak dira. Etxazpia da, zere oin-pean daduka-zun mundu guzia; paretak, elementuak dira; tagelak erriak. Etxe onetako krisellua edo argia,egunaz eguzkia da, ta gabaz illargia zeruko izarguziekin. Tellatuak ez dira bein ere urratzen; txu-tik daude beti paretak; eta etxeko argia, Jaungoi-koaren kontura dago. Ez dezu ekusten zein eder-ki apaindua eman dizun zere Jaungoikoak, zeru-ra irabazteko eman dizun tokia?

Noren kontura ote dago, edo nork zaitzen otedu toki galant, ederki apaindu au? Beraren egi-lle, gure Jaungoiko maiteak. Bai; Jaun onek,Isaias Profetak dionaz, airean bezala daduzkairur erirekin egiak, aldapak, mendiak, itsasoak,eta mundu guzi-guzia. Mundua bezala, daduzkaeguzkia, izarrak, bazter guziak, eta zerua. Berakdaduzka, zeren berak egiñak diran, eta berare-nak: eta daduzka bere eri edo beatz egillekin: taJaungoiko egille berak ez idukitzera, ta ark utziorduko, auts edo ezer-ez egiñak lirake guziak.Orra orretan ere zere Jaungoikoari zuk zor diozunondasuna.

Zer dirala uste dezu, Jaungoikoaren eri, edobeatz oriek! Oriek dira ekusi ditugun: Jaunarenjakiundea, ontasuna ta eskua. Noiz, nola, ta zer-tako gauzak egin, bere jakiundeak erakusi ziongure Jaungoikoari. Bere ontasunak, bere naimen-duak edo ongi nai zuzenak eragin ziozkan bearzen garaiean; ta egin zituen, ben bezala bereesku indartsu-ongillearekin; ta utzi zituen gureonari begira. Jaungoikoaren beatz oriekin egiñakdira gauza guziak: oriekin egin zuen gure Jaun-goikoak, zor diogun munduko etxe galant au.Baita geren izatea ere, bada gu ere gañerakogauzak bezain ongi, gure Jaungoikoak egiñakgara. Ekusi zazu zenbaterañokoa den, zere egiteonegatik, eta, zerua irabazteko eman dizuntokiaren alde zuk zere Jaungoikoari zor diozunamorea! Baña, au ezagutzeko, bada oraindikbeste biderik ere. Atoz ekustera.

3. Egin gindueneko, ekusi dugun bezala,Jaungoikoak eginik apaindua zedukan mundukoetxe andi eder au; ta onetan sartu giñan gu, jaiogiñaneko. Baña ez giñan sartu, ez, etxe apaind-utsean. Etxea ta gu egin ginduen gure Jaungoi-koak bazekien, ezur-aragiz jauntziak egin gin-

duela gu, ta etxea ez beste gauz anitz ere bear-ko genituela, luzaro biziko bagiñan gu etxe one-tan, ta zerurako irabazi andi onak egiten geni-tuela. Orregatik, etxea egin orduko, egin zituenlurpean urrezillarrak, diamanteak, eta arri fiñak;lur gañean beiak, ardiak, eperrak, ollaskoak, eta,illez ta lumaz jauntzirik dabiltzan egaztiak etagauzak. Egin zituen iturriak, egin zituen ibaiak,egin zuen itsasoa; ta au, ta ibaiak, edo ugaldeakere egin zituen, ez utsak baizik arraiez beteak.

Au guzia ezer-ez bat bailiz bezala, eman ziengure Jaungoikoak lurrari, aizeari, suari ta uraribear adin indar, berez edo laguntzen zaiela, egi-teko geren jan-edanetarako, geren soñerako, tabertze geren gauzetarako bear digun guzi-guzia.Emen, gure bazterretan, arkitzen ez diran, taJaun berak egiñak daduzkan gauzak, arkitzendira besteetan; ta, andik ekartzeko, idorrez eka-rri bearrak diranean, badira bideak, badira zal-diak, badira mandoak, eta badira gurdiak; etaitsasoz ekarzekoak diranean, badira ontziak, etaontziak. Bearrean arkitzen bada norbait, izainda, berak egin gabez egin bear duena: edo zerenori den orduan, ari ongiena dagokan zerurako

bidea: bada, orregatik ez izatera, ez die gureJaungoikoak ukatzen zerurako egiñak daduzkanbere umei, arrei, txoriei ta mamorrei ere ukatzenez dien jan-edana ta soñekoa.

Idikitzazu bada noizbait zere begiak, etabegira zaiezu, lotan bezala zauden gizatxarra,edo emakumea, emen bizi zaran arteko zereJaungoikoak eman dizun etxeari, etxearen apain-tzari, ta etxe onetan, edo mundu guzian, zureonerako egin dituen gauza guziei: ta, orien iza-tea, egokura ta edertasuna ekusi ondoan, iganzaitez, naiez ta gogoz zeruraño, angoak ere, aldezun eran ekustera. Artzen badezu bide au,bidenabar ezagutuko dezu ezinobea dela zureJaungoikoaren letarta, gobernua, ta probidenzia,bestegatik ezpaliz ere, zeren eman dizun munduau bezain zeruaren irabaztoki ederra; ta tokionek adiña apaintze ta onek bezalako gauzakdituena: bada ezagutuko dezu, zure Jaungoikoakadiña ontasun ez duenak, ezin lekizkela onelakotokia, ta tokirako gauzak; ezagutuko dezu, ongisiñetsgarria dela Apostoluak diona, edo asm-albaño gauz andi-eder-apainduagoa dela zerua;bada emengo, onen irabaztoki andi edo beteari,

ez dagoka gutiago: ta denbora berean ezagutu-ko dezu, eroak baizik ezin utz dezakela egingabe onelako gauza bat, edo zerua irabaztekoegin bear duena.

Ezagutzen dut, bai, nere Jaungoiko maitaga-rria, ezagutzen dut nik au guzia; ta orregatik, batere luzatu bage, asi nai dut (eta ziñez alere),zure zeru ondasundun au irabazteko egiten diranlanetan. Artuko dut orretarako zuk zerorrek,Maisu onak bezala, erakutsi zenigun bide zuzen,bear den erakoa. Bide au artu, ta nere lan orie-tan nabillenean, ekusiko dut ezin-zuzenagoadela, ta ezinobea zure gobernua, zure letarta,edo zure probidenzia. Ekuste, ta ezagutze onekberotuko didala deritzat, orain ozturik arkitzenden nere biotz txar eskergabe au; ta, biotzarenberotze onarekin asiko nazala nere gauzakzuzentzen, ta maitatzen Zu alik zinkiena, edooraindañokoan ez bezala. Indazu zerorrek, nereJaungoiko maitagarria, lan on onetarako beardudan zere laguntza ta grazia. Bai arren, bai!

B.Bazuen Adanek, eta badute

gañerakoak ere, gure Jaungoikoak emanikako bidea

Ekusi ditugun baño obeki ekusteko, gureJaungoikoaren letartari edo gobernuari guk zordiozkagun ontarteak, begiratu bear diogu, zerua-ren irabaztokiari bezala, eman digun irabazbi-deari ere; bada zerurako irabazbidea, emengobizi-tokia bezain ekustekoa da; ta, tokiak bañoere, agitz obeki, gure Jaungoikoari guk zor diogu-na agertzen digun gauza: bada bide au ere, bizi-tegia bezala, gure Jaungoikoaren eskukoa da; tabidenabar da guztiz zuzena; ta nai duenarenda-ko agitz ondasunduna; bada igialdi oro edo ortikdabillenak egiten dituen gauzetatik bakoitzare-kin, zerurako bil dizake ondasun andiak, edo ira-baziak.

Gure Jaungoikoak eman izandu zion Adani,gurea baño zerurako bide leun errazago bat; etaori Adanek ez galtzera, edo Adanek egin izandubalu, bere bide leun orretatik atera gabe, Jaun-

goiko beraren erran-manua, aisa ta nekerik gabesartuko zen zeruan, artarako ordua etortzenzitzaionean; ta, ura an orrela sartzera, aren bidebera izain zen gure guzien zeru berarako bidea;ta gu ere au bertan sar gindezken aren eran, taura bera bezain errazki, edo aisa; bada jaiokogiñan gu guziok zeruko graziaz ta doaiez beteak;jaioko giñan gaitzerako tirriarik bat ere gabe, taonerako guztiz jaioak, edo egokiak. Baña etzuenAdanek egin izandu bere Jaungoikoaren erranaedo manua; ta, uts egin orduko, galdu zuenberea, ta geretako gure Jaungoiko maiteak zedu-kan grazia: baita zeruko bide erraz au ere. Orre-kin asaldatu ziran Adanen aragia ta pasionegaistoak; baita gureak ere; ta asi ziran, okabilkabezala, anima gaisoarekin; ta ala dabiltza, aldar-teak ematen dien guzietan.

Andik datoz, izan oi ditugun gure eritasunak,nekeak ta gaistoen tentuak. Andik artu zuensulezekoak gu garaitzeko, len zuena baño agitzesku ta indar geiago; ta Adan, ta gu gelditugiñan Paradisutik sekulako erbestatuak, eta den-bora berean, beartuak zeruaren billan, negarrez-ko bide latz batez, ibiltzera: ta, etsai au ta neke

andiak garaituz ezpada, ez da geroz guretzatzeruan sartzerik: ala dio, egia baizik ezin errandezaken gure Jesus maitagarriak. Ai, au nekea!Ai au galtzea!

Orduko bide leun errazaren ordez da, orainguk dugun Jesusen Lege berriko bide au. Au eregure Jaungoiko maiteak emana da. Bide onetanzuzen, ta erori gabe, ibilli nai dutenak garaionean artu bear dute beren pausua, edo dago-ten bizi-modua. Orrela ibiltzeagatik, gelditzendira batzuek ezkondu-gabe; ta sartzen dira ber-tze anitz paret-artean, edo konbentuetan, aragigaistoz jauntziak daudela, au egiteko, aragirik ezduten Aingeru garbien erako bizitz on-eder bana.Zorionean jaioak, Jaungoikoak deitzen dituela,bizimodu au artzen dutenak, era onetan garbiroberen egunak bukatzen dituztenak! bada orieta-tik izain dira, bildots eder Jesus-maitagarriarekinzeruan ibilli bear duten anima garbi, ta birjineta-tik geienak edo beintzat anitz, eta asko!

Gisa berean, edo zuzen ibilli-naiez zerukobide berri, Jesusen bidean, egiten dira besteanitz eliza-gizon, edo Apez. Orien ibillera, edobiziera (bear bezala bizi dirala) guztiz ederra da,

ta Jaunari atsegin anitz egiten diona. Gañerakoguziak artzen dute ezkontzako, edo alarguntasu-neko bizi-modua. Bata edo bestea artu duenak,egin bear du, zeruan sartzeko, bere bizimoduaridagokana; bada ez da bestela au sartuko seku-lan, egin bear diranetatik zenbait gauz on, edoanitz eginagatik.

Baña oraño artu ez duenak, kontuz begirabeza zein ote den, ari dagokan bidea edo bizi-modua; bada bizi-modu, edo zerurako bideguziak, zein ere zuzenak diran, ez dira guzien-tzat; eta, ez dagokan bizimodu ona artu, ta sule-zeratzea baño, obe da ezkondu ta zeruratzea. Ezdakienak zer egin orretarako, edo zein ote denari dagokan bizi-modua, bijoa bere Jaungoikoa-gana; bada Jaungoiko berak dio: atozte nigana,nondik artu ez dakizuenak; nik agertuko dizuetetorkizuna, ta bakoitzari erakutsiko diot dagokanbidea, edo bizi-modua.

Gure Jaungoiko maiteak, bortxarik gabe, era-man nai gaitu guziok bere zeruko atsegin-kon-tentuetara. Orretarako adirazten dio bakoitzarizein den, guzien artean, ari dagokan arakobidea; ta adirazten dio, berez datorrela dirudien

naikunde batekin, edo bertzearekin; ta naikundeau ark ez aienatzera, artzen du, Jaungoikoakbereitzen dion bere zerurako bidea; ta, au arkartzearekin, beartua bezala uzten du bere Jaun-goikoa, bere bidearen asieratik bide berarenbukaerañoko egin bear dituen gauzak nola eginerakustera, ta gauzak berak egiten sendorkilaguntzera. Baña ez dute orrelako irabazirik egi-ten bere gogora dabiltzanak; eta, beren biotzeanitz egiten dien Jaungoikoari ez-aditu egin, tagogo gaistoak erakusten dien bideren bateansartzen diranak, or barrena igan uste dute gaiso-ak zeruko atsegin-kontentuetara; baña ez daerraz, Jaungoikoak erakutsi etzien bidez, edobizimoduz, oriek ori erditstea.

Jaungoikoak egiten dien biotzeko edo anima-ko itz eme au aditzen ez dutenak, edo itz onenberri guti dutenak, bijoaz Jaungoiko berak berelekuan daduzkan gizon jakindun birtutetsuetara.Oriei erakutsiko die zein den artu bear dutenbidea edo bizimodua. Au egin gabez, galdu ziran,Isaiasek dionaz, Israeldarrak. Buren buruz, taJaungoikoaz kasorik egiten etzutela, artu zutenoriek beren bidea; baña alako bidea! gogo gais-

toaren bidea! bide makur-galgarria! bide onezerditsi uste zuten nai zuten guzia; ta erditsi etzu-ten, ezagunen ista, ta beren lotsa, ta alkea besteondasunik.

Zenbati, ta zenbati gertatu oi zaie ori beraegungo egunetan ere? Gazte ariñak arkitu ustedu zerurako bere bidea, ez dagokan, edo Etsaiakzuzentzen dion, ezkontzan. Ez du aditzen, ezkon-tzari dagozkan gauzetan, guratsoen ta ongi naidiotenen erranik bat ere. Egiteko berean Jaun-goikoak egiten diozkan itz onak itotzen ditu berebarrenean. Jaungoikoaren lekuan daudenenigesi dabill beti, bere burutik ken ez dezoten,gogoan sartu zaion bere ezkontza galgarria. Sar-tzen da azkenean kontrako bere ezkontzan, ta ezdu gero bere ezkontzan arkitzen kezka, negarra,damua ta loia besterik.

Aberats-bidea da, diruzalearen iduriz, zerura-ko biderik zuzenena. Orobat gertatzen zaio oho-rezko bidearekin, antustez burua beterik dadu-kan gizon arroari; baña bide oriek bien galbideakdira, ez zerurako bide zuzenak.

Ez dela bide zuzena, uste du bearsuak, bea-rrez, nekez, gabez, lanez, ta izerdiz batea dago-

en bidea; ta ori da bide bat, umilki artzen dute-nak zuzen-zuzen zerura daramatziena. Jaungoi-koa da siñis nazazu, zerurako bideen, ta gureguzien bear bezalako berria duena. Ikas zazubada beragandik otoitzez, erreguz, bizitza gar-biz, ta gald-eginez, zein den zurea, edo zuridagokizuna; ta beste guziak utzirik, artu zazu au,artu nai badezu berez bukaera on bat dakarrenbidea, edo bizi-modua.

Nai dezu zuk erditsi bide on onen bukaera onau? Bada zabiltza ortik zuzen; edo zabiltza, zerebegiak kendu gabe, zeruko zere Lege garbi argi-egilletik. Egizu beti Lege bereko mandamentuguziak diotena; artu izkitzu Jaunak gogargiz adi-razten ditzkitzun gauzak, eta Jaun beraren ordezemen daudenen erranak, edo konsejnak; etaazkenean zuk erditsiko dezu zere zeruko bidea-ren bukaera.

Emengo bideetan, edo egitekoetan, alkarengaña dezakee gizonak, edo jendeak; baña ezdu nior Jaungoikoak engañatuko zeruko bidearengañean; ez da alabaña Jaungoikoa gizonak beza-la, gauza baten lekuan, bertzea erran dezakena:dena, den eran, erakusten dio gure Jaungoikoak

ikasi nai duenari. Artzen badugu guk eskergabe-ko bide makurren bat, ez da ori izain gure Jaun-goiko maitagarri zuzenak erakutsia; erakutsiaizain da, edo gure etsai galdu amurratuak, edogure gogo edo naigabe galgarri gaistoak.

Ez al naz sartuko ni orrelako bide galgarrierrebesetan? Ez, nik neronek nai ezpadut, edo nibanabil zeruko argiari begiratuz, ta Jaunarenlekuan daudenen erranak egiten ditudala. Orreladabillenari Jaungoikoak ematen dio bear duenbizimodua, ta zeruko bidea; baita bere eskua talaguntza ere. Indazu niri ere, Jaun ongille-maita-ria. Bai arren, bai; ta ibilliko naz, gaistoak utzirik,zuk erakutsi didazun bidez, ta bein ere ori uztenez dudala.

C.Ematen digu Jaungoikoak

(eta anitz aldetara) geren biderako bear duguna

Baditu zeruko bideak bere sasiak, baditubere aldapak, baditu bere mendi gogorrak, edo

baditu bere nekeak; eta askotan neke gogorrak.Indar laburrak dira berez gure alegin ta indarrikandienak, orrenbat neketarako. Jesus bat, bearbezala errateko diña ez gara gu gerez, dio SanPablok, Adanen bekatuak azpira ginduenetik; etaazpira ginduen, bizitzen asi orduko. Ez garaindartsuagoak gelditu gerozko geren bizitza txa-rrarekin; bada, Profetak dionaz, gelditu gara kar-gatzar andi baten azpian datzan bat bezala, edoerdi-lertuak, eta zauriz ta aztura gaistoz beteak.Gure zauriak, guk artara begiratu gabez, andituzta ustelduz joan izandu diran zauriak dira. Erake-riz bete da gure burua. Tirrikazio gaistoen suakartu ditu gure giltzurriñak eta biotza; ta lazeriuts-egiñak, eta gaitzera, agurea lurrera bezala,makurtuak gelditu gara. Orra nolakoak gelditugaran gu geren bekatuakgatik! Eta orra zein txa-rrak gerozko gure indar guziak!

Nola guk onen indar gutirekin, ta lagunikbage generamake geren legeko uztarri astuna,ta karga guzia? Nola, ta noiz guk egin genezake,zerua irabazteko egin bear den egiteko nekez-koa? Ez eta sekula guzian bizi bagiña ere. Baña,gerez ezin dagikegun lan andi, ta egiteko gogor

au, aisa egin dezakegu gure Jaunak laguntzendigula, ta beraren graziarekin batean. Ala dioJaunak berak: atozte dio, neketan zabiltzen gai-soak: atozte, nik emain dizuet zeren laneaniraunteko bear dezuten janari indartsu, nere gra-zia. Onen indarrarekin, ariña iduriko zaitzueberez astuna den ta zeren soñean daramazuennere legeko karga; ta, kargapean ibilliagatik, ibi-lliko zarazte atsegin, ta kontentuz beteak. Alagerta dakigula, gure Jaungoiko maitagarria!

1. Badakizu non edo noiz ematen duen gureJaungoikoak animako janari indartsu au? Ematendu Elizako Sakramentuetan; baita beste anitzaldi ta lekutan ere. Ematen du, bai Elizako Sakra-mentuetan; bada edozein Sakramentutan, bearbezala, artzen duenari ematen dio Jaungoikoakartze berean, bere grazia; eta gero beartzendenean, otamen indartsu, edo graziaren lagun-tza, auxilioaren izena duen bat; eta zuen inda-rrarekin, nai badu, garai ditzake bere etsaiak;eta bere kargarekin, anitz nekatu gabe, badabil-ke zerurañoko bere bide guzian. Zenbat geiago-tan, ta obeki konfesa-komekatzen den bat,anbat laguntza geiago ta indar andiagoak ira-

bazten ditu, anbat lasterrago doaz dituen, ani-mako zauriak, edo aztura gaistoak; anbat indar-tsuago arkitzen da, ta ariñago dabil zeruko berebidean. Orretarako da, Sakramentuetan Jaungoi-koak ematen duen animako janari indartsu au.

2. Janari onen, edo Jaungoikoaren laguntza-ren beartzen garan guzietan, ezin goazke konfe-sa-komekatzera; ta, ori dakien gure Jaungoikoak,ematen digu, eskatu ezkero, bertze anitz aldiz talekutan ere; bada ematen digu libru onak irakur-tzean, ta predikuetako denboran; ematen diguillberria, ta ill-ezkilla aditzean; iltzen dagoenanekez, kezkaz, ta izerdi otzez betea ekustean; ill-mezan, ill-ortzietan; erraietako, buruko, ortzeta-ko, sabeleko edo bertze edozein miñ datorkigu-nean; eskuetako gauza gaizki ateratzen zaiku-nean: naigaberen batekin arkitzen garanean,begitarte txarra egiten zaikunean; esker gaisto-ak, eta arpegi illuna baizik, ekusten ez ditugu-nean, ta onelako bertze anitz alditan: bada aldiorietan eman oi digu gure Jaungoikoak bere ins-pirazionea edo gogargia. Gogargi onek ematendigu batzuetan ondu-nai on bat; eta geienetanbeldurtzen gaitu. Egiten du gure Jaungoikoak

bata, ta bertzea, guri eskarazteagatik eman naidigun bere janaria, edo graziaren laguntza; taematen digu beti, guk au ongi eskatu ezkero.

3. Orrelakorik ez izan arren, ez dago, ez, gel-dirik gure Jaungoikoa: billatzen ditu, bai, eman-bide berriak. Badaki gure Jaungoikoak, biotzanoizean bein illuntzen, edo berotzen ezpadigu,joain zaizkigula orduak eta orduak ere zerurakodeus egiten ez dugula, ta Jaungoikorik den ereoroitu gale. Badaki Jaungoikoak, bai, gu gerez, taark zerbait egiten ezpadigu, oituko garala alfer-kerira ta zabartasunera; ta, orietara oitu ezkero,aisa garaituko galtuela gu, gu galdu naiez dabi-llen, gure etsai amurratu gaistoak. Gal ez gaite-zen bada, ta eme, ta biziro gabiltzan zerurakogeren bidean, ematen digu batzuetan bera mai-tatu nai andi bat; eta bertze zenbait aldiz illun-tzen digu biotza, ta uzten gaitu kargapean, edonaigabez itotzen bezala; ala badere dagigunegin bear duguna, edo dagigun, urean itotzendabillenak eta kargapean lertzen dagoenak eginoi dutena.

Badakizu zer egiten duten oriek? Oiuz, tadeiez daude bazter aietan dabillena berei lagun-

tzera erakarri naiez. Eskatzen diote negarrez taumilki, lagun dakiela eskuz, igeriz, ta alde guzie-tara; ta ez ditzala utzi, arripetik bata, ta besteauretik atera artean. Orra oriek egiten dutena; taorra, zuk dagizun, zure Jaungoikoak nai duena.

Animako premian arkitzen zaranean, otsegiozu zere laguntzalleari, ots egiozu zere Jaun-goikoari. Ez dezu arkituko, ez, au baño alderagodadukazun laguntzallerik; ez eta oberik, eta urri-kalsuagorik ere. Ez dizu niork ere, onek bezainongi ta laster kenduko zere barreneko pisutasu-na etzaitu, onek bezala, batek ere aterako zereneke-kezkeen ur-petik. Ortik ateratzeagatik zu,ta bidenabar zuk ar dezazun zeruko bidean irau-teko bear dezun janari indartsu, graziaren lagun-tza, ematen dizkitzu aldi orietako berriak, naiga-beak, eta biotzaren ukierak; orrela badere zoaz-kio, biderako janariaren, edo graziaren eske; ta,eskatu ezkero umilki ta bear bezala, emain dizu,gutienean, bear dezun guzia.

Orra zenbat aldiz Jaungoikoak eman oi duenbere grazia ta laguntza. Bada zenbat ere anitzdiran, aguertu ditugun aldiak, ez dira, orretarakobereziak daduzkan guziak; ez eta erdien laurde-

nak ere. Guziak banaka agertzea gauza luzealizake: itz bian adiraziko dizkitzut nolerebait.

Non-nai arki dezakegu guk geren malkorte-gia, edo amildu-lekua; non-nai urrats, edo pausugogorren bat, non-nai etsaiaren tentazionea tazerua galtzeko bidea: baña an bertan arkitukodezu, nor bazara zu, zere erakusle zuzena, esku-emalle ona, ta, etsai guziak garaitzeko diña denLaguna; bada bertan, ta bazter guzietan arkitzenda gure Jaungoikoa; ta Jaungoiko, eskatzen dio-nari, argia, eskua ta laguntza bertan ematekoprest dagoena.

Malkortzen bazara bekatuaren errekara, ito-tzen bazara tentazioaren urean, uzten badezuegin gabe egin bear zenuen gauza, izain da, artunaigabez zuk, zere Jaungoikoak eskeintzen dizunjanaria, eskua, laguntza, ta grazia; bada eskein-tzen dizu etxean, eskeintzen dizu mendian,eskeintzen dizu bidean, sasian, auzoan, urrutian,lanean, atsedentegian, gabaz, egunaz, goizean,arratsaldean, ta ordu ta puntuoro; ta, bear adiñazuri emateko, ez dizu, biotzez eskatzea, besterikeskatzen. Eskatze au askotan zuri zere gogoraerakarteagatik, berezi dizkitzu Jaungoiko berak,

beste anitzen artean, milla aldetara, ta maiz askiegin ditezken urrikarrizko edo miserikordiazkoamalaur gauzak.

Non arkituko dezu onen usu ta merke bidez-koei bear duten janaria ta edaria prestatu dienerregerik? Non, berez, bearrean dauden guzieilaguntzen dienik? Nion ere! Ez da misterio: ez daalabaña, gure Jangoikoa bezalako erregerik; ezda au bezela bazter guzietan arkitzen denik; naiduen guzia egin dezakenik, eta eskatzen zaion,ta gure onerako den, guzia egin naiez dagoenik.

4. Nai au agertzen digu, erran diran gauzekinezezik, egiñak daduzkan munduko guziekin ere;bada guziekin deitzen digu, beti prestaturikdadukan bere graziaren maiera. Txoritxo kanta-riak, aritz mutuak, loreak, iturriak, belarrak, oin-peko arriak, izarrak, eta gañerako gauza guziakadirazten digute beren moduan, Profetak diona.Begira, dio Profetak: Begira, gizona, begiraemaztekia: ez zara zerez etorri zu, ez, mundura:zere Jaungoikoak egiña zara. Orretan erratendigu: ez zara etorri, ez, zere Egille onaz azturikbizitzera. Jaungoikoak egiña zara. Egin zinduen,zerua irabazteko. Eman zizun irabaztegia. Eraku-

tsi dizu irabazbidea; ta ematen dizu irabaztekobear den indarra, laguntza, ta grazia.

Etzaitzala izutu maudamentuen kargak, etazere legeko gurutzeak. Graziaren janari indar-tsuarekin, ta Jaunak laguntzen dizula, arindukoda guzia; fite ta laster bukatuko dira zere mun-duko lanak, eta bideak; eta ez da bukatuko beinere, bide onez, irabaziko dezun doakundea, edobeti iraun bear duen zeruko atsegiña ta konten-tua. Zoaz bada zuzen zere bidean; ta zoaz, noi-zean bein zere egille on Jaungoikoari agur egitendiozula. Zoaz, ta zabiltza, Jauna serbitu-naia, ta,zor diozun maitatzea gogotik utzi gabe. Orrelabazabiltza, sartuko zara zuzen, ta anitz nekatugabe, zu zere Zeruan.

Au guzia, ta anitz geiago adirazten dizu itzbian Profeta Dabidek; eta au berau adiraztendizue, berak egiten dutenarekin, munduko gau-zarik mutuenak ere; bada bakoitzak egiten dugau ta egun, ta beti, Jaungoikoak nai duena, edobere egitekoa; ta egiten du, edo Jaungoikoakeragiten dio, guri eragin naiez gerena, edo eginbear duguna. Gu ez, beste gauzak zuzen dabil-tza, zein bere bidean dabiltza, astunak izanaga-

tik eta pisuak. Eguzki bera, ta izarretatik anitzastun-astunak dira, edo lur-mendiak eta itsasoguzia baño, anitz andiagoak dira; ta, luma batbezain ariñak balira bezala dabiltza, Jaungoikoakbakoitzari eman dion bidez, bein ere gelditugabe, ta egunoro millaka ta milloika legoak egi-ten dituztela. Iturrietako, ta ibaietako, edo ugal-deetako urak ez dira gelditzen itsasoan sartuartean, kentzen ezpazaie beren arako bidea.Batetik bestera dabill itsasoa, bere ur ta bagaguziekin, Jangoikoak nai duen bezala: ta ez damunduan gauzarik Jaungoikoak nai duena, taJaungoikoak nai duen bidez, egiten ez duenik.

Guziak bada beren itz egite mutuarekin erra-ten digute, Apostoluaren ezpañez: egizue, gizo-nak, egizue zuek ere zeren egitekoa. Zoazte, tri-katu gabe, zeren bidean, doatsuak izan naibadezue sekula guzian; zabiltzte zuzen, zerenJaungoikoa ekustera zeruan sartu artean. Orreta-rako egiñak zarazte, zarazten guziak. Ongi zuze-na da zeruko bidea; bidezkoak bear dituztenjanariz ta gauzaz ongi beterik dagon bidea dazuen zerurako bide au. Ezin-jakintsuagoa daekusi dugun bezala, ezin-egilleagoa da, ta ezino-

bea gure Jainkoaren gobernua, letarta, edo pro-bidenzia: probidenzia onekin guziarekin artu dituJaungoikoak, gure onerako diran, bide onetakoneurri guziak; eta prestatu ditu jaiotzetik zerura-ño bear ditugun gauzak: orregatik zor diogu gukgeren Jaungoikoari, al dugun begiratze on, agur,esker, ta maitatze guzia.

Begira zaiozu bada, esker utsez beterikakobegiekin, gauza guziak zure onari begira utzidituen zure Jaungoiko begiratuari. Egiozu agur taagur begiz, buruz, biotzez, ta alde guzietara.Zure Jaungoikoa, ezer-ezetik atera zinduen, tazerurako zaduzkan Jaun ta Jabe ezin-andiagoada. Emazkiotzu bada eman-al adiña esker, ontar-tez ta mesedez bete zaituen, ta ontart berriaketa berriak zuri eman naiez arkitzen den zereongille, ezin-ongilleagari. Maita zazu; baña maitazazu aleginean; bada beti onak maitatzen dago-ena, gaisto guziak ondu nai litukena, ta guzi-guziak zeruan sartu-naiez dabillena da zureJaungoiko ezin-maitagarriagoa.

Ezin dagikezu maitatze au baño gauza obea-gorik; ez eta bearrago dezunik ere. Zorionekoazu, zuzen ta bear den eran au egiten badezu!

bada bidenabar egiñen dituzu zeruko bideanzuzen ibiltzeko egin bear diran gauzak: eta egu-nen batez sartuko zara zeru berean, an zure Jau-nari zuganako bere gobernu ta letart onesgarria-gatik, emen ez bezalako eskerrak ematera; ta,emen baño agitz eta agitz garbiroago ta obeki,zor diozun guziagatik, bera maitatzera. Eta nonarkituko dezu gauz obeagorik? Non, au bañobearrago dezunik? Ez al dezu zere egiteko auutziko aldebat, oraindañokoan bezala? Ez bal-dinb-ere! Ez arren, ez! Ez dagoka eskergabeta-sun txar ori, bere letarta ta probidenzia guziare-kin zure onaren billa dabillen zure Jaungoikoari:ez, eta zure onari ere: eskergabetasun orretanbukatzen bazenitu zere egunak, zu izain ziñakezorigaistoko maluras, doakabe bat; bada, zeruanegon lekuan, egon bearko zenuke beti ta betiusteltzen, ta erretzen sulezean.

Ez, nere Jaungoiko maitea, ez da neke arriga-rri au niri ongi dagokidana; ez, eta onara darara-man bide zabal gaistoa ere! Niri dagokidanbidea, zuk erakutsi diguzun bidea da. Au da nikgaurdanik artu nai dudana. Au da nik orain naidudana, naiz dela berekin dakartzien bere lan tagurutze guziekin. Guziak eraman uste ditut zure

graziaren indarrarekin batean, ta zuk laguntzendidazula. Indazu zere laguntza, indazu zere gra-zia; ta goazen, nere Jaungoiko maitea, nondik-nai ta zuk nai dezun bezala. Atsekabeen men-diak, naigabeen aldapak, asmazio gaistoenlarreak, gorrotuen sasiak, eta gañerako urrats-pausu gaistoak, ez naute izutzen, zure grazianerekin dudaño, ta zuk eskutik naramazula. Goa-zen, goazen bada, nere Jaun eskudun maitaga-rria; goazen nondik-nai: bada ezin eraman naza-kezu zuk, ezpada bide zuzenez. Zure letartaktrazatu duena da nerezat biderik onena. Au naidut nik ere. Zurea da oraingo nere nai au ere,nere Jaungoiko maitagarria; bada nere biotz txa-rrak ez luke berez artuko onelako asmorik. Naionekin nai dut ibilli, nabillen artean; ta, aai auutzi gabe, nai dut sartu zure probidenzia zuze-nak apaindua dadukan zure zeruan. Ala gertadedilla, nere Jaun on-andia; bai arren, bai!

Tua autem, Pater, providentia ab initio cuncta gubernat.

Sap. 12. 3.

Zure gauzak ekusteko, gure Jaun andia,itsuak gara munduko geienok. Berez balebiltzabezala, begiratzen diegu ekusten ditugun gau-zei. Guziak dabiltza zure letartaz ta probiden-ziaz, edo zure probidenziak daramatzien moduzta bidez; ta ezpaliz baño geiago ez gara oroitzengu zure probidenziaz! Arritzen gara mundukobazterrak, eta zeruko izar-eguzkiak ekusten ditu-gunean; ta ez dugu begiratzen ere, guziak eginzituen ta eskutik daduzkan, zure letarta gober-narira. Au gertatuko ote da emendik aitziña? Ez,zuk nai badezu, eskergabe txarra. Nai au gogo-an sar dakizun, begira zazu, gizon dongea; begi-ra zazu emakume zentzugabea, begira zazu nonarkitzen zaran, ta zertarako zauden tokian! Arki-tzen zara Jaungoikoak egin zizun, ta bere letar-taz ongi zuzendua dadukan, munduko etxean.Etxe edo toki onetan arkitzen zara, doakundezbetea dagoen gain artako toki ederra irabazteko.Eskerrak emanez, ongi biziz, ta lanak zuzen egi-ñez irabazten da zorioneko toki ura.

Ai ene! ta nere zoratu galdua! Nigatik egiñakzeru-lurrak, eta munduko gauzak! Jaungoikoareneskuan gauza guzien gobernua! Nere Aita on

maiteari eginik nere Jaungoikoa: Niri begira, nirizeru guzia eman naiez Jaungoikoaren letarta,edo probidenzia: ta ezer zor ezpanio bezainaztua ni nere Jaungoikoaz, ta Jaungoikoagandikarturik dadukanaz! zerurako jaioa ni! Zerua ira-bazteko Jaungoikoak ekarria ni, nagoen tokira!Ongi bizi bearra ni! lan on anitz egin bearra ni! taalferkeria, gaizki bizitzea, ta zerua galtzea bailizbezala nere egiteko guzia, lotan ni geienean,bekatuaren loiean ni, ta zerutik urruntzen nau-ten gaizkiak eta gaizkiak egiten nituela ni! Nondut nik, non, burua? Non dut nik, non ezaguera?Ez ote naz ni, noizbait-noizbait nere kontura-bea-rra!

Baldinbere bai, nere onerako letartaz, ta pro-bidenziaz betea zauden nere Jaungoiko maitaga-rria! Ezagutu dut, bai, berandu badere, artarakoekarri ninduzula zuk nagoen lekura! ta ezagutudut, bai, zertako darabiltzan zure probidenziak,darabilzan bezain ongi ta zuzen, munduko gau-zak! Guziaz baliatu uste dut gaurgero nere one-rako. Bizi uste dut bein ere nere begiak kendugabe, zure gobernu zuzen-ongilletik. Orri onelabegiratze onek eragiñen al dit, zerurako banaz

egin bear dudana? Beartuko al nau eskerrak zuriematera; ta, zerua irabazteko egin bear denguzia egitera? Ori da nere egitekoa. Au negien,egin ninduzun zuk, nere Jaungoiko-egille-gober-nari maitagarria. Erakus zadazu, zuzen egiteko,artu bear dudan bidea. Bai arren, bai!

Misericordia, et veritas praecedent te.Psalm. 83. 16.

Jaungoikoak egin litzake gurekin ere, besteanitzekin egin dituen kastiguak: baita andiagoakere: bada kulpa andiz ta obenez, oriek ez beza-la, ta askotan, loitu diogu guk zerua irabaztekoberez egin, ta onez eman zigun munduko bereetxe galant au. Baña urrikariegi gaitu gu gerenJaungoikoak, eta geiegi nai digu, ori ark gurekinegiteko; ta, era orretako kastiguak egin lekuan,erakutsi digu kastigu guzietatik iges egitekobidea: bada erakutsi digu nola geren loiakkendu, ta nondik artu, zerua zuzen, ta uts eginbage, irabazteko.

Kentzen dira gure loiak (gure Jaungoikoakguri erakutsi digunaz), gaizki eginen damuz taurrikiz: bada gaizkiez urrikiturik, eta egin ditu-gun txarkeriez damuturik ekusi orduko gu gerenJaungoikoak, urrikaltzen zaiku eta ematen digu,bekatuaren loiak kentzeko bear den ura ta gra-zia. Gu bekatuen loiera orduko, andik atera gu,ta garbitu naiez dabil gure Jaungoiko urrikaltsua.An sartuaz damutu dakigun, zulatzen dizkigubere beldur santuz geren biotzak; eta adiraztendigu zer bidez artzen den gaizki eginen bearbezalako urriki-damua, ta laguntzen digu artzenere. Atozea; ta ez da gure Jaungoikoaren erakus-te au erakuste ezin-urrikaltsuagoa? Orra badazuk zere Jaungoikoari zor diozun erakustea!

Baña ez azkenekoa: bada loietik ateratzenezezik; erakusten dizu zuri zere Jaungoikoak,nondik bear den artu ere zerua irabazteko; badabein Predikariz, bein libruz, ta askotan gogargizagertzen dizkitzu bere Legeko mandamentuak,eta, zuk goiz-arrats, eta egun guzian egin beardituzun gauzak. Zorioneko umea zu, zuzen baza-biltza, ta bide au galdu bage; ta zuk egitera,ikasten dituzun gauzak! Ala gertatzera, etzara

zu, ez, berriz bekatu larrien loierako; txoil, edotxit urrunduko zera zere Jaunaren kastiguetatik;irabaziko dezu zuk zerua; ta an egoin zara beti,Jaungoikoari, bere urrikarizko erakusteagatikeskerrak eta eskerrak ematen. Ala gerta dedilla,nere Jaun maitagarria: ta, gerta dedin, indazubidea bezala, biderako bear dudan indarra talaguntza. Bai arren, bai!

Virtuti brachii tui quis resistet?... Sed misereris omnium, quia omnia potes.

Sap. 11. 22.

Gure Jaungoikoa baliz, gizatxarren erakoa,gaizki bat egin orduko, galduko luke gaistagillea,naiz lizala den andiena. Bai, dio Eskritura San-tak: ez da Jaungoikoak ezin dagikenik; eta naibalu, bidal litzake gaistagiñagana, onek bekatubat egin orduko, nai adiña artz eta otso, naiadiña leoi, oraingoetatik, edo oraingoak bañoausardi ta irain geiagokoak: bidal litzake, orain-go basurde, ta larretiar izugarriak baño agitz izu-garriagoak; baña bidal litzake, aizezkoaren

lekuan, suzko atsa edaten dutenak, sudurretatikkea, ta begietatik sua darienak, eta, bere itsus-tasunarekin, begiratzen liena illotza utzikolukeenak. Ez du orrenbat bear gure Jaungoikoak,nornal ta munduko guziak illak uzteko; badaguziak daduzka eskutik; eta, utzi ezkero, illakdira diranak. Ez da, ez, gure Jaungoikoari besoabiurtuko dionik: ez da ez, egin nai duena oni era-gotziko dionik: eta alere ez da, bera bezalakorik:bada bere besoa, ta besoko indarrak gure onera-ko daduzka, ez gu galzeko.

Gaistoak gara gu, dakizun bezala; gaizkitikgaizkira gabiltza aspaldiko denboran: sulezeamaiz askitan irabazia dadukagu geren oben-kul-pekin: utz gintzake gu gure Jaungoikoak bertatikan ondatuak. Ondatu gaitu? Ez egiazki!, ta,ondatu lekuan, lagundu nai digu geren egitekoe-tan, ta zeruko bide guzian. Urrikari gaitu alaba-ña, ta, bide au utzirik, sartzen bagara bekatuensasian, luzatzen du bere beso altsua, andik ate-ratzen guri laguntzeko, ta gu geren bidera itzu-lerazteko. Ori ezezik, prestatua daduka, gukgeren biderako bear dugun jan-edana, edo zeru-ko grazia. Bideratzen garanean gurekin da, bai,

gure Jaungoikoa; ta eskatzen diogun aldi guzie-tan ematen digu bere eskua, ta bere laguntza.Esku oni ongi itsatsi ezkero, ez da etrortzerik, ezda, garaitzen ez den pausu gaisto, edo aldapagogorrik.

Andia da, bai, gure legeko gurutzea; bañaandiagoa da gure Jaungoikoaren laguntza ta gra-ziaren indarra. Kezkaz, ta naigabez beteak ekus-ten gaitueneko, ematen digu guri geren Jaungoi-koak atseden tokia, ta geren barreneko sosegua:bada sartzen digu geren biotzeraño, ezpadioguguk gerok eragozten, bere gogargia, ta ukieraleuna, gure gaizkien damu beroa, zoruan sartunaia, ta Jaungoiko beraganako amorea. Gurigeren illuntasunetan, ta egiteko bakoitzeanlaguntzeko dago gau ta egun, ta beti, gure Jaun-goikoa; ta laguntzen digun baño geiago lagun-tzen ezpadigu, gure naigabez da, ta guk ori arieskatu faltaz, bada guzia dezakena da gure Jaun-goikoa, ta gu eskalle baño, emalle obea.

Ala da, nere Jaungoiko maitagarria: ala da!Egin ditudan gauzak, zure laguntzari zor diozka-dan gauzak dira; ta, egin bage daudenak, eginki-zun arkitzen dira, nik egin naigabez; bada, nik

nai izan banu, zurekin batean aisa egin nitza-keen; zu prest zeunden alabaña, nik eskatuezkero, guziak egiten niri laguntzeko. Laguntz aueskatu gabez, egin ditut nik oraindañokoan eginditudan txarkeriak; eta, zuk eskutik iduki ezpa-ninduzu, egiñen nituen egin ditudanak bañoagitz eta agitz andiagoak ere. Iduki nazazu, utzigabe, ill arte guzian, ez dagidan berririk, nereJaungoiko maitea; lagun zakizkit egiten, zeruairabazteko egin bear ditudan nere egitekoguziak; eta, ariñago noan nere zeru-bidean, kenzadazu egin ditudan bekatu guzien karga.Damuzko naiez beterik eskatzen dizut grazi au,ta, itzez bezala, biotzez erraten dizudala: NereJesukristo Jauna, etc

XI.garren OTOITZ-GAIANOLA EGITEN DUEN

JAUNGOIKOAK GUREKIN, GURE ONERAKO, EGITEN DUENA

Non garan gu, ta nor den gure Jaungoikoa; taJaunarekiko gure txarkeriak, eta Jaunari guk zordiozkagun ontarteak ekusi ezkero, ekusi ditugunbezala, ekusia dago ezin geiagorañokoa delaguk geren Jaungoikoari zor diogun amorea. Alaere, obeki au ezagutzeko, ekusi bear dugu, nolaegiten dizkigun gure Jaungoikoak, egiten dizki-gun ontarteak eta faboreak; eta au ekusikodugu, ekusiz non arkitzen den, ta zer eran gureJaungolkoa, oriek guri egitean; zer asmoak diranorduko gure Jaunaren asmoak; eta zergatik egi-ten dizkigun egiten dizkigun onak.

A.Gurekin dago beti,

gu diñakoa baizik ezpaliz bezala, gure Jaungoiko ongille maitagarria

Ez da gure Jaungoikoa, gu bezala, gorputza-rekin arkitzen den gauza. Espiritu uts-utsa dagure Jaungoikoa; ta orregatik sar ditekena da gu,geren gorputzakgatik, ezin sar gaitezken lekue-tan, tokietan, ta gauzetan ere: bada gu ezin sargaitezke, Jaungoikoaren milagrorik bage, zulorikez duen arri oso, edo aritz batean; ta gure Jaun-goikoa sarturik dago aritzetan, arrietan, ta arki-tzen da edozein gauza txiki ta andi, lasai, estu,zabal, mear, bera, ta gogorren barrenean. Ongiizateko, bear du non-nai gure gorputzak beradiñako tokia; ta bear du toki, beste gauzaz bete-rik arkitzen ez dena: bada oin bat ere ezin ezardezaket nik, zuk zerea dadukazun tokian. Ornerea nik ezartzeko, lenik kendu bearko dezuzuk ortik zerea.

Gure Jaungoikoak ez du bear bera, beste toki-rik, ongi, aisa, ta, nai duen eran egoteko, egon-du den bezala joan den eternidadean, edo zeru-lurrak eta munduko gauzak egiten asi baño lena-go denboran, ta sekula guzian; bada orain amarmilla urte, ta geroz ere etzen oraindik mundurik,ez eta Jaungoiko bera beste gauzarik ere: ta bera

baizik etzen lenagoko denboran ta eternidadeguzian, arkitzen zen gure Jaungoikoa gerokourteetan, ta orain ere, arkitzen den bezain ongita aisa.

Baña, berak gero egiñikako leku ta bazterrenbearrik ez izanagatik, ongi, ta bear bezala egote-ko, badagoke gure Jaungoiko maitagarria, gauzata toki edozeinetan; ta, tokiak, bazterrak, etagauzak egin zituenetik, guzi-guzietan dago. Bai;berak egin zituen, ta dirauten gauza guzietanarkitzen da gure Jaungoiko maitagarria; baitagure baitan ere; ta emen arkitzen da gure animabere gorputzean bezain barren, ta barrenago eresartua. Zatirik ez duen espiritu-uts osoa da gureanima; ta, gure gorputzean dagoeño, sartuadago gure ezur muñetan, ta gure gorputzarengauza ta leku guzietan. Nola uste dezu? Oso-osoa.

Bai; zure anima guzia dago zure buruan;guzia dago edozein zure eskutan, guzia zureoñetan, ta guzi-guzia zure oñ-eskuetan, buru-besoen, ta zure gorputzeko gauzen zatirik txi-kien-txikienean ere. Luzatzen ta zabalzen dazure anima, zure gorkutza luzatzen ta zabaltzen

denean; ta zure gorputza noizbait meartzen, edolaburtzen bada, au bertan biltzen da zure animaere; ta arkitzen da beti zure anima, zure gorpu-tzak adiña toki baizik ez duela. Orra gure anima-ren gorputzeko egoera: ta orra urrutitik, etagaizki badere, Jaungoikoaren guregango, tagañerako gauzetan, duen egoera adirazten duenegoera bat.

Bai; gure Jaungoikoak mundu guziaren animadirudi; bada gure animak gure gorputza bezainongi, ta agitz obekiago ere, betetzen ditu munduguzia ta munduko gauza guziak. Ez da, ez,zeruaren gañetik lurraren ondorañoko guziangauzarik bat ere; ez da itsaso guzian, ez da itu-rrietan, ez da ibaietan, ez da nion ere ur-tanta-rik; ez eta den pits txikienik ere, bere izateandiarekin Jaungoikoak betetzen ez duenik;bada ez du uzten bat ere, naiz dela den txarre-na, den txikiena, ta den itsusiena beregana artu,ta bere izatez ezin-geiagoraño bete gabe.

Gauza arrigarria! Ekusi degun diñakoa, ekusidegun bezain andia izaki, edo ezin andiagoagure Jaungoiko maitagarria; ta ala ere Jaungoiko,den guzi-guzia, nere animan den guzi-guzia nere

gorputzean; ta dena, den bezala, ta deus eregelditu bage, nere biotzaren erdi-erdian! Jaun-goiko guzia, bai: Aita, Semea, ta Espiritu Santuaemen nere gorputz txar onetan, nere anima one-tan! nere biotzean! ta emen nerekin Jaungoiko,den guzia, bestetan arkitzen ezpaliz bezainosoro! ta au guzia deusez bat baliz bezala, Jaun-goiko guzi-guzia nere buruan, nere eskuan, ezur-zañetan, ta nere gorputzeko zatirik txikienean;ta, den guzia nere zati, edo gauz orietatik edo-zeinetan, besteetatik batean ere arkitzen ezpalizbezain osoa! da alabaña gure Jaungoikoa zatirikbagekoa; ta, non nai arki dedilla, egon bear duoso-osoa, ta den guzia.

Ez dezu ekusten zein aldean dadukazun zukzere Jaungoikoa? Ez dezu ekusten, zere aldeanezezik, zeregan edo zere baitan dadukazula zukzere Jaungoiko guzia? Ez dezu ekusten guzi-guzia dadukazula zere animan, ta guzi-guziaedozein zure gorputzeko puskan, ta zatitan? Zu,ta Jaungoikoa biok bat ez izatera, ezin dakokezure Jaungoikoa, dagoen baño zure alderago: taorrela dago, alderagotik zuri ontarteak eta fabo-re andiak egin naiez.

A, nere Jaungoiko ongille maitagarriai Galduez nadin ni, ta niri bertatik lagundu naiez, nere-kin zu! nere animan zu! nere gorputzean zu!nere biotz txar onen erdi-erdian zu beti, ta beti!ta denbora berean (dakizun bezala) zure igesi ni!bekatuen ondoren ni! ta etsaien atzaparretan ni!Non nuen nik oraindañokoan nere burua? Nonadimentua? Adimenturik ez duen baten eran,edo bururik gabeko bat bezala, bizitu naz nioraindañoko nere denboran! Ai nere Jesus mai-tea! Orretaz dut damu, ta ziñez alere! Ez al nazberriz sartuko ni era bereko erakerietan! Ez nukenai beintzat, nere Jaungoiko maitagarria! Nikorain, ta beti, ta gero nai nukena da, zu nere bio-tzean bezain barren, ni zure gogoan, edo amo-rean sarturik bizitzea!

Oraingo nere nai on au nik ez galzera, ez dutbekatu berririk egiñen, ez, bizi nazaño; ta lenikeginak daduzkadanak zuk niri barkatu ezkero,zurea izain naz ni, nazan guzia. Ni zurea naz iza-tez, dakizun bezala; ta, ongi izateko, zurea beardut izan alde guzietara. Jabetu zaitez bada nerebiotzaz, nere animaz, ta nazan guzi-guziaz, biotznerean, nere animan, ta ditudan nere zati guzie-

tan sarturik arkitzen zaran Aita, Semea, ta Espi-ritu Santu, nere Jaun andia: bai arren, bai!

B.Gurekin dagoen

gure Jaunaren asmoak gure onerako asmoak dira

Gure Jaun andiak etzuen toki bearrik, ekusidugun bezala, nolanai, ongi, ta aisa beti bizitze-ko. Berak ala nai izanik, egin izandu ginduengaran guziok. Beregana artuak gaduzka eginginduetik; eta gurekin arkitzen da bera guri onginaiez, ta guri alderagotik begiratzeagatik; etabegiratzen digu, animak gorputzari baño agitzzuzenago, ta ezinobeki. Anima berandu asten dagure gorputza zaitzen; asten da alabaña, gor-putzduna adiñetan sartu ezkero; ta gure Jaungoi-koak zaitzen gaitu gu, egiten galtuen puntutik.Bere egitekoak egiñen baditu gure animak, beardu, gorputzean dagoeño, gorputz beraren lagun-tza ta eskua, ta alere ez du zaitzen bear bezala,beti beintzat, gure animak bere gorputza. Gure

Jaungoikoak ez du deus-etako ere gure bearrik;eta, gure bear baliz bezain ongi ta kontuz gau taegun, ta beti zaitzen gaitu gu geren Jaungoikoak.Naiagatik, ez daki askotan animak zer egin, gor-putza sendatzeko, edo, eritzen zaionean, gal ezdezan duen osasuna: ta zenbait aldiz, jakiñaga-tik, ez du egin nai orretarako egin bear lukena.Ezin-jakintsuago da gure Jaungoikoa. Badakigure onerako ta gaitzerako den guzia: ta, izanduezpada zeinbait aldiz, izandu den baño obeagure osasuna, gure kulpaz izandu da ori, edogure onerako; bada onetarako ematen dizkiguguri geren Jaungoikoak, ematen dizkigun gau-zak, naiz leunak izan, ta naiz latzak; jakintsuabezain ona da alabaña gure Jaungoikoa, ta, guridagokigun eran, bere gauzak egiten dituena. Auonela dala, den bezala, ez da anitz gu gerenJaungoikoak zaitzea, animak bere gorputza zai-tzen duen baño obeki, ta obekiago ere.

Obeki au zuk ezagutzeko, jakin bear dezu,Eskritura Santak dion gauza bat: Eguzkiarenargia baño argiagoak dira (dio Eskriturak) Jaun-gokoaren begiak; eta ekusten daude beti begioriek gure bideak, eta itsasoaten osiñak. Bai:

bertatik ekusten ditu gure Jaungoikoak, non-naiarkitzen diran gauzak, eta edozein bazterretangertatzen den guzia; arkitzen da alabaña gauza,ta bazter guzietan; ta begira dago beti-betigauza bakoitzera, ura baizik ezpaliz bezala; ta ezda, gure Jaungoikoaren ekuste garbia eragozdezaken illunberik.

Ganaz bada, ta egunaz, beti ta beti begiradagokie zure Jaungoikoa zure gorputzari, zureanimari, zure eskuari, zure oñari, zure biotzari,ta zuri, zaran guzi-guziari. Ekusten du zure Jaun-goikoak gaitzerako zure makurtasuna; ta ekus-ten du, zere bide-txarrak berak galerazten ezpa-dizkitzu, bilduko dituzula zuk keñada zikiñak,gogoeta loiak, asmo lizunak, eta bear ez diranlanak, obenak, azturak, eta gaizkiak.

Zure gaizkiak bezala, ekusten ditu Jaungoikoberak zuk egin ditzaketzula, nai badezu, gauzonak eta irabaziak ere. Guziei zure Jaungoikoakbegiratzen die, zure gaizkiak eragotzi naiez, taon anitz zuri eragiteañatik. Orretarako sasoia-ren, ta orduaren begira dago zure Jaungoikoa,begiak bein ere zugandik kentzen ez dituela. Aladio berak; bada dio: begietatik, eta gogotik utz

dezake amak besoetako bere umetxoa, baga niketzaitut utziko zu bein ere nere gogotik etabegietatik.

Bai, beti ta beti dago gure Jaungoikoa guribegira, ta beti dago gure ona zaitzen bezala. Gukgeren esker gabez, edo ekarkeriekin, aragoztenez diogunetan, zuzentzen ditu gauza guziak gureongira, ta gure doakundera. Au da oraindañoko-an guk ekusi duguna, edo, oartu bagiña, ekusikogenuena, ta orain ere ekusi dezakeguna. Begirazazu, siñesten ezpadezu nik orain adirazten dizu-dana, begira zazu gertatu zaizkitzun gauzetara;ta ekusiko dezu zer erraten dizun zure Jaungoikomaitagarriak zere biotzean; bada errain dizu:Atozea: ta zenbat aldiz adirazi dizut nik eginditzatzula gauz au, ta ura, edo besterenbatzuek? Baña zuk ez-aditu egiten zenuen, asko-tan beintzat: eta ala ere ez ditut nik zugandikkendu bein ere nere begiak. Nik nai nena, ta zurizegokizuna, zen zuk bere orduetan egin bearzenuena: baña zu, ori egiteko iratzarriaka erneegon bearrean, egondu zara geienetan, edoanitz aldiz beintzat, lo ta lo zere bekatu galga-rrien oatze gaistoan: ta, au bertan nik, zuri bizia

kendu-lekuan, eman izandu diozkat kroskadak,eta kroskadak, zure biotz txarrari; ta kroskadaoriek ematen niozkan, esna zindezen lenbaitlen;ta, iratzartzen zu, edo konturatzen asi orduko,zuri sartu naiez nenbillen ni sulezeko nekeenbeldurra, ta zeruko atsegin-kontentuen gogoa:gogo onek, eta zerua galtzeko beldurrak aterazintzaten zu zere oatze loi gaisto galgarri orreta-tik. Alere etziñan zu ortik ateratzen; edo, ateraondoan, itzultzen ziñan berriz, ta berriz, ta asko-tan ere ara bertara, ta zere bekatuen lo gaistora;ta orregatik ere etzaitut kendu izandu nik neregogotik; ez eta nere begietatik ere: zure barre-nean arkitzen nintzan beti; ta beti nengoen nizuri begira-begira, noiz konturatzen ziñanean,ondu-bidean zu sarrerazi-naiez.

Orretarako eman izandu nizun (dio oraindikere zure Jaungoikoak), dezun anima, dezun gor-putza, ta dezun izate guzia. Onetarako nik orain-dañokoan iduki zaitut, eta orai ere zaduzkat,bizirik. Nik ezpazindut egin zu, etzinan bizitzenasiko sekulan; ta, uzten bazindut, orain bertan-bertan illen ziñake; ta, ill ezezik, izandu ezpalirabaño geiago ez lirake geroz ageriko zure gorpu-

tza ta anima: bada biak, sua ke-aizetan bezala,ezer-ezean geldituko lirake. Egin dituzun txarke-rien ondoan, bizi bazara, niri eskerrak; bada bizizara, zeren zurekin nagoen, ta, eskutik bezala,dadukadan bein eman nizun zere bizi ori. Zabi-tzanean, nerekin zabiltza, ta zeren nik, eskutikbezala, zaramatzidan, bada batela bertan illotzaeroriko ziñake. Egiten dituzun gauza guzietan arizara zu, zeren zurekin nagoen ni; zeren nerekinzaduzkadan zu, ta zeren nik zuri kentzen ez diz-kitzudan, bein eman nizkitzun izatea, bizia, taindarrak. Oriek zure onera zuzendu naiez nagobeti zurekin ni; ta nago, zu zuzentzeko sasoi onbaten begira. Orra Jainkoak ixil-ixiltxorik zurebarren orretan diona.

Ez dezu ekusten zein erne dagoen, ta zeinona den zerekin dadukazun zure Jaungoiko mai-tagarria? Oartu zara bein ere zu, betiko Jaungoi-koaren zure zaitze, zure onari begiratze onetara?Ez dut uste; bada, oartu ezkero, etzen erraz Jaunonekiko izatea zu, izandu zaran bezain eskerga-be gaistoa! Badezu nonbait zuk zere Jaungokoidukitzalle, erne, onari adiña zor diozunik? Bade-zu, au baño bearrago dezun gauzarik? Eta alere

gabak eta egunak, asteak eta illak, urteak etaurteak doazkitzu, zere Jaungoikoari zor diozunbetiko begiratze onez ta ontasunaz oroitu eregabe? Edo burutik irauzia zaude, edo arrizko bio-tza dezu, edo ez dakit, zer dezun zuk! Ekusi zazuzuk zerorrek; eta, gaistoak utzirik, artu zazuongien dagokizun bideren bat. Orretarako da,zaduzkatzien bezala, zere Jaungoikoak zu bereeskutik idukitzea, ta, begiratzen dion bezala,zure onari begiratzea; baita ematen dizkitzunindar berriak ematea ere.

C.Gure onagatik da gure Jaungoikoak

gurekin egiten duen guzia

Bai: izatez, ta begiratzez bezala, esku taindarrak emanez ere, zurekin da beti zure Jaun-goikoa; ta zure onerako da Jaungoikoak zurekinegiten duna. Jaungoikoak egin ezpazindu, ezer-ezean egoin ziñan egun, ta eternidade guzianere, ta orobat gertatuko zen, utzi bazindu zu

egin ondoan, edo edozein orduz ta denboraz.Badaranzu oraindik, eta bizi zara zu, zeren zereJaungoikoak zaduzkan bere eskutik, iutzi gabe.Zertako egin ote ginduen zu ta ni, biok, gureJaungoiko maitagarriak? Zertako ote gaduzka guJaungoiko berak bizirik gaur? Anitz gauz on egi-ten ditugula, zerua irabazteko. Gauz oriek ezinote genegizke geren indar utsekin? Ez. Norkemain digu bada, orretarako falta zaikun, indar-eskua? Bere barrenean, ta eskutik gaduzkanak,edo gurekin arkitzen den gure Jaungoikoak. Bai:guri, bear ditugun indarrak emateko, ta, eginbear duguna guri eragin naiez, arkitzen dugure-kin gure Jaungoikoa: ta arkitzen da gurekin, gureanima gure gorputzaren baño, gure on agitzandiagorako.

Gorputzak deus-bat ezin dagike, ezpada ani-marekin batean; ta, animak gorputza iutzi ezke-ro, lurrean datza gorputza; ta lurrean datza,datzan lekutik, arri bat baño geiago igitzen ezdela. Geroz badoazke gorputzagana zakurrak;baita arranoak ere, nai dioten guzia egitera;bada oriek ari bere tripako esteak, bere gibela,bere biotza ta begiak ateratzen ariagatik, ez die,

ez, gorputzak eskurik goratuko; ez eta keñatukoere; ta, zernai oriek ari egiñagatik, ixill-ixill egoinda; ta, txoriaren oinpean dagoen aitza edo zurabaño geiago igitzen ez dala. Egiñen badu zerbaitgure gorputzak, bear du bere anima ta animarenlaguntza: ta onekin batean egiten ditu egitendituen gauzak.

Au guzia zor dio zure gorputzak zure animari.Zor andia dela deritzazu? Bada agitz andiago dazuk zere Jaungoikoari diozun zorra. Bai, agitzandiagoa; bada zuk zere anima zere gorputzeanidukiagatik, ezin dagikezu keñu bat ere, edo dengauzarik txikiena, orretan Jaungoikoak ez-lagun-tzera zure gorputz-animei. Berebat gertatukolitzaioke, bakarrik egonagatik, zure animari;bada, animarik gabeko gorputza bezain geldiegoin lizake orduan zure anima, Jaungoikoaklaguntzen ezpalio bere gauzak egiten; ta, ani-mak egiten duen guzia, bere gorputzean arki-tzen den denboran, ta gero gorputz au ill ondo-an, egiten du, ez bakarrik, baizik bere Jaungoiko-arekin batean.

Jaungoikoak laguntzen ezpalizu, ez luke mai-tatzerik zure biotzak, ez luke ezaguerarik zure

adimentuak; ez eta oroitzapenik ere zure gogo-ak. Dituzun oroitzapenak, ezaguerak, eta maita-tze guziak, zere Jaungoiko onak laguntzen dizu-la, egiñak dira. Oroitzen bazara noizbait adituzenituen gauzez; ezagutzen badituzu len ekusiri-kako gauzak, eta gauzak maitatzen badituzu,egitan dezu zuk au guzia, zere Jaungoikoak ema-nikako indarrarekin, ta berak laguntzen dizula.

Zerbait ekusiko badute zure begiak, beardute zure Jaunak emanikako indarra ta laguntza.Jaunaren indar au ta laguntza bage, ez dezu adi-tuko itzik, ez dezu adituko otsik; ez eta soñurikere. Jaun berak laguntzen ezpadie, ez dute artu-ko zure sudurrak loreen usairik, edo bertze urri-ñik; ez dute ortzak txikituko jatekorik; eta ukitu-ko ez dute zure eskuak, munduan diran, gauze-tatik bat ere. Guzirako bear dezu zuk zere Jaun-goikoaren laguntza ta indarra; ta, indar au dator-kizun artean, ura aitu zaion errota bezala, geldi-geldirik egoin zara.

Bear dezu, Jaungoikoaren indar au ta lagun-tza, asnasea artzeko, lo egiteko, ta oarturik etaoartu gabe egiten dezun gauza bakoitzerako.Amets bat ere izain etzenuke zuk, zere Jaungoi-

koak laguntzen ez liola, lotan nastua dabillenzure buruari. Ez lizake zure barrenean janariabein odol, ta gero ezur-zain, aragi, printz, larru,ezkazal, edo ille egiñen, zurekin batean ari ezpa-liz, onetan ere, zure Jaungoikoa.

Au guzia deusez bat dela deritzat nik, orainerran nai dizudan gauza baten aldean. Oraiñda-ñokoan ekusi ditugun, ta, zuk egiten dituzungauz onetan ezezik, gaistoetan ere bear dezuzuk zere Jaungoikoak emanikako bizia, ta inda-rra; bada au bage, ezin dagikezu bekatu bat ere.Ez die Jaungoikoak gaistoei kentzen indar au, tabizitza, gauza gaistoren bat egin nai dutenean:lendabizitik egin ginduen gu geren eskukoak, naidugula, irabaz dezagun geren zerua; ta ez dabere eskukoa, nai duena egiteko, bear duenindarrik bage arkitzen den gizona.

Ez luke nai gure Jaungoiko maiteak, ez, eginzenezan zuk bekaturik bat ere: baña, egin beardituzun gauz onak utzi, ta gaistoetara makurtzenbazara, gogoaren kontra badere, ta, bide oneanzu idukitzeko egin bear duen guzia egin ondoan,uzten dizu gauz onetarako eman zizun indarrazgaizki, ta beraren kontra, zu baliatzea.

Idikitzatzu noizbait zere begiak, eta ekusizazu zere Jaungoikoari alde onetatik ere zor dio-zuna! Aingeruei, gizonei, ta gañerako gauzaguziei laguñtzen die Jaungoikoak beren egitekoandi ta txiki guzietan; ta, zu baizik munduanezpaliz bezain astiz ta kontuz, laguntzen dizuzuri zereetan. Guziak, nai luke gure Jaungoikoakizan litezen onak, eta zeruan irabazleak; bañaegiten dituzunak egin ditzatzun biotzez, ta naidezula, ez dizu bortxaz eragiten bat ere.

Adirazten dizu, ongi dagokizuna; adiraztendizu aldioro zer ta nola egin bear zeunken. Aldeorretara zuzentzen zaitu biotza ukituz, bidea era-kutsiz, ta uts-bideetarako beldurraz ere gogoansartzen dizula; ta onerako naikunde bat zukagertzen asi orduko, ematen dizu bertan, tagogoz alere, ara egiteko bear dezun indarra talaguntza. Au egin orduko, ta puntuoro ekusiaga-tik zu zure Jaungoikoak naikunde on berriarekin,ez dizu ukatuko guzi-guzirako bear dezun inda-rra ta laguntza: au bertan emain dizu, bai; ta orieman ondoan, arkituko dezu zuk zere Jaungoi-koa, grazia ta laguntza berriak eta berriak eman-naiez betea. Nekatzen ez diranak dira Jaungoiko-

aren indarrak; ezin-emalleagoa da gure Jaungoi-koa; ta ematen digun baño geiago ematen ezpa-digu, izaten da guk eskatu gabez, ta zeren guretxarkeriak eragozten dioten ematea.

Arkitzen balu diruzaleak, nai duen guzirako,gure Jauna bezalako indar-emalle ta lagun onbat, aisa aski ta laster aberastuko litzake: badaemallearen indarrekin aterako lituke lurpekourre-zillar, ta diamanteak; baita itsasoan onda-tuak dautzan ondasunak ere, au azitzen diranperla guziekin batean; ta, oriek bildu ezkero,Españako, Franziako, ta munduko errege, enpe-radore, ta gañerako gizon aberats guziak bañoaberatsago izain lizake diru-zalea.

Ez da munduan orrelako indar-emallerik, etabere indar-laguntzak artzalleren onerako, beste-rik bage, ematen dakienik. Ez da, gure Jaungoi-koa baizik, bear den guzirako indarrak orrelaematen dakienik. Munduko ontasun guziak bañogeiago balio du Abe Maria bat ongi errateak. Goi-zetik arraseraño erran ditezke, dakizun adiña;edo, orien lekuan, egin ditezke oriek adiña, taagitz geiago, balio duten bertze anitz gauza.Egunaz bezala, gabaz ere ari zaitezke gauz onak

eta onak egiten. Orretan ari nai badezu gau taegun, ta beti, zere ill-arte guzian, emain dizuzure Jaungoikoak, eta pozik alere, guzi-guziakegiteko bear dezun guzia: ta, zeruko zure doa-kunderako bear baliz, lurpeko, itsasoko, ta baz-ter guzietako ondasunak biltzea, oriek bildu-naiarekin Jaungoikoak zu ekusi ezkero, emainlikezu, orretarako bearko zenuen indarra talaguntza; ta emain likezu zure onerako, bada ezdu Jaungoikoak zure gauzen bearrik bat ere.

Orra zertako dagoen zurekin zure Jaungoi-koa: egiten dituzun zere gauza guzietan zurilaguntzeko dago, naiz txarrak izan ditezela, tanaiz andiak. Ez luke nai zure Jaungoikoak, eginzenitzan zuk, onak baizik. Egiten du egin bearduen guzia, gaistoak eragozteagatik; baña adi-razten dizunari belarriak itsirik, sartzen bazarazu zere gauza gaistoetan, etzaitu uzten zu baka-rrik; ez: zurekin da orduan ere zure Jaungoikoa,ta eskutik zaduzka, ta laguntzen dizu, eroturikdabillen semeari amak bezala, edo damu ta nekeandiarekin Profetak dionaz: ta ala ere denboraberean, edo laster, ematen dizkitzu gaizki egiña-ren damua, biotzaren illuntasuna, ta bere gogar-

gia edo inspirazionea, ezaguturik zere erakeriaketa galbidea, itzuli zaitezen gauz onetara; taorietako bear dituzun indarrak eman naiez-ta-naiez dago zure Jaungoiko maitea.

Nai onek daduka Jaungoikoa zure biotzean,zure animan, ta zure ezur-zain ta zatirik txikie-nean. Nai onek daduka alerta, erne, ta beti zuriongi au, ta beste anitz gauz on eragiteko, aldionak eta sasoia galtzeko beldurrez bezala.Ondasun-zaleak ez dio bere aberasteari, Jaungoi-koak zuri adiña, begiratzen. Lo datzanean, tabeste zenbait aldiz uzten ditu ark, begietatikezezik, gogotik ere diruak, gauzak, ondasunaketa aberats-kontuak: baña Jaungoikoak ez duloorik, ez du begiak zugandik kentzeko ordurik:beti dagokizu begira, beti zaduzka eskuik; etabeti dago, nondik arreraziko dizkitzun zere gau-zetarako bear dezun indar sendoa ta lagunza.

Zorionekoak gu, ta doatsuak, gure Jaungoiko-ak guri bezala, guk begiratzen badiogu gerenJaungoikoa guk ziñez ez maitatzea, ekusi ezkero,nola dagoen gurekin gure Jaungoikoa; zein ongibegiratzen digun guri geren Jaungoikoari, badaez da erraz gure Jaungoikoa guk ziñez ez maita-

tzea, ekusi ezkero nola dagoen gurekin gureJaungoikoa, zein ongi begiratzen digun gurigeren Jaungoikoak; eta gurekin gure Jaungoiko-ak egiten duena: ez eta, egin bear ditugun guregauza guziak ere zuzen ez egitea, Jaungoikoberak gure onerako eman nai dizkigun indar, talaguntzarekin batean.

Indarrez, ta ondasunez ni betetzeko, prestzauden nere Jaungoiko maitagarria, noiz arteanizan bear ote dut nik, eroa baño eroagoa? Eroakpozik artzen ditu ongi dagozkan gauzak, gauzadagozkanak eskeintzen zaizkanean; ta ez ditutnik artu nai, zuk eskeintzen dizkidatzun taongien-ongien dagozkidanak: bada urtean,illean, astean, ta egunoro; ta, egunean anitzaldiz ere, uzten ditut nik, eman nai dizkidatzunindarrak; eta, emen, ta bertze munduan animakbearren dituen gauzak. Ez da au, ni eroa bañoeroagoa izatea?

Ala da, nere Jaungoiko maitagarria; ezin ukadezaket au nik! Baña ez da izain, ez, orobatemendik aitziña, ta datorren denboran. Nik utzi-ko ditut emendik aurrera oraindañokoan itsutuedo liluratu nauten nere erakeriak. Nik artuko

ditut, bai; ta bat ere galdu bage, zuk eman naidizkidatzun indarrak, laguntzak, eta ondasunguziak. Ez ditut, ez, nik zugandik kenduko nerebegiak, oraindañokoan kendu izandu ditudanbezain aise. Ezaguturik biziko naz gaurgero nereegunetan, nerekin zaitudala zu, ta zureak diralanere izatea, nere bizia, ta gañerako nik ditudannere gauza guziak. Noizean bein badere sartukonaz ni, naiez ta gogoz, nere biotzean, an zuriagur humillak egitera: sartuko naz, bai, au zurizor dizudanaren alde, al ditudan eskerrak ema-tera; bear dudana, ta zuganako amore andi bat,zuri eskatzera, emen bertatik egiten asitzeko,zure zeruan beti egin gogo dudana. Indazu nereasmo on onetan ill arte guzian irauteko grazia;bai arren, bai!

Domine Deus virtutum, quis similis tibi?Ps. 88. 9.

Jauna! ta non arkituko dugu guk, zu bezala-korik? Zuk egiñak dira ifarra, ta beste aizeak, zukeginak itsasoak, eta zuk egiñak munduan arki-

tzen diran gauza guziak. Guziak dira zureak.Zureak dira lurreko toki, ta bazter guziak; zureakdira zeruak; eta zurea da azken-zeruko Tronua,edo egontokia. Baña zer egontokia, ta nolakoTronua! Eguzkia, ta illargia, ta izar guziak bañomilla bider ederragoa. Au guzia dezula, ezer ezduen, ta non egon ez dakien errumes bat baziñabezala zaude nere biotz txar onetan! ta emenzaude, gau ta egun, ta beti! Aski litzake, ni amo-rez txoil urtua edo ni bertan zoraturik uzteko,zure ontart andi au guti bat ezagutzea. Egindidazun ere ez nekiena bezala, bizitu naz nioraindañokoan; ta, zure barrenean nengoela, tazu nere biotzean arkitzen ziñala, oroitu ere gabe!Orregatik bizitu naz ni, bizitu nazan gisan taeran. Ez berriz, nere Jaungoiko maitea, ez onela-ko dongekeririk! Ni biziko naz ni, nere Jaun onmaitagarria, zu gogoan zaitudala, ta zu bein erenere bistatik utzi gabe. Nik egin uste ditut gaur-gero nere gauzak zure gogora, edo alik ongiena.Indazu arren orretarako bear dudana: bai, Jaunandi on-ongillea, obrari!

Quis tibi imputabit, si perierint nationes, quas tu fecisti? non enim est alius Deus

quam tu, cui cura est de omnibus.Sap. 12. 12.

Gal ditezke, nere Jaungoiko maitea, bai, galditezke, zuk egin zenituen gizonak eta bazterrak:baña ez dira galduko, ez, zeren zu izandu zaranorien galtzallea. Ez da alabaña nion arkitzen zubezalakorik, edo, zuk bezala, gauza guziak zai-tzen dituenik. Bai, nere Jaungoiko maitea, bai;egin ninduzunetik orain artean ez dituzu zukbein ere nigandik kendu zere begiak, eta asmozuzenak! Zure begiratze onari zor diot nik, eginditudanak baño bekatu geiago oraindañokoguzian ez egitea; bada, zuk zuzendu ezpanindu-zu, makur ibilliko nintzan beti, ta bekatuz beka-tu! Noiz ezagutu bear ote dut zuri nik onetan, tagañerako gauza guzietan zor dizudana? Noizbegiratuko ote dizut nik zuri, zuk niri bezala? edonoiz geldituko ote naz ni bizitz on batean, ta neregauza guziak zugana zuzentzeko, ta zure gogaraegiteko asmoan? Izan bedi bertatik, nere Jaun-goiko maitagarria.

Ai! au gertatzen baliz, orain diodan bezala! A!zein doatsua ni ordutik, eta zein zorionekoa!Nork niri eragotziko dit doakunde ta zorion au,nik nai izatera? Sulezeko nere etsai gaisto galga-rriak? Onen lagun mundu eroak? nere aragi loiberotuak? Ez eta, nik nai badut, irurak elkarartuagatik ere; bada zurekin batean, irurak eze-zik, irureun balira ere, aisa garai ditzaket nikzurekin batean, nere lagun on Jaungoiko maitea.Garaitu naiez nago, ta orretarako nere aldetikegin bear den guzia egiteko asmoan. Zuk emanada, bai, oraingo nere asmo au ere, nere Jaungoi-ko maitea: lagun zakizkit bada, gal ez dezadan,len galdu ditudanen eran: edo lagun zakizkit, augalerazi nai didaten nere etsaiak garaitzen: tabidenabar zai nazazu oraindaño bezala; ta adira-zi zadazu bere aldietan, nik egin bear dudanguzia.

Bai arren, bizirik nadukazun nere zuzentzalleon-maitagarria: bai!

In ipso onim vivimus, et movemur, et sumus.Act. Apost. 27. 28.

A nere Jaungoiko andi on maitagarria! beka-tuan negoen guzietan (eta ez ote nago orainere?), ni nintzan zure begietan, munduan dengauzarik itsusiena; ni nintzan zure etsairik andie-na; ta alere nerekin ziñan zu! nere animan ziñanzu! nere gorputzean ziñan zu! baita nere biotzustel gaistoan ere; ta emen arkitzen ziñan zu,beste gauzetan edo tokitan arkitzen ezpaziñabezala; ta emen arkitzen ziñan, ta arkitzen zara,zaran guzi-guzia. Au zer da, nere Jaun andia?Etsaien igesi dabiltza gizonak; eta zu zere etsai-rik andienaren barren-barrenean sartua? Zertanzaude, ta zertako emen, nere biotz txar onetan;edo zer billatzen dezu emen, nere animan?

Zer billatuko du, geiegi nai digun gure Jaun-goiko maitagarriak, ezpada gure ona ta ondasu-na? Gure biotzean dago gure Jaungoiko maitaga-rria, ta gure animan dago: ta bietan dago, gureonerako diran naikundeak guri gogoan sartzendizkigula; ta denbora berean dago, sasoiarenbegira bezala, guri ontzen laguntzeko, gauzabakoitzerako bear ditugun indar guziak guriemateko; ta, egiten ditugun gauz onakgatik

zeruko ondasunez beteak gu iuzteko. Zorioneko-ak, sasoi naigarri onetaratzen bagara gu! Ez du,ez, galduko sasoi au geiegi nai digun gure Jaun-goiko andiak, guk gerok galerazten ezpadiogu:erne dago alabaña; nai duena dagikena da; gukbear ditugun indarrak eman ditzakena da; tabere jakiunde, ta indar guziarekin guk artu-aladiña ongi egin naiez dagoena da. Ongi eroakgara gu, onelako sasoietatik bat ere galeraztenbadiogu geren Jaungoiko ezin-ongilleagoari!

Ez arren, nere biotzean arkitzen zaran nereJaun andiai orrenbat oraindañokoan zor dizudanezkero, ez nazazula erortzen iutzi, erakeri onengalgarrian! Indazu, gaurgero zutaz maiz, ta bearden eran, oroitzeko grazia. Indazu nere onerakonai andi indartsu bero bat; eta lagun zakizkit,ongi ta zuzen egiten, orretarako diran neregauza guziak; eta indazu bidenabar, oraindaño-koan ori egin ez dudalako damu ta urriki ziñezkobat. Urriki-damu, ta zure laguntz onen eskeannator, itzez ta biotzez erraten dudala: Nere Jesu-kristo, etc.

BIGARREN LIBRUAJAUNGOIKOAREN GIZON EGITEA,

TA AUR-DENBORA

Nolerebait ekusi dugu, batetik geren txarkerigaldua, ta bestetik gure Jaunaren betiko izateezin-andiago eder betea; ta alere Jaun berari gukzor diogun ongi naia, ta amore bazterrik bage-koa. Orain, au obeki ekusteko, ekusi bear ditugu,Jaungoiko berak, gure onerako gizon egin zene-tik, egin dizkigun zenbait gauza ta ontarte, talenbiziko lekuan, edo oraingo bigarren Libruontan, Jesusen gizon-egitea; ta, gizon egin zene-tik ogeita amar urtetarañoko denboran gugatikegin izandu zuena. Asi gaitezen gizon-egitetik;eta ekus dezagun zertarako zen gure Jaunarengizon egitea.

XII.garren OTOITZ-GAIAADANEN UTSAK ATERATZEAGATIK,

EGIN ZEN GIZON GURE JAUNGOIKO MAITAGARRIA

Adanek bere gaizkiarekin, edo JaunarenLegean egin zuen uts arrigarriarekin, galdu zuenbere on anitzen artean beretzat, eta geretako,guziok (zerurako bagara) bear dugun Jaunarengrazia, ta adiskidetasuna: ta Adanen uts au ate-ratzeagatik, edo guretzat irabazteko argatik gukgaldu genuen grazia, ta graziak dakarren eskuata deretxa, egin zen gizon Jaungoiko-Semea, tagizon egin zenetik ill arte guzian egin zuen libruonetan ta urrengoetan adiraziko duguna. Beralan onetan Jesusi zor diogun amorea ezagutzenasteko, asiko gara Adanen bekatutik; eta otoitz-gai ontan ekusiko dugu Adani bere bekatuagatikgertaturikako nekea.

A.Anitz da bere bekatuagatik

Adanek galdua

Ill bage bizi bearrak ziran gure guraso Adanta Eba, Adan-Ebak egin ezpaliote beren Jaungoi-koari, egin zioten txarkeria. Egin zuen gure Jaun-goikoak Adan, egin zuen Eba, ta biak egin zituenbere zerurako. Egin orduko eman zien biei,lurrean bizi-ziraño aisa ta ongi bizitzeko bearzutena; bada eman zien lurreko paradisua, tazeruko inozenzia, justizia orijinala ta grazia.Bazuten Paradisuan (ta doarik alere) Adanek etaEbak jateko, edateko, ta gauza guzietarako naiadiña, baita anitz eta anitz geiago ere. Etzutenorduan gaitzerako makurtasunik bat ere; etagauz onak aisa egin zitzaken beren inozenzian,ta zuten graziarekin batean. Egiten bazituztenzenbait denboraz, eramain zituen beren egilleJaungoiko berak emengo paradisutik zerukoparadisura, ta eramain zituen erioaren ortzetaragabe; ta emain zien an eternidade guziko atse-gin-kontentua, ta sekulako gloria. Orobat gerta-tuko zekien bien ondorengoei, ondorengoak ere,

biak bezala, ongi bizitzen baziran beren aldart-orduraño; ta kontatuak izain ziran ondorengoenartean, gaitzera makurtuko ziranak, Eba ta Adanongi bizitzera.

Orra lendabizitik guk geren Jaungoikoari zordiogun ontarte ta fabore arrigarria. Zorionekoakgu, lendabiziko gure gurasoak ain aisa, ta añezer-ezagatik galdu ezpaligute! Oriek ori gurigaldu arren, dugu, zerua irabazteko geroz gukdaramagun neke ta pena guzia: ta on alaere ira-bazten badugu azkenean, geren neke ta penaguziekin badere!

Emen bizi zeño, etzuen jan bear Adanek Jau-nak berezi zion arbola baten frutatik (onaren tagaitzaren jakiundeko arbola zen, arbola debeka-tuaren izena). Onetatik jaten baduk, erran zionlendabizitik gure Jaungoikoak Adani, galdukoduk, nik nere naiez eman diedan grazia ta ino-zenzia; galduko duk, ere graziak iri ematen dienzerurako eskua ta deretxa, galduko duk ik erebizitza, ta ill bearko duk ere ume ta ondorengoguziekin; ta (Jesus, ta bere Ama ez) beste guziakegoin dituk, bizitzen asi orduko, ire bekatuarenloiean itsustuak eta galdu-zikinduak; eta, ik ori

ez egitera, jaioko dituk oriek inozenzian, ta gra-ziaz beteak. Begirok bada zer egiten duen. Itzbian adirazi zion gure Jaungoikoak Adani auguzia; baita anitz geiago ta geiago ere.

Nork etzuen usteko, Jaungoikoaren meatxuonek beldurtuko zuela Adan; kenduko ziola arbo-la debekatuagana urbiltzeko gogoa; ta etzuelaaren frutarik probatuko mundu guziagatik ere?Baña zer gertatu zen? Gauz arrigarri bat! Meatxuau aditu ta laster, Jaunaren erranaz, Jaunareneginaz, ta Jaunagandik uste zituen lurreko tazeruko ondasun andiez kasorik egiten etzuela,jaten du Adanek arbola debekatutik; eta gerta-tzen zaizka, aditu dituzun malur ta kalte guziak;baita agitz geiago ta geiago ere: bada aren jategaldutik datoz Adanek berak ekusi zituen, tageroz gertaturikako, ta oraindik etorkizun arki-tzen diran, neke guziak.

A nonbait, Adan, Adan! orren guti begiratukozenien zere buruari, ta guri tristeoil Orren aisagalduko ginduzun, ta bokadu bategatik! Anbatkostatzen zekizun bear etzenuen sagar edo frutabat uztea, eskuetan zenituela Paradisuko besteguziak? Kontuzko gauzaren bat izan baliz ere ori

zuk ustea, etzen askiko anbat zor zenion zereJaungoikoak zuri ala manatzea? Zure eskergabe-tasunaren txar itsusia!

A nere Jesus maitea! ta agitz ederragoa danik askotan, ta anitz aldiz, erakutsi izandu dizu-dana? Ez nezake egin nik ere, zenbait aldiz bein-tzat, Adanek bezain aisa, edo, anitz nekatugabe, zere Legean niri zuk eskatzen didazuna?Etzen aski, ta sobera bere bekatuagatik Adanigertatuaren berria, ni zentzarazteko, ta Legegarbi orrek diona niri eragiteko? Zertan nabillbada, edo zeren begira nago? Ez ote naz orainbadere mudatuko? Bai, baldinbere: bai, Jesusmaitea, bai, zuk sendorki laguntzen didazula.

B.Andi-arrigarria da Adanen

bekatuaren kastigua

Arbola debekatutik jan orduko, ezagutu zuenAdanek; baita, berak jan ondoan, Adani janerazizion Ebak ere, bere bearra, ta erakeri ezin-galga-rriagoa; bada ezagutu zuten, batak eta besteak,

galdu zutela beren Jaunak doaiez emanikakograzia, ta zuten inozenzia; ta arkitzen ziralabekatupean, ta Jaunaren etsai egiñak; eta, oartu-rik etzutela soñean deus, lotsatu ziran biak; eta,beren alkekizuna kenerazi naiez, estali zirannolerebait, pikutik arturikako zenbait ostorensoñeko zirtzillarekin. Onetan daudela, aditzendute, an zebillen beren Jaunaren otsa, edo itza;ta ematen diote bertan igesiari, ta gordetzendira al duten betala. Orra gaizkiaren lagunak!orra gaizkiaren ondorengoak! Lotsa, alkekizuna,ta beldurra. Ez dituzu ekusi zuk ere zere baitannoiz edo noiz? Bai noski, ta gaizkiren bat egindezun aldioro ere, naiz itzezkoa izan zedilla, edolanezkoa, naiz gogo utsezkoa, zure gaizkia tatxarkeria.

Itz egin zien Jaunak bizi beren gorde-tokira;ta adirazi zien, egin berririk arkitzen zen berenutsaren itsustasuna; ta eman zion bakoitzarizegokan sentenzia. Esan zion bein Ebari: bai? Jandun erorrek, eta jan-erazi dion Adani nik bieidebekatu nizuen, arako sagar edo arbolatik?Oroituko az bada, bizi azaño. Ik izain ditun baiere denboran nekeak nekeen gain, kezkak kez-

ken ondo; ta erditze gogorrak gogorrekin: ta,zeren ere buruz ibilli azan, ta gaizki, ta galduduan erekin batean ere gizon au, gizonareneskupean egoin az beti, ta egiten ditunala, nai ezituken gauzak eta lanak.

Itzultzen da gero Jaun bera Adanegana, taerraten dio oni ere: ik, nere erranak aldebat utzi-rik, egin duk ere andre galgarriaren errana; tajan duk ik ere, nik iri debekaturik utzi nien arbo-latik? Orain artuko duk, orain, ere lan eder onenirabazia. Lurrak i nor izatera, berez, edo manea-tu ta ondu gabe, ekarri bear zien zuek ongi tanolanai bizitzeko emen lurrean bear zenutenguzia. Ez az izandu i, ez, izan bear uena. Ez dukik egin, ez, nik manatu nienik. Egin duk ik eregogo gaistoak eman diena: ta, nere grazia taadiskidetasuna galdurik, egin az i ere bekatua-gatik nere etsai gogor beltz-itsusi, ta galdu. Badaik egiñen dituk, bai, emengo aldiak; eta, paradi-sutik aterarik, nik utziko aut i nekezko bazte-rrean ta lur madarikatuan: jan-edanen baduk, anbillatu bearko dituk ere janaria ta edaria; ta billa-tu bearko dituk, maiz eta galanki nekatzen azala.Izerditaraño ariko az lurra maneatzen, ta alere,

zenbait aldiz beintzat, arantzak, elorriak, etabidegabeko gauzak emain derozkik ere lurrak,labore-lekuan; eta orduan ire janaria izain dukganaduarena, edo belarra, edo anitz-anitz obeaez den gauzaren bat. Ire neke-izerdiak, ogi zatibat, edo bear den beste zerbait biltzeko, iraunbear dik ill adin artean: ill bear duk ik; eta illendituk ire ondorengoak ere, ire jate txar, ta beka-tu galgarriagatik. Orra Jaungoikoak egin zieztenkarguen mamia, ta sustanzia; ta orra Jaungoiko-ak Adan naigabetuari ta Eba galgarriari emani-kako sentenzia ta kastigua! Ekusten dezu zeinizugarria!

Gaur agertzen baliz Jaungoiko bera gure kon-tuak artzera, zer errain ote lioke gutatik bakoi-tzari? Zer karguak egiñen lizkiguke, oraindaño-koan guk egin ditugun utsegite ta txarkeriakga-tik? Zenbat eta zenbat bekaturekin emain liokebakoitzari bere begietan! Zein itsusiak agertukoote lirake oriek, eta zein bidegabekoak! Adanekbat egin orduko, an zuen bere gain bere Jaungoi-koa, ta aditu zuen nornai arritzeko den, ta zukzerorrek ekusi dezun, sentenzia. Agertzen balizorain, guri dagokiguna guri ematera, gutaz zer

izain ote lizake? Bertan noski geldituko giñakeillotzak, eta betiko galduak. On utsez, orain ixillikdago gure Jaungoikoa; ta begira bezala dagozentzatzen ote garan, geren gauzak garai oneanprestatzen ditugula, kontu onak emateko. Zorio-nekoak mugaz, ta luzatu gabe, orretaratzen dira-nak! Orietatik izain gara, gaizki egiñaz damutu-rik, ongitzen baditugu geren egitekoak. Ori da,guk emen beti egin bear duguna. Nik beintzategin uste dut, eta bertatik alere, nere Jaunakartan laguntzen didala; ta erditsi uste dut, arta-rako eskatzen diodan bere laguntza. Indazubada, nere Jaun maitagarria, bai arren, bai!

C.Latz illun-gogorra da Adanek

bere bekatuagabik izandu zuendamu-urrikia

Manatzen dio bere Jainkoak Adani ateradakiola Paradisutik, eta doala bere bekatuaridagokan sentenziak diona egitera, edo lurramaneatuz, ta nekezko izerdiarekin bere jan-

edana, ta gañerako bear dituen gauzak, billatze-ra. Ateratzen da andik Adan ixill-ixillik, eta bere-kin bere andre Eba daramala. Baña zein illun tatriste atera ote zen andik Adan? Zenbat naigabe-rekin? Ez ote zerien negar-malkorik aren begiei?Eta zer asmoak ote ziran, aren gogoan orduanzebiltzanak? Nork au adirazi? Jakintsua zenAdan, izandu bada munduan bat ere: ta bertatikezagutu zuen, galdu zuen Paradisutik, eman zio-ten bazterrera zijoana. Paradisua zen alabaña,Jaungoikoak bere adiskide maiteei prestatu zientoki eder bat; eta toki gizon batek, atsegin-kon-tentuz beterik bizitzeko, desea zitzakeen gauzaguziak zekartziena: ta, toki onen lekuan, Adanekzuen lurra, lur maradikatua zen; ta lur, gauz onzenbait dakartzienean, nekez ta izerdiz erakar-tzen zaizkana.

A zer trukada trukada au Adan bekatariaren-dako, ta onen ume galduentzat! Ekusi zuen Ada-nek zer zen Paradisua. Bazekusan, onen ordezematen zitzaion bizi-tokia: ta ezagutu zuen, gukez bezala, bere bekatuagatikako trukada; ta tru-kada onetan ark, eta guk galtzen genuena; tagaltzen genuela beti-betiko; ta galtzen genuela,

kalte arrigarriak andik zetozkigula; bada Adanentrukada gaistotik datozkigu izaten ditugun erita-sunak, naigabeak, kezkak, eta malurrak; baitaumeen eskergabetasunak, auzokoen erriertak,gertatzen diran eriotzak, eta gañerako, bekatu-tik datozen, bidegabeak, eta ekusten ditugun langogorrak, auziak, gorrotuak, eta neke-izerdiak.Oriek gogoan artu ezkero (artuko zituen bezala),zenbat izain ziran, Adani bere biotza ingurutukozioten illuntasunak, ai! gogorrak, eta tristurak?Nor au adirazi? ta nork ezagutu ere?

Eta bitartean zer egin ote zuen andre gaiso,Eba minbereak? Zer egin zezakeen? Negar, tanegar! Ezagutzen zuen alabaña, berak zuela tru-kada gaistoan obenik geiena: bera zela lenenikuts egin zuen bekataria: bera zela Adan tentatu,ta bekatari eragin zuen emazteki galgarri gais-toa; ta bera (Jaunak zionaz) neke, ta perellikgogorrenak ekusteko zegoen emakumea.

Paradisutik ateratzean errain zuen Eba min-bereak; eta errain zuen negarra zeriola: norkarindu ninduen ni, senarra utzi, ta bakarrik auParadisuan ibiltzeko? Egondu banintz ni Adanenbegietan, edo onen bistan, ta bazterrean, sugea,

edo sugearen itxuran sulezeko etsai madarika-tua etzen asiko nerekin itzketan, asi zen bezala;ta ni gaur egoin nitzan nere Paradisuan, atseka-berik bage, ta birtutez ta kontentuz betea! Arin-du nintzan, bakarrik ibiltzeko; ta, Paradisukobazterrak ekusten nenbillela, au agertu zen nereetsai engañaria; ta, ongi nai zidalako idurian, taurrikaldurik bezala, galdegin zidan, nola bada tazergatik debekatu diezue zuei zeren Jaungoikoakarboletako fruta? Arbola bakar batekoa debeka-tu digu; eranzun nion nik; eta ori ere debekatudigu, gerta ez dakigun andik jatetik iltzea. Erake-ria da ori, erran zidan au bertan nere etsaiak, etaengañu ageria: ori gertatu lekuan, ortik zuek janorduko idikiko dira zuen begiak: ikusiko dezuezer den ongia; ta zer den gaizkia; ta izain zaraz-te zuek, Jaungoiko bera bezalakoak. Orrenbatzuen on ezin ekusiz, debekatu dizue zeren Jaun-goikoak zorioneko zeren jate ori; jan zazue ardu-rarik edo beldurrik bat ere gabe ta gertatuko zai-tzue, nik orain zuri erraten dizudan guzi-guzia.

Ai! etsai galgarri madarikatua! nik orduan arierratera; eta eman banio bertatik igesiari, taiges egin banu Adan arkitzen zen tokiraño, etzen

gertatuko, ez, gertutu zaidana, ta egoin ez nin-zan gaur, nagoen tranze gogor onetan! Bañaberez arintzen denak, aitzina eraman oi berearinkeria! ta ongi eritzi emaztekiak laudarioari,edo lausenga eroari! Goratzen ditut, argandiknik au aditzean, nere begiak (ez nintzan itsutu-ko, orretara baño len!). Ekusten dut arbola debe-katuko fruta: ta, ekusi orduko, iduritzen zait guz-tiz eder-goisoa. Begien ondoren au zen berealanere gogo gaistoa ta jangura; ta, biei zerraikiela,nere esku, ara baño len errerik gelditu bearzukena! Artu, ta jaten dut nik neronek; eta nero-nek janerazten diot nere senar Adan, nerekikoberaegiari! Jan orduko, idikitzen dira senar-emazte bion begiak. Zertako ote, baldin badaki-zu? Galduak garala gerok, ekusteko; ta ekustekobidenabar, galdu ditugula geren ondorengo jaio-kizunak.

Nork (ekusi ezpalu) erran zezaken, nik nereegin berrian; nik, naturalezaren ta graziaren doaiederrez apainduak; nik, gaitzerako bat eremakurtasunik gabekoak; nik, onerako jaioak, naizuen guzia nere eskuetan nuenak; nik, naigabe-rik etzen Paradisuan bizi bearrak, eta nik, Para-

disutik, ill gabe, sekulako gloriara igateko egi-ñak; nork (diot berriz ere), nork erran zezaken,nik au guzia nere naiez galdurik, etorri bearnuela, orain dadukadan egoera illun beltz galga-rri onetara?

Orra bada: onetara naz ni; ta laster alere, edoJaungoikoak egin ninduenetik ordu gutirenburuan; bada guti dira Paradisuan nik egin ditu-dan orduak. Onetara naz ni, bai; ta ez ezinego-nez zorioneko nere Paradisuan: bada banuen nikau, bear nuena, ta geiago; ta ez niuduen ni nereJaungoikoak andik aterako, utzi banio geldirik,eta ukitu gabe, bear ez nuen ta berak debekatuazedukan arbola bakar bateko frutari. Onetara-naz, bai; ta onetan nik neronek ekusi bear ditutnere Jaun zuzenak adirazi dizkidan neke-izerdi,erditze gogor, ta ezin erran-al-adiña lan taoñaze; ta, oriek ekusi ondoan, ill bear dut nik nai,ta ez; usteldu bearra da, ta, izandu ezpaliz bañogeiago ageri ez dela, gelditu bearra nere gorputztxar au; ta au erioaren ortzetan utzirik, joain danere anima... nora ote? Ai au pena! au, bizinazan arteko nere nekea! ez jakin nik, ez-etajakinen ere, bere gorputzetik au atera artean!

Eta zertara joain ote da, sulezeratzen bada? Ankiskiltzen ta erretzen beti ta beti egotera. OrraEba gaisoaren orduko kezka ta naigabezko bel-dur izugarria! Eta bekatuan arkitzen den edozei-nena? Daraman bidea utzi artean, era berekoa.Utzi ote dut nik, nere bekatuak ar-erazi zidate-na? Bai, baldinbere! Ala gerta dedilla, nere Jaun-goiko maitagarria: ta gerta dedilla, nik berriz oroñik sartu gabe, mundu galgarri onen atzaparre-tatik iges egitea: bai arren, bai!

A muliere initium factum est peccati, et per illam omnes morimur.

Eccl. 25. 3.

Lenbizlko emaztekiak galerazi zuen beresenarra; ta, bere senarrarekin batean, galdu gin-duen bien etorki guziok; eta aurtiki, edo botaginduen erioaren atzapar gaistoetara! izan naiez dutenak lenbiziko galgarri onen erako gal-duak, utzi bearko dituzte era bereko beren ibille-rak eta begien arinkeriak: bizi bearko dute berentokian, edo beren Jaunaren legea beren gogotik

uzten ez dutela. Bebiltza bada, emaztekiak eze-zik, gizakiak ere beren bidez; ta bide ta lagungaistoen igesi. Ori zeren egin etzuen, galdu zenAdan lurreko Paradisuan, ta galdu zen bereemaztearen itz bi aditu orduko, beste tentaziorikgabe. Zer gerta dakioke bada, Paradisutik urrun,ta etsai galgarriz ta griña gaistoz inguruturikdabillenari, erne ibilliz, ongi begiratuz, ta orduo-ro eskatzen duela bere Jaunaren laguntza ta gra-zia, uzten ezpaditu zerura begira bere asmoak,ara zuzentzeko gero bere oñak eta gauzaguziak?

Nork daki zer? Arkitzen da alabaña alde gais-toetara guztiz makurtua, ta aragiaren loikerieta-rako tirrikazioz betea. Zorionekoak, oriek garai-tuz, begiak itsiz: okasione txarretatik iges egi-ñez, ta, alik ongiena pausuak zuzenduz, garbirobizi diranak! A, ni, gaurdanik badaere, egitenbaninz orietatik bat, edo orien lagun! Indazuarren, nere Jaungoiko maite, nigatik gizon egiña,orrelakoetatik izateko, bear dudan zure indarguzia, ta laguntza. Eskatzen dizut, bai, nereoraindañoko utsegite guzien damu andiarekin,ta uts berririk ez egiteko asmoz ta gogoz beterik

arkitzen nazala. Ez niri au ukatu, Jesus maitea;ez, arren, ez!

Emisit eum Dominus Deus de Paradyso volupta-tis, ut operaretur terram, de qua sumptus est.

Genes. 3. 23.

Orra bere bekatu eskergabekotik Adanekatera zuen ondasun guzia! Bere Jaunak on-utsezemanikako grazia, ta zeruko doaiak galdurik,errumes beartsu baten itxuran, Paradisutik ordu-gaistoan ateratzea! Zertara? Lurra maneatzera!Nola uste dezu? Ongi nekatuz, ta izerditan goize-tik arratseraño dabillela; ta dabillela, bere gogo-tik utzi bage nondik datorkion lan gogor au: tabere neke-lan-izerdi guzien buruan, berari gerta-tu bearra, edo zertan gelditu bearra zen, berekinzeraman bere gorputza. Nondik zuen, baldinbadakizu, Adan gaisoak bere gorputza? Lurretik.Eta zertan gelditu bearra zen Adanen gorputzau? Gelditu zenean: edo lurretan, ta auts egiña.

Ai, Adan, Adan! A zori tristeko gizona! Paradi-suko atsegin-gusto guzietarako jaioa zu; ta, orko

zere gusto-atsegin-kontentuen artean bizitzenbaziñan zenbait denboraz bear zen eran, etazure Jaungoikoak eskatzen zizun bezala, zerurabearra zu; ta zerura bearra ill-ere bage, ta kon-tentuz beterik arkitzen ziñala! Eta galdu zuk auguzia, deusez bat bailiz bezala; ta galdu zuk,bokadu txar bategatik! Non zenuen zuk orduanzere burua, edo non zuk zere adimentua?

A nere Jesus maitea! ta non nuen nik nerea,Adanen ondoren nenbillenean, edo, nere gogogalduari atsegin egiteagatik, galtzen nuenean,Adanek bezala, zeru bera, edo zerurako eskua taderetxa dakarren grazia? Ta galdu ezpanu, Ada-nek baño, geiagotan edo bein baizik, etzen izain,izaindu den bezain buru-bagekoa, aldi artakonere erakeria! Baña nik galdu dut au, nere Lege-ko gauza larrietan uts egin dudan aldioro, edobekatu larri bakoitzarekin! ta galdu dut, deusezbat baizik galtzen ezpanu bezala, ta atsegin-kon-tentu ta poz andiarekin! Ai Jesus! ez luke, ez, gal-duko Adanek, galtzeko baleduka, bere Paradi-sua! Ez eta nik ere nere bekatu berriekin zerura-ko nere deretxa ta grazia! Ari urrikitu zitzaionbere bekatuaz; baita niri ere nere guziez. Guzien

damuz beterik nator gaur zure oñetara: barka-mentu esker nator, ta ongi bizi naiez-ta-naiezbetea. Indazu onetarako bear dudan guzia; baitanere oraindañoko utsen barkamentua ere. Baiarren, Jesus maitea, bai!

Ipsi autem, sicut Adam,transgressi sunt pactum:

ibi praevaricati sunt in me.Oseae., 6. 7.

Len batean Profetaz erraten zuen gure Jaun-goikoak; Orra Israelko jendeak egiten dutena!Adanen gisan urratu dute, ta autsi, beren itza tanere Legea! Bada promisloko bazterretan bizidira, jentil batzuek bizi litezkeen bezala, ta nitazkasorik egiten ez dutela! Elkar ezin ekusi duteladaude, ta, mindurik, gizon odoltsuen eran! Noriberea kendu naiez dabiltza; aragizko loiez zikin-duak dabiltza; ta, ni aldebat utzirik, artu dituzteberen Jaungoikotzat, maite dituzten gauzak!Orra zein arritzekoa den, nere Israeldarrak egi-ten dutena!

Au da Jaungoikoak orduan bere Profetarierranerazi ziona. Eta zer ote da egungo egune-tan adirazi litzaikeguna? Ez da munduan arkitzenorduko israeldarren erako jenderik bat ere? Ezda geroz jendartean lapurreririk? Ez da aserre-tzerik? Ez da gaistakeririk? Ez da zikinkeririk? Ezda beste gisako bekaturik ere? Ager bitez, zer-bait orrelako beren bizian egin ez dutenak; etaekusiko dugu, zein bakan-bakanak diran oriek,eta zenbat eta zenbat gañerako bekatari gaisto-ak! Zeñetatik ote zara zu? bear den eran bizidiran onetatik; edo bekatari txar gaistoetatik?Gaistoetatik, Jaungoiko maitea, gaistoetatik; etagaistoen artean ere gaistoenetatik! Bada konta-tuak dira, zure mandamentuetan bein, berriz, taaskotan nik urratu ez ditudanak!

Eta zer izain zen nitaz, edo non egoin nintzanni gaur, ta, etorkizuna den gereko sekula guzi-guzian, zu, nere Jaungoiko maitagarria, ez etor-tzera, etorri zaran eran, edo gizon eginik, ni ta nibezalako tristeok geren gaistakerien kateetatikateratzera! A baña! atera ote naz ni alere orrela-ko kateen atzapar artetik? Nere naigabez izanduda ni ez ateratzea, orrelako katetan arkitzen

banaz orain ere; bada nornai ortik atera ditekezure laguntzarekin batean; ta zuk, nai dutenguziei ateratzen laguntzen diezu, naiz gabazdela, ta naiz egunaz; baita edozein orduz ta pun-tuz ere. Orain beintzat autsi naiez nago ni eraorretako nere kate izugarriak. Lagun zakizkit zu,nere Jaungoiko maitagarria, oraingo nere lan ononetan; ta indazu damuz ta urrikiz errateko gra-zia: Nere Jesukristo Jauna, etc.

XIII.garren OTOITZ-GAIAGIZON EGIN BAÑO LEN AGERTU ZUEN

GURE JAUNGOIKOAK BEKATARIENGANAKO BERE URRIKALTASUNA

Andia bazen ere, etzen zuzenbiderik bagekoaAdanen ta Ebaren bekatua. Zuzenbidea zen gureJaungoikoa gizon-egitea, ta, gizon egin ondoan,artu zituen neke gogor ta odolezko eriotzazekin,bekatuaren zorrak ateratzea. Jesusen nekeeriotz au izandu zen, jentilen iritziz, erakeria, taJudu arrotuen eskandaliza: baña bekatuaren zorandiak eskatzen zuten bezalako erremedioa, edozuzenbidea. Denbora joan zen, Adanen bekatutikgure Jaungoikoa gizon egin zeneko; ta, berenzuzenbideaz etsirik, gal etzitezen Adan bera taberaren ondorengoak, agertu zuen Jaungoikoberak denboraz, edo bear zen sasoiean, lan edogauz onetan egin gogo zuena, oraingo otoitz-gaionetan ekusiko degun bezala.

A.Bekatariez urrikaldurik,

agertu zien gure Jaungoikoak, bein Adani, ta gero bertze anitzi,

bere gizon-egin bearra

Urrikari gaituen, gure Jaungoikoak, ekusiorduko Adan ta gu, aren bekatuagatik betiko gal-duak, berezi zuen, bear bezalako gure zuzenbi-dea edo erremedioa; au da, adirazi dugun beza-la, Jaungoiko beraren gizon-egitea. Gure zuzen-bide au etzuen Jaungoikoak gorderik iduki beragizon egin artean: agertu zuen agitz eta agitzlenago; baita, bein baño geiagotan ere. Agertuzuen, bai, agitz lenago; bada millaka juan izanduziran urteak Adanen bekatutik, Jaungoikoa gizo-negin zeneko; ta bekatuaren ondoren, laster adi-razi zuen gure Jaungoikoak egiteko andi, tazuzenbide guztiz eder au: adirazi zuen alabaña,Ebak eta Adanek bekatu egin zutenetik, Jaunbera bere sentenzia, ta bien desterrua ematenasi bitartean: ta bitarte laburra izandu zen, Eskri-tura Santak agertzen digun bezala. Eta, orduanezezik, geroz ere, bein baño geiagotan agertu

zien gure Jaungoikoak Adanen ondorengoei erre-medio bera, edo beren zuzenbidea; bada agertuzion Abrani, agertu zion Jakobi, ta agertu zienanitz Errege ta Profeta andiri ere.

Ez dezu ekusten, zein ona den gure Jaunandia, ta zein urrikaltia? Egin orduko JaunakAdan, Adan Jaunaren kontra; ta alere Jauna Ada-nen billan ta ondoren bezala! Zergatik ustedezu? Adanen bearrez, edo bere premiaz? Ezbada, baizik Adani ongi, ta geiegi naiez; Adaneroria bere bekatuaren loietik ateratzeagatik;eta sekulako kaltear geldi etzitezen Adan beka-taria, ta Adanen ondorengoak. Orregatik bada;ta, ez Adanen edo onen ondorengoen bearrez,billatu zuen gure Jaunak Adan bekataria; ta adi-razi zion Adani, Adan beraren ta gure guzienonerako egin gogo zuena, edo bere gizon-egite-ko gogo, ta asmo artua. Au beran adirazi zienbein ezezik, askotan ere Adanen umeei, taumeen ondorengoei, bere gizon egiteko ordua tadenbora etorri artean. Zenbat urtez, uste dezu,egondu zela ordu onen begira gure Jaungoikoa,Adanek uts egin ezkero? Zenbat urtez? Laumillaz ta geiagoz. Orrenbat denboraz, ta eterni-

dade guzi-guzian iduki zuen gure Jaungoikoak,bein ere bere gogotik utzi gabe, gizonen zuzen-du-naia: ta nai, Jesusen anitz neke-izerdi ta odolixurtze erakarri bearra!

Aitu zaio gure Jaungoikoari gu zuzen-erazi naiandi au, Jesus gugatik gizon egin, jaio, ta ill zenezkero? Ez egiazki! ta, gure galduak, guganakogure Jaunaren nai on ori ari aitzera! Gerozkodenbora guzian, ta denborako gau-egun ta pun-tuoro ere, arkitzen da gure Jaungoikoa guri begi-ra; ta arkitzen da, gu ongi ekusi naiez ongibetea. Ongi gabiltzanean, ala gabiltza, zerenlaguntzen digun gure Jaungoikoak geren egitekoandi ta txiki guzietan, ta, Amak umea bezala,eskutik garamatzien zerurako geren bidean.Kentzen badiogu guk geren eskua, bide au utzi,ta bekatuaren ondoren erotu-galduak ibiltzeko,gure ondotik, eta gure billan bezala, dabill gureJaungoikoa: bein, berriz, ta askotan deitzen digu,bere amorezko itzekin, ta adirazten digu berezbatzuetan, ta bertze zenbait aldiz bere lekuandaduzkan gizon jakintsuz, gure aldez, nagusiz,edo bertze zenbaitez, egin bear duguna, gerenbidera berriz itzalzeko, bide berean zuzen ibilze-

ko, ta doakunde zerukoak aisa eta erraz irabaz-teko. Eta aldi orietan ez aditu guk egiñagatik, ezda aspertzen bat ere gure Jaungoikoa guri dei-tzez; ta deitzen, ta deitzen digu berriz eta berri-ro, aren erranak egin, edo geren buruak txoilgaldu artean.

Eta ez da au len, ta gero, ta beti, guri onginaiez beterik, gure Jaungoikoa arkitzea? Bazterbageko ontasunez betea dagoen Jaun batek bai-zik balegike, edo eraman lezake, gu bezaingauza txar baten onerako, era onetako egiteko-rik? Ez segurki! Noiz kenduko diozu bada bereegiteko arazozko au zere Jaungoikoari? Kendezokezu, bizitza on bat artzearekin. Bertatikartu bearra zara, nor bazara zu, edo burua txoilgaldurik ez arkitzera. Artu zazu bada; ta artuzazu, ill arte guzian ez uzteko asmo osoarekin.

B.Nola agertu zuen gure Jaungoikoak

zorioneko berri au?

Agertu zuen, ager zezaken erarik onenean;bada agertu zuen maiz aski; ta bidenabar ager-tzen zuela guzi-guzizkoa dela guk berari beti zorizandu diogun amorea. Ekus dezagun nori, tanola. Agertu zion Adani beinik bein berri on andiau gure Jaun maitagarriak; eta agertu zion, denaserrerik andienerako bidea Jaun berari Adanekeman zionean; ta irabazirik zedukan denboran,bere eskergabetasun gaisto ta bekatu arrigarria-gatik, bertan ta sulezera aurtikitzea; ta aurtiki-tzea edo botatzea eternidade guzian erretzen talertzen Jaungoiko berak Adan au idukitzeko; taalere agertu zion urrikaldutik bezala; ta, al zite-ken gisan, Adan beraren alde Jaun bera jartzenzela: bada agertu zion, Adanen etsaia erriertazedo meatxuz betetzen zuela.

Itzultzen da, onetarako, suge gaisto Infernu-ko etsaiagana gure Jaungoikoa; ta erraten dio: amadarikatua! egin duk ik, bai, egin ezaken lanikgaistoenal Galdu dituk ik Eba, ta Adan, berenondorengo-gaisoekin; bada galerazi diek orieibiei, beti bizitzeko, paradisuan egoteko, taemendik zerura bere orduz igateko, nik orieieman nien indarra, grazia, ta esku guzia. Kon-

tent arkitzen az, bai, ere lan gaisto ta bidegabe-ko irabazi galgarriarekin. Baña itxok guti bat,itxok; ez duk au izain, ez, uste dukan diñako ira-bazia. Badik, bai, orien uts onek bere zuzenbideata erremedioa. Andre batez baliatu az i, gizonagalerazteko: beste Andre batek gal-eraziko dik iriere irabazia. Andre etorkizun onek izain dik beredenboran Seme bat, i ta ire infernuko guziakbaño esku ta indar geiagokoa. Aren seme onekemain ziek bekatari tristei bear dutena, iri buruaautsirik, beren zeruko bidean zuzen ibiltzeko; tabide onez beren denboran badabiltz, dabilzkenbezala, zerurako dituk azkenean; ta au izaindituk beti zorioneko doatsu, atsegin-kontentuzbeteak. I arrastan ibilliko az bitartean; ta ere egi-nal guziekin ezin eragotzi duela orien ibillera: ta,zenbaiti eragozten badiek, beren naiez izain dukori, ta beren kulpaz: baña ez, ezin-garaituz i tainfernuko ire lagunak. Genes. 3. 14.

Au beren alde Jaunagandik aditu zuteneanAdanek eta Ebak, ezagutu zuten, ta bearbadaegin orduko ondasunez bete zituenean baño ereobeki, beren Jaungoikoari zor zioten amorea;bada au aditzean, ezagutuko zuten beren Jaun-

goikoak berriro agindu ta eskeñi zien fabore au,len beragandik artuak adiña, ta geiago, bañozuen faborea zela; ta fabore, len beragandikartuei berak bekatuz eranzun ondoan, ta aserre-tzeko biderik andiena ari eman ezkero, eginika-koa; ta bazekiten, onelako orduan egiten dengauzarik txikienak ere, adiskidetasunetakoandienak baño obeki agertzen duela emallearenontasuna ta amorea. Onen ona den, ta onenemeki Adan bekatariarekin dabillen Jaunagandiknork ez du usteko bere gaizkien barkamentua,anitz eta andiak izanagatik egin diozkan gaiz-kiak, bere barkamentu au eskatu ezkero, guziendamuz ta urrikiz, ta ontzeko gogoz beterik dago-ela?

Era berekoak izandu ziran Jaungoiko berakegin zituen gañerako berri onen agertzeak. Ezluzatzeagatik, agertuko dut orain orietatik bakarbat. Iltzeko zegoenean, Patriarka Jakobek deituzituen bere semeak; eta, guziak bildu ziranean,erran zien: Adi zazue, nere semeak, denborarenburuan guzien onerako gure Jaungoikoak egingogo duena (Jaunak emanikako argiarekin ekusizuen etorkizuna, ta erran zion bakoitzari zego-

kan guzia). Itz egiten dio bein, Ruben zeritzan,lenbiziko bere semeari; ta erraten dio oni, onizegokana: bere-bat egiten du urrengo aldianurrengo biekin. Oriek ziran Simon, ta Lebi. Itzul-tzen da gero laurgarrenagana (Judas zeritzanoni); ta oni, guziak aditzen zutela, ematen dio,eman zezoken berririk andiena; ta erraten dio:Zure semeak, nere seme Judas, jabetuko diranoizbait Promisioko bazterretan, zure izenekotribu ta erreinu batez. Erreinu onetan iraun beardute erregeak erregeen ondoren, ta gobernariandiak, mundu guziak uste duen erremedioa edozuzenbidea datorren artean. Bai: zure odoletikdatorrena izain da mundu galduaren zuzenbi-dea, erremedioa, edo Erremediatzallea. Genes.49. 1O. etc. 11.

Berri au eman zien Jakobek bere semeei,edo, orien buruan, eman zien Jaungoiko berakJakoben ezpañez munduko guziei; ta eman zien,izan zezaten, etorkizunaren uste onetan, Adanenbekatutik zetozkien nekeen zerbait aringarri,bada eman zien Jakobek berezi berri au Ejiptokoerregeen pean bizi ziranean, ta beren jait-bazte-rratik urruti zeudela: ta orregatik eman zien,

ongi nai zielako, ta maite zituelako señalean; taetorkizunaren uste onarekin eraman zitzaten,bear zen eran, orduko beren lan ta neke guziak.

Gu, Jaungoikoari eskerrak, jaioak gara Jaunagizon egin ezkerozko denboretan, ta ez gaudelenekoak uste zuten berri on andi onen begira,baña baditugu guk ere geren etorkizunak; etaorien berri onen begira gaude. Lenekoa bera da,egungo gure Jaungoikoa; ta, len baño ere amoriogeiago bereei erakusten diena; ta itxedan deza-kegu guk, bai segurki, emain dizkigula guri ere,ta lenekoei bezain gogo osoz, uste ditugun gerenberri onak. Eta eman ere ez ote dizkigu arkitzengaran egunetaraño? Zenbait beintzat, bai; taonak alere: bada adirazi digu (ta aspaldi da ori)guri ongi naiez, ta obeki laguntzeagatik, gelditudela gurekin gure Jesus, bere Redenzioko lanandia bukatu ezkero: adirazi digu prest dagoelagau, egun, ta puntuoro, guri geren txarkeriak etabekatu guziak barkatzeko; ta guzi-guziak barka-tuko dizkigula, guzien barkamentua guk nega-rrez, ta bear bezala, eskatu ezkero. Adirazi digugure Jesus berak, beraren nai ta atsegin guziadela gurekin biotzez biotz itz egitea, ta gu bere

graziaz, ta animako ondasun andi-ederrez bete-rik uztea: ta adirazi, beste anitz gauzarenartean, gu nor bagara, guretzat dadukala berezerua; ta zeru, sekulako glorian, atsegiñez, takontentuz betea. Zorionekoak, onenbat berrionez baliatzen diranak; eta, zeru au irabaztekobear diran, ta Jaungoikoak eskatzen dituen gau-zak egiten dituztenak! Bertzegatik ezpaliz ere,onenbat ontarte ta bere faboregatik zor dioguguk geren Jaungoiko maitagarriari eskatzendiguna, ta anitz geiago.

C.Zertako zen

Jaunaren berri on au ta, eman zuen bezain maiz, ematea?

Gure Jaungoikoak eman zuen bere berri onau, edo adirazi zuen bere ongi naiezko gizon-egin bearra, len ukituz adirazi degunerako, edobizi zitezen Adan ta Adanen umeak eta orienondorengoak Jesusen ustean, ta zuzenduko zira-lako beren ustea ta esperautza galdu bage.

Gizon jakintsuak bazekiten Adanek eta gañerakoguziak etzutela berez indarrik aski, bekatuarenzorrak ateratzeko: ori bezain ongi zekiten, berenzorrak ez ateratzera, galduak zirala zordunguziak beti-betiko: ta jakindun berak, denboraberean jakin ezpalute, eman uste ziela Jaungoikoberak beren zorren atera-bidea, zer egin zeza-keen gaisoak? Zer, baizik beren gauzez etsirik,galduen bide galduren bat artu, ta geroz ibillibekatuz bekatu, ta gaizkiz gaizki; ta beren egu-nak bukatu etsien eran, edo desesperatuakbezala?

Orrelakorik egin etzezaten bada, ta ori eginlekuan, ar zitzaten beren obenen alde Paradisu-tik kanpoan zituzten beren neke-izerdiak, berennaigabeak, beren malurrak, beren gaitzak, bereneritasunak, beren iltzea ta munduko kalteak,agertu zien denboraz beren Jaungoikoak berri onandi au; ta adirazi zien idikiko zirala, egunenbatean, orduan ertsiak arkitzen ziran zerukoateak, edo atariak; eta izain zutela nondik aterata pagatu bekatuaren zor arrigarriak. Etzienorduan gure Jaungoikoak agertu, noiz argitu bea-rra zen zorioneko egun ondasundun au, edo noiz

agertuko zen gizon egiña onenbat ondasun ekar-tzeko zegoen gure Jaungoikoa: ta nola berri onau agertu zuenetik, gisa onetan Jesus agertubaño len eunka ta millaka zoazen urteak, galetzezaten gauza au egiñik ekusteko ustea, ager-tu zien geroztik ere noizean bein berri bera, taaldioro siñets ziteken bezala, ta amoriozkobidez.

Adani berri au eman zionetik, bi milla ta eun,ta ogeita bederatzi urteren buruan bezala, erranzion Jaunak Abrani; ez da zer-etsi, nik zuen aldeAdani len adirazi nionaz: eginen naz, bai, eginennaz gizon, gizon-egiteko nere ordua etortzendenean, ta gizon egiten nazanean, zure ta zureondorengoen odoletik artuko dut nik nere giza-tasnua: Genes. 22. 18.

Andik laur ogeita zazpi urteren buruan auberau adirazi zien Jakoben semeei, araistianekusi dugun bezala. Andik milla ta zazpieun talaurogei, ta zenbait urteren buruan egin zenJauna gizon; ta urte orietan usuago, ta maizeman oi zuen egiteko beraren berri au: ta emanzien, bertze anitzen artean, Dabid Erregeri,Isaias Profetari; baita Amos, Mizeas, Ajeo, ta

Malakiasi ere; baña guziei baño klaroago ProfetaDanieli (c. 9. 25.): bada oni adirazi zion zenbaturte ta asteren buruan etorri bearra zen JesusJaungoiko-gizon egina, ta noiz izain zen oneneriotza, bere Aitari gure zorrak pagatzeko. Taoni, ta erran ditugun Profetei adirazi zien, baitaSibilei ere, batzuei bere jait-ordua ta bizitza, tabesteei bere nekezko pasione santa, ta eriotzgogorra; ta adirazi zien, guzia eraman bear zuelaamorez ta gogoz gure onagatik, eta irabaz gene-zan guk Adanek galdu zigun zerurako gereneskua ta deretxa.

Orra bada zertako zen Jaunaren berri au, taonen maiz au mundukoei Jaungoikoak adiratzea.Guk badugu orduko gauzen, ta lenekoak egin oizituzten gaizkien berria. Begitan ematen diguorien itsutasunak, eta aisolakabe ero galdu-gal-garriak; eta alere zentzatzen gara? Lenekoakga-tik egiteko zedukana, egin du gugatik gure Jaun-goikoak; bada egin zen gizon gure guzien onera-ko: ta geroz ere gugatik egin ditu Jaungoikoberak, leneko gizonakgatik egin etzituen anitzgauza. Baña zer atera du guziarekin gugandikgure Jaungoikoak? Askotatik beintzat, lenekoen

gisako aisolagabekeria ta esker gaistoa, besterikez.

Eta nora ote doaz, orrela dabiltzanak? Jaun-goikoaren juizio izugarri-gogorrera, ta sekulakogalduak izatera, lenagoko zordun gaisto esker-gabeak bezala! Begira, gizonak, begira, berrizere etorri bearra da, len etorri zen gure Jaungoi-ko bera: baña bigarren aldi onetan etorriko daera izugarrian; ta etorriko da, gugatik egin due-naz guri kargu zorrotzak egitera; ta, egitendugun guziaren kontu zuzenak artzera! Kontugaistoak orduan guk emain ditugu, baldin Jaunberari, len ta gero zor dioguna gogoan arturik,eranzuten ezpadiogu esker umillez, ibillera zuze-nez, bizitza garbiz, ta amoriozko biotzez, tagogoz. Berak digula orretarako bear duguna;baita anitz eta anitz geiago ere. Bai arren, bai!

Secundum magnitudinem illius, sic et misericordia illius cum ipso est.

Eccl. 2. 23.

Gure Jaungoiko maiteak, Adan egin baño lenegiten ditu zeru-lurrak, itsaso-odeiak, eguzki-iza-rrak, eta munduko gauzak. Orien ondoren egitendu Adan; ta, egin orduko, uzten du gauza guzienjabe ta jaun egiña. Baña zer da Adanek egitenduena, onenbat on egin dion bere Egillearekin?Egin zezaken gauzarik gaistoena! Aldebat utzi,ta saldu Jaungoiko bera sagar-bokadu bategatik:edo uts arrigarri ta bekatu beltz itsusi batekinguztiz aserreturik iutzi bere Jaungoikoa. Eskergalanta! pagu ederra! Zer zen orduan, AdaniJaungoikoaren aldetik zegokana? Bertan illik gel-ditzea? Ezer-ez bat bezala zen gelditze ori. Zerbada? Sekulako suan ondaturik Jaunak uztea; auura kiskiltzen ta erretzen beti, ta beti lertzen taurratzen au idukitzeko? Etzen geiegi, ez, Adanenbekatuari zegokanaren alde ori guzia. Zer eginzekikeon bada bere esker gaisto, ta bekatu izu-garriagatik? Nork jakin? Nork adirazi?

Baña zer da orduan gure Jaungoikoak Adanieginikakoa? Siñistuko zeunke! ordurañokoguzian egin ziozkanak baño, ontarte ta faboreandiago baten egitea! Ta bere lanez ta egitekozJaungoiko maitagarriak mundoko guziei adiraz-

tea, bere esku altsua diñakoa dela duen urrikal-tasuna ta miserikordia; izanik ere bazter bage-koa, ta asma al adiña ta geiago ta geiago dagi-kena, duen eskua; bada kastigu-lekuan, emanizandu zion Adan bekatariari, eman zekikeonberririk andiena, ta adirazi zion egiñen zela beragizon, ta artuko zuela bere gain aren ta gure zorguzia!

Zer zen, au bere Jaunagandik aditzean, Ada-nek egin bear zuena? Zer? Baizik damuz ta nega-rrez bazterrak beretzea; itzez ta biotzez, ta aldeguzietara eskerrak ematea, ontasun utsez beteadagoen, ta ondasunez ta ondasunez betetzen arizekion bere Jaungoiko maitagarriari. Egin otezuen Adanek orrelakorik? Etzuen utziko, beintzatari zegokionaren, ta zor zionaren ezagumentubagez. Zorionekoak ura, ta gu ere, egin bazuenark, eta guk orain badaere egitera, egin bearduguna. Eginen dugu guk ori, egin ezkero, gurezor andien, ta Jaunaren ontasunaren ezagumen-tuak eskatzen duena: ta ala izatera, izain duguguk lenen barkamentua, ta gure Jaungoikoakematen digula, bere zeruko betiko gloria. Izan

dezagula bada, emendik atera orduko. Bai arren,Jainko maitea, bai!

Non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum ex lingetur.

Prov. 24. 10.

Lurreko gaistoak ez dute begiratu nai etorki-zunera. Sartuak daduzkee beren buru-biotzakemengo gauza galgarri txarretan; ta lurretikbegiak ez goratzeagatik, ez dute kasorik egin naizeruko argi eder, Jaunaren deitze zuzentzalleez.Beti emen bizi-bearrak bezala bizi dira, edo,iltzen diranean, ilko balira bezala astoen gisan,edo gorputz ta anima. A ero, zeren buruen gal-garri-zentzugabeak! Egunen batean etorriko zai-tzue, bai, orain aldebat uzten dezuten ezagu-mentua! Baña ezagumentu eskergabekoa; taezagumentu, bekatutik, eta onen ondoren dato-rren sulezetik, aterako etzaituztena! Orain zuekezagutzera orduko zuen damua, erraien- erre-tzea, ta neke arrigarria, bertatik zentzatukoziñazkee, bai: bertatik kontuz, ta erne begiratu-

ko zenioke, zeruko argiak erakusten duen etorki-zunari; ta egiñen zenukee, Jaunak adiraztendizuten guzia. Baña zuek zeren gogo txarrakaspertu nai! Zuek ez utzi nai zeren aurkeridollor-eroak! Eta zuek nai bizi, geienen gisan,edo gaizki ta gaizki!

Bertze onenbeste gertatzen zitzaien, lenago-tik munduan izandu ziranei. Kontatuak ziran, edoagitz guti, Adanen egunetatik Jaungoikoa gizonegin arteko denboran, bear bezala bizi ziranak,urte ta denbora beretan gaizki bizi zirauenaldean; ta alere adirazten zien guziei beren Jaun-goikoak, onak izateko egin bear zutena; ta ema-ten zien bein ta berriz, ta askotan ere, guzienonerako egin gogo zuen gauz andi onen berria!Onez au guzia, ta guziei ongi naiez.

Onela guri Jaungoiko berak begiratzen ezpa-ligu orain ere, non leudezke gaur munduko geie-nak? Deiez, gogargiz, graziaz geren biotzak uki-tuz, ta beste milla moduz laguntzen ezpaliguguri geren Jaungoikoak, orain ongi bizi diranakere nola biziko lirake? Ageria dago: gañerakoakbezala, ta bear bada agitz gaizkiago. Jaungoiko-ari eskerrak, egiten digun oraingo geren ongi

laburraz; bada Jaungoiko berak orretan guri ezlaguntzera, ori ere guk egiñen ez genuke. Berakdigula geiago ta geiago egiteko grazia; ta, zeru-ko gauzak gogoan daduzkagula, geren egunakongi bukatzeko bear duguna. Bai arren, bai!

Vae dissolutis corde, qui non credunt Deo, et ideo non protegentur ab eo.

Eccl. 2. 15.

Zorigaistoan jaioak, biotz urratu edo bizitzagaldu batekin emen gure artean dabiltzanak!Bada oriek, edo siñisten ez dute Jaungoikoakerraten dienik, edo gogo gaistoak ematen dienada orien gauza guzien eragillea. Beude nai adiñadenboraz oju ta oju predikariak, erran bezateerran al adiña konfesari onak, aditzen zaienak,eta munduko guziak: alferrik izain da orien oju taerrate guzia: ez dituzte berdin gaistoak ontzatartuko orien erran-oju oriek. Oriek len izan dudiranak izain dira gero ere; ta beti izain dira erozentzubage galduak.

Zer nai dezu zuk, gerta dakion, oriek bezalaJaunaren erran onak aldebat utzirik, bere gogoradabillenari? Zeri dagokala (erran ezadazu) emanbear dio Jaungoikoak onelakoari, lenekoei bañolaguntza ta deitze andiagoren bat? Eta, ematenez diola, nola aterako da bere aztura gaistoenerreka ondatu arrigarritik, ara baño len, bidegaistoz gaisto zebillela, erdi-lertua zegoen beka-tari arla? Zorigaistoan jaioa bada, gisa onetanarkitzen den edozein anima, beraren Jaunak ezegitera, noizean bein egin oi dituen gauz andie-tatik bat edo bertze, bada ez du egiñen eginbear duenaren laurdenik ere, ta galdua izain dasekula guzirako.

Orra zertaratzen den, onez deitzen dion Jau-nari erantzuten ez dion anima! Ta orra norinaigerta dakikeona, kontuz ezpadabil, bizi den den-boran. Geroko onaren ustearekin, ta maiz ager-tzen ziela bere gizon egin-bearra, ta andik aterazezakeen ondasuna, ondu nai izandu zituen gureJaungoikoak leneko jendeak eta Israeldarrak. Oribera billatzen du Jaungoiko berak, sulezekoberria ta zeruko ondasunen ustea guri gerengogoan sartuz, guri geroi eragin-naiez dabille-

nean geren legeko gauzak. Lenekoetatik anitz,eta askok baño obeki egiten ezpaditugu gukgeren gauz oriek, galduak izain gara gu ere lene-ko galduekin batean; ta galduak izain gara seku-la guzi-guzirako.

Orretara naiteke ni? Ta orretara, nik neroneknai dudela? Orretara naiteke ni, nigatik gizonegin ezkero nere Jaun on maitagarria, ta Jaunberak geroz egiten zizkidala, egin dizkidan adiñagauz on ta ontarte? Orretara naiteke ni, ta buru-tik irauzi, edo erotu bage? Au badakit, eta alerebizi naz, bizi nazan bezain aisa, ta aisolarik gabe!Au badakit, eta ez naz saiatzen zerbait badereegitera, gerta ez dakidan malur arrigarri au? Zer-tan nago ni, nagoen bezala, nere oraindañokoalferkeri ta nagitasun zenzu bagean? Noiz arteaniraun bear ote dute oraindañoko nere erakeriak,eta urrats edo pausu makurrak? Noiz itzuliko nazni, nere billan, ta ondoren dabillen, nere deiezdagoen, ta ni beretu nai ninduken, nere Jaunandi ta jabe Jaungoiko maitagarriagana? Gaur-danik, Jauna, ta bertatik, bat ere luzatu gabe,zuk laguntzen didazula. Biziro zugana noan; tanoan asi ta gelditu gabe, kendu bear didazu zuk

zerorrek nere bekatuen karga pisu au. Ziñezeskatzen dizut, eta damuz beterik, erraten dizu-dala: Nere Jesukristo Jauna, etc.

XIV.garren OTOITZ-GAIANORAÑOKO DEN GURE JAUNAK,

GUGATIK GIZON EGITEAN, EGIN IZANDU ZIGUN

ONTARTEA TA FABOREA

Gauz onak, etorri orduko, atsegin-kontentuzbetetzen dituzte, orien begira zeuden biotzak:baña, etorkizun arkitzen diran denbora guziannaikunde utsa ta desira, besterik ez dakarte; tadakarten desirkundea, edo beren naia, anbatandi biziagoa da, zenbat andiagoak diran, taobeak, uste diran gauzak edo ondasunak. Lene-ko jendeak onelako deseoz ta naikundez beteakbizitu ziran, Jaungoikoa gizon-egin arteko denbo-ran: ta, orien desirak adirazten dutenaz, guztizandia zen Jauna gizon-egitetik oriek uste zutenontartea. Nola-ere-bait orain guk ekusteko, nora-ñokoa den oriek uste zuten, ta guk eginik ekus-ten dugun ontarte au; ta, ontarte onegatik gukgeren Jaungoiko-gizonari zor diogun esker-amo-rea, ekusi bear degu nolakoak izandu ziran, Jau-nak au egin arteko denboran, gaude oriek, eta

orien artean zenbait Patriarkak, Erregek, eta Pro-fetak izandu zituzten Jesus ekusi-naiak. Asi gai-tezen Patriarken ta Erregeen ekusi-naietik.

A.Lege zarreko patriarken,

ta errege zenbaiten Jainkoa gizon-eginik ekusi naia, ta desira

Bederatzi eun, ta ogeita amar urtez bizitu zenAdan Paradisutik kanpoan. Zenbat bere bekatua-ren damu ta naigaberekin? Berak daki, ta bera-ren jabe Jaungoiko maitagarriak. Bazekien len-dabizitik Adanek (ekusi dugun bezala) etorkizu-na, edo Jaunaren gizon egiteko asmoa. BazekienAdanek, aren gaizkitik, datozen kalteakgatik etanai dutenen onerako zela gure Jaunaren gizonegitea. Ekusten zuen Adanek, anbat denborazberak bese beingo utsagatik zeramana; ta arenume gaisoak orduko aren uts beragatik eramanbearko zutena. Etzen brontzezkoa, ez; etzen bur-dinezkoa; ez eta arri gogorrezko ere Adanen bio-tza: aragi bera-minberezkoa zen, ta damuz erdi-

ra zitekena. Bada, Adanek orduan zituenakbezain ekuste gogorrak, ekuste egunorokoak,eta ekuste, egunean askotan berritzen ziranak,zertaratzen etzuten aren biotz beratx minbereau? Zer negarrak, bere biotzaren aldi orietakoestutasunagatik Adanen begiak isurtzen zituzte-nak! Zer aiak, biotz berak bere naigabeekin gauta egun maiz aski, ta anitz aldiz Adan gaisoariidarokitzen ziozkanak! Zenbat bider, egiñazdamuturik, asi ote zen Adan gizajoa bere kontra,ta Jaunari deitzen?

Deituko zion, bai, Adanek bere Jaungoikoari;ta eskatuko zion (nork daki zenbat aldetara),zetorkiola lenbaitlen, lertzen zuten bere barrene-ko kezkak arintzera, urratzen zuten bere nekeakleuntzera, ta, erdi bi egin nai zuten bere biotze-ko naigabe astun-pisuak kentzera. Deituko zion,ekusi naiez bere ta gure Salbatzallea, berak gal-durikako gauzen Arkitzallea, ta ontasun guziakberekin dituen Ongigillea. Deituko zion bein, taberriz, ta askotan ere: deituko zion egunoro,goiz-arrats, eta, nork konta-al zenbat aldiz tabider? Baña, bere deitze guziekin etzuen ekusi,ekusi nai zukean gauz andi au: ta, anbat urteren

buruan, atera zen mundutik Adan, mundua, berebekatuagatik, bere ezkero lanez, izerdiz, nega-rrez, kaltez ta kaltez. Oriek dira, Adanek guri,bere umeei, utzi dizkigun ondasunak eta bazte-rrak; bazter ta ondasun, ez izateko obeak!

Seth zeritzan Adanen semetik Abrahan mun-dura zeneko, izandu ziran errenko, umez ume,emezortzi, edo emeratzi familietako Nagusi taPatriarka. Ez dakigu norañokoak ziran, orienJesus ekusi-naiak. Andiak zirala, bai, ta besterikez digu adirazten Eskritura Santak. Abranekizandu zituenak adirazten dizkigu Kristo Jaunak;baña itz bian, ta guztiz laburki. Jerusalengo eli-zan erran zien bein Kristo Jaunak, au arkitzenziranei: zuen Patriarka Abran, gizon andi arkekusi nai izandu ninduen ni, nagoen bezala,gizon eginik; ekusi ninduen len fedez edo siñis-tez, ta Profetaren begiz; ta gero, gizon egin nin-tzaneko, (Aita Maldonadok dionaz) bere Linbotik;eta Linboko bere ekuste, edo ni gizon egin nin-tzalako berri onek, bete zion atsegin-kontentuzbiotz guzia.

Berak nai bezain aldetik ezpazen ere, Abra-nek baño alderagotik begiratu zion onen Illoba

Jakobek; eta iltzeko zegoela, erran zien onekbere semai: Egun au ekusi naiez noa mundutikAbranen linbora; ta an egon bear dut nik, etaegon bear dute ill on guziak onen begira; ta egonbear dago suspirioz, naiez, ta gogoz beteak, eto-rri dakigun artean, gu andik aren, ta bere zerurazuzenduko gaituen gure Salbatzallea.

Orra nolakoak ziran, noizean bein Patriarkakerakusten zituzten Jesus ekusteko desirak, etanaiak! Ez dira uztekoak Erregeak ere erakutsi oizituztenak, Dabidenak beintzat, eta onen semeSalomon gizon jakintsuarenak. Badira EskrituraSantan eun ta berrogeita amar Psalmo, edozeruko kanta. Irur-ogeita zazpigarrenean ager-tzen du Salmariak Jesusen etorrera, ta Jesusekberez ta bere Apostoluez munduan egin bearzuena. Bigarrenean agertzen du, mundu guzianbanatu bearra dela Jesusen Ebanjelioa, doktrina,ta legea. Onetan berean, ta beste zenbaitetan,agertzen ditu Kristo Jaunaren neke-izerdiak,Judasen txarkeriak, Pasioneko penak, Gurutzekotormentuak, eta au erran zituen itzak; baitaondoan gertatu ziran gauzarik txikienak ere.Bere nekeak agertzen ditu Dabidek zenbait

aldiz; baña begietatik utzi bage Jesus maiteare-nak; eta, oriek agertzeagatik agertzen ditubereak; edo, zuzenago erran dezadan, bereakbailira bezala, agertzen ditu bere kantan edobere Salmoetan, Jesus maite Jaungoiko-gizonakekusi zituen bidegabeak, injuriak, eta neke arri-garriak.

Salmo beretan agertzen ditu Dabidek, iru-goiztar Erregeen etorrera, ta Jentillen, ta mundu-koen konbersioa, edo gure legeratzea. Agertzenditu, Apostoluak, eta bere Legeko bertze anitzekeraman bear zituzten neke-martirioak, Juduen,Errege gaistoen, Enperadoren, ta gañerakoetsaien eskuz ta manuz. Jesusi darraiko Dabidbere Bizitzan, bere eriotzan, ill ondoan, ta, mun-duak iraun bear duen denbora guzian; baitaazken juizioko egunean ere; bada agertzen dituorduko Jesusen kontu-artzeak, eta gañerakogauzak; eta, onik ez duela dirudi Dabidek, Jesusgogoan, arpan, ta miian ez duen ordu ta pun-tuan: ta guzia da Dabid Jesus ekusi nala, suspi-rioa, ta anitz aldetara ojuz erratea: Zertako da,nere Jaun andia, zuk dezun eskua ta indarra?Noiz artean egoin zara zu zauden bezala, geldi-

rik, eta gugana igorri gabe, igortzeko zaudenzere Seme, Jaungoiko-gizona? Noiz ekusi bearote dugu guk gure Jesukristo Jauna gurekin, gureartean, edo gure eran aragiz jauntzia, ta gureonerako zerutik jaitsia, ta jaioa? Egizu gaur ber-tan lan andi au, ta atoz, luzatu gabe, gure beka-tuaren karga gaistoa guri kentzera; atoz, arren,emengo gure etsaiak garaitzera; ta atoz, atoz,zeruan gu sar gaitezen, gañeko ate, eternidadeguzian iraun bear dutenak, guri idikitzera.

Nonbait andia da, Dabid Errege, orretan zukuste dezun ontartea ta faborea! Bada, ain andiaez izatera, etzeunke zere gogoan orren sarturikerabilliko, ta orren itz bero biziz, ta orren ziñezeskatuko. Zer dio zure seme jakintsu, erregeandi, Salomonek? Onen erranak, zuen jakindea-gatik, beste asko erregerenak baño agitz geiagobalio du edozein gauzetan. Adi zazu bada beinberak, egiteko onen gain, Aita Eternoarekin ziar-dukela, adirazi izandu ziguna.

Zurekin egoin da beti, ta gizon egin bage,zion bein errege Salomonek, gauza guziak dakiz-kiena, ta, egiten dituzunetan laguntzen dizunzure Seme bakar, jakiunde utsa, ta sekulako

sabiduria? Betor, betor zeru orretatik; eta, bereJaungoikotasun andia galdu gabe, ar bezalurrean lurrezko gure izatea, edo naturaleza;bebil gurekin emen, emen gu gabiltzan bezala;neka bedi emen gure artean; ta neka bedi gureizenean, gure onerako, ta guri erakusten digulanola bizi; bizitz on banatan laguntzen digula,eraman gaitzan bere ondoren; ta sar gaitzan,berekin batean, bere ta zure zeru doatsu orre-tan.

Ez dezu aditzen zer zion gizon jakintsu Salo-monek? Ez dezu aditzen zer zion Dabidek? Ezdezu aditzen Patriarkak erraten zutena? Orienerranak, orien ansiak, orien Jaungoikoa gizoneginik ekusi-naiak, ez dute ongi asko adiraztenfabore ta ontarte onen balio, ta ontart au egitendigun gure Jaungoikoaren maitagarritasuna?Etzaitzu kostatu, ez, oriei adiña, gure Jaunarenlan andi au; ta ez dezu ezagutu ere oriek bezala!Zu sortu baño len, bekatari txarra, egiña zegoen,zure onerako, ekusgarri on andi, Ontartegille ori:baña zuk, zuri zor zaitzun gauzari bezala begira-tzen diozu, ta anitz estimatzen ez dezula. Bestebegiz begiratu zioten, urrutitik begira zegozkan

Erregeak eta Patriarka andiak; baña gerozko Pro-fetak ere, orain ekusiko dugun bezala.

B.Isaias Profetaren Jesus ekusi naia

Isaias Profetak, begiz ekusi balitu bezala, adi-razten dizkigu Jaunaren gizon-egitea, Jesusenjaiotzea, Jesusen bizitza ta eriotza: baita ortikdatozen on, ta ondasun guziak ere. Bizitu zenProfeta, errege gaistoen egunetan. Erregeeneran bizi ziran orien pekoak. Egiten zuen Profe-tak alegiña itzez, mandatuz, ta milla aldetara,guziak beren Jaunagana zuzentzeagatik: bañagaistoak etzuten egin nai aren erranik, eta aitzi-na zoazen beren bide makur galduetan.

Etzuen onik Profetak, ezpazen Jaunaz oroi-tzen zenean. Oroit-aldi orietan agertzen ziozkanJaunari bere naigabeak, eta kezkak: eskatzenziozkan oriek kentzeko bideak eta erremedioa;eta, agertu zionetik andiena, edo Jesusen etorre-ra, gelditu zen arritua bezala, ta etzekiela, nolaetorrera onetatik bere begiak kendu edo gogoa

aldaratu; ta, bertze egitekoetan ziardukaneanere, etorrera onetara zetorkion bere asmo guzia,ta itzketa. Gauz onen gain itz egiten zuen:batzuetan erakusten zuen nolakoa zen Jesusenetorrera; besteetan, zertako zen etorrera au; etabertze batzuetan agertzen zituen, etortze oneta-tik datozen onak eta ondasunak. Au guzia, taetorrera oni zegozkan beste anitz gauza idaroki-tzen ziozkan Isaiasi, bere barrenen zuen Jesusekusi-naiak; eta agertzen zuen noizean beinbere nai bizi au itz bero-labur-ederrekin.

Nolakoa zen, Isaiasek dionaz, Jesusen etorre-ra? Nornai arritzekoa, ta dena milagroz betea!Orra Israeldarrak, gaiztoak izanagatik, Jaunarinoizbait zorko dioten ekustekoa! zion bein Profe-tak. Birjiña bat aurdun izain da, gizonik gabe:erdiko da, ta izain du seme bat, Birjiña dela;bada erditzean, erdi baño len, ta erdi ezkero, tabeti Birjina izain da, ta Birjinen Birjina. Au berauadirazten du berriz; ta adirazten ditu bidenabarzenbait Jesusen gauza ta birtute: etorriko da,dio, Jesseren sustraietik zigor bat, eta Aren sus-traetik lorea; edo etorriko da egunen buruanDabiden odoletik Donzela garbi Birjin Ama bat

Ama onen Semea, Aita Eternoaren Semea izainda; ta Seme Jangoiko-gizon, lore eder birtutez,doaiez, ta graziaz dena jauntzia.

Emen Aitarik ez duen Sema onen etorrera auekusi naiez, asitzen zaie geto zeruei ojuz: ta,agertzen duela nondikakoa den, edo noren birtu-tezkoa etortze au, erraten die, al duen indarguziarekin, ta Profetaren itzez, urrengo nereitzak adirazten dutena: Zertan zaudezte, zeruak,orrek idorrak? Noiz urtu bear dute zuen odeiak?Noiz Espiritu Santuak, odei eginik, egiñen du?Birjin Amaren lur garbian, bere birtutez egitekodagoen lan andia? Betor, betor lenbaitlen ta gaurbertatik, lan au egitera. Artean guk ezin dukegu,uste dugun Salbatzallea; ez eta, onek dakarrenJustizia, ta zuzenbidea ere.

Trinidadeko bigarren personak, eternidadeguzian, gizatasunik bage, Aitarekin ta EspirituSantuarekin egondu denak, artu, denborenburuan, gizatasuna? Ta artu bestek ez bezala, tamilagroz Donzella garbi bategandik? Au da Pro-feta Santu au arritzen zuen, ta nornai arritzekogauza; ta au zen lenbaitlen Isaiasek ekusi naizukena. Nai ona segurki! ta zuzen zebillena! Sar

baledi gure biotzetan ere! Emen nai au sartzera,artzen dugun baño geiagotan artuko genuke gukJesus etorria geren barrenetan, edo, egitendugun baño geiagotan komuniatuko giñake; biziez garan bezala biziko giñake; ta biziko giñake,gure Jaunak bere gizon egite onetan egin digunontarte ezin-geiagorañokoa gogotik uzten ezgenuela! Emendik aitziña badere dagigun, orain-dañokoan egin ez duguna; ekus dezagun Isaiase-kin batean, zertako egin izandu zuen gure Jaun-goikoak era onetan egin zuen gauz andi au.

Zertako da, Profeta Santua, Jaunaren Gizonegitea? Zertako? Oraindik ekusi diran gauzarikekustekoenak zuri ta mundu guziari agertzeko:bada, Jesus datorrenetik ekusiko dezue (dio bereeran Profetak, nik gurean orain diodana); ekusi-ko dezue, nola dabiltzan elkar arturik bildotsak,eta otsoak, antz-umeak, eta orien etsairik andie-nak, leoiak eta ardiak, artzak eta aretzeak, edozekorrak; eta ekusiko dezue, dio, nola aur batekzaitzen dituen guziak, ardi utsak balira bezainaisa, ala larrean elkarrekin dabiltzanean, nolakorralera biltzen diranean, au elkarren ondoangaba pasatzeko; ta zaitzen dituela, elkarri gaitzik

egiten utzi gabe. Ez dira gauza ekustekoak, adi-tzen dituzunak? Aditu dezu ekustekoagorik?Oriek eragiteko bada, ta beste orrelako anitzgauzetarako da gure Jangoikoaren gizon egitea.

Baña, oraiñ gañerako gauzak aldebat uztenditudala, zer da, Profeta santua, itzketa illunonekin adirazi nai diguzuna? Zuk orain emenikasi dezakezuna. Aur zaille, gugatik aur eginzen au, gure Jaun andia da. Zaitzen dituen otso-ak, tigreak, artzak, eta leoiak dira gizon lapurre-rietan zebiltzanak, begiratze makurrak, eta biotztolestuz beteak zituztenak; arinkeria ta animakoloia baizik etziranak, edo antustez ta arrotasu-nez beterik zebiltzanak: eta bildotsak, aisuriak,auntz-umeak, ardiak eta zekorrak dira aberatsonak; maliziarik gabeko jendeak, jende garbiak,jende umillak, eta jende zuzenak. Oriek elkarre-kin gau ta egun bakean ta ongi bizitzea ez dabesterik, baizik Jesusen erakusteak eta graziakeskuratzea gizon gaistoak; eta oriei onen bide onzuzena ar-eraztea.

Etzaie guti kostako, ez, dio Profetak, ontara-tzea, gaitzera oituak dauden jende gaisoei:baña, oriei ori eragitera datorren beren Jangoiko-

gizonak errain die: Ez da zer-beldurtu, ez, munduta infernu guzia zuek galdu naiez, ta lan on auzuei eragozten, ibilliagatik; zerez ezin dezutena,egin dezakezue nik laguntzen dizutedala; ta ni,zuei laguntzeko nago noiznai, ta nai dezutenguzietan. Au berau Jangoiko berak erraten diguguri egun ere; ta beraren erranak adituz, tageren lanak eginez ontzen ezpagara, dezakegu-nak bezala, gurea izain da oben ta kulpa guzia.

Adirazteko gero Profeta berak, Jesusen era-kuste ta laguntze onetatik datozen onak, itz egi-ten du, oi duen eran, ta oraingo gure itzketakadirazten duena: orduan ekusiko dezue zuek,nola ekusten duten itsuak, aditzen duten gorrak,eta itzketan dauden mutuak; ekusiko dezue zeinarin dabiltzan urgunak, zenbat lan egiten dituz-ten mainguak, eta eskurik etzutenak. Orduanagertuko dira bazter agorretan putzu berriak,eta putzu urez beteak; eta agertuko dira, erreakziduriten mendietan, ta aldapa gogorretan, iturriederrak eta urezko errekak: baña dragoien zokogalduetan ere kañabera luzeak, eta ii bear beza-lakoak.

Edo orduan ekusiko dituzue Jesusen milagrooriek guziak, eta anitz geiago; baña oriek bañoekustekoagoak diran animako gauzak ere; badaekusiko dezue, nola jentillak, nola turkoak, etaoriek bezain gaistoak, eta gaiztoagoak ere,siñesten dituzten Jesusek agerturikako misterioandiak; nola artzen dituzten misterio berak ager-tzen diezten bideak, nola egiten dituzten, Jesu-sek laguntzen diela, egiteko ta lan arrigarriak;eta nola, utzirik leneko beren bide gaistoak, arindabiltzan, ta gelditu gabe, Jesusek agertu dien taberak onez artu duten zeruko bidean. Ekusikodezue nola Jesusek aterako dien, nai dutenetan,biderako bear duten jan-edana, edo Komunione-ko sustentoa ta graziaren ur ederra. Ekusikodezue nola, len etsaien leze loi-galduak ziranbiotzak, dakazten asmo garbizko loreak eta bir-tutezko lirio zuri ederrak; ekusiko dezue nola jai-igandeetan, egun artuetan, ta anitz orduz, sartu-ko diran emen, Sion deritzan lekuan, JaunarenElizan, Jaungoikoari dagozkan egiteko garbiakzuzen egitera; ta, ekusiko dezue nola sartukodiran gero, graziaren ondasunez ta irabazizbeteak, atsegin utsa ta kontentua besterik ez

duen zeruko glorian. Zorionekoak egun oriekekusten dituztenak! Ezin ekus nitzake nik ere?Bai, Jaungoikoak nai balu! Nai dakiola, nik ekus-ten ezpadut ere, nere ondotik etortzeko daude-nak lenbaitlen, edo anitz luzatu gabe, egun au taegun onetarako gauz andiak ekustea!

Orra aldi onetan Profetak adirazten diguna.Baña etzen au azkeneko Isaiasen erranaldia:agertu zuen geroz ere bere gogo bizia, ta Jesusekusi-naia: ta a nonbait! (erran zion Jaunari eraberean, nik gurean orain diodana, ta urrikalbazenkiotza, galduz, ta galduz doan mundu txarnastu gaisoari! Urra bazenitza lenbaitlen zerezeruak, lurrera gizon egiñik etorri, ta emen egi-teko, gure onerako egin uste dezun gauza andiau! Orduan guk aisa garai-gintzake mundukogaistoak, eta sulezeko etsai gogor amurratuak;eta zuk ekarriko zenuken amoriozko suan garbi-tuko genituke geren biotz loiez beteak, eta arki-tuko genuke, zu serbitzatzeko, zu maitatzeko, tagure gauzak bear bezala emen egiteko bear denberotasuna ta argia.

Bidenabar (dio berak) ezagutuko lukee lurre-koak norañokoa den zure eskua, zein on maita-

garria zaran zu, ta zuk gure ta guzien onerakoaldi onetan egin bear dezuna. Zuk au eginartean, ona gu nekez ta bekatuz ingurutuak: eta,bekatuak kentzeko orain ditugun gauzak orrazein balio gutikoak, orduko erremediorenaldean! Orain guti dira zure izenaz oroitzen dira-nak; eta alere gutiago Sionko errian, ta Jerusa-lengo elizan sartzen diranak. Au guzia zuk bada-kusazu, gure Jaungoiko maitagarria, ta ala ereluzarazteko zaude zere etortzea, zere gizon egi-tea? Ai! au lana! au nekea!— Orra nolalzoak:orra zein andiak Isaias Profetaren Jesus ekusi-naiak. Nolakoak ote ziran gañerako Profetakizandu zituztenak? Goazen ekustera, obeki ekus-teko zein andia den, bere gizon egiteagatik, gureJaungoikoari guk zor diogun amorea.

C.Bertze Profeten Jesus ekusi-naia

Isaiasek ezezik, bertze Profetak ere izanduzituzten Jaungoikoa gizon-egiñik ekusteko desirandiak; eta desir, gogo edo naikunde, bideak

zekarrenean, agertzen zituztenak. Agertzenzituen Profeta bakoitzak, agertzen zituenak,zegokan lana egin bage ez uzteagatik; edo bero-tu naiez munduko guzien biotzak Jesusen usteonarekin; oriek ere beren onagatik eska zezotenlabur zitzala, laburtu ala, bere otoi-denborak, etaager zedilla lenbaitlen, agertu uste zuen eran, taaragiz jauntzia, edo gizon egia. Orain guk ekusibear ditugu orietatik zenbaitek beñ edo berrizagertu zituzten beren naikunde, edo Jesus ekusi-naiak; eta ekusiko ditugu orien aldi orietako min-tzoerak, edo itzketak, Lirak, Alapidek, eta besteinterprete andiak adirazten dituzten eran, tagutiren bat luzatzen ditugula.

Jesus ekusteko naikundez ta deseoz beterikarkitzen zen batean, izandu zuen Ajeo Profetakonen etorkizunaren gain atsegin ta kontentuzkoberri eder bat. Berri au, Jaunaren manuz agertuzien. Profeta berak Zorobabel zeritzan Goberna-riari, Josodek Apez Nagusiari, ta gañerako jen-deei, pozez ta gustoz beterik erraten ziela: egi-zue, bai, beldurrik gabe, egin bear dezuten zerenegitekoa: egizue zeren Jaunaren JerusalengoEliza, ta gaurgero beude aldebat, oraindañokoan

anbat estutu zaituzten zuen beldurrak, eta kezkaguziak. Orra Jaungoikoak, niri, zorioneko aldionetan adirazi didana, gerta diteken, ta gukaspaldian uste dugun, gauzarik andienarengañean. Denbora da, bai, begira daudela jen-deak noiz ote datorren gure Jaun etorkizuna:joan diranen aldean laburrak dira, orretarakojoateko dauden, edo falta diran urteak.

Urte orien buruan, Zeruak aterako dira berenpausutik, edo izan oi duten eratik, eta agertukodute, lenak ez bezalako, Izar guztiz eder bat; etaIzar, gau-ta-egun argi egiñenen duena. Lurrak,itsasoak eta bazterrak: galduko dituzte lenekoberen nagusiak, eta geldituko dira RomakoEnperadoreen eskuetan. Orien manuz ibillikodira jendeak bere jait-etxeen, ta errien billan.Errian errikonak, eta bazter bakoitzean, aradatozenen izenak artuko dituzte, orretarakoromatarrak bereziko dituzten gizonak. Lan aueragiñen du Romako Enperadoreak, ikasteaga-tik, zenbat milla ta milloi diran aren eskupekoak,eta bere premietan lagundu dezoketenak. Jen-deak onetan dabiltzanean, agertuko da munduguziak eskatzen duena; edo onak eskatzea dute-

na, ta guziak bear dugun gure Jaungoiko-gizonegiña. Etorri, ta laster, sartuko da Jaun au zuenJerusalengo elizan; ta onen sartzearekin gelditu-ko da Eliza, Salomonek egin zuena diñakoa ezizan arren, ark egiñikakoa, ta ark ura urrez, tazillarrez apaindu zuenean baño ere agitz ederra-goa, ta ekusteakoagoa: Et implebo domum istamgloria. Zorioneko euskaria! Zorioneko etorrera!Eta nork au astiz ta luzaro begiz lekusken, orainsiñistez bezala!

Zakarias Profetak era berean itz egiten dieJakoben umeei, bada erraten die: Noiz arteanbiziko zarate bizi zaraten eran, edo dituzuenbezain asmo ta ibillera eroetan? Babilonian bizidiranak bezala, bizi bear dezute zuek, edo ango-en eran ibilli uste dezute, idoloz idolo, ta gaizkizgaizki? Ez, ez: bakarrik, edo zuek bage, erre talertu bedi bere sulezean, ara zuek era orretakolanekin eraman naiez, zuen ondoren dabillenetsai gogor madarikatu galgarria. Ez da zergaldu, ez, zeren zuzenbidearen ustea, edo gero-ko esperantza. Ez da bat ere zer berandetsizeren Jaunaren etortzeaz: banator, dio berak,zuen artean gizon izatera. Or biziko naz, bai,

zuetatik bat bainintz bezala; ta biziko naz, zueibizitzen, ta gauz onak egiten eragusten dizueda-la. Zuen artekoak, edo Israeldarrak ezezik (diogero) mundu guzian banatuak dauden jendeeta-tik ere neretuko ditut anitz, eta asko; ta neretu-ko ditut, zuen artean erakusiko dudan dotrinare-kin. Nere dotrinarekin batean emain dut emen,ta emain dut mundu guzian ere nork-nai edobakoizak ongi bizitzeko bear duen laguntza tagrazia; ta, nai badu, ta ongi eskatu ezkero, agitzgeiago ta geiago. Eta bere denboran emain dietnik ongi bizi diranei beren irabazia, ta, beti-beti-ko gloria. Baña begira bezate nola ta zertandabiltzan, gaizki dabiltzanak; bada lurrez, ta ara-giz jaunzia egonagatik, edo zuen gizatasunaartuagatik lena izain naz ni, dio Jaungoiko berak,etsaiak eskuratzeko, ta nori bere penak, etadagozkan neke ta kastigu guziak emateko.

Zertako da orrenbat itz ontzikeri? Erraten,edo adirazten die jende berei Malakias Profetak.Berandetsirik arkitzen zarazte, zeren zuek naibaño geiseago luzatzen duen gure Jaunaren eto-rrerak. Gure ondoan, edo gure aldean bizi diranjentil itsuak, gaizki biziagatik (diozue), gu baño

aisago bizi dira, ta nekerik gabe: ta gu ongi tazuzen bizi garala; ta gu egonagatik, gaudenbezala, gau ta egun ta beti geren Jaunarenustean, geren Jaungoiko-gizonaren begira, tadeiez ta deiez, lenbaitlen datorkigula, beti neka-tuak gu, beti kezkarekin gu, ta bein ere atsede-ten ez dugula! Nola dabiltza gauzak? Edo nongorde da, guri ez laguntzeko, gure gauzenZuzentzallea?

Orra zuen erakerial Orra zuen itzketa erobururik bagekoa! Itxozue, zoratuak zenbait den-boraz, dio Profetak, eta adi zazue Jaungoikoakerraten dizutena. Igorriko dut, dio, ta anitz luxa-tu gabe, bideak zuzentzera, Aingeruen gisanbiziko den S. Joan Bautista: ta onen ondorenagertuko da zuek uste dezuten Salbatzallea.Jesus Salbatzallea dator Lege berri bat lurrekoguziei ematera. Lege onetan arkitzen dira, ongita gaizki bizi diranen paguak. Utzatzue, utzazue;zuen bazterretako gaistoak, zenbat ere doatsu-aberatsak diran, egunen batean artuko dutezorigaistoko beren irabazia: ta orduan onak, ongidabiltzala bizi diraño, neketan ta arrastan emen

ibilliagatik, artuko dute Jesus onagandik berenirabazia, ta sekulako gloria.

Orra Profeten itzketa ta mintzoa; edo orienmisteriozko mintzo-itzketak adirazten duena.Orra zein naituak Profetak, eta mundu guziko taLege zarreko jende onak, zetorkien lenbaitlen,uste zuten beren Jaungoiko-gizon Jesus maitaga-rria. Etziran, ez, orren naituak anbat denborazbiziko, oriek jakin ezpalute etortze onen balioa.Ote dakizu zuk ere? Ez dut uste, bear bezalabeintzat. Bada zuk jakitera, edo zuk ezagutzenbazenitu Jesusen etortze onetatik datozkizunondasunak, etziñan izain, ez, izandu zaranbezain eskergabea: billatu dituzun baño gogoza-go billatuko zenituen Jesusen ondasunak etalaguntzak; eta gaur izain ziñan, zaran baño obeata birtutetsuagoa. Berari nai dakiola bertatik zukzere begiak idikitzea, ekus dezagun, oraindañobaño begiratze argiagoarekin, Jaunaren gizonegitea; ta gizon-egite onegatik zor diozun ontar-tea, ta amorea; onen amore andiari, al den amo-rerik andienarekin erantzuteko orain ta zere bizi-tzan, edo zere ill-arte guzi-guzian.

Beati oculi, qui vident quae vos videtis; dico enim vobis, quod multi Profetae et Reges

voluerunt videre quae vos videtis, et non viderunt; et non audierunt.

Luc. 10. 23

Zorioneko begiak ekusten dutenak zuekorain ekusten dezutena (erraten zien bein KristoJaunak berekin zerabiltzanei); bada ekustendezue zuek, anitz erregek eta profetak ekusi naiizandu zutela, ekusi etzutena; ta ekusten ezezik,aditzen ere dezue, ekusten dezutenaren aotik,oriek berak aditu nai izandu bazuten ere, adituetzutena: ekusten nazue alabaña ni gizon egiña,ta nigandik aditzen dezue nik mundura dakardannere lege berria.

Erran dakikegu guri beste onenbeste? Bai,begiratzen badiogu guk geren Jaungoiko-gizona-ri, ta aditzen badugu Jaun onen legea, Jaun bera-ren Apostoluak bezala. Nola begiratzen ziotengure Jesusi bure Apostoluak? Biotz onez, ta begigarbiekin: bekatuetatik, eta bekatuen bidetikberen gogoa kentzen zutela; ta beti, ta biziro

maitatzen zutela beren Jesus. Nola aditzen zituz-ten Apostoluak Jesusen itzak eta Jesusen legea?Aditzen ziotena zuzen egiteko naiez beteak zeu-dela; ta au berau, al zutenei, eragiteko gogoare-kin gelditzen zirala. Onela begiratzen diozu zukzere Jaungoiko-gizon, Jesus maitagarriari? Onelaaditzen dituzu zuk zere Jesusen itzak? Ez diraitzultzen zure begiak, ez dira makurtzen bein erelurreko gauzetara zure asmo-gogoak? Nolakoaizan oi da zure ibillera? Nola ibilli oi zara zerelegeko gauzetan? Guziak egiten dituzuzu zuzen,bear den eran, ta uts egin bage? Zuzentzen ditu-zu, ta alik lenena, noizbait egiten dituzun zereutsak eta makurrak? Uts egin bage ibilli ustedezu bizi zaraño; ta lan onez on ibiltzeko asmo-an arkitzen zara? Ala bada, zorioneko begiak dirazure begiak; eta zorioneko bearri-biotzak zurebiotz bearriak. Oriek zuk gaitzen ezpadituzu, edoori bera zuk egitera ill arteko zere denboran, zukgero eternidadean ekusiko dezu Jesus, Sakra-mentuko estalkirik bage, ta argiz ta Aingeruzinguratua. Ala gerta dakizula: bai arren, bai!

Beatus ero, si fuerint reliquiae seminis mei ad videndam claritatem Jerusalem.

Tob. 13. 20.

Egunen batean agertuko da gizon eginik gureJaun maitagarria: ta nork lekusken zorionekoegun eder au! erraten du Tobias zarrenak bereazken aldean. Zorionekoa ni, nik egun au ez eku-siagatik, ekusten badute nere ondorengoenbatzuek! A, zer ekuskarria orduan JerusalengoElizan agertzeko dagoen Jaungoiko-gizona! Jain-ko-gizon onek, au sartu orduko, utziko du denguzia, ekustekoz, argiz, ta erakustez betea; ta,begiak ez ertsitzera, an orduan arkitzen diranakekusiko dute, Israeldar onak, eta, guziak bañogogotikago Errege zuzenak eta Profetak beti tabeti eskatzen zuten ekustekoa.

Zer egiñen zenuen, zuk bekatari txarrak,ordu artan au arkitzera zu Jerusalengo elizan,Jerusalendarren artean, ta Jesusen begietan?Eskerrez beterik Jesusen oñetan belaunikatu, taamorez urturikako biotz bat an ari erakutsi? Auguzia zuk egiñagatik, egiñen etzeunen bereorduko agertzeagatik zor diozunaren laurdenik

ere. Atotzea, ta gutiago zor diozu zuk gaur Jesusberari, zeren etorri zaitzun alderagoko gure eli-zetara, ta sartzen zaitzun zere biotzeraño, komu-niatzen zaran guzietan? Eta egiten diozu zukorregatik zor zaion bezala? A! ta zein guti! Etaorrela, edo geiago egiten ez dezula, izan naidezu zuk zorionekoa, ta zeruko doaiez betea? Ezda erraz, ez! Izan nai badezu, bada emendikaitzina ta beti, idiki bearko dituzu animako zerebegiak, ongi ezagutzeko Jesusi, bere lenbizikoetortzeaz ta geroz egiten dizkitzunakgatik, zordiozun amorea; amore onen ezagumentuak era-man zaitzan, zor zaion eran, Jesus onari amorezta lan zuzenez erantzutera; ta gero, bere orduanzeruko gloriara. Jaunak digula orretarako beardugun argi ta laguntza guzia. Bai arren, bai!

Si morara fecerit, expecta eum, quia veniens veniet, et non tardabit.

Abach. 2. 3.

Profeta Abakuk egondu zen bein, begirabezala, nondik ekusi zezaken ekusteko andi au,

onen luzatzeaz gaizki mintzatzen ziranei bearbezala erantzuteko asmoan. Onetan zegoela,aditu zuen bere Jaunagandik, eskriba zazu orainni zuri erratera noana, jakin dezaten geroko ira-kurleak nik gezurrik erraten ez dakidanak, orainadirazten dizudan guzia: luzatzen badu ere, ezda orregatik zer berandetsi: itxozu; zaude begi-ra, ta ekusiko dezu nola, ibilliz bezala, ta anitzluzatu gabe, agertzen den gure guzien onerako,guk guziok uste dugun Jaun Andia.

Mintzoera ta itz egite onetan ageri da zeinandia zen Lege zarrekoen Jesus ekusi-naia: taageri da orietatik zenbait beintzat etsiak bezalabizi zirala Jesusen etortzeaz: baita Jaunaren alde-tik aditu zutenaz ere. Nola ote zaude zu, bekata-ri txarra; edo zertan ote dabill zure asmoa, zen-bait nekeren edo kezkaren batzuek artean arki-tzen zaran orduetan? Ordu orietan eskatzen otediozu zere Jaungoikoari datorkizula lenbaitlen, taatera zaitzala orien artetik, edo dizula ongiendagokizun eran, orduko zere naigabe ta penaguziak, eta berak nai bezala, eramateko berelaguntza ta grazia? Eskatzen diozu ager dagizu-la, ongi ta zuzen zere gauzak egiteko, bidea?

Eskatzen diozu datorkizula, zuri zere gaitzerakomakurtasunak garaitzen laguntzera, zere azturagaistoak kentzera, ta gauz anitz on egiteko, beardezun guzia zuri ematera?

Komunione, ta otoitz askotan au guzia bein,berriz, ta anitz aldiz eskatu diozu noski zuk zereJaungoikoari; baña erditsi bage eskatzen zenio-na; ta orrekin iduritu izandu zaitzu, etzaituelazere Jaunak aditu nai zandu. Bai? Bada ez dituzuzuk zere eskaerak bear bezala egin izandu, edonekepean oraindik zenbait denboraz bizitzea dazuri dagokizuna. Eska zaiozu bada Jaungoikoberari berriz, ta berriz ere; ta eska zaiozu, alikongiena, eskatzen diozun guzia. Eska zaiozu,bizitza txar au iragotzeko, ta betiko zerua irabaz-teko, bear dezuna; ta, zenbait denboraz zureJaunak luzatuagatik ematea zuri zuk eskatzendiozun gauza, ez da zer berandetsi: gutiena ustedezunean izain dezu eskatzen dezun ori, edoorren ordez, ori baño obeki dagokizun zer edozer: bada aspaldian bere itzez orretara beartuaarkitzen da gure Jesus; ta mundu guziagatik ereezin auts dezake Jesus maitagarriak bere itzeta-tik den txikiena, edo bat ere.

Orretan nago, bai, nere Jesus maitea; ta orre-tan egin naz sekula guzian. Ni nor banaz, eta nikeskatu ezkero eskatu bear den eran, zugan arki-tuko dut nik nere gauza guzietarako bear dudanguzia; baita geiago ta geiago ere. Ekusi baditutnik oraindañokoan, ekusi ditudan bearrak etapremiak, nere kulpaz izandu da, ta nik eginbagez egin bear nuena. Garbitu banu nik, nero-nek nere naiez loitu nuen nere biotza, eta obengaistoak, orien bide makur ta aztura galduekin,beste indar artuko zuten oraindañoko nereeskaerak, eta beste moduz adituko zituen gureJaun andiak. Ongi ar ditzan bada, gaurgero eginbear diozkadanak eta izan dezadan nik eskatzendiodan guzia erdisten dudalako atsegin ta kon-tentua, orain nai dut egin, len egin ez dudana:orain garbitu nai ditut nere biotz-animak; bera-ren graziarekin erraten diodala damuz ta nega-rrez! Nere Jesukristo Jauna, etc.

XVI.garren OTOITZ-GAIANAI, TA EZ, ONTARTE ANDIA DA

GURE JAUNA GUGATIK GIZON EGITEA; BADA GUZTIZ ANDIAK DIRA ONETAN

DABILTZANAK

Orandañokoan kanpotik, eta urrutitik bezalabegiratu diogu gure Jaun andiaren gizon-egitea-ri: orain alderagotik begairatu bear diogu, obeki-seago ezagutzeko gure Jaungoikoak bere lanonetan erakusten digun amorea. Onetarakobegiratu bear diegu egiteko onetan dabiltzanei.

A.Jaungoiko bera, Jesusen Ama, ta

Aingeru san Gabriel dabiltzaegiteko onetan

Nolakoa den egiteko bat ezagutzeko, begira-tu oi da orretan dabiltzenetara: ta Jaungoikoarengizon-egiteari onela begiratzen badiogu, aitortubearko dugu andia dela, ta guztiz alaere, egite-

ko au; bada onetan ibilli dira, batetik Jaungoikoberbera, edo Aita Eternoa, zuen Semea, ta bienEspiritu maitagarria; ta bestetik Birjin Amandrea:ta bien artean S. Gabriel Aingerua. Ekusten dezunolakoak diran onetan dabiltzanak? Bai: ezinandiagoak! Baña nola, uste dezu, ibilli ziralaberen egitekoan? Ziñ-ziñez beren egitekoa ongita zuzen bukatu nai andiarekin. Andia zen beraz,ta guztiz alaere, eskutartean egitekoa: badaonelakoak onela ez dabilza bein ere ezer-ezetan,edo, orrenbatekoak ez diran egitekoetan. Auobeki ekusteko, begiratu bear diegu banaka, egi-teko onetan dabilzanei; ta bein, edo lenbizikoaldian gure Jaungoiko berari.

1. Atozea, ta non da Jaungokoa bezain gauzandirik? Non da gure Jaungoikoa bezalakorik?Gure Jaungoikoaren aldean erregerik andienak,lurreko enperadoreak eta munduko guziak,ezpalira baño geiago ageri ez dira, dio Isaias Pro-fetak (cap. 40. v. 17). Jaungoikoa da alabaña,lenago ekusi dugun bezala, asierarik ez duen, taezin buka diteken Izate utza. Jaungoikoa da,zerua, lurra, ta mundu guzia betetzen dituenAnditasuna; ta, diranak baño toki ta leku geiago,

ta geiago balira ere, guzi-guziak beteko litukena.Jaungoikoa da aalkundez, jakiundez, ta ondasu-nez beterik dagoen Izatea, edo da Izate ezin-obea, ezin jakintsuagoa ta ezin geiagorañokoeskua duena. Jaungolkoa da, guk eta Aingeruakasm-al adiña baño gauz on eder, ta perfekzionegeiago ta geiago dituen Jaun andi bat: Jaun aubada, Aita, Semea, ta Espiritu Santua da aldebatetik egiteko onetan dabillena. Orra zer Ibiltza-llea! Orra zer Persona!

2. Baña norekin dakar gure Jaun andi onekbere egiteko au? Jesusen Amarekin. Nongoa daJesusen Ama? Munduan den etxerik onenekoAlaba. Adanen, Abranen, ta Dabid Erregearenetxeko Alaba da alabaña. Eta nolakoa da Ama auizatez? Parerik bagekoa: bada baditu, bere jait-etxeari zegozkan bezalako gorputz-animak (zeinederrak? zein ekustekoak? Egunen batean ageri-ko da); bai, ta adimentu garbi ekusle zuzen bat,eta, onerako baizik etzen gogoa edo naimentua,ta borondatea ere. Ekusten dezu? Bada, zenbatere den aditu dezun guzia, deusez bat bezala daBirjin Ama onen animako graziaren, doaien, tabirtuteen aldean.

Norañokoa da (baldin badakizu) Birjin Ama-ren animako edertasuna? Ezin geiagorañokoa,eranzuten du S. Anselmok; bada ezin asma erediteke, dio, Jaunarenaz osterontzean, edo Jaun-goikoarena ezpada, Birjin onen animako ederta-suna baño ederragorik. Atoz, siñisten ezpadezu,Anima au edertzen duten gauzak ekustera. Oriekdira grazia, zeruko doaiak, eta birtuteak. Zeinandia ote da Birjin onen Animako guzia? Ondorikez duen itsasoa diñakoa, dio S. Juan Damasenok;edo, San Epifaniok dionaz, numero ta neurriguziak baño ere andiagoa. Norañokoak diraladeritzazu Jesusen Amaren zeruko doaiak birtu-teak, eta gañerako ondasunak? Jaungoikoakberak baizik ezin ezagu ere ditzakenak, dio S.Bernardinok.

Orrenbat ondasun ta orren andiak eman zioz-kan gure Jaungoikoak Birjin Amari? Bai, ta zegoz-kanari bezala; egin zuen alabaña bere Alaba,bere Ama, ta bere Esposa; bada Birjin au AitaEternoaren Alaba maitea da; ta denbora bereanSeme Jesus Jaungoiko-gizonaren Ama, ta EspirituSantuaren Esposa. Aitak, Semeak, eta EspirituSantuak begiratu zioten, begira zekikeon amore-

rik andienarekin, dio San Anselmok; eta orrega-tik eman zioten zegokan guzia, edo ar zezakenadiña edertze, grazia, ondasun ta doai: badaeman al guzi-guzia zuen Jaungoikoak bereeskuan, ta, guztiz maite duen Aitak, ematen dioeman-al guzia bere Alabari, Semeak Amari, tanork-nai bere Esposari. Orregatik, dio S. Buena-benturak, S. Jeronimorekin batean; Aingeru, San-tuei; ta gañerako guzien zatika eman die Jaun-goikoak bere grazia; baña Jesusen Amari emanzion, zegokanari bezala, graziaren betetasunguzi-guzia.

Eta, ekusirik A. Suarez deritzan Jesusen Kon-pañiako Doktore andiak, oriek, gañerako San-tuak, eta gizon andi jakintsuak diotena, erratenta erakusten du, zeruko Tronu, Serafin, ta Ainge-ru guziak, eta an arkitzen diran Santu ta Santakbaño grazia, ta irabazi, edo santutasun andia-goa, ta irabazi edo merezimentu geiago dituelaJesusen Ama bakar, Birjin Erregiñak. Norañokoakote dira bada edergarri oriek? Eta norañokoa oteda Jesusen Amaren animako Edertasuna? Goa-zen nola-ere-bait au ekustera.

Atozea: ez deritzazu andiak dirala zure debo-zioko, ta gañerako Santuak? Nolakoak ote diraEbanjelistak, Apostoluak, eta Lege zarrekoPatriarkak, eta Profetak? Nolakoak zeruko Birji-ñak, ango Konfesoreak, eta ango Martireak?Nork au adirazi? Irur zati oietatik txikiena Marti-rena da. Badakizu zenbat diran oriek berak? Kon-tuak ongi jotzen dakitenak adirazten digutenaz,amazazpi Milloi, edo amazazpi milla bider Milla,eta geiago. Konfesoreak, Birjiñak, eta gañerakoSantuak eta Santak, zenbat ote dira? Nork adira-zi? Ote dira oriek guziak, eta Martireak adiña Jau-naren Aingeruak, eta Espiritu uts garbiak? Baitaamabi bider beintzat geiago ere. Norañokoa daorien birtutea, santutasuna, ta grazia? Norkjakin? Guk dakigun guzia, Kristo Jaunak beinerran zuena da: ez da gizartean agertu, erranzuen Kristo Jaunak, S. Joan Bautista baño andia-gorik, baña zeruko txikiena au baño andiagoada.

Ongi: ta ez da S. Joan Bautista Santu guzienartean andienetatik bat? Ezin uka diteke. Bada,au baño andiagoa bada Aingeruetatik txikiena,nolakoak izain dira erdikoak? nolakoak andie-

nak? nolakoak gañerakoak? eta nolakoa izain daorien guzien ta zeruko Santu-Santen santutasu-na, birtutea, ta grazia? Ta, orien guziena bañoandiagoa bada Jesusen Amarena, noranokoa daonen grazia, onen birtutea, ta onen santutasu-na? Suma zazu zuk, al badezu; ta errazu bitar-tean, zeruan ta lurrean arkitzen den edertasunta grazi guzia baño geiagorekin arkitzen denJesusen Ama, nai ta ez, Jaungoikoak gañerakoguziak baño geiago estimatzen duen, ta andia-goa den, gauza ta persona dela.

Ongi: ta Birjin Ama onekin bazuen (zuenbezala) gure Jangoikoak bere egitekoa, gizonegiteko, ta gure artera etortzeko zebillen denbo-ran, etzekarren egiteko au, al zezaken personikandienarekin? Ezin uka diteke.

3. Goazen orain, Bitartekoa nor zen ekustera.Nortaz baliatu zen gure Jaungoikoa, person-andi,Birjin birtutetsu oni egiteko onetan itz egiteko?Bere Eupireoko prinziperik andienetatik batez,san Gabriel arkanjeluaz. Au igorri zion gure Jaun-goikoak birjin guzien Birjin oni, egin gogo zuengauz andi au adiraztera ta eskatzera bezala,ontzat ar zezala Jesusen Ama izatea, ta utz zeza-

la Aita Eternoaren Semeari bere baitan artzeragizatasuna, ta eman zezola ortarako bear zuenodol garbia, gorputza ta sustentua.

Etzen orduan asi, ez, Jaunaren egiteko andionetan zeruko Prinzipe andi au: bost-eun urtezlenagotik ere orretan zebillen; bada baziranbeintzat orrenbeste, lenbiziko aldian Jaungoiko-ak igorri zuela arkanjelu S. Gabriel egiteko bera-ren gain, denbor-artan Babilonian bizi zen Danielprofetagana, oni adiraztera, etzezala berandetsi;laburtuko zituela Jaungoikuak denborak edo pla-zoak, eta igorriko zuela urte orien buruan bereSeme-Jaungoikoa gizon egitera. Geroz ere igorrizuen gure Jaungoikoak aingeru bera S. Joan Bap-tistaren aitagana, oni erratera izain zuela bereandre zar, santa Isabelagandik, izen onetakoseme bat; eta seme, Jesusen etor-bideak zuzen-duko zituena, edo Jesusen legera jendeak zuzen-tzera zetorrena.

Errazu orain: eternidade guzian Jainkoakgogoan iduki duen egitekoa; mundua ta mundu-koak egiten asi zenetik egin artean, edo lau millaurtez ta geiagotan usu ta maiz Jaungoikoak ager-tu zuen egitekoa; Jesusen Ama bezalako Birjiña-

rekin Jaungoikoak tratatu zuen egitekoa; ta, S.Gabriel bezalako Aingeru bat bost-eun urtezArteko dela, Jangoikoak erabilli zuen egitekoa ezda egiteko andia? Nai, ta ez! bada oriek irurakbezalakoak ezin dabiltzke ibilli diran bezala,ezpada egiteko andietan. Oriek bezalakoak eze-zik, lurreko erregeak eta enperadoreak ere ezdituzte luzaro ta prinzipez tratatzen, egitekorikandienak baizik; eta Jaunak ezin dagike, bereizate andiari, edo Jaungoikotasunari, ongi ta ederez dagokan gauzarik.

Baldin nik baneki norañokoak diran aingeruGabrielen, Jesusen Amaren, ta gure Jaungoikoa-ren izatea ta santutasuna, orduan bai, jakinennuke osoro ta zuzen Enkarnazioko misterioa, edoAitaren Itz andi, seme bakar Jesusen gizon-egi-tea, ta egite onetan egin didan ontartea. Baña ezda sortu, ezta sortuko ere, orien iruren, bearbezalako berria, erditsiko duenik! Ez eta Jauna-ren gizon-egitea, bear bezala ezagutuko duenikere! Jaunak berak baizik, ezin dituken berriakdira berri bata ta bertzea. Berak digula, digunamoreagatik, guk dukegun berri bien zatirikandiena; ortik atera dezagun zein andi ekusga-

rria den guk geren Jaunari, gizon egin zenetik,zor diogun amorea! ta gero, amore oni amorezerantzuteko, eman digun grazia. Bai arren, bai!

Nolo morten impii, sed ut convertatur devia sua, et vivat

Ezech. 33. 11.

Leneko eternidadean ikusi zuen gure Jangoi-koak, gertatu zenean bezain garbiro, Adanenutsa ta bekatu zikina. Zer zion orduan? Zer diogeroztik? eta zer erraten ote du gu gauden egu-netan, ta gaizkiz, ta bekatuz mundua bete zenezkero? Nai ez nuke, dio Jangoiko maitagarriak,gal lekidan gaistoen artetik bat ere: guziei arre-razi nai nieke beren buruen irabazbidea, ta egindituzten gaizkien damua, izan dezaten, nerekinbatean, eman gogo diedan nere zeruko gloria.Orretarako da egin nezaken gauzarik andiena,edo nere gizon-egitea.

Ekusten dezu eternidade guzian, gure Jaunakgogoan iduki duen asmoa? Ordutik ekusten dagogure txarkeriari dagokan sulezea; ta, ara gu igo-

rri lekuan, arako bideak urratzen dabil, ta guriegiten zerura zuzen daraman beste bid-eder bat.Zorionekoak gu gogortzen ezpagara geren bidegaistoetan! Zorionekoak gu, artzen badugu gukbeste bide eder au; ta, onetan bagabiltza bizigaraño, egiten dugula beti; bein ere uts egingabe, gure Jaun onak zerurako eragin gogodigan guzi-guzia. Pozik egin lezake orrenbat, etaanitz geiago ere, borreroz bizia galtzeko dagoenedozein gizonek, borreroaren eskutik atera taErregerekin bizitzeagatik, aren zaldunak etagizon andiak bizi oi diran eran.

Eta ez ote dut nik egin bear, sulezeko borre-ro gogorrak garraitzeko, ta Jaunaren Zaldun taZerutar izateagatik, eskertasunez, besterikgabe, egin bear nuken zer edo zer? Bai, baldin-bere! Ez dut nere gogoan erabilliko, eternidadeguzian bere gogoan iduki naben nere Jangoikomaitagarria? Atzenduko ote zait, nigatik Jaunonek artu duen lana ta nekea? Ez nuke nai bein-tzat; eta, atzen ez dakidan, nere Jaun berak dira-la, ori ta gañerako zor zaizkan gauzak gogoandaduzkadala, zuzen ibiltzeko, ta eriotz on bategiteko grazia. Bai arren, bai!

Cogitare de illa sensus est consummatus.Sap. 6. 16.

Izan ditzakegunoroitzapen onenetatik batJesusen Amaz oroitzea da: zergatik uzte dezu?Zeren Jangoikoak guztiz nai dion; ta nai duen,maita dezagun guk ere. Guztiz nai dio, bai, bereJangoikoak Jesusen Amari. Zenbat uste dezu?Adi zazu Jangoiko berak diona. Anitz dira, dio,zeruan ta Elizan arkitzen diran anima garbi, bir-tutez beteak; baña bat bakarra da graziaz,doaiez ta ondasunez beterik arkitzen dena; tabat bakarra, edertasun utsa baizik ez den anima(Cant. 6. 7.). Onekin dira, dio Jaunak, nere egite-koak; onekin nabill, makurren zuzentzen (Sap. 8.30), ta, onek laguntzen didala, atera-naiez nabill,nai duten guziak, Adanek aurtiki dien neke-lanizugarritik, eta geroko sulezetik. Au da nereSemearen Ama; au da nik neronek dakidan beza-lakoa, ta bestek ezin ezagu dezakena; bada bearbezala ezagutuko duenak, ezagutu bear du bera-ren Semea; ta Seme au, nik neronek baizik, ezin

ezagu dezake. Ezagueraren gisakoa da, dio AitaEterno berak, nik diodan amorea. Ekusi zazu zeinandia! zein arrigarriai Ta ekusi zazu, nere anima,zenbat atsegin egiñen diozun gogoz, ta biotzezmaitatzen badezu, Jangoiko berak onen maiteduen Jesusen Ama maitagarria.

Ai Ama! jakin banu nik nere Jangoikoak orren-bat nai zizula, ta naiko zuela nik ere zu ziñezmaitatzea, eginen nuen alegiña, lan au lenago talenagotik ere egiteagatik, eta maitatuko zindu-dan Jaunarekin batean biotz-buru ta indar guzia-rekin. Dakidan ezkero, saiatuko naz ongi tazuzen lan au egitera datozen egunetan, ta nerebizitza guzian. Zorionekoa ni, zuzen egitenbadut, egin gogo dudan lan andi au! bada, egi-ten badut, egiñen dut Jaunari atsegin egiñendion egiteko bat; et egiñen dut, neroni ere ongidagokidana; zeren, zenbat ere nere gogoan sar-tuagoa Jesusen Ama, anbat andiagoak izaindiran onen eskuz Jaunaren eskutik artuko ditu-dan ondasunak: guziak datoz alabaña, S. Bernar-dok dionaz, alde ta bide onetatik (Ser. de Nativ.V.)

Orrenbat ondasun baño gutiagogatik ere,gogoan nork-nai pozik ar zintzake, maitatze ede-rraren, ta Jesusen Ama maitea; bada zeruan, talurrean arkitzen diran gauzarik ederrenak ere, ezdute zer-ekusi zure edertasunarekin; zu zara ala-baña Aingeru, Patriarka, Profeta, Martire, taSantu guzien Erregiña; ta guziak baño grazia,doai, ta edertasun geiagorekin arkitzen zarananima. Zu zara, dezun argiarekin illargiaren, izarguzien, ta eguzkiaren argia illun zenzakena. Zuzara Jainkoak eternidade guzian munduarenerremediorako berezerik iduki zaituena. Zu zaraJaungoiko beraren biotz-biotzekoa: zu Aita Eter-noaren Alaba maitea, zu Seme Jaunaren Amamaitea; zu, ezin geiagoraño nai dizun EspirituSantuaren Esposa maitea: ta zu orien gogotikbein ere atera gabea, ta, etorkizun daudenurteetan, ta sekulan gogoan sarturik idukiko zai-tuzten gauza, ta beren eskuetako lana: ta den-bora berean zu zara, zeruan diranak zuri begira,liluratuak bezala, ta amorez urtuak dauzkatzuna.

Zer misterio bada, bestegatik ezpaliz ere,zeren zaran Jesusen Ama, zaran bezalakoa, nikzu gogoan artzea, nik zu maitatzea, ta zure ize-

nean nik, al dudan guzi-guzia egitea? Ta, daki-dan ezkero, lan au egitean, egiñen dudala nereJaungoikoak nai duen lan eder bat; egiñen duda-la, nik zuri, gure erremediatzalle Jesusen Amaribezala, zor dizudan egitekoa, ezin utzi dezaket,izan nai ezpadut, izandu den eskergaberik gais-toena, ta munduko gizonik eroena. Ez orrelako-rik, nere Jesusen Ama maite-maitea! Zu gogoanzaitudala, ta zure amorez biotz au beterik dadu-kala, nai dut bizi gau-egun, orduoro, ta sekulaguzian. Dezakezunari bezala, eskatzen dizut,erditsi dezadazula orretarako bear dudan lagun-tza ta grazia: ta, badut uste, zu arteko artu ezke-ro, izain dudala eskatzen dudana baño anitzgeiago ta geiago ere. Ala gerta dedilla: bai arren,bai!

Missus est Angelus Gabriel á Deo... ad Virginem, et dixit ei, Spiritus Sanctus

superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi.

Luc. 1. 26. etc. 35.

Zeru-lurrak arritzekoa den gauza ta egitekoa!Galduak dauden gauza-txarrakgatik onenbategiteko? Buru gaistoko gizon galduakgatik, gal-duak bezala Aita-Semeak, eta Espiritu Santua;Jesusen Ama, ta S. Gabriel Aingerua? Au zer da?edo zertan dabiltza? Jaungoikoa mandatutanJesusen Amarekin? Jaunaren mandatari, berarenindartasuna, edo S. Gabriel, Aingeru andieneta-tik bat? Eta Birjina baietz bat ezin emanez beza-la, bere Jaungoikoak eskatzen dion gauza batengañean? Zer gauza? Zer egiteko da, onenbatarazo ta egiteko dakarren egitekoa? Jakin naiezgaldetzen dezu? Bada egiteko au, Espiritu San-tuaren bazterrik bageko amorea, ta Jaungoikodenaren altasun guzia bear, ta eskatzen duenegitekoa da; au da alabaña, munduko guzienonerako gure Jaungoikoa gizon egitea.

A, zeruko Prinzipe andi, Aingeru San Gabriel,bitarteko eder maitagarria! Eskerrak zuri nik, etanerekin batean munduko guziak; bada guziakga-tik da zuk Danielen denboran, ta geroz, lan one-tan egin damua; baita orain zerutik dakartzunmandatu au ere. Lagun zakizkit zerura igaten,

alderagotik zuri eskerrak emateko: eman naieznago bein, ta berriz, ta sekula guzian.

Jesusen Ama maite Birjina Marla, eskerrakzuri ere, ta esker milla ta milla bider andiagoak,eman dezun baimenagatik. Baimen onek atseginta kontentuz bete ditu lurra ta zerua, ta au, taemen bizi diranak; bada onen ondoren jaitsi daJaungoiko-semea zuregan, edo zure baitan gizonegitera; ta onen gizon-egitea gizonen onerakoda, ta andiz, ta txikiz, ta santuz, zerua betetze-ko. Zorioneko semeak gu, baliatzen bagara zureSeme on maitagarriaz, ta zure laguntzaz! Bideonez ibilli bear dute zeruan sartuko diranak. Ansartuko gara gu ere, orien ondoren bagabiltza;ta, au bertatik ekusiko dugu non, ta nola, zaduz-kan zu, bere Ama Birjina, zere Seme maitaga-rriak. A zer ekustea! Jesusen Ama onetsia, Ainge-ru, ta Santu guzien Erregiña, Aita EternoarenAlaba maitea, ta Espiritu Santuaren Esposa,Semearen eskoletik, edo bazterrean, atsegin-kontentuz betea; ta alere, gure bear baliz bezainziñez gu guziok eraman naiez Aingeru ta Santuberen artera, ta zeruko gloriara! Noiz eranzunguk, gure Ama Birjina, onenbat zure ontarteri, ta

onenbat faboreri? Ez beintzat datozen egunetan,ta emen bizi garaño! Zerura bearko dugu, nola-ere-bait guk au egiteko. Egin-gogoz beteak arki-tzen gara, dakusazun bezala, ta orretarako zuzauden zorioneko tokira igan naiak. Eraman gai-tzazu, arren! zuzen, ta biderik galtzen ez degula!Egin dezakezu, bai, laguntzen didazula, zereJaungoikoak emanik dezun esku indartsuarekin:ta, eginen dezulako uste andiarekin arkitzen nazni. Ez dedilla ustel-atera oraingo nere ustea. Ezarren, ez, Jesusen ta gure guzion Ama maitaga-rria!

Anitz da, bai, Gabriel Aingeru Santua: anitzda Birjin Amandrea, guk zuei bioi zor dizuegun,esker-amorea; baña anitz eta anitz andiagoa dazuen ta gure Jaungoikoari zor zaiona; ta gerenzor andi onen alde erran dezokegu: Orain dirangauzak, eta egin litezkeen guziak baño geiagobalio dezun Jaun andia; Jesusen Amak, etaSanta, ta Aingeru guziak baño geiago nai digu-zun Jaungoiko maitagarria, zertako da dakarzunadiña arazo ta egiteko gizon-egiteagatik? Zeruederragoaren bat, edo dituzun baño izate, atse-gin ta ondasun obeak uste dituzu zere gizon-egi-

tetik? Zerbaiten bearrean arkitzen zara, edo zerkzarabiltzi, zabiltzan eran, zere lan onetan? Aiene! ta nere asmoen ero galduak! Zeren billanibilli ziteken gure Jaun, ondasun guziak, izateguziak, atsegin guziak, eta gauza guziak berekindituen Jaungoiko maitagarria? Etzebillen, ez,deusen billan gure Jaungoikoa, lan onetan zebi-llenean. Ondasunez gu bete naiez zebillen. Berezerura gu zuzendu naiez zebillen; ta gure onutsagatik ziran gure Jaunaren orduko ibillerak,gure Jaunaren arazoak, eta Jaunaren lan ta egi-teko guziak.

Siñisten zenuen au, ta bizitu zara, bizituzaran bezala? Siñisten zenuen au, ta, saiatugabe bizitu zara, zer edo zer egitera orduoro tanoizean bein, onenbeste nai dizun, onenbat onegiten dizun, ta, onen ziñez billatzen zaituenzere Jaungoikoaren izenean? Siñisten zenuen auguzia, ta alere zu, zure amorez urtzen dagoen, taonenbat zor diozun zere Jaun onarekiko zuenepel, onen otz-galdua? Zere zentzuan arkitzenbazara gaur, begira zazu non zabiltzan; ta bertanutzirik oraindañoko zere esker-gabeak, zoazkiotrama berari bertan eskatzera lenen barkamen-

tua, ta berriz utsik ez egiteko ta zuzen ibiltzekobere laguntza ta grazia, damuz ta negarrez erra-ten diozula: Nere Jesukisto, etc.

XVI.garren OTOITZ-GAIAZEIN GAUZ ANDI ONA DEN JAUNAREN GIZON-EGITEA

Elizako doktoreak, nola-ere-bait guri adiraz-teagatik zein andi ekusgarria den Jaungoikoagizon egitea, au dela, diote, sekula guziko Jauna-ren egitekoa; au dela, jakinde utsa den Jaungoi-koak baizik, ezin asma zezaken egitekoa; audela, berak baizik, ezin egin zezaken egitekoa; taau dela, den bezain ona, ta zuzena edo justoaezpaliz gure Jaungoikoa, sekulan Jaungoikoakeginen etzuen egitekoa; ta orregatik dela, Jauna-ren eskuetatik atera den, ta atera ziteken, egite-korik edo gauzarik andiena ta onena. Egiteko tagauza andi on au ezagu dezagun, oraindañokoanez bezala; ta bidenabar ezagu dezagun, onega-tik guk Jaungoikoari zor diogun onestea ta amo-rea, ekusi bear ditugu astiz, ta banaka, orretara-ko diran ta orain ukitu ditugun irur gauzak.

A.Jaungoiko jakintsuak baizik, ezin asma zezaken gauza da Jaungoiko bera gizon-egitea

Zer dela uste dezu zuk, gure Jaungoikoagizon egitea? Jakiunde utsa den Jaungoikoak bai-zik, ezin asma zezaken egitekoa. Au da alabañagauzarik andienak ta txarrenak elkar artzea, edoTrinitateko bigarren personak, Aita Eternoabezan-bateko Seme Jaungoikoak, Espiritu San-tuaren birtutez artzea gure izate txarra ta loiez-ko naturaleza, Birjiña garbi andredone Mariarenerraietan, edo sabelean. Au da, sekula guzianizandu zen, ta ezin ill ziteken, Jaungoikoa gizata-sun illgarriarekin bat eginik gelditzea. Eta zerta-ko? Bere denboran aur jaiotzeko, giz-artean,edozein bezala, bizitzeko; ta, zenbait urterenburuan, gaistoen eskuz gurutze batean bereegunak nekez beterik bukatzeko.

Ezpazen gure Jaungoiko jakintsuak, nork auasma zezaken? Niork ere, Alexandriako Zirilokdionaz; «bada, guk asma al baño andiagoa da,dio, egiteko au, edo, egin den bezala Jaungoikoa

gizon egitea». Bai, dio S. Pablok ere, Misterio au,Jaungoikoaren jakiundeak asmatu zuen miste-rioa da; ta misterio, berak agertu artean, gogoraniori etorri gabea. Etzuen zer artu, ez, gure Jaun-goikoak onenbat egiteko, gu Adanen bekatupe-tik atera, ta zeruko bidean sartuak uzteko. Bazi-tuen orretarako, ta zeruko geren bidean bearkogenuena guri emateko, anitz bide ta egin-era: itzbirekin egin zezaken Jaungoikoak ori guzia, mun-dua len, ta munduko gauzak egin zituen bezainaisa; baña etzuen orretan gelditu nai izandu:egin nai izandu zuen egiteko ta lan andi au,ezagu genezan guk geren Egillearen jakindea;ta, gure onerako egin zuen trazagatik, zor dio-gun amore andi bazter-bagekoa.

Norañokoa dela deritzazu zuk, ortik datorki-zun zure zor andi au? Nork au adirazi! «Trazaonetan ongi begiratzen badiogu, ekusiko dugu,dio S. Agustinek gure izatea ta naturaleza, ezingeiagoraño goratua; bada ekusiko dugu, odeiak,izarrak, zeruak, eta zeruko Aingeru, Serafin, tagañerako Espiritu andi-eder-goratuak baño gora-tuagoa, ta Aita Eternoaren eskuietik dagoenSeme Jaungoikoarekin bat egiña».

Orra gure Jaungoiko guk ongi aserretuak artuizandu duen benganza, edo bendekua! Bein Ada-nen eskuz, ta geroz gerok, egin diozkagu norkdaki zenbat bidegabe! nork daki zenbat txarkeri!Guzi-guziak ekusi zituen guk egin baño len, tabere eternidadetik. Ekusi zuen denbora bereangure lan txar oni zegokan kezka ta pena, (tapena, ta kezka sekulakoa), barkatzen ezpazizki-gun guri Jaungoiko berak geren gaizkiak, edoagertzen ezpazen, gurekin berarekiko bakeeneragille, arteko onen bar; bada guk gerez ezingenegiken, pekatuen barkamenturako beardiran gauzen laurdenik ere. Au guzia zekusangure Jaungoikoak zer egin ote zuen sekulaguzian, ta bere eternidadean? Gaizkia zetorrene-ko, edo Bekatu bat ekusi orduko, prestatu suak,prestatu garrak, eta prestatu sulezeko tormentuguziak? Ori zen bai, guri geren lan gaistoagatikzegokiguna. Baña etzion, ez, guri zegokigunarigure Jaun onak begiratu: begiratu zion bereburuari: begiratu zion bere ontasunari; ta eginzuen, oni zegokan, ta bere jakiunde andi bazter-bagekoak agertu zion araistiko traza; ta artuzuen gugatik gizon egiteko asmoa.

Zorioneko traza, gure Jaunaren amoriozkotraz eder au! ta zorioneko asmoa, asmo, onenongi guri dagokiguna! Egin zitzakeen trazaguziak agertzen balitu ere, ez liguke guri gerenJaungoikoak agertuko traz au bezain ongi legoki-gun trazarik; ez eta, onen erara gauzak egitekoasmoa bezalako asmorik ere: bada emendikdator gure zorren pagua; emendik dator gure taJesusen senidetasuna, emendik gure grazia, taemendik gure zerua, ta zeruko gloria. Zer traze-tan arki genitzake guk onenbat ondasun, taondasun onen andiak? Zer ez diogu zor guk orientrazatzalleari? Zer, traz eder ondasundun onetanbere Semetako artu gaituen gure Jaun on maita-garri jakintsuari? Ta zer, eternidade guzi-guzian,guri onelako faboreak egin-naiez, egondu dengure Jaun andiari? Au ezagutzera, bear den eran,norako lirake gure biotzak? Geldirik egon litezke,ta amorez bertan urtzen ez lirala? Ez noski, luza-ro beintzat, bertan ez galtzera guk geren buruakedo geren ezagumentua!

B.Jaungoikoa gizon egitea, guzia dezaken Jaunaren

egitekoa da

Jaungoikoa gizon egitea jakiundez beterikdagoen gure Jaun andiaren traz ederra da, ekusidugun bezala. Orain ekusi bear duguna da, Jau-naren jakiunde andiak trazatu zuen gauz au egi-tea noren lana ote den, edo noren egitekoa?Baña norena izan al diteke, bat besterik ezpadalan onek eskatzen dituen diñako indar-eskuakdituenik! Nor ote da, orrenbat esku ta indardituen au? Nor izan diteke, ez izatera altasunguzia beregan duen gure Jaun andia. Jaun onenlana da bada, ta oni bakarrik zor diogu guk, gureJaungoiko maitagarria gugatik gizon egitea; bes-tek alabaña etzezaken egin, au bezain lan andi-rik; ez, eta milla ta milloi bider txikiagorik ere:bada, lenago Libruan ekusi dugun bezala, ezer-ezetik ezin ezer atera dezakee, indarrik geienaduten egilleak ere; ta batez bestea egiteko erebear dute egilleak berak beren Jaunaren eskuata laguntza. Gure Jauna da bakar-bakarrik, eta

lagunik bage edozein gauza, ta, nai duen guzia,noiznai ta nai duen eran, egiten duena. Zarrakberritzea, berriro gauzak egitea, zar-berriakalkarganatzea, ta noranai, ta nai adiñetan edo-zein gauza, ta gauza guziak igortzea, ori da, gureJaungoiko altsuak baizik ezin dagiken gauza edoegitekoa; ta Jaungoikoak, geldirik balego bezainaisa, egiten duena.

Baña (gauz arrigarria!) orra zenbat diran,dakusazun bezala, gure Jaun alsuak eginikakogañerako gauzak! Oriek, ezpalira bezain txikiakdira, beste anitz, Jaun berak egin litzaken gau-zen aldean; ta alaere egiñak eta eginkizunakdeusez bat bezala dira, lan onen, edo Enkarna-zioko misterioaren, edo Jaungoiko bera gizon-egitearen aldean. Gauz andia da, bai, dio S.Tomasek, berak len egiñikako elementuetatikgure Jaunak, atera oi dituen bezala, ateratzealoreak, sagarrak, arraiak, egaztiak, belarrak,ardiak, eperrak, perlak, eta gañerako gauzak.Ori baño ere gauz andiagoa da geroz gurekingure Jaungoiko berak egin duena egitea; egingaitu alabaña elementu beretatik, eta ezer-eze-tik; bada ezer-ezetik gure Jaungoikoak aterea

da, gutatik bakoitzari, egin ginduenean, emanzion anima; ta gure gorputza elementuetatikegina da; bada badu elementu batetik ezatasu-na, bestetik beroa, ta gañerakoetatik zer edo zerta egiñak gara, elementu pisu ta astunetatik, etaastuntasunik ez duen espiritu andi arin uts-gar-biarekin: ta orregatik gara, Aingeruen idurikoak,eta lurreko gauzen antza ta izatea dugunak.

Baña zenbat ere lan andiak diran gañerakogure Jaungoikoak egiñikako gauzak; eta zein ereandia den, gorputz-animak bezain elkargandikurruti dabiltzan gauzak elkarganatzea, ta biezbat egitea, lan andi ta egiteko au, ta gañerakogure Jaunak eginak daduzkan guziak labur-erra-zak dira, orain gu ekusten gabiltzan onenaldean. Zergatik ote? Zeren bere lan onetan, bategin duen gure Jaungoiko altsuak bere Sememaitagarriaz, ta artu dituen gorputz-animez; taau da, S. Tomasek dionaz, gure Jaungoikoak eginzezaken gauzarik andiena. Eta ala da: da alaba-ña, den, ta asma ere diteken baño gauz andiago-ak, edo Jaungoikoak, eta gure txartasunak, edoJaungoikoak, eta gure txartasunak, alkar artzea.

Au besterik egin ezpalu ere bere gizon egiteonetan, egin zuen gure Jaungoikoak, zeru-lurrak,itsaso-bazterrak, eta oraindañokoan egin dituen,ta eternidade guzian egiteko dagoen gauzaguziak baño andiagoa den gauza bat. Onetanezagutuko dezu, norañokoa den Jaunaren gizonegitea ta Enkarnazioko misterioa; au denean(den bezala), nai duen guzia egin dezaken Jaun-goikoaren lanik eta gauzarik andien-andiena.

Zenbat agur ta eskumuñekin begiratukozenion zuk zere Jaun egilleari, lan au egitean, anarkitzera zu, ta zuk ezagutzera zertan ari zenzure Jaungoiko maitea, lan onetan ari zenean!Nola begiratu ote diozu zere Jaunaren lan oniberari gerozko zere egun-denboretan? Zer? Ezote da egungo egunetan, egin zen orduan bezainekustekoa gure Jaunaren lan andi au? Ez dagoegun gure Jaungoiko berarekin, orduan bezainongi, ta orduan baño obekiago ere, gure izateaedo naturaleza? Ez dago egun gure naturaleza,edo izate au, Aitaren eskoietik arkitzen denSemearekin bat egiña? Ez du au bertan egonbear gaur, ta beti, ta sekula guzian? Begiratudiozu zuk nioiz, arkitzen den tokira astiz, ongi, ta

kontuz? Ori zuk egin izandu bazenu, edo eginbazeneza, gertatuko lekikezu, urrutitik Salomo-nen gauzak ekustera joan izandu zen erreginbati bein Jerusalenen gertatu zekiona.

Malzeda zeritzan Etiopiako erregin batekaditu izandu zuen bere denboran, guztiz ekuste-koak zirala errege Salomonek egiten zituengazak, eta, oriek ekusi naiez, utzi zituen bereKorteko, zegozkan atsegin-sosegu guziak.Artzen du Salomoneganako, edo Jerusalengobidea; ta an sartu, ta ekusi orduko Salomonenjauregia ta palazioa, palazioko maiak, ango jan-edanak, ango zaldunak eta serbitzariak, orienibillera ta soñekoa; ta ekusi zituenean Salomo-nek Jaungoikoari egin zion eliza, ta elizara igor-tzen zituen ofrendak eta gauzak, arritua geldituzen guzia, ta atsik, edo asnasarik ezin artu duenbaten eran: ta, itza noizbait etorri zekionean,erran izandu zion Salomoni: Jauna, andia da, bai,segurki zure jakiundea, andia da zure eskua taaltasuna! Anitz aditu nuen nik an nere erresu-man, zure gauzen ugain itz egiten zidaten jen-deetatik: ta ez nuen nik uste, egin zezakela mun-duan denek, nik aditu nuenaren laurdenik ere;

eta ekusteagatik zer ote zen zuk egin izanduzenuena, etorri naz anbat bidez, dakusazunbezala; ta ez dut, ez, etorriz bat ere damu; badaekusi dut zuk egiña, ta ekusi dut uste nuenabaño anitz eta anitz geiago; bada ekusi dut,geien-geiena erran zidanak ere, erran etzidalazuk eginik dadukazunaren laurdenik ere. Zorio-nekoak, eta agitz alere, zure ogia jaten dutenak!Zorionekoak zure itzak aditzen dituztenak! etamilla bider bedeikatua, orrenbat jakinde ta eskuzuri eman dizun zere Jaungoikoa! eta, au erranondoan, eman ziozkan Salomon berari nork dakizenbat urte, perla, inzenso, ta presenta. (3. Reg.10.)

Gizon batek egiñikako gauzak onela arritzenbadute adimentu onezko bat, zer eginen ez lukegere Jaungoiko altsuak egin duen gauzarikandienak ongi guk au ezagutzera, ta astiz tamaiz begiratzen bagenio? Zorionekoak (errandezakegu guk ere, orretara baño len, ta gauremen bertatik dakigunarekin): zorionekoak Ain-geru-Serafiñak, eta zori berekoak gañerako zeru-ko guziak, bada ekusten dituzte erregeen Erre-ge, Jaungoiko jakintsu eskudun andiak, egin

dituen gauzak: baita egin dituen gañerakoguziak baño andiagoa den bere gizon-egitea ere!A! nork lekusken, zuen eran, edo nolerebait,zuek or zeren zeruan ekusten dezutena! edonork ezagu lezaken, oraindañokoan ez bezala, tadagokan eran, gure Jaunaren eskuak egin dutengauzarik andien ori! Baña nork orrela ori ezagu-al? Ez-eta zuek zerok, zeruan arkitzen zarazte-nak ere.

Aski da Jauna, aski ta sobera da, orain nikneronek dakidan apurtxo au berau, besterikbage, ongi bearturik uzteko ni, agorrez beterik,zure esku ezin geiagorañoko egailleari apa tamuñ egitera; ta, dudan guzia bertatik eskeintze-ra. Eskeintzen dizut, bai, ta gogoz alere, nereadimentua; eskeintzen dizut nere nai guzia, taeskeintzen dizkitzut gorputz-animak, beren gau-zekin batean. Oriek dira nik orain ditudanak.Geiago ez izanaz, eskeintzeko zuri geiago, dutdamu ta pena. Artu zazu orien ordez, geiago tageiago zuri eskeintzeko, orain nigan arkitzenden, nere gogo au: ta indazu, arren, izan deza-dan berriro zuri zer eskeñi gauz on anitz, egitekograzia; baita egin dezun gauz andi onen ezague-

ra garbi-andi, nere biotzaren berotzalle bat ere:bai arren, bai!

C.Bazterrik bageko

ondasuna duen Jaunaren egitekoa da Jaungoikoaren

gizon-egitea

Bere gizon-egite onetan duen Jakiundea taeskua bezain ongi agertzen du gure Jaungoikoakguganako bere ontasuna ta ongi naia. Guri onginaiez beterik arkitzen da gure Jaungoikoa, dio S.Tomasek (ubi sup. op. 60.) leku, bazter, ta gauzaguzietan. Obeki naiez, ematen die onei bere gra-zia, ta adiskidetasuna: ta, zeren ontasun utsaden, ta nai digun guri ezin geiagoraño, egin dagizon, ta artu du beregana gure txartasuna tanaturaleza. Orra nolakoa, santo Tomasek dionaz,gure Jaunari guk zor diogun ongi naia. Onenbatguri nai ez izatera, zertako utziko zion gizon egi-ten betiko Aitak bere Seme bakar Jaungoiko mai-

tagarriari, erraten du Alejandriako Klemente,gizon jakintsuak?

Etzen izandu, ez, ongi nai utsa, gure Jaunarenongi nai andi au. Ondasunez betea da, ta, naidutenen betetzallea, gure Jaunaren guganakoongi naia: ta, aisago gu bere ondasunetatik betenaiez, egin da gizon, ta, gizon egiñik gure arteandago, gure Jaungoiko maitagarria. Bai, etorri nin-tzan ni gizon egitera, zion bein Kristo Jaunak,izan zezaten gizonak nere laguntza ta grazia taizan zezaten, etorri ezpanitz izain zutena bañograzia ta laguntza agitz andiagoa. Eskerrik asko,zere etortze ongille ondasundun onegatik. Bañazenbat azi da, Jaungoiko-gizon, Jesus maitaga-rria, zenbat azi ote da, zu gizon egitera etorriziñanetik, gure bizitza ta grazia? S. Pablok adi-razten duen adiña. A! Jesus maitea (dio S.Pablok); eta zuri guk zor dizugun ondasuna!Zeren zuk artu dezun gure onerako zere gizata-suna, zure Aitak bidaldu ditu giz-artera bere gra-ziaren, ta gure animako ondasun moduak etabedeikazio guziak.

Orra zertara den gure Jaun andia, gizon eginzenetik! Len etzuen nai urbil zekion, bere ordez

igortzen zuen Aingeruari ere, ezpazen Moises,edo onen erako gizonen bat edo beste: ta beragizon egin denetik, atozte, dio, nai dezutenguziak; atozte itzez itz, eta Artekorik bage, gogodezutena, niri noiznai ta uste osoarekin adiratze-ra. Atozte nekatuak, atozte, bearra ta izerdiabaizik etzarazten gaisoak, nik arinduko dizuetzeren bearra ta premia. Atozte, bai, nik emaindizuet bear dezuten jan-edana, ta zeren anima-ko sustentua.

Len ezin sar ziteken Sancta Sanctorum zeri-tzan Elizako tokian, ezpazen orduko Aita Santuaedo Apez-nagusia; ta ori ere ezin egin zezaken,bein baizik, urte guzian. Zergatik uste dezu?Zeren au zegoen arka edo kutxa txiki bateanmana zati bat. Zer zen ango mana zati au? Alda-reko Sakramentuaren itzala edo señalea. Ongi:ta gure egunetan, ta Jaungoiko-gizona Sakra-mentuan dagoenetik, zenbat Meza-emalle igatenote dira Jaungoiko Sakramentuarekin itz egitera?Egunoro, emen Españian eun milla, ta anitz geia-go. Nork konta Franzian, Italian, Alemanian, tamundu guzian Meza ematen dutenak? Oriek ere,Españiakoak bezain ongi, igaten dira Aldarean

gure Jaunarekin tratatzera; ta, diranak baño,milla ta milloi bider geiago balira ere, guziakegin lezakee bertze orrenbeste. Ekusten dezu,gure Jaunak gizon egitean, ta geroz, agertzendigun ontasuna? Bai? Bada ez da oraindik au,aldi onetan dugun ekuskizun guzia.

Noizbait atera bear bazen Israeldarren arkaedo kutxa txiki au, ezin begira zekikeon beresoñeko, ta estalki guziak eman artean: ta zerenbein begiratu zioten Batsamitak, bertan illak gel-ditu ziran berrogeita amar milla, ta geiago (1.Reg. 6. 19.). Baña, gizon egin zenetik, noiznaiekusten dugu guk Aldareko Sakramentuan gerenJaungoiko maitagarria. Gizon egin zenetik, etaSakramentu Aldarekoan gelditu ezkero, egunosoek daramatzi agerian; ta zenbait aldiz kalezkale dabil, ta sartzen da batzuetan erien etxee-tan ere: ta aspaldian berak errana daduka arenatsegin ta kontentua dela emen gurekin egotea,gurekin emen itz egitea, ta emen gu guziok bereondasunez betetzea. Orregatik dio S. Agustinek,egin dela gure Jauna gizon, beldur gutiagorekin,ta adiskideen eran, maita dezagun guk emenbizi garaño.

Ai au ekustekoa! Len eriotzez, ubeldez, takastiguz bazterrak arrotzen zituen gure Jaungoi-koa, onen emeki emen gure artean, bildots batbailiz bezala! Ezeren bearrik ez duen, ta gauzaguzien Jauna ta jabea den gure Jaungoiko maita-garria emen gure artean, gizon eginik, eta Alda-reko Sakramentuan, ematen zaionaren begirabezala! Guri ongi naiez, ta lurreko guziak onda-sunez betetzeagatik gizon-egina, gizonen tamundu guziaren Egillea! Aingeruz inguratuadagoen, ta atsegin ta gustoa besterik ez dengure Jaungoikoa, gizartera jatsia; ta, gizonenonagatik gau, egun, ta beti, gizonen begira! Norkau siñistu, fedezko begiz ez ekustera? Norkasmatu ere, ongi nai au bezain izugarria? Eginzuen gure Jaungoiko ontasunez beteak baizik ez,sekula guzian ere. Orra zer gauza den gure Jau-naren gizon-egitea! Orra zein andi ona! ta orraJaunaren gizon-egitetik datozen ondasunak etadoaiak! Zorionekoak gu, galtzen ezpaditugu,eskatu gabez eman naiez dagoen gure Jaungoi-ko-gizon maitagarriari!

Occulta Sapientiae tuae manifestasti mihi.Ps. 50. 8.

Nori, nere Jaungoiko jakindez beterikakoa;nori gogora zekikeon, artu zitekela, gu zuzentze-ko zuk artu dezuna bezalako lana ta bidea? Norigogora zekikeon, traza zenezakela zuk zerorrekere, ezinobeki trazatu dezun zere gizon-egitea?Jakiunde utsezkoarena da traz eder au; ta orre-gatik da, zurea bezalakoa. Bekatutan egiña, tajaioa naz ni; nere gisakoak dira gañerako gizo-nak eta jendeak; eta, alere, zu ezin geiagorañotrazetan zabiltza, galduak izan ez gaitezen oriekguziok, etorkizunak, eta ni! Eskerrak eskatzenditu (ez dut ukatzen) guri zuk onen ongi, taonenbat amorerekin begiratzeak; eta ematendizkitzut, nik beintzat, gaur bertatik eta gogoz,ta ziñez alere: baña bidenabar zure traza maita-garri onek adirazten digu norekin den gure lanata egitekoa; baita, galduak izan nai ez dutenakegin bear dutena ere: bada adirazten digu zeinizugarria den, traz onetako gauz andiak eska-tzen duen Aitaren eskua, zuzentasuna ta justi-zia!

Bai: gure bekatuak guztiz aserretua zeduka-ten Aita Eternoa; ta, aserreak uzteko, trazatuzuen bere Seme maitearen gizon-egitea, taSeme beraren ogeita amairu urteko neke-izerdiguzia; baita beraren Gurutzeko eriotz gogor odo-lezkoa ere! Onenbat kostatu zaio Jaungoiko-gizon Jesus maitagarriari gure obenak, gure kul-pak, eta gure bidebageak bere Aitari barkaraz-tea? Onan aserretua zedukaten? Onen andi-izu-garriak ziran gure bekatuak?

Bai, egiaki! Barkatuak ote daude, edo ez?Barkatuak ezpadaude, nora bearra naz ni? Etanora bearrak dira nere lagunak? Sekulako sule-zera! beti ta beti lertzen, urratzen, ta negarrezau egotera! Ori da gure Jaun aserretuak, barka-tu bageko bekatuari berezi dion pagua. Zor onenalde dira gure Jesus maitearen lan-irabaziak. Ezditu Aita Eternoak gutiagoan barkatu nai izandu.Eta, oraindañoko zorretatik atereak egonagatik,sartzen bagara gu berriz berrietan, egiten badi-tugu bekatu berriak, noren ustean, edo zerenbegira geldituko gara?

A! gure galduak, eta geren galgarriak gu,berriz orretaratzera! Orren erraz urratzen badi-

tugu guk gure Jaunaren trazak, edo egiten badi-tugu trazaren kontrako lan txar-zikiñak, zerbegiz guri begira dezaguke gure Aita Eternoak?Nork au adirazi! A! Jauna, aski, ta sobera diralenak ere! Ez naz arkitzen ni, ez, bekatu berriznere burua loitzeko asmoan! Lenaz dut damu, taziñez alere. Indazu, arren, orien barkamentua;ta, berririk egiten ez dudala nere egunak buka-tzeko, ta zere traz ederragatik milla ta millaesker zuri zere zeruan emateko grazia! Baiarren, bai!

A Domino factum est istud, et est mirabide in oculis nostris.

Ps. 117. 23.

Andiak dira, bai, ta kontuz ekustekoak, len tagero gure Jaungoikoak egin dituen gauzak; bañalenagoko, ta geroko gure Jaunaren gauzak, aldionetan egin duenarekin ekustekorik ez dutengauzak dira; bada gañerako gauzak izarrak dira,ta eguzkia, zeruak dira, ta lurreko bazterrak, etalurretik asti ta zeruaren erpiñeraño arkitzen

diran gauzak; eta oriek guziak, zein ere andi-ederrak diran, gure Jaungokoak ezer-ezetik ate-reak dira; baña guk orain egiñik ekusten duguna,Jainko-gizona da: Jaungoiko gauza guzien egi-llea; eta orregatik da, Profetak dion bezala, andiguzien artean andia, ta ekusgarrien artean ekus-tekoa; edo, zuzen itz egitera, au da bakarrikgauz ekusgarria, ta nornai arritzekoa den gauza,ta gure Jaunaren egiña.

Egiten dezun gauzarik txikienagatik ere zorzaitzu zuri, nere Jaun andia, nork daki zenbat,eta anitz geiago! Zenbat zorko zaitzu bada, egindezun, ta egin zenezaken andien onegatik? Norkau adirazi? Nork ezagutu ere? Ezeta diran Ainge-ruak, gizon jakintsuak, eta ager litezkeen adi-menturik andienak elkar arturik ere! Au bear deneran ezagutzeko, bear da, gure Jaun andia, zureadiñako adimentua; bear da adimentu bazterrikez duena; adimentu, diranak eta egin litezkengauzak, batetan ezagutzen dituena; edo bear daadimentu, Jaungoiko bera bezain andia.

Adimentu onekin arkitzen zaran gure Jaun-goiko maitagarria, urrikaldurik zu nere txar one-taz, indazu al dukedan argirik andiena, nolere-

bait ezagutzeko zure lan andi au; nolerebaiteskerrak emateko, zure lan andi onetan niridagokidanagatik; eta, zuk laguntzen didazula,autorez ta maitatzez erauzuteko nolerebait,emen bertan agertzen dezun zere esku andiari,ta ongi naiari. Nik ez dut, orain eskatzen dudangauzarako, eskurik bat ere. Eskatzen dizut alereeskatzen dudan au, erdisteko uste osoarekin, taontarte berri onegatik ere eskerrak ematekogogo beroz ta asmoz beterik. Indazu bada, deza-kezunak bezala: bai arren, bai!

Sic Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitunt daret.

Ioan. 3. 16.

Siñestuko zenuen naiko zigula guri gure Jaun-goikoak, nai izandu digun adina? Badakizu zuknorañokoa den gure Jaunaren guganoko nai andiau? Oartu zara zu noiz edo noiz? Bear bezalabeintzat bein ere: ta noizbait, begiak goraturik,asi bazara zu gauz au ekusten, laster aspertuzara; ta, ez aspertuagatik ere, ezin ekus zentza-

ken zuk dena den bezala, ez eta erdizka ta laur-denka ere. Nai dezu zuk, nere anima, ager daki-zun zuri, orain badere, S. Joan Ebanjelistaz ager-tzen duen eran? Orra, bada, dio, orra Jaungoiko-ari munduak zor dion amorea: Aita Eternoakeman die munduko guziei, (ta ongi naiez emandie) bera diñako, berekin beti dadukan, ta bereburua bezain maite duen, bere Semea.

A! Ebanjelista santua, ta nork adirazi lezaken,zuk onen errate labur onekin agertzen diguzungure Jaunaren amore au! Maitatzea batek bat,oni ongi naia, oni ongi egitea da; ta zenbat erebati zuk geiago nai diozun, ta emanten diozka-tzun ondasun geiago, anbat geiago onesten, tamaite dezu zuk zure gauzen artzallea. Bada ezinandiagoa bada, den bezala, gure Jaurgoikoakgaur ematen digun ondasuna (ematen digu ala-baña, gizon-egiñik, gauza guzien Jaun ta Jabeden, ta asierarik, bukatzerik eta bazterrik ezduen bere Seme Jaungoikoa), norañokoa da aldionetan agertzen digun ongi naia, ta amorea?

Begira: gure Jaunaren emate onetan bada,ematea ez besterik ere, bada ematen digu bereSeme Jaun au gure senidetako, ta senide onak

bezala, guri laguntzeko: ematen dien, berelanez, egiñez, ta itzez guri erakusteko jakin bearduguna; ematen digu, berak irabaz dizaigunbere nekez, odolez, tormentuz, ta eriotz gogorbatekin geren bekatuen barkamentua, ta zerura-ko bear dugun guzia; ta ematen digu emen gure-kin sakramentaturik idukitzeko, munduan bizigaraño, ta eternidade guzian berari zeruan begi-ra gaudela, atsegin-kontentuz beteak bizitzeko.Egin zezaken au gure Jaun andiak, ondorik bage-ko, ta bazterrik ez duen amorearekin ez arkitze-ra? Orra bada norañokoa den, aldi onetan egindigunagatik guk geren Jaungoikoari zor diogunonestea ta amorea!

Atozea: ta ongi lirudike Jaungoiko-gizon Jesusmaitearen senideak, onenbat ondasun bere Jau-nagantik artu dituzten umeak, Jaungoikoak beradiñako amorearekin maitatu dituen gizonak, eta,Aingeruen lagun egiñik, zeruan beti berekin idukinai dituenak, beren Jauna ta Jaunaren ondasun-amoreak aldebat utzitik, lurreko gauzei begiragelditzea? bekatuaren zikinkerietan loitzea?sulezeko bide-galduak artzea? ta beren naiez, taberariaz, beren buruak betiko galtzea? Eta ez da

ori anbatek eta anbatek munduan egiten dute-na? Egin gogo dezu zuk ere? Ez al!

Ez, nere Jaungoiko maitagarria, ez! Nik egingogo dudana da gogotik ez uztea zuri zor dizu-dan amorea gogoan erabiltzea zure nigatikakogizon egitea, ta zere gizoñ-egite onetan egin diz-kidatzun, ta emendik datozkidan on-ondasunak;oriei, ta orietan erakusten didazun zure amorea-ri amorez, ta bizitz on garbi batekin alegineanerantzuteko bizi nazaño. Zurea da, bai, oraingonere gogoeta, ta asmo au ere. Iraun baleza oneknere bizitzak adina! Ala gertatuko da, zuk bizirolaguntzen badidazu. Lagundu bear didazu, one-tan ezezik, oraindañoko nere esker-gabeen tabekatu gaistoen damu ta urriki ziñezko bateanere. Eskatzen dizut itzez ta biotzez, onetarakobear dudan zure grazia, erraten dizudala: NereJesukristo, etc.

XVII.garren OTOITZ-GAIAJESUSEN JAIT-ORDUA, TA

ORDUKO MUNDUAREN IBILLERA

Nolarebait agertu dugu zein andia den gureJaunari guk zor diogun amorea, zeren egin zengizon, zerura gu guziok zuzendu naiez. Geiseagoguk, edo obeki geren zor au ekusteko, ekusi beardugu, Jaun berak mundura zenetik bere prediku-rañoko denboran gugatik egin zuena.

A.Zer orduz edo noiz mundura zen

Jesus maitagarria?

Ontarte bat noiznai da ontarte; baña ontartebera ontart andiagoa da, bere orduz, edo beredenboran etortzen denean. Gure Jaungoikoagizon egitea, ta gizon-eginik, munduratzea, noiz-nai izain zen guretako ontarte, fabore, ta onda-sun andia, baña, era orretan mundura zen den-boran munduratzea, munduari obeki zegokan

ontartea zen, ta ontart andiagoa. Nola bada?Zeren era orretan gure Jauna zetorren, ikasi bearzutena munduko gaizoei erakustera; ta orretara-ko, Jaunak arturikako sasoia zen artu zezakensasoirik onena. Noiz bada, edo zer sasoiez mun-dua zen gure Jainko-gizon Jesus maitagarria?Augusto Zesar zerizan, Erromako enperadorea-ren azken aldeko egunetan. Nola arkitzen ziranordu, edo denbor artan, mundua ta mundukojendeak? Isaias Profetak dion eran, edo bakeandian, ta ondasunez beteak.

Bai, dio, edo dionarekin adirazten digu, Isaiasprofetak, Jesusen jait-egunak gogoan darabil-tziela; bai, gelditu da, len nasia zebillen mudnuabere odol-isurtze gogor ta gerra gaistoetatik.Bere ger-aldiak eman diozkaten ondasun andie-kin pozez bete da munduko Nagusia; ta, eskutar-tean dakarren egitekoan ageri zaio, bai, berebiotzean arkitzen zaion atsegin-kontentua.

Jesus jaio zeneko, baziran berrogei urte, tageiago Erromako enperadore zela, orduko nagu-si Augusto Zesar. Bitarte orretan, edo urte orie-tan, izandu zituen Augusto enperadoreak beregeraldi andi-gogorrak. Baña ordurako bukatu

zituen guziak; eta bukatu zituen bere gogara; taordurañoko bere etsaiak garaiturik, baketanarkitzen zen Zesar, Jesus Jaungoiko-gizona lurre-ra zeneko; ta arkitzen zen Zesar, munduaren irurzatietan arkitzen ziran erreinu ta bazter abera-tsenen jaun, ta jabe bakarra.

Eta ger-aldi berririk biztu etzedin, edo, biztenbazen ere, lenbaitlen itzal-erazteko, artu zituenAugusto berak bide ta neurri guztiz onak; etajakinaren gañean egoteko nor nondik atera, tazer ondasun izan zezaken bere bear denboran,manatu zuen ekus zedilla zenbat ziran, nor ziran,ta nolakoak, aren eskupean arkitzen ziran gizo-nak eta andreak. Lan onetarako billatu zituengizonik onenak, eta igorri zuen nor bere tokira,edo batzuek batera, ta besteak bertzera. Eginzuten oriek, bai, (eta zuzen alere), beren egite-koa; ta ikasi zuen Augustok jakin nai zuena. Arteguzian isillik zegoen lurra, ta mundua; ta, Isaia-sek dion bezala, munduaren bazterrik onena,edo Promisioko aldea, ta Jesusen jait-erria taerreinua atsedeten bezala zegoen, ederki eseri-rik edo jarririk bezala, bere bakearen kataderagalantean, gañetik artuak zeduzkala, ta ongi

ezarriak, etzezan erre kezkako eguzkiak, usteosozko, edo esperantzazko ta soseguzko oialederrak; eta bere aldamenean zituela beraklenago bildurikako ondasun andiak.

Orra nola arkitzen zen mundua, ta orra zer-tan zebillen munduko nagusia, Jainko-gizonamundura etorri zenean; baketan, isillik, eta bearbezala. Ez da misterio, dio S. Basiliok: Agila deri-tzan egaztien erregiña egoan dabillenean, isillikdaude, dio, egaztiak; eta, mundukoen erregeJesus Jaungoiko-gizona zerutik zetorrenean, isi-llik egon bear zuten lurreko erregeak, eta geldi-rik orien armak. (In Ascen. Dni.) Bestela etzenerraz Jesusek egitea egin bear zuena, edo bereerakustea; ez-eta munduko berak ikastea ereJesus onagandik ikasi bear zutena.

Lege zarreko gauzak erakustera, bere ordezbidaldu zuen len gure Jaungoikoak Aingeru bat;baña bidaldu zuen legeak eskatzen zuen eran,edo era guztiz izugarrian; bada bialdu nuen tron-pet izugarri, bazter guziak ikara zeduzkan bate-kin; ta bidaldu zuen, suz, kez, trumoiez ta tximis-taz beterikako odei arrigarri batean. Gelditu zenodei au Sinai zeritzan mendi gañean; ta, azpiko

aldean Israeldar guziak beldurrez iltzear zirala,erakutsi zuen Aingeruak Jaunaren legea, ta lege-ko gauza bakoitza. Baña erakuste au, diodanbezala, Legearen erako erakustea zen; badaIsraeldarren legea lege beldurrezkoa zen; talegearen erakustea guztiz ikaragarria.

Gaur ez du gure Jaungoikoak igortzen mun-dura Aingeru bera, edo besteren bat, lege berriamundukoei igortzera edo erakustera: Jaungoikobera dator orretara; baña dator gizon eginik; etadator erakustera, lege berak eskatzen dueneran, edo emeki ta eskanbillarik bage: amorioz-koa da alabaña, Jesusek dakarren Legea; ta onda onelako legeari dagokan erakustea.

Atozea: ta egin zezaken Jesus maitagarriakbere bakezko etortze, ta amoriozko erakuste au,egin zuenean baño denbora ta sasoi obean?Etzen erraz; bada bake onean arkitzen ziranorduan lurra, ta lurrekoak; eta orrelakoa da, zer-nai erakusteko, ta jakin bear diran gauzak ikas-teko, sasoirik onena; bada gerratakoan, ta aser-aldietan, igesla ta bendekua dabiltza gizonengogoan; ta, oriek gogoan dituztenak ez daude,erakutsi nai zaiena ikasteko. Guziak ikas zezaten

bada Jesusen amoriozko legea, billatzen du, orierakusteko bear zen sasoia, edo bakezko denbo-ra; ta dator, zetorken sasoirik onean; ta au da,dakusazun bezala, aldi ta sasoirik onenean gurigure Jesusek egitea, egin zezakegun ontarterikandiena; ta egitea, egin zezakegun erarik one-nean ta estimagarrienean. Orra zer orduz mun-dura zen gure Jesus. Eta orra, munduratzearengain, orduan munduratzeaz guk Jesusi zor dio-gun amorea!

A Jesus maitea! onenbat amorerekin asizaran ezkero zure guganako ongi nai andianagertzen, zer agertzeak egin bear ez ote dituzuzuk gure animan, nor bagara gu, ta guk artzenbazaitugu alik ongiena, alik umilkiena, ta denbo-ra berean amorez, errespetuz, ta naiez beteakarkitzen garala? Era onetan artzera nik zu,komuniatu nazan aldietan gaurko egunerañokonere denbora guzian, zenbat ondasun artukonituen nik zure esku zabal-emalle onetatik? Anitzdira, bai, oraindañokoan nik galdu ditudanak;eta galdu izandu ditut, bear bezala ta baketan zunik ez artuz, komuniatu nazan aldietan? Asalda-tuak, eta aztura gaistoz beteak, arkitzen ziran

komuniatzen nintzan aldietan nere biotza tabarren galduak; edo gerra bizian zebiltzan nerenaikunde txarrak eta pasione sutuak, zu, nerebiotzeratzen ziñan geienetan, edo kasi beti: taorregatik artzen etzindudan nik, niganatzenziñanetan, Errege bakezkoari zegokan eran; talaster ta gogoz igortzen zindudan nik nigandikzu, ta igortzen edo bidaltzen zindudan eskergutirekin, ta zertara zentozen ere ezagutu gabe!

Zure onegia, nere Jesus maitea, ta nere txargaldua! Onela bizi bear ote dut nik datozen egu-netan, datozen asteetan, ta denboretan ere?Onen artze txarrak ekusi bear ote dituzu, Jesusmaitagarria, urrengo zere etor-aldietan? Ez bal-dinbere! Bukatuko al dira noiz edo noiz, eta luza-tu gabe, oraindañokoan nere barren tristeakekarri dituen gerrak! garaituko al ditut nik emen-dik aitziña nere aztura gaistoak! Eskurako alditut nik, errebes dabiltzan nere pasioneak!baketan ta bakez artuko al zaitut nik, nere Jesusmaitagarria, gaurgeroko nere Komunioneetan?Nai nuke beintzat, eta guztiz alaere. Indazu zero-rrek, onetarako bear dudan zure laguntza, tagrazia. Bai arren, bai!

B.Nola zabiltzan mundukoak,

Jesus mundura zenean?

Mundukoak, ekusi dugun bezala, baketanarkitzen ziran elkarren artean, gure Jesus maita-garria gizon egiñik mundura zenean. Baña Jaun-goikoarekin? Gerra bizian, ta agitz edo guztizgaizki! Iraun balu lenbiziko gizonak, eta, arkbezala irautera beragandik datozen guziak, gureJaungoiko maitagarriak lenbizikoari emanikakoinozenzian, ezagatuko zituzten gauzak diranbezala, edo adimentu zuzen-garbiarekin: izainzuten denbora berean gogo ta naimendu bearbezalakoa; biziko ziran naigaberik bage, ta atse-gin andiarekin, maitatzen zituztela maitatzekodiran gauzak. Etzuten galduko bein ere bere Jau-narekiko adiskidetasuna; ta, bizitz on batenburuan, igain ziran, len ekusi dugun bezala,sekulako atsegin-kontentuetara, edo zeruko glo-riara. Baña gaistatu zen lenbiziko gizona, beraknai zuela, ta bere gogora: galdu izandu zituen,

deuses bategatik, bere inozenzia ta Jaunarengrazia: aserretu zen, biderik gabe ta bere erake-riz, bere Jaun ongille-maitagarriarekin; artu izan-du zuen, gaitzera zuzen daraman bide zabala; taaren bide berez zebiltzan aren ondorengo gal-duak!

Zenbat ote ziran, bekatuz bekatu mundukogizonak ordurako egin zituzten legoak? Edo nonarkitzen ote ziran mundukoak, Jesus jaio zene-ko? Nork au adirazi? Lenago ta lenago ere, edolenbiziko gizona Jaungoikoak egin, ta bi millaurte baño len ere, gizonak eginaz urrikiturikzegoen Jaungoiko bera, Eskriturak dionaz. GureJaungoikoak ekusi zuenean, dio Eskritura santak,zenbat eta zenbat gaistatu ziran munduko gizo-nak; eta ekusi zuenean, munduko gizonen asmo-ak eta gogoetak gaitzera beti eta geiago makur-tuz zijoazela, damutu zitzaion Jaungoikoari gizo-nak egiñaz, ta, ekusirik Jaungoiko berak etorkizu-na, edo, orren fite ta laster gaistatu ziran gizo-nak, luzaro bizi baziran, eginen zituzten utsaketa gaizkiak, damuz bete zekion bere biotza edobarren guzia, ta galduko ditut, zion, ta kendukodiet beren bizia, nik neronek egin nituen gizonai,

ta oriekin batean laur-oinka, ta arrastan lurreandabiltzanei; baita egoan dabiltzan egaztiei ere;damutu zait alabaña oriek eginaz. Baña eginzuen gure Jaungoikoak au guzia? Bai egiaki!bada ontzi batean sar-erazi zituen zortzi lagun,ta zenbait animalia; ta, oriek ez, beste guziakitoak utzi zituen, egi, aldapa, mendi, ta munduguziarekin batean, odei-itsasoetatik igortzenzuela, orretarako bear zen ura edo ubeldea.

Munduaren gaistatua, edo gizonen gaistoak!Andiak izan bear zuten, ta anitz eta asko zuengaizkiak eta oben-lizunak, orren kastigu gogorbat eragin ziotenean, zuen egille on, gure Jaun-goiko maitagarri, beratxtasunez betea zegoena-ri! Zentzatu al ziran zuen ondoren etorri ziranak?Zuei bezalakorik gerta etzekien, ez al ziran sartuzuen lanetan? Ez al zuten egin bekaturik batere?

Ai ene! bekaturik ez egin, ubelde ondoanagertu ziran jendeak? Ez, lenekoak baño geiagobaizik! Lenbiziko munduaren bi milla urteetanbaño, urrengo bi milletan, ta Jesus jaio zenartean gaizkiago bizitu ziran gizonak, eta leneko-

ak baño bekatu geiago ta geiago egiñen zituzte-la.

Jesus jaio zeneko, ezin konta-al adiña ziranmunduan arkitzen ziran gizon, andre ta zar-gaz-teak; eta, israeldarrak eta beste zenbait atera, tagañerakoak infernukoaren eskupean bizi ziranakziran; bada, profeta Dabidek dionaz, Israeldarrakziran, nor zen Jaungoikoa zekiten jendeak. Jenti-len jaungoikoak ziran arrizko ta zurezko idoloak,eta gaistoaren itxurak, edo figura itsusiak.Guziak egiten zuten orien etsaiak nai zuena; taonek nai zuena zen gaistakeria, lizuntasuna, tabatek ere bere Jaunaren erran bat ez egitea!

Guziak atera ziran zeruko bidetik, Dabidekberak beste batean erraten zuenaz. Guziakgaldu ziran ordurako gure Jaungoikoarentzat, etazerurako; etzen guzien artean gauz on bat, bearbezala, egiten zuenik, ezeta bat bakarrik ere!Orregatik, dio Isaias profetak, zabaldu zuen, bai,(ta ongi alere) su-lezeak bere eztarritzar izuga-rria. Idiki zituen, ezin geiagorañokoan, bere ortzurratzalleak; sar zitezen, irrikatu gabe, eunka tamillaka ara zidoazen animak.

Orra nola, ta zer eran arkitzen zen mundua;ta orra nola bizi ziran munduko jendeak JesusJaungoiko-gizona mundura zenean! Agertu izan-du ezpaliz gure Jesus maitagarria agertu zendenboran, ta zuzendu ezpalitu onen galduakzebiltzan munduko gauzak, non geunden gugaur, ta norako ziran etorkizunak? Agerian dago,ta nork-nai dakusan gauza da ori guzia. Jesus ezagertzera agertu zen denboran, edo orainartean, bekatuzko naspill uts bat egiñik arkitzenzen gaur mundua. Urrengo egunak, urrengourteak, eta denborak, oraingoak bezain galduakizain ziran, edo agitz galduagoak eta galduago-ak, Jesus etorri ezpaliz gure gauzak zuzentzera;ta azken orduan, oraingoak eta geroagoko jen-deak, zenbait ez besteak, gelditu bearrak izainziran illunbe utsean, linbo arrigarrian, edo seku-lako sulezean.

Zori tristezkoak gu, orretara ezkero! Betikogalduak gu, ez etortzera etorri den eran gureJaungoiko-gizon, Jesus maitagarria! Zer zorrakgureak, ordu artatik gure gain ditugunakl Bañaordu oneko zorrak! Zor diogu Jesusi, bai, norkdaki zenbat, eta agitz geiago! Zor diogu geren

bizitza; ta zor diogu, geren baitan orain arkitzendugun ondunai bero bat, eta onerako arintasunaere. Baña zor au ez izatera guk, jabeturik zego-en, dagoen ordurako, gutaz ta gure gauza guziezgure galgarri gaisto, sulezeko gure etsaia! Eske-rrez, ongi biziz, ta alegiña egiñaz atera ditzake-gu guk oraindañoko geren zorrak. Geren zorrakateratze au gure onerako izain da; ta izain dabidenabar gure irabazbiderik onen onena. Baldinirabazbide onez gu bagabiltza, urrun aienatukodugu guk gure etsaia; irabaziko ditugu guk gureJaunaren graziak grazien gain, ta makiñabat glo-ria zati. Zorionekoak zor-ateratze, ta pagu onenaberatsetan dabiltzanak! Eta zorionekoak guere, baldin gu izaten bagara orietatik gaur, tabeti, ta bizi garaño! Jesusek digula, orretarakobear dugun bere laguntza ta grazia. Bai arren,bai.

Ta impietate sua corruet impius.Prov. 11. 5.

Soldaduak gara, bai, munduan garanok, Pro-fetak dionaz; baña ez gara gu guziok Erregebaten soldaduak. Gutatik batzuek Errege andion, Jaungoiko maitagarriaren soldaduak dira;baña besteak Jaungoikoaren kontra dabiltzanak;eta orregatik dira gaitzez gaitz, eta bekatuzbekatu, dabiltzan soldadu galduak. Luza dezakezerbait soldadu galdu orien bukaerak, baña,bere denboran agertzen denean, agertuko daguztiz izugarria; bada gaistoen bukaera, edoeriotza, bekatuzko eriotza da, ta nekezko erio-tza, edo betiko sulezera eskutik daraman erio-tza. A eriotz gaisto-madarikatua, ta eriotzarengalgarria! Zori tristekoak zure atzaparretan biziagaltzen duten soldadu gaistoak! Orietatik izanbear ote dut nik ere? Ez nere Jaunaren soldades-kan zuzen ibiltzen banaz orain, ta nere azken-ordurañoko denboran.

Nere Jaunaren soldaduak dira aztura gaistoakurratzen dituztenak, beren aragi asaldatua,mundu ero arroa, ta sulezekoa garaitzen dituzte-nak; eta, oriek garaitu ondoan, gure Jaunariberen biotz garbietan eser-toki, ta atseden-lekuon bat egiten diotenak. Zorioneko soldaduak,

bertatik orrelako toki on bat beren Jaunari pres-tatzen diotenak! Orrelakoen biotzetan pozik sar-tuko da gure Jesus, ta utziko ditu Jesusek graziazta zeruko ondasunez beteak. Ai nere Jesus! tanor orain legoken, bere etsai oriek garaiturik,bake leun-on batean, ta zure begira! Ordukozure etorrera! Orduko zure sartzea! Orduko gureatsegiñak, gure ondasunak, eta zure maitatzeak!Ez ote ditut bada nik noiz edo noiz oriek ekusibear? Nor banaz, bai; ta laster alere. Indazuzerorrek, nere Jesus maitagarria, nere etsaiakgaraitzeko, ta orrenbat gauz onetarako nerebarren au bertatik prestatzeko, bear dudan zurelaguntza ta grazia. Onekin batean saiatuko nazni, niri dagokidana lenbaitlen ta zuzen egitera;egiteko gero zurekin batean, ordutik beti zuk,egin dezadan nik, nai dezuna. Ala gerta dedilla,nere Jesus maitea; bai arren, bai!

Abiit vagus in via cordis sui.Isai. 57. 17.

Zenbat ere egin dudan nik, munduko gizonakzuzentzeko (dio Jaungoiko gureak Isaias profe-taz), ez ditut ekusten, ekusi nai nituenak, ez etalaurdenak ere. Artu zazue, gizonak, artu zazuebide zuzen bat, gal etzaitezten sekula guzirako(erraten zien gero Jaungoiko berak mundukoguziei; ta erraten zien bein, berriz, ta anitz-asko-tan ere); ez dezue zer egin gaurgero ibiller bide-gabekorik. Ken bitez zuen bideko beaztopak, edoeror-tokiak; eta zabilzte ibilli bear den bezala:zuzen, ta gelditu gabe. Au da Jaungoikoak lenlengoei erraten ziena; ta au berau da oraingooiere orain sekulako gure Jaungoikoak erratendiena. Au erraten digu zeruaren Jaun jabeak; auara beti-betirako eraman nai ginduzken gure Egi-lle on-ezin emallegoak. Zer erantzuten dioguguk, ori adizten dugunean? A, noski lengoakerantzuten ziotena! Baña zer erantzun izanduzioten ori aditzen zuten leneko jendeak? Deusezitzez ta miiz; baña lanez ta ibilleraz erantzun zio-ten, egin nai etzutela aditzen zutenik; bada, gal-duen eran zebiltzan, gogo gaiztoak nai zuenbidez bide, bide zuzenik artzen etzutela, ta egu-noro gaizki baño gaizkiago.

Orra nola zebiltzan len lurreko geienak, edokasi guziak, gizon eginik lurrera Jesus etorrizenean! Nola ote dabiltza egun egungo, edogure denborako jendeak? Lengoen gisan noski,geienak beintzat, eta geren Jaunaren Legetik ereagitz-agitz urruti. Eta, gure Lege onean bizi dira-nak berak bizi ote dira bear bezala, zuzen, tagure Jaunak nai duen eran? A, gure Jaungoikomaitagarria! Oriek badere balegite egin beardutenak! Egiten ote dugu zuek eta nik, edo gukgure Jesusen umeak? Zuzen ote gabiltza guguziok? Utzi ote genituen guk geren bide maku-rrak, zuzenak artzeko? Beterik ote daude asmogarbiz, ta zeruko gogoz gure buru-biotzak? Ezote dute oraindik zerbaittxo nasten gure adimen-tua aragiaren keak, eta lilurazio nastuak? Orieidarraizten naikunde galduak, edo gura txarrakez ote dituzte geiegi makurtzen gure biotzak?

Bai egiaki, gure Jaungoiko maitagarria! Iguzuarren, makurrera onetatik datozen bekatuenkeak, eta lañoak aienatzeko bear dugun zuregraziaren argia ta laguntza. Iguzu, arren, orain-dañoko geren aztura gaistoak garaitzeko,makurtasunak zuzentzeko, bide onean oñak sar-

zeko, ta bide onetatik atera gabe zuzen ibiltzekobear dugun indarra ta laguntza guzia. Au gukerdisten badugu, uste dugun bezala, saiatukogara birtutez birtute zuzen ibiltzera; ta ibillikogara zeruko bidetik geren oñak atera gabe,ekustera zu zere zeruan, ta an zu maitatzeraigan arteko denbora guzian. Iguzu bada argi au,ta laguntza: bai arren, gure Jaungoiko maitaga-rria, bai!

Convertimini á viis vestris pessimis, et quare moriemini, domus Israel.

Ezech. 33. 11.

Au zer da, nere jendeak? zion bein gure Jaun-goikoak Ezekiel bere profetaz. Au zer da, edonoiz artean egon bear dezue zeren bekatuarenloan, ta loiean? Noiz artean bizi bear dezue zerengogara, ta nere gogora begiratu gabe! Zuei begi-ra ni orain, ta eternidadean; ta zuek niri begira-tu ere gabe goizetik arratseraño! Zertako zaituetnik zuek; eta zuek zer dagikezue ni bage, ta nikzuei laguntzen ez dizutedala? Beude bada,

beude aldebat, oraindañoko zuen erakeriak, etazeren erakeriak utzirik, atozte nigana orainbadere; edo atozte nere graziaren esku onetara.Au dagikezuela zuek, eta orain ta beti bizi zaitez-keela nerekin ongi, ta zeren artean aisa, zertakobiziko zarazte gaizki? Zertako gelditu nai dezuekezkaz ta naigabez beteak?

Au da len Jaungoikoak israeldarrei erratenziena: ta au berau da, gaur gurekin dakarren itz-keta. Baña zer itzketa da guk darausaguna?Zerukoa? Jaungoikoaren itzketa on oni dagoka-na? ta bear bezalakoa? Zer ote da gure barrenakorain erraten duena? Zer, orain gure biotzakgogoan darabillena, edo egin uste duena? Jaun-goikoagana nai duela ote dio, ta mandamentuenbide zuzena artzera doala? Ori badio, ta, baldinbadio ziñez, egin gogo du, leneko ta oraingoguziei gure Jaungoikoak eragin nai izandu diena.Ori badio, len lurrera bezain gog-osoz etorriko daorain gure Jaungoikoa, komuniatzen garanetan,gure barrunbera, guri laguntzera, ta gu beredoaiez ta ondasunez beterik uztera.

A, ero txar galduak gu, Jaungoikoak nai zuenasmo on au artu gabez galdu ditugunak onelako

aldiak eta ondasunak! Galduko dugu berriz batere? Ez genuke nai beintzat, gure Jaungoiko mai-tagarria! Artu naiez gaude, beste anitz zureondasunekin batean, oraindañokoan galdu ditu-gunak ere. Atoz orretarako, gure Jaungoiko mai-tagarria: atoz maiz gugana, ta gure biotzera.Damuturik gaude oraindañoko gure ibillera gal-duez: urrikiz beteak gaude, ta lertu naiez, gurebiotzak. Onak izateko, ta zuzen ibiltzeko asmoata asmoa da orain gugan dugun asmoa: ta asm-onetan bizi ta ill nai dugulako siñuan, errateragoaz guziok: Nere Jesukristo Jauna etc.

XVIII.garren OTOITZ-GAIAJESUSEK BERE JAIT-DENBORAN

LENBIZIKORIK ERAKUSTEN DIGUNA

Ekusi dugu, zein gaizki bizi ziran mundukojendeak gure Jaungoikoa, gizon-eginik, mundurazenean. Zergatik, uste dezu, zela orren gaistoamundukoen orduko biziera? Zeren nagusitakoartuak zeduzkaten irur etsai guztiz galgarriak,eta egiten zuten oriek nai zutena. Zein ote ziranmundukoen irur etsai oriek? Oriek ziran, san JoanEbanjelariak adirazten dizkigunak; edo ziran ara-giaren naikunde makurrak, begien edo gogoarenarinkeriak, eta biotzaren autuste galduak, edoarrotasuna. 1. Ioan. 2. 16.

Eta zer ote da, Jesusek bere jait-denboranmunduko gaisoei erakusten diena? Beren iturnagusi edo etsai galgarri oriek garaitzeko bidea.Nola ote? Itzez, ta manuz? Ez: itzik atera gabe;ta berak egin zuenarekin. Zer egin zuen orreta-rako gure Jesus maitagarria? Orain guk ekusibear duguna:

A.Aragiaren naikunde gaistoak garaitzen guri erakusteko, jaio baño lenago Jesusek

egin zuena

Aragi gaistoa, bure naikunde makurrekin da,S. Joan Ebanjelariak agertu digun bezala, mun-duak dituen irur etsai indartsuetatik bata: Con-cupiscentia carnis. Nola garaitzen den etsai gal-garri au, laster aski ta fite erakutsi izandu zienmunduko guziei Jesus maitagarriak; bada eraku-tsi zien, bere jait-ordua etorri baño lenagotik ere.Nola, uste dezu? Bere buruari, edo aragiari, era-giten ziola aragiak egin nai oi ez duena. Zer izanoi da, gure aragiak, edo mundura datorren edo-zeinek, berez nai duena? Emen bat ere nekerikbage, gustoz beterik, eta aisa bizitzea. Ala bizituote zen gure Jesus mundura zenetik, edo eginote ziozkan gure Jesusek atsegin guziak bereburuari? Ez eta bat ere. Guziak ukatu ziozkanjaio zeneko; baita lenagotik ere. Siñisten ezpana-

zu, ez dezu, orduan Jesusek gugatik egin ta era-man zuena ekustea besterik.

Gure Jesus maitea jaiotzeko zegoen egune-tan aditu zuten onen Amak eta S. Josek, AugustoErromako enperadorearen agintze ta manu bat.Manuak zion, enperadorearen pean arkitzenziran guziak billa zezatela nongoak ziran, tanoren umeak; eta ager zitzatela beren izenak.

Bearrean arkitzen ziranak, ziran, edo bereneskuz bizi ziranak S. Josek eta Jesusen Ama mai-tagarria; baña Dabid errege andi, ta santuarenetxetik zetozenak ziran bata ta bestea. Etxe auBelenen arkitzen zen, ta berak bizi ziran, berri auaditu zutenean, andik urruti Nazaret zeritzanerritxoan. Bazekien Ama Birjiñak, berri au arga-na zenean, etzegoela agitz urruti beraren erdi-ordua. Bazekien, edo izan zezaken bere gogan-berta, bazter guzietatik au bilduko ziranak bete-ko zutela Belen, ta artuko zituztela ango osta-tuak eta etxeak. Bazekien, nekez arkituko zuelaura bezalako errumes pobre edo beartsu bateknon oñak sartu; ta alere nekezago aren eran edoadiuntzan arkitzen zen emakumeak. Bazekien,berekin zekarren bere Semea, Aita Eternoaren

Semea zela, ta Aita bera diñako Jaungoikoa.Bazekien lurreko erregeen semeei bezain ongizegokiola jaiotzeko zegoen Jaungoiko-gizon onibere etxean, ta gelan jaiotzea.

Baña au guzia bezala, bazekien zer egin gogozuen aldi artan gure Jesus maitagarriak; eta,aditu zuenean Enperadorearen manu au, aterazen bereala bere itxetik, bere lan guziak eta egi-teko andi-txikiak au utzirik. Artzen ditu bada,Jesusen jait-ordurako prestatuak zeduzkan bereoialtxo garbiak; ateratzen da bere senar on S.Joserekin batean bere itxetik; eta, non gelditubear duen ez dakiela, badoa Enperadore Erroma-koak agintzen dion, ta Jaungoikoak nai duen,tokira.

Nora zoaz, Jesusen Ama maitagarria? Norazoaz? neguaren erdian, ta erditzeko puntuanaterako ziñan zu zere baztertxotik? Begira zaio-zu, zere buruari ezpadere, zerekin daramazunzere Jesus jaio bearrari! Orain arrerazi nai diozuorrenbat neke ta lan? Aski dira, bai, jaio ondoanorren begira daudenak, ori ongi nekatzeko!

Baña, ezin geldi ditekela dio Jesusen Amak:nekez beterik jaio nai duen Semeak deitzen

duela dio, Romako enperadorearen itzez; ta dei-tzen diola, bere jaiotzean, nekea, lana, ta bearrabesterik izain ez duen lekura; ta Seme berak naiduela, dirala, dio, artzera doan bidea, ta bideluze gogorreko nekeak. Zoaz bada ordu onean,Birjin Amandrea; ta zere Seme Jesus balia daki-zula, beragatik artzen dezun zere bidean, ta,berarekin batean eraman bear dituzun aldartetxarretan, otzetan, ta gañerako zere neke gogorguzietan!

Artzen dute Belengo bidea Jesusen Amak etasan Josek: badoaz beren bidez, bidean gelditugabe: sartzen dira billatzen zuten beren errian;ta gertatzen zaie, uste zutena: bada, nekezkoberen bidea bukatu ondoan, arkitzen ez duteBelen guzian, gaba pasatzeko ta gutiren batatsedeteko, gelatxo bat badere ematen dienik:orduko beteak daduzkee kanpoko aberatsak,edo, uste diranentzat gordeak daude erriko itxeguziak, eta etxeetako gelak.

A Belendarrak (errain zuen berekiko aldi one-tan Jesusen Ama maitagarriak); a Belendarrak;eta bazenekie zuek nor den, orain emen nerebarren onetan dakardan aurtxoa! Emen dator,

aspaldian zuek uste dezuten Mesias andia. Emendator israeldar guzien, ta munduaren Salbatza-llea. Emen dator gizon eginik, eta jaiotzeko pun-tuan, Trinitateko bigarren persona, Aita Eternoa-ren Seme Jainko maitagarria! ta dator, zuekzuzendu naiez, ta zuei zeren etsaiak garaitzenerakustera; ta orregatik dator, edozein aurtxobezala, neketan, ta bere burua zuekgatik pena-tzen duela! Au ez dakizue zuek: egunen bateanezagutuko dezue; ta geienok beintzat, berandunoski, ta beste munduan.

Zer penak (asmatzen badakizu), ordukoAma-Semen biotzetako penak! Amak etzien berepenei begiratzen. Semearen penaz oroitzeakerdiratzen zion Ama maitariari bere biotza: taSemeak ere, bereak baño agitz geiago ta geiagosentitzen zituen bere Amaren penak; bazekienalabaña berak arreraziak zirala Amak zerama-tzienak; eta maite zuen Jesusek bere Ama; tamaite zuen, munduko seme maitatzalle guziakberen amak baño anitz eta aski geiago.

Ekusten dezu orain, jaio baño lenagotik eregure Jesus bere buruari egin izandu ziona? Ekus-ten dituzu, jaiotzeko zegoenean, Jesusek eramanzituen nekeak eta penak? Etzigun ederki eraku-tsi, nola garaitzen den etsai gogor aragi gaistoa?Zer nekeak eta penak, Jesusi Belendar eskerga-be txarrak arrerazi ziozkatenak? Zer penak etanekeak, Amarenei begiratzeak eman ziozkanak?Etziran andiak? Eta nolere! Bada guziak zirangure onerako; guziak gure amoreakgatik, etaguzi-guziak guri erakusteko aragiaren naikundetxarrak garaitzen; naikunde galgarriak galeraziez dizaguten geren bide ona, ta zeruko gloria. Agure Maisu eder, gure Jesus maitagarria! goizaski asi zara zu guri erakusten, guk ongi izate-kotz, egin bear duguna! Noiz asi bear ote duguguk ikasi dugun lan on au egiten? Noiz etsaigogor, gure aragi sutu au, guk eskuratzen? Ber-tatik nai nuke, nik beintzat, zuk laguntzen dida-zula, nere Jesus maitagarria. lagun zakizkit bada;bai arren, bai!

B.Aragiaren naikunde gaistoak garaitzen

guri erakasteko, Jesusek bere jait-orduan egiña

Etzuen Jesusek utzi, ez, jaio zenean, bereordurañoko erakuste ona, ta guri geren aragia-ren naikunde txarrak garaitz-erazteko bidea.Siñisten ezpadezu orain nik zuri erraten dizudanau, atoz ekustera, orduan Jesusek egin ta era-man zuena. Bazen, Belengo errian sartu bañolen itxola txar bat, eguraldi gaistoak ematenzueneko. Ekusirik bada Ama Birjinak Belenda-rren ongi etorria, edo eskergabea; ta ezaguturikurbil zuela bere erdi-ordua, sartzen da itxol one-tan. Ateratzen ditu an, ordu artarako berekinzekartzien oial garbiak. Belaunikatzen da itxola-ren baztertxo batean; ta, berak gero santa Briji-dari adirazi zion bezala; ala zegoela, ta beregogo guzia zeruan zedukala, oñazerik gabe, ta,ez beste aurren gisara, baizik argia bidriotik ate-ratzen den eran, jaiotzen da Jesus; ta, jaio ordu-ko Aingeruak ezartzen diote Ama berari bere

besoetan. Zeruko bere lo ederretik iratzartzendenean, arkitzen du Jesusen Amak bere Sememaitagarria otzez ikara, ta negarrezko aurpegia-rekin. Orra, jaio zeneko, Jesusen asiera! orra zerbizitza! orra zer sosegua! orra bere gorputzarialdi onetan Jesusek ematen dion atsegin-aldia!

Urrikaldurik, Ama Birjinak biltzen du lenbai-tlen bere Seme-Jesus bere oialtxo garbietan.Baña oialak berogarri txikiak ziran, Jesus bezainotzikara zegoen aur bati, bere ikar-eria kentze-ko. Etzekien Amak zer egin orretarako. Etzuenegurrik; sua egiteko; etzuen lumarik, etzuenseaskarik au estaliz, estutuz, ta erabilliz bereSeme Jesusi otza kentzeko. Neguan arkitzenziran ta neguko gau-erdirik gogorrenetatikbatean. Alde guzietatik sartzen zitzaien berenitxola txar erdi-urratuan, den aizerik otzena tabiziena; ta orduko izoztuz joain ziran bazterrak.Jesusen Ama ere otzak ikara zedukan, ta berega-na bere Semetxoa artu naiagatik, guti bero zeza-kean au. Zer egin dezake bada, Jesusen Amamaiteak, otzez ill ez dakion bere aurtxo Jesusbere besoetan? Zer daki berak ere? Onetandagoela, begiratzen du, au arkitzen zen estalbi

txar batera; arkitzen du au agotz, edo lasto mol-txo edo abar bat; etzarzen du aren gañean bereSemetxo ongi oztua. Baña azpiko lasto zatiakzenbat bero dezakee, otzez ikara dagon Aurra?

Non zaudezte zuek, zeruko Aingeruak? Ezdezute ekusten Ama-Semeak gau onetan dara-maten otza ta nekea? Noizko da bada zuenjakiundea, ta esku andia? Ez dakizue nola, edozer bidez berotzen diran otzez ikara daudenak?Ez dakizue zer zor diozuten zuek zeren ErregeJesus, otzez ikara dagoenari? Zertan zaudeztebada, edo zeren begira?

A! baña badakite Aingeru onak, nai baluberotu, ez duela orien bearrik Jesus jaio berriak.Badakite, otzez ikara ta negarrez dagoen aur-txoa izanagatik. Jaungoikoa dela Jesus jaioberria.Ta Jaungoiko, otz-beroak eta gañerako gauzakbere eskuan dituena. Badakite, bai, otzez bada-go ta negarrez gure Jesus, bere naiez dagoela, taguri erakusteagatik zeruan sartzeko guk eginbear duguna, edo nola garaitzen den ango bide-ra ateratzen den etsai galgarri, aragi gaistoa; taorregatik, ez duela Jesusek nai ken dagokionoraingo aldian daraman bere otza ta nekea. Zau-

dezte bada geldirik, Aingeru jakintsuak; eta zau-dezte Jesusi begira, ta arri zaitezte Jesusek guga-tik bere jaioberrian daraman otzikaraz, ta nekearrigarriaz!

Eta zuk, Ama Birjina, zer egiten dezu zereSeme maite Jesus berotzeko? Ez nai adiña! Eku-sirik Amak Jesusen otzikarak; eta etzuela deusbalio, oriek arintzeko, itxola txarreko estalbiotzak, artzen du Jesus bere besoetan, ta egitendu al duena. Nai zioken egin, bere Jaunari beza-la, al zuen agurrik, begitartetik, eta begiratzerikumillena; baña erdiratzen zion bere biotza, Jesu-si ekusten zion otzak eta negarrak. Ekuste onekurtzen ziozkan Ama maitariari bere bi begiak;eta, zer ari den ez dakienaren eran, estutukozuen bere bular gañean; josiko zuen bere arpe-gia Jesusen arpegiarekin, ta urrikariz ta amorezAmari zeriozkan negar malkoak nastuko ziranJesusen begietako negar-malkoekin; ta biennegarrak utziko zuten Jesus bi aldiz ur egiña.

Zer dardarak, zer itonaiak Amaren biotzakordu artan izandu zituenak! Ekusi zuen eranJesus ekusi baño, naiagoko zituen artu bere gainmunduko gose, egarri, otzikara ta neke guziak.

Amaren pena ta neke guzia zen ezin-arindua,berak nai bezala, bere Seme jaioberriak orduartan zeramana bezain neke, ta pena arrigarria.

Neke au ezagutuko zenuen zuk ere, zukorduan ekusi bazenu Jesus zegoen eran, ta eraartan zegoen Jesusi begira Jesusen Ama maitariezin urrikaltiagoa: ta bidenabar ezagutukozenuen, aragiaren naikunde txarrak garaitzenzuri erakutsi naiez zela, bere buruari aldi artanJesusek ematen zion tunda ta nekea; ta ekusteonek, arrizkoa ez izatera zu, erdiratuko zuenzure biotza, ta utziko zituen negarrezko iturriegiñak zure bi begiak: ta utziko zinduen zu, bereorduko nekearekin erakusten zizun guzia zuzenegiteko gogoarekin; ta, aragiaren gogo, ta nai-kunde gaistoak garaitzeko gogoz ongi-ongibetea.

Orain ere gogora ekartzen badituzu zuk ordu-ko Jesusen otzikarak, orduko aren negarrak etanekeak, eta begiratzen badiezu astiz ta kontuz,ta maiz, badut uste ezagutuko dezun, zuk ta nikasm-al baño andiagoa ta andiagoa zela orduanJesusek bioi zigun amorea; bada, onelakoa ezizatera, etziozkan eragiñen, ez, eragin ziozkan

ikarak, negarrak, eta mundu guzia arritzeko askiziran gañerako gauzak. Ekarzkizu bada gogora.Begira egiezu maiz, astiz, ta amorez: ta, ekusirikJesusek, jaio orduko, zugatik egiten duena, egio-zu ordez alegina; ta, zere gogo gaistoa, ta ara-giaren naikunde txarrak garaitzen dituzula, sarzaitez Jesusek aldi onetan erakusten dizun zeru-ko bide garbian, ta zabiltza ortik atera gabe,bera ekustera, ta zor diozkatzun eskerrak ema-tera, zeruan sartu artean. An biok elkar dakusa-gula! Bai arren, bai!

Subjecti igitur estote... propter Deum, sive Regi.... sive Ducibus, tanquam ab eo

missis ad... laudem bonorum.1.— Petr. 2. 13.

Aita Eternoak nai zuena egiten zebillen gureJesus jaio zeneko; baita lenagotik ere, badazeren ala nai zuen Aita Eternoak, ibilli zen Jesusbere Amaren baitan, Nazareth zeritzan erritikBelengo erriranoko bide guzian. Ama zebillenErromako errege andiaren manuz ta aginduz; ta

aren sabeleko Semetxo Jesus zebillen, bere Aita-ri atsegin egiteagatik, eta guri erakutsi naiez,ere geren aldietan gure Jaunagatik, egin bearduguna.

Zer da bada, gure Jesus maitagarria, zer da,zuk egin dezunaren eran guk egin dezakeguna;ta zer aldi dira gure egiteko onen eginaldiak?Egiteko au ote da, Jaun beragatik, Jaunarenordez daudenen erranak egitea? Eta egitekoarenaldia ote da Jaun-ordezkoen (naiz gure gurasoakizan, naiz nagusiak, naiz gurekiko eskuren batduen bertze edozein) manu ordua? Bai? Eginuste dugu bada, zure laguntzarekin batean, ber-tatik eta trikatu gain, naiz nekalea gerta dedilla,ta naiz erraza, orduan guri manatzen zaikuna.Ori da zuk guri zere Aitagatikako ibillera nekatu-luzearekin erakusten diguzuna, ta ori guk eginnai duguna. Iguzu zerorrek, zuzen egiteko, beardugun zure laguntza ta eskua. Bai arren, bai!

Reclinavit eum in praesepio: quia non erat locus in diversorio.

Luc, 2. 7.

Jaio zenean, arkitzen zen gure Jesus bereaitziñekoen lekuan; ta alere ez berak, eta ezbere Amak izandu zuen ongitorrigillerik, edobeintzat etxeren batean zokotxo bat ere eskeñizionik; eta Amak Jesus ezarri zuen, mundurazeneko, animaltegi bateko estalbi batean. Au zerda, gure Jesus maitagarria? Bearrean dagoenedozeñi edozein lekutan urrikaltzen zaio nor edonor; ta, neguan bada, edo eguraldi gaistoan,aren bearra, eman oi zaio bere beroaldia, bereafaria ta oatzea, edo gutienean etxeko agozte-gia, edo zokotxoren bat; eta zuri, ta zutaz erdi-tzeko dagoen Espiritu Santuaren Esposari, taAita Eternoaren Alaba maite Birjin Mariari, uka-tzen diote beren erritarrak, eta aldeak ere, auguzia, ta uzten zaituzte zuek biok neguko gaurikgogorrenean etxez ta erriz kanpoan! A, zer gel-diera, bidez nekatuak datozen, ta guziaren bea-rrean arkitzen diranentzat! Arrizkoak ote ziran,orduan Belenen bizi ziran gizaki ta emaztekiguzien biotzak? Galdu ote zuten txoil guziakberen ezagumentua, edo zer gertatu otezitzaien? Onen gogorrak Belendarrak, burdiñez-

ko jendeak ere bera zitzaken tranzean, berenalde Jesusen Amarekin? Nola ez diozu, zukbadaere, gure Jesus urrikaltia, obeki begiratzenzere Ama maitagarriari? Zeri dagokala arreraz-ten diozkatzu onenbat eskergabetasun, onenbatotz, eta neke? ta zergatik ez dezu bidenabarkupideago zuk zere burua?

Zergatik, uste dezu? Guri geiegi naiez! Guga-tik dira alabaña aldi onetako Jesusen nekeak; etagugatik Amaren neke gogorrak ere bada guriadirazteagatik nola dijoazen zerura doazenak,nekatzen ta nekatzen du Jesus jaioberriak bereburua; ta, bere burua nekatzeagatik uzten duneke gogorretan bere Ama ere, edo uzten dueguerri gabeko otzikara, kezka-lan, ta nekeguzien artean! A! ta zenbat zor dizugun, erakus-le on, gure Jaungoiko-aur, Jesus maitagarria!Zure eskolan bagenbiltza gu bizi garaño; ta egi-ten bagenu guk, gaur baña bigar zuzenago, taegunoro bear bezala, jaio ere baño lenagotikzuk, gure Jesus maitagarria, erakutsi diguzunguzi-guzia! Ori gerta dakigula, zure laguntzare-kin batean. Bai arren, bai!

Semper mortificationem Jesu in corpore nostro circunferentes, ut ei vita Jesu manifestur,

in corporibus nostris.2.— Cor. 4. 10.

Nai dezu dagoen beti zure gorputza Jesusengorputza orain arkitzen den eran, edo atsegin-kontentuz ta gloriaz betea? Egizu bada zuk, etagaurdanik egizu, jaio zenetik Jesusek egin izanduzuena. Etzuen Jesusek deusetan uts egin beinere, ez begiz, ez eskuz, ez oñez, ta ez beste alde-tara. Etzuen gogoan artu Jesusek ongi etzirudiengauzarik txikiena ere. Etzuen maitatu Jesusek,maitatzekoa etzen munduko gauzarik bat ere:zuzenak ziran beti Jesusen gogorazioak, zuzenakitzak eta zuzenak gañerako Jesusen gauzak.Guzi-guziak egin zituen Jesusek bere Aitak naibezala, ta uts egin bage; ta artu zituen gogoz, tapozik, bere gorpuza nekatu zioten otzikarak,eguraldi txarrak, begitarte gaistoak, eta gañera-ko neke guziak. Orregatik arkitzen da gaur Jesus,ta egoin da Jesus eternidade guzian ere, dagoenbezala, atsegin ta kontentu andiarekin.

Orrela nai dezu egon zuk ere? Bada gordebearko dituzu zere begiak ekuste arinetatik; zerebearriak aditze gaisto, berriketa txar, lausengaloi, ta era orretako gauzetatik; gorde bearkodituzu, bai, zere miia ta zere eztarria, izketa arinta jan-edan utsezkoetatik; gorde bearko dituzuzere eskuak ukitze lizun, joko galgarri, ta bear ezden beste edozein lanetatik; gorde bearko ditu-zu zere oñak danza zikin, ibillera galdu, ta sar-tze-ateratze galgarri guzietatik; eta gorde bear-ko dezu zere biotza asmo, gogo, ta naikunde,gure Jaunaren begietan ongi ez dirudienetatik.

Ori ezezik, egin bearko dezu zuk geiago ere:ontzat artu bearko dituzu zuk, eta zugatik neka-tu zen zere Jaungoiko-aurraren izenean, egitenzaizkitzun bidegabe ta esker gaistoak, etortzenzaizkitzun eritasunak, naigabeak, berri illunak,kalteak, eta zure gorputza edo zure biotza neka-tzeko diran gañerako gauzak. Bai, nere Jesusmaitea, bai; guk ekusi ezkero, zuk gure onerakozere jait-egunetik egin ta eraman dezuna, origuzia egin naiez beteak arkitzen gara. Ala izandezagula, guzia ongi, zuzen, ta beti egiteko beardugun zure grazia. Au eskatzen dizugu gaur,

lenago bide au artugabeaz, ta egin ditugungeren bekatu guziez ongi damuturik, erratendizugula: Nere Jesukristo Jauna, etc.

XIX.garren OTOITZ-GAIAJESUSEK BERE GIZATASUNA ARTZEAN,

TA JAIT-ORDUAN ERAKUTSI ZIGUN BIGARREN GAUZA

Bigarren gure etsai aserre gogor indartsua dabegi galduen arintasuna, ta gogoaren erakeria.Concupiscentia oculorum. Adanen bekatuak, edobekatu etorki orijinalak, gaistatu zuen guregogoa, ta agitz arindu zizkigun gaitz alderageren begiak. Orregatik gure begiak, adiñetangu sartu orduko, bazterretara begira dabiltza, talurreko gauza txarrak ekusi-naiez; ta ekusi ezke-ro begiak iduri oneko gauzak, gauz oriek izanarren anima gaisoari ongi ez dagozkanak, geldi-tzen dira onen gogoan geiegi sartuak; eta zenbatere gauzak gaitzerako egokiagoak, anbat geldi-tzen dira animaren gogoan barrenago sartuak.Zergatik, uste dezu? Zeren animako gure gogogalduak naiena dituen gauzak diran, berarenerakoak, edo bera errazkiago gaitzera eraman oidutenak. Orietatik dira etxe galantak, oatze leu-nak, edertasunak, diruak, ondasunak, eta barren

makurtu txarrari, ta begi galduei atsegin egitekodiran gañerako gauzak. Orien atzetik, edo orienondoren dabillen gogoa, gogo galdua da; zerukobidetik urrun dabillen gogoa da; ta gogo, suleze-ra zuzen-zuzen dijoana.

Zer egin dezakegu bada guk, gogo ero auzenzarazteko, ta geren begi arin galduak eskura-tzeko? Gure Jaungoiko-aurtxoak bere gizon egi-tetik erakutsi zigun bigarren gauza. Zer daorduan guri gure Jaungoikoak erakutsi zigunbigarren gauz au? Atsegin ta kontentuz, diruz taondasunez beterik dagoen bideren bat? Ez bada;orrelago bidearen bukaera sekulako sua ta garrada; sekula guzian borrero gogorren eskuz taatzaparrez urraturik bizitzea da; orrelako bideakdarama bat betiko negar-urratzeetara, edo sule-zeko erretze gaisto, lertze betiko, atsekabemadarikatu, pena gogor, ta damu guzietara: taJesusen bidea doa Aingeruen artera, ta, atsegin-kontentuak baizik ez diran tokira.

Zer bide da bada gure Jaungoiko-aurtxoakagertzen digun zerurako bide zuzen au? Bearrez,gabez pobrezaz, ta gogo ariñak nai ez litukengauzaz betea dagoen bide bat. Bide au da, gure

Jaungoikoak gizon egin zenetik beretzat arturika-ko bidea; ta au berau da Jesusek, zerura naidutenei, erakusten dien arako bidea.

Bada nik zerura nai dut, nere Jesus maitaga-rria; ta nai dut ekusi, zuk egin zenuen bide au,zure ondoren, ta zu nere begietatik galdu bage,zuzen ibiltzeko.

Nondik asi zenuen zuk, nere Jesus maitaga-rria, zerurako zere bide zuzen au? Gizon-egitepobre, bearsu batetik. Baña nai zenuela? Naiosoarekin, ta zuen amorez. Jaiotzeko daudenaurrak ez dakite, aberatsak izain diran edo bear-tsuak, beren jait-orduan ez-eta non ta nola jaiobear duten ere: ez dakite alabaña deus; ezagu-menturik bage arkitzen dira beren amen sabele-tan: ta ezagumentuan sartuak balira ere, ez lukeaurrak beren eskuan, ondasunak dituen guraso-etatik, edo ama beartsuagandik jaiotzea. Jesusda bakarrik, jaio baño len guzia zekien Aurra; tanai zuena egin zezaken Aur-Jaungoikoa.

Bai; bere Amaren sabeleko aurtxoa zeneanere, bazuen Jesusek, ill zenean adiña adimentu,ezagumentu, ta ezaguera. Bertatik ekustenzituen Jesusek, jaiotzeko zegoenean gertatzen

ziran gauzak eta etorkizunak. Aurra bazen ereJesus bere Amaren sabelean, ta aur oraindik jaiobagea, Jaungoikoa zen denbora berean; ta Jaun-goiko, nai zuen Ama ta nai bezalakoa, artu izan-du zuena.

Ar zezaken berez gure Jaungoiko maiteak,gugatik gizon egiteko zegoenean, nai zuen Ama,ta nai bezalakoa? Dudaren pitsik gabe. Bañanolakoa zen, artu izandu zuena? Munduan zenonena, bai, baña denbora berean ondasunga-bea, ta ongi beartsua.

Ekusten dezu zein laster, ta zein goiz, asi zengure Jesus guri erakusten nola garaitzen diranbegien arinkeriak, eta gogoaren gura gaistoak;bada asi zen, bere Amaren sabelean gizon eginzenetik, edo au bere gizatasuna artu zuenetik.Orra zuk zere Jesusi zor diozun lan andi bat. Bai?Bada orduko zure zor andi ori, zuk Jesusi zor dio-zunaren asiera bat bezala da. Goazen ekusizgañerako geren zorrak ere: eta orain ekus deza-gun, ordu beretik, geren bigarren etsaia garai-tzeko Jesus berak egin izandu zigun erakutsal-dia.

B.Bere jait-orduan

erakusten du Jesusek, nola garaitzen den animako

bigarren etsaia

Nola jaio zen gure Jesus, orretarako orduaetorri zenean? Begi ariñak, eta gogo galduak naidituzten gauzekin, edo ondasundun ta aberats?Ez, baizik beartsu; ta gabe, ta gañerako aurrenneke guziekin, ondasun gabeko Ama batenumea bezala. Bai: aur jaio zen gure Jesus; ta jaioorduko, egiten zuen Jesusek negar; ta, negarrabezala, egiten zituen adiñ artako beste aurrakegin oi dituzten begiak-idikitze, españak-erabil-tze, ta gañerako gauzak.

Aur-gauzak baizik argan ekusten etzituzte-nak, usteko zuten arkitzen zela Jesus beartsu, tagabetasuna ta bearra nondik zetorkion etzekiela.Baña, bear den eran dakienak nor, ta nolakoaden gure Jesus, badaki, bai, berak nai-izanezgertatu zela, orduan ta geroz Jesusi gertaturika-ko guzia. Jaungoikoa Jaungoiko zenetik, edo eter-

nidade guzian, egondu zen gizon egiteko Trinida-deko bigarren Persona; ta ordutik artuak zeduz-kan bere neurri guziak, jait-ordua zetorkioneanjaio zen eran, edo beartsu ta nekez beterik, jaio-tzeko. Ustekabean bezala gertatu ziran ordukoJesusen gauzak; baña Jaunaren konsejuz egiñakziran, Jesusek berariazko bere bearra estaltzekobillatuak bezala; ta orregatik artu zuen gureJesusek, bere Amatako, Birjina garbi birtutezkobat, bai, baña ongi beartsua, edo doi-doia bizi-tzeko diña zuena.

Etzen, ez, Ama bezala, beartsua Jesusen Aita;Aita Eternoa da alabaña Jesusen Aita; ta AitaEternoak badu, ta eman dezake, nai duen guzia:bada Aita Eternoarenak dira, lurraren ondo-ondotik zeruaren erpiñerano arkitzen diran gau-zak; eta guziak baño geiago, ta agitz ederragoakegin ditzake Aita berak edozein orduz ta puntuz;ta guzia eman dezoke, edo guzitik nai duena,berak nai duenari.

Baña bere Aitaren ondasun guzietatik zerartu zuela uste dezu Jesusek bere jait-ordurako?Egiñen zion ordu artarako bere Aita altsuak jau-regi eder edo palazioren bat? Prestaraziko zion,

Konstantinoplako enperadoreak beren semeeiapaintzen ziena ere baño ederkiago, ta obeki,apaindurikako gela? Ordurako egiñak egoinziran, edo billatuak, seaska ederren bat, etaseaskarako bear ziran lumak, olandadak, seda-urte, zillarrezko estalkiak, eta errege guzienErregearen Semeari zegozkan gauzak eta festak,eta atsegin-kontentuak, eta gusto guziak?

Siñistuko dezu? Bada etzion egin, ez, gauzaonetatik bat ere gure Jesus jaio berriari, zein eremaite zuen bere Aita Eternoak; eta Jesusen Amabezain beartsu izan baliz bezala beraren Aitaaltsu maitagarria, utzi izandu zuen bere SemeJesus bere jait-egunean guztiz gabe ta bearsu:ta, palazio ederraren, edo jantegi-lekuan, emanizandu zion itxola txar, kasi tellatu erdi-urratubat baizik etzuena: itxolan eman izandu zion,seaskaren edo oatze leun beroaren ordez, estal-ki otz-gogor bat: eta Jesusen orduko soñekaguziak izandu ziran guti balio zuten oial txarbatzuek.

Gertaturikako gauza ote da zuek aditzendezutena, Jesusen umeak? Munduan izandu denbirtuterik andieneko Amaren Seme bat izan

Jesus maitagarria: uts bat bere bizian egin ezduen Amaren Semea izan Jesus gurea; Jaunjiko-ari atsegin gelena eman dion Kriaturaren Semeaizan Jesus jaioberria: ta denbora berean, guziadezaken gure Jaungoikoaren Seme maitea izanJesus bera; ta alaere onen tranze gogorrean,jaiotzen deneko, gure Jesus maitari ezin-maita-garriagoa? Au zer da (adirazi nai badiguzu) Ait-Eterno, Jaungoiko zuzen, ezin zuzenagoa? Mun-duan den gurasorik gaistoenaren ume batek ereizan lezake, zure seme maitari Jesusek duen jaio-tzea baño jaiotze nekatu-gogorragorik, eta jaio-tze bearsuagorik?

Ekus dezagun gauz onen gain, Ebanjelarisantuak adirazten digun gauzatxo bat Jesus jaiozen gau artan berean agertu zela, dio, Aingerubat; eta Belendik urrun etzeuden artzai batzueierran ziela «Berri on batekin natorkitzuet, nereartzaiak; zuei adiraztera nator, orain berriro,emen zuen bazterretan gertaturikako gauz andibat. Dabiden erri,urrengo Belen orretan, gaurjaio da munduaren Salbatzalle kristo Jaun Jaun-goiko-gizona. Zoazte, zerok zeren begiz ekuste-ra. Baña ez da zer-uste ta pensatu, diruz beterik

eta urrez jauntzirik datorkizuela zeren Salbatza-llea: guti balio duten oialtxo batzuetan ingurutuaedo bildua, ta estalbi batean ezarria, arkitukodezue, aratzen zaraztenean. Badoaz artzaiakberen ekuskizun andi au ekustera; ta arkitzendute beren Jesus, edo beren Salbatzallea, Ainge-ru onak adirazi zien bezala. Luc. 2. a v. 9.

Gauz-arrigarria! Gizon eginik datorkigu gurigure Jaungoikoa geren artera; ta, onara era one-tan etortzeko, jaiotzen da Ama beartsu bategan-dik! Munduko guzien, ta zeruko Erregea da,mundura datorren Jaungoiko-gizon au; ta, mun-duan agertzen denean, aberetegi, edo itxola txarerdi-urratu batean, jaiotzen da! Jauntzen dute,jaio zenetik anitz luzatu gabe, zeru-lurren Erregeandi Jaungoiko-gizon au; baña nola, edo zereran, uste dezu? Edozein aur beartsuk izan litza-ken zenbait oialtxorekin. Errege jauntzi onen len-biziko, ta bigarren gela ezkaratza zen, ta anima-lien lekua. Onen lumazko, ta illezko koltxoiakestalbi gogor bat, eta ola, edo arria! Otza garai-tzeko an arkitu izandu zuen sua, bazter guzieta-tik sartzen zen ifarra, edo aize bizia. Orra nola-

koa gure Jaungoiko-gizon, Jesus maitearen mun-duratzea eta jait-era!

Aditu dezu etorrera, edo jaiotze nekezkoago-rik? Ori da bada gure Jesus maitariarena: ta da,zuri ta niri erakusteko nola guk iges egin dezake-gun, gure begiak arintzeko ta gure gogoa makur-tzeko diran gure etsai gaistoen ortz-atzaparreta-tik: eta da guri bioi erakusteagatik nola, lurrekogauzak eta atsegin txarrak aldebat utzirik, irabazditzakegun betiko gure ondasun andiak, etaatsegin eder-garbiak: irabazten dira alabaña,begiak bilduz, gogoa garaituz, asmoak zuzen-duz, ta zeruko izar ederrak, edo gogargiak billa-tzen dirala, Jesusek bere jait-egunean izanduzuenaren erako gabeak eta beartasunak erakus-ten digun bidez, ta bezala. Orregatik bada, erdi-tsi nai dituztenak zeruko ondasun oriek, billatubear dituzte Jesusek ekusi zituenen erako nekea-rekin, gos-egarriekin, bearrarekin, ta gabeare-kin; edo, lurreko gauzak (oriekin arkitzen dira-nak, eta gañerakoak) gogoz badere uzten dituz-tela; ta, ezpalituzte bezain umil ta garbiro bizi-tzen dirala.

Bearrean arkitzen zara zu, ta, zure gogoaknai lituken gauzaren batzuek gabe. Ez da zer-ansiatu, Gauza gaistoa baliz, edo, gaitzera dara-man bidea, bearra, gabea edo ez-izatea, bere-tzat etzuen, ez, artuko gure Jesus erakusle onmaitagarriak; ez eta guri ere arreraziko, arrerazidigun bezala: ta, arrerazi badigu, edo geren bea-rrean edo gabearekin iutzi bagaitu gure Jesusmaitagarriak, guri ongi naiz izandu da, bai, siñis-tu nazazu, ta, guk geren zeruko bidea gal deza-gun beldurrez bezala, ta irabazi andiak guri era-giteagatik.

Bearrean arkitzen zara zu, ta lenago zerorrekzenituen, zenbait ondasun edo gauza bage?Begira egiozu, zugatik bere munduko gauzaguziak utzi, ta beartsu jaio zen Jesus maitaga-rriari: artu zazu arenaren izenean zere bearra; tairabaziko dituze betiko diran ondasun ederreta-tik zati andiak.

Ez dituzu nai bezalako, edo zere gogorako,itxea ta gelak? Oatze gogorra dezu, edo zuk naiez bezalakoa? Oroi zaitez Jesusen seaskan,estalbi otz-gogorraz, ta itxolaz; ta ekusiko dezu,zein ere txarrak diran, arenak baño agitz obeak

dirala zureak, edo zuk dituzunak; eta ez darama-zula zuk zerean, au ark eraman zuenaren erdirik,ez eta laurdenik ere.

Ez dizute, zere estutasunetan zere erritarrak,zere aldeak, edo zere auzokoak ematen eska-tzen diezuna, ta bear zenuken zer edo zer? Etazer artan zioten Belendar gogorrak Jesus maita-garriari ta onen Ama erditzeko zegoenari, bideluzez etorri, ta itxe-baztertxo bat Belenen eska-tu, edo billatu zutenean?

Euriak, aizeak, eguraldi gaistoak gaizki zara-biltza noiz edo noiz? Eta nola erabilli zuten gureJesus, jaio zen gau otz-illun-gogorrean? Ekusidezu zuk bein ere zure Jesus onagatik, Jesusekordu artan ekusi zuenaren amar zatietatik batere? Norgatik ziran orduko Jesusen nekeak? Etzi-ran guziak zure onerako, ta zuri erakusteagatik,alako aldietan zuk egin bear zenuena? Norenonerako dira zure lanak, zure nekeak, eta zuremunduko estutasunak? Zuretako izan diranguziak, eta alere saiatuko etzara zu bear denbidez, ta alik ongien-ongiena, oriek guziak etageiago ere, (geiago Jaungoikoak nai balu) era-matera?

Ez dezu nai adiña beti, edo guti dezu? Bañaill zara oraindañokoan gosez, soñeko gabez, edobearrez, edo ez dizu zere Jaungoikoak andik edoemendik eman izandu egunean zere egunekoa?Eta, bizitza gaistoarekin, edo zere eskergabeare-kin eskuak lotzen ezpadiozkatzu zuk zere Jaun-goiko berari, ez ote du egin bear beste orrenbes-te, bizi zaraño?

Oroitzen bazara zu, zure Jesusek bere jaioberrian, ta larrugorrian zegoela, izandu zuenotzikaraz ta neke arrigarriez, txikia iduriko zai-tzu, bai, zere nekerik andiena; ta iduriko zaitzu,ondasun andia dela zure bear guzia, lana, tagabea. Oroi zaitez bada alik maizena; ta, begiakkendurik lurreko erakeri, gauza txar, ta liluraziogalduetatik, artu zazu gogoan gaur Jesusek, beregizatasunaren artze, ta jaiotze umill-penatuare-kin, erakusten dizuna; ta egizu alegiña, zerezeruko bigarren etsaia garaitzen dezula, zerukobide batean sartu, ta zuzen ibiltzeagatik. Jesusjaio berriak dizula, orretarako, bear dezun berelaguntza ta grazia. Bai arren, bai!

Apparuit gratia Salvatoris nostri...erudiens nos, ut abnegantes impietatem et

saecularia desideria, sobriè, iustè, et piè vivamus.

Epist. ad Tit. 2. 11.

Zorionekoak, gure Jaungoikoa gizon egiñiketorri ezkero, mundura etorri garanak; bada gukbadugu, lenagokoak izandu etzuten Maisu jakin-tsu erakusle ezinobe bat. Maisu au Maisu zenbere lendabiziko jait-egunetik; eta bertan, edojaio zenetik asi zen erakusten guri, guk gerenbizitza guzian jakin ta egin bear dugun guzia.

Zer ote da, orduan guri gure Jesusek erakus-ten ziguna? Zer? Ez diozala batek ere eskurikeman bere buruari, gauza txar galduetarako. Utzditzala gogoeta ariñak, eta naikunde makur,zeruko bidetik atera nai dutenak. Bere jan-eda-netan, bere loan, ta bere gañerako bear dituenlurreko gauzetan, ez dedilla sartu, ezinbestezbaizik; eta, sartzen denean ere, sar dedilla len-baitlen andik ateratzeko, ta bear duena baizik ezartzeko asmoan.

Erakutsi izandu zigun, gure Maisu on Jesusekbere jait-egunean zerbait geiago? Bai, ta gauzanitz eta anitz ere; ta guziak guztiz onak, edoezinobeak. Zer bada, edo nolakoak? Erakutsizigun, ta adirazi, ibilli gindezela bear den eran,edo zuzen-zuzen, geren zeruko bidean, ta Jauna-ren legetik oñik atera gabe. Adirazi zigun, ta era-kutsi, ez dagiogula bati ere, berak naiko ez duengauzarik, edo ongi ez den, ta gerok gerendakonaiko ez genuenik. Eta erakutsi zigun azkenean,eraman ditzagula geren egunak, geren asteak,geren illak, eta geren bizitza, gure Jaungoikomaitagarriak manatzen dituenak, eta beste zen-bait gauz on, egiten ditugula.

Orra gure Jesusek lenbiziko bere jait-eguneanerakusten diguna, dio san Pablok: orra zein eder-on-andia gure Jesusen lenbiziko erakustea. Eginbageneza guk zuzen beti, ta itzik atera gabe,gure Jesusek erakutsi digun au! Zorioneko Jesu-sen eskolarrak orduan gu! Asi gaitezen badagaur bertatik, jaioberriak bagiña bezala. Erakutsiziguna, guri egiten laguntzeko, dago gure Jesus;ta zenbat ere andiagoa den geren lanerako gurenaia ta gogoa, anbat indartsuagoak izain dira

gure Jesusen laguntzak. Artara noa, nere Jesus;lagun zakizkit nere lanaren azken-orduraño, aubukatzean sar nadin ni, nekez ta zuzen ibilliz,zuk irabazi zenuen zere zeruko glorian. Baiarren, bai!

Scitis gratiam Domini nostri Jesu Christi, quoniam propter nos egenus factus est,

cum esset dices, ut illius inopia vos divitesessetis.

2.— Cor. 8. 9.

Ez dakizue zuek, Jesusen umeak, zeren Jesu-si zenbat zor diozun? Gizon egin baño len, taeternidade guzian ere, bazuen Jesusek naizuena. Etzuen ezeren bearrik bein ere, ta betibazuen, guzirako, bear zen esku ta indar bazter-gabekoa, ta alere, guri ongi naiez, egin zengizon, ta jaio en beartsu ta gabe. Bai, guri onginaiez, ta gu aberastuak eta ondasundun egiñakuzteagatik!

Nola uste dezu? Bere borondatezko, edo berenaiezko gabearekin graziak eta graziak guri ira-

bazten zizkigula, ta, gabeak arrerazten ziozkannekeekin, guri agertzen zigula nekezko bide, ira-bazi andizko bide, zeruko bide zuzen arrigarrizkobat. Zorionekoak, Jesusen amoreakgatik bide auartzen dutenak, eta, onetan dabiltzala, irabaztendutenarekin zeruan aberats sartzen diranak!Oriek, bai, oriek dira, gure Jesusek maite dituenumeak; oriek dira bere ondasundun gure Jesusekegiten dituenak: eta oriek, pozik bere gloriangure Jesusek artuko dituen umeak.

Ez ote naz ni ere izain orietatik? Nik neroneknai badut, bai; ta bertatik alere: bada guzientzatdator gure Jaunboikoa, gizon eginik, gure artera:guziei erakusten die Jesusek bure zeruko bideau, ta, onetan sartzen diranak, sartzen ditu Jesu-sek zerurako dauden bure umeen artean. Nai dutbada nik, nere Jesus maitagarria; nai dut nikartu, zere bearrarekin, edo gabearekin erakutsididazun zeruko bide au. Indazu orretarako, nereetsaiak garaitzeko, ta bide onetan irauteko, beardudan zure laguntza ta grazia. Bai arren, bai!

Expectatio Israel, Salvator ejus.... quare quasi colonus futurus es in terra,

et quasi viator declinans ad manendum?Jerem. 14. 8.

Israeldarrak len uste zinduztena, ta noizbait,noizbait, gizon eginik agertu zaran Mesias gureJaungoiko Salbatzallea, zer asmoak dira zeregogoan orain zuk dakazkitzun asmoak? (errandezakegu gaur guk, Jeremias Profetaren itzakgeren alde artzen ditugula) Zergatik zatoz gaur,bere errian tokirik izan bagez, toki billan urrutiradijoan bat bezala, ta, besteren etxean sartzenden bidezko errumesaren eran? Zere jaio-pun-tuan arkitzen zaranean, uzten dezu zuk zere lekuta erri Nazareth; bazoaz bidez bide, andik urrundagoan Belengo errira; ta au zabiltza zere Ama-rekin batean, gau bat pasatzeko toki billan; ta,tokirik au ezin arkituz, arkitzen zara erdi-urratuadagoen itxola batean sartzeko premian! Ez da aunornai arritzeko sobera den lana ta nekea?

Zertako da bada, Jesus maitea; zertako da,aldi onetako onenbat zure neke, arazo, ibillera talan? Zeri dagozkala artu izandu dituzu, zuk artu

dituzun zere bidezko tundak, eta toki txarretanigaro dituzun gau latz-gogor-otzak? Ez dakizuzuk ori, bekatari galdua? Artu izandu ditu, gurigogoan sarrerazteko geren munduko sar-aterea;ta orren ondoren eragiteagatik, oroitzapen onekeragin oi duena.

Nola, uste dezu, sartu ziñala zere munduan?Larrugorrian, ta deus ere bage. Eta nola aterabearrak ote gara zu ta ni, biok, mundu beretikateratzeko denbora datorkigunean? Emen utzirikditugun geren gauza guziak. Utsik atera nintzan(dio Job Santuak, eta erran dezakegu guk ere)nere amaren sabeletik, eta utsik itzuli bear dutlurrera, edo lurraren sabelera. Gauz onen oroi-tzapena da Jesusek bere jait-egunetik zure gogo-an sarrerazi nai duena.

Baña zertako? Lurreko gauza txarretarakogogo galduak zuri gal-erazteko; bada, nai-ta-ezutzi bear diran gauzetatik aisa kentzen dagogoa. Ongi diozu, nere Jesus maitea, ongidiozu! Bidezkoak gara munduan garanok; eta,geren biderako, edo bizitza labur au zutik iduki-tzeko, bear den jan-edana ta soñekoa baldinbadugu, ez dugu geiagoren bearrik, ansiarik

bage ta aisa bizitzeko. Apaintze ederrak, ekusteariñ zorrotz eskergabekoak, begiak eta biotzakzikintzea, janari meez, edo edari sutuz barrenakberotzea, oatzez, ta gustoz gorputzak aspertzea,ta orrelako bertze gauzak, Jesusek bere jait-ordutik aldebat utzirikako gauzak dira; ta Jesusberaren ondoren dabiltzanak utzi bearrak.Beude bada, Jesus maitea, beude aldebat; badanik ere zure ondoren ibilli nai dut, bizi nazaño.Lenago ez-utziaz, ta, oriek eragin dizkidatenbekatuez, dut orain zuk ekusten dezun adiñadamu ta urriki! Orien barkamentua eskatzendizut orain bai, ta bekatu berririk ez egiteko grazita laguntza ere, itzez ta biotzez erraten dizula:Nere Jesukristo Jauna, etc.

XX.garren OTOITZ-GAIAJESUSEK BERE JAIT-ORDUAN

ERAKUTSI ZIGUN IRUGARREN GAUZA

A.Erakutsi zigun

biotzaren arrotasuna, ta antustea garaitzen

Gure irugarren etsaia antustea da, edo bio-tzaren arrotasuna ta soberbia: Superbia vitae.Antustea, soberbia, edo arrotasun au guziengañean bat egon-naia da; edo lagunei baño begi-tarte obea egiten zaiola, guzien gogoan sarturik,eta, orretarako bear diran egiteko, soñeko, itxe,ta gañerako gauz-andi guziekin bizi-naia da. Naigaldu au, lurreko gauzetan sarturik, eta zeruko-ei begiratzen etzaiela, bizi-naia da ta anitz beka-tutarako bidea. Bekatuen bide gaisto au urratunaiez, ta mundukoak zeruko bidean sarrerazte-ra, etorria da, gizon eginik, gure Jaungoiko mai-tagarria; ta orregatik artu izandu zuen, jaio zen

ordutik eta luzatu bage, zeru bereko bide au; tabertatik asi zen guri erakusten nola garaitu,emendik urruntzen gaituen, irurgarren etsaia,edo geren antustea, biotzaren arrotasuna, tanaikunde makurra. Bai: ordutik artu zuen gureJesusek etsai galgarri onen kontrako bidea, edozerukoa; ta bertatik autsi zituen, edo etorri erebaño len, bere baitatik aienatu zituen antustearroaren naikunde galduak. Nola ote? Goazenekustera.

Autuste arroak, edo soberbiak, ukituz adirazidugun bezala, ezin ekusi du beinik bein aurtasu-neko konturik, edo gauza leun-txiki-beratx-umi-llik: eta zer izandu ote zen, au aienatzeko gureJesus maitagarriak bere jait-orduan egin izanduzuena? Aur jaio, ta aur gelditu: ta gelditu aur,berak ni zuela. Bai: berak nai zuela: bada jaiozeneko, ta lenbiziko puntutik ere, bazekizkienJesus maitagarriak, bere azkeneko urteetanzekizkien gauza guziak; eta bidenabar bazegiz-ken nai zituenak, batean ere uts egin bage, ta,ala nai izatera, bertatik geldituko zen gizon andieginik, eta izain zen diñakoa: bada, lurreko aita-rik bage gizon egitea, egin zen bezala; Amaren

Donzellatasuna galdu gabe jaiotzea; izaten asiorduko jakindez ta altasunez beterik arkitzea; taegin zituen beste zenbat gauza bezain errazazen, bera batetan azirik, edo anditurik gelditzea:baña guri geren arrotasunaren naikunde galduakgalerazten erakutsi naiez, aur gelditu zen Jesusjaio zenean, ta aurtasuneko negar ta nekeguzien artean. Orra, orretarako gure Jesusen len-biziko pausuak.

Bigarren lekuan antuste arroak egon nai lukelekurik onenean, ta guzien gain bezala. Eta gureJesusek ori eskura-naiez, edo, nola eskuratzenden guri erakusteagatik, artu izandu zuen berejaitorduan, ar zezaken tokirik txarrena. Jesuseknai izatera, jaioko zen Israeldar guzien Jaun taerrege: ta jaioko zen Dabid erregeren jauregian,edo onen seme Salomonen palazio ederrean,edo orien biena baño eder-obea zen besterenbatean. Baña non jaio zen gure Jesus maitaga-rria? Itxola txar erdi-urratu batean, ta ganadute-gian. Orra Jesusen aldi onetako bigarren pausua!

Irurgarren lekuan, eskupean iduki nai litukeguziak antuste arroak, edo soberbiak. Egin izan-du zuen zerbait Jesus maitagarriak bere esku-

peratzeko munduan arkitzen ziran jendeak? Batere. Zer bada? Aditu zazu. Jaio zeneko, Jesusek,nai izatera, izain zituen nai adina zaldun ta sol-dadu, ta, nai bazuen, munduan arkitzen ziranjakintsuenak, indartsuenak, eta artarakoenak:bada artara ezkero, erraz erakar zitzaken, oriekezezik, munduko guziak ere, zeren etzen ori,egun artako, ekusi ditugun, edo beste zenbaitgauza baño gauza gaitzagoa; bada Jesus jaio zenegunean, libruak diotenaz (apud Daurout.Catech. hist. t. 4. lil. 29.) agertu zen izar berribat, eguzkia sortzen edo agertzen den aldetik;eta eguzki beraren sartutokian agertu ziran irureguzki. Orduan bertan agertu zen arri bat, urazeriola, ta urte askoz iraun zuen arri artako itu-rriak. Eta, orduraño munduaz jabeturik zeuden,ta idoloetatik itz egiten zuten sulezekoak, mutu-tu ziran batetan, ta adirazi zuten egun artan jaiozen aurrak, edo Jesusek, lotu zieztela berenmiiak, edo mingañak. Onelako gauzak bezainerraz eragin zitzaken bere onerako ziran guziak,eta gizartetik erakar zitzaken, bere zaldun izate-ra, nai zituenak. Erakarri zituen? Ez. Bada, Jesusjaio zenean, etziran arkitzen Jesusen itxolan,

Jesus bera, beraren Ama, ta san Josef besterik;edo gueienaz arkitzen zen animalia bat edobeste.

Laurgarren lekuan opinione ona nai du antus-teak, edo nai du birtutetsuen laguntza, ta serbi-tzua: ta orrelakoetatik al dituenak beretu naiezdabil, antustez burua beterik darabillena. Eta zerda Jesusek bere jait-orduan egiten duena? Nai-kunde makur ori lertu, edo guri lertzen erakutsibere laugarren pausuarekin. Nola ote? Adi zazu.

Nai izan balu, ar zitzaken Jesus maitagarriakadirazi dugun soldadu ta zaldunen ordez, naiadina Aingeru; ta Aingeru, berak nai zitueneta-tik; bada au zituen, jaio zeneko, bere aldakanedo aldamenean, zeruko guziak, bere Aitak arabidalduak, erraten ziela; zoazte, Aingeru guziok,zoazte, nere Seme ta zuen Errege Jesus adora-tzera: nereak bezala, arenak zarazte zuekguziok; eta nerearen eran aren nai guziak eginbearrak zarazte: ots bada, zoazte bere-bereala;ta egizue agintzen ta manatzen dizutena, naizgaitza izan, ta naiz erraza, ark zuei manatzendizutena.

Baña artu zituen Jesus jaio berriak Aingeruguzietatik zenbait badere? Ezeta bat bakarrikere. Eta etzituen igorri edo bidaldu soldadu zen-baiten, edo zaldunen eske, bere zaitzeko, ta,bera ekustera etorzen ziranei, nor zen adiratze-ko? Ez eta ori ere. Onen lekuan Jesusek eginizandu zuena zen, mendiko artzai beartsubatzuen eske bere Aingeru andiak igortzea, orieketorri zitezen ekustera Jesus beraren aurtasuna,itxe txarra ta gabea.

Au zer da, nere Jesus maitagarria? Zer egite-ko da, zuk gaur zere eskutarrean darabiltzuna?Zer egiteko? Guri orain guztiz ederki dagokigu-na. Geren arrotasuntzarrak, ta antuste galgarriabertatik lertzen, edo bide zuzenez eskuratzenguri ezinobeki erakustea. Onetarako, bai, agertuzen Jesus, negarra baizik ezin zezaken eran, taaur egiña. Orretarako, bai, artu izandu zuen itxo-la txar, edo ganadutegi galdu bat bere jauregita-ko, edo jait-etxetako. Jesusen etxearen erakoakziran, etxeko gauzak, etxeko ondasunak, etabere jait-orduan Jesusek izandu zituen etxetarguziak. Etxe onetan Jesusek izandu zituen gelazabalak, sala apainduak, eta oatze jauntziak

ziran ganaduen ezkaratz bat, eta bere estalbiaJesusen ondasunak, estaltzea zuten oialtxo garbibatzuek; eta Jesusen familia, ta zaldun guziak,bere Ama Birjin beartsua, ta onen senar maita-garri san Josef. Non arkituko dezu antuste arroa-ren galgarri obeagorik? Non bide zuzenagorik?

B.Ez da bide au beste biderik,

lurrekoen antustearroa garaitzeko

Zertako da, nere Jesus maitagarria, zuk zerejaioberrian agertzen diguzun adiña umiltasun,otz, bear neke, ta gabe? Zuei (dio, edo adiratzendigu); zuei, nere ume maiteei lanez bertatik era-kusteko, itzez gero bere denboran erakutsi beardudana. Zer ote da zuk gero, anditzen zaranean,edo bere denboran erakutsi uste diguzuna?Zorionekoak izan nai badugu emen, ta beti, izangaitezela umill-umillak, edo arrotasunik gabeak:iges egin dezagula, alegin guzian, mundu eroa-ren ibillera arro ta bide zabaletatik; baldin izaten

badugu guk, geren gos-egarriak iltzeko, ta gerensoñerako bear duguna, ez gaitezela ansiatugeiago, edo bear ez ditugun beste gauzak bil-tzeagatik; eta geiagorekin arkitzen bagara, utzditzagula, gogoz badere, bear ez ditugun guziaketa egin dezagula, oriek beartsu gaisoei emanez,al dukegun ongi edo on guzia; ta denboraberean, geren buruak lanez, baruz, edo bestezerbait bidez nekatzen ditugula, saia gaitezelageren egunak ongi, ta bear den eran, bukatzera.

Au da guri gero gure Jesusek itzez erakutsibear diguna; ta au bera da Jesus berak, bere jait-egunetik bere negar ta neke guziekin erakustenduena; ta, lanezko Jesusen erakuste au bage,itzezko beraren erakustea anbat balioko ezluken erakustea litzake. Anitz beartsu arkitzendira munduan, Jaungoikoak emanik duten berenbearrarekin, edo gabearekin kontent arkitzen ezdiranak. Anitz-anitz dira, ori ta gañerako berennekeak emeki, ta pazienzian eramateko bereJesus nekatuari begiratzen ere ez diotenak; edoberen neke-bearrak ontzat artzen ez dituztenak,ekusiagatik gure Jesus beren amorez nekatua,edo berei, beren nekeak, eta bearrak ontzat

artzeko bidea erakusteagatik, guzia bere jait-ordutik bearrez ta gabez betea. Zertarako lirakebada beartsu oriek, ekusten balute Jesusek, erra-nagatik oriei ontzat ar ditzatela beren nekeaketa gabe guzia, ez duela berak gabe bizi nai, taneketan sartua?

Zer begiratze egiñen liekee orrelakoak Jesu-sen erranei, Jesusek erraten dienean gurutzekobidez ibilli bear dutela zeruan sartu nai dutenak,eta betiko galduak izan bear dutela, antustearroak erakusten dituen urrats galdu, edo pausuariñetan, ta onren ondoren dabiltzanak, ekustenbalute, ori erraten dien Jesus bera onelako pau-suetatik eta gurutzeko bidetik, agitz aparte taurrun dabillela? Zer errain lukee, ori dioneanJesusek, Jesus ekusten balute ondasunez ta diruzbetea, lurrera deneko; ta ekusten balute jaiodela Jesus zaldunez beterik dagoen jauregian,sedazko kolgaduraz, ispillu ederrez, indietakomaiez, Moskobiako kataderaz ta milla gauzabaliosoz apaindurikako gelan, ta, oraindik eginden oatzerik leunenean, ta onenean? Zer errainlukee, ekusten balute, gogoak ematen dionguzia ematen diotela Jesusi bere itxekoak; eta

neke, izerdi, oñaze, ta min bage, arkitzen delaJesus jaiotzen denean, ta bere bizitza guzian; tadenbora berean adirazten diela mundukoei,zerura nai badute, utz ditzatela antustearengogoetak; eta, oriek garaitzeko, neka ditzatelaberen buruak eta gorputzak; eta izerditanurtuak, gose-egarriarrekin, bearraren ta gabea-ren azpian, eraman dezatela beren bizitza guzia;ta, noizbait izaten badute munduko zerbaitondasun, utz dezatela gogoz ta biotzez, alakorikezpaliz bezala?

Au guzia Jesusek adirazten lienean mundukogaisoei, bera balebill aisa ta nai duen eran, berabalebill onraz, urrez, ta diruz betea, jendez ingu-rutua, ta konbenienzien edo aisatasun guzienartean, atsekaberik egin gabe bere buruari, tanai dituen atsegiñak egiten diezkala, zer errainlukee onen itzez, edo zer kaso egninen liekeeJesusen erranei? Batere: ta errain lioke noski:Aisa diozu, bai, orain erraten dezuna. Nai bade-zu zuk, guk dagigun zuk diozun lan gogor au, otsemazu, ta atoz, nola egiten den guri erakustera,ta egizu lenik zerorrek guri aisa erakusten digu-zun au.

Errain zioten Jesusi au guzia, Jesusek lanezlendanik ez egitera, itzez gero erakutsi zuena:baña egin izandu zuen gure Jesus maitagarriak,eta ederki alere; ta egin izandu zuen, itzez era-kutsi baño agitz lenagotik, edo jaio zen puntuberetik: bada denborarik galdu gabe, ta orduanbertan, asi zen antuste arroaren ta soberbiarenlan galgarri guziak urratzen; ta manatze-onra, talurreko-eroak, estimatzekoak dirala uste dutengañerako gauzak utzi zituen Jesusek aldebat, etaorien lekuan artu izandu zituen munduak oin-pean darabiltzan gauzak, edo umiltasuna, itxolatxarra, zokoa, mesprezia, bearra, otza, negarra,ta gabea; ta artu zituen, ez uzteko bizi zenartean, ta bere gurutzeko eriotzaraño. Eta orre-gatik artu zuen gure Jesusek, antustea garaitze-ko ta nola garaitzen den erakusteko, artu bearden bidea.

A nere Maisu eder, Jesus maitagarria! Zeru-lurrak beren gauzekin zureak dira; ta, ezer ezduen errumes bat dirudizu zuk sortu zaranetik!Erregeen Errege zara zu, ta manatzen dutenenJaun ta Jabe ezin-andiagoa; ta, edozein manatza-lleren erranak egiteko dagoena bezala, zabiltza

zu sortu orduko; baita lenagotik ere! Munduguzia zuri agur ta agur egin bearra, ta zu guzieiagur egitera etorria bezala, erritik aterea, taganadutegian, ta estalbi batean, sortu orduko!Lurreko oialak, urre zillarrak eta gañerako gau-zak, guziak zure eskukoak; eta, zuk dituzunak,ezin txarragoak!

Jainko-gizon nere Jesus, nere amoreakgatik,onen itxura txarrean! Aita Eternoarekin bat denaren Seme maitea, nigatik aur egina! Aingeruz,ta kerubinez bere tronua ingurutua dadukannere Jaungoikoa ezkaratz batean, estalbi batean,ta ganadutegian! Itsasoak, odeiak, elementak,eta zeru guziak nolanai darabiltzien Jaun andia,eskuak loturik! Aur-oialez ingurutua! ta otzarenigesi zoko txar batean ezarria! Zergatik auguzia? Niri erakusteagatik antuste gaistoa, tamunduaren arrotasuna garaitzen!

Ez dut au nik ere garaitu bear, nere onagatikezpada ere, onenbat zor diodan nere Jaungoikomaitagarriagatik? Onenbat berari kostatu zaionerakuste guztiz eder au, gogoan ongi sartuadadukadala Jesusi adierazteagatik? Eta adiraz-teagatik, zenbat ere itxura txarragoan nigatik

dagoen, anbat maiteago dudala, san Bernardokdion bezala: Quanta pro me vilior, tanto mihicharior. Bai, baldinbere! Nai nuke beintzat. Inda-zu zerorrek, nere Jesus maitagarria, orretarakobear dudan zure laguntza ta grazia; ta bertatik,batere trikatu gabe, artara noa.

Qui mollibus vestiunturin domibus regum sunt.

Matth.11. 8.

Zer da au, zer da, nere Jesus maitagarria?Jaio orduko zuk zeretzat artzen dituzun lagunakotza, estalbi txarra, ta gabea? Ez dira ordu orre-tarako obeak oatze berotu bat, olandak, etasedak, eta jauregi eder-berriak? Gaistakerietakobai, dio Jesusek; ez zerurako. ederki jauntziak,eta nai duten eran bizi diranak itxe andietakoakdira; ta orrelakoetan arkitu oi da, bai, arrotasun-tzar, antuste, soberbia franko. Au guzia gal-eraz-tera datorrenak (artara nator ni: jakin ezazu, bai)artu bear du, nik ordu, ta aldi onetatik artu izan-du dudan bide au; ta nere ondoren etorri nai

dutenak egin bearko dute nekezko bizitza, edobizitz umil naigabez beterikako bat; eta bizitzonetarako lagunik onenak, nik orain artu dituda-nak dira.

Izan bitez bada gaurgero nereak ere, nereJesus maitagarria; ta otzak bere aldietan inguru-tzen nabenean, izan dedilla, zuk zere jait-egu-nean izandu zenuenaren izenean. Nere soñekoerdi-galduak, edo txarrak garai dezatela orainda-ñoko nere biotz arroaren antuste galgarria: taoberen bat jauntzen badut noiz edo noiz izandedilla ezinbestez, ta burua batere arintzen ezdidala; ta izan bitez nere itxe-gelak, eta gañera-ko gauzak, zure eskolan dabillen ume onaridagozkanak, eta zure gauzetan obekiena lagun-duko didatenak. Bai, arren, nere Jesus maitaga-rria, bai!

In die honoris tui ne extollaris, quoniam mirabilia opera Altisimi solius,

et gloriosa, et absconsa, et invisa opera illius.Eccl. 11. 4.

Zeri dagokala, Jesusen umeak, gure arrotasu-na ta antustea? Zer dira gure gauza guziak,oriekgatik arrotzeko gu, ta antustez beterik gel-ditzeko? Igitzea bera lana kostatzen zaiku: beta-zal bat, askotan beintzat, ezin goititu dugu; ta,egiten ditugun gauzarik andienak ere, zer gau-zak dira, gure Jaunaren gauzen aldean ezarriezkero? Aur illarenak dirudite, edo, arrastandabillen ar txarrarenak; eta andienak ere, egunbian bukatzen diranak dira, edo izatez txiki-txa-rrak dira; ta irautez guztiz laburrak. Gauz andiak,gauz ekuskariak, Jesusen gauzak dira: ta, guzienartean, aurtasunekoak: oriek dira alabaña, gañe-rakoak ez bezalakoak, eta gauz umil, gord-esta-liak.

Bai, Jesus maitea, bai, zure aurtasuneko gau-zen berria dutenak, geiago arritzen dira ordukozure umilltasunaz ta gabeaz, lenagoko zure zeruta lur egite, ta gañerako gauz andiez baño:zeren, len zuk egin dituzun bezalako gauz andi-arrigarriak egitea, ta orietatik bakoitza beretokian ezartzea, an idukitzea, edo nai dezuneran erabiltzea, zere aala, anditasuna, ta eskuaguri agertzea den, guri, oriek ekusi ondoan, era-

gin naiez, zuri guziagatik zor zaitzun agur, esku-muin, ta esker emate guzia: baña aurtasunekozure gauzak, guztiz txikiak diruditen gauzak dira,ta zure gloria, eskua, ta aal guzia agitz gorde-tzen duten gauzak; eta, zor zaitzun estimaziora-ko kanpotik laguntzen ez duten gauzak: eta,estimazioa galtzeko bidean bat berariaz jartzea,estimazio dakarten gauzak egitea baño agitzarritzekoagoa da.

Onenbat nigatik, eta nere antustea niri garai-tzen erakusteagatik egin dezun nere Jesus-aur-txoa, zer egin dezaket nik, zuri atsegin geienaemain dizun gauzaren bat egiteko? Aur bateneran, ta inozenzian bizi? Mundu arroaren gauzakutzi, ta zure ume umillarenak egin? Zure ize-nean, ta eme-emeki artu, eguraldiak, burukomiñak, auzoko norbaitek, edo nornaik emen tabertzetan ematen dizkidan aldarte txarrak? Orida, bai, milagroak, ekuskariak, edo lurreko gauzandi guziak baño geiago zuk estimatzen dezuna:ta ori bera da, zuri atsegin egiteagatik, eta nereonerako, nik gaurgero egin nai dudana. Indazuzerorrek, nere Jesus aurtxoa, nik orretarakoeskatzen dizudan zere laguntza ta grazia; au

bage alabaña, ezin dagiket nik, dakizun bezala,orrelakorik, ez eta besterik ere. Eskatzen dizutau, zere aurtasuneko amore andiagatik. Ez arrenukatu, ez!

Vae, qui sapientes estis in oculis vestris.Isai. 5. 21.

Urrikari zaituztet (dio Isaiasek, lurreko arroguziei itza zuzentzen diela) urrikari zaituztet,bai, zeren buruei begira zaudezten arrotzar gal-duak! Zuek, zerekiko gizon andi-jakintsuakzarazte. Zuei, zuen iduriz, munduan den agur,eskumuin, ta begitarte guzia zor zaitzue: ta, zue-nak dirala deritzazue zuek, edozein aldetan arki-tzen diran gauzarik onenak. A ero txar gaisoak!beldur naz, baita, agitz alere, erran dakizuenzuei egunen batean, len bein Luzifer, sutandatzanak, damuz ta naigabez beterik adituzuena.

Au zer da, Luzifer (erran zitzaion oni bein) auzer da? Orrela galduko zenuen zuk zere Zerua, tazerutik eroriko ziñan, erori zaran bezain aisa?

Artizarrak baño, argi, ta edertasun geiagozenuen zuk, Jaungoikoak egin zindueneko. Zereasitze berean graziaz apaindua, ta naturalezarendoaiez betea zeunden zu, ta, bear zenuen eskuguzia zerekin zenuela, edozein gauzetarako.Baña zure Jaunarena izan, zuk orduan zenuenguzia; ta ale-re, zuk zerorrek zerez irabazia izan-du baliz bezala, arrotu ziñan zu, zere burua ainederki ekusi orduko, ta, deusez baten eran izan-du zen zuretako, zu-ez bestea, ta zerua, ta zureJaungoiko-gizon ere: ta, zere buruari begiratzea-rekin, berotu zekizun zere biotza; ta asi ziñan,eroaren eran erraten; Igan bear dut nik Aingeruguzien gañera, ta nere Jaungoiko beraren pare-ra, andik errazki eragiteko zeruko guziei, talurrean arkitzen diranei, nere edertasunari dago-kan agur, eskumuin, ta begitart on guzia. Bañazer gertatu zaitzu zuri, Luzifer arrotzarra? Zertangelditu dira, ta non, zure antuste galduak ustezituen agurrak, eta gañerako gauzak? Keetan tasulezean! Or, bai, or arkitzen zara zu, aspaldikourteetan. Or bertan, or erretzen zaude zu geroz-ko urte guzietan. Or bertan egoin zara eternida-

de guzi-guzian ere; ta or egoin zara, bai, ikatzitsusi, su, ta gar egiña!

Orra antuste galduaren, orra soberbiarenbukaera illun-galgarria! Au dakidan ezkero, orainnik dakidan bezala, arrotu bear ote zait nereburutxarra, leneko eran, nere Jaunaren kontra?Ez baldinbere! ez, nere Jesus maitea, ez arren,ez! Au gerta ez dakidan, oroituko naiz noizeanbein badere, zure jait-eguneko umillera nekezbeterikakoaz! Oroituko naz, orduko zure agertze,ta ibillera gorde-estali arrigarrizkoaz: eta zukorduan, nere betiko onagatik egoin zenuenarenalde, ontzat artuko ditut nere bizitzan egitenzaizkidan naigabe ta txarkeri guziak. Baña nereznik, eta bakarrik, ezin dagiket au ere. Bear dutorretarako zure laguntza, ta lagun zakizkit zeregraziarekin, nere Jesus aurtxo maitagarria; baitaorain, oraindañokoan au nik egin-gabeaz damu-turik, erraten ere: Nere Jesukristo, etc.

XXI.garren OTOITZ-GAIAZORTZIGARREN EGUNEAN,

EDO URTEBERRIZ JESUSEK ERAKUTSI ZIGUNA

Beingo erakustea erakuste laburra da, gukgauz andiak ongi, ta bear den eran ikasteko.Gauz andia da aragiaren naikunde loiak, begi-barrenen arinkeriak, gogoeta makurrak, eta bio-tzaren antusteak garaitzea. Orregatik etzen ase-rik gelditu gure Jesus jaioberria, Eguerriz eginzuenarekin, edo bere jait-egunean guri orretara-ko erakutsi zigunaz. Berriz ta berriz ere, ta anitzaldetara, erakutsi zigun ori bera; ta guztiz eder-ki urteberriz beintzat, edo bere Zirkunzisiokoegunean. Nola, uste dezu? Neke berriekin, taberariaz berak arturikako alkekizun andiarekin.Bai.

A.Urteberriko bere neke berriekin ere

erakutsi zigun Jesusek gerenetsaiak garaitzera

Zer neke ziran urteberriko gure Jesusennekeak? Neke gogorrak! Lege zarreko Zirkunzis-koko nekeak! Jaungoikoak manatzen zuen lene-ko bere Legean, gizakiagandik erditzen zena,semez erditzen bazen, bizi zedilla bereis lenbizi-ko zazpi egunetan; ta zortzigarren egunean era-man zezatela erdi-berriaren semea Zirkunzisio-nera. Ala eraman izandu zuten Ama Birjinarena,edo gure Jesus maitagarria.

Zer zela uste dezu, lege zarreko Zirkunzisio-nea? Gauza gogor, anitz aurri bizia kentzen ziongauza bat, edo gorputz minberetik, eta gorpu-tzaren alde guztiz peligrozkotik aragi zati batkanibetaz kentzea. Ebakitze onek, eta ebakitze-tik zetorren odolak, oñazez betetzen zuen aurgaisoa: ta, iltzen ezpazen oñazez ta penaz, gel-ditzen zen irugarren eguneko, lertzen bezala, taerdi-illa; ain andia zen ebakitzetik zetorren miña

ta nekea: bai, ta Eskriturak dionaz, ezin andia-goa.

Orra zertara zen gure Jesus, gugatik jaio, tazortzigarren egunean lege zarreko Zirkunsionerazenean! Ekusi zazu zer oñazeak, orduko Jesusenoñazeak! Ez da munduan izandu Jesusen gorpu-tza baño gorputz obeagorik; ez eta minbereago-rik ere. Zer miñak bada, ta zer oñazeak urtebe-rriz, ta urrengo egunetan Jesusek izandu zitue-nak? Orrelako oñazeekin zeuden batean Sichen-go erregea, ta aren soldaduak eta gizonak: sartuziran Jakoben seme bi, ta ill zituzten, eragotzbi-derik ekusi gabe, ta nai bezala, guzi-guziak;guziak zeuden alabaña oñazez beteak, eta,beren buruz ezin balia zitezken eran. Nola egoinzen bada Jesus maitagarria, jaio, ta zortzigarrenegunetik oñaze beretan sartua zegoenean?Asma zazu, al badagikezu; ta adirazi zadazu alikongiena!

Gure Jesusen lan au ekusi zutenean, arritukoziran zeruko Aingeruak; eta asiko ziran elkarrierraten, baita Jesusi ere, Isaiasek diona: Nolagertatu da, Aingeru lagunak, gertaturik orain gukemen ekusten deguna? Jesus odola dariola?

Jesus garaitua, ta kanibetez ebakia? Eta nondira, Jesus, zure aal esku-indarrak? Aur txikia iza-nagatik zu, etzara zu denbora berean, nai adiñadagikezun gure Jaungoiko altsua? Nola zaduzkabada kanibeta txar batek bere azpian, edo nolautzi zaitu zu nekez, oñazez, ta odolez jauntzia?

Neronek nai dudala (eranzun zezakenorduan, gure Jesus maitagarriak): neronek naidudala, ta lurreka gaisoei geiegi naiez. Bai, Jesu-sek berak nai zuela, ziran Jesusen orduko nekegogorrak eta oñaze guziak; bada Zirkunzisiokolegea giza-kume bekatarienzat zen, edo oriekbekatupetik ateratzeko; ta Jesus maitagarria,Espiritu Santuagandik zetorrena zen, ta Birjina-gandik jaioa, ta orregatik zen bekaturik bagekoa.Guri ongi naiez bada, ta guri berriz erakusteko,len eguerriz erakutsi ziguna, edo guri erakustekogeren animako etsaiak garaitzen ziran JesusenZirkunzisioneko min, oñaze, ta neke guziak;bada, diogun bezala, Zirkunzisioko lege gogorragizon-uts bekatarientzat zen, ez bekaturiketzuen Jainko gizon Jesus maitagarriendako.

Artu zituen bada, gure Jesusek (eta artuzituen bere zortzigarren egunetik) Zirkunzisioko

oñaze-nekeak, guri erakusteagatik zerura naidutenak egin bear dutela beren legeak eskatzendiena, aragi gaistoak, begi ariñak, eta barrengalduak au ez naiagatik. Lege onek, dakizunbezala, eskatzen digu, Zirkunzisioko kanibetaz,edo al den bidez, bakoitzak kentzea bere aragia-ren lan lizunak, bere miiaren itz-arin alfer bero-ak, bere gogoaren atsegin-gusto debekatuak,bere begien lapurreriak, eta ekuste loi-galdu-gorde-zikiñak, bere bearrien zabaltze eskerga-bekoak, eta, gure Jaun oikoak debekatzen dituengañerako gauzak.

Lege berak dio utz ditzatzula zuk aldebat,aizeak daramatzien berriketak, zuri dagozkitzu-nak izanagatik, edo zure gain datozanak; baitalagun-urkoen ta zure etsaien uts-egiteak, txarke-riak, eta gañerako bidegabeak ere. Oriek uzteabada, ta bendeku txarrak, eta oroitzapen maku-rrak gogotik kentzea da zure legeak zugandikeskatzen duena, ta, bere Zirkunzisioko nekeguziekin zuri zere Jesusek erakusten dizuna. Naidezu zuk egin au zere Jesus onaren izenean, taJesus berari zor diozun amorearen alde?

Bai, Jesus maitagarria; baita geiago ta geiagobaliz ere. Zu zere jait-egunean otzez ikara ekus-teak erdiratzen ditu, ongi nai dizuten guzien bio-tzak: baña ekusteak zu, gaur zauden eran, edoodola dariezula, ta Zirkunzisioko oñazez zaranabetea, aski ta sobera da arri egiñik nornai uzte-ko; edo, sentiduekin gelditzen denari, zernai era-giteko! Sentiduekin nago ni (eskerrak zuri); orainnik ezagutzen ditut, nigatik zuri zere amoreakeragin dizkizun, zere odolezko, ta neke arriga-rrizko erakuste ezinobeak; eta ongi naiturik arki-tzen naz gaur, bertatik asteko, zugandik ikasidudan eran nere lanak egiten, ta egiteko ezinzuzenago, ta zure Lege santak agintzen didanguzi-guzian. Betor orretarako zure laguntza, taartara noa. Betor: bai, betor arren, betor, nereJesus maitagarria!

B.Urteberriko bere desondrekin erakutsi zigun Jesusek antuste

arroak garaitzen

Zirkunzisioko Jesusen oñaze-nekeak neke-oñaze andiak ziran; ta denbora berean, edo bide-nabar, oñaze-neke desondrariak; eta orregatikziran agitz arrigarriak, eta guztizkoak. Bai:desondrariak ziran Jesusen Zirkunzisioko oñaze-nekeak. Zergatik ote? Zeren Zirkunzisioa zenJaunak, bekatu etorkia edo orijinala kentzeko,emanik zedukan gauza ta siñua: ta, siñu au beregain artzen zuenak, edo Zirkunzisionera zijoa-nak, aditzera ematen zuen bekataria zela, taloiez ta zikinkeriz animan galdua: ta orregatik,ekusten zutenak Jesus Zirkunzisioko kanibetazodoltua, usteko zuten beste, adin artako, edo-zein aur bezain galdua zela, ta bekatu etorkiarenedo orijinalaren zauriak sendatzen zebillena:bada guziak dakite, ez duela niork belarrez tatrapuz loturik ekartzen papurik ez duen eskua,edo zauririk eta miñik bage arkitzen den burua.

Ekusten dezu, ta aditzen onetan erraten zai-tzuna? Aita Eternoaren Seme Bakar Jesus maitebekatariaren siñuarekin ta Zirkunzisioko odolezbetea! Ez da gauz arrigarria ta desondraria? Ato-zea: ez da Jesus Aita Eternoaren ispillu garbi-gar-bia? Ez da Jesus Aitaren Izate, ta Sustanzia

guziaren bear bear bezalako figura, edo Imajina?(Hebr. I. 2.) Edo ez da Jesus, Aitak eta EspirituSantuak duten izate berberarekin arkitzen denJaungoiko-gizona? Atozea; Jaungoikotasun ederau ez dago, argia illunbetik, bizitza eriotzetik,eta edozein gauza ezer-ezetik baño agitz etaagitz urrunago pekatutik? Zer desondra badaJaungoikatasun eder au, bekatariaren soñekozikin loi itsusiz jaunztea bezalako desondrari?Orra bada zer desondra Jesusek urteberriz niga-tik daraman desondra? Bere bizian ekusi zuenandiena; ta niri didan amorea niri erakusteko,ezinobea!

Siñes nazazu, bai, urteberriko Jesusen deson-dra dela Jesusek izandu zituen desondra guzienartean agerien dena. Izandu zituen, bai, Jesusekbere desondrak beste zenbait aldiz ere; baña ezZirkunzisioan bezain utsak, eta andiak. Jaiozenean, etzuen Jesusek izandu, Belengo erriguzian nork eman bere barrunbean bazter edozokotxo bat, gau bat pasatzeko; ta sartu bearizandu zuen itxola txar urratu batean; ez lo anegitera, baizik otzaren kontra gau guzian peleanegotera. Desondra ta neke andia! Bai; baña ez

desondra utsa; bada gau artan berean etorrizitzaizkan zerutik Aingeruak, eta menditikartzaiak, beren Jaun ta Errege andiari bezala,beren agurrak eta onrak egitera.

Bekataria zirudien Jesusek, San Joan Bautis-tak Jordango urez bataiatu zuenean: desondrazen au Jaungoiko-gizon Jesus maitearentzat:baña etzen izandu, ez, desondra uts-utsa; badaura burutik Jesusi san Joanek eman orduko, utzizuten zeruak Jesus onraz betea: agertu zen ala-baña an bertan Jesusen gañetik Espiritu Sautua;ta Aita Eternoak denbora berean ots egin zuen,Au da nik maite dudan nere biotzeko Semea: Auni atsegin ta kontentuz betetzen nabena.

Gaiztagin arrigarria bezala, zeatu zuten Jesusbere azken-egunean, edo ostiral santuz: aterazuten Jerusaleno erritik gurutze sendor bat beresoñean zuela; ta gurutze berean iltzez josirik,kendu zioten judu gogorrak bere bizia. Non dadesondra andiagorik? Baña, desondra au ere,ondraz beterikako desondra izandu zen Jesusmaitagarriarendako, bada munduari adiraztekobear gabeko nekeak zirala orduko Jesusennekeak, ordu berean egin zituen Aita Jaungoiko-

ak anitz milagro ta gauz arrigarri; gord-erazizuen alabaña eguzkia, mundu guziaren doluz talutuz estalirik uzteko, larrugorrian arkitzen zenbere Semea: urratu zen berez elizako kortina; taarriak berak erdiratu ziran, al bezala erakusteko,bidegabeko lan ark eskatzen zuen damu ta sen-timentua.

Ona nolakoak ziran gañerako Jesusen deson-drak: ondraz ta ondraz beteak. Zirkunzisiokodesondra da, ondrarik gabeko desondra; ta orre-gatik da desondra andi guztiz arrigarria.

Nork eraman zaitu, Jesus, zere Zirkunzisiora?Nork orren leku desondragarrira? Zere Ama mai-tagarriak! Jesus! Ama Birjina! Ori egiñen zenuenzuk zere Semearekin? Ez dakizu zuk zer den Zir-kunzisioa? Ez dakizu or ematen dutela bekatua-ren marka desondrari loi itsusia? Ta ematendutela milla ta milla oñazerekin, ta neke-pene-kin? Eta alere ara daramazu, zere Seme Jaungoi-ko-gizon Jesus maitagarria? Ara darama, bai;baña ongi penatzen zaiola bere biotza; ta zerenzortzi eguneko bere Semetxo Jesusek eragitendion bide, ta lan gogor desondrazko au!

Bai, Jesusen umeak! bere naiez doa Jesusbere Zirkunzisiora, Amaren besoetan ara doa-nean! Bere naiez dago Jesus Zirkunzisioan, oña-zez lertzen bezala, ta dolorez, ta desondraz jaun-tzirik an arkitzen denean; ta orrela dago, guriongi naiez, ta guri erakusteagatik jakin bearduguna! Amorearen andiegia! Beti-betiko Jaun-goikoa gizon egiña, ta jaioberria: Zeru-lurren, taondasun guzien jabea gugatik beartsu ta pobreegiña, soñeko txarretan bildua, itxola erdi-urratubatean otzez ikara ta negarra dariola? Gauz arri-garria! Baña Jaungoiko-gizon au, zorztigarreneneguneko gu guziokgatik kanibetaz ebakia, oña-zez betea, ta bekatarien soñekoz jauntzia! Agitzarrigarriagoa!

Orra Zirkunzisioko egunean guk geren Jesusizor diogun, kostuzko, ta desondrazko erakustea.Zertarako ote da gure Jesusen erakuste au?Ekusten duguna guri eragiteko. Zer ekustendugu guk gaur, edo zer erakusten digu gaur gurigeren Jesus maitagarriak? Munduko opione txar,ta antuste galduak galdurik, geren lege garbiarijarraitkitzea. Darausala, nai duena mundu eroak:dagiela, nai badu, ista, ta irri; erran dezala,

gogok ematen diona, guk, zerurako bagara, ezdiogu orri begiratu bear, Jaungoikoak manatzendiguna egin bear dugun aldietan, begiratu beardiogu guk (eta kontuz) bere burua gugatikdesondratu zuen gure Jesus maitagarriari. Ongiguk begiratzen badiogu geren Jesusi, ta guk eginnai izaten baditugu Jesusek erakusten dizkigungauzak, egiñen ditugu, bai, manatzen ez dizkigu-nak ere; bada ori da Jesusek bere Zirkunzisio-nean egin izandu zuena; egin izandu zuen alaba-ña, ongi zirudien gauza bat, baña Aitak manatuetziona; ta egin izandu zuen, desondretan taneke arrigarrietan bere burua sartzen zuela.

Egizu bada zuk ere, urteberriko Jesusennekeei begira zaudela, zere legeak manatzendizuna; bai, ta edozein beste gauz on ere, Jauna-ren gogarokoa dela dakizunean, manatua ez iza-nagatik, naiz dela nekezkoa, ta onra guti daka-rren egitekoa; bada zenbat ere zuzenago tageiagotan ori zuk egiten dezun, anbat lasterragogaraituko dezu zuk zere antuste arroa, ta egiñendiozu Jesusi atsegin ta kontentu geiago. Saia zai-tez arren, bada, zure onerako da guzia, ta, bere

Zirkunzisioko erakuste ederragatik. Jesusi zordiozunari nola-ere-bait erantzuten asteko.

Data est mihi omnis potestas in coelo, et in terra.

Matth. 28. 19.

Urteberriz, edo jaio ta zortzigarren egunean,arkitzen zen gure Jesus, egun adiña esku, taindar zuela, nai zuen guzi-guzirako. Egin otezuen orregatik zerbait bere alde ta faboretan?Deus ere. Geldi-geldirik, eta sosegu onean egon-du ote zen gure Jesus maitagarria urteberri egu-nean, ta urrengo egunetan? Ez ori ere. Zer bada?Ezin igitu den aurraren eran arkitzen bazen ere,arkitu zen Jesus egun orietan, berak nai zuelaarturikako Zirkunzisioaren neke arrigarrietan!Berak au nai zuela? Nai zuela, ta gure onagatik,edo guri erakusteagatik geren buruak penatzen,ta, gure Jaunak zerbait agintzen digunean, uraguk eragiten geren gorputzei, ta geren gogoei;oriek nai ez dutena, ta eragoz genezakena.

Aditu dezue, Jesusen umeak? Artuko dituzuegogoz, ta umilki era orretako gauzak, eguraldigaistoak, zeren kateak, desondrak, eta gañera-ko, Jangoikoak igortzen dizkitzuten nekeak? Orida gaur Jesusek erakusten dizutena: ta ori guk,onak izateko, egin bear duguna. Saiatuko zarazu, gaurdanik badere, ori egitera? Nai nuke bein-tzat, Jesus maitagarria; ta, lan on au eragozteko,lilura ez nazaten aragiaren naikunde txarrak,gogoaren erakeriak, edo biotzaren arrotasunak,indazu zere grazia, askotan ta maiz nik begira-tzeko zure gaurko odol isurtze arrigarriari, zuremin-oñaze neke gogorrei, ta zure Zirkunzisiokodesondra ezin andiagoari; ezaguturik nik guziazela nere onerako, dagidan alegiña nere obenenalde, ta zuri nik atsegin egiteagatik. Ala gertadedilla, aur-penatu Jaungoiko maitagarria. Baiarren, bai!

Circuncidite igitur prraeputium cordis vestri, et cervicem vestram ne induretis amplius.

Deut. 10. 16.

Ekusi dezue, dio gaur gure Jaungoikoak, Jesu-sek daramana! Ekusi dezue Zirkunzisioko Jesu-sen odola; ekusi dituzue orduko Jesusen oñaze-nekeak, eta desondrak! Guzia zen, zuei erakus-teko egin bear dezutena: guzia zen, zuei eragi-teagatik zeren Zirkunzisioko lan andia. Zer lanote da lan andi au? Au da guk kanibetaz ebaki-tzea, edo guk osoro galeraztea, gure animak gal-tzeko diran aragiaren atsegin txarrak, barrenberotuaren suak, eta bendekuak, ta biotz arroa-ren asmo galduak. Eta lan au bera da umilki gukgeren lanak egitea; ta, ezaguturik Jaunarenakgarala gu geren bizitzan, geren eriotzan, taondasundun arkitzen garanean, edo gabe tabeartsu gabiltzanean, baita atsegin andi-txikiaketa kontentuak ditugunean, edo nekepean gabil-tzanean ere, emeki ta beraren izenean guk era-matea, gugandik aldian, gure Jaunak nai duena.

Orretan nago ni, bai nere Jaungoiko maitaga-rria, orretan nago; ta prest arkitzen naz ni, gaurbertatik egiteko (ta ziñez alere), zuk orain nigan-dik nai dezun guzia, ta zuri atsegin egiñen dizunedozein gauza. Zer nai dezu dagidan orain, tabizi nazaño? Aurdanik asi da Jesus odola isur-

tzen, ta badakit isuri duela, niri ongi naiez, tanere onerako. Nai dezu, nere Jesus maitagarria,eman dezadan ordañez nik nere zañetan dudanau guzia? Au ezezik, emain dizut nik, eta pozikalere, nere biotza, bere naikunde, ta dukenamore guzi-guziarekin. Oraindañokoan neregogara bizitu naz ni, ta ez bear bezala! Damutu-rik nago nere gaizki eginaz; ta gaurgero egin-naiez nago zuri atsegin egiñen dizun, ta nigandiknai dezun guzia. Izan bitez bada zure Zirkunzi-sioko neke-oñazeen izenean gaurgeroko nerelan ta neke guziak: eta izan bitez guziak, zuk naidezun orduan ta eran egiñak, eta zuk nai bezala-koak. Baña indazu orretarako, ta guziak zuzenegiteko, zere laguntza ta grazia. Bai, arren, bai!

Omnia detrimentum feci, et arbitror ut stercora,

ut Christum lucrifaciam.Philip.3. 8.

Zer gauza dira, munduan arkitzen diranondasun guziak? Zer izan ditezke lurreko leku

eder-luze-ageriak, eta emengo egiteko andiak?Zer; baizik aizetan, edo auts-egiñak, gelditu bearduten gauzak: eta, irauten duteño ere, gureJauna ta Jaunaren zerua galerazi oi duten gau-zak! Orregatik, dio san Pablok: nik lurreko gauzaguziei begiratzen nien, animen galgarriei bezala,ta oin-peko autsa, ta loia, bezain erraz utzinituen guziak, Jesus ezagutzen asi nintzanetik.

Zorioneko ezaguera, onen lan onak eragitendituen ezaguera: edo ezaguer, antuste gaistoabere gauzekin aldebat utzerazirik, arreraztenduena gure Jesus maitagarria! Arrerazi baliezatniri ere, nik gerozko nere gauzak, Apostolu bera-ren eran, ta Jesusen gogara, edo alik zuzenen-zuzenena egiteko! Ez, Jesus maitea, ez, ez dutnik gaurgero nai, niri zu gal-erazteko den mun-duko ondretatik edo gauzetatik batere, ondraedo gauz ori baliz ere nik nai bezalakoa, tamundu guzian arki litekeen andiena, onena, tanaigarriena. Ori, ta gañerako guzi-guziak baño,naiago zaitut Zu bakarrik, nere Jesus maitaga-rria, zere Zirkunzisioko nekean odolez betea, taoñazez lertzen bezala, zaudenean ere.

Egiteko baleude, oraindañokoan niri nereantuste galgarriak, orien ondoren, zoratuareneran neranbillela, eragin dizkidan egiteko, ibille-ra ta pausu makurrak, ez nituke eginen, ez;ezeta sekula guzian biziko banintz ere! Lenago-tik onetan ez-egonaz, edo lenago Zu nik billatugabeaz (billatuko bazindudan ere desondrenbidez, ta neke ta neke), ongi damuturik arkitzennaz gaur. Eta gaurgero zuzen ibilli nadin nerebidean ta zure ondoren, kendu bear didazuoraindañoko nere oben-kulpen karga astun au.Au eskatzen dizut, itzez ta gogoz erraten duzula.Nere Jesukristo, etc.

XXII.garren OTOITZ-GAIAERREGEEN EGUNEAN GURE JESUSEK

ERAKUTSI ZIGUNA

Salbatzallearen izena zen Aita Eternoak bereSeme Jesus maitagarriari eman izandu zionizena; ta erregeen eguna baño len, ta bere jait-ordutik ere, asi zen Jesus Salbatzallearen lanakegiten; bada bere jait-ordu berean, igorri zuenAingeru bat, artzaien eske; ta, anitz luzatu gabe,deitu zien izar berri batez urrutiko erregeei, tagañerako jendeei ere. Oraingo gure egitekoa daJesusen erregeekiko egitekoa; ta, Jesusek deituzituen artzaiak utzirik, ekusi bear dugu gaurerrege deituak egin izandu zutena.

Zer egin ote zuten errege oriek, ekusi zute-nean deitzen zituen Jaungoikoaren izar ederra?Jesusen billan joateko asmoak artu: beren bide-rako gauzak bildu, ta billan asi: arkitu zutenean,agur andiak, eta presentak egin Jesus maitaga-rriari, ta, onek adirazi zien bidez itzuli gero berenetxeetara.

Orra erregeak, Jesusen izar au ekusi zutene-tik, egin zutena; ta orra guri gaur Jesusek beregogargi onez, adirazten digunarekin eragin naidiguna. Zorionekoak gu, au guk egiten badugu,irur erregeak beren lan andia egin izandu zutenbezain laster ta zuzen. Ala dagigun, goazenekustera astiz, ta banaka, erregeak egiñikakolan bakoitza, ta bakoitzarekin Jesusek guri eraginnai diguna.

A.Erregeei Jesusek eragin ziena,

ta guri ere eragin nai digunlenbiziko gauza,

da berak nai duen guzirako gu prest egotea

VIDIMUS STELLAM EJUS IN ORIENTE.— Matth. 2. 2.

Gure Jesusek ezagutzen gaitu gu guziok; etageienean, nori bere eran, adirazten digu eraginnai diguna. Israeldarrak oituak zeuden Ainge-

ruak ekustera; ta, beregana erakartzeko JesusenBelengo mendian edo bazterrean arkitzen ziranisraeldar artzai batzuek, igorri zien, jaio-zelakoberriarekin, Aingeru bat. Goiztarrak, edo eguzkiaagertzen den alde artako jendeak, oituak zeudenizarretara; ta orien deiez etzuen Jaungoiko-gizo-nak Aingerurik bidaldu; bidaldu zuen izar berrieder-eder bat.

Bazekiten alde artako jendeak Balaanen pro-fezia, ta Iraeldarrak uste zutela Jakoben odoletiketortzekoa zen Mesias beren Erregea. Errege onieman ziozkan Balaanek zenbait izen, ta orienartean Izarrarena: orietur Stella ex Jacob. Num.24. 17. eta, izar berri au ekusi zutenean, Jaunakdenbora berean barrendik argi egiten ziela, eza-gutu zuten erran nai ziena, edo ezagutu zutenjaioa zela juduen Errege Jaungoiko-gizon Mesias.

Au ezezik, ezagutu zuten geiago ere; badaezagutu zuten, Errege jaio berriak deitzen zitue-la bera ekustera, edo beregana. Zer egin zuten,dei au aditu zuten Goiztarrak? Irurek beintzatbaietz erantzun; eta erantzun, artuko zutela len-baitlen beraganako bidea.

Zer diozue errege Magu, gizon jakintsuak, zerdiozue? Errain zien anitzek, aditu zutenean oriekzuten asmoa ta gogoa. Zer egin zaitzue zerenjakiundea, edo nora dira zuen buruak? Zerenagertu den emen gure Er-aldean izar txar berribat, utzi nai dituzue zuek zeren umeak, zerenitxeak, zeren ondasunak, eta zeren atsegin tagusto guziak; eta artu nai dezue zer eratakoa, tanorañokoa den ez dakizuen bide bat? Ez dezuelen zuek ekusi izandu izar berririk bein ere? Ezdakizue zuek, laster galdu, edo gorde oi diralaera orretako izar berriak? Ori bera gertatzenbazaio agertuberriari? Eta gertatzen bazaio,zuek urrutiko toki errebesen batean sarturazi, taondoan? Orra; orduan galduak zuek, galduakzuen aideak, eta galduak zuen baster oitako jen-deak! Utzazue, utzazue zeren asmo galgarri ori,ta zaudezte geldirik zeren etxe ta jauregi galan-tetan: amesak dira, bai, orain zuen buruetandabitzan asmoak eta gogoetak. Orra Erregeeierrain zietena beren erritar askok, edo beintzatzenbaitek.

Baña zer diote, erausi au aditzen duten Erre-geak? Zer? Izar au, diote, ez da beste zenbait,

agertu oi diranak, bezalakoa: berariaz egineraziada, ta gizonegin den Jaungoikoak bidaldua.Bidaldu du, beraganako bidea, argana joan naidutenei, erakustera. Gu beintzat onetan gaude:ta, galdu bear dugula bageneki ere, ez genukeutziko guk arako asmoa; obe da alabaña gugerok galtzea, ezen ez, ots egiten digun gerenJaungoikoari guk ez erantzutea.

Ongi diozue, gizon andiak; gizon jakintsu tajaungoikotiarrak, ongi diozue. Ori da lenbizikorikegin bear dutena, Jesus arkitu ta zerura nai dute-nak: Jesusek ots egiten dieneko, beren bearriakerne idukitzea, ta, adirazten dien edozein gauze-tarako gogoz ta biotzez prest arkitzea. Prestazatzue lenbaitlen, ta ordu bat ere galtzen ezdezutela, zeren biderako nai dituzuen gauzak;eta zoazte, deiez dagokizuen Jaungoikoarenekustera. Ez du, ez, deus galduko zuen erregeta-sunak, erregeen Erregeagatik artzera zoaztenoraingo bidean. Bide orretako zuen pausuak,Jaungoiko beragatik artuko dituzuen pausuakdira; ta pausuera orietan dabiltzanak, erregeenlanetan ta egitekoetan dabiltza. Servire Deo reg-nare est.

Zoazte, bada, errege jaunak; eta zoazte len-baitlen; izain dituzte, bai, beren denboran, zuekartzera zoazten bide orretako pausuak, eta nekeguziak dagozten esker ederrak, eta ondasunandiak. Zoazte; baña joan bear dezue, al ditez-ken present guziak zeren eskutartean dituzuela.Anitz oriek, eta andiak izan arren, anitz andiago-ak eta agitz geiago izain dira an zuek Jaun bera-gandik artuko dituzuenak; bada lurreko presen-tak izain dira zuen present guziak, eta zerukopresent-ondasunak dira, zuek deitzen zaituztenJaungoikoaren ontasun-presentak. Deitzen etzai-tuzte, ez, dezuten onra zuei kentzera: ondraberri andiak zuei eman naiez da, izar berri ede-rrez gaur, bera arkitzen den bazterrera zuek dei-tzea. Deitzen zaituzte, bai, bere Apostoluen, edobere predikari onen, ta martire andien arteanzuek sarrerazi naiez. Ots, bada, ots, goiztar erre-geak; eta, beldur-izutze guziak aldebat emenuzten dituzuela, joan zaitezte alik lasterrena,deiez dagoen zuen Jaunaren oñetara; ta araorduko, egiozue dagokan agur, eskumuñ, ta ado-razione guzi-guzia.

Atozea, au diozun gizatxarra, edo emaku-mea; ta ez dezu zuk ere noiz edo noiz ekusi zereJaungoiko onak igortzen zizun izar, edo gogargi-ren bat, edo beste? Zuretzat zure Jaungoikoarenizarrak ziran, zure gurasoen, zarragoen, konfesa-rien, predikarien, edo beste orrelakoen itzak edoerranak. Atozea bada; ta zenbat aldiz deitu dizuzere Jaungoiko maitagarriak, bein izar oitatikbataz, bein besteaz? Zenbat aldiz adirazi dizugurasoen itz-erranez, utz ditzatzula onelako taalako zere lagun, ta jostatze txarrak? Joan zaite-zela maiz elizara, an mezak enzutera, konfesa-komekatzera, ta ango debozionezko, ta bestegauz onetan denbora zati on batzuek badaereongi igarotzera? Atozea, zenbat alditan erranizandu dizute zere konfesariak, aditzen zenituenpredikariak, edo, irakurtzen zenituen libruak,zure deiez zegoela zure Jaungoiko maitagarria;joan zenkizkiola lenbaitlen, zere naikunde txa-rrak garaiturik, zere gogoeta makurrak lertzenzenituela, ta zere antuste arroaren erakerieibegiratu ere bage? Zenbat, eta zenbat aldiz era-kutsi izandu dizu zere Jaungoiko berak, nola eginegiteko, ta lan eder au, agertzen zizkitzula zere

begietara zure lagun onak egiten zituzten erabereko gauzak? Zenbat bider izutu izandu zaituzere auzokoaren eriotzarekin, etxeko neke-malur-miñekin, sulezerako beldur-gogorrarekin,ta nork daki zenbat beste aldetara?

Ongi: ta deitze orietatik edozein, ta denboraberean, ta bertze zenbait aldiz zuk izan oi zeni-tuen zere barrengo dardarak, beldurrak, ondu-naiak, edo obetzeko gogoak etziran zeruko izarberriak, edo zu zere Jaunagana deizen zinduztenizarrak? Baña kontuz ta astiz begiratu izandudiezu zuk oriei guziei, edo orietatik bakoitzari?Artu izandu dezu zuk, oriek ekustearekin, zereJauna lenbailen billatzeko gogoa?

Ai ene! Ori nik egitera, edo egin izandu banunik oraindañokoan, ez nengoen gaur, ez, nagoeneran, edo arkitzen nazan bezain estado txa-rrean! Egoin nintzan, bai, bekaturik bage, ta gra-ziaz ta birtutez ongi apaindu-betea! Egoin nin-tzan, bai, Jesusen alde-aldean, edo Jaunari amo-rez ta ongi naiez lagun egiten niola! Eta egoinnintzan, nork daki, zenbat irabazirekin, ta zerukoatsegin andien begira! Baña batzuetan begiratuere ez diet izar oriei; ta begiratu nienetan ere,

askotan beintzat, ez begiratu bezala zen; bada,zer zioten aditu gabe, lurreko gauzetara eramanoi nituen nik nere asmo ta gogo guziak. Orrega-tik daude, dauden bezala, gaur nere azturak,nere pasioneen suak, nere naikunde txarrak, etanere gogoeta makurrak! Onela utzi bear diet nikonenbat nere etsairi, nai dutena nitaz egiten? Ezbaldinbere! Garaituko ditut? Bai aleginean!Nola? Jaunaren izarrak, edo gogargiak eta inspi-razioneak adiratzen didatena adituz, predika-riak, eta gañerako guziak, nere onerako erratendidatena ontzat artuz; ta prestatzen nazala,manatzen ta adiratzen didaten guzi-guzia zuzenegiteko. Ala gerta dedilla, nere Jesus maitaga-rria; bai arren, bai!

Ducam eam in solitudinem,et loquar ad cor eius.

Oseae 2. 14.

Deituko diot nik, ongi ta zuzen ibilli nai duenanimari (zion bein, Oseas profetaren ezpañez,gure Jaungoiko maitagarriak); eta ater-eraziko

dut munduan izan oi diran, itz-onzikerien, edolurreko eskanbillen artetik; eta, nere bazterrean,edo bere bakartasunean arkitzen dudan aldietanitz eginen diot, oi dudan bezala, edo eme-emeki,ta berari ongien dagokan eran; ta ark ordutikartzera, nere itzketa on emeak adirazten dionegitekoa edo ibil-bidea, nik neronek emain diot,nerekin bat egiñilk bizitzeko eskatu nai didannere grazia, ta laguntza guzia.

Zorioneko anima, Jesus maitagarriaren deieme au, ta dei onekin ibilli oi diran itzketak, gra-ziak, eta laguntzak ardura, ta maiz, edo askotanizan oi dituen anima! Izan oi ditut nik ere, edoaditzen ditut, Jesus onaren deitze ta itzketaondasundun, era onetakoak? Ez, beintzat nereJaun onak nai adiñetan! Zergatik, uste dezu?Zeren ibilli oi nazan ni, nere Jaun onaren igesibezala, ta nere gogara. Zeren ibilli oi nazan ni,jolas ariñen, jostatze galgarrien, eta era berekobeste zenbait egiteko txar, ta gauza pitsen ondo-ren; ta zeren, era onetan dabillenaren bearriakarkitzen ez diran, Jaungoikoaren itz leun emeederrak adi ditzakeen eran.

A nere, zorigaistozko ibillera ero, ta ikusketagalduak! Utziko al zaituztet nik, isill-geldirik arki-tzen nazala, kontuz aditzeko nere Jaunaren itzon leunak; oriek gogoan darabiltzidala goiz-arra-tsetan, egunaren ordu guzietan, edo noizeanbein badere, eraman nazaten, egitera nigandikaldian nere Jaun andiak nai duena! Ala gertadedilla, nere Jaun maitagarria; bai arren, bai!

Ecce sto ad ostium, et pulso.Apoc. 3. 20.

Bearretan arkitzen zaran nere anima, zerga-tik artzen ez dituzu zere Jesusek, zuri ongi naiez,eskeintzen dizkitzun gauzak? Uste galduak gal-durik zaduzka zu, ta ez dezu zuk billatzen, bea-rren-bearren dituzun gauzetatik, den txikien-txi-kiena ere! Birtutez jauntzirik arkitzen zarala ustedezu zuk; baña, ustez betea dagoen zure animautsik arkitzen da, ta birtuterik bage! Zuri au adi-razi naiez nago ni anbat denbora da, dio gaurzure Jaungoiko maitagarriak, baña zuk ez didazuniri, orretarako bear zen lekurik eman izandu.

Deiez nago ni, bai, aspaldi guzian; ta kroskaka,zuri zere biotz ori idik-erazi naiez; baña loo zau-tza zu zere utsetan, zere oben-kulpetan, ta zereerakerietan, ta ez-aditu egiten diezu zuk nerekroskada, ta deitze guziei!

Ez nator ni, ez, zuganatzen nazan aldietan,zu-zure bearrez, edo zuk dituzun gauzak zurikenzera. Zuri ongi naiez nator, ta niganako bidezuzen ondasundun bat zuri erakusteagatik. Adizazu bada, orain badere, zure onerako den neredei ta ots eder au. Au zuk aditzera, idikiko dida-zu zuk niri zere biotza; ta sartuko naz ni zuregogoan, adiraziko dizut or bertan ongi dagokizu-na, ta arreraziko derozkitzut, zure onerako diranbideak, eta neurri guziak.

A nere Jesus maitagarria, ta zure onegia!Nerea bezain errebes zebillen anima batenondoren ibilliko ziñan zu, ibilli zaran eran, ta gal-dua bezala! Zu nere deiez, nere Jesus maitaga-rria, ta ni ondasunez betetzeko asmoan onenbataldiz ta denboran; ta ni zure igesi beti, ta gorde-ka, etsaien bat balerraikit bezala! Asma ziteken,alegin guzia asmaduretan egiñagatik, nere era-keri au bezalako erakeririk?

Baña zuri eskerrak! Berandu badere, ezagutudut nik au; ta, egiñaz damuturik; eta, zugandikdatozen ondasun andiak bildu naiez, orra nondezun, Jesus maitagarria, orra zabal-idikia, zuknai dezun guzietan emen sartzeko, nere biotztxar galduegi au! Sar zaitez arren orain bertatik;eta, emendik atera bage, adirazi zadazu, adirazinai didazun guzia. Guzia nai dut egin, ta zuzenalaere. Lenago ez egiñaz dut damu ta damu; tabarkatu bear didazu nere uts andi au. Bai arren,bai!

Ecce verbum Domini factum est eis in opprobrium, et non suscipient illud.

Jerem. 6. 10.

Nori nik itz egiñen diot, dio Jaugoiko maitaga-rriak, Jeremias profetaz? Non arkituko dut nik,nere itz onak aditzeko dagoen gizonik? Nere itze-tara, gortuak zezala daude nere erritar guziak.Gogoak ematen diena bai, baña besterik, ezdute aspaldi guzian oriek bear bezala nigandikaditzen. Zerbait nik erran, edo adirazi orduko, an

da orien ista, an da orien irria, edo ez-aditu-naiata eskanbilla. Ero baten itzak bezala dira orien-tzat nere itzik zuzenenak ere; ta, aditzen dituz-ten guzietatik ez dute ontzat artzen bat ere. Orragure Jaungoikoak orain guri adiratzen digun itz-keta. Orra Jaungoikoaren itzketa bat guztiz arri-garria, ta denbora berean guztiz egiazkoa.

Atozea ezperen; zenbat artu dituzu zuk, aditudituzun zere Jaungoikoaren itzetatik? Zenbatzure Jaungoikoaren gauz on aditu dituzu zuketxean, elizan, auzoan, ta, nork-daki, zenbatbeste tokitan? Baña, aizearen ots uts batzuekizando balira baño anitz geiago begiratu diezuzuk oriei? Eta ez da au zuk ista ta irri zere Jauna-ren itz onez egitea?

Au egiten dutenak, zer egin uste ote dute?Egungo errege onak beren ibillerarekin erakus-ten dietena, edo nekez ta bidez Jesus billatzea?Zein guti! Jesus billatzeko gogorik ere artzen ezdutenak, noiz, edo nola, edo non arki dezakeeberea Jesus? Eta norako dira Jesus arkitzen, edobillatzen ez dutenak? A nere Jaungoiko maiteJesus jaioberria, ez segurki, ez zeruko atsegin-kontentuetara! Eta atsegin-kontentu oriek galdu

bearra ote naz ni ere? Bai, era berean ez-adituegiten badiet nik nere Jesus maitagarriaren dei-tze leun-eme, ta itzketa erakusleei!

Ez, nere Jesus maitea, ez: ez dut, ez, orrela-korik nik gaurgero egin uste! Adituko ditut, bai,belarri erneekin, ta adituko ditut orren, kaltearez gelditzeagatik, zure itz egite guziak; eta adi-tuko ditut zure itz eme leunak agertzen didatenongi naiari edo amoreari gogoz, ta lanez eran-tzuteko asmoan. Itz egizu bada, nere Jaun maita-garria, ta adirazi zadazu zer den nik gaurgerozure izenean egin bear dudana. Prest arkitzennaz ni, zuk laguntzen badidazu, artan asteko; ta,gauza berriak niri zuk agertu artean, alik zuzene-na egin-naiez nago zure Lege santuak erakustendidana. Len orretan uts eginaz dut damu; ta, utsonen barkamentua erditsi-naiez, erraten dizutitzez ta biotzez: Nere Jesukristo Jauna, etc.

XXIII.garren OTOITZ-GAIA

A.Erregeei Jesusek eragin zien, ta guri ere eragin nai digun,

bigarren gauza da: gauza onak asitzea

ta ongi ta zuzen bukatzea

VENIMUS ADORARE EUM.— Matth. 2. 2.

Badira mundu onetan jendeak, beren Jaun-goikoari, Jaungoikoa deiez egonagatik, ez adituegiten diotenak; baita, eranzunagatik, eta arga-nako asmoa artu ta ere, Jaungoikoagana dara-man biderik artzen ez dutenak; edo, arako bideaartu ondoan, gibelat edo atzera itzultzen dira-nak. Ez dira, ez, jende orietatik, zeruan sartubear dutenak. Oriek guziak betiko galduo dira-nak dira. Ziñez zerura nai dutenak dira, Jesusonaren ots onak eta deiak aditzen dituztenak.Oriek dira Jesus berak bein erakutsi dien, ta

berak aiturikako bidean azken orduraño, edoberak ill arte guzian, irauten dutenak.

Baña ez dira anitz, ez, Kristo Jaunak dionaz,mundu guzian diranen artean, au egiten dute-nak; bada dio anitz dira deituak, eta guti autse-tsiak, edo anitzi deitzen diet (izarrez, edo gogar-giz, ta inspirazionez badere); baña gutxi diranigana datozenak, eta zerurakoak: multi suntvocati; pauci vero electi. Matk. 20. Zorionekoguti berezi orietatik dira, Jesus gaur billatzenduten irur erregeak; eta orien eran ibilli beardute orien lagun izan nai dutenak.

Nola dabiltza bada irur errege oriek, edo zeregiten dute, Jesus arkitzeko? Beinik bein, izarberriaren, edo izarraz deitzen dituen Jaungoikoa-ren deia aditu orduko, prestatzen asi, berenbiderako bear dituzten gauza guziak prestatuguztiz laster, ta ezinobeki; bada len baño lenberen Jaunaganatzeagatik, billatu zituzten berenbiderako, zaldien ordez, dromedarioak (oriekdira, zaldiak baño bizirogo dabiltzan, ta sendo-rragoak diran ganaduak): eta, oriek bezala, billa-tzen dituzte gañerako gauzak ere; ta uzten

dituzte biderako bear etziran, edo bidean luza-razteko ziran gauza guziak.

Gauzak prestatu orduko, ateratzen dira irurerregeak itxetik: eta abiatzen dira beren bidez.Eta orra, ori da guri geren biderako erakustendiguten bigarren gauza. Baña noiz atera oteziran beren errialdeetatik? Negu otzaren erdi-erdian. Nora doaz? Jesusen billa. Nor da Jesus?Aur jaio berri bat. Non jaio da? Ez jakin erregeakberak ere. Eta alere Jesusen billara doaz? Baibada. Andia zen nonbait orien Jesus ekusi-naia!Andia, bai; baita Jesus berak bereganako bideaerakutsiko zielako ustea, ta esperantza ere.

Ala da: baña etzitzaien, ez, ustel atera berenustea; ta ekusi zuten, anitz luzatu gabe, billatzenzutena, edo beren Jaungoiko-gizon, juduen Erre-ge Jesus-jaio berria; ta, ekusi zuten, Jesus berakerakutsirikako bidez arkitzen zutela: bada erregeonak itxetik atera ziraneko, asi zen igitzen Jesu-sen izar berria, ta eraman zituen bear zen bidez,Jesus arkitzen zen tokira; ta, obeki ara oriek era-mateagatik, etzebillen izar au, izar zarrak adiña;bada izar zarrak egiten dute ogeita laur orduz, taegunoro mundu guziaren inguru osoa; ta izar

berri au, erregeak adiña zebillen, ez geiago; etaorregatik egunean, legoa guti baizik, ez.

Zenbat ote ziran erregeen egunoroko legoakedo ibillerak? Gizonak zegizkeenak; baña gizonbiziro zebiltzanak; andia zen alabaña goiztarerregeak zuten, Jesus ekusi-naia; ta lenbaitlenJesus ekusteagatik, etzituzten kupide berenburuak, eta bazebiltzan, ibilli-ala. Erregeak bazi-ran ere, egun orietan nork-nai bezain aldartetxarrak eman izandu ziezten beren buruei; ta,bidean zebiltzanean, ez otzaz kasorik egitenzuten, ta ez aizeaz, ta ez elementaz. Ezinbestezgelditzen ziran, apurren bat gelditzen ziraneanere; ta, dromedarioei zaldalea arrerazi, ta berakberen jan-edanak; eta zerbait lo egin orduko,bidean ziran berriz; ta, asiberrian bezain bizirozebiltzan, ta batere beren buruei begiratzenetziela.

Etzen orien gogoan Errege jaioberria bestegauzarik batere. Onen gain, edo Errege jaioberriari zegozkanak: izain ziran bideko iruren itz-ketak eta jolasak, non, edo noiz (errain zutenzenbait aldiz beintzat) arkitu bear ote zaitugu,guk, ibilliz, ta gogoz billatzen zaitugun gure Erre-

ge jaioberria? Berandetsiak arkitzen gara, ta len-baitlen zu ekusi naiez ta naiez beteak. Gaurbadere arkitzen, ta ekusten bazindugu! Urrunarkitzen bazara gu gauden tokitik, atera zaitezzu gure biderdira, edo labur ezazu, dagikezunakbezala; zuganako gure bide au.

Baña zer gertatzen zaie, au zioten, ta gelditubage zebiltzan errege onei? Batere uste etzutengauz illun bat. Billatzen zuten Jesus arkitulekuan, arkitzen dira bat-batean argirik bage,edo gordezten zaie Jesusen izar berri bide-era-kusle-ederrak; ta gelditzen dira, aren billan non-dik artu, edo zer egin ez dakitela.

Orra, Errege Jaunak: orra zertan gelditu diranegun askotako zuen ibillera ta neke guziak! Bes-teak, ez bezalako izarra zela zenioten, zuenErrialdean orain azkenik agertu den izar berriedo zar ori: baña ori ere aitu da, edo gorde da,gañerako izarrak gorde edo aitu oi diran bezala.Eta orain? Obeki egiñen zenuten, bai seguru ere,gelditu baziñazte zuek zeren etxeetan, zuenetxeetakoak edo erritarrak gelditu ziran bezala.Itzul, itzul zaitezte bere-bereala. Artu zazue eka-rri dezuten bidea; ta zoazte lenbaitlen, zeren

etxeetan, artu dezuten eskergabeko neketikatsedetera.

Ez orise; eranzuten dute, ta ederki alere, irurerregeak. Ekusi bear dugu bein, diote, deitu gai-tuen Errege jaioberria. Agertuko aigu, bai, gordedigun bere izar gure argigillea, edo erakutsikodigu beste bideren batez, beraganako bidea.Juduen bazterretan arkitzen gara. Ara, nondugun emengo erregeen korte Jerusalen (begie-tan zuten orduko Jerusalengo erria); emen daagian, edo bearbada emen arkituko dugu, joandiran egun guzietan guk billatzen dugun juduenErregea: ta emen ezpada ere, emen izain diranon den adiraziko diguten gizonak.

Begira, errege jaunak; begira! Or Jerusalenenarkitzen da Herodes deritzan errege gaisto bat.Ez dakitzue zuek zer gogoratuko zaion Herodesi,zuek bezalako gizon batzuek batetan or, ta bera-ren baimenik bage, sartu zaraztela aditzen due-nean? Presondegian sarrerazten bazaituzte, anusteltzen uzteko, edo andik atera, ta errikoguzien begietan illerazteko?

Ez-aditu egiten dute goiztar erregeak. Sar-tzen dira Jerusalenen, batere beldurrik gabe; ta

galdetzen dute, guziak aditzen dutela: non arki-tzen da juduen Errege jaioberria? Goiztarrakgara, diote; ta, an agertu den izar batek emandigu Errege onen jaioberria; ta ona, non gatozenzenbait presentekin Erregetzat au, eta gerenJainkotzat, ezagutzera.

Etzuten arkitu an errege onak billatzen zutenberen Errege-Jaungoikoa; baña arkitu zutenonen arkibidea. Au artu orduko, ateratzen diraJerusalendik, eta badoaz, len bezain gogoz tabiziro, beren bidean. Bidean sartu orduko ager-tzen zaie beren izarra; ta, ari darraizkala, atseginta kontentuz beteak, arkitzen dute laster, urrunetzegoen Belengo erritxoan, Jesus jaioberria, tabillatzen duten beren Erregea.

Ekusten dezu irur erregeak egiten dutena?Ekusten dezu nola dabiltzan oriek, Jesusen billandabiltzanean? Ikasi zutenetik izar berriak, edoizarrarekin batean beren Jaungoikoak, adiraziziena, gelditu ziran, beren egiteko au egitekoasmoan, ta prestatu ziran zuzen ta laster, au egi-tera.

Au egiteko, egin bear zuten bide luze gogorlen ekusi ere etzuten bat; eta Jaunak au nai zuela

ezagutu orduko, asi izandu ziran, batere trikatubage, nondik artu, ta noraño ibilli-bearrak oteziran ere etzekitela; ta asi izandu ziran uste onezbeteak, deitzen zituen Jaungoikoak emain ziela,bera arkitzeko bear zuten argi, esku, ta laguntzaguzia.

Zekarten izar gidaria gorde zenean, abiatuziran beren bidearen galdez; ta, Jerusalengogizon jakintsuak adirazi zieneko, non jaio bearrazen billatzen zuten Errege au, atera ziran Jerusa-lendik, eta etziran gelditu, Jesus arkitu artean.Jaunaren gogoa ikasi zutenetik egin arteko den-bora guzian, etzuten onik izandu errege onak.Gau ta egun, ta beti lan orretan aritu ziran, mun-duko perellik eta nekerik andienak garaitzenzituztela.

Orra goiztar irur erregeak aldi onetan eginizandu zutena, beren Jaun onak izar berriz adira-zi ziena, alik ongiena ta len-baitlen egin naiez.Eta orra zuri ere zere Jaungoikoak bereistendizun zerurako zere lana edo egitekoa. Egin izan-du dezu zuk ere, goiztar erregeen eran? Bañaaditu ere nai izandu dituzu zuk, lan onen gainJaungoiko maitagarriak egin oi zizkitzun itzak?

Edo, aren itz onak adituagatik zuk noiz edo noiz,egiten zenuen zuk itz on oriek adirazten zizute-nik?

Aldi orietan, nai-ta-ez, erraten zenuen zukzere buruarekin ziñardukela: Jesusen dei onakziran, zenbait aldiz nik nere barren onetan nera-biltzan itzak! Ez naz ni, ez, ongi bizi, dei on oriekerraten dutena nik ez egitera, edonik nere ibiltzemakurrak zuzentzen ditudan artean! Bizitza loilizuna zen, ta uts-obenez beterikakoa, len niknekarren, edo egin izandu dudan, bizitza!

Eta nolakoa ote da, egungo egunetan dakar-dan au ere? Galduz ez ote doaz, gauz onetarakonere Jaungoikoak niri eman izandu zizkidanasmo onak eta gogoak? Orain baño agitz obekikonfesatzen ez ote nintzan ni, lenagoko neredenboretan! Maizago bai beintzat, eta kontu tabeldur geiagorekin; bada orain baño biguñagoazen orduan nere biotz au; ta, len izutzen nindu-ten gauzak gaur beldurtzen ez naute batere! Lenbaño agitz laburragoak dira, ta epelagoak (otz-otzak ez diranean ere) gerozko nere otoitzak, etadebozionezko gauzak! Nora noa bada ni, onelanabillen denboran, edo norako naz ni, ni gaurge-

ro nere zeruko bidean ez ibiltzera biziroago, edobeste gisan ta moduz? Jesusen oñetara noa, edosulezera?

Mintzoera au, eta era bereko beste zenbaitere nere Jesus onaren itzketak, edo deitzeemeak ziran; ta guziak ziran nere onerako, ta nion-erazi-naiez. Baña ondu naz ni, oriek guziakadituta ere? Ez egiaki, nere Jesus mintzari on-maitagarria! Nik nai izatera, ez lizaiket niri goiz-tar erregei adiña, ta laurdenik ere kostako zuga-natzea; ta alere, aragiaren naikunde galdu tagogoeta txarrekin, edo antuste arroaren erake-riekin diardukadala, doakit niri, zuk, zerori billaz-teko ematen didazun, denbora! Egunen bateandamutuko zait denbora eder au galtzeaz, galtzeberaz damutzen ezpazait denboraz, ta egitenezpadut nik lenbailen errege onak egin izanduzutena, edo ez ibiltzera ni arin ta lijero zuganakonere bide zuzenean, ta ez egitera nik zure oñe-tan oriek egin zutena, edo niri dagokidana!

Artara noa ni, nere ustez, nere Jesus maitaga-rria; ta noa ongi damuz beterik, lenago au ez egi-naz; baita, egin ditudan nere utsegite ta bekatuguziez ere. Indazu orain, nere Jesus maitea,

oraindañoko nere uts guzien barkamentua; taindazu, zuganatzeko, ta zugandik berriz igesegin bage, ta zure amore onean bizi nazala, nereegunak bukatzeko zere laguntza ta grazia. Baiarren, bai!

Filii tui de longe venient, et filiae tuae de latere surgent.

Isai. 60. 4.

Zugandik urruti dauden zure semeak, Jesusmaitagarria, zu ekustera etorriko dira, bai, onezta naiez ongi beteak. Au berau egiteko daudeemengo ta ango baztarretan banatuak arkitzendiran zure alabak. Zure berria aditu orduko,batak eta besteak utziko dituzte, dituzten lanak,dituzten gauzak, eta beren egitekoera guziak.Zuganatzea alabaña, ta, zurekin egin bear dute-na zuzen egitea, da orien guzien egitekoa ta lanandia. Eta ongi doatsuak, ori egiten duten zureumeak!

Egin ote dut nik au berau, oraindañoko nereegunetan? Anitz nekatu ote naz ni, nere Jesus

billatzen? Askotan ote noa ni nere Jesus ekuste-ra? Anitz ordu eraman oi ditut nere Jesusenbegietan, Jesusi begira, edo Elizan sarturik, angobere bakartasunean Jesusi lagun-egiten diodala?Ezpaliz bezain aztua dadukat noski nik nereJesus maitagarria egunik geienetan; ta jaietanere kaso guti egiten diodala bizi naz ni aspaldikodenboretan! Ta bizi naz ni, bizi nazan era one-tan, nere Jesusen ateetan, edo Jesus nik urbilaski dadukadala. Eta alere Jesusen umea naz ni;ta ume bear bezalakoa, ta, Isaiasek agertzendituen ume onen gisakoa? Ez, mudatzen ezpa-naz ni orain badere, edo obeki ezpadut nik billa-tzen gaurgero, len, ta beti, ongi naiez ta begira-begira dagokidan nere Jesus maitagarria!

Trahe me: post te curremus in odorem unguentorum tuorum.

Cantic. 1. 4.

Zuk nai dezuna egin naiez nago ni, nere Jesusmaitagarria. Nai badezu (nai dezu, bai; ta ziñezalere), nabillen ni zure ondoren, lagun zakizkit,

dagikezunak bezala; bada zurekin batean, bada-giket nik zernai, ta nai dezuna. Arin ta zuzen ibil-tzeko ni, zuk nai dezun gauzetan, ez dut nik, ez,izar berri bearrik; aski dut orretarako zure izateta Jaungoikotasun ederraren zerbait berri. Berriau duena, fite ta laster joaten da zu ekustera, tazuri bere agur onak egitera, edo nekez egoin da,zu aleginean onetsi ta maitatu gabe: zu zara ala-baña, gauz on guziak baño obe maitagarriagoa,ta, ezin asm-al adiña jakiunde, esku, ta ederta-sunekin arkitzen zaran Jaungoiko-gizon, aur jaio-berria.

Baña nork, nork erditsi nai du, orretarakobear den diña zure berri, ta erdirik ere? Berri auez billatzeagatik bizi dira zutaz aztuak mundukogeienak. Orregatik dabiltza lurreko gauza txa-rren ondoren, eroen eran, edo liluratuen gisa.Orietatik bat izandu naz ni ere, nere Jaungoikomaitea; bai; ta ala gaizki! Asi naz, berandu bade-re, berri on onen billan, edo zu zerbait ezagu-tzen. Nere lan on au ongi bukatzeko, indazu, ber-tatik al dukedan zere argi edo berririk andiena,ongi ezaguturik nor zaran zu, nere deitzalle guz-tiz maitagarria, nabillen arin ta biziro zuganako

nere bide guzian, naiz dela luzea, ta naiz gogo-rra.

Dicit piger: leo est in via, et leaena in itineribus: sicut ostium vertitur in cardine suo,

ita piger in lectulo suo.Prov. 26. 13.

Nagia ez da aitzaki ta aitzakia besterik. Aldebatetik deitzen zaionean, izutzen dutela, dio, andabillen leoi aserrearen orroak. Erraten badioteibilli dedilla, edo doala edozein bidez, artuakdaduzkala, erantzuten du, leoi emeak bideguziak; eta ez da igitzen, arkitzen den tokitik,edo bidean asiagatik, laster itzultzen da beretokira; ta, gertatzen zaio pernioetan sartuadagoen ateari gertatzen zaiona: inguruan ibil-tzea, baña bere lekutik atera gabe.

Eta ez da au bera, oraindañoko guzian zurigertatu zaitzun lan gaistoa? Anitz ibilli zara zuorain artean zere zeruko bidean? Arkitzen ereote zara zu zeruko bide on onetan? Utzi ote ditu-zu zuk zere aztura gaistoak? Garaitu ote dituzu

zuk zere naikunde makurrak? Egin ote dituzu zukaskotan zere Jaunaren erranak, eta zere legekogauzak? Ongiak egin izandu dieztezu, txarkerizbete zaituzten, zere gaizkigilleei? Birtutez birtu-te zabiltza zu, ta zerurako irabaziz, zere animaongi betetzen dezula? Baruz, silizioz, ta zere Jau-naren izenean arturikako nekez ezi izandu dezuzuk zere burua?

A nere Jesus maitagarria! Zorionekoa ni gauregin banitu nik oraindañokoan gauz orien erdiakbadaere! Leoien igesi nenbillenean, gertatzenzitzaidan niri, Amos profetak diona (5. 19) artzakniri nere bidera ateratzea; ta, orien ortzetan ezgelditzeagatik, itxean sartzen banintzan ni, anniri suge bat eskutik lotzea, ta onen izurriz bete-rik gelditzea: bada zure legeko lanen igesi, tanere gogoeta txarrak egin naiez nenbilleneanerortzen nintzan ni bein bekatu batean, beinbestean: galtzen nuen nik orduan, zuk niri onginaiez emanik, nuen zure grazia; ta gelditzen nin-tzan ni astun ta nagi, nere bide onerako; ta gel-ditzen nintzan aztura gaiztoz, animako zauriz, tatirrikazio galduz betea, bear ez diran gauzetara-ko.

Eta nola ote nago egungo egunean ere?Zerorrek dakizun bezala, nere Jesus maitagarria!Damuz beterik (nere ustez) orain arteko nerenagitasunaz, ta zeruko bidean arin, ta oñik beinere batera edo bestera atera gabe, ibiltzeko naiandiarekin! Ai, ala gerta baledi! Gertatuko da,bai, nere Jesus maitagarria, zuk ni nere orainda-ñoko bekatu guzien kargapetik ateratzen bana-zu; ta ematen didazula, gerorako zere laguntza-rekin batean, bekatu beren ziñezko damu ta urri-kimentua. Au eskatzen dizut itzez ta biotzezerraten dizudala: Nere Jesukisto Jauna, etc.

XXIV.garren OTOITZ-GAIAA.

Erregeei Jaungoikoa eragin ziena, ta guri ere eragin nai digun

irurgarren gauza da, present on bat

umilki, ta gogoz Jesusi guk egitea

APERTIS THESAURIS SUIS OBTULERUNT EIMUNERA.— Matth. 2. 11.

Bere presentagatik eskerrak uste dituen pre-sentariak, edo present-gilleak, presenten bate-kin norbait billatzen duenean, egiten diozka oni,bere presenta egitean, eskumuñ umillak etaagur andiak; bada, den andiena izanagatik dara-man presenta, arroturik badarama, ta ematenbadio artzen duenari, zor ez dion gauzaren itxu-ran, ta modurik gabe, mindurik utziko du pre-sent-artzallea, ta anitz estimatzen ez diola berepresenta.

Gure goiztar erregeak egin zioten, arkituzutenean, Jesus maitagarriari beren presenta.Nola ote? Ausardiarekin; antustez beteak zeude-la, ta erregetzar arroen eran? Ez, baizik umilki,ta bear bezala, arkitu bazuten ere Jesus, usteetzuten eran ta tokian, edo bazterrean.

Non arkituko zuten gure Jesus goiztar erre-geak? Erregeen jauregian, edo aren jait-errian,ta, an alakorik ezpazen, erriko itxerik onenean taapainduenean? Ala arkitu usteko zuten; badaErrege jaioberri baten billan zetozen; ta erre-geak, erregeei dagozten tokietan idiro, edo egonoi dira, jaiotzen diranean. Baña etzuten arkitu,ez, Jesus maitagarria orren toki on-apainduan:arkitu zuten itxe txar edo abeltegi erdi urratubatean: ta, arkitu zuten an, beraren izar berriakerakusten ziela; bada, ara zeneko, batean geldi-tu zen izarra Jesusen itxe txar edo toki gañeanzein zen Jesus, erregeei bere argiarekin adiraz-ten ziela.

Orra, goiztar errege jaunak; orra non arkitzenden, zuek billatzen dezuten aur jaioberri, judugogorron Erregea! Ez dezute noski zuek orrenleku txarrean sartu ere naiko? Nai dezute atera

dezaten atarira, orren urrutitik zatozten ezkero,ekusi bage ez itzultzeagatik zeren errietara?

Baña erausi eroak dira, era onetako erausiguziak! Ekusi orduko zein den, izarrak erakustendien Jesusen tokia, jaisten dira beren dromeda-rioetatik, eta sartzen dira erregeak Jesus ekuste-ra: ta, ekusi bezain laster belaunikatzen diraJesusen oñetan, ta gelditzen dira, ezin umillago,ta arrituen eran, edo odolez ustuak edo lilura-tuak bezala.

Au zer da, errege andiak? Gizon indartsu,bear bezalakoak, zer da gaur or zuei gertatzenzaitzuena? Soldaduz betea zegoen Jerusalengoerria, ta murru arrigarriz, ta dorre andi sendorrezingurutua. Erri andi ta Korte sendor onetan arki-tzen zen gizatzar gaisto errege gogor Herodes.Zuek an sartzean etzenuzten errege onen bai-menik, onen errian sartzeko; ta alere sartu ziñaz-ten ojuka, ta galdez: non arkitzen da juduenErrege jaioberria? An egondu ziñazten, nai adiñadenboraz, izutzen etziñaztela, ta andik ateraziñazten, batere beldurtu gabe, ta ausardi andia-rekin: ta, etxe txar batean sartu orduko, adiozuen belaun-besoetako indarrak, eta arpegiko

kolorea! Zer gertatu zaitzue or zuei; edo or zerekusi dezue zuek? Ama donzella beartsu bat,erantzuten dute, bere amabi eguneko Semetxobatekin.

Zer dute oriek biok, orrela zuek uzteko? «A(diote, biotzez beintzat) ezin adirazi ditekeendiñakoa da oriek dutena! Edertasuna darie AmaSemeei; baña ez lurrekoa! Ori ekusi dugu guk,emen sartu orduko, ta orrek utzi gaitu batetangu, ikara bezala, ta umiltasunez ta debozionezbeteak! Eta berebat gertatuko zen, Sansonekadiña indar ta biotz izandu bagenu ere! Lurrekoloreak, zeruko izar-eguzkiak, eta gañerako gauzederrak, nolakoak dirala uste dezu (diote),emengo Ama-Semeen edertasun aren aldean?Ikatza bezain beltzak, eta guztiz itsusiak. Jaun-goikotasuna zer den dakienak, bai, baña bestekezin ezagutu dezake zer den, ta nolakoa denJesusen edertasuna; ez-eta onen Amarena ere».

Irur erregeak orduan agertzera, barren-barrenean zutena, agertuko zuten au guzia:baita anitz geiago ta geiago ere; bada, an sartuorduko, asiko ziran biotzez edo al zuten bezala,erraten: Edertasunaren beroa, ta erretzallea!

Erretzen derozkigu geren barren guziak, etaamoriozko sutan urtuak bezala gelditu dira gurebiotzak! Urtu ditezela, bai, ordu onean; ta maitazaitzagula guk, gure Jesus, ezin geiagoraño; tamaita zaitzagula, orain ezezik, beti ta beti, taeternidade guzi-guzian ere! Ai, Errege jaioberri,gure Jaungoiko maitagarria! Ez dugu damurik,ez, zu ekustera etorri garalakoaz, urrititik artaraetorri bagara ere! Etortzeko bageunde gaur, tamilla ta milloi aldiz, etorri garan baño urrunago-tik etorri bear bagenu ere, pozik eta pozik etorri-ko giñake gu, zu ekustera; ta orain emen arki-tzen garan bezala, zure oñetan belaunikaturik,zuri agur ta agur umillak. eta ongi-torri bero-beroak egitera!

A ero zoratu galduak! (erran zezakeen, auerran ondoan, erran ezpazuten ere) a Jerusalen-dar ero zoratuak! A Herodes, Herodes! A Herode-sen soldadu, ta jende galduak! A, zuek ere, guregoiz erritar galduak, eta bazter orietako jende,onara gu ekarri gaituen izar bera, guk bezainongi ekusi dezutenak, eta, gurekin ez etorrinaiez, or gelditu zaraztenak! Bazenekite zuek,nor den guk emen gaur arkitu dugun aur jaiobe-

rria; ta nor onen Ama, ta zein onak biak, eta zeineder maitagarriak, laster artuko zenukee, bai,guk ekarri dugun onarañoko bidea; ta ibillikoziñazkee, gu bezain biziro, edo biziroago; ta, gubezala, gure ondoan belaunikaturik, egiñenzeniokee, bai, guk bezain gogoz, zor zaion ongi-torri, ta dagokan, bere agur-ta-agur andia!

Guk, Jesus maitea, ezagutu zaitugun ezkero,errain zuten gero errege berak, aitortzen dugu,ta pozik alere, zu zarala gure iruren, ta mundukoguzien Jaun, Jabe, ta Errege ezin-maitagarriagoa;ta zu zarala, zeru guzian ta lurrean arkitzen dira-nak maitatu bear zaituzten Jaungoiko-gizon,gure Salbatzallea! Au, erdia itzez, ta erdia bio-tzez erraten zuteño, egiñen ziozkaten goiztarerregeak milla agur, ta eskumuñ beren Jesusmaitari-maitagarriari.

Artzen dute gero beren presenta. Balaunika-tzen dira berriz Jesus beraren oñetan, ta erratendiote: erregeen Erregeari, ta Jainkoari bezala,zor zaitzu zuri, gure Jaun andi jaioberria, mun-duan arkitzen den guzi-guzia; ta, guk dugunazurea dela zuri adirazteko, ta noiz ere nai emaindizugulako siñutan edo señalean, orra gerekin

artu ditugun urre zati, inzenso-piska, ta mirra-apur au. Au, ta guk ditugun ta izan ditzakegunondasunak ezezik, gure buruak ere, edo gugerok, garan adiña, zureak gara; ta egizu gutazere, gure eskuetako presentaz bezala, zuk zero-rrek nai dezuna. Au erran ondoan, uzten duteAmaren eskuetan beren presenta; ta gelditzendira, guti ematen diotelako damuarekin; ta Jesu-sek adirazi bear nai diezten gauzen begira.

Ekusten dezu, nola dauden gaur goiztar erre-geak Jesusen oñetan? Zein umillak! Zein zenza-tuak! Zein bildu makurtuak! Ekusi orduko, arri-tzen ditu, ta betetzen atsegin ta kontentuz Jesu-sen Jaungoikotasunak; eta geroz lurretik ezinjaso dituzte beren begiak; ain txarrak derizteberen buruei Jesusen parean, edo Jesusen begie-tan: ta, an daudeño, beti daude beren Jesusgogoan dutela, beren Jesusi eskerrak ematen, taJesus maitatzen ta maitatzen dutela.

Orobat egiten ote dezu zuk ere, elizan arki-tzen zaran zere aldietan, ta errezo zerbait egitendezunetan? Ez ote diezu begiratzen zuk bein erealdi orietan, elizan sartzen edo andik ateratzendiran jendeei? Ez, eta an daudenei, edo an bate-

tik bestera beren egitekoetan dabilzanei ere? Ezdira an elizan zure gogoratzen, edo gogotik, araorduko, utzi oi dituzu zuk itxeko zere egitekoak,kanpoko zere lanak, lagunen erausiak, auzokoenbidegabeak, oroitzapen lizunak, eta gañerakoerakeriak? Abe-Mariak erraten dituzu, JesusenAmari begira zaudela, edo itzez erraten dezunguzia biotzez diardukazula? Mezakoan egon oizara zu Jesusen izatea, Jesusen bizitza, Jesusenneke gogorrrak, eta guganako Jesusen amorebazter-bagekoa zere gogoan ta zere biotzendaduzkatzula? Ori da errege goiztarrak zuri gauradirazten dituzun egitekoa; ta ori zere Jaungoi-koak zuri eragin nai dizuna.

Zer presentak ote dira, elizarazten zaranaldietan, ta egunoro zuk zere Jesus maitagarria-ri egiten diozkatzunak? Ematen diozkatzu zukgoizoro, edo jaiki orduko, ta egunaz gero noizedo noiz, zere gogo guzia, zere adimentua, tazere naimendua, biei eragiten dieztezun, taJesus berari atsegin egiteko diran, zure gauz onguziekin? Edo egiten dezu zuk, oriez biez balia-tzen zarala, goiz-arratsetan, egunaren orduguzietan, ta beti, edo beintzat maiz, zugandik

zure Jaunak nai duena? A zer urrezko presentaori zure Jesus maitagarriarentzat!

Jesus beraren izenean, ta zu zerori gal etzai-tezen, nekatzen dezu bidenabar zuk zere burua,edo baruz, korapilluz beterikako lokarriz, ta sili-zioz, edo eragotziz zere begiei bear ez dituzunekusteak, zere miiari itzketa makurrak, zere bea-rriei aditze lizunak, arroak, edo ez zuzenak; etazere biotzari bere naikunde txar gaisto guziak?Minaren arrigarria! Presentaren ona!

Eta errege onak egin zuten presentarenerako present oso bat egiteagatik, enzuten ditu-zu egunean eguneko mezak? Egiten dituzu goiz-arratsetako, ta otorduetako, edo otrontzetakozere otoitzak? Erraten diozu zerbait, etxetik ate-ratzean, orduak aditzean, zere lanak asitzean; taera bereko beste aldietan zaitzen zaituen zereAingeruari, zere izeneko Santuari, edo zere Jaun-goiko maitagarriari? Egiten dezu arratsetakoexamina, edo egun guziko zere lanen ekus-aldia;ta, oni darraikon ones-damua, edo akto kontri-ziozkoa? A zer inzensua! Ala zer presenta!

Orra zuk, erregeen eran, Jesusi egin bear dio-zun presenta: ta orra nola egin ere. Egin badiozu

zuk bein ta berriz, ta anitz aldiz, edo egunoro,iltzen zaran artean, zuk ekusiko dezu denboraz,baita beti-beti eternidade guzian ere; ta ekusikodezu, bai, goiztar erregeak Belenen baño agitzobeki ta ageriagoan, zere Jaungoiko-gizon Jesusmaitiaren edertasuna; ta zu aren lenbiziko ekus-tetik, izain zara zorioneko Jesusen umea! Zuatsegin utsez, ta kontentuz beti bizi bearra! Tazu zeruko Errege, edo erregeen laguna. Erotasu-nez betea zara zu, ta zenzugabea, au guzia,orren erraz irabaz dezakezula, gelditzen bazarazu zeruko izarraz edo gogargiaz kasorik egitenez dezula, ta zere bazter txar orretan, edo bizi-tza galdu galgarrian!

Fili, Deo dignas oblationes offer.Eccli. 14. 11.

Nere semea, dio Eskritura santan gure Jaun-goiko maitagarriak, nere semea, bada, begirazazu zertara zoazen, zere Jaunaganatzen zaranaldietan: ta begira zazu zer present-modu den,arganatzen zaranean zuk egin uste diozun zere

presenta. Konfesatzera zoaz? Egin uste diozukonfesioko presenta? Begira bada zer eran, edonola zoazen, konfesatzera! Zoaz (joan nai bade-zu, joan bear den eran); zoaz, gaizki eginaz, tagaizkiarekin zere Jaungoikoari egin diozkatzunatsekabeez ongi damutua. Zoaz umilki an zereJaungoikoari agur egitera: ta zoaz, zere gaizkiguzia barkatuko dizulako uste oso-osoarekin;baña zoaz, oben guziak eta kulpak aldebat uzte-ko asmoz beterik, eta guzi-guziak utziko dituzu-lako itza zere Jaungoikoari ematera. Orrela ezpa-zoaz zu zere konfesionera, ez da, zure Jaunaridagokan presenta, zure konfesionea.

Komuniozkoa da zuk zere Jaungoikoari eginuste diozun presenta? Bear bezala komulgatzenzara? Biotz garbi-garbiarekin komulgatzen zara?Jesus artu naiez zoaz zu zere komunionera?Jesus maitatu naiez zoaz; ta komunione onekoindarrarekin, obeki baño obekiago zere Jaunaserbitzatzeko gogoz betea zoaz zere komunione-ra? Orrela bazoaz zu, ongi zoaz, bai; ta, gogodezuna egiten badezu, komulgatzen zaranean,egiñen diozu Jesus maitagarriari ederki dagokankomunioneko zere presenta.

Otoitz garbi beroa da, egin nai diozun zurepresenta? Bear bezala enzunikako meza da zurepresenta? Zure presentak dira, egunak, asteak,illak, eta bizitza guzia ongi, ta kontuz eramatea?Present ederrak dira. Oriek zuk zerekin artuezkero, bazoazke, bai, lotsalkerik gabe, zereJesus ekustera. Ongi artuko zaitu, bai, Jesus mai-tagarriak, eta begitarte ederra egiten dizula, eraorretan arganatzen zaran aldietan.

Ala joaten ziñan zu oraindañokoan zere Jau-nagana, arganatzen ziñan guzietan? Ai, nereJesus, ta zein guti! Zugana naz ni askotan, nereJesus maitagarria, present on bat badere eskue-tan ez nuela! A! ta zenbat eta zenbat aldiz zuga-na nazan ni txarkiago ta txarkiago ere, edo biotzzikin, loitu, galduarekin! Onetaz oroitzeak berekguztiz alketzen nau ni gaur; ta, ez dakit zer negi-ken, aldi orietako nere agertze txarrak galeraz-teagatik! Gal bitez, arren, zure gogotik, nereJesus maitagarria, ta geldi bitez bertan barka-tuak! Au eskatzen dizut, eta ziñez alere; ta berrizera bereko agertze txarrak ez egiteko itzarekin.

Coram illo procident Aethiopes.Ps. 7. 19.

Bazter guzietatik etorriko dira, dio Dabidek,Jesusi agur ta presentak egitera. Bazter guzietanizain ditu gure Jesusek adoratzalleak, maitatza-lleak, eta ongilleak; baita Etiopiako leku illunetanere; ta egia dio. bada egungo egunean badiraorrelakoetatik (eta anitz alere, ta anitz) Espa-ñian, Franzian, Europan, Asian, Amerikan ta Afri-kako anitz lekutan.

Baña orietatik ote naz ni ere? Askotan aguregiten diot nik nere Jesus maitagarriari, goizetikarratseraño? Askotan, ta maiz belaunikatzen nazni nere Jesusen oñetan, otoiz edo erregu zenbai-ten presentak egitera? Etzait egunik igarotzen,egin nitzakeen orrelako gauzetatik zenbait iuz-ten ditudala? Bai noski, ta geienak ere! Orobatgertatuko da datozen egunetan? Ez nuke naibeintzat, nere Jesus maitagarria!

Eta nola nator ni gaur nere Jesusen oñetara?Biotz garbi-zuriarekin, edo mairu beltzarenlarrua baño beltzago dadukala nere barrena, edonere anima? Ala badere, ona non nazun ni gaur

zere oñetan, nere Jaungoiko maitagarria. Zeinere beltz-galdua nazan ni, zure eskuetatik atereanaz. Aisa aski egin ninduzun zuk ni, artara ziña-nean; ta egin ninduzun bezain aisa, zuri nazake-zu, neronek nere naiez arturikako nere obenenbeltztasun loi-zikiñetik. Ez dezu bear orretarako,ez, nere utsak barkatzea, ta zere graziaz ni bete-rik uztea besterik. Egizu arren, nere Jesus maita-garria. Eskatzen dizut, nere gaizkiez ongi damu-turik; eta, gaizki berririk egin bage, ta garbirobizi nazala, agur umillak eta lan onen presentakmaiz eta maiz zuri egiteko asmo osoarekin. Ai,anitz banegitza, ta guziak zuri dagozkizunak!

Rex erit super nos.I. Reg. 8. 20.

Billa bezate nai dutenak, nai duten lekuan,beren erregea: nere Errege da, goiztar erregeeiizar berriak erakutsi dien Jaungoiko-Erregea.Nere Erregea da nere Jaungoiko-gizon Jesus mai-tagarria! Ez da, ez, nere Errege au baño erregezuzenagorik, ez da ederragorik, ez da oberik, ez

eta maitagarriagorik ere! Onen etsai guziak nereetsai egiñak gelditzen dira gaurgero: guziakgaraitzera noa, nere ezagueraren, adimentua-ren, ta biotz on baten armak arturik. Lenagotiklan onetan ez asiaz dut damu ta urriki!

Nere Jaungoiko Erregeren etsaiak etsai gogo-rrak dira; ta etsai guztiz bortitzak: dira alabañanere aragi gaistoa, bere naikunde txar sutu-gal-duekin: Mundu arroa, bere asmo eroekin, ta ikus-kari makurrez edo exenplo gaiztoz dena jaun-tzia; ta sulezeko gaistoa, bere jakindearekin,bere gu ezin-ekusiarekin, ta bere milla gordeka,ta tentu arrigarriarekin. Askotan eraman naute,bai, bein batak, bein besteak, eta zenbait aldizguziak elkar arturik, nere Jaunaren kontra: bañagaurdanik orien kontra nai dut egon beti, ta nereJaunarekin bat egiñik. Zein ere bortitz-indartsu-gorrak diran etsai oriek, guziak garaitu usteditut, guziak baño indartsuagoa den nere JesusErrege onak laguntzen didala.

Orra bada ni, nere Errege Jesus maitagarria;ona ni prest, zuk nai dezuna eragiteko nerebegiei, nere eskuei, ta nere adimentu ta naimen-du guziari. Nazan guzia, nere gauza guziekin,

zurea nai dut izan nik gaur ta beti. Dudana bañogeiago banu nik, present obea egiñen nikezugaur. Biotzez ta zinki ematen dizut orain, bildududan ta emen dakardan au; baita gaurgero nikizan dezakedan guzi-guzia ere, gauz on anitzzure alde egiteko, orain dudan nere gogoarekinbatean. Egin ditzadan guziak, nik nai bezala, tabatean ere uts egin bage, kendu bear didazuzuk, lenagoko nere utsen karga gaistoa; eska-tzen dizut, nere naiez artu nuelako damuz bete-rik, eta itzez, ta biotzez erraten dizudala: NereJesukristo Jauna, etc.

XXV.garren OTOITZ-GAIAA.

Erregeei Jesusek eragin zien, ta guri ere eragin nai digun,

laugarren gauza da: Berak nai duen bidez ibiltzea

Andiak ziran, onak ziran, ta biotz onez ema-nak, irur goiztar erregeen presentak. Baña agitzandiagoak, agitz obeak, eta biotz edo amoreobearekin emanikakoak izan bear zuten, erregeberak Jesusen eskutik artu zituztenak: badaemanean garaitzen ditu Jesusek emalle guziak;eta, artzen duen baño geiagokoa da Jesusekematen duena. Ezpañak geldirik idukiagatik, itzeginen zien Jesusek erregeei biotzez, ta inspira-zionez edo gogargiz; ta, adiraziko zien ontzatartuak gelditzen zirala ekarri zituzten presentak;baita bideko nekeak, eta lenbizitik orduraño era-kutsi zioten ongi naia ta debozionea ere.

Denbora berean egiñen zuen Jesusek, berarizegokana; ta emain zion bakoitzari, zituen onda-

sunak eta Indietako urre, zillar, perla ta diaman-te guziak baño geiago balio zuena, edo, ekarrizion urrearen ordez, emain zion zeruko jakiundegarbia, ta bertako karidadea; inzensoagatikemain zion otoitz ederrerako grazia, ta atsegi-ñezko debozionea; ta mirragatik, bekatuarenusteltasun loiera gabe, garbiro bizitzeko bearzuena.

A zer Indiak arkitu dituzuen or Belenen, goiz-tar errege onak! Ongi nekatu zarazte, bai, joandiran egunetan! Bide luzean etorri zarazte, Jaun-goiko-gizon Jesusen billan; ta, Jesus arkituartean, izandu dezue zenbait egiteko ta arazo!Baña zorioneko arazo-bide-nekeak, zuen neke-bide-arazoak; bada bertatik irabazi dezue, Jesu-sen eskutik artu dezuten adiña zeruko ondasunta doai; ta, gerorako eternidadeko gloria! Onakziran, bai, ta ongi naiez emanak, zuen urrea,zuen mirra, ta zuen inzensoa; baña Arabiakoinzensoa eta mirrak, eta Indietako ta munduguziko urreak baño, milla ta milloi bider geiagobalio du eman zaitzuen zeruko ondasunarenzatirik txikienak! Pozik itzuli zaitezkee, bai, zerenerrialdera, ta alkerik gabe; ta, eskerdun onak

izan bearko dezue, nola-ere-bait eskerrez eran-zuteko deitu zaituzten, ta orrelako ondasunezbete zaituzten zeren Jaungoiko-gizon, Jesus mai-tagarriari!

Bertatik asiko ziran irur erregeak beren egite-ko ta lan eskerdun onetan; ta, lan au obeki egi-teagatik, galduko zioten Jesus berari, zer zenegin zezakeena, edo berari atsegin egiteko eginbear zutena: bazekiten alabaña, ongilleak naiduen eskerrik onena dela, nai dituen gauzakzuzen egitea. Adiraziko zien Jesusek orretarakoegin bear zutena: ta manatu zien denboraberean, utz zezatela Herodes gaistoaganakobidea; ta ar zezatela beste bat, etxera itzultzean.Eta, kasorik egiten ez dutela Herodes erregez,itza len eman bazioten ere itzuliko zirala beraga-na, juduen Errege jaioberria arkitu ondoan,artzen dute Jesusek erakutsi dien beste bide au.Badoaz andik beren etxeetara: ta, etxera ordu-ko, agertzen die beren goiztarrei arkitu dutenondasuna. Egiten dira Jesusen Apostolu edo Pre-dikari; ta, al dituzten guziak Jesusen legera eka-rri ondoan, ematen dituzte Jesus beragatik berenbizitzak, eta odol guzia; ta Santu ta Martir egiñik,

igaten dira ill orduko zerura; an atsegin ta kon-tentuz beteak betiko bizitzan bizitzera.

Zorioneko errege doatsuak zuek; bada lenda-bizitik azkeneraño egin dezue, eta ezin ederkia-go, Jesusek adirazi dizutena! Jesus maiteak dei-tzen zaituztelako siñu bat ekusi orduko, artudezute zuek Jesus billatzeko gogo bero bat, etaasmoa. Asmo au artu, ta laster atera zarazteJesus bera billatzera. Arkitu dezute, bai; bañamilla neke ekusi ondoan. Arki-toki berean egindiozkatzue zeren agur on, eskumuñ umillak, etazeren presentak. An bertan utzi zenituzten zerenjentil-kontuak; eta artu izandu zenuten zerenJaungoikotako, Jaungoiko-gizon Jesus jaio berria:ta artu izandu zenuzten, bein ere ez iuzteko, edozuek ill arte guzian ziñez, zuzen, ta biziro beramaitatzeko. Eta, Jesusi zegokan zeren lan onandi au egin ondoan, igan izandu zarazte, orrela-koentzak Jesus berak dadukan tokira, edo zerueder orretara; or Jesus beraren amorez urtuak,eternidade guzi-guzian, edo beti-ta-beti egotera.

Bukatu zen, goiztar errege onak; bukatu zen,zuen emengo erresuma, edo erreinua; baña,bukatuko ez den Erreinua da zuek, zeren Jesus

maitearen erranak edo adirazte onak egitendituzuela, irabazi dezuten zerukoa. Bukatzen ezden zeren zeruko Erreinu onetan zarazte zuek,eta izain ere zarazte beti-betiko Errege andi, edoPrinzipe. Or Erreinu orretan, or zuek izain dezue,bai, nai adiña atsegin ta kontentu, ta izain dezu-te atsegin-kontentu atsekabarik batere gabekoa.Zorioneko erregeak bada zuek irurok; eta millata mill aldiz zorionekoak! Eta nor legoken or ber-tan, zuen eran, ta zuenaren erako atsegin-kon-tentuan! Baña zer erakeria, zuk orain, zer siñis-ten dezun, ezpazeneki bezala, darausazuna? Norlegoken, diozu, goiztar errege onak daudenlekuan, ta, orienak bezalako atsegin-kontentuenartean? Nornai, nai badu, egon diteke, berearako ordua etortzen zaion ordu beretik; aski duorretarako, irur errege beren, oraindañoko ibille-rari, ta gerozko denboran oriek egin zutenari,ongi ta kontuz begiratzea; ta, orien eran, ark erebere gauzak egitea.

Zer ibillera da, diozu, goiztar erregen ibilleroraindañokoa? Otoitz-gai onetan, ta lenagokoiruretan zuk zerorrek ekusi dezakezuna. Eta zerote da, beren ibillera onen ondoren errege berak

egin zutena? Jesus maitagarriak adirazi ziena?Zer? Herodes gaistoaganako bidea iutzi, ta Jesu-sek adirazi zien beste batez zuzen etxeratzea.Eta, orra, orien eran zerura nai dutenak eginbear dutena: arkitu artean, Jesus billatzea, edobenik bein zer ote den gugandik gure Jesusek naiduena, ongi ta garbiro ikastea; ta gero, ikastendugun au kontuz ta zuzen egitea.

Egin izandu dezu zuk bata, ta bestea, zereoraindañoko denboran? Beldur naz ezetz! Esazuezperen, zenbat eta zenbat aldiz, edo zela eli-zan, zela itxean, zela bidean, zela lagun artean,edo zela bakarrik arkitzen ziñanean, eman izan-du dizu zuri zere Jaun maitagarriak zere biotza-ren ukitze edo beldurrera bat, iratzar zindezenzu zere atsegin txarren, edo lurreko gauzen loogaistotik, eta kontuz adi zenezan ordu bareanbere gogargiz edo inspirazionez Jaungoiko berakadirazi nai zizuna? Zenbat aldiz era orretan adi-razi dizu zuri zere Jaungoiko maitagarriak utzditzatzula zere barrena zikinerazten dizuten ibi-llera makurrak, dantza galgarriak, jostatze loiak,jokatze kaltezkoak, amiltegiak dituzten itxeak,jan-edan lizungarriak, edo era bereko beste zen-

bait gauza ta leku? Baña zuk bein ere benaz,guztiz, ta txoil utzi izandu dituzu?

Atozea: ta zenbat aldiz, era berean, edo nola-ere-bait, adirazi dizu zuri zere Jaungoiko berakitzuli diozazula (ta alik lenena) nori berea, edozor zaion ondasuna; atera ditzatzula, ta luzatubage, zere zorrak, ez dela zer zugatik kaltear tanaigabeturik iduki nior, edo neketan ta penan: ezdela zer-egin bidegaberik txikiena ere munduandenik, naiz dela zure etsairik andiena. Baña eginizandu dituzu zuk oriek guziak, eta gañerako,Jaungoiko berak adirazi dizkitzun gauzak? A!noski, oriek egiteko artu bear zen bide zuzenazuk artu lekuan, gelditu zara zu leneko zere bidegalgarri gaistoan!

Ortik zu ater-erazi naiez, ta sar zindezen zurizegokizunean, adirazten zizun noiz edo noiz zereJaungoiko maitagarriak, edo predikuz, edo libruz,edo beste zerbait aldetatik, egin zenezala konfe-sione jeneral bat, edo zere bizitza guziko konfe-sionea. Baña zer egin diozu zuk aldi orietan zereJaungoikoari? Ez aditu. Adirazi dizu zoazela maizKomunioneko maiera. Zenbat aldiz urbiltzenzara, ta nola? Zerorrek dakizu. Adirazi dizu igan-

de-jaiak dirala, mezak, sermoiak eta bezperakenzuteko, libruan egoteko, etxekoei doktrina taotoitzak erakusteko, ta beste zenbait gauza talan on egiteko. Egin dituzu? Zenbatetan, ta nola,edo zer moduz ta eran?

Anitzek uste dute nolanai beren mezan egonezkero, egin dituztela jaieko lanak, eta berenegiteko guziak. Uste dute, konfesatu ezkero,egin dituzten gaizkiak, edo beren bekatu guziak,bertan gelditzen dirala barkatuak; eta artu dute-la zerurako bide berri on zuzena; baña anitz etaasko konfesatzen dira, edo beren gaizki egiñenurriki onik gabe, edo berrien bideak galtzekoasmorik artzen ez dutela; ta argatik gaizki; taandik laster arkitzen dira bekatu berrien artean,ta beren leneko bide galgarri beretan.

Au da, Jesusen umeak, Jesusek erakustendizuten bidea, ta goiztar erregeak egin zutena?Onetarako billatzen dezue, gau ta egun elizanarkitzen den, ta bere aldaretik deitzen digungure Jesus maitagarria? Ez egiteko guk, gureJesusek guri adirazten dizkigun gauzak, zertakoda gure ta gu bezalakoen elizaratzea? Zertakoda an gu gure Jesusen begietan agertzea? Zerta-

ko da aren oñetan gu an belaunikatzea? ta zer-tako dira beste zeinbait orrelako gure itxur-eria?Ez gure onerako, ez! Ez gu zeruan goiztar erre-geen lagun gure Jaungoikoak egiteko!

Galdu nai dugu berez, ta ori guk gerok daki-gula? Baietz dirudi! Ez da au erotzar utsen, tazenzurik ez dutenen egitekoa? Egiteko onetannekatuko naz ni berriz ere, ta alferrik, edo neka-tu ondoan kaltear gelditzen nazala? Ez baldinbe-re, guganako amorez urtzen zauden gure Jesusmaitagarria! Eta, gerta ez dedin, argi egizuoraindañokoan ez bezala, edo argiroago ager-tzen diguzula, guk, gero zure zeruan sartzekoartu bear dugun geren bidea; ta iguzu bidena-bar, bide bera artzeko, ta bide on onetan biziroibiltzeko bear den zure laguntza ta grazia. One-kin batean ibilliko gara gu, goiztar erregeeneran, arin ta zuzen. Ala bagenbiltza; ta bagenbil-tza, trikatu gabe, ta zeruraño! Zorioneko umeakorduan gu, ta atsegin ta kontentuz beterik betibizi bearrak.

Vigilia honestatis tabefaciet carnes, et cogitatus illius auferet somnum.

Eccli. 31. 1.

Zere otoizetan, ta libru onak irakurtzen ditu-zula, billatzen badezu zuk zere zerurako bidea,zuk arkituko dezu: ta zu, bide au arkitu orduko,asten bazara bideko zere lanetan, ta irautenbadezu zuk zere lanak bukatu artean, garaitukodituzu, bai, aragiaren naikunde txarrak, eta one-rako zere nagitasuna; bada oriek garaitzen dira,ta eskura datoz aragiaren naikunde makurrak,nork bere buruari, bear ez duen loa kenduz, taegin ditzaken baruak, ildurak, eta beste nekezkolanak egiten dituela. Au da orain bere Eskriturasantaz gure Jaungoiko jakintsuak adiraztendigun egitekoa.

Nagitasuna garaitu gabez, ta beren buruakez nekatzeagatik, gelditu ziran beren errietan,deitzen zituen Jaungoikoari ez aditu egiten ziote-la, irur erregeak ez, beste goiztarrak. Orobategin izandu zuten Herodes gaistoak, eta jerusa-lendar guziak. Zeñekin ibilli naz ni oraindañoko-an; goiztar irur erregeekin, edo gañerako nagi-

alferrekin? Eranzun dezala oraindañoko nerebizitzak!

Egin izandu dut beti nik nere Jaungoiko mai-teak adirazi oi zidana? Askotan galdetu diot niknere Jaungoiko erakusleari zer ote zen nitaz naizuena, edo nik egin-bearra? Edo bizitu ote naz niaisa, lasai, ta nere gogora? Garaitu ote ditut betinik nere naikunde makur-galduak, edo garaituote naute berak ni bein, bitan, berriz ta berrizere? Egunen batean ageriko da, ta guziok ekus-ten dugula.

Ez, nere Jesus maitea, ez: orduan ezezik, ber-tatik ere aitortuko dut nik, egin dudan nere gaiz-ki guzia. Nagitzar galdu-gaisto bat izandu naz nioraindañoko nere denbora guzian! Nere gogoariatsegin egiteagatik, ez diet begiratu nik, bearbezala beintzat, zure izarrei, edo igorri dizkida-tzun gogargiei! Ez aditu egin izandu diet nik zureoju meei, edo deitze maitagarriei; ta, nigandikzuk zer nai zenuen nik jakinagatik, gelditzen nin-tzan beti ni nengoen lekuan, ta nere bizitza gais-toan; edo, igituagatik noiz edo noiz, nengoentokitik, itzultzen nintzan laster nere naietara,edo nere bizitza txarrera; ta arrastan erabilli nau

nere gogoak, edo nere aragi sutuak bere azturata kostunbre galgarriekin.

Onela biziko naz ni emendik aitziña, edogaurgero? Nere deiez egoin da beti nere Jesus?Niri erakusten ibilliko da Jesus nere ibilbidea, tani Jesusen igesi ta gordeka? Ez al dut eginenberriz onelakorik? Entzunen al ditut gaurgeronere Jesusen itzak? Ibilliko al naz zeruko bideanerne ta bizi? Nai nuke beintzat; eta orain orretannago. Jaunak didala, entzun-ibillera onek eska-tzen duen laguntza ta grazia. Bai arren, bai!

Vidisti virum velocen in opere suo? Coram Regibus stabit, nec erit ante ignobiles.

Prov. 22. 29.

Ez da norako-nai egiña bere Jaunaren bideanarin dabillen anima. Onela dabillen animak egi-ten ditu bere Jaunaren gogara bere gauzaguziak; eta, aren gogora gauzak egiten dituenanima leku onerako jaioa da, ta berari dagozkanlagunen artean bizi bearra. Noren artean, ta nonote? Sulezean; ta ango galdu-txar erre zikiñen

artean? Ez bada. Bada non? Erregeen artean, tazeruko glorian.

Nora bearra ote naz ni, edo noren artera bea-rra? Nere eskuan dago, nere Jaunaren laguntzata graziarekin batean, nai dudan lagunen artera-tzea. Birtutezko bidea da niri, zeruko lagun-arte-rako, nere Jaunak berezi didan bidea. Urrats jaki-ñak dira, bide orretako urratsak edo pausuak.Kontuz banabil ni, ta ez-uts egin naiez, ez ditututs egiñen: ta, uts egiten ezpaditut, zerurako nazni zuzen-zuzen, irur goiztar erregeen, ta gañera-ko ara igan diranen lagun izatera.

Zorionean jaioa ni, ni aratzen banaz, anitznekeren buruan ara iganagatik! Bada, ni araezkero, nereak izain dira sekulako gustoak, etanik an artu al din atsegin ta kontentu! Ni araezkero, neretzat aitu dira lagun galduak, lurrekokezkak, naikunde lizunak, eta min andi-txiki, taatsekabe guzi-guziak: an ez da alabaña lagunonak, ona, ondasuna, ta atsegin utsa beste gau-zarik.

Ez ote dut bada artuko nik, orain badere,arako bide zuzen ondasundun au? Au utzirik ibi-lli bear dut nik eroaren eran, sulezeko bide gal-

garrian, zer penak an, zer nekeak diran ta zarkezkak dakidala? Ez arren, nere Jesus maitea,ez! Aski al dira, orain arteko nere ibillera gal-duak, eta arako pausuak! Eman ezpanu bat ere,beste lekutan arkitzen nintzan ni gaur, ta zerukoirabazi andiekin! Ots bada, nere anima; gabil-tzan zuzen, ta goazen arin zeruko bidez, angoerrege, santu, ta aingeru guzien artera. Zenzagaitezen orain badere, ta dagigun gaurdanik,gure Jaungoiko maiteak nai duena. Bai arren,bai!

Ego, qui loquor justitiam, et propugnator sum ad salvandum.

Isai. 63. 1.

Ez da zer beldurtu, dio Jesus maitagarriak,agertzen dizudanean nik zuri, uste etzenuenbideren bat edo beste; bada bide au, nekez, kez-kaz, ta etsaiez inguratua arkitzen denean ere,badut nik, bideratzen diranentzat, oriek or ibil-tzeko bear adiña indar ta laguntza; ta ezin era-kuts dezaket nik zerura zuzen ez daraman, ta

oriei ongi ez dagoten, biderik; ez-eta bide, erraz-ki ta aisa ezin egin ditekenik ere.

Au den ezkero, diozun bezala, ona ni, nereJesus maitagarria, ona ni emen, luzatu bage, tagaur eskuetan, zuk nai dezuna zuzen egiteko;ona ni emen biderako prest; edo ona ni abian,agertzen didazun edozein biderako. Zuk lagun-tzen didazula, egin uste dut nik nigandik zuk naidezun edozein gauza, naiz dela au izan ditekengaitzena edo gogorrena; baita, lenbizitik azkene-raño, izerdia dariedala ibilli bear banu ere!

Ai! onetan egon banintz beti ni, nik zu ezagu-tu zindudanetik, nere Jesus maitagarria! Gauregoin nintzan ni, nagoen baña zure alderago; tamilla ta milla pausu on emanik, zerurako nerebide zuzenean! Anbat denbora galdu dudalakodamuak arinduko al ditu gaurgero nere oñak,bizi-biziro nabillen bizi nazaño, ta irabaz ditza-dan, oraindañokoan nere nagitasunez galduditudan irabazi guziak.

Andiak dira, bai, ta guztiz alere, nik orainartean galdu ditudan irabaziak; eta oriekinbatean galdu dut nik, nere naiez, nere anima. Auda, bai, au galtze arrigarria! Au da, bai, zu, nere

erakusle on Jesus urrikaltia, atsekabez bete zai-tuen nere galtzea; ta galtze, ni sekulako gal-bidean sar-erazi nabena! Atera ote naz, orainbadaere, nere galbide gaisto-lizun onetatik?Zerorrek dakizu au, nere Jesus maitagarria!Atera ezpanaz, atera nazazu; ta ez nazazula utzi,nere galbide gaistora berriz urbiltzen, bizi naza-ño. Eskatzen dizut, len an sartuaren damu taurriki andiarekin; ta itzez ta biotzez erraten dizu-dala: Nere Jesukristo Jauna, etc.

XXVI.garren OTOITZ-GAIA

A.Kandelari-eguneko Jesusen

elizaratzeak erakusten digu, guk geren buruez egin bear

duguna

TULERUNT PUERUM IN JERUSALEM; UT SISTERENT EUM DOMINO.— Luc. 2. 22.

Deus ez dakien aurrak bezala, egin zituenJesusek bere aur-denborako gauza guziak; eta,besteen artean, Kandelari eguneko bere elizara-tzea, ta elizako bere presentazioa. Bere presen-tazio, edo elizaratze au egin zuen gure Jesusekgañerako beren gauzen eran, edo ongi oarturik,berariaz, bear bezala, ta guri erakusteagatik,guk geren egin-orduetan egin bear duguna.Baña zer ote da gure Jesusek gaur guri erakus-ten diguna? Benik bein, guk, egitera beartuakgauden geren gauzak zuzen egitea; ta gero guk

egitea, egin bear ditugunak ezezik, beste zen-bait ere.

Zer egiten du gaur Jesusek, guri gauza oriekera orretan egiten erakusteko? Egun artakolegeak ziona. Zer zion legeak? Egin zekiola gureJaunari lenbiziko semearen presenta, eramanikorretarako seme lenbizikoak Jaun beraren etxe-ra, edo eliza berezira. Baña egin zuen Jesusekbere elizaratze orretan, ta elizako bere presen-tan, beste edozein israeldarrak egiten zuena bai-zik? Bai? Zer bada? Guzia bere naiez egitea:bada egin zuen gure Jesusek presentaziokolegeak zion guzia; ta etzuen beartzen Jesus,israeldarrak bezala, semeen presentaziokolegeak; lege au alabaña ama-ume bekatarien-tzat egina zen; ta, ez Jesusek, eta ez JesusenAmak izandu zuten bekaturik, ez orduraño, ta ezbein ere. Egin zuen bada Jesusek gaurko berepresenta, bere Aitari atsegin egiteagatik; eta,atsegin osoa Aitari egin naiez, egin zuen guztizzuzen, ta ezinobeki; bada egin zuen, alik lenena;egin zuen bere Amaren eskuz; ta egin zuen,berak nai zuela, ta premiarik bage.

Bai: benik bein, egin zion Jesusek bere Aitamaitagarriari alik lenena bere buruaren, edo zenguzi-guziaren gaurko presenta; bada present auegiten zen amaren erditzetik berrogeigarrenegunean; ta, egun au etorri orduko, agertu zenJesus presen-tegian, edo bear zen elizan, ta Jau-naren begietan. Eta, a zer presenta! Parerikgabekoa!

Egun artan Jesus elizan sartzean, erran zeki-keon Aita Eternoari: ona Jaungoiko maitagarria,ona non dezun zere eliz onetan, oraindik agertuden presentik ederrena; ta present, agertu diranta ager litezkeen semeen presentak baño geiagota geiago balio duen seme-presenta! Ez dezuezagutzen zuk au, ezaguntzaz beterik arkitzenzaran Jaungoiko maitagarria? Ez da, ez, dirudie-na. Bekataria dirudi: baña ez du bekatu-kutsurikere. Zure Jakiundea da, ta Trinitateko bigarrenPersona, gure amorez Ama Birjinaren ume taaur-egiña. Emen dator Jaungoiko-gizon zureSeme au, gure zorrak bere gain arturik; etadator, zuk nai dezula, guzi-guziak bertatik atera-tzera. Badu, bai, aur jaioberria izanagatik, zere-kin edo nondik oriek atera; egin dezaken gauza-

rik txikienak balio du orretarako diña, ta agitzgeiago. Lenago ere egiteko onez onara etorrinaia zegoen: ta, etorri ezpada, zure legeak dionazuzen baño zuzenago egiteagatik, izandu da; tabidenabar egiteagatik, zuk naien dezun bidez, tamoduz.

Zer bidez, edo moduz egin izandu zion Jesu-sek bere Aita Eternoari gaurko bere presenta?Bere Amaz baliaturik. Amaren eskuz egiteagatikbere Aitari gaurko bere presenta, egondu zenJesus Elizara gabe, legeak ziona Amak eginartean; edo jaio ezkerozko berrogei egunetan;bazekien alabaña Jesus maitagarriak, lurrekoonak edo Santuak, eta zeruko guziak baño geia-go balio duela beraren Ama Birjinak; eta, gañe-rakoen eskuetatik baño, bakar onen eskutikobeki artzen duela Jaungoikoak edozein presen-ta. Erdi-berrien legeak ziona egin orduko, taegun orien buruan artzen du Jesusen Amak bereSemearekin elizarako bidea, an bien izenean, tabiak nai dutela, Aita Eternoari egiteko Jesusenpresenta.

Elizara zeneko, zekienak bezala, nolakoa zenzeraman presenta, errain zion Jesusen Amak Aita

Eternoari: ona non dezun, ekusten dezun pre-senta! Jaungoiko-gizona da, dakusazun bezala!Jaungoiko-bezanbatean zure Semea da ta Semeguztiz maitea! Nigan artua du, duen Gizatasuna;ta orregatik nere Semea ere da; ta, berez,gogoa, ta nai duela, dator; ta ala ezpaletor ere,ekarriko nikezu nik dakardan bezala, ta emainnikezu, ema-dizudan bezain gogoz, ta biotz oso-arekin.

Artu zazu bada, zuri nik zor dizkitzudan onda-sun, ta doaien alde. Anitz da, bai, nik zuri zordizudana; baña, zuganako nere zor guziak bañomilla, ta milla bider geiago balio duen presentada orain nik nere eskuetan dakardan, ta zukemen ekusten dezun presenta. Artu zazu badazeren zurea den, den bezala; ta artu zazu bide-nabar mundu guziak zor dizunaren alde, ta gureguzien onerako. Orrenbat merezi du, bai, daki-zun bezala; baita geiago ta geiago ere.

Zure Ama Birjinak au dion artean, zer otediozu zuk, gure Jesus maitagarria? Nai dezulazatoz, ta bortxarik gabe? Naiezko presenta da,gaur Aita Eternoari zere Amaren eskuz zuk egi-ten diozun presenta? Nola-ere! dio, ta ezin naia-

gozkoa! Gizon egin zeneko presentatu zion Jesu-sek Aitari bere gizatasuna; present au berauegin izandu zion bere Jait-egunean, egin izanduzion bere Zirkunzisioan, baita beste anitzetanere; baña, nioiz ere baño egokiago egiten dioegungo egunean; au zen alabaña, Jaunak orreta-rako berezi zuen eguna.

Elizan sartu orduko bada, ta, nior oartu bage,eginen zion Jesusek biotzez ta begiz, bere AitaEternoari, al zuen agurrik andiena; ta errain zion,itzik atera gabe, naiez ta biotzez: Badakit, bai,nere Aita maitea, norañokoak diran bekatarienzorrak, eta zein balio gutikoa den zor orien aldegizon utsak egin dezakeena! Badut nik ere, zukzerorrek emanikako nere gizatasuna. Ona nonnatorren, au arturik, zuk nai dezun guzi-guziaegitera; ta, beste gauzen artean, zor orien aldezernai egin naiez nator. Nai badadezu zea naza-ten orien alde, ona non dagoen orretarako nerebizkar minbere au. Aranzez odoltu bear banaute;ona nere buruko loak; baita buru guzi-guzia ere.Gurutzean josirik ill bearra banaz ni, ona iltzee-tarako nere eskuak eta oñak; eta ona azkeneannere odol guzi-guzia; naiz, au ateratzeko, urra

ditzatela nere zañak, nere loak, eta nere bularau, ta biotz bera ere. Zer nai dezu, bada, dagi-dan zor orien alde? Errazu nai dezuna: Baditut,zuk emanikako bearriak; eta adituko dut, zuzenegiteko, erraten didazun guzia. Ps. 39. 7. Hebr.10. 5.

Zein begi onez begiratuko zion Ait-Eternoak,bere Seme Jaungoiko-gizon Jesus maitagarriari,ekusi zuenean zein laster, zein gogoz, zein eskuzuriz, ta zein ziñez egiten zion beren buruaren tagauza guzien presentak? Ontzat artzen bazituenAbelen, Noeren, Abranen, ta bertze lege zarrekogizonen present txikiak, nola artuko zuen Ait-Eternoak, anbat eta anbat balio zuen Jesusenpresenta? Ez da erraz guk au adiraztea! Ekusizazu zerorrek, al dezun eran, astiz ta gogoz begi-ratzen diozula.

Gero begira zaiozu aldi onetan Jesusek eraku-tsi zizun egitekoari; ta ikasi zazu zere Jaunaripresentak egiten; ta egiozkatzu garai onean,Ama Birjinaren eskuz; ta biotz on garbi-oso bate-kin, naiz obligaziozkoak izan, edo zuk egin bea-rrak; naiz zure naiezkoak, edo borondatezkoak.Orrela zuk oriek egin ezkero, ongi artuak izain

dira, bai, zure presentak; eta oriek ark zugandikartzean, emain dizu zere Jaungoiko emalleandiak zuri dagokizuna.

Au zuk erditsi nai badezu, egiozu jaiki ordukozere Jaungoiko maitagarriari, zere biotzaren, taegun artako zere gauzen presenta; ta, JesusenAma arteko arturik, eska zaiozu, egun guzianbiotz ongillez, asmo garbiz, gogo beroz, nai on,ta maitatze ederrez beterik, edo zuzen-zuzen, taberak nai duen eran ibiltzeko grazia. Zoaz gero,al bezain len, bere elizan Jaungoiko berari zerepresentazioa, edo zere adimentuaren, zere nai-mentuaren, ta zere zaran guzi-guziaren presen-ta egitera: baña zoaz, zere Jaunari atsegin egi-teagatik, eta Jesusen Amaz baliatzen zarala.

Ori egiten dezunetik, begira zaiozu zuk zereburuari, Jaunari emanikako gauzari bezala, tagorde zazu, alik ongiena; eskatuko dizu alabañajabeak, gutiena zuk uste dezunean; ta, orduankontu ona zere buruaz zuk ez ematera, gaizkiartuko zaitu, artzeko zaituen zere Jaungoikoak;eta galduko zara sekula guzirako.

Egunoro egin ote diozkazu zuk zere Jaunariera onetako presentak? Gorde ote dituzu zuk,

zere Jaunaren gauzak bezala, zere oroimendua,zere ezaguera, ta zere biotza? A! ta zein guti! Orinik egitera, edo nik ori egin izandu banu orainda-ñoko nere denboran, nagoenetik beste gisannegoen ni gaur! Gaur izain nintzan ni nere Jesusonaren biotzekoa; ta nork daki zenbat ondasune-kin arkitzen nintzan ni nere animan! Baña zereran arkitzen ote naz ni? Jaungoikoak daki!Berak didala oraindañoko nere utsen barkamen-tua, ta gaurdanik badere, Jesusek bere presenta-zioan erakutsi didan guzia zuzen egiteko grazia.Bai arren, bai!

Voca nomen ejus, Accelera spolia detrahere: Festina praedari.

Isai. 8.3.

Ageri da, Jesus maitagarria, zein egokia denzere Aitak Isaiasez zuri emanikako izena, onierran zionean, deitu bear diozu: Ots fite, zoazlasterka, osturik daramana kentzera, ken egiozulenbailen duen guzia: Bada presentazioko egunaetorri orduko, atera ziñan zu zere itxetik, eta eli-

zara ziñan, zere Jaunari an erratera: Ona ni prestsulezeko guzien kontra: nai badezu, kendukodiot, eta luzatu gabe, munduan sulezeko gaisto-ak eraman diotena. Kendurik, eraman diote, Aitanerea, zu ezagutzeko bear den zeruko zureargia; ta utzi dute bekatuaren illunbe galgarrigaistoan. Nai dezu bada, atera dezadan nikmundu galdu au bere illunbetik, emateko gero,bear bezalako zure ta nere berria? Badagiket,bai, nik au guzia, zuk zerorrek ongi dakizunbezala; ta badagiket, bat ere trikatu gabe. Zerdiozu bada, nere Aita maitea? Zure naia aditunaiez nago. Banoa, nere lan au egitera? Izenarenegokia, Jesusen lan andi au adirazten duenizena!

Eta niri dakokidan izena ote da, nere bataio-an niri eman izandu zidatena? Ordutik Kristo Jau-naren izenekoa naz ni, edo kristioa, edo krista-ba? Zer bizi da kristabaren bizia? Ongi badabill,ta Ebanjelio santuak adirazten dion eraz, guru-tzea ta martirio gogorra, edo goizetik arratsera-ño kontuz bizitzea, naikunde makurrak garai-tzea, gogoari atsegin gaistorik ez egitea; nai ezdituen zenbait lan aragiari eragitera, ta gogoz ta

biotzez gure Jauna beti maitatzea. Lan onetara-ko prest ote nago ni goiz-arrats, gau-egun, tanoiznai ta beti? Ori da gaur niri nere Jesusek era-kusten didan lenbiziko gauza, edo egitekoa. Eginbaneza nik (eta zuzen) gaurgero badere, lagunzakizkit egiten, nere Jaungoiko maitagarria. Baiarren, bai!

Ego Mater pulerae dilectionis, et timoris, et agnitionis, et santae Spei.

Eccli. 24. 25.

Nai dezu zuk bear bezalako bitarteko bat,zere Jaunaganatzen zaran aldietarako? Orra nondezun Ama Birjiña. Au da, bai, Aingeru, ta Tronu,ta zeruan arkitzen diran gañerako guziak bañogure Jaungoikoak ebeki artzen duen artekoa, auda alabaña Aita Eternoaren Alaba guztiz onetsia;au Semearen Ama maite-maitea; ta au EspirituSantuaren Esposa berezia. Birjin-Ama oneneskuz egiten badiozu zuk zere gauzen presenta,zor zaitzun baño ederkiago artuko zaitu zu, bai,zere Jaungoiko maitagarriak, eta emain dizu zuk

bear dezun guzia; bai, ta anitz eta anitz geiagoere.

Nai dezu zuk orain zere oben guzien urrikia,ta zere Jaunaren beldurtasuna? Nai dezu zukorretarako, ta zere gauzak zuzen egiteko, zereJaunaren ezaguer argi andi bat? Nai dezu zuk,zere Jaunak oraindañoko uts guziak barkatukodizkitzulako, bizitz-on bat egiten lagunduko dizu-lako, ta azken-grazia emain dizulako uste, taesperantz andi bat? Nai dezu zuk bidenabar zereJaunaren amore ta maitatze bero-sendor bat?Balia zaitez bada Bitarteko onez, edo JesusenAmaz: au da, zuri zere Jaunagandik ongien-ongien ori guzia erditsiko dizun bitartekoa.

Baña artu naiko dezu zuk, Ama maitagarria,ni bezain gauza txar-errebes bategatik onenbategiteko? Naiko dezula baneki nik, atsegin ta kon-tentuz beterik geldituko nintzake! Naiko dezuladeritzat, bai, Ama birjina; bada zure Seme Jesusmaitagarriak gaur egin duena, niri erakustekoda: ta, erakutsi dizkidan gauzetatik bata da,zutaz baliatzea. Ona bada ni Birjin-Ama maitaga-rria; ona non natorren ni, zuri ziñez eskatzera arditzatzula, arren, nere biotz txar au, ta, nere

Jauna maitatzeko nik orain nere baitan arkitzendudan gogoa, gañerako nere gauza guziekinbatean: ta ar ditzatzula, guzien presenta zereeskuz Jaun berari gaur egiteko. Egizu nigatikanbeste; ta bidenabar eskatu bear diozu nereJaungoiko maiteari didala, arren emendik aitzi-ña, nere gauza guziak zuzen egiteko bear dudanbere laguntza, ta grazia. Bai arren, bai!

Christus dilexit nos, et traditit semetipsum pro nobis oblationem,

et hostiam Deo in odorem suavitatis.Ephes. 5. 2.

Ekusten dezu, zenbat zor diogun guk gureJesus maitagarriari? Guri ongi naiez, artu ditubere gain gure zor guzi-guziak; eta, orretarako,agertu zaio Jerusalengo elizan bere Aita Eterno-ari, ta erran izandu dio, onekin berarekin delagaurgero aren egitekoa. Ona, (erran dio aldi one-tan Ait-Eternoari); Ona ni prest zor orien alde naidezunerako. Bertan, gero, edo zuk nai dezunean,nik egiñen dut orien alde, manatzen dezun guzi-

guzia. Ez dezu, ez, zer begiratu nere nekeetara;andienak ere pozik artuko ditut nik, zuri gizonenzorrak pagatzeagatik, eta baketan geldi zaitezenzu, nere Aita maitea, nik maite ditudan mundu-ko jende guziekin.

Orra, bekatari txarra; orra, zugatik gaur gureJesusek bere Aita Eternoari erraten diona. Etazuk Jesusi ordañez bezala, zer erraten diozu? Zerdakit bada? Nik erran bear nikeona da: eskerrak,eta eskerrak zuri, nere Jesus maitagarri onegia!Orrelakoa zu ez izatera, nola zuk ar zenetzaken,gu bezain ume txar galduakgatik artu dezunadinbat neke ta egiteko? Ez dakit nik gaur zernegiken, nere onean zuk aldi onetan egitendezunagatik! Ona ni, nere Jesus maitagarria,nere aldetik prest, eskerdun onaren eran, zuknai dezun edozein gauza egiteko. Zer nai dezubada dagidan nik, zor dizudan amorearen alde?Zure eskuetan uzten dut orretarako nere biotzau; esku beretan uzten dut nere adimentua; bai,ta nere oneste ta nai guzi-guzia ere.

Guzia da guti, zure amoreari nik zor diodana-ri eranzuteko, ta nere oben gaisto ta zor andienalde! Lenago nik ezagutzera, orain adiña bazen

ere, zer gauza den oben kulpa, ta oraindañokonere gaizkia, ez nuen egiñen, ez beintzat anbes-tetan; ez, eta bein ere! Egiñak ez dute, eginnituelako damua beste zuzenbiderik. Damu dut,bada; ta ziñez alere! Ta damuko nuke, nere biziguzian gaizki bat baizik egin ezpanu ere. Orrabada, Jesus maitagarria; orra, nere egin guzienalde, gaur egiten dizudan present txarrekinbatean, oraingo nere urriki au ere; ta, berrizorrelakorik ez egiteko gogoa. Gogo au ereZugandik datorkit niri, nere beste gauz onakbezala; ta, gal ez dezadan, indazu zere laguntzata grazia; baita lengo nere utsen barkamentuaere. Ori eskatzen dizut, itzez ta biotzez erratendizudala: Nere Jesukristo Jauna, etc.

XXVII.garren OTOITZ-GAIAKANDELARI EGUNEKO GAUZAK;

ETA ORIEK ADIRAZTEN DIGUTENA

A.Simeoni, ta Ana profetiari

Kandelari egunean Jesusekin gertatua; ta Jesusen gogoa

ezagutu nai dutenak egin bear dutena

Jendez ongi beterik arkitzen zen Jerusalengoerria Kandelari egunaz Jesus ara zenean. Angoelizan ere anitz izain ziran, Jesus an bere presen-taziora sartu zeneko; ta alaere etzuten ezagutunor zen Jesus, bik baizik. Orien izenak ziranSimeon ta Ana: ta orien bizitza, Ebanjelio san-tuak diona.

Arkitzen zen orduan Jerusalenen, dio Ebanje-lio santuak, Simeon zeritzan gizon bat. Gizon au,bati ere bidegaberik egiten etzion gizona zen; ta

denbora berean Jaungoikoaren beldurtia, taJaungoikoren legeko gauz andi ta txiki ziranakzuzen egiten zituena: ta orregatik zen gizon san-tua ta, Espiritu Santua berekin zedukan gizona;edo grazi anitz, eta zeruko argi ta atsegin andie-kin arkitzen zen gizona.

Gizon on oni, egun au etorri baño len agertuzion Jaungoiko maitagarriak egun onetako Jesu-sen presentazioa; ta Jesus elizara zeneko, anzegoen Jesusen begira. Apaiza zen gizon santuau; ta, Jesus an agertu orduko, ezagutu zuenberak uste zuen Jesus bera zela. Artzen dubereala bere besoetan (zenbat atsegin ta kon-tenturekin, nork adirazi?) ta, erraten dio biotzez,nork daki zer? Ekusi zazu zer erran zezaken one-lako aldian gizon santu batek; eta gizon, berebizitza guzian, edo nork daki zenbait urtez, Jaun-goiko-aur onen begira zegoenak!

Jaungoiko-aur au bada bere besoetan ekusizueneko, asi zen Simeon itzez erraten, Ebanjeliosantuz guk dakiguna: Ez dut Jauna, zion, ez dutzer ekusi lur gañean, edo mundu guzian, ekusiezkero besoetan dadukadan nere Salbatzailea.Onen begiera nengoen ni, joan den aspaldiko

denboran; etorri da nik au ekusteko denbora; taau ekusteak eman dit, munduan izan nezakenatsegin ta kontenturik andiena. Balekite mundu-ko jendeak nor den, nere besoetan dagoen Jaun-goiko-Gizon aur-egin au! Au da, mundu guziariargi-egi egitera datoren gure Redentorea; ta au,artu nai dutenen onra ta gloria.

Ordu berean agertu zen an Ana profetisa; taezagutu zuen onek ere, gizon santu Simeonekbezala, bere Redentorea; ta eman ziozkan eske-rrak eskerren gain bere etortze era ain maitaga-rrizkoagatik, eta, ezin idukiz, edo ezin gordezbere Salbatzalle-Jesus ekuste onek eman zionatsegin-kontentua, asi zen itz egiten, ta agertuzien an arkitzen ziranei, nor zen an orduanguziak ekusten zuten aurtxoa.

Zer andre zen zorioneko andre ekusle au? Auzen, zazpi urte baizik ezkontzan egin etzituenandre bat. Au zen, laur-ogei laur urteko alargun,bizitza garbizko bat. Andre alargun onen lenbizi-ko egitekoa, edo egitekorik andiena, izandu zenbaruz ta nekez bere burua, edo bere pasioneakeskuratzea; eskez, ta otoitzez bere Jauna palaka-tzea, gau ta egun, ta beti bere Jauna serbitza-

tzea; al zuen guzian, ta guztiz maiz elizaratzea,ta ango gauzak zuzen egitea. Gisa onetan iraba-zi zuen andre on onek, Jesus elizan agertzenzenean, au ezagutzeko argia.

Ekusten dezu zeintsu diran, edo nolakoak,Jesus ezagutzen dutenak? Ekusten dezu nondikartzen duten, zuzen dabiltzanak, Jesus ezagutze-ko bidea? Orien bide on zuzen onez ibilli ote zarazu ere oraindañoko zere denboran? Ez ote diozuzuk norbaiti egin izandu bein ere, niork zuri egindizazun nai etzenuken gauzaren bat edo bertze?Eta zer eran ote zabiltza zu, egungo egun bere-tan ere? Ongi zatoz zu zere auzoarekin, ta lagun-urko guziekin? Beti ere zuk ez diozu nioiz egitenbidegaberen bat edo beste? Zurekin arkitzendiran, ta zu beren begietan zaituzten guziak kon-tent arkitzan ote dira zure pausu guziez, edozure ibilleraz? Niori ere egin ez diozu zuk nioiz,ongi ez dirudien zer edo zer?

Bistan dituzu beti zuk, eta beti zere begietan,zere uts egiñak, zere obenak, eta kulpa guzi-guziak? Damutzen zaitzu zuri, oriek ekustendituzunean, oriek bezain gauz itsusi gaisto gal-garriak egin izanduaz? Berriak egiteko, edo

lenakgatik zerua galtzeko beldurrez zaude zugau ta egun, edo noizean bein badere?

Zere Jaun ona gogoan dezula, ta ari atseginegiteagatik, egiten dituzu zuk zere gauzak?Guziak dira zuzenak? Guziak ongi diruditenak?Guziak garai onean, ta bear den eran ta denbo-ran egiñak?

Espiritu Santua zerekin ote dezu zuk beti?Maitatzen dezu zuk ziñez zere Jaungoiko maita-garria? Galtzen ez dezu zuk bein ere zere Jaun-goikoak emanikako grazia; edo bizi oi zara zubekatu andirik beintzat, egiten ez dezula; ta,txiki bat egin orduko, eskatzen diozu zere Jaun-goikoari bere barkamentua; ta erne zabiltzagerozko denboran, berririk ez egiteko? Zeregogoz, ta Elizaren manurik ez denean ere, baru-tzen zara zenbait aldiz, edo kentzen diozu zukzere buruari, ar lenezaken janaritik, edaritik,lotik, edo asedetetik, zer edo zer?

Egiten dituzu goiz-arratsetako zere otoitzonak? Bazoaz elizara egunoro, edo al dezun aldiguzietan? Elizan, etxean, edo non edo non ekus-ten dituzu zuk zenbait denboraz zere zorrak,

Jesusen nekeak, eta zuganako zere Jaunarenontasuna?

Ori zuk egitera, izain zara zu, bai, zere Jauna-ren ekusle onetatik bat; izain zara, bai, Ana pro-fetisaren, ta gizon santu Simeonen zeruko lagu-na; ta zuk errain diozkatzu Jesus maitagarriari,ara baño lenagotik ere, ta komuniatzen zarane-tan, nork daki zenbat gauz eder, ta ederki; ta zukegiñen dezu, alegiña, ezagutzen dezun zereJesusen berri ona banatzeagatik; ezaguturik, zukbezala maita dezaten gañerakoak ere: ta zuribere denboran gertatuko zaitzu, Jesus onarekindabiltzanei gertatzen zaiena, edo beraren glo-rian zuzen sartzea. Ala gerta dakizula. Bai arren,bai!

B.Jesusen Amari

egun onetan gertatua; ta Jesusekin dabillenari

gertatu oi zaiona

Etzen kendu oi Jesusen aldetik Jesusen Amamaitagarria. Jesusen aldean arkitu zen, Jesusek,Aingeru batek emanikako berriarekin artzaiakbillatu zituenean. Jesusen aldean zegoan AmaBirjina, Zirkunzisioko Jesusen nekeei begira.Bere Jesusekin zen Ama Birjina, goiztar irur erre-geak Jesus ekustera agertu ziranean; ta an zenAma Birjina Jesusen Presentazioan ere.

Begirozu, Ama maitagarria! Begira, zer egi-ten dezun! Orrela bazabiltza, ta Jesusen orrenaldean beti zu arkitzera Jesusek ezezik, izaindezu zuk ere zere kezka ta naigabea!

Au adirazi zion, gizon argitu san Simeonek,Kandelariko, edo Jesusen Presentazioko egunonetan; bada, oraindik Jesus bere besoetanzedukala, erran izandu zion Ama Birjinari: Ekus-ten dezu, zere Seme Jaungoiko-gizon, Jesus mai-tagarri au? Bada au dela medio, edo onegatikanitz izain dira Israelko jendeetatik (bai, tamundu guzikoetatik ere) zerurako diranak; bañabertze anitzek zein ere den ez ezagutu egiñendiote: ta, ori deusez bat bailiz bezala, guztizbegitan artuko dute, zenbaitek beintzat; eta egi-

ñen diozkate munduan diran bidegabe ta txarke-ri guziak.

Zuk zere Seme on onekin ibilli naiko dezu,oraindañokoan bezala; ta ekusi bearko dituzuSemeari egiñen diozkaten kontrako gauzetatikzenbait badere; ta maiteegi dezu zuk zere Semeau, ekusten diozkatzun nekeak zeretzat ez artze-ko. Andiak dira, bai, onek eraman, ta zuk ekusibear dituzun txarkeri-neke-tormentuak; etaoriek ekuste berak utziko du zure anima ezpatazbailiz bezala, damuz, urrikariz, ta penaz josia.

Au da gizon ark Jesusen Amari aldi artanerran izandu ziona; ta au gero denboraz JesusenAmari gertaturikakoa. Bai: Jesusen Amari gerta-turikakoa; bada Jesus badoa bere Aitaren manuzEjipton gordetzera, bere Amarekin doa; tabidean dabill Ama, ta Ejipton dago, Jesusen bide-ko, ta ijitarteko penak ongi penatzen dutela.Andik datorrenean, ta gerozko denboretan ere,Jesusen Amak ekusten ditu Jesusen nekeak; eta,bereak bailitu baño geiago illuntzen diote Amaribere biotz minbere maitaria.

Elkarrekin itz egiten zutenean Ama birjinaketa Jesus maitagarriak, zenbat aldiz agertuko

ziozkan Semeak Amari bere Pasioneko neke-izerdi, odol-isurtze, ta gañerako tormentuak? Etanola adi zitzaken Ama Birjinak bere Seme mai-tearen neke-tormentu, onen arrigarriak, biotzaguztiz penatzen etziotela, ta negar ederrak isurigabe? Birjin-Amak ekusi zuenean, eskribak, fari-seotzarrak, eta beste anitz gizatxar galduk oniketzutela, aren Seme Jesus galdurik edo illik utziartean, zenbat illuntasunek artuko zioten berebiotza, zenbat estutasunek eta zenbat naiga-bek?

Judasen Jesus saltzeak; eta saltzea Jesusezer-ez batean, edo ogeita amar diru zikiñetan,nola estutuko zion Amari bere anima? Aditu zue-nean Ama berak, Jesusi gaizki nai ziotenak lotu-rik zekartela Jesus Jetsemanitik Jerusalena; taekarri zuten gau berean juezez juez, ta tribuna-lez tribunal zerabitela, lenbaitlen, gaistagin arri-garri bat bailiz bezala, bizia kendu naiez, zer dar-darak, zer ito-naiak, orduko Birjin-Amaren barre-neko itonai-dardarak? Aditu zituenean, gau artanJesusi egin ziozkaten irriak, istak, eta txarkeriak;aditu zituenean bigaramun goizeko azoteak, etaarantzez burua urratzea, ta nola, Jesus utzirik,

artu zuten Barrabas Jerusalengo jendeak, zerpenak, zer kezkak Jesusen Amarenak?

Atozea: goiz berean etzuen Amak ekusi bereSeme maite Jesus maitagarria, aranzazko koroakbere loak eta buru guzia urratzen ziozkala, odolazeriola, indarrik gabe, gurutzetzar bat soñeanzuela, an jaiki, emen erori, ta borreroak tirakazeramatela? Etzuen ekusi izandu, Kalbariokomendira zeneko josten ziozkatela iltzez Jesusigurutze batean bere bi eskuak eta oñak; etagurutze berean goiturik utzi zutela, nork dakizenbat milla personen artean, orietatik anitzistaz, ta blasfemiaz zegozkiola? Etzuen ekusiizandu, nola zegoen an irur orduz oñazez betea,odolez ustutzen, ta, gizonek eraman dituen tor-mentu ta agoniarik andienetan? Eta, au guziaekus zezaken Amarik maitarienak, Semerik mai-tagarrienari begira zegoela, penaz erdiratzekopuntura gabe?

Zer izain zen bada, Ama berak ekusi zueneangero, soldadu batek Jesus berari lanzaz urratzenziola bere bularra; ta, biotza zulaturik, atera ziolaan gelditu zen odol gutxitxo bat? Zer izain zen,gurutzetik jaitsi, ta bere besoetan ekusi zuenean

bere Seme maitagarriaren gorputz illotz-urra-tua?

Ta zer, au ere obian sartu, ta itzuli zeneanbere zokotxora, an Semearen neke izerdiak, tor-mentu gogorrak, eta eriotz arrigarria gogoanzerabiltziela, bere naigabeak, bere aiak, eta berepenak eta penak berritzera?

Zer izan ziteken, Jeremiasek diona baizik?Itsasoan ur gazi adiña oñaze damu ta pena arki-tzen dira (dio Jeremiasek) onen anima maitala-rian! Orregatik ez deritzat anitz san Bernardokdiona, dionean, Martire baño, geiagokoa delaJesusen Ama, Jesusekin zebillela, bere animanekusi zuenagatik.

Eta zer diozu zuk, Jesusen umetzat zereburua dadukazuna? Zer diozu bada, edo zertanzaude? Jesusen ondoren bazabiltza zu, Jesusberaren Ama bezala, izain dezu, bai, zuk ere zereraman ta zer ekusi! Mundu eroarentzat erake-riak dira Jesusen gauza guziak; eta ista ta burladu munduak orietan sartzen diranendako. Etsaigalgarri-galduak ezin ekusi du Jesusen gauz orie-tatik bat ere. Alegiñean urratzen ditu, gauz orre-tarako bide guziak; eta, besterik ezin duenean,

gogortzen ditu egin bear diran gauzen gaiak; etakentzen die, berez ekarri lezakeen ezti ta konte-tu guzia. Lurreko gaistoak irriz egoin dira, ta ista,ta ista, zu zere Jesusen gauzetan ekusten zaituz-tenetan: ta gañerakoetatik, edo on beretatik ere,zenbaitek beintzat, onez ustean, emain dizutebein ta berriz, ta askotan ere, zer-ekusi edo nai-gaberik asko. Ekusi zazu bada zertara zoazen.

Ekusia dadukat, bai nere Jaungoiko maitaga-rria; ta aspaldi alere, ta guztiz ongi: ta, au ekusita ere, Jesusen ondoren ibilli nai dut nik, bizinazaño; naiz neka nadilla nekatu alean, ta nereindarrak eraman ala. Nere nekeak gañez eginbaño len Jesus berak emain dit, bai, bere eskuata laguntza; bai, ta noiznai ere, nik eskatu ezke-ro; ta berak orduan aterako nau ni (ta aterakonau guztiz aisa) nere neke, ta lan-pena guzienartetik. Eta, Jesusen ondoren nabillela, garaitzenbanau ni nere nekeren batek, pozik emain diotnik Jesus nereari nere bizia; ta emain diot orda-ñez bezala; edo len nigatik berak (eta niri orreta-rako deus zor etzidala) eman izandu zuen berebiziaren alde. Zorioneko umea ni, egiten badutau, orain diodan eran, ta ill arte guzian.

Fili, concupiscens sapientiam, conserva justitiam,

et Deus praebebit illam tibi.Eccli. 1. 33.

Jakin nai dituzu zuk, Jesusen umea, zere Jau-naren gauzak? Nai dezu zuk, dizun zuri zereJaungoiko maitagarriak bere zeruko gauzen zer-bait berri? Zabiltza bada zuzen-zuzen zeru bere-ko zere bidean, edo zabiltza ongi ta garbiro; taorretan ibilli gogo badezu, ez da besteri zer-egin,zuk zeretzat naiko etzenuken gauzarik batere:ta, egiten dituzunak, egizkitzu zere Jaunarengogora, ta alik ongiena. Ori zuk egiten badezu,izain dezu, bai, nai dezuna: ta zere Jaungoikoakemain dizu argi eder, ta jakinde garbi luzea.

A, baña itsu bat bezala bizitu naz ni orainda-ñoko nere denboran, nere Jaungoiko maite argi-gillea; ta bizitu naz, zu nere gauzetan ekusi erebage! Bada nik ez ditut artu izandu bein ere nerenaigabeak, nere txar-aldiak, nere eritasunak, etagañerako nere malurrak bear zen eran, edo nereJaunagana zeramaten urratsak edo pausuak

bezala! Ez nabil berez, bear den bidez ta zuzen!Uts egiten dut berez lagun urkoekin, edo nereJaungoiko maitagarriarekin!

Bai noski; ta, nik uste baño anitz geiagotanere! Zentza banendi ni orain badere! Egin bani-tza gaurgero nik, nere Jaungoiko maitagarria,zuri dagozkizun nere gauza guziak, eta nereauzoko ta lagun guzien gauzak ere! Orduan bai,zuk, nere Jaungoiko maitea, agertuko zeniket,ongi izateko nik jakin bear nuken guzi-guzia! Auikasi naiez nago, nere Jaungoiko maitagarria,nere gaurgeroko gauza guziak era orretan egite-ko. Erakus zadazu arren, dagikezunak bezala; taindazu, nere gauza guziak zuzen egiteko ta zuziñez maitatzeko, zere laguntza ta grazia. Baiarren, bai!

Humiliare Deo, et expecta manus ejus.Eccli. 13. 9.

Jaungoikoak ezin ekusi ditu biotz arrozkogizonak eta jendeak. Oriei gordetzen diezte gureJaungoikoak, agertzeko daduzkan bere gauzak.

Gizon umillak dira, gauz oriek ikasten dituztengizonak. Jerusalengo fariseotzar ta eskriba arro-ak, eta antuste eroz beren buruak beteak zeduz-katen orduko gizonak, etzuten ekusi Jesus berePresentazioan, Simeonek eta Ana profetisakbezala? Bai; baña ez nor zen ezagutzen zutela,Ezagutu zuten Simeonek, eta Ana profetisak?Oriek bai. Zergatik ote? Zeren baruz, otoitzez, taJaunaren beldurrez umildu zituzten berenburuak.

Oraindañokoan ez bezala, nai dezu zuk orainezagutu zere Jaungoiko maitagarria? Orretarakobeititu bearko dezu zuk zere burua. Begiratubearko diezu bein ta berriz zere obenei. Ekusibearko dezu zer dan orien alde zor zaitzuna, edozer sulezea. Begiratze au zuk zuzen egitera, eku-siko dezu nor den, zein ona den, ta zein maitaga-rria zure Jaungoiko Jesus ezinobea; bada zugaldu-lekuan, zure oben galgarriei zegokeenbezala, zure zorren alde sartzen da gaur Jerusa-lenen aur egiñik, eta elizara doa, Aita Eternoakzer manatzen dion aditzera.

A! nere Jesus, ona baño obea, ta umilla bañoumillagoa! Alketurik nadukate ni, ta lotsaz bete-

rik oraindañoko nere arrotasunak, ta antustegalgarriak! Lurpean sarturik egon bearra nintzanni aspaldietako denbora guzian, nere bizitzalizun ta ibillera gaistoagatik; eta, anbat bekatuloi izugarri egin ondoan, deusez bat egin banubaño lotsa gutiagorekin agertu izandu naz nizure begietan, ta ibilli naz gero ere arro tazuzen! Ez dakit, nola ondaturik ez nadukazun,nere Jaun andia, lenbiziko nere bekatu itsusitik!Zure onegia, nere Jesus maitagarria! Berandubada ere, ezagutu dut nik gaur nere oraindaño-ko erakeria! Indazu arren onen barkamertua: taindazu, umil, ta zuk nai bezala, gaurgero bizitze-ko grazia. Bai arren, Jaungoiko maitea, bai!

Vide, Domine, quoniam tribulor... Subversum est cor meum in memtipsa:

quoniam amaritudine plena sum.Thren. 1. 20.

Begira, Jaungoiko maitagarria, begira Jesusi!Ekusten ez dezu zuk non arkitzen den, edo noladagoen, zure Ama maitagarria? Zuri ongi naiez,

au zurekin dabil beti: ta orra ortik datorkiona:gurutze gogorra, kezka, ta nekea! Bai, dio Profe-taz; arazo andiak dira, ta naste gogorrak, nerebarrenak ekusten dituenak! Gain-bera biotz auirauli balirate bezain oñaze ta neke andiekinarkitzen naz ni; ta miñez, ta naigabez beteriknago, nazan guzi-guzia! Zure nekeak dira, nereSeme maite Jesus, zerorrek dakizun adiña pena-tzen nauten nekeak; eta dira, neke barrenekokezkez ta urrikarriz, erdi bi egiteko eran naduka-tenak!

Penen gogorrak nonbait, Jesusen Amarenpenak! Nondik datozkio, baldin badakizu, obenikbageko Birjin-Ama maiteari onen pena gogo-rrak? Bere Seme Jesusi laguntzetik! Jesusek ala-baña ekusi nai ditu, bera bezala, bere lagunak;eta Jesusi lagun egiten dionak zerurako bizitzan,eraman bearko ditu Jesusen nekeen erakonekeak. Bai; artzen badezu zuk, Jesusen bizitza-ren erako bizitza, beraren Amak bezala, izaindituzu zuk ere arenen erako zenbait neke takezka. Baña ez da zer izutu orien etorreraz: badaaituko dira noizbait emengo neke andi-txikiguziak; eta artzen badituzu zugatik Jesusek era-

man zituenen alde, ekarriko dizkitzute betikokontentuak, betiko atsegiñak, eta beti-betikogloria. Nork utzi naiko ditu bada, galdu txar erobat ez izatera, onenbat irabazizko kezka-nekeak? Nik ez beintzat!

Naiz bai, bada, Jesus maitea; naiz neka nadi-lla neka al adina, zarekin nabillenean, zurekinibilli nai dut nik bizi nazaño. Ala lenago ez ibilliaz;ta, ez-ibiltze onetatik etorri diran nere utsez, dutdamu ta urriki, ta ziñez alere! Barka bazentzaguziak! Eman bazenezat, berriz bat ez egitekograzia! Ori eskatzen dizut, itzez ta gogoz erratendizudala: Nere Jesukristo, etc.

Cui comparabo te, vel cui assimilabo te, Filia Jerusalem? Cui exaequabo te, et consolabor te, Virgo Filia Sion.

Thren. 2. 18.

Non arki dezaket nik zure parerik, Jerusalen-go Alaba-eder, ongi mindurik arkitzen zaran Amabirjina? Tristuraz beterik sartu zen lengo bateanBelenen Noemi, bere erraña Rut alargunarekin.

Baña aren tristurak ez dute zer-ekusi oraingozure tristur-min andiekin! Tristatu zen Noemibere bi seme galduagatik; eta zuk galdurikakoJesusek balio du, bi milla semek eta mundukoseme guziak baño anitz eta agitz geiago; ta, amaguziak beren semeak baño, askotan maiteagozenuen zuk galdu dezun zere Seme Jesus maita-garria!

Non idiroko dut, naigabez, ta nekez beterikarkitzen zaran Ama birjina, zure penak zerbaitarintzeko, atsegin, belar, edo bideren bat? Ez etamundu guzian ere! Emengo arin-bideak eta gau-zak baño luze-andiagoa ta zabalagoa da zurebiotzeko pena; pena da alabaña, Jaungoiko-gizonill baten Amari dagokan bezalakoa!

Bada, penatzen zaran ezkero, Ama maitaga-rria, ta dakizun ezkero nik, naiagatik, ezin dagi-kedala deus bat zure penak arintzeko, egizu zuknere alde ta gure onerako egin dezakezuna; tazere penakgatik sar gaitzazu gu ere zure ta Jesu-sen penetan, edo utz gaitzatzu, geren bekatuzpenatu zaituztegulako damuz ta penaz beteak;bada bein neke-penak dira gure oben ta kulpagaistoakgatik!

Ai, nere Ama maitea! on au atera baneza nik,nigatik izandu dituzun zere neke-pena gogorre-tatatik! A, bidenabar ar baneza nik, zu nigatikpenatu zaralako pena andi ta naigabe bat! Gerozusteko nuke, bizi bear dudala uts-bideetatikurrun, ta pena berrietarako gairik ematen ezdudala. Ar nazazu bada arren, Birjin-Ama maita-garria, bere gaizkiez urrikiturik arkitzen den umetxar bat bezala; ta lagun zakizkit erdisten orainnik adirazia; ta, zuzen bizitzeko bear dudan zeru-ko grazia; baita orain itzez ta biotzez erraten ere:Nere Jesukristo Jauna, etc.