غتبسلا لضفلا حب ضب رلا ز ونlaes/upload/editor_upload/file/منهج...437...

46
437 السبتغفضل البحبض نوهز الر أو: الضورث الؼبنج1 . نلدنجرحز سؼحغر ط ج ػس رسإ ىرجءذ ا: 1 ) س ؤشحشسؾ دظهسس شػرسر جرػر جح يؾ ن ػدجح : - ج جػس ءط ج ؿـحرم جحرجزج سض س نشد جىظح ج ػدر جرػ رح شحش جسـ سل ؤـو ج شخرجػ نج شردر جد سرر غ شرحنج ررغر حرجز جج حزـ ج ؽ، د شػس سي سخظط ن. - ج جػس ئ ؿـحرم جحرجزج سئرغر جدح ج ػد نح رصحر جرػ جذ اسسيحل ج ه حدذ جذ جثو ن ؿ د درجشسسحدـر ا ؤ. 2 ) ح طح ج ؤشحشرجند د جغػح سإصرج: ح ح سر جشهرط جح جدػر جسإص ج شحديح نرششحط جحج حد حز نحغر ط جح حكر ظ. ىد رخر جرز د د ذر دشدحدػرخ جحء نسرذ ج ؤصس سدرسدجرس ج ؾشرسضحر ج خ جرزلر ج دحـج حزحغر جحدس . سضسز دشدخ جذ رحدـر جظح جس ؿحذ جر ؿحسح ـ جل خحط، دضرسردج سـحؼ ـرظحر ج درر ج( A.U.B. ) ررر جحدـر جظحج ( L.A.U. ) جل ن ػػرخ سرذ ج. سسإصرجرسحخ جـسحظحج ررج رزر جدرشط جدرجرذ دحغر دح. 2 . هداف الؼبنج ا لنوهز النبدثحزحغر ردجم ؿحشر ؤ خدذ ؿظدط جحز ج ظ ( ط205 .) ح اذج ؤخذصحلل ج شد ؿظ لدم ج ج: " 1 . ا جسي ػظطحء جد ؿدجدج ،يدع ج ررس ح ؿ دجدبض الرلسخد ل، طذج ج دريحظد ج ج . خػح جح ؤ ح دجث ػحهس ظحل ج ظخ ؤ ذ : در ،ل ئ ،خ ر ، ـ ، خ ،ىؾس ،ض ،د ظر ،ل ػ ،دضح . "

Upload: trinhnhi

Post on 05-Jul-2018

238 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

437

الفضل السبتغ نوهز الربضبح

الؼبنج الضورث: أوال

نلدنج .1 :ا ىرجءذ سإر ػس ط جرحغحز سؼر

:ح ػدج يؾ ن حر جرػر جسشػر سسؾ دظهس ؤشحشس( 1

جط ءجػسج - ضس جحرجز جـحرمؿ ػدح جألىظ جشد ن سشغ رد سر جدرشر جالخرجػ ن شو جـل ؤ سسـ جألشحش حر رػر ج

.ن سخظط سي سشػ، دؽ جـحز جحرجز جغررر جحنر ئجػسج - ح ن ػدح جألد جغرر سئ جحرجز جـحرمؿ

.ؤ ا سحدـر درجشس د ؿجثو ن ذ جحدذه السيحل جسذ ا جرػر جصحر جحط جهرشر جس ح ح : سإصرج جغػح درجند ؤشحش جحط ح( 2

ىد . ظحكر حط جرحغحز ن دح جحط جالشحشر نشحديح جسإصر جػد خ جالسضحر جشرؾ دجرس جس سدرس ؤصحء نسرذ جػرخ جدحر دشد ذدرز در جألخر

جذ ؿحس جظحـر جدحر ذ دشدخ جسضسز. حدس جرحغحز جـ دحلر جإلزر( .A.U.B)جألرر در جظحـر سـحؼ جسردر دضل خحط، جـ سح ؿحر

جظحـسح جألخرسح سسإصرج . سرذ جػرخػجل ن( .L.A.U)جظحـر جدحر جألرر .دحغررذ دحدرجط جدرشر جإلزر جألرر

لنوهز النبدثاألهداف الؼبنج .2 (.205ط )ظز جحط جظددذ ؿ خشر ؤدجم ؿحر رحغحز

:جدم جألل ظؿ شدل جصحل اذج ؤخذح، لالسخدالل الربضدجد إلؿح سر رع جيد، جؿدجد دحء جػظط سيجإلا . 1"

ذ ظخ ؤ جظحل هسػح دجثح ؤح جػحخ . جيحظد جدر ذج جطل، در : خ، ئ ، ر ، ـ ".ضحد، ػل، ظرد، ض، سىؾ، خ

438

ؿدجد دحء جػظط جإل" :ؤ نسشحءح ؤ جدم جـح ن ذ جهيرذ؟ ن ذ جح ؤ ؟"ؿدجد الشسدالل جرحغجإل" ن ؤ ؟"سر رع جيد"ن ؤ ؟"سيح

ظسـر؟ ال س جظل اح اال اذج ح "يحظد در" ظد ظجدح دل جضسرجػح سػيو

".در …، ظرد ضحد، ػل: جظحل هسػح دجثح ؤح جػحخ "ا سهػظح دىيح غح جألنـحل جألخرذ د ؤ ذ جألنـحل سضل سحرذ ؤدجنح سـد

هحر سحرذ صحصرا جحدذ جدػسر سحرذ ؤخر شر خدر ؤػد جألدجم جـحر .ظخ ؤ سػظل ؤ شـ جػحخ السالح

ؾ جزدحد سسرر، ظدح جالػؼحز جشحديرشر جشسـرغح ظحكر جألدجم جخ اذج .ن جـحز ح جسيح دم ؿح ا جدم جذ ػرد

األهداف الؼبنج للنوبهز واألهداف الؼبنج لنوهز نبدث الربضبح .3 :ؿسيش جألدجم جـحر حط ا

.جألل سـو ددحء ضخظر جهرد - .ـو دس ججػجصح س -

دحالسزج دحلر جـردر اسيحح سسغ جألدجم جسـير دس ججػ جػدج سـو دح ؤ . ؤ ذج جدم سظل دحدذ جلر جـردر ال ض"(. "جدم )لر ػر رشر

لر سـ جألدجم جـحر حط هسرع ؤ سهػط زجر ظؾ ججد، ظد ؤنبذج ح . جرحغحز سصر ضر، ديدر ح سـو سػيو ؤدجم سـ جرحغحز ؿ جشجء

جدجرس جرشر جخحظر ظؾن جصحر جسشػر سن جرػسـ جرحغحز س م ح ؤ ػيو ن، ؤغح ن جػيس جأل جصحر جالدسدجثس س ذدحلر جألظدر ىد

م ؟جألدجم جخشر سـ جرحغحز دلر ؤظدر ال سيح جسذ ىد ال سيح ؤشسحذ :ط جرحغحز جس سسػخ جسذ ؤ جخشر ح ؤ ػيو جألدجم جـحر

ل، در (1 خ، ئ ، ر ، ـ .ػل، سىؾ، خ .حزـحط جـ ……ششل، ( 2 .جخ …ه رز جظط، ـدر ؿح ضهح خػح (3 جسرسخ جالشظح جدجخ ؼرحز (4 ػدش ىدرس ؿ جإلددجؽ ص …

دإر لر ؿ جسذ ؤ سجظل ؾ ز ؾ جحدذ ؾ ـ؟ دلس جأل ؟ ثزدـد دح ه ظغ ن جألدجم جس جرسجـردر ؤ دحلر جألظدر جس سح

439

ا ىغر لر جسدرس حدس جرحغحز جـ ن دح ن رػر جسـ جألشحش سسػخ درجشر ظدر سدسـد دح ؿ جشحشر جألنحر جشدير ؿ ؿيد ،ىغر سردر دحسحز

ؤ س ال دد ،جالشسرجر دحسخحذح جيط ججىم جسـسر جس ال ظد جرحغ ـح .غؿح خ ؿ ػ جسرد

األهداف الخبضج لنوهز الربضبح ف النراحل. 4 :ط حدذ جرحغحز ن جظحالز جسحر رسػددز جألدجم جخحظيد جالشسدالل جرحغ (1 ػل جشحثل (2 جسجظل (3 جهغحء (4 جـدد (5 جيحس (6 جإلػظحء (7

جرجػل جػيحز دحشسصحء ظؾجظحالز جشدـر جغؾ ؤشحشر ن ذ سضل .ن ال دخل غ جغؾ جػير جأل جرػر جالدسدجثر( 7)رى ججظحل

رػر ح ؿدج رػدد جحض ؤدجنح خحظر ل ػير جػيحز دظهنح جصالصلهل ،ػدد ؤدجنح خحظر ل نرؽ جهرؽ جألردـر ن جشر جحثر ػش جسـ جصحر

ا ذ جألر دحشدر ،جألدجم جخحظر شر جأل ػش ػس جحدذ نح ضسررج ذج جإلشححز جـ، ال ظد سدر شر جصحر ػش ػس جحدذ خسم ح د نرؿج

ؤ س جألدجم جخحظر دل نرؽ سصل غح جألدجم جخحظر جـحثدذ جألر جح ش لحر ط 222جؼر جظردذ جرشر ط )جخحط دذ جهرؽ " سدرض ػس جحدذ"ا (.غح 238

النحخوى . 5درجز جسذ، حشدر ظحػر، ػزر جسيش، سرجؿ ى سـسدر حط جرحغحز

سيد جـحرم جحرجز جرحغر ؤس رػر جسـ . سششر سح جسششلجألشحش ح ه الخرجػ ن شو جـل، شغ جظزء جسـو درػر جسـ جصح

دسحدـر درجشر ظحـر سخظظر ذجز ػحدؾ ؿ ؤ ؤدد نو ؼح سهرؾ رجؿ ؤس .ئالز جػحخ ىدرجس ن حدذ جرحغحز

440

طرائق الخدرس وػدد الحضص النلخرحج. 6 جػرير جحضػر سسػخ جسذ جيررذ ن جحط ػرير جسدرس ( 1

ال سػديح دػذجنرح ن ،ذ جػرير، رك ؤسح جػير .جسضحم جـر دهشـدذ جؿسدحرجز ح ؿد رجؿحذ ؿدد جػظط جخظظر إلظحز ػس دـع جظهم

جه جـو ؿ ،خحظر ن رػر جسـ جألشحش ،جحدذ ـد ىدرذ ـؼ جـجخسحر ضحػحز جس سظ جسذ ػ جالسضحم نألدجم سـ جحدذ ذج ئصر شدح

. جسهر جشحط جحدذ ن ظؾ ظهم جػيحز جسـ جألشحش ىد دز ؿ ا (2

150الػؼ ؤ ؿدد جألح جهـر ن جشر جدرجشر . ػظر 150ؤشحس احثح ن جالسػححز جضرر جهظر جسشـحز جخػر س س سظػػح نس سظر. ػظر

حط ال سهذح غ جىز جػدد درجشر اال اذج ؟ ذج نب ذ جسالذ ن جظمح درجشح ددال 170ؤشدؿح ؤ ح ـحدل 34ح ؿدد جألشحدؾ جخظظر درجشر

ال احء جغؾ جحدذ سػيو جألدجم جػددذ دإجؿح جخسهر ن . ح 150 ألل حر ؤحر، خحظر ؤ ذ جحط ىد ظدرز دسزج جهسرذ جسدذ د ددجر سضر ج

.ؾ ىرجر زجرذ جسردر جيحغ دسـػل جدجرس جخحظر جرشر ن جألؿحد ظـحا جػظط جخظظر إلحء حدذ جرحغحز ن جشر جشحدشر جالدسدجثر (3

ؿدد ! ػظر 150 شزػظر 160 دػشخ جحط جسهظر جس ظدرز الػيح ػظر، ذج ال ه أل 160ػظر 25جػظط جخظظر حدذ جدشر

نبذج ح ؤؿػز . جغؾ جدشر ن جظم جشحدس سؿر ؤشحشر رػر جسشػر ذ جسذ جشسـحخ ػسجح دحسح هد جغؾ جدشر دضل شرؾ ن

ا جرػر جسشػر جس سض ػظظح ددرح ؤغح ىر ؿدد رىضثح، ش .جػظط جخظظر ح

. ال سػ جحدذ ن رػر جسـ جألشحش سرجرج ؼحرح، ن سششر دبػح (4ذ نبذج جشسصح جظه جألل جصح جالدسدجث، نبح ػؼ سرجرج غح دـ ؤ جس

:ؿ ذ صحال. سـرم ا ه ح ن شر ص شسخد ن جشر جسحر ؤ جس سح

ف السوج الذبلذج االتخدائج

.سـرم جسذ ا جزجر جيحثر ا جشسيحز جسـحدذ رشح سػييح

441

االتخدائجف السوج الراتؼج

رشح سػييح ا جشحنر د يػر سـرم جسذ ا جشسي جسجز .ح رش جشسي جسـحد ؿ شسي يػر خحرظ. شسي رشح

ف السوج الخبنسج االتخدائج

سـرم جسذ ا جشحنر د جشسي جسجز شسخدح رش جسجز .ؿ ضدر جسردؾ ؤ ددح

. رججػد سرر غح ؤ دإظ خسه ظػغحل جشحدو م ؤ جالػؼ ن جص .ذ اػد جزجز جظدذ ذ جحط

ع ذج جألر جزذ . سػؼ جحط ؤضػر ػددذ ألدجم جسـر (5 ح ؿن جظدذ حط ن ؤ ل ه درس سذ رنو دحشسخدج ن جشر هشح

جألر جذ شح ن سصدز جه هش ن ن خظحثظ ن ،غؿحز ؤخرجزجر جيحثر رشح ظػغنه جشر جالدسدجثر جصحصر صال ـػ سذ . جغؾ ؤخر

ذ ن ،ص شسخد ذج جه ن رش جشسي جسـحد جسـرم جح ،سػييحذ ،ض جردحؿ جشسػل جردؾ ػش زح خالل زجحح جيحثردرجشر ج

ذ جغؿحز سسضـخ ن . احل ردؾ ؤ شسػل دـر غـ سسح نح دحالش سسرجدػ دػرير ظدذ ػير .جألدجم جسـر سضل ؤضػر د ؤ سش

شر جصحر ا جذ ىد ؤصيز حدذ جرحغحز جـحثدذ ذ نح جغؾ ؿدد( 6 جشسػل اظحز اندحز جظـخ ، جرػر جسشػر( جظم جصح)

.ججغؾ جيررذ دـدد جػظط جخظظر ذ جحدذ نو جػرير جحضػرظذؿح ( جصحرجشر جأل )ضل ط حدذ جرحغحز ن جظم جـحضر ( 7

ؿ جصر ح ػس ،ن جشر جصحر جصحرظه جـ جإلشححز ضسرح ل .ن جشر جصحصر جصحر ز شم رنؾ ا ظم جدجخ جإلشححز

ط حدذ جرحغحز ن ظم جإلشححز جىل ح ز شم دح ػس .ؽ جالىسظحد جالظسحؽ ن جشر جصحصر جصحررنؾ ا نر

ح ط ظم جـ ن جشر جصحر نيد جػس ؿ صر ح ز شم رنؾ ؤؤ . نرؽ جالىسظحد جالظسحؽ ن جشر جصحصر جصحرا ذج جظم

ر سظحس ذج جغؾ ظـل ظم جالظسحؽ جالىسظحد ن جشر جصحصر ظهح كنح ؿدج ذ جشإر نب ط . حػر سالذ ح ئصر شدح ؿ سـ ط جحدذ

442

ػيو ـحرم حرجز ،جرحغحز ن جرػر جصحر سسؾ دسرجدػ سششل ػي .رحغر سشغ سذ دإ سحدؾ سخظظح ظحـح الثح سشدحس جرحغر ن جدرشر

ال ،ذ جالػؼر جإلظحدر ػل ػس جحدذ جألدجم جسـر ن جرػر جصحرسؾ جيل دإ ؿدد جشحؿحز جخظظر ل ظم جـ ن جشر جصحر نرؽ ؿ

ال ه إلؿػحء جحدذ ػشخ جػرير ،جػحذ نرؽ جالىسظحد جالظسحؽ ن جشر جصحصرذج ظد ؤ زحدذ ؿدد جػظط جخظظر حدذ .س سػحخ جحط دسػديحج جحضػر

:جرحغحز ن س جظهم ؤر ال دد دػش ظدغ جـدد .ػظط ظم جـ ن جشر جصحر 6ػظط ددال 7 .ػظط هرؽ ؿ جػحذ ن جشر جصحصر 5ػظط ددال 6 .رؽ جالىسظحد جالظسحؽ ن جشر جصحصرػظط ه 4ػظط ددال 5

ا اؿحدذ شد ػس جحض جسزؾ جظدد جغـ ؿ خالظر جألر سدد جألر جغررر ؿد درجشر حط ،جشجز جدرجشر زحدذ ؿدد جػظط

.جرحغحز ظدد

الخوافق: ذبوب

األهداف الؼبنج لخؼلم الربضبحوز األهداف الؼبنج للنوبهته خوافق ال .1ضخظر "سـد ا دحء صر شدـردنح حط جـضرؤ د ( 1)د جظدل

د . سهو ؾ ظؾ جألدجم جـحر ط جحدذ "سػيو جذجز" ح جػد ، "جهردسجنو دنح ؾ جألدجم جـحر "س ججػ"جألدجم جـحر جدحىر حط جـحثدذ ا

دإ ": سجنو ؾ جدم جـح حدذ "سر جذو جه جػ»جألل .حدذظـل ججػ "ؤح جصح ؤ . "جرحغحز ن نغال ؿ ح ؿح ذج نجثد سػدير

سدر جػحظر د "ذ ر ا نسجنو ؾ جدم جـح حدذ ج "درح ألر جسظح ."ؿحر ؿ درظر ؿحر جهحءذ دحػص ن حنر جحد

خؼلق/خالضج

اذ ظؾ جألدجم جـحر حدذ سظد ح رظـر ن جألدجم جـحر ط، ذ دجم جـحر جالػؼ ؤ جأل. س ؾ صالصر ؤدجم نيػ ذ جألخرذ جدحق ؿددح ؿضر

443

ح ذر ـد ا صالصر ؤر ؿحر . حط ال سسغ ؤ ر سسـو دحرحغحز (.ل)، جسظح ()، جرظد جـ (ؤ)سػيو جذجز، : حط

الخوافق ته األهداف الخبضج للنبدث واألهداف الؼبنج للنبدث .2 الحللج ألولي. أ

(: 2)جظدل د . جألدجم جخحظر حدذ ؤ ظـح سسجنو ؾ جألدجم جـحر حدذ ظر (. رذ جػدذ)دسرذ غـهر

ال ؤظدجء ح ن ( 5 ؤظل ) ظر جألدجم جـحر حدذ نب جص ح ".دسدر ػحظحز جظسؾ ؿح دحػص"جصحش جسـو ح جدم. جألدجم جخحظر

".سيدر جرحغحز ه ؿ"جخحس جـح دم ج

الحللج الذبوج. ة

(:3)د جظدل رى ظر جألدجم جخحظر، ن ظـح سظد ح رظـر ن جألدجم جـحر، ا

(.رذ جػدذ)حز سرذ جسجنو غـهر ح ـح ال ظدج ح سجني( 5 ؤظل ) ظر جألدجم جـحر نب دن

جذج ؼرج ن جػير جأل ن ( 5) ( 3)ح جدنح . جألدجم جخحظر ن ذ جػير .ذ جغـر

النرحلج النخوسطج. ر

:(4)د جظدل (.5)( 4)( 2)( 1) جـحر جألدجم سسجنو ظـح ؾؤ جألدجم جخحظر حدذ

ال ظد ح سهو ـ ( 3رى )جػدج نيػ ظر جألدجم جـحر نب دنح .جألدجم جخحظر

النرحلج الذبووج. د

غؾ ؤدجنح خحظردل ل ػؼ جحض ؤدجنح خحظر حدذ ن جرػر جصحر .ل نرؽ جهرؽ جألردـر شر جصحصر جصحر

:7 6 5ذجز جألرىح ل جد جظدس

.جهرؽ جألردـر سسجنو ؾ جألدجم جـحر ذجخحظر حدذ ن جألدجم ظؾ ؤ

444

ؤ جألدجم جـحر جس سسجنو ؾ جألدجم جخحظر رحغحز ن ذ جهرؽ، سشخ ... جرحغحز ن( "5)جدم : ؤح جدنح جذج ال جظدجء ح نح. 5 3

...".ي دحشـ جـ، رػ جـر "... (: 3)جدم ". جصير دحط جرحغ

خالضج الخوافق ته األهداف الؼبنج واألهداف الخبضج. هـ

. ظؾ جألدجم جخحظر سظد ح رظـر ن جألدجم جـحر

(: 1) د جظدل جإلظح رى

دذ ن ؤ ا جػدج جألدجم جـحر س ؤ ظد ن جألدجم جخحظر ح .ذ ضر ؤ. رػر ؤ نرؽ نرؽ جسـ جـح

ا جألدجم جألردـر جدحىر جس ح ؤظدجء كر سجزر ؤددج ن سرذ سجنيح ؾ ( 3دم رى )ؤدجم خحظر ن رػر جػدذ 3جألدجم جخحظر، صر دم سجنو ؾ

رذ، ػظل ذج جسجنو ؾ جألدجم 82ا سرسهؾ سرذ جسجنو ـ ( 2رى )دم آخر .ذ ضر صحر. جخحظر ن ظؾ جرجػل جهرؽ

رى 3رى 2يحر د ظط جألدجم جـحر جصالصر ذجز جغـر جهسر رى ؤ ظد ن جألدجم جخحظر، حذج ( 3رى " )جشـ جـ"شإل حذج ال ظد دم 5

اال ظد غـم ن رػر جػدذ، ( 5رى " )سشخ جصير دحط جرحغ"دم ال ذج جظد ججشؾ جرر؟ ال شف ( 2رى ..." )ػل جشحثل"حذج دحيحدل دم

.درؤح ذج جألر، ال سهشر ذ اال ىدل جالؿسدحػر ن ظحكر جألدجم

لخوافق ته األهداف الؼبنج واألهداف الخبضجا: 1سدول إسنبل ركم

األهداف الؼبنج

الحللج األولي

الحللج الذبوج

النرحلج النخوسطج

فرع اداة

فرع االسخنبع

فرع الؼلوم الؼبنج

فرع ػلوم الحبث

النسنوع

1 2 4 5 6 6 12 7 42

2 11 11 12 6 14 13 15 82

3 - - - - - - - -

4 5 6 3 4 2 4 3 27

5 - - 3 - - - - 3

154 25 29 22 16 23 21 18 النسنوع

445

الخوافق ته األهداف الخبضج للنبدث واألهداف الؼبنج للنراحل. 3 لنرحلج االتخدائجا. أ

جػيس جأل جصحر جالدسدجثس ؤ ظؾ جألدجم ػل( 9)( 8) الد جظداشحخ جػهل ": ؤدجم جرػر جالدسدجثر جيحثل "ض"جخحظر حدذ سسجنو ؾ جدم

جحرجز جـر جرحغر جألشحشر، سزد دحـحرم جدحدة جـر جدثر جظػر ".جظػػحز جـر جدشػر جالزر ه دـع ح ظر ػ سحدـر جدرجشر الػيح

سظد ؤظدجء ن ( ض)ح دم جػد نيػ ظر جألدجم جـحر رػر اذ صر دم آخر ج جؿسدحر سهيح . جألدجم جخحظر سـ جرحغحز ن ذ جرػر

اشحخ جػهل ظؿر »جيحثل ( )ؤغح ؿح ظدج ذ ـسدر سهيح، جدم .«… د ػس جح جزح دـع شحز جـح ج ... جـحرم جحرجز

النرحلج النخوسطج . ة

( )ؤ ظؾ جألدجم جخحظر حدذ سسجنو ؾ جدم (10)د جظدل اشحخ جسـ جـحرم جحرجز جالزر ": جألدجم جـحر رػر جسشػر جيحثل

حس جظػػحز سشؾ جـحز سر جسهر جـ جي جرسدػر د، اكحء ى ".جدحدة جـر جرحغر

"شسخد جالز جػحشدر ذجز جذجرذ"( 6خ، )ذ ح ردػ جدم جخحط دححدذ ".جخ …جشسحل جسظح جسأم ـح "رػر ( ز)دحدم جـح

النرحلج الذبووج .ر

حدذ ن جرػر جصحر دظح دل ػدد جألدجم ػؼ جحض ؤدجنح خحظرشـحط جسجنو دحشدر ل نرؽ ذ جخحظر دل نرؽ نرؽ جشر جصحصر جصحر، ذج

.جهرؽ

نرؽ جدجخ جإلشححز( 1

. سسهو ؾ جألدجم جـحر رػرؤ ظؾ جألدجم جخحظر حدذ (11)د جظدل ( ع) ذج جسجنو ضد ػظر ؾ دم جػد جألدجم جـحر رػر جدم ؿح ". جشسـحخ جهح جؼرحز ن ظحالز جصيحنر جـ جسظح، ػش سؼهح"

(.2خ،)سهو ؾ جػد نيػ جألدجم جخحظر ( ػ)دإ ح دنح ؿحح آخر

446

ىسظحدنرؽ جالظسحؽ جال (2

ؾ جألدجم جـحر ؤ ظؾ جألدجم جخحظر دححدذ سسجنو ؤغح ( 12)د جظدل ، ؿح دإ ح دنح ؿحح (رذ 19)هش ( ع)ؤ ذج جسجنو سرز ؾ جدم . رػر

دح دحى (. رجز 3)آخر رػر ضل رظـر ألدجم جخحظر اح دسرذ ػددذ .س ظد ن ذج جهرؽ( 17 15)م جـحر رػر جألدج

نرؽ ؿ جػحذ( 3

ؤ ظؾ جألدجم جخحظر ذج جهرؽ سسهو ؾ جألدجم جـحر ( 13)د جظدل .سسرز ن ظؾ جسجنيحز( 17 )ؤ ظر ذ جألخرذ صر دم جػد . رػر

نرؽ جـ جـحر( 4

جألدجم جـحر جألدجم جخحظر حدذ سسجنو ؾ ظؾؤ ( 14)ظدل د ج 23)سسرز ن جسجنيحز ( ع)ؤ ظر ذ جألدجم جـحر صر دم جػد . رػر

)دنح 15دي (. رجز 6)ضد ؿددج ػددج جسجنيحز ( ػ)ؤ دنح آخر ( رذ .هو ؾ ؤ دم خحط ؤدجم جرػر ال سس( 17

شسيػخ جلحدر جشحػير ( ع)خالظر جألر دحشدر رػر جصحر، ؤ جدم شسيػخ جير ح، ( ػ)جسجنيحز ؾ جألدجم جخحظر حدذ ن ضس جهرؽ، ؤ جدم

. حرال سضل رظـر سـ جرحغحز ن جرػر جص( 17 15)ؤ جألدجم جدحىر :نح( ػ)( ع)ؤح جدنح

جشسـحخ جهح جؼرحز ن ظحالز جصيحنر جـ جسظح ػش .ع" ".سؼهح

سػدد جظـدحز جضالز سػح دظر ؿر ؿ ػرو جسهر جظ .ػ" ".جدػش جـ

األهداف الخبضج للنبدثخالضج الخوافق ته األهداف الؼبنج للنرحلج و. د

ذج نب ظؾ جألدجم جخحظر رحغحز ن جرجػل جألردؾ سـ سسجنو ؾ ذ . ذ ػظر ن دم ؤ جص ن ل رذ. جألدجم جـحر ذ جرجػل

جرػر ..." )اشحخ جسذ جحرجز جـر جرحغر جالشحشر: "جألدجم سسـو دـسشؾ ... اشحخ جسـ جـحرم جحرجز جالزر سر جسهر جـ "( الدسدجثرج

، دحدن جذر (جرػر جسشػر" )ػحو جـحز جحد جـر جرحغرجشسـحخ جهح جؼرحز ن ظحالز جصيحنر جـ : "ؤؿال دحشدر رػر جصحر

447

سػدد جظـدحز جضالز سػح دظر ؿر ؿ "( ع" )جسظح ػش سؼهح (. ػ" )ػرو جسهر جظ جدػش جـ

األهداف الخبضج تبلنرحلجواألهداف الخؼلنج ته خوافق ال. 4 الحللج األولي .أ

الضف األول

(:15)د جظدل رى

جخحظر دجمجألسسجنو ؾ ن جظم جألل سـر جألدجم جظؾ ؤ (1جألر جذ د ،كر جغػخحظ ح دن .جػير جألرحغحز ن

ػدو جـالىحز د "(: 5) ـ" سظ دجشػر جخحرػر" (:1)د :جسدحشح ن نح ح ."جألؿدجد إلظرجء جػشحخ جذ( جغـر جـر)ل ح سـو دحـج ( 1)دحدم جألل دردح جيظد

نصر ( جـالىحز د جألؿدجد( )5)ؤح جدم جصح ـ. ججرد ن سهحظل ػس جحدذػ ـ ؤ خظحثط جـحز جػدير ؿ جألؿدجد جشسخدجح ن . جسدحشح ن جـ

خظحثط "جـدحرذ "جـالىحز د جألؿدجد"دحـدحرذ ؿحز جػشحخ جذ، نل يظد ـدم جســػييح دح( 5)نبذج ح جألر ذ جدم ـ. "جـحز ؿ جألؿدجد

حز جـضرذ ظؾ ، جشر جأل( 10502)ع جشدخ ؤ سذ جشر جأل شسخد .صال صالصر ؤؿدجد دضل شرؾ

.ال سظد ح ؤر ؤظدجء ن جألدجم جسـر( 18 )دنح خحظح 12 ؤ ح( 2

الضف الذبو

ـح جشـر صل جدم ع ن ذج جظم ح ؤدجم سـر (:10202)سسغا ذج جدم ـ دبسيح جسير جإلظرجثر . "اسيح جسير جإلظرجثر ظؾ ؿدد هرغ"

نل ـسدر . ع جػد ػل ؤ جص ح سغ سيحز جػشحخ جذهشح ؾ ظد نحثؤ ( 5)ؤ دم جخحط ـ ( 3)ػييح دم جخحط ـ ( 10202)ع جدم جسـ

نب ـ دسـرم جػرع دإ ؿر ( 10103)ذ جألر نح خط جدم ع ح ـح؟جخ … 102030جػرع جذ ـ : ح جػشحخ جذؿشر ظؾ ػ ؤغح ججؿ

( 5)ؤ ـ ( 2)نل ـ ؤ ذج جدم جسـ ػيو جدم جخحط ـ . ؿدد هرعذ ؤ ح ـح؟ ل ـسدر سـرم ؿر جػرع ـر ؿشر ظؾ ؿالىر د جألؿدجد؟

اسيح ": نيػ جسـو دـ( 3) جدم جخحط ـل درض ن ( 10104)جدم جسـ ع

448

ػدو جـالىحز ": جسـو دـ( 5)ؤ درض ن جدم ـ "جسيحز جإلظرجثر ظؾ جػرع ؤ دح ـح؟ " د جألؿدجد إلظرجء جػشحخ جذ

:ح إس 16د جظدل رى

دنح، ظـح سظد 26ظم دق ؿدد جألدجم جسـر رحغحز ن ذج ج( 1 .رظـر ح ن جألدجم جخحظر

س ح ؤ ظد ن ( 18 ؤظل )ؤدجم 10 ظر جألدجم جخحظر ح ( 2 .جألدجم جسـر

الضف الذبلد

ر": ح ؤدجم سـر درظر ن جـج ـ ـر ج غ ال سؼر جظر جدحضرذ "جركـ ذ نيد "جشسيحز جسـحـدذ" "سظم ىػـر جشسي": د د جألدجم

ر" دحـججسـير ؤدرظز جألدجم ـ ـر ج غ سظ دجشػر "(: 1)ن جدم د "ج ."جخحرػر

:17د جظدل رى .ؤ ظؾ جألدجم جسـر ذجز رظـر ن جألدجم جخحظر( 1 .ال ظد ح ن جألدجم جسـر( 18 ؤظل )م خحظر ؤدج 8ؤ ح ( 2

خالضج الخوافق ف الحللج األولي

اذج ػحح اظحل جسجنو د جألدجم جخحظر ػير جأل جألدجم جسـر ن ؤ ؿدد جألدجم جخحظر ن ذ جػير ( 2ظدل اظح رى )ظهم ذ جػير الػؼ

ح الػؼ ؤغح ؤ دـع جألدجم . لػحذ دإدجم سـر 10لػحذ، كر 8ح 18دـغح جخر لػ دضل خهع ( 2، 6ـ )جلػحذ غـم جسلػر دضل ضدد

ذج جالسجز (. 2، ـ 1، ـ 2د )دـغح لػ دضل ؿحل ( 5، ـ 4، ـ 3ـ )ف ظد ؤدجم خحظر د ؤصر ظد :دح ح ضسح. هز ؼر ال ش

.ؤدجم خحظر ؤخر دإصر غـم ن جألدجم جسـر .ؤح جألدجم جسـر ن ظـح ذجز رظـر ن جألدجم جخحظر

الحللج الذبوج. ة

حألدجم جخحظر د ؿالىسحؤدجم سـر جظـخ سػدد صر ن ذ جػير جسـو دحسرى جشس درض ن جدم ( 10401)سـ ع نل جدم ج. دحرػر

449

جشسخدج جسرى "ل ـسدر ذ ؟ "اسيح ؼح جسرى جد جـرد"(: 1)جخحط ـ دد ؟ "اسيح ؼح جسرى جد جـرد"ؤػد جـجل جس سشح ن "جشس ن ػشحخ ج

ه األهداف الخبضج الخوافق ت: 2سدول إسنبل ركم

واألهداف الخؼلنج ف الحللج األولي

الضف األول الهدف الخبص (22=ه)

الضف الذبو (26=ه)

الضف الذبلد (31=ه)

النسنوع (79=ه)

-- - - 1.ؤ

- - - - 2.ؤ- - - - 1.خ- - - - 2.خ- - - - 3.خ- - - - 1.ض- - - - 2.ض- - - - 3.ض 8 3 2 3 1. د

13 5 4 4 2.د

17 3 7 7 1.ـ

17 5 7 5 2.ـ

4 1 3- 3.ـ

4 3 1- 4.ـ

6 3 2 1 5.ـ

1 1- - 6.ـ

.1 2 2 7 11

.2 - -1 1

82 32 28 22 النسنوع

- - - - غر نخفق

450

ـ ع س دم ج درض ج شر "(: 10102)ذ، ؤ سـرم ؿ ج جب

؟ ؤ"خ ≤ؤ ػش أ

خحط ـ دم ج ضرر اسـرم "(: 2)ن ج شو "جألؿدجد جـ ، نس ل شر ؿ جب

ؿددج أ

ؿضرح؟نب سػدد ، جشر جرجدـر( 10104)ذ جألر دحشدر ا جدم جسـ ع

جخحط، نبذج ح جيظد ىـ ن ؤػد جألدجم جخحظر دحرػر ـد ا سػدد جدم نب ؤدجنح سـر "سخ جظجخ دـد جسدر" "يدر سظر ح" (:5)دحدم جخحط ـ

(.5)ـ ( 3)سدرض ن جدن جخحظ ـ ( 10104)صل ع ر"ح ؤ جألدجم جسـر جدرظر ن جـج ـ ـر ج غ ال سدل ح ؿ "ج

ذ جألدجم ىد ؤدرظز ظـح ن (. "جشحنر د جيػر جشسي"صل )غـر جـر ج "جظحكر جرحغر" ؤر ال ز ا "صل ججىؾ ؿ جخحرػر"(: 1)جدم جخحط د

.دظردحء جؼح "(: 10101)نحدم و . ح ؤدجم سـر سػ سهظال ؤصر ح ز

جذ ؤغح دم "ػشحخ ػػ غؾ ح"جدرظز ن ؤدجم سهظر صل "جسر ؤ ن ( 2) ننإ درض ؿدح ذج جدنح؟ ( 20101)سهظ دم جسـ و

؟(1)

الضف الراتغ

(:18)د جظدل رى

.جػيرؤ ظؾ جألدجم جسـر سظد ح رظـر ن جألدجم جخحظر ذ ( 1ظد ح 11ؤدجم خحظر ال ظد ح ن جألدجم جسـر، يحدل 10ؤ ( 2

د جألدجم ذجز جظد ح جػد سظل سرذ (. دنح خحظح 21جظؽ )ظد .رجز، نح سخهع جسرذ ا رذ جػدذ ؾ دم آخر 9جسجنو ـ ا

الضف الخبنس

(:19)د جظدل رى

.ؤ ظؾ جألدجم جسـر ذجز رظـر ن جألدجم جخحظر( 1سرجع . ال ظد ح ن جألدجم جسـر( 21 )ؤدجم خحظر 10ؤ ( 2

(.ؤدجم 4)رذ جػدذ نيػ ( دنح)رجز 8-7جسجنو ن جألدجم جدحىر د

451

الخوافق ته األهداف الخبضج : 3سدول إسنبل ركم الخؼلنج ف الحللج الذبوجواألهداف

الضف الراتغ الهدف الخبص

(36= ه)

الضف الخبنس (36= ه)

الضف السبدس (45= ه)

النسنوع (117= ه)

-- - - 1.ؤ

- - - - 2.ؤ- - - - 3.ؤ- - - - 4. ؤ

- - - - 1. خ- - - - 2. خ- - - - 3.خ- - - - 4. خ- - - - 1. ض- - - - 2. ض 5 2 1 2 1. د

19 9 5 5 2.د

4 2 1 1 3. د

13 3 5 5 1.ـ

18 7 7 4 2.ـ

28 11 8 9 3.ـ

11 5 4 2 4.ـ

5- 2 3 5.ـ

.1 2 2 3 8

.2 4 1 2 7

4 1 1 2 1. ز

121 45 37 39 النسنوع

- - - - غر نخفق

452

الضف السبدس

(:20)د جظدل رى

.سسهو ؾ جألدجم جخحظر( 45ؿددح )ر ؤ ظؾ جألدجم جسـ( 1سرجع جسجنو . ال ظد ح ن جألدجم جسـر( 21 )دنح خحظح 11ؤ ( 2

.رذ رذ جػدذ 11ن جألدجم جدحىر د

خالضج الخوافق ف الحللج الذبوج

م جسـر دح جظرذ جالظحر سجنو د جألدجم جخحظر ػير جصحر جألدجال ظد ح ن ؤ 21ؤدجم خحظر 10ػش الػؼ ؤ . 3جظدل جإلظح رى

جألدجم جسـر، ذج ؤر كرخ ال شك ؤح اذج ذدح ػ جسخ جدرشر جسحر ىد حؽ جػحظل د ىد ىح دذ جػحر نظدحح، ذج در ؿ جاليػ. ظد ؤظدجء ح ح

.غؾ جألدجم جخحظر غؾ جألدجم جسـر غؾ جسخ جدرشر درشح سحر ظر ؤخر اذج سإح ن جألدجم جخحظر جس ظد ح ؤظدجء، دػصح ؿ جهرو

دـغح ( 1، د3، د5، ـ 1ز)ن جسلػر الػؼ ؤ دـع ذ جألدجم غـم جسلػر دـغح لػ دضل ؿحل ( 4، ـ1ـ )دـغح سشػ ( 2، 1) لػ دضل خهع

كح (. 3، ـ2، ـ2د) .ذج جالسجز هز جغح ؼر ال ظد شؤح ظر جألدجم جسـر ن ظـح ذجز رظـر ن جألدجم جخحظر ن ذ

.جػير

نالحظبح

ر ن جػيس جأل جصحر هغ ا جسإل ن جألدجم جخحظر جألدجم جسـ .ا سيد الػؼس

ح جخسالم ن سشر دـع جظؿحز جـددر نو جلر جس : ؤ الػؼرظد ؤ « جألؿدجد جشدر، ظـح ػرػح»نه غؽ . ظلز دح جألدجم جسـر

ؤ Integersط جإلز ن ج Nombres relatifs :جسشر ن جط جهرش نبذج . Qجظؿر ؿحظر ؤ " جألؿدجد جشدر"ن جط جـرد Zؿحظر جظؿر

جؿسدح جط جهرش ػظح ؿ ؤدجم سـر خسهر نح خط جظؾ جػرع دحخسالم ؤ نح ،جإلزجس سضإ جؿسحد ؤ جـح جيظدذ ن جط ،جدر جظدرر

. Qظؿر ج ؿجس ال زح جط Dخط جألؿدجد جـضرر

453

ػيس دحؼر ا جألدجم جسـر زال جألدجم جخحظر :صحرالػؼر ؽ سـو دحألدجم جسـر ؽ : الػؼ ظد ؿ جألدجم جخحظر جأل جصحر

جؽ جألل ال سشغ .رجز جس شـ جحض ا سػييح ؿد جسذآخر سـو دحح ادرجظح ن ذ ظخ ؤ سغحم ،ظحكس دحشسيرجء جألدجم جسـر جس س

سهشرجز سػالز سػدد ىؾ ل جهح جـحثدذ ألؿدجد جشدر شدر اال نب ظر ذ جهح جسـر دحألدجم ،جـدحرجز جػرنرجثر، جسحشخ جيحس

.جخحظر دحػيس سدي كر جغػر جـح

(النرحلج النخوسطج) الحللج الذبلذج. ر

ىح ددرجشر جسجنو د جألدجم جخحظر ذ جرػر جألدجم جسـر ظهم ادح ذ جدرجشر جظسح . 23، 22، 21جظدجل جشحدؾ جصح جسحشؾ، ؤدرظحح ن

:دـع جظـدحز ن سػدد د جسجنو، جسرجي ذجز جألس جظػغ " "ػرع غرخ جألؿدجد جشدر" جألدجم جسـرا (1

ن جظم جشحدؾ ال سز "خ= جـحدالز جر ا جشو ؤ س " "جسحشخ"" ـدد ظخشػخ جسيحز جإلظرجثر ؿ "(: 2)ر ا ؤدجم ذ جػير ح اذج ػح جدم ـ دظ

ؤصر ح ػسل ؤح ؿدح ادرجض س جألدجم جسـر ن ذج جدم "جـدحرجز جػرنرذ ال ػل .جخحط، رك ؤ ذج جدم ال ػل ـح جػشحخ جذ سغ ػرنح

.دضل ظرغ "ػل جـحدالز" ـ "در ػدو خظحثط جألضحل جشسر"جذ ظ ( 3)ا جدم جخحط د (2

ال ػدو ؿ ـؼ جألدجم جسـر شجز جصالش، ذ أل جألدجم جألخرذ دـؼح .ح درال سػخ جدرر اال ن "جسـرم ؿ جخظحثط سػديح ؤ جشسخدجح"سػخ

ا جألدجم جخحظر ن ذ جرػر جألدجم جسـر ال سسجنو سح جسجنو (3 ،خحظر نح ـد ا جظم جسحشؾ ػش ظد جألدجم جخحظر سسػخ سػح ـح

أل . ذ سسػخ جألدجم جسـر سهشرجز ؤدـد ح ؼر ن جحض ،نو ح سػسلجـحز " "جسـرم ؿ جألؿدجد"ج جإلظرجء ال ح ادرجض جألدجم جسـر صل د ذ

جألدجم جخحظر دحرػر "جغـر جـر" "ؿ جألؿدجد .ن ؤنح ،لخ ؿ جألدجم جسـر ظم جسحشؾ ػحدؾ ـحظر جدشر جسػر (4

.دنح خحظح ذج جغؽ جألظدر دححض ؤ درض ؤح جظرذ جالظحر سجنو د جألدجم جخحظر ػير جصحصر جألدجم جسـر

.4نح، ندح جظدل جإلظح رى

454

ن جظم جسحشؾ ( 1. 5. 1) ـ ( 2. 3. 1ـ)سد ذج جظدل ؤ جدن جألدجم جخحظر .رػر جسشػرال سجنيح ؾ ؤ

. ال ظد ح ن جألدجم جسـر( 23 ؤظل )دنح خحظح 13ح الػؼ ؤ دـع جألدجم : سسهحز سلػسح ألدجم جسـر( 23 10)جألدجم جخحظر جألخر

دـغح يدل ( 1ـ )دـغح خهع ( 2، ز1، ز1، 3، ـ4، د2د)غـم جسلػر ذج جالسجز هز ظدج ؼر شدخ (. 2ـ)دـغح ؿحل ظدج ( 3د )ل دـغح ؿح( 1د )

.صلرذ ن جسجز ح د ؿ جألدجم جـحثدذ ذ جرػر

النرحلج الذبووج. هـ

ا سدرض ػس حدذ جرحغحز ن جرػر جصحر، د ؤ جػحخ ن ذ ؤظل جردـر شحرجز، ئد ل جػد ح ا نرؽ جرػر ؤ خسحر شحرج

(.جصح ؿضر)نرؽ جظم جصحش جصح ػدد ؤدجنح خحظر دحرػر جصحر دل جسه دسػدد ؤدجم ح ـ نب جط

سجنو جألدجم جسـر ؾ جألدجم ذ شدرس .خحظر ل نرؽ نرؽ جشر جصحصركر )دحشدر ألدجم جسـر ظم جـحضر : ذج ػرع ضر. هرؽج دػشخجخحظر

ح جهرؽ جذ سخذ درجشر جسجنو؟ سظدح أل جسدحس جؿسدح جػرو جألػل ( جهرؽؾ ؤ )ذج ػظح ؿ ؤردـر ظدجل ظم جـحضر . نػط جسجنو ؾ ظؾ جهرؽ

ؤردـر ظدجل ( ؾ ؤ دح ظهح)ر ظدجل ظم جػحد ؿضر ، ؤردـ(دح ظم جػددحء ؿ ػ غػر ن ل نرؽ ا (. ػش دح ؤردـر ظهم)ظم جصح ؿضر

.جـدذ رذ ؤخر ا جظهم جـحضر جػحد ؿضر جصح ؿضر

فرع اداة واإلوسبوبح 1.هـ

جخحط ددر ن جظم جصح ؿضر (20101) ح هز جالسدح جدم جسـ عجشسخالط در ظؿر جألؿدجد جػدـر جـرم ؿح ؿر ": جزرذ ػش رد ح

در "سػز جدم جسـ +( ػ، )در زرذ نح جدجؿ ذر +( ػ، )س ـ اذ . "جظؾ ."جزرذ

ح رى ظدل جإلظ ج خحظر هرؽ جدجخ جظرذ جإلظح 5د جنو د جألدجم ج س ر ػحد ؿضر ظم ج حضر ج ر جخحظر دحظم جـ سـ جألدجم ج حز حز)جإلشح شح جظم ( ا

ىد د ذج جظدل جإلظح جشسحدج ا جظدجل جسهظر (. آدجخ اشححز)جصح ؿضر .26 25 24ذجز جألرىح

455

الخوافق ته األهداف الخبضج واألهداف الخؼلنج : 4سدول إسنبل ركم ف النرحلج النخوسطج

الضف السبتغ الهدف الخبص

(33= ه)

الضف الذبنه (32= ه)

الضف الخبسغ (42= ه)

النسنوع (134=ه)

-- - - 1.ؤ

- - - - 2.ؤ- - - - 3.ؤ- - - - 4. ؤ- - - - 5. ؤ

- - - - 1. خ- - - - 2. خ- - - - 3.خ- - - - 4. خ- - - - 5. خ- - - - 6. خ- - - - 1. ض- - - - 2. ض 14 7 4 3 1. د 5 2 2 1 2.د 17 6 6 5 3. د 5 2 2 1 4. د

7 1 1 5 1.ـ 41 17 13 11 2.ـ 3 1 1 1 3.ـ

.1 1 2 1 4 5 2 1 2 1. ز 5 2 2 1 2.ز

132 41 34 31 النسنوع

2 2- - ر نخفقغ

456

:جشسحدج ا ذج جظدل الػؼ

دنح سـح شز ح ؤر رظـر ن جألدجم 27ن جظم جـحضر، ؤ ح ( 1نل سسهو ذ جألدجم ؾ جهرؽ جألخر، ؤ ؤح غؿر د . جخحظر ذج جهرؽ

رظـر ن ؤ نرؽ؟دنح سـح ال رظـر ح، 12ؤ ح ( اشححز)ن جظم جػحد ؿضر ( 2

.جشئجل جػرع ؿ جظم جشحدو ػرع حظؾ جألدجم جسـر سسهو ؾ ( آدجخ اشححز)ن جظم جصح ؿضر ( 3

.جألدجم جخحظر .ذج ظر جألدجم جسـر

:ؤح ظر جألدجم جخحظر نالػؼرك ؤ . جألدجم جسـر ظهم جصالصرؤ ح خشر ؤدجم ال ؤصر ح ن( 1

ؤ ظد ح ؤصرج ن جسحر، اال ؤ درجشسح سيسظر ؿ جيحرر د جألدجم جخحظر .جألدجم جسـر نيػ

ؤ د جألدجم جخحظر جس سظد ح ؤظدجء، ح سهحز ضدد ن سرذ ( 2 :جسجنو

ال يحد ؤ دم سـ ن جظه " صل جظشحز(: "1د)ا جدم جخحط ػل ؤشدحخ سشؾ ظؿحز ( "1)، ذ جدم ـ (جشححز)جػحد ؿضر جصح ؿضر

ف ..." جألؿدجد ال يحد ؤ دم سـ ن جظه جذر شحديح، ذج جألرج ال شن ردػ غح دحدم " ـحز دسصح دححؼ ج(: "1ز)ؤح جدم جخحط . ح

ػدد جشػ "ػش رد ن ضرع جدم جألخر ؤ ؿ جسذ ؤ .( 1. 1. 1)جسـ ط .ؤ جؿسدحر جدم جـ ىد سػيو ح ن جشر جشحدير". ججل سػح دحح ػشحدح

( 2)، ز(3)، ()، (3)، ـ (1)ر ن ـ ا دـع ذ جألدجم غـم جسلػ( 1) ز( 2)دـغح سشػ صل ـ ( 3) ز( 1)دـغح لػ دضل خهع د

ذج جالسجز هز ؤغح ؼر ال ظد (. 4) ـ ( 1)دـغح لػ دضل ؿحل صل كح .ش

457

فرع االسخنبع واالكخضبد 2.هـ

غؾ جسجنو ن ذج جهرؽ، ىد د ذج جظدل 6ى د جظدل جإلظح ر :29، 28، 27جشسحدج ا جظدجل

دنح سـح ن جظم جـحضر ال ظد ح رظـر ن جألدجم جخحظر 27ح -ؤح ن جظه جػحد ؿضر جصح ؿضر نب ظؾ جألدجم جسـر ح . ذج جهرؽ

.رظـر الخوافق ته األهداف الخبضج لفرع اداة : 5ركم سدول إسنبل

واإلوسبوبح واألهداف الخؼلنج

األهداف الخبضج تبلنرحلج

الضف الؼبشر (85= ه)

الضف الحبد (إوسبوبح)ػشر (43= ه)

الضف الذبو ػشر (آداة واوسبوبح)

(23= ه)

النسنوع (145= ه)

- - - - 1 ؤ

- - - - 1 خ

2 - - - -

- - - - 1 ض

2 - - - -

5 - - 5 1 د

1 - - 1 1 ـ

2 5 3 6 14

3 - - 1 1

4 15 6 3 24

1 25 12 3 40

2 - - 2 2

3 - - 2 2

9 - 3 6 1 ز

2 1 - 1 2

3 0 4 2 6

136 23 28 58 النسنوع

39- 12 27 غر نخفق

458

ج لفرع اإلسخنبع الخوافق ته األهداف الخبض: 6سدول إسنبل ركم واالكخضبد واألهداف الخؼلنج

األهداف الخبضج

تبلنرحلج

الضف الؼبشر (85= ه)

الضف الحبد (إوسبوبح)ػشر (43= ه)

الضف الذبو ػشر (اسخنبع واكخضبد)

(51= ه)

النسنوع (176= ه)

- - - - 1 ؤ

2 - - - -

- - - - 1 خ

2 - - - -

3 - - - -

4 - - - -

- - - - 1 ض

2 - - - -

5 - - 5 1 د

1 - - 1 1 ـ

2 5 3 3 11

3 - - 1 1

4 15 9 7 31

1 8 16 3 27

2 17 2 11 30

3 - 3 7 10

4 - -2 2 5 - - 7 10

6 - - 2 2

9 - 3 6 1 ز

2 1 - 5 6

3 - 4 3 7

149 51 43 58 النسنوع

27- - 27 غر نخفق

459

ال ؤصر ح ن ( 12 ؤظل )ظر جألدجم جخحظر ح صحر ؤدجم -ؿح دإ جألدجم جدحىر سهحسر ظدج ن سرذ سجنيح ؾ جألدجم جسـر . جألدجم جسـر

ال يحدح ؤ دم سـ ن ( 1) ـ( 1)ذ ؤ جألدجم د. ن ىؾ ذ جألخرذجىسظحد)جظم جصح ؿضر ( شححزا)جظم جػحد ؿضر ، ذ جدم (جظسحؽ

الػؼ (. جظسحؽ جىسظحد)ال يحد ؤ دم سـ ن جظم جصح ؿضر ( 1)جخحط ز، (4)( 3)، ـ(1)ن ـ ( رس-رذ)ؤغح ؤ دـع ذ جألدجم غـم جسلػر

، دـغح سشػ (3)، ز(2)ز، (5)، (1)، دـغح لػ دضل خهع د(6)، (1)، (4) ـ ( رذ 31-27)، دـغح لػ دضل ؿحل (1)، ز(3)، (2)ـ

كح (. 2) .ذج جالسجز ال ظد ش

فرع ػلوم الحبث 3.هـ

جشسحدج ا جظدجل جسهظر جـحثدذ ا جظهم جـحضر جػحد ؿضر جصح .7ػظح ؿ جظدل جإلظح رى ( 32، 31، 30رى )ؿضر

:د ذج جظدل

شز ح رظـر ( ؿ)ؤ ح شدـر ؤدجم سـر ن جظم جػحد ؿضر - .ن جألدجم جخحظر

. ال ؤصر ح ن جألدجم جسـر( 25 ؤظل )ؤ ح ؿضرذ ؤدجم خحظر -ال ( 1) ز( 2) د( 1) جألدجم جخحظر دػؼ ؤال د جألدجم جخشر ؿضر جدحىر

ال يحد ( 1)يحدح ؤ دم سـ ن جظم جصح ؿضر هش، دح جدم جخحط ـ دم سـ ال ن جظم جصح ؿضر هش ال ن جظم جذ شدي دحضرذ ظم )ؤ

(. جـ، (2)، ز(4)، ـ(1)ن ـ (رس-رذ)ا دـع ذ جألدجم غـم جسلػر

( 3)، ز(1)، ز(3)، (3)، ـ(2)، ـ(2)، د(1)دـغح لػ دضل سشػ ن د( 4)زال ظد (. 2)، (1)، (5)، ـ(3)ن د( رذ 53 31ح د )دـغح لػ دضل ؿحل

كح .ذج جالسجز ش

فرع الؼلوم الؼبنج 4.هـ

دح جظدل جإلظح رى 35، 34، 33جز جألرىح جشسحدج ا جظدجل جسهظر ذ .جـحثد ا ظل جظهم جصحر ذجز جـالىر دذج جهرؽ 18

460

الخوافق ته األهداف الخبضج لفرع ػلوم الحبث : 7سدول إسنبل ركم واألهداف الخؼلنج

األهداف الخبضج تبلنرحلج

الضف الؼبشر (85= ه)

ػشر الضف الحبد (131= ه( )ػلوم)

الضف الذبو ػشر (64= ه( )ػلوم الحبث)

النسنوع (253=ه)

- - - - 1 ؤ

2 - - - -

3 - - - -

4 - - - -

- - - - 1 خ

2 - - - -

3 - - - -

- - - - 1 ض

2 - - - -

3 - - - -

13 - 8 5 1 د

2 5 7 -12

3 11 14 6 31

1 - - 1 1 ـ

2 - 4 10 14

3 5 7 3 15

4 - - 1 1

5 26 20 7 53

1 8 19 13 40

2 17 4 6 27

3 - 4 9 13

9 - 3 6 1 ز

2 1 - 1 2

3 - 4 6 10

4 - - 2 2

243 64 94 85 النسنوع

7- 7- غر نخفق

461

الخوافق ته األهداف الخبضج لفرع الؼلوم الؼبنج : 8سدول إسنبل ركم نجواألهداف الخؼل

األهداف الخبضج تبلنرحلج

الضف الؼبشر (85= ه)

الضف الحبد ػشر (131= ه( )ػلوم)

الضف الذبو ػشر (136= ه( )ػلوم ػبنج)

النسنوع (292= ه)

- - - - 1 ؤ

2 - - - -

3 - - - -

4 - - - -

5 - - - -

6 - - - -

7 - - - -

- - - - 1 خ

2 - - - -

3 - - - -

- - - - 1 ض

2 - - - -

3 - - - -

4 - - - -

20 7 8 5 1 د

2 5 7 2 14 3 11 14 9 34 4 -7 11 18

1 - - 1 1 ـ

2 - 4 14 18

3 5 7 6 18

4 - - 1 1

5 26 20 11 57

1 8 19 22 49

2 17 4 6 27

3 - 4 10 14

9 - 3 6 1 ز

2 1 - 1 2

3 - 4 6 10

292 136 131 85 النسنوع

- - - - غر نخفق

462

:د ذج جظدل

ؤ ظؾ جألدجم جسـر سهير ؾ جألدجم جخحظر -ؤح جألدجم . ال ؤصر ح ن جألدجم جسـر( 29 )دنح خحظح 14ؤ ح -

ال ( 1)م جخحط ـ ذ ؤ جد. جخشر ؿضر جسهير نسسهحز دضدذ ػش سرذ سجنيحح ؤ جدم جخحط . يحد ظرجػر ؤ دم سـ ن جظه جػحد ؿضر جصح ؿضر

يحد ( 2)دح الػؼ ؤ جدم ز. ال يحد ؤ دم سـ ن جظم جصح ؿضر( 1)زد دم سـ جػد نيػ ن ذج جظم ال يحد ؤ دم سـ ن جظم جشحدو يح

خالظر جألر الػؼ ؤ دـع ذ جألدجم غـم . دم سـ جػد ن جظم جـحضر، (2)، دـغح سشػ جسلػر ن د(2)، ز(4)، ـ(1)ن ـ( رس –رذ )جسلػر

دضل ؿحل (3)، (3)، ـ(2)، ـ(4)د ، (1)ن د( رذ 57 20ح د )، دـغح لػكح(. 2)، (1)، (5)، ـ(3)د .ال ظد ذج جالسجز ش

خالضج الخوافق ته األهداف الخبضج واألهداف الخؼلنج ف النرحلج الذبووج 5.هـ

:اذج رجظـح جظدجل جإلظحر جس غـحح هرؽ جألردـر سد ح، دنح خحظح ذ جهرؽ ال سظد ح سجنيحز ؾ جألدجم جسـر 37ؤ ح -

ن نرؽ ؿ 10ن نرؽ جالظسحؽ جالىسظحد، 8ن نرؽ جدجخ جإلشححز 5 ن نرؽ جـ جـحر، ؤ ؤ شدر جألدجم جخحظر جس سظد ح سهو ـح 14جػحذ،

ذ ضر ؤ، ال ػح ؤ ظد ح ؤظدجء ن جسحر صال %. 60جألدجم جسـر دق ىحؿدذ جسجنو د جألدجم ؿ ؤجؿح هسرع ؤ س ػدير، اال س جسجنو ؤ كحخ أل

.ؿ ػرو جظدنر ؤ جظد جضخظن نرؽ 39: دنح سـح ظد ح سهو ـح جألدجم جخحظر 73ؤ ح -

ن نرؽ 27، (ن جظم جػحد ؿضر 12ن جظم جـحضر، 27)جدجخ جإلشححز (. جظم جػحد ؿضر)ن نرؽ ؿ جػحذ 7، (جظم جـحضر)جالظسحؽ جالىسظحد

ا جألدجم جسـر ظم جـحضر كر جسهير : زدج جسدىو ؤنغ ا جسػر جسحرظدز سهير ظـح ؾ جألدجم جخحظر ( دنح 27)ؾ ؤدجم نرؽ جدجخ جإلشححز

دحء ؿ ـسدر ؿد جسجنو ظر جألدجم جسـر . هرؿ ؿ جػحذ جـ جـحرحظح ؿ جظم جـحضر ضسر د جهرؽ جألردـر، ؤ جألدجم جسـر سسزؽ

دحسح شز . ذ جػحل دحشدر هرؿ جظم جصح جصح. جسهحىح د ذ جهرؽ . ضر سجنو ظر جألدجم جسـرح

463

ؤ سرذ جسجنو حز سهحسر ظدج ندـع جألدجم جخحظر سجنيز ؾ دم جػد -ذ . ا دن سـ، دـغح جخر ظز سرذ جسجنو ا ح نو جخش رذ

.ضر صحر

الندى والخخبتغ: ذبلذب

الندى .1جػرػر ن حط جرحغحز ددءج دحػير جأل جالدسدجثر ظؾ جغؿحز

سدرض نح جهح جس ـحظح . جسحء دحػير جرجدـر جصحر غررر حنر :جحض نو ؼر

سحل جهح جرحغر جألشحشر دح هل ؤس سـ جدرش جالسيحل :األول .حـر زدج دح حشخ جسخظط جذ ردا جظ

رجؿحذ ىدرجز جسذ جذر دح سحشخ ؾ ش جؿسحد جألشخ جد :الذبو .ن ـحظر جغؿحز

جأل جصحر حزجػي)ظؾ جغؿحز جػرػر ن رػر جسـ جألشحش سخ ؿ ؤ غؽ ح د جإلخالل دسػيو ؤشحشر حنر، جظـخ ج( جصحصر

.حرجز ـر اظحل ـحرم ال دد ح رد سر جدرشر ن حر جسـ جألشحشؤح ن جرػر جصحر نب جحض جشسػحؽ ؤ ظد ىحشح ضسرح جغؿحز

.صحر جصحرجس سخد ػس جحض ؿد جسهرؾ ددءج دحشر جظػغ ؤ حض جشر جأل جصحر ػس ؿ غؿحز ن جدشر جهرجكر

ىد ال شسهد ح سذ جإلشححز ن جشر جصحر، ح ـسدر غؿحز جدشر ( جهغحء)جه ؤ سـد دحهؾ ؿ جصيحنر جهر جظحر؛ اذ سـدر( جهغحء)جهرجكر

ذ ىد ظحدم جإلشح ن ػحس جـر ح يسغ . دجشػر جخػػ جألضحل جألػظحسـد ىغر جدشر جهرجكر سػرع هشح ن جشر . ـرنر دشػر ددحدة جدشر جهرجكر

ػسحض ىد ال. جصحر ن نرؽ جـ، ػش سظدغ جغؿحز نح ؤصر ظـدر جسشحؿحظد غؿ آخر ن ظم جـ . ؾ ا ظم جالظسحؽ جالىسظحداح شم رن

ح سذ نرؽ جالظسحؽ جالىسظحد ن جشر جصحصر، ح غؽ ػسحض ا( جشر جصحر) .جألؿدجد جردر غؽ جسظحز

464

در ج سظحز جؿسدحرح زجثدذ ا غؿحز جدشر جهرجكر جألؿدجد جرجصحر نرؽ جـ، إلح ال سهد سذ جشر جصحصر ن جصحر ؿ جالز ن حض جشر ح ج سغح حض ظه ؿ جػحذ جـ . نرؽ جالظسحؽ جالىسظحد ضثح

جشر جصحر حض صم ظدج خحظر ؤ حض ظم جـ ن ،جـحر ن جشر جصحصر .ال سه جشحؿحز جخظظر

الخخبتغ .2جالػؼ ؤ دحء حض جحدذ ىد ظـل دضل د دػش شسـحد جه جرحغ ؤصر رذ، سدرض جس ا جظرد، جشل ا جظـخ ن جشر جدرجشر

ىد سزؿز جحدذ نو سػر ىدرجز . رػر ا رػر سحرهشح، ؤ ؿد جالسيحل .جسذ جذر ؾ رجؿحذ جسد ل ضحػ ذ دضحػ شدي دحضرج ح ؤ كر دحضر

ظحء سزؾ جحدذ سششال دبػح، ال ػ سرجرج ؼحرح جال دح خد سرز جذ سـرم ا جسذ ن شر ح، ىد ـد ا ن غجظػجهح جحرجز، دـ ؤ

.جشر هشح، ىد شسخد ؤغح ن جشر جسحر، ؤ ن جشجز جسحر .ن جػشحخ جظدـر جصح، جألل ن جدشر :إخذ ؿ شدل جصحل غؿ

النخسه: النوضوع األول. أ

.يؾ ن دحخ جسػالز غؽ حض جظم جسحشؾشسسدؾ . ظم جصح ؿضرجن جظم جشحدؾ شسر ػس "جسظ"ددؤ ه

.سػر ذج جه ؿدر جشجز جشز ررج دحظم جسحشؾ

ف الضف السبتغ

ؤ "جالشػحخ"ن ذج جظم، دل ـحط نرذ "سظ"ال شسخد جحض ر ػدد جحض . و جظرذ ؤ جضل جدش سدـح سـحز ـػحذدـ جزال "جإلزجػر"

:جالشػحخ دـػحس جصالصر جشحنر جـر (1 جالسظح جـ (2 جػ جـ (3

دح ؤ ـؼ جألضحل . جظػغ جسـد جضحػحز جـر ؤشحشح ن سـ ذشػحخ ىػـر جز، نب جحض رز ؿ ـرنر ؤ جدشر ؤ سظزؤ ا ىػؾ شسيح

.شسي ظرسح ن ذج جالشػحخ ح سجز سيحش

465

دح ؤ ىد شدو سذ ن رػر جسـ جالدسدجث ؤ ؿرم دح ه ـ جسجز حسح ؿ غؽ جالشػحخ، د جظػػجسيحس، نيد ظحر ىحدرج ؿ ؤ ػدو ذ

.ؿ سشح جشػحد خالل سشح ـػحسح سحثظح

ف الضف الذبنه

دخل جسظ ألل رذ دػرير ػدشر د ردػ دحسحث ا ظؿر حثحز :رحغر ػددذ، ن نرذ ىػـر جشسي جس ح

(ؤ ػل ـػ (خ جسظح ـػ ػرم ا ػرم آخ( ض .رػ ـػ

سضإ جزجظر، د جالشػحخ ح سـرم ا جسذ ن جشر جشحدير ه دحسح س جظـخ ؤ الػؼ جسذ ؿدثذ ؤ ل جشػحخ جسـدر ؿ . "جسظ"

خ يل جيػر صال ـدرج ؿ جشػح ABظدغ جسظ Bا جيػر Aدسظ يل جيػر A ا جيػرB ح يل ل يػر ظرذ ؤ ضل ا يػر ؤخر نو ـػحز ،ذ سـ جسذ ن ذج جظم رش جضل جشػخ .جذ ص "جسظ"ؤ "جالشػحخ"

نو سظ هرع، درس خظحثط جالشػحخ جػحظل ػحنؼس ؿ جألػجل جزجح ن ذج جظم شر جشسخدجح ن "جسظ"ظدغ .شػخ ظرسد جضل ج

."جسشحر"يحرر جألضحل جدشر جسػحدير

ف الضف الخبسغ

ن ذج جظم نسغحم ا ؿر جظؾ ظدغ دحإلح "جسظ" ظػغسشؾ CBACABسصل ظؽ سظ، جشسخدج جـالىر ؛ ذج ح ـحظر دـع

دحسـرم ا غجألضحل جدشر خظحثظح دحشسخدج جسظ، نظؽ سظ ش A Bجػدد دػرن AB "جسظ" ظػغرسي . خظحثط سجز جألغالؽ ىػر

ال رسدػ دػرن ػدد، دل صال ظؾ جسظحز جذ u"جسظ جػر"ا ه " جسظ ذ جرذ ػددج دـ . ؤ جالشػحدحز جسشحر ال كر، ؤ دجشػر "دسر

. ـرنر اػدجصحز يحػ ػرن ؤ سظ شح ظ سـرم اح جسذ ذ دس جسنرذ رـر"دجشػر ضحػحز سـحط جالسيحل يػر ا ؤخر ن جػير جصحر جالدسدجثر " ،

د . سػدد جىؾ جيحػ ؿح ظػغذ ظ ن جشر جشحدير غ جس دسر .ـحظر جالسيحل يػر ا ؤخر دجشػر جالشػحخ جألني جـد

466

جظم، ن ـحظر اػدجصحز ظحز، ن ذجظ سشح جسجس ظػغشسخد .سظم ىػـر جشسي، جألر جذ شغ دحشسـحدذ ظددذ خظحثط دـع جألضحل جردحؿر

الضف الؼبشرف

ظدغ ج سإل جشحجذ ،"ظجس" ظػغظر ن ذج جظم سـو ح، جشسيرجء خظحثط ظ جهرو دسـرم ظؽ س ظحز دسحدر جشحجذد جس

ح سط ؿ ذج جظدجء جشسخالط " ظدجء سظ ؿدد ػيي"، سـرم "جظؾ جسظ"ظحكحز ظددذ ػل خظحثط جألضحل جدشر جألشحشر سشحز يحػ ػل شحثل

.دشر سػدد رز صيل جصشؤدجذ ؤشحشر ن جشسحل سظ "جظدجء جيش" ظػغن ذج جظم يد

ظحكحز ظددذ سدر ػل خظحثط سـحد جشسيحز سجزح نح دح، ذ جسجدؾ جصصر ػشحخ ل جشسيحز نح دح، ـحظحز دشر جسػر جـحثدذ ا جشسيحز

ن ذ دحز ج ىحس جشحنر د يػر ح شسي. جدجثرذ ـح ؼر "ـػ ."سـحدذ

خظحثط جـحز ؿ شحؿدج ؿ اغحع جـدد "جسظ" ظػغ لد .جشحثل جهزحثر ضرػح دإشحخ رضير جغػر

ف الضف الحبد ػشر

جسظ ؿ حض حدذ جرحغحز ن نرؽ جإلشححز، دح ضل ظػغلخ ح ن حض ظم جـ، ػش سظر ـحظر ظؾ شحثل دشر جألضحل غؿح ؤشحش

ػظر جزجر ن جدشر "جظدجء جيش" ظػغ لد. جظػغجشسر دجشػر ذج ، ذ ن شحثل ح رجسػر، ن ؼرر جـحدالز جظدرر دجثرذ جشسيحز جحش

ن ،ن جشس شيػح ؿ شسي ـػ ن جشسىحس جشحنر د يػر ح خ .شحثل ػشحخ جشحػحز رز صيل جصش ن جسصل جدش ـدد جر

جسظ شغ دسزد جهغحء دـح ؼر ظػغؤح ن جدشر جهرجكر نب جظدجء " ظػغؾ سشؾ سـحدذ ص ػشحخ اػدجصحز جيحػ جسظحز ن جهغحء،

رز جسشػ ج شسخد ن ػشحخ جشحنحز د جيحػ ن جهغحء، سػدد " جيش .يػر صير nـ

سظ نسـرم جسذ ا ذج "جظدجء جسظ" ظػغدخل ن ذج جهرؽ ظحثط دشس د خ ،جالسظح، جػ، جػل: خالل خظحثظ جدشر جظػغ

467

ن ػشحخ شحػر سجز جألغالؽ، سػدد سظ ؿد جظػغػدو ذج . جسػر .ػش ـرم ذج جألخر دجشػر سظ كر سشحس ؿ شس

ف الضف الذبو ػشر

ؿ نرؽ جدجخ جإلشححز نرؽ جالظسحؽ جالىسظحد، دح "جسظ"لخ ه ؤشحشح ن نرؽ ؿ جػحذ نرؽ جـ جـحر، نلد ؤدجذ رثشر ؿدر ضل غؿح

دظلسح جسػر ن جهغحء سػدد ـحدالز "جظدجء جسظ" "جظدجء جيش"ه ذ نب جظدجء جخسػ سظحز صالصر شغ ح ،جشسيحز جشسحز جرذ سيحػـحسح

.سجز جشػع ردحؿ جظىحس جألػظح ؤح ن جسػالز جشسر نضل جسظ ؤدجذ ػل شحثل ن جالشػحدحز جدرج جسضحد جسػح، نسظدغ ـحظحز جإلضحءجز جػحل جدشر شحثل سػدير سشسد ا

جظل ا سحثط جألر جذ شل ػل دـع جشحثل جـيدذ، ،جسظ جـحز ؿحز سسػخ ظدج ذح ريح، سشسدؿ جصر جخظحثط جدشر جس ىد ال شسػؾ

.جسذ جشسػغحرح جشسخدجح دحػرير جظػػر

خالضج حول النوضوع األول والخخبتغ فه

رم ن ظهم جرػس جسشػر جصحر، دػش سـ" جسظ"سسحدؾ ظػغ و ـرنس د شسخد ن ظم ؤؿ، ذج دج جسذ ؿ ه ن ظم ص ـ

.ػس سحل ذج جغؽ ؾ حر جرػر جصحرنه جظم جشحدؾ سـحل جسذ ؾ جه كر جسـرم د ذ دجشػر

. هرجشسخدجح نيل ؤضحال دشر خس" جإلزجػر"سـرم ؤح ن جظم جصح، نب ـرم جسظ ردػ ده جإلزجػر شسخدح ـح ن يل جرش، سـرم ن جظم جسحشؾ ؿ ظؾ سظ سسح ؤ ػي يػر جػدذ ردػح ديػر سجز جألغالؽ، ذ ػشخ اػدجصحز سظ ؤ جيػر جصر ألػد

.ػرنجظم جـحضر ـو ظػغ جسظ دػش ـدر ؿ سشح جسظحز ؿ ن

ظؽ سظ ؤ جهرو دح، ؿ ظدجء سظ دـدد ػيي ؿ جظدجء جيش، شسخد ذ جظػػحز ظـح ن ػل صر شحثل جدشر جالىدر جسػر، صل سشحز

.شسيحز، ذ ن ػل صر جشحثل جهزحثريحػ ضل ؤ سجز سـحد جن جظم جػحد ؿضر ػش سيسظر ـحظر ذج جغؽ ن نرؽ جـ، د نرؽ جإلشححز، شسخد ظػغ جسظ ن ػل ظؾ شحثل دشر جالضحل جشسر، ذ

468

دشر جسػر جسـير دبظحد دضل ؤشحش ن ػل شحثل ج" جظدجء جيش"شسخد ظػغ جظدجء "جـحدالز جظدرر دجثر جشسيحز جحشر ح كرح، ح سـرم جسذ ؿ

ح" جسظ .شسخد ن ػشحخ شحػر سجز جألغالؽ سػدد ؿد ؿ شسـ ؤح ن جظم جصح ؿضر ػش سيسظر ـحظر ذج جغؽ ؿ نرؿ ج

جـحر ؿ جػحذ، د نرؽ جدجخ جإلشححز نرؽ جالظسحؽ جالىسظحد، شسخد " جظدجء جخسػ"ؤ " جظدجء جيش"ؤ " جظدجء جسظ"دضل ؤشحش ؿدر جشسخدج " جسظ"

حز ن اظحد ـحدالز جشسيحز جشسحز سيحػـحسح ن جهغحء، جػظح دـع جظش .ذ ن ػل شحثل سـسد جسػالز، ؤ ن شحثل جإلضحءجز جػحل جدشر

اإلحضبء: النوضوع الذبو. ة

شسر ػس ( ؤ ددجر جػير جصحر) غؽ ددؤ ن جظم جرجدؾ جالدسدجث .حر جرػر جصحر

الضف الراتغف

يد شدو سذ ن جػير جأل ج ؾ نح جألضحء نو الدسدجثر ؤ ىح دإضػر ظن جظم جرجدؾ ي جسذ دسـدجد جألضحء نرزح . ج ؤ جضل ؤ جؽ سـ ؿدح

ظؾ جحز جػدر سيؾ غ جغـحز جػدـر . ؼ سحثط جهرز ن ظدجلهر نرز جسحثط غـح ن ظدل جر جرثشر ن ذج جظم . جدشػر .اػظحث

ف الضف الخبنس

دـد ؤ سـ جسذ هر اضحء ظدل اػظحث ن جشر جشحدير، سيل ن ذج جظم ػخ . ا سصل جـحز ججردذ ن جظدجل دجشػر خػػ ؤؿدذ ؤ شسػالز

.سإل جسصل ؤ جخػػ ىرجءس

السبدس ف الضف

سـرم جسذ ن ذج جظم ا ىرجءذ جخػػ جدجثر، ص يحر جـحز ال ػخ سصل جـحز ن خػػ ،جشسيحذ دخػػ جألؿدذ ؤ جشسػالز

ال س دـد ؤدجز سػدد ىحس جيػحؽ جزج دح سحشخ ؾ ـػحز ،دجثرظحء اذ ن ذج جظم ؿدحرذ ؿ يحرر د جخػػحز نغؽ جإلػ. اػظحثر .خػػ جألؿدذ ؤ خػػ جشسػالزجدجثرر

469

ف الضف السبتغ

ؾ اسيح جسحدر جشرر شسػؾ جسذ ن ذج جظم ؤ ـحط ػشحخ جسرجرجز دجشػر خػػ جشدر سزؾ اػظحث، ني دسصل جي جسرجرجز جػير جشدر

.ح سـ ؤ ضت غؾ جسرجرجز سزؾ اػظحث ػدد دجشػر ظدل ،ؤؿدذ

ف الضف الذبنه

سـ جسذ ن ذج جظم جظحؾ جسرجر سششر اػظحثر ػشحخ جسرجرجز حز جإلػظحثر ا جسال ػشحخ جزجح ن جدجثرذ شغ دسصل جـ. جشدر جسرجر

يد ؤظدغ ىحدرج ؿ جالسيحل ػ جسصل دجشػر جألؿدذ ا . دجشػر خػػ دجثرغ جحض ؿ جشسخدج جر جػحشدر ن ػشحخ جظحؾ ، جسصل جدجثر دحـس

.جشخ جسرجر

الضف الخبسغف

جظهر جإلػظحثر ألل رذ ن دخل ه جسلر جإلػظحث جهظل سػز جشذج جظم، ىد كدج جسذ ىحدرج ؿ جسز د جسلر جهظل جسظل، ذ دشدخ

. ـرنس دحألؿدجد جػيير جس سحح حض جرحغحز ألل رذ، ددءج ذج جظمل جسصل جدح سششر نػخ جحض سصل سزؾ اػظحث دجشػر دححز، ي دسإ

.اػظحثرصيل دجشػر جسشػ جددؤ ن ذج جظم ادخحل ه جسشػ جػشحد

سػخ ػشحخ جسشػ جػشحد ادخحل جر جػحشدر . ـػحز ـحز صير ن ظدل .ظدح ا ظخ ؾ ـرنر جسذ هر ػشحخ جسشػ د جظء اح

ف الضف الؼبشر

نسـرم جسذ ا ،ن ذج جظم سـػ هردجز جإلػظحء جظه حل ـححجػدذ جإلػظحثر جظسؾ جإلػظحث جسلر جؿ ج جهظل جسظل،

سـ جسذ ؤ ضت جهثحز، ؤ . جظحؾ جسرجرجز، جظحؾ جسرجرجز جسرجرؤ ، ل جظحؾ جسرجرجز، جظحؾ جسرجرجز جسرجر دجشػر جألؿدذص

جشسػالز، ؤ جسصل جدجثر ؤ جدرض، سـرم ا هر سػدد ججل جشػ ل جسحثط جسشػ جػشحد، ح سـرم ا زجز جغؾ جإلػظحث جسضسز، ئ

جي، سـرم ا جإل سػدد جسضسز، دحسح جسـرم ا ( جذظ)ػرجم جـحر .هر يحرر سششس اػظحثس ح جسشػ هش

470

حوفرع اإلوسبوب –فرع الؼلوم : ف الضف الحبد ػشر

جغؿحز جس ـحظح جحض ن جظم جػحد ؿضر جػدذ دهرؿ، جإلػظحثر ذجز جظهر جر جسظر، سظؾ جسرجرجز ن سـحط غؿحز جسششالز

نثحز نسرجز ػددذ جـدد ح جػل هش، ضرػ ؤ ححز جهثحز ى دشػر كر ذ ـرنر هر جالسيحل جظهر جر جهظر ا جظهر جر جسظر، . شرر

يشح ػشخ ح سيسغ جػحظر، جسـدر ؿ جسزـحز ـح اؿحدذ ساضحء جهثحز سظجإلػظحثر دسصالز جظحؾ جسرجرجز جسرجر ددرظحز غـحز ؤ ىرجءذ جسصالز

.جرشر ن ـح دحرسر سإح

ف الضف الذبو ػشر

إلوسبوبح وػلوم الحبث والؼلوم الؼبنجافرع اداة و .أ

ؽ جصالصر ن ػس حدذ جإلػظحء هش، ػش سـ جسذ ػشحخ سضسر جهرسػدد جسشػ جالػرجم جشػ ػشحدح، ( نثر ججل، نثر جشػ)زجز جغؾ

سـرم جسذ ا هر يحرر سششس (. جذظ) جسلحر جالػرجم جـحر .ح جػرجنح ذظح خسهحاػظحثس ح جسشػ هش،

فرع االسخنبع واالكخضبد. ة

اغحنر ا ػس جهرؽ جصالصر جألخر جس ردز ن جهيرذ جشحدير، نب حدذ x yجإلػظحء، ن ذج جهرؽ، سػس جغح درجشر جسششر جإلػظحثر ذجز جسلر

y xجشسخالط جالػرجن جـحر سـ جيػر جسشػر ػهل جيحػ، .سإ r جنو ح ػشحخ ـحل جالرسدحػرػشحدح، ذ ػشحخ جسلحر ج

خحظر ن سيدر ،ألر سػل جالرسدحػ ن ن جـحز ن جش جالىسظحد حدر ل ح ددالرـح شسي جالهحء، اظحد ـ خهر جدـحز، سـ جسذ ػشح

x دالرy ؿ جسج، سصح سإل ىر جالهرجض نح دح، ؿالىر ذ دـحل .جالرسدحػ

خالضج ػلي النوضوع الذبو/خؼلق

ددؤ غؽ جإلػظحء جظم جرجدؾ جػير جصحر ص سسحدؾ ػس سحل ن .جظم جصح ؿضر جػير جرجدـر

.ن جظم جرجدؾ هرز جسذ جـػحز غـح ن ظدل جػظحث

471

ن جظم جخحس ضء جسذ خػػ جألؿدذ ؤ جشسػالز دححز جالػظحثر .يرؤح

ن جظم جشحدس يرؤ جخػػ جدجثر كر جضحث يحر دخػػ جألؿدذ ؤ .جشسػالز

رجرجز جشدر صح ح صل جسرجرجز جػير ن جظم جشحدؾ ػشخ جس .دجشػر ؤؿدذ غؾ جسرجرجز

ن جظم جصح ػشخ جسذ جظحؾ جسرجر جػير جشدر سششر . اػظحثر صل جـحز جالػظحثر دخػػ دجثر

جصيل ـػحز ن جظم جسحشؾ سـرم ؿ ه جسشػ جػشحد جسشػ .ـحز صير ن ظدل

ن جظم جـحضر صل جظحؾ جسرجرجز جػير جسرجر دظؾ ػرو جسصل .جس ـرنح شحديح، ؾ اغحنر جدرض جدح سػدد زجز جغؾ جالػظحث جسضسز

حثر ذجز جظهر ن جظم جػحد ؿضر دهرؿ ـحط جسذ جسششالز جالػظجر جسظر، ـرنر هر جالسيحل جظهر جر جهظر ا جظهر جر جسظر

.اضحء جهثحز اؿحدذ سيشح ؿد جػحظرن جظم جصح ؿضر ن ظؾ جهرؽ سـ جسذ ػشحخ زجز جغؾ سػدد

.جسلحر جالػرجم جـحرجالظسحؽ جإلىسظحد نسـرم جسذ اغحنر ا ججغؾ جشحدير ن جح ن نرؽ

جهرؽ جألخر، ؿ جسششر جإلػظحثر ذجز جسلر ػشحخ جالػرجن جـحر .ح جسلحر جرجنو ح ـحل جالرسدحػ سإ درجشر دـع جيج سلر جـضجث

خالضج ػبنج

ؤ حط حدذ جرحغحز سضل ح ظخ ؿ جسذ سـ ن ل رػر سد ح ح ػير ظم، سنر سذ جذ سر جدرشر ن حر جسـ جألشحش

ذ نب . جـحز جحرجز سغ سحدـر درجشر ر، ؤ جزل ا شو جـلشغ دسحدـر درجشس جظحـر ن سخظط الث جصح جد جغحم ن رػر جسـ

.سهرـ . ؤح نح خط جسسحدؾ نب ن جحط سششال ػح، ال سػس سرجرج ؼحرح

ذج ال ؾ جسذر دضر جسذ جرنؾ ظم جإلشححز ن جشر جصحر ا ظم ن جشر جصحصر دشدخ جيط جشد ن جـحز، يحرر دـحز جالظسحؽ جالىسظحد

472

اذ ؤ جألخر سـ ن جشر جصحر ؤصر جالز اذج ؤرجد سحدـر ،ؾ ظم جـ رن .درجشس ن ظم جالظسحؽ جالىسظحد ن جشر جصحصر

ح د . د جسسحدؾدغع ذ جخالظر ػل ج 9د جظدل جإلظح رى .ؤ ح دـع جاليػحؿحز جػههر كر جر ن ػر جدشر

ووػج النحخوى: راتؼب

ـسد ح رد نالءنخه ضالحخهشـحط ن ذج جيش ؿر جػس ػش . ن جـد جألل جحط جسهظر حدذ جرحغحز

ضالحج النحخوى. 1يظد دظالػر جػس ظػر ػس ججغؾ ؤر ح سػ ـحرم ج

حرجز ال ك ؿ جسػرو اح ػش جخسحر ىـح جسرجدػ جػي نح دح، ذ .ػدجصر س ججغؾ هر ـحظسح

حط سشل جر جرسإح ؤال ؤ زؽ ػس حدذ جرحغحز ح رد ن ج :جرشر ؿ جـح جسحر

جػشحخ جظدر( ؤ جدشر( خ جيحس( ض جإلػظحء( د

شذر ل غؽ ـ جشر جس رد . ضل ل ؿج ح جغؾ خسهر .نح ألل رذ جشر جس سس نح درجشس ه س سػدو

شل سحدـر س ججغؾ ؤضإح ػيحز جزح ظدال دس ججغؾ ر :جظهم ح

جػير جأل جالدسدجثر: 1ع جػير جصحر جالدسدجثر: 2ع (جرػر جسشػر)جػير جصحصر : 3ع (جرػر جصحر)جػير جرجدـر : 4ع

473

الندى والخخبتغ ف نوضوػبح الربضبح: 9سدول إسنبل ركم

4ش 3ش 2ش 1ش الحللج 11 13 9 8 7 6 5 4 3 2 1 النوضوع السوج الؼوواه

ع11

س12

ع ع

12

ع ش

12 ق

12 س

جألؿدجد جػدـر( 1 جشر( 2 جألؿدجد جـضرر( 3 جألؿدجد جشدر( 4

جألؿدجد جػيير( 5 الحسبة جألؿدجد جردر( 6 جظؾ( 7

جػرع( 8 جغرخ( 9

جيشر( 10 جظذر جسردـ( 11 جظذر ج( 12 سترالو جسحشخ( 13 جـدحرجز ( 14

جظدرر

جـحدالز( 15 جسرجظػحز( 16 جسجدؾ( 17

الهودسج

جظشحز( 18 جألضحل جدشر( 19 جدشر جسػر( 20 جسػالز( 21 جسظ( 22 ػشحخ جصصحز( 23

جػل( 24 جز( 25 جىز( 26

جشـر( 27 اللبسزجح( 28 ج جشحػر( 29 جػظ( 30

ادجرذ جـحز( 31 اإلحضبء

.سضر جردـحز جرحدر ا جظهم جس ظر نح سـ جغؽ: نالحظج

474

جظم جػحد ؿضر، ؿ: ؽ11 اشححزجظم جػحد ؿضر، : س 11 جظم جصح ؿضر، جـ جـحر: ؽ ؽ 12 جظم جصح ؿضر، ؿ جػحذ: ؽ ع 12 جظم جصح ؿضر، جالظسحؽ جالىسظحد: و 12 جظم جصح ؿضر، آدجخ اشححز: س 12

ػرؤ سلر ح ؿ ػس جحط جظددذ يحرر دػس جحط جشحدير حدذ

دل ا سـدال ػ جألػش ىد س، نظر سخهم ن ـؼ ججغؾ ؤؿد .حزجرحغ .سزـح د ؤ ضل ذ انيحرج ـحز ؤشحشر سـو جسذ ؿ ن جغؾ الػير

نالءنج النحخوى .2يد شدو ؤ ؤضرح ن جألىشح جشحدير ا ؤ ح ز حط جرحغحز ػش

دسإ سدشػ ن جددجر، جظػػحزسح ألؿحر جسالذ، نظحءز در، سيد سششح رجؿحص سـد اح رذ صحر صحصر ن ؤح ؿددذ كر ذر جشح ظرجػر، اذ سدخل ن

اذج ذرز ظدد ن ذ ؿحثدج ـد جسحل ؿر جه . سػديحز الثر حسظزثر ظـدس دح سحشخ ؾ ىدرجز جسذ ، غح ظر جػحظر ا جشسحل

ذ نب ـؼ غؿحز جػس ن ظؾ جظهم جرجػل شغ . ظر ؤخردبظرجء سػديحز ؿ ػحذ جسالذ جر، ح ـػ ذ جغؿحز جر ن جػو

حدذ جرحغحز، نب جألدجم ججردذ ن ؤح ػش ػس. ن ؼر جسالذ ؤغحذ ـد . سهحظل جػس سدرض سػسح هح سـددذ ػرو سـددذ ـحظر جه هش

ذج جػس صهح، جألر جذ هشر ػحدسح جشحدير دزحدذ ؿدد ػظط جرحغحز ن .ظهم ؿدذ جغؾ جرحغحز سسحدـح ن جحط د ح جظدل جشحدو اغحنر ا د( 1

:جظددذ، ؤ ذ ججغؾ جخسحرذ ظػػراح ؤشحشر ال جالشسلحء ؿح، حسـرم ؿ ؤجؽ جألؿدجد جـحز ؿح، اذ ال ظد ظحل ن جػحذ جـر ؤ ؿ ال شسخد جالشح ن جػشحدحز جدشػر ؤ كر

جـحدالز جسرجظػحز سشغ دػل جـدد جشحثل ؤحز إخذذ جىؾ . ػرجدشؤغح ال جكهحل جر غؽ جسجدؾ ه ػل شحثل ؿددذ ن . جػحذ ؤ ال

ذ . جرحغحز ن ظحالز خسهر شحر ذج جغؽ ن سػر جرحغحز هشح

475

خسحرذ ن جحض ػدصر ن جرحغحز جدرشر، صل جيل ا ججغؾ ججغؾ جسػالز جسظحز ادجرذ جـحز جس ال جالشسلحء ؿح، ألح سشح شحر ضددذ ن ػل ـؼ ججؽ جشحثل جرحغر جهزحثر جػحسر دضل شل

.شرؾط جظددذ ال سسحل سظحرخ ؤػدجصح ججىؾ، اح ا ججغؾ جخسحرذ ن جح

نغؽ جدشر . سشغ سذ ن اخغحؽ ؼجر جىـ جـحص ح سردػ دجىـجالىدر ؤ جهغحثر صال ـو ىدرذ جإلشح ن جسدظر ن دـع خظحثط ح ػػ د

.ددثس

ضبغج النوهز: خبنسب

سخؼنلجاللغج الن. 1 .ظحكر جط جهرشسي جيد جؿسدح ن

،جلر جشسـر جغػر ظػػر، جسـحدر جشسخدر إنر د جـ جئمجالػؼحز جضرػحز جسهحظل جرجنير سشغ ح دسػدد ـؼ ججغؾ، ح ؿدج

ألدجم جسـر ح شدو ذرح ن هر سػيو دـع جألدجم جخحظر هر سجنيح ؾ جخل ن ا جال ـد جألر ا ظـدر ن جظحكر ديدر ح ـد , جيش جصحش جدػش

.ؿد جالسح دإر اظحد جسجنوا ظحكر جط سهظالس هدذ ـ دحشدر ا جألدجم جخحظر ججظخ

ا شل . هح جػخ سدرشح ػرير ذ ؤػححجط رضد ا ج: اسححجالشسـحل، سػخ ظدج ىسح دذح جالشسحذ غػرج ا جرجد سػغر درش دضل

.ظداغحنر ا جظد جىز جدذ، نب جشجد جألؿؼ جـ ىد ـظز ؿ

ألدجم جخحظر دحرػر دىـح ن سػديحز ردػ جألدجم جـحر سـ جرحغحز ؤ ج .ضحػحز جألدجم جخحظر جسـر جسهظر ط

ظحكر جط سئ اذ سهحظل ػس ضد حنر س ـ نػشخ، دل ئه .جسخ ؤهش

شسخط ح شدو، ؤ ظحكر جط سهظالس ، ؿ جـ، ظػػر جلر ر ىدل جـ نح خط جألدجم جسـر، ؤح نح خط جألدجم جـحر ؤ ه

476

جخحظر دحرػر جس سدخل ن جسػديحز جشحثل، نب ظحكر جط كر حنر أل .جط ضر ا س جألدجم دإ ح

جحدذ سسر ظحال ذج جيل ال ـ ؤ جضرػحز جسهحظل جرنير دػس :إخذ جصحل جسح. لع ؤ سإالز خسهر ػل ػرير ـحظر دـع ججغؾ

جـحثد ا جدم جسـ ]ؤ، خ[ن غؽ سحل جسحدؾ جسظل ؿ جهسرذ جـ جـحر ؿ جػحذ، دم ط ؿ ( 1. 2. 3)ع جشسخدج "ن ل نرؿ

".خسم ػرجثو جحر ػشحخ جسحالزؿدر جحر دحشسخدج سددل " جحر دحسظزثر" س جػرجثو، ح ػرير

ظد ن جسخ ،]ؤ، خ[جسلر ضرػ ؤ جسحدؾ جشسخد رسدح ؿ جهسرذ جهرغر ؽ، جألل ـسد ؿ ه جس ؤهز نو جحض جظدد سهذ خسه ذج جغ

جضسو جصح ؿ ه جهحغر، نبذج ؿدح ا جسرظر جالزر حض ظدح سدررج .سهحغل دح ظد ن جشخر جهرشر ح درر جشسخدج جضسو د كر

.شدخ ذ ـد ا ىظر ن دـع جضرػحز جرجنير ػس جحدذدـع جالشحسذذ ـسدر ؤ سػدو ػرير جهحغر خػإ ال شغ دحشسخدجح : الػؼر

. ح درر ىه ذج

نالحظبح إضبفج: سبدسب

نلبروج ته الوضه الؼرت والفروس. 1ال سظد جخسالنحز ظرر ؿد يحرر جسرظر جـردر حض ؾ جط جهرش ؤ

.جإلزدل ،ل جسدىو دل ح رد ؤخػحء ن جخسحر جرجدم جظػغ دخل ن ظح

دـع جرجدنحز ججردذ ن جط جـرد ىد جشسخدز د رجؿحذ جدىر اشسه دحيل .ن اظحد جرجدم جظػغ دحلر جهرشر

:نـ شدل جصحلرذ : دـ خسه "رجألؿدجد جشد"جشسخد، ن جط جـرد حض، جسـدر

Z "entiersدالر ؿ جألؿدجد جظػػر ؤ ؿ جظؿر جس رز اح خ

relatifs" ذ ."nombres rationnels"ر يػدحهرشر، رذ دالر ؿ جألؿدجد ج

477

جألؿدجد جظػػر؟ ل دحهرشر، ل "nombres relatifs" جغػح ح جيظد دحظػغ جألؿدجد جشدر؟ ؤ جألؿدجد جظر؟

الخلم السددوظبم . 2 سظدر ؤؼر جسي دحسزج ؾ جحط دل ظحءز سإخرذ ؿح ح يحرخ جشس،

ؤشحشح دحدة اضحء جحط، اذ جهرع ؤ س جؿسحد ؤدر ـحر ذج خحم ددؤنسػدد دم سـ ح هسرع ػح ـرنر جشر جس . جحط ي ؤصحء سػدد سحدرجس

.سشغ ديحس سػيي .يد جػو دححط نح دـد ؼح سي جؿسد ؿ جظحالز ؿ جهححز

:ىشز جظحالز ا ؤردـر

.جـحز جػشحدر جظدرر. ؤ .جسجدؾ جـددر .خ .جضحػحز جدشر .ض .ػل جشحثل جسجظل .د

ؤح جهححز نيد جشسخظز ظق ألنـحل ردز ن جـد جصح جسـو دحألدجم جسـر حدذ، الػؼحز ىد رد دـغح ىد ال رد ن جـد جصحش سرجنو

. دـع ؿح جحدذؼرر "د ظحنر" شسيحذ "زهحح"ـؼ س جألنـحل ؤػو ؿح جش

شسخد، هذ، : ؤ صل. سشخ، در، ػدو، ػل، رخ : ذ جألنـحل ".كهرد" .جخ…ػدو، ـحط، شسصرسلرذ ؾ سدرض ججغؾ شس ـحظر جه "جهححز جألنـحل"ظؾ ذ

ح كر صحدسر كر جغػر سسػخ جـ ؿدج ؿ ػدد. ذ ح د سذ آخرسغػح ،جئم جػالؿح ؿ جصر جدرجشحز جس سـحط جغؾ جسي ظر

: ، نح جهرو صال د ـح جألنـحل ظر ؤخر هرىحز ح د ـح جألنـحل جخسالنحـسدذ جس سشغ دػش جظدل ؿدح ؤ جخػػر جرشر ؤ ج. شسخد شسصر ػدو

ؤ جس سشحؿد جـ ن سزؾ ؿالر جخسدحر ح؟ ،يؾجذ ػظل ىح جرز جسرد دػش جإلحء دسؼ درجز هسرجز ال

سهو . سسـد ج ؤ جصالصر ؤح ضرع ؼح جسي جذ ـسد ؿ ددؤ جهححزـؼ جألػح نح د ؿ ن ضسر ح رد ضرػ شي جـ جدرد ن

478

ضرػج جيظد دحهحر حسح ىدل .دـع ظحكحز جألشثر "هحر" ػل سـ جـ . خالل جألصر "ن جهحر"ؤ ؤ جؿسدج ددؤ .سػدو جألشثر جسحر ؿح

جـ ـسد ج، ل نو خدرس، ؿ سزؾ ـالحز دح جالػؼ ؤ ـؼجـ ؿ سػىؾ ؤر جدم جسـ جذ ، رجؿ ددؤ جظحالز ظر

. ظر ؤخرسالذس ؤشحش

وخوضبح خالضج: سبتؼب

النحخوى. 1 ولبط اللوث . أ

شل دبػح ال ػسل جػذم د ػس حض حدذ جرحغحز حم، سش -رجؿ دسدرظ جػشس ا جظرد جؼرحز جػدصر ن ظحكر . جإلخالل دحسشحى

حدس كر سررذ ن ظؾ جرجػل جظهم دحشسصحء ػس جظه جألل .جحطح جألشحشر جصح جالدسدجث جػير جأل، ػش ػخ جحض سرجر دـع جه

ؤح ن جظهم جدحىر نححدذ ال سػل سرجرج . ددم سصدسح جسإد جشسـحخ جسالذ ح. جغػح ضحرج ا ن سهحظل جػس، كر ؤ جسرجر ػحظل ػح خالل جسػديحز

جشر جصحر ؤ نب ل ه سـرم ؿ جسذ ن ؤػد جظهم ال دد ؤ شسخد ن .جس سحاذج ػدو جحض ح ظخ نب شغ سذ دبظرجء جسػل جيح دحالشسدالالز -

.جرحغر ؿ ؤجؿح، ح شغ دحححز اؿػحء جػظط سيح ؤخذ جيرجر دضإحل ؿ شغ جحض سذ دحسـرم ؿ جشسخدجحز جر جػحشدر - جس سش

.ن ػحل س جػشحدحز جػر جـيدذ دنح دػد ذجسح

ولبط الضؼف. ة

غو جىز جخظط إلحء جحط ن ظؾ جظهم خحظر اذج ؿرنح ؤ - جألل جالدسدجث )ػظر 150جىز جخظط إلحء جحدذ، ػشخ سهحظل جػس

نس ي جـ . ػظر 150د ؤح جدرجشر خالل جـح جدرجش ؤ ؿد( ػس جـحضر .جالسػححز دإجؿح س ظػػح سالذ ن جظم

479

ا ـد جسرجر جؼحر جذ ال ػدو ؿ ظهم جػير ججػدذ نيػ دل سـدج خ سخسم ػير ا ا جػيحز جسحر ؤغح شدحس، اذ ا ىدرذ جسذ ؿ جالشسـح

نبذج ظدم ؤ جسذ شسؿخ ظزءج جحض ن ؤػد جظهم ؤ جػيحز، . ؤخرشدخ ؤ خر، ح ذج جظزء كر سرر اال غح خالل جسػديحز ن جظهم

جالشسحذ جظد، جسحر، نب ىدرذ جسذ ؿ جالشسـحخ ال دد ح ؤ سسإصر شدح اذج سنر ػس سنر ذج جألشسحذ نب ذ ش ؿ ػشحخ جىز جخظط إلحء جحدذ ن

.س جظهم

.سزؾ جػظط جخظظر حدذ جرحغحز: خوضج

: يسرع ن ذج جظدد ح إس

: دحء ؿ ح شدوألشدؽ ػظط ن ج 5ن جشر جشحدشر ددال 6ؤ ؿدد جػظط (1

ذ نب ؿدد . ػظر 160ىد ردز ن جحط جرشر هشح حخحظر ؤ ؿدد ػظظ .ػظط جدشر ن ذج جظم ال سسجنو ؾ غ جحدذ

.ػظط ن جألشدؽ 5ن جشر جصحر ددال 6ؤ ؿدد جػظط (2 .دؽػظط ن جألش 5ن جشر جسحشـر ددال 6ؤ ؿدد جػظط ( 3 6ددال ( نرؽ جـ)ن جشر جػحدر ؿضرذ 7ؤ ؿدد جػظط ( 4

.ػظط ن جألشدؽ 5ددال ( نرؽ ؿ جػحذ)ن جشر جصحر ؿضرذ 6ؤ ؿدد جػظط (5

.ػظط ن جألشدؽددال ( نرؽ جالظسحؽ جالىسظحد)ن جشر جصحر ؿضرذ 5ؤ ؿدد جػظط (6

.ػظط ن جألشدؽ 4 ؤ سدرس حدذ جرحغحز دحلر جـردر ػس حر رػر جسـ جألشحش، ضرػ (7

جشسخدج جػرم جالسر ن جدالر ؿ جيحػ ن جدشر ن سحدر جظحكحز جظدرر . جـحدالز

الخوافق ته األهداف. 2 ب نغ األهداف الؼبنج للنوبهزحول األهداف الؼبنج للنبدث وخوافله. أ

سسجنو ظؾ جألدجم جـحر حدذ ؾ صالصر ؤدجم ؿحر نيػ حط جظل .ؿضر، ذ جألدجم جصالصر سػيو جذجز، جرظد جـ جسظح

480

الخوافق ته األهداف الؼبنج للنبدث واألهداف الخبضج للنبدث. ة

ظر حدذ رظـر ن جألدجم جـحر حدذ، س ل ظد ظؾ جألدجم جخحجألدجم جـحر حدذ ظد ن جألدجم جخحظر حدذ ن ػحل ظد ذج جظد ن س

ظد ؤ دنح ح سرسهؾ سرذ سجني ؾ جػد جألدجم جخحظر جرسهحؿح ضددج، دح . سجزح .م جألخر غـهر ظدجس سرذ جسجنو ؾ جألدج

الخوافق ته األهداف الخبضج للنبدث واألهداف الؼبنج للنراحل. ر

سسجنو ظؾ جألدجم جخحظر رحغحز ن جرجػل جالردـر سـ ؾ جألدجم نه . جـحر ذ جرجػل، ذ ػظر ن دم جػد ؤ جص ؤ جردـر ػشخ جرػر

دحشحخ جسذ جحرجز جـر "ر ظد جألدجم جخحظر سسـو دحدم جرػر جالدسدجثاشحخ جسـ جـحرم جحرجز جالزر "ن جرػر جسشػر سسـو دحدم " جألشحشر

".سشؾ ػحو جـحز جحد جـر جرحغر... سر جسهر جـ: سسـو دحدن جذر شحديح دحدن جسحؤح ن جرػر جصحر ن

" جشسـحخ جهح جؼرحز ن ظحالز جصيحنر جـ جسظح ػش سؼهح"سػدد جظـدحز جضالز سػح دظر ؿر ؿ ػرو جسهر جظ جدػش "

".جـ

هداف الخبضج تبلنرحلجخوافق األهداف الخؼلنج نغ األ. د

جػير جأل( 1

ا ؤصر ظم جألدجم جخحظر دحػير سـسدر لػحذ دإدجم سـر، سرذ سجنو ذ جالدجم ؿد ػظ كر سجزر، ح ؤ ذ جسلػر س غـهر ظدج جػحح

.ؿحر ظدج جػحح ؤخر

جػير جصحر( 2

جسـر ح رظـر ن جألدجم جخحظر ذ جػير، صر ظؾ جألدجم ؤدجم سـر جظـخ سػدد ؿالىسح دحألدجم جخحظر رػر، ح ؤدجم سـر سػ سهظال ؤصر جالز ح ظـل سػدد ىؾ ذ جألدجم جسـر ن ؤدجم جرػر

.ظـدحدجم جخحظر دحػير جصحر ح ظد ن جألدجم ظد ؤ ؤصر ظم جأل

.جسـر، ذج جظد ػل سحثر كر سجزر، نح جغـم ظدج ح جـح ظدج

481

جػير جصحصر( 3

دحرك سػح ـح ألدجم جخحظر دحػير جصحصر ؤصر ح سػسل، اؿػحء صر ح ؼر ىرجءذ جحض، نب ح دن سـ ن جألدجم جسـر سهشرجز ؤ

جظم جسحشؾ ال سجنيح ؾ ؤ جألدجم جخحظر دحػير، ذ نب ح ؤصر ظم جألدجم جخحظر سسجنو ؾ جألدجم جسـر، دسرذ كر سجزر نإػحح

.غـهر ظدج ؤػحح ؤخر ؿحر ظدج

(جصحر)جػير جرجدـر ( 4

حز سرذ جسجنو سهحسر ظدج، اذ ؤ دـع جألدجم جخحظر سجنو ؾ دم جػد .سـ ؤ ؾ دن جص، دـغح جخر ظز سرذ سجني ا خش رذ

خوضبح حول الخوافق. هـ

ذ، دػش ظؾ اؿحدذ جؼر ن جألدجم جـحر جألدجم جخحظر حد( 1 .جألدجم جـحر ح ؤظدجء ن جألدجم جخحظر، دػش س سرذ جسجنو سجزر

جسإد ؿ جـجل جس سػيو جسجنو ظر جألدجم جـحر رجػل ػ ( 2جػحدؾ جـ جـح دـع ؤدجم جرجػل، جإلضحرذ ا جرحغحز : جألدجم جخحظر حدذ

دح ( جذجس صال)نح، جالسح ن جألدجم جخحظر رحغحز دإر ؿحر سسـو دحسـ .ئ شحر جرحغحز ن سػيو جألدجم جـحر رػر

غؾ ؤدجم سـر ظددذ سشغ دسػيو جألدجم جخحظر حدذ جس س ح ( 3سرسخ جألدجم جسـر جػحر دح ئ ؤظدجء ن جألدجم جسـر، اؿحدذ ظحكر

جسجز ن سرذ جسجنو د جألدجم جخحظر جألدجم جسـر، اؿحدذ جؼر ن جألدجم جسـر جس س ح رظـر ن جألدجم جخحظر، ـل جضر نح ؤ ن جألدجم

.جخحظر، ذ ؤظل سـزز جسجنو ذ جحػر

الندى والخخبتغ. 3ظؾ جغؿحز جػرػر ن حط جرحغحز ددءج دحػير جأل جالدسدجثر جسحء دحػير جرجدـر جصحر غررر حنر شسر جدرشر ن حر جػير

ح اال دح جصحصر ؤ شدخل جظحـر، ظحء سزؾ جحدذ سششال ال ػ سرجرج ؼحركر ؤ دـع ججغؾ غؽ جدشر جهرجكر ن . خد سرز جهح جحرجز

ال شسهد سشخ ا نرؽ جالظسحؽ ( نرؽ جـ)حض جشر جصحر جصحر ح ج ؤ سغ ذج جغؽ حض جشر جصحصر هرؿ جـ . جالىسظحد

482

( نرؽ جـ)ر ؿ جػحذ، خحظر ؤ حض جرحغحز ن جشر جصحر جصحر جـح .حض صم ظدجنرؽ جإلشححز شسحدؾ -زحدذ دـع غؿحز ؿ ط جرحغحز: خوضج

.نرؽ جالظسحؽ جالىسظحد ػحظر ئالء ا ذ جغؿحز

ضبغج النوهز. 4 ظحكر جط ن جط جهرش جغػر ظػػر إنر جلر جشسخدر ن

ؤح نح خط جألدجم جـحر ؤ جخحظر . د جـ جئم نح خط جألدجم جسـردحرػر، نب ظحكر جط كر حنر أل س ظؾ ذ جألدجم ظد ن جألدجم

دػس جحدذ ىد سر كغح سإالز خسهر ذ نب دـع جضرػحز جرنير . جسـر .ػل ػرير ـحظر دـع ججغؾ، دـغح ل ؤ ضرع سغغ

رجظـر ط جط إلزجر ح ن كع، جخسحر ؤشحخ ن جظحكر : خوضج .سشير سئ جسجنو ػش ز

وظبم الخلم. 5ؾ ظدر ؤؼر جسي، ذ ػدش جهسرع ؤ سرجنو ظدر جحط

سإخرج، دح يحرخ جشس، ذج ؤر خحم ددؤ ؤشحشح دحدء اضحء جحط، اذ جهرع ؤ س جؿسحد ؤدر ـحر جسي ؤصحء سػدد جألدجم جـحر جخحظر جسـر

.حدذ، آخذ دـ جالؿسدحر جظحالز جهححز

ؤ سغ ط جرحغحز ؿد رجظـس ؼحح سي ارضحدجز ػل : خوضج .ؤشحخ جسـ ػرجثي