ថលែងអណរគណ

ឆឆលៀតកនងឪកាសឆនេះ កនងនាមខ បាទផទទ ល សមថថលងអណរអរគណ នង ដងគណយា ងរាលឆរៅ ចឆ េះ ឆោករគ ថដលបានចណាយឆពលឆវោដមានតមមល ខតខជយ បងហា តបឆរងៀន ពនយល ដលពកខ ទងអសគនន ថដលានសសត សកានង ជយ ពនតយ ថកលអរ អកខរាវរទធ ខលមសារអតថបទ ឆោយ ហមតចត មនគតពការឆនឿយហត ឆហើយកសមថថលង អណរគណ ដលសាកលវទាធការសាកលវទាលយ ថដលបានអនញញា ត នងផដលាទតងសកាដលរបខ បានសកា កនងការរសាវរាវឯកសារ ឆផសងៗ រមទងមតតភកត មាា សឆសៀឆៅ ទងអស នងឆគហទព រឆផសងៗឆទៀត...។

ាចង ឆរកាយឆនេះតងនាមខ តណាងជសមខនសសតថនន ក L2C2 ឆវន សមឆគនរព ជនពរដលឆោករគ សមជបថតពទធពរទ ៤ របការគ អាយ វណណ ៈ សខៈ ពលៈ នង ទទលបានភាពឆាគជយកនងការរបកបកចាការងហរ ។

សមឆោករគឆមតត ទទល ការឆគនរពជនពរ នង ថថលងអណរគណពរបខ !

ឆធវើឆៅរាជធាន ភនឆពញ មថៃទ ២៧ ឆន ២០១៦

L2C2

L2C2

1 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសត ត នងវទយាសាសត តសដឋកចច

1

សេចកដសដើម .......................................................................................................................................... 2

I . ( ១៩៩៣) ...................................................................................... 3

1.1 ..................................................................................................................................... 3

1.2 ..................................................................................................................................... 4

1.3 .......................................................................................................................... 4

1.4 ........................................................................................................................ 4

1.5 ២៤ ១៩៩៣ ............................................... 5

II. ( ១៩៥៨) .................................................................................... 13

បពវកថា ................................................................................................................................... 13

កថាខណឌ ទយ១ អធបសតយយភាព ......................................................................................................... 14

កថាខណឌ ទយ៣ រដឋឋ ភបាល ................................................................................................................ 15

កថាខណឌ ទយ៤ ភាជាត ................................................................................................................. 16

កថាខណឌ ទយ៥ ទយនាកទយនងរវាងភាជាតនងរដឋឋ ភបាល ................................................................... 16

កថាខណឌ ទយ៦ នធញញា នងកចចរពមសរពៀងអនដជាត ....................................................................... 17

កថាខណឌ ទយ៧ រកមរបកាធមមនញា .................................................................................................... 17

កថាខណឌ ៨ អណាចតលាការ ...................................................................................................... 18

៩ ...................................................................................................... 19

១ ................................................. 20

១ ................................................................................... 21

១២ ...................................................................................................... 21

III. .................................................................. 22

IV. ............................................................................................................................ 23

24

L2C2

2 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសត ត នងវទយាសាសត តសដឋកចច

2

សេចកដសផដើម

រដឋធមមនញា គជាចាបកពលនងជាចាបរគះរាបរបសទយនមយៗសៅសលើពភពសលាករាលចាបទងអដដលរពទយធ ភាបានពនតយចប ពវរគបនង រដឋ ភាបានអនមរចស ើយឡាយ រពះ តថសលខាសដឋយរពះមហាកសរតរតវដតរបតាមដចាបរដឋធមមនញាទងអ។ របនសបើការ បសងកើតរាលចាបទងអដដលមនរបតាមរដឋធមមនញា រតវចាតទយកថាចាបសនាះគជាចាបអធមមនញាភាព។ចាបរដឋធមមនញាានសារៈខានខាល ងណា រាបរបសទយនមយៗកនងការរគបរគង របសទយ នងជយ សោយរបសទយានឯកភាពជាតរពមទងានឯករាជយជាតជាសដើមទង សនះវាោរយ សៅសលើសាថ នភាពននរបសទយនមយៗផងដដរ។ជាទយសៅសៅកនងការរគបរគង រដឋឬរគបរគងងគម សោយាន រសបៀបសរៀបរយណាត បធនន ប លអរតវានចាបជាមលដឋឋ នរគះ មយសទះបរដឋសនាះ របកាននវរបប នសោបាយអវកសដឋយសាល ះស ើយបានជាអនក បមយចនន ទមទរសោយបសងកើត ចាបរដឋធមមនញា ។សររះរដឋធមមនញាជាលកខនតកៈគតយតតននរដឋ។ រដឋធមមនញាទងអោច ជារដឋធមមនញា តាមទយសនៀម ទយលលាបឥតរសរដជាសៅរបសទយ អងសគលឬោជារដឋធមមនញា ឯកសាររសរពភពដចជារបសទយកមពជាដចងថារដឋធមមនញាជាចាបកពលនន រពះរាជាណារក កមពជា។តាមខលមសារននទយសនៈភារៈគជាចាបរគះនងគជាចាបកពលននរដឋ ដដលជាទយសៅ កណតសៅរចនាមពនធ នង មខងាខានៗ មលដឋឋ នននរដឋនង ជាអងាគ ររដឋ ខានៗ រពមទង កណតនវទយធនងកាតពវកចចជាមលដឋឋ នរបពលរដឋ។សបើសោងតាមទយរងវញរដឋធមមនញា គ ជាទយរមង ឯកសារមយដដលនោយអពសាថ បននសោបាយដដលសគសរៀបចតាកដតងស ើង នងសធវើវសសាធន កមមសោរពតាមនតវធដដលានលកខណៈខពសធវើចាបធមមតា។ ជាកាពតណាសៅសលើពភពសលាករគបរបសទយទងអទយធដតានចាបកពលឬចាបរគះដចៗោន ប ដនតអតថនយននចាបកពលននរបសទយនមយៗមនដចោន សទយ។មលស តសដលនាសោយរបសទយនមយៗានអតថនយននចាបរគះខៗោន សនាះវាោរយសៅសលើកកតាត ជាសរចើនដចជាវបបធមរបបនសោបាយទយតាងភមសារបរបទយនសោរបវតតសារជសនឿសានានងការឋតនវសរកាមោណានគមននរបសទយណាមយ។

L2C2

3 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

3

I . ( ១៩៩៣)

1.1 ( ) ( ១៩៩៣ ៨

L2C2

4 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

4

1.2

1.3 ២ ១៥ ១៧ ១ ២

១១៨ ៩៩ ២ ១៥៧ ១៣៦

1.4 / / ៣ ៦ / ៦

L2C2

5 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

5

៨២ ១១៩ ៣ ១ ២

1.5 ២៤ ១៩៩៣ ២៣ ១៩៩១ ១៥៦ ៩៣

L2C2

6 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

6

១

១ ២ ១/១ . ១៩៣៣ -១៩៥៣ ១៩៦៣ -១៩៦៩ ៤

២

៧ ៨ ៩

L2C2

7 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

7

១

៤

៥១ ៥២ ៥៤ ៥៥

ជពកទយ៧ អពរដឋ ភា

ារតា៧៦. ថម

L2C2

8 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

8

រដឋ ភាានាជកជាតណាងរាសតតោ ងតច១២០រប។

តណាងរាសតតរតវសរជើតាងសដឋយការសបាះសនន តជាកល សដឋយសរ សដឋយសមើភាព សដឋយចសរះ នងតាមវធសរជើសរ ើ ជាាា ត។

តណាងរាសតតោចឈរស ម ះសបាះសនន តជាថមបាន។

អនកដដលានទយធឈរស ម ះជាសបកខជនតណាងរាសតត គរបជាពលរដឋដខមរទងពរសភទយ ដដលានទយធសបាះសនន ត ានោយោ ងតច ២៥នន ានញញជ តដខមរតាងពកសណើ ត។

ដបបបទយ នងការរបរពតតសៅននការសបាះសនន ត រតវបានកណតកនងចាបសបាះសនន ត។

ារតា៧៧.

តណាងរាសតតកនងរដឋ ភា ជាតណាងរបជាជាតដខមរទងមល ពដមនរោនដតជាតណាងរបជាពលរដឋ កនងមណឌ លរបខលនសទយ។

ោណតតោជាញ បញញជ ទងឡាយ រតវទយកជាសាឃៈ។

ារតា៧៨.

នតកាលរបរដឋ ភាានកណត៥នន ស ើយរតវផតកណតសៅសពលដដលរដឋភាថម ចលកានតដណង។ រដឋ ភាមនោចរលាយមនោណតតស ើយ សវៀរដលងដតកនងករណដដលរដឋឋ ភបាល រតវបានទយាល កពរដងកនងរយៈសពល១២ដខ។

កនងករណសនះរពះមហាកសរតរតវរលាយរដឋ ភា សរកាយពរពះអងគរទយងបានទយទយលការសនើពនាយករដឋមសតនត នងបនាទ បពរទយងបានការយលរពមពរបធននរដឋ ភា។

ការសបាះសនន តសដើមបសរជើសរ ើ រដឋ ភាថមនងរតវរបរពតតសៅកនងរយៈសពល ៦០នថាោ ងយរ ចាបតាងពនថារលាយរដឋ ភាមក។

កនងរយៈកាលសនះ រាជរដឋឋ ភបាលានដតភារកចចដកនាការងាររបចានថាដតប សណាណ ះ។

កនងសពលានសតងាគ ម ឫកនងកាលៈសទយៈពសដនទយសទយៀត ដដលមនោចសធវើការសបាះសនន តសកើត រដឋ ភាោចរបកាបនតនតកាលរបខលន មយដងបានមយនន តាមសណើ របរពះមហា

L2C2

9 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

9

កសរត។

ការរបកាបនតនតកាលរបរដឋ ភា រតវបានសរមចសដឋយមតយលរពម ពរភាគបោ ងតច ននចននាជករដឋ ភាទងមល។

ជពកទយ៨ អពរពទយធ ភា

ារតា៩៩. ថម

រពតតភាជាអងគការានអណាចនតបបញាតត ស ើយបសពញភារកចចរបខលន ដចបានកណតកនងរដឋធមមនញា នងចាបជាធរាន។

រពទយធ ភាានចននាជកោ ងសរចើន សមើនងរកកណាដ ល ននចននាជករដឋ ភាទងមល។

ាជករពទយធ ភារតវបានចាតតាងខលះ នងរតវសរជើតាងសដឋយការសបាះសនន តអកលខលះ។

ាជករពទយធ ភា ោចរតវបានចាតតាង នងសរជើងតាងសាជាថមបាន។ អនកដដលដលងានទយធឈរស ម ះជាសបកខជនរពទយធ ភា គជារបជាពលរដឋដខមរទងពរសភទយ ដដលានទយធសបាះសនន ត ានោយោ ងតច៤០នន ានញញជ តដខមតតាងពកសណើ ត។

ារតា១០០. ថម

ាជករពទយធ ភាចនន ២រប រតវបានដតងតាងសដឋយរពះមហាកសរត។

ាជករពទយធ ភាចនន ២រប រតវបានសរជើតាងតាមមតភាគសរចើនសដឋយសរបៀប។

រឯមជករពទយធ ភាឯសទយៀត រតវបានសរជើតាងសដឋយការសបាះសនន តអកល។

ារតា១០១.ថម

ការសរៀបចដបបបទយ នងការរបរពតតសៅ ននការចាតតាង នងការសបាះសនន តសរជើតាង ាជករពទយធ ភា រពមទងការកណតអពអនកសបាះសនន ត អងគសបាះសនន ត នងមណឌ លសបាះសនន តរតវ

L2C2

10 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

10

ដចងកនងចាបមយ។

១

១១៨- ៩៩

១១៩- ១

៦

១២ - ១ ១

១២១- ១ ២

L2C2

11 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

11

ជពកទយ១១ថម អព អណាចតលាការ

ារតា១២៨-ថម (ារតា១០៩ចា) អណាចតលាការជាអណាចឯករាជយ។ អណាចតលាការធននារកាអនាគត នងការររទយធសរភាពរបរបជាពលរដឋ។ អណាចតលាការរគបដណដ បសៅសលើសរឿងកដទងអ រមទងសរឿងកដរដឋបាលផង។ អណាចសនះរតវរបគលឱយតលាការកពលសៅ សាលាជនជរះកដរគបដផនក នងរគបជានថាន ក។ ារតា១២៩-ថម(ារតា១១០ចា) ការជរះកដផដលយតតធម រតវសធវើកនងនាមរបជារាសតតដខមរ តាមនតវធ នងចាបជាធរាន។ ានដតសៅរកមសទយដដលានទយធជរះកដ។ សៅរកមរតវបសពញភារកចចសនះសដឋយសោរពចាបោ ងមងា ត នងឱយអពដងចតត នងមបជញា ៈរបខលន។ ារតា១៣០-ថម(ារតា១១១ ចា) ោម នអងគការណាមយ ននអណាចនតបបញាតត ឫនតរបតបតតោចទយទយលអណាចតលាការអវបានស ើយ។ ារតា១៣១-ថម(ារតា១១២ចា) ានដតអងគការអយយការសទយ ដដលានទយធសធវើបណដ ងោជាញ ។ ារតា១៣២-ថម (ារតា១១៣ចា) រពះមហាកសរត រទយងជាអនកធននាឯករាជយននអណាចតលាការ។ ឧតតមរកមរបកាននអងគសៅរកម ជយ រពះមហាកសរតកនងកចចការសនះ។ ារតា១៣៣-ថម(ារតា១១៤ចា) សៅរកមមនោចរតវសគដកពមខងារបានសទយ។ ប ដនតឧតតមរកមរបកាននអងគសៅរកម សរចដឋកវនយសលើសៅរកមដដលបានរបរពតតខ។ ារត១៣៤-ថម(ារតា១១៥ចា) ឧតតមរកមរបកាននអងគសៅរកមនងរតវបសងកើតសដឋយចាបសរៀបចអងគការមយ ដដលនងកណតាភាព នងមខងារ។ ឧតតមរកមរបកាននអងគសៅរកម ថតសរកាមរពះរាជាធបតននរពះមហាកសរត។ រពះមហាកសរតរពះអងគរទយងោច

L2C2

12 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

12

ចាតតាងរពះរាជតណាងាន ករបរពះអងគឱយសធវើជាអធបតននឧតតមរកមរបកាននអងគសៅរកមសនះ។ ឧតតមរកមរបកាននអងគសៅរកម សលើកសចកដសនើថាវ យរពះមហាកសរត អពការដតងតាងសៅរកម នងរពះរាជោជាញ អមសាលាជរះកដទងអ។ ឧតតមរកមរបកាននអងគសៅរកម កនងមខការដឋកវនយចសរះសៅរកម នងរពះរាជោជាញ រតវរបជសរកាមអធបតភាពននរបធននតលាការកពល ឫអគគរពះរាជោជាញ អមតលាការកពល ោរយសដឋយករណទកទយងនងសៅរកម ឫរពះរាជោជាញ ។ ារតា១៣៥-ថម(ារតា១១៦ចា) លកខនតកៈននសៅរកម នងរពះរាជោជាញ នងការសរៀបចអងគការតលាការនងរតវកណតកនងចាបសដឋយដ កពោន ។

ជពកទយ១២

អពរកមរបកាធមមនញា ារតា១៣៦-ថម រកមរបកាធមមនញាានមតថកចចធននាការររ ការសោរពរដឋធមមនញា បករសាយរដឋធមមនញា បករសាយរដឋធមមនញា នងចាបដដលរដឋ ភាបានអនមត នងរពទយធ ភាបានពនតយចប ពវរគបស ើយ។ រកមរបកាធមមនញាានទយធពនតយ នងសរចអពករណវវាទយកមមទកទយងនងការសបាះសនន តសរជើតាងតណាងរាសតត នងការសបាះសនន តសរជើតាងាជករពទយធ ភា។ ារតា១៣៧-ថម(ារតា១១៨ចា) រកមរបកាធមមនញា ានាជករបាបនរប ដដលទយទយលោណតតរបាបននន ។ ាជករកមរបកាធមមនញា ចននមយភាគប រតវផលល ថមកនងរយៈសពលបនន មតង បនន មតង។ ាជកបរបរតវដតងតាងសដឋយរពះមហាកសរត បរបសរជើតាងសដឋយរដឋ ភា ស ើយបរបសទយៀតរតវដតងតាងសដឋយឧតតមរកមរបកាននអងគសៅរកម។ របធននរតវបានសរជើតាងសដឋយាជករកមរបកាធមមនញា។ របធននានសមលងឧតតានភាព កនងករណដបកសមលងជាពរសមើោន ។ ារត១៣៨-ថម(ារតា១១៩ចា) ាជករកមរបកាធមមនញា រតវសរជើសរ ើ កនងចសណាមឥសរជន ដដលានញញា បរតចាបពឧតតមកាសៅ ខាងចាប ខាងរដឋបាល ខាងការទយត ឫខាងសដឋកចច ស ើយានបទយពសសាធនសរចើនកនងការងារ។ ារតា១៣៩-ថម

L2C2

13 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

13

មខងារាជករកមរបកាធមមនញាាន វ មតភាព នងមខងារាជករពទយធភា ាជករដឋ ភា ាជករាជរដឋឋ ភបាល សៅរកមកនងតដណង ការកានតដណងណាមយកនងមខងារសាធនរណៈ របធនន ឫអនរបធននគណបកសនសោបាយ របធនន ឫអនរបធនន ជព។ ារតា១៤០-ថម រពះមហាកសរត នាយករដឋមសតនត របធននរដឋ ភា តណាងរាសតតចននមយភាគដប របធននរពទយធ ភា ឫាជករពទយធភាចននមយភាគបន ោចបញច លចាបដដលរដឋ ភាបានអនមតសៅឱយរកមរបកាធមមនញា ពនតយមននងចាបសនាះរតវរបកាឱយសរបើ។

បទយបញញជ នផទកនងរដឋ ភា បទយញញជ នផទកនងរពទយធ ភា នងចាបសរៀបចអងគការទងឡាយ រតវដតបញជ នសៅរកមរបកាធមមនញា ពនតយ មននងរបកាឱយសរបើ។ រកមរបកាធមមនញា រតវសរច កនងរយៈសពលសាមប(៣០)នថា ោ ងយរថាសតើចាប បទយបញញជ នផទកនងរដឋ ភា នងបទយបញញជនផទកនងរពទយធ ភាខាងសលើរប ឫមនរបនងរដឋធមមនញា។

II. ( ១៩៥៨)

បពវកថា របជាជនបារាង របកាជាភឪឡារកកនងទមទរទយឋមនស នងសោលការណ អធបសតយយជាត ដដលានកណតកនងសចកដដថលងការណនន ១៧៨៩ សដឋយានបញញជ ក នងបសពញសដឋយបពវកថា ននរដឋធមមនញនន ១៩៤៦ ។ សោងតាមសោលការណទងសនះនងសរកនង ការសបដជាញ រប របជាជន សារណៈរដឋផដលឲយនវដដន ដនាយមរទយ ដដលដដងឲយសឃើសញពឆនទះបរងបបរងមសាថ បនថមៗ សដឋយដផអកសលើទយសនៈទយសៅដអព សរភាព មភាព នង ភាតរភាព ស ើយបានបសងកើតវាស ើងសដឋយ សោងសៅសលើការវវតតនននលទយធ របជាធបសតយយរបពកសគ ។ ារតា១ របសទយបារាង ជាសាធនរណៈរដឋមយដដលមនោចដបងដចកបានរវាង រគហាវា របជាធបសតយយ នងងគម។ បារាងធននានវមភាពចសរះមខចាប ជនរបជាពលរដឋរគបរប សដឋយមនរបកានពសដើមកសណើ ត ពណបរ ឫសានាអវស ើយ។ បារាងសោរពរាលជសនឿទងអ ។

L2C2

14 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

14

កថាខណឌ ទ១ អធបសេយយភាព ារតា២ ភាសាមយសាធនរណៈរដឋ គភាសាបារាង ។ បដរបជាត គរបញញា បពណ សខៀវ រក ម ។ បទយសភលងជាត គ ា រដយ (Marseillaise) ។ បាវរចនាសាធនរណៈរដឋ គ សរភាព មភាព ភាតរភាព ។ សោលការណសាធនរណៈរដឋ គការរគបរគងរបជាជនសដឋយរបជាជន នងសដើមបរបជាជន ។ ារតា៣ អធបសតយយជាតជារបរបជាជន ដដលរតវអនវតតសដឋយអនកតណាងរបពកសគ នងសដឋយការសធវើរបជាមត។ ោម នចដណករបជាជនណាាន ក ស ើយកោម នជនណាាន កោចសធវើការនមតជាមនពការអនវតតសនះបានដដរ។ ការសបាះសនន តោចរតវសធវើស ើងសដឋយផលទ ល ឫសដឋយរបសោលកនងលកខខណឌ ដដលកណតសដឋយរដឋធមមនញា។ ការសបាះសនន តជានចចកាល ានលកខណៈជាកលរតមរតវតាមចាប នងជាាា ត។ របជាជនបារាងដដលជានតជនទងពសភទយ គជាាច សនន តដដលោចសរបើរបាទយធវល នងទយធនសោបាយរបខលនបាន កនងលកខខណឌ ដដលកណតសដឋយចាប។ ារតា៤ គណៈបកស នងរកមអនកនសោបាយ បានរបកតរបដជងកនងការបសញចញមតសលើការសបាះសនន ត។គណបកសនសោបាយបានបសងកើត នងអនវតតកមមភាពរបខលនសដឋយសរ។ គណបកសនសោបាយរតវសោរពសោលការណអធសតយយភាពជាត នងរបជាធបសតយយ។

កថាខណឌ ទ២ របធានាធបេននសាធារណៈរដឋ

ារតា៥ របធននាធបតននសាធនរណៈរដឋធននាឲយានការសោរពរដឋធមមនញា។ របធននាធបតធននារគបរគងការរបរពតតសៅននអណាចសាធនរណៈរមទងនរនដភាពរបរដឋ សដឋយមជឍតវនឆឆយរបខលន។ របធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ ជាអនកធននាសោយានឯករាជយភាពជាត ការបរងបបរងមដដនដនងការសោរពនធញញា ។ ារតា៦

L2C2

15 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

15

របធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ រតវបានសរជើតាងសដឋយការសបាះសនន តជាកលសដឋយផលទ លរាបរយៈសពល៥នន ។ ដបបបទយននការអនវតតនារតាសនះ រតវបានកណតសដឋយចាបអងគន។ ារតា៧ របធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ រតវបានសបាះសនន តសរជើតាងសដឋយសមលងភាគសរចើនដឋចខាត។ របនសបើការសបាះសនន តសដឋយសលងភាគសរចើនដឋចខាតសនះ មនបានសរមចសៅសលើកដបងសនាះសទយសគនងសធវើការសបាះសនន តជាសលើកទយ២ សៅនថាោទយតយននបាដ ទយ២ បនាទ ប។ សបើនានការដកខលនរបសបកខជនដដលទយទយលបានសលងសរចើនជាង គានដតសបកខជន២របដដលទយទយលសមលងសរចើនជាងសគ។ ារតា១៦ រដឋភាមនោចរលាយ កនងអ ងសពលននការអនវតតនអណាចអញាតតកមមសនាះសទយ។ ារតា១៧ របធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ ានទយធកនងការសលើកដលងសទ។ ារតា១៨ របធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ សធើវការទយនាកទយនងជាមយកចចរបជភាទងពរ តាមរយៈសារដដលបានសធវើស ើង សដឋយោម នការពភាកាណាមយសនាះសទយ។ សរៅពមយរបជ តណាងរាសតដសបើកកចចរបជជាពស សដើមប សរមចកនងសរឿងសនះ។ ារតា១៩ កចចសផសងៗរបរបធននាធបតននសាធនរណៈ ដដលមនានដចងកនងារតា ៨(វាកយខណឌ ទយ១)ារតា១១ ១២ ១៦ ១៨ ៥៤ ៥៦ នង ៦១ រតវបានចះ តថសលខាអមសដឋយនាយករដឋមសតនដ នងរដឋមសតនដទយទយលបនទក របនសបើាន។

កថាខណឌ ទ៣ រដឋឋ ភបាល ារតា២០ រដឋឋ ភបាល សរមច នងដកនានសោបាយជាត។ រដឋឋ ភបាលបញាតតការរគបរគង នងពរងងទយព។ រដឋឋ ភបាល ទយទយលខរតវចសរះមខភាជាត កនងលកខខណឌ នងនតវធដដលបញាតតកនងារតា៤៩ នង ៥០។ ារតា២១ នាយករដឋមសតនដរគបរគងកមមភាពរបរដឋឋ ភបាល។ នាយរដឋមសតនដទយទយលខចសរះការការររជាត នងធននានវការអនវតតនចាប។ នាយករដឋមសតនដអនវតតអណាចបញញជ នងចាតតាងកាងារវល នងសោធន។ នាយករដឋមសតនដោចសផទរអណាចខលះៗដលរដឋមសតនដ។ នាយករដឋមសតនដដតងតាងរបធននាធបតនន

L2C2

16 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

16

សាធនរណៈរដឋជារបធននជន ននរកមរបកា នងគណៈកមមការ ដចានដចងកនងារតា១៥ របនសបើាន ។ នាយករដឋមសតនដោចរបគលទយធអណាចឲយរបធននគណៈមសតនដមយរបជនបាន ជាអញាតតកមមសដឋយសោងសៅតាមការដបងដចកអណាចជាកលាក នងសៅតាមរសបៀបវារៈដដលបានកណត។ ារតា២២ កចចរបនាយករដឋមសតនដ រតវចះ តថសលខាអមសដឋយរដឋមសតនដដដលរតវទយទយលបនទកតនាទយរបខលន របនសបើាន។ ារតា២៣ ាជករដឋឋ ភបាលានវ មតភាពសៅនងការបសពញតនាទយសៅរគបោណតតភា រគបមខងារតណាងវជាជ ជវៈនងរគបការងារសាធនរណៈ រគប កមមភាពវជាជ ជវៈ។ ចាបអងគនកណតលកខខណឌ ដដលសរៀបចឲយានការផលល បដរសាមជនដដលានោណតត ានមខងារ ឬការងារណាមយ។ ការផលល បដរាជកភាជាត រតវអនសលាមតាមបទយបញាតតននារតា ២៥។

កថាខណឌ ទ៤ េភាជាេ ារតា២៤ ភាជាត រមានរដឋភា នងរពទយធភា។

កថាខណឌ ទ៥ ទនាកទនងរវាងេភាជាេនងរដឋឋ ភបាល ារតា៣៤ ចាបរតវបានសបាះសនន តសរមចសដឋយភាជាត។ សនះជាការសធវើជសរឿនសលើការសបាះសនន តសរមចអពញាតតរលាយ ដដលសគបានអនមតស ើងសដឋយសមលងភាគសរចើនននននបាទយ។ សលើកដលងករណដដលបញាតតកនងវាកសខណឌ ខាងសរកាមសនះតណាងរាសតដាន កមនោចជា តថសលខសលើញាតត រលាយសលើព៣ សៅកនងដសណើ រការននអងគរបជទយសៅដដដល ឫសលើព១សៅកនងដសណើ រការននអងគរបជសាមញាដដដលសនាះសទយ។ នាយករដឋមសតនដានទយធសនើរពទយធភាឲយអនមតសលើសចកដរបកាពនសោបាយទយសៅ។ ារតាទយ៥០ នាយករដឋមសតនដរតវសរៀបចមដងសទយៀតសលើការសបាះបងរបរដឋឋ ភបាល ជនដលរបធននាធបត សៅសពលដដលរដឋភាអនមតសលើញាតតរសាយ ឫសៅសពលដដលរដឋភាមនយលរបសៅសលើកមមវធ ឫ សចកដរបកាពនសោបាយទយសៅរបរដឋឋ ភបាល។ ារតា៥១ ការរលាយអងគរបជទយសៅ ឫអងគរបជសាមញា ជាទយធកនងការពនាសពលសដើមបឲយានការអនវតត

L2C2

17 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

17

ារតា ៤៩ របនរបជបដនថមកជាទយធផងដដរ កនងសរឿងដដដលសនះ។

កថាខណឌ ទ៦ េនធេញញា នងកចចរពមសរពៀងអនដជាេ ារតា៥២ របធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ ចរចារ នងផដលចាច បនសលើនធញា។ របធននាធបតទយទយល ដណងអពរាលការចរចារដដលានននាន ការសៅរកការបសងកើតកចចរពមសរពៀងអនដរជាត សដឋយមនចាបាច ានការផដលចាច បន។ ារតា៥៣ នធញញា ោចានរបទយធភាព សរកាយសពលទយទយលបានចាច បន ឫការអនមតយលរពម។ ោម នមបទន ោម នការបតរ ោម នការពរងកដដនដ ដដលានពលភាពឋសដឋយោម នការរពមសរពៀងពរបជាជនដដលរកពនធសនាះស ើយ។ ារតា៥៣.១ សាធនរណៈរដឋ ោចចះកចចរពមសរពៀងជាមយរបសទយអរ បដដលរកពនធនងកចចនាដចោន ដដលសលើកស ើងពទយជរមក នងការការររទយធមនស នងសរភាពមលដឋឋ នននកចចរពមសរពៀងដដល បានកណត មតថកចច សរៀងៗខលនរបរបសទយអរ ប សលើការរតតពនតយការសនើទយជរមកសលើដដនដដដលពកសគកពងរសៅ។ ជាញកញាប សទះបជាការសនើរមនដមនជាមតថកចចរបរបសទយអរ ប សោងតាមកចចរពមសរពៀងទងសនះ ោជាញ ធរននសាធនរណៈរដឋទងអានទយធជានចចកាលផដលទយជរមកដលជនបរសទយរគបរបដដលបានសនើរ សដឋយស តថាកមមភាពរបោត គអនសរោះដលសរភាព ឫទយទយចការការររពបារាងសដឋយស តផលមយសផសងសទយៀត។ ារតា៥៤ នធញញា ឫកចចរពមសរពៀងដដលរតវបានផដលចាច បន ឫអនមត ជាសរឿយៗគចាបកណតពអណាចជានខពមយដដលានមតថកចចកនងការផាយជាសាធនរណៈ សរកាមការបរមងទយកននកចចរពមសរពៀង ឫនធញញា នមយៗ។

កថាខណឌ ទ៧ រកមរបកាធមមនញា ារតា៥៦ រកមរបកាធមមនញាានាជកចនន ៩រប ដដលានោណតត ៩នន នងមនោចផលល បតរបាន។រកមរបកាធមមនញា រតវបានផលល បតរ សរៀងរាល ៣នន មតង។ ាជក ៣រប រតវដតងតាងសដឋយរបធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ ០៣រប រតវដតងតាងសដឋយរបធននរដឋភានង ៣របសទយៀតរតវដតងតាងសដឋយរបធននរពទយធភា។ សរៅពាជក៩របដដលបានកណតខាងសលើ រតវដតងតាងជារកមរបកាធមមនញា រ ត

L2C2

18 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

18

សដឋយអតតរបធននាធបតននសាធនរណៈ។ របធននរកមរបកាធមមនញា រតវដតងតាងសដឋយរបធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ ដដលទយទយលបាន សមលងជាឧតតានភាព។ ារតា៥៧ ាជករកមរបកាធមមនញា ានវ មតភាពនងការបសពញមខងារជារដឋមរន ឫាជកភា។វ មតភាពដនទយសទយៀត គកណតសដឋយចាបអងគន។ ារតា៥៨ រកមរបកាធមមនញា របងរបយតនចសរះភាពរបរកតននការសបាះសនន តសរជើសរ ើ របធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ។ រកមរបកាធមមនញា រតតពនតយពការជទ នងរបកាពលទយធផលននការសបាះសនន ត។ ារតា៦០ រកមរបកាធមមនញា របងរបយតនសលើភាពរបរកតននរបតបតតការរបជាមត នងរបកាលទយធផល។ ដចោន ដដរ ចាបរតវសរមចសដឋយរកមរបកាធមមនញាមននងរបកាឲយសរបើ សដឋយបណដ ងរបរបធននាធបតននសាធនរណៈរដឋនាយករដឋមសតនដ របធននរដឋភា ឫតណាង៦០រប របធននរពទយធភា ឫ ាជករពទយធភា ៦០រប បតងឲយ កនងករណដដលានបញាតតកនងវាកយខណឌ ទងពរខាងសលើសនះ រកមរបកាធមមនញា រតវសរមចកនង រយៈសពល ១ដខ។ ជាសរឿយៗ ថរៈសវលាសនះគសៅរតមដត ៨នថា កនងករណចាបាច តាមការសនើរប រដឋឋ ភបាល។ កនងករណដចោន បណត ងរបរកមរបកាធមមនញា ោចពនារសពលកនងការរបកាឲយសរបើចាប។ ារតា៦២ បទយបញាតតដដលរបកាសដឋយអធមមនញាភាព គមនរតវបានរបកាឲយសរបើ ឫដឋកឲយអនវតតសនាះស ើយ។ សចកដសរមចរបរកមរបកាធមមនញា មនោចានបណដ ងណាមយសនាះស ើយ។ សចកដសរមចសនះ ជាតនាទយរបអណាចសាធនរណៈ នងរគបអណាចរដឋបាល នងអណាចតលាការ។ ារតា៦៣ ចាបអងគន កណតវធននននការសរៀបច នងរបរពតតសៅននរកមរបកា នតវធននបណដ ងវវាទយកមម គរតវសធវើស ើងសៅមខរកមរបកាធមមនញា នងកនងរយៈសពលដដលបានកណតកនងចាបសនះ។

កថាខណឌ ៨ អណាចេលាការ ារតា៦៤ របធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ ធននានវឯករាជយភាពននអណាចតលាការ សដឋយានឧតតមរកមរបកាតលាការ សៅអម។

L2C2

19 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

19

ចាបអងគនកណតលកខនតកៈសៅរកម។ សៅរកមោនៈ គមនោចដក តមខងារបាន។ ារតា៦៥ ឧតតមរកមរបកាតលាការ ចាតតាងសដឋយរបធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ។ រកងយតតធមគជាអនរបធននតាមចាប។ រកងយតតធមោចជនរបធននាធបតននសាធនរណៈរដឋបាន។ ឧតតមរកមរបកាតលាការ ដចកសចញជាពរ គមតថកចចសៅរកមោនៈ នងសៅរកមអយយការ។ សរៅពរបធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ នងរដឋមសតនតរកងយតតធម ការបសងកើតមតថកចចសៅរកមោនៈ គចលរមសដឋយសៅរកមោនៈ៥រប នងសៅរកមអយយការ១រប ទយរបការដឋ១របដដលចាតតាងសដឋយរកមរបការដឋ នងបគគលភាព៣របសទយៀតដដលមនដមនជាភា ឫថាន កតលាការ ដដលចាតតាង សរៀងៗខលនសដឋយរបធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ របធននរដឋភា នងរបធននរពទយធភា។ សរៅពរបធននាធបតននសាធនរណៈរដឋ នងរដឋមសតនតរកងយតតធម ការបសងកើតមតថកចចសៅរកមអយយការ សធវើស ើងសដឋយានសៅរកមអយយការ ៥រប នងសៅរកមអនៈ ១រប ទយរបការដឋ ១រប នងបគគលភាព ៣របសទយៀតដដលបញាតតកនងវាកយខណឌ ខាងសលើសនះ ចលរម។ ការបសងកើតឧតតមរកមរបកាតលាការ ជាមតថកចចរបសៅរកមោនៈដដលរតវសធវើសកដសនើឲយដតងតាងសៅរកមោនៈសៅកនងតលាការកពល ជារបធននទយ១ននសាលាឧទយធរណ នងជារបធននសាលាដបង។ សៅរកមោនៈសផសងសទយៀត រតវបានដតងតាងតាមរបកាអនសលាម។ រកមរបកាវនយននសៅរកមោនៈករតវបសងកើតស ើងដដរ សដឋយានរបធននទយ១ ននតលាការកពលជាអនកដកនា។

៦៦

៩ ៦៧

L2C2

20 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

20

៦៨

១ ៦៨-១ ៦៨-២ ១៥ ១២ ៣ ១

L2C2

21 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

21

៦៨-៣

១១ ៦៩ ៧ ៧១

១២ ៧២ ៧៣ ៧៤

L2C2

22 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

22

៧៥ ៣៤

III.

៥

១២ ៥

L2C2

23 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

23

អងគការអយយការសទយ ដដលានទយធសធវើបណដ ងោជាញ

ដតងតាងសដឋយឧតតមរកមរពកានន អងគចសៅរកម

IV. ដតសទះបោ ងណាកសដឋយជាសរឿយៗ

សយើងសងកតសឃើញថារបសទយដដលានទយតាងភមសារជតោន ដដលានរបបនសោបាយដចោន ឬរបហាករបដ លោន ដតងដតានខលមសារចាបកពលដចោន ឬរសដៀងោន ននរបសទយនមយៗសដឋយអសនលើ។ជាពសរាបរបសទយដដលឋតនវសរកាមអនានគមននរបសទយណាមយជាទយសៅសយើងសងកតសឃើញថាការទយទយលឥទយធពលដផនកចាបពរបសទយសនាះសដឋយកចមនរចស ើយ។មាងវញសទយៀតការជៈឥទយធពលននរបសទយមហាអណាចនងចរនតយបាយរបពភពសលាកកជារជងមយសធវើសោយានការទយទយលយកនវមសនាគមវជាជ ននរបទយមហាអណាចផងដដរ។ការទយទយលយកនវឥទយធពលននរបសទយមហាណាចមណាសនាះកោចនងសធវើឲយរបសទយដដលទយទយលយកនវឥទយធពលសនាះទយទយលយកនវខលសារខលះៗដលចាបកពលរបរបសទយខលនផងដដរ។ ដចសឆនះសដើមបសោយដងចាបថាសតើរបសទយនមយៗានចាបកពលដចោន ស ើយានអតថសនយដចោន ឬសផសងោ ងណាសយើងនងសធវើការសរបៀបសធៀបរវាងរដឋធមមនញា របសទយកមពជានងរបសទយ

៩ ៤

៩ ៩

២៤ ១៩៩៣ ១៦ ១៥៨

១៩៥៨ ១៦ ៨៩

L2C2

24 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

24

ដនទយសដឋយយករដឋធមមនញា ននរបសទយបារាងមកសធវើការសរបៀបសធៀប។ការសរបៀបសធៀបរដឋធមមនញា រវាងរបសទយមយនងរបសទយរបសទយមយយសទយៀតមនដមនានសចតនាទយចចរតបនតបងាអ បរដឋធមមនញា របសទយដនទយស ើយសលើកដសមកើងរដឋធមមនញា របទយខលនសនាះសទយ។ផទយសៅវញការសរបៀបសធៀបរដធមនញាកមពជានងរដឋធមមនញា ននរបសទយបារាង ោចជារបទយបបភលសោយសឃើញចាពភាពខោន រវាងរដឋធមមនញា របសទយកមពជានងរបសទយបារាង ដចជាវបបធម របនពណទយសនៀមទយាល បរបបនសោបាយទយរមងរដឋនងរចនាមពនធននការរគបរគងជាសដើម។ជាពសោចលាតរតដឋងអពលកខណៈពសននរបសទយនមយៗសរៀងៗខលន។ការសរបៀបសធៀបសនះសទយៀតសសាតមនរតមដតសធវើសោយនសតយលដងកានដតចាអពរដឋធមមនញា របរបសទយខលនប សណាណ ះសទយដថមទងទយទយលបានវចសណះដងដទយលទយលាយអពរដឋធមមនញា ននរបសទយសៅតបនអរបសទយៀតផង។

១៩៩៣ ១៩៥៨

L2C2

25 សាកលវទយាលយភមនទនតសាសតត នងវទយាសាសតតសដឋកចច

25