BY:M.Shafiei

عوامل کلیدی موفقیت در انتقال تکنولوژی

Key success factors in Key success factors in technology transfertechnology transfer

ارائه دهنده :محسن شفیعی نیک آبادی

BY:M.Shafiei

BY:M.Shafiei

بهره گیری مناسب از تکنولوژی مهمترین عامل در توسعه اقتصادی کشورهاست.

این فرآیند پیچیده بوده و در صورت عدم تسلط طرفین بر اصول و رویه های صحیح فرآیند، می تواند به موضوعی چالش برانگیز

مبدل گردد.

انتقال تکنولوژی بایستی به گونه ای انجام پذیرد که تولید در حجم کوچک و آزمایشگاهی قابلیت تعمیم به تولید انبوه محصوالت قابل ارائه به بازار را داشته باشد. به بیان بهتر انتقال دانش تئوریک به

تنهایی کافی نخواهد بود.تجاری سازی امری مهمتر است.

به منظور حرکت در جهت خوداتکایی تکنولوژیک، بایستی مشکالت و تنگناهای موجود در این زمینه مشخص گردند. سپس چگونگی ایجاد زمینه های الزم به منظور بومی کردن و توسعه تکنولوژی

روشن شود.

مقدمه:

نتیجه نهایی این فرآیند برای گیرنده نتیجه نهایی این فرآیند برای گیرنده تکنولوژی، نباید چیزی جز توان به تکنولوژی، نباید چیزی جز توان به

کارگیری، تکرار، بهبود و حتی فروش کارگیری، تکرار، بهبود و حتی فروش ..مجدد تکنولوژی باشدمجدد تکنولوژی باشد

BY:M.Shafiei

اصUول و مبانUی موفقیت در انتقال تکنولوژی:

در تعییUن برنامUه و اهداف طرح انتقال تکنولوژی به و تاثیUر گذار توانUد زیUر مUی بUه عوامUل توجUه

نوعی متضمن موفقیت طرح باشد:- تعریف فرآیند١- شناسایی کامل توانمندیهای فرآیند٢- تناسب فرآیند با شرایط گیرنده٣- مدیریت صحیح تغییرات فرآیند٤انتظارات و حرکUت در جهت ٥ تدویUن تنظیUم و -

تامین - اجرا و مدیریت طرح و فرآیند انتقال٦- شناسایی و مدیریت تعامالت و روابط کاری٧

انتقال تکنولوژی بر انتقال تکنولوژی بر اساس اولویتهااساس اولویتها

به ی

وژنول

تکقال

انت

به ی

وژنول

تکقال

انت

کاملت

ورص

کاملت

ورص

ن ))انی

قویه

کلت

عایر

ن انی

قویه

کلت

عایر

قالانت

ند رآی

ف

قالانت

ند رآی

((ف

انتقال تکنولوژی به صورت

انتقال تکنولوژی به صورت

برنامه ریزی شده

برنامه ریزی شده

BY:M.Shafiei

سطح کننده تعییUن عوامUل مهمتریUن

تکنولوژی در یک کشور :

سطح سواد مردم.•

درصد بودجه تحقیقاتی به کل درآمد ناخالص ملی.•

سهم ارزش افزوده صنایع سنگین به ارزش کل صنایع.•

سUطح آموزش عالUی کشور یا نسUبت کUل دانشجویان به کل •جمعیت.

سطح علمی کشور یا نسبت تعداد پژوهشگران در ده هزار •نفر از جمعیت کل کشور.

BY:M.Shafiei

در انتقال موفق تکنولوژی7cمدل (:(:contextcontext- زمینه )- زمینه )١١

افتد. عملکرد یک نمUی اتفاق تکنولوژUی در خالء انتقال عوامل از وسUیعی دامنUه بUه یافتUه انتقال تکنولوژUی

وابسته است:تاثیر • تحUت محسUوسی طور بUه تکنولوژUی عملکرد

های مهارت به دسUترسی و پشتیبانUی های زیرسUاخت مدیریتی، نظارت و تعمیرات قرار دارد.

تکنولوژیUی کUه دریUک دوره زمانUی واجUد شرایUط است •الزاماً برای دوره های دیگر مناسب نخواهد بود.

نتیجه • در اسUت ممکUن تکنولوژUی عملکردی ضوابUط اطالعات جدید و یا تغییر ارزش و نگرش، تغییر کند.

(:(:ChallengesChallenges- چالش ها)- چالش ها)٢٢دارد. قرار تکنولوژی انتقال راه سUر بر زیادی موانUع

نظیر مواردی بUه هایUی چالUش چنیUن شدت و طبیعUت شرایUط محیطUی غالUب، تنوع تکنولوژی، کاربردهای خاص تکنولوژی گیرنده و کننده تامیUن های ویژگUی و آUن

بستگی دارد: عدم منبع یابی مناسب برای تکنولوژی• موانع محیطی بر سر راه عملکرد بهینه تکنولوژی• اطالعات ناکافی و غیرقابل اطمینان و...•

شرکت های کوچک و متوسط بیشتر تحت تاثیر این چالش قرار دارند.

BY:M.Shafiei

(:(:ChoiceChoice- انتخاب)- انتخاب)٣٣الزامات گوناگون در انتخاب تکنولوژی مناسب:

نیازها بایستی تعریف، ثبت و درک شوند.•)از • مناسب های تکنولوژUی برای گوناگون های گزینUه

نظر مUد بایسUتی اجتماعUی( و اقتصUادی محیطUی، لحاظ قرار گیرند.

انتخاب • تسریع جهUUت کاربردی و منطقUUی روشهای تکنولوژی بهینه به کار گرفته شود.

توانایUی الزم برای اسUتفاده از تمام ظرفیت های بالقوه •داشته وجود بایسUتی جانبUی مخرب آثار بدون تکنولوژUی

باشد.

(:(: CertaintyCertainty- اطمینان)- اطمینان)٤٤پائیUن بودن سUطح اطمینان و در پUی آUن افزایUش ریسک، چUه واقعUی و چUه درک شده، هUر دو از موانUع عمده بر سر

راه انتقال تکنولوژی به شمار می روند.عوامUل کالن اقتصUادی کUه نشان دهنده عدم قطعیUت پایین

می باشند ؛ تورم پائین• نرخ پایدار و واقعی ارز و بهره•ایجاد • فرآیند و هUا داده مبنای بر واقعUی گذاری قیمUت

تکنولوژی حذف کنترل همه جانبه دولت• امکان انتقال آزاد سرمایه• بازار رقابتی•تجارت • و خارجی گذاری های شفاف سUرمایه سUیاست

آزاد

BY:M.Shafiei

(:(: CommunicationCommunication- ارتباطات)- ارتباطات)٥٥زنجیره انتقال تکنولوژUی هUم از لحاظ زمانUی و هUم فاصله یکی بخUش اثUر ارتباطات بنابرایUن باشد. مUی بلنUد عموماً دیگUر از اجزای حیاتUی در فرآینUد انتقال موفUق تکنولوژUی به

شمار می رود.اطالعات مدیریUت های مدیریت ( IMSs)سUیستم ابزارهای

بUه صورت دانUش و شبکUه های رسUمی و غیUر رسUمی چUه متمرکUز و چUه پراکنده همگUی نقUش موثری در ایUن فرآیند

ایفا می کنند.

(:(: CapacityCapacity- ظرفیت)- ظرفیت)٦٦می حدی چUه تUا تکنولوژUی انتقال برای ظرفیUت میزان باشد. ارتقUا انتقال تکنولوژUی کUه موجUب توسUعه پایدار می است. مناسUب شرایUط خلUق بUه وابسUته شدت بUه گردد

انتقال در ظرفیت میزان بر گذار اثUر عوامUل مهمتریUن تکنولوژUی بUه ترتیUب عبارتنUد از ؛دولUت ، موسUسات مالی ،

بیمه ، سازمانهای چند ملیتی و... شرایUط زیUر نقUش سUازنده ای در انتقال تکنولوژUی و تامین

ظرفیت اثر گذارند : بازار آزاد و رقابتی• خصوصیات عملکردی جامع و معتبر تکنولوژی• متخصصین بی طرف مسائل مالی• سیاست های مناسب برای کنترل ریسک•

BY:M.Shafiei

- تعهد:- تعهد:٧٧بUا تعهUد کامل، در ارائUه دهندگان تکنولوژUی مUی بایسUت جهUت غلبUه بر چالUش هUا، فراهUم آوردن تکنولوژUی مناسب و شایسته برای کاربران، ایجاد اطمینان و کاهش ریسک، انتقال و بهبود ارتباطات بیUن اعضای درگیUر در فرآیند تقویUت زیرسUاخت های محیطUی ظرفیت های الزم برای

انتقال تکنولوژی را فراهم آورند.

BY:M.Shafiei

بهتر مدل ایجاد برای فعالیUت های کلیدی 7c:عبارتند از

نیاز هUا و کاسUتی هUا، شناسUایی سUازمان ها و • برآورد نمایندگی های وابسته و حمایت آنان در جهت بهبود.

ارزیابی و تقویت سUیاست هایی که موجب بهبود محیط •انتقال می شوند.

ارتباطات و تعامUل بهتUر و اثربخUش تUر بیUن بخش های •کلیدی دولت.

مساعدت، همکاری و هماهنگی درون و میان دولت ها.•

محترم شمردن حقوق مالکیت و پایبندی به قراردادهای •قانونی.

حمایUت سUیاسی از برنامUه هUا و سUازمان های درگیر در •انتقال تکنولوژی.

ایجاد انگیزه های اقتصUادی و تشویUق بخUش خصUوصی به •سرمایه گذاری در این زمینه.

بهبود ظرفیت های موجود.•

ترسUیم و تعییUن نقUش بخUش خصUوصی و دولتی گیرنده •و انتقال دهنده تکنولوژی.

BY:M.Shafiei

بعدی عوامل کلیدی 5مدل موفقیت

در انتقال تکنولوژی

: تولرانس-قابلیت اطمینان-هزینه گارانتی-الف(کیفیتالف(کیفیتبازرسی-نرخ مواد و...

:خدمات کنترلی-تحویل-زمان ب(نقش زمان و خدماتب(نقش زمان و خدماتسفارش تا تحویل-حجمها-طیف محصوالت-حداقل

مقدارها-شناخت نیازهای مشتری-وابستگیها-زمانهای عکس العمل

:موجودی-کار در جریان-زمانهای توقف-ج(هزینه هاج(هزینه هانرخهای مطلوبیت-زمانهای اماده سازی-دورریز-کارگر

مستقیم-هزینه های مواد-ابعاد فعالیتهای غیر ارزش افزوده ای-هزینه های حمل-زمانهای باال سری مورد

نیاز-صرفه جوییهای مقیاس

:تعیین مسیر-انعطاف پذیری در ماشین د(قابلیت انعطافد(قابلیت انعطافو محصول و فرآیند-مهارتهای مورد نیاز در کارکنان

تولیدی و تعمیرات و نگهداری- صرفه جوییهای منطقه ای

ن(نوآوری:توسعه محصول جدید-نوآوری در فرآیند و تکنولوژی-پژوهش و توسعه در بیرون از موسسه-اتحادیه

های استراتژیک

BY:M.Shafiei

مهمترین موانع انتقال تکنولوژی در جهان سوم:

- ساختار نامناسب سیاسی و اجتماعی١- کوچک بودن طبقه متوسط جامعه٢- بی سوادی٣- افزایش جمعیت و عدم استفاده بهینه از نیروی ٤

انسانی- عوامل فرهنگی٥- ضعف نظام آموزشی٦- وابستگی٧- غارت منابع کلیدی جهان سوم٨

عوامل زیر ساختاری: حمل و نقل ، ارتباطات ، -9 تاسیسات مربوط به انرژی ، آموزشی و اطالعاتی

به آموزش عمومی های هزینه کشورهای GNPنسبت در آن سرانه وتوسعه حال در و پیشرفته

هزینه $ سرانه هزینه درصد کشور

1986 1975 1986 1975

595 270 8/5 6 توسعه یافته

27 14 4 6/3 حال درتوسعه

BY:M.Shafiei

توسعه درموفقیت کلیدی عوامل کشورهای شرق آسیا:

عوامل درونی: عزم ملی برای توسعه تکنولوژی • آماده سازی کلیه بسترها و زیرساخت های برای توسعه• مدیریت کارا و موثر• همکاری نزدیک بین مراکز تحقیقاتی و صنایع• توجه به فعالیت های تحقیق و توسعه• قابلیت این کشورها در جذب تکنولوژی• سیاست توسعه صادرات•

عوامل بیرونی: تمایل سUرمایه گذاران خارجی به همکاری مشترک و سرمایه •

سرمایه فضای شدن اشباع بدلیUل کشورهUا ایUن در گذاری گذاری در در کشورهای پیشرفته

در دسترس بودن بازار کافی•

BY:M.Shafiei

تایلند مالزی تایوانکره

جنوبی

اتخاذ راهبرد توسعهصادرات در اوایل

1970دهه میالدی

اتخاذ راهبرد توسعه صادرات در اوایل

1970دهه میالدی

اتخاذ سیاست گسترش

صادرات در اواخر دهه

1950 میالدی

اتخاذ سیاست گسترش

صادرات در اوایل دهه

1960 میالدی

جذب مقادیر فراوان سرمایه گذاری مستقیم خارجی

جذب مقادیر فراوان سرمایه گذاری مستقیم خارجی

نقش موثر دولت در اجرای سیاست

انتقال و واردات گسترده فناوری صنعتی توسعه

وجود نیروی انسانی سختگوش،نسبتا

ماهرو ارزان

نیروی کار ارزان و نسبتا آموزش

دیده

انتقال موثر فناوری و

جذب سرمایه گذاری

مستقیم خارجی

سرمایه گذاری سنگین در

توسعه منابع انسانی

کمکهای فراوان مالی آمریکا و

ژاپن

نقش مهاجران چینی ایجاد طبقه در

اقتصادی فعال

آیین کنفسیوس و وجود روحیه تالش و نظم

کاری

وجود آیین کنفسیوس و روحیه نظم و

وشکسخت

نقش دولت در اجرای

سیاستهای توسعه

ایجاد مناطق آزاد تجاری و تاثیر فراوان آن در

فناوریهای مناسب

کمکهای گسترده مالی ژاپن و

آمریکا در مراحل آغازین توسعه

وجود دولتی مقتدر در

اجرای سیاستهای

توسعه اقتصادی

نقش توسعه نسبتا موفق

محصوالت کشاورزی

نقش موثر دولت در اجرای

راهبردهای توسعه

سرمایه گذاری گسترده در

نیروی انسانی

اعطای کمکهای مالی آمریکا و ژاپن در سالهای

اولیه توسعه صنعتی

BY:M.Shafiei

عوامل کلیدی موفقیت در انتقال تکنولوژی در ژاپن

اولویUت واردات تکنولوژUی بUا سUرمایه گذاری در بخUش هایUی که •قادر باشنUد بUا بهبود کیفیUت کاال و تولیUد بیشتUر منجUر بUه صادرات

و بهبود تراز تجاری گردند.استراتژیک • صUنایع توسUعه در کUه هایUی تکنولوژUی بUه توجUه

موثرند.از • تکنولوژی انتقال فرآینUد مراحUل کلیUه در فعال مشارکUت

مذاکره و طراحی گرفته تا راه اندازی و تولید. آشنایUی کامUل بUا تکنولوژUی وارداتUی، اصUالح معایUب آن و تحول •

و بهبود تکنولوژی. سUیاست نامتمرکUز انتقال تکنولوژUی چUه در سرمایه گذاری و •

چه در اجرا.صنایع • برای بویژUه جدیUد های تکنولوژUی انطباق و همیاری

های هزینه کUه پژوهشUی توسUط موسUسات کوچUک و متوسUط سUرمایه ای آنهUا توسUط دولUت و نیUز شرکUت هUا و مقامات محلی

تامین می گردد. توسعه ظرفیت های جذب و تجاری سازی تکنولوژی وارداتی.• انتقال تکنولوژی در مراحل اولیه )تحقیقات کاربردی و توسعه •

ای( و خرید حق اختراعات. اسUتفاده گسUترده از روش های غیUر رسUمی انتقال تکنولوژی •

از جملUه مبادالت علمUی و فنUی، بازدیUد از نمایشگاه هUا و مراکز علمی و فنی و...

BY:M.Shafiei

ما پیشینیان کUه را آنچUه هUر بیاموزیUم تجربه کرده اند:

اتخاذ سUلسله ای از راهبردهUا و سUیاستهای موثUر و مناسUب ماننUد •اتخاذ راهUUبرد برون نگUUر و متمایUUل بUUه بازار و سUUیاست گسUUترش صUUادرات، سUUرمایه گذاری در توسUUعه منابUUع انسUUانی و راهUUبرد

. مناسب انتقال و توسعه فناوری

راهUبرد و تغییUر آUن بUه سUیاست جایگزینUی وارداترد زود هنگام •موجبات تسUریع جذب مقادیر زیادی سUرمایه کUه ،گسUترش صUادرات

د.گذاری مستقیم خارجی را فراهم آور

ایجاد محیUUUط پایدار اقتصUUUادی، سUUUیاسی و کنترل، اجرا و اداره • توسط دولت.صحیح این راهبردها

سUرمایه گذاری سUنگین در آموزش و توسUعه نیروی انسUانی در •تمام سUUطوح و ایجاد ارتباط نزدیUUک بیUUن دانشگاههUUا و مراکUUز

آموزش عالی با شرکتهای خصوصی و دولتی صنعتی

BY:M.Shafiei

ایران چه باید بکند؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

بUه تقویUت سUاختار زیربنای صUنعتی و بنیادیUن خود ماننUد نظام •ارتباطات موثUUر، شبکUUه حمUUل و نقUUل مجهUUز، نظام اموزشUUی

مبتنی بر معلومات وکاربرد عملی آنها اقدام نمایند.راهUUبردی برای توسUUعه صUUنعتی و فناوری خود برگزیننUUد کUUه •

متناسUUب بUUا نیازهUUا، اهداف کوتاه مدت و بلنUUد مدت و امکانات زیربنایUUUUی و روبنایUUUUی و در چارچوب رشUUUUد و توسUUUUعه کالن

اقتصادی و ملی آنان باشد.کمیUUت و کیفیUUت سUUطح آموزش و نیروی انسUUانی خود را بUUا •

سرمایه گذاری گسترده در این امر تقویت نمایند.برای هUUر چUUه نزدیکتUUر کردن آموزش در دانشگاه و موسUUسات •

آموزش عالUی ایUن کشورهUا بUا نیاز صUنعت و شرکتهای صUنعتی قدمهای موثری برداشته شود.

برای افزایUش فعالیتهای تحقیUق و توسUعه و باال بردن هزینUه •های تحقیقات کاربردی در بودجUUUه عمومUUUی خود نهایUUUت تالش خود را برای ارتقای تواناییهای جذب و تطبیUق فناوریهای نویUن

خارجی با شرایط محلی به کار ببرند.ه برای تشویUUق هUUر چUUه بیشتUUر موسUUسات تحقیUUق و توسUUعه ب •

شرکUت هUر چUه فعالتUر در حمایUت از توسUعه صUنعتی و فناوری دهند. صورت موثریاقداماتی

BY:M.Shafiei

بUUا اسUUتفاده از طرق گوناگون و موثUUر انتقال و توسUUعه فناوری، •واردات ،ماننUد جذب هUر چUه بیشتUر سUرمایه گذاری مسUتقیم خارجUی

کاالهای سUUUUرمایه ای و واسUUUUطه ای، سUUUUرمایه گذاری مشترک و دهند.قرارداد حق امتیاز تواناییهای داخلی فناوری خود را افزایش

سUUیاستهای ناکارآمUUد و غیUUر موثUUر خود را فورا تشخیUUص داده و •ند.برای تغییر و تعویض آنها نهایت تالش را به کار بر

در زمینUه های مهمUی همچون تشخیUص نیازهUا و ظرفیتهای بالقوه •کشور، طرح ریزی و صUورتبندی سUیاستهای مناسUب توسUعه صUنعتی و فناوری، شناسUUایی اولویتهUUا و باالخره طرح ریزی برای توسUUعه

صنعتی و فناوری گام بردارند.بایسUتی دولتهUا • قوی، کارآمUد، متمایUل بUه بازار و کUم مداخلUه گر

باشند.

ایران چه باید بکند؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

BY:M.Shafiei

:منابع

UNEP-IETC, "Technology Transfer: The Seven Cs for the Successful Transfer and Uptake of Environmentally Sound Technologies" Osaka, Japan: The UNEP International Environmental Technology Centre, January

2004. وم"قربان پور، یوس�ف؛Uی در جهان سUع انتقال تکنولوژUفصلنامه "موان ،

.٢٧٨، ص١٥٣سیاسی اقتصادی، شماره " ادرات س�المی، رض�ا؛Uترش صUت در گسUل موفقیUل و عوامUی علUبررس

، ١٣٧٩،پائی�ز ٢٣ماهنام�ه رهیاف�ت،شماره ،"او تجارت کشورهای شرق آسUی٧٦ص

ه انتقال عل���ی احمدی، علیرض���ا؛ توکل���ی، علیرض���ا؛UUUع بUUUنگرش جام"١٨، ص٧٩، دی ماه ١٠٩تدبیر، شماره ماهنامهتکنولوژی"،

ی"، اس�ماعیل زاده، نیم�ا؛Uتکنولوژ Uت در انتقالUی موفقیUول و مبانUاص"٤٣، ص٨٣، بهمن ١٨٠ماهنامه رازی، سال شانزدهم، شماره

ک کشور و عابدی، زهرا؛Uنعتی تکنولوژیUاختاری علمی-صUتنگناهای س"ماهنام�ه راهUبردهای الزم برای انتقال و توسUعه موفUق تکنولوژUی"،

٤٢، ص١٣٧٨،بهار٢٠رهیافت،شماره فتحعلیه��ا،عباس؛ تکنولوژUUی“حاج عالمه “توسUUعه دانشگاه ،انتشارات

طباطبایی،چاپ اولی و صنعتی کردن کشورهای در شهیدی،محم�د تق�ی؛Uانتقال تکنولوژ“

1371.انتشارات دانشگاه تهران.حال توسعه“