regievoeren...kern is de samenwerking met een gezamenlijke opgave, waarbij regievoering de...

Sturingsparadigma creatiemacht

© Organisatieregie 1

Regievoerennieuwe kerntaak overheid

Hans Licht

Van machtstrijd met dominante overheid

Regievoering – nieuwe kerntaak overheid



Naar samenwerking met dienstverlenende overheid in 2018


Circulaire economie

Aanpak eenzaamheid

City deals

Traditioneel model:Marktwerking en sturing door overheid


Overheids-

interventies

Governance

Stu

urs

yste

em Meet-

systeem

MarktwerkingOverheids-

verantwoordelijkheid

Maatschappij

Concurrentie en

marktregulering



100 jaar bureaucratie in public administration:Max Weber – integere overheid


1. Eén bevelslijn (duidelijke structuur van bevoegdheden)

2. Functiescheiding (voorkomen machtsmisbruik)3. Vastleggen van regels (gelijke behandeling)4. Piramidale opbouw (linking pin)5. Onpersoonlijke relaties

Consequenties:• Verkokering en Geen samenwerking• Geen integrale benaderingen• Focus op doorzettingsmacht: afbakening van

bevoegdheden en verantwoordelijkheden

Dominante overheidssturing

Prestaties

Dienstverlening

Projecten

New Public

Management

Vanaf 1980

Van rechtsstaat (19e eeuw) via welvaartsstaat naar verzorgingsstaat (tot eind 20e eeuw)

Beleid

Wet- en regelgeving

Handhaving

Public

Administration

Public administration: de overheid als houder van de maatschappelijke ordeVeiligheid

Rechtszekerheid, rechtsgelijkheid en rechtmatigheid

Kaders voor samenleving en economie

New Public Management: de overheid als efficiënt en effectief bedrijfMaatschappelijke dienstverlening (gezondheidszorg, sociale zekerheid, onderwijs, enzovoort.

Projectresultaten: Stedelijke ontwikkeling, infrastructuur.

Normatieve sturing: subsidie en regelgeving milieu en economie



Waarom is regie vereist


GAP

1980 2018

• Maximale efficiency overheidshandelen overschreden

vermindering effectiviteit

• Ontevredenheid en onzekerheid consument neemt toe

1. Overheid verantwoordelijk voor gap: revolutie

2. Niemand verantwoordelijk voor gap: burgeroorlog

3. Sociale cohesie bij aanpak vergt regie

De overheid wordt ‘te duur’Eigen verantwoordelijkheid samenleving




Gezamenlijke verantwoordelijkheid voor samenleving: participatiestaat


Overheids-

interventies

Governance

Stu

urs

yste

em Meet-

systeem

Maatschappelijke


Overheids-


Maatschappij

Marktwerking

&

Samenwerking

én

Concurrentie

Perspectieven op overheidssturingNaar een ge(s)laagde strategie NSOB 14

Vanuit de

overheid naar

de samenleving

Vanuit de

samenleving

naar de overheid

Vanuit randvoorwaarden

naar resultaten

Vanuit resultaten

naar randvoorwaarden

Prestatiesturing

New Public

Management

Klassiek

beleidsontwerp

Public

Administration

Allianties &

Samenwerking

Network Governance

Actief burgerschap &

Sociaal ondernemen

Societal Resilience

NSOB 14 Naar een ge(s)laagde strategie – Perspectieven op overheidssturing



Regie gewenst:Dienend leiderschap van de overheid


Gezamenlijke

opgave

Overheid als regisseur

Regie van de overheid in de participatiestaat


Overheids-

interventies

Governance

Stu

urs

yste

em Meet-

systeem

Maatschappelijke


Overheids-


Maatschappij

Regie

Marktwerking

&

Samenwerking

én

Concurrentie



Legitieme en integere regievoering

Trias Politica en regie: vier overheidsrollen


Uitvoering

Wetgeving

Stu

urs

yste

em Meet-

systeem

Maatschappelijke


Overheids-


Rechtspraak

Regie

Marktwerking

&

Samenwerking

én

Concurrentie



1. Vrije ruimte voor de samenleving binnen kaders vanuit overheid met wet- en regelgeving met

toezicht – maatschappelijke verantwoordelijkheid

2. Samenwerking bij prioritaire maatschappelijke opgaven (democratisch vastgesteld) met

overheidsregie – gezamenlijke verantwoordelijkheid van partners (inclusief overheid)

3. Uitvoering door overheid (creëren van stimulerende voorwaarden tot directe interventie) -

overheidsverantwoordelijkheid

Samenspel samenleving en overheid


1 23

Opgave – tijdelijk en structureel – van Publiek-privaat samenwerkingsverband




1. De overheid voert regie op gezamenlijke opgaven, waartoe democratisch besloten is en waar

competente maatschappelijke partners verantwoordelijkheid voor willen nemen.

2. Partners zijn die maatschappelijke partijen (in alle rechtsvormen) die bereid zijn zich te

committeren aan de opgave en hun bijdrage te leveren (aandeelhouderschap).

3. Partners (inclusief overheid in rol als aandeelhouder) zijn opdrachtgever voor de regie.

Opdrachtgeverschap is democratisch (met vermogen en bereidheid om consensus te

bereiken over de maatschappelijke opgave en de samenwerking)

4. Iedere maatschappelijke partij kan toetreden en uittreden met inachtneming van het

commitment dat is aan te gaan of is aangegaan.

5. De overheid kan besluiten tot het wijzigen of beëindigen van de regie met inachtneming van

het commitment dat is aan te gaan of is aangegaan.

Legitimering van ‘de gezamenlijke opgave’ van het samenwerkingsverband


Het samenwerkings-systeem

Opgave en

samenwerkingVertegenwoordigers

van partnerorganisatie

Overheidsregisseur

Organisatie

A

Organisatie

B

Organisatie

C

Organisatie

D

Organisatie

E

Organisatie

F

Organisatie

GOrganisatie

HCo-creatie in

projecten en

programma’sRegievoering – nieuwe kerntaak overheid

Iedere organisatie gaat

formeel commitment aan om

opgave in samenwerking te

realiseren.

Bijv. aandeelhouders

Partners nemen deel aan

netwerk en investeren in

samenwerkingsactiviteiten.



1. Materieel opdrachtgeverschap bij ambtelijk opdrachtgever (formeel kader voor de opdracht);

functioneel opdrachtgeverschap bij samenwerkingsverband als geheel

2. Gecommitteerd aan de opgave en dienend aan alle samenwerkingspartners binnen de

grenzen van de opgave. Samenwerkingspartners zijn gelijkwaardig.

3. Verantwoordelijk voor productiviteit en opgavegerichtheid van het samenwerkingsverband

(niet voor de inhoud van de resultaten) en de gezonde relaties binnen de samenwerking

4. Verantwoordelijk voor de adequate communicatie en besluitvorming in het grote systeem van

de samenwerking (aangesloten organisaties, samenwerkingsverbanden en kring van

vertegenwoordigers)

5. Eigen belang van de regisseur en organisatiebelang van ambtelijk opdrachtgever mogen

geen dominante (aantoonbare) rol spelen in de regievoering

Principes integer regievoeren


De kerntaak REGIE in de overheidsorganisatie



Veel overheden werken al met regieopgaven. Vaak aangeduid als samenwerkings-

programma. In eerste instantie belegd bij afdelingen Projecten en Programma’s met de

opdracht: na opstart terug in de lijn!

• Regievoeren past niet binnen reguliere uitvoering. Focus ligt daar op resultaatgerichtheid en

beheersing (efficiency) van productieproces. Verantwoording primair op resultaten.

• Regievoeren past niet binnen beleidsontwikkeling, omdat het doel niet is om beleid te

ontwikkelen. Samenwerkingsprocessen moeten niet worden verward met inspraak in

beleidsontwikkeling, omdat dit volledig overheidsverantwoordelijkheid blijft.

• Regievoeren is geen staffunctie, omdat het niet dienend is aan de organisatie. Het is een

kerntaak.

Regievoering op externe samenwerking vereist aparte positionering als lijnorganisatie en

is in principe niet afhankelijk van domein.

Regievoering – beleid, uitvoering en staf


Project-, Programma- en Procesmanagement zijn werkvormen die kunnen worden

toegepast in alle primaire processen. Kenmerkend voor deze werkvormen is de doel-

en resultaatgerichtheid.

• Project- en programmamanagement zijn vooral geschikt voor de zelfstandige

overheidstaken (en –verantwoordelijkheid).

• Programma- en Procesmanagement zijn vooral geschikt voor samenwerkingsopgaven

met een concrete veranderopdracht.

Regievoering geldt ook voor structurele samenwerking, zoals de afstemming in de zorg en

andere integrale maatschappelijke vragen. Kern is de samenwerking met een gezamenlijke

opgave, waarbij regievoering de sturingsvorm is.

• Regievoeren kan samenvallen met programmamanagement (sturingsvariant van

Programmatisch Creëren)

• Regievoeren kan ook worden uitgevoerd met andere werkvormen

Regievoering en P3




Regievoering vergt commitment van de regisseur aan de outcome van het

samenwerkingsverband. Dit impliceert dat de regisseur veelal werkt in zijn/haar Circle of

Concern (Covey) – je voelt je verantwoordelijk en je gaat er niet over. Dit vraagt een hoge

mate van persoonlijk leiderschap.

De regisseur kan niet accountable zijn voor de prestatie van het samenwerkingsverband,

omdat dit direct een machtsverhouding indiceert.

De regisseur is wèl accountable voor het eigen (niet-)handelen en:

• De (ont)spanning in de samenwerking

• De ontwikkeling van de gezonde relaties tussen de partners

• De signalering en agendering van de juiste issues

• De effecten van de interne en externe communicatie

• De afstemming van de besluitvormingsprocessen in het samenwerkingsverband

Sturing en verantwoording


Regievoeren is als functie nog onvoldoende ontwikkeld om te beoordelen in de ideale vorm(en).

Je kunt er eindeloos veel energie in stoppen met het risico dat je verantwoordelijkheid weghaalt

bij de samenwerkingspartners.

Basisprincipe is dat je zoekt naar de minimale balans van inspanning en gesmeerd lopen

van de samenwerking en dat je niet in de gaten springt die ontstaan doordat partners hun

verantwoordelijkheid niet nemen.

• Regie vraagt de mogelijkheid om te sparren over strategie en interventies. Je hebt daarom per

definitie een regieteam nodig met verschillende kwaliteiten.

• Variatie in benodigde capaciteit zit vooral in de organisatie van de samenwerking en de

communicatie. Grote en complexe samenwerkingsverbanden vragen veel capaciteit

(waargenomen in de praktijk tot wel 10 fte). In simpele samenwerkingsverbanden blijft de

capaciteit beperkt tot drie mensen (1,5 tot 2 fte)

Regie-organisatie


regievoeren...kern is de samenwerking met een gezamenlijke opgave, waarbij regievoering de...

Documents