Jak powstało życie — WSTĘP

JAK POWSTAŁO ŻYCIE? PRZEZ EWOLUCJĘ CZY PRZEZ STWARZANIE?

MILIONY ludzi wierzy w ewolucję. Miliony innych wierzy w stwarzanie. Jeszcze inni nie bardzo wiedzą, w co wierzyć. Książka ta jest przeznaczona dla nich wszystkich. Przedmiotem gruntownych rozwazań jest w niej kwestia, jak powstało życie i jakie to ma znaczenie dla przyszłości. Odwołując się do logiki oraz wyników badań, przeprowadzonych przez wybitnych naukowców, książka ta wyjaśnia skąd się wzięło życie i jakie znaczenie może to mieć dla ciebie.

1. Skąd się wzięło życie?

2. Dlaczego dochodzi do sporów na temat ewolucji?

3. Co mówi Księga Rodzaju? 4. Czy życie mogło powstać przypadkowo? 5. Niech przemówią skamieniałości 6. Ogromne luki — czy ewolucja potrafi je wypełnić? 7. Czym były „małpoludy”? 8. Czy mutacje stanowia podstawę ewolucji?

9. Nasz imponujący wszechświat 10. Dowody, których dostarza wyjątkowa planeta 11. Zadziwiająca budowa żywych tworów 12. Kto to wynalazł? 13. Instynkt — mądrość zaprogramowana przed narodzeniem 14. Cudowność człowieka 15. Dlaczego tylu ludzi akceptuje ewolucjonizm? 16. Dlaczego Bóg pozwala cierpieć? 17. Czy można zaufać Biblii? 18. Czy Biblia rzeczywiście jest natchniona przez Boga? 19. Ziemia wkrótce będzie rajem 20. Co wybierzemy?

[Skróty nazw przekładów Biblii oraz innych cytowanych dzieł religijnych:]

AS — American Standard Version, American Revision Committee, 1901AYA —The Holy Qur-an tłum. Abdullah Yusuf Ali, 1934BG —Swami Prabhupadã, Bhagavad-gitã taka jaką jest, tłum. K.Bocek, 1990Bg — Biblia gdańska z 1635 rokuBT — Biblia Tysiąclecia, wydanie II, 1971HM — Święty Koran, wydany pod patronatem Hazrata Mirzy Tahira Ahmada, 1990Int — The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures, 1985JMB — Koran, tłum. Jan Murza Tarak Buczacki, 1858KJ — King James Version, 1611KJB — Koran, tłum. J.Bielawski, 1986NW — New World Translation of the Holy Scriptures — With References, 1984

Wersety biblijne, przy których nie podano nazwy ani symbolu przekładu, tłumaczone są z New Translation of the Holy Scriptures (Pismo Święte w Przekładzie Nowego Swiata), wydanie 1984r.

© 1989 — WATCH TOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY OF PENNSYLVANIA

Książka ta ukazała się w 28 językach.

Łączny nakład od roku 1985: 31 217 000 egzemplarzy (31 milionów 217 tysięcy)

Jak powstało życie — rozdział 2

Dlaczego dochodzi do sporów na temat ewolucji?

Przed opublikowaniem specjalnego wydania dzieła Darwina O powstawaniu gatunków, przygotowywanego na setną rocznicę ukazania się pierwodruku, poproszono W.R.Thompsona, ówczesnego dyrektora Commonwealth Institute of Biological Control w Ottawie, o napisanie przedmowy. Czytamy w niej między innymi: „Jak wiadomo, zdania w sprawie nie tylko przyczyn ewolucji, lecz także jej rzeczywistego przebiegu są wśród biologów podzielone. Wynika to z faktu, iż nie ma wystarczających dowodów, które by pozwalały na wyciągnięcie jednoznacznych wniosków. Rozumie się zatem samo przez się, że ogół spoza kręgu specjalistów powinien się dowiedzieć o istnieniu różnicy poglądów na ewolucję”.

RZECZNICY ewolucjonizmu uważają ewolucję za niezbity fakt. Wierzą, że jest ona „zjawiskiem lub zdarzeniem niepodważalnym”, „rzeczywistością”, „prawdą”, jak w pewnym słowniku zdefiniowano wyraz „fakt”. Czy rzeczywiście tak jest?

„Darwinizm (…) po 125 latach popadl (…) w niezwykle ciężkie tarapaty”

[2] Weźmy pod uwagę następujące przykłady: Swego czasu wierzono, że Ziemia jest płaska. Obecnie nie ulega wątpliwości, że ma kształt kulisty. To fakt. Kiedyś uważano, że Ziemia jest centrum wszechświata i że niebo obraca się dokoła niej. Obecnie wiemy na pewno, że Ziemia porusza się po orbicie okołosłonecznej. To też jest fakt. Dowody potwierdziły już słuszność

niejednej kiedyś dyskusyjnej teorii, która dzięki temu okazała się bezspornym faktem, to znaczy rzeczywistością, prawdą.

[3] Czy zapoznanie się z dowodami, przedstawianymi na poparcie teorii ewolucji, daje taką pewność? Ciekawe, że od czasu opublikowania w roku 1859 książki Karola Darwina O Powstawaniu gatunków różne aspekty jego teorii są przedmiotem ostrych polemik nawet między znanymi w świecie nauki zwolennikami ewolucjonizmu. Dziś te spory nasilają się bardziej niż kiedykolwiek. Warto wiedzieć, co sami rzecznicy teorii ewolucji mają do powiedzenia w tej sprawie.

Ewolucjonizm pod obstrzałem

[4] W czasopiśmie naukowym Discover tak przedstawiono tę sytuację: „Ewolucja (…) jest nie tylko atakowana przez chrześcijańskich fundamentalistów, lecz także kwestionowana przez znanych naukowców. Wśród paleontologów, zajmujących się badaniem zapisu kopanego, zaznacza się coraz wyraźniej tendencja do odchodzenia od rozpowszechnionych poglądów

darwinistycznych” *przyp.1 Francis Hitching, ewolucjonista i autor książki The Neck of the Giraffe (Szyja żyrafy) oświadczył: „Mimo że naukowcy uznali darwinizm za wielką, powszechną

zasadę biologii, po 125 latach popadł on w niezwykle ciężkie tarapaty” *przyp.2

„Rzeczywisty przebieg ewolucji jest dziś w kołach biologów przedmiotem naj-zaciętszych sporów”

[5] W podsumowaniu sprawozdania z ważnej konferencji odbytej w Chicago (stan Illinois w USA), w której wzięło udział około 150 ewolucjonistów, napisano: „[W ewolucjonizmie] zachodzą obecnie rewolucyjne przemiany, najgłębsze i najgwałtowniejsze od blisko 50 lat (…) Rzeczywisty przebieg ewolucji jest dziś w kołach biologów przedmiotem najzaciętszych sporów. (…) Nie było widoków na jednoznaczne rozwiązanie tych spornych problemów” *przyp.3

Rzecznik ewolucji napisał w londyńskim dzienniku Times na temat książki Darwina O powstawaniu gatunków: „Jak na ironię ksiażka która zasłynęła z tego, że wyjaśnia powstawanie

gatunków, w rzeczywistości wcale tego wyjaśnienia nie zawiera”

[6] Znany ewolucjonista i paleontolog Niles Eldredge powiedział: „Zwątpienie, które się wkradło do panującej przez ostatnie 20 lat pochopnej i zarozumiałej pewności siebie w biologii ewolucyjnej, wzburzyło umysły”. Wspomniał też o „braku pełnej jednomyślności nawet w obrębie zwalczających się obozów” i dodał: „Wszystko się teraz kotłuje (…) Czasami wygląda na to, że na każdy temat [związany z ewolucją] panuje tyle różnych poglądów, ilu jest

biologów”. *przyp.4

[7] Publicysta Christopher Booker (zwolennik ewolucjonizmu) napisał w londyńskim dzienniku Times: „Teoria ta była cudownie prosta i pociągająca. Jedyna trudność, z której co najmniej częściowo zdawał sobie sprawę sam Darwin, polegała na tym, że miała mnóstwo ogromnych luk”. Na temat dzieła Darwina O Powstawaniu gatunków Booker wypowiedział się następująco: „Jak na ironię książka, która zasłynęła z tego, że wyjaśnia powstawanie gatunków, w rzeczywistości wcale tego wyjaśnienia nie zawiera”

[8] Ponadto Booker oświadczył: „W sto lat po śmierci Darwina w dalszym ciągu nie mamy nawet najskromniejszego, ale za to wiarogodnego albo przynajmniej prawdopodobnego wytłumaczenia, jak naprawdę przebiegała ewolucja. W ostatnich latach doprowadziło to do niezwykłej serii sporów wokół całego zagadnienia. (…) Sami ewolucjoniści toczą między sobą niemal otwartą wojnę, przy czym każda [ewolucyjna] sekta nalega na wprowadzenie jakichś modyfikacji”. Na koniec powiedział: „Nie mamy najmniejszego pojęcia, jak, dlaczego i czy

rzeczywiście ewolucja miała miejsce, i chyba nigdy nie będziemy go mieli” *przyp.5

[9] Ewolucjonista F.Hitching przytaknął temu, mówiąc: „W związku z teorią ewolucji wybuchły utarczki (…) Zajęto dobrze umocnione pozycje za i przeciw i z obu stron zaczęto miotać na siebie nawzajem granaty obelg”. Jego zdaniem, jest to akademicki spór o rozległym zasięgu. „Byćmoże jeden z tych, do których dochodzi w nauce, gdy ni stąd, ni zowąd jakaś długo uznawana

teoria upada pod naporem zbijających ją dowodów, a jej miejsce zajmuje nowa” *przyp.6 Według brytyjskiego czasopisma New Scientist „coraz więcej uczonych, zwłaszcza ewolucjonistów (…) twierdzi, że teoria ewolucyjna Darwina wcale nie jest teorią ściśle

naukową. (…) Wielu tych krytyków to ludzie z najwyższymi tytułami naukowymi” *przyp.7

Trudności z wyjaśnieniem początków

„Podjęte przez informatyków próby naśladowania ludzkiego wzroku skończyły się fiaskiem”

W The New York Times napisano pod tym tytułem:„Specjaliści, którzy chcieli spełnić jedno z najśmielszych marzeń człowieka — zbudować myślące maszyny — potknęli się na pierwszym,pozornie łatwym zadaniu. Nie udało im sie skopiować zdolności widzenia. Po 20 latach badań ciągle jeszcze muszą uczyć maszyny niby to prostej czynności poznawania i odróżniania przedmiotów codziennego uzytku. Toteż znowu ogarnął ich ogromny podziw dla wysoko rozwiniętej u człowieka zdolności widzenia. (…) Siatkówka oka ludzkiego wzbudza w informatykach zazdrość. Jej 100 milionów pręcików i czopków wraz z warstwami komórek nerwowych wykonuje co najmniej 10 miliardów działań na sekundę”

Astronom Robert Jastrow powiedział: „Ewolucję oka ludzkiego trudno uznać za dzieło przypadku, ale jeszcze trudniej jest uznać ewolucję ludzkiej inteligencji za rezultat przypadkowych zmian w komórkach mózgowych naszych przodków”

[10] Astronom Robert Jastrow tak się wypowiedział na temat pytania, jak powstało życie: „Ku swemu zmartwieniu [naukowcy] nie mają na to wyraźnej odpowiedzi, poniewaź chemikom jeszcze nie udało się powtórzyć eksperymentów tworzenia życia z materii nieożywionej, które przypisuje się naturze. Uczeni nie wiedzą, jak to się stało”. Dodał jeszcze: „Naukowcy nie majążadnego dowodu, który by potwierdzał, że życie nie powstało w wyniku aktu stwarzania”. *przyp.8

[11] Trudności nie kończą się jednak na sprawie powstania życia. Weźmy na przykład pod uwagę takie narządy, jak oko, ucho czy mózg. Ich złożoność wywołuje o wiele więcej podziwu niż najbardziej skomplikowane urządzenia zbudowane przez człowieka. Ewolucjonistom nie udało się wyjaśnić, jak doszło do koniecznego współdziałania wszystkich części składowych tych narządów, żeby można było widzieć, słyszeć lub myśleć. Byłyby one przecież bezużyteczne do chwili skompletowania wszystkich takich części. Nasuwa się zatem pytanie, czy ślepy przypadek, który uchodzi za siłę napędową ewolucji, mógł w odpowiednim czasie połączyć wszystkie te składniki w tak złożone mechanizmy?

Pewien ewolucjonista napisał: „Zajęto dobrze umocnione pozycje za i przeciw i z obu stron zaczęto miotać na siebie nawzajem granaty obelg”

[12] Darwin przyznał, że widzi tę trudność. Na przykład napisał: „Przypuszczenie, że oko (…) mogło zostać utworzone drogą (…) [ewolucji], wydaje się — zgadzam się na to otwarcie — w

najwyższym stopniu niedorzeczne”.*przyp.9 Od tego czasu minęło ponad sto lat. Czy ten problem

został rozwiązany? Nie, wprost przeciwnie. To, czego od czasów Darwina dowiedziano się o oku, dowodzi, że jest ono o wiele bardziej skomplikowane, niż mu się zdawało. Jastrow tak się wypowiedział na ten temat: „Wygląda na to, że oko zostało skonstruowane; żaden konstruktor

teleskopów nie zrobiłby tego lepiej” *przyp.10

[13] Jeżeli tak się rzecz ma z okiem, to co powiedzieć o mózgu? Skoro nawet prosta maszyna nie powstaje przypadkiem, to jak mógł w ten sposób powstać nieskończenie bardziej złożony mózg? Jastrow doszedł do następującego wniosku: „Ewolucję oka ludzkiego trudno uznać za dzieło przypadku, ale jeszcze trudniej jest uznać ewolucję ludzkiej inteligencji za rezultat przypadkowych

zmian w komórkach mózgowych naszych przodków”.*przyp.11

„Wygląda na to, że oko zostało skonstruowane;żaden konstruktor teleskopów nie zrobiłby tego lepiej”

Trudności z interpretacją zapisu kopalnego[14] Uczeni wykopali miliony kości i innych dowodów minionego życia; nazwano je skamieniałościami. Gdyby ewolucja była faktem, to musiałyby one wszystkie razem wzięte stanowić wystarczający dowód, że jeden gatunek żywych istot przeobrażał się w drugi. Tymczasem w periodyku Bulletin, wydawanym przez Field Museum of Natural History w Chicago, czytamy: „Darwinowską teorię [ewolucji] zawsze kojarzono z dowodami kopalnymi i prawdopodobnie większość ludzi przypuszcza, że skamieniałości odgrywają istotną rolę w powszechnie przyjętej argumentacji, popierającej darwinowskie ujęcie historii bycia. Niestety, nie jest to całkiem zgodne z prawdą”.

„Niektóre klasyczne przypadki darwinowskich przeobrażeń zawartych w zapisie kopalnym (…) trzeba było po zebraniu dokładniejszych informacji odrzucić lub zmodyfikować” (David Raup z chicagowskiego Field Museum of Naturai History)

[15] Dlaczego? W Bulletinie powiedziano dalej, że Darwin „poczuł się zakłopotany zapisem kopalnym, ponieważ nie wygląda on tak, jak się tego spodziewał (…) W zapisie geologicznym nie było i dalej nie ma łagodnych i powoli narastających zmian ewolucyjnych”. W gruncie rzeczy po z górą stu latach zbierania skamieniałości „mamy jeszcze mniej przykładów przemian

ewolucyjnych niż za czasów Darwina” — napisano w Bulletinie.*przyp.12 Jak to możliwe? Ponieważ dostępne dziś bogatsze zbiory skamieniałości dowodzą, że niektóre przykłady, przytaczane swego czasu na poparcie ewolucji, dzisiaj wcale się do tego nie nadają.

„Wzór, którego szukamy od 120 lat, w ogóle nie istnieje”

[16] Fakt, że skamieniałości nie potwierdzają stopniowego rozwoju, niepokoi wielu ewolucjonistów.W książce The New Evolutionary Timetable (Nowy rozkład przebiegu zmian ewolucyjnych) Steven Stanley mówi, iż „próby wykazania na podstawie dowodów kopalnych, że jedna większa grupastopniowo przechodzi w drugą, całkowicie zawiodły”. Jego zdaniem „znanego obecnie zapisu

kopalnego nie da się i nigdy nie dało się pogodzić z teorią [powolnej ewolucji]”.*przyp.13 Poza

tym Niles Eldredge przyznał: „Wzór, którego szukamy od 120 lat, w ogóle nie istnieje”.*przyp.14

Nowsze teorie[17] Wszystko to skłoniło wielu uczonych do opowiedzenia się za nowszymi teoriami ewolucyjnymi. W czasopiśmie Science Digest czytamy: „Niektórzy uczeni sugerują nawet, że zmiany ewolucyjne następowały w szybszym tempie, i całkiem poważnie zajmują się teoriami,

które kiedyś popularyzowano wyłącznie w powieściach fantastycznych”.*przyp.15

„Niektórzy uczeni (…) całkiem poważnie zajmują się teoriami, które kiedyś popu-laryzowano wyłacznie w powieściach fantastycznych”

[18] Inni uczeni doszli na przykład do wniosku, że życie nie mogło powstać samorzutnie na Ziemi. Według ich przypuszczeń musiało dotrzeć na naszą planetę z przestrzeni kosmicznej. W ten sposób jednak problem powstania życia zostaje tylko przesunięty gdzieś dalej i do tego w bardziej niesprzyjające otoczenie. Niebezpieczeństwa zagrażające życiu we wrogim środowisku przestrzeni kosmicznej są dobrze znane. Czy wobec tego można przyjąć, że życie powstało samorzutnie gdzieś we wszechświecie, a potem — po przetrwaniu w tak trudnych warunkach — dotarło na Ziemię, gdzie się rozwinęło w znane nam dzisiaj formy?

[19] Ponieważ zapis kopalny nie potwierdza stopniowego rozwoju z jednej formy życia w drugą, niektórzy ewolucjoniści lansują tezę, że proces ten musiał przebiegać skokowo, a nie w sposób ciągły. W związku z tym w The World Book Encyclopedia czytamy: „Wielu biologów jest zdania, że powstawanie nowych gatunków może być następstwem gwałtownych i drastycznych zmian w

genach”.*przyp.16

Choć formy najlepiej przystosowane moga przeżyć, wcale to jednak nie wyjaśnia, jak one powstały

[20] Niektórzy zwolennicy tej teorii nazwali taki proces „nieciągłymi stanami równowagi”, to znaczy, że gatunki utrzymują „równowagę” (pozostają takie same), ale co jakiś czas jej ciągłość zostaje przerwana (następuje wielki skok rozwojowy). Jest to zupełne przeciwieństwo teorii, uznawanej od dziesięcioleci przez prawie wszystkich ewolucjonistów. Otchłań dzielącą te dwie teorie dobrze ilustruje tytuł pewnego artykułu zamieszczonego w dzienniku The New York Times: „Zaatakowanie teorii gwałtownych zmian ewolucyjnych”. W artykule tym powiedziano, że nowsza idea „punktualizmu, czyli nieciągłych stanów równowagi”, „doprowadziła do

pojawienia się nowej opozycji” wśród zwolenników poglądów tradycyjnych.*przyp.17

[21] Sam rozsądek podpowiada, iż bez względu na to, którą teorię się popiera, przynajmniej kilka dowodów powinno potwierdzać, że jeden rodzaj życia przekształca się w drugi. Tymczasem przepaść pomiędzy zróżnicowanymi formami życia, o których mówi zapis kopalny, podobnie jak przepaść pomiędzy różnymi formami spotykanymi na Ziemi obecnie, jak istniała, tak istnieje.

[22] Bardzo pouczające są też koleje losu uznawanej przez długi czas darwinowskiej teorii „przeżywania osobników najlepiej przystosowanych”. Darwin nazwał to „doborem naturalnym”, był bowiem przekonany, iż natura „wybiera” do przeżycia osobniki najodpowiedniejsze. W miarę nabywania nowych, korzystnych cech te formy najlepiej przystosowane miały rzekomo ulegać powolnej ewolucji. Tymczasem dowody zebrane w ciągu minionych 125 lat świadczą o tym, że choć formy najlepiej przystosowane istotnie mogą przeżyć, wcale to jednak nie wyjaśnia, jak one powstaly. Jeden lew może być sprawniejszy niż drugi, ale to jeszcze nie tłumaczy, jak stał się lwem. Wszystkie zaś jego młode ciągle będą lwami, a nie czymś innym.

Nowe teorie zaprzeczają temu, co uzna-wano od dziesięcioleci

[23] W związku z tym pisarz Tom Bethell tak się wypowiedział w czasopiśmie Harper's: „Błąd popełniony przez Darwina był wystarczająco poważny, żeby można było podważyć jego teorię. Dostrzeżono go dopiero niedawno. (…) Oczywiście jeden osobnik może być lepiej ‘przystosowany’ niż drugi (…) nie prowadzi to jednak do stworzenia organizmu (…) Moim

zdaniem ta teoria najwyraźniej ma ogromne braki”. Bethell dodał jeszcze: „Wydaje mi się, że

wypływa stąd dość szokujący wniosek: Teoria Darwina jest chyba bliska upadku”*przyp.18

Fakt czy teoria?

[24] Francis Hitching tak podsumował nie rozwiązane problemy, wobec których stoi teoria ewolucji:„W trzech kluczowych dziedzinach, w których można by ją [współczesną teorię ewolucji] zweryfikować, zawiodła: Zapis kopalny wskazuje nie tyle na stopniowe zmiany, ile na powtarzające się skoki ewolucyjne. Geny są skutecznym mechanizmem stabilizującym, którego główną funkcją jest zapobieganie powstawaniu nowych form. Przypadkowe, stopniowe mutacje na płaszczyźnie molekularnej nie mogą wyjaśnić zorganizowania i wzrastającej złożoności życia”.

„Teoria Darwina jest chyba bliska upadku”

[25] Hitching tak kończy swoje rozważania:„Teorię ewolucji, w której słuszność pod wieloma względami wątpią nawet jej popularyzatorzy, można — oględnie mówiąc — kwestionować. Jeżeli darwinizm rzeczywiście jest wielką, powszechną zasadą biologii, to są w nim niezwykle obszerne obszary niewiedzy. Nie może wyjaśnić spraw najelementarniejszych: Jak ożyły nieożywione związki chemiczne, jakie reguły gramatyczne leżą u podstaw kodu genetycznego iw jaki sposób geny nakreślają plan kształtowania się istot żywych”. Zdaniem Hitchinga, współczesna teoria ewolucji jest „tak niezadowalająca, iż zasługuje na to, by ją traktować jako

kwestię wiary”.*przyp.19

„Kwestię powsta-wania gatunków przedstawia się ciągle jako ostatecznie rozwiązaną. Nic błędniejszego”

[26] Mimo to, wielu zwolenników ewolucji widzi wystarczająco dużo powodów do obstawania przy tym, że jest ona faktem. Według ich zapewnień, spory toczą się już tylko o detale. Czy jednak głoszono by z takim zapałem prawdziwośc innej teorii, gdyby jej zwolennicy dostrzegali w niej tyleistotnych, nie rozwikłanych problemów i gdyby utrzymywały się miedzy nimi tak rażące różnice zdań? Ciągłe powtarzanie, że coś jest faktem, wcale jeszcze nie znaczy, że to prawda. Biolog John R.Durant napisał w londyńskim czasopiśmie The Guardian: „Wielu uczonych ulega pokusie dogmatyzmu (…) kwestię powstawania gatunków przedstawia się ciągle jako ostateczne rozwiązaną. Nic błędniejszego. (…) Niemniej tendencje dogmatyczne się utrzymują, co niwe

wyświadcza przysługi nauce”.*przyp.20

[27] A co powiedzieć o akcie stwarzania, jako wyjaśnieniu pojawienia się życia? Czy to wyjaśnienie nie stanowi solidniejszego podłoża dla argumentacji niż zapewnienia, którymi często podbudowuje się teorię ewolucji? Czy Księga Rodzaju, najlepiej znana relacja o akcie stwarzania, daje wiarogodną odpowiedź na pytanie, jak powstała Ziemia i życie na niej?

Jak powstało życie — rozdział 3

Co mówi Księga Rodzaju?Sprawozdanie w Księdze Rodzaju jest ujęte z punktu widzenia człowieka na Ziemi

PIERWSZY rozdział Biblii zasługuje co najmniej na rzetelne zapoznanie się z jego treścią, jak zawsze, gdy coś jest błędnie przedstawiane lub źle rozumiane. Nie chodzi o dopasowanie go do jakiejś teorii, tylko o zbadanie i stwierdzenie, czy jest zgodny ze znanymi faktami. Warto tez pamietać, że Księgi Rodzaju nie napisano w celu wyjaśnienia, jak wszystko zostało stworzone. Zawiera ona raczej opis ważniejszych wydażeń, w którym progresywnie przedstawiono, co zostało stworzone, w jakiej kolejności to powstało i w jakim odcinku czasu, czyli „dniu” pojawiło się po raz pierwszy.

[2] Badając sprawozdanie podane w Księdze Rodzaju pamiętać należy, że ujmuje ona rzecz z punktuwidzenia człowieka na Ziemi. Opisuje więc wydarzenia tak, jak by je widzieli ludzie, gdyby byli przy tym obecni. Do takiego wniosku prowadzi sposób relacjonowania zdarzeń, które miały miejscew czwartym „dniu” stwarzania. Słońce i Księżyc opisano jako dwa światła, które są wielkie w porównaniu z gwiazdami, chodziaz wiele gwiazd jest znacznie większych niż nasze Słońce, nie mówiąc juz o stosunkowo małym Księżycu. Nie jest on jednak mały dla ziemskiego obserwatora. Słońce widziane z Ziemi jest ‘światłem większym do władania dniem’, a Księżyc — ‘światłem mniejszym, do władania nocą’ (Rodzaju 1:14-18).

[3] Z pierwszego fragmentu Księgi Rodzaju wynika, że Ziemia mogła istnieć miliardy lat przed pierwszym „dniem” stwarzania, chociaż nie jest powiedziane, jak długo to trwało. Niemniej Księga ta zawiera opis warunków na Ziemi tuż przed rozpoczęciem się pierw szego „dnia”: „A ziemia okazała się bezkształtna i pusta, i ciemność była na powierzchni toni wodnej; a nad powierzchnią wód to tu, to tam przemieszczała się czynna moc Boża” (Rodzaju 1:2).

Jak długo trwał jeden „dzień” stwarzania?

Dzień 1:„Niech się stanie światło”

[4] Wielu rozumie przez słowo „dzień” użyte w 1 rozdziale Księgi Rodzaju okres 24 godzin. W Rodzaju 1:5 powiedziano jednak o samym Bogu, że podzielił dzień na krótsze okresy, nazywając czas trwania światła dziennego „dniem”. W Rodzaju 2:4 wszystkie okresy stwarzania są nazwane jednym „dniem”: „Takie są dzieje niebios i ziemi w czasie ich stwarzania, w dniu [wszystkie sześć okresów stwarzania] , w którym Jehowa Bóg uczynił ziemię i niebo”.

[5] Hebrajskie słowo jom, tłumaczone na „dzień”, może oznaczać odcinki czasu różnej długości. W Old Testament Word Studies Williama Wilsona wymieniono następujące z różnych możliwych znaczeń tego słowa: „Dzień; często ma on znaczenie czasu w sensie ogólnym albo jakiegoś długiego okresu; cały rozważany okres (…) Słowem dzień oznacza się także określoną porę

roku albo czas, w którym dzieje się coś nadzwyczajnego”.*przyp.1 To ostatnie zdanie zdaje się pasować do „dni” stwarzania, jako że na pewno były one okresami, w których miały miejsce nadzwyczajne wydarzenia. Poza tym pozwala odnieść to słowo do okresów znacznie dłuższych niż 24 godziny.

[6] W 1 rozdziale Księgi Rodzaju użyto w odniesieniu do okresów stwarzania wyrażeń „wieczór” i „ranek”. Czy to nie znaczy, że trwały po 24 godziny? Niekoniecznie. Nieraz mówi się o „dniu dzisiejszym” albo o „dobie dzisiejszej” czy też o „dniu wczorajszym” jako o dłuższym okresie. Również „poranek życia” lub „wieczór życia” nie dotyczy jednego dnia. Tak więc użycie wyrazów „wieczór i ranek” oraz „dzień” w 1 rozdziale Księgi Rodzaju nie ogranicza go do literalnych 24 godzin.

[7] Występujące w Biblii słowo „dzień” może dotyczyć przemijania pór roku, na przykład lata i zimy (Zachariasza 14:8). „Dzień żniwa” składa się z wielu dni(por. Przysłów 25:13, Biblia

Tysiąclecia, oraz Rodzaju 30:14). Tysiąc lat przyrównuje się do jednego dnia (Psalm 90:4; 2 Piotra 3:8, 10). „Dzień Sądu” rozciąga się na wiele lat (Mateusza 10:15; 11:22-24). Wypływa stąd chyba rozsądny wniosek, że „dni” stwarzania również mogły obejmować długie okresy, trwające całe tysiąclecia. Co się wydarzyło w tych okresach? Czy ich opis zawarty w Biblii da się uzasadnić naukowo? Poniżej podano krótki zarys „dni”, o których mówi Księga Rodzaju.

„Dzień” pierwszy[8] „‘Niech się stanie światło’. Wtedy stało się światło. I Bóg zaczął nazywać światło Dniem, ale ciemność nazwał Nocą. I nastał wieczór, i nastał ranek — dzień pierwszy” (Rodzaju 1:3, 5).

Dzień 2:„Niech powstanie przestworze”

[9] Oczywiście Słońce i Księżyc istniały już w przestrzeni kosmicznej na długo przed tym pierwszym „dniem”, ale ich światło nie docierało do powierzchni Ziemi, toteż nie mogło być widoczne dla ziemskiego obserwatora. Teraz, tego pierwszego „dnia”, zapewne światło stało się widoczne, a na wirującej Ziemi zaczęły następować na zmianę dni i noce.

[10] Najwidoczniej światło nasilało się stopniowo, przez dłuższy czas, a więc nie nastąpiło to raptownie, jak po włączeniu żarówki. W przekładzie Księgi Rodzaju, dokonanym przez J.W.Wattsa,wyrażono to tak: „I stopniowo pojawiło się światło” (A Distinctive Translation of Genesis). Było to światło słoneczne, ale samego Słońca nie było widać poprzez pokrywę chmur. Stąd też światło, które docierało do Ziemi, było „światłem rozproszonym”, jak na to wskazuje komentarz do wersetu 3 w Emphasised Bible Rotherhama (zob. przypis b do wersetu 14).

„Dzień” drugi

[11] „‘Niech powstanie przestworze między wodami i niech się pojawi rozdział między wodami’. Wtedy Bóg przystąpił do uczynienia przestworza i do uczynienia rozdziału między wodami, które miały być poniżej przestworza, a wodami, które miały być powyżej przestworza. I tak się stało. I Bóg zaczął nazywać przestworze Niebem” (Rodzaju 1:6-8).

[12] W niektórych przekładach w miejsce słowa „przestworza” używa się „firmament”. Stąd wywodzi się argument, że biblijny opis dzieła stwarzania został zaczerpnięty z mitów o stworzeniu, w których przedstawia się ten „firmament” jako metalową kopułę. Ale nawet w King James Version, gdzie użyto słowa „firmament”, znajdujemy w przypisie „rozpostarcie” (przestworze), ponieważ hebrajskie słowo raqi'a' tłumaczone na ‘przestworze’ znaczy rozciągać, rozpościerać albo rozprzestrzeniać.

[13] W biblijnym opisie stwarzania jest wprawdzie powiedziane, że Bóg to uczynił, ale nie podano szczegółów. Bez względu na to, jak się odbyło to rozdzielenie, wydaje się, że ‘wody, które były powyżej przestworza’;, zostały odsunięte od Ziemi. Potem można było powiedzieć o ptakach że latają w ‘przestworzu niebios’, jak czytamy w Rodzaju 1:20.

Dzień 3:”Niech się ukaże suchy ląd”

„Dzień” trzeci

[14] „‘Niech wody pod niebiosami zbiorą się w jednym miejscu i niech się ukaże suchy ląd’. I tak się stało. I Bóg zaczął nazywać suchy ląd Ziemią, a zbiorowisko wód nazwał Morzami” (Rodzaju 1:9-10). I znowu w sprawozdaniu nie opisano, jak to się stało. W procesie tworzenia się lądów niewątpliwie musiały mieć miejsce gwałtowne ruchy skorupy ziemskiej. Geologowie mogliby wyjaśniać takie wielkie przemieszczenia teorią kataklizmów. Księga Rodzaju wskazuje jednak na sterowanie i kontrolowanie tego przez Stwórcę.

Dzień 3:”Niech z ziemi wykiełkuje trawa”

[15] W sprawozdaniu biblijnym, z którego się dowiadujemy, że Bóg pytał Hioba, co wie o Ziemi, opisano różne szczegóły z jej historii: jej rozmiary, powstawanie obłoków, wyznaczenie granic falom morskim przez suchy ląd. Są to ogólne informacje o akcie stwarzania, który się ciągnął przez długie okresy. Między innymi, przyrównując Ziemię do budowli, Bóg zapytał Hioba: „W czym są osadzone jej cokoły albo kto założył jej kamień węgielny?” (Hioba 38:6).

[16] Ciekawe, że — podobnie jak „cokoły” — skorupa ziemska jest znacznie grubsza pod kontynentami niż pod oceanami, a jeszcze grubsza pod łańcuchami górskimi, które sięgają daleko wgłąb znajdującego się pod nimi płaszcza Ziemi jak korzenie drzew w glebę. W książce Putnam's Geology czytamy: „Pogląd, że góry i kontynenty mają korzenie, był wielokrntnie sprawdzany i

okazał się słuszny”.*przyp.2 Grubość skorupy ziemskiej pod dnem oceanów wynosi tylko około 8 km, natomiast podstawy kontynentów sięgają około 30 km w głąb, a „korzenie” gór — mniej więcej dwa razy głębiej. Wszystkie warstwy Ziemi wywierają zewsząd nacisk na jej jądro, wskutek czego jest ono jakby wielkim „kamieniem węgielnym”, który wszystko podtrzymuje.

[17] Bez względu na to, jak doszło do pojawienia się suchego lądu, rzecz w tym, że zarówno Biblia, jak i nauka uznają to za jeden z etapów kształtowania się Ziemi.

Rośliny lądowe w trzecim „dniu”[18] W sprawozdaniu biblijnym powiedziano dalej:„‘Niech z ziemi wykiełkuje trawa, rośliny wydające nasienie, drzewa owocowe rodzące owoc według swego rodzaju, w których jest ich nasienie, na ziemi’. I tak się stało” (Rodzaju 1:11).

[19] Tak więc, do końca tego trzeciego okresu stwarzania, zostały stworzone trzy wielkie klasy roślin lądowych. Tymczasem rozproszone światło stało się na tyle silne, że mógł się już odbywać tak istotny dla roślin zielonych proces fotosyntezy. Nawiasem mówiąc, w sprawozdaniu nie wymieniono każdego „rodzaju” roślin, które się pojawiły. Nie wyszczególniono mikroorganizmów, roślin wodnych i innych, ale najprawdopodobniej zostały stworzone tego „dnia”.

„Dzień” czwarty[20] „‘Niech się pojawią światła w przestworzu niebios, aby rozdzielały dzień od nocy; będą służyć za znaki i określać pory roku oraz dni i lata. I będą służyć za światła w przestworzu niebios, aby świeciły na ziemię’. I tak się stało. I Bóg przystąpił do uczynienia dwóch wielkich świateł: światła większego do władania dniem i światła mniejszego do władania nocą, jak również gwiazd” (Rodzaju 1:14-16; Psalin 136:7-9).

Dzień 4:‘Niech się pojawią światła w przestworzu, większe do władania dniem, a mniejsze do władania nocą’

[21] Poprzednio, w sprawozdaniu z pierwszego „dnia”, użyto zwrotu „niech się stanie światło”. Słowo „światło” było tam tłumaczeniem hebrajskiego słowa "ōr, które oznacza światło w sensie ogólnym. Jednakże w związku z czwartym „dniem” występuje hebrajskie słowo ma•'ōr' oznaczające źródło światła. W Emphasised Bible Rotherhama czytamy w przypisie, odnośnie do „świateł”: „W wersecie 3, "ôr ["ōr], światło rozproszone”. Następnie wyjaśniono, że hebrajskie słowo ma•'ōr' w wersecie 14 oznacza coś, co „wysyła światło”. Co prawda w pierwszym „dniu” rozproszone światło najwidoczniej przeniknęło atmosferę, ale ze względu na otaczające Ziemię warstwy chmur, obserwator nie mógłby z niej widzieć źródeł światła. Teraz, czwartego „dnia”, musiała nastąpić jakaś zmiana.

[22] Ze względu na atmosferę, która początkowo była bogata w dwutlenek węgla, na całej Ziemi mógł panować gorący klimat. Jednakże bujna roślinność podczas trzeciego i czwartego okresu stwarzania pochłonęła znaczną część tej ciepłochronnej otoczki złożonej z dwutlenku węgla. Rośliny ze swej strony wydzielały tlen niezbędny dla bycia zwierząt.

[23] Teraz już można było z Ziemi dostrzec Słońce, Księżyc i gwiazdy, które miały „służyć za znakii określać pory roku oraz dni i lata” (Rodzaju 1:14). Księżyc wskazywał na przemijanie miesięcyksiężycowych, a Słońce — na przemijanie lat słonecznych. Pory roku, które ‘stały się’ w czwartym „dniu”, były niewątpliwie o wiele łagodniejsze niż dzisiaj (Rodzaju 1:15; 8:20-22).

„Dzień” piąty[24] „‘Niech wody zaroją się rojem dusz żyjących i niech latające stworzenia latają nad ziemią po przedniej stronie przestworza niebios’. I Bóg przystąpił do stworzenia wielkich potworów morskich i wszelkiej ruchliwej duszy żyjącej, którymi zaroiły się wody według ich rodzaju, i wszelkiego skrzydlatego stworzenia latającego według jego rodzaju” (Rodzaju 1:20-21).

Dzień 5:‘Niech wody zaroją się duszami żyjącymi i niech latające stworzenia latają nad ziemią’

[25] Warto zaznaczyć, że stworzenia, którymi przed pojawieniem się człowieka miały zaroić się wody, zostały nazwane „duszami żyjącymi”. Terminu tego użyto też w odniesieniu do ‘latających stworzeń nad ziemią po przedniej stronie przestworza niebios’. Należą do nich również te formy życia w morzu i w powietrzu (na przykład potwory morskie), których szczątki kopalne niedawno znaleziono.

„Dzień” szósty

Dzień 6: ‘Zwierzęta domowe i dzikie według swego rodzaju’

[26] „‘Niech ziemia wyda dusze żyjące według ich rodzaju: zwierzęta domowe i zwierzę ruchliwe, idzikie zwierzę ziemi według jego rodzaju’. I tak się stało” (Rodzaju 1:24).

[27] A zatem szóstego „dnia” pojawiły się zwierzęta lądowe, określone jako dzikie i domowe. Jednak ten ostatni „dzień” jeszcze się nie skończył. Miał się pojawić jeszcze jeden niezwykły „rodzaj”:

[28] „I rzekł Bóg jeszcze: ‘Uczyńmy człowieka na nasz obraz, według naszego podobieństwa, i niech mu będą podporządkowane ryby morskie i stworzenia latające pod niebem, i zwierzęta domowe, i cała ziemia, i wszelkie zwierzę ruchliwe, które się porusza po ziemi’. I przystąpił Bóg do stworzenia człowieka na swój obraz — na obraz Boży go stworzył; stworzył ich mężczyzną i niewiastą” (Rodzaju 1:26-27).

[29] Rozdział 2 Księgi Rodzaju najwidoczniej zawiera szereg dodatkowych szczegółów. Nie jest to jednak — jak przypuszczają niektórzy — inna historia stwarzania, sprzeczna z zapisaną w rozdziale1. Po prostu powraca ona do pewnego momentu w trzecim „dniu”, po pojawieniu się suchego lądu, ale jeszcze przed stworzeniem roślin lądowych, i podaje dodatkowe informacje, związane z pojawieniem się ludzi — Adama, duszy żyjącej, jego siedziby, ogrodu Eden, oraz Ewy, jego żony (Rodzaju 2:5-9, 15-18, 21-22).

[30] Powyższe uwagi mają pomóc nam zrozumieć, co mówi Księga Rodzaju. Z tego całkiem realistycznego sprawozdania wynika, że proces stwarzania nie trwał jedynie 144 godziny (6 x 24), lecz wiele tysiącleci.

Skąd się wziął opis dzieła stwarzania?

Babiloński mit o stwarzaniu, który zdaniem pewnej grupy ludzi miał służyć za podstawę biblijnej relacji o stwarzaniu:

Bóg Apsu i bogini Tiamat utworzyli innych bogów. Później ci bogowie naprzykrzali się Apsu, którychciał ich zabić, ale sam został zabity przez boga Ea. W odwet za to Tiamat chciała zabić Ea, lecz sama została zabita przez Marduka, syna Ea. Marduk rozpłatał jej ciało na dwoje i z jednej części uczynii niebo, a z drugiej ziemię. Następnie Marduk przy pomocy Ea utworzył ludzkość z krwi

innego boga — Kingu.*przyp.a

Czy ta bajka jest w czymś podobna do biblijnej relacji o stwarzaniu?

[31] Wielu ludziom trudno jest zaakceptować tę relację o stwarzaniu. Twierdzą, że została zaczerpnięta z mitów o stworzeniu świata, powstałych wśród ludów starożytnych, zwłaszcza w starożytnym Babilonie. Niemniej w jednym z nowszych słowników biblijnych czytamy: „Nie znaleziono dotąd żadnego mitu, który by dotyczył bezpośrednio stworzenia wszechświata”. Poza tym mity „noszą znamiona politeizmu i walk bóstw o zwierzchnictwo, co pozostaje w

wyraźnej sprzeczności z hebrajskim monoteizmem z 1 i 2 rozdziału Księgi Rodzaju”.*przyp.3 Kustosze British Museum tak się wypowiedzieli na temat babilońskich legend o stwarzaniu: „Między podstawowymi koncepcjami relacji babilońskich i hebrajskich zachodzą zasadnicze

różnice”.*przyp.4

Dzień 6: „Stworzył ich mężczyzną i niewiastą”

[32] Z naszych rozważań wynika, że podana w Księdze Rodzaju historia stwarzania ma rzetelne uzasadnienie naukowe. Wymienia większe jednostki systematyczne roślin i zwierząt, które w swej ogromnej różnorodności rozmnażają się tylko ‘według swego rodzaju’. Potwierdza to zapis kopalny,z którego zarazem wynika, że każdy „rodzaj” pojawił się nagle bez żadnych rzeczywistych form przejściowych, łączących go z jakimkolwiek wcześniejszym „rodzajem”, jak tego chce teoria ewolucji.

[33] W całej wiedzy mędrców egipskich nie było ani jednej wskazówki na temat procesu stwarzania,z której mógłby skorzystać Mojżesz, pisarz Księgi Rodzaju. Powstałe wśród starożytnych ludów mityczne opisy stwarzania niczym nie przypominają tego, co Mojżesz zrelacjonował w tej Księdze. Skąd się zatem dowiedział tego wszystkiego? Najwidoczniej od kogoś, kto był przy tym obecny.

Znany geolog tak się wypowiedział o biblijnym opisie stwarzania:

„Gdyby mnie, jako geologa, poproszono o krótkie przedstawienie prostym ludom pasterskim, takim jak plemiona, do których była skierowana Księga Rodzaju, naszych współczesnych poglądów na powstanie Ziemi i rozwój życia na niej, nie mógłbym zrobić nic lepszego, jak tylko przytoczyć po większej części w dosłownym brzmieniu treść pierwszego rozdziału Księgi

Rodzaju”.*przyp.b Geolog ten, Wallace Pratt, wspomniał ponadto, że następstwo zdarzeń — od powstania oceanów i wyłonienia się lądów aż do pojawienia się zwierząt wodnych, ptaków i ssaków w zasadzie odpowiada kolejności w podstawowym podziale okresów geologicznych.

Zapis kopalny potwierdza rozmnażanie się tylko „według swego rodzaju”

[34] Rachunek prawdopodobieństwa niezbicie dowodzi, że podany w Księdze Rodzaju opis aktu stwarzania musi pochodzić ze źródła, świadczącego o znajomości rzeczy. W opisie tym wymieniono 10 głównych etapów w następującej kolejności: 1) początek; 2) pierwotna Ziemia pogrążona w ciemnościach, otoczona powłoką ciężkich gazów i wody; 3) światło; 4) przestworze, czyli atmosfera; 5) rozległe obszary suchego lądu; 6) rośliny lądowe; 7) Słońce, Księżyc i gwiazdy widoczne w przestworzu, zaczynają się pory roku; 8) potwory morskie i stworzenia latające; 9) ssaki (zwierzęta dzikie i domowe); 10) człowiek. Naukowcy zgodnie przyznają, że te etapy rzeczywiście następowały w takim porządku. Jakie jest prawdopodobieństwo, że pisarz Księgi Rodzaju po prostu odgadł tę kolejność? Takie samo, jak wyciągnięcie na chybił trafił z pudełka po

kolei liczb od 1 do 10. Prawdopodobieństwo dokonania tego za pierwszym razem wynosi 1 do 3 628 800! Tak więc twierdzenie, że pisarzowi po prostu udało się wymienić wyżej wymienione wydarzenia we właściwej kolejności, bez uzyskania skądś informacji o tych faktach, jest nierealistyczne.

Prawdopodobieństwo dokonania tego za pierwszym razem wynosi 1 do 3 628 800

[35] Teoria ewolucji wyklucza jednak istnienie Stwórcy, który był przy tym obecny, znał te fakty i mógł je wyjawić ludziom. Przypisuje natomiast pojawienie się życia na Ziemi przypadkowemu powstawaniu żywych organizmów z materii nieożywionej. Ale czy życie mogło powstać w wyniku nie kierowanych, przypadkowych reakcji chemicznych? Czy sami naukowcy są przekonani, że coś takiego jest możliwe? Omówimy to w następnym rozdziale.

Jak powstało życie — rozdział 4

Czy życie mogło powstać przypadkowo?

OGŁASZAJĄC swą teorię ewolucji, Karol Darwin przyznał, że być może „Stwórca natchnął

życiem kilka form lub jedną tylko”.*przyp.1 Tymczasem dzisiejsi rzecznicy teorii ewolucji skrzętnie unikają jakichkolwiek wzmianek o Stwórcy. Wskrzeszono natomiast, choć w nieco zmodyfikowanej formie, zarzuconą niegdyś teorię samorództwa.

[2] Wiara w samorzutne powstanie życia sięga setek lat wstecz. W XVII wieku głosili ją nawet tacy sławni uczeni, jak Francis Bacon i William Harvey. W wieku XIX Louis Pasteur i inni naukowcy zadali jej, jak się zdawało, śmiertelny cios, wykazując doświadczalnie, że życie może pochodzić tylko od już istniejącego życia. Niemniej wyznawcy ewolucjonizmu z konieczności zakładają, że dawno, dawno temu musiały się w jakiś sposób samorzutnie wyłonić z materii nieożywionej mikroskopijne żywe organizmy.

Nowa postać samorództwa

Żadna wielka budowla nie mogłaby stać bez fundamentów. „Ewolucjonizm nie ma odpowiednich podstaw” — mówi dwóch uczonych

[3] W książce The Selfish Gene (Samolubny gen) Richard Dawkins przedstawia w skrócie dzisiejszypogląd ewolucjonistów na powstanie życia. Puszczając wodze wyobraźni, pisze, że początkowo atmosfera ziemska składała się z dwutlenku węgla, metanu, amoniaku i wody. Pod wpływem energii słonecznej, a być może również wyładowań atmosferycznych i wybuchów wulkanów, te proste związki chemiczne ulegały rozpadowi, po czym łączyły się w aminokwasy. Różne aminokwasy stopniowo gromadziły się w morzu i łączyły w związki białkopodobne. W końcu, jak mówi, morze stało się „bulionem pierwotnym”, ale jeszcze nieożywionym.

[4] Następnie, według opisu Dawkinsa, „powstała przypadkowo niezwykle ciekawa cząsteczka”, która miała zdolność mnożenia się. Choć Dawkins przyznąje, że taki przypadek jest w najwyższym stopniu nieprawdopodobny, to jednak jego zdaniem coś takiego musiało się zdarzyć. Podobne cząsteczki skupiały się w gromady, po czym znowu w wyniku jakiegoś nieprawdopodobnego zbiegu okoliczności otoczyły się ochronną barierą, zbudowaną z innych cząsteczek białkowych, która służyła im za błonę. W ten sposób, jak niektórzy twierdzą, powstała samorzutnie pierwsza

żywa komórka.*przyp.2

[5] W tym momencie czytelnik zaczyna chyba pojmować, o co chodzi Dawkinsowi, który w przedmowie do swej książki pisze: „Książkę tę należałoby czytać tak, jakby była powieścią

fantastyczno-naukową”.*przyp.3 Czytelnicy zainteresowani tą sprawą dochodzą jednak do wniosku, że takie podejście wcale nie jest zjawiskiem odosobnionym. W większości książek o

ewolucji niewygodny problem, jak wyjaśnić powstanie życia z materii nieożywionej, porusza się tylko pobieżnie. W związku z tym profesor William Thorpe z katedry zoologii na uniwersytecie Cambridge powiedział do innych naukowców: „Wszystkie opublikowane w ciągu ostatnich 10 do15 lat niefrasobliwe przypuszczenia i rozważania, mające na celu wyjaśnienie sposobu powstania życia, okazały się nazbyt naiwne i mało sensowne. Rozwiązanie tego problemu w

gruncie rzeczy wydaje się równie odległe, jak dawniej”.*przyp.4

[6] Gwałtowny rozwój nauki w ostatnich czasach jeszcze bardziej pogłębił przepaść dzielącą materię nieożywioną od istot żywych. Nawet dawno znane jednokomórkowce okazały się niesłychanie złożone. „W biologii trudność polega na znalezieniu prostego początku” — mówią astronomowie Fred Hoyle i Chandra Wickramasinghe. „Odkryte w skałach szczątki kopalne dawnych form życia nie wskazują na taki prosty początek. (…) Tak więc ewolucjonizm nie ma

odpowiednich podstaw”.*przyp.5 W miarę rozwoju wiedzy coraz trudniej jest wyjaśnić, jak to możliwe, żeby niewiarygodnie skomplikowane, mikroskopijne formy życia powstały przypadkowo.

[7] Według wyobrażeń ewolucjonistycznych, zasadniczymi etapami na drodze do powstania życia są:

1. istnienie odpowiedniej pierwotnej atmosfery, 2. koncentracja w oceanach pierwotnego bulionu złożonego z „prostych” cząsteczek

niezbędnych do powstania życia, 3. powstanie z nich białek prostych i nukleotydów (złożonych związków chemicznych), które 4. łączą się ze sobą i otaczają błoną, po czym 5. tworzą kod genetyczny i zaczynają się powielać.

Czy te etapy są zgodne ze znanymi faktami?

Praatmosfera

Tylko czerwone, odpowiedniej odmiany i każde na ściśle określonym miejscu — przez przypadek?

[8] W roku 1953 Stanley Miller poddał „atmosferę”, złożoną z wodoru, metanu, amoniaku i pary wodnej działaniu wyładowań elektrycznych. W rezultacie powstało kilka z wielu aminokwasów, z

których są zbudowane białka proste. Millerowi udało się jednak uzyskać tylko 4 spośród 20 aminokwasów niezbędnych do istnienia życia. Ponad 30 lat później uczeni ciągle jeszcze nie byli w stanie uzyskać doświadczalnie wszystkich 20 niezbędnych aminokwasów w warunkach, które można by uznać za prawdopodobne.

[9] Miller zakładał, że pierwotna atmosfera Ziemi miała skład podobny do tej, którą przygotował w swojej doświadczalnej retorcie. Dlaczego? Ponieważ, jak później powiedział on sam oraz jego współpracownik:„Synteza ważnych z biologicznego punktu widzenia związków chemicznych zachodzi tylko w

warunkach redukcji [gdy w atmosferze nie ma wolnego tlenu]”.*przyp.6 Tymczasem inni zwolennicy teorii ewolucji twierdzą, że tlen był. Hitching tak przedstawia dylemat, wynikający stąddla ewolucjonistów: „W powietrzu zawierającym tlen pierwszy aminokwas nigdy by nie powstał, w warunkach beztlenowych, natomiast, zostałby natychmiast zniszczony przez

promieniowanie kosmiczne”.*przyp.7

[10] Wiadomo, że każda próba określenia składu pierwotnej atmosfery Ziemi może się jedynie opierać na domysłach lub przypuszczeniach. Nikt nie wie na pewno, z czego się ona składała.

Czy możliwe było powstanie „pierwotnego bulionu”?[11] Jak dalece prawdopodobne jest przypuszczenie, że powstałe w atmosferze aminokwasy opadałyi utworzyły w oceanach „pierwotny bulion”? Jest to zupełnie nieprawdopodobne. Ta sama energia, która mogłaby spowodować rozpad prostych związków chemicznych w atmosferze, jeszcze szybciej doprowadziłaby do rozpadu każdego nowo powstałego złożonego aminokwasu. Ciekawe, że w swoim doświadczeniu, polegającym na przepuszczaniu wyładowań elektrycznych przez „atmosferę”, Miller ocalił 4 uzyskane aminokwasy tylko dlatego, iż usunął je ze strefy oddziaływania tych wyładowań, w przeciwnym razie bowiem spowodowały by one ich rozkład.

[12] Jeśli się nawet założy, że aminokwasy jakoś dostały się do oceanów i były zabezpieczone przed niszczącym promieniowaniem nadfioletowym w atmosferze, to co dalej? Hitching wyjaśnia: „Pod powierzchnią wody nie byłoby dosyć energii potrzebnej do wywoływania dalszych reakcji chemicznych; woda w każdym wypadku hamuje wzrost bardziej złożonych

cząsteczek”.*przyp.8

W żywych organizmach są tylko aminokwasy „lewoskrętne”: „Chyba nigdy nie uda się tego wyjaśnić”

[13] Jeżeli więc aminokwasy znalazły się w wodzie, to musiały się z niej wydostać, aby utworzyć większe cząsteczki i białka proste, niezbędne do powstania życia. Po wydostaniu się z wody natychmiast jednak znowu byłyby narażone na zabójcze promieniowanie nadfioletowe: „Innymi słowy” — mówi Hitching — „teoretycznie rzecz biorąc, nie ma szans przebycia nawet tego pierwszego i względnie łatwego stadium [tworzenia się aminokwasów] w ewolucyjnym

powstawaniu życia”.*przyp.9

[14] Wbrew powszechnemu mniemaniu, że życie powstało samorzutnie w oceanach, środowisko wodne nie sprzyja koniecznym do tego reakcjom chemicznym. Oto, co w tej sprawie ma do powiedzenia chemik, Richard Dickerson: „Trudno więc dociec, jak polimeryzacja [łączenie się mniejszych cząsteczek w większe] mogła przebiegać w wodnym środowisku pierwotnego oceanu, skoro obecność wody sprzyja raczej depolimeryzacji [rozpadowi dużych cząstek na

mniejsze]”.*przyp.10 Pogląd ten podziela biochemik George Wald, jak to wynika z następującej jego wypowiedzi: „Samorzutny rozpad jest o wiele bardziej prawdopodobny, ponieważ następuje znacznie szybciej niż spontaniczna synteza”. To znaczy, że w ogóle nie było gromadzenia się „pierwotnego bulionu”! Wald uważa to za „najpoważniejszy problem, który stoi przed nami

[ewolucjonistami]”.*przyp.11

[15] Jest jeszcze inny, uparcie powracający problem, z którym się boryka teoria ewolucji. Jak wiadomo, istnieje ponad 100 aminokwasów, z których tylko 20 jest potrzebnych do budowy protein, czyli białek prostych, będących składnikami żywych organizmów. Co więcej, występują one w dwóch postaciach: Jedne cząsteczki są „prawoskrętne”, a drugie, jewoskrętne”. Gdyby powstały przypadkowo, jak to rzekomo miało miejsce w teoretycznym bulionie pierwotnym, wówczas najprawdopodobniej jedna połowa z nich byłaby prawoskrętna, a druga — lewoskrętna. Poza tym nie wiadomo, dlaczego w żywych organizmach jedna postać miałaby być uprzywilejowana. Tymczasem wszystkie 20 aminokwasów, z których składają się proteiny w żywych organizmach, są lewoskrętne.

[16] Jak to możliwe, żeby w „bulionie” połączyły się przypadkowo akurat te potrzebne odmiany? Fizyk J.D.Bernal mówi: „Trzeba przyznać, że wyjaśnienie tego (…) w dalszym ciągu jest jednym z najpoważniejszych zagadnień strukturalnych aspektów życia”. Bernal dochodzi do

wniosku: „Chyba nigdy nie uda się tego wyjaśnić”.*przyp.12

Prawdopodobieństwo a samorzutne powstanie protein

„Powstanie protein zależy od DNA, ale DNA nie może powstać bez już istniejącej proteiny”

[17] Jakie jest prawdopodobieństwo połączenia się odpowiednich aminokwasów w cząsteczkę białkaprostego? Wyobraźmy sobie duży kopiec nasion czerwonej i białej fasoli. Oba rodzaje są w równych ilościach i starannie wymieszane. Poza tym należą one do ponad 100 różnych odmian fasoli. Co by się nabrało na szufelkę zanurzoną w tym kopcu? Gdyby chcieć naczerpać tylko tych nasion, które wyobrażają podstawowe składniki protein, to na szufelce musiałyby się znaleźć same czerwone — ani jednego białego! Co więcej, na szufelce musiałoby być 20 odmian nasion czerwonej fasoli, i do tego każde z nich na ściśle określonym miejscu. Gdyby — przenosząc to na grunt protein — choćby jeden z tych warunków nie został spełniony, odbiłoby się to ujemnie na prawidłowym funkcjonowaniu danej proteiny. Czy mieszanie do woli w tym hipotetycznym kopcu inabieranie na szufelkę, pozwoliłoby kiedykolwiek uzyskać właściwą kombinację? Nie. Dlaczego więc miałoby się to udać w hipotetycznym bulionie pierwotnym?

[18] Proteiny niezbędne do powstania życia są złożone z bardzo skomplikowanych cząsteczek. Jakiejest prawdopodobieństwo przypadkowego powstania nawet całkiem prostej cząsteczki białka w

bulionie pierwotnym? Ewolucjoniści przyznają, że prawdopodobieństwo to wynosi 1 do 10113 (jedynka ze 113 zerami). Tymczasem matematycy uważają, że już zdarzenie, którego

prawdopodobieństwo wyraża się liczbą 1 do 1050, nigdy nie nastąpi. Pewne pojęcie o możliwości

czy prawdopodobieństwie takiego zdarzenia pozwala wyrobić sobie fakt, że liczba 10113 jest większa od szacunkowej liczby wszystkich atomów we wszechświecie!

[19] Jedne proteiny służą za budulec, a drugie za enzymy. Te ostatnie przyspieszają konieczne reakcje chemiczne w komórce, która bez nich by zginęła, a do jej funkcjonowania potrzeba nie kilku, lecz 2000 protein służących za enzymy. Jakie jest prawdopodobieństwo przypadkowego

powstania tych protein? Wynosi ono 1 do 1040 000! „Jest to prawdopodobieństwo tak krańcowo

małe” — przyznaje Hoyle — „że takie zdarzenie byłoby nie do pomyślenia nawet wówczas, gdyby cały wszechświat składał się tylko z bulionu pierwotnego”. Następnie dodaje: „Choćby nawet czyjeś przekonanie lub wykształcenie pozwalało mu bez uprzedzeń przychylić się do poglądu, że życie powstało na Ziemi [samorzutnie], to ten prosty rachunek całkowicie

przekreśla taką koncepcję”.*przyp.13

[20] Jednakże takie prawdopodobieństwo jest w rzeczywistości jeszcze znacznie mniejsze, niż by to wynikało z owej „krańcowo małej” liczby. Komórka musi być otoczona błoną. Ta błona jest jednak niezwykle złożona, składa się bowiem z cząsteczek białek prostych, cukrów i tłuszczów. Ewolucjonista Leslie Orgel pisze: „Obecnie w błonach komórkowych są kanały i pompy, które w określony sposób sterują dopływem i odpływem składników odżywczych, produktów przemiany materii, jonów metali itd. W tych wyspecjalizowanych kanałach znajdują się specyficzne proteiny,

to znaczy cząsteczki, których nie mogło tam być na samym początku ewolucji życia”.*przyp.14

Zadziwiający kod genetyczny

Kod genetyczny: „najkłopotliwszy problem związany z powstaniem życia”

[21] Daleko trudniejsze byłoby powstanie polinukleotydów — RNA i DNA — których podstawowe jednostki tworzą kod genetyczny. W DNA znajduje się 5 histonów (histony przypuszczalnie biorą udział w sterowaniu aktywnością genów). Prawdopodobieństwo powstania nawet najprostszego

histonu wyraża się liczbą 1 do 20100; „również ta ogromna liczba znacznie przewyższa liczbę wszystkich atomów w gwiazdach i galaktykach, dostrzeganych przez największe teleskopy

astronomiczne”.*przyp.15

[22] Jeszcze trudniejsze jest dla teorii ewolucji wyjaśnienie powstania kompletnego kodu genetycznego, bez którego byłby niemożliwy proces reprodukcji komórki. W odniesieniu do proteini DNA przypomina się stare pytanie: „Co było najpierw, kura czy jajo?” Hitching mówi: „Powstanie protein zależy od DNA, ale DNA nie może powstać bez już istniejącej

proteiny”.*przyp.16 Paradoks, na który zwrócił uwagę Dickerson, pozostaje: „Co było najpierw”, proteina czy DNA? On sam tak to wyjaśnia: „Odpowiedź musiałaby brzmieć: ‘Rozwinęły się

równolegle’ ”.*przyp.17 Innymi słowy chce powiedzieć, że „kura i jajo” rozwinęły się jednocześnie i żadne z nich nie pochodziło od drugiego. Czy to rozsądne? Pewien publicysta naukowy tak to podsumowuje: „Geneza kodu genetycznego stanowi nie rozwiązany dotąd poważny problem w

rodzaju kura czy jajo”.*przyp.18

[23] Również chemik Richard E. Dickerson zdobył się na interesującą wypowiedź: „Ewolucja mechanizmu genetycznego jest etapem, którego nie da się odtworzyć w laboratorium. Można więc bez końca snuć spekulacje na ten temat, nie czując się skrępowanym niewygodnymi

faktami”.*przyp.19 Czy jednak bezceremonialne odsuwanie na bok lawiny „niewygodnych faktów” da się pogodzić z rzetelnymi metodami naukowymi? Leslie Orgel nazywa istnienie kodu

genetycznego „najkłopotliwszym problemem związanym z powstaniem życia”.*przyp.20 Francis Crick zaś dochodzi do następującego wniosku: „Mimo że kod genetyczny jest niemal uniwersalny, mechanizm konieczny do wszczepienia go jest zbyt skomplikowany, aby mógł

powstać za jednym zamachem”.*przyp.21

[24] Ewolucjoniści próbują wykluczyć konieczność dokonania „za jednym zamachem” czegoś, co jest niemożliwe, opowiadając się za stopniowym procesem, w którym krok za krokiem mógłby spełniać swoje zadanie dobór naturalny. Niemniej bez kodu genetycznego, który by dał początek rozmnażaniu się, nie ma materiału do działania doboru naturalnego.

Zdumiewająca fotosynteza

[25] Poza tym przed teorią ewolucji pojawia się jeszcze jedna przeszkoda. Kiedyś pierwotna komórka musiała wynaleźć coś, co zrewolucjonizowało życie na ziemi, mianowicie fotosyntezę. Naukowcy jeszcze nie wyjaśnili do końca tego procesu, w którym rośliny pobierają dwutlenek węgla, a wydzielają tlen. Jest to, jak mówi biolog F.W. Went, „proces, którego do tej pory nikt nie

był w stanie odtworzyć w probówce”.*przyp.22 Uważa się jednak, że zapoczątkowała go przypadkowo maleńka, prosta komórka.

[26] Pod wpływem fotosyntezy atmosfera nie zawierająca wolnego tlenu zmieniła się tak, że co piątacząsteczka jest w niej cząsteczką tlenu. Dzięki temu mogły oddychać i żyć zwierzęta, jak również

mogła powstać warstwa ozonu, chroniąca żywe organizmy przed szkodliwym działaniem promieniowania nadfioletowego. Czy ten znamienny ciąg wydarzeń można przypisać zwykłemu przypadkowi?

Czy nie było w tym udziału rozumu?

Niektórzy uczeni mówią mniej więcej tak: Rozum jest konieczny, ale Stwórca jest nie do przyjęcia

[27] Wobec astronomicznie wysokich liczb, wyrażających prawdopodobieństwo przypadkowego powstania żywej komórki, niektórzy ewolucjoniści poczuli się zmuszeni spuścić z tonu. Na przykład Hoyle i Wickramasinghe, autorzy książki Evolution From Space (Ewolucja z kosmosu), poddali się, mówiąc: „Te kwestie są zbyt złożone, żeby można je było wyrazić w liczbach”. Potem dodali: „Również większy i lepszy bulion pierwotny nic tu nie pomoże, jak sobie to może wyobrażaliśmy jeszcze rok czy dwa lata temu. Wielkości, wyliczone powyżej, są tak samo nie do

przyjęcia w odniesieniu do wszechświatowego, jak i do ziemskiego bulionu pierwotnego”.*przyp.23

Dawni i dzisiejsi ewolucjoniści wypowiadają się na temat pochodzenia życia

„Hipoteza, że życie rozwinęło się z materii nieorganicznej, jest ciągle jeszcze artykułem wiary”

(Matematyk J.W.N.Sullivan).*przyp.d

„Prawdopodobieństwo przypadkowego powstania życia można przyrównać do prawdopodobieństwa powstania obszernego słownika w wyniku eksplozji w drukarni” (Biolog

Edwin Conklin).*przyp.e

„Wystarczy pomyśleć o ogromie tego zadania, aby zrozumieć, że samorzutne powstanie żywego

organizmu jest niemożliwe” (Biochemik George Wald).*przyp.f

„Człowiek uczciwy, uzbrojony w całą dostępną dziś wiedzę, może jedynie stwierdzić, że początek

życia zdaje się graniczyć z cudem” (Biolog Francis Crick).*przyp.g

„Choćby nawet czyjeś przekonanie lub wykształcenie pozwalało mu bez uprzedzeń przychylić się do poglądu, że życie powstało na Ziemi [samorzutnie], to ten prosty rachunek [matematycznego nieprawdopodobieństwa] całkowicie przekreśla taką koncepcję” (Astronomowie Fred Hoyle i N.C.

Wickramasinghe).*przyp.h

[28] Po przyznaniu, że do powstania życia musiał się w jakiś sposób przyczynić rozum, autorzy ci oświadczyli: „Prawdę mówiąc, ta teoria jest tak oczywista, że aż dziw bierze, iż nie jest powszechnie uznawana za samo przez się zrozumiałą. Przyczyny są bardziej psychologiczne

niż naukowe”.*przyp.24 Można więc wnosić, że istnienie bariery „psychologicznej” jest jedynym wiarogodnym wytłumaczeniem, dlaczego większość ewolucjonistów kurczowo trzyma się teorii o przypadkowym powstaniu życia, odrzucając wszelki „cel, zamierzenie czy

ukierunkowanie”,*przyp.25 jak to ujmuje Dawkins. W gruncie rzeczy nawet Hoyle i Wickramasinghe, po uznaniu konieczności udziału rozumu mówią, że nie wierzą, aby za powstanie

życia miał być odpowiedzialny osobowy Stwórca.*przyp.26 Ich zdaniem rozum jest konieczny, ale Stwórca jest nie do przyjęcia. Czy nie ma w tym sprzeczności?

Czy to jest naukowe?

[29] Jeżeli samorództwo ma być uznane za pewnik naukowy, to słuszność tego zjawiska należałoby potwierdzić metodą naukową. Można ją opisać następująco: Obserwuj zachodzące zjawiska; na podstawie tych obserwacji sformułuj teorię, która by mówiła, co może być prawdą; potem sprawdzaj tę teorię przez dalsze obserwacje i eksperymenty; obserwuj uważnie, czy potwierdzają się przypuszczenia oparte na tej teorii.

[30] Gdy się zastosuje metodę naukową, nie sposób zaobserwować samorództwa. Nie ma żadnego dowodu na to, że ono zdarza się obecnie i rzecz jasna nie było nikogo, kto by je zaobserwował, gdy — jak twierdzą ewolucjoniści — doszło do powstania życia. Obserwacje nie potwierdziły żadnej teorii na ten temat. Nie udało się powtórzyć tego procesu w doświadczeniach laboratoryjnych. Przypuszczenia oparte na tej teorii się nie potwierdziły. Czy wobec niemożności zastosowania metody naukowej podnoszenie takiej teorii do rangi faktu jest uczciwe z naukowego punktu widzenia?

[31] Z drugiej zaś strony jest dosyć dowodów potwierdzających słuszność wniosku, że przypadkowepowstanie życia z materii nieożywionej jest niemożliwe. Profesor G.Wald z Harvard University przyznaje: „Wystarczy pomyśleć o ogromie tego zadania, aby zrozumieć, że samorzutne powstanie żywego organizmu jest niemożliwe”. A w co naprawdę wierzy ten rzecznik teorii ewolucji? Oto jego odpowiedź: „A jednak jestem przekonany, że jesteśmy tu w wyniku

samorództwa”.*przyp.27 Czy taka ma być obiektywna prawda naukowa?

Uczony przyznał: „Jedynym wyjaśnieniem, na które można się zgodzić, jest stwarzanie”

[32] Biolog brytyjski, Joseph Henry Woodger, scharakteryzował takie rozumowanie jako „zwykły

dogmatyzm — zapewnianie, że to, w co się chce wierzyć, rzeczywiście było”.*przyp.28 Co skłoniło uczonych do tolerowania w swoim rozumowaniu tak rażącego gwałcenia metody naukowej? Znany ewolucjonista Loren Eiseley przyznał: „Teologom zawsze zarzucano, że nazbytczęsto powołują się na mity i cuda, a oto świat nauki znalazł się w sytuacji nie do pozazdroszczenia, ponieważ nie pozostało mu nic innego, jak stworzyć własną mitologię, mianowicie założenie, że to, czego mimo usilnych starań nie udaje się dziś udowodnić,

naprawdę zdarzyło się w zamierzchłej przeszłości”.*przyp.29

[33] Biorąc pod uwagę dowody, teoria samorzutnego pojawienia się życia zdaje się lepiej pasować do literatury fantastyczno-naukowej niż do pewników naukowych. Wielu jej rzeczników najwidoczniej zrezygnowało ze stosowania w tych sprawach metody naukowej, żeby móc wierzyć w to, co im się podoba. Pomimo przytłaczających dowodów świadczących o tym, że przypadkowe powstanie życia jest niemożliwe, nieustępliwy dogmatyzm wziął górę nad rozwagą, która zazwyczaj cechuje ludzi trzymających się metod naukowych.

Nie wszyscy uczeni ją akceptują

Jastrow: „Uczeni nie mają żadnego dowodu na to, że powstanie życia nie jest rezultatem aktu

stwarzania”

[34] Nie wszyscy uczeni jednak zamknęli oczy na inne rozwiązanie. Na przykład fizyk H.S.Lipson, który sobie uświadomił nieprawdopodobieństwo samorzutnego powstania życia, powiedział: „Jedynym wyjaśnieniem, na które można się zgodzić, jest stwarzanie. Wiem, że dla fizyków, wtym również dla mnie, oznacza to potępienie, ale nie wolno nam odrzucać teorii, która nam sięnie podoba, jeśli ją potwierdzają wyniki eksperymentów”. Ponadto oświadczył, że po opublikowaniu książki Darwina O powstawaniu gatunków „teoria ewolucji stała się poniekąd naukową religią: przyjęli ją niemal wszyscy naukowcy, a wielu z nich gotowych jest naciągać

wyniki swych obserwacji, byle do niej pasowały”.*przyp.30 Smutne to, ale prawdziwe.

[35] Chandra Wickramasinghe, profesor University College w Cardiff w Wielkiej Brytanii, powiedział: „Od samego początku mojej kariery naukowej poddawano mnie starannemu praniu mózgu, abym uwierzył, że nauki nie da się pogodzić z żadnym rodzajem umyślnego stwarzania. Odrzucenie tego było bardzo bolesne. Jestem w dość nieprzyjemnej sytuacji, biorąc pod uwagę mój obecny stan ducha. Nie ma tu jednak żadnego logicznego wyjścia. (…) Przypisywanie powstania życia na Ziemi chemicznemu przypadkowi można przyrównać do poszukiwania jednego, określonego ziarnka piasku na plażach wszystkich planet w całym wszechświecie — i znalezienia go”. Innymi słowy: Powstanie życia w rezultacie chemicznego przypadku jest po prostu niemożliwe. Dlatego Wickramasinghe dochodzi do wniosku: „Nie ma innej możliwości zrozumienia precyzyjnego uporządkowania chemicznych cegiełek życia, jak

tylko odwołanie się do procesu stwarzania na skalę kosmiczną”..*przyp.31

[36] Astronom Robert Jastrow powiedział: „Uczeni nie mają żadnego dowodu na to, że powstanie

życia nie jest rezultatem aktu stwarzania”.*przyp.32

[37] Ale choćby nawet przyjąć, że pierwsza żywa komórka powstała samorzutnie, czy są dowody na to, że z niej rozwinęło się wszelkie życie na ziemi? Odpowiedzi na to pytanie udzielają skamieniałości i w następnym rozdziale zobaczymy, co one naprawdę mówią.

Niewiarygodna złożoność komórki

Czy 100 000 000 000 000 komórek w twoim ciele to zwykły przypadek?

Żywa komórka jest tworem niezwykle złożonym. Biolog Francis Crick próbował opisać jej funkcjonowanie w sposób możliwie prosty, ale w końcu doszedł do wniosku, że udało mu się to tylko po części, „ponieważ jest ono tak skomplikowane, iż czytelnik nie powinien wnikać we

wszystkie szczegóły”.*przyp.a

Instrukcje, zawarte w DNA, „gdyby je wszystkie zapisać, wypełniłyby tysiąc 600-stronicowych książek” — czytamy w National Geographic. „Każda komórka jest światem wypełnionym po brzegi mniej więcej 200 bilionami maleńkich grup atomów, zwanych cząsteczkami. (…) Naszych 46 chromosomowych ‘nici’, połączonych ze sobą, miałoby prawie 2 metry długości. Srednica jądra, w którym się mieszczą, wynosi jednak mniej niz jedną setną

milimetra”.*przyp.b

W czasopiśmie Newsweek posłużono się następującym unaocznieniem, żeby dać wyobrażenie o procesach, przebiegających w komórce: „Każda z tych 100 bilionów komórek funkcjonuje jak obwarowane miasto. Znajdujące się w nich siłownie wytwarzają potrzebną energię. Fabryki produkują proteiny — niezbędne towary w handlu chemicznym. Złożone systemy transportowe przenoszą z miejsca na miejsce okreslone związki chemiczne, zarówno wewnątrz komórki, jak i na zewnatrz. Na przejściach granicznych wartownicy kontrolują eksport i import oraz obserwują otoczenie w celu wykrycia oznak niebezpieczeństwa. Zdyscyplinowane armie biologiczne utrzymują stałą gotowość do walki z intruzami. Na straży

ładu stoi scentralizowany rząd genetyczny”.*przyp.c

Gdy naukowcy po raz pierwszy ogłaszali tradycyjną teorię ewolucji, nie mieli pojęcia o fantastycznej złożoności żywej komórki. Na ilustracji obok pokazano kilka elementów typowej komórki, które wszystkie są upchane w pojemniku o średnicy około 0,025 milimetra.

Jak powstało życie — rozdział 5

Niech przemówią skamieniałości

„Żaden biolog nigdy nie widział powstawania drogą ewolucji bardziej złożonych form życia”

SKAMIENIAŁOŚCI czyli wykopaliska, są zachowanymi w skorupie ziemskiej pozostałościami pradawnych form życia. Mogą to być całe szkielety lub ich części, jak kości, zęby czy muszle. Do takich szczątków kopalnych zalicza się tez niektóre ślady świadczące o istnieniu w dawnych czasach pewnych organizmów; są to różne odciski czy ślady stóp. Wiele skamieniałości nie zawierajuż oryginalnego budulca, z którego się składał organizm pierwotny, lecz stwardniałe substancje mineralne, które do nich przeniknęły i przyjęły ich kształt.

[2] Dlaczego skamieniałości mają wielkie znaczenie dla teorii ewolucji? Główny powód wymienił genetyk G.L.Stebbins: „Żaden biolog nigdy nie widział powstawania drogą ewolucji bardziej

złożonych form życia”.*przyp.1 Nic nie przemawia za tym, żeby organizmy żyjące dziś na Ziemi przekształciły się w coś innego. Wprost przeciwnie, są w pełni ukształtowane i wyraźnie zróżnicowane. Genetyk Theodosius Dobzhansky napisał: „Świat istot żywych nie jest jednym ciągiem odmian (…) powiązanych ze sobą nieprzerwanym szeregiem stopni

pośrednich”.*przyp.2 Karol Darwin przyznał, że „nastręcza wiele trudności (…) odrębność form gatunkowych oraz okoliczność, że te ostatnie nie łączą się ze sobą za pośrednictwem ogniw

przejściowych”.*przyp.3

Według ortodoksyjnej teorii ewolucji, zapis kopalny musiałby potwierdzać:

1. Stopniowe pojawianie się bardzo prostych form życia2. Stopniową przemianę form prostych w formy bardziej złozone3. Istnienie wielu „ogniw pośrednich” pomiędzy poszczególnymi gatunkami4. Pojawianie się nowych części ciała, jak kończyn, kości i narządów

Według nauki o stwarzaniu, zapis kopalny musiałby potwierdzać:

1. Nagłe pojawianie się złożonych form życia2. Rozmnażanie się złożonych form życia „według swoich rodzajów” (rodzin biologicznych, z uwzględnieniem możliwości istnienia różnych odmian3. Brak „ogniw pośrednich” pomiędzy różnorodnymi rodzinami biologicznymi4. Brak częściowo tylko rozwiniętych cech fizycznych; wszystkie części ciała są w pełni ukształtowane

[3] Tak więc wyraźne zróżnicowanie istniejących obecnie żywych organizmów nie popiera teorii ewolucji. Dlatego wielką wagę przywiązuje się do zapisu kopalnego. Zdawało się, że teoria ewolucji znajdzie tak upragnione potwierdzenie przynajmniej w skamieniałościach.

Czego należałoby szukać[4] Gdyby teoria ewolucji była słuszna, wówczas bez względu na to, którą jej wersję by uznawano, zapis kopalny powinien potwierdzać stopniowe przechodzenie jednych form życia w drugie. Nawet uczeni, którzy w związku z teorią „nieciągłych stanów równowagi” wierzą w szybsze przemiany, przyznają, że tego typu zmiany przypuszczalnie i tak przebiegały w ciągu wielu tysięcy lat. Nierozsądny byłby więc pogląd, że można sobbie darować szukanie w skamieniałościach ogniw pośrednich.

[5] Poza tym, gdyby teoria ewolucji była oparta faktach, należałoby się spodziewać, że zapis kopalny pokaże początki nowych form życia. Przynajmniej w niektórych skamieniałościach powinny być widoczne rozwijające się ramiona, nogi, skrzydła, oczy i inne narządy oraz kości. Na przykład rybie płetwy powinny się przekształcać w odnóża płazów ze stopami i palcami, a skrzela — w płuca. Przednie kończyny gadów musiałyby się przemieniać w ptasie skrzydła, a kończyny tylne — w nogi ze szponami; łuski powinny się stawać piórami, a pyski — zrogowaciałymi dziobami.

[6] W brytyjskim czasopiśmie New Scientist powiedziano o tej teorii: „Twierdzi się, że kompletny zapis kopalny będzie się składać z rodowodów organizmów, które w długim przeciągu czasu

wykazują stopniowe, ale ciągłe zmiany”.*przyp.4 Sam Darwin zapewniał: „Liczba odmian pośrednich, które przedtem znajdowały się na ziemi, musiała być też bez wątpienia

olbrzymia”.*przyp.5

Darwin: ‘Nagle pojawiły się całe grupy gatunków’

[7] Gdyby natomiast prawdziwa była biblijna historia stwarzania, wówczas z zapisu kopalnego nie wynikało by, że jedna forma życia przechodzi w drugą; musiałaby się raczej potwierdzać wypowiedź z Księgi Rodzaju, że rozmaite żywe organizmy rozmnażają się tylko „według swego rodzaju” (Rodzaju 1:11-12, 21, 24-25). Poza tym, jeśli żywe organizmy powstały w wyniku aktu stwarzania, to wśród skamieniałości nie mogłoby być żadnych częściowych, nie wykształconych kości ani narządów. Wszystkie skamieniałości musiałyby być w pełni ukształtowane i wysoce złożone, jakimi są organizmy żyjące obecnie.

[8] Jeżeli żywe organizmy zostały stworzone, to należałoby się też spodziewać, że w zapisie kopalnym będą się one pojawiać nagle, bez żadnych powiązań z wcześniejszymi formami życia. A co można by powiedzieć, gdyby rzeczywiście tak było? Darwin szczerze przyznał: „Gdyby bowiem rzeczywiście liczne gatunki (…) nagle się pojawiły, fakt ten przemawiałby silnie na

niekorzyść teorii ewolucji”.*przyp.6

Jak dalece kompletny jest ten zapis?

[9] Czy zapis kopalny jest jednak wystarczająco kompletny, aby można było uczciwie rozstrzygnąć, że on przemawia za stwarzaniem bądź za ewolucją? Ponad sto lat temu Darwin był innego zdania. Co za jego czasów można było „zarzucić” zapisowi kopalnemu? Brakowało w nim ogniw pośrednich, które mogłyby podbudować jego teorię. W tej sytuacji Darwin czuł się zmuszony oświadczyć: „Dlaczego więc każda formacja geologiczna, każda warstwa nie jest przepełniona takimi ogniwami pośrednimi? Geologia nie odsłania nam bynajmniej takiego nieprzerwanego szeregu organizmów i to jest może najsilniejszy i najpoważniejszy zarzut, jaki można postawić

mojej teorii”.*przyp.7

[10] Zapis kopalny rozczarował Darwina jeszcze pod innym względem. On sam tak to wyjaśnił: „Nagłe pojawianie się całych grup gatunków w pewnych formacjach uważane było przez niektórych paleontologów (…) za niezbity dowód przeciwko przeświadczeniu o przekształcaniu się gatunków”. Następnie powiedział:„Istnieje jeszcze inna, pokrewna, ale poważniejsza trudność; mam na myśli nagłe pojawienie się gatunków należących do kilku większych grup świata zwierzęcego w najniższych pokładach zawierających skamieniałości. (…) Fakt ten musi pozostać nie rozwiązany i słusznie uważany być może za poważny zarzut

przeciw rozwijanym tu poglądom [ewolucyjnym]”.*przyp.8

Darwin: „Gdyby (…) rzeczywiście liczne gatunki (…) nagle się pojawiły, fakt ten przemawiałby silnie na niekorzyść teorii ewolucji”

[11] Darwin próbował wyjaśnić te poważne kwestie krytyką zapisu kopalnego. Powiedział: „Uważam (…), że dane geologii przypominają niekompletną historię ziemi, (…) są nader

niedostateczne”.*przyp.9 Zarówno on sam, jak również inni zakładali, że z biegiem czasu brakujące skamieniałe ogniwa pośrednie na pewno zostaną znalezione.

[12] Dotąd — po z górą stuletnim okresie prowadzenia zakrojonych na szeroką skalę prac wykopaliskowych — znaleziono mnóstwo skamieniałości. Czy zapis w dalszym ciągu jest tak „niepełny”? W książce Processes of Organic Evolution (Procesy ewolucji organicznej) tak powiedziano na ten temat: „Dane o dawnych formach życia są dziś obszerne i stale się je wzbogaca, w miarę jak paleontologowie znajdują, opisują i porównują nowe

skamieniałości”.*przyp.10 Porter Kier, naukowiec ze Smithsonian Institution, dodał jeszcze: „W muzeach na całym świecie jest około stu milionów skamieniałości, a wszystkie są

skatalogowane i zidentyfikowane”.*przyp.11 Dlatego w książce A Guide to Earth History (Przewodnik po historii Ziemi) czytamy: „Dzięki skamieniałościom paleontologowie mogą nam

przedstawić imponujący obraz życia w dawnych czasach”.*przyp.8

Znaleziono miliony skamieniałości, które są przechowywane w muzeach i laboratoriach na całym świecie

[13] Co wobec tego mówi ten zapis dzisiaj, po tak długim czasie i po nagromadzeniu milionów szczątków kopalnych? Ewolucjonista Steven Stanley twierdzi, że te skamieniałości „dostarczają

nowych i zadziwiających informacji o naszych początkach biologicznych”.*przyp.13 W książce AView of Life (Pogląd na życie) napisanej przez trzech ewolucjonistów czytamy: „Zapis kopalny

jest pełen wypowiedzi, których paleontologowie nie są w stanie wytłumaczyć”.*przyp.14 Jakież to informacje są dla uczonych ewolucjonistów tak „zadziwiające” i czego „nie są w stanie wytłumaczyć”?

[14] Tych uczonych zbił z tropu fakt, że dostępne dziś ogromne zbiory skamieniałości dowodzą dokładnie tego samego, co za czasów Darwina: Podstawowe formy życia pojawiały się nagle i w ciągu długich odcinków czasu nie ulegały żadnym istotnym zmianom. Nigdy nie znaleziono ogniw pośrednich pomiędzy podstawowymi rodzajami żywych istnień. Zapis kopalny mówi więc akurat to, czego się po nim nie spodziewano.

[15] Po 40-letniej pracy badawczej szwedzki botanik Heribert Nilsson tak scharakteryzował sytuację: „Na podstawie danych paleobiologicznych nie da się naszkicować nawet karykatury ewolucji. Materiał kopalny jest teraz tak kompletny, że (…) braku ogniw pośred nich nie można już tłumaczyć jego szczupłością. Luki rzeczywiście istnieją i nigdy nie zostaną

wypełnione”.*przyp.15

Życie pojawia się nagle

[16] Przyjrzyjmy się dokładniej dowodom. Robert Jastrow pisze w książce Red Giants and White Dwarfs (Czerwone olbrzymy i białe karły): „Gdzieś przed upływem pierwszego miliarda lat na powierzchni Ziemi pojawiło się życie. Z wolna, jak o tym świadczy zapis kopalny, żywe organizmy pięły się po szczeblach rozwoju od form prostych do bardziej rozwiniętych”. Według tego opisu należałoby się spodziewać, że wyniki badań skamieniałości potwierdzają powolną ewolucję od „prostych” form życia do bardziej złożonych. Jednakże w tej samej książce powiedziano: „Przełomowy pierwszy miliard lat, w czasie którego powstało życie, to czyste

karty w historii Ziemi”.*przyp.16

Zapis kopalny mówi (…) akurat to, czego się po nim nie spodziewano

[17] Poza tym czy te pierwsze formy życia rzeczywiście można nazwać „prostymi”? „Gdyby się cofnąć do okresu, z którego pochodzą najstarsze skały” — czytamy w książce Evolution From Space (Ewolucja z kosmosu) — „okazałoby się, że w znajdowanych w tych skałach szczątkach kopalnych pradawnych form życia, nie ma prostych form pierwotnych. Nawet gdyby skamieniałe bakterie, algi czy mikroskopijne grzyby wydawały nam się proste w porównaniu z psem lub koniem, to i tak poziom informacji, które z nich czerpiemy, jest niezwykle wysoki. W czasie tworzenia się na Ziemi najstarszych powierzchniowych skał życie w swej złożoności

biochemicznej po większej części już istniało”.*przyp.17

[18] Czy są jakieś dowody na to, że te początkowe organizmy jednokomórkowe rozwinęły się z czasem w formy wielokomórkowe? „W zapisie kopalnym nie ma żadnych śladów takich

wstępnych etapów rozwoju organizmów wielokomórkowych” — pisze Jastrow.*przyp.18 Jego zdaniem natomiast „kronika skał mówi prawie wyłącznie o bakteriach i roślinach jednokomórkowych, dopóki nie nastąpił zasadniczy przełom w okresie, który się zaczął około miliarda lat temu, po mniej więcej trzech miliardach lat niedostrzegalnego rozwoju. Na Ziemi

pojawiły się pierwsze organizmy wielokomórkowe”.*przyp.19

Z początku tak zwanego okresu kambryjskiego pochodzą skamieniałości głównych grup bezkręgowców, które pojawiły się w wyniku imponującej „eksplozji” żywych organizmów nie powiązanych z żadnymi ewolucyjnymi przodkami

[19] Tak więc zapis kopalny wskazuje, że na początku okresu kambryjskiego doszło do niewytłumaczalnej, radykalnej zmiany. Pojawiła się wtedy nagle tak wielka różnorodność w pełni rozwiniętych, złożonych stworzeń morskich, z których wiele miało twardą skorupę zewnętrzną, iż okres ten często nazywa się okresem „eksplozji” żywych organizmów. W książce A View of Life (Pogląd na życie) opisano to następująco: „Od początku kambru i w ciągu następnych 10 milionów lat pojawiły się wszystkie główne grupy bezkręgowców z wykształconym szkieletem i był to najbardziej spektakularny wzrost pod względem różnorodności w całych dziejach naszej planety”. Pojawiły się ślimaki, gąbki, rozgwiazdy i podobne do raków zwierzęta zwane trylobitami, jak również wiele innych złożonych organizmów morskich. Co ciekawe, w tej samej książce czytamy: „U niektórych wymarłych trylobitów wykształciły się oczy bardziej złożone i

doskonalsze niż u jakiegokolwiek stawonoga żyjącego obecnie”.*przyp.20

[20] Czy są jakieś kopalne ogniwa pośrednie pomiędzy tym gwałtownym rozkwitem życia, a okresem przedkambryjskim? Za czasów Darwina takie ogniwa nie istniały. Darwin przyznał: „Na pytanie, dlaczego nie posiadamy obfitujących w skamieniałości pokładów z tych najwcześniejszych jakoby okresów poprzedzających kambr, nie mam wystarczającej

odpowiedzi”.*przyp.21 Czy dziś jest inaczej? Po zwróceniu uwagi na wypowiedź Darwina o ‘nagłym pojawieniu się całych grup gatunków’, paleontolog Alfred S.Romer napisał: „Poniżej [kambru] są grube warstwy osadów, w których należałoby się spodziewać przodków form kambryjskich, ale ich tam nie znaleziono. W tych starszych pokładach prawie wcale nie ma śladów życia i, logicznie rzecz biorąc, ogólny obraz przemawia za słusznością poglądu, że na początku kambru różne formy życia zostały stworzone oddzielnie. ‘Na pytanie, dlaczego nie posiadamy obfitujących w skamieniałości pokładów z tych najwcześniejszych jakoby okresów poprzedzających kambr, nie mam wystarczającej odpowiedzi’ — napisał Darwin. My dziś też jej

nie mamy”.*przyp.22

„W znajdowanych w tych skałach szczątkach kopalnych pradawnych form życia nie ma prostych form pierwotnych”

[21] Niektórzy wysuwają argument, że skały przedkambryjskie uległy tak wielkim przemianom pod wpływem temperatury i ciśnienia, iż żadne skamieniałe ogniwa pośrednie się nie zachowały, albo że w płytkich morzach nie osadziły się skały, w których mogłyby się zachować skamieniałości: „Żadnego z tych argumentów nie udało się obronić” — mówią ewolucjoniści: Salvador E.Luria, Stephen Jay Gould i Sam Singer, po czym dodają: „Geologowie odkryli wiele nie zmienionych osadów przedkambryjskich i nie ma w nich żadnych skamieniałości złożonych

organizmów”.*przyp.23

[22] Fakty te skłoniły biochemika D.B.Gowera do zabrania głosu w tej sprawie, a jego wypowiedź

zamieszczono w wydawanym w Kent angielskim czasopiśmie Times: „Biblijnej relacji o stwarzaniu nie da się pogodzić z teorią ewolucji. Jedno musi być prawdziwe, a drugie fałszywe. Zapis kopalny zgadza się z treścią Księgi Rodzaju. W najstarszych skałach nie znajdujemy długiego szeregu skamieniałości, które by wskazywały na stopniowe zmiany od stworzeń najprostszych do form rozwiniętych. Natomiast nagle pojawiają się w tych skałach

już rozwinięte gatunki. Nie ma żadnych skamieniałych ogniw pośrednich”.*przyp.24

[23] Zoolog Harold Coffin doszedł do następującego wniosku: „Jeżeli teoria stopniowego rozwoju od organizmów prostych do złożonych jest słuszna, to musieli by się znaleźć przodkowie tych żyjących w kambrze w pełni rozwinjętych organizmów, a tymczasem ich nie ma i uczeni przyznają, że szanse znalezienia ich kiedyś są nikłe. Fakty, a więc to, co rzeczywiście znaleziono w ziemi, pasują najlepiej do teorii nagłego stwarzania, któremu zawdzięczają swe

istnienie wszystkie podstawowe formy życia”.*przyp.25

Tylko nagłe pojawianie się gatunków, nieznaczne zmiany

Zróżnicowane i bardzo złożone formy życia pojawiają się nagle i są w pełni rozwinięte

[24] W warstwach leżących nad pokładami z okresu kambryjskiego, w którym niespodziewanie pojawia się mnóstwo form życia, skamieniałości świadczą niezmiennie o tym samym: Nowe gatunki zwierząt i roślin występują nagle bez powiązań z czymkolwiek, co było przedtem. Kiedy

się już pojawią, istnieją dalej i zachodzą w nich tylko nieznaczne zmiany. W książce The New Evolutionary Timetable (Nowy rozkład przebiegu zmian ewolucyjnych) czytamy: „Jak się okazuje,poszczególne gatunki z reguły przeżywają okres odpowiadający stu tysiącom czy nawet milionowi albo więcej pokoleń bez ulegania jakimś większym zmianom ewolucyjnym. (…) Od czasu powstania do wymarcia, u większości gatunków zachodziła tylko niewielka

ewolucja”.*przyp.26

Wedlug teorii ewolucji zwierzęta latajace wykształciły się z form pośrednich, których jednak nie znaleziono

[25] Na przykład według zapisu kopalnego owady pojawiły się nagle i bardzo licznie, nie mając żadnych ewolucyjnych przodków, i do tej pory prawie się nie zmieniły. Wypowiadając się na temat znalezienia skamieniałości muchy, której wiek obliczono na „40 milio nów lat”, dr George Poinar junior oświadczył: „Budowa anatomiczna tych stworzeń jest uderzająco podobna do budowy dzisiejszych much. Skrzydła, odnóża i głowa, a nawet wnętrze jej segmentów wyglądają

bardzo współcześnie”.*przyp.27 W wydawanym w Toronto czasopiśmie The Globe and Mail powiedziano: „W ciągu 40 milionów lat wspinaczki po drabinie ewolucyjnej nie zrobiły prawie

żadnego widocznego postępu”.*przyp.28

[26] Pobnie przedstawia się sprawa z roślinami. W skałach odnaleziono skamieniałe liście wielu drzew i krzewów, które tylko nieznacznie różnią się od liści takich dzisiejszych roślin, jak dąb, orzech włoski, orzesznik, winorośl, magnolia, palma i wiele innych. Ze zwierzętami jest tak samo. Przodkowie zwierząt żyjących obecnie pojawiają się w kronice skamieniałości nagle i są bardzo podobni do swych dzisiejszych odpowiedników. Istnieje szereg różnic, lecz mimo to od razu rzuca się w oczy, że należą do tego samego „rodzaju”. W czasopiśmie Discover podano taki przykład: „Skrzypłocz (…) żyje na ziemi w gruncie rzeczy w nie zmienionej formie od 200 milionów

lat”.*przyp.29 Podobnie przedstawia się sprawa z gatunkami, które wymarły. Na przykład dinozaury pojawiły się w zapisie kopalnym nagle, bez ogniw pośrednich łączących je z jakimikolwiek przodkami. Bardzo się rozmnożyły, a potem wymarły.

[27] W biuletynie Field Musetun of Natural History w Chicago czytamy: „Kolejne gatunki pojawiają się od razu i w okresie swego istnienia w zapisie kopalnym wykazują nikłe zmiany albo w ogóle się nie zmieniają, a potem nagle z niego znikają. Poza tym nie zawsze, a właściwie rzadko okazuje się, że potomstwo było naprawdę lepiej przystosowane niż jego

przodkowie. Innymi słowy trudno tu mówić o postępie biologicznym”.*przyp.30

Brak cech pośrednich

„Logicznie rzecz biorac, ogólny obraz przemawia za słusznością poglądu, że (…) różne formy życia zostały stworzone oddzielnie”

[28] Dalsza trudność dla teorii ewolucji polega na tym, że wśród skamieniałości nigdzie nie znaleziono częściowo uformowanych kości czy narządów, które można by uznać za zapowiedź pojawienia się nowej cechy. Na przykład są skamieniałości szeregu odmian stworzeń latających — ptaków, nietoperzy czy wymarłych pterodaktyli. Według teorii ewolucji musiały się one rozwinąć z form pośrednich. Tymczasem żadnych takich form nie znaleziono i nic nie wskazuje na to, że one istniały. Czy są jakieś skamieniałości żyraf, których szyje miałyby dwie trzecie albo trzy czwarte obecnej długości? Czy są jakieś skamieniałości ptaków, których dziób akurat wykształcałby się ze szczęk gada? Czy są jakieś dowody kopalne, że u ryb rozwijała się miednica płazów albo że rybie płetwy przekształcają się w odnóża, stopy i palce płazów? Wiadomo, że poszukiwania takich cech rozwojowych w zapisie kopalnym okazały się daremne.

Nie ma skamieniałości żyraf, których szyje miałyby dwie trzecie albo trzy czwarte obecnej długości

[29] W czasopiśmie New Scientist powiedziano, że według teorii ewolucji „kompletny zbiór skamieniałości składa się z linii pokoleń organizmów wykazujących przez długie okresy powolne, ale ciągłe zmiany”. Przyznano tam jednak: „Niestety, zapis kopalny nie spełnia tych oczekiwań, ponieważ poszczególne gatunki kopalne rzadko są ze sobą powiązane znanymi formami pośrednimi. (…) wydaje się, że znane gatunki kopalne nie zmieniały się ewolucyjnie

nawet przez miliony lat”.*przyp.31 A genetyk G.L.Stebbins pisze: „Nie są znane żadne formy pośrednie między głównymi gromadami zwierząt ani rodzinami roślin”. Mówi też o „wielkich

lukach pomiędzy wieloma głównymi kategoriami organizmów”.*przyp.32 Również w książce The New Evolutionary Timetable czytamy: „Trzeba przyznać, że w zapisie kopalinym nie ma anijednego przekonnjqcego dowodu na to, że jeden gatunek przechodził w drugi. Co więcej,

niektóre gatunki utrzymywały się niezwykle długo”.*przyp.33

„Nie ma żadnych skamieniałych ogniw pośrednich”

[30] Jest to zgodne z wynikami zakrojonych na szeroką skalę badań, przeprowadzonych przez Londyńskie Towarzystwo Geologiczne oraz Stowarzyszenie Paleontologów Wielkiej Brytanii. Profesor nauk przyrodniczych John N.Moore tak skomentował te wyniki: „Około 120 uczonych, samych specjalistów, opracowało monumentalne, liczące 30 rozdziałów i 800 stronic dzieło, w którym przedstawiono zapis kopalny mniej więcej 2500 grup roślin i zwierząt. (…) Wykazano,że każda główna forma lub odmiana roślin czy zwierząt ma własną, oddzielną historię! W zapisie kopalnym grupy roślin, jak i zwierząt pojawiają się nagle. (…) Od chwili pierwszego pojawienia się wieloryby, nietoperze, konie, naczelne, słonie, zające, wiewiórki itd. różnią się między sobą tak samo, jak obecnie. Ani śladu współnego przodka, a tym bardziej ogniwa łączącego je z którymś gadem, ich domniemanym protoplastą”. J.N.Moore dodał jeszcze: „W zapisie kopalnym nie znaleziono żadnych form pośrednich najprawdopodobniej dlatego, że skamieniałości takich form w ogóle nie ma. Najwidoczniej nigdy nie było żadnych form pośrednich między gatunkami zwierząt i (lub) form pośrednich między gatunkami

roślin”.*przyp.34

[31] Tak więc to, co było prawdą za czasów Darwina, jest też prawdą dzisiaj. Świadectwo form kopalnych w dalszym ciągu harmonizuje z tym, co kilka lat temu napisał w swej książce On Growth and Form (O wzroście i kształcie) zoolog D'Arcy Thompson: „Darwinowska ewolucja niewyjaśnia, jak ptaki rozwinęły się z gadów, ssaki z wcześniejszych czworonogów, czworonogi z ryb, a kręgowce z bezkręgowców. (…) szukanie kamieni potrzebnych do zbudowania mostu

nad dzielącą je przepaścią jest daremne i takie już pozostanie”.*przyp.35

A co z koniem?

„Ewolucja konia wcale nie przebiegała w linii prostej”

[32] Często jednak mówi się, że przynajmniej koń jest w znalezionym materiale kopalnym klasycznym przykładem ewolucji. W The World Book Encyclopedia zamieszczono następującą uwagę: „Konie zalicza się do najlepiej udokumentowanych przykładów rozwoju

ewolucyjnego”.*przyp.36 Na ilustracji pokaztuje się na początku bardzo małe zwierzątko, a na końcu— dzisiejszego dużego konia. Ale czy skamieniałości rzeczywiście to potwierdzają?

Niektórzy mówią, że to zwierzę, przypominające gryzonia jest podobne do Eohippusa, rzekomego przodka konia. Nie ma jednak żadnego dowodu na to, że Eohippus rozwinął się w zwierzę bardziej podobne do konia

[33] Encyclopœdia Britannica zawiera następującą wypowiedź na ten temat: „Ewolucja konia

wcale nie przebiegała w linii prostej”.*przyp.37 Innymi słowy zapis kopalny nigdzie nie wskazuje na stopniowy rozwój — od małego zwierzęcia do dużego konia. Ewolucjonista Hitching tak mówi o tym koronnym przykładzie ewolucji: „To, co swego czasu miało być proste i oczywiste, tak się teraz skomplikowało, że przyjęcie tej czy innej wersji jest nie tyle sprawą rozsądku, co wiary. Eohippus, domniemany przodek konia, uznany przez specjalistów za gatunek od dawna wymarły i znany nam dziś tylko ze skamieniałości, prawdopodobnie jeszcze żyje, dobrze się czuje i wcale nie jest koniem — chodzi o tak zwanego góralka, płochliwe zwierzątko wielkości

lisa, żyjące w buszu afrykańskim”.*przyp.38

[34] Uznawanie małego Eohppusa za przodka konia przechodzi wszelkie wyobrażenie, zwłaszcza w świetle tego, co czytamy w The New Evolutionary Timetable: „Na ogół przypuszczano, że [Eohppus] powoli, lecz konsekwentnie przekształcał się w zwierzę coraz bardziej przypominające konia”. Czy to jest zgodne z faktami? „Szczątki kopalne [Eohippusa] wykazują nikłe ślady zmian ewolucyjnych” — odpowiada książka. Przyznaje więc, że jeśli chodzi o zapis

kopalny, „brakuje w nim udokumentowania pełnej historii rodziny koni”.*przyp.39

„Wszystkie żyjące dziś konie (…) należą do grupy Equus,która w zapisie kopalnym pojawia się nagle (…) jej powstanie nie jest udokumentowane żadnymi skamieniałościami”.*przyp.b

[35] W związku z tym niektórzy uczeni obecnie głoszą, że mały Eohippus nigdy nie był odmianą konia ani jego przodkiem. Ponadto każdy kopalny gatunek zaliczany do linii rodowej koni, wykazuje godną uwagi stabilność i nie ma form pośrednich między nimi, a ich rzekomymi przodkami ewolucyjnymi. Nic też dziwnego, że istnieją skamieniałości koni różnego rozmiaru i kształtu. Nawet dziś konie różnią się między sobą wyglądem, począwszy od bardzo małych kucyków do ciężkich koni gospodarskich. Wszystko to są odmiany w obrębie rodziny koni.

Co naprawdę mówi zapis kopalny?

[36] Jeżeli dopuścić do głosu skamieniałości, okazuje się, że ich świadectwo nie potwierdza ewolucji. Przemawia raczej za aktem stwarzania. Dowodzi, że wiele różnych rodzajów istot żywychpojawiło się nagle. Co prawda w obrębie każdego gatunku istniało duże zróżnicowanie, ale nie byłoogniw pośrednich, które by go łączyły z ewolucyjnymi przodkami, ani ewolucyjnych ogniw pośrednich łączących go z różnymi odmianami organizmów, które pojawiły się po nim. Najróżniejsze żywe istoty przetrwały niemal bez zmian długi okres albo do dnia dzisiejszego, albo do czasu, gdy wymarły.

„Koncepcji ewolucyjnej nie można uważać za ściśle naukowe wytłumaczenie obecności różnych form życia”

[37] Ewolucjonista Edmund Samuel dochodzi w książceOrder: In Life (Porządek: w życiu) do następującego wniosku: „Koncepcji ewolucyjnej nie można uważać za ściśle naukowe wytłumaczenie obecności różnych form życia”. Dlaczego? Samuel mówi dalej: „Z żadnych drobiazgowych analiz biogeograficznego rozprzestrzeniania się żywych organizmów ani z dokładnych badań skamieniałości nie można uzyskać bezpośredniego potwierdzenia tezy o

ewolucji”.*przyp.40

[38] Bezstronne badania najwyraźniej prowadzą do wniosku, że skamieniałości nie potwierdzają ewolucjonizmu. Z drugiej strony dzięki dowodom kopalnym nabierają wielkiej wagi argumenty przemawiające za aktem stwarzania. Zoolog Harold G.Coffin oświadczył: „Dla świeckich uczonych skamieniałości potwierdzające istnienie życia w dawnych czasach są najwyższą i ostateczną instancją odwoławczą, ponieważ zapis kopalny jest dla nauki jedyną dostępną i autentyczną historią życia. Jeśli jednak ta historia utrwalona w skamieniałościach nie jest zgodna z teorią ewolucji — a mogliśmy się przekonać, że tak jest — to czego ona uczy? Mówi nam, że podstawowe formy roślin i zwierząt zostały stworzone. Zasadnicze fakty, zawarte w

zapisie kopalnym, przemawiają za aktem stwarzania, a nie za ewolucją”.*przyp.41 Astrnnom Carl Sagan szczerze przyznaje w swej książce Cosmos: „Świadectwo skamieniałości można

uznać za zgodne z ideą Wielkiego Konstruktora”.*przyp.42

CO MÓWIĄ SKAMIENIAŁOŚCI O POCHODZENIU ŻYWYCH ORGANIZMÓW

Jak powstało życie — rozdział 6

Ogromne luki — czy ewolucja potrafi je wypełnić?

„Ryby wskakują do zapisu kopalnego jakby znikad”

SKAMIENIAŁOŚCI są namacalnym dowodem, że na długo przed pojawieniem się człowieka istniało wiele form życia. Nie ma w nich jednak spodziewanego oparcia dla ewolucjonistycznych wyobrażeń o powstaniu życia ani o dalszym tworzeniu się nowych odmian. Wypowiadając się na temat braku kopalnych form pośrednich, którymi można by wypełnić luki biologiczne, Francis Hitching pisze: „Luki w skamieniałościach wykazują ciekawą prawidłowość: szczątków

kopalnych brakuje wszędzie tam, gdzie byłyby bardzo pootrzebne”.*przyp.1

[2] Hitching ma tu na myśli luki pomiędzy większymi grupami zwierząt. Weźmy na przykład pod uwagę pogląd, że ryby rozwinęły się z bezkręgowców stworzeń, które nie mają szkieletu wewnętrznego. „Ryby wskakują do zapisu kopalnego” — mówi Hitching — „jakby znikąd:

tajemniczo, nagle, będąc już w pełni ukształtowane”.*przyp.2 Zoolog N.J.Berrill tak komentuje własne ewolucjonistyczne wyjaśnienie pojawienia się ryb: „Opis ten jest w pewnym sensie

fantastyką naukową”.*przyp.3

[3] Według teorii ewolucji ryby stały się płazami, niektóre płazy — gadami, z gadów powstały ssaki i ptaki, a w końcu niektóre ssaki stały się ludźmi. W poprzednim rozdziale wykazano, że zapis kopalny tego nie potwierdza. W tym rozdziale zajmiemy się rzekomo niezliczonym mnóstwem

ogniw pośrednich. Czytając go warto się zastanowić nad prawdopodobieństwem takich samorzutnych przemian w wyniku ślepego przypadku.

Luka pomiędzy rybami a płazami

Szkielety wewnętrzne ryb i żab bardzo się różnią. Żadne szczątki kopalnych ryb nie ukazują stadiów rozwojowych miednicy płazów

[4] Ryby różnią się od bezkręgowców przede wszystkim szkieletem wewnętrznym. W tym szkielecie musiałyby zajść poważne zmiany, żeby ryba stała się płazem, to znaczy stworzeniem, które może żyć tak w wodzie, jak i na lądzie. Musiałaby się pojawić miednica, a tymczasem nikt niesłyszał o szczątkach kopalnych ryb, ukazujących stadia rozwojowe miednicy płazów. U niektórych płazów, jak u żab i ropuch, cały kręgosłup musiałby się zmienić nie do poznania. Różnią się też kości czaszki. W dodatku teoria ewolucji wymaga, żeby w procesie kształtowania się płazów rybie płetwy stawały się kończynami mającymi stawy, stopy i palce. Musiałyby temu towarzyszyć poważne zmiany w mięśniach i nerwach. Skrzela musiałyby się przekształcić w płuca. U ryb krew pompuje serce dwukomorowe, u płazów zaś — trójkomorowe.

Nie ma ogniw pośrednich pomiędzy większymi grupami stworzeń. Pewien uczony powiedział: „Szczątków kopalnych brakuje wszędzie tam, gdzie byłyby bardzo potrzebne”

[5] Poza tym, wypełnienie luki pomiędzy rybami a płazami wymagałoby radykalnej zmiany zmysłu słuchu. Najogólniej biorąc, ryby odbierają wrażenia słuchowe całym ciałem, większość żab i ropuch ma natomiast błony bębenkowe. Również język musiałby ulec zmianie. Żadna ryba nie może wyrzucać języka na zewnątrz, jak to robią płazy, na przykład ropuchy. Ponadto płazy potrafią mrugać oczami, ponieważ mają błony nasuwane na gałki oczne, co umożliwia utrzymywanie ich w czystości.

[6] Mimo podejmowania usilnych starań, żeby powiązać płazy z jakimś rybim przodkiem, skończyło się to niepowodzeniem. Ulubionym przykładem była ryba dwudyszna, gdyż oprócz skrzeli ma pęcherz pławny, którego może używać do oddychania, gdy chwilowo nie przebywa w wodzie. W książce The Fishes (Ryby) czytamy: „Bierze pokusa, żeby się w nich doszukiwać jakiegoś bezpośredniego powiązania z płazami, które by prowadziły do powstania kręgowców

lądowych. Ale czegoś takiego nie ma; ryby te stanowią całkiem oddzielną grupę”.*przyp.4 Zdaniem Dawida Attenborougha, zarówno ryb dwudysznych, jak i trzonopłetwych nie można brać pod uwagę, „ponieważ kości ich czaszek tak dalece różnią się od kości czaszek pierwszych kopalnych

płazów, że jedne nie mogą pochodzić od drugich”. *przyp.5

Luka pomiędzy płazami a gadami[7] Próba wypełnienia luki między płazami a gadami napotyka inne poważne przeszkody. Jedną z najtrudniejszych jest pochodzenie oskorupionego jaja. Rzekomi poprzednicy gadów składali miękkie, galaretowate jaja w wodzie, gdzie były zapładniane zewnętrznie. Gady są zwierzętami lądowymi i składają jaja na lądzie, ale rozwój znajdującego się w nich zarodka musi przebiegać w środowisku wodnym. Rozwiązaniem było jajo otoczone skorupą. Wymagało to jednak znacznej zmiany w procesie zapładniania: konieczne stało się zapłodnienie wewnętrzne, przed oskorupieniem się jaja. Osiągnięcie tego celu wymagało powstania nowych narządów płciowych, nowego sposobu zapładniania i nowych instynktów — a wszystko to tworzy ogromną lukę między płazami a gadami.

Galaretowate jaja płazów nie są oskorupione

Jaja gadów maja chroniące je skorupy

Przekrój oskorupionego jaja

[8] Zamknięcie jaja w skorupie wymagałoby dalszych godnych uwagi zmian, umożliwiających rozwój gada i w końcu wydostanie się z jaja. Na przykład wewnątrz skorupki konieczne są różne błony i osłonki, takie jak owodnia. Wypełnia ją płyn, w którym rozwija się zarodek. W książce The Reptiles (Gady) opisano inną błonę zwaną omocznią: „Do omoczni trafiają i są tam odkładane odchody embrionu. Służy ona jako swego rodzaju pęcherz moczowy. Są w niej także naczynia krwionośne, za pośrednictwem których zarodek pobiera tlen przenikający przez

skorupkę”..*przyp.6

[9] Teoria ewolucji nie wyjaśnia też innych skomplikowanych różnic. Zarodki w jajach ryb i płazówwydalają produkty przemiany materii do otaczającej je wody w postaci rozpuszczalnego mocznika. Tymczasem mocznik wewnątrz otoczonych skorupką jaj gadów zabijałby zarodki. Dlatego w oskorupionych jajach zachodzi istotny proces chemiczny: produkty przemiany materii są przechowywane w omoczni w postaci nierozpuszczalnego kwasu moczowego. Należałoby też wziąć pod uwagę jeszcze jedno: żółtko jaja stanowi pożywienie dla rosnącego zarodka gada i umożliwia mu osiągnięcie pełnego rozwoju przed opuszczeniem skorupki — inaczej niż u płazów, które nie wylęgają się w formie dorosłej. Aby zarodek mógł opuścić skorupkę, zostaje zaopatrzony w charakterystyczny ząb zarodkowy, który pozwala mu wydostać się z uwięzienia.

[10] Co prawda jeszcze bardzo dużo brakuje do zapełnienia luki pomiędzy płazami a gadami, ale jużchoćby te przykłady dowodzą, że ślepy przypadek nie mógł doprowadzić do tak wielu skomplikowanych zmian, niezbędnych dla przerzucenia mostu nad dzielącą je przepaścią. Nic więc dziwnego, że ewolucjonista Archie Carr napisał z ubolewaniem: „Jedną z najbardziej przygnębiających cech zapisu kopalnego w rodowodzie kręgowców jest to, że tak mało mówi on o ewolucji gadów w najwcześniejszym okresie, gdy zaczęły się pojawiać oskorupione

jaja”.*przyp.7

Luka pomiędzy gadami a ptakami[11] Gady są zwierzętami zmiennocieplnymi, to znaczy ich wewnętrzna temperatura wzrasta albo się

obniża, zależnie od temperatury otoczenia. Ptaki natomiast są stałocieplne; temperatura ich ciała utrzymuje się na względnie stałym poziomie niezależnie od temperatury otoczenia. Mając na uwadze wyjaśnienie zagadki, jak stałocieplne ptaki mogą pochodzić od zmiennocieplnych gadów, niektórzy ewolucjoniści twierdzą obecnie, że część dinozaurów (które były gadami) należała do zwierząt stałocieplnych. Na ogół jednak przyjął się pogląd, sformułowany przez Roberta Jastrowa:

„Podobnie jak wszystkie gady, dinozaury były zwierzętami zmiennocieplnymi”.*przyp.8

Ewolucjoniści twierdzą: „Nie trzeba zbyt wiele wyobrażni, żeby sobie przedstawić pióro jako zmodyfikowaną łuskę [gada]”. Fakty temu przeczą

[12] Francuski ewolucjonista Lecomte du Noüy tak ocenił twierdzenie, że stałocieplne ptaki pochodzą od zmiennocieplnych gadów: „Jest to dziś jedna z największych zagadek ewolucji”. Przyznał też, że ptaki wykazują „wszelkie niezadowalające cechy absolutnego

stwarzania”.*przyp.9 — owszem, niezadowalające, ale tylko dla ewolucjonizmu.

[13] Chociaż to prawda, że zarówno gady, jak i ptaki znoszą jaja, to jednak tylko ptaki muszą je wysiadywać. Są po prostu tak zaprojektowane. Wiele ptaków ma na piersi plamę lęgową — miejscepozbawione upierzenia i bogato unaczynione, żeby ogrzewać jaja Niektóre ptaki co prawda nie mają tej plamy, ale za to wyrywają sobie pióra z piersi. Poza tym wysiadywanie jaj wymagałoby wyposażenia ptaków w procesie ewolucji w nowe instynkty — budowy gniazd, wysiadywania i karmienia młodych. Są to bezinteresowne, niesamolubne i celowe zachowania wymagające wprawy, ciężkiej pracy oraz stawania w obronie w razie niebezpieczeństwa. Wszystko to świadczy o istnieniu ogromnej luki pomiędzy gadami a ptakami. Ale to jeszcze nie wszystko.

Ptaki wykazują „wszelkie niezadowalajace cechy absolutnego stwarzania”

[14] Tylko ptaki mają pióra. Niektórzy uważają, że w te zadziwiające struktury przekształciły się łuski gadów. Ze stosiny pióra wyrastają rzędy gałązek, czyli promieni. Każda gałązka ma wiele promyków, a każdy promyk jest opatrzony setkami listewek i haczyków. Gdy poddano pióro gołębia badaniu mikroskopowemu, okazało się, że miało ono „kilkaset tysięcy promieni i miliony

listewek oraz haczyków”.*przyp.10 Te haczyki łączą wszystkie elementy pióra w jedną całość, żeby powstała z nich płaska powierzchnia chorągiewki. Pióro jako płat nośny jest niezrównane i tylko nieliczne materiały są równie dobrymi izolatorami. Ptak wielkości łabędzia ma około 25 000 piór.

[15] Gdy gałązki tych piór się rozdzielą, ptak czesze je dziobem. Podczas przeciągania przez dziób wywiera na nie pewien nacisk, a haczyki na promykach łączą się ze sobą jak ząbki zamka błyskawicznego. Większość ptaków ma u nasady ogona gruczoł z oleistą wydzieliną, którą namaszczają każde pióro. Inne mają specjalne pióra strzępiące się na szczycie, dzięki czemu powstaje delikatny, podobny do talku pyłek, którego ptaki używają do utrzymywania piór w należytym stanie. Na ogól raz w roku pióra są odnawiane podczas pierzenia się.

Oko orla działa jak teleskop, zaś oko lasówki jak szkło powiększające

[16] Warto wiedzieć, że — wbrew wszystkim tym faktom — podejmuje się dziwne próby

wyjaśnienia rozwoju piór: „Jak się wykształcała ta wspaniała konstrukcja? Nie trzeba zbyt wiele wyobraźni, żeby sobie przedstawić pióro jako zmodyfikowaną łuskę, w zasadzie podobną do takiej, jaką mają gady — dość długą, luźno umocowaną łuskę, której krawędzie się strzępiły i rozrastały aż do przekształcenia się w nadzwyczaj złożoną strukturę, jaką ono

jest obecnie”.*przyp.11 Czy można uznać to tłumaczenie za prawdziwie naukowe? Czy nie wygląda raczej na fantastykę naukową?

[17] Godne uwagi jest też przystosowanie ptaka do latania. W przeciwieństwie do masywnych kości gadów, kości ptaka są cienkie i wewnątrz puste. Ponieważ lot wymaga wytrzymałości, więc we wnętrzu ptasich kości są rozpórki, tak jak użebrowanie w skrzydłach samolotów. Taka konstrukcja nie tylko usztywnia kości, lecz pomaga wyjaśnić jeszcze inny cud ze świata ptaków — ich układ oddechowy.

[18] Podczas lotu trwającego całe godziny czy nawet dni, silne mięśnie skrzydeł wytwarzają wiele ciepła, a mimo to bez gruczołów potowych ptak daje sobie z tym radę, ma bowiem „silnik” chłodzony powietrzem. Rozgałęziony system worków powietrznych sięga niemal do każdej ważnej części ciała, nawet do pustych kości; ten wewnętrzny obieg powietrza odprowadza z ciała cieplo. Poza tym, dzięki workom powietrznym, ptaki wykorzystują tlen atmosferyczny znacznie skuteczniej niż jakikolwiek inny kręgowiec. Jak się to dzieje?

Archaeopteryx nie jest ogniwem pośrednim pomiędzy gadami a ptakami

[19] Gady oraz ssaki wdychają i wydychają powietrze, na przemian napełniając i opróżniając płuca, niby miechy. U ptaków natomiast świeże powietrze ciągle przepływa przez płuca, zarówno przy wdechu, jak i przy wydechu. W uproszczeniu, układ ten działa następująco: Gdy ptak wykonuje wdech, powietrze wplywa do worków powietrznych, które potem służą za miechy wtłaczające powietrze do płuc. Stamtąd przechodzi ono do innych worków powietrznych, które je w końcu wypychają na zewnątrz. Oznacza to, że strumień świeżego powietrza przepływa ciągle przez płuca w jednym kierunku, jak woda przez gąbkę. We włosowatych naczyniach krwionośnych płuc, krew płynie w przeciwnym kierunku. Właśnie ten przeplyw w przeciwnych kierunkach powietrza i krwi stanowi o wyjątkowości układu oddechowego u ptaków. Dzięki niemu ptaki mogą oddychać

rozrzedzonym powietrzem na dużych wysokościach, przekracząjących 6 km, gdy w czasie sezonowych wędrówek lecą całymi dniami bez przerwy, przebywając przestrzeń kilku tysięcy kilometrów.

[20] Lukę pomiędzy ptakami a gadami poszerzają jeszcze inne cechy. Jedną z nich jest ostrość wzroku. Począwszy od orłów aż po lasówki spotyka się oczy, które działają jak teleskopy, a inne jakszkła powiększające. Ptaki mają w oczach więcej elementów światłoczułych niż inne żywe istoty. Również nogi ptaków są inne. Kiedy siadają na gałęzi, ścięgna automatycznie zaciskają palce wokół niej. Poza tym mają tylko cztery palce w przeciwieństwie do gadów, które mają ich pięć. Co więcej, nie mają strun głosowych; narządem głosowym ptaków, dzięki któremu na przykład mogą melodyjnie śpiewać słowiki i przedrzeźniacze, jest krtań dolna. Warto też zwrócić uwagę, że serce gadów jest trójkomorowe, a serce ptaków — czterokomorowe. Ptaki różnią się od gadów także dziobem. Są dzioby, które łupią orzechy, odcedzają pożywienie z mulistej wody albo wykuwają dziuple w drzewach, jak również dzioby krzyżodziobów, którymi ptaki te otwierają szyszki drzew iglastych — ich róźnorodność zdaje się być nieskończona. Mimo to o tych wyspecjalizowanych dziobach mówi się, że są rezultatem przypadkowego rozwoju z nosa gada! Czy takie wyjaśnienie brzmi wiarogodnie?

[21] Swego czasu ewolucjoniści uważali, że Archaeopteryx, co oznacza „praskrzydło” lub „praptak”,jest ogniwem pośrednim pomiędzy gadami a ptakami. Obecnie już mało kto tak myśli. Jego skamieniałe szczątki ukazują doskonale ukształtowane pióra na aerodynamicznie uformowanych, zdolnych do lotu skrzydłach. Kości skrzydeł i nóg były cienkie i wewnątrz puste. Jego rzekomo gadzie cechy można znaleźć również u ptaków dzisiejszych. Nie pochodzi z czasów poprzedzających pojawienie się ptaków, ponieważ w skałach z tego samego okresu, co skały, w których odkryto archeopteryksa, znaleziono też szczątki kopalne innych ptaków.

Luka pomiędzy gadami a ssakami

Młode ssaki rodzą się żywe i są karmione mlekiem matki

[22] Zasadnicze różnice tworzą ponadto wielką lukę oddzielającą gady od ssaków. Już sama nazwa „ssak” wskazuje na jedną z głównych różnic: istnienie gruczołów mlecznych — źródło pożywienia dla młodych, które rodzą się żywe. Theodosius Dobzhansky wyraził pogląd, że gruczoły mleczne

„prawdopodobnie są przekształconymi gruczołami potowymi”.*przyp.13 Jednakże gady nie mają nawet gruczołów potowych. Zresztą gruczoły potowe wydalają produkty przemiany materii, a nie pożywienie. Poza tym — w odróżnieniu od młodych gadów — młode ssaki mają obok instynktu ssania matki również mięśnie, które im to umożliwiają.

[23] Ssaki odznaczają się jeszcze innymi cechami odróżniającymi je od gadów. Matki ssaków mają bardzo złożone łożysko, umożliwiające odżywianie i rozwój nie narodzonego potomstwa. U gadów tego nie ma. Ssaki mają przeponę, oddzielającą klatkę piersiową od jamy brzusznej, a gady jej nie mają. W uszach gadów nie ma narządu Cortiego, który jest w uchu wewnętrznym ssaków. W tym malenkim złożonym narządzie jest 20 000 rzęsek i 30 000 zakończeń nerwowych. Ssaki utrzymują stałą temperaturę ciała, a gady nie.

[24] Poza tym, ssaki mają w uszach trzy kostki słuchowe, gady zaś tylko jedną. Skąd się wzięły te dwa „dodatki”? Teoria ewolucji stara się to wyjaśnić następująco: Dolna szczęka gadów składa się co najmniej z czterech kości, u ssaków natomiast tylko z jednej; kiedy więc gady przekształcały się w ssaki, nastąpiło prawdopodobnie przemieszczenie się kości — niektóre przesunęły się z dolnej szczęki gadów do ucha środkowego ssaków, gdzie powstały z nich te trzy kosteczki słuchowe i w następstwie tego procesu w dolnej szczęce ssaków pozostała już tylko jedna. Nie ma jednak żadnych dowodów kopalnych, które by popierały słuszność takiego rozumowania. Jest to zwykły wytwór fantazji.

„Trudno o tragiczniejszą pomyłkę od twierdzenia, że człowiek to ‘tylko zwierzę’ ”

[25] Inny problem wyłania się w związku z kośćmi: Nogi gadów są umiejscowione po bokach ciała, wobec czego ich brzuch jest bardzo blisko zjemi, a niekiedy nawet jej dotyka. Nogi ssaków natomiast znajdują się pod tułowiem, unosząc je nad ziemią. Dobzhansky tak skomentował tę różnicę: „Ta zmiana, choć może się wydawać błaha, z konieczności pociągnęła za sobą daleko idące zmiany szkieletu i umięśnienia”. Potwierdził też istnienie innej wielkiej różnicy pomiędzy gadami a ssakami: „U ssaków znacznie rozwinęło się uzębienie. W miejsce prostych, kołkowatych gadzich zębów pojawiają się wielce zróżnicowane zęby ssaków, przystosowane do chwytania, odgryzania, przebijania, cięcia, miażdżenia i rozdrabniania

pożywienia”.*przyp.14

„W zapisie kopalnym nie ma form pośrednich (…) dlatego, że takich form nigdy nie było”

[26] Ostatnia sprawa: Jak już wspomniano, w trakcie rzekomej przemiany ewolucyjnej płazów w gady, zaszła konieczność wydalania produktów przemiany materii, już nie w formie mocznika, tylko kwasu moczowego. Gdyby jednak gady stały się w końcu ssakami, musiałby znowu nastąpić powrót do stanu poprzedniego, ponieważ ssaki, podobnie jak płazy, wydalają produkty przemiany materii w postaci mocznika. Tym samym nastąpiłaby ewolucja wsteczna — a więc coś, co teoretycznie nie powinno mieć miejsca.

Największa luka[27] Pod względem fizycznym człowiek pasuje do ogólnej definicji ssaka. Niemniej pewien ewolucjonista oświadczył: „Trudno o tragiczniejszą pomyłkę od twierdzenia, że człowiek to ‘tylko zwierzę’. Człowiek jest kimś wyjątkowym; różni się od wszystkich zwierząt pod wielomawzględami, takimi jak mowa, tradycja, kultura, jak również wydłużony okres dorastania i

opieki rodzicielskiej”.*przyp.15

[28] Człowieka wyróżnia spośród wszystkich innych stworzeń na ziemi jego mózg. Informacje, które mogą być przechowywane w około 100 miliardach neuronów ludzkiego mózgu, wypełniłyby mniej więcej 20 milionów tomów! Zdolność abstrakcyjnego myślenia i posługiwania się mową znacznie różni człowieka od każdego zwierzęcia, a jedną z najbardziej godnych uwagi cech

charakterystycznych człowieka jest umiejętność gromadzenia wiedzy. Wykorzystywanie tej wiedzy pozwoliło mu uzyskać przewagę nad wszystkimi innymi istotami tyjącymi na ziemi — nawet poleciał na Księżyc i z powrotem. Pewien uczony słusznie zauważył, że mózg ludzki „różni się od wszystkiego, co znamy we wszechświecie, i jest nieporównanie bardziej

skomplikowany”.*przyp.16

[29] Lukę, dzielącą człowieka od zwierząt, najbardziej uwydatniają jednak jego zalety moralne i duchowe, wynikające z takich cech, jak miłość, sprawiedliwość, mądrość, moc i miłosierdzie. Wskazuje na to Księga Rodzaju, która mówi, że człowiek jest stworzony ‘na obraz i podobieństwo Boże’. Właśnie dlatego pomiędzy człowiekiem a zwierzętami rozciąga się bezdenna otchłań (Rodzaju 1:26).

[30] Tak więc pomiędzy głównymi grupami istot żywych zachodzą ogromne różnice. Dzieli je szereg nowych struktur, zaprogramowanych instynktów i cech. Czy rozsądne jest przypuszczenie, iż powstały w następstwie szeregu ślepych przypadków? Jak się przekonaliśmy, skamieniałości nie popierają takiego poglądu. Nie można znaleźć żadnych skamieniałości, którymi dałoby się wypełnić istniejące luki. Hoyle i Wickramasinghe słusznie mówią: „W zapisie kopalnym nie ma form pośrednich. Teraz już wiemy, dlaczego; głównie dlatego, że takich form nigdy nie

było”.*przyp.17 Tym, którzy nie zatykają sobie uszu, zapis kopalny mówi: „Dzieło stwarzania”.

Jak powstało życie — rozdział 7

Czym były „małpoludy”?

Dlaczego „niższa” rodzina małp człekokształtnych oraz malp istnieje do tej pory, a nie ma ani jednego „wyższego” od nich „małpoluda”?

JUŻ od wielu lat słyszy się niekiedy o znalezieniu szczątków kopalnych ludzi przypominających

małpy. W literaturze naukowej roi się od tworzonych przez artystów wizerunków takich stworzeń. Czy chodzi tu może o ewolucyjne formy pośrednie między zwierzęciem a człowiekiem? Czy „małpoludy” są naszymi przodkami? Uczeni ewolucjoniści zapewniają, że tak. Dlatego często spotyka się sformułowania podobne do tytułu artykułu, zamieszczonego w pewnym czasopiśmie

naukowym: „Jak małpa stała się człowiekiem”.*przyp.1

[2] Co prawda niektórzy ewolucjoniści nie uważają za słuszne nazywanie tych domniemanych

przodków człowieka „małpami człekokształtnymi”, ale ich koledzy nie są tak skrupulatni.*przyp.2

Stephen Jay Gould powiedział: „Ludzie (…) rozwinęli się z małpopodobnych przodków”.*przyp.3

George Gaylord Simpson natomiast oświadczył: „Każdy, kto by zobaczył tego wspólnego przodka, niewątpliwie nazwałby go po prostu małpą człekokształtną albo zwyczajnie małpą. Ponieważ terminy małpa człekokształtna i małpa są wyrazami obiegowymi, więc przodkami

człowieka były małpy człekokształtne albo małpy”.*przyp.4

[3] Dlaczego zapis kopalny odgrywa tak istotną rolę w zabiegach o udokumentowanie istnienia małpopodobnych przodków rodzaju ludzkiego? Dlatego, że spośród form obecnie żyjących nic nie potwierdza słuszności takiego poglądu. Jak wykazano w rozdziale 6, pomiędzy ludźmi a zwierzętami — z rodziną małp włącznie — istnieje ogromna luka. Ponieważ w świecie istot żywych nie ma żadnego pośredniego ogniwa pomiędzy człowiekiem a małpą, więc liczono na to, żesię je znajdzie wśród skamieniałości.

[4] Jeśli na to spojrzeć z punktu widzenia ewolucjonisty, istnienie tak wyraźnej luki pomiędzy człowiekiem a małpą jest co najmniej dziwne. Według teorii ewolucji, w miarę wspinania się po drabinie ewolucyjnej, wzrastają szanse utrzymania się przy życiu. W takim razie dlaczego „niższa” rodzina małp istnieje do tej pory, nie ma natomiast ani jednej z domniemanych form pośrednich, które rzekomo były bardziej zaawansowane w rozwoju ewolucyjnym? Do tej pory żyją szympanse, goryle i orangutany, a nie ma żadnych „małpoludów”. Czyżby wyginęły wszystkie młodsze i podobno bardziej rozwinięte „ogniwa pośrednie” między stworzeniami podobnymi do małp a człowiekiem współczesnym, a pozostały niższe w rozwoju małpy człekokształtne?

Jak bogaty jest kopalny materiał dowodowy?

Ponieważ w świecie istot żywych nie ma żadnego pośredniego ogniwa pomiędzy człowiekiem a zwierzętami, więc liczono na to, że się je znajdzie wśród skamieniałości

[5] Jeśli wziąć pod uwagę literaturę naukową, ekspozycje muzealne i audycje telewizyjne, to mogłoby się wydawać, że istnieje mnóstwo dowodów pochodzenia ludzi od stworzeń

przypominających małpy. Czy to prawda? Na przykład jakie dowody kopalne były znane za czasówDarwina? Czy to właśnie te dowody skłoniły go do sformułowania jego teorii?

Podstawy dawniejszych teorii ewolucji człowieka istniały „tylko w wyobrażni dziewiętnastowiecznych uczonych”

[6] W periodyku The Bulletin of the Atomic Scientists czytamy: „Dawniejsze teorie ewolucji człowieka są doprawdy osobliwe, gdy się im bliżej przyjrzeć. Dawid Pilbeam nazwał je ‘bezskamieniałościowymi’. Chodzi tu o takie teorie ewolucji człowieka, które wywoływały wrażenie, jakoby naprawdę istniały jakieś dowody kopalne, choć w rzeczywistości nie było ichwcale albo było ich tak mało, że nie mogły wywrzeć żadnego wpływu na teorię ewolucyjną. Tak więc ogniwo pośrednie pomiędzy rzekomo najbliższymi krewniakami człowieka a dawnymi skamieniałościami ludzkimi istniało tylko w wyobraźni dziewiętnastowiecznych uczonych”. O przyczynie takiego stanu rzeczy czytamy w tej publikacji naukowej: „Ludzie chcieli

wierzyć w ewolucję, ewolucję człowieka, i to wpłynęło na rezultaty ich poczynań”.*przyp.5

„Na podstawowy dowód naukowy składa się żałosna garstka kości”

[7] Ile kopalnych dowodów istnienia „małpoludów” znaleziono w ciągu trwających ponad sto lat poszukiwań? Richard Leakey oświadczył: „Ludzie zajmujący się tymi sprawami mają tak mało dowodów, na których mogliby oprzeć swoje wnioski, że wnioski te muszą co jakiś czas

rewidować”.*przyp.6 W czasopiśmie New Scientist zamieszczono następujący komentarz: „Biorąc pod uwagę liczbę dowodów, na których są oparte badania skamieniałości ludzkich, trudno uznać tę dziedzinę badań za coś więcej niż za poddział paleontologii bądź antropologii (…) zbiór ten jest żenująco niekompletny, a okazy często są fragmentaryczne i

nieprzekonujące”.*przyp.7

[8] Również w książce Origins (Pochodzenie) przyznano: „Gdy na ścieżce ewolucji zbliżamy się do człowieka, nasze kroki stają się bardzo niepewne. I znowu przyczną tego jest ubóstwo

dowodów kopalnych”.*przyp.8 W czasopiśmie Science powiedziano na ten temat: „Na podstawowydowód naukowy składa się żałosna garstka kości, z których mają być zrekonstruowane dzieje ewolucji człowieka. Jeden z antropologów przyrównał to zadanie do próby odtworzenia

fabuły powieści Wojna i pokój z 13 przypadkowo wybranych stronic”.*przyp.9

Ewolucjonista przyznaje: „Nie mamy żadnych dowodów na biologiczne zmiany rozmiarów czy struktury mózgu od czasu, gdy (…) w zapisie kopalnym pojawił się Homo sapiens”

[9] Jak dalece małomówny jest zapis kopalny na temat „małpoludów”? Zwróćmy uwagę na następujące przykłady:

• Newsweek: „‘Wszystkie te skamieniałości można by ułożyć na jednym biurku’ —

powiedziała Elwyn Simons z Duke University”.*przyp.10

• The New York Times: „Znane kopalne szczątki przodków człowieka zmieściłyby się na

jednym stole bilardowym. Nie jest to najlepsza platforma, z której można by rzucić

okiem w mglistą przeszłość ostatnich kilku milionów lat”.*przyp.11

• Science Digest: „Warto zwrócić uwagę, że wszystkie dotąd nagromadzone materialne

dowody ewolucji człowieka z powodzeniem zmieściłyby się w jednej trumnie i jeszcze zostałoby trochę miejsca! (…) Na przykład wydaje się, że żyjące dzisiaj małpy człekokształtne pojawiły się znikąd. Nie mają dnia wczorajszego, brak ich zapisu kopalnego. A rzeczywiste pochodzenie współczesnych ludzi — stworzeń o postawie wyprostowanej, nie owłosionych, wytwarzających narzędzia, mających duży mózg —

jest, szczerze mówiąc, taką samą tajemnicą”.*przyp.12

[10] Dzisiejsi ludzie, obdarzeni zdolnością myślenia, planowania, dokonywania wynalazków, korzystania z nagromadzonej wiedzy i posługiwania się trudnymi językami, pojawiają się w zapisie kopalnym nagle. S.J.Gould tak mówi w książce The Mismeasure of Man (Źle wymierzony człowiek): „Nie mamy żadnych dowodów na biologiczne zmiany rozmiarów czy struktury mózgu od czasu, gdy jakieś 50 tys. lat temu w zapisie kopalnym pojawił się Homo

sapiens”.*przyp.13 Dlatego w książce The Universe Within (Wszechświat w naszym wnętrzu) zadano pytanie: „Z jakiegoż to powodu ewolucja (…) jakby, z dnia na dzień wydała na świat

współczesnego człowieka z jego wyspecjalizowanym mózgiem?”.*przyp.14 Ewolucja nie ma na to

odpowiedzi. A czy nie byłoby taką odpowiedzią stworzenie bardzo złożonej, odmiennej istoty żywej?

Gdzie są „brakujące ogniwa”?[11] Czy jednak uczeni nie znaleźli niezbędnych „ogniw” pomiędzy zwierzętami małpokształtnymi aczłowiekiem? Gdy się bierze pod uwagę dowody, to odpowiedź musi być przecząca. W czasopiśmieScience Digest czytamy o „braku ogniwa, które mogłoby wyjaśnić stosunkowo nagłe

pojawienie się człowieka współczesnego”.*przyp.15 W Newsweek powiedziano: „Brakujące ogniwo między człowiekiem a małpami człekokształtnymi (…) jest jedynie najznamienitszym spośród całej plejady różnych złudnych stworów, bowiem w zapisie kopalnym brakujące

ogniwa są regułą”.*przyp.16

„Poszukiwania przysłowiowego ‘brakującego ogniwa’ (…) stały się pożywka dla spekulacji i mitów”

[12] Ponieważ nie ma brakujących ogniw, trzeba było na podstawie znikomych dowodów wymyślać „złudne stwory” i potem tak je traktować, jakby swego czasu rzeczywiście istniały. Tłumaczy to, skąd się wzięła sprzeczność, o której mowa w pewnym czasopiśmie naukowym: „Ludzie stopniowo rozwijali się ewolucyjnie ze swoich małpopodobnych przodków, a nie, jak twierdzą niektórzy uczeni, nagłymi skokami od jednej formy do drugiej. (…) Tymczasem słyszy się, że inni antropolodzy doszli do wręcz przeciwnych wniosków i to na podstawie tych samych

danych”.*przyp.17

[13] Biorąc to pod uwagę, można lepiej zrozumieć wypowiedź znanego anatoma, Solly'ego Zuckermana, który napisał: „Poszukiwania przysłowiowego ‘brakującego ogniwa’ w rozwoju człowieka, swiętego Graala niezniszczalnej sekty anatomów i biologów, stały się pożywką dla

spekulacji i mitów pleniących się dziś tak samo, jak 50 lub więcej lat temu”.*przyp.18 Jego zdaniem nazbyt często lekceważono fakty i lansowano to, co akurat było popularne, wbrew dowodom, z których wynikało coś wręcz przeciwnego.

„Drzewo genealogiczne” człowieka[14] W rezultacie często szkicowane „drzewo genealogiczne” domniemanej ewolucji człowieka z niższych zwierząt ciągle się zmienia. Na przykład Richard Leakey wypowiedział się o pewnym nowszym znalezisku kopalnym, że „burzy wyobrażenia, jakoby wszystkie dawniejsze szczątki

kopalne dało się ułożyć w uporządkowanej kolejności zmian ewolucyjnych”.*przyp.19 W artykule prasowym na temat tego znaleziska czytamy: „Każdą książkę z dziedziny antropologii, każdy artykuł o ewolucji człowieka, każdy rysunek drzewa genealogicznego człowieka

wypadnie odłożyć do akt. Najwyraźniej są błędne”.*przyp.20

„Każdy rysunek drzewa genealogicznego człowieka wypadnie odłożyć do akt”

[15] Teoretyczne drzewo genealogiczne ewolucji człowieka jest zaśmiecone skreśleniami dawniej uznawanych „ogniw”. W pewnym artykule wstępnym w The New York Times czytamy, że nauka o

rozwoju ewolucyjnym „pozostawia tak szerokie pole do domysłów, iż teorie o pochodzeniu człowieka więcej mówią o swym autorze niż o samym przedmiocie (…) Wygląda na to, że gdy ktoś znajdzie nową czaszkę, zaraz przerysowuje drzewo genealogiczne człowieka, aby jego odkrycie znajazło się w prostej linii prowadzącej do człowieka, zaś czaszki wszystkich innych -

na bocznych torach prowadzących donikąd”.*przyp.21

Człowieka z Piltdown przez 40 lat uważano za „brakujące ogniwo”, dopóki się nie wydało, że to było oszustwo. Fragmenty szczęki i uzębienia orangutana zestawiono z kawałkami czaszki ludzkiej

[16] W zamieszczonej w czasopiśmie Discover recenzji książki The Myths of Human Evolution (Mity o ewolucji człowieka), napisanej przez ewolucjonistów Nilesa Eldredge'a i Iana Tattersalla, czytamy, że ci autorzy nie podają żadnego ewolucyjnego drzewa genealogicznego. Dlaczego? Po zaznaczeniu, że „ogniw, które by tworzyły linię rodową gatunku ludzkiego, można się tylko domyślać”, w publikacji tej powiedziano: „Eldredge i Tattersall zapewniają, że poszukiwania przodków człowieka są daremne (…). Gdyby istniały jakieś dowody, to ich zdaniem ‘można by spokojnie oczekiwać, że w miarę znajdowania coraz to nowszych skamieniałości hominidów, historia ewolucji człowieka będzie coraz jaśniejsza. Tymczasem jest wprost przeciwnie’ ”.

[17] Czasopismo Discover dochodzi do następującego wniosku: „Gatunki ludzkie, podobnie zresztą jak wszystkie inne gatunki, pozostaną swego rodzaju sierotarni, jako że dane

personalne ich rodziców zaginęły w pomroce wieków”.*przyp.22 Być może „zaginęły” z ewolucjonistycznego punktu widzenia. Czyż jednak nasi rodzice nie zostaji „znalezieni” w zapisie Księgi Rodzaju, i to takimi, jacy są w znanych znaleziskach kopalnych, to znaczy w całym tego słowa znaczeniu ludźmi, jakimi my jesteśmy?

[18] Zapis kopalny wyraźnie rozgranicza pochodzenie małp człekokształtnych i ludzi. Właśnie dlatego nie ma kopajnych dowodów istnienia ogniw pośrednich między człowiekiem a zwierzętami małpokształtnymi. W rzeczywistości tych ogniw nigdy nie było.

Jak wyglądali?

Na czym są oparte rysunki „małpoludów”? Ewolucjoniści odpowiadaja: na „wyobraźni”, są „po większej części, czystą fikcją” i „zwyczajnym wymysłem”

[19] Jeżeli jednak przodkowie człowieka nie przypominali z wyglądu małp, to dlaczego w publikacjach naukowych i w muzeach na całym świecie jest tyle malowideł i reprodukcji „małpoludów”? Na czym to jest oparte? Odpowiedź znajdujemy w The Biology of Race (Biologia rasy): „Ciało i owłosienie muszą być tworem wyobraźni tego, kto dokonuje takiej rekonstrukcji”. Dalej czytamy tam: „Kolor skóry; barwa, rodzaj i układ owłosienia; rysy twarzy, jej wyraz — te cechy każdego człowieka prehistorycznego są nam absolutnie

nieznane”.*przyp.23

Podobny do ryjówki gryzoń jest uważany za przodka człowieka. Nie ma jednak żadnych dowodów kopalnych, potwierdzajacych takie pokrewieństwo

[20] Poza tym w czasopiśmie Science Digest powiedziano: „Lwia część koncepcji artystycznych opiera się nie tyle na dowodach, co na wyobraźni. (…) Artyści są zmuszeni tworzyć coś pośredniego między małpą a człowiekiem; im starszy ma być taki okaz, tym bardziej czyni się

go podobnym do małpy”.*przyp.24 Poszukiwacz skamieniałości Donald Johanson przyznał: „Nikt

nie może z całą pewnością powiedzieć, jak wyglądały wymarłe hominidy”.*przyp.25

[21] Jak wynika z czasopisma New Scientist, nie ma „wystarczających dowodów kopalnych, żeby

dało się wyprowadzić nasze teoretyzowanie ze sfery fantazji”.*przyp.26 Tak więc podobizny „małpoludów” są, jak przyznał pewien ewolucjonista, „po większej części czystą fikcją (…),

zwyczajnym wymysłem”.*przyp.27 Dlatego Ivar Lissner mówi w książce Man, God and Magic (Człowiek, Bóg i magia): „Tak jak coraz lepiej pojmujemy, że człowiek prymitywny wcale nie musi być dzikusem, tak też musimy zrozumieć, że dawni ludzie z epoki lodowcowej nie byli brutalnymi bestiami ani półmałpami czy kretynami. Toteż wszelkie próby zrekonstruowania

neandertalczyka czy nawet człowieka pekińskiego są niewymownie śmieszne”.*przyp.28

[22] Pragnienie znalezienia dowodów istnienia „małpoludów” popchnęło niektórych uczonych do nąjzwyklejszego oszustwa, jak to na przykład miało miejsce w roku 1912 w związku z czlowiekiemz Piltdown. Przez mniej więcej 40 lat większość ewolucjonistów uznawała ten okaz za autentyczny. Ostatecznie w roku 1953 fałszerstwo zostało wykryte, gdy po zastosowaniu nowoczesnych metod badawczych okazało się, że po prostu zestawiono sztucznie postarzone kości ludzkie i małpie. Kiedy indziej naszkicowano i pokazano w prasie małpokształtne „brakujące ogniwo”. Później przyznano jednak, że ten „dowód” został spreparowany z jednego zęba należącego do wymarłego

gatunku świń. *przyp.29

Czym były naprawdę?

Mówi się, że to małpokształtne stworzenie jest jednym z naszych przodków. Nie ma dowodów kopalnych na poparcie tego twierdzenia

[23] Jeżeli rekonstrukcje „małpoludów” są błędne, to czym były stworzenia, których skamieniałe

kości znaleziono? Jednym z tych najstarszych ssaków, który rzekomo miał zapoczątkować rodowódczłowieka, jest niewielkie zwierzę przypominające gryzonia. Podobno żyło jakieś 70 milionów lat temu. Donald Johanson i Maitland Edey napisali w książce Lucy: The Beginnings of Humankind (Lucy: Początki rodzaju ludzkiego): „Były to owadożerne czworonogi zbliżone rozmiarami i

kształtem do wiewiórki”.*przyp.30 Richard Leakey nazwał tego ssaka „szczuropodobnym

naczelnym”.*przyp.31 Czy jest jakiś przekonujący dowód na to, że te maleńkie zwierzątka były przodkami człowieka? Nie, nic poza spekulacjami, opartymi na zwykłych urojeniach. Żadne pośrednie etapy nigdy ich nie łączyły z innymi zwierzętami. Pozostały tym, czym były: małymi ssakami, przypominającymi gryzonie.

Nie ma „wystarczających dowodów kopalnych, żeby dano sie wyprowadzić nasze teoretyzowanie ze sfery tantazji”

[24] Następną pozycją na powszechnie uznawanej liście przodków — po luce, którą się ocenia na około 40 milionów lat — są skamieniałości znalezione w Egipcie i nazwane Aegyptapithecus (małpa egipska). Podobno stworzenie to żyło jakieś 30 milionów lat temu. W czasopismach, gazetach i książkach opatrzono ryciny, przedstawiające to niewielkie stworzenie, takimi

nagłówkami: „Małpokształtne stworzenie było naszym przodkiem” (Time).*przyp.32, „Małpokształtne afrykańskie naczelne nazwano wspólnym przodkiem człowieka i małp

człekokształtnych” (The New York Times).*przyp.33 „Aegyptopithecus jest przodkiem zarówno

naszego gatunku, jak też żyjących obecnie człekokształtnych” (Origins [Pochodzenie]).*przyp.34 A gdzie są brakujące ogniwa pomiędzy nim, a poprzedzającym je gryzoniem? Gdzie są ogniwa łączące je z następnym stworzeniem w ewolucyjnej linii rodowej? Do tej pory żadnych nie znaleziono.

Wzlot i upadek „małpoludów”[25] Po kolejnej gigantycznej luce w zapisie kopalnym, przedstawiono następnego kopalnego stworajako pierwszą małpę człekokształtną. Ocenia się, że żyła jakieś 14 milionów lat temu i nazwano ją Ramapithecus — małpa człekokształtna Ramy (Rama to mityczny książę indyjski). Jej szczątki kopalne znaleziono w Indiach jakieś pół wieku temu. Z tych skamieniałości skonstruowano małpokształtne stworzenie o wyprostowanej postawie, chodzące na dwóch kończynach. W książce Origins czytamy o nim: „Według dzisiejszego stanu wiedzy jest to pierwszy przedstawiciel rodu

ludzkiego”.*przyp.35

Na podstawie samych zębów oraz fragmentów żuchwy i szczęki uznano ramapiteka za „pierwszegoprzedstawiciela rodu ludzkiego”. Później się okazało, że to nieprawda

[26] Na podstawie jakiego materiału kopalnego wysnuto taki wniosek? We wspomnianej książce powiedziano: „Dowody dotyczące Ramapithecusa są godne uwagi, chociaż — ściśle biorąc —

żałośnie skąpe: fragmenty górnej i dolnej szczęki oraz zęby”.*przyp.36 Czy te „dowody” są na tyle „godne uwagi”, żeby pozwalały zrekonstruować wyprostowanego „małpoluda”, przodka człowieka? A jednak to najzupełniej hipotetyczne stworzenie zostało przedstawione przez rysowników jako „małpolud” i znalazło się w literaturze ewolucyjnej — wyłącznie na podstawie fragmentów szczęk i paru zębów! Niemniej, jak czytamy w The New York Times, przez całe dziesięciolecia ramapitek „zasiadał najspokojniej w świecie u samej podstawy genealogicznego

drzewa człowieka”.*przyp.37

[27] Ale to już się skończyło. Ostatnie, pełniejsze znaleziska kopalne ujawniły, że ramapitek bardzo przypomina dzisiejszą rodzinę małp człekokształtnych. Dlatego w New Scientist znalazło się

oświadczenie: „Ramapithecus nie mógł zapoczątkować rodowodu człowieka”.*przyp.38 Po opublikowaniu tego stwierdzenia w czasopiśmie naukowym Natural History zadano następujące pytanie: „Jak to się stało, żeRamapithecus (…), zrekonstruowany wyłącznie na podstawie paru zębów i szczęk — bez miednicy, kości kończyn lub czaszki — mógł się chyłkiem wcisnąć do

procesji, idącej w kierunku człowieka?”.*przyp.39 Oczywiście trzeba było bardzo chcieć, żeby takiemu materiałowi kopalnemu przypisać wymowę, jakiej wcale nie miał.

„Ramapithecus nie mógł zapoczatkować rodowodu człowieka”

[28] Kolejna ogromna luka istnieje pomiędzy tym stworzeniem a następnym, umieszczonym na liście „małpoludzich” przodków. Nazywa się Australopithecus — małpa południowa. Jego szczątki kopalne znaleziono po raz pierwszy w Afryce Południowej w latach dwudziestych dwudziestego wieku. Miał, tak jak małpy, małą czaszkę, potężne szczęki, a na ilustracjach przedstawia się go jakochodzącego na dwóch nogach, przygarbionego, owłosionego i podobnego z wyglądu do małpy. Według niektórych ocen, miał się pojawić około 3 do 4 milionów lat temu. Z czasem prawie wszyscy ewolucjoniści uznali go za przodka człowieka.

[29] Na przykład w książce The Social Contract (Kontrakt społeczny) powiedziano: „Z wyjątkiem jednego lub dwóch, wszyscy badacze w tej dziedzinie są zgodni, że Australopithecinae (…) są

rzeczywistymi przodkami człowieka”.*przyp.40 W The New York Times czytamy: „Właśnie Australopithecus (…) ostatecznie przekształcił się w Homo sapiens, to znaczy człowieka

współczesnego”.*przyp.41 W książce Man, Time, and Fossils (Ludzie, czasy i skamieniałości) Ruth Moore twierdzi: „Wszystko przemawia za tym, że ludzie w końcu znaleźli swych przez długi czas nieznanych, dawnych przodków”. Następnie dodaje z naciskiem: „Dowody są

przytłaczające (…) nareszcie znalazło się to brakujące ogniwo”.*przyp.42

[30] Kiedy dowody na coś są kruche albo nie ma ich w ogóle lub są oparte na zwyczajnym

oszustwie, to prędzej czy później takie twierdzenie upada. Tak już bywało z wieloma rzekomymi „małpoludami”.

Swego czasu australopiteka uważano za przodka człowieka — za „brakujące ogniwo”. Obecnie niektórzy uczeni przyznają, że jego czaszka jest „uderzająco małpie, a nie ludzka”

[31] Nie inaczej było z australopitekiem. W trakcie dokładniejszych badań okazało się, że jego czaszka „różniła się od ludzkich jeszcze pod innymi względami, poza mniejszą

pojemnością”.*przyp.43 Anatom S.Zuckermann napisał: „W porównaniu z czaszkami ludzkimi i małpimi, czaszka Australopithecinae jest uderzająco małpia, a nie ludzka. Sugerowanie czegoś wręcz przeciwnego można by przyrównać do zapewniania, że czarne jest

białe”.*przyp.44 Poza tym dodał jeszcze: „Nasze znaleziska nie pozostawiają chyba żadnej wątpliwości, że (…) Australopithecus nie przypomina Homo sapiens, tylko żyjące obecnie

małpy oraz małpy człekokształtne”.*przyp.45 Również Donald Johanson powiedział:

„Australopiteki nie były ludźmi”.*przyp.46Podobnie Richard Leakey uważał za „nieprawdopodobne, aby nasi bezpośredni przodkowie byli ewoucyjnymi potomkami

Australopithecinae”.*przyp.47

[32] Gdyby dziś znaleziono żywe Australopithecinae, to trafiłyby one — wraz z innymi małpami — do ogrodów zoologicznych. Nikt nie nazywałby ich „małpoludami”. To samo można powiedzieć o innych kopalnych „kuzynach”, którzy ich przypominają, na przykład o mnniejszej odmianie Australopithecinae, zwanej „Lucy”. Robert Jastrow powiedział o niej: „Ściśle rzecz biorąc, ten

mózg nie był zbyt duży; była to jedna trzecia mózgu ludzkiego”.*przyp.48 Najwidoczniej była to też „małpa człekokształtna”. Według czasopisma New Scientist czaszka „Lucy” była „bardzo

podobna do szympanskiej”.*przyp.49

[33] Inną odmianę kopalną nazwano Homo erectus — człowiek wyprostowany. Wielkość i kształt jego mózgu mieszczą się w niższym przedziale danych o człowieku współczesnym. Również w Encyclopedia Britannica czytamy, że „odkrytych do tej pory kości jego kończyn nie da się

odróżnić od kości H[omo] sapiens”.*przyp.50 Nie ma jednak pewności co do tego, czy był on człowiekiem. Jesli tak, to była to jedynie jakaś wymarła gałąź rodzaju ludzkiego.

Rodzina człowiecza[34] Neandertalczyk (nazwany tak od Neandertalu w Niemczech, gdzie po raz pierwszy znaleziono jego szczątki kopalne) niewątpliwie był człowiekiem. Początkowo przedstawiano go na ilustracjachjako osobnika zgarbionego, o tępym wyrazie twarzy, owłosionego i podobnego do małpy. Dzisiaj

wiadomo, że ta błędna rekonstrukcja oparta była na skamieniałym szkielecie, znacznie zdeformowanym wskutek choroby. Od tego czasu znaleziono wiele szczątków kopalnych neandertalczyków, które potwierdzają, że nie różnili się oni zbytnio od ludzi współczesnych. Fred Hoyle napisał w książce Ice (Lód): „Brak dowodów na to, żeby neandertalczyk ustępował nam

pod jakimkolwiek względem”.*przyp.51 W rezultacie ostatnio neandertalczycy mają na rysunkach wygląd bardziej współczesny.

„Brak dowodów na to, żeby neandertalczyk ustępował nam pod jakimkolwiek względem”

[35] Innym typem kopalnym, często spotykanym w literaturze naukowej, jest człowiek z Cro-Magnon. Został tak nazwany od miejsca pierwszego znalezienia jego kości w południowej Francji. Przedstawiciele tego typu „byli wprost nie do odróżnienia od dzisiejszych ludzi, tak iż nawet

najwięksi sceptycy musieli przyznać, że są to ludzie” — czytamy w książce Lucy.*przyp.52

[36] Nie ulega wątpliwości, że wiara w „małpoludy” nie ma podstaw. Wszystkie cechy człowieka świadczą o tym, że został stworzony — oddzielnie i niezależnie od każdego zwierzęcia. Ludzie rozmnażają się tylko w obrębie swego gatunku. Tak jest dzisiaj i tak było w przeszłości. Wszelkie małpokształtne stworzenia, które żyły dawniej, były po prostu małpami człekokształtnymi albo małpami, a nie ludźmi. Szczątki kopalne dawnych ludzi, którzy niewiele się różnili od człowieka współczesnego, świadczą jedynie o różnorodności w granicach rodzaju ludzkiego, tak jak i dziś żyją obok siebie rozmaici ludzie. Na przykład szkielety ludzi, którzy mieli dwa metry wzrostu, różnią się kształtem i rozmiarami od szkieletów Pigmejów. Wszyscy należą jednak do tego samego „rodzaju” ludzkiego, a nie do „rodząju” zwierzęcego.

A co z datowaniem?

Tak jak w zapisie kopalnym, również dzisiaj istnieje wśród ludzi wielka różnorodność pod względem rozmiarów i kształtu kośćca. Wszyscy należą jednak do „rodzaju” ludzkiego

[37] Chronologia biblijna wskazuje, że od stworzenia człowieka upłynęło około 6000 lat. Dlaczego więc od czasu znalezienia szczątków kopalnych uznanych za ludzkie mówi się zazwyczaj o okresach znacznie dłuższych?

[38] Zanim się odrzuci chronologię biblijną, należałoby wziąć pod uwagę okoliczność, że niektórzy uczeni poddali ostrej krytyce metody datowania promieniotwórczego, stosowane przy oznaczaniu wieku szczątków kopalnych i skał. W pewnym czasopiśmie naukowym przedstawiono wyniki badań świadczące o tym, że „daty określone na podstawie rozpadu radioaktywnego mogą być błędne, przy czym nie chodzi tu o kilka lat, lecz o całe rzędy wielkości”. Powiedziano tam: „Zamiast chodzić po ziemi od 3,6 miliona lat, człowiek żyje na niej być może zaledwie kilka

tysięcy lat”.*przyp.53

[39] Weźmy na przykład „zegar archeologiczny”. Ten sposób datowania na podstawie oznaczenia zawartości izotopu węgla uczeni na całym świecie udoskonalali przez ponad 20 lat. Zdobył powszechny aplauz jako metoda precyzyjnego datowania przedmiotów pochodzących z zamierzchłej przeszłości. Jednakże potem w Uppsali (Szwecja) odbyła się światowa konferencja, podczas której wymienili swoje spostrzeźenia specjaliści w dziedzinie radiochemii, archeologii i geologii. W sprawozdaniu z tej konferencji powiedziano, że podstawowe założenia, na których opierano dokonywanie pomiarów, okazały się w mniejszym lub większym stopniu zawodne. Na przykład stwierdzono, że tempo tworzenia się radiowęgla w atmosferze nie było w przeszłości zawsze jednakowe i że przy datowaniu przedmiotów, pochodzących gdzieś z roku 2000 p.n.e. albo

jeszcze starszych, metoda ta jest niepewna.*przyp.54

[40] Pamiętajmy, że całkowicie wiarogodne dowody działalności człowieka na Ziemi liczą tylko tysiące lat, a nie miliony. Na przykład w książce The Fate of the Earth (Los Ziemi) czytamy: „Dopiero sześć czy siedem tysięcy lat temu (…) pojawiła się cywilizacja, która umożliwiła

zbudowanie świata ludzkiego”.*przyp.55 W książce The Last Two Million Years (Ostatnie dwa miliony lat) znajdujemy następującą wypowiedź: „W Starym Świecie większość decydujących etapów rewolucji agrarnej przypada na lata między rokiem 10 000 p.n.e. a 5000 p.n.e.” Dalej

powiedziano tam: „Dopiero od 5000 lat człowiek pozostawia po sobie słowo pisane”.*przyp.53 Okoliczność, że według zapisu kopalnego człowiek współczesny pojawił się na Ziemi nagle i że wiarogodne przekazy historyczne są — jak się powszechnie przyznaje — świeżej daty, harmonizujez chronologią biblijną.

Wszystkie cechy człowieka świadczą o tym, że został stworzony oddzielnie i niezależnie od małp człekokształtnych

[41] W związku z tym warto zwrócić uwagę na zamieszczoną w czasopiśmie Science wypowiedź laureata nagrody Nobla, fizyka jądrowego W.F.Libby'ego, jednego z pionierów datowania radiowęglowego: „Prace badawcze nad udoskonalaniem techniki datowania prowadzono w dwóch etapach — datowania próbek pochodzących z czasów historycznych i prehistorycznych. Obaj z Arnoldem [współpracownikiem] przeżyliśmy pierwszy szok, gdy nasi doradcy poinformowali nas, że historia sięga wstecz nie dalej jak 5000 lat. (…) Ciągle czyta sięprzecież, że ta czy inna kultura albo ta czy inna miejscowość odkryta przez archeologów liczy 20 000 lat. Dowiedzieliśmy się nagle, że te liczby, te dane o wieku, nie są należycie

udokumentowane”.*przyp.57

„Potomność zapewne będzie zdumiona (…) że tak niedbałe i nieprzekonujące teoretyzowanie tak łatwo opanowało dwudziestowieczne umysły”

[42] W recenzji pewnej książki angielski, pisarz Malcolm Muggeridge, wypowiedział się na temat braku dowodów, które by popierały ewolucję. Zaznaczył, że mimo to nieskrępowanie puszcza się wodze fantazji, po czym oświadczył: „Trzeba przyznać, że biblijna relacja o stwarzaniu jest w porównaniu z tym rzeczowa i ma co najmniej tę zaletę, iż jest całkowicie zgodna z naszą wiedzą o ludziach i ich postępowaniu”. Powiedział, że bezzasadne twierdzenia o milionach lat ewolucji człowieka „i o szaleńczych skokach od czaszki do czaszki, musi uznać za czystą fantazję każdy, kto nie dał się omamić tym mitem [o ewolucji]”. Muggeridge doszedł do następującego wniosku: „Potomność zapewne będzie zdumiona i — mam nadzieję — setnie się ubawi tym, że tak niedbałe i nieprzekonujące teoretyzowanie tak łatwo opanowało dwudziestowieczne umysły oraz znalazło tak powszechne i niefrasobliwe

zastosowanie”.*przyp.58

Jak powstało życie — rozdział 8

Czy mutacje stanowią podstawę ewolucji?EWOLUCJONIŚCI mają do pokonania jeszcze jedną trudność. Jak według ich założeń przebiegała ewolucja? Jaki podstawowy mechaniżm umożliwiał przekształcanie się jednych żywych organizmów w drugie? Rzecznicy ewolucjonizmu twierdzą, że odgrywają tu rolę różne zmiany w jądrze komórkowym. Kluczową pozycję zajmują wśród nich „przypadkowe” zmiany zwane muctacjami. Decydujące znaczenie mają podobno mutacje w genach i chromosomach znajdujących się w komórkach rozrodczych, ponieważ zachodzące w nich zmiany mogą być przekazane potomstwu.

[2] „Mutacje (…) stanowią podstawę ewolucji” — czytamy w The World Book

Encyclopedia.*przyp.1 Również paleontolog Steven Stanley nazwał mutacje „materiałem

wyjściowym” ewolucji *przyp.2, a genetyk Peo Koller oświadczył, że mutacje „są niezbędne dla

postępu ewolucyjnego”.*przyp.3

[2] Aby jednak nastąpiła ewolucja, nie wystarczy jakakolwiek mutacja. Robert Jastrow mówi o

potrzebie „powolnego nagromadzania się mutacji korzystnych”.*przyp.4 Carl Sagan zaś oświadczył: „Mutacje — nagłe zmiany właściwości dziedzicznych — są przekazywane następnym pokoleniom. Są materiałem wyjściowym ewolucji. Pod wpływem warunków otoczenia odbywa się selekcja tych nielicznych mutacji, które zwiększają szanse przetrwania, dzięki czemu, w następstwie szeregu powolnych przemian, jedna forma życia przechodzi w

drugą i tak powstaje nowy gatunek”.*przyp.5

Czy zatrudnilibyśmy rzemieślnika, który znany jest z tego, że na jedną dobrze wykonaną pracę tysiące wykonuje źle?

[4] Twierdzi się też, że mutacje mogą być kluczem do raptownych zmian, o których jest mowa w teorii „nieciągłych stanów równowagi”. John Gliedman tak się wypowiedział w czasopiśmie Science Digest: „Rewizjoniści wśród ewolucjonistów uważają, że mutacje w kluczowych genach regulacyjnych mogą być owymi genetycznymi młotami pneumatycznymi, których wymaga głoszona przez nich teoria skoków kwantowych”. Tymczasem zoolog brytyjski Colin

Patterson oświadczył: „Można puścić wodze najróżniejszym spekulacjom. Nic nam nie

wiadomo o tych nadrzędnych genach regulacyjnych”.*przyp.6 Niezależnie jednak od takich rozważań, powszechnie przyjmuje się, że mutacje, które rzekomo mają związek z ewolucją, to drobne przypadkowe zmiany, kumulujące się przez dłuższy czas.

„Mutacje (…) stanowią podstawę ewolucji”

[5] Jak dochodzi do mutacji? Istnieje pogląd, że większość z nich występuje w normalnym procesie rozmnażania się komórki. Stwierdzono jednak eksperymentalnie, że można je również wywołać czynnikami zewnętrznymi, takimi lak promieniowanie czy związki chemiczne. Jak często się zdarzają? Reprodukcja materiału genetycznego w komórce jest procesem niezwykle ustabilizowanym. W stosunku do liczby podziału komórek w żywym organizmie mutacje zachodzą bardzo rzadko. Według Encyclopedia Americana reprodukowanie się „łańcuchów DNA składających się na gen jest zadziwiająco dokładne. Błędna replikacja, czyli zmienione

kopiowanie zdarza się rzadko”.*przyp.7

Pożyteczne czy szkodliwe?

Czy pojechalibyśmy samochodem, którego kierowca podejmuje tysiące nieprawidłowych decyzji na jedną prawidłową?

[6] Jeżeli korzystne mutacje są podstawą ewolucji, to nasuwa się pytanie, jak często bywają one korzystne? Ewolucjoniści są co do tego wyjątkowo zgodni. Na przykład Carl Sagan oświadczył:

„Większość z nich jest szkodliwa lub powoduje śmierć”.*przyp.8 Peo Koller powiedział: „Mutacjesą dla nosiciela zmutowanego genu w ogromnej większości szkodliwe. Z przeprowadzonych doświadczeń wynika, że na każdą korzystną, czyli pożyteczną mutację przypada wiele tysięcy

mutacji szkodliwych”.*przyp.9

Mutacje można przyrównać do „wypadków” w mechanizmie genetycznym. Następstwem wypadków są jednak szkody, a nie ulepszenia

[7] Pomijając wszelkie mutacje „neutralne”, te szkodliwe przeważają swą liczebnością mutacje przypuszczalnie korzystne w stosunku jednego do tysięcy. „Takich wyników należy się spodziewać po przypadkowych zmianach zachodzących w każdej skomplikowanej

strukturze” — czytamy w Encyclopœdia Britannica.*przyp.10 Dlatego setki chorób

uwarunkowanych genetycznie przypisuje się mutacjom.*przyp.11

[8] Ponieważ mutacje są z reguły niekorzystne, w Encyclopedia Americana przyznano: „Fakt, iż większość mutacji jest dla organizmu szkodliwa, jakoś trudno pogodzić z poglądem, jakoby mutacje były materiałem wyjściowym dla ewolucji. Prawdę mówiąc mutanty przedstawiane wpodręcznikach biologii to zbiór zniekształceń i potworkowatości, sama zaś mutacja zdaje się

być procesem destruktywnym, a nie konstruktywnym”.*przyp.12 Gdy dochodziło do konkurencji między owadami zmutowanymi a normalnymi, wynik był zawsze taki sam. G.Ledyard Stebbins

napisał: „Po większej czy mniejszej liczbie pokoleń mutanty były eliminowane”.*przyp.13 Nie mogły skutecznie współzawodniczyć, ponieważ nie były lepsze, tylko zdegenerowane i upośledzone.

Czy dalibyśmy się operować chirurgowi, który by wykonywał tysiące błędnych ruchów na jeden dobry?

[9] W książce The Wellsprings of Life (Źródła życia) autor szeregu publikacji naukowych Isaac Asimov przyznał: „Mutacje są najczęściej szkodliwe”. Potem wszakże zapewnił: „Na dalszą metę jednak mutacje niewątpliwie torują drogę ewolucji zarówno w plaszczyźnie poziomej,

jak i pionowej”.*przyp.14 Czyżby? Czy jakikolwiek proces, który w 999 wypadkach na 1000 jest szkodliwy, można uznać za korzystny? Czy ktoś, kto chce zbudować dom, zatrudni rzemieślnika, który znany jest z tego, że na jedną dobrze wykonaną pracę tysiące wykonuje źle? Czy ktoś zdecyduje się pojechać samochodem, którego kierowca podejmuje tysiące nieprawidłowych decyzjina jedną prawidłową? Kto chciałby być operowany przez chirurga, który by wykonywał tysiące błędnych ruchów na jeden dobry?

„Mutacja zdaje się być procesem destruktywnym, a nie konstruktywnym”

[10] Genetyk Theodosius Dobzhansky powiedział kiedyś: „Trudno się spodziewać, żeby jakieś precyzyjne urządzenie zostało ulepszone przez przypadkową, niespodziewaną zmianę. Wepchnięcie kija w mechanizm zegarka czy aparaturę radioodbiornika rzadko kiedy poprawi

jego działanie”.*przyp.15 Warto się zastanowić, czy rozsądne jest mniemanie, że wszystkie zadziwiająco złożone komórki, narządy, kończyny oraz procesy zachodzące w żywych organizmachzostały ukształtowane w wyniku działania destrukcyjnego.

Czy w wyniku mutacji powstaje coś nowego?

Dobzhansky: „Wepchnięcie kija w (…) aparaturę radioodbiornika rzadko kiedy poprawi jego działanie”

[11] Nawet gdyby wszystkie mutacje były korzystne, czy w ich wyniku mogłoby powstać coś nowego? Nie, nie mogłoby. Mutacja może jedynie spowodować zmianę już istniejącej cechy. Powstają wtedy odmiany, a nie coś nowego.

[12] The World Book Encyclopedia podaje przykład, co może zdziałać korzystna mutacja: „Roślina rosnąca w suchym klimacie mogłaby mieć zmutowany gen, który powoduje wyrastanie większych i silniejszych korzeni. Miałaby wtedy większe szanse utrzymania się przy życiu niż

inne rośliny z tego gatunku, ponieważ jej korzenie mogłyby pobierać więcej wody”.*przyp.16 Czy jednak pojawiłoby się coś nowego? Nie, byłaby to ciągle ta sama roślina. Nie przekształciłaby się w nic innego.

[13] W wyniku mutacji może się zmienić kolor albo struktura czyichś włosów. Ale włosy zawsze będą włosami. Nigdy nie przekształcą się w pióra. W następstwie mutacji może ulec zmianom ludzka ręka. Palce mogą przybrać nienaturalny wygląd. Czasami ktoś ma dłoń o sześciu palcach czyjakoś inaczej zdeformowaną. Ale w dalszym ciągu jest to ręka. Nigdy nie przekształci się w coś innego. Nie pojawia się nic nowego i nigdy do tego nie dojdzie.

Doświadczenia z muszkami owocowymi[14] Rzadko kiedy przeprowadzono tyle doświadczeń nad mutacjami, co z pospolitą muszką owocową Drosophila melanogaster. Od początku XX wieku uczeni poddawali miliony tych muszek działaniu promieni rentgenowskich. Zwiększali w ten sposób częstość pojawiania się mutacji ponad stokrotnie.

Doświadczenia z muszkami owocowymi doprowadziły do powstania wielu zniekształconych mutantów, zawsze jednak były to tylko muszki owocowe

[15] Na co wskazują wyniki doświadczeń prowadzonych przez kilkadziesiąt lat? T.Dobzhansky tak je opisuje: „Wyraźne mutanty muszki owocowej, z którymi przeprowadzono tyle klasycznych badań genetycznych, są niemal bez wyjątku słabsze od dziko żyjących, jeśli chodzi o zdolność

utrzymania się przy życiu, plodność bądź długowieczność”.*przyp.17 Potwierdziło się też, że mutacje nigdy nie doprowadzają do powstania czegoś nowego. U muszek owocowych pojawiły się zniekształcenia skrzydeł, odnóży, tułowia i inne, zawsze jednak były to tylko muszki owocowe. Po szeregu pokoleń wśród zmutowanych muszek zaczęły się znowu pojawiać normalne. Gdyby je pozostawić w ich naturalnym środowisku, słabsze od nich mutanty zostałyby w końcu wyeliminowane, dzięki czemu muszka owocowa pozostałaby w takim kształcie, w jakim istniała pierwotnie.

„Gdyby nawet jeden okaz przeszedł 1000 mutacji, to i tak nie powstałby nowy gatunek”

[16] Nosiciel informacji genetycznej, DNA, ma zadziwiającą zdolność samoczynnego usuwania uszkodzeń genetycznych. Służy to zachowaniu odrębności gatunkowej organizmu, dla którego jest zakodowany. Z Scientific American dowiadujemy się, że „życie każdego organizmu i jego ciągłość z pokolenia na pokolenie” utrzymują „enzymy, które bezustannie naprawiają” uszkodzenia genetyczne. Dalej powiedziano w tym czasopiśmie: „W szczególnych wypadkach znaczniejsze uszkodzenie cząsteczek DNA może wywołać reakcję awaryjną, a wtedy

wytwarzane są większe ilości enzymów uczestniczących w procesach napraw”.*przyp.18

[17] Dlatego w książce Darwin Retried (Wznawianie Darwina) autor tak pisze o znanym, już nieżyjącym genetyku Richardzie Goldschmidcie: „Po wieloletnich obserwacjach mutacji u muszek owocowych Goldschmidt wpadł w rozpacz. Ubolewał, iż zmiany były tak beznadziejnie nikłe, że gdyby nawet jeden okaz przeszedł 1000 mutacji, to i tak nie powstałby

nowy gatunek”.*przyp.19

Krępak brzozowy

Inaczej ubarwiony krępak brzozowy nie jest rezultatem ewolucji, tylko odmianą formy podstawowej

[18] W literaturze ewolucjonistycznej często jest mowa o żyjącym w Anglii krępaku brzozowym jako o współczesnym przykładzie procesu ewolucyjnego. W The International Wildlife Encyclopedia czytamy: „Jest to najbardziej uderzająca przemiana ewolucyjna, jaką człowiek

kiedykolwiek oglądał”.*przyp.20 Jastrow przypomniał w swej ksiażce Red Giants and White Dwarfs (Czerwone olbrzymy i białe karły), że Darwin nie był w stanie pokazać ewolucji nawet jednego gatunku, po czym napisał: „Gdyby o tym wiedział, miałby do dyspozycji dowód,

którego potrzebował. Był to niezwykle rzadki wypadek”.*przyp.21 Oczywiście miał tu na myśli krępaka brzozowego.

„Jako dowód istnienia ewolucji w ogóle się [to] nie liczy”

[19] A co się właściwie stało z tym krępakiem brzozowym? Z początku jaśniejsza odmiana tego motyla była bardziej rozpowszechniona niż ciemniejsza. Jaśniejsza odmiana bardziej zlewała się pod względem barwy z pniami drzew o jaśniejszej korze i z tego powodu była lepiej zabezpieczona przed ptakami. Potem jednak wskutek wieloletniego zanieczyszczenia środowiska w okręgach przemysłowych pnie drzew ściemniały. Odtąd jaśniejsze zabarwienie ćmy zaczęło działać na jej niekorzyść, ponieważ ptaki mogły ją łatwiej dostrzec i schwytać. Ciemniejsza odmiana krępaka brzozowego, uznana za mutanta, miała większe szanse utrzymania się przy życiu, ponieważ ptakomtrudniej było zauważyć ją na pokrytych sadzą drzewach. Ciemniejsza odmiana bardzo szybko stała się dominującą.

[20] Czy jednak z krępaka brzozowego rozwinął się inny gatunek owadów? Nie, w dalszym ciągu był dokładnie tym samym krępakiem brzozowym, tyle że inaczej ubarwionym. Dlatego w angielskim czasopiśmie medycznym On Call próbę wykorzystania tego przykładu do udowodnieniasłuszności ewolucjonizmu nazwano „osławioną”. Czytamy tam: „Jest to co prawda świetny przykład funkcji maskowania się, ale ponieważ od początku do końca mamy do czynienia z motylem i nie powstaje żaden nowy gatunek, więc jako dowód istnienia ewolucji w ogóle się

nie liczy”.*przyp.22

Mutacje są potwierdzeniem formuły, że istoty żywe rozmnażają się tylko „według swego rodzaju”

[21] Błędne twierdzenie, jakoby krępak brzozowy ulegał przemianom ewolucyjnym, przypomina szereg innych teorii. Na przykład twierdzi się, że gdy niektóre drobnoustroje uodporniają się na antybiotyki, to ma miejsce ewolucja. Jednakże te uodpornione bakterie są w dalszym ciągu bakteriami tego samego typu — nie rozwija się z nich nic innego. Przyznaje się też, że nie musi tu chodzić o zmianę w następstwie mutacji, gdyż niektóre drobnoustroje mogły już być odporne od samego początku. Gdy odporne się rozmnażają i stają się formą dominującą, pozostałe giną w wyniku działania leków. W książce Evolution From Space (Ewolucja z kosmosu) powiedziano w związku z tym: „Jest jednak rzeczą wątpliwą, czy w tych wypadkach miało miejsce cokolwiek

innego oprócz selekcji już istniejących genów”.*przyp.23

[22] To samo można powiedzieć o niektórych owadach odpornych na trucizny, których przeciwko

nim użyto. Trucizny te albo zabijały owady, albo były nieskuteczne. Zabite owady nie mogły już wykształcić odporności, bo były martwe. Przeżycie pozostałych mogło oznaczać, że od samego początku były odporne. Taka odporność jest cechą dziedziczną, którą jedne owady mają, a drugie nie. W każdym razie owady pozostawały owadami. Nie przekształcały się w coś innego.

„Według swego rodzaju”

„Próby hodowlane zdają się (…) przeczyć ewolucji, zamiast ją popierać”

W rodzinie psów jest wiele odmian, ale zawsze sa to tylko psy

[23] Mutacje są jeszcze jednym potwierdzeniem podstawowej formuły podanej w rozdziale 1 KsięgiRodzaju: Istoty żywe rozmnażają się tylko „według swego rodzaju”. Jest tak dlatego, że kod genetyczny uniemożliwia roślinie lub zwierzęciu zbytnie oddalenie się od normy. Jest co prawda możliwa wieka różnorodność (jaką na przykład widać wśród ludzi albo kotów i psów), ale nie aż tak daleko idąca, żeby jeden żywy organizm przekształcał się w drugi. Potwierdzają to wszystkie dotąd przeprowadzone eksperymenty z mutacjami. Poświadcza to też prawdziwość głównej zasady biogenezy, że wszystkie żywe istoty pochodzą tyko od istot żywych, a organizm rodzicielski i jego potomstwo są tego samego „rodząju”.

„Z pokolenia na pokolenie świnie pozostają świniami, a dęby — dębami”

[24] Potwierdzają to również doświadczenia hodowlane. Uczeni próbowali bezustannie zmieniać różne zwierzęta i rośliny przez krzyżowanie. Chcieli sprawdzić, czy z biegiem czasu uda się rozwinąć nowe formy życia. I co z tego wynikło? W czasopiśmie On Call napisano na ten temat: „Hodowcy zazwyczaj przekonują się, że po kilku pokoleniach osiąga się pewne optimum, po którym dalsze udoskonalenie jest już niemożliwe, i że nie powstaje żaden nowy gatunek (…)

Próby hodowlane zdają się zatem przeczyć ewolucji, zamiast ją popierać”.*przyp.24

[25] W zasadzie to samo powiedziano w czasopiśmie Science: „Gatunki rzeczywiście mają zdolność ulegania pewnym drobnym zmianom, jeśli chodzi o cechy fizyczne i inne, ale ta zdolność jest ograniczona i na dalszą metę uwidacznia się to w oscylacji wokół pewnej średniej

[przeciętnej]”.*przyp.25 Tak więc istoty żywe nie dziedziczą zdolności do ustawicznych zmian, tylko stabilność i ograniczoność w zakresie tworzenia odmian.

Mutacjami „nie da się wy-tłumaczyć całej ewolucji”

W rodzinie ludzkiej istnieje wielkie zróżnicowanie, ale ludzie mogą się rozmnażać tylko „według swego rodzaju”

[26] Dlatego w książce Molecules to Living Cells (Cząsteczki żywej komórki) znajdujemy następującą wypowiedź: „Po niezliczonych cyklach reprodukcyjnych, komórki marchwi czy mysiej wątroby niezmiennie zachowują swą tożsamość tkankową i przynależność do

określonego organizmu”.*przyp.26 W książce Symbiosis in Cell Evolution (Symbioza w ewolucji

komórki) czytamy: „Wszelkie życie (…) powiela się z niewiarogodną dokładnością”.*przyp.27 Również w czasopiśmie Scientific American zaznaczono: „Żywe istoty są ogromnie zróżnicowane, ale ich postać jest w obrębie określonej linii rodowodowej zadziwiająco

niezmienna: z pokolenia na pokolenie świnie pozostają świniamia a deby — dębami”.*przyp.28 Pewien uczony tak to skomentował: „Na krzewach róż zawsze kwitną róże, nigdy kamelie. Kozyrodzą koźlęta, nigdy jagnięta”. Na koniec napisał, że mutacjami „nie da się wytłumaczyć całej

ewolucji — skąd się wzięły ryby, gady, ptaki i ssaki”.*przyp.29

„Odnoszę wrażenie, że jest to logika czlowieka chorego umysłowo, i myślę, że chyba stać nas na coś lepszego”

[27] W swoim pierwotnym poglądzie na ewolucję, Darwin dał się zasugerować zróżnicowaniu w obrębie gatunku. Podczas pobytu na wyspach Galapagos obserwował on ptaki, zwane łuszczakami. Należały do tego samego gatunku, co ich formy rodzicielskie na kontynencie południowoamerykańskim, skąd najprawdopodobniej przywędrowały. Wykazywały jednak dziwne różnice, między innymi pod względem kształtu dzioba. Darwin uznał to za przejaw postępującej ewolucji. W rzeczywistości zaś był to tylko kolejny przykład istnienia odmian w obrębie gatunku, możliwych dzięki strukturze genetycznej żywych stworzeń. Łuszczaki pozostały łuszczakami. Nie przekształcały się w nic innego i nigdy się nie przekształciły.

[28] Tak więc wypowiedź z Księgi Rodzaju jest najzupełniej zgodna z faktami naukowymi. Wysianenasiona wydadzą plon tylko „według swego rodzaju” — można więc obsiać ogród z pełnym

zaufaniem w niezawodność tego prawa. Gdy koty rodzą młode, są to zawsze koty. Gdy ludzie zostają rodzicami, ich dzieci zawsze są ludźmi. Wprawdzie występują różnice w kolorze, rozmiarach albo wyglądzie, ale zawsze w granicach danego gatunku. Czy ktoś widział, żeby było inaczej? Nikt.

Nie stanowią podstawy ewolucji

Łuszczaki, które Darwin obserwował na wyspach Galapagos, pozostały łuszczakami; były to wiec odmiany, a nie przykłady ewolucji

[29] Wniosek jest oczywisty. Przypadkowe zmiany genetyczne, bez względu na to, jak często zachodzą, nie mogą spowodować przejścia jednej formy życia w drugą. Francuski biolog Jean Rostand powiedział kiedyś: „Nijak nie mogę się zmusić do tego, by uwierzyć, że te ‘potknięcia’ dziedziczności — nawet przy wspóldziałaniu doboru naturalnego i założeniu, iż ewolucja różnych form życia trwała niezmiernie długo — były w stanie doprowadzić do ukształtowania się całego świata z jego rozrzutną różnorodnością i wymyślnością oraz widocznymi w nim zdumiewającymi

‘przystosowaniami’ ”.*przyp.30

[30] Podobnie wypowiedział się o roli przypisywanej mutacjom genetyk C.H.Waddington: „Można by to z grubsza przyrównać do następującej teorii: Jeśli wziąć 14 sensownych wierszy jakiegoś tekstu w języku angielskim i potem zmieniać go po jednej literze, dbając tylko o zachowanie jakiego takiego sensu, to w końcu powstanie z tego sonet Szekspira (…) Odnoszę wrażenie, że jest to logika człowieka chorego umysłowo, i myślę, że chyba stać nas na coś

lepszego”.*przyp.31

[31] Sprawa przedstawia się tak, jak to wyjaśnił profesor John Moore: „Po skrupulatnych badaniach i analizach trzeba wyraźnie powiedzieć, że każde dogmatyczne twierdzenie (…), jakoby mutacje genowe były materiałem wyjściowym dla procesu ewolucyjnego związanego z

doborem naturalnym, jest zwykłą bajką”.*przyp.32

Co jest zgodne z faktami?

Po przeczytaniu poprzednich rozdziałów należałoby się zastanowić: Co jest zgodne z faktami — ewolucja czy stwarzanie? W poniższych szpaltach przedstawiono założenia modelu ewolucyjnego, modelu stwórczego oraz konkretne fakty, widoczne w otaczającym nas świecie.

Logiczny wniosek

Czy porównanie konkretnych faktów, eidocznych w otaczającym nas świecie, z modelem ewolucyjnym oraz modelem zakładajacym stwarzanie, nie wskazuje wyraźnie, który model

odpowiada faktom, a który nie? Dowody z otaczającego nas świata istot żywych oraz świadectwo form kopalnych o życiu w dawnych czasach zgodnie prowadzi do wniosku: Życie zostało stworzone; nie jest wytworem ewolucji.

Życie nie zaczęło się w jakimś nieznanym pierwotnym „bulionie”. Ludzkość nie pochodzi od małpokształtnych przodków. Wprost przeciwnie, zostało stworzone całe mnóstwo żywych przedstawicieli różniących się rodzin. Każda z nich mogła się rozmnażać w najrozmaitszych odmianach w obrębie swego „rodzaju”, nie mogła jednak przekroczyć granicy dzielącej odrębne gatunki. Granicę tę, jak to wyraźnie widać u istot żywych, wyznacza bezpłodność. Natomiast różnicę pomiędzy gatunkami zabezpiecza specyficzny dla każdego gatunku mechanizm genetyczny.

Co prawda, o istnieniu Stwórcy nie świadczą jedynie fakty, zgodne z modelem zakładającym stwarzanie. Zastanawia zdumiewające planowanie i złożoność, które widać tak na Ziemi, jak i w całym wszechświecie. Również ta okoliczność potwierdza istnienie Najwyższej Inteligencji. W kilku następnych rozdziałach skupimy uwagę chociaż na niektórych takich cudach, poczynając od imponującego wszechświata aż po skomplikowane struktury mikrokosmosu.

Jak powstało życie — rozdział 9

Nasz imponujący wszechświat

Wiedza o wszechświecie, którą człowiek dzisiaj zdobywa, „wprawia go w oszołomienie”

OD TYSIĘCY lat ludzie podziwiają rozgwieżdżone niebo. W bezchmurną noc przepiękne gwiazdylśnią niby klejnoty na tle mrocznej przestrzeni kosmicznej. Księżycowa poświata nadaje Ziemi swoisty urok.

[2] Kto się zastanowi nad takim widokiem, nieraz zadaje sobie pytanie: „Co też tam jest w tej przestrzeni kosmicznej? Jak ona jest zorganizowana? Czy można ustalić, jak się to wszystko zaczęło?” Odpowiedzi na te pytania zapewne pomogłyby nam dociec, po co istnieje Ziemia i życie na niej oraz co może nam przynieść przyszłość.

[3] Przed wiekami panował pogląd, że wszechświat składa się z kilku tysięcy gwiazd widocznych gołym okiem. Obecnie uczeni, którzy dysponują doskonałymi przyrządami do obserwacji nieba, wiedzą, że jest ich o wiele więcej. Dawniej nikt nie potrafił sobie wyobrazić, jak imponujące jest to,co się teraz przedstawia oczom obserwatora. Ogrom i złożoność tego wszystkiego przechodzi ludzkie pojęcie. Według czasopisma National Geographic wiedza o wszechświecie, którą człowiek

dzisiaj zdobywa, „wprawia go w oszołomie”.*przyp.1

W obrębie Drogi Mlecznej znajduje się ponad 100 miliardów gwiazd

Imponujące rozmiary

[4] Astronomowie, którzy w minionych wiekach badali niebo przez ówczesne teleskopy, zauważyli szereg niewyraźnych obiektów przypominających obłoki. Przypuszczali, że są to jakieś niezbyt dalekie mgławice gazowe. Jednakźe w latach dwudziestych naszego stulecia, kiedy zaczęto się posługiwać większymi i doskonalszymi teleskopami, te „mgławice” okazały się czymś, co swym ogromem i znaczeniem przechodzi wszelkie wyobrażenie: były to galaktyki.

Nasz Układ Słoneczny (na zdjęciu ujęty w ramkę) wydaje sie maleńki w porównaniu z Droga Mleczną

[5] Galaktyka jest to rozległe, krążące wokół centralnego jądra zbiorowisko gwiazd, gazów i innej materii. Galaktyki są też nazywane wyspami wszechświata, poniewaź każda z nich jest jakby małym wszechświatem. Weźmy na przykład Drogę Mleczną, Galaktykę, w której żyjemy. Część tej Galaktyki stanowi nasz Układ Słoneczny, to znaczy Słońce, Ziemia i inne planety z ich księżycami. Jest to jednak zaledwie maleńka cząstka, ponieważ w obrębie tej Drogi Mlecznej znajduje się ponad100 miliardów gwiazd! Zdaniem niektórych uczonych jest ich co nąjmniej 200 do 400 miliardów. Jeden z redaktorów naukowych pewnego czasopisma napisał nawet: „W naszej Galaktyce może

być 5 do 10 bilionów gwiazd”.*przyp.2

[6] Średnica naszej Galaktyki jest tak olbrzymia, że przebycie jej z prędkością światła (299 793 kilometry na sekunalę) trwałoby 100 tysięcy lat! Ile to kilometrów? Ponieważ światło przemierza wciągu roku około 10 bilionów (10 000 000 000 000) kilometrów, więc chcąc otrzymać odpowiedź, trzeba pomnożyć tę wartość przez 100 000: Nasza Droga Mleczna ma średnicę około 1 tryliona kilometrów (1000 000 000 000 000 000)! Średnią odległość pomiędzy gwiazdami w obrębie Galaktyki ocenia się mniej więcej na 6 lat świetlnych, to znaczy na jakieś 60 bilionów kilometrów.

Mgławica Andromedy — galaktyka podobna do naszej Mogi Mlecznej — jest tylko drobną cząstką imponujacego wszechświata, w którym znajduje sie podobno około 100 miliardów galaktyk

[7] Takie rozmiary i odległości są dla ludzi wprost niepojęte. A przecież nasza Galaktyka to dopiero początek tego, co się znajduje we wszechświecie. Jest coś jeszcze bardziej niepojętego: Odkryto już

tyle gajaktyk, że można powiedzieć, iż „są tak pospolite, jak źdźbła trawy na łące”.*przyp.3 We wszechświecie dostępnym naszym obserwacjom jest około 10 miliardów galaktyk! Jest ich jednak owiele więcej poza zasięgiem współczesnych teleskopów. Niektórzy astronomowie oceniają, że we wszechświecie jest 100 miliardów galaktyk, a każda z nich może się składać z setek miliardów gwiazd!

Gromady galaktyk

[8] Ale to jeszcze nie wszystko: Te imponujące galaktyki nie są chaotycznie rozrzucone po wszechświecie. Zazwyczaj są skupione jak jagody kiści winogron w określonych zbiorowiskach, zwanych gromadami. Dotychczas zaobserwowano i sfotografowano tysiące takich gromad galaktyk.

Galaktyki są skupione w gromady, jak jagody kiści winogron

[9] Niektóre gromady liczą stosunkowo mało galaktyk. Na przykład nasza Droga Mleczna należy dogromady złożonej z około 20 galaktyk. W obrębie tej Grupy Lokalnej znajduje się jedna „sąsiednia”galaktyka, którą w pogodną noc można zobaczyć gołym okiem. Jest to Mgławica Andromedy. Ma kształt spiralny, podobny do naszej Drogi Mlecznej.

[10] Inne gromady galaktyk składają się z dziesiątków, a może setek czy nawet tysięcy galaktyk. Jaksię ocenia, jedna z takich gromad liczy około 10 000 galaktyk! Odjegłości pomiędzy galaktykami wobrębie gromady mogą wynosić około miliona lat świetlnych. Z kolei odległość jednej gromady od drugiej może być setki razy większa. Z niektórych oznak wynika nawet, źe gromady galaktyk skupiają się w gromady gromad (nazywane też „supergromadami”) jak kiście winogron na winorośli. Cóż to za kolosalne rozmiary i olśniewające zorganizowanie!

Podobne zorganizowanie

Wszechświat „podlega ściśle określonym prawom”

[11] Wracając do naszego Układu Słonecznego, napotykamy w nim jeszcze inny przejaw wspaniałego zorganizowania. Słońce, które jest gwiazdą średniej wielkości, stanowi „jądro”, wokół którego po precyzyjnie wyznaczonych orbitach krąży Ziemia i inne planety ze swymi księżycami. Rok w rok krążą z taką matematyczną precyzją, że astronomowie mogą dokładnie przewidzieć, gdzie się one znajdą w dowolnej chwili w przyszłości.

[12] Taką samą precyzję dostrzegamy w nieskończenie małym świecie atomów. Porządek panujący w atomie jest swego rodzaju cudem — przypomina porządek w Układzie Słonecznym. Jego jądro stanowią cząstki zwane protonami i neutronami, wokół których krążą po orbitach maleńkie elektrony. Z takich cegiełek zbudowana jest cała materia. Poszczególne substancje różnią się liczbą protonów i neutronów w jądrze oraz liczbą i rozmieszczeniem krążących wokół niego elektronów. Ten porządek jest idealny, ponieważ wszystkie pierwiastki, z których się składa materia, można dokładnie uszeregować według ich liczby porządkowej.

O czym świadczy to zorganizowanie?

Planety naszego Układu Słonecznego krążą wokół Słońca po precyzyjnie wyznaczonych orbitach

[13] Jak już zauważyliśmy, rozmiary wszechświata są naprawdę imponujące. To samo można powiedzieć o jego zdumiewającym uporządkowaniu. Cechą charakterystyczną wszechświata — od rzeczy nieskończenie wielkich do nieskończenie małych, od gromad galaktyk do atomów — jest wspaniałe zorganizowanie. W czaropiśmie Discover powiedziano: „Istniejący w nim porządek nas zaskakuje. Nasi kosmolodzy i fizycy znajdują coraz to nowe, zadziwiające przejawy porządku. (…) Zawsze uważaliśmy to za coś niepojętego, a i teraz pozwalamy sobie mówić o

całym wszechświecie jako o cudzie”.*przyp.4 Ta uporządkowana struktura znajduje odbicie nawet w wyrazie często używanym w astronomii do określenia wszechświata — „kosmos”. W pewnym słowniku tak zdefiniowano jego znaczenie: „porządek (…) wszechświat pojęty jako system

uporządkowany i harmonijny, przeciwieństwo chaosu”.*przyp.5

[14] Były astronauta John Glenn zwrócił uwagę na „ład panujący w całym otaczającym nas wszechświecie” oraz na to, że galaktyki „wszystkie poruszają się po wyznaczonych orbitach w określonym stosunku wzajemnym”. W związku z tym zapytał: „Czy to wszystko jest tylko dziełem przypadku? Czy rój dryfujących różności nagle zaczął samorzutnie krążyć po tych orbitach?” Jaki wniosek z tego wyciągnął? „Nie sposób w to uwierzyć. (…) Jakaś Moc

wprowadziła wszystko na orbity i dba o to, aby na nich pozostało”.*przyp.6

Porządek panujący w atomie przypomina porządek w Układzie Słonecznym

[15] Wszechświat jest tak precyzyjnie zorganizowany, że człowiek może wykorzystywać układ ciał niebieskich jako podstawę do pomiaru czasu. Jednakże nie ulega wątpliwości, że każdy sprawnie funkcjonujący zegarek jest dziełem metodycznie myślącego twórcy. Zdolność produktywnego myślenia i konstruowania posiadają tylko osoby inteligentne. Co wobec tego powiedzieć o znaczniebardziej złożonej strukturze i współzależności widocznej w całym wszechświecie? Czy to nie świadczy o istnieniu konstruktora, twórcy, umysłu, a więc inteligencji? Czy są jakieś powody, aby przypuszczać, że inteligencja może istnieć niezależnie od osobowości?

Naukowcy „znajdują coraz to nowe, zadziwiające przejawy porządku”

[16] Nie sposób tego ominąć: wspaniałe zorganizowanie wymaga wspaniałego organizatora. Z doświadczenia wiemy, że coś zorganizowanego nigdy nie powstaje samo przez się, przypadkiem. Całe nasze doświadczenie życiowe uczy raczej, że wszystko, co jest zorganizowane, musi mieć organizatora. Każda maszyna i każdy komputer ma konstruktora, każdy budynek — architekta, a nawet każdy ołówek i każda kartka papieru — producenta. Sam rozsądek podpowiada, że o wiele bardziej złożona i imponująca organizacja widoczna we wszechświecie też musi mieć organizatora.

Prawo wymaga prawodawcy

Precyzyjny mechanizm zegarka jest dziełem inteligentnego twórcy. Czy znacznie większą precyzję,widoczną w całym wszechświecie, nie powinno się przypisać wyższemu inteligentnemu twórcy?

[17] Ponadto całym wszechświatem — począwszy od atomów, a na galaktykach skończywszy — rządzą określone prawa fizyczne. Są na przykład prawa rządzące ciepłem, światłem, dźwiękiem i powszechnym ciążeniem. Fizyk Stephen W.Hawking napisał: „Im dokładniej badamy wszechświat, tym bardziej utwierdzamy się w przekonaniu, że nie ma w nim przypadkowości. Podlega ściśle określonym prawom, działającym w najrozmaitszych dziedzinach. Według wszelkiego prawdopodobieństwa istnieją jakieś jednoczące zasady, tak iż wszystkie prawa

wchodzą w skład jakiegoś prawa nadrzędnego”.*przyp.7

[18] Specjalista od budowy rakiet, Wernher von Braun, poszedł jeszcze dalej, gdy oświadczył: „Rządzące wszechświatem prawa naturalne są tak precyzyjne, że bez większych trudności można zbudować statek kosmiczny, który poleci na Księżyc, i obliczyć czas jego lotu z

dokładnością do ułamka sekundy. Ktoś musiał te prawa ustanowić”.*przyp.8 Uczeni, którzy chcąwysłać rakietę na orbitę okołoziemską lub okołoksiężycową, muszą uwzględnić te powszechne prawa, jeśli ich przedsięwzięcie ma się udać.

[19] Kiedy myślimy o prawach, uznajemy, że one pochodzą od jakiegoś rzeczywiście istniejącego prawodawcy. Znak drogowy „stop” świadczy o istnieniu jakiejś jednostki bądź grupy osób, które to prawo wydały. Jak się wobec tego przedstawia sprawa z powszechnymi prawami rządzącymi materialnym wszechświatem? Tak wspaniale sformułowane prawa bez wątpienia świadczą o istnieniu prawodawcy, odznacząjącego się najwyższą inteligencją.

Organizator i prawodawca

Chcąc wysłać rakietę na orbitę, trzeba uwzględnić prawa dynamiki i powszechnego ciążenia. Takie prawa musiał ustanowić jakiś prawodawca

[20] W czasopiśmie Science News, po zwróceniu uwagi na wszystkie tak wyraźnie widoczne we wszechświecie szczególne uwarunkowania, wynikające z rządzących nim praw, powiedziano: „Zastanowienie się nad tym wprawia kosmologów w zakłopotanie, ponieważ przypadkowe powstanie warunków, które są tak precyzyjnie do siebie nawzajem dopasowane, wydaje się mało prawdopodobne. Jedynym sposobem rozwiązania tego problemu jest założenie, że

wszystko zostało zaplanowane, i przypisanie tego Boskiej Opatrzności”.*przyp.9

Wspaniałe zorganizowanie wymaga wspaniałego organizatora

[21] Wiele osób, w tym również niejeden uczony, nie chce tego uznać. Inni są jednak gotowi ustąpić pod naporem dowodów, które wskazują na jedno — na inteligencję. Przyznają, że tak ogromne rozmiary, precyzja i prawa, z jakimi się spotykamy we wszechświecie, nie mogły się pojawić przypadkiem. Musi to być dziełem wyższego umysłu.

[22] Taki pogląd wyraził też jeden z pisarzy biblijnych, który powiedział o widzialnych niebiosach: „Podnieście oczy w górę i popatrzcie. Kto stworzył te rzeczy? Ten sam, który według liczby wywodzi ich poczet, wszystkie woła nawet po imieniu”. Jest znany jako „Stwórca niebios i ten Wspaniały, który je rozpostarł” (Izajasza 40:26; 42:5).

Źródło energii

Czy wybuchy bomb wzmacniają konstrukcję budynków?

[23] Istniejąca materia podlega powszechnie obowiązującym prawom. Skąd się jednak wzięta cała tamateria? Carl Sagan pisze w książce Cosmos: „U zarania tego wszechświata nie było ani galaktyk, ani gwiazd, ani planet, nie było też życia ani cywilizacji”. Przejście od owego stanu doobecnego wszechświata określa on jako „najbardziej imponującą przemianę materii i energii,

jaką można sobie wyobrazić”.*przyp.10

Bomba atomowa jest dowodem wzajemnego powiązania materii i energii

[24] Właśnie tu jest klucz do zrozumienia, jak mógł powstać wszechświat: Musiała mieć miejsce przemiana energii i materii. To wzajemne powiązanie zostało potwierdzone słynnym wzorem Einsteina E=mc2 (energia równa się iloczynowi masy i kwadratu prędkości światła). Z tego wzoru wyplywa między innymi wniosek, że materia może być wytworzona z energii, tak jak z materii można uzyskać ogromne ilości energii. Potwierdzeniem słuszności tego ostatniego jest bomba atomowa. Dlatego astrofizyk Josip Kleczek oświadczył: „Większość cząstek elementarnych, jeśli

nie wszystkie, można utworzyć przez materializację energii”.*przyp.11

[25] Istnieje więc naukowy dowód, że jakieś źródło niewyczerpanej energii dostarczyło surowca do stworzenia materialnego wszechświata. Wyżej przytoczony pisarz biblijny zaznaczył, że tym źródłem energii jest żyjąca, inteligentna osobowość, powiedział bowiem: „Dzięki obfitości dynamicznej energii — bo jest On także pełen żywotnej mocy — żadnej z nich [tych rzeczy, czyli ciał niebieskich] nie brak”. Tak więc o tym źródle nieograniczonej energii jest mowa w Biblii, gdy w Księdze Rodzaju 1:1 czytamy: „Na początku Bóg stworzył niebiosa i ziemię”.

Początek nie był chaotyczny

„Każdy dom ktoś buduje, lecz Tym, który zbudował wszystko, jest Bóg” (Hebrajczyków 3:4)

[26] Obecnie uczeni na ogół przyznają, że wszechświat miał początek. Jedna ze znanych teorii, którapróbuje go opisać, znana jest jako teoria Wielkiego Wybuchu: „Niemal wszystkie prowadzone ostatnio dyskusje nad powstaniem wszechświata są oparte na teorii Wielkiego Wybuchu” —

oświadczył Francis Crick.*przyp.12 R.Jastrow mówi o tej „eksplozji” kosmicznej, że właśnie wtedy

nastąpił „moment stworzenia”.*przyp.13 Astrofizyk John Gribbin przyznał jednak w czasopiśmie New Scientist, że choć uczeni „na ogól twierdzą, iż są w stanie ze szczegółami opisać”, co się zdarzyło po tym „momencie”, to przecież przyczyna wydarzeń w „chwili stworzenia pozostaje

tajemnicą”. Następnie dodał z zadumą: „Może jednak zdziałał to Bóg”.*przyp.14

„Przypadkowe powstanie warunków, które są tak precyzyjnie do siebie nawzajem dopasowane, wydaje się mało prawdopodobne”

[27] Niemniej większość uczonych nie chce przypisać tej „chwili” Bogu. Dlatego z reguły mówi się,że eksplozja spowodowała chaos niczym wybuch bomby jądrowej. Czy jednak taki wybuch prowadzi do lepszego zorganizowania? Czy od bomb, zrzucanych na miasta w czasie wojny, powstają wspaniale zaprojektowane budynki oraz ulice z poustawianymi znakami drogowymi i do tego jeszcze kodeks drogowy? Wręcz przeciwnie, takie wybuchy pozostawiają po sobie ruiny, nieład, chaos i zniszczenie. A gdy eksploduje broń jądrowa, dochodzi do totalnej zagłady, jaka w roku 1945 nawiedziła japońskie miasta Hirosimę i Nagasaki.

[28] Nie, nasz imponujący wszechświat z jego zdumiewającym porządkiem, budową i prawami nie mógł powstać w wyniku samej „eksplozji”. Tyko potężny organizator i prawodawca był w stanie tak pokierować ogromnymi siłami, żeby powstała znakomita organizacja i wspaniałe prawa. Tak, więc, dowody naukowe i rozsądek stanowczo potwierdzają biblijną wypowiedź: „Niebiosa oznajmiają chwałę Boga; o pracy Jego rąk opowiada przestworze” (Psalm 19:1).

[29] Biblia wyjaśnia więc kwestie, w których teoria ewolucji nie wypowiada się wyraźnie. Zamiast pozostawić nas w niepewności, kto doprowadził do powstania tego wszystkiego, Pismo Święte dajeprostą i zrozumiałą odpowiedź. Potwierdza spostrzeżenia naukowców, jak też nasze własne, że nic nie powstaje samo przez się. Chociaż nie byliśmy świadkami powstawania wszechświata, to jednak nie ulega wątpliwości, że musiał on mieć Mistrzowskiego Budowniczego, jak mówi Biblia: „Każdydom ktoś buduje, lecz Tym, który zbudował wszystko, jest Bóg” (Hebrajczyków 3:4).

Jak powstało życie — rozdział 10

Dowody, których dostarcza wyjątkowa planeta

„Ziemia to cud wszechświata, wyjątkowe ciało niebieskie”

NASZA planeta Ziemia jest prawdziwym cudem — rzadkim i pięknym klejnotem w przestrzeni kosmicznej. Astronauci powiedzieli, że widziane stamtąd jej błękitne niebo i białe obłoki „czynią z

niej niewątpliwie najatrakcyjniejszy obiekt, jaki mogli oglądać”.*przyp.1

[2] Jednakże jej piękno to jeszcze nie wszystko.„Ziemia jest największą ze wszystkich kosmologicznych zagadek naukowych, której, pomimo wszelkich wysiłków, nie potrafimy rozwiązać” — napisał Lewis Thomas w czasopiśmie Discover. „Dopiero teraz zaczynamy sobie stopniowo uświadamiać jej niezwykłość i wspaniałość; jest zachwycającym obiektem krążącym wokół Słońca, otulonym w błękitną atmosferę, wytwarzającym potrzebny mu tlen, zaopatrującym glebę w azot pobierany z powietrza i we własnym zakresie kształtującym

pogodę”.*przyp.2

[3] Ciekawy jest także następujący fakt: Ziemia jest w naszym Układzie Słonecznym jedyną planetą,

na której uczeni znaleźli życie. A jakże zdumiewająca jest różnorodność istot, które na niej żyją — mikroorganizmy, owady, rośliny, ryby, ptaki, ssaki i ludzie. Co więcej, Ziemia przypomina ogromnymagazyn, w którym znajduje się wszystko, czego potrzeba do podtrzymania tego życia. Całkiem słusznie powiedziano więc w książce The Earth (Ziemia), że „Ziemia to cud wszechświata,

wyjątkowe ciało niebieskie”.*przyp.3

[4] Żeby lepiej zrozumieć, jak niepowtarzalna jest Ziemia, wyobraźmy sobie, że znaleźliśmy się na jałowej pustyni, na której brak jakiegokolwiek życia. Nagle stajemy przed przepięknym domem. Jest w nim klimatyzacja, instalacja ogrzewcza, bieżąca woda i elektryczność. Lodówka i szafy są pełne żywności. W piwnicy jest opał i inne zapasy. Załóżmy teraz, że zapytamy kogoś, skąd się to wszystko wzięło na tej jałowej pustyni. Co byśmy sobie pomyśleli, gdyby nam odpowiedział: „To się tu znalazło całkiem przypadkowo”? Kto by w to uwierzył? Czy nie uznalibyśmy raczej za rzecz samo przez się zrozumiałą, że ów dom ktoś zaprojektował i zbudował?

Jeżeli każdy dom musi mieć architekta i budowniczego, to co powiedzieć o naszej bez porównania bardziej skomplikowanej i lepiej wyposażonej Ziemi?

[5] Na innych planetach, które badali uczeni, nie ma ani śladu życia. Ziemia natomiast tętni życiem, podtrzymywanym przez niezwykle złożone i współdziałające ze sobą w doskonałej równowadze systemy, zapewniające jej światło, powietrze, ciepło, wodę i pożywienie. Dostarcza dowodów, że została specjalnie stworzona, aby — niczym wspaniały dom — mogła wygodnie pomieścić żywe stworzenia. Logicznie rzecz biorąc, byłby tu na miejscu argument jednego z pisarzy biblijnych: „Każdy dom ktoś buduje, lecz Tym, który zbudował wszystko, jest Bóg”. Rzeczywiście, nieskończenie większy i zachwycający „dom” — nasza planeta Ziemia — potrzebował niezwykle inteligentnego architekta i budowniczego, Boga (Hebrajczyków 3:4).

[6] Im dokładniej uczeni badają Ziemię oraz istniejące na niej życie, tym wyraźniej uzmysławiają sobie, jak wspaniale jest ona zaprojektowana. W czasopiśmie Scientific American powiedziano z podziwem: „Gdy spoglądamy w przestrzeń kosmiczną i dostrzegamy tam mnóstwo przypadkowych zjawisk z dziedziny fizyki i astronomii, które wychodzą nam na pożytek, wtedy trudno się oprzeć wrażeniu, że wszechświat w pewnym sensie musiał się nas

spodziewać”.*przyp.4 Natomiast w czasopiśmie Science News przyznano: „Wydaje się mało prawdopodobne, żeby tak szczególne i ściśle określone warunki mogły zaistnieć przez

przypadek”.*przyp.5

Odpowiednia odległość od Słońca[7] Jednym z wielu ściśle określonych warunków istotnych dla życia jest ilość światła i ciepła, którą Ziemia otrzymuje od Słońca. Dociera do niej tylko drobny ułamek energii słonecznej. Ale akurat ta ilość jest potrzebna do podtrzymania życia. Ten idealny dopływ energii jest możliwy dzięki temu, że Ziemia znajduje się w odpowiedniej odległości od Słońca — średnio 149 600 000 km. Gdyby była znacznie bliżej lub dalej od Słońca, temperatury byłyby albo za wysokie, albo za niskie, żeby mogło na niej istnieć życie.

Prędkość Ziemi na orbicie utrzymuje ją we właściwej odległości od Słońca

[8] W czasie rocznego obiegu dokoła Słońca, Ziemia porusza się z prędkością około 107 000 kilometrów na godzinę. Właśnie ta prędkość jest odpowiednia, żeby zrównoważyć grawitacyjne oddziaływanie Słońca i utrzymać Ziemię we właściwej odległości od niego. Gdyby ta prędkość zmalała, Ziemia zostałaby przyciągnięta bliżej Słońca i z czasem stałaby się rozpaloną pustynią jak Merkury — planeta najbliższa Słońcu. Dzienne temperatury na Merkurym sięgają ponad 300°C. Gdyby natomiast prędkość Ziemi w jej ruchu po orbicie wokółsłonecznej wzrosła, oddaliłaby się odSłońca i stała lodowym pustkowiem jak planeta Pluton, której orbita jest najbardziej oddalona od Słońca. Temperatura na Plutonie wynosi około -180°C.

[9] Ponadto Ziemia nieustannie dokonuje co 24 godziny pełnego obrotu wokół swej osi. Zapewnia to regularne następstwo okresów światła i ciemności. Co by się stało, gdyby obrót Ziemi wokół osi trwał na przykład rok? Jedna strona Ziemi byłaby wtedy przez cały rok oświetlona przez Słońce. Potej stronie powstałaby zapewne pustynia, na której byłoby gorąco jak we wnętrzu rozpalonego pieca, podczas gdy druga strona, nie oświetlona przez Słońce, prawdopodobnie stałaby się lodowym pustkowiem. W tak skrajnych warunkach mogłyby w najlepszym razie istnieć tylko nieliczne żywe organizmy.

[10] Oś Ziemi jest odchylona pod kątem 23,5 stopnia od prostopadłej do plaszczyzny jej orbity. Gdyby ta oś nie była odchylona, nie byłoby zmian pór roku. Klimat byłby przez cały czas jednakowy. Choć nie uniemożliwiałoby to istnienia życia, to jednak nie byłoby ono tak urozmaicone. Ponadto w wielu rejonach drastycznie zmieniłyby się cykle plonowania. Gdyby zaś oś ziemska była bardziej odchylona, następowałyby po sobie niezwykle upalne okresy lata i nadzwyczaj mroźne zimy. Natomiast odchylenie o 23,5 stopnia umożliwia występowanie zachwycających pór roku z ich interesującą różnorodnością. Gdy w wielu rejonach Ziemi nastaje upajająca wiosna, wtedy krzewy i drzewa budzą się ze snu i rozkwitają przepiękne kwiaty; w czasie

cieplego lata można w rozmaity sposób spędzać czas na wolnym powietrzu; orzeźwiająca pora jesienna dostarcza przepięknych widoków liści, mieniących się najróżniejszymi kolorami, a potem nadchodzi zima w cudownej scenerii ośnieżonych gór, lasów i pól.

LatoJesień

Odchyleniu osi Ziemi zawdzięczamy zachwycające zmiany pór roku

Nasza zdumiewająca atmosfera[11] Nie mniej godna podziwu, a nawet zdumiewająca, jest atmosfera otaczająca Ziemię. Czegoś takiego nie ma żadna inna planeta w Układzie Słonecznym ani też nasz Księżyc. Dlatego astronaucimusieli nosić skafandry kosmiczne, żeby się utrzymać przy życiu. Tymczasem na Ziemi takie skafandry są niepotrzebne, ponieważ nasza atmosfera zawiera w odpowiednich proporcjach wszystkie gazy absolutnie konieczne do życia. Niektóre z nich są same w sobie zabójcze. Ponieważ jednak w powietrzu występują w bezpiecznych proporcjach, można je wdychać bez szkody dla zdrowia.

Bez tlenu ludzie i zwierzęta zginęliby w ciągu kilku minut

Niektóre gazy są same w sobie zabójcze, ale zmieszane z innymi w atmosferze podtrzymują życie

[12] Jednym z tych gazów jest tlen; stanowi 21% składu powietrza, którym oddychamy. Bez niego ludzie i zwierzęta zginęliby w ciągu kilku minut. Zbyt dużo tlenu byłoby jednak groźne dla naszegożycia. Dlaczego? Wdychany zbyt długo czysty tlen działa trująco. Poza tym im więcej tlenu, tym

łatwiej się wszystko pali. Gdyby w atmosferze było za dużo tlenu, wówczas materiały palne stałybysię wysoce łatwopalne. Szybko szerzyłyby się pożary i trudno byłoby je ugasić. Przezornie zatem tlen jest rozrzedzony innymi gazami, zwłaszcza azotem, który stanowi 78% atmosfery. Azot służy jednak nie tylko do rozrzedzania. Każdego dnia w czasie burz mają miejsce miliony wyładowań elektrycznych. W następstwie tych wyładowań część azotu łączy się z tlenem. Powstałe w ten sposób związki opadają z deszczem na ziemię i stanowią nawóz dla roślin.

„Niebo jest (…) arcydziełem”

[13] Dwutlenku węgla jest w atmosferze mniej niż 1%. Jakie zadanie spełnia tak niewielka ilość? Bez dwutlenku węgla wyginęłyby rośliny. Właśnie ta skromna ilość jest potrzebna roślinom, które go wchłaniają, wydzielając w zamian tlen. Ludzie i zwierzęta wdychają tlen, a wydychają dwutlenek węgla. Zwiększenie zawartości dwutlenku węgla w atmosferze byłoby szkodliwe dla ludzi i zwierząt. Gdyby jego stężenie malało, nie byłoby to korzystne dla roślin. Jakże cudowny, precyzyjnie wyważony i sam się utrzymujący obieg został uruchomiony dla dobra życia roślinnego,zwierzęcego i ludzkiego!

[14] Atmosfera nie tylko podtrzymuje życie. Jest też powłoką ochronną. Jakieś 25 kilometrów nad Ziemią cienka warstewka ozonu pochłania szkodliwą część promieniowania słonecznego. Gdyby nie warstwa ozonu, promieniowanie to mogłoby zniszczyć życie na Ziemi. Ponadto atmosfera chroni powierzchnię Ziemi przed bombardowaniem przez meteory. Większość z nich w ogóle nie dociera do Ziemi, ponieważ po wtargnięciu do atmosfery spalają się, wywołując zjawisko spadającej gwiazdy. Gdyby tej ochrony nie było, wszędzie spadałyby na Ziemię miliony meteorów, powodując znaczne straty w dobytku i wśród wszystkiego, co żyje.

[15] Poza spełnianiem funkcji powłoki ochronnej atmosfera zatrzymuje ciepło Ziemi, które w przeciwnym razie ulatywałoby w lodowatą pustkę kosmiczną. Ucieczce samej atmosfery zapobiega przyciąganie Ziemi. Siła grawitacji jest do tego akurat wystarczająca, ale nie aż tak wielka, żeby nam ograniczała swobodę ruchów.

Nocne niebo może tchnąć niepowtarzalnym urokiem

[16] Atmosfera nie tylko jest niezbędna do życia — jakże bowiem piękny jest widok zmieniającego się nieba! Jego ogrom i wspaniałość są wprost niepojęte! Ziemia jest przykryta majestatycznym i

barwnym sklepieniem. Na wschodzie złocisty brzask zwiastuje nastanie dnia, podczas gdy na zachodzie niebo żegna dzień olśniewającymi odcieniami różu, czerwieni i purpury. Białe, pierzaste lub puchate obłoki zapowiadają piękny wiosenny albo letni dzień; jesienna, kłębiasta powłoka chmur przypomina, że zbliża się zima. Nocą niebo jest przyjemnie ustrojone iskrzącymi się gwiazdami, a noc rozświetlona blaskiem księżyca tchnie niepowtarzalnym urokiem.

[17] Jakże wspaniałym darem jest pod każdym względem nasza atmosfera! Pewien redaktor naukowy tak to ujął w The New England Journal of Medicine: „Niebo jest ze wszech miar arcydziełem. Jak wszystko inne w przyrodzie, działa i jest niezawodne w spełnianiu zadań, do których jest przeznaczone. Jeśli ktokolwiek mógłby tu coś ulepszyć, to chyba tylko przesunąć

od czasu do czasu jakąś chmurkę z miejsca na miejsce”.*przyp.6 Wypowiedź ta przypomina, że tysiące lat temu pewien człowiek nazwał takie godne podziwu twory ‘cudownymi dziełami Tego, który jest doskonały w wiedzy’. Oczywiś cie miał na myśli „Stwórcę niebios, tego Wspaniałego, który je rozpostarł” (Hioba 37:16; Izajasza 42:5).

Woda — niezwykła substancja[18] Na Ziemi są ogromne zapasy wody, która ma własności podtrzymujące życie. Jest jej więcej niżjakiejkolwiek innej substancji. Wśród licznych jej zalet jest i taka, że w zakresie temperatur spotykanych na Ziemi występuje w postaci gazu (para wodna), cieczy (woda), jak i ciała stałego (lód). Poza tym tysiące różnorodnych substancji potrzebnych ludziom, zwierzętom i roślinom muszą być przenoszone w cieczach, takich jak krew czy soki roślinne. Woda nadaje się do tego wręcz idealnie, ponieważ rozpuszcza się w niej więcej substancji niż w jakiejkolwiek innej cieczy. Bez wody nie można by się odżywiać, ponieważ żywe organizmy przyswajają tylko pokarm rozpuszczony w wodzie.

W miarę ochładzania się woda opada głębiej, ale na krótko przed zamarznięciem unosi się ku górze.Dzięki temu Ziemia nie staje się zlodowaciała planetą

[19] Niezwykły jest też proces zamarzania wody. W miarę ochładzania się, woda w jeziorach i morzach staje się cięższa i opada głębiej, wskutek czego lżejsza i cieplejsza woda jest wypychana na powierzchnię. Kiedy jednak zbliża się punkt krzepnięcia, proces ten się odwraca! Zimniejsza woda staje się lżejsza i się unosi. Po zamarznięciu pływa po powierzchni. Lód działa jak izolator i zabezpiecza głębsze warstwy wody przed zamarzaniem, chroniąc w ten sposób żyjące tam organizmy. Gdyby woda nie miała tej niepowtarzalnej cechy, wówczas każdej zimy opadałoby na

dno coraz więcej lodu, gdzie następnego lata promienie słoneczne nie zdołałyby go roztopić. W krótkim czasie woda w większości rzek, jezior, a nawet oceanów zamieniłaby się w lód, a Ziemia stałaby się planetą niegościnną, zlodowaciałą.

Bez wody zwierzęta i rośliny nie moglyby pobierać potrzebnych im substancji odżywczych

[20] Niezwykły jest też sposób, w jaki życiodajna woda dociera na tereny oddalone od rzek, jezior i mórz. Co sekundę ciepło słoneczne zamienia w parę miliony metrów sześciennych wody. Para wodna, która jest lżejsza od powietrza, unosi się w górę i tworzy na niebie chmury. Wiatr i prądy powietrzne przemieszczają je, a w odpowiednich warunkach zawarta w nich wilgoć opada w postaci deszczu. Krople deszczu rosną jednak tylko do pewnych rozmiarów. Co by się działo, gdyby było inaczej, a krople osiągałyby gigantyczne rozmiary? Byłaby to katastrofa! Tymczasem deszcz delikatnie opada, zazwyczaj w postaci niedużych kropli, rzadko kiedy uszkadzając nawet źdźbła traw czy najdelikatniejsze kwiaty. Jakże mistrzowskie, wnikliwe planowanie zdradzają właściwości wody! (Psalm 104:1, 10-14; Kaznodziei 1:7).

„Żyzna rola”[21] Jeden z pisarzy biblijnych mówi o Bogu, że „dobrze ugruntował żyzną rolę swą mądrością” (Jeremiasza 10:12). Ta „żyzna rola” — gleba planety Ziemi — ma imponujące właściwości. Sam jejskład świadczy o mądrości. Gleba zapewnia roślinom odpowiednie warunki do wzrostu. Rośliny wykorzystują energię świetlną do łączenia pobieranych z gleby substancji odżywczych i wody z atmosferycznym dwutlenkiem węgla, żeby produkować żywność. (por. Ezechiela 34:26-27).

Z atmosferycznego dwutlenku węgla, wody i pobieranych z gleby związków chemicznych w zdumiewający sposób z pomocą światła słonecznego produkowana jest żywność

[22] Gleba zawiera związki chemiczne konieczne do podtrzymywania życia ludzkiego i zwierzęcego, ale rośliny muszą je przedtem doprowadzić do takiej postaci, żeby były przyswajalne. Współdziałają w tym maleńkie, żywe organizmy. W jednej łyżeczce próchnicy są ich miliony! Ogromna armia najróżnorodniejszych drobnoustrojów zajęta jest przekształcaniem opadłych liści, traw i innych odpadów z powrotem w formę użyteczną albo spulchnianiem gleby, dzięki czemu może do niej przenikać powietrze i woda. Niektóre bakterie przekształcają azot w związki potrzebne roślinom do wzrostu. Powierzchniowa, uprawna warstwa gleby jest ulepszana przez drążące ją dżdżownice i owady, które bezustannie wydobywają na powierzchnię cząsteczki jej głębszych warstw.

Ziemia ma zadziwiającą zdolność odnawiania się. W krótkim czasie pokrywa się roślinnością

[23] Co prawda w wyniku niewłaściwego użytkowania i innych okoliczności znaczne obszary gleby uległy zniszczeniu. Szkody jednak nie muszą być trwałe. Ziemia ma zadziwiającą zdolność odnawiania się. Widać to w miejscach, gdzie poczyniły spustoszenia pożary czy wybuchy wulkanów. Po pewnym czasie tereny te znowu pokrywają się bujną roślinnością. Gdy się położy tamę skażeniom, ziemia się odradza, nawet na obszarach obróconych w jałowe nieużytki. Najważniejszym środkiem zaradczym, jaki zastosuje Stwórca naszej planety, żeby rozwiązać zasadniczy problem niewłaściwego użytkowania roli, będzie „wyniszczenie tych, którzy niszczą ziemię” i zachowanie jej na wieczne mieszkanie dla ludzkości, jak to było postanowione na początku (Objawienie 11:18; Izajasza 45:18).

To nie ślepy traf

Czy tylko ślepemu trafowi zawdzięczamy wszystkie te wspaniałości, które nas tak cieszą?

[24] Biorąc to wszystko pod uwagę, należałoby się zastanowić: Czy tylko ślepy traf sprawił, że Ziemia jest w odpowiedniej odległości od Słońca, źródła energii świetlnej i cieplnej? Czy tylko przez zwykły przypadek krąży wokół Słońca akurat z właściwą prędkością, dokonuje pełnego obrotu wokół swej osi w ciągu 24 godzin i jest nachylona pod odpowiednim kątem? Czy to traf zrządził, że Ziemia ma podtrzymującą życie, ochronną atmosferę, której składniki gazowe są zmieszane w odpowiednich proporcjach? Czy dzięki zbiegowi okoliczności na Ziemi jest woda i gleba, żeby mogły rosnąć rośliny? Czy tylko szczęśliwym trafem mamy tyle przepysznych i

kolorowych owoców, warzyw i innego pożywienia? Czy piękno nieba, gór, strumieni i jezior, kwiatów, krzewów i drzew oraz wdzięk tylu żywych tworów zawdzięczamy przypadkowi?

Wszędzie na Ziemi widać wyrażne znamiona przemyślanego zaprojektowania

[25] Wielu dochodzi do wniosku, że to wszystko nie mogło być dziełem ślepego trafu. Wszędzie dostrzegają wyraźne znamiona przemyślanego, inteligentnego i nieprzypadkowego zaprojektowania. Biorąc to pod uwagę uznali, że ci, którzy z tego korzystają, powinni ‘Boga się bać i dawać Mu chwałę’, ponieważ to On „uczynił niebo i ziemię, i morze, i źródła wód” (Objawienie 14:7).

Jak powstało życie — rozdział 11

Zadziwiająca budowa żywych tworów

To musiał ktoś obmyśli

A tego nikt nie obmyślił?

KIEDY archeologowie znajdują w ziemi trójkątny kawałek krzemienia z ostrymi krawędziami, wnioskują, że ktoś musiał to obrabiać na grot strzały. Uczeni zgodnie przyznają, że takie celowo

wytworzone przedmioty nie mogły powstać przypadkowo.

[2] Kiedy jednak chodzi o istoty żywe, często odstępuje się od takiego toku rozumowania, wychodząc z założenia, że w tym wypadku konstruktor nie był potrzebny. A przecież najprostszy organizm jednokomórkowy czy choćby sam DNA z jego kodem genetycznym jest o wiele bardziej złożony niż obrobiony kawałek krzemienia. Mimo to ewolucjoniści upierają się przy tym, że istoty żywe nie zostały przez nikogo zaprojektowane, tylko same się ukształtowały w następstwie szeregu przypadkowych zdarzeń.

[3] Niemniej Darwin dostrzegał konieczność istnienia jakiejś twórczej siły i obarczył tym zadaniem dobór naturalny. Jak napisał, „dobór naturalny co dzień, co godzinę na całym świecie zwraca uwagę na wszelką, chociażby najdrobniejszą zmianę, odrzuca to, co złe, zachowuje i gromadzi

wszystko, co dobre”.*przyp.1 Jednakże pogląd ten coraz bardziej traci na popularności.

[4] Stephen Gould pisze, że zdaniem wielu współczesnych ewolucjonistów istotne zmiany „nie muszą następować w wyniku doboru naturalnego, tylko mogą się upowszechniać na chybił

trafił w kolejnych populacjach”.*przyp.2 Zgadza się z tym Gordon Taylor: „Dobór naturalny tłumaczy tylko niewielką część tego, co ma miejsce; ogromna większość pozostaje

niewyjaśniona”.*przyp.3 Geolog David Raup mówi: „Licząca się obecnie koncepcja, będąca

alternatywą doboru naturalnego, ma związek z następstwami czystego przypadku”.*przyp.4 Czy jednak „czysty przypadek” może coś konstruować? Czy może wytwarzać złożone żywe struktury?

Kształty krzemionkowych szkielecików mikroskopijnych roslinek

[5] Zoolog Richard Lewontin powiedział, że rośliny i zwierzęta „zdają się być starannie i pomysłowo zaprojektowane”. Uważa je za „najważniejsze dowody istnienia znakomitego

Konstruktora”.*przyp.5 Przyjrzyjmy się bliżej niektórym z tych dowodów.

Drobne organizmy[6] Zacznijmy od najdrobniejszych organizmów żywych — od jednokomórkowców. Jak napisał pewien biolog, jednokomórkowe zwierzęta mogą „chwytać pokarm, trawić go, pozbywać się zbędnych produktów przemiany materii, poruszać się, budować domy, wykazywać aktywnośćpłciową”, i choć „nie mają tkanek, narządów, serca ani umysłu, to jednak w gruncie rzeczy

dysponują tym wszystkim, co my”.*przyp.6

[7] Okrzemki, organizmy jednokomórkowe, pobierają z wody morskiej krzem oraz tlen, tworzą krzemionkę i budują z niej maleńkie „pudełeczka”, żeby w nich przechowywać chlorofil. Jeden z uczonych tak podkreśla ich znaczenie i piękno: „Te zielone, zamknięte w szkatułkach listki są paszą dla 9/10 wszystkich istot żyjących w morzach”. Znaczną część swej wartości odżywczej okrzemki zawdzięczają wytwarzanemu przez siebie olejowi, który pomaga im również unosić się

tuż pod powierzchnią wody, gdzie zawarty w nich chlorofil może zażywać kąpieli słonecznych

Promienice: Kształty krzemionkowych szkielecików mikroskopijnych zwierzątek

[8] Jak pisze ten sam uczony, ich piękne szkliste osłonki mają „zadziwiająco różnorodne kształty — są koliste, kwadratowe, trójkątne, owalne, prostokątne — zawsze bogato ozdobione ornamentami geometrycznymi. Te filigranowe wzory po mistrzowsku wyryte w przezroczystejkrzemionce są tak drobne, że włos ludzki zmieściłby się między nimi jedynie wtedy, gdyby był

400 razy cieńszy”.*przyp.7

[9] Inna grupa jednokomórkowych mieszkańców mórz, zwierzątka zwane promienicami, budują „krzemionkowe twory przypominające słońce z promieniami długich, cienkich, przezroczystych igiełek, wyrastających z centralnie położonej kryształowej kulki”. Albo „z krzemionkowych rozpórek zbudowane są sześciokąty, z których powstają proste kopuły geodezyjne”. O jednym z tych mikroskopijnych budowniczych powiedziano: „Jedna geodezyjna kopuła nie wystarcza temu superarchitektowi; musi mieć trzy koronkowo zdobione

krzemionkowe czasze, umieszczone jedna w drugiej”.*przyp.8 Brak słów, żeby opisać te konstrukcyjne cuda — to trzeba zobaczyć.

[10] Gąbki składają się z milionów komórek zaledwie kilku różnych rodzajów. W pewnym podręczniku czytamy: „Ich komórki nie są zorganizowane w tkanki czy narządy, lecz w

pewnym sensie rozpoznają się nawzajem, dzięki czemu mogą się łączyć i organizować”.*przyp.9 Gdy się przetrze gąbkę przez sito z gazy i rozdzieli ją na miliony komórek, to komórki te znowu się połączą, żeby utworzyć gąbkę. Gąbki budują bardzo piękne szkielety krzemionkowe. Do najdziwniejszych można zaliczyć gąbkę szklaną (krzemionkową).

Wiele kwiatów ma specjalne oznakowanie, wakazujace owadom drogę do ukrytego nektaru

[11] Pewien uczony mówi o niej: „Kiedy się ogląda skomplikowany szkielet gąbki, taki jak ten złożony z krzemionkowych igieł szkieletowych, znany pod nazwą gąbki szklanej, trudno wyjśćz podziwu. Jak formalnie rzecz biorąc — niezależne od siebie mikroskopijne komórki mogą współpracować ze sobą, żeby wydzielić miliony przypominających szkło igiełek i zbudować

tak złożoną i przepiękną kratownicę? Tego nie wiemy”.*przyp.10 Ale jedno jest pewne: Nie sposób przypisać to przypadkowi.

Symbiozy

Niektóre kwiaty mają nawoskowane zjeżdżalnie do chwytania owadów, które mają je zapylić

[12] Często odnosi się wrażenie, że dwa organizmy zostały zaprojektowane do wspólnego życia. Takie partnerstwo to przykład symbiozy (współżycia). Niektóre odmiany fig i os potrzebują się

nawzajem, żeby móc się rozmnażać. Termity odżywiają się drewnem, lecz do strawienia go potrzebują pierwotniaków, które żyją w ich ciałach. Również bydło, kozy i wielbłądy nie mogłyby strawić zawartego w trawie błonnika bez pomocy bakterii i pierwotniaków. W pewnym czasopiśmiepowiedziano: „Część krowiego żołądka, gdzie się odbywa to trawienie, ma objętość około 100

litrów w każdej zaś kropli jest 10 miliardów mikroorganizmów”.*przyp.11 Glony i grzyby łączą się, tworząc porosty. Dopiero wtedy mogą rosnąć na gołej skale i powoli przemieniać ją w glebę.

[13] Kłujące mrówki zamieszkują puste kolce niektórych gatunków akacji. Odpędzają one od drzewa liściożerne owady i odcinają, a nawet niszczą pnącza, które próbują się po nim piąć. W zamian za to drzewo wydziela słodką ciecz, za którą mrówki przepadają. Wydaje ono też maleńkie niby-owoce, służące mrówkom za pożywienie. Czy mrówki najpierw zaczęły chronić drzewo, a potem ono odwzajemniło się owocami, czy też drzewo dało mrówkom owoce, a mrówki potem podziękowały, zapewniając mu ochronę? A może przez przypadek wszystko to zdarzyło się jednocześnie?

[14] Często taka współpraca zachodzi między owadami a kwiatami. Owady zapylają kwiaty, które odwdzięczają się im pyłkiem i nektarem. Niektóre kwiaty wytwarzają dwa rodzaje pyłku. Jeden służy do zapładniania, a drugi, jałowy — za pożywienie owadzim gościom. Wiele kwiatów jest wyraźnie oznakowanych i wydziela specjalny zapach, żeby wskazać owadom drogę do nektaru. Po drodze owady zapylają kwiat. Niektóre kwiaty dysponują mechanizmami spustowymi. Z chwilą, gdy owady dotkną wyzwalacza, zostają opudrowane pyłkami z pylników.

Dlaczego ten storczyk wygląda jak samiczka osy?

[15] Kokornak wielkolistny na przykład nie może sam siebie zapylić. Potrzebne są do tego owady, które by przeniosły pyłek z innego kwiatu. Kwiat tej rośliny osłonięty jest zwiniętym w trąbkę liściem pokrytym woskiem. Owady zwabione zapachem kwiatu siadają na liściu i zsuwają się po tejśliskiej zjeżdżalni do komory położonej u nasady kwiatu. Tu zaś na dojrzałe znamię opada pyłek

przyniesiony przez owada i w ten sposób dochodzi do zapłodnienia. Włoski i nawoskowane ścianki jeszcze przez trzy dni uniemożliwiają owadom wydostanie się na zewnątrz. Potem własny pyłek kwiatu dojrzewa i oprósza owada. Dopiero wtedy włoski wiotczeją, a nawoskowana zjeżdżalnia pochyla się, aż przybierze pozycję poziomą. Owad wychodzi i z nowym zapasem pyłku leci do następnego kwiatu kokornaka, żeby go zapylić. Owady nie mają nic przeciw tej trzydniowej wizycie, ponieważ delektują się wtedy nagromadzonym tam dla nich nektarem. Czy wszystko to jest dziełem przypadku? A może jednak zostało z góry zaprojektowane?

[16] Płatki niektórych odmian storczyków z rodzajuOphrys wyglądają jak samiczki osy z oczami, czułkami i skrzydłami. Wydzielają nawet zapach samiczki w okresie godowym. Samczyk nadlatuje,aby ją zapłodnić, ale tylko zapyla kwiat. Inny storczyk z rodzaju Coryanthes zawiera sfermentowany nektar, który oszałamia pszczołę. W rezultacie ześlizguje się ona do miseczki wypełnionej płynem, a jedynym sposobem wydostania się na wolność jest przeciśnięcie się pod pręcikiem, który ją oprósza pyłkiem.

„Fabryki” przyrody

[17] Zielone liście roślin są dla świata bezpośrednio lub pośrednio podstawą wyżywienia. Nie mogłyby jednak spełniać swego zadania bez pomocy maleńkich korzonków. Miliony korzonków torują sobie drogę w glebie, przy czym koniuszek każdego z nich jest okryty ochronną czapeczką natłuszczoną olejkiem. Włośniki korzeniowe, wyrastające powyżej wydzielającej olejek czapeczki, pobierają wodę i sole mineralne. Jedno i drugie przemieszcza się potem drobnymi kanalikami ksylemu aż do liści. W liściach wytwarzane są cukry i aminokwasy, po czym te substancje odżywcze są rozsyłane do wszystkich części drzewa, a więc również do korzeni.

Podobno siła wzajemnego przyciągania cząsteczek wody mogłaby ją unieść w drzewie na wysokość3 kilometrów!

[18] Niektóre cechy tego roślinnego układu krążenia są tak zdumiewające, że wielu uczonych uważaje niemal za cud. Po pierwsze, w jaki sposób woda jest doprowadzana na wysokość 60 do 90 metrów nad ziemię? Z początku tłoczy ją parcie korzeniowe, ale w pniu zaczyna już działać inny mechanizm. Cząsteczki wody związane są siłą wzajemnego przyciągania. W miarę wyparowywaniawody przez liście siła ta sprawia, że cieniutkie słupki wody są wyciągane niby liny — liny te sięgają od korzeni do liści i przemieszczają się z prędkością do 60 metrów na godzinę. Zakłada się, że przy tym systemie wodę można by unosić w drzewie na wysokość 3 kilometrów! W wyniku wyparowywania z liści zbytecznej wody (czyli tak zwanej transpiracji) powracają do atmosfery miliardy ton wody, żeby potem znowu opaść na ziemię w postaci deszczu. Wspaniale zaprojektowany system!

[19] Ale to jeszcze nie wszystko. Do wytwarzania ważnych aminokwasów liście potrzebują azotanów lub azotynów z gleby. Znaczne ich ilości trafiają tam pod wpływem wyładowań atmosferycznych, jak również wskutek działania pewnych wolno żyjących bakterii. Takie związki azotu wytwarzają też w niezbędnych ilościach rośliny strączkowe, takie jak groch, koniczyna, bób czy lucerna. Do ich korzeni wnikają pewne bakterie. Korzenie zaopatrują je w węglowodany, a bakterie wiążą azot z gleby i przekształcają go w użyteczne azotany i azotyny. Produkują rocznie około 200 kilogramów tych związków na 1 hektar.

[20] Nie koniec na tym! Zielone liście wykorzystują energię słoneczną, dwutlenek węgla z powietrzai wodę pobieraną za pomocą korzeni, żeby produkować cukry i wydzielać tlen. Proces ten, nazywany fotosyntezą, przebiega w ciałkach komórkowych zwanych chloroplastami. Są one tak maleńkie, że na powierzchni kropki kończącej to zdanie zmieściłoby się ich 400 000. Uczeni jeszcze nie w pełni rozumieją ten proces. „Na fotosyntezę składa się około 70 różnych reakcji

chemicznych” — powiedział pewien biolog. „To doprawdy coś cudownego”.*przyp.12 Zielone rośliny nazwano „fabrykami” przyrody — są piękne, ciche, nie zanieczyszczają środowiska, wytwarzają tlen, biorą udział w podtrzymywaniu obiegu wody i produkują żywność dla całego świata. Czy powstały ot tak sobie przez przypadek? Czy taki pogląd naprawdę jest wiarogodny?

„Na fotosyntezę składa się około 70 różnych reakcji chemicznych. To doprawdy coś cudownego”

[21] Niektórym z najsłynniejszych uczonych świata trudno w to uwierzyć. Dostrzegają inteligencję przejawiającą się w przyrodzie. Chociaż fizyk Robert A.Millikan, laureat nagrody Nobla, uznawał ewolucjonizm, to jednak na spotkaniu American Physical Society powiedział: „Istnieje Bóstwo które kieruje naszym losem (…) Filozofia czysto materialistyczna jest dla mnie szczytem braku inteligencji. Mądrzy ludzie w każdym stuleciu zawsze widzieli dostatecznie dużo, żeby przynajmniej żywić szacunek i podziw”. Przytoczył w swym wystąpieniu znane słowa Alberta Einsteina, który kiedyś oświadczył, że ‘starał się pokornie ogarnąć umysłem bodaj by

najdrobniejszą cząstkę mądrości objawiającej się w przyrodzie’.*przyp.12

[22] Nieskończona różnorodność i zdumiewająca złożoność środowiska, w którym żyjemy, świadczy o istnieniu wyższej inteligencji. Taki wniosek znajdujemy również w Biblii, gdzie projektowanie przypisuje się Stwórcy, którego „niewidzialne przymioty są przecież wyraźnie widoczne od stworzenia świata, gdyż pojmuje się je przez to, co zostało uczynione — nawet Jego wieczysta moc i Boskość; tak więc nie mają wymówki” (Rzymian 1:20).

[23] Wobec tak licznych dowodów projektowania w otaczających nas przejawach życia wydaje się, iż po prostu„nie mają wymówki” ci, którzy wszystko to przypisują ślepemu przypadkowi. Słuszniewięc psalmista oddaje za to chwałę inteligentnemu Stwórcy: „Jak liczne są Twoje dzieła, Jehowo! Wszystkie je uczyniłeś mądrze. Ziemia jest pełna Twych tworów. A w morzu tak wielkim i rozległym — bez liku w nim tego, co się rusza, żywych stworzeń małych, jak również wielkich” (Psalm 104:24-25).

Zadziwiająca budowa nasion

Mistrzowscy śpiewacy

Przedrzeźniacz znany jest ze zdolności naśladowczych.Kiedyś jeden przedrzeźniacz w ciągu godziny naśladował głosy 55 innych ptaków.Słuchaczy urzeka jednak zbiór oryginalnych melodii, bedących własnymi kompozycjami tych ptaków. Kompozycje takie wybiegają daleko poza obreb

kilku zwykłych dźwieków, które byłyby konieczne do zaznaczenia ich terenu. Czyżby robiły to dla własnej — no i naszej — przyjemności?

Strzyżyki południowoamerykańskie są niemniej zadziwiającymi muzykami. Tak jak inne ptaki w tropiku, samczyk i samiczka śpiewają w duecie. Jak czytamy w pewnym podręczniku, ich występy są jedyne w swoim rodzaju: „Samiczka i samczyk albo śpiewają te same pieśni razem,albo różne pieśni czy też zwrotki tej samej pieśni na przemian; oboje mogą być tak doskonale ze sobą zgrani,

że cała pieśń brzmi, jakby ją śpiewał jeden ptak”.*przyp.a Jakże piękne sa te zwiewne muzyczne dialogi, 7a pomocą których porozumiewa sie parka strzriyków! Czy to też tyllco przypadek?

Jak powstało życie — rozdział 12

Kto to wynalazł?

Podpatrywanie żywych organizmów tak się rozpowszechniło, że nadano mu specjalną nazwę — bionika

„PODEJRZEWAM — powiedział pewien biolog — „że nie jesteśmy takimi nowatorami, za

jakich się uważamy, tylko naśladowcami”.*przyp.1 Często wynalazcy tylko powtarzają to, co rośliny i zwierzęta robią od tysięcy lat. To podpatrywanie żywych organizmów tak się rozpowszechniło, że nadano mu specjalną nazwę — bionika.

[2] Inny uczony powiedział, że niemal „wszystkie prawa z podstawowych dziedzin fizyki (…) zostały odkryte i wykorzystane przez żywe organizmy (…), zanim umysł ludzki zdążył je zrozumieć i opanować”. Uczony ten dodał: „W wielu dziedzinach technika ciągle jeszcze

pozostaje daleko w tyle za przyrodą”.*przyp.2

[3] Czy po zastanowieniu się nad skomplikowanymi możliwościami żywych organizmów, które wynalazcy próbują naśladować, można uznać za rozsądny wniosek, że wszystko to powstało przypadkiem, przy czym zdarzyło się nie tylko raz, lecz wielokrotnie i to wśród stworzeń, między którymi nie ma żadnych powiązań? Czyż doświadczenie nie uczy, że twórcą skomplikowanych konstrukcji może być tylko wybitny konstruktor? Czy to możliwe, żeby czysty przypadek doprowadził do powstania czegoś, co później potrafi skopiować tylko ktoś utalentowany? Prosimy te pytania wziąć pod uwagę przy zapoznawaniu się z poniższymi przykładami:

[4] KLIMATYZACJA. Dzięki nowoczesnej technice wiele domów korzysta z urządzeń klimatyzacyjnych. Tymczasem termity już od dawien dawna klimatyzują swoje budowle. Ich gniazdo znajduje się w środku dużego kopca. Ciepłe powietrze unosi się stamtąd do sieci kanalikówpowietrznych, znajdujących się w pobliżu powierzchni. Przez porowate ściany zużyte powietrze wydostaje się na zewnątrz, a świeże przenika do środka i opada do komory powietrznej u podstawy kopca. Stąd dostaje się do gniazda. Niektóre kopce mają u podstawy otwory; dzięki temu podczas upałów świeże powietrze jest chłodzone parowaniem wody podskórnej. W jaki sposób miliony niewidomych robotników potrafią koordynować swe wysiłki, żeby wznieść tak pomysłowo zaprojektowane budowle? Biolog Lewis Thomas odpowiada: „Prosty fakt, że termity przejawiają

coś w rodzaju zbiorowej inteligencji, jest zagadką”.*przyp.3

[5] SAMOLOTY. Studiowanie budowy skrzydeł ptasich jest od lat wielką pomocą przy konstruowaniu skrzydeł samolotów. Dzięki wypukłości ptasiego skrzydła powstaje siła nośna, potrzebna do przezwyciężenia siły ciążenia. Kiedy jednak skrzydło jest zanadto skierowane w górę,grozi niebezpieczeństwo zwalenia się w dół wskutek przeciągnięcia. Dla uniknięcia tego ptak ma naprzedniej krawędzi skrzydeł szeregi piór, które się unoszą niby klapy hamulcowe, gdy wzrasta kąt natarcia skrzydła (1, 2). Klapy te zapobiegają oderwaniu się strug powietrza od powierzchni skrzydła i tym samym pozwalają mu zachować siłę nośną.

[6] Dalszym elementem, umożliwiającym opanowanie turbulencji i zapobiegającym zwaleniu się w dół, jest skrzydełko (3) — mały pęczek piór, które ptak może unieść jak kciuk.

[7] Na końcach skrzydeł zarówno ptaków, jak i samolotów powstają wiry zwiększające opór aerodynamiczny. Ptaki zmniejszają go w dwojaki sposób. Niektóre, jak na przykład jerzyki i albatrosy, mają długie, wąskie skrzydła z krótkimi koniuszkami. Taka budowa pozwala uniknąć większości zawirowań. Inne, jak myszołowy i sępy, mają szerokie skrzydła, które mogłyby wywoływać znaczne zawirowania; ptaki zapobiegają temu jednak, rozczapierzając, niby palce, lotkina końcu skrzydeł. Te tępe końce zamieniają się wtedy w kilka wąskich koniuszków, zmniejszających zawirowania i opór powietrza (4).

[8] Konstruktorzy samolotów przejęli niejedno z tych rozwiązań. Wklęsłość skrzydeł daje siłę nośną. Różne klapy i wąskie skrzydełka zapobiegają powstawaniu zawirowań albo służą jako urządzenia hamujące. W niektórych małych samolotach zmniejsza się opory powietrza, powstające na końcach skrzydeł, przez umieszczenie tam płaskich płytek pod odpowiednim kątem do powierzchni skrzydła. Jednakże skrzydła samolotów ciągle jeszcze pozostają w tyle za cudami inżynierii, jakimi są skrzydła ptaka.

[9] SUBSTANCJE ZAPOBIEGAJĄCE ZAMARZANIU. Ludzie stosują glikol jako płyn zapobiegający zamarzaniu wody w chłodnicach samochodów. Jednakże pewne mikroskopijne roślinki, żyjące w antarktycznych jeziorach śródlądowych, również zabezpieczają się przed zamarznięciem, wykorzystując do tego podobną pod względem chemicznym glicerynę. Znaleziono ją także w owadach, które nie giną w temperaturze minus 20°C. Niektóre ryby wytwarzają substancje zapobiegające zamarzaniu i dzięki temu potrafią żyć w lodowatych wodach Antarktyki. Są też drzewa, które wytrzymują temperaturę minus 40°C, ponieważ woda w ich tkankach jest „bardzo czysta, bez cząsteczek pyłu czy zanieczyszczeń, wokół których mogłyby się formować

krysz tałki lodu”.*przyp.4

[10] ODDYCHANIE POD WODĄ. Ludzie przypinają sobie do pleców zbiorniki ze sprężonym powietrzem i dzięki temu mogą pozostać pod wodą przez całą godzinę. Pewne chrząszcze wodne robią to prościej i pozostają pod wodą jeszcze dłużej. Chwytają pęcherzyk powietrza i zanurzają się.Ten pęcherzyk służy im za płuca. Wchłania wydychany przez chrząszcza dwutlenek węgla i umożliwia przeniknięcie go do wody, a pobiera z niej rozpuszczony tlen, z którego korzysta owad.

[11] ZEGARY. Na długo przedtem, zanim ludzie zaczęli używać zegarów słonecznych, żywe organizmy zostały wyposażone w dokładne czasomierze. Podczas odpływu, mikroskopijne rośliny zwane okrzemkami, wydostają się na powierzchnię wilgotnego piasku na plaży. Kiedy zaczyna się przypływ, okrzemki znowu zanurzają się w piasku. Jednakże w laboratorium, gdzie nie ma przypływów ani odpływów, zegary okrzemek nakazują im w dalszym ciągu przemieszczać się w piasku w górę i w dół w rytm pływów. Kraby podczas odpływu ciemnieją i wychodzą ze swej

kryjówki, a gdy wody przybywa, jaśnieją i wycofują się do swych jam. W laboratorium, z dala od oceanu, w dalszym ciągu trzymają się planu pływów, ciemniejąc lub jaśniejąc w zależności od tego,czy nadchodzi czas odpływu, czy przypływu. Ptaki orientują się według słońca i gwiazd, które jednak ciągle zmieniają swoje położenie. Muszą więc posiadać wewnętrzne zegary, umożliwiające im uwzględnianie tych zmian (Jeremiasza 8:7). Począwszy od mikroskopijnych roślinek, a na ludziach skończywszy, wszędzie tykają miliony takich wewnętrznych zegarów.

[12] KOMPASY. Gdzieś w XIII wieku zaczęto się posługiwać prymitywnym kompasem — igłą magnetyczną pływającą w naczyniu z wodą. Nie było to jednak nic nowego. Niektóre bakterie mająnitki cząsteczek magnetycznych akurat takiej wielkości, żeby mogły służyć za kompas. Pomaga to im znajdować sprzyjające warunki do życia. Magnetyt znaleziono też w wielu innych organizmach, na przykład u ptaków, pszczół, motyli, delfinów, mięczaków. Wyniki przeprowadzonych eksperymentów dowodzą, że gołębie pocztowe potrafią wrócić do domu dzięki reagowaniu na pole magnetyczne Ziemi. Dzisiaj powszechnie przyjmuje się, że ptaki wędrowne odnajdują drogę między innymi za pomocą kompasu magnetycznego, znajdującego się w głowie.

[13] ODSALANIE WODY. Ludzie budują ogromne zakłady odsalania wody morskiej. Korzenie namorzynów pobierają wodę morską, filtrując ją przez błony zatrzymujące sól. Pewna odmiana namorzynów, Avicennia, pozbywa się nadmiaru soli poprzez gruczoły na spodniej stronie liści. Ptaki morskie, jak mewy, pelikany, kormorany, albatrosy czy petrele, piją wodę morską i za pomocągruczołów, umiejscowionych w głowie, usuwają nadmiar soli, która dostała się do krwi. Również pingwiny, żółwie morskie oraz legwany morskie piją słoną wodę, po czym wydalają nadmiar soli.

[14] ELEKTRYCZNOŚĆ. Około 500 odmian ryb elektrycznych jest wyposażonych w baterie. Występujący na terenie Afryki sum elektryczny potrafi wytworzyć napięcie 350 woltów. Ogromna elektryczna drętwa, żyjąca w Północnym Atlantyku, razi prądem o natężeniu 50 amper i napięciu 60

woltów. Jak wynika z dokonanych pomiarów, siła wyładowania elektrycznego żyjącego w AmerycePołudniowej węgorza elektrycznego sięga 886 woltów. „O jedenastu różnych rodzinach ryb wiadomo, że są wśród nich gatunki posiadające narządy elektryczne” — oświadczył pewien

chemik.*przyp.5

[15] ROLNICTWO. Ludzie od wieków uprawiają ziemię i zajmują się chowem zwierząt domowych. Jednakże już dużo wcześniej ogrodniczkami były mrówki grzybiarki. Na kompoście, który wytwarzają z liści i swoich odchodów, uprawiają grzyby, które służą im za pokarm. Niektóre mrówki zajmują się chowem mszyc, doją ich słodką spadź, a nawet budują dla nich szopy. Mrówki żniwiarki przechowują ziarno w podziemnych spichlerzach (Przysłów 6:6-8). Pewne chrząszcze przycinają mimozę. Szczekuszki i świstaki, natomiast, zbierają trawę, suszą ją i przechowują siano.

[16] WYLĘGARKI. Człowiek co prawda produkuje aparaty do wylęgania drobiu z jaj, ale wpadł na ten pomysł dość późno. Żółwie morskie i niektóre ptaki zagrzebują jaja na wylęg w ciepłym piasku. Inne ptaki umieszczają jaja w ciepłych popiołach wulkanicznych. Aligatory niekiedy przykrywają jaja rozkładającymi się szczątka roślin, które wydzielają ciepło. Jednakże mistrzem w tej dziedzinie jest nogal pręgoskrzydły. Samiec wykopuje głęboki dół, wypełnia go liśćmi i innym materiałem roślinnym oraz przysypuje piaskiem. Fermentujące liście ogrzewają ten kopiec, a samica nogala przez sześć miesięcy składa do niego co tydzień po jednym jaju. Przez cały ten czas samiec kontroluje temperaturę kopca wtykając do niego dziób. Bez względu na to, czy jest mroźno, czy upalnie, utrzymuje w swoim piecu lęgowym temperaturę + 33° C przez dosypywanie lub usuwanie piasku.

[17] NAPĘD ODRZUTOWY. Gdy się dziś podróżuje samolotem, ma on najprawdopodobniej napęd odrzutowy. Również niejedno zwierzę stosuje ten napęd, i to od tysięcy lat. Na przykład ośmiornica i kalmary zasysają wodę do specjalnej komory, po czym ją wypychają skurczem silnychmięśni, dzięki czemu szybko posuwają się naprzód. Napędem odrzutowym posługują się też łodziki, niektóre małże, meduzy, larwy ważki, a nawet część planktonu oceanicznego.

[18] OŚWIETLENIE. Wynalezienie żarówki przypisuje się Tomaszowi Edisonowi. Nie jest ona jednak zbyt wydajna, ponieważ traci energię w postaci wydzielającego się ciepla. Światła, które włączają i wyłączają świetliki, są ekonomiczniejsze. Świetliki emitują bowiem „zimne światło” bez strat energii. Wiele gąbek, grzybów, bakterii i robaków emituje nawet bardzo jasne światło. Larwa pewnego chrząszcza, zwana „robakiem dróg żelaznych” przypomina jadący w ciemnościach miniaturowy pociąg z czerwonymi „reflektorami” z przodu i jedenastoma biało- lub jasnozielono świecącymi „okienkami” po bokach. Światło wysyła wiele ryb: żabnice, świetliki, żmijowce, przeźrenie, że wymienimy chociaż niektóre. W falach oceanów świecą i migoczą miliony mikroorganizmów.

[19] PAPIER. Egipcjanie produkowali go tysiące lat temu. Pozostawali jednak daleko w tyle za klecankami, osami i szerszeniami. Ci skrzydlaci robotnicy przeżuwają spróchniałe drewno i wytwarzają z niego szary papier do budowy gniazd. Szerszenie zawieszają swoje duże, okrągłe gniazda na drzewach. Osłona takiego gniazda składa się z szeregu warstw kartonu przedzielonych komorami powietrznymi. Zapewnia to równie skuteczną izolację od upału i zimna, jak ceglana ściana o grubości 40 cm.

[20] SILNIK OBROTOWY. Mikroskopijne bakterie już tysiące lat wcześniej niż człowiek dysponowały silnikiem obrotowym. Pewne bakterie mają włosowate wypustki skręcone w sztywną spiralkę przypominającą korkociąg. Kręcą tym korkociągiem jak śrubą napędową statku i dzięki temu się przemieszczają. Mogą nawet odwracać kierunek obrotu swego silnika! Niestety, jeszcze nie wiadomo dokładnie, jak to robią. Według pewnego opracowania bakteria ta — jeśli porównać jej rozmiary z rozmiarami człowieka — potrafi osiągać prędkość 50 kilometrów na godzinę, a

„koło w gruncie rzeczy wynalazła natura”.*przyp.6 Pewien badacz dochodzi do następującego wniosku: „Tym samym urzeczywistnił się jeden z najbardziej nieprawdopodobnych pomysłów w biologii: Żywa przyroda faktycznie wytworzyła silnik obrotowy ze sprzęgłem, wirującą osią,

łożyskami i przekładnią redukcyjną”.*przyp.7

[21] SONAR. Sonar nietoperzy i delfinów znacznie przewyższa jakościowo imitacje sporządzone przez ludzi. W zaciemnionym pomieszczeniu, w którym są porozpinane cieniutkie druciki, nietoperze swobodnie latają, wcale ich nie dotykając. Wydawane przez nie ultradźwięki odbijają sięi powracają do nietoperzy, które dzięki echolokacji potrafią te przeszkody ominąć. Morświny i wieloryby posługują się tym samym systemem w wodzie. Tłuszczaki korzystają z echolokacji, gdy w ciemnych jaskiniach lecą do miejsc noclegowych albo gdy stamtąd wylatują. Wydają wtedy przenikliwe, terkotliwe dźwięki.

[22] ŁODZIE PODWODNE. Zanim człowiek wynalazł łodzie podwodne, było ich już niemało. Mikroskopijne promienice regulują swą wagę kropelkami oleju w protoplazmie i w ten sposób przemieszczają się w morzu w górę lub w dół. Ryby mogą się przemieszczać w górę lub w dół przez zmianę ilości gazu w pęcherzu pławnym. Łodzik ma wewnątrz swej muszli szereg komór pełniących rolę zbiorników balastowych. Zmieniając stosunek objętości wody i gazu w tych komorach, reguluje głębokość zanurzenia. W wapiennej wewnętrznej muszli mątwy są liczne komory. Gdy to podobne do ośmiornicy stworzenie chce zmienić głębokość pływania, wysysa wodęze szkieletu i pozwala, żeby opróżniane komory wypełnił gaz. W ten sposób komory te spełniają

takie samo zadanie, jak zbiorniki balastowe w łodzi podwodnej.

[23] TERMOMETRY. Ludzie konstruują termometry już od XVII wieku, są one jednak prymitywne w porównaniu z niektórymi ciepłomierzami spotykanymi w przyrodzie. Czułki komarapotrafią wykryć zmiany temperatury rzędu 1/5oo°C. Grzechotnik ma po obu stronach głowy niewielkie narządy jamowe, którymi potrafi wykrywać różnice temperatur do 1/1ooo°C. Boa dusiciel reaguje w ciągu 35 milisekund na zmiany temperatury wynoszące ułamki stopnia. Dziób nogala pręgoskrzydłego i nogala brunatnego pozwala im określić temperaturę z dokładnością do ½°C.

24 Wszystkie te zapożyczenia od zwierząt przywodzą na myśl radę, którą znajdujemy w Biblii: „Pytaj bydła, a nauczy cię, i ptactwa niebieskiego, a powie ci, albo zwierząt polnych, one pouczą cię, i ryb morskich, a one opowiedzą ci” (Joba [Hioba] 12:7-8, Biblia warszawska).

Jak powstało życie — rozdział 13

Instynkt — mądrość zaprogramowana przed narodzeniem

Podczas corocznej wędrówki rybitwa popielata przebywa 35 000 kilometrów

„WIELE instynktów jest tak dziwnych, że ich rozwój wyda się prawdopodobnie czytelnikowi trudnością wystarczającą do obalenia całej mojej teorii” — napisał Darwin. Najwyraźniej instynkt był dla niego problemem nie do rozwiązania, bo następne zdanie brzmiało: „Przede wszystkim mogę tutaj zauważyć, że nie zajmuję się bynajmniej pochodzeniem władz

umysłowych, jak nie zajmowałem się powstawaniem samego życia”.*przyp.1

Darwin: „Nie zajmuję się bynajmniej pochodzeniem władz umysłowych”

[2] Dzisiaj uczeni wcale nie są bliżsi znalezienia odpowiedzi na pytania dotyczące instynktu niż kiedyś Darwin. Jeden z ewolucjonistów powiedział: „Szczerze mówiąc, w mechanizmie genetycznym nie ma najmniejszych oznak możliwości przekazywania specyficznych wzorów zachowań. (…) Gdy zadajemy sobie pytanie, jak najpierw powstał, a potem utrwalił się

dziedzicznie któryś instynktowny wzór zachowania, nie ma na to odpowiedzi”.*przyp.2

[3] Tymczasem — w przeciwieństwie do Darwina i innych ewolucjonistów — zdaniem autora pewnej znanej książki o ptakach, nie ma żadnych trudności z wyjaśnieniem jednego z najbardziej tajemniczych instynktów, mianowicie zachowania wędrowniczego. Oto, co pisze: „Niewątpliwie chodzi tu o proces ewolucyjny: ptaki, pochodzące ze stref o ciepłym klimacie,

prawdopodobnie wędrowały na północ w poszukiwaniu pożywienia”.*przyp.3

[4] Czy taka uproszczona odpowiedź może wyjaśnić zdumiewające wyczyny wielu ptaków wędrownych? Uczeni wiedzą, że żadne doświadczalne wędrówki i wyuczone zachowania nie są rejestrowane w kodzie genetycznym, wobec czego nie mogą być dziedziczone. Wędrówki zwierząt są według powszechnego mniemania zachowaniem instynktownym i „niezależnym od nabytego

doświadczenia”.*przyp.4 Rozważmy kilka przykładów.

Zdumiewające wyczyny ptaków wędrownych

Skąd ta lasówka, której mózg ma wielkość ziarnka grochu, tyle wie o zjawiskach atmosferycznych inawigacji? „Nie ma (…) odpowiedzi” na pytanie, jak powstał instynkt i jak się utrwalil dziedzicznie

[5] Mistrzami w lotach na wielkie odległości są rybitwy popielate. Zakładają gniazda powyżej północnego koła podbiegunowego, a pod koniec lata lecą na południe, by spędzić antarktyczne lato na paku lodowym w pobliżu bieguna południowego. Przed powrotem do obszarów arktycznych okrążają niekiedy cały kontynent Antarktydy. Tak więc podczas corocznej wędrówki przebywają około 35 000 km. Ponieważ w obu strefach podbieganowych dostępne są obfite zasoby żywności jeden z uczonych zadał pytanie: „Jak to się stało, że odkryły te zasoby tak od siebie

odległe?”.*przyp.5 Ewolucjonizm nie ma na to żadnej odpowiedzi.

[6] Podobnie niewytłumaczalna z ewolucyjnego punktu widzenia jest wędrówka lasówki smużki. Waży zaledwie 20 gramów. Kiedy jednak nadejdzie jesień, lasówka leci z Alaski do wschodnich wybrzeży Kanady lub Nowej Anglii, zjada ogromne ilości pożywienia, obrasta tłuszczem i czeka na

front chłodny. Kiedy on nadejdzie, rusza w drogę. Co prawda ostatecznym celem jej wędrówki jest Ameryka Południowa, ale najpierw kieruje się w stronę Afryki. Lecąc na wysokości około 6000 metrów nad Atlantykiem, napotyka silny wiatr, który ją znosi w kierunku Ameryki Południowej.

Pingwiny po spędzeniu całych miesięcy w morzu niemal w całkowitych ciemnościach potrafią nieomylnie wrócić do swej kolonii

[7] Skąd lasówka wie, że trzeba czekać na front chłodny i że oznacza on pomyślną pogodę, a także wiatr z tyłu? Skąd wie, że trzeba wzlecieć bardzo wysoko, gdzie powietrze jest roarzedzone i zimneoraz zawiera o 50% mniej tlenu? Skąd wie, że tylko na tej wysokości boczny wiatr zniesie ją ku Ameryce Południowej? Skąd wie, że ma lecieć w stronę Afryki, żeby ten wiatr znosił ją w kierunku południowo-zachodnim? Lasówka wcale nie zdaje sobie z tego sprawy. Podczas trwającej cztery dni i noce wędrówki wiedziona jedynie instynktem przelatuje około 4000 kilometrów nad tonią morską pozbawioną jakichkolwiek punktów orientacyjnych.

W czasie swej wędrówki ten koliber uderza skrzydełkami do 75 razy na sekundę przez 25 godzin bez przerwy

[8] Bocian biały spędza lato w Europie, ale potem leci ponad 13 000 kilometrów do Afryki

Południowej, żeby tam przezimować. Siewka złota wędruje z arktycznej tundry na argentyńskie pampasy. Pewne gatunki brodźców wędrują półtora tysiąca kilometrów na południe od pampasów aż na krańce Ameryki Południowej. Kuliki przelatują około 10 000 kilometrów nad otwartym oceanem z Alaski na Tahiti i inne wyspy. Ważący zaledwie 3 gramy koliber zwyczajny przebywa coprawda znacznie krótszą trasę, jeśli jednak wziąć pod uwagę jego rozmiary, dokonuje równie imponującego wyczynu, gdy podczas przelotu nad Zatoką Meksykańską pokonuje odległość około 1000 kilometrów, uderzając maleńkimi skrzydełkami do 75 razy na sekundę przez 25 godzin bez przerwy. Ponad sześć milionów uderzeń skrzydełkami bez odpoczynku!

[9] Wiele młodych ptaków podejmuje taką wędrówkę po raz pierwszy, i to bez rodziców. Młode długoogoniaste kukułki żyjące w Nowej Zelandii lecą na oddalone o 6500 kilometrów wyspy Pacyfiku, żeby się tam przyłączyć do rodziców, którzy odlecieli wcześniej. Burzyki popielate lecą z Walii do Brazylii, pozostawiając na miejscu swoje młode, które podążają za nimi, gdy się nauczą latać. Jeden z nich przebył tę trasę w ciągu 16 dni, pokonując codziennie średnio 740 kilometrów. Jednego z tych burzyków przewieziono z Walii do Bostonu, położonego daleko od trasy jego normalnej wędrówki. Po upływie 12½ dnia powrócił jednak do rodzinnego gniazda w Walii, oddalonego o 5100 kilometrów. Gołębie domowe, przewiezione na dowolne miejsce oddalone o 1000 kilometrów, wracały do swoich gołębników w ciągu jednego dnia.

Ponieważ ptaki wędrowne od urodzenia mają w głowie „mapę”, wiedzą, gdzie się znajdują i dokąd lecą

[10] I ostatni przykład: ptaki, które nie potrafią latać, tylko chodzą i pływają. Należą do nich pingwiny Adeli. Wywiezione 2000 kilometrów od swych kolonii i puszczone wolno bezzwłocznie ruszały w drogę we właściwym kierunku, ale nie wprost do rodzinnej kolonii, z której je zabrano, tylko w stronę otwartego morza, gdzie było pożywienie. Dopiero stamtąd wracały w końcu do swej kolonii. Okres panujących zimą niemal całkowitych ciemności spędzają w morzu. Dlaczego jednak w tych zimowych ciemnościach nie tracą orientacji? Tego nikt nie wie.

Po przebyciu ponad 3000 km na południe amerykańskie motyle wędrowne docierają do swoich zimowisk

[11] Dzięki czemu ptaki są w stanie dokonywać takich wyczynów nawigacyjnych? Z przeprowadzonych badań wynika, że mogą się orientować według polożenia Słońca i gwiazd. Najwidoczniej mają wewnętrzne zegary, za pomocą których kompensują ruch tych ciał niebieskich. Co się jednak dzieje, gdy niebo jest zachmurzone? Co najmniej niektóre ptaki korzystają wtedy z wbudowanych kompasów magnetycznych. Nie wystarczy jednak kierować się kompasem. Muszą mieć w głowie „mapę”, na której jest zaznaczone zarówno miejsce startu, jak i punkt docelowy. Ponadto musi być na niej zaznaczona trasa lotu, ponieważ rzadko jest to linia prosta. Na nic by się to jednak nie zdało, gdyby nie wiedziały, gdzie się według tej mapy w danej chwili znajdują! Gdy burzyka wypuszczono w Bostonie, musiał wiedzieć, gdzie jest, żeby móc polecieć w kierunku Walii. Gołąb domowy musiał wiedzieć, dokąd go przewieziono, zanim udało mu się znaleźć drogę do gołębnika.

[12] Jeszcze w średniowieczu wędrówki ptaków były przedmiotem wielkich sporów, a tymczasem Biblia mówiła o tym już w VI wieku p.n.e.: „Bocian w przestworzach zna swoją porę. Synogarlica, jaskółka i żuraw zachowują czas swego przylotu”. Do tej pory dużo się już dowiedzieliśmy, ale wiele zjawisk ciągle jeszcze pozostaje zagadką. Czy nam się to podoba, czy nie, Biblia słusznie mówi: „Dał im nawet wyobrażenie o dziejach świata, tak jednak, że nie pojmie człowiek dzieł, jakich Bóg dokonuje od początku aż do końca” (Jeremiasza 8:7; Koheleta [Kaznodziei] 3:11, Biblia Tysiąclecia).

Inni nawigatorzy

[13] Karibu żyjący na Alasce wędruje zimą 1350 kilometrów na południe. Dużo wielorybów oddala się o ponad 9600 kilometrów od Morza Arktycznego i potem wraca. Uchatki wędrują pomiędzy Wyspami Pribyłowa a południową Kalifornią, oddaloną o 4800 kilometrów. Żółwie zielone kierują się od wybrzeży Brazylii do maleńkiej Wyspy Wniebowstąpienia i z powrotem, pokonując 2200 kilometrów po bezmiarach wód Oceanu Atlantyckiego. Niektóre kraby wędrują po dnie oceanu na odległość do 240 kilometrów. Łososie opuszczają strumienie, w których się wylęgły, i spędzają kilka lat w oceanie, po czym wracają setki kilometrów do tych samych strumieni, w których przyszły na świat. Młode węgorze narodzone w Morzu Sargassowym na Atlantyku spędzają większą część życia w słodkowodnych rzekach Ameryki Północnej i Europy, ale powracają na tarło do Morza Sargassowego.

[14] Amerykański motyl wędrowny (monarszka księżna) opuszcza Kanadę jesienią i zimę spędza zazwyczaj w Kalifornii lub w Meksyku. Niektóre z tych motyli lecą ponad 3000 kilometrów; jeden pokonywał w ciągu dnia odległość 130 kilometrów. Obsiadają one co roku osłonięte zewsząd drzewa w tych samych rejonach leśnych, a nawet te same drzewa. Nie są to jednak te same motyle! W drodze powrotnej wiosną składają jajeczka na wilczomleczach. Młode motyle kontynuują wędrówkę na północ, a najbliższej jesieni odbywają tak samo długą wędrówkę na południe, jak ich rodzice, i siadają na drzewach w tym samym lesie. Według pewnej książki „motyle, które lecą jesienią na południe, to młode, które nigdy nie widziały swoich zimowisk. Sposób ich

odnajdywania ciągle jeszcze pozostaje jedną z nieodgadnionych tajemnic przyrody”.*przyp.6

[15] Instynktowna mądrość nie ogranicza się tylko do wędrówek zwierząt. Potwierdzają to następujące przykłady:

• Co umożliwia milionom ślepych termitów koordynację pracy przy budowie i wyposażaniu

w urządzenia klimatyzacyjne ich wymyślnych siedlisk? Instynkt. • Co podpowiada motylom Pronuba yuccasella, jaki szereg koniecznych czynności powinny

podjąć, żeby krzyżowo zapylać kwiaty jukki, dzięki czemu mogą się pojawiać zarówno nowe rośliny jukki, jak i nowe motyle? Instynkt.

• Co daje znać pająkowi topikowi, żyjącemu w „dzwonie nurkowym” pod wodą, że po

zużyciu tlenu musi wyciąć otwór w swym podwodnym dzwonie, wypuścić zużyte powietrze, naprawić otwór i ściągnąć w dół nową porcję świeżego powietrza? Instynkt.

• Co skłania pewnego chrząszcza żerującego na mimozach do składania jajeczek pod korą na

gałęzi, a potem do cofania się mniej więcej 30 centymetrów w kierunku pnia i wygryzania paska kory dookoła tej gałęzi, żeby obumarła, ponieważ na żywym drewnie z tych jajeczek nic by się nie wylęgło? Instynkt.

• Co sprawia, że młode kangurze maleństwo wielkości ziarna fasoli, które się rodzi ślepe i

nierozwinięte, wie, że musi samo, bez niczyjej pomocy, wspiąć się po sierści matki do jej torby lęgowej na brzuchu i przyssać się tam do jednego z jej sutków? Instynkt.

• Co każe pszczole przekazać za pomocą tańca wiadomość, gdzie można znaleźć nektar, ile go

tam jest, jak to jest daleko, w jakim kierunku trzeba lecieć i z jakich kwiatów można go zebrać? Instynkt.

„Wykazują instynktowną madrość”

[16] Pytania takie można by jeszcze mnożyć, tak iż wypełniłyby całą książkę, ale na wszystkie byłaby jedna odpowiedź: „Wykazują instynktowną mądrosć” (Przysłów 30:24). Pewien badacz zapytał: „Jak to możliwe, żeby tak złożona instynktowna wiedza sama się rozwinęła i była

przekazywana z pokolenia na pokolenie?”.*przyp.7 Ludzie nie potrafią tego wytłumaczyć. Nie sposób tego przypisać ewolucji. Źródłem takiej inteligencji musi być inteligencja. Warunkiem istnienia takiej mądrości musi być mądrość. Był więc potrzebny inteligentny, mądry Stwórca.

[17] Mimo to wielu ewolucjonistów automatycznie odrzuca, jako mało istotne, wszelkie takie dowody stwarzania, twierdząc, że nie może to być przedmiotem rozważań naukowych. Nie wolno jednak pozwolić, żeby taki ciasny pogląd uniemożliwiał sprawdzenie wszystkich dowodów. Szerzejzajmiemy się tym w następnym rozdziale.

Budowa gniazd a instynkt

„Nic nie wskazuje na to” — pisze o mechanizmie genetycznym naukowiec G.Rattray Taylor — „żeby on mógł przekazywać jakiś program konkretnych

zachowań, na przykład kolejność czynności przy budowie gniazd”.*przyp.a Niemniej jednak instynktowna znajomość budowy gniazd jest dziedziczona, a nie nabywana. Zwróćmy uwagę na kilka przykładów.

Dzioborożce w Afryce i Azji. Samiczka znosi glinę i zamurowuje wejście do dziupli na tyle, żeby mogła się przecisnąć do środka. Samiec przynosi jej jeszcze trochę mułu, a ona zamyka ten otwór od wewnątrz. Pozostaje tylko szczelina. Przez tę szczelinę samiec karmi ją, jak również pisklęta, które się wyklują. Gdy samiec już nie może nastarczyć z przynoszeniem pożywienia, samiczka wydostaje się z dziupli. Teraz otwór zamykają pisklęta, a oboje rodzice je karmią. Kilka tygodni później piskleta wyłamują ściankęi opuszczają gniazdo. Swoją drogą, czy nie świadczy tu o celowości fakt, że samica akurat wtedy, gdy jest zamknięta i nie lata, całkowicie się pierzy?

Jerzyki. Jeden z ich gatunków buduje gniazdo ze śliny. Przed rozpoczęciem się pory lęgowej gruczoły ślinowe nabrzmiewają i wytwarzają lepką śluzowatą wydzielinę. Ptak od razu instynktownie wie, co z nią zrobić. Rozsmarowuje ją na skale i w miarę jej twardnienia dodaje coraz to nowe warstwy, aż w końcu

powstaje miseczkowate gniazdo. Inne gatunki jerzyków budują gniazda nie większe niż łyżeczka do herbaty, przyklejają je do liści

Pingwiny cesarskie mają gniazda wbudowane. Podczas antarktycznej zimy samica składa jajo i na dwa do trzech miesięcy udaje się na połów ryb. Samiec układa jajo na swych bogato unaczynionych stopach i przykrywa je zwisającym fałdem skóry. Ale matka nie zapomina o ojcu i pisklęciu. Wkrótce po wykluciu się z jaja małego pingwina matka powraca z żołądkiem pełnym pożywienia które stopniowo oddaje, żeby oboje nakarmić. Z kolei na połów wyrusza samiec, a matka układa młode na stopach i okrywa fałdem skórnym.

Wikłacze, które żyją w Afryce, budują wiszące gniazda z trawy i włókien innych roślin. Instynktownie stosują najróżniejsze wzory tkackie i węzły. Wróble towarzyskie przygotowują swego rodzaju bloki mieszkalne, ponieważ budują przymocowaną do silnych gałęzi strzechę, której średnica wynosi okolo 5 metrów, a pod spodem liczne pary przyczepiają swe gniazda. Stopniowo powstająnowe gniazda, tak iż w końcu może ich być ponad sto pod jednym dachem.

Krawczyk zamieszkujący południową Azję sporządza przędzę z włókienek bawełny lub łyka oraz pajęczyn, łącząc krótkie kawałki w dłuższą nić. Przekłuwa dziobem otwory wzdłuż krawędzi dużego liścia, po czym, posługując się dziobem niby igłą, zesznurowuje nicią oba brzegi liścia, tak jak my sznurujemy buty. Gdy się nić skończy, zawiązuje węzeł albo splata ją z inną nicią i szyje dalej. W ten sposób sporządza z dużego liścia torebkę, w której wije gniazdo.

Remiz buduje wiszące gniazda, które wyglądają, jakby były z filcu, ponieważ do ich budowy używa puchowatych części roślin oraz traw. Osnowę gniazda stanowią dłuższe, splecione włókna traw. Ptak przepycha dziobem końce włókien przez oka tej osnowy.Następnie bierze krótsze kawałki puchowatych włókien i wtyka je w plecionkę. Przypomina to technikę stosowaną przez tkaczy

wschodnich dywanów. Gniazda te są tak wytrzymałe, a jednocześnie miękkie, że człowiek używa ich jako sakiewek, a nawet jako pantofli dziecięcych.

Łyska amerykańska zazwyczaj zakłada gniazdo na niewielkiej płaskiej wysepce. W rejonach zamieszkiwanych przez te ptaki takie wysepki są jednak rzadkością. Wobec tego łyska buduje własną wysepkę! Wybiera odpowiednie miejsce w wodzie i zaczyna znosić w dziobie kamienie. Gdy głębokość wynosi od 0,5 do 1 metra, układa kamienie dopóty, dopóki nie powstanie wysepka. Średnica jej podstawy może sięgać 4 metrów, a sterta kamieni może ważyć ponad tonę. Na tej kamiennej wysepce łyska buduje potem duże gniazdo.

Jak powstało życie — rozdział 14

Cudowność człowieka

Jak mózg potrafi się uporać ze 100 milionami informacji, które docierają do niego w każdej sekundzie?

SPOŚRÓD wszystkich cudowności na świecie nic nie jest tak zdumiewające, jak mózg ludzki. Na przykład w każdej sekundzie za pośrednictwem różnych zmysłów dociera do niego około 100

milionów bitów informacji. Jak to się dzieje, że mózg potrafi się uporać z taką lawiną? Jak sobie radzi z milionami jednocześnie napływających wiadomości, skoro możemy myśleć tylko o jednej rzeczy na raz? Najwyraźniej umysł nie tylko potrafi znieść ten napór, lecz także doskonale umie musprostać.

Mózg bada sam siebie co 1/10 sekundy, żeby się skupiać na tym, co ma istotne znaczenie

[2] Wywiązywanie się z tego zadania jest jednym z niezliczonych cudów dokonujących się w mózguczłowieka. Biorą w tym udział dwa czynniki. Po pierwsze: W pniu mózgu znajduje się siatka włókien nerwowych wielkości twego małego palca. Nazywa się ją tworem siatkowatym. Działa jak centrum kontroli ruchu, ponieważ śledzi miliony wiadomości, które trafiają do mózgu, oddziela nieistotne i wyławia ważne, żeby je przekazać do kory mózgowej. Ta niewielka siatka włókien nerwowych przepuszcza do sfery świadomości najwyżej kilkasetinformacji na sekundę.

[3] Po drugie: Dalszy dobór tego, co ma trafić do naszej świadomości, prawdopodobnie odbywa się dzięki falom, przebiegającym przez mózg z częstotliwością od 8 do 12 razy na sekundę. Pod wpływem tych fal następują okresy zwiększonej czułości, podczas których mózg rejestruje silniejsze sygnały i na nie reaguje. Przypuszcza się, że za pomocą tych fal mózg uważnie sprawdza sam siebie, aby skupiać się na tym, co ma istotne znaczenie. Tak więc z sekundy na sekundę trwa wnaszej głowie stan zdumiewającej aktywności!

Coś „zadziwiającego”[4] W ostatnich latach uczeni zrobili ogromne postępy w poznawaniu mózgu. Niemniej jednak ich wiedza w tej dziedzinie jest niczym w porównaniu z niewiedzą. Pewien badacz powiedział, że po tysiącach lat domysłów i kilku dziesięcioleciach intensywnych badań naukowych nasz mózg, jak i

cały wszechświat, w dalszym ciągu jest dla nas „w zasadzie tajemnicą”.*przyp.1 Nie ulega wątpliwości, że mózg ludzki jest najbardziej tajemniczym elementem cudowności człowieka — „cudem” w sensie czegoś, co „zadziwia”.

Mózg, podobnie jak mięsień, staje się sprawniejszy, gdy człowiek nim się posługuje, a słabnie, gdy go nie używa Nasz mózg jest dla nas „w zasadzie tajemnicą”

[5] Ten cud rozpoczyna się w łonie matki. W trzy tygodnie po poczęciu powstają pierwsze komórki mózgu. Mnożą się skokowo nieraz w tempie 250 000 na minutę. Po narodzeniu mózg wciąż rośnie, a sieć połączeń w dalszym ciągu się w nim rozbudowuje. Szybko uwidacznia się przepaść dzieląca mózg ludzki od mózgu zwierzęcia: „Mózg dziecka, w przeciwieństwie do mózgu któregokolwiekzwierzęcia, zwiększa swą objętość w ciągu pierwszego roku życia trzykrotnie” — czytamy w

książce The Universe Within (Wszechświat w naszym wnętrzu).*przyp.2 Z czasem w mózgu ludzkim, choć stanowi on jedynie 2 procent wagi ciała, upakowanych zostaje około 100 miliardów komórek nerwowych, zwanych neuronami, jak również innych rodzajów komórek.

[6] Podstawowe komórki mózgowe (neurony) w gruncie rzeczy nie stykają się bezpośrednio. Rozdzielają je synapsy — maleńkie szczeliny szerokości mniejszej niż jedna dziesięciotysięczna milimetra. Luki te są zwierane przez substancje chemiczne zwane przekaźnikami. Dotąd znanych jest 30 takich substancji, ale niewykluczone, że jest ich w mózgu dużo więcej. Sygnały chemiczne przejmowane są na jednym końcu neuronu przez labirynt drobniutkich wypustek, zwanych dendrytami. Następnie zostają przeniesione do drugiego końca neuronu przez włókno nerwowe,

zwane aksonem. Wewnątrz neuronów sygnały są przekazywane elektrycznie, natomiast w szczelinach — chemicznie. Przepływ sygnałów nerwowych odbywa się zatem sposobem elektrochemicznym. Intensywność sygnału nie zależy od mocy impulsów, która zawsze jest taka sama, tylko od ich częstotliwości, ta zaś może sięgać tysiąca na sekundę.

Mózg może wchłonąć informacje, które „wypełniłyby jakieś 20 milionów tomów”

[7] Nie wiadomo dokładnie, jakie zmiany fizjologiczne zachodzą w mózgu, gdy się uczymy. Wynikidoświadczeń wskazują jednak, źe w procesie uczenia się, zwłaszcza w młodym wieku, powstają lepsze połączenia i uwalnia się więcej substancji chemicznych, zwierających szczeliny pomiędzy neuronami. Ciągłe wykorzystywanie połączeń umacnia je, przez co proces uczenia się jest efektywniejszy. W czasopiśmie Scientifc American czytamy: „Połączenia często aktywowane w

jakiś sposób się umacniają”.*przyp.3 Ciekawa jest pod tym względem podana w Biblii uwaga, że trudniejsze zagadnienia łatwiej jest zrozumieć ludziom dojrzałym, „którzy przez użytkowanie mają spostrzegawczość wyćwiczoną” (Hebrajczyków 5:14). Z przeprowadzonych badań wynika, że niewykorzystywane zdolności umysłowe zanikają. Tak więc mózg, podobnie jak mięsień, staje się sprawniejszy, gdy człowiek się nim posługuje, a słabnie, gdy go nie używa.

[8] Ogromną liczbę mikroskopijnych włókien nerwowych, które tworzą te połączenia w mózgu, często nazywa się „układem”. Włókna te są precyzyjnie rozmieszczone w niewyobrażalnie złożonym labiryncie. Jak to się jednak dzieje, że trafiają na odpowiednie miejsca według „schematów połączeń”, pozostaje tajemnicą. „Niewątpliwie najważniejszym ze wszystkich nie wyjaśnionych problemów, związanych z rozwojem mózgu” — powiedział pewien uczony — „jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób neurony tworzą konkretne układy połączeń. (…) Większość tych połączeń zdaje się być dokładnie ustalona we wczesnym okresie

rozwoju”.*przyp.4 Inny badacz dodaje, że ten „dokładny układ połączeń między odpowiednimi rejonami mózgu jest czymś normalnym,ale w dalszym ciągu nic nie wiadomo o sposobie jego

powstawania”.*przyp.5

[9] Liczba owych połączeń jest astronomiczna! Każdy neuron może mieć tysiące polączeń z innymi neuronami. Poza tymi połączeniami istnieją także mikroobwody pomiędzy samymi dendrytami. „Te‘mikroobwody’, jak się je nazywa” — powiedział pewien neurolog — „poszerzają nasze i tak

już oszałamiające wyobrażenia o działaniu mózgu o całkiem nowy wymiar”.*przyp.6 Niektórzy badacze uważają, że „liczba połączeń między miliardami komórek nerwowych w mózgu

ludzkim może sięgać biliarda”.*przyp.7 Jaką pojemność to daje? Zdaniem Carla Sagana mózg może wchłonąć informacje, które „wypełniłyby jakieś 20 milionów tomów, a więc tyle, ile się

znajduje w największych bibliotekach świata”.*przyp.8

[10] O ogromnej różnicy między człowiekiem a zwierzęciem stanowi kora mózgowa. Ma mniej więcej 3 milimetry grubości, a jej sfałdowania są dopasowane do kształtu czaszki. Rozpostarta zajęłaby powierzchnię około 3400 centymetrów kwadratowych. Długość włókien przewodzących wynosi jakieś 1000 kilometrów na jeden centymetr sześcienny. W porównaniu z korą któregokolwiek zwierzęcia, ludzka kora mózgowa jest nie tylko o wiele większa, lecz także ma znacznie większe rejony, które nie są wykorzystywane, to znaczy nie służą do sterowania fizycznymi funkcjami ciała, tylko są zastrzeżone do wyższych czynności umysłowych, odróżniających ludzi od zwierząt. Pewien naukowiec oświadczył, że „nie jesteśmy tylko bardziej rozgarniętymi małpami”, gdyż dzięki posiadaniu umysłu „jesteśmy jakościowo różni od

wszelkich innych form życia”.*przyp.9

Daleko większe możliwości

Mózg dziecka ma z góry zaprogramowaną zdolność szybkiego nauczenia się trudnych języków, natomiast „szympansy nie są w stanie przyswoić sobie nawet najelementarniejszych form języka ludzkiego”

[11] „Mózg ludzki” — jak powiedział pewien uczony — „cechuje zdolność uczenia się i

dokonywania najróżniejszych wyspecjalizowanych czynności”.*przyp.10 W informatyce używa się określenia „wbudowany konstrukcyjnie układ sterowania lub programowania” w odniesieniu do z góry założonych, konstrukcyjnie uwarunkowanych i niezmiennych jego właściwości w przeciwieństwie do funkcji wprowadzanych do komputera przez programistę. „Co się tyczy ludzi” — pisze jeden z autorytetów w tej dziedzinie — „określenie to [układ wbudowany

konstrukcyjnie] oznacza wrodzone zdolności albo co najmniej predyspozycje”.*przyp.11 Człowiek ma wrodzoną dość wszechstronną zdolność uczenia się, a nie po prostu wiedzę. Tymczasem zwierzęta mają „wbudowaną konstrukcyjnie” instynktowną mądrość, natomiast ich zdolność uczenia się czegoś nowego jest ograniczona.

„Nie jesteśmy tylko bardziej rozgarniętymi małpami”, gdyż dzięki posiadaniu umysłu „jesteśmy jakościowo różni od wszelkich innych form życia”

[12] Jak na to zwrócono uwagę w książce The Universe Within (Wszechświat w naszym wnętrzu), nawet najinteligentniejsze zwierzę „nigdy tak nie rozwinie władz umysłowych, jak człowiek — brak mu bowiem tego, co my posiadamy: wstępnego zaprogramowania naszego wyposażenia neuronalnego, które pozwala nam tworzyć pojęcia związane z tym, co widzimy, wypowiadać się na temat tego, co słyszymy, i myśleć o tym, co przeżywamy”. Musimy jednak pod wpływem bodźców z otoczenia programować swój mózg, bo w przeciwnym razie — czytamy we wspomnianej książce — „nie rozwinęłoby się nic, co by przypominało ludzki umysł (…) Bez ogromnego napływu doświadczenia trudno byłoby oczekiwać pojawienia się choćby jakiegoś

śladu intelektu”.*przyp.12 Tak więc zdolność niejako już wbudowana w ludzki mózg pozwala nam rozwijać intelekt. Co więcej, w przeciwieństwie do zwierząt możemy dowolnie programować swojązdolność rozumowania na podstawie naszej wiedzy, oceny wartości, sposobności i celów.

Zdolność mówienia właściwa tylko ludziom[13] Wymownym przykładem konstrukcyjnie wbudowanych zdolności, które wykazują elastyczną podatność na programowanie, jest język. Specjaliści są zgodni co do tego, że „mózg ludzki ma

genetycznie zaprogramowaną zdolność do opanowywania mowy” *przyp.13 i że mowę „można wyjaśnić tylko tkwiącą w naszym mózgu wrodzoną zdolnością do przetwarzania informacji

przekazywanych przez język”.*przyp.14 W odróżnieniu od bezwładności, widocznej w instynktownym zachowaniu zwierząt, człowiek z ogromną elastycznością korzysta z tej konstrukcyjnie wbudowanej zdolności do opanowania i używania języka.

„Pochodzenie tej zdolności [mówienia] ciągle pozostaje jedną z najbardziej zadziwiających tajemnic mózgu”

[14] W naszym mózgu co prawda nie ma konstrukcyjnie wbudowanego konkretnego języka, ale

mamy z góry zaprogramowaną zdolność do nauki języków. Jeżeli w domu mówi się dwoma językami, to dziecko może się nauczyć obu. Jeśli będzie miało styczność z trzecim, to i tego może się nauczyć. Pewna dziewczynka od najmłodszych lat miała kontakt z wieloma językami. W wieku pięciu lat mówiła płynnie ośmioma. Wobec takich wrodzonych zdolności trudno się dziwić pewnemu cenionemu językoznawcy, który w związku z przeprowadzanymi na szympansach eksperymentami z językiem migowym powiedział, iż ich wyniki „na pewno dowodzą, że szympansy nie są w stanie przyswoić sobie nawet najelementarniejszych form języka

ludzkiego”.*przyp.15

[15] Czy taka zdumiewająca zdolność mogła się wykształcić z pomruków i chrząkania zwierząt? Wyniki badań najstarszych języków wykluczają taką ewolucję. Pewien specjalista oświadczył, że

„nie ma żadnych języków prymitywnych”.*przyp.16 Antropolog Ashley Montagu przyznaje, że takzwane języki prymitywne „często są o wiele bardziej złożone i komunikatywne niż języki ludów

o rzekomo ‘wyższej kulturze’ ”.*przyp.17

[16] Pewien neurolog tak się wypowiada na ten temat: „Im usilniej staramy się poznać

mechanizm mówienia, tym bardziej tajemniczy staje się ten proces”.*przyp.18 Inny naukowiec mówi: „Po dziś dzień jest tajemnicą, jak doszło do poprawnego wiązania wyrazów w dłuższe

wypowiedzi”.*przyp.19 Trzeci zaś oświadcza: „Zdolność mówienia, która jak żadna inna siła oddziałuje na ludzi i narody, wyraźnie odróżnia człowieka od zwierzęcia. Niemniej pochodzenie tej zdolności ciągle pozostaje jedną z najbardziej zadziwiających tajemnic

mózgu”.*przyp.20 Nie jest ona jednak tajemnicą dla ludzi dostrzegających w tym rękę Stwórcy, który w pewnych rejonach mózgu umieścił „układy wbudowane konstrukcyjnie”, żeby można się było nauczyć mówić.

Wyjaśnieniem tylko stwarzanie

Człowiek znacznie góruje swymi zdolnościami nad zwierzęciem

[17] W Encyclopœdia Britannica czytamy, iż mózg ludzki „ma tak ogromne możliwości, że

człowiek nie jest w stanie ich wykorzystać przez całe swoje życie”.*przyp.21 Mówi się też, że mózg ludzki potrafi sobie poradzić z każdym obciążeniem, związanym z procesami uczenia się i zapamiętywania, a nawet stać go na wysiłek miliard razy większy! Ale po co miałby ewolucyjnie powstać taki nadmiar możliwości? „Jest to jedyny przykład na to, że gatunek dysponuje narządem, ale do tej pory nie wie, co z nim począć” — przyznaje pewien uczony, po czym pyta: „Jak to pogodzić z podstawowym twierdzeniem ewolucji, że dobór naturalny postępuje małymi krokami, przy czym każda zmiana musi dawać nosicielowi choćby minimalną, ale wymierną korzyść?” Rozwój mózgu ludzkiego — czytamy dalej — „pozostaje najbardziej

zagadkowym aspektem ewolucji”.*przyp.22 Czy wobec nieprawdopodobieństwa ewolucyjnego powstania i dalszego przekazywania takiego nigdy nie wykorzystywanego nadmiaru możliwości mózgu, nie byłby rozsądniejszy wniosek, że człowiek ze swą nieograniczoną zdolnością uczenia sięzostał przystosowany do życia wiecznego?

[18] Carl Sagan, zdumiony tym, że mózg ludzki jest w stanie pomieścić informacje, które „wypełniłyby jakieś 20 milionów tomów”, powiedział: „Wprost nie do wiary, ile mózg może

pomieścić w tak maleńkiej przestrzeni”.*przyp.23 To, co się dzieje w tej maleńkiej przestrzeni, rzeczywiście przechodzi ludzkie pojęcie. Wyobraźmy sobie na przykład, co musi zachodzić w mózgu pianisty, który wszystkimi palcami biegającymi po klawiaturze wykonuje trudny utwór muzyczny. W jakże zdumiewający sposób jego mózg musi koordynować ruchy, żeby nakazywać palcom uderzanie właściwych klawiszy we właściwym czasie i z właściwą siłą, odpowiednio do tekstu nutowego, zapisanego w jego pamięci! Gdyby uderzył w nie ten klawisz, mózg natychmiast dałby mu o tym znać! Wszystkie te nieprawdopodobnie złożone działania są programowane w jego mózgu przez długoletnie ćwiczenia. Jest to jednak możliwe tylko dzięki temu, że zdolność muzykowania została tam wstępnie zaprogramowana już od urodzenia.

Rozwój mózgu ludzkiego „pozostaje najbardziej zagadkowym aspektem ewolucji”

[19] Żaden mózg zwierzęcy nie jest w stanie tego pojąć, a tym bardziej dokonać. Żadna teoria ewolucyjna nic tu nie wyjaśnia. Czyż nie narzuca się oczywisty wniosek, że ludzkie cechy intelektualne są odzwierciedleniem Najwyższej Inteligencji? Jest to zgodne z Księgą Rodzaju 1:27, gdzie czytamy: „I przystąpił Bóg do stworzenia człowieka na swój obraz”. Zwierzęta nie zostałystworzone na obraz Boży, dlatego nie mają takich zdolności umysłowych, jak człowiek. Chociaż zwierzęta dokonują zadziwiających wyczynów dzięki ustalonym wcześniej, niezmiennym instynktom to jednak ich umiejętności są niczym w porównaniu z elastycznością myślenia i działania ludzi oraz ich zdolnością do wykorzystywania stale wzbogacanej wiedzy.

[20] Następnym problemem dla ewolucjonistów jest ludzki altruizm — bezinteresowna troska o dobro innych. Pewien ewolucjonista tak to wyraził: „Wszystko, co się rozwinęło w wyniku doboru naturalnego, powinien cechować egoizm”. I rzeczywiście, wielu ludzi odznacza się taką cechą. Potem jednak przyznał: „Być może kolejną specyficzną cechą człowieka jest zdolność

kierowania się czystym, bezinteresownym, prawdziwym altruizmem”.*przyp.24 Inny uczony

dodał: „Altruizm leży w naszej naturze”.*przyp.25 Tylko ludzie działają niesamolubnie, chociaż

zdają sobie sprawę, co ich to może kosztować albo na jakie ofiary będą musieli się zdobyć.

Docenianie cudowności człowieka

„W księdze Twej były spisane wszystkie jego cząstki”

[21] Pomyślmy tylko: Człowiek zaczyna się zastanawiać, świadomie wytyka sobie cele i kreśli planyich osiągnięcia, po czym podejmuje wysiłki, żeby je urzeczywistnić, i odczuwa zadowolenie, gdy mu się to uda. Stworzony z poczuciem piękna, muzykalnością, talentem artystycznym, żądzą wiedzy, nie zaspokojoną ciekawością jak również wynalazczą i twórczą wyobraźnią, znajduje radość i zadowolenie w korzystaniu z tych darów. Gdy staje wobec różnych problemów, nie cofa sięprzed nimi, tylko z przyjemnością wykorzystuje swoje zdolności umysłowe i fizyczne, żeby je rozwiązać. Człowiek ma też poczucie moralności, które pozwala mu odróżniać dobro od zła, oraz sumienie, które go dręczy, gdy zbłądzi. Znajduje szczęście w dawaniu oraz cieszy się, gdy kocha i jest kochany. Wszystko to jest dla niego źródłem radości i nadaje sens jego życiu.

[22] Człowiek może się przyglądać roślinom i zwierzętom, podziwiać majestatyczne góry i ogromnemorza, rozmyślać nad rozległością gwiaździstego nieba, które ma nad głową, i odczuwać swą nicość. Ma poczucie czasu i wieczności, zastanawia się nad tym, skąd się tu wziął i dokąd zmierza, oraz stara się zrozumieć, co się za tym wszystkim kryje. Coś takiego nie przychodzi do głowy żadnemu zwierzęciu. Natomiast człowiek docieka przyczyny i celu każdej rzeczy. A wszystko dlatego, że został obdarzony imponującym mózgiem i jest „obrazem” Tego, który go stworzył.

Człowiek obdarzony imponującym mózgiem jest „obrazem” Tego, który go stworzył

[23] Starożytny psalinista Dawid ze zdumiewającą wnikliwością oddał chwałę Temu, który skonstruował mózg, i uznał Go za sprawcę cudu narodzin człowieka. Powiedział: „Ciebie będę opiewać, gdyż uczyniony jestem cudownie, w sposób przejmujący lękiem. Dzieła Twoje są zdumiewające, o czym bardzo dobrze wie dusza moja. Kości moje nie były schowane przed Tobą, gdy powstawałem w ukryciu, tkany w najniższych partiach ziemi. Oczy Twoje widziały mnie, gdy byłem dopiero zarodkiem, i w księdze Twej były spisane wszystkie jego cząstki” (Psalm 139:14-16).

[24] Można słusznie powiedzieć, że w zapłodnionej komórce jajowej w łonie matki są „spisane” wszystkie części powstającego ciała ludzkiego. Serce, płuca, nerki, oczy i uszy, ręce i nogi oraz zdumiewający mózg — te i wszystkie inne części ciała są „zapisane” w kodzie genetycznym zapłodnionego jaja w łonie matki. W kodzie tym mieszczą się wewnętrzne rozkłady czasu pojawiania się tych części w odpowiedniej kolejności. Fakt ten został odnotowany w Biblii prawie 3000 lat przed odkryciem przez współczesną naukę kodu genetycznego!

[25] Czyż istnienie człowieka, który ma tak zdumiewający mózg, nie jest prawdziwym cudem, godnym podziwu? Czy wobec tego nie jest też rzeczą oczywistą, że taki cud można przypisać jedynie stwarzaniu, a nie ewolucji?

MÓZG LUDZKI — niezgłębiona tajemnica

„Mózg ludzki jest najcudowniejszym i najbardziej tajemniczym obiektem w całym wszechświecie”(antropolog Henry F.Osborn).*przyp.a

„Jak w mózgu powstają myśli? Jest to zasadnicze pytanie i ciągle jeszcze nie mamy na nie odpowiedzi”(fizjolog Charles Sherrington).*przyp.b

„Pomimo ciągłego gromadzenia wiedzy, działanie mózgu ludzkiego do tej pory jest wielką zagadką”(biolog Francis Crick).*przyp.c

„Kto nazywa komputer ‘mózgiem elektronowym’, ten nigdy nie widział mózgu”(redaktor naukowy dr Irving S.Bengelsdorf).*przyp.d

„Nasza aktywna pamięć przechowuje kilka miliardów razy więcej informacji niż duży komputer, stosowany obecnie do celów badawczych”(autor książek popularno-naukowych Morton Hunt).*przyp.e

„Ponieważ mózg jest nieskończenie bardziej skomplikowany niżcokolwiek w znanym nam wszechświecie i nie można go z niczym porównać, więc zanim zdołamy zgłębić tajemnicę jego struktury, będziemy chyba musieli skorygować niektóre z naszych najżarliwiej głoszonych poglądów”(neurolog Richard M.Restak).*przyp.f

Mając na myśli ogromną przepaść, dzielącą ludzi od zwierząt, Alfred R.Wallace, „współtwórca teorii ewolucji”, napisał do Darwina: „Dobór naturalny mógłby najwyżej obdarzyć dzikusa mózgiem niewiele lepszym od małpiego, a tymczasem ma on mózg tylko niewiele gorszy od mózgu przeciętnego członka naszego oświeconego społeczeństwa”. Oburzony tym wyznaniem, Darwin odpowiedział: „Mam nadzieję, że pan nie zamordował dokońca naszego wspólnego dziecka [ teorii ewolucji]”.*przyp.g

Twierdzenie, że mózg ludzki wykształcił się z mózgu tego czy innego zwierzęcia, jest sprzeczne z logiką i faktami. O wiele bardziej logiczny jest następujący wniosek: „Nie pozostaje mi nic innego, jak uznać istnienie Najwyższej Inteligencji, której nalezy przypisać obmyślenie i ukształtowanie ciągle nas zaskakującej relacji między mózgiem a umysłem — jest to coś znacznie przekraczającego nasze pojęcie (…) Po prostu muszę uwierzyć, że wszystko to miało jakiś rozumny początek, że Ktoś to uruchomił”(neurochirurg dr Robert J.White).*przyp.h

Jak powstało życie — rozdział 15

Dlaczego tylu ludzi akceptuje ewolucjonizm?

Rzadko kiedy uczniowie mają możność usłyszeć argumenty zaprzeczające ewolucji

JAK mogliśmy się przekonać, mnóstwo dowodów przemawia za tym, że miało miejsce stwarzanie. Dlaczego więc tylu ludzi w to nie wierzy, tylko akceptuje ewolucję? Jedną z przyczyn są programy szkolne. W podręcznikach szkolnych z reguły popiera się punkt widzenia ewolucjonistów. Rzadko kiedy — jeśli w ogóle — uczniowie mają możność usłyszeć argumenty zaprzeczające ewolucji. Prawdę mówiąc, na ogół unika się zamieszczania w podręcznikach takich argumentów.

Nauki przyrodnicze i inne dziedziny wiedzy są przesiąknięte ewolucjonizmem

[2] W czasopiśmie American Laboratory pewien biochemik tak się wypowiedział o nauczaniu w szkole jego dzieci: „Nie przedstawia się dziecku ewolucjonizmu jako teorii. W podręcznikach dla drugiej klasy (twierdzę to na podstawie lektury książek szkolnych moich dzieci) daje się już delikatnie do zrozumienia, że ewolucja to rzeczywistość, a nie pogląd, którego słuszność można by kwestionować. Autorytet systemu szkolnego zmusza potem uczniów do podzielania takiego poglądu”. W sprawie wykładania ewolucjonizmu w wyższych klasach, napisał: „Uczniowinie wolno mieć ani wyrażać własnego zdania. Gdy się na to zdobędzie, nauczyciel ośmiesza go lub krytykuje. Nierzadko uczeń traci możliwość dalszego kształcenia się na wyższej uczelni,

ponieważ nie jest `prawomyślny’ i dostaje gorsze stopnie”.*przyp.1

[3] Nie tylko szkoły, lecz także cała gałąź nauk przyrodniczych, jak również inne dziedziny wiedzy, na przykład historia i filozofia, są przesiąknięte ewolucjonizmem. W książkach, czasopismach, filmach i programach telewizyjnych przedstawia się ewolucję jako dowiedziony fakt. Często się słyszy albo czyta sformułowania w rodzaju: „Kiedy jeszcze człowiek rozwijał się z niższych zwierząt”, albo: „Miliony lat temu, gdy w oceanach powstawało życie”… Urabia się w ten sposób opinię, że ewolucja to fakt, a dowody przeciwne pozostają w cieniu.

Tyrania autorytetu

Czy dziś jeszcze toczą się gwałtowne dysputy co do tego, że Ziemia krąży wokól Slońca, że woda składa się z wodoru i tlenu oraz że istnieje ciążenie powszechne?

[4] Ilu laików odważy się sprzeciwić czołowym pedagogom i uczonym, gdy zapewniają, iż ewolucjajest faktem, i dają do zrozumienia, że tylko nieuk nie chce w nią uwierzyć? Właśnie to rzucanie na szalę autorytetu w obronie ewolucjonizmu jest główną przyczyną akceptowania go przez wielu ludzi.

Wielu pedagogów i uczonych mówi lub daje do zrozumienia, że tylko nieuk nie chce uwierzyć w ewolucję

[5] Typowym przykładem poglądów, którymi często dają się zastraszyć laicy, jest następujące twierdzenie Richarda Dawkinsa: „Teorię Darwina popierają wszelkie dostępne obecnie, konkretne dowody, i żaden liczący się współczesny biolog nie ma wątpliwości, że jest

słuszna”.*przyp.2 Ale czy tak jest naprawdę? Nic podobnego. Z łatwością można się przekonać, że wielu uczonych, w tym również „liczący się współcześni biologowie”, nie tylko powątpiewają w

słuszność ewolucjonizmu, ale wcale w niego nie wierzą.*przyp.3 Ich zdaniem, dowody przemawiające za stwarzaniem są o wiele bardziej przekonujące. Tak więc wszelkie ogólnikowe oświadczenia w rodzaju wypowiedzi Dawkinsa rozmijają się z prawdą. Są jednak typowym przykładem prób pognębienia opozycji przez posługiwanie się takimi sformułowaniami. Pewien człowiek, któremu to podpadło, napisał w czasopiśmie New Scientist: „Czy Richard Dawkins aż tak słabo wierzy w dowody popierające ewolucję, że musi sięgać po naciągane uogólnienia,

aby odeprzeć odmienne poglądy swoich oponentów?” *przyp.4

[6] „Ewolucja jest faktem” — twierdzą ewolucjoniści Luria, Gould i Singer w książce A View of Life (Pogląd na życie) i zapewniają: „Równie dobrze moglibyśmy wątpić w to, że Ziemia krąży

wokół Słońca albo że woda składa się z wodoru i tlenu”.*przyp.5 W książce tej powiedziano również, że ewolucja tak samo jest faktem, jak istnienie grawitacji. Rzecz jednak w tym, iż można eksperymentalnie udowodnić, że Ziemia krąży wokół Słońca, że woda składa się z wodoru i tlenu oraz że istnieje ciążenie powszechne, natomiast ewolucji eksperymentalnie dowieść się nie da. Pozatym, ci sami ewolucjoniści przyznają, że „wokół teorii ewolucyjnych toczą się gwałtowne

dysputy”.*przyp.6 A czy takie dysputy toczą się dziś jeszcze w sprawie krążenia Ziemi wokół Słońca, składu chemicznego wody bądź też istnienia grawitacji? Nie. Czy wobec tego zdrowy

rozsądek pozwala twierdzić, że ewolucja jest takim samym faktem?

„[Ewolucjonistyczna] nauka zdradza niepokojącą skłonność do przyjmowania czegoś na wiarę przed podjęciem badań”

[7] W przedmowie do książki Johna Readera Missing Links (Brakujące ogniwa) David Pilbeam zwraca uwagę na to, iż wnioski uczonych nie zawsze są oparte na faktach. Jest tak — twierdzi Pilbeam — między innymi dlatego, że uczeni „też są ludźmi, a grają o wysoką stawkę, bo jest nią ponętna nagroda w postaci sławy i popularności”. W książce tej przyznano, że ewolucjonizmjest „nauką, której siłą napędową są osobiste ambicje, co czyni ją podatną na wpływ wszelkichz góry powziętych przekonań”. Zilustrowano to następującym przykładem: „Jeżeli przedwczesneopinie są akceptowane i lansowane tak entuzjastycznie, jak to było w wypadku człowieka z Piltdown, to nauka zdradza niepokojącą skłonność do przyjmowania czegoś na wiarę przed podjęciem badań”. Autor dodaje: „Współcześni [ewolucjoniści] są skłonni do obstawania przy błędnych danych, jeśli przemawiają one za słusznością ich przedwczesnych opinii, w nie mniejszym stopniu niż dawni badacze, (…) odrzucali [bowiem] obiektywne oceny i trzymali

się wyobrażeń, w które chcieli wierzyć”.*przyp.7 Tak, więc, gdy już niektórzy uczeni opowiedzieli się za ewolucją, a chcą zrobić karierę, to nie wypada im przyznać się do możliwości popełnienia błędu. Starają się raczej usprawiedliwiać swoje z góry powzięte opinie, zamiast uznać fakty, które mogłyby być dla nich niekorzystne.

„Fakty oraz interpretacje, na których opierał się Darwin, dziś już nie przekonują”

[8] W przedmowie do wydania wydrukowanego w setną rocznicę pierwszego opublikowania dzieła Darwina O powstawaniu gatunków, W.R.Thompson nawiązuje z ubolewaniem do takiego nienaukowego podejścia i pisze: „Jeżeli po przeanalizowaniu argumentów okazuje się, że nie sposób ich obronić, to powinno się je odrzucić, a całkowitą zmianę zapatrywań na podstawie wątpliwych dowodów należy uznać za godną ubolewania”. Poza tym Thompson powiedział: „Fakty oraz interpretacje, na których opierał się Darwin, dziś już nie przekonują. Długoletnie

badania nad dziedzicznością i odmianami, podkopały jego naukę”.*przyp.8

[9] Poza tym Thompson oświadczył: „Długotrwałym i pożałowania godnym następstwem sukcesu dzieła O powstawaniu gatunków stała się panująca wśród biologów mania wdawania się w spekulacje, których słuszności nie da się sprawdzić. (…) Powodzeniu darwinizmu towarzyszył zanik rzetelności naukowej”. Na koniec powiedział: „Sytuacja, w której uczeni sprzymierzają się po to, aby stawać w obronie doktryny, której nie są w stanie naukowo zdefiniować ani z naukową dokładnością przedstawić i której wiarogodność w opinii publicznej starają się podtrzymywać tłumieniem krytyki oraz przemilczaniem trudności, jest

w nauce czymś nienormajnym i niepożądanym”.*przyp.9

„Tłumienie krytyki (…) jest w nauce czymś nienor-malnym i niepożadanym”

[10] Również profesor antropologii, Anthony Ostric, skrytykował swych uczonych kolegów, którzy ogłaszają „za fakt” pochodzenie człowieka od stworzeń małpopodobnych. Zaznaczył, że „jest to conajwyżej hipoteza, w dodatku niezbyt dobrze udokumentowana”, oraz że „nie ma dowodu na

to, iż człowiek zmienił się w istotny sposób od czasu, z którego pochodzą pierwsze nie budzące wątpliwości oznaki jego istnienia”. Zdaniem tego antropologa, szerokie rzesze fachowców dołączyły do rzeczników teorii ewolucji „z obawy, że nie uzna się ich za poważnych uczonych

lub usunie z poważnych kręgów akademickich”.*przyp.10 Podobnie wypowiadają się Hoyle i Wickramasinghe: „Albo ktoś wierzy w te poglądy, albo nie uniknie okrzyknięcia go

heretykiem”.*przyp.11 Rezultatem takiego stanu rzeczy jest między innymi niechęć wielu uczonych do bezstronnego zbadania nauki o stwarzaniu. W liście do wydawcy czasopisma Hospital Practice słusznie powiedziano: „Nauka zawsze chlubiła się swoim obiektywizmem, obawiam się jednak, że my, uczeni szybko popadamy w ciasnotę i uprzedzenia, do których tak długo czuliśmy

odrazę”.*przyp.12

Niedopisanie kościołów

Wielu ludzi zraziło popieranie przez kler wojny po obu stronach frontu, nietolerancja i szerzenie fałszywych nauk, np. o ogniu piekielnym

[11] Jeszcze innym powodem zaakceptowania teorii ewolucji jest niedopisanie uznawanych kościołów — tak pod względem nauk, jak i działalności, a ponadto — w przedstawianiu biblijnej relacji o stwarzaniu. Ludzie obeznani z historią dobrze wiedzą, że na dziejach religii wycisnęła piętno obłuda, ucisk oraz inkwizycja. Nie uszło ich uwagi, że duchowieństwo nieraz udzielało poparcia krwawym dyktatorom. Wiedzą, że miliony wyznawców tej samej religii zabijało się nawzajem podczas wojen, a kler po obu stronach frontu to popierał. Nie widzą więc powodu, by wierzyć w Boga, którego te kościoły rzekomo reprezentują. Taką niechęć jeszcze pogłębiają absurdalne nauki, które nie mają nic wspólnego z Biblią. Błędne poglądy, na przykład o wiecznych mękach — że Bóg będzie bez końca przypiekać ludzi w dosłownie rozumianym ogniu piekielnym — są dla ludzi myślących odrażające!

[12] Takie nauki i praktyki religijne są odrażające nie tylko dla myślących ludzi. Z Biblii wynika, że są też wstrętne w oczach Boga. Poza tym Biblia bez ogródek obnaża obłudę niektórych przywódców religijnych. Na przykład powiedziano w niej: „Na zewnątrz wydajecie się ludziom sprawiedliwi, ale wewnątrz jesteście pełni obłudy i bezprawia” (Mateusza 23:28). Jezus mówił ludziom, że ich duchowni są „ślepymi przewodnikami”, którzy nie nauczają tego, co pochodzi od Boga, tylko„nakazów ludzkich” (Mateusza 15:9, 14). Tak samo Biblia potępia fanatyków religijnych, którzy „publicznie opowiadają, że znają Boga, ale swymi uczynkami się Go wyrzekają” (Tytusa 1:16). Tak więc wbrew swoim twierdzeniom kościoły, które popierają bądź rozgrzeszają obłudę i rozlew krwi, nie pochodzą od Boga ani Go nie reprezentują. Zostały nazwane „fałszywymi prorokami” i przyrównane do drzew wydających „owoc bezwartościowy”

(Mateusza 7:15-20; Jana 8:44; 13:35; 1 Jana 3:10-12).

[13] Na dodatek wielu przywódców religijnych skapitulowało wobec ewolucjonizmu, nie pozostawiając wyznawcom żadnego wyboru. Na przykład w New Catholic Encyclopedia powiedziano: „Powszechna ewolucja, w tym również ewolucja ciała ludzkiego, wydaje się

najprawdopodobniejszym naukowym wyjaśnieniem powstawania organizmów”.*przyp.13 Na pewnym spotkaniu w Watykanie 12 uczonych, reprezentujących najwyższe gremium naukowe Kościoła katolickiego doszło zgodnie do następującego wniosku: „Jesteśmy przekonani, że mnóstwo dowodów pozwala nam bezspornie odnieść koncepcję ewolucji do człowieka i innych

naczelnych”.*przyp.14 Czy można się dziwić, że przy takiej aprobacie ze strony religii niedoinformowani wyznawcy różnych kościołów dali się zbić z tropu, chociaż to „mnóstwo dowodów” nie popiera teorii ewolucji, tylko relację o stwarzaniu?

Próżnia spowodowana błędami w dziedzinie religii często prowadzi do zaakceptowania teorii ewolucji

[14] Powstałą w ten sposób próżnię często wypełniaagnostycyzm i ateizm. Porzucając wiarę w Boga, ludzie przyjmują ewolucję jako rozwiązanie alternatywne. Dziś w niektórych krajach ateizm oparty na teorii ewolucji jest nawet oficjalnie uznawany przez państwo. Odpowiedzialnością za takąniewiarę można w głównej mierze obarczyć religie tego świata.

[15] Poza tym niektóre nauki religijne nasuwają ludziom wniosek, że Biblia uczy czegoś sprzecznego z faktami naukowymi, i tacy ludzie odwracają się od Boga Biblii. Na przykład, jak o tym już wspomniano w jednym z poprzednich rozdziałów, niektórzy błędnie dowodzą, że Biblia uczy, jakoby Ziemia została stworzona w ciągu sześciu literalnych dni, liczących po 24 godziny, i istnieje dopiero od sześciu tysięcy lat. A przecież tak nie jest.

„Wierzę tylko w to, co widzę”

O istnieniu Stwórcy świadczą jego dzieła

[16] Niektórzy otwarcie odrzucają istnienie Stwórcy, mówiąc: „Wierzę tylko w to, co widzę”. Jeżeliczegoś nie można zobaczyć lub zmierzyć, uważają, że tego nie ma. Co prawda na co dzień nie negują istnienia wielu rzeczy, których nie można zobaczyć, na przykład elektryczności, magnetyzmu, fal radiowych i telewizyjnych albo powszechnego ciążenia. Nie skłania ich to do zmiany zapatrywań, ponieważ wszystko to można zmierzyć albo w jakiś inny fizykalny sposób stwierdzić jego istnienie. Nie ma jednak żadnego fizykalnego sposobu, żeby zobaczyć lub zmierzyćStwórcę, to znaczy Boga.

[17] A przecież są rozsądne powody, żeby wierzyć w istnienie niewidzialnego Stwórcy, ponieważ —jak to wynika z poprzednich rozdziałów tej publikacji — widać tego dowody w postaci namacalnych rezultatów Jego działania. Dostrzegamy je w technicznej doskonałości i złożoności struktury atomu, we wspaniale zorganizowanym wszechświecie, na wyjątkowej planecie Ziemi, w zadziwiającej konstrukcji żywych tworów oraz w imponującym mózgu człowieka. Są to skutki wymagające odpowiednich przyczyn, którymi można by uzasadnić ich istnienie. We wszelkich innych sprawach nawet materialiści uznają to prawo przyczyny i skutku. Dlaczego więc nie uznają go również w odniesieniu do materialnego wszechświata?

[18] Biblia wypowiada się o tej sprawie krótko i węzłowato: „Od stworzenia świata niewidzialne Jego przymioty — wiekuista Jego potęga oraz bóstwo — stają się widzialne dla umysłu przez Jego dzieła” (Rzymian 1:20, Biblia Tysiąclecia). Innymi słowy, ze skutku wyciąga się w Biblii wniosek o przyczynie. Widzialne „Jego dzieła”, dzieła stworzenia, są wyraźnym skutkiem, którego przyczyna musi pozostawać w jakimś związku z inteligencją. Tą niewidzialną przyczyną jest Bóg. Poza tym, jako Budowniczy całego wszechświata, Stwórca niewątpliwie jest tak potężny, iż ludzie zkrwi i ciała nie powinni się spodziewać, że można Go zobaczyć i dalej żyć. Słusznie powiedziano wBiblii: „Żaden człowiek nie może (…) widzieć [Boga] i mimo to pozostać przy życiu” (Wyjścia 33:20).

Inna ważna przyczyna braku wiary

Widząc wszechobecność cierpień, wielu przestaje wierzyć w Boga i uznaje teorię ewolucji

[19] Jest jeszcze inna ważna przyczyna, dlaczego wielu ludzi przestaje wierzyć w Boga i uznaje teorię ewolucji. Chodzi o wszechobecność cierpień. Od wieków panoszy się niesprawiedliwość i ucisk, zbrodnie, wojny, choroby i śmierć. Wielu nie rozumie, dlaczego wszystko to spadło na ludzkość. Są zdania, iż wszechmocny Stwórca nie dopuściłby do tego. Ponieważ jednak panują takie stosunki, więc są przekonani, że Boga nie ma. Kiedy więc jest im przedstawiana teoria ewolucji, nie widzą innego wyboru, jak zaakceptowanie jej, często nawet bez głębszego zastanowienia. Dlaczego więc wszechpotężny Stwórca pozwala tak cierpieć? Czy zawsze tak będzie? Odpowiedź na te trudne pytania (w kolejnym rozdziale) pomoże nam zarazem zrozumieć głębszą, ukrytą przyczynę, dlaczego teoria ewolucji tak się dziś rozpowszechniła.

Jak powstało życie — rozdział 16

Dlaczego Bóg pozwala cierpieć?

Pierwsi ludzie mieli widoki na życie wieczne w ziemskim Raju

WSZECHOBECNOŚĆ cierpień na świecie sprawia, że wielu wątpi w istnienie Stwórcy. Od wieków panoszy się okrucieństwo, rozlew krwi i przerażające zło, co sprowadza niewypowiedzianecierpienia na miliony niewinnych ludzi. Dlatego wielu pyta: „Jeżeli jest Bóg, to dlaczego na to wszystko pozwala?” Skoro — jak się już o tym przekonaliśmy — zachodzi tak uderzająca zgodność między sprawozdaniem biblijnym a okolicznościami powstania życia, to nasuwa się pytanie, czy Pismo Święte może nam też pomóc zrozumieć, dlaczego potężny Stwórca tak długo pozwala znosić tyle cierpień?

[2] Tło do odpowiedzi na to pytanie stanowią pierwsze rozdziały Księgi Rodzaju. Opisują stworzenie świata bez cierpień. Pierwszy mężczyzna i pierwsza kobieta zostali osadzeni w rajskich warunkach w przepięknym parku, zwanym Edenem. Wyznaczono im przyjemne i odpowiedzialne zadania. Mieli ziemię ‘uprawiać i się nią opiekować’. Poza tym, mieli sobie podporządkować„rybymorskie, stworzenia latające pod niebem i każde żywe stworzenie, które się porusza po ziemi” (Rodzaju 1:28; 2:15).

Wielu pyta: „Jeżeli jest Bóg, to dlaczego na to wszystko pozwala?”

[3] Ponadto pierwsi ludzie mieli od chwili stworzenia doskonałe ciała i umysły, a zatem nie mieli żadnych wad. Nie zanosiło się więc na to, że będą musieli cierpieć z powodu choroby, starości czy śmierci. Mieli za to widoki na bezkresną przyszłość w ziemskim Raju (Powtórzonego Prawa 32:4).

[4] Tej pierwszej parze wyznaczono następujące zadanie: „Bądźcie płodni i stańcie się liczni, i napełnijcie ziemię”. Ponieważ mieli wydawać na świat dzieci, więc rodzina ludzka mogła się rozrastać i poszerzać granice Raju tak, iż w końcu objąłby on całą Ziemię. Rodzaj ludzki miał więc tworzyć zjednoczoną rodzinę, a wszyscy jej członkowie mogli się cieszyć doskonałym zdrowiem i żyć na rajskiej ziemi. Pierwsi ludzie mieli widoki na życie wieczne w ziemskim Raju.

Konieczność uznawania władzy Boga[5] W celu utrzymania tej harmonii pierwsza para ludzka musiała jednak uznać prawo swego Stwórcy do zarządzania sprawami ludzkimi, to znaczy oboje musieli podporządkować się Jego zwierzchnictwu. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że to było słuszne. Twórca ma przecież prawo w jakiejś mierze dysponować swoim dziełem. Zasada ta od wieków znajduje odbicie w prawach własności. Poza tym ludzie musieli uznawać kierownictwo swego Twórcy ze względu na następujący, istotny fakt: Nie zostali tak stworzeni, żeby potrafili się pomyślnie rządzić niezależnie od Boga, tak jak nie mogliby żyć, gdyby przestali jeść, pić i oddychać. Historia potwierdziła, że Biblia ma rację, gdy mówi: „Dobrze wiem, Jehowo, że nie do ziemskiego człowieka należy jego droga. Do człowieka, który idzie, nie należy nawet pokierowanie swoim krokiem” (Jeremiasza 10:23). Dopóki ludzie trzymali się wytycznych, które otrzymali od Boga, dopóty mogli się cieszyć życiem trwałym, pomyślnym i szczęśliwym.

Jak wentylator zwalnia obroty i w końcu zamiera w bezruchu, gdy zostanie odłaczony od źródła prądu, tak też Adam i Ewa, po odsunięciu się od żródła życia, zestarzeli się i zmarli

[6] Ponadto ludzie zostali obdarzeni wolną wolą. Nie zostali tak stworzeni, żeby reagowali jak roboty albo jak zwierzęta, które przede wszystkim kierują się instynktem. Jednakże ich wolność miała być względna, a nie absolutna. Mieli z niej korzystać z całym poczuciem odpowiedzialności w obrębie granic wytyczonych przez prawa Boże, służące powszechnemu dobru. Zwróćmy uwagę, jak Biblia przedstawia tę zasadę: „Jak ludzie wolni postępujcie, nie jak ci, dla których wolność jest usprawiedliwieniem zła, ale jak niewolnicy Boga” (1 Piotra 2:16, BT). Bez prawa regulującego stosunki między ludźmi doszłoby do anar chii, co odbiłoby się niekorzystnie na życiu każdego z nas.

Ludzie nie zostali tak stworzeni, żeby potrafili się pomyślnie rzadzić niezależnie od Stwórcy

[7] Tak więc pożądana jest wolność względna, a nie nadmiar wolności. Gdy dziecko ma zbyt wiele swobody, może się zdarzyć, że zacznie się bawić na ruchliwej ulicy albo dotknie rozpalonego pieca.Nieograniczona swoboda w podejmowaniu decyzji, bez oglądania się na wskazówki Stwórcy, możestać się przyczyną najróżniejszych kłopotów. Tak właśnie było z pierwszymi ludźmi. Postanowili nadużyć danej im wolności, żeby się uniezależnić od Stwórcy i w ten sposób być „podobni Bogu”. Uznali, że sami potrafią decydować, co jest dobre, a co złe (Rodzaju 3:5).

[8] To, co spotkało pierwszych ludzi, gdy się odcięli od kierownictwa Stwórcy, można przyrównać do na stępstw wyciągnięcia z kontaktu wtyczki wentylatora. Dopóki jest podłączony do źródła prądu, działa. Po odłączeniu stopniowo zwalnia obroty, aż w końcu zamiera w bezruchu. Tak się właśnie stało, gdy Adam i Eiwa odcięli się od swego Stwórcy, od „źródła życia” (Psalm 36:9). Ponieważ świadomie wybrali niezależność od Boga, On dał im w pełni odczuć znaczenie tego wyboru, pozostawiając ich własnemu losowi. Potwierdziła się na nich zasada biblijna: „Jeśli Go [Boga] zostawicie, zostawi was” (2 Kronik 15:2). Pozbawieni zasilającej energii od Stwórcy zaczęli stopniowo ulegać zwyrodnieniu pod względem umysłowym i cielesnym. Z czasem zestarzeli się i zmarli (Rodzaju 3:19; 5:5).

Wolność miała być względna, a nie absolutna

[9] Gdy Adam i Ewa postanowili uniezależnić się od Stwórcy, utracili doskonałość. Doszło do tego, zanim urodziły się im dzieci. W rezultacie dzieci, które później przyszły na świat, odzwierciedlały stan swoich rodzi ców — były niedoskonałe. Pierwsi ludzie stali się zatem czymś w rodzaju wadliwego szablonu. Dlatego wszyscy ich potomkowie również mieli wady. W rezultacie wszyscy urodziliśmy się niedoskonali i odziedziczyliśmy ułomność w postaci starzenia się, chorób i śmierci. Ta niedoskonałość, w połączeniu z odcięciem się od Stwórcy i Jego praw, otworzyła wrota ludzkiemu szaleństwu. Dlatego dzieje ludzkości są nacechowane cierpieniem, smutkiem, chorobamii śmiercią (Psalm 51:5; Rzymian 5:12).

Rozmyślanie nad czymś, co jest złe, może i skłonić do złego postępowania

[10] Czy to znaczy, że sprawcami wszelkiego zła są wyłącznie ludzie? Bynajmniej. Nie tylko oni są rozumnymi stworzeniami. Wcześniej Bóg stworzył w niebie niezliczone zastępy istot duchowych (Hioba 38:4, 7). One również zostały obdarzone wolną wolą i mogły się podporządkować kierownictwu swego Stwórcy albo nie. Jedno z tych stworzeń duchowych zdecydowało się zaspokoić swoje pragnienie niezależności. Tak się uniosło ambicją, że postanowiło zakwestionowaćautorytet Boga. Zapewniło Ewę, żonę Adama, że oboje z mężem mogą złamać prawo Boże, a mimoto ‘stanowczo nie umrą’ (Rodzaju 3:4; Jakuba 1:13-15). Z jego wypowiedzi wynikało, że Stwórca nie jest im potrzebny do życia i szczęścia. Stworzenie to w gruncie rzeczy powiedziało, że przekroczenie prawa może tylko poprawić ich sytuację, staną się bowiem równi Bogu. W ten sposób podało w wątpliwość obowiązek przestrzegania praw Bożych oraz sposób sprawowania władzy przez Boga. Zakwestionowało przy tym Prawo Stwórcy do sprawowania władzy. Ze względu na takie przeinaczanie faktów zostało nazwane Szatanem, to znaczy „przeciwnikiem”, orazDiabłem, czyli „oszczercą”. Od 6000 lat ludzkość ulega wpływowi tej postawy Szatana, który hołduje zasadzie „rządzić albo niszczyć” (Łukasza 4:2-8; 1 Jana 5:19; Objawienie 12:9).

[11] W takim razie dlaczego Bóg nie zgładził od razu tych przestępców, zarówno na ziemi, jak i w niebie? Decydujące znaczenie miała tu okoliczność, że wobec wszystkich inteligentnych stworzeń zostały wysunięte ważkie kwestie sporne. Jedna z nich pozostaje w związku z następującymi pytaniami: Czy uniezależnienie się od zwierzchnictwa Boga może kiedykolwiek zapewnić trwałe korzyści? Czy nie byłoby lepiej, żeby ludzie rządzili się sami, zamiast podporządkować się kierownictwu Bożemu? Czy ludzie potrafią z powodzeniem rządzić tym światem niezależnie od

Stwórcy? Krótko mówiąc, czy ludzie rzeczywiście potrzebują przewodnictwa Bożego? Uzyskanie odpowiedzi na te pytania mogło nastąpić dopiero po jakimś czasie.

Dlaczego to trwa tak długo?

Ostateczne rozstrzygnięcie pozostalych kwestii spornych wymaga czasu

Po wielu wiekach stosunki światowe są tak groźne, jak jeszcze nigdy

[12] Dlaczego jednak Bóg pozwala, żeby rozstrzygnięcie tych kwestii spornych trwało tak długo — już jakieś 6000 lat? Czy nie można było tego dawno wyjaśnić? Gdyby Bóg wtrącił się do tej sprawywcześniej, mógłby się spotkać z zarzutem, że ludzie nie mieli dosyć czasu na utworzenie prawidłowo działającego rządu i odpowiednie rozwinięcie techniki, żeby wszystkim zapewnić pokój i dobrobyt. Bóg wiedział, że rozstrzygnięcie tych kwestii spornych będzie wymagać czasu, i wyznaczył taki czas.

[13] Przez całe wieki wypróbowywano wszelkie możliwe sposoby rządzenia oraz systemy społecznei ekonomiczne. Poza tym ludzie mieli dosyć czasu na osiągnięcie wielkiego postępu technicznego, zujarzmieniem energii atomowej i lotami na Księżyc włącznie. I co z tego wynikło? Czy wszystko todoprowadziło do powstania świata, który by się okazał prawdziwym dobrodziejstwem dla całej rodziny ludzkiej?

„Całe stworzenie aż dotąd wespół jęczy i wespół cierpi w boleściach”

[14] Nic podobnego! Żadne próby podjęte przez człowieka nie zdołały zapewnić prawdziwego pokoju i szczęścia. Wprost przeciwnie, po tak długim czasie stosunki są niepewne jak nigdy. Nie ma kraju, który byłby wolny od wzrostu przestępczości, wojen, rozpadu rodzin, nędzy i głodu. Zagrożone jest w ogóle dalsze istnienie ludzkości. Pociski jądrowe o przerażającej sile niszczycielskiej są w stanie unicestwić większość ludzi, jeśli nie wszystkich. Tak więc, pomimo podejmowanych od tysięcy lat wysiłków, pomimo wielowiekowego doświadczenia oraz nowych szczytowych osiągnięć w dziedzinie techniki, ludzkość w dalszym ciągu daremnie boryka się ze swymi podstawowymi problemami.

[15] Cierpi na tym nawet sama Ziemia. Ludzka chciwość i bezwzględność doprowadziła do tego, że wykarczowano lasy, które zapewniały ochronę, wskutek czego niektóre tereny zamieniły się w pustynie. Srodki chemiczne i inne odpady zanieczyszczają glebę, wodę i powietrze. Podany w Biblii 2000 lat temu opis warunków życia na Ziemi jest dziś jeszcze trafniejszy: „Całe stworzenie

aż dotąd wespół jęczy i wespół cierpi w boleściach” (Rzymian 8:22).

Co zostało udowodnione?

Dajac dosyć czasu na wyjaśnienie pewnych kwestii, Bóg ustanowił na przyszlość precedens, przypominający wytyczne ustalane przez Sad Najwyższy

[16] Czego niezbicie dowodzi dotychczasowy rozwój wydarzeń? Niezależne od Stwórcy rządy ludzkie okazały się nieudolne. Stało się oczywiste, że pomyślne zarządzanie sprawami Ziemi, z pominięciem Stwórcy człowieka, jest niemożliwe. Historia ludzkości raz za razem potwierdza słuszność podanej w Biblii rzeczowej oceny ludzkich prób sprawowania władzy: „Człowiek panuje nad człowiekiem ku jego szkodzie” (Kaznodziei 8:10, Bw [8:9, NW]).

[17] Jakże żałosne są rezultaty wysiłków ludzkich w porównaniu z ładem i precyzją, które są widoczne we wszechświecie rządzonym prawami ustanowionymi przez Stwórcę! Również ludzie najwyraźniej potrzebują takiego kierownictwa w zarządzaniu swoimi sprawami, ponieważ ignorowanie nadzoru Bożego pociąga za sobą zgubne następstwa. Okazało się raz na zawsze, że kierownictwo Boże jest nam tak niezbędne, jak powietrze, woda i żywność (Mateusza 4:4).

[18] Ponadto dając dosyć czasu na wyjaśnienie kwestii spornych dotyczących sprawowania władzy przez człowieka, Bóg ustanowił na stałe pewien precedens. Można to przyrównać do wytycznych dla wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej, ustalanych przez Sąd Najwyższy. Kwestia sporna została rozstrzygnięta raz po wszystkie czasy następująco: Bez Boga człowiek nie jest w stanie zapewnić na Ziemi pożądanych warunków. Gdyby więc w przyszłości ktoś nadużył swej wolnej woli, aby zakwestionować słuszność sposobu postępowania Boga, nie będzie już trzeba dać mu znowu tysięcy lat na udowodnienie takiego twierdzenia. W wyznaczonym przez Boga okresie, liczącym około 6000 lat, zostało udowodnione wszystko, co należało udowodnić. Tak więc już nigdy w bezkresnej przyszłości, która jest przed nami, Bóg nie pozwoli, żeby jakiś buntownik zakłócił spokój i szczęśliwe życie na Ziemi albo żeby wystąpił przeciw Jego zwierzchniej władzy gdzie indziej we wszechświecie. Biblia mówi wyraźnie: „Niedola nie nadejdzie po raz drugi” (Nahuma 1:9).

Rozwiązanie Boże

Stwórca nie pozwoli, żeby źli dalej rujnowali Jego piękna Ziemię

[19] Tak więc Biblia rozsądnie wyjaśnia przyczynę cierpień w świecie stworzonym przez Boga. Księga ta wyraźnie wskazuje, że już wkrótce Bóg użyje swej wszechmocy, aby usunąć wszystkich sprawców cierpień. W Księdze Przysłów 2:21-22 czytamy: „Prawi będą zamieszkiwać ziemię i nieskalani na niej pozostaną, ale niezbożni zostaną wytraceni z ziemi, niewierni będą z niej wyrwani” (Biblia Poznańska). Bóg ‘wyniszczy tych, którzy niszczą ziemię’ (Objawienie 11:18). W końcu zagłada dosięgnie też Szatana Diabła (Rzymian 16:20). Bóg nie pozwoli, żeby źli dalej rujnowali Jego wspaniałe dzieło — Ziemię. Kto się nie podporządkuje Jego prawom, zostanie wykorzeniony. Ostoją się tylko ci, którzy będą spełniać wolę Bożą (1 Jana 2:15-17). Tak jak się nie sadzi kwiatów między chwasty ani nie zamyka w kurniku kurcząt razem z lisami, tak też Bóg, po przywróceniu Raju dla sprawiedliwych, nie pozwoli jednocześnie działać wandalom.

Wszelkie zaznane w przeszlości cierpienia zostaną wymazane z pamięci ludzkiej przez radości, doświadczane w utworzonym przez Boga Nowym Systemie

[20] Chociaż przez całe wieki wielu ludzi dużo się nacierpiało, to jednak posłużyło to dobremu celowi. Można to przyrównać do wyrażenia zgody na to, żeby dziecko przeszło bolesną operację i w ten sposób pozbyło się poważnych kłopotów ze zdrowiem. Długotrwałe korzyści wyrównają z nawiązką wszelkie chwilowe cierpienia. Poza tym przyszłość, jaką Bóg przewidział dla Ziemi i zamieszkujących ją ludzi sprawi, że zapomną o uciążliwej przeszłości: „Rzeczy dawne nie będą wspominane ani nie wstąpią do serca” (Izajasza 65:17). Z tego wynika, że gdy Bóg zapanuje nad całą Ziemią, wszelkie zaznane w przeszłości cierpienia zostaną w końcu wymazane z pamięci wszystkich żyjących. Radość zagłuszy wszelkie złe wspomnienia, ponieważ Bóg „otrze wszelką łzę z ich oczu, i nie będzie już śmierci, nie będzie też żałoby ani krzyku, ani bólu. Raeczy dawniejsze przeminęły. A siedzący na tronie rzekł: ‘Oto wszystko nowe czynię’ ” (Objawienie 21:4-5).

[21] Jezus Chrystus mówił o tym przyszłym Nowym Systemie jako o „odtworzeniu” (Mateusza 19:28). Dawniejsze ofiary cierpień i śmierci przekonają się, że Bóg się o nich troszczy, gdyż w owej

erze nastąpi też literalne odtworzenie tych, którzy są w grobach. Jezus zapowiedział, że podczas zmartwychwstania „wszyscy, którzy są w grobowcach pamięci, (…) wyjdą”, żeby żyć na Ziemi (Jana 5:28-29). W ten sposób umarli też otrzymają sposobność podporządkowania się sprawiedliwej władzy Bożej i dostąpienia przywileju życia wiecznego „w Raju”, jak go nazwał Jezus (Łukasza 23:43).

Pod każdym względem „samo stworzenie również będzie wyswobodzone z niewoli zepsucia”

[22] Pokój zapanuje także w królestwie zwierząt. Biblia mówi, że „nawet wilk i baranek będą się pasły razem, a lew będzie się karmił słomą zupełnie jak wół”, przy czym „przewodnikiem ich będzie mały jeszcze chłopiec”. W utworzonym przez Boga Nowym Systemie, zwierzęta nie będą „szkodzić ani nieść żadnej zguby”, czy to sobie nawzajem, czy ludziom (Izajasza 11:6-9; 65:25).

[23] Tak więc, jak czytamy w Liście do Rzymian 8:21, pod każdym względem „samo stworzenie również będzie wyswobodzone z niewoli zepsucia i dostąpi chwalebnej wolności dzieci Bożych”. Z czasem Ziemia stanie się Rajem, zamieszkanym przez doskonałych ludzi, uwolnionychod chorób, smutku i śmierci. Cierpienia będą raz na zawsze należeć do przeszłości. Dzięki usunięciu szpetnej skazy, która przez tysiące lat kalała piękno wszechświata, ziemskie dzieło Boże zostanie pod każdym względem doprowadzone do pełnej harmonii z Jego zamierzeniem.

[24] W taki to sposób Biblia wyjaśnia, dlaczego Bóg pozwala cierpieć i jak On rozwiąże ten problem. Niektórzy mogą jednak zapytać: „Skąd mam wiedzieć, czy naprawdę można zaufać temu, co mówi Biblia?”

Jak powstało życie — rozdział 17

Czy można zaufać Biblii?

WIELU uważa, że Biblia jest tylko książką napisaną przez mądrych ludzi, którzy żyli w jakiejś dawnej epoce. Profesor Gerald A.Larue oświadczył: „Zawarte w Biblii poglądy jej pisarzy są odbiciem myśli, przekonań oraz wyobrażeń, które były popularne za ich życia i nie

wykraczały poza granice ówczesnej wiedzy”.*przyp.1 Tymczasem Biblia twierdzi, że jest Księgą natchnioną przez Boga (2 Tymoteusza 3:16). Jeżeli rzeczywiście tak jest, to powinna być wolna od błędnych poglądów, rozpowszechnionych w czasach, kiedy ją spisywano. Czy Biblia może wyjść zwycięsko z przebadania jej według dzisiejszego stanu wiedzy?

[2] Szukając odpowiedzi na to pytanie, trzeba pamiętać, że w miarę postępu wiedzy, ludzie stale muszą dostosowywać swe poglądy do coraz to nowszych informacji i odkryć. W czasopiśmie Scientific Monthly powiedziano kiedyś: „Trudno się spodziewać, żeby artykuł napisany niekiedynawet pięć lat temu można było uznać za reprezentatywny dla aktualnego poziomu wiedzy w

dziedzinie nauki, której dotyczy”.*przyp.2 Tymczasem Biblię spisywano i kompletowano przez jakieś 1600 lat, a ukończono ją prawie 2000 lat temu. Co dziś można powiedzieć o jej dokładności?

Biblia a nauka[3] W czasach spisywania Biblii snuto różne domysły na temat sposobu utrzymywania się Ziemi w przestrzeni. Niektórzy na przykład myśleli, że Ziemia spoczywa na grzbietach czterech słoni, stojących na ogromnym żółwiu morskim. Biblia natomiast nie odzwierciedla fantastycznych, nienaukowych poglądów, rozpowszechnionych w czasach jej spisywania, tylko mówi po prostu: „[Bóg] rozciąga północ nad miejscem pustym, ziemię zawiesza na niczym” (Hioba 26:7). Ta poprawna, licząca ponad 3000 lat wypowiedź Biblii, że Ziemia nie ma żadnej widzialnej podpory, jest zgodna ze znacznie później poznanymi prawami ciążenia i ruchu. „Skąd Hiob znał prawdę” — oświadczył pewien religioznawca — „to pytanie, na które niełatwo jest odpowiedzieć ludziom,

podającym w wątpliwość inspirację Pisma Świętego”.*przyp.3

Tak w starożytności wyobrażano sobie podporę Ziemi

[4] W The Encyclopedia Americana czytamy o kształcie Ziemi: „Według najstarszych ze znanych dziś wyobrażeń o Ziemi, miała ona być płaską, sztywną platformą w centrum wszechświata. (…) Koncepcja kulistego kształtu Ziemi nie znalazła szerszego uznania przed epoką

Odrodzenia”.*przyp.4 Niektórzy dawni żeglarze obawiali się nawet, że mogą wypłynąć poza krawędź płaskiej Ziemi! Potem jednak, dzięki wprowadzeniu kompasu i innych udogodnień, stało się możliwe podejmowanie dalszych podróży morskich. Te „wyprawy odkrywcze” — powiedziano w innej encyklopedii — „dowiodły, że Ziemia jest okrągła, a nie płaska, jak do

owego czasu wierzyła większość ludzi”.*przyp.5

[5] Jednakże na długo przed podjęciem takich podróży, jakieś 2700 lat temu, w Biblii napisano: „Istnieje Ten, kto mieszka nad okręgiem ziemi, której mieszkańcy są niby szarańcza” (Izajasza40:22). Hebrajskie słowo chug, przetłumaczone tu na „okrąg”, może także oznaczać „kulę”, jak na to wskazują podręczniki, na przykład Analytical Hebrew and Chaldee Lexicon Davidsona. Dlatego w innych tłumaczeniach czytamy „glob ziemski” (Douay Version) oraz „okrągła ziemia” (Moffatt). Tak więc błędne wyobrażenia o płaskim kształcie Ziemi, popularne w okresie spisywaniaBiblii, nie wywarły na nią żadnego wpływu. Była dokładna.

[6] Od dawien dawna wiadomo, że rzeki wpływają do mórz i oceanów, a mimo to poziom wód wcale się nie podnosi. Dopóki nie stwierdzono, że Ziemia jest kulista, niektórzy wyjaśniali to zjawisko przelewaniem się nadmiaru wody na krańcach Ziemi. Potem się okazało, te Słońce co sekundę „pompuje” z mórz miliony metrów sześciennych wody w postaci pary wodnej. Powstają z niej chmury, które wiatr przygania na ląd, gdzie wilgoć opada w postaci deszczu lub śniegu. Woda płynie potem do rzek i wraca do morza. O tym wspaniałym cyklu, który na ogół nie był znany w starożytności, Biblia mówi: „Wszystkie rzeki płyną do morza, a morze nie wylewa; do miejsca, z którego wyszły rzeki, wracają się, aby znowu płynąć” (Eklezjastesa [Kaznodziei] 1:7, Wujek).

[7] Biblia tak mówi o pochodzeniu wszechświata: „Na początku Bóg stworzył niebiosa i ziemię” (Rodzaju 1:1). Wielu uczonych uznało tę wypowiedź za nienaukową, bo ich zdaniem wszechświat nie miał początku. Tymczasem astronom Robert Jastrow, powołując się na nowsze zdobycze wiedzy, oświadcza: „W zasadzie — co najdziwniejsze — wszystko tak się składa, że wszechświat w pewnym sensie miał początek, to znaczy, że był taki moment, kiedy zaczął istnieć”. Jastrow powołuje się tu na powszechnie uznawaną obecnie teorię Wielkiego Wybuchu, o której wspomnieliśmy w rozdziale 9, po czym mówi: „Okazuje się, że astronomiczny materiał dowodowy prowadzi do biblijnego poglądu na powstanie świata. Szczegóły są inne, ale istotne

elementy w astronomicznej i biblijnej Księdze Rodzaju się pokrywają”.*przyp.6

Ten na ogół nieznany w starożytności cykl obiegu wody jest opisany w Biblii

[8] Jak zareagowano na te odkrycia? „Astronomowie są tym dziwnie speszeni” — pisze Jastrow — „Ich reakcja stanowi interesujący przykład, jak reaguje mentalność uczonego (od którego oczekuje się absolutnego obiektywizmu), gdy fakty odkryte przez samą naukę prowadzą do konfliktu z artykułami wiary, przyjętej w naszym zawodzie. Okazuje się, że naukowiec zachowuje się tak samo jak inni ludzie, gdy pojawi się sprzeczność między dowodami, a jego dotychczasowymi przekonaniami. Irytujemy się, udajemy, że nie ma żadnej sprzeczności, albo

kwitujemy sytuację nic nie znaczącymi frazesami”.*przyp.7 Jednakże nic nie zmieni prawdy, że potwierdziło się to, co tysiące lat temu napisano w Biblii, podczas gdy „fakty odkryte przez samą naukę” zaprzeczyły utartym poglądom uczonych na temat początków wszechświata.

Zamarznięty mamut odkopany na Syberii. Po tysiacach lat miał jeszcze w pysku i żołądku zielone rośliny, a mięso po rozmrożeniu nadawalo się do spożycia

[9] Biblia mówi, że za czasów Noego wielka powódź zalała najwyższe góry na Ziemi i zgładziła wszystkich ludzi, którzy byli poza zbudowaną przez niego ogromną arką (Rodzaju 7:1-24). Wielu pokpiwa sobie z tego sprawozdania. A jednak na wysokich górach można się natknąć na muszle morskie. Dalszym dowodem na to, że w stosunkowo niezbyt odległej przeszłości miała miejsce olbrzymia powódź, jest znaczna liczba skamieniałości i liczne ciała padłych zwierząt, znajdowanych w zmarzlinie. W czasopiśmie The Saturday Evening Post czytamy: „Mięso niejednego z tych zwierząt było całkiem świeże, a poza tym zachowały się w nienaruszonym stanie i w pozycji stojącej albo klęczącej (…) Jest to — biorąc pod uwagę nasze wcześniejsze poglądy — obraz doprawdy szokujący. Ogromne stada potężnych, dobrze odżywionych zwierząt nieprzystosowanych do życia w bardzo niskich temperaturach, pasły się spokojnie nasłonecznych pastwiskach (…) Wszystkie nagle zginęły bez jakichkolwiek oznak stosowania przemocy, zanim zdołały przełknąć ostatnie kęsy pokarmu, po czym zostały zamrożone tak

nagle, że każda komórka ich ciała zachowała się w doskonałym stanie”.*przyp.8

„Istotne elementy w astronomicznej i biblijnej Księdze Rodzaju się pokrywają”

[10] Pasuje to do wydarzeń, które się rozegrały podczas wielkiego potopu. Biblia tak to opisuje: „Przerwały się wszystkie źródła ogromnej toni wodnej i otworzyły się upusty niebios”. Opadające wody „zalały ziemię”, a w regionach polarnych niewątpliwie towarzyszyły temu mroźne wichury (Rodzaju 1:6-8; 7:11, 19). Tam zmiana temperatury musiała być najgwałtowniejszai szczególnie drastyczna. Toteż różne zwierzęta zostały zalane i zakonserwowane w zamarzającym mule. Jednym z nich mógł być widoczny obok na zdjęciu mamut, którego odkryto na Syberii w czasie wykonywania wykopów. W pysku i żołądku miał jeszcze zielone rośliny, a mięso po rozmrożeniu nadawało się do spożycia.

[11] Im wnikliwiej badamy Biblię, tym bardziej zdumiewa jej godna uwagi dokładność. Jak już wspomniano w rozdziale 3, akapitach 33-35 tej książki, Biblia wymienia poszczególne etapy stwarzania w kolejności potwierdzonej przez naukę. Trudno byłoby to wytłumaczyć, gdyby była tylko dziełem ludzkim. Jest to kolejny przykład licznych zawartych w niej szczegółów, których prawdziwość została potwierdzona dzięki rozwojowi wiedzy. Izaak Newton, jeden z największych

uczonych wszechczasów, słusznie powiedział: „Żadna nauka nie jest lepiej udokumentowana niż

religia Biblii”.*przyp.9

Biblia a zdrowie[12] Przez setki lat w sztuce leczenia panowała ogromna niewiedza. Pewien lekarz napisał nawet: „Wielu ludzi wciąż jeszcze hołduje rozmaitym przesądom, na przykład że noszony w kieszeni kasztan chroni przed reumatyzmem, że kto dotknie ropuchy, ten dostanie brodawek, a noszenie czerwonej flaneli owiniętej wokół szyi leczy ból gardła” itd. Oświadczył jednak:

„Niczego takiego nie ma w Biblii. Już samo to daje do myślenia”.*przyp.10

W zeszlym stuleciu lekarze nie zawsze myli ręce po dotknięciu zwłok, wskutek czego wiele pacjentek umierało

[13] Interesujące jest również porównanie stosowanych w przeszłości ryzykownych metod leczenia z tym, co mówi Biblia. Na przykład Papirus Ebers, dokument świadczący o poziomie medycyny u starożytnych Egipcjan, zalecał używanie odchodów do leczenia różnych ran. Nakazano w nim stosowanie okładów z odchodów ludzkich, wymieszanych ze świeżym mlekiem na nie zagojone rany po odpadnięciu strupów. Przepis na usuwanie drzazg brzmiał: „Krew dżdżownicy zagotuj i rozetrzyj z oliwą; zabij kreta, ugotuj w oleju i odcedź; weź łajno ośle i zmieszaj je ze świeżym

mlekiem. Przykładaj to na miejsce ukłucia”.*przyp.11 Dziś wiadomo, że taka kuracja może się skończyć poważnym zakażeniem.

[14] Co Pismo Święte mówi na temat usuwania odchodów? Oto jego pouczenie: „Gdy wyjdziesz nazewnątrz, wydrążysz nim [narzędziem do kopania] dołek, a wracając przykryjesz to, czegoś się pozbył” (Powtórzonego prawa 23:14, BT [23:13, NW]). Tak więc Biblia była daleka od zalecania odchodów do celów leczniczych, wskazywała natomiast bezpieczny sposób usuwania fekalii. Aż do obecnego stulecia na ogół nie wiedziano, czym to grozi, gdy muchy siadają na odchodach. W rezultacie szerzyły się groźne choroby przenoszone przez muchy i wiele ludzi umierało. A przecież przez cały czas w Biblii był podany prosty środek zaradczy. Izraelici stosowaligo już ponad 3000 lat temu.

[15] W zeszłym stuleciu lekarze zaraz po sekcji zwłok w prosektorium szli, nie myjąc rąk, prosto na oddział położniczy, gdzie badali pacjentki. Przenosili w ten sposób infekcję ze zwłok, wskutek czego wiele pacjentek umierało. Nawet gdy już wykazano znaczenie mycia rąk, wielu członków środowiska lekarskiego broniło się przed stosowaniem takich zabiegów higienicznych.

Nieświadomie odrzucali mądrość zawartą w Biblii, ponieważ według prawa, które Jehowa dał Izraelitom, każdy, kto dotknął zwłok, był nieczysty i musiał się umyć oraz wyprać odzież (Liczb 19:11-22).

Ciekawe, że Biblia jest wolna od przesadów[16] Na znak przymierza zawartego z Abrahamem, Jehowa Bóg rzekł: „Każde wasze dziecko płci męskiej, gdy będzie miało osiem dni, ma być obrzezane”. Później to wymaganie powtórzono narodowi izraelskiemu (Rodzaju 17:12, BT; Kapłańska 12:2-3). Wtedy nie podano żadnego wyjaśnienia, dlaczego został wybrany akurat ósmy dzień, ale teraz już to wiemy. Z przeprowadzonych badań medycznych wynika, że stężenie we krwi witaminy K, która wpływa na jej krzepliwość, właśnie wtedy osiąga pożądany poziom. Inny istotny czynnik krzepliwości krwi, protrombina, ma w ósmym dniu życia dziecka chyba wyższe stężenie niż kiedy indziej. Biorąc to pod uwagę, dr S.I.McMillen oświadczył: „Ósmy dzień jest najodpowiedniejszy do

obrzezania”.*przyp.12 Czy był to tylko zbieg okoliczności? Nic podobnego. Była to informacja przekazana przez Boga, który o tym wiedział.

[17] Z innego współczesnego odkrycia naukowego wynika, że zdrowie zależy w jakimś stopniu od postawy życiowej i uczuć. W pewnej encyklopedii powiedziano: „Od roku 1940 staje się rzeczą coraz bardziej oczywistą, że istnieje ścisła zależność między fizjologicznymi funkcjami narządów oraz ich systemów a stanem psychicznym człowieka i że w narządzie wystawionym

na takie oddziaływanie może nawet dojść do zmian tkankowych”.*przyp.13 Jednakże na ten bliski związek między postawą życiową a zdrowiem cielesnym już od dawna wskazuje Biblia. Na przykład czytamy w niej: „Spokojne serce jest życiem dla cielesnego organizmu, ale zazdrość to dla kości zgnilizna” (Przysłów 14:30; 17:22).

Biblia już od dawna wskazuje na bliski związek między postawą życiową a zdrowiem cielesnym[18] Dlatego Biblia ostrzega przed przykrymi uczuciami i szkodliwymi postawami. „Postępujmy przyzwoicie” — napomina — „nie w sporach i zazdrości”. Poza tym radzi: „Wszelka zawziętośći gniew, i złość, i wrzask, i obelżywa mowa niech będą od was oddalone wraz ze wszystkim, co złe. Stańcie się natomiast jedni dla drugich życzliwi, tkliwie współczujący” (Rzymian 13:13; Efezjan 4:31-32). Biblia zaleca zwłaszcza miłość: „A prócz tego wszystkiego przyodziejcie się miłością”. Jezus, który był największym rzecznikiem miłości, nakazał swym uczniom: „Daję wam nowe przykazanie, że macie się wzajemnie miłować; jak ja was umiłowałem”. W Kazaniu na Górze powiedział nawet: „Miłujcie swych nieprzyjaciół” (Kolosan 3:12-5; Jana 13:34; Mateusza 5:44). Niejeden może wyśmiewać taką postawę, mając ją za słabość, ale to się na nim zemści. Naukowcy stwierdzili, że brak miłości jest główną przyczyną wielu chorób psychicznych i szeregu innych kłopotów.

Biblia kładzie nacisk na miłość, co jest zgodne z zaleceniami lekarzy

[19] W brytyjskim czasopiśmie medycznym Lancet napisano kiedyś: „Niewątpliwie najdonioślejszym odkryciem w psychiatrii jest zrozumienie potęgi miłości w ochronie i

regeneracji umysłu”.*przyp.14 Podobnie wypowiedział się znany specjalista w dziedzinie stresu dr Hans Selye: „Wrzodów żołądka, nadciśnienia bądź choroby serca nie nabawi się ten, kto jest znienawidzony, ani nieznośny szef, tylko ten, kto nienawidzi lub pozwala się doprowadzić do frustracji. ‘Miłuj bliźniego’ to jedna z najmądrzejszych porad medycznych, jakich

kiedykolwiek udzielono”.*przyp.15

[20] Prawdę mówiąc, mądrość Biblii znacznie wyprzedza współczesne odkrycia. Swego czasu dr James T.Fisher napisał: „Gdyby tak zebrać wszystkie artykuły na temat higieny psychicznej, napisane przez najlepszych psychologów i psychiatrów, zestawić je, skondensować i oczyścić ze zbędnego gadulstwa, wybrać z nich samo ziarno i odrzucić plewy, a potem dać te nie sfałszowane okruchy czystej wiedzy naukowej, żeby je zwięźle wyrazili najzdolniejsi z żyjących poetów, powstałoby dość nieudolne i niekompletne streszczenie Kazania na

Górze”.*przyp.16

Biblia a historia

Wyryta w wapieniu piaskorzeźba króla Sargona, który przez długi czas byl znany tylko ze

sprawozdania biblijnego

[21] Po opublikowaniu przez Darwina jego teorii ewolucji historyczne sprawozdanie biblijne znalazło się pod obstrzałem krytyki. Archeolog Leonard Woolley tak to wyjaśnił: „U schyłku XIX wieku rozwinął się ruch skrajnych krytyków, którzy byli gotowi odmawiać podstaw historycznych niemal wszystkiemu, o czym jest mowa we wcześniejszych księgach Starego

Testamentu”.*przyp.17 Niektórzy krytycy twierdzili nawet, że sporządzanie pisemnych zapisków upowszechniło się dopiero za czasów Salomona albo jeszcze później, wobec czego nie można polegać na wcześniejszych relacjach biblijnych, ponieważ sporządzono je setki lat po wydarzeniach, które opisują. Jeden ze znanych rzeczników tej teorii powiedział w roku 1892: „Okres, którego dotyczą opowieści przedmojżeszowe, jest już sam przez się wystarczającym dowodem ich legendarnego charakteru, w tych czasach bowiem umiejętność pisania była

jeszcze nieznana”.*przyp.18

[22] W ostatnich czasach nagromadzono jednak bardzo dużo dowodów archeologicznych, że sztuka pisania była rozpowszechniona na długo przed Mojżeszem. „Trzeba ponownie podkreślić” — oświadczył archeolog William Foxwell Albright — „że alfabetyczne pismo hebrajskie było używane w Kanaanie i w sąsiednich rejonach od czasów patriarchów, a szybkie zmiany

kształtu liter są oczywistym dowodem ich powszechnego użycia”.*przyp.19 Inny znany historyk i badacz zabytków powiedział: „Samo pytanie, czy Mojżesz umiał pisać, wydaje się nam dzisiaj

absurdalne”.*przyp.20

Ta gliniana pryzma króla Sennacheryba zawiera opis jego wyprawy wojennej przeciw Izraelowi

[23] Prawdziwość historycznego sprawozdania biblijnego już nieraz została potwierdzona przez nowe odkrycia. Na przykład asyryjski król Sargon znany był przez długi czas tylko ze wzmianki w biblijnej Księdze Izajasza 20:1. Na początku ubiegłego stulecia krytycy twierdzili, że ta relacja biblijna nie ma żadnej wartości historycznej. Później w toku prac wykopaliskowych odsłonięto ruiny wspaniałego pałacu Sargona w Chorsabadzie i natknięto się na liczne inskrypcje odnoszące

się do jego panowania. W rezultacie Sargon jest teraz jednym z najlepiej poznanych królów asyryjskich. Moshe Pearlman, historyk z Izraela, napisał: „Sceptycy, którzy powątpiewali nawet w autentyczność fragmentów historycznych Starego Testamentu, nagle zaczęli rewidować swe

poglądy”.*przyp.21

[24] W jednej z inskrypcji Sargona jest mowa o pewnym wydarzeniu znanym przedtem tylko z Biblii. Oto jej treść: „Obległem i zdobyłem Samarię, i uprowadziłem jako łup 27 290 jej

mieszkańców”.*przyp.22 Relacja biblijna na ten temat, zawarta w 2 Księdze Królów 17:6, brzmi: „W dziewiątym roku Ozeasza król Asyrii zdobył Samarię, a potem uprowadził Izraela na wygnanie”. Pearlman tak się wypowiedział na temat uderzającego podobieństwa obu tych relacji: „Są to więc dwa sprawozdania — w kronikach zdobywcy i pokonanego — niemal tak do

siebie podobne, jak odbicie w lustrze”.*przyp.23

Płaskorzeżba ścienna z palacu króla Sennacheryba w Niniwie, przedstawiająca go w chwili przyjmowania daniny z judejskiego miasta Lakisz

[25] Czy wobec tego należy się spodziewać, że biblijne i świeckie sprawozdania będą zgodne we wszystkich szczegółach? Nie, bo jak pisze Pearlman: „Takie identyczne ‘korespondencje wojenne’ z obu stron były w starożytności na Bliskim Wschodzie (a niekiedy również w naszych czasach) czymś niezwykłym. Zdarzały się jedynie wówczas, gdy chodziło o konflikt między Izraelem a którymś z jego sąsiadów, a i to tylko wtedy, gdy Izrael został pokonany.

Gdy Izrael zwyciężył, w kronikach wroga nie było żadnej wzmianki o porażce”.*przyp.24 Nic więc dziwnego, że w kronikach asyryjskich z wyprawy wojennej, którą podjął przeciw Izraelowi syn Sargona, Sennacheryb, jest duża luka. A o co tu chodzi?

[26] W pałacu króla Sennacheryba odkryto płaskorzeźby ścienne, przedstawiające sceny z jego wyprawy wojennej przeciw Izraelowi. Odnaleziono też opisy tej wyprawy. Jeden z nich, sporządzony na glinianej pryzmie, brzmi: „A Ezechiasz, Żyd, ten nie poddał się pod moje [Sennacheryba] jarzmo; obległem 46 jego warownych miast (…) Jego samego [Ezechiasza] uwięziłem w Jeruzalem, jego królewskiej rezydencji, jak ptaka w klatce. (…) Zmniejszyłem jego kraj, ale jeszcze podwyższyłem mu daninę i katru - dary (należne) mi (jako jego)

najwyższemu władcy”.*przyp.25 Kiedy więc chodzi o zwycięstwa Asyryjczyków, wówczas relacja Sennacheryba jest zbieżna ze sprawozdaniem biblijnym. Jak należało się jednak spodziewać, nie maw niej żadnej wzmianki o nieudanej próbie zdobycia Jeruzalem i król nie wspomina ani słowem, że był zmuszony powrócić do domu, ponieważ jednej nocy zginęło 185 000 jego żołnierzy (2 Królów 18:13 do 19:36; Izajasza 36:1 do 37:37).

Stela zwycięstwa Asarhaddona, syna Sennacheryba, potwierdza werset z 2 Królów 19:37: „A panowanie objął po nim jego syn Esar-haddon”

[27] Weźmy pod uwagę zamach na Sennacheryba oraz to, co mówią na ten temat ostatnie odkrycia. W Biblii powiedziano, że zamordowało go dwóch jego synów, Adramelek i Szareser (2 Królów 19:36-37). Tymczasem zarówno w sprawozdaniu przypisywanym babilońskiemu królowi Nabonidowi, jak też w relacji babilońskiego kapłana Berossosa z III wieku p.n.e. jest wzmianka, że tylko jeden syn był zamieszany w to morderstwo. Jak było naprawdę? Komentując niedawne znaleziska fragmentów pryzmy Asarhaddona, syna i następcy tronu Sennacheryba, historyk Philip Biberfeld napisał: „Tylko relacja biblijna okazała się prawdziwa. Zgadza się też z inskrypcją Esar-haddona w każdym szczególe dotyczącym ucieczki morderców i okazuje się dokładniejszym źródłem co do tego epizodu historii babilońsko-asyryjskiej niż kroniki babilońskie. Jest to fakt mający doniosłe znaczenie dla oceny nawet ówczesnych źródeł, które

nie są zgodne z tradycją biblijną”.*przyp.26

Ten napis odnaleziony w Cezarei potwierdza, że Poncjusz Piłat był prefektem Judei

[28] Swego czasu wszystkie znane źródła starożytne różniły się od Biblii w sprawie Belszazzara (Baltazara). Według Biblii właśnie Belszazzar był królem Babilonu, gdy to miasto zostało zdobyte (Daniela 5:1-31). Źródła świeckie mówiły, że królem był wtedy Nabonid, nie było natomiast żadnejwzmianki o Belszazzarze. Krytycy twierdzili więc, że Belszazzara nigdy nie było. Ostatnio jednak znaleziono starożytne napisy, z których wynika, że Belszazzar był synem Nabonida i obok swego ojca współwładcą Babilonu. Widocznie dlatego w Biblii czytamy, że Belszazzar zaproponował Danielowi, iż uczyni go „trzecim władcą w królestwie”, ponieważ sam był drugim (Daniela 5:16, 29). Kiedy więc profesor Uniwersytetu Yale R.P.Dougherty porównał biblijną Księgę Daniela z innymi pismami starożytnymi, orzekł: „Sprawozdanie biblijne można uznać za doskonalsze, ponieważ użyto w nim imienia Belszazzara, ponieważ przypisuje ono władzę królewską

Belszazzarowi i ponieważ uwzględnia fakt, że w królestwie istniało dwuwładztwo”.*przyp.27

[29] O innym odkryciu, które potwierdza, że pewna osoba wymieniona w Biblii jest postacią historyczną, wspomniał Michael J.Howard, który w roku 1979 prowadził w Izraelu prace wykopaliskowe w Cezarei. „Przez 1900 lat” — pisze Howard — „Piłat istniał tylko na kartach Ewangelii oraz w mglistych wspomnieniach historyków rzymskich i żydowskich. Prawie nic nie wiedziano o jego życiu. Niektórzy nawet mówili, że nigdy go nie było. Ale gdy w roku 1961 grupa archeologów włoskich pracowała w ruinach starożytnego teatru rzymskiego w Cezarei, jeden z robotników odwrócił kamień, który służył za stopień schodów. Pod spodem znajdował się następujący, częściowo nieczytelny napis łaciński: ‘Caesariensibus Tiberium Pontius PilatusPraefectus Iudaeae’ (Ludowi Cezarei Tyberiusz Poncjusz Piłat Prefekt Judei). Był to śmiertelny cios dla wątpliwości w istnienie Piłata. (…) Po raz pierwszy uzyskano współczesny

epigraficzny dowód życia człowieka, który kazał ukrzyżować Chrystusa”.*przyp.28 (Jana 19:13-16; Dzieje Apostolskie 4:27).

Stela Meszy informuje o opisanym w Biblii buncie moabickiego króla Meszy przeciw Izraelowi

Król Jehu albo jego wysłannik składa daninę królowi Salmanassarowi III

[30] Dzisiejsze odkrycia potwierdzają nawet prawdziwość drobniejszych szczegółów starożytnych sprawozdań biblijnych. Na przykład Werner Keller zaprzeczył Biblii, twierdząc w roku 1964, że w dawnych czasach wielbłądy nie były udomowione i dlatego „piękna scena, w której zapoznajemysię po raz pierwszy z rodzinnym miastem Nachora, musiała doznać zmiany rekwizytów.

‘Wielbłądy’ przyszłego teścia [Rebeki] Abrahama u studni (…) — były osłami”.*przyp.29 (Rodzaju 24:10). Tymczasem w roku 1978 były izraelski minister obrony i archeolog Mosze Dajan wskazał na dowody, że wielbłąd w tamtych dawnych czasach „służył jako środek transportu” i dlatego relacja biblijna jest zgodna z prawdą. „Pochodząca z XVIII wieku p.n.e. płaskorzeźba, znaleziona w fenickim mieście Byblos, przedstawia klęczącego wielbłąda” — oświadczył Dajan. Na odkrytych niedawno w Mezopotamii cylindrycznych pieczęciach, pochodzących z

okresu patriarchów widać „jeźdźców dosiadających wielbłądy”.*przyp.30

[31] Liczba dowodów historycznej dokładności Biblii niepowstrzymanie wzrasta. Co prawda nie znaleziono świeckich opisów pogromu Egipcjan w Morzu Czerwonym albo innych takich klęsk, aleto nie dziwi, ponieważ władcy nie mieli zwyczaju pisać o swych porażkach. Na murach świątyni w Karnaku znaleziono jednak sprawozdanie ze zwycięskiego najazdu faraona Szeszonka na Judę za panowania Roboama, syna Salomona. Biblia mówi o tym w 1 Królów 14:25-26. Znaleziono też tak zwaną stelę Meszy, na której w ujęciu moabickiego króla Meszy jest opisany jego bunt przeciwko Izraelowi. Relację o tym wydarzeniu podano również w Biblii, w 2 Królów 3:4-27.

Marmurowe popiersie Augusta, który byl cesarzem rzymskim w czasie narodzenia się Jezusa

Chrystusa

[32] W wielu muzeach można podziwiać płaskorzeźby, inskrypcje i posągi, które potwierdzają sprawozdanie biblijne. Imiona królów Judy i Izraela, jak Ezechiasz, Manasses, Omri, Achab, Pekach, Menachem i Ozeasz, pojawiają się w sporządzonych pismem klinowym dokumentach władców asyryjskich. Na tak zwanym Czarnym obelisku Salmanassara przedstawiono króla Jehu lub jednego z jego wysłanników składającego daninę. W perskim pałacu w Suzie można obejrzeć odrestaurowane dekoracje, pochodzące z czasów Mardocheusza i Estery, o których mówi Biblia. W muzeach można też zobaczyć posągi pierwszych cesarzy rzymskich, na przykład Augusta, Tyberiusza i Klaudiusza, których imiona występują w sprawozdaniu biblijnym (Łukasza 2:1; 3:1; Dzieje Apostolskie 11:28; 18:2). Znaleziono też srebrnego denara z podobizną cesarza Tyberiusza — taką samą monetę jak ta, o którą poprosił Jezus, gdy się wypowiadał na temat płacenia podatków(Mateusza 22:19-21).

Srebrny denar z podobizna cesarza Tyberiusza — o taki sam poprosil Chrystus

[33] Obeznanego z Biblią turystę zwiedzającego dziś Izrael uderza dokładność, z jaką opisano w niejten kraj i jego osobliwości. Dr Ze'ev Shremer, kierownik ekspedycji geologicznej na półwyspie Synaj, powiedział kiedyś: „Oczywiście mamy własne mapy i plany geodezyjne, ale tam, gdzie

Biblia i mapy sobie zaprzeczają, wybieramy Księgę Ksiąg”.*przyp.31 Wymownym przykładem ścisłości historycznej zapisu biblijnego jest istniejący dotąd w Jerozolimie tunel o długości 533 metrów, wykuty w litej skale ponad 2700 lat temu. Miał on zabezpieczać zaopatrzenie miasta w wodę, którą doprowadzono z ukrytego źródła Gihon, znajdującego się poza murami miejskimi, do położonej na terenie miasta sadzawki Siloe. Biblia opisuje, jak Ezechiasz kazał wykuć ten tunel, żeby doprowadzić wodę do miasta z uwagi na spodziewane oblężenie przez Sennacheryba (2 Królów 20:20; 2 Kronik 32:30).

[34] To tylko niektóre przykłady, jak nierozsądne jest niedocenianie dokładności Biblii. Jest ich o wiele więcej. Podawanie w wątpliwość niezawodności Biblii jest więc zazwyczaj oparte nie na jej treści czy na jakichś rozsądnych dowodach, tylko na fałszywych informacjach lub niewiedzy. Były dyrektor British Museum, Frederic Kenyon, napisał: „Archeologia nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa, ale uzyskane dotąd wyniki potwierdzają to, co podpowiada wiara,

mianowicie że na rozwoju wiedzy Biblia może tylko zyskać”.*przyp.32 Znany archeolog Nelson Glueck powiedział: „Wypada kategorycznie oświadczyć, że żadne odkrycie archeologiczne nigdy nie było sprzeczne z wypowiedziami Biblii. Mnóstwo znalezisk archeologicznych potwierdza albo

w wyraźnym zarysie, albo w najdrobniejszych szczegółach historyczną treść Biblii”.*przyp.33

Szczerość i harmonia

Wnętrze tunelu, który wykuto na polecenie Ezechiasza, żeby zapewnić zaopatrzenie Jeruzalem w wodę, podczas spodziewanego oblężenia przez Asyryjczyków Przyznawanie się do błędów lub niepowodzeń, zwłaszcza na piśmie, nie leży w naturze ludzkiej

[35] Poza tym również szczerość pisarzy Biblii świadczy o tym, że ona pochodzi od Boga. Przyznawanie się do błędów lub niepowodzeń, zwłaszcza na piśmie, nie leży w niedoskonałej naturze ludzkiej. Większość starożytnych pisarzy mówi tylko o swoich sukcesach i zaletach. Tymczasem Mojżesz napisał, że postąpił „nierzetelnie” i dlatego nie wolno mu było wprowadzić Izraelitów do Ziemi Obiecanej (Powtórzonego Prawa 32:50-52; Liczb 20:1-13). Jonasz opowiedziało swej krnąbrności (Jonasza 1:1-3; 4:1). Paweł przyznał się do dawniejszego złego postępowania (Dzieje Apostolskie 22:19-20; Tytusa 3:3). Mateusz zaś, apostoł Chrystusa, nie przemilczał, że apostołowie niekiedy okazywali brak wiary, gonili za zaszczytami, a nawet opuścili Jezusa, gdy go pojmano (Mateusza 17:18-20; 18:1-6; 20:20-28; 26:56).

[36] Gdyby pisarze Biblii chcieli cokolwiek sfałszować, czy nie uczyniliby tego przede wszystkim z niepochlebnymi informacjami o nich samych? Czy to możliwe, żeby z jednej strony obnażali swe wady, a z drugiej mówili nieprawdę na inne tematy? Tak więc szczerość pisarzy Biblii podnosi znaczenie ich twierdzenia, że przy spisywaniu jej kierował nimi Bóg (2 Tymoteusza 3:16).

Biblia jest na wskroś harmonijna

[37] Boskie autorstwo Biblii potwierdza również jej wewnętrzna harmonia — wszystko obraca się wokół jednego, centralnego tematu. Łatwo powiedzieć, że 66 ksiąg Biblii spisało w ciągu 16 wieków około 40 różnych pisarzy. Warto się jednak zastanowić nad niezwykłością tego faktu! Załóżmy, że pisanie jakiejś książki rozpoczęłoby się w czasach imperium rzymskiego i trwało poprzez okres monarchii aż do współczesnych republik, a jej pisarzami byliby najróżniejsi ludzie —żołnierze, królowie, kapłani, rybacy, pasterze, a nawet lekarz. Czy można by się spodziewać, że każda część tej księgi trzymałaby się dokładnie tego samego tematu? A przecież Biblię spisywano przez podobny okres, pod różnymi systemami sprawowania władzy politycznej i mieli w tym udziałprzedstawiciele wszystkich wymienionych tu warstw społecznych. Mimo to jest ona na wskroś harmonijna. Jej zasadnicze posłanie pozostaje od początku do końca niezmienne. Czyż nie nadaje to

szczególnej wartości zawartemu w Biblii oświadczeniu, że ludzie „mówili od Boga, będąc uniesieni duchem świętym”? (2 Piotra 1:20-21).

[38] Czy można zaufać Biblii? Gdy się naprawdę przeanalizuje jej treść, zamiast bez zastanowienia akceptować to, co według zapewnień niektórych osób jest w niej napisane, wówczas bez wątpienia znajdą się powody, żeby jej zaufać. Są jednak jeszcze bardziej przekonujące dowody, że Biblia rzeczywiście została natchniona przez Boga. Zajmiemy się tym w następnym rozdziale.

Jak powstało życie — rozdział 18

Czy Biblia rzeczywiście jest natchniona przez Boga?

Spełnianie się proroctw wzbudza zaufanie

ŻADEN człowiek nie potrafi szczegółowo przepowiedzieć, co przyniesie przyszłość. Przerasta to jego możliwości. Stwórca wszechświata natomiast zna wszystkie potrzebne fakty i nawet potrafi wpływać na bieg wydarzeń. Można więc mówić o Nim jako o tym, który „od początku zapowiadakońcowy wynik i od dawna to, czego jeszcze nie uczyniono” (Izajasza 46:10; 41:22-23).

[2] Biblia zawiera setki proroctw. Czy one dotąd zawsze się dokładnie spełniały? Jeżeli tak, stanowiłoby to wymowny dowód, że Pismo Święte jest „natchnione przez Boga” (2 Tymoteusza 3:16-17). Poza tym wzbudzałoby to zaufanie do innych proroctw, dotyczących wydarzeń, które dopiero mają nastąpić. Warto więc przypomnieć sobie kilka proroctw, które już się spełniły.

Upadek Tyru

Zbudowanie groblii, łączacej Tyr na wyspie z lądem, spełniło proroctwo biblijne

[3] Tyr, znany niegdyś port fenicki, działał podstępnie wobec starożytnego Izraela, swego południowego sąsiada oddającego cześć Jehowie. Za pośrednictwem proroka Ezechiela, Jehowa przepowiedział 250 lat naprzód całkowite zniszczenie tego miasta. Oświadczył: „Sprowadzę przeciw tobie wiele narodów (…) I one na pewno zburzą mury Tyru, i rozwalą jego wieże, i zeskrobię z niego kurz, i uczynię go lśniącą, nagą powierzchnią skały. Stanie się miejscem

suszenia włóków pośród morza”. Ezechiel wymienił też naród, który miał pierwszy oblegać Tyr, oraz imię jego przywodcy: „Oto Ja sprowadzę przeciw Tyrowi Nebukadnezzara, króla Babilonu” (Ezechiela 26:3-5, 7).

[4] Zgodnie z tym proroctwem Nebukadnezzar (Nabuchodonozor) — jak czytamy w Wielkiej

Encyklopedii Powszechnej — zdobył lądową część Tyru po 13-letnim oblężeniu.*przyp.1 W proroctwie powiedziano też, że nie wziął żadnych łupów: „Ani on, ani jego wojsko nie zdobyło w Tyrze nagrody” (Ezechiela 29:18, BT). Dlaczego? Ponieważ część Tyru leżała na pobliskiej

wyspie *przyp.2, większość skarbów przeniesiono z lądu stałego do miasta na wyspie, które nie zostało zniszczone.

[5] Nabuchodonozor nie zdołał w swoich podbojach ‘zeskrobać z Tyru kurz i uczynić go lśniącą, nagą powierzchnią’, jak to przepowiedział Ezechiel. Nie spełniło się też wówczas proroctwo Zachariasza, w którym zapowiedziano, że Tyr ma być wrzucony „do morza” (Zachariasza 9:4). Czyto znaczy, że te proroctwa były niedokładne? Nic podobnego! W roku 332 p.n.e., a więc ponad 250 lat po wygłoszeniu proroctwa przez Ezechiela i około 200 lat po proroctwie Zachariasza, Tyr został doszczętnie zniszczony przez armię grecką pod wodzą Aleksandra Wielkiego. „Z gruzów lądowej części miasta” — czytamy w Encyclopedia Americana — „zbudował on w roku 332 ogromną [groblę], aby połączyć wyspę z lądem stałym. Po siedmiomiesięcznym oblężeniu (…) Tyr

zdobyto i zburzono” *przyp.3

[6] Tak więc zgodnie z przepowiedniami Ezechiela i Zachariasza, kurz i gruzy Tyru zostały wrzucone do wody. Pozostała po nim goła skała, „miejsce rozwieszania sieci”, jak to opisał

człowiek, który tam był.*przyp.4 Proroctwa wypowiedziane setki lat naprzód spełniły się więc do najdrobniejszych szczegółów!

Cyrus a upadek Babilonu

Proroctwa biblijne spełniły się przez zmianę biegu Eufratu

[7] Nie mniej godne uwagi są proroctwa dotyczące Żydów oraz Babilonu. Przekazy historyczne mówią, że Babilończycy uprowadzili ich do niewoli. Jeremiasz zapowiedział to jednak jakieś 40 lat

wcześniej. Izajasz prorokował o tym około 150 lat naprzód. Przepowiedział też powrót Żydów z niewoli. Również Jeremiasz mówił, że po 70 latach powrócą do swego kraju (Izajasza 39:6-7; 44:26; Jeremiasza 25:8-12; 29:10).

Napis na tym glinianym Walcu Cyrusa (pokazanym w pozycji pionowej) mówi o polityce repatriacyjnej Cyrusa

[8] Powrót ten stał się możliwy po zdobyciu Babilonu przez Medów i Persów w roku 539 p.n.e. Prorok Izajasz przepowiedział to prawie 200 lat wcześniej, mniej więcej 50 lat naprzód prorokował o tym Jeremiasz, który zapowiedział też, że żołnierze babilońscy nie podejmą walki. Zarówno Izajasz, jak i Jeremiasz przepowiedzieli, że chroniące Babilon wody Eufratu „zostaną osuszone”. Izajasz podał również imię zdobywcy perskiego, Cyrusa, i powiedział, że przed nim „nawet bramy[Babilonu] nie będą zamknięte” (Jeremiasza 50:38; 51:11, 30; Izajasza 13:17-19; 44:27; 45:1).

[9] Grecki historyk Herodot mówi, że Cyrus zmienił bieg Eufratu i przez to „stare łożysko rzeki,

której woda opadła, stało się możliwe do przejścia”.*przyp.5 Tak więc nocą nieprzyjacielscy żołnierze pomaszerowali korytem rzeki i wkroczyli do miasta przez bramy, które beztrosko pozostawiono otwarte. „Gdyby Babilończycy byli wprzód się dowiedzieli o zarządzeniu Cyrusa” — pisze dalej Herodot, mogliby „zamknąć wszystkie furtki, które wiodły do rzeki (…) Atoli Persowie zaszli ich całkiem niespodziewanie. (…) I tak Babilon wtedy po raz pierwszy

zdobyto”.*przyp.6 Jak się dowiadujemy z Biblii, co też potwierdza Herodot, Babilończycy urządzili

sobie w tym czasie wielką ucztę*przyp.7 (Daniela 5:1-4, 30). Zarówno Izajasz, jak i Jeremiasz przepowiedzieli, że Babilon w końcu obróci się w nie zamieszkane rumowisko. Tak się też stało. Babilon jest dziś opustoszałym wzgórzem (Izajasza 13:20-22; Jeremiasza 51:37, 41-43)

[10] Cyrus pozwolił Żydom powrócić do ojczyzny. Ponad 200 lat wcześniej Jehowa zapowiedział o

Cyrusie: „Wszystko, w czym mam upodobanie, wykona całkowicie” (Izajasza 44:28). Zgodnie z proroctwem, po 70 latach, to znaczy w 537 roku p.n.e., Cyrus pozwolił wygnańcom powrócić do rodzinnego kraju (Ezdrasza 1:1-4). Z pewnej staroperskiej inskrypcji zwanej „Walcem Cyrusa” wyraźnie wynika, że Cyrus prowadził politykę repatriowania jeńców. „Jeśli chodzi o mieszkańcówBabilonii” — miał powiedzieć Cyrus — „zgromadziłem (też) wszystkich jej (byłych)

mieszkańców i oddałem im ich miejsca zamieszkania”. *przyp.8

Medo-Persja i Grecja

Złoty medal z wizerunkiem Aleksandra Wielkiego, którego podboje zostały przepowiedziane w Biblii

[11] Babilon był jeszcze mocarstwem światowym, gdy Biblia już przepowiedziała podbój tego państwa przez symbolicznego barana o dwóch rogach, wyobrażającego „królów Medii i Persji” (Daniela 8:20). Zgodnie z tym Medo-Persja po zdobyciu Babilonu w roku 539 p.n.e. stała się następnym mocarstwem światowym. Z czasem jednak „kozioł”, który wyobrażał Grecję, ‘powalił barana i złamał mu oba rogi’ (Daniela 8:1-7). Nastąpiło to w roku 332 p.n.e., gdy Grecja pokonała Medo-Persję i stała się kolejnym mocarstwem światowym.

[12] Oto co według przepowiedni miało się dziać dalej: „Natomiast samiec z kóz wynosił się ponad wszelką miarę; ale skoro tylko wzrósł w potęgę, wielki róg się złamał, a zamiast niego wsposób zwracający uwagę zaczęły wyrastać cztery” (Daniela 8:8). Co to znaczy? Biblia wyjaśnia: „Włochaty kozioł wyobraża króla Grecji; a wielki róg, który był między jego oczami, ten wyobraża pierwszego króla. A że został złamany, po czym na koniec pojawiły się cztery zamiast niego — cztery królestwa powstaną z jego narodu, lecz nie z jego mocą” (Daniela 8:21-22).

[13] Historia wskazuje, że tym „królem Grecji” był Aleksander Wielki. Po jego śmierci w roku 323 p.n.e. rządzonym przez niego mocarstwem podzieliło się czterech dowódców: Seleukos Nikator, Kasander, Ptolemeusz Lagos i Lizymach. Jak przepowiedziano w Biblii, „na koniec pojawiły się cztery zamiast niego — cztery królestwa”. Ale zgodnie z zapowiedzią, żaden z nich nie doszedł do takiej potęgi, jak Aleksander. Tak więc z górą 200 lat po spisaniu tego proroctwa zaczęło się ono spełniać. Jest to jeszcze jedno niezwykłe potwierdzenie natchnienia Biblii!

Przepowiednie o Mesjaszu

Jezus nie mógł pokierować spelnieniem się niejednego z proroctw dotyczących jego osoby

[14] Na szczególną uwagę zasługują liczne proroctwa biblijne o Jezusie Chrystusie. Profesor J.P.Free oświadczył: „Prawdopodobieństwo spełnienia wszystkich tych proroctw przez jednego człowieka jest tak nieskończenie małe, że w żadnym wypadku nie mogą to być jedynie trafne

przewidywania ludzkie”.*przyp.9

[15] Jezus na pewno nie mógł pokierować spełnieniem się niejednego z tych proroctw. Na przykład nie od niego zależało, czy się urodzi jako potomek Dawida z pokolenia Judy (Rodzaju 49:10; Izajasza 9:6-7 [9:5-6, Bw]; 11:1, 10; Mateusza 1:2-16). Nie mógł też tak pokierować biegiem wydarzeń, żeby się urodzić w Betlejem (Micheasza 5:2 [5:1, Bw]; Łukasza 2:1-7). W żadnym wypadku nie miał wpływu na to, żeby go zdradzono za 30 srebrników (Zachariasza 11:12; Mateusza 26:15); żeby wrogowie pluli na niego (Izajasza 50:6; Mateusza 26:67); żeby go obrzucano obelgami, gdy zawiśnie na palu męki (Psalm 22:7-8 [22:8-9, Bw]; Mateusza 27:39-43); żeby go przebito, ale nie złamano mu żadnej kości (Zachariasza 12:10; Psalm 34:20 [34:21, Bw]; Jana 19:33-37) ani żeby żołnierze rzucali losy o jego szaty (Psalm 22:18 [22:19, Bw]; Mateusza 27:35). To tylko kilka z licznych proroctw, które się spełniły na Jezusie.

Zburzenie Jeruzalem[16] Jezus był największym Prorokiem Jehowy. Posłuchajmy, co według jego wypowiedzi miało spotkać Jeruzalem: „Nieprzyjaciele twoi zbudują wokół ciebie umocnienie z ostrokołem i otoczącię, i utrapią z każdej strony, i powalą cię na ziemię i dzieci twoje w tobie, i nie pozostawią ci kamienia na kamieniu, boś nie rozpoznało czasu, kiedy dokonywano u ciebie przeglą du” (Łukasza 19:43-44). Jezus powiedział też: „Gdy ujrzycie Jeruzalem otoczone przez obozujące wojska, wtedy wiedzcie, że przybliżyło się jego spustoszenie. Niech wówczas ci, co będą w Judei, zaczną uciekać w góry” (Łukasza 21:20-21).

Oto nieme przypomnienie — relief wewnatrz Łuku Tytusa przedstawiajacy wynoszenie skarbów pozburzeniu Jeruzalem

[17] Zgodnie z tym proroctwem wojska rzymskie pod wodzą Cestiusa Gallusa podeszły pod Jeruzalem w roku 66 n.e. Ciekawe jednak, że Gallus nie doprowadził oblężenia do końca, tylko — jak pisze żyjący w I wieku historyk Józef Flawiusz — „straciwszy nadzieję zdobycia miasta z

niepojętych powodów, odstąpił”.*przyp.10 Dzięki niespodziewanemu przerwaniu oblężenia, można było usłuchać wezwania Jezusa, aby opuścić Jeruzalem. Historyk Euzebiusz podaje, że istotnie,

chrześcijanie uciekli.*przyp.11

Jezus przepowiedział zburzenie Jeruzalem

[18] Niespełna cztery lata później, w roku 70, wojska rzymskie pod dowództwem Tytusa powróciły iotoczyły Jeruzalem. W promieniu kilkunastu kilometrów wycięto drzewa i zbudowano wokół miasta „umocnienie z ostrokołem”. Józef Flawiusz tak opisuje rezultat tych poczynań: „Znikła

dla Żydów wszelka nadzieja ratunku”.*przyp.12 Flawiusz mówi, że mniej więcej po pięciomiesięcznym oblężeniu wszystko, co poza trzema wieżami i częścią muru pozostało, żołnierze „zrównali z ziemią, tak że gdyby się tam przybysz jaki zjawił a w koło rozejrzał,

aniby nawet przypuścił, że stało tam miasto przez ludzi zamieszkane”.*przyp.13

[19] Podczas oblężenia zginęło 1.100.000 ludzi, a 97.000 dostało się do niewoli.*przyp.14 Do dnia dzisiejszego można oglądać w Rzymie świadectwo spełnienia się proroctwa Jezusa. Stoi tam Łuk Tytusa, wzniesiony przez Rzymian w roku 81, dla upamiętnienia zdobycia Jeruzalem. Łuk ten jest niemym przypomnieniem, że zlekceważenie ostrzeżeń z proroctw biblijnych może mieć zgubne następstwa.

Wszystkie wydarzenia, tworzące znak, są widziane przez jedno pokolenie

Proroctwa, które się spełniają obecnie[20] Według Biblii, niebawem nastąpi zadziwiająca zmiana na skalę światową. Jak w I wieku wydarzenia przepowiedziane przez Jezusa pomogły ludziom zrozumieć, że już niedługo nastąpi zburzenie Jeruzalem, tak dzisiaj, po przepowiedzianych przez niego wydarzeniach można rozpoznać, że zmiana świata jest bliska. Jezus opisał ten „znak” w odpowiedzi na pytanie uczniów: „Co będzie znakiem twej obecności i zakończenia systemu rzeczy?” (Mateusza 24:3).

[21] Biblia nie mówi o „obecności” Chrystusa jako człowieka, tylko jako potężnego władcy niebiańskiego, który wybawi udręczoną ludzkość (Daniela 7:13-14). Jego „obecność” — jak to sampowiedział — miała przypaść na czas „zakończenia systemu rzeczy”. Wobec tego jaki znak miał tu na myśli Jezus? Co miało znamionować jego niewidzialną obecność jako władcy i zbliżanie się końca tego systemu rzeczy? W 24 rozdziale Ewangelii według Mateusza, w 13 rozdziale Marka i w 21 rozdziale Łukasza jest mowa o wydarzeniach składających się na ten znak. Oto istotniejsze z nich:

[22] WIELKIE WOJNY: „Powstanie (…) naród przeciw narodowi i królestwo przeciw

królestwu” (Mateusza 24:7). Od roku 1914 proroctwo to spełnia się w sposób aż nadto wyraźny. Podczas pierwszej wojny światowej, która wybuchła w roku 1914, po raz pierwszy użyto na wielką skalę karabinów maszynowych, czołgów, okrętów podwodnych, samolotów i gazów trujących. Do jej zakończenia, w roku 1918, zginęło jakieś 14 milionów żołnierzy i cywilów. Pewien historyk

napisał: „Pierwsza wojna światowa zapoczątkowała erę wojny totalnej”.*przyp.15 Druga wojna światowa, która trwała od roku 1939 do 1945, była jeszcze okropniejsza, ponieważ liczba zabitych żołnierzy i cywilów sięgnęła 55 milionów. Pojawiła się nowa straszliwa broń — bomby atomowe! Od tego czasu na wielu większych i mniejszych wojnach straciło życie jeszcze 30 milionów ludzi [dane z 1989 roku]. W niemieckim magazynie informacyjnym Der Spiegel napisano: „Od roku

1945 nie było na świecie ani jednego dnia prawdziwego pokoju”.*przyp.16

[23] BRAKI ŻYWNOŚCI: „Będą braki żywności” (Mateusza 24:7). Po pierwszej wojnie

światowej szerzył się głód. Po drugiej wojnie światowej było jeszcze gorzej. A dziś? „Obecnie klęska głodu przybiera niespotykane rozmiary. (…) Co najmniej 400 milionów ludzi wegetuje

na granicy śmierci głodowej” — czytamy w londyńskim czasopiśmie Times.*przyp.17 A w wydawanym w Toronto The Globe and Mail napisano: „Ponad 800 milionów ludzi jest

niedożywionych”.*przyp.18 Jak wynika z informacji podanej przez Światową Organizację Zdrowia,

w wyniku niedożywienia „umiera co roku 12 milionów dzieci w pierwszym roku życia”.*przyp.19

[24] TRZĘSIENIA ZIEMI: „Będą wielkie trzęsienia ziemi” (Łukasza 21:11). George

W.Housner, specjalista w dziedzinie budownictwa antysejsmicznego, nazwał wstrząs, który miał miejsce w roku 1976 w Tang-szan w Chinach i pociągnął za sobą setki tysięcy ofiar W ludziach,

„największym katastrofalnym trzęsieniem ziemi w dziejach ludzkości”.*przyp.20 We włoskim dzienniku Il Piccolo czytamy: „Jak wynika ze statystyk, nasze pokolenie żyje w niebezpiecznym

okresie znacznej aktywności sejsmicznej”.*przyp.21 Od roku 1914 rokrocznie ginie w następstwie trzęsień ziemi przeciętnie dziesięć razy więcej ludzi niż w poprzednich stuleciach.

[25] ZARAZY: „W jednym miejscu po drugim zarazy” (Łukasza 21:11). Według czasopisma

Science Digest „epidemia grypy zwanej hiszpanką, która wybuchła w roku 1918, obiegła całą ziemię i pochłonęła 21 milionów istnień ludzkich”. Następnie powiedziano: „Jeszcze nigdy w dziejach ludzkości śmierć nie dosięgała ludzi tak nieubłaganie i szybko. (…) Gdyby ta epidemia szerzyła się dalej w takim tempie, to w ciągu paru miesięcy doszłoby do zagłady

całej ludzkości”.*przyp.22 Od tego czasu choroby serca, rak, choroby weneryczne i inne plagi sprowadziły kalectwo albo śmierć na setki milionów ludzi.

[26] PRZESTĘPCZOŚĆ: „Wzmagające się bezprawie” (Mateusza 24:12). Morderstwa,

rabunki, gwałty, terroryzm, korupcja — lista jest długa i dobrze znana. W wielu rejonach ludzie boją się wyjść na ulicę. Pewien znawca zagadnienia terroryzmu tak potwierdził tendencję wzrostu przestępczości po roku 1914: „Okres do pierwszej wojny światowej był na ogół bardziej

humanitarny”.*przyp.23

[27] STRACH: „Ludzie będą mdleć ze strachu i w oczekiwaniu tego, co przyjdzie na

zamieszkaną ziemię” (Łukasza 21:26) Wydawany w Hamburgu dziennik Die Welt nazwał nasze

czasy „stuleciem strachu”.*przyp.24 Zagrożenia całkiem nowego rodzaju wzbudzają strach, jakiego dotąd nie znano. Po raz pierwszy w historii grozi niebezpieczeństwo ‘zniszczenia ziemi’ przez wybuchy jądrowe i skażenie środowiska (Objawienie 11:18). Wzmaganie się zbrodni i inflacja,

gromadzenie zapasów broni nuklearnej, szerzenie się głodu, chorób i innego zła, to czynniki pogłębiające obawy o bezpieczeństwo i życie.

1914—punkt zwrotny w historii

Nawet po drugiej wojnie światowej wielu uważa rok 1914 za wielki punkt zwrotny w historii nowozytnej:

„Punktem zwrotnym w naszych czasach był w gruncie rzeczy rok 1914, a nie rok Hirosimy” (René Albrecht-Carrié w The Scientific Monthly z lipca 1951).

„Od roku 1914 każdy, kto obserwuje kierunek rozwoju wydarzeń światowych, jest głęboko zaniepokojony tym, co zdaje się być nieuniknionym i z góry wytkniętym marszem ku coraz większemu nieszczęściu. Wielu poważnie myślących ludzi nie może się pozbyć wrażenia, że nic niemożna zrobić, by się ustrzec zguby. Widzą, jak rodzaj ludzki, niby bohater greckiej tragedii poganiany przez rozgniewanych bogów, nie jest juz panem swojego losu” (Bernard Russell w The New York Times Magazine z 27 września 1953)

„Nowa era (…) rozpoczęła się w roku 1914 i nikt nie wie, kiedy ani jak się zakończy. (…) Może sięskończyć masowym unicestwieniem” (The Seattle Times z 1 stycznia 1959)

„W roku 1914 skończył się świat, który wówczas znano i uznawano” (James Cameron, 1914, wydanie 1959)

„W następstwie pierwszej wojny światowej cały świat w gruncie rzeczy się rozpadł, choć ciągle jeszcze nie wiemy, dlaczego (…). Utopijna przyszłość była tuż tuż. Panował pokój i dobrobyt. Potem wszystko się rozsypało. Odtąd żyjemy w stanie półsnu” (Dr Walker Percy w American Medical News z 21 listopada 1977)

„W roku 1914 świat utracił dawną spójność i nigdy jej już nie odzyskał. (…) Są to czasy niezwykłego zamętu i stosowania przemocy, zarówno poza granicami państwowymi, jak tez i w ich obrębie” (The Economist, Londyn, 4 sierpnia 1979)

„Cywilizacja zapadła w roku 1914 na okrutną chorobę” (Frank Peters w St.Louis Post-Dispatch z 27 stycznia 1980)

„Wszystko zmierzało ku lepszemu. W takim świecie się urodziłem. (…) Pewnego ranka w 1914 roku nagle i nieoczekiwanie wszystko się skończyło” (Polityk brytyjski Harold Macmillan w The New York Times z 23 listopada 1980)

Na czym polega różnica?[28] Niektórzy twierdzą jednak, że coś takiego miało już miejsce w ubiegłych stuleciach. Co się więc pod tym względem zmieniło? Po pierwsze, wszystkie wydarzenia tworzące znak są widziane przez jedno pokolenie — pokolenie ludzi, których miliony żyją do dziś od roku 1914. Jezus oświadczył, że „żadną miarą nie przeminie to pokolenie, aż się wszystko wydarzy” (Łukasza 21:32). Po drugie, skutki znaku są odczuwane na całym świecie, „w jednym miejscu po drugim” (Mateusza 24:3, 7, 9; 25:32). Po trzecie, warunki w tym okresie stopniowo się pogarszają: „Wszystko to dopiero początek boleści”. „Ludzie podli i oszuści będą się posuwać od złego ku gorszemu” (Mateusza 24:8; 2 Tymoteusza 3:13). I po czwarte, towarzyszy temu zmiana ludzkich postaw i zachowań, przed czym ostrzegał Jezus: „U większości oziębnie miłość” (Mateusza 24:12).

[29] Jednym z najwyraźniejszych dowodów że żyjemy w przepowiedzianym krytycznym czasie końca, jest upadek moralny. Z tym, co się dzisiaj dzieje na świecie, warto porównać następujące prorocze słowa: „Licz się z takim faktem: w końcowej epoce tego świata nastaną dokuczliwe czasy. Ludzie będą miłować tylko pieniądze i siebie samych; będą wyniośli, chełpliwi i zachowujący się obelżywie; bez szacunku dla rodziców, niewdzięczni, niepobożni, pozbawieni naturalnych uczuć; nieubłagani w nienawiści, szerzący złośliwe plotki; niepowściągliwi i zawzięci, obcy dla wszystkiego, co dobre, zdradzieccy, szukający przygód, nadęci poczuciem własnej ważności. Będą ludźmi stawiającymi przyjemności na miejscu Boga, zachowującymi zewnętrzne formy religii, ale niezmiennie zaprzeczającymi jej realnej wartości” (2 Tymoteusza3:1-5, The New English Bible).

Rok 1914 punktem zwrotnym w historii[30] Przed rokiem 1914 mało kto myślał o przepowiedzianych w Biblii powszechnych trudnościach i wojnach światowych. Niemiecki mąż stanu, Konrad Adenauer, powiedział: „Mam jeszcze w pamięci myśli i obrazy, (…) myśli sprzed roku 1914, kiedy na ziemi było naprawdę spokojnie, panował prawdziwy pokój i bezpieczeństwo, a nie znano uczucia strachu. (…) Od roku 1914

ludzie nie prowadzą już bezpiecznego i spokojnego życia”.*przyp.25 Przed rokiem 1914 myślano,

że przyszłość „będzie coraz lepsza” — powiedział brytyjski polityk Harold Macmillan.*przyp.26 W książce 1913: America Between Two Worlds (Rok 1913: Ameryka pośród dwóch światów) czytamy:„Sekretarz Stanu Bryan oświadczył [w roku 1913], że ‘warunki sprzyjające pokojowi

światowemu jeszcze nigdy nie układały się tak pomyślnie’”.*przyp.27

Przed rokiem 1914 „na ziemi było naprawdę spokojnie, panował prawdziwy pokój i bezpieczeństwo”

[31] Jeszcze na krótko przed wybuchem pierwszej wojny światowej przywódcy światowi zapowiadali nadejście ery postępu społecznego i oświecenia. W Biblii przepowiedziano jednak coś wręcz przeciwnego — że bezprzykładna wojna z lat 1914-1918 miała znamionować początek „dni ostatnich” (2 Tymoteusza 3:1). W Biblii można też znaleźć dowód chronologiczny, że znamiennymwydarzeniem roku 1914 miało być narodzenie się w niebie Królestwa Bożego, a w ślad za tym

miały się pojawić bezprecedensowe problemy światowe.*przyp.28 Czy ktoś zdawał sobie wtedy

sprawęl ze rok 1914 będzie takim punktem zwrotnym w dziejach ludzkości?

[32] Już kilkadziesiąt lat przed tą datą istniała zorganizowana grupa ludzi, którzy wskazywali na znaczenie roku 1914. W nowojorskim czasopiśmie World z 30 sierpnia 1914 czytamy: „Wybuch straszliwej wojny w Europie spełnił niezwykłe proroctwo. W okresie minionego ćwierćwiecza Międzynarodowi Badacze Pisma Świętego [Świadkowie Jehowy] obwieszczali światu przez swych kaznodziejów i za pośrednictwem prasy, że w roku 1914 nadejdzie przepowiedziany w Biblii Dzień

Pomsty. ‘Wyczekujcie roku 1914!’ — nawoływali (…) ewangeliści”.*przyp.29

Lud spełniający proroctwo

„Ani się już nie będa uczyć wojowania”

[33] Ponadto w Biblii przepowiedziano, że „pod koniec dni” ludzie wszystkich narodowości będą — obrazowo mówiąc — podążać „na górę Jehowy”, gdzie Bóg będzie ich „pouczał o swoich drogach”. Proroctwo mówi, że pod wpływem tych pouczeń „trzeba będzie przekuć miecze na lemiesze, a włócznie na nożyce ogrodnicze. (…) ani się już nie będą uczyć wojowania” (Izajasza2:2-4). Proroctwo to spełnia się jednoznacznie na Świadkach Jehowy, których stosunek do wojny wszędzie jest dobrze znany.

[34] Martin Niemöller, protestancki przywódca kościelny w Niemczech przed drugą wojną światowąi po niej, wspomniał o Świadkach Jehowy jako o „poważnych badaczach Biblii, którzy setkami i tysiącami szli do obozów koncentracyjnych oraz na śmierć, ponieważ odmawiali pełnienia służby wojskowej i nie chcieli strzelać do ludzi”. W przeciwieństwie do tego — jak napisał — „kościoły chrześcijańskie przez całe wieki nieustannie zgadzały się błogosławić wojny, oddziały wojskowe i uzbrojenie, a przy tym w całkiem niechrześcijańskim duchu zanosiły

modły o unicestwienie wroga”.*przyp.30 Kto zatem ma na sobie znak rozpoznawczy prawdziwych chrześcijan, o którym mówił Jezus? On powiedział: „Po tym wszyscy poznają, że jesteście moimi uczniami: jeśli będzie między wami milość” (Jana 13:35). Jak wyraźnie wynika z 1 Jana 3:10-12, słudzy Boży nie zabijają się nawzajem. Postępują tak dzieci Szatana.

[35] Dzięki solidarnemu podporządkowywaniu się Królestwu Bożemu oraz wiernemu trzymaniu się zasad biblijnych, Świadkowie Jehowy tworzą zjednoczoną ogólnoświatową społeczność braterską. W pełni uznają naukę biblijną, że Królestwo Boże jest rzeczywistym rządem, który ustanawia prawa i sprawuje władzę, oraz że wkrótce zapanuje ono nad całą ziemią. Już teraz ma tutaj miliony poddanych, którzy będą stanowić fundament przyszłej cywilizacji. O tym Królestwie prorok Daniel napisał pod natchnieniem: „Bóg nieba ustanowi królestwo, którego nigdy nie dosięgnie zguba. (…) Zdruzgocze ono wszystkie (…) królestwa [obecne] i położy im kres, lecz samo będzie trwać po czasy niezmierzone” (Daniela 2:44). Jezus wysunął Królestwo na pierwszy plan, gdy dawał następujące pouczenie: „Będziecie więc modlić się w ten sposób: ‘Nasz Ojcze w niebiosach(…) Niech nadejdzie Twoje króilstwo’ ” (Mateusza 6:9-10).

Gdy obecny system się skończy, ci, którzy pozostaną przy życiu, wkroczą do nowego systemu, opartego na sprawiedliwości

[36] Liczne wydarzenia, spełniające od roku 1914 proroctwa biblijne, wskazują na to, że już wkrótceniebiańskie Królestwo Boże ‘zdruzgocze wszystkie inne rządy i położy im kres’. Bóg życzy sobie, żeby to było publicznie rozgłaszane, na co wskazuje następująca ważna część składowa znaku: „Ta dobra nowina o Krolestwie będzie głoszona po całej zamieszkanej ziemi na świadectwo wszystkim narodom, a wtedy nadejdzie koniec” (Mateusza 24:14). Obecnie spełniają to proroctwo miliony Świadków Jehowy, zorganizowanych w ogólnoświatową społeczność braterską.

Biblia okazała się godna zaufania Księgą „natchniona przez Boga”

[37] Kiedy już Królestwo zostanie ogłoszone w takiej mierze, w jakiej sobie tego życzy Bóg, wtedy na świat, jak powiedział Jezus, spadnie „wielki ucisk, jaki się nie zdarzył od początku świata aż dotąd ani się więcej nie zdarzy”. Jego punktem szczytowym będzie bitwa Armagedonu, która położy kres złemu wpływowi Szatana. Cała Ziemia zostanie oczyszczona z niegodziwych ludzi i narodów i zostanie utorowana droga do przyszłego Raju, w którym „ma zamieszkać sprawiedli wość” (Mateusza 24:21; 2 Piotra 3:13; Objawienie 16:14-16; 12:7-12; 2 Koryntian 4:4).

[38] Ponieważ tyle proroctw biblijnych już się spełniło, nie ulega wątpliwości, że jest to rzeczywiście Księga „natchniona przez Boga” (2 Tymoteusza 3:16). Trzeba ją zatem uważać „nie za słowo ludzkie, ale, jak jest naprawdę, za słowo od Boga” (1 Tesaloniczan 2:13). A ponieważ jej Autor, Jehowa Bóg, „od początku zapowiada końcowy wynik”, można całkowicie zaufać proroctwom, które mają się jeszcze spełnić w przyszłości (Izajasza 46:10). A to, co ma nastąpić, jestpo prostu wspaniałe. Będziesz zafascynowany, gdy przeczytasz o tym w następnym rozdziale.

Jak powstało życie — rozdział 19

Ziemia wkrótce będzie Rajem

CZYŻ nie byłoby pięknie, gdyby można było na zawsze żyć całą pełnią życia? Chyba każdy odpowie na to pytanie twierdząco. Jest tyle ciekawych zajęć, tyle fascynujących rzeczy, które chciałoby się zobaczyć, i tyle nowości, które warto poznać.

W przeciwieństwie do Boga, ludzie nie potrafia stworzyć idealnych warunków

[2] Tymczasem zatruwają nam radość życia różne problemy, wobec których czujemy się bezradni. Na przykład nasze życie trwa teraz stosunkowo krótko. Poza tym często nawiedzają nas choroby, smutki i kłopoty. Żeby ludzie mogli się cieszyć pełnią życia pod każdym względem, musieliby mieć:

• rajskie otoczenie,

• całkowite bezpieczeństwo,

• ciekawą pracę,

• czerstwe zdrowie

• życie bez końca.

[3] Czy to nie za duże wymagania? Z ludzkiego punktu widzenia na pewno tak. Historia uczy, że sami ludzie nie potrafią stworzyć takich idealnych warunków. Z punktu widzenia naszego Stwórcy, jest to jednak nie tylko możliwe, ale wprost niezbędne. Dlaczego? Ponieważ istnienie takich szczęśliwych warunków przewidywało pierwotne zamierzenie Boże względem Ziemi (Psalm 127:1;Mateusza 19:26).

Takie idealne warunki pozwoliiyby cieszyć się pełnią życia

Raj ma być przywrócony[4] Jak już zaznaczono w poprzednich rozdziałach, pierwsza para ludzka nie przypominała zwierząt.Oboje zostali stworzeni ludźmi w całym znaczeniu tego słowa. Ich pierwotny dom, Eden, był „rajem rozkoszy” (Rodzaju 2:8, Wujek). Mieli go ‘uprawiać i się nim opiekować’ (Rodzaju 2:15). Poza tym, jako zarządcom Ziemi, zostało im wyznaczone czysto ludzkie zadanie: „Bądźcie płodni istańcie się liczni, i napełnijcie ziemię, i opanujcie ją” (Rodzaju 1:28). W miarę zwiększania się liczby potomstwa mieli poszerzać granice tego pięknego ogrodu, aż w końcu cała Ziemia stałaby się rajem. Jak długo miała istnieć? Biblia nieraz powtarza, że Ziemia pozostanie „aż po czas niezmierzony, czyli na zawsze” (Psalm 104:5; Kaznodziei 1:4). Tak więc rajska Ziemia miała bez końca być wspaniałym domem dla doskonałych ludzi, którzy by na niej żyli wiecznie (Izajasza 45:11-12, 18, Biblia poznańska).

Wszystkich, którzy obiory niezależność od Stwórcy, czeka „odcięcie”

[5] Wprawdzie bunt w Edenie chwilowo przerwał urzeczywistnianie zamierzenia Bożego, ale go niezmienił. Bóg poczynił odpowiednie kroki, żeby położyć tamę dalszemu wyrządzaniu szkód i przywrócić Raj. Narzędziem do wykonania tego zadania jest Królestwo Boże, niebiański rząd, któremu Jezus poświęcił tyle uwagi w swoim orędziu do ludzkości (Mateusza 6:10, 33). Możemy być pewni, że pierwotne zamierzenie Boże zostanie urzeczywistnione. Wszechpotężny Stwórca tak nas o tym zapewnia: „Takie się też okaże słowo, które wychodzi z mych ust. Nie wróci do mnie bez rezultatu, lecz niezawodnie wykona to, w czym znalazłem upodobanie i odniesie pewny sukces w tym, po co je posłałem” (Izajasza 55:11).

Przeżyją ”Pokładający nadzieję w Jehowie”

[6] Widząc, jak w naszych czasach wydarzenia na świecie spełniają proroctwo o „znaku” „dni ostatnich”, nabieramy coraz większej ufności(Mateusza 24:3-14; 2 Tymoteusza 3:1-5). Oznacza to, że bliski jest czas, w którym „słowo” Boże „odniesie pewny sukces”. Ten sukces jest pewny, ponieważ wszechmocny Bóg wtrąci się w sprawy ludzkie, żeby doprowadzić do skutku swoje zamierzenia(Jeremiasza 25:31-33). Już wkrótce można się spodziewać ziszczenia się proroczego psalmu, który głosi: „Złoczyńcy będą odcięci, ale pokładający nadzieję w Jehowie — ci posiądąziemię. Jeszcze tylko mała chwila, a już nie będzie niegodziwca (…) Sami sprawiedliwi posiądą ziemię i zamieszkają na niej na zawsze” (Psalm 37:9-11, 29; Mateusza 5:5).

[7] Tak więc wszyscy, którzy obiorą niezależność od Stwórcy, zostaną „odcięci”, natomiast „pokładający nadzieję w Jehowie” przetrwają koniec tego systemu rzeczy i zaczną przywracać Raj. Ten Raj będzie się stopniowo powiększać, aż obejmie całą Ziemię. Jego nastanie jest tak pewne, że Jezus mógł z całym przekonaniem obiecać złodziejowi, którego stracono obok niego: „Zaprawdę powiadam ci dzisiaj, będziesz ze mną w Raju” (Łukasza 23:43).

Przeobrażenie Ziemi

Na Ziemi nastąpi uderzająca zmiana

[8] Biblijny opis Raju zapiera dech w piersiach. Na przykład Pismo Święte mówi o uderzającej zmianie, która nastąpi na Ziemi. Jak sobie przypominamy, przed wygnaniem pierwszych ludzi z Edenu powiedziano im, że ziemia będzie im rodzić ciernie i osty oraz że tylko w pocie oblicza będąmogli zdobywać pożywienie (Rodzaju 3:17-19). Od tego czasu ludzie muszą ciągle walczyć z pustynnieniem ziemi, jałowieniem gleb, suszami, chwastami, owadami, chorobami roślin i nie urodzajem. Aż nazbyt często zwycięstwo odnosi głód.

Ludzkości przypadnie radosne zadanie przeobrażenia Ziemi w Raj

[9] Niemniej jednak sytuacja ma się radykalnie zmienić: „Pustynia i bezwodna okolica doznają radosnego uniesienia, a jałowa równina uraduje się i zakwitnie jak szafran (…); bo wytrysną wody na pustyni i potoki na jałowej równinie. I stanie się grunt spieczony od upału jak staw porośnięty trzciną, a grunt spragniony jak źródła wód”. „Zamiast gąszczu cierni wzejdzie drzewiasty jałowiec. Zamiast parzącej pokrzywy wzejdzie drzewko mirtowe” (Izajasza 35:1, 6-7; 55:13). Tak więc w ramach wykonania zamierzenia Bożego przypadnie ludzkości radosne zadanie przeobrażenia Ziemi w piękną siedzibę, która na zawsze będzie sprawiać rozkosz jej mieszkańcom. Ale piękno Ziemi to jeszcze nie wszystko.

Koniec ubóstwa[10] Przeobrażanie rozległych pustyń i obszarów nawiedzanych przez susze doprowadzi do ogromnego zwiększenia areału żyznej roli. Pod nadzorem Stwórcy ludziom uda się doprowadzić ziemię do nieznanej dotąd urodzajności: „Jehowa ze swej strony da to, co dobre, i nasza rola wyda odpowiedni plon” (Psalm 85:12). Dzięki tym ‘odpowiednim plonom’ „będzie pełno zboża na ziemi; na szczytach gór nawet będzie obfitość” (Psalm 72:16). Już nigdy miliony ludzi nie będą cierpieć głodu (Izajasza 25:6).

Wszyscy będą mieć zabezpieczony byt

[11] Również bezrobocie będzie należeć do przeszłości — zniknie raz na zawsze. Wszyscy będą się cieszyć owocami swej pracy: „Na pewno (…) zasadzą winnice i będą spożywać ich owoce (…); nie będą sadzić, aby kto inny zjadał” (Izajasza 65:21-22). Rezultatem tego wszystkiego będzie zabezpieczenie bytu, opisane w Ezechiela 34:27: „Drzewo polne będzie wydawać swój owoc i rola wyda swój plon, i naprawdę się okaże, że są na swojej glebie bezpieczni”.

[12] Człowiek ma jednak wrodzone pragnienie posiadania wygodnego domu i kawałka ziemi, żeby mógł założyć sobie ogród, w którym rosłyby kwiaty i drzewa. A czy można mówić o godziwych warunkach mieszkaniowych, gdy miliony ludzi tłoczą się w ogromnych blokach albo w nędznych slumsach, a nawet żyją wprost na ulicy? W nadchodzącym Raju czegoś takiego nie będzie, ponieważ Bóg postanowił: „Pobudują domy i będą je zajmować. (…) Nie będą budować, aby ktoś inny to zajmował”. Ten ogólnoświatowy program budowlany doczeka się pomyślnej realizacji, a jego wyniki będą trwałe: „Pracę swoich rąk wybrani moi spożytkują w pełni. Nie będą się mozolić na próżno” (Izajasza 65:21-23). Tak więc nie tylko zamożna mniejszość, lecz wszyscy, którzy się podporządkują panowaniu Bożemu, będą mogli wygodnie mieszkać.

Nie będzie chorób ani śmierci[13] Słowo Boże zapewnia nas ponadto, że przyjemne życie w Raju nie będzie zakłócane przez kalectwo czy choroby ani nie przerwie go śmierć: „Żaden mieszka niec nie powie: ‘Jestem chory’” (Izajasza 33:24). „I otrze [Bóg] wszelką łzę z ich oczu, i nie będzie już śmierci, nie będzie też żałoby, ani krzyku, ani bólu. Rzeczy dawniejsze przeminęły” (Objawienie 21:4).

Życie w Raju nie będzie zakłócane przez kalectwo, choroby ani śmierć

[14] Wyobraźmy sobie świat, w którym będą uleczone wszystkie choroby i znikną wszelkie ułomności! Słowo Boże mówi: „W tym czasie otworzą się oczy niewidomych, a także zostaną odetkane uszy głuchych. Wówczas ułomny będzie się wspinał niczym jeleń, a język niemowy krzyknie wesoło” (Izajasza 35:5-6). Jakże cudowna przemiana! Wyobraźmy sobie przy tym wspaniałe perspektywy życia, które będzie mogło trwać tak długo, jak długo żyje Bóg, a więc wiecznie! Już nigdy nie spadnie na ludzkość przekleństwo śmierci, ponieważ Bóg „pochłonie śmierć na zawsze” (Izajasza 25:8).

„Jego ciało stanie się czerstwiejsze niż za miodu; (…) powróci do dni swej młodzieńczej rześkości”(Hioba 33:25)

[15] A co będzie z ludźmi, którzy przeżyją koniec obecnego systemu, ale są już starzy? Czy będą się tylko cieszyć dobrym zdrowiem mimo podeszłego wieku i tacy już pozostaną? Nie, ponieważ Bóg jest w stanie odwrócić proces starzenia się i to uczyni. W Biblii czytamy: „Jego ciało stanie się czerstwiejsze niż za młodu; (…) powróci do dni swej młodzieńczej rześkości” (Hioba 33:25). Ludzie starsi wiekiem będą się stopniowo stawać doskonałymi mężczyznami i kobietami, jak Adami Ewa w Edenie. Proces ten będzie wchodzić w zakres „odtworzenia”, o którym mówił Jezus (Mateusza 19:28).

Trwały pokój światowy[16] Czy życie w Raju zostanie kiedykolwiek zakłócone przez wojnę albo przemoc? Nic podobnego,gdyż„prostolinijni (…) — ci będą przebywać na ziemi, a nienaganni, ci będą na niej pozostawieni. Co się tyczy niegodziwych, będą wycięci z ziemi, a co do zdradzieckich, będą z niej wyrwani” (Przysłów 2:21-22). Gdy już nie będzie mącicieli pokoju, siłą rzeczy ustaną wojny oraz stosowanie przemocy.

[17] Dlaczego ci, którzy „będą pozostawieni”, gdy Bóg wytraci niegodziwych i zdradzieckich, są nazwani „prostolinijnymi” i „nienagannymi”? Ponieważ mają wpojone Boże mierniki pokojowego życia i trzymają się ich. Ta wiedza o Bogu oraz podporządkowanie się Jego prawom to klucz do pokoju, który zapanuje w Raju, bo w Biblii powiedziano: „Nie będzie się wyrządzać żadnej krzywdy ani doprowadzać do zguby (…), ponieważ ziemię na pewno tak pokryje wiedza o Jehowie, jak wody wypełniają morze” (Izajasza 11:9). Jezus mówił też, że „wszyscy będą wyuczeni przez Jehowę”, a ci, którzy przyjmą tę naukę i dostosują się do niej, otrzymają „życie wieczne” (Jana 6:45-47).

Zdruzgotanie narodów i ich sił zbrojnych utoruje drogę do pokoju na całym świecie

W Raju nie będzie wojen ani stosowania przemocy. Wszelka broń zostanie zniszczona (Ezechiela 39:9-10)

[18] W końcu ten program wychowawczy, ukierunkowany przez Boga i obejmujący swym zasięgiem całą Ziemię, doprowadzi do powstania całkowicie pokojowego i harmonijnego świata bez przestępstw, uprzedzeń i nienawiści, wolnego od podziałów poljtycznych i wojen. Jego wartość można już teraz ocenić na podstawie stosunków, które panują wśród milionów Świadków Jehowy na całej Ziemi. Tworzą oni międzynarodową społeczność braterską, opartą na miłości i wzajemnym szacunku (Jana 13:34-35). Panującego w ich szeregach na całej Ziemi pokoju i jedności nie da się niczym podważyć. Nawet prześladowania ani wojny światowe nigdzie nie zdołają ich zmusić do użycia broni przeciwko bliźnim. Jeżeli taki pokój i jedność mogą istnieć już dzisiaj w podzielonym świecie, to przecież o wiele łatwiej będzie to osiągnąć pod panowaniem Boga w Raju (Mateusza 26:52; 1 Jana 3:10-12).

[19] A zatem od samego początku przywracania Raju na całej Ziemi zapanuje pokój. Ci, którzy przeżyją powszechną wojnę Armagedonu, będą się w dalszym ciągu trzymać proroctwa, spełniającego się na nich już teraz: „Nie podniosą miecza, naród przeciw narodowi, ani się już nie będcy toczyć wojowania”. Dlatego w proroctwie tym powiedziano dalej: „Będą też siadać, każdy pod swoją winoroślą i pod swoim figowcem, a nie będzie nikogo, przed kim by drżeli” (Micheasza 4:3-4). Jak długo tak będzie? Oto krzepiąca obietnica: „Pokojowi [już] nie będzie końca” (Izajasza 9:7).

[20] Co prawda zmilitaryzowane narody nagromadziły nie spotykane dotąd ilości broni. Wszystko tojednak jest niczym dla Tego, który swą mocą stworzył wszechświat. On mówi nam, co już wkrótce uczyni z arsenałami, którymi dysponują narody: „Chodźcie, obejrzyjcie poczynania Jehowy, jak doprowadza do zadziwiających wydarzeń na ziemi. Sprawia, że wojny ustają aż po kraniec ziemi. Łamie łuk i kruszy włócznię; wozy pali w ogniu” (Psalm 46:8-9). Zdruzgotanie narodów i ich sił zbrojnych utoruje drogę do trwałego pokoju w ogólnoziemskim Raju (Daniela 2:44;

Objawienie 19:11-21).

Pokój ze zwierzętami[21] Żeby już nic nie mąciło pokoju w ogólnoświatowym Raju, zostanie przywrócona harmonia, która istniała w Edenie pomiędzy ludźmi a zwierzętami (Rodzaju 1:26-31). Dzisiaj człowiek boi sięwielu zwierząt, a jednocześnie sam im zagraża. W Raju będzie inaczej. Tak jak Bóg sprawił, że panowała zgoda między człowiekiem a zwierzęciem w ogrodzie Eden, tak też zaprowadzi ją w Raju. Dzięki temu człowiek znowu będzie życzliwie panował nad zwierzętami.

Zostanie przywrócona harmonia pomiędzy ludżmi a zwierzętami

[22] Z myślą o tym Stwórca oznajmia: „Na pewno zawrę dla nich tego dnia przymierze odnośnie do dzikiego zwierzęcia polnego oraz stworzenia latającego pod niebiosami i tego, co pełza po gruncie” (Ozeasza 2:18). Do czego to doprowadzi? „Zawrę z nimi przymierze pokoju, i niewątpliwie sprawię, że zniknie z [tej] krainy szkodliwe dzikie zwierzę, i naprawdę będą bezpiecznie mieszkać na pustyni i spać po lasach” (Ezechiela 34:25).

„Zachwycać się będą dostatkiem pokoju”

[23] Pokój między ludźmi oraz pomiędzy ludźmi a zwierzętami znajdzie też odbicie w samym królestwie zwierząt: „I naprawdę wilk pobędzie chwilę z barankiem, a z koźlęciem poleży nawet lampart, razem też będą cielę i młody lew grzywiasty, i tuczne bydlę; a przewodnikiem ich będzie mały jeszcze chłopiec. I będą się pasać krowa z niedźwiedziem; razem się położą ichmłode. I nawet lew będzie się karmił słomą, zupełnie jak wół. A dziecię ssące na pewno będzie się bawić nad jamą kobry; odstawione od piersi nawet włoży rękę do szczeliny świetlnej jadowitego węża. Nie będzie się wyrządzać żadnej krzywdy ani doprowadzać do zguby na całej mojej świętej górze” (Izajasza 11:6-9).

[24] Jakże pięknie Biblia opisuje powszechny pokój, który zapanuje w Raju! Toteż nic dziwnego, że w Psalmie 37:11 czytamy o życiu w tym nowym systemie: „Potulni — ci posiądą ziemię i naprawdę zachwycać się będą dostatkiem pokoju”.

Powrót umarłych

[25] Błogosławieństw Raju dostąpią nie tylko ludzie, którzy przeżyją koniec obecnego systemu rzeczy. Pod panowaniem Królestwa Bożego zostanie odniesione najbardziej zdumiewające zwycięstwo — całkowite zwycięstwo nad śmiercią. Nie znaczy to jedynie, że już nikt nie będzie umierać, lecz że ci, którzy poumierali, powrócą do życia i dana im będzie sposobność zamieszkaniaw Raju! Słowo Boże zapewnia, że „nastąpi zmartwychwstanie zarówno sprawiedliwych, jak teżniesprawiedliwych” (Dzieje Apostolskie 24:15). Jakaż to będzie radość, gdy umiłowani bliscy — pokolenie za pokoleniem — będą powracać z grobów! (Łukasza 7:11-16; 8:40-56; Jana 11:38-45).

Umarli powrócą do życia i dana im będzie sposobność zamieszkania w Raju! Słowo Boże zapewnia, że „nastapi zmartwychwstanie zarówno sprawiedliwych, jak też niesprawiedliwych”

[26] Jezus powiedział: „Nadchodzi godzina, gdy wszyscy, co są w grobowcach pamięci, usłyszą jego głos i wyjdą: ci, którzy wyświadczali dobro, na zmartwychwstanie życia; ci, którzy dopuszczali się podłości, na zmartwychwstanie sądu” (Jana 5:28-29). A zatem ludzie, pozostający w pamięci u Boga, powrócą do życia. Nie myślmy sobie, że to zadanie przerasta możliwości Boga. Pamiętajmy, że On stworzył setki miliardów, jeśli nie biliony gwiazd. Biblia mówi, że wszystkie woła „po imieniu” (Izajasza 40:26). W porównaniu z tym, liczba ludzi, którzy dotąd żyli i umarli, to zaledwie ułamek. Tak więc Bogu nie jest trudno zachować ich w pamięci wraz z ich wzorem życia.

Tuż przed nami wspaniała nowa era

[27] Wszyscy wskrzeszeni z martwych będą w rajskich warunkach pouczani o sprawiedliwych miernikach Bożych. Nie będzie im już jak dawniej uprzykrzać życia żadna podłość, cierpienie ani nie sprawiedliwość. Jeżeli uznają panowanie Boga i dostosują się do jego mierników, zostaną poczytani za godnych dalszego życia (Efezjan 4:22-24). Jeśli więc złodziej, który był przybity do pala obok Jezusa, zechce pozostać w Raju, to będzie musiał przestać kraść i żyć uczciwie. Natomiast ludzie, którzy by się zbuntowali przeciwko prawowitej władzy Bożej, nie będą mogli dalej żyć, mąciliby bowiem pokój i radość innym. Zostaną osądzeni niepomyślnie. Tak więc każdy będzie miał dosyć okazji, aby dowieść, że naprawdę ceni sobie życie na rajskiej Ziemi, gdzie „ma mieszkać sprawiedliwość” (2 Piotra 3:13).

[28] Zmartwychwstali będą razem z tymi, co przeżyją Armagedon, cieszyć się życiem wywołującymbezustannie najwyższy zachwyt. Doskonały mózg ludzki, z jego przeogromną zdolnością gromadzenia wiedzy, będzie w stanie zawsze przyswajać sobie coś nowego. Pomyślmy, czego jeszcze dowiemy się o Ziemi oraz o imponującym wszechświecie z miliardami galaktyk! Zastanówmy się nad odpowiedzialnymi zadaniami i ciekawymi pracami w dziedzinie budownictwa,kształtowania krajobrazu, jak również w ogrodnictwie, szkolnictwie, plastyce, muzyce i wielu innych! Życie nie będzie więc nudne ani nieproduktywne. Wprost przeciwnie, jak mówi Biblia, w Raju będzie się można „zachwycać” każdym dniem (Psalm 37:11). A zatem tuż przed nami początek wspaniałej nowej ery.

Jak powstało życie — rozdział 20

Co wybierzemy?

LUDZKOŚĆ musi się dowiedzieć, że pod panowaniem Królestwa Bożego nastanie Raj. Jezus prorokował, że głoszenie ludziom na całej Ziemi „tej dobrej nowiny o Królestwie” będzie znamienną cechą okresu poprzedzającego koniec (Mateusza 24:14). Właśnie tym zajmują się dziś miliony Świadków Jehowy. Dzielą się tą dobrą nowiną z milionami innych ludzi, którzy potem studiują z nimi Biblię i się do nich przyłączają.

Miliony ludzi są zgromadzane, żeby oddawały cześć Jehowie

[2] Ta prowadzona na całym świecie działalność wychowawcza, mająca na celu zgromadzanie ludzi ze wszystkich narodów, została przepowiedziana w Biblii. W proroctwie Izajasza czytamy o dniach ostatnich: ‘Wielbienie Jehowy zostanie trwale umocnione i napłyną do niego wszystkie narody. A Jehowa pouczy ich o swoich drogach i będą chodzić Jego ścieżkami’ (Izajasza 2:2-4; zob. też Izajasza 60:22; Zachariasza 8:20-23).

[3] Ogłaszanie po całym świecie Królestwa wywołuje wyraźny podział wśród ludzi. Jezus obrazowoprzepowiedział to na nasze czasy: „A wszystkie narody będą zebrane przed nim i będzie

oddzielał ludzi jednych od drugich, tak jak pasterz oddziela owce od kozłów”. Postępujący zgodnie z zamierzeniami Stwórcy są przyrównani do owiec. Wszyscy, którzy chcą pozostać niezależni, przypominają kozły. Jeśli chodzi o ich przyszły los, to Jezus powiedział, że „owce” dostąpią „życia wiecznego”, a „kozły” odejdą w „wieczne odcięcie” (Mateusza 25:32-46).

Nie ‘zamieniać prawdy na kłamstwo’[4] Zharmonizowanie naszego życia z zamierzeniami Bożymi ma istotne znaczenie dla naszej przyszłości, ponieważ u Niego jest „źródło życia” (Psalm 36:9). Nie wolno nam zatem dać się usidlić filozofiom, które rozmijają się z prawdą. W Liście do Rzymian 1:25 czytamy o ludziach, którzy „zamienili prawdę Bożą na kłamstwo i uwielbiali raczej stworzenie, pełniąc dla niego świętą służbę, zamiast dla Stwórcy”. Jak się przekonaliśmy, teoria ewolucji rozmija się z prawdą ipo prostu jest „kłamstwem”. Biorąc pod uwagę istniejące dowody, zamiana faktu, że Bóg wszystko stworzył, na takie „kłamstwo” jest — jak czytamy w Liście do Rzymian 1:20 — postępkiem, co do którego ‘nie ma wymówki’.

Skąd się naprawdę wzięły poglądy ewolucjonistyczne?

[5] Nie dziwmy się, że w naszych czasach teoria ewolucji tak się rozpowszechniła wbrew dowodom,które jej zaprzeczają. Rzeczywistym celem tej teorii jest utwierdzanie w przekonaniu, że nie ma Boga i że jest On niepotrzebny. Skąd się wzięło tak piramidalne kłamstwo? Jezus wskazał na jego pochodzenie, gdy powiedział: „Diabeł (…) jest kłamcą i ojcem kłamstwa” (Jana 8:44).

[6] Musimy spojrzeć w oczy prawdzie, że teoria ewolucji służy celom Szatana. To on chce skłonić ludzi, żeby się przyłączyli do jego buntu przeciw Bogu, jak kiedyś Adam i Ewa. Zależy mu na tym zwłaszcza teraz, ponieważ „mało ma czasu” (Objawienie 12:9-12). Wiara w ewolucję oznaczałaby więc popieranie go i zamykanie oczu na cudowne zamierzenia Stwórcy. Jak się na to zapatrywać? Jesteśmy oburzeni, gdy ktoś usiłuje ukraść nam pieniądze albo coś innego. Tym bardziej powinniśmy być oburzeni na teorię ewolucyjną i na jej inicjatora, ponieważ chce on nas ograbić z życia wiecznego (1 Piotra 5:8).

‘Wszyscy będą zmuszeni poznać’

Już wkrótce wszyscy będą wiedzieć, że istnieje Stwórca

[7] Już wkrótce wszyscy będą wiedzieć, że naprawdę istnieje Stwórca. On sam oświadcza: „I stanowczo uświęcę swoje wielkie imię, które bezczeszczono między narodami, (…) i narody będą zmuszone poznac; że ja jestem Jehowa” (Ezechiela 36:23). Wszyscy będą musieli się dowiedzieć, że „Bogiem jest Jehowa. To On nas uczynił, a nie my samych siebie” (Psalm 100:3).

[8] Narody poznają, że Jehowa jest Bogiem, Stwórcą wszystkiego, gdy już wkrótce wystąpi przeciwnim, aby położyć kres podjętej przez ludzi żałosnej próbie uniezależnienia się od Niego. Wtedy „odJego oburzenia ziemia się zakołysze, a pod Jego oskarżeniem nie ostoją się żadne narody”. „Bogowie, którzy nie uczynili ani niebios, ani ziemi, ci wyginą z ziemi i spod tychże niebios” (Jeremiasza 10:10-11; zob. też Objawienie 19:11-21).

Zmartwychwstanie dowiedzie, że ludzi stworzył Bóg

[9] Tak więc w przyszłym Raju nie będzie narodów, ich systemów wychowawczych ani środków przekazu. Dlatego nie będzie się wówczas wykładać teorii ewolucji, natomiast — jak czytamy w Izajasza 11:9 — „ziemię na pewno tak pokryje wiedza o Jehowie, jak wody wypełniają morze”.Każdy będzie mógł korzystać z dokładnych pouczeń o Stwórcy. Ludzie będą się zdumiewać nad sposobem urzeczywistniania w przeszłości Jego zamierzeń. Będą oglądać Jego przyszłe dzieła w Raju i będą nimi zachwyceni. Jednym z tych imponujących dzieł będzie wskrzeszenie umarłych. Dowiedzie ono raz na zawsze, że ludzi stworzył Bóg. Dlaczego? Ponieważ odtworzenie miliardów zmarłych stanie się niezaprzeczalnym dowodem, że był w stanie stworzyć pierwszą parę ludzką.

Dokonanie wyboru[10] Przyszłość nie będzie zależeć od przypadkowego procesu ewolucyjnego. Została już postanowiona przez Stwórcę. To właśnie Jego zamierzenie zostanie urzeczywistnione, a nie zamierzenia jakiegoś człowieka czy Diabła (Izajasza 46:9-11). Wobec tego każdy z nas musi sobie odpowiedzieć na następujące pytania: Po której stronie się opowiadam? Czy chcę żyć wiecznie w Raju, gdzie zapanuje sprawiedliwość? Jeśli tak, to czy spełniam warunki, od których Bóg uzależnia przeżycie?

Wspaniałe perspektywy dla wszystkich,którzy dokonają właściwego wyboru

[11] Jeżeli chcemy żyć wiecznie w Raju, to Biblia zachęca, żeby brać przykład z tych, którzy mają respekt dla Stwórcy, Jego zamierzeń i praw. Podano w niej następującą radę: „Przyglądaj się nienagannemu i nie spuszczaj oka z prostolinijnego, bo przyszłość tego człowieka będzie spokojna. Natomiast występni — ci na pewno zostaną gromadnie unicestwieni; przyszłość ludzi niegodziwych naprawdę będzie odcięta” (Psalm 37:37-38).

Przyszłość jest już postanowiona

[12] Bóg pozostawia nam swobodny wybór, czy chcemy Mu służyć. Nie będzie nikogo zmuszać do posłuszeństwa, ale też nie pozwoli w nieskończoność istnieć niegodziwości, cierpieniom i

niesprawiedliwości. Nie pozwoli żyć nikomu, kto by zakłócał pokój i szczęście w Jego przyszłym Raju. Dlatego zachęca teraz ludzi, żeby skorzystali z wolnej woli i zechcieli Mu służyć. Wszyscy, którzy tak postąpią, będą po końcu tego niezadowalającego świata zaznawać ogromnej radości, pomagając w przekształcaniu Ziemi w Raj (Psalm 37:34).

[13] Co prawda, wielu nie chce się dostosować do wymagań Jehowy. Odpowiedzialność za to, jak też za wszelkie następstwa takiej postawy poniosą sami (Ezechiela 33:9). A czy Ty, Drogi Czytelniku, pragniesz „mocno uchwycić rzeczywiste życie”? (1 Tymoteusza 6:19). Jeżeli tak, to powinieneś kierować się słowami, które Jezus wypowiedział w modlitwie do Boga: „To znaczy życie wieczne: nabywanie przez nich wiedzy o Tobie jedynym prawdziwym Bogu, i o tym, któregoś posłał, Jezusie Chrystusie” (Jana 17:3).

Jaki użytek zrobimy ze swobody wyboru?

[14] A zatem, dopóki istnieje taka możliwość, jest rzeczą mądrą i nie cierpiącą zwłoki poznawanie woli Stwórcy i szczere zabieganie o to, żeby ją spełniać. Jego natchnione Słowo zachęca nas usilnie: „Zanim was ogarnie dzień gniewu Jehowy — szukajcie Jehowy wszyscy potulni na ziemi, którzy wprowadzacie w czyn Jego orzeczenie. Szukajcie sprawiedliwości, szukajcie potulności. Zostaniecie chyba ukryci w dniu gniewu Jehowy” (Sofoniasza 2:2-3).

[15] Obyśmy się okazali takimi potulnymi ludźmi przez pokorne poddanie się woli Bożej! Czego możemy się wtedy spodziewać? „Świat przemija” — mówi Biblia — „ale kto pełni wolę Boga, pozostanie na zawsze” (1 Jana 2:17). Jakież to wspaniałe perspektywy — życie wieczne na rajskiejZiemi — jeżeli dokonamy właściwego wyboru!