ishvarakrishna’ssankhyakarika.. sanskritdocuments · ishvarakrishna’s sankhyakarika .. ॥ई...

29
॥ ईरकृ सांकािरका ॥ .. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. sanskritdocuments.org August 2, 2016

Upload: lamdiep

Post on 01-Sep-2018

241 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

sanskritdocuments.orgAugust 2, 2016

Page 2: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

Document Information

Text title : IsvarakRiShNasya sA.nkhyakArikA

File name : IshvarakRiShNasAnkyakArikA.itx

Location : doc_z_misc_major_works

Author : IshvarakRiShNa

Language : Sanskrit

Subject : Hinduism/religion/traditional

Transliterated by : Ferenc Ruzsa F_RUZSA at ISIS.ELTE.HU

Proofread by : Surin Usgaonkar usgaonkar at hotmail.com, Giulio

Enrico Geymonat giuliogey at gmail.com

Description-comments : See references in the end of the text

Latest update : Orginal entry in 1998. April 24, 2005, Decem-

ber 25, 2014

Send corrections to : [email protected]

Site access : http://sanskritdocuments.org

This text is prepared by volunteers and is to be used for personalstudy and research. The file is not to be copied or reposted forpromotion of any website or individuals or for commercial purposewithout permission.

Please help to maintain respect for volunteer spirit.

August 2, 2016

sanskritdocuments.org

Page 3: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

॥ ईरकृ सांकािरका ॥सा कािरका - ईरकृःखऽयािभघाताज ि्जासा तदप१घातके हतेौ । े सापाथा चने न्कैाातोऽभावात ॥् १॥1 अिभM, G(A, D, G); अव J, Sवदानौुिवकः स िवशिु१ याितशययुः ।तिपरीतः ौयेान ्ािवानात ॥् २॥1 अिवशुःMमलूूकृितरिवकृितम हदााः१ ूकृितिवकृतयः स ।षोडशकु िवकारो न ूकृितन िवकृितः पुषः ॥ ३॥1आा V1, V2मनमुानमावचनं च१ सवू माणिसात ।्िऽिवधं ूमाणिमं ूमयेिसिः ूमाणाि ॥ ४॥1आं वचनंV (editor’s emendation)ूितिवषयावसायो ं िऽ१िवधमनमुानमाातम।्तििलि२पवू कमाौिुतरावचनं त३ु ॥ ५॥1 ि V2 2 िलि-िल K 3 च V2, V1, Jसामातु ादतीियाणां ूतीितर१नमुानात ।्तादिपचािसं परोऽमाागमात ि्स२ं ॥ ६॥1 ूिसिर ्V2, V1, G(D), Y 2 साम Y्, Mअितरात स्ामीािदियघातान म्नोऽनवानात ।्सौाद ्वधानादिभभवात स्मानािभहार ॥ ७॥सौात त्दनपुलिना भावात क्ाय तपलिः १ ।महदािद त२ काय ूकृितिवपं सप३ं च ॥ ८॥1 उपलःे J, V, K 2 त महदािद D3 सपं िवपं J, V; िवपं पंG (G)असदकरणापादानमहणात स्व सवाभावात ।्श शकरणात क्ारणभावा साय म ॥् ९॥हतेमुदिनमािप सिबयमनकेमािौतं िलम ।्सावयवं परतं ं िवपरीतमम ॥् १०॥िऽगणुमिवविेक िवषयः सामामचतेनं ूसवधिम ।

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 1

Page 4: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

ं तथा ूधान ं तिपरीतथा च पमुान ॥् ११॥ूीूीितिवषादाकाः ूकाशूविृ१िनयमाथा ः ।अोऽािभभवाौय जननिमथनुवृय गणुाः ॥ १२॥1 ूविृर ्Kसं लघ ु ूकाशकिममपुकं १,२ चलं च रजः ।गु वरणकमवे तमः ूदीपवाथ तो विृः ॥ १३॥1 ूकाशम K् 2उपकं Dअिववेािद िह िस१ं ऽगैुयात त्िपय या२भावात ।्कारणगणुाकात क्ाय ामिप िसम ॥् १४॥1 [my emendation]; –आिद िसः V1, V2;आिदः िसः G, J, Y, M;आदःे िसिः V, D, S;आिदिह िसं K 2 िवपय य ेVभदेानां पिरमाणात स्मयाितः ूवृे ।कारणकाय िवभागादिवभागाद ्वैप१ १५॥1 J, Y, M, V, Kकारणमं ूवत त े िऽगणुतः समदुया१ ।पिरणामतः२ सिललवत ्ू ितूित३गणुाौय४िवशषेात ॥् १६॥1 समदुयाश K् 2 पिरमाण V23 ूितपि V1 3 and 4 पथॄक ् पथॄग भ्ाजन V2(comm)सातपराथ ात ि्ऽगणुािदिवपय यादिधानात ।्पुषोऽि भोृभावात कै्वाथ१ ूवृे ॥ १७॥1 थ V1, M, Kजनन१मरणकरणानां ूितिनयमादयगुपत ्ू वृे ।पुषबं िसं ऽगैुय२िवपय यावै ॥ १८॥1 ज V2, V1, G(B, D), M, V, K, D 2 िऽ-गणुािद V2, V1, Yता िवपया सात१् िसं सािम पुष ।कैवं मां िृमकतृ भाव २,३ ॥ १९॥1 िवपय यात V्1 2 ििम V्2; ूिम V्1 3भावाच V्2तात त्यंोगादचतेन ं चतेनाविदव िलम ।्गणु१कतृ े च२ तथा कतव भव३ुदासीनः४ ॥ २०॥1 गणुाः V2 2.अिप J, M, V 3 भवती G् (note) 4उदासीना V2

2 sanskritdocuments.org

Page 5: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

पुष दशनाथ कैवाथ१ तथा ूधान ।पवभयोरिप सयंोगृतः सग ः ॥ २१॥1 दशनाथ ः कैवाथ स Y्ूकृतमे हांतोऽहाराद ्गण१ षोडशकः ।तादिप षोडशकात प्ः प भतूािन ॥ २२॥1 त ुV1अवसायो बिुध म ान ं िवरागाइय म ।्सािकमतेिूपं तामसमाद ् िवपय म ॥् २३॥अिभमानोऽहाराद ् ििवधः ूवत त े सग ः ।एकादशक गण१ाऽः२ पकवै३ ॥ २४॥1 ऐियकैादशकः V1, G(B), Y, M2 माऽ J, M, V, K, S; माऽकः V1 3 पकञ S्सािकैकादशकः ूवत त े वकृैतादहारात ।्भतूादेन१्माऽः स तामसजैसाभयम ॥् २५॥1 तान Y्, M (var), Vबुीियािण चःु१ ौोऽयाणरसन२गाािन३ ।वाािणपादपायपूान४् कमियााः ॥ २६॥1 ौोऽ V1, M; कणY, M (var)2 + 3 क् चू रसन नािसकाािन V1, Y, M3शनािन V2;शनकािन G 4 पाः V2, Y;पंKउभयाकमऽ मनः सकिमियं च साधा त ।्गणुपिरणामिवशषेान न्ानां बा२भदेा३,१ ॥ २७॥1 in V2 and Y सकमऽ मनः तच च्िेयमभुयथासमाातमिकाल िवषयं ताभय ूचारं तत ्V2, Y2 माM 3 भदेाश G्(A, E, F), J, V, S, Dशािदष१ु पानामालोचनमाऽिमते विृः ।वचनादानिवहरणोगा ना२ पानाम ॥् २८॥1 पािदष ुV2, V1, G(B, D) Y, V 2 -s tu V2, V1, Mालय१ं विृय सषैा भवसामाा ।सामाकरणविृः ूाणाा वायवः प ॥ २९॥

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 3

Page 6: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

1 लया V1, Mयगुपतुय त१ु विृः बमश त िनिदा । े तथा े ऽय तिूव का विृः ॥ ३०॥1 िहMां ां ूितपे परराकूतहतेकुा१ं विृम ।्पुषाथव हतेनु केनिचत क्ाय त े करणम ॥् ३१॥1 हतैकुीM K, J; हतेकु V1(comm); हतेकुी Yकरणं ऽयोदशिवधं तदाहरण१धारणूकाशकरम ।्काय च त दशधाहाय धाय ूकाँयं च ॥ ३२॥1आमहण V1,अःकरणं िऽिवधं दशधा बां ऽय िवषयाम ।्सातकालं बां िऽकालमा१रं करणम ॥् ३३॥1 अ V्2, Dबुीियािण तषेां प िवशषेािवशषेिवषयािण१ ।वावित शिवषया शषेािण त२ु पिवषयािण१ ॥ ३४॥1 िवषयीिण V1, J 2 शषेायिप V2, V1, Y, Mसाःकरणा बिुः सव िवषयमवगाहत े यात ।्तात ि्ऽिवधं करणं ािर ारािण शषेािण ॥ ३५॥एते ूदीपकाः पररिवलणा गणुिवशषेाः ।कृं पुषाथ ूकाँय बुौ ूयि ॥ ३६॥सव ूपुभोगं यात प्ुष साधयित बिुः ।सवै च िविशनि पनुः१ ूधानपुषारं सूम ॥् ३७॥1 ततःMताऽायिवशषेाेो भतूािन प पः ।एतेतृा िवशषेाः शाा घोरा मढूा१ ॥ ३८॥1 सो शाो ? घोर मढू V1सूा मातािपतजृाः सह ूभतूिैधा िवशषेाः ःु ।सूाषेां िनयता मातािपतजृा िनवत े ॥ ३९॥पवूमसं िनयतं महदािदसूपय म ।्ससंरित िनपभोग१ं भावरैिध२वािसतं िलम ॥् ४०॥1 िनप-भोगंG 2 अित V2िचऽं यथाौयमतृ ेावा१िदो िवना यथा२ छाया ।

4 sanskritdocuments.org

Page 7: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

तद ् िवना िवशषेनै ितित३ िनराौयं िलम ॥् ४१॥1 त K् 2 यथा िवना G, D 3 स ि्तित नMपुषाथ हतेकुिमदं िनिमनिैमिकूसेन ।ूकृतिेव भुयोगान न्टवद ्वितत१े िलम ॥् ४२॥1 ाितत ेTसािंसिका भावाः ूाकृितका वकृैता धमा ाः ।ाः करणाौियणः काया ौियण कललााः ॥ ४३॥धमण गमनमू गमनमधाद ्भवधमण ।ानने चापवग िवपय यािदते बः ॥ ४४॥वरैायात ्ू कृितलयः ससंारो भवित राजसाद१् रागात ।्ऐया दिवघातो िवपय यात त्िपया सः ॥ ४५॥1 राजसाद ्भवित V1(comm), Mएष ूयसग िवपय याशितिुिसाः ।गणुवषै१िवमदा त२् त च३ भदेा ु पाशत ॥् ४६॥1 वशै K 2 िवमशा त T्, K; िवमदन V2,V1(comm), J, M; िवमद V13 missing V2, V1, J, Mप िवपय यभदेा भवशे१ करणवकैात ।्अािवशंितभदेा२ुिन वधाधा िसिः ॥ ४७॥1 अशिश V्1, G (except for D), J, Y, V, K 2 भदेा V1,J, Y, M, V, Kभदेमसोऽिवधो मोह च दशिवधो महामोहः ।१तािमॐोऽा२दशधा तथा भवतािमॐः१ ॥ ४८॥1 तािमौो, अः D 2 ऽ G;. ऽो Kएकादशिेयवधाः१ सह बिुवधरैशििा२ ।सदश वधा३ बुिेव ४पय यात५् तिुिसीनाम ॥् ४९॥1 वधा G 2 उपिदा J, K 3 सदशधा G; .च J, K; । त ुD४ बिुः Y 5 िवपय याः J; िवपय या Kआािकातॐः१ ूकृपुादानकालभाया२ाः ।बाा िवषयोपरमा प३ नव४ तुयोऽिभमताः ५ ॥ ५०॥1आािश G्(E), Y, M; अािकाश K् 2 भाग

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 5

Page 8: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

V1, G(F), D3 रमात प् च Y, V, K; रमात प् J, M, B, S;रमा प V1, G(D); रमाः प D4 नव चM 5 िहताः G(D, F), Y, M, Dऊहः शोऽयनं ःखिवघातायः१ सुािः ।दान ं च िसयोऽौ२ िसःे३ पवूऽशििवधः ॥ ५१॥1 िवघात-ऽयंV1, M 2 िस-योगो K 3 िसि V2;िसेV1न िवना भाविैलं न िवना िलेन भाव१िनवृ िः२ ।िलाो भावााद ् ििवधाः ूवत त३े सग ः ॥ ५२॥var िलाो भावााद ्भवित ििवधा सग ः ॥ ५२॥1 भावने िल V12 िविनविृः V1; सिंसिः Y, M(var.); िनिः J, M(var)3 भवित िधाMअिवको दवै१इय योन२-३ पधा भवित ।मानु४कै५िवधः समासतो भौितकः६ सग ः ॥ ५३॥G(D) [uses neuter in the first three half-lines:अं instead ofओ, अस ्, अश ्, अश ्1 दवेस V्1 2 ितय योिनश V्1; तयै योश J् 3[missing] G(D)4 मानशुकश V् (var) 5 के G(D) 6ऽयं िऽधा G(D)ऊ सिवशालमोिवशाल१ मलूतः सग ः ।मे रजोिवशालो ॄािद२ पय ः३ ॥ ५४॥1 अुV1, Y, M(var) 2 इः D 3 अंG (comm अः)तऽ१ जरामरणकृत२ं ःखं ूाोित चतेनः पुषः ।िलािव३िनवृेाद ्ःखं भावने४ ॥ ५५॥1 अऽ V1, Y, M; अऽ ज Y(comm. to verse 1)2 [missing] V2 3 िप V1 4 समासने V1, Y, Mइषे ूकृितकृतो१ महदािदिवशषे२भतूपय ः३ ।ूितपुषिवमोाथ ाथव पराथा ४रः ॥ ५६॥1 कॄतौ G(D); कॄतः Y; िवकॄइतः V1 2 िवषयM3 ूवत त े त भतू भावाः Y, M(var.);ूवत त े वकॄैतः ूजा सग ः V1

6 sanskritdocuments.org

Page 9: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

4 थ म V्1विवविृिनिमं ीर यथा ूविृर ।पुषिवमोिनिमं तथा ूविृः ूधान ॥ ५७॥औुिनवृथ यथा िबयास ु ूवत त े लोकः ।पुष िवमोाथ१ ूवत त े तदम ॥् ५८॥1 पुष िवमो िनिमंV1र दशिया िनवत त े नत की यथा नृात ।्पुष तथाानं ूकाँय िविनवत त१े ूकृितः ॥ ५९॥1 िनवत त ेGनानािवधैपायै१पकािरयनपुकािरणः प ुसंः ।गणुवगणु सताथ मपाथ कं चरित२ ॥ ६०॥1 नाना िवधोपकारःै D 2 कुत ेG(D)ूकृतःे सकुुमारतरं न िकिदीित मे मितभ वित ।या ाीित पनुन दश नमपुिैत पुष ॥ ६१॥तान न् १बतऽेा न२ मुत३े नािप ससंरित कित४् ।ससंरित बते मुत े च नानाौया ूकृितः ॥ ६२॥1 मुतेG(C), D 2 ना िप G, M, K, D; न V1; [missing] V23 बतेG(C), D; [missing] V2 4 पुषः B, D, S ;िकित V्2पःै सिभरवे त१ु बााानमाना ूकृितः ।सवै च पुषाथ ूित२ िवमोचयकेपणे ॥ ६३॥1 एवं V1, M; एव V2, G2 पुषा थ ूितM; पुषा थ V2, D[This verse is missing in paramArtha’s Chinese version (T)]एवं ताासान न्ाि न मे नाहिमपिरशषेम ।्अिवपय याद ् िवशुं केवलमुते ानम ॥् ६४॥तने िनवृूसवामथ वशात स्पिविनवृाम१् ।ूकृितं पँयित पुषः ूेकवदवितः सुः२ ॥ ६५॥1 िविनवृः V2, V1 2ः V2, V1, J, M, V;ः V(var), Kा मये१ुपेकैको ाहिमपुरताा३ ।सित सयंोगऽेिप तयोः ूयोजनं नाि सग ॥ ६६॥

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 7

Page 10: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

1 र- इित G(D) 2 उपेत K3 उपरतकैा V2(?),V1, G(D); उपरमा G(var),J(var), V, K, Sसानािधगमाद ्धमा दीनामकारणूाौ ।ितित संारवशाबॅमवद१् धतृशरीरः ॥ ६७॥1 ॅिमवद ्V, Kूा े शरीरभदे े चिरताथ ात ्ू धानिविनवृौ ।ऐकािकमािकमभुयं कैवमाोित ॥ ६८॥१पुषाथ २ानिम३दं गु ं परमिष णा समाातम ।्िुिूलया४ि५े यऽ भतूानाम ॥् ६९॥1 परमा K 2 थ V1, D; था Y 3 थ म Y्4 ूलयाच K् 5 िचतेV1, K; िचे च Yएतत प्िवऽमं मिुनरासरुयऽेनकुया ूददौ ।आसिुररिप पिशखाय तने१ बधा२कृतं तम ॥् ७०॥1 तने च G, Y, M 2 बलीM[This verse is not commented on by G]िश१पररयागतमीरकृने चतैदाया िभः ।सिमाय मितना सिवाय िसाम ॥् ७१॥1 िश K [This verse is not commented on by G]सां िकल१ यऽेथा ऽेथा ः कृ सिृत ।आाियका२िवरिहताः परवादिवविज तााऽिप ॥ ७२॥1 ख K 2 ााियका V1 3 चिेतM, V[This verse is not commented on by G;paramArtha (T) remarks that it is not original]तात स्मासं शािमदं नाथ त पिरहीणम ।्त१ बहृतूद प णसािमव िबम ॥् ७३॥1 चM[This verse appears only in V1 and M, after the word समाम ् ]The words of the साकािरका(variant readings are not given)अअकरण ९अकतृ १९

8 sanskritdocuments.org

Page 11: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

अकारण ६७अ ६अगणु ६०अ ७०अश ५१अचतेन ११, २०अ ५७अितर ७अितशय २अतीिय ६अ १अऽ २७अ ३०अा ६२अधम ४४अधात ४्४अिधगम ६७अिधवािसत ४०अिधान १७अयन ५१अवसाय ५, २३अनवान ७अिन १०अनकुा ७०अनपुकािरन ६्०अनपुलि ८अनमुान ४६अनके १०अ १, ४०, ५४, ५६, ७१अःकरण ३३, ३५अर ३३, ३७अिक ६८अतािमॐ ४८अवत २्१अ ६६अोऽ १२

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 9

Page 12: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

अपघातक १अपिरशषे ६४अपवग ४४अपाथ १अपाथ क ६०अिप ६, १४, २१२२, ३०, ६२,६६, ७०, ७२अूीित १२अभाव १, ८९, १४अिभघात १अिभभव ७, १२अिभमत ५०अिभमान २४अिभहार ७अास ६४अयगुपत १्८अथ १, १२१३, १७, २१,३१, ३६, ४२, ५६, ५८, ६०,६३, ६५, ६९, ७२अथ क ६०अथ १७, ६८अवगाह ्३५अवयव १०अवान ७अवित ६५अिवकृित ३अिवघात ४५अिवपय य ६४अिवभाग १५अिवविेकन १्१, १४अिवशिु २अिवशषे ३४, ३८, ४१अ २, १०, १४, १६, ५८अािपन १्०अशि ४६४७, ४९अ ५१

10 sanskritdocuments.org

Page 13: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

अधा ४७अिवक ५३अिवध ४८अादशधा ४८अािवशंित ४७अस १्६१७, ३९, ६१, ६४, ६६अस ४०असत ९्असामा २९अिस ६अह ्२६अहार २२, २४, २५अहम ६्१, ६४, ६६आआ ५५आकूत ३१आा २६, ३३, ४६, ५०,५२आात ५आाियका ७२आगत ७१आगम ६आक १२, २७, ५०आक १४आन ५्९, ६३आिक ६८आदान २८आिद ३, ८, १४, १७, २५,२८२९, ४०४१, ४३, ५४, ५६,६७आाक ५०आन २८आनौुिवक २आप ६्८आ ५आवचन ४

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 11

Page 14: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

आागम ६आर ३३आरः ५६आय ७१आया ७१आलोचन २८आौय १२, १६, ४१, ६२आौियण ४्३आिौत १०आसिुर ७०आहरण ३२आहाय ३२इइित ५६, ६१, ६४, ६६इदम १्९, २३, ४२, ६९इिय ६, २६२७, ३४, ४९इियघात ७इव २०, ५६इष २्८, ४४इ ४, १३ईईरकृ ७१उउि ६९उद ्६४उ ४०उग २८उदासीन २०उि ४९उपकािरन ६्०उपभोग ४०उपरम ६्६उपरम ५०उपलि ८उपक १३उप २६

12 sanskritdocuments.org

Page 15: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

उपादान ९, ५०उपाय ६०उप े ६१उपेक ६६उभय २१, २५, २७, ६८ऊऊम ४्४, ५४ऊह ५१ऋऋते ४१एएक १०, ६३, ६६एकिवध ५३एकादश ४९एकादशक २४२५एका १एतद ्२३, २९, ३६, ३८, ४६, ५६, ७०, ७१एव १३, १८, २४, ३१, ३७, ६३एवम ६्४ऐऐकािक ६८ऐय २३, ४५औऔु ५८क ्कऋअण २९कर ३२करण ९, १८, ३१३३, ३५, ४३, ४७कतृ १९२०कतृ २०कमिय २६कलल ४३क ३६क ४७कार २२, २४, २५कारण १४१६, ६७

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 13

Page 16: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

कारणभाव ९काय ८९, १४-१५, ३२, ४३काल ३३, ५०िकम ३्१, ६१-६२िकल ७२कुमार ६१कृ ३१कृत २१, २५, ४३, ५५-५६, ७०कृ ३६, ७२कृ ७१केवल(म)् ६४कैव १७, १९, २१, ६८बमशस ३्०िबया १०, ५८य २ीर ५७ग ्गण २२, २४गमन ४४गणु १११२, १४, १६-१७, २७, ३६, ४६, ६०गणुकतृ २०गणुवत ६्०गुय १४, १८गु १३गु ६९महण ९घ ्घात ७घोर ३८याण २६च ्च ४,६९,१११३,१५२०,२२,२४,२७२८,३०,३२,३७,३८,४३,४४,४६,४८,५०,५१,५३,५४,६२,६३,७०,७२चब ६७चसु २्६चतरु ्५०

14 sanskritdocuments.org

Page 17: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

चतुय ३०चर ्६०चिरत ६८चल १३िचऽ ४१िचद ्३१, ६१, ६२िच ६्९चदे ्१चतेन ११, २०, ५५चतेनावत २्०छ ्छाया ४१ज ,् ज ३९जनन १२, १८जरा ५५िजासा १ २, ५७ान २३, ४४, ६४, ६७, ६९त ्त ६४तऽ ५५तथा ११, २०-२१, ३०, ४८, ५७, ५९तद ्१२,५६,८,११,१४,१९,२२,२४,२५,२९,३०,३२,३४,३५,३७,३९,४५,४६,(५२),५५,६०,६२,६३,६५,६६,७०,७२तत ४्१, ५८त १०, ७०, ७२ताऽ २४२५, ३८तमस १्३, ४८, ५४तामस २३, २५तािमॐ ४८त ु ३, ५, ६, ३०, ३४, ४६, ६३तिु ४६४७, ४९, ५०तजैस २५तयै योन ५३ऽय १, २९, ३०, ३३

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 15

Page 18: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

ऽयोदशिवध ३२िऽ ५१िऽकाल ३३िऽगणु ११, १६, १७िऽधा ३९िऽिवध ४, ५, ३३, ३५, ५१ऽगैुय १४, १८च २्६द ्दश न २१, ६१दशधा ३२३३दशिवध ४८दान ५१ःख १, ५१, ५५र ७श ५्९, ६५ १, ४६, ३०, ४३, ६१, ६६वत २्दवै ५३िृ १९ार ३५ािरन ३्५ििवध २४, (५२)ध ्धम २३, ४३-४४, ६७धिम न १्१ध २७धा ३२३३, ३९, ४७-४८, ५३, ७०धारण ३२धाय ३२धतृ ६७न ्न १, ३, ८, ३१, ४१, ५२, ६१-६२, ६४, ६६नटवत ४्२नत की ५९नव ५०

16 sanskritdocuments.org

Page 19: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

नवधा ४७नाना ६२नाना २७नानािवध ६०िन १०िनिम ४२, ५७िनयत ३९४०िनयम १२, १८िनराौय ४१िनपभोग ४०िनिद ३०िनवृ ि ५२िनवतृ ३्९, ५९िनवृ ६५िनविृ ५८नृ ५९निैमिक ४२प ्पु २१प २२, २८-२९, ३४, ३८, ४७, ५०पक २४पधा ५३पिशख ७०पाशत ४्६पर ७२परत १०परम ६९पररा ७१परर ३१, ३६पराथ ५६पराथ १७पिरणाम १६, २७पिरमाण १५पिरशषे ६४परोऽ ६पय ४०, ५४, ५६

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 17

Page 20: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

पिवऽ ७०पािण २६पाद २६पायू २६िपतृ ३९प ुसं १्१, ६०पनुर ्३७, ६१पुष ३, १७-१९, २१, ३६-३७, ५५-५९, ६१, ६३, ६५, ६९पुषाथ ३१, ४२पवू ५१पवू क ५, ३०पवू ४०ूकाश ३्६, ५९ूकाश १२, ३२ूकाशक १३ूकाँय ३२ूकृित ३, ८, २२, ४२, ४५, ५०, ५६, ५९, ६१-६३, ६५ूित ६३ूितिनयम १८ूितपद ्३१ूितपुष ५६ूितूित १६ूितिवषय ५ूतीित ६ूय ४६ूपुभोग ३७ूदा ७०ूदीप ३६ूदीपवत १्३ूधान ११, २१, ३७, ५७, ६८ूभतू ३९ूमाण ४ूमये ४ूयम ३्६ूयोजन ६६ूलय ६९

18 sanskritdocuments.org

Page 21: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

ूवतृ (्५२)ूवतृ १्६, २४-२५, ५८ूविृ १२, १५, १७-१८, ५७ूस ४२ूसव ११, ६५ूाकृितक ४३ूाण २९ूाप ५्५ूा ६८ूाि ५१, ६७ूीित १२ूेकवत ६्५ब ्ब ६्२, ६३ब ४४ब १८बधा ७०बा २७, ३३, ५०बिु २३, ३५-३७, ४९बुीिय २६, ३४ॄन ५्४भ ्भाय ५०भाव १, ८९, १४, १७, १९, ४०, ४३, ५२, ५५भू २०, २९, ३४, ४४-४५, ४७-४८, ५३, ६१भतू २२, ३८, ५६, ६९भतूािद २५भदे १५, २७, ४६-४८, ६८भोृ १७भौितक ५३ॅमवत ६्७म ्मित ६१, ७१म ५४मनस ७्, २७मरण १८, ५५

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 19

Page 22: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

महत २्२महदािद ३, ८, ४०, ५६महामोह ४८मातृ ३९माऽ २४२५, २८, ३८मा १९मानु ५३िमथनु १२मचु ६्२मिुन ७०मढू ३८मलू ३, ५४मोह ४८य ्यऽ ६९यथा ४१, ५७५९यद ्३५, ३७, ६१, ७२यु २यगुपत १्८, ३०योग ४२योन ५३र ्र ५९रजस १्३, ५४रसन २६राग २३, ४५राय ४५राजस ४५प ८, १५, २३, ६३, ६५िष ६९ल ्लण ३६लय २९लघ ु १३लय ४५िल ५, १०, २०, ४०-४२, ५२, ५५

20 sanskritdocuments.org

Page 23: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

िलिन ५्लोक ५८व ्वचन ४, ५, २८व ५७वध ४९वरणक १३वश ६५, ६७वाच २्६, ३४वाद ७२वाय ु २९िवक ५३िवकार ३िवकृित ३िवघात ४५, ५१िवा ७१िवान २िवध (५२)िवध ४, ५, २४, ३२-३३, ३५, ४८, ५१(५२)५३, ६०िवना ४१, ५२िविनवृ ६५िविनविृ ५५, ६८िवपरीत २, १०, ११िवपय य १४, १७-१८, ४४-४७, ४९, ६४िवपय २३िवपया स १९, ४५िवभाग १५िवभु ४२िवमद ४६िवमचु ६्३िवमो ५६५८िवरिहत ७२िवराग २३िवप ८िवलण ३६िवविज त ७२

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 21

Page 24: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

िवविृ ५७िवविेकन १्१, १४िवशाल ५४िविशष ३्७िवशु ६४िवशिु २िवशषे १६, २७, ३४, ३६, ३८-३९, (४१), ५६िवषय ५, ११, ३३-३५, ५०िवषाद १२िवहरण २८विृ १२१३, २८३१वकै ४७वकृैत २५, ४३वरैाय ४५वैप १५वषै ४६ २, १०-११, १४, १६, ५८वधान ७वा ४२ािपन १्०श ्श ९शि १५, ४६-४७, ४९श ९श २८, ३४, ५१शरीर ६७६८शा ३८िशखा ७०िश ७१शषे ३४३५ौिुत ५ौयेस २्ौोऽ २६ष ्षित ७२षोडशक ३, २२

22 sanskritdocuments.org

Page 25: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

स ्सयंोग २०२१, ६६ससंार ४५ससंृ ४०, ६२ससंृ ६२संार ६७स ४०सिबय १०सक २७सि ७१सात १७सत ९्, ६०, ६६साय ९स १३, ५४स ३, ६३, ६५सित ७२सदश ४९समय १५समाात ६९समानािभहार ७समास ५३समदुय १६सव ९स ४६सक् ६७, ७१सप ८सग २१, २४, ४६, (५२)५३५४, ६६सव ४, ९, ३५, ३७सिललवत १्६सह ३९, ४९सािंसिक ४३साि १९सािक २३, २५साध ३्७साध २७साःकरण ३५

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 23

Page 26: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

सामा ११, २९सामातः ६सामी ७सात ३३सावयव १०िस ६, १४, १८१९िस ४िसा ७१िसि ४, ४६-४७, ४९, ५१सकुुमारतर ६१सुः ६५सुद ्५१सू ३७, ३९४०सौ ७८ ५४ ६५ा ४१, ६७ाण ु ४१िित ६९ १९तृ ३८ ३१भाव ५५ाथ ५६ालय २९ह ्िह २, ४द ्५१हते ु १, ३१हतेकु ३१, ४२हतेमुत १्०Isvarakrsna: SamkhyakarikaInput by Ferenc RuzsaCopyright (C) Ferenc Ruzsa, 1998I hereby license this file to be freely copied for scholarlypurposes.

24 sanskritdocuments.org

Page 27: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

Anyone wishing to sell the file, or include it in any collectionwhichis distributed for profit, must contact me to negotiate anappropriatelicense.The following editions have been utilised:V2: Solomon, Dr. Esther A.: Samkhya-Vrtti (V2). Edited by -.Ahmedabad 1973.T: Takakusu, M. J.: La Samkhyakarika etudiee a la lumiere desa versionchinoise (II). In Bulletin de l’Ecole Francaise d’Extreme-OrientIV.(1904) pp.978-1064.V1: Solomon, Dr. Esther A.: Samkhya-Saptati-Vrtti (V1).Edited by -.Ahmedabad 1973.G: Wilson, Horace Hayman: The SAnkhya KArikA with theBhAshya orCommentary of GaurapAda. Oxford 1837.Y: Kumar, Dr. Shiv s Bhargava, Dr. D. N.: Yuktidipika. Delhi1990-92.M and J: Samkhya-karika of Srimad Isvarakrisna. With theMatharavritti ofMatharacharya. Edited by Sahityacarya Pt. Vishnu PrasadSharma And the’Jayamangala’ of Shri Shankara. Critically edited with an In-troduction by ShriSatkari Sharma Vangiya. 3. ed., Varanasi 1994. (ChowkhambaSanskritSeries 56.)V: Bhattacarya, Ramasamkara: Samkhyatattvakaumudi (Isvarakrsna-

krta Samkhyakarika tathaVachaspatimisra-krta Tattvakaumudika hindi-

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 25

Page 28: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

॥ ईरकृ सांकािरका ॥

anuvada evaM Jyotismati vyakhya). Praneta -. Varanasi 1967;2. ed.1976; repr. Delhi 1989.K: [Facsimile of a manuscript with the comments of an un-known scholiast] inChandra, Lokesh: Sanskrit Texts from Kashmir. Volume 1.Reproduced by -. NewDelhi 1982, pp. 213-236.B: Garbe, Richard: The Samkhya-Pravachana-Bhasya or Com-mentary on theExposition of the Sankhya Philosophy byVijnanabhiksu. Editedby -.Cambridge, Massachusets 1943. (Harvard Oriental Series, vol.II.)D: Deussen, Paul: Die nachvedische Philosophie der Inder.(AllgemeineGeschichteder Philosophie I.3.) 4. ed. Leipzig 1922.S: Sinha, Nandalal: The Samkhya Philosophy. Containing (1)Samkhya-pravachanaSutram, with the Vritti of Aniruddha, and the Bhasya ofVijnana Bhiksu andextracts from the Vritti-sara of Mahadeva Vedantin; (2) TatvaSamasa; (3)Samkhya Karika; (4) Panchasikha Sutram. Translated by -.Allahabad 1915.(The Sacred Books of the Hindus); repr. Delhi 1979.Please send your remarks to: F_RUZSA at ISIS.ELTE.HUPlease send corrections to sanskrit at cheerful.comTHISTEXTFILE IS FORREFERENCEPURPOSESONLY!COPYRIGHTAND TERMSOF USAGEAS FOR SOURCEFILE.Unless indicated otherwise, accents have been dropped in orderto facilitate word search.

26 sanskritdocuments.org

Page 29: Ishvarakrishna’ssAnkhyakArikA.. sanskritdocuments · Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA .. ॥ई रकृ सा कािरकां ॥ Document Information Text title : IsvarakRiShNasya

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..

The encoded and reprocessed file in Itrans wasproofread by Surin Usgaonkar usgaonkar at hotmail.com andGiulio Enrico Geymonat giuliogey at gmail.comPlease send corrections to sanskrit at cheerful.com

.. Ishvarakrishna’s sAnkhyakArikA ..was typeset on August 2, 2016

Please send corrections to [email protected]

IshvarakRiShNasAnkyakArikA.pdf 27