زور تﺎﻋﺎﺳ رد نﺎﺘﺳزﻮﺧ رد زد ﻪﻘﻄﻨﻣ...

، دانشگاه آزاد اسلامي واحد دامغان90جانوري، سال چهارم، شماره اول، پاييزشناسي زيستفصلنامه علمي ـ پژوهشي

١٩

در ساعات روز استان خوزستان دردز منطقهدارانمهره مقدماتيمطالعه 1پور و رضا كريم2رضا همامي دو، محم*1سيد مسعود حسيني موسوي

، ايرانخوزستاندانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات خوزستان، باشگاه پژوهشگران جوان، ـ 1 دانشگاه صنعتي اصفهان، اصفهان، ايران طبيعي، استاديار گروه محيط زيست، دانشكده منابعـ 2

[email protected]: مسئول مكاتبات

چكيده قصد به بررسي اين است مديريت تحت مناطق در موجود هايگونه از آگاهي وحش حيات مديريت اركان مهمترين از كي يكه آنجا از

آثار از و همچنين مستقيم از مشاهده مطالعه اين در. گرفت انجام1390مهر 14 تا 1388 بهمن 30 تاريخ از دز منطقه اندارمهره فون شناسايي و پشتانلاك همچون هايينمونه صيد براي شد، استفاده جانوري هايرده تمام براي لاشه ردپا و سرگين، همچون مانده جاي به هاينمايه و

گونه 81 مجموع در منطقه، از شده انجام بازديد 70 طي. گرديد استفاده متريليم 60*60 چشمه اندازه با ثابت گوشگير تور از دوزيستان نيز اردك) VU (پذير آسيب هايگونه آنها ميان در كه شد شناسايي راسته 11 و خانواده، 34 جنس، 49 در پرندگان از گونه 65 شامل دارمهره

6 در گونه 7 پستانداران رده از. وجود داشتند نيز) Chlamydotis macqueenii (هوبره و) Marmaronetta angustirostris (مرمري 8 خزندگان از همچنين. تنها گونه حمايت شده در ميان آنها بود) Vulpes rueppellii (شني روباه گرديد و ثبت راسته 4 و خانواده 5 جنس، Rafettus (فراتي پشتلاك) EN (انقراص خطر در گونه آنها ميان در كه شدند مشاهده راسته 2 و خانواده 7 جنس، 7 در گونه

eufraticus (تالابي تنها گونه قورباغه. داشت وجود) Rana ridibunda (گرديد مشاهده منطقه از رده دوزيستان در. زيستي تنوع ارزيابي دز، وحش حيات پناهگاه آب، ميان تپه، هفت :كليدي تكلما

مقدمه- گونه شناخت ستيزي تنوع از حفاظت راستاي در گام اولين

جمعيت، افزايش .است منطقه يك در موجود هاي

غذايي، امنيت نبود آلودگي، افزايش اراضي، تغييركاربري

باعث صحيح مديريت عدم و غيرمجاز هاي برداري بهره

هايگونه از بسياري آن، تبع به و شده هازيستگاه تخريب

6 [اندرفتهگ قرار انقراض خطر معرض در گياهي و جانوري شناسايي جهت در مختلفي مطالعات كه يدوجو با. ]8و كشور مختلف مناطق در مختلف هاي رده جانوري فون ؛]19 و 18 ، 17 ، 16، 15، 14، 13، 9، 5، 2، 1[ گرفته انجام كشور هايزيستگاه در موجود تنوع و وسعت به توجه با اما انساني، هاي فعاليت از ناشي سريع تغييرات همچنين و

كردن مشخص جهت مطالعاتي چنين است ضروري مديريتي هايبرنامه تدوين و كشور وحش حيات وضعيت

لذا مطالعه حاضر به پذيرد صورت كشور مختلف مناطق درقصد ارزيابي وضعيت تنوع زيستي در زيستگاه دز صورت

.گرفت كارمواد و روش

32 در مختصات جغرافيايي :كشت و صنعت هفت تپه طول دقيقه21 درجه و 48 دقيقه عرض شمالي و 4درجه و

متر از سطح دريا واقع شده 90 تا 40شرقي در ارتفاع بين كيلومتري شمال اهواز و بين دو 90اين منطقه در . است

مساحت كل اين . استرودخانه دز و كرخه قرار گرفته هكتار بوده كه در اين مطالعه با توجه به 25000بخش

هكتار آن مورد بررسي قرار 1233تنها محدوديت دسترسي . گرفت

…داران منطقهمطالعه مقدماتي مهره

٢٠

در شهرستان شوش دانيال در :كشت وصنعت ميان آبتپه بين رودخانه دز صنعت هفت ضلع جنوب شرقي كشت وسطح كل اراضي كشت وصنعت . و شاور واقع گرديده است

هكتار مي باشد كه به جهت راه اندازي نشدن صنايع 7000 هكتار به زيركشت نيشكر 2500شكر و صنايع جانبي آن

رفته است و باقي اراضي به كشت محصولات ديگر نظير در اين .اختصاص دارد... غندر قند، ذرت و گندم، كلزا، چ

472با مساحت مطالعه محدود به زمين هاي باير منطقه .شد هكتار

اين منطقه :منطقه حفاظت شده و پناهگاه حيات وحش دزهار گانه تحت حفاظت سازمان به عنوان يكي از مناطق چ

حفاظت محيط زيست، در شمال غربي استان خوزستان و در دقيقه عرض شمالي 15 درجه و 32 دقيقه تا 35 درجه و 31 دقيقه طول شرقي 51 درجه و 48 دقيقه تا 2 درجه و 48و

هكتار 15873 با وسعت حدود دزمنطقه. قرار گرفته استنواري از جنگل هاي در دو سوي رودخانه دز به صورت

اين منطقه تنها زيستگاه . انبوه گز و پده قرار گرفته است .طبيعي گونه در خطر انقراض گوزن زرد ايراني است

پناهگاه حيات وحش دز در قلب اين منطقه و با مساحتي هكتار قرار گرفته كه بخش مطالعاتي با توجه 5240حدود

ار از هكت350، تردد در منطقهيت به در نظر گرفتن محدود كه هم مرز با دو زيستگاه ديگر پناهگاه را در بر مي گرفت

هفت تپه، ايستگاه ي دز، سه در اين مطالعه در منطقه. نيز بود مورد مطالعه قرار ميان آب و پناهگاه حيات وحش دز

.گرفتاقليم منطقه داراي آب و هواي گرم : دزآب و هواي منطقه

اويل پاييز بوده و در اواخر به خصوص در فصل تابستان و . زمستان و اوايل بهار از آب و هوايي معتدل برخوردار است

هاي زمستان شود و در ماهبارندگي عموماً از مهر ماه آغاز مي . ]11[ رسدبه اوج خود مي

Ziziphus( رمليك هايدرختچه :منطقه دزپوشش گياهي

numullaria(، كهورك )Prosopis farcta( سريم و )Lycium shawii(، 3 گونه غالب در مناطق مورد بررسي

، )Tamarix sp(از آنها گونه گز هستند و پس Alhagi( خارشتر و) Capparis spinosa(لگجي

manifera (آيندمي حساب به منطقه هايگونه مهمترين ]4[ . 14 تا 1388 بهمن 30 تاريخ از پژوهش اين :روش بررسي

مهر دار فون تعيين براي مدت اين در و شد انجام 1390 مهر به توجه با. گرفت صورت ميداني بازديدهاي منطقه

روز ساعات به بازديدها منطقه، در شبانه اقامت محدوديت شبانه بازديد هيچ و) 21 تا 6 ساعت از معمولاً (شد محدود

جمله از جانوري هايگونه از برخي لذا نگرديد انجام اي- مي محدود شب تاريك ساعات به نهاآ فعاليت كه جوندگان

مدت در مجموع در. نشدند مشاهده مطالعه اين در شود دز منطقه مختلف هايبخش در ميداني بازديد 70 مطالعه بر علاوه منطقه در گونه ك يحضور ثبت براي. شد انجام

به هاينمايه و آثار از استفاده و مستقيم مشاهده از استفاده روي كاو و كند اثر و لاشه ردپا، ين،سرگ همچون مانده جاي براي. شد گرفته كار به جانوري هايرده تمام براي كه زمين

- نمونه صيد براي و دوچشمي دوربين از پرندگان مشاهده

تور از دوزيستان و پشتانلاك نظير آبزي كنار و آبزي ايه تورهاي و ميليمتر 60×60 چشمه اندازه با ثابت گوشگير منابع از استفاده با هاگونه نهايت در. شد استفاده دستي

همكاري و ]10 و 8، 7، 3[ دسترس در علمي معتبر آن حفاظتي وضعيت و شده شناسايي متخصص كارشناسان

از حفاظت الملليبين اتحاديه سرخ فهرست به توجه با ها .گرديد مشخص ]20[طبيعت


٢١

نتايج استان دزنطقه هاي پرندگان مشاهده شده در مگونه 1جدول

به همراه 1390 تا بهار 1388خوزستان در فاصله زمستان

)IUCN ( و بين المللياهميت هر كدام از نظر مقررات ملي .دهدرا نشان مي

منطقه دزدر مشاهده شده ـ پرندگان 1جدول

نام فارسي گونه گونهنام علمي جنس خانواده راسته وضعيت حفاظتي IUCN ملي

Pelecaniformes سانانپليكان

Pahcrocaracidae Phalacrocorax Phalacrtocorax باكلانيان

carbo باكلان - LC

Ardea cinerea حواصيل خاكستري

- LC Ardea

Ardea purpurea حواصيل ارغواني

- LC

Egretta alba اگرت بزرگ - LC Egretta

Egretta gazetta اگرت كوچك - LC Bubulcus Bubulcus ibis گاوچرانك - LC Ardeola Ardeola ralloides حواصيل زرد - LC

Nycticorax Nycticorax nycticorax حواصيل شب - LC

Ardeidae حواصيليان

Ixobrychus Ixobrychus minotus بوتيمار كوچك - LC

Ciconiformes سانانلكلك

Ciconidae LC - حاجي لك لك Ciconia Ciconia ciconia لك لكيان

Anseriformes غازسانان

Anatidae Marmaronetta Marmaronetta مرغابيان

angustirostris VU * اردك مرمري

Buteo Buteo rufinus سارگپه پا بلند * LC Circus Circus aeruginosus سنقر تالابي * LC

Falconiformes سانانشاهين

Accipiteridae قوشيان

Aquila Aquila rapax عقاب دشتي * LC

Ammoperdix Ammoperdix griseogularis

LC Galliformes - تيهو سانانماكيان

Phasianidae ماكيانيان

Francolinus Francolinus francolinus

LC * دراج

Gallinula Gallinula chloropus چنگر نوك

سرخ- LC Rallidae

يلوه ييانFulica Fulica atra چنگر - LC

Gruiformes درناسانان

Otitidae Chlamydotis Chlamudotis هوبره ييان

undulata VU * هوبره

Charadriiformes Recurvirostrida سانانآبچليك

e Himantopus Himantopus

himantopus LC - چوب پا


٢٢

نوك خنجريان

Burhinidae Burhinus Burhinus oedicnemus

LC - چاخ لقGlareolidae Glareola Glareola pranticola گلاريوليان

گلاريول بال سرخ

- LC

Vanellus leucurus خروس كولي

دم سفيد- LC

Vanellus

Vanellus indicus ديدومك - LC Charadriidae

سليميان

Charadrius Charadrius dubius سليم طوقي كوچك

- LC

Tringa totanus آبچليك پاسرخ - LC Tringa stagnatilis آبچليك تالابي - LC Tringa nebularia آبچليك پا سبز - LC

Scolopacidae Tringa آبچليكيان

Tringa ochropus آبچليك تك

زي- LC

Laridae LC - كاكايي صورتي Larus Larus genei كاكاييان

Sternidae Sterna Sterna albifrons ياييانردپرستو

پرستوي دريايي كوچك

- LC

Pteroclidae Pterocles Pterocles alchata باقرقره ييان

باقرقره شكم سفيد

- LC

Streptopelia turtur قمري معمولي - LC Streptopelia

decaocto LC - كريميا

Columbiformes Columbidae كبوترسانان

Streptopelia كبوتريانStreptopelia senegalensis

LC - قمري خانگي

Caprimulgiformes شبگردسانان

Caprimulgidae Caprimulgus Caprimulgus شبگرديان

aegyptius LC - شبگرد مصري

Alcedo Alcedo atthis ماهي خورك - LC

Ceryle Ceryle rudis ماهي خورك

ابلق- LC Alcedinidae

ماهي خوركيان

Halcyon Halcyon smyrnensis ماهي خورك سينه سفيد

- LC

Merops persicus زنبور خوار گلوخرمايي

- LC Meropidae Merops زنبورخواريان

Merops apiaster زنبورخوار معمولي

- LC

Coraciiformes سبزقباسانان

Coracidae Coracius Coracias garrulous زقباسب - NT


٢٣

سبزقبايان

Upupidae LC - شانه به سر Upupa Upupa epops هدهديان

Passer montanus گنجشك درختي

- LC Passeridae Passer گنجشكيان

Passer domesticus گنجشك خانگي

- LC

Alaudidae LC - چكاوك كاكلي Galerida Galerida cristata چكاوكيان

Hirundinidae Riparia Riparia riparia چلچله ييان

چلچله رودخانه اي

* LC

Motacillidae LC - دم جنبانك ابلق Motacilla Motacilla alba دم جنبانكيان

Pycnonotidae LC * بلبل خرما Pycnonotus Pycnonotus leucotis بلبل خرماييان

Lanius senator سنگ چشم سرحنايي

- LC

Lanius excubitor سنگ چشم خاكستري

- LC

Lanius collurio سنگ چشم پشت سرخ

- LC

Lanidae Lanius سنگ چشميان

Lanius isabellinus سنگ چشم دم

سرخ- LC

Hypocolidae Hypocolius Hypocolius ميوه خوريان

ampelinus LC * ميوه خور

Cercotrichas Tarsiger Hyperythrus

LC - دم چتري

Saxicola Saxicola torquatus چك - LC

Oenanthe lugens چك چك ابلق

جنوبي- LC

Oenanthe deserti چك چك بياباني

- LC Oenathe

Oenanthe isabellina چك چك

دشتي- LC

Turdidae توكاييان

Turdus Turdus merula توكاي سياه - LC

Tudoides caudatus ليكو - LC

Passeriformes سانانگنجشك

Timalidae Turdoides يكوييانل

Turdoides altirostris ليكوي تالابي * LC


٢٤

Embrizidae LC - زردپره مزرعه Emberiza Emberiza calandra زردپره ييانSturnidae

LC - سار Sturnus Sturnus vulgaris ساريانCorvidae LC - غ ابلقكلا Corvus Corvus corone كلاغيان

.است شده حمايت غير معناي به – و شده حمايت معناي به * جدول متن در و جنس 49 از پرنده گونه 65 مطالعه مدت در مجموع در. شدند ثبت بررسي مورد منطقه در راسته 11 و خانواده 34

به خانواده و جنس گونه، تعداد نظر از فراواني بيشترين 12 و جنس 15 ،گونه 22 با نانسا گنجشك راسته به ترتيب پليكان هايراسته به ترتيب به فراواني كمترين و خانواده كدام هر براي گونه يك با شبگردسانان و غازسانان سانان، سرخ فهرست در موجود هاي گونه بين از. شد مي مربوطIUCN، پذير آسيب هايگونه) VU (بار ك يمرمري اردك

و دز شده حفاظت منطقه در 1389 فروردين 20 تاريخ در و

منطقه در 1390 مهر 14 تاريخ در بار ك ينيز هوبره گونه-گونه از كه سبزقبا گونه همچنين. شدند مشاهده تپه هفت

مدت تمام در ؛رودمي شمار به) NT (تهديد به نزديك هاي به منطقه بومي هايگونه ءجز و شد ديده منطقه در مطالعه- گونه ملي سطح در شده حمايت هايگونه از. رودمي شمار

خرما، بلبل خور، ميوه تالابي، ليكوي همچون مهمي هاي سارگپه و تالابي سنقر دشتي، عقاب اي، رودخانه چلچله خور، ميوه آوريجوجه كه شدند مشاهده منطقه در پابلند . گرديد مشاهده منطقه در ايرودخانه چلچله و خرما بلبل

دزها از راسته هاي مختلف پرندگان در منطقه ها و گونهها، جنس خانواده فراوانيـ1نمودار


٢٥

به همراه اهميت را1390 تا بهار 1388 استان خوزستان در فاصله زمستان دزهاي پستانداران مشاهده شده در منطقه گونه 2جدول .دهد نشان مي)IUCN(المللي و بينهر كدام از نظر مقررات ملي

ستانداران مشاهده شده در منطقه دزـ پ2جدول

وضعيت حفاظتي از نام فارسي گونه نام علمي گونه جنس خانواده راسته نظر

IUCN ملي

Canis Canis aureus شغال - LC Vulpes vulpes روباه معمولي - LC

Canidae Vulpes سانانسگ

Vulpes rueppellii روباه شني * LC Carnivora گوشتخواران

Herpestidae LC - خدنگ كوچك Herpestes Herpestes javanicus هاخدنگ

Rodentia جوندگان

Hysticidae LC - تشي Hystrix Hystrix indica تشي

Lagomorpha هاخرگوش

Lepordidae LC - خرگوش غربي Lepus Lepus sp هاخرگوش

Artiodactyla زوج سمان

Suidae LC - گراز Sus Sus scrofa هاخوك

.است شده حمايت غير معناي به – و شده حمايت معناي به * جدول متن در 4 و خانواده 5 ،جنس 6 از پستاندار گونه 7 مطالعه مدت در

تعداد بيشترين كه شدند ثبت بررسي مورد منطقه در راسته 1 و جنس 2 گونه، 3 با خوارانگوشت راسته به گونه

با هاخرگوش و سمان زوج هايراسته هب كمترين و خانواده ساعات به جوندگان اكثر فعاليت (شدمي مربوط گونه 1

مطابقت منطقه در حضور ساعات با كه گرددمي محدود شب شبانه هايبررسي در هاگونه تعداد افزايش احتمال لذا نداشته ). دارد وجود


٢٦

دزهاي مختلف پستانداران در منطقهها از راستهها و گونهها، جنس فراواني خانوادهـ2نمودار

دزهاي خزندگان مشاهده شده در منطقه گونه 3جدول

به را 1390 تا بهار 1388استان خوزستان در فاصله زمستان المللي و بينهمراه اهميت هر كدام از نظر مقررات ملي

)IUCN(دهد نشان مي.

قه دزـ خزندگان مشاهده شده در منط3جدول

نام فارسي گونه نام علمي گونه جنس خانواده راسته وضعيت حفاظتي IUCN ملي

Geoemydidae Mauremys Mayremys caspica لاك پشت خزري - LC Testudines EN * لاك پشت فراتي Trionichidae Rafettus Rafettus eufraticus پشتانلاك

Uromastycidae Uromastyx Uromastyx loricata النهرينتيغي بينآگاماي دم - LC

Trapelus ruderatus آگامي ايراني - LC Agamidae Trapelus

Trapelus agilis آگاماي استپي - LC

Lacertidae Ophisops Ophisops elegans مارمولك چشم ماري - LC

Viperidae Echis Echis carinatus مار جعفري - LC

Squamata خزندگان فلس

دار

Colubridae Coluber Playticeps rhodorachis مار قيطاني - LC

.است شده حمايت غير معناي به – و شده حمايت معناي به * جدول متن در 2 و خانواده 7 ،جنس 7 از خزنده، گونه 8 مطالعه مدت در

بيشترين هك شدند مشاهده بررسي مورد منطقه در راسته و جنس 6 گونه، 6 با دارفلس خزندگان راسته به گونه تعداد

جنس 2 گونه، 2 با پشتانلاك راسته به كمترين و خانواده 5 معرض در هايگونه بين از. شد مي مربوط خانواده 2 و


٢٧

.شد مشاهده منطقه در فراتي پشت لاك) EN( انقراض خطر در گونه ،IUCN سرخ فهرست در تهديد

دزهاي مختلف خزندگان در منطقه ها از راستهها و گونهها، جنس فراواني خانوادهـ3نمودار

شده در منطقه دز فراواني راسته، خانواده، جنس و گونه از رده هاي مختلف مشاهده ـ4نمودار

در زير نشان داده هاي نادر منطقه دزتصاويري از برخي گونه .)6 تا 1تصاوير (شوند مي


٢٨

1389 بهار ،ـ لاك پشت فراتي در منطقه حفاظت شده دز1تصوير

1389 بهار ،ـ ميوه خور نر در منطقه ميان آب2تصوير


٢٩

1388زمستان ،ـ شبگرد مصري در منطقه هفت تپه3تصوير

1390 بهار ،ـ روباه شني در منطقه هفت تپه4تصوير


٣٠

1390 بهار ، منطقه هفت تپهـ آگاماي دم تيغي بين النهرين در5تصوير

1390 بهار ،ـ آگاماي ايراني در منطقه هفت تپه6تصوير


٣١

بحث مطالعه مورد منطقه: وضعيت تنوع زيستي در منطقه دز

ماهوري تپه هايبخش اول بخش :است كلي بخش دو شامل هاي زمين حاشيه در كه گيردمي بر در را بايري هايزمين و

ا ينشده كشت آب نبود دليل به و داشته قرار نيشكر كشت رودخانه حاشيه و مرطوب هايزمين دوم بخش. اندشده رها و بوده ايماسه و شني سواحل داراي كه شودمي شامل را دز

جمله از آبزي كنار پرندگان آوري زاد براي مناسبي زيستگاه ديدومك، سفيد،دم كولي خروس كوچك، طوقي سليم- لاك انقراض خطر در گونه گذاريتخم همچنين و پا چوب

. است آورده فراهم فراتي پشت هايراسته از مختلف جانوري گونه 81 مطالعه مدت در

خزندگان ،)گونه 7 (پستانداران ،)گونه 65 (پرندگان مختلف ثبت بررسي مورد منطقه در) گونه 1 (دوزيستان و) گونه 8(

و ]10[ يرانا در كه ايپرنده گونه 514 مجموع از. شدند گونه 65 ]12[ شده شناسايي خوزستان در كه اي گونه 285 كشور پرندگان كل% 64/12 كه شد ثبت مطالعاتي منطقه در به توجه با. شدند شامل را خوزستان پرندگان% 80/22 و

حساب به خشك نيمه نوع از منطقه كلي اكوسيستم اينكه مساحت در پرنده هاي گونه از تعداد اين حضور آيد مي

غناي دهندهنشان و است توجهي قابل آمار هكتار 2055 گونه 194 مجموع از. است پرنده هاي گونه نظر از منطقه

خوزستان در كه اي گونه 58 و ]7[ ايران در كه پستانداري شد ثبت مطالعاتي منطقه در آنها گونه 7 ؛]12[ شده شناسايي

ندارانپستا% 06/12 و ايران پستانداران كل% 60/3 كه قابل تعداد كه است داده اختصاص خود به را خوزستان محدود از ناشي تواند مي آن علل از كي يو نيست توجهي گونه 196 مجموع از. باشد روز به مطالعه ساعات بودن

در آنها گونه 8 ،]8[ شده شناسايي ايران در كه اي خزنده در موجود هاي گونه كل% 08/4 كه شد ثبت مطالعاتي منطقه

شده مشاهده مار هاي گونه از برخي. گرددمي شامل را ايران . نشدند شناسايي گياهي پوشش بودن انبوه دليل به منطقه در

افزون روز افزايش با: تهديدهاي تنوع زيستي در منطقه دز بر فشار غذايي، مواد فزاينده توليد به مداوم نياز و جمعيت

و ابديمي افزايش زيكشاور هايزمين مجاور هاي اكوسيستم كشت زير به براي و تسطيح ديگري از پس كي يهازمين و تپه هفت منطقه در پديده همين. شوند مي زده شخم رفتن به سال هر و است گرفتن شكل حال در نيز آب ميان

هاي زمين و شود مي افزوده كشت زير هاي زمين مساحت همترينم. ماند مي جاي بر وحش حيات تداوم براي كمتري زمين به زيستگاه تبديل منطقه جانوري تنوع تهديد

بومي گياهي پوشش رفتن بين از سبب كه است كشاورزي نيز دام چراي موضوع مشكل اين كنار در. گرددمي منطقه كه ميزان برداشت توسط آنها از ظرفيت زيستگاه است مطرح

و شهري هايزباله جمله از هازباله تخليه. بيشتر است شدن آلوده سبب و است شده علت بر مزيد نيز مارستانيبي

به تواند مي آينده در كه شودمي زميني زير آب منابع و خاك كه ديگري مهم معضل. گردد مطرح مهم معضل ك يعنوان

احداث شده، افزوده مشكلات ساير بر 1390 سال در تمهيدات جمله از كه است منطقه در آهن راه جديد خطوط 9 عرض به ايمحدوده تخريب طرح، اين اجراي براي لازم. باشدمي آهن خطوط استقرار براي زيستگاه كل طول در متر رفتن بين از) 1: است مطرح جنبه دو از نيز مشكل اين

و آهن خط احداث كارگران تردد سبب به منطقه در امنيت و شدن قطعه قطعه) 2. قطار هايواگن تردد آن از پس

هفت منطقه طول گرفتن نظر در با: تگاهزيس شدن تر كوچك آهنراه احداث براي شده تخريب عرض و) كيلومتر 15 (تپه

. )شد خواهد كاسته مطقه اين كل از هكتار 5/13 مساحتالبته اين نكته نيز بايد يادآوري شود كه خط آهن به شبكه سراسري اتصال خواهد يافت و مساحت بخش دگرگون

.ر از اين ميزان خواهد بودشده زيستگاه بسيار بيشت


٣٢

مجاورت در آب ميان و تپه هفت مناطق اينكه به توجه با عنوان به توانند مي و دارند قرار دز شده حفاظت منطقه در شده حفاظت منطقه وحش حيات براي پشتيبان مناطق هفت صنعت و كشت بين شودمي توصيه شوند گرفته نظر همجوار هايشهرستان زيست محيط ادارات با آبميان و تپه

سازگار هايكاربري استقرار راستاي در بيشتري فعال تعامل آن در دز، شده حفاظت منطقه جوار در زيست محيط با

آنها بردن كشت زير براي كافي آب كه هاييزمين از دسته در آموزشي هايدوره اريزبرگ. شود برقرار ندارد؛ وجود با شده حفاظت نطقهم همجوار مناطق پرسنل آشنايي زمينه در تواندمي ترديدبي آنها اهميت و منطقه وحش حيات ضروري همچنين. باشد مؤثر مديريتي هايبرنامه اجراي شناسايي ايمطالعه طي نيز منطقه فعال شب هايگونه است .گردند

منابع

و اكوسيستمها پايش .1387. ا انصاري، .1

معرض در مناطق تعيين و استان طبيعي زيستگاههاي

محيط علمي فصلنامه مركزي، استان پذير آسيب و تخريب . 47 شماره زيست،

. 1387 .ب كيابي، زاده حسن. ب راد، بهروزي .2 تالاب آبزي پرندگان تراكم و تنوع فصلي مقايسه و شناسايي

علوم مجله هرمز، تنگه در تياپ و كلاهي المللي بين هاي .113- 126 ص. سوم شماره پنجم، سال محيطي،

.1385. ح پارسا، م، س جوهري، ن، پوياني، .3 ،)سوسماران (اول جلد ايران، خزندگان صحرايي راهنماي .رازي دانشگاه انتشارات

فنولوژي بررسي. 1389 .م س موسوي، حسيني .4 Turdoides ليكو آوري جوجه موفقيت و مثل توليد

caudatus آب ميان و تپه هفت صنعت و كشت منطقه در

علوم رشته ارشد، كارشناسي نامه پايان ،خوزستان استان .خوزستان تحقيقات و علوم واحد زيست، محيط

. ع غلامحسيني،. ر ح اسماعيلي،. ح زارعيان، .5 فون بررسي .1388. ق .ح كمي،. ح ظهرابي،. آ تيموري،

جهرم گرم كوه ممنوع شكار منطقه خزندگان فون مقدماتي سال تماتيك،بيوسيس و تاكسونومي مجله فارس، استان در

. 1- 8 ص اول، شماره اول،

آمايش). 1383 (م، مخدوم، و ر پور، شريفي .6

محيط مجله :تهران .قم كهك - كبار آبخيز حوزه سرزمين

.34 شماره شناسي،

پستانداران صحرائي راهنماي .1387. ه ضيائي، .7

حيات با آشنايي كانون انتشارات تهران، دوم، چاپ ايران،

.وحش

داران، مهره ايران وحش حيات ،)1378(. ا فيروز، .8 .دانشگاهي نشر مركز تهران،

. ق ج كمي،. ر ح اسماعيلي،. ع غلامحسيني، .9 هم داران مهره بررسي ،)1388. (آ تيموري،. م ابراهيمي،

استان در) Ursus arctos (اي قهوه خرس با زيستگاه هاي زيستگاه بهتر مديريت و ريزي برنامه راستاي در فارس

سال زنجان، زيستي علوم پژوهشي علمي فصلنامه نه،گو اين . 17- 28 ص ،5 شماره دوم،

پرندگان صحرايي راهنماي .1387 .ج منصوري، .10

.آويز ذهن نشر تهران، .ايران. ر الوندي،. ا اميني،. ن اشراقيان،. ع س مولا، .11

استان گرديطبيعت هايجاذبه .1386 .م مكوندي، خوزستان، استان زيست محيط حفاظت كل اداره خوزستان،

. 2 ص

.1389. ا پاداش،. ب راد، بهروزي. ب م س نبوي، .12 خوزستان، استان پستانداران و پرندگان پراكنش اطلس

.101 ص زيست، محيط حفاظت سازمان انتشارات


٣٣

. ن پوياني، رستگار. ج درويش،. ر آبادي، نصر .13 صالح بخش سوسماران فون بررسي. 1387 .ح اجتهادي،

شناسي زيست مجله رضوي، خراسان استان جام تربت آباد . 361-368 ص ،2 شماره ،21 جلد ايران،

14. Behrouzi-Rad, B. 2006. Avifauna of Gori Gol, East Azarbayjan Province, Northwest Iran. Podoces 1(1/2): 53-60. 15. Khalilipour, O. & Nabavi, S M, B. 2006. Monthly Survey of Wintering Water Birds in Hoore Bamdej, Khuzestan Province, Southwest Iran. Podoces 1(1/2): 61-66. 16. Scott, D.A. 1973. A Working Check-list of the Birds of Iran, with Notes on Status and Distribution.Iran Department of the

Environment, Tehran.Unpublished report. 58 pp. 17. Scott, D.A. 1975. Check-list of the Birds of Iran. M.M.T.T. Technical Leaflet No. 12. Department of the Environment, Tehran. 12 pp. 18. Scott, D.A., Moravvej Hamadani, H. & Adhami Mirhosseyni, A. 1975. The Birds of Iran. Department of the Environment, Tehran. 410 pp.(In Persian, with Latin, English and French names). 19. Scott D.A. & Adhami A. 2006. An updated checklist of the birds of Iran. Podoces 1(1/2): 1−16. 20. http://www.iucnredlist.org.


٣٤

زور تﺎﻋﺎﺳ رد نﺎﺘﺳزﻮﺧ رد زد ﻪﻘﻄﻨﻣ...

Documents