İŞ HUKUKU DERS NOTLARI Arş. Gö

r. Aslıh

an K

AY

IK

İŞ VE SOSYAL GÜVENLIK HUKUKU ABDARAŞTıRMA GÖREVLISIASLıHAN KAYIK

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Çalışanlar İş hukukunun genel esasları

TANIM KONU

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Bağımlı Çalışanlar

İşçiler

(İş Akdi)

(4a)

Memurlar

(Atama)

(4c)

Bağımsız Çalışanlar

(4b)

esasları

Bireysel iş hukuku

Toplu iş hukuku

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ HUKUKUNDA ÖZELLIK ARZ EDENDURUMLAR

İşçinin Korunması

Nisbi emredici hükümler (Sosyal kamu düzeni hükümleri)

İş Hukukunda Yorum

* İş akidlerinin yorumu

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

* İş akidlerinin yorumu

1. TBK m. 19

2. İşçi lehine yorum

* Toplu iş sözleşmelerinin yorumu

Borç doğurucu hükümler-Normatif hükümler

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İş hukuku-medeni hukuk ilişkisi

İş hukukunun hukuk sistemi içindeki konumu Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ HUKUKUNUN KAYNAKLARI

Anayasa

Kanunlar

1. 4857 s. İş Kanunu (818, 3008, 931, 1475)

Toplu İş Sözleşmeleri

İş Akidleri

İç Yönetmelikler

İş Hukukunun Genel Kaynakları

İş Hukukunun Özel Kaynakları

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

2. 854 s. Deniz İş Kanunu

3. 5953 s. Basın İş Kanunu

4. 6356 s. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu

5. 6098 s. Borçlar Kanunu………….

Yürütme Kaynakları

Yargı Kararları

İç Yönetmelikler

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İÇ YÖNETMELIKLER

Açıkça bilgi verilmeli (TBK m. 21/1)

Bilgilendirme sözleşmenin kurulması esnasında yapılmalı

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK İşçi tarafından açıkça kabul edilmiş olmalıdır

Normlar hiyerarşisine uygun olmalıdır. İş akdinin eki niteliğindedirler.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

AYKıRıLıK YAPTıRıMLARı

Açıkça bilgilendirme ve kabul söz konusu değilse; TBK m. 21/1 bu hükümler “yazılmamış sayılır”.

İş akdinin niteliğine ve işin özelliğine yabancı genel iş koşulları da yazılmamış sayılır.

Kısmi geçersizlik de söz konusu olabilmektedir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Kısmi geçersizlik de söz konusu olabilmektedir.

Açık ve anlaşılır olmayan bir hüküm işverenin aleyhine işçinin lehine yorumlanır (TBK m. 23).

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İÇERIK DENETIMI

BK m. 25;

“ Genel işlem koşullarına, dürüstlük kurallarına aykırı olarak, karşı tarafın aleyhine veya onun durumunu ağırlaştırıcı nitelikte hükümler konulamaz”.

Bu özellikleri taşıyan hükümler “sözleşmenin

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Bu özellikleri taşıyan hükümler “sözleşmenin niteliğine aykırı olması sebebiyle m. 21/2 uyarınca yazılmamış sayılırlar.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İÇ YÖNETMELIĞININ DEĞIŞTIRILMESI

İşveren bağlayıcılık kazanan iç yönetmelik hükümlerinde işçi aleyhine esaslı değişiklik yapamaz.

Dayanak: İK m. 22

İç yönetmelikte tek taraflı değişiklik yapma yetkisi

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İç yönetmelikte tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren kayıtlar yazılmamış sayılır.

Böyle bir değişikliğe itiraz etmeme işçi aleyhine bir işyeri uygulamasının oluşumuna yol açmaz.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İÇ YÖNETMELIĞIN UYGULANMAMASı

İK m. 24/II-f gerekçesiyle haklı nedenle fesih

Hükmün uygulanmaması bu yönetmeliğin işverence tek taraflı olarak değiştirilmesi anlamına gelir ve İK m. 22 devreye girer.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

m. 22 devreye girer.

Uygulanmamasına itiraz edilmemesi işçi aleyhine bir işyeri uygulamasının oluşmasına sebebiyet vermez.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ YERI UYGULAMALARı

İş yeri uygulamaları, işyeri iç yönetmeliklerinin fiili uygulama neticesi ortaya çıkmış şeklidir.

Genel nitelik taşımalıdır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Genel nitelik taşımalıdır.

Devamlı olamlı, yani belirli bir süre tekrarlanmış olmalıdır.

Edim aynı koşullarla sağlanmalıdır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞYERI UYGULAMASıNıN UYGULANMAMASıVEYA DEĞIŞTIRILMESI

İK m. 24/II-f gerekçesiyle haklı nedenle fesih

Hükmün uygulanmaması veya değiştirilmesi bu yönetmeliğin işverence tek taraflı olarak değiştirilmesi anlamına gelir ve İK m. 22 devreye

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

değiştirilmesi anlamına gelir ve İK m. 22 devreye girer.

Uygulanmamasına veya değiştirlmesine itiraz edilmemesi işçi aleyhine bir işyeri uygulamasının oluşmasına sebebiyet vermez.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞVERENİN YÖNETİM (TALİMAT VERME) HAKKI

“İşin görülmesi ve işçilerin davranışlarını düzenleyebilme hakkına, yönetim hakkı denir”.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Genel Talimatlar

• Duyurulmak yani aleniyet kazanmakla yürürlüğe girer.

• Aynı şekilde yürürlükten kaldırılır.

Özel Talimatlar

• İşçiye bildirim ile yürürlüğe girer.

• Aynı şekilde yürürlükten kaldırılır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

YÖNETIM HAKKıNıN SıNıRLARı

Normlar hiyerarşisinde en alt sırada yer alır.

Kendi amacı ile yani işyerinde işin görülmesi,

işyeri düzeninin ve güvenliğinin sağlanması

ile sınırlıdır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK TBK m. 27’ de yer alan

genel sınırlamalar. İşverenin işçiyi gözetme

borcu.

Dürüstlük kuralı MK m. 2.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ HUKUKUN KAYNAKLARı ARASıNDA ÖNCELIK

AY

Yasalar

Toplu İş Sözleşmeler

iİş Akitleri(iç yönetmelikle

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Yasalar

Yürütme Kaynakları

yönetmelikler ve işyeri

uyguşamaları

İşveren

Talimat

ları

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

!! İŞÇİ LEHİNE ŞART İLKESİ Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ULUSLAR ARASI İŞ HUKUKU

Uluslar arası Çalışma Örgütü (ILO)

Birleşmiş Milletler Belgeleri

Avrupa Konseyi Sözleşmeleri

- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

- Avrupa Sosyal Şartı

Avrupa Birliği İş Hukuku

İki Taraflı Anlaşmalar

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ YARGISI

• İşçi, işveren, işçinin halefleri?• İş akdi, vekalet akdi? • İK m. 4• İK, TİŞSK, DİK, BİKGÖREV

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

• Davalının ikametgahı• İşçinin işini yaptığı işyerinin

bulunduğu yer mahkemesi • Geçici görevlendirilen yer

mahkemesi? • Yetki sözleşmesi? İlk itiraz?

YETKİ

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

DAVANıN AÇıLMASı

Davanın Açılması Arş. Gö

r. Aslıh

an K

AY

IK

Davacının idari makama başvurusu

15 gün içinde sonuçlandıramaz, uzlaşma

sağlanamaz ve konu iş mahkemesinin görev

alanındaysa belgeleri iş mahkemesine gönderirler.

Davacının iş mahkemesine başvurusu

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

BELIRSIZ ALACAK VE KıSMI DAVA

6100 s. HMK m. 107;

1. Tam ve kesin olarak belirlenmesi davacıdan beklenemiyorsa ya da

2. Belirlemenin imkansız olduğu hallerde, belirsiz alacak davası açılabilir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

alacak davası açılabilir.

6100 s. HMK m. 109;

1. Talep konusunun miktarının davanın açıldığı tarihte belli olmaması

2. Talep konusunun niteliği itibariyle bölünebilir nitelikte olduğu durumlarda, kısmi dava açılabilir.

??İşçi alacak davası, kıdem tazminatı, maddi-manevi tazminat??

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

YARGıLAMA USULÜ

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Sözlü Yargılama

Usulü

Basit Yargılama

Usulü

Yazılı Yargılama

Usulü

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Yargıtay’da 2 ayda karara bağlanır :D

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Kanun Yolları

Temyiz (8 gün)bağlanır :D

Yargılamanın İadesi

İstinaf Yolu

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ HUKUKU YAPTIRIMLARI

İş akdinin geçersizliği

Tazminatlar (genel amaç-iş hukukunda amaç-zarar?-tam hesap-

İdari para ceza

2821 sayılı Sendikalar Kanunu Adli para cezası, hapis cezası

Geçerli bir hukuki dayanağı olmalıdır

İşten çıkarma nedenleri m. 25/II ile sınırlıdır

İç yönetmeliklerde düzenlenmiş

Ceza Yaptırımları Disiplin Cezaları

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

5356 s. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu

İş mevzuatı ceza hükümleri-Ceza Kanunu (m.5 genel kanun)

İç yönetmeliklerde düzenlenmiş olmalı(işten çıkarma ve ücret kesintisi İK’ da düzenlenmiştir).

Bu ceza kendi amacı ile sınırlıdır

İşçinin kusurlu olması zorunludur.

Bu hükümler kaynaklar hiyerarşisine uygun olmalıdır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İç Yönetmelik m.28;

“…işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması durumunda terfi ettirilmeme cezasına hükmolunur”.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ettirilmeme cezasına hükmolunur”.

İK m. 25/II mi yoksa İç Yönetmelik m. 28 mi uygulama alanı bulacaktır??

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞÇİ

İK m. 8/1;

«İş sözleşmesi, bir tarafın bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın da ücret ödemeyi üstlenmesinde oluşan sözleşmelerdir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

oluşan sözleşmelerdir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Bir sözleşme ilişkisi mevcut olmalıdır.

(-iki taraf –serbest irade –irade uyuşması)

Cezaevlerinde ya da aile yardımlaşması çerçevesinde yerine getirilen çalışmalar??

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

çerçevesinde yerine getirilen çalışmalar??

Kendi bürosunda çalışan avukat?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İK m. 2;

“Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denir.”

DİK m.2;

“Bir hizmet akdine dayanarak gemide çalışan kaptan,

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

“Bir hizmet akdine dayanarak gemide çalışan kaptan, zabit ve tayfalarla diğer kimseler “ gemi adamı denir.

BİK m. 1;

“Bu kanunun kapsamına giren fikir ve sanat işlerinde ücret karşılığı çalışanlara gazeteci denir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

SENDIKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESIAÇıSıNDAN İŞÇI

STİSK m. 2;

“Bu kanunun uygulanması bakımından işçi, işveren ve işyeri kavramları 4857 s. İK’ da tanımlandığı gibidir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

gibidir.”

İstina: İş sözleşmesi dışında ücret karşılığında iş görmeyi taşıma, eser, vekalet, yayın, komisyon ve adi şirket sözleşmesine göre bağımsız olarak mesleki faali,yet olarak yürüten gerçek kişiler bu kanunun 2 ila 6. bölümleri açısından işçi sayılır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞÇI-MEMUR AYRıMı

İK

İş akdi

AY m. 53’ e göre “toplu

AY, DMK

Atama

“Toplu Sözleşme”

İşçi Memur

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

AY m. 53’ e göre “toplu iş sözleşmesi yapma hakkı”

İş güvencesi söz konusu olup memurlarınkinden farklıdır

“Toplu Sözleşme” yapma hakkı

Asli ve sürekli işlere atanırlar, iş güvenceleri var

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

X Ltd.Şti’ de çalışan avukat, doktor ya da mühendis

DSİ’ lerinde çalışan avukat, doktor ya da mühendis

Y Hukuk Bürosunda çalışan avukat, Y Muayenehanesinde çalışan doktor, Y Yazılım Şirketinde çalışan mühendis

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Şirketinde çalışan mühendis

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ÇıRAKLıK

Mesleki Eğitim Kanunu m. 3;

“Çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

alanında mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını işyerinde geliştiren kişidir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

MEK’ na tabiler.

Esaslı unsur bir meslek ve sanatın öğretilmesidir.

Asgari ücretin % 30’ undan az olamamak üzere ücret ödenir.

Çıraklık sözleşmesi yazılı yapılır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

14-19 yaş arası en az iöo mezunu ve sağlık durumu elverişli olmalı

Çıraklık süresi en az 2 en çok 4 yıldır.

Tatil aylarında 1 ay ücretli izin verilir.

İş sağlığı ve güvenliği kanuna tabi, iş kazası ve meslek hastalığı s.dan ve genel sağlık sigortası hükümlerinden faydalanır.

Haftada en az 8 saat mesleki eğitim görürler.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

STAJYER

Mesleki bilgiye sahip olup, pratik bilgilerini geliştiren kişilerdir.

Ücret ödeme borcu yoktur.

İş kazası, meslek hastalığı ve sağlık sigortası hükümlerinden faydalanırlar.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

hükümlerinden faydalanırlar.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞVEREN

İK m.2;

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

“ İşçi çalıştıran gerçek veya tüzelkişiye yahut tüzelkişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren..denir”.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞVEREN

Tüzelkişi İşveren Gerçek Kişi İşveren

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Özel Hukuk Tüzelkişisi

Şirket, Kooperatif, Dernek…

Kamu Hukuku Tüzelkişisi

Üniversite, Belediye,

KİT…

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

DENIZ İŞ KANUNUNA GÖREBASıN İŞ KANUNUNA GÖRE

“… bir iş akdine dayanarak işçi

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

“… bir iş akdine dayanarak işçi (gemi adamı, gazeteci) çalıştıran kişiler işveren sayılırlar”.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

SENDIKALAR VE TOPLU İŞSÖZLEŞMESI KANUNUNA GÖRE

m. 2/3;

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

“Bu kanunun uygulanmasıbakımından işçi, işveren veişyeri kavramları 22.5.2003 tarihlive 4857 sayılı İş Kanunu’ndatanımlandığı gibidir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞVEREN IŞ GÖRME EDIMININ ALACAKLıSı OLANVE IŞÇIYE EN ÜST DÜZEYDE EMIR VE TALIMAT

VEREN KIŞIDIR.

SOYUT İŞVEREN: İş görme ediminin alacaklısıolarak işin görülmesini istemeye yetkili olan kişidir.Ör: küçük, müflis..

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Ör: küçük, müflis..

SOMUT İŞVEREN: En üst düzeyde emir ve talimatverme yetkisine sahip olan kişidir. Ör: Yasaltemsilci, iflas masası..

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TÜZEL KIŞILERDE VE TICARETŞIRKETLERINDE İŞVEREN NITELIĞI

Tüzelkişinin organının işveren niteliği

(A.Ş., Ltd.Şti, Hisseli Komandit, Kollektif: Kurul-KişiOrgan)

YK üyesi Genel Müdürün durumu

Murahhas üye veya kişi-organ sıfatını kazanmış mı?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Murahhas üye veya kişi-organ sıfatını kazanmış mı?(Y9HD, 12.10.2010, 35169/28779)

Şirkette çalışan Limited Şirket ortağının durumu

Holdinglerde ve Şirket Gruplarında İşveren niteliği

Birlikte İstihdam

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TÜZELKIŞILIK PERDESININ ORTADAN KALDıRıLMASıYOLUYLA GERÇEK İŞVERENIN BELIRLENMESI

Tüzelkişilik kurumunun (şirket kurma hakkının) dürüstlük kuralına aykırı bir biçimde kullanılması halinde tüzelkişilik perdesi ortadan kaldırılır.

Yargıtaya göre de organik bağ kavramı dikkate alınarak farklı tüzelkişiliklerde geçen hizmetler bir

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

alınarak farklı tüzelkişiliklerde geçen hizmetler bir bütün olarak kabul edilerek, işçiye karşı bu şirketlerin sorumlu olduğu sonucuna varılmalıdır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞVERENIN SORUMLULUĞU

Hukuki Sorumluluk

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK İdari Sorumluluk

Cezai Sorumluluk

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞVERENIN SORUMLULUĞU•Hukuki Sorumluluk;

1. Bir işyerinin birden fazla gerçek işvereni varsa buişverenler hukuki yaptırımlardan birliktesorumludurlar.

2. Soyut-somut işveren durumunda soyut işvereneaittir. (İç ilişkide rücu)

•Cezai yaptırımlar ;

1. Gerçek kişi işveren söz konusu ise ona aittir.

2. Birden fazla gerçek kişi işveren varsa yetkili ve

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

2. Birden fazla gerçek kişi işveren varsa yetkili vegörevli kılınmış kişiye ait olur.

3. Soyut-somut işveren söz konusu ise, emir vetalimat verme yetkisine sahip olan somut işverensorumlu olur.

• İdari Sorumluluk;

1. Gerçek kişi işverenler sorumlu olduğu gibi soyutişveren niteliğindeki, tüzelkişiler de sorumlu olur.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ALT İŞVEREN

İK m. 2, Alt İşverenlik Yönetmeliği;

“ Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmetüretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin birbölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojiknedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu işiçin görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığıişte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasındakurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Builişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeriile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya altişverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğanyükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur”.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İK m.3/2;

Alt işveren , kendi işyerinin tescili için yazılı altişverenlik sözleşmesi ve gerekli belgelerle birlikteişyerinin kayıtlı olduğu Çalışma ve İş Kur İl

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

işyerinin kayıtlı olduğu Çalışma ve İş Kur İlmüdürlüğüne bildirim yapmakla yükümlüdür.

!! Bu bildirim ve belgeler alt işverenlik ilişkisininmuvazaaya dayanıp dayanmadığı açısındanincelenir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ALT İŞVEREN İLIŞKISININ KURULABILMESININŞARTLARı

1. İşyerinde işçi çalıştıran asıl işverenin varlığı

2. İşin asıl işverene ait işyerinde yapılması

3. İşin işyerinde yürütülen mal ve hizmet üretimineilişkin olması

İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

4. İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerleuzmanlık gerektiren bir iş olması

5. İşçilerin sadece asıl işverenin işyerindeçalıştırılması

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

1. İŞYERINDE İŞÇI ÇALıŞTıRAN ASıLİŞVERENIN VARLıĞı

Asıl işveren de işyerinde işçi çalıştırarak işverensıfatını korumalı yani işin bütününün yapımını birbaşka işverene devretmemelidir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK O işyerinde sadece asıl işverenin işçileri değil, alt

işverenin de işçileri çalışmalıdır. Yani iş üstlenmeklebirlikte bunu tek başına yapan kişi de alt işverensıfatını kazanamayacaktır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

2. İŞIN ASıL İŞVERENE AIT İŞYERINDEYAPıLMASı

Örneğin; bir tekstil firmasına ait astar işini alan vebunu kendi imalathanesinde çalıştırmış olduğuişçilere yaptıran işveren alt işveren sayılmayacaktır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

3. İŞIN İŞYERINDE YÜRÜTÜLEN MAL VEHIZMET ÜRETIMINE İLIŞKIN OLMASı

Örneğin; tekstil firmasının avlusunda inşa edilecekolan yemekhane işinin ihalesini alan ve burada işçiçalıştıran işveren bir alt işveren olmayıp, bağımsız

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

çalıştıran işveren bir alt işveren olmayıp, bağımsızbir işverendir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

4. İŞLETMENIN VE İŞIN GEREĞI İLE TEKNOLOJIKNEDENLERLE UZMANLıK GEREKTIREN BIR İŞOLMASı

Yardımcı İşler

Yemek, temizlik, taşıma gb… Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Asıl İşler

İşletme ve işin gereği; ekonomik nedenler,teknolojik gerekler, yapısal (yeniden yapılanma-reorganizasyon) zorunluluklar

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

5. İŞÇILERIN SADECE ASıL İŞVERENINİŞYERINDE ÇALıŞTıRıLMASı

Almış olduğu elektrik tesisatı işinde çalıştırmışolduğu işçiyi öğleden sonraları da başka birişyerinde çalıştırması durumunda alt işverenlik

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

işyerinde çalıştırması durumunda alt işverenlikilişkisi söz konusu olmayacaktır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ALT İŞVEREN VE ASıL İŞVEREN ARASıNDAKISORUMLULUK İLIŞKISI

İK m. 2/7;

“Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı oişyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, işsözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğutoplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerindenalt işveren ile birlikte sorumludur.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Alt işverenlik ilişkisinde, alt işverenin işçileri, asılişverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesihükümlerinde yer alan ikramiye hakkından

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

hükümlerinde yer alan ikramiye hakkındanfaydalanabilirler mi?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ASıL IŞVEREN ILE ALT IŞVEREN ARALARıNDAYAPMıŞ OLDUKLARı SÖZLEŞMEYE, ASıLIŞVERENIN SORUMLU OLMAYACAĞıNA, TÜMSORUMLULUĞUN ALT IŞVERENE AIT OLACAĞıNA

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

SORUMLULUĞUN ALT IŞVERENE AIT OLACAĞıNA

DAIR BIR HÜKÜM KOYABILIRLER MI?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

YASADA YER ALAN MUVAZAALı İLIŞKIYEYÖNELIK KARINELER

Asıl işverenden devralınan işçilerin haklarınınkısıtlanamaması

? Alt işveren tarafından alınıp, asıl işverenyanındayken almış olduğu maaşın aynısı ödenenişçi, 4 ay sonra asıl işveren tarafından işçilerine

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

işçi, 4 ay sonra asıl işveren tarafından işçilerineödenecek olan ikramiyeyi talep edebilir mi?

İşyerinde çalıştırılan kişilerle alt işveren ilişkisininkurulamaması

Asıl işin bölünememesi

Örneğin; temizlik işini yürüten bir şirket, işi bölerekbaşka bir şirkete veremez.

Alt işverenin üstlendiği işin bölünememesi

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

MUVAZAALı İLIŞKININ YAPTıRıMı

İK m. 2/8;

«Aksi halde ve genel olarak asıl işveren alt işverenilişkisinin muvazaalı işleme dayandığı kabuledilerek alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

edilerek alt işverenin işçileri başlangıçtan itibarenasıl işverenin işçisi sayılarak işlem görürler.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞÇININ DEĞIŞEN ALT IŞVERENLER YANıNDA

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞÇININ DEĞIŞEN ALT IŞVERENLER YANıNDAÇALıŞMAYA DEVAM ETMESI DURUMU?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İK M. 56 (DEĞIŞIK 6552 S. KANUN, 10.09.2014)

« Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği haldeaynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretliizin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkatealınarak hesaplanır. Asıl işveren, alt işverentarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllıkücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığınıkontrol etmek ve ilgili yıl içinde kullanılmasınısağlamakla, alt işveren ise altıncı fıkraya göre tutmakzorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asılişverene vermekle yükümlüdür.»

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İK m. 2/8-9’ da kamu kuruluşları lehine getirilmişolan bir ayrıcalık söz konusudur.

Bu kuruluşlar İK ‘ da alt işverenlik kurumu içingetirilmiş olan sınırlama, muvazaa durumlarındanistisna kabul edilmiştir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

istisna kabul edilmiştir.

Bu hükümler İK m. 5’ de yer alan eşitlik prensibineaykırı, aynı zamanda AY’ ya da aykırılık teşkil eder.

Yargıtay vermiş olduğu bir kararda muvazaanın ilerisürülebileceği yönünde bir karar vermiştir. ( Y9HD,19.02.2009, 33290/2942)

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İK M. 3/2

“Bu Kanunun m.2/6 uyarınca iş alan alt işveren; kendiişyerinin tescili için asıl işverenden aldığı yazılı altişverenlik sözleşmesi ve gerekli belgelerle birlikte, birincifıkra hükmüne göre bildirim yapmakla yükümlüdür.Çalışma ve İŞKUR İl Müdürlüğünce tescili yapılan buişyerine ait belgeler gerektiğinde iş müfettişlerinceincelenir. İnceleme sonucunda muvazaalı işlemin tespiti

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

incelenir. İnceleme sonucunda muvazaalı işlemin tespitihalinde, bu tespite ilişkin gerekçeli müfettiş raporuişverenlere tebliğ edilir. Bu rapora karşı tebliğ tarihindeitibaren 30 iş günü içinde işverenlerce yetkili İşMahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz üzerine verilenkararlar kesindir. Rapora 30 iş günü içinde itirazedilmemiş veya mahkeme muvazaalı işlemin tespitinionamış ise tescil işlemi iptal edilir ve alt işverenin işçileribaşlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılır.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İK M.3/2-5

“İtiraz üzerine görülecek olan dava basit yargılamausulüne göre 4 ay içinde sonuçlandırılır. Mahkemeverilen kararın temyizi halinde Yargıtay 6 ay içindekesin kararını verir. Kamu idarelerince bu raporlarakarşı yetkili iş mahkemelerine itiraz edilmesi ve

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

karşı yetkili iş mahkemelerine itiraz edilmesi vemahkeme kararlarına karşı kanun yollarınabaşvurulması zorunludur.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞVEREN VEKILI

İK m. 2/5;

“İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin veişletmenin yönetiminde görev alan kimselereişveren vekili denir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İşveren Vekili

İşveren adına hareket etmek

İşin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde

görev almak

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Doğrudan doğruya temsil

“….İşveren vekilinin bu sıfatla işçilere karşı işlem ve yükümlülüklerinden doğrudan işveren sorumludur.”

İşveren tarafından bu yetki geri alınabilir veya sınırlanabilir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

sınırlanabilir.

Bu durumda söz konusu kişinin durumu ne olur?

Yetkisi, kendisine verilen görev ve yetki alanı ile sınırlıdır.

Görevde herhangi bir düzey sınırı yoktur. Genel müdür olabileceği gibi ustabaşı da olabilir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

SENDIKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESIKANUNU AÇıSıNDAN

m.2/1-e;

“İşveren adına işletmeninin bütününü yönetenleri”..

X Kargo şirketinin Düvenönü Şubesinin müdürü?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

M.2/2;

“İşveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır.”

İşçi sendikası İşveren sendikası?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞVEREN VEKILININ SORUMLULUĞU

X Ltd.Şti’ de 6 yıllık fazla çalışma alacağınımuhasebe müdüründen istemesine rağmen,ödemesi yapılmayan işçi muhasebe müdürü

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ödemesi yapılmayan işçi muhasebe müdürüaleyhine fazla çalışma alacağına ilişkin alacakdavası açabilir mi?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞVEREN VEKILI İDARI PARACEZALARıNıN MUHATABıDıR.

Aynı şekilde cezai bakımdan da sorumluluğu söz konusudur.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

sorumluluğu söz konusudur.

İK m. 2/6;

“Bu kanunda işveren içinöngörülen her çeşit sorumluluk vezorunluluklar işveren vekillerihakkında da uygulanır.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

!! Her işveren vekilinin sorumluluğuişveren adına yönetim hakkına sahipbulunduğu görev ve yetki alanına

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

bulunduğu görev ve yetki alanınagiren konularla sınırlıdır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İşçi A, X Ltd. Şti’ de iş sağlığı ve güvenliğikontrolüne ilişkin bir statüde işe alınmıştır.Kendisinin bu alana ilişkin herhangi bir teknik bilgisi

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Kendisinin bu alana ilişkin herhangi bir teknik bilgisiyoktur. İş müfettişleri tarafından işçilere takmalarızorunlu olan kask verilmediği tespit edilmiştir.Bunun neticesinde müfettişler tarafından sözkonusu işçi A’ ya idari para cezası verilmiştir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Söz konusu işçi X’ in teknik bilgisi hukuki ehliyetivar. Ancak söz konusu kaskların alınması yönündebildirimde bulunmasına rağmen kasklar alınmamış.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK Bu durumda sorumluluk kime ait olacaktir?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞVERENVEKILININ SORUMLULUĞUNUNDOĞABILMESI IÇIN VEKILIN KENDISINE

VERILEN GÖREVI YÜRÜTEBILECEK,

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

VERILEN GÖREVI YÜRÜTEBILECEK,DURUMA GÖRE TEKNIK, HUKUKI VEYAIDARI ALANDA GEREKLI EHLIYET VE

BILGIYE SAHIP OLMASı ZORUNLUDUR.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

SORUMLULUK---YETKİ

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞYERİ

İK m. 2/1-3;

İşveren tarafından mal veya hizmet üretmekamacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile işçininbirlikte örgütlendiği birime işyeri denir. İşverenişyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelikyönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altındaörgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) iledinlenme, çocuk emzirme,yemek, uyku, yıkanma,muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim veavlu gibi diğer eklentiler ve araçlar da işyerindensayılır. İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler vearaçlar ile oluşturulan iş organizasyonukapsamında bir bütündür.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’ndaişyeri tanımında, işçi ve işveren tanımlarındaolduğu gibi 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer alan

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

olduğu gibi 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer alantanımlara atıf yapılmıştır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İşyerinin tespitinde yürütülen işin niteliği önemlideğildir. Yürütülen iş ticari-sınai bir faaliyetolabileceği gibi, serbest meslek ya da hizmetüretimine yönelik bir işyeri de olabilir. Ör; Fabrika,avukat bürosu, doktor muayenehanesi, hastane

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

avukat bürosu, doktor muayenehanesi, hastane

İşyerinde kaç kişinin çalıştığı da önemli değildir.

İşverenin işyerinin maliki olması da zorunlu değildir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞYERININ KAPSAMı

İşin yapıldığı yer

İşyerine bağlı (iş organizasyonu kapsamındaki) yerler

1. Bu yerler arasında bir hukuki bağlılığın olması gerekir. Yani aynı işverene ait olması

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

gerekir. Yani aynı işverene ait olması

2. İşin niteliği ve yönetimi yönünden de bir bağlılık olması

3. Amaçta birlik

Eklentiler; dinlenme, çocuk emzirme, yıkanma yerleri gibi.

Araçlar

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞYERİNİN DEVRİ

İK m. 6;

“İşyeri veya işyerinin bir bölümü hukuki bir işlemedayalı olarak başka birine devredildiğinde, devirtarihinde işyerinde veya bir bölümünde mevcut olan

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

tarihinde işyerinde veya bir bölümünde mevcut olaniş sözleşmeleri bütün hak ve borçları ile birliktedevralana geçer.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

DEVRIN KOŞULLARı

İşyerinin veya bir bölümünün devri söz konusu olmalıdır.

İşyerinin (devredilecek bölümün) ekonomik birliğini koruyacak şekilde devredilmesi gerekir. (Mal ve hizmet üretme fonksiyonunu devam ettirebilecek

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

hizmet üretme fonksiyonunu devam ettirebilecek şekilde devredilmelidir)

Hukuki işleme dayana bir devir gerçekleşmelidir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

DEVIRDE İŞÇILIK HAKLARı

Devir tarihinde işyerinde veya bir bölümündemevcut olan iş sözleşmeleri bütün hak ve borçlarıile birlikte devralana geçer.

Devralan işveren, işçinin hizmet süresinin esasalındığı haklarda, işçinin devreden işveren yanındaişe başladığı tarihe göre işlem yapmak zorundadır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

işe başladığı tarihe göre işlem yapmak zorundadır.M.17, m. 53…., 1475 İK m.14/2 (2 yıllık süre?)

Devir halinde, devirden önce doğmuş olan ve devirtarihinde ödenmesi gereken borçlardan devredenve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Ancak buyükümlülüklerden devreden işverenin sorumluluğudevir tarihinden itibaren iki yıl ile sınırlıdır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Ü D Y Ü

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ÜCRETE DÖNÜŞEN YıLLıK ÜCRETLIİZIN HAKKı?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞYERININ DEVRI DURUMUNDA TARAFLARıNFESIH HAKKı

İK m.6/5;

“Devreden veya devralan işveren iş sözleşmesini sırfişyerinin ya da işyerinin bir bölümünün devrindendolayı feshedemez ve devir işçi yönünden fesih için

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

dolayı feshedemez ve devir işçi yönünden fesih içinhaklı sebep oluşturmaz. Devreden veya devralanaişverenin ekonomik ve teknolojik sebeplerin yahut işorganizasyonu değişikliğinin gerekli kıldığı fesihhakları veya işçi ve işverenlerin haklı sebeplerdenderhal fesih hakları saklıdır.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

KıSMI İŞYERI DEVRI ILE ALT İŞVERENLIKKURUMU

Kısmi devir, satış veya kira yoluyla işyerinin bir bölümünün başka bir işverene devredilmesidir.

Alt işveren ilişkisi işin bir bölümünde bir işverenin iş

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Alt işveren ilişkisi işin bir bölümünde bir işverenin iş alarak işçilerinin çalıştırmasıdır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞÇININ MUVAZAALı OLARAK YA DA OLMAYARAKDEĞIŞEN ALT İŞVERENLER YANıNDA ÇALıŞMAYADEVAM ETMESI

İşçinin muvazaalı olarak değişen alt işverenler yanında çalışmaya devam etmesi söz konusu ise uygulanacak olan yaptırım bu işçilerin başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılmaları olacaktır.

İşçinin muvazaa söz konusu olmaksızın değişen alt

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İşçinin muvazaa söz konusu olmaksızın değişen altişverenler yanında çalışması söz konusu ise;kanunda herhangi bir düzenleme söz konusuolmaksızın, öğreti ve yargıtay tarafından bunun birişyeri devri niteliği taşıdığı kabul edilecektir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TTK M. 178 VE İŞYERI DEVRI

TTK’ da birleşme, bölünme ve tür değiştirme yoluylagerçekleşen devirlere yönelik iş ilişkilerinidüzenleyen hükümler getirilmiştir.

Özel Kanun-Genel Kanun

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Özel Kanun-Genel Kanun

Özel Hüküm-Genel Hüküm

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Bu hallerde iş akdinin devri yani bu akitten doğanhak ve borçların devralana geçmesi için işçininbuna itiraz etmemesi gerekir.

Süre? Makul süre kabul edilmektedir.

İtiraz ederse iş akdi kanuni işten çıkarma sürenin

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İtiraz ederse iş akdi kanuni işten çıkarma süreninsonunda sona erer.

Kıdem tazminatı konusunda bir açıklık olmamaklabirlikte, kanunun amacı dikkate alındığında takdiredilmesi gerekmektedir. İtirazın sonucudur.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Eski işveren ile devralan, işçinin bölünmeden evvelmuaccel olmuş alacakları ile hizmet sözleşmesininnormal olarak sona ereceği veya işçinin itirazısebebiyle sona erdiği tarihe kadar geçen süredemuaccel olacak alacaklarından müteselsilen

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

muaccel olacak alacaklarından müteselsilensorumludur.

Aksi kararlaştırılmadıkça veya halin gereğindenanlaşılmadıkça işveren iş akdinden doğan haklarıbir üçüncü kişiye devredemez.

İşçiler muaccel olan alacaklarının teminat altınaalınmasını talep edebilirler.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞYERININ KAPATıLMASı

AY m. 48’ de yer alan çalışma ve sözleşmeözgürlüğünden dolayı işveren açmış olduğu işyerinikapatabilme özgürlüğüne sahiptir.

İşyerinin kapatılması fesih için haklı bir sebepsayılmazken, iş güvencesine tabi olan işyerleri

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

sayılmazken, iş güvencesine tabi olan işyerleriaçısından süreli fesih için geçerli bir neden sayılır.

Kapatma kararı gerçek ve samimi olmalı ve kötüyekullanılmamalıdır.

Son çare ilkesi gözetilmelidir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞYERININ KAPATıLMASıNDA İŞVERENYÜKÜMLÜLÜKLERI

Kapatılma ile iş akitleri kendiliğinden sona ermez.

İşveren m.17’ de yer alan bildirim sürelerine uymakya da bu sürelere ilişkin ücreti peşin ödemekzorundadır.

İşçinin feshe bağlanan haklarını da ödemelidir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İşçinin feshe bağlanan haklarını da ödemelidir.Yıllık ücretli izin alacağı, kıdem tazminatı gibi.

20 + işçi çalışan yerlerde aynı zamanda toplu işçiçıkarma niteliği taşıdığı için İK m.29 uygulanır.

İşyeri idare tarafından, yasal ölçütlere aykırılıknedeniyle verilen ruhsatın iptal edilmesi şeklinde dekapatılabilir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ KANUNUNUN KAPSAMI

İK m. 1/1-2;

“Bu Kanunun amacı işverenler ile bir işsözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerinçalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak vesorumluluklarını düzenlemektir. Bu Kanun, 4.maddedeki istisnalar dışında kalan bütünişyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işverenvekillerine ve işçilerine faaliyet konularınabakılmaksızın uygulanır.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İK M.4’ TE YER ALAN İSTISNALAR

Deniz ve hava taşıma işleri

Tarım ve orman işleri (50’den az işçi çalıştıran)

Tarımla ilgili yapı işleri (aile ekonomisi içinde kalan)

El sanatları işleri(aile üyeleri ile 3. dereceye kadar hısımları arasında evde yapılan)

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

hısımları arasında evde yapılan)

Ev hizmetleri

Çıraklar

Sporcular

Rehabilite edilenler

Esnaf ve sanatkar işyerleri(3 kişinin çalıştığı)

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ AKDİ

İK m.8/1;

“İş sözleşmesi, bir tarafın bağımlı olarak iş görmeyi,diğer tarafın da ücret ödemeyi üstlenmesindenoluşan sözleşmedir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

oluşan sözleşmedir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ AKDININ UNSURLARı

•İş görme unsuru

•Ücret unsuru

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

•Ücret unsuru

•Bağımlılık unsuru

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

YİBK; “ÇALıŞMANıN ÜCRETSIZ OLUŞUILE ÜCRETLI OLUP DA BUNUN BELLI

EDILMEMIŞ OLMASıNı BIRBIRINDEN

. İ

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

AYıRMAK GEREKIR. İKINCI HALDE ŞAYETDIĞER UNSURLAR VARSA, SALT ÜCRETINBELLI EDILMEMESINDEN ÖTÜRÜ IŞ

SÖZLEŞMESININ YOKLUĞUNDAN SÖZ

EDILEMEZ. BÖYLE BIR DURUMDA ÜCRET,ASGARI ÜCRETTEN AZ OLMAMAK ÜZERE ,RAYIÇ ESAS ÜZERINDEN BELLI EDILIR.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

BAĞıMLıLıK UNSURU

Kişisel/hukuki bir bağımlılık söz konusudur. Ziraişverenin otoritesi altında çalışıp, vereceği emir vetalimatlara göre iş görmek zorundadır.

İş görme borcunu işverenin yönetim, gözetim vedenetimi altında yerine getirir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

denetimi altında yerine getirir.

Var olan otorite/bağımlılık ilişkisi bu sözleşmenintarafları arasında kaçınılmaz olarak bir hukukihiyerarşi yaratır.

Bağımlılık kavramı mutlak değil göreli bir niteliktaşır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ AKDININ ÖZELLIKLERI

Kişisel ilişki kurması

Karşılıklı borç doğurması (sinallagmatik)

Sürekli borç ilişkisi yaratan bir sözleşmedir.

Taraflar arasında güven ilişkisi yaratan bir sözleşmedir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

sözleşmedir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ AKDİ TÜRLERİ

Sürekli ve Süreksiz İş Akdi Türleri;

İK m. 10;

“Nitelikleri bakımından en çok 30 iş günü süren işleresüreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli iş

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli işdenir.”

Taraf iradelerinden bağımsız olarak işin niteliğine, yaniobjektif ölçütlere göre belirlenmiştir. İşin fiilen kaç günsürdüğü önemli değildir.

Süreksiz işlere İK m.3,8,12,13,14,25,17,23,24,25,26,27,28,29,30,31,34,53,54,55,56,57,58,59,75,80 ve geçici m.6 uygulanmaz.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

BELIRLI SÜRELI-BELIRSIZ SÜRELI İŞ

İK m. 11/1;

“İş ilişkisinin belli bir süreye bağlı olarak yapılmadığıhalde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreliişlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belli

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya bellibir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullarabağlı olarak işveren ile işçi, arasında yazılı şekildeyapılan iş sözleşmesi belili süreli iş sözleşmesidir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İş akitlerini belirsiz süreli olması kural belirli süreli olması ise istisnadır. Zira sözleşmenin feshine bağlanan hukuki sonuçlar ve iş güvencesine ilişkin hükümlerden yararlanabilmeye olanak tanımaları nedeniyle işçilerin daha lehinedir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

nedeniyle işçilerin daha lehinedir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

BELIRLI SÜRELI İŞ AKİDLERİ İÇIN OBJEKTIFKOŞULLAR

İşin Belirli Süreli Olması

İş akdinin yapılması sırasında işin ne kadar süreceğininbilindiği veya bilinebildiği ya da öngörülebildiği iştir. Ör;Kış olimpiyatlarında çalıştırılmak üzere işçi alınması

Belirli Bir İşin Tamamlanmasına Yönelik Olması

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Belirli Bir İşin Tamamlanmasına Yönelik Olması

Örneğin; bahçe düzenlenmesinin yaptılılması, yıkılanduvarın onarım işi

Belli Bir Olgunun Ortaya Çıkması

İşletmenin normal faaliyetine dahil olmayan veya süreklidevam etmekte olan mutad durumun dışında birolgunun ortaya çıkmasına binaen geçici olarak işgücüneihtiyaç doğabilir. Ör; hamilelik, hastalık

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Kanundan Kaynaklanan Belirli Süreli İş Akitleri

Burada ayrıca objektif nedenlerin bulunması gereklideğildir.

ÖR; Özel Öğretim Kurumları Kanunu’na göre; bu

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ÖR; Özel Öğretim Kurumları Kanunu’na göre; bukurumlarda çalışan müdür, diğer yönetici veöğretmenler ile yapılacak iş akitleri 1 yıl sürelidir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Yazılı şekilde yapılırlar.

İK m.8/2?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ZINCIRLEME İŞ AKITLERI

İK m. 11/2-3;

“Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir nedenolmadıkça, birden fazla üst üste yapılamaz. Akshalde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsizsüreli kabul edilir. Esaslı nedene dayalı zincirlemeiş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korurlar.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İK m.5;

“İşveren, esaslı sebepler olmadıkça….belirsiz süreliçalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiyefarklı işlem yapamaz.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK İK m. 12/1;

“Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayrımıhaklı kılan bir neden olmadıkça, salt işsözleşmesinin süreli olmasından dolayı belirsizsüreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan emsal işçiye görefarklı işleme tabi tutulamaz.”

= Farklı işlem yasağı

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

AZAMI SÜRELI İŞ AKITLERI

Tarafların azami bir süre belirledikleri ve bu süreiçinde sözleşmeyi süreli fesih yoluyla feshetmehakkını saklı tuttukları sözleşmelerdir.

Belirlenmiş olan azami süre içinde iş akdini sürelifesih yoluyla sona erdirebileceklerinden dolayı, busürenin sonuna kadar bu sözleşmelere belirsiz

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

sürenin sonuna kadar bu sözleşmelere belirsizsüreli iş akitlerine uygulanan hükümler uygulanır.

Azami sürenin sonunda ise bu sözleşme sonaereceğinden dolayı bu tür sözleşmelerinkurulabilmesi için İK m.11/1’ de belirli süreli işsözleşmeleri için şart koşulmuş objektif nedenlerinbulunması gerekir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ASGARI SÜRELI İŞ AKITLERI

Tarafların asgari bir süre belirledikleri ve bu süreiçinde sözleşmeyi süreli fesih yoluyla sonaerdiremeyecekleri, süre geçtikten sonra bu yola

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

erdiremeyecekleri, süre geçtikten sonra bu yolagidebilecekleri yönünde kararlaştırmış olduklarısözleşmedir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ŞARTA BAĞLı İŞ AKITLERI

Tarafların yapmış oldukları iş akdinin tümünün yada bir kısmının hüküm ve sonuç doğurmasıgeciktirici bir şartın gerçekleşmesine (geciktiricişart) bağlanabileceği gibi, hüküm ve sonuçlarınındoğuran bir sözleşmenin sona ermesi ileride

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

doğuran bir sözleşmenin sona ermesi ileridemeydana geleceği şüpheli bir olgunun (bozucu şart)gerçekleşmesine bağlanabilir.

Geciktirici şart olarak belirlenen husus hukukaaykırı ise sözleşme, bozucu şart olarak belirlenenhusus hukuka aykırı ise şart geçersiz sayılır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

DENEME SÜRELI İŞ AKITLERI

Sözleşmenin tarafları sözleşme ile kesin olarakbağlanmadan önce karşılıklı olarak bir deneme süresiniöngörmüş oldukları sözleşmedir.

Taraflar sözleşmeye deneme süresi koyup koymamaktaserbesttirler.

İK m.15/1’ e göre deneme süresi en çok 2 ay olabilir, bu

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İK m.15/1’ e göre deneme süresi en çok 2 ay olabilir, busüre toplu iş sözleşmeleri ile 4 aya kadar çıkarılabilir.

Taraflarca daha uzun bir deneme süresininkararlaştırılmış olması halinde, TBK m. 27/2 uyarınca, işakdinin tümünün ya da deneme kaydının geçersizsayılması söz konusu olmamalı, kısmi geçersizlikyaptırımı uygulanarak sadece süreye ilişkin hükümgeçersiz kabul edilmeli ve yasadaki 2 aylık süreuygulanmalıdır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ SÖZLEŞMESINDE İK M. 15’ E AYKıRı

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ SÖZLEŞMESINDE İK M. 15’ E AYKıRıOLARAK DENEME SÜRESI 3AY OLARAKKARARLAŞTıRMıŞLARDıR. SÖZ KONUSU IŞSÖZLEŞMESININ AKıBETI?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ SÖZLEŞMESINDE İK M. 15’ E AYKıRı

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ SÖZLEŞMESINDE İK M. 15’ E AYKıRıOLARAK DENEME SÜRESI 1 AY OLARAKKARARLAŞTıRMıŞLARDıR. SÖZ KONUSU IŞSÖZLEŞMESININ AKıBETI?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TOPLU IŞ SÖZLEŞMESINDE DENEME

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TOPLU IŞ SÖZLEŞMESINDE DENEMESÜRESI 4 AY, IŞ AKDINDE DE 1 AY OLARAKBELIRLENMIŞSE HANGI SÜRESININ

UYGULANMASı GEREKECEKTIR? NEDEN?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

SÖZLEŞME TARIHI 05.04.2014, IŞÇININ

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

SÖZLEŞME TARIHI 05.04.2014, IŞÇININFIILEN IŞE BAŞLAMA TARIHI ISE

06.04.2014’ TÜR. DENEME SÜRESI HANGITARIHTEN ITIBAREN IŞLETILECEKTIR?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TARAFLAR DENEME SÜRESI IÇINDE

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TARAFLAR DENEME SÜRESI IÇINDESÖZLEŞMEYI HERHANGI BIR YÜKÜMLÜLÜK

ALTıNDA OLMAKSıZıN DILEDIKLERI ZAMAN

SONA ERDIREBILIRLER.İK m. 15/2;

“Deneme süresi içerisinde taraflar iş sözleşmesinibildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsızfeshedebilirler. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğerhakları saklıdır.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

DENEME SÜRESI GEÇIRILDIKTEN SONRA,IŞÇININ ILERIDE GERÇEKLEŞECEK OLAN

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

IŞÇININ ILERIDE GERÇEKLEŞECEK OLAN

TÜM KıDEME BAĞLı HAKLARıNıN

HESAPLANMASıNDA DENEME SÜRESI DE

GÖZ ÖNÜNDE TUTULACAKTıR.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TAKıM SÖZLEŞMESI İLE KURULAN İŞ AKITLERI

İK m. 16/1;

“Birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı temsilenbu işçilerden birinin, takım kılavuzu sıfatıyla işverenleyaptığı sözleşmeye takım sözleşmesi denir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK Takım sözleşmeleri yazılı olarak yapılır ve sözleşmede

her işçinin kimliği ve alacağı ücret ayrı ayrı gösterilir.

İşveren ile takım kılavuzu arasında sözleşme takımsözleşmesinin yapıldığı anda, diğer işçilerle yazılıişçilerden her birinin işe başladığı anda kurulmuş olur.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞÇI IŞE BAŞLAYıNCA TAKıM KıLAVUZUIŞVERENE KARŞı TAAHHÜDÜNÜ YERINE

GETIRMIŞ OLURKEN, BAŞLAMAZLARSA 3.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

GETIRMIŞ OLURKEN, BAŞLAMAZLARSA 3.KIŞININ FIILINI TAAHHÜT EDEN KIŞI GIBI

IŞVERENE KARŞı ZARARı GIDERMEKLE

YÜKÜMLÜDÜR.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ÜCRETLERIN TAKıM KıLAVUZUNA

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ÜCRETLERIN TAKıM KıLAVUZUNAÖDENMIŞ OLMASı IŞVERENI

SORUMLULUKTAN KURTARMAYıP, HERBIRINE AYRı AYRı ÖDENMELIDIR.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

MEVSIMLIK İŞ AKITLERI

Faaliyetin yılın sadece belli bir dönemlindesürdürüldüğü ya da tüm yıl boyunca çalışılmaklabirlikte faaliyetin yılın belirli dönemlerinde

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

birlikte faaliyetin yılın belirli dönemlerindeyoğunlaştığı işyerlerinde yapılan işler mevsimlikişlerdir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

KıSMI SÜRELI İŞ AKDI

İK m.13/1;

“İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreliiş sözleşmesi ile çalışan emsal işçiye göre önemliölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşmekısmi süreli iş sözleşmesidir.”

“Önemli ölçüde az” kavramı, İK gerekçe ve ÇSY’ negöre;

“İşyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsalçalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışmakısmi süreli çalışmadır.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Belirli süreli çalışan içiler açısından olduğu gibi,kısmi süreli çalışan işçiler açısından da farklı işlemyapma yasağı söz konusudur.

Kısmi süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Kısmi süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkinbölünebilir menfaatleri, tam süreli emsal işçiye göreçalıştığı süreye orantılı olarak ödenir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İşçi A, X Ltd.Şti’ de haftalık 18 saat, Y Ltd.Şti’ de 6saat, M Ltd. Şti’ de 25 saat çalışmaktadır. Böyle bir

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

saat, M Ltd. Şti’ de 25 saat çalışmaktadır. Böyle birçalışma mümkün müdür?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

KıSMI SÜRELI İŞ AKITLERININ ÖZEL TÜRLERI

Başka (Yan) İşte Çalışma

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Çağrı Üzerine Çalışma

İş Paylaşımı

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ÇAĞRı ÜZERINE ÇALıŞMA

Taraflar işçinin zaman dilimi içinde ne kadar süre ileçalışacağını kararlaştırmadıkları takdirde, haftalıkçalışma süresi 20 saat olarak kararlaştırılmış sayılır.

Çağrı üzerine çalıştırılmak üzere belirlenen sürede işçiçalıştırılsın ya da çalıştırılmasın ücrete hak kazanır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İşveren çağrıyı, aksi kararlaştırılmadıkça, işçininçalışacağı zamandan en az 4 gün önce yapmakzorundadır.

Sözleşmede günlük çalışma süresi kararlaştırılmamışise, işveren her çağrıda işçiyi günde en az 4 saat üstüste çalıştırmak zorundadır.

Yazılı yapılmalıdır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ PAYLAŞıMı

Esas itibariyle tam gün çalışılan bir işyerinde iş, ikiveya daha fazla işçi tarafından paylaşılmaktadır.

Bu sözleşmenin tarafları sınırsız ve genel olmamakkoşuluyla, zaman açısından veya belirli hallerlesınırlı olmak üzere bu sözleşmede yerine geçme

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

sınırlı olmak üzere bu sözleşmede yerine geçmeborcunun var olduğunu kararlaştırabilirler.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

EVDE ÇALıŞMA

TBK m. 461 vd;

“Evde hizmet sözleşmesi, işverenin verdiği işiişçinin kendi evinde veya belirleyeceği başka biryerde bizzat veya aile bireyleriyle birlikte bir ücret

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

yerde bizzat veya aile bireyleriyle birlikte bir ücretkarşılığında üstlendiği sözleşmedir.”

Evde çalışanlar işverenin iş organizasyonunakatkıda bulunmakla birlikte eğer bağımsız birgirişimci niteliği taşıyorlarsa işçi sayılmazlar.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TELE ÇALıŞMA

Bu sözleşme işle, işyeri ile arasında elektronikiletişim ağı bulunan bir (uydu) büro ya da evde işgörme borcu yerine getirilmektedir.

Evde çalışanlara göre işverenle daha sıkı bir

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Evde çalışanlara göre işverenle daha sıkı birbağımlılık içindedirler.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

PAZARLAMACıLıK SÖZLEŞMESI

TBK m. 448-460;

“Pazarlamacılık sözleşmesi, pazarlamacının sürekliolarak, bir ticari işletme sahibi işveren hesabına veişletmesinin dışında her türlü işlemin yapılmasına

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

işletmesinin dışında her türlü işlemin yapılmasınaaracılık etmeyi veya yazılı anlaşma varsa, buanlaşmada belirtilen işlemleri yapmayı, işletmesahibi işverenin de buna karşılık ücret ödemeyiüstlendiği sözleşmedir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

PAZARLAMACıLıK SÖZLEŞMESININ KURULMASı

Pazarlamacı aracılık yapılacak işlemleri sürekliolarak yapmak üzere sözleşmeyi kurmuş olmalıdır.

Yazılılık geçerlilik koşulu değildir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK Belirli ya da belirsiz süreli olarak kurulabilirler.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

PAZARLAMACıNıN HAKLARı

Aksine anlaşma olmadıkça sadece işlemlerearacılık etme hakkına sahiptir. İşlem yapmaya dayetkili kılınmışsa,tahsilat ve ödeme günlerinideğiştirebilmesi için özel yetki verilmelidir.

İşveren sabit bir miktar ya da bu miktarla birlikte

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İşveren sabit bir miktar ya da bu miktarla birliktekomisyondan oluşan bir ücret ödemekleyükümlüdür.

Pazarlamacıya belirli bir pazarlama alanında ya dabelirli bir müşteri çevresinde tek başına faaliyettebulunma yetkisi verilebilir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

BK m. 453/2;

“Sözleşmenin pazarlama alanı ya da müşteriçevresine ilişkin hükmünün değiştirilmesinigerektiren bir sebep varsa işveren, söz konusu

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

gerektiren bir sebep varsa işveren, söz konusuhükmü, sözleşmede fesih bildirim süresiöngörülmüş olsa bile, bu süreye uymadan tek taraflıolarak değiştirebilir; ancak bu durumdapazarlamacının tazminat ve hizmet sözleşmesinihaklı sebeple sona erdirme hakkı saklıdır.”

Bu hüküm İK m. 22’ nin bir istisnasını teşkil eder.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Aracılık yapılan işlemin işveren ile müşteri arasındageçerli olarak kurulmasıyla pazarlamacınınkomisyon hakkı muaccel hale gelir.

Pazarlamacının harcamalarının, tamamen veyakısmen ödenecek olan sabit ücrete veya komisyona

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

kısmen ödenecek olan sabit ücrete veya komisyonadahil edilmesine ilişkin anlaşmalar hükümsüzdür.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

PAZARLAMACıNıN YÜKÜMLÜLÜKLERI

Pazarlamacı kendisine verilen talimat doğrultusundaişlem yapmakla yükümlüdür.

Pazarlamacı kendisine verilen talimat ve yetkileri aşarakişverene zarar verirse, bunu tazmin ile yükümlüdür.

Pazarlamacının yaptığı işlemlerde müşterilerinyükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde işverenekarşı sorumluluğu ancak sınırlı bir çerçeve dahilinde

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

karşı sorumluluğu ancak sınırlı bir çerçeve dahilindekabul edilmiştir. Bu çerçeve uyarınca; pazarlamacı kendimüşteri çevresinde işlem yapmış olmalı; pazarlamacınınsorumlu olacağı tutar işverenin her işlemde uğrayacağızararın ¼ ini geçmemeli; pazarlamacı bu yükümlülüğüyazılı olarak üstlenmiş olmalı; bu garanti karşılığındapazarlamacıya ek bir komisyon ödenmesikararlaştırılmış olmalıdır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

PAZARLAMACıLıK SÖZLEŞMESININ SONAERMESI

Komisyon, sabit ücretin en az 1/5 ni oluşturuyor veönemli mevsimlik dalgalanmalardan etkileniyorsa,işveren, bir önceki mevsimin sona ermesinden berikendisiyle çalışmaya devam eden pazarlamacınınsözleşmesini, yeni mevsim sırasında 2 aylık fesihsüresine uyarak feshedebilir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

süresine uyarak feshedebilir.

Aynı koşullar altında pazarlamacı da, kendisini birönceki mevsim sonuna kadar çalıştırmış ve bundansonra da çalıştırmaya devam eden işverene karşı,bir sonraki mevsimin başlamasına kadar olandönemde, 2 aylık fesih süresine uyarak sözleşmeyifeshedebilir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

GEÇICI (ÖDÜNÇ) İŞ İLIŞKISI

İK m. 7;

“İşveren, devir sırasında yazılı rızasını almaksuretiyle bir işçiyi; holding bünyesi içinde veya aynışirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde veya

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde veyayapmakta olduğu işe benzer işlerde çalıştırılmasıkoşuluyla başka bir işverene iş görme ediminiyerine getirmek üzere geçici olarak devrettiğindegeçici iş ilişkisi gerçekleşmiş olur.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ÖDÜNÇ İŞ İLIŞKISI KURULABILMESI İÇINGEREKLI ŞARTLAR

Benzer işlerde çalıştırılma (Holding bünyesindeki şirketlerde ?)

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İşçinin yazılı onayı

(devir esnasında)

Kurulan ilişkinin geçici olması

(en fazla 6 ay, gerektiğinde 2 defa yenilenebilir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ÖDÜNÇ İŞ İLIŞKISININ HÜKÜM VE SONUÇLARı

İş akdi işverenle devam eder. Geçici işverenle işakdi kurulmaz.

İşçi, iş görme borcunu geçici işverene karşı ifaetmekle yükümlüdür. Buna bağlı olan özen borcunuda yerine getirmelidir. İşçinin gerek işverene

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

da yerine getirmelidir. İşçinin gerek işverenegerekse geçici işverene karşı sadakat borcu sözkonusudur. İtaat borcu söz konusudur.

Geçici iş ilişkisi kurulan işveren işçiye talimat vermehakkına sahiptir.

İşverenin ücret ödeme yükümlülüğü devam eder.

(ancak işverenler iç ilişkide ücretin kimin tarafındanödeneceği hususunda anlaşabilirler.)

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, işçinin kendisindeçalıştığı sürede ödenmeyen ücretinden..ve sosyalsigorta primlerinden işveren ile birlikte sorumludur.

Geçici işveren, işçinin kendisinde çalıştığısürede..işçiyi gözetme borcundan..işveren ilebirlikte sorumludur.

Geçici işverenin işçilere karşı iş sağlığı ve güvenliğieğitimi verme yükümlülüğü söz konusudur.

Her iki işverenin de işçiye karşı eşit davranma

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Her iki işverenin de işçiye karşı eşit davranmaborcu vardır.

İK m.7/4;

“İşçinin geçici iş sözleşmesinden aksianlaşılmıyorsa, işçinin diğer haklarına ilişkin buKanundaki düzenlemeler geçici iş ilişkisi kurulanişverenle olan ilişkisine de uygulanır.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Geçici işveren işveren sıfatına sahip olmadığı içinsözleşmeyi feshetme hakkı da yoktur. Ancak haklınedenle fesih nedenleri bünyesinde gerçekleşebilir.

İşçinin borçlarını yerine getirmemesinden dolayızararının tazminini isteyebilir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Hem işverenin hem de geçici işverenin davranışlarıişçiye haklı nedenle fesih hakkı verebilir.

Toplu işçi çıkarmaya gidilen işyerlerinde çıkarmatarihinden itibaren 6 ay içinde toplu işçi çıkarmanınkonusu olan işlerde geçici iş ilişkisi gerçekleşmez.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

SENDIKA ÜYELIĞI VE TOPLU IŞ

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

SENDIKA ÜYELIĞI VE TOPLU IŞSÖZLEŞMESININ YETKISININ

SAPTANMASıNDA HANGI IŞVERENIN IŞYERI

DIKKATE ALıNACAKTıR?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İSTISNA 1! GEÇICI IŞVERENIN GÖZETMEBORCUNDAN DOLAYı, GEÇICI IŞVERENINTARAF OLDUĞU TOPLU IŞ SÖZLEŞMESININ

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TARAF OLDUĞU TOPLU IŞ SÖZLEŞMESININ

DAHA ETKILI IŞ GÜVENLIĞI ÖNLEMLERININ

ALıNMASı ÖNGÖRÜLÜYORSA BU TİS’ DENGEÇICI IŞÇI DE FAYDALANACAKTıR.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İSTISNA 2! GEÇICI IŞVEREN IŞÇIKARŞıSıNDA YÖNETIM HAKKıNA SAHIP

OLDUĞUNDAN DOLAYı, GEÇICI IŞVERENINTABI OLDUĞU TİS , IŞÇININ IŞVERENLE

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TABI OLDUĞU TİS , IŞÇININ IŞVERENLEARASıNDAKI IŞ AKDI HÜKÜMLERINE GÖRE

IŞÇI ALEYHINE KURALLAR GETIRMEDIĞI

MÜDDETÇE UYGULANABILIR.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

GREV VE LOKAVT UYGULAMASıNDA,GREV IŞVERENIN IŞYERINDE YAPıLıYORSA

IŞÇININ IŞVERENLE ARASıNDAKI IŞ AKDI

DEVAM ETTIĞINDEN DOLAYı IŞÇI BU

GREVE KATıLABILIR. GREV GEÇICIIŞVEREN YANıNDA SÖZ KONUSU ISE IŞÇI

GREV VE LOKAVTıN UYGULANMASı

SıRASıNDA ÇALıŞTıRıLAMAZ. İŞVEREN

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

SıRASıNDA ÇALıŞTıRıLAMAZ. İŞVERENIŞÇISINI, GREV VE LOKAVT SÜRESINCEKENDI IŞYERINDE ÇALıŞTıRMAK

ZORUNDADıR.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ÖDÜNÇ İŞ İLIŞKISININ SONA ERMESI

Taraflarca belirlenmiş olan sürenin sonunda sonaerer.

İşverenler arasındaki geçici işçi sağlamasözleşmesinin sona ermesiyle sona erer.

İşverenle işçi arasındaki iş akdinin sona ermesi ile

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İşverenle işçi arasındaki iş akdinin sona ermesi ilesona erer.

Sona erdiğinde işçi işverenin işyerine dönmek,işveren de ona iş vermek zorundadır.

Sona erme durumunda işçinin geri dönmekistemesine rağmen işverenin onu çalıştırmamasıişverence iş akdinin duruma göre geçersiz veyahaksız feshi sayılır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ AKDİNİN KURULMASI

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

TARAFLARıN EHLIYETI

Beyan açık olabileceği gibi zımni de olabilir.

MK’ nın ehliyete ilişkin hükümleri uygulama alanıbulur.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

bulur.

İşveren tüzelkişi olması halinde iş akdi tüzel kişininyetkili organı (somut işveren) tarafından yapılır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ŞEKIL

İş akdi kural olarak herhangi bir şekle bağlı olmaksızınsözlü, yazılı hatta örtülü biçimde kurulabilir.

İK m. 8;

“İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekletabi değildir.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

tabi değildir.”

Süresi 1 yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılışekilde yapılması zorunludur.

Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye engeç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını,günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti vevarsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini…. Gösterenyazılı belge vermekle yükümlüdür.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK ŞEKLE AYKIRILIĞIN YAPTIRIMI

NEDİR?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

ŞEKLE AYKıRıLıĞıN YAPTıRıMıGEÇERSIZLIK OLACAKTıR. BURADAKI

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

GEÇERSIZLIK OLACAKTıR. BURADAKIGEÇERSIZLIK IŞ HUKUKUNUN

ÖZELLIĞINDEN DOLAYı ILERIYE YÖNELIK

BIR GEÇERSIZLIK OLACAKTıR.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

YİBK’ NA GÖRE HER DURUMDA,

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

YİBK’ NA GÖRE HER DURUMDA,GEÇERSIZLIĞI ILERI SÜRME HAKKıNıN

KÖTÜYE KULLANıLıP KULLANıLMADıĞı

INCELENMELIDIR.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ AKDI KURMA ÖZGÜRLÜĞÜ VE SıNıRLARı

AY m. 48 uyarınca, herkes dilediği alanda çalışma vesözleşme hürriyetine sahiptir.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ AKDI YAPMA YASAKLARı AY m. 50;

“Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerdeçalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhiyetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özelolarak korunurlar.”

1. Yaş Küçüklüğü

15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılmasıyasaktır. 14 yaşını tamamlamış olanlar kendilerine

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

yasaktır. 14 yaşını tamamlamış olanlar kendilerineuygun eğitimlerine engel olmayacak hafif işlerdeçalıştırılabilirler. 16 yaşını doldurmamış çocuk ve gençişçiler ve çalıştığı işle ilgili mesleki eğitim almamışişçilerle iş akdi kurulamaz. 16-18 arası işçilerin hangiçeşit ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabileceği ilgiliyönetmelikte gösterilmiştir. Yer altında ve su altındaçalışacak işlerde 18 yaşını doldurmamış çocuk vegenç işçilerle iş akdi yapılması yasaktır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

2. CinsiyetYine ilgili yönetmelikte kadınların ağır ve tehlikeli işlerdeçalıştırılamayacağı gösterilmiştir. Yer altında ve sualtında yapılan işlerde de kadınlar çalıştırılamaz.

3. Sağlık Durumu14-18 yaş arası çocuk ve genç işçilerin işe alınmadanönce ve 6 ayda bir sağlık muayenesinden geçirilmesizorunludur. Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılacak tümişçiler işe girişte ve işin devamında en az yılda bir buişlere elverişli oldukları yönünde verilmiş muayeneraporu olmadıkça bu işlerde çalıştırılamazlar.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

raporu olmadıkça bu işlerde çalıştırılamazlar.4. Yabancılık

Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflısözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların TR’de bağımlı ya da bağımsız çalışmaya başlamadanönce izin almaları gerekir.

5. TİS’ den doğan yasaklar

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞ AKDI YAPMA ZORUNLULUKLARı

1. Özürlüler ve eski hükümlüler

İK m. 50/1;

“İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıklarıözel sektör işyerlerinde % 3 , kamu işyerlerinde ise% 4 özürlü ve % 2 eski hükümlü işçiyi meslek,

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

% 4 özürlü ve % 2 eski hükümlü işçiyi meslek,beden ve ruhi durumlarına uygun işlerdeçalıştırmakla yükümlüdürler.”

X işverenine ait Kayseri’ de iki işyeri söz konusuolup her birinde 30’ ar işçi çalışmaktadır. Buişverenin özürlü özürlü çalıştırma yükümlülüğü sözkonusu mudur?

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İK m. 30/1;

“Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunanişverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlüolduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına görehesaplanır.”

“Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitindebelirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göreçalıştırılan işçiler esas alınır. Kısmi süreli iş

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

çalıştırılan işçiler esas alınır. Kısmi süreli işsözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleridikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür.”

“Yer altı ve su altı işlerinde özürlü işçi çalıştırılamazve işyerlerindeki işçi sayısının saptanmasında buişlerde çalışanlar hesaba katılmaz.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İşyerinin işçisi iken sakatlananlara öncelik tanınır.

Bu yükümlülüklere uymayan işverenler hakkındaidari para cezaları öngörülmüştür.

Daha önce mevcut olan özel sektör işyerlerindeterör mağduru çalıştırma zorunluluğu kaldırılmış, bu

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

terör mağduru çalıştırma zorunluluğu kaldırılmış, buyükümlülük kamuya bırakılmıştır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

2. İşyerinden Malulen Ayrılanlar

İK m. 30/5;

“Bir işyerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp dasonradan maluliyeti ortadan kalkan işçiler eskiişyerlerinde tekrar işe alınmalarını istedikleritakdirde, işveren bunları eski işleri veya benzeriişlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilkişe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarlaişe almak zorundadır.

Aranan şartlar bulunduğu halde işveren işsözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerinegetirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye6 aylık ücret tutarında tazminat öder.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

3. Askerlik veya Yasal Ödev Nedeniyle İştenAyrılanlar

İK m. 31/son;

“Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıylaişinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesindenbaşlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleritakdirde işveren bunları eski işleri veya benzeriişlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilkişe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarlaişse almak zorundadır.

Aranan şartlar bulunduğu halde işveren işsözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerinegetirmezse, işe alınma isteğinde bulunan işçiye 3aylık ücret tutarında tazminat öder.”

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

4. Toplu İşten Çıkarılanlar

İK m. 29/6;

“İşveren toplu işten çıkarmanın kesinleşmesindenitibaren 6 ay içinde aynı nitelikte iş için yeniden işçialmak istediği takdirde nitelikleri uygun olanları

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

almak istediği takdirde nitelikleri uygun olanlarıtercihen işe çağırır.”

5. Hastalık Nedeniyle İşten Çıkarılan Gazeteciler

BİK’ na göre; hastalığının 6 aydan uzun sürmesinedeniyle işten çıkarılan gazeteciler, fesihtarihinden itibaren 1 yıl içinde iyileştiği takdirdeisteği halinde tekrar eski işine tercihan alınır.

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

6. İşçi Kuruluşları Yönetiminde Görev Alanlar

STİSK m. 23;

“Söz konusu yönetici, sendikanın tüzel kişiliğinin sonaermesi, seçime girmemek, yeniden seçilmemek veyakendi isteği ile çekilmek suretiyle görevinin sona ermesihalinde, sona erme tarihinden itibaren 1 ay içindeayrıldığı işyerinde işe başlatılmak üzere işverenebaşvurabilir. İşveren talep tarihinden itibaren 1 ay içinde

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

başvurabilir. İşveren talep tarihinden itibaren 1 ay içindebu kişileri o andaki şartlarla eski işlerine veya eskiişlerine uygun bir diğer işe başlatmak zorundadır. Bukişiler süresi içinde işe başlatılmadığı takdirde, işsözleşmeleri işverence feshedilmiş sayılır.”

7. TİS’ den Doğan Akit Yapma Zorunluluğu

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

İŞVERENIN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ YERINEGETIRMEMESI

TBK m. 29’ a göre;“Bir sözleşmenin ileride kurulmasına ilişkin sözleşmelergeçerlidir.”Böyle bir sözleşmeden doğan akit yapma zorunluluğuyerine getirilmezse yani borçlu asıl sözleşmeyiyapmazsa, alacaklı mahkemeye başvurarak borçlununaynen ifaya mahkum edilmesini (asıl sözleşmenin

Arş. G

ör. A

slıha

n K

AY

IK

aynen ifaya mahkum edilmesini (asıl sözleşmeninkurulmasını) ve aynı zamanda asıl sözleşmeninkonusunu oluşturan hakkın da yerine getirilmesiniisteyebilir. Ki bu yönde YİBK mevcuttur.Hal böy