“Genel DEA Eğitimi”

6–8 Temmuz 2009EuropeAid/125317/D/SER/TR

Oturum 8

Temel DEA kavramları ve yöntemler

Bu oturumun amacı katılımcıların aşağıdaki konuları anlamaları:•Etkileri tanımlanması•Etkilerin analiz edilmesi•Seçeneklerin karşılaştırılması ve müdahale yöntemleri tavsiye edilmesi

Amaçlar

• Sonuçlar (faydalar) maliyete değmezse idare müdahale etmemeli

• İdare, problemlere en düşük maliyetli çözümü getirmelidir

• Etkiler (fayda ve maliyetler) daha iyi ve daha kötü çözümleri işaret edecek kadar açık olmalıdır

DEA verilecek kararı bilgilendirir

Etki Türleri:

• Ekonomik

• Sosyal

• Çevresel

Etkilerin özellikleri:

• Olumlu veya olumsuz (fayda ve maliyetler)

• Büyük veya küçük

• Uzun vadeli veya kısa vadeli

• Dağılımsal

Etki göstergeleri

Ekonomik:• İş dünyası• Yatırım• İstihdamÇevre:• Çevresel kalite• Yenilebilir kaynaklar• Biyoçeşitlilik

Sosyal:SağlıkCinsiyetKırsalEğitimGeçim

Ekonomik, sosyal ve çevresel etkiler

• Faydalar: Kazanç olabileceği gibi kayıpların yerine getirilmesi de olabilir

• Maliyetler: Kayıplar olabileceği gibi kaybedilen kazançlar da olabilir

Olumlu ve Olumsuz Etkiler

• Sermaye maliyetleri• Sürekli maliyetler• Eğitim maliyetleri• Üretici için idari maliyetler• Hükümete maliyeti: bilgilendirme, denetim, yürürlüğe

koyma• Çevresel maliyetler (ihmal edilebilir)

7

Maliyetlere Örnek: İngiltere’de Et için Üretilen Tavukların Korunması

hakkında Asgari Kurallar

• Tavukların refahı:– Stoklama yoğunluğu – azaltıldı – Ayaktabanı yaraları – azaltıldı – Havalandırma – artırıldı – Karanlık süresi – artırıldı

• Kamu yararı– Bilimsel raporlara göre, yoğun stoklama, stres vb.

nedenler riskli patojenik kuş gribi virüsleri dahil olmak üzere, bir çok hastalığın ortaya çıkmasına ve yayılmasına neden olarak kamu sağlığını tehlikeye atabilir.

Maliyetlere Örnek: İngiltere’de Et için Üretilen Tavukların Korunması

hakkında Asgari Kurallar

Orantısallık ilkesi:

• Göreceli olarak daha büyük etkilere odaklanın (Daha fazla kişiyi etkileyen, büyük paydaşlar vs. )

– Etkilerin önemi artıkça etkinin değerlendirmesi de daha ayrıntılı olmalıdır

Küçük veya Büyük Etkiler

Örnek: İngiltere’de İnşaat Denetim Belgelerinin Elektronik İletişimine İzin ile ilgili DEA

• Bir kereye mahsus etki (örneğin idari kapasiteye yatırım)

• Kısa vadeli etki (geçici bir olay bağlı olarak)

• Uzun vadeli veya daimi etkiler (örn.: kamu alanlarında sigara içilmesinin yasaklanmasından doğan daimi yıllık faydalar )

Uzun ve kısa vadeli etkiler

• Farklı sosyal ve ekonomik gruplar üzerinde etki:“kazanan” ve “kaybedenler”i tanımlayarak bir opsiyonun olumsuz yönleri tespit edilerek, tasarımı bunları en aza indirgenecek şekilde değiştirilebilir.

• Varolan eşitsizliklere etki: Örn.: savunmasız grup veya bölge farklılıklarına etkinin varolan eşitsizlikler nasıl değiştireceğine bakılması gerekir.

Dağılımsal Etkiler: AB Rehberi

Maliyet Fayda Analiz (CBA) = Fayda eksi MaliyetGenel olumlu ve olumsuz etkileri karşılaştırarak opsiyonların maliyetten fazla fayda getirip getirmeyeceği sorusu sorulur.

Maliyet Etkinlik Analizi (CEA) =

Farklı opsiyonların metrik faydalarına karşı maliyetlerini karşılaştırarak, her birim maliyete karşı azami sonucu elde etmek için NASIL bir eylemin gerektiği sorusunu sorar

Maliyetler

Etkiler (kurtarılan hayatlar, vs.)

Politika Analizi Karar Verme Kriterlerine Destek Olur

Maliyet (€)

Yılda önlenen

yaralanma sayısı

Önlenen yaralanma başına maliyet

Opsiyon 1 4,000,00 1,200 333

Opsiyon 2 5,000,00 1,800 278

Opsiyon 3 7,000,00 2,000 350

Maliyet Etkinlik Analizi Örneği: Dolmuş’ta Yaralanmaların Azaltılması

Fayda Maliyet Analizinin Üç Faydası

• Potansiyel fayda ve maliyetlerin tanımlanması

• Maliyet ve faydaların sayısallaştırılması ve değer konulması

• Zamana yayılmış halde maliyet ve faydalar

• Başlangıç noktası belirleyin (etki mevcut durumdan farklılıklar olacağı için mevcut durumu tespit edin)

• “Bir şey yapmama” opsiyonunu dikkate alın (müdahalenin gerekli olup olmadığını anlamaya ve opsiyonların daha iyi karşılaştırılmasına yarar.

• İki kere hesaplamaktan kaçının (dağılımsal etkileri toplamayın)

Maliyet ve Faydaların Tanımlanması

• Mümkün olduğunca etkileri farklı metrikler (kg, metre vs.) kullanarak sayısallaştırın (ölçün)

• Mümkün olduğunca etkileri tek bir metrik ile değerlendirerek, kolayca karşılaştırabilmek için toplamayı mümkün kılın

• Parasal değer biçmeye “piyasa değeri” veya “ekonomik değer” de denir

• Eğer piyasa değeri yoksa “ödemeye razı olmayı” (veya “kabul edeceği karşılık”) olarak değerlendirin)

Sayısallaştırma ve Değer Biçme

• Bugün alınan bir 1 Avronun değeri yarınki 1 Avronun değerinden azdır

• Bireyler bugünkü tüketimden vazgeçerek yapılan bir tasarruf üzerinden belli bir oranda faiz ile tazmin edilmeyi beklerler. Bu oran, yarınki değeri bugünkü değere dönüştürmeye yarar ve “iskonto etmek” denir. Bununla farklı zaman periyotlarından gerçekleşecek maliyet ve faydaların karşılaştırılmasına yarar.

• Örn.: 2014 yılında üretilecek inşaat malzemeler için şartlar.

Uyum sağlamak için şirketler bu sene 100 milyon € yatırım yapacaklar. 2014’de beklenen faydalar= 120M €.

2014 yılında Net Fayda = 20M €.

Ancak %10 faiz oranı varsa faydaların bugünkü değeri = 82M €. Dolayısıyla Net Zarar = 18M €

Maliyet ve Faydaların Zamana Yayılması

• Etkilere değer biçmek zor olduğu durumlarda başka etki ölçüleri kullanmaya çalışın.

• Verebileceğiniz bilgiler şu şekilde olabilir: – Kaç kişi etkilenecektir.

– Kimler etkilenecektir (savunmasız/cinsiyet ayrımı vs.)

– Etkilerin türü ve ağırlığı

• Etkiler dengeleyebilmek ve karşılaştırabilmek için “büyük”, “orta” veya “küçük” olarak tanımlanabilir

Niteliksel Ağırlık Verme

Niteliksel Sunum: AT Şeker Kotaları EAAvantajlar Dezavantajlar

Statüko1.Bölgelerin çoğunda üretim ve gelir seviyesi sürdürülüyor ancak zamanla her ikisi de düşmeye başlayacak2.Sistemin bütçe maliyeti hızlı bir şekilde azalıyor. 3.ACP/EBA ülkelerin faydaları devam ediyor

1.Sektörün yeniden yapılanmasını ve rekabet gücünün artırılmasını geciktiriyor. 2.Uzun vadede AB üretimini tehdit edecek şekilde, AB piyasasına rekabet edilemeyecek fiyatlarla, öncelikli anlaşmalar çerçevesinde kısıtlanmamış ithal ürünlerin girmesine neden oluyor.3.Rekabetteki eşitsizlikler devam ediyor. 4.Güvence maddesinin kaldırılması ve C şekerin yasaklanmasına ticaret dengesi son derece hassas tepki veriyor. 5.AB’nin WTO’daki pazarlık konumunu güçleştiriyor.6.Şeker için ortak Pazar organizasyonu karmaşık ve kapalı kalıyor.

Niteliksel Sunum: AT Şeker Kotaları EA

Avantajlar Dezavantajlar

Fiyat düşüşü

Sektörün yeniden yapılanmasını ve rekabet gücünün artmasına destek oluyor.•Üretim fazlalarını ve dünya piyasaları dengesizliğini azaltıyor.•Rekabette eşitsizlikleri azaltıyor.•Üreticiler arasında eşitsizlikleri azaltıyor.•Tüketiciler ve kullanıcılara maliyetleri azaltıyor. •Tatlandırı piyasasında çeşitliliği destekliyor. •WTO pazarlıklarını destekliyor. •Çapraz uyumun uygulanmasını destekler•Sistemin bütçe maliyetini çok az seviyede azaltıyor.

1.Üretici geliri azalıyor.2.ACP ülkelerin gelirleri azalıyor.3.Yeniden yapılanma önlemleri için maliyet çıkabilir.

Opsiyon Yıllık Toplam Maliyet – Ekonomik, Sosyal ve Çevresel

Yıllık Toplam Faydalar – Ekonomik, Sosyal ve Çevresel

1.Uygulamama

İhlallerden doğan mahkeme masrafları (süregelecek maliyetler) artı parasal cezalar (mahkeme kararlarına bağlı). MPL’lerle uyum konusunda şüphe duyulmasından ötürü İngiliz yemlik üreticilerin piyasa payının azalması.

Uygulamamaktan doğacak tanımlanabilir fayda yok.

1.Tam Uygulama

Yeni şartlara uyum sağlamak için İngiliz yemlik üreticilerine ve yerel yetkililere ufak maliyetler oluşabilir. Yeni şartları öğreninceye kadar iş yerlerinin bir kerelik idari masraflarının artması.

AB’de başka piyasalarda da ürünlerini satabilmelerinden dolayı İngiliz üreticilere faydası olacaktır. Yemlik güvenliği geliştirildiğinden ötürü de hayvan ürünlerinin tüketicilerine sağlık yönünden faydaları olabilir.

Organoklorin Bileşik Düzeylerine ilişkin AB Direktifinin uygulanmasına yönelik olarak BK’da gerçekleştirilen DEA

Niteliksel Sunum: AB Posta Hizmetleri (2006)

Niceliksel Sunum: Eti için Yetiştirilen Tavukların Korunmasına ilişkin Minimum Kurallar Direktifi hk.

İngiltere’nin DEA

Niceliksel Sunum: Eti için Yetiştirilen Tavukların Korunmasına ilişkin Minimum Kurallar Direktifi hk.

İngiltere’nin DEA

Source: www.evidence-based-medicine.co.uk

Opsiyon 1Mevcut durumun korunması

Opsiyon 2 Kumar Kanunu 2005’in Uygulanması

Yıllık toplam maliyet

Ek maliyet yok £1.9 – 2.6m

Yıllık toplam fayda

Ek fayda yok • Daha fazla istihdam olanağı• BK’da daha fazla web sitesi oluşturulması ve BK dışındaki

insanların BK-menşeli web sitelerini ziyaret etmesi sonucunda daha fazla gelir elde edilmesi.

• Daha iyi düzenleme• Müşteriler için daha iyi seçenek, bilgi ve koruma

Diğer maliyetler • Responsibility in Gambling Trust (RIGT) yardım kurumuna gönüllü katkılar

• Korunmaya muhtaçların korunması ve suçun önlenmesi için ek yazılım

• Kumar probleminin tanımlanmasına yönelik eğitim

Niceliksel ve Niteliksel Sunumların Birleştirilmesi Örnek: Kumar Kanununa ilişkin olarak İngiltere DEA

• Maliyet ve faydaların değerlendirilmesi karar verilmesine yardımcı olacak bilgiler sağlar ve önerilen opsiyona yönelik kanıtlar sunar.

• Faydalar maliyetleri haklı kılıyor mu?

• Benimsenen yaklaşım hedefin gerçekleştirilmesi için en düşük maliyetli opsiyon mudur?

Sonuçların Sunulması ve Öneriler: Karar Kriterleri

• Değerlendirmenin sonucu DEA’nin içinde açıklanmalı ve tarif edilmeli

• Güven vermesi için kanıtların kaynakları verilmeli• Mümkün oldukça çok etkiyi sayısallaştırın• Sonuçları tablolar ile sunu: olumlu ve olumsuz

etkileri (fayda ve maliyetleri) ayrı bölümlerde ve mümkünse net faydalar belirtilmiş olsun.

• Önemli dağılımsal etkileri de ayrı gösterin

Sonuçların Sunulması ve Öneriler