Писмо од главниот уредник

REPREZENT januari 1/2016 1

Носител на материјалните права на написите е издавачот. Забрането

е препечатување, копирање и умножување на написите или нивни делови без претходно обезбедена

согласност од издавачот.

Издавачрафајловски коНсалтиНг

Сметка210-0522737201-81

во НлБ тутунска банка аД - скопјеДаночен број Мк 4030998343900

Главен и одговорен уредникД-р горан рафајловски

Уредникјасмина рафајловска

Издавачки советвера рафајловска

М-р трајан НиколоскиД-р горан рафајловски

јанче лековскиД-р Борче Давитковски

Редакциски одборвојко рафајловски

јасмина рафајловскастојко ПауновскиМ-р Етем исени

софија јанчева БелчеваТехнички уредниклеополдина гаќевагоран јакимовски

Адресаул. орце Николов бр. 190

П. фах 710 скопјеwww.rafajlovski.com.mk

e-mail: reprezent@rafajlovski.com.mk

ТелефониПретплата:

02/3088-900;Економски совети:

078/220-443; 078/220-469; 078/385-507

Правни совети:078/385-511

факс: 02/3088-912

Печати

Почитувани!

Зав­рши­ја­ праз­ни­ците.­ Се­га­ ос­та­ну­ва­ се­ри­оз­но­да­се­за­фа­ти­ме­со­ра­бо­та­и­да­го­по­ка­же­ме­це­ло­то­на­ше­зна­ење.­Тоа­е­единстве­ни­от­на­чин­во­ова­вре­ме,­време­на­подготовка­­на­Го­диш­на­та­смет­ка­си­те­да­ја­уви­дат­не­оп­ход­нос­та­и­важ­нос­та­на­на­ша­та­струка.

За­тоа­ту­ка­сме­ние,­ка­ко­ва­ша­по­стоја­на­под­дршка­да­Ви­по­мог­не­ме­што­по­ед­нос­тав­но,­ по­лес­но­ но­ најпрофесионално­ да­ ги­ зав­рши­те­ва­ши­те­се­кој­днев­ни­об­врски­ка­ко­и­да­ја­под­гот­ви­те­Го­диш­на­та­смет­ка­за­ком­па­ни­јата.

Се­ми­на­ри­те­за­Годишната­сметка­ги­започнуваме­со­Скоп­је­на­27­Ја­ну­а­ри­2016­го­дина,­а­ќе­ги­зав­рши­ме­во­Ка­ва­дар­ци­на­10­Фев­ру­а­ри­2016­го­дина.

Ве­по­ви­ку­вам­да­ги­по­се­ти­те­за­по­лес­но­да­ја­подготвите­Го­диш­на­та­смет­ка­и­си­те­не­ре­ше­ни­пра­ша­ња­што­ги­имав­те­во­те­кот­на­го­ди­на­та­да­ги­ре­ши­ме­со­за­ед­нич­ки­на­пор­и­зна­ење.

За­тоа,­ во­ првиот­број­ на­ списанието­Репрезент­од­ оваа­ година­ за­поч­нуваме­со­неш­то­со­се­ма­ново,­а­тоа­е­обез­вред­ну­ва­ње­то­на­по­ба­ру­ва­ња­та­од­ку­пу­ва­чи­те,­кое­се­врши­врз­ос­но­ва­на­об­јек­тив­ни­до­ка­зи­пред­из­гот­ву­ва­ње­то­на­Го­диш­на­та­ смет­ка,­ а­ врз­ос­но­ва­на­про­цен­ка­ на­ са­мо­то­друш­тво.­Ве­ру­вам­де­ка­овој­на­пис­мно­гу­ќе­ви­по­мог­не­по­ра­ди­фак­тот­што­не­нап­ла­те­ни­те­по­ба­ру­ва­ња­во­мо­дер­на­та­еко­но­ми­ја­се­сме­та­ат­за­за­ро­бе­ни­па­рич­ни­сред­ства,­ ќе­мо­жете­да­ ја­про­це­ните­нивната­наплативост­и­објективно­да­ги­при­ка­жете­во­Го­диш­на­та­сметка.

На­таму,­про­дол­жу­ва­ме­со­неш­то­што­Ви­е­поз­нато,­а­тоа­е­пресметка­на­кур­сни­те­раз­ли­ки­сог­лас­но­Ме­ѓу­на­род­ни­те­Стан­дар­ди­за­Фи­нан­сис­ко­Из­вестување.

Во­ делот­ на­ да­но­ци­те­ обработуваме­ нова­ и­ актуелна­ тема­ за­услугите­на­уп­ра­ви­те­ли­те­на­стан­бе­ни­згра­ди­од­ас­пект­на­ДДВ,­како­и­за­банките­и­бан­кар­ски­от­про­мет­кој­под­ле­жи­на­ода­но­чу­ва­ње­на­да­но­кот­на­до­да­де­на­вред­ност.­

Месец­јануари­е­месец­во­кој­треба­да­се­подготват­и­до­Управата­за­јавни­приходи­да­се­поднесат­повеќе­годишни­извештаи:­за­исплатените­приходи­при­откуп­на­користен­цврст­отпад­од­физички­лица;­приходите­при­откуп­на­земјоделски­производи­од­физички­лица;­за­бруто­остварените­приходи­за­2015­година;­и­за­уплатениот­данок­по­задршка­за­2015­година.­

Про­дол­жу­ва­ме­со­новините­во­За­ко­нот­за­фи­нан­сис­ката­дис­цип­ли­на­и­за­зас­та­ре­нос­та­на­по­ба­ру­ва­ња­та­согласно­Законот­за­облигационите­односи.

Од­ра­бот­ни­те­од­но­си­ја­об­ра­бо­ту­ва­ме­те­ма­та­за­на­до­мес­ток­за­од­во­ен­жи­вот­од­се­меј­ството.

Уште­ед­наш­да­Ве­по­ви­кам­на­со­ве­ту­ва­ња­та­за­Го­диш­на­смет­ка­и­да­Ви­по­са­кам­ус­пеш­на­ра­бота!­

Со­почитД­р­Горан­Рафајловски

2 REPREZENT januari 1/2016

Содржина

СметководСтвообезвреднување на по ба ру ва ња та од ку пу ва читеЧес­то­се­слу­чу­ва­ку­пу­ва­чот­да­не­ја­под­ми­ри­сво­ја­та­об­врска­во­до­го­во­ре­ни­от­рок.­На­да­ту­мот­на­из­вес­ту­ва­ње­то­(го­диш­на­та­сметка),­друш­тво­то­има­об­врска­да­про­це­ни­да­ли­по­стојат­об­јек­тив­ни­до­ка­зи­за­да­се­из­врши­обез­вред­ну­ва­ње­на­по­ба­ру­ва­њата,­од­нос­но­да­се­из­врши­на­ма­лу­ва­ње­на­вред­нос­та­­на­по­ба­ру­ва­њата­.....................................3

даноциуС Лу Ги те на уп ра ви те Ли те на Стан бе ни зГра ди од аС пект на ддвАко­во­стан­бе­на­згра­да­има­по­ве­ќе­од­двајца­соп­стве­ни­ци­на­по­себ­ни­де­ло­ви­и­по­ве­ќе­од­осум­по­себ­ни­де­лови,­соп­стве­ни­ци­те­на­по­себ­ни­те­де­ло­ви­мо­жат­да­оп­ре­де­лат­со­стан­бе­на­та­згра­да­да­уп­ра­ву­ва­уп­ра­ви­тел­...............................2331 јануари рок за поднеСување Годишен извештај за иСпЛатени приходи при откуп на кориСтен цврСт отпад од физички Лица - образец пдд-Ги/оцоИс­пла­ту­ва­чот­кој­врши­от­куп­на­ко­ри­сен­цврст­от­пад­од­фи­зич­ки­ли­ца­кои­не­се­тр­гов­ци­по­е­динци,­дол­жен­е­до­Упра­ва­та­за­јав­ни­при­хо­ди­да­дос­тави­Го­ди­шен­из­веш­тај­за­ис­пла­те­ни­при­хо­ди­­(Обра­зец­ПДД­ГИ/­ОЦО)­.......................32Годишен извештај за бруто оСтварените приходи во 2015 Година образец пдд-ГиИс­пла­ту­ва­чи­те­на­при­хо­ди­те­за­кои­се­пла­ќа­акон­та­ци­ја­на­пер­со­на­лен­да­нок­на­до­ход­по­од­бив­ка­се­долж­ни­по­елек­трон­ски­пат­до­31­Ја­ну­а­ри­2016­го­ди­на­до­УЈП­да­под­не­сат­Обра­зец­ПДД­ГИ...37

деЛовно правозаСтареноСт на побарувањаЗа­да­на­ста­пи­за­ста­ре­ност­по­треб­но­е­да­исте­че­вре­ме­то­опре­де­ле­но­со­за­кон­во­кое­до­ве­ри­те­лот­имал­мож­ност­да­ба­ра­ис­пол­ну­ва­ње­на­об­вр­ска­та.­По­исте­кот­на­тој­рок,­кој­е­раз­ли­чен­за­од­дел­ни­по­ба­ру­ва­ња­за­ра­ди­при­ро­да­та­на­исти­те,­до­ве­ри­те­лот­го­гу­би­пра­во­то­при­сил­но­да­го­нап­ла­ти­сво­е­то­по­ба­ру­ва­ње.­.............54

СметководСтво­ Вера­Рафајловска

ОбеЗВРеДНУВАње­НА­ПО­бА­РУ­ВА­њА­тА­ОД­кУ­ПУ­ВА­ЧИте­ . . . . . 3

­ Вера­РафајловскакУРСНИ­РАЗЛИкИ­МСС­21­И­ОДДеЛ­30­ОД­МСФИ­ЗА­МСе­ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

даноци

­ М­р­трајан­НиколоскиУС­ЛУ­ГИ­те­НА­УП­РА­ВИ­те­ЛИ­те­НА­СтАН­бе­НИ­ЗГРА­ДИ­ОД­АС­Пект­НА­ДДВ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

­ Ацо­ДимитровскибАН­кАР­СкИ­ПРО­Мет­кОЈ­ПОД­Ле­ЖИ­НА­ДДВ . . . . . . . . . . . . . . . . 28

­ Јасмина­Рафајловска31­ЈАНУАРИ­РОк­ЗА­ПОДНеСУВАње­ГОДИшеН­ИЗВештАЈ­ЗА­ИСПЛАтеНИ­ПРИхОДИ­ПРИ­­ОткУП­НА­кОРИСтеН­ЦВРСт­ОтПАД­ОД­ФИЗИЧкИ­ЛИЦА­­­­ОбРАЗеЦ­ПДД­ГИ/ОЦО­ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

­ Јасмина­РафајловскаГОДИшеН­ИЗВештАЈ­ЗА­ИСПЛАтеНИ­ПРИхОДИ­­ПРИ­ОткУП­НА­ЗеМЈОДеЛСкИ­ПРОИЗВОДИ­ОД­­ФИЗИЧкИ­ЛИЦА­ЗА­2015­ГОДИНА­(ОбРАЗеЦ­ПДД­ГИ/ОЗП)­ . . . . . . . . . . 34

­ Софија­Јанчева­белчеваГОДИшеН­ИЗВештАЈ­ЗА­бРУтО­ОСтВАРеНИте­ПРИхОДИ­ВО­2015­ГОДИНА­­­ОбРАЗеЦ­ПДД­ГИ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

­ Иван­СтојановГОДИшEН­ИЗВештАЈ­ЗА­УПЛАтеНИОт­ДАНОк­ПО­ЗАДРшкА­ЗА­2015­ГОДИНА­ОбРАЗеЦ­ДД­И­. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

­ Драган­Аврамовиќ20­ЈАНУАРИ­РОк­ЗА­ПОДНеСУВАње­НА­бАРАње­ЗА­ДАНОЧНО­ОСЛОбОДУВАње­ЗА­ВОВеДеН­ФИСкАЛеН­­СИСтеМ­НА­ОПРеМА. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

деЛовно право

­ Д­р­Горан­РафајловскиНОВИНИ­ВО­ЗАкОНОт­ЗА­ФИ­НАН­СИС­кА­ДИС­ЦИП­ЛИНА­ . . . . . . 49

­ Д­р­Горан­РафајловскиЗАСтАРеНОСт­НА­ПОбАРУВАњА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

работни одноСи

­ биљана­НиколовскаНАДОМеСтОк­ЗА­ОДВОеН­ЖИВОт­ОД­СеМеЈСтВОтО . . . . . . . . 60

кратки информации­ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

CONTENT­ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

REPREZENT januari 1/2016 3

Сметководство

Чес­то­се­слу­чу­ва­ку­пу­ва­чот­да­не­ја­под­ми­ри­сво­ја­та­об­врска­во­до­го­во­ре­ни­от­рок.­За­тоа­се­по­ста­ву­ва­пра­ша­њето:­

Да­ли­ из­но­сот­ кој­ е­ еви­ден­ти­ран­ на­смет­ка­та­По­ба­ру­ва­ња­ од­ ку­пу­ва­чи­те­ е­ре­ал­но­ис­ка­жан,­од­нос­но­да­ли­еви­ден­ти­ра­но­то­по­ба­ру­ва­ње­сто­про­цен­тно­ќе­се­нап­ла­ти­во­рок­не­по­долг­од­ед­на­го­дина?Со­ог­лед­на­ тоа­што­не­нап­ла­те­ни­те­по­ба­

ру­ва­ња­ се­ сме­та­ат­ ка­ко­ "за­ро­бе­ни­ па­рич­ни­сред­ства"­кои­не­вре­дат­ка­ко­први­от­ден­ко­га­по­ба­ру­ва­ња­та­се­нас­та­нати,­друш­тво­то­тре­ба­да­ја­про­це­ни­ве­ро­јат­нос­та­да­ли­по­ба­ру­ва­ња­та­ќе­ги­нап­ла­ти­во­це­лост­или­де­лумно.­

Тоа­ значи,­ на­ да­ту­мот­ на­ из­вес­ту­ва­ње­то­(го­диш­на­та­сметка),­друш­тво­то­има­об­врска­да­про­це­ни­да­ли­по­стојат­об­јек­тив­ни­до­ка­зи­за­да­се­из­врши­обез­вред­ну­ва­ње­на­по­ба­ру­ва­њата,­од­нос­но­да­се­из­врши­на­ма­лу­ва­ње­на­вред­нос­та­на­по­ба­ру­ва­њата.

Вера рафајловСка

обеЗвреднување­­­на­по­ба­ру­ва­ња­Та­од­ку­пу­ва­ЧиТе

По ба ру ва ња та од ку пу ва чите, сог лас но точ­ки­те­60­и­61­од МСС­1­- Пре­зен­ти­ра­ње­на­фи­нан­сис­ки­

из­веш­таи (за го ле мите и сред ни друш тва) и точ­ка­та­4.4 од од­дел­4­- Из­веш­тај­за­фи­нан­сис­ка­сос­тој­ба­од­МС­ФИ­за­МСЕ (за ма ли те и мик ро друш тва), во о би-ча е но се кла си фи ци ра ат ка ко крат ко роч ни сред ства, а тоа зна чи де ка ис ти те тре ба да би дат нап ла те ни нај дол го во рок од ед на го дина.

Во За ко нот за фи нан сис ка дис цип ли на е про пи ша-но де ка за де лов ни те тран сак ции ме ѓу еко ном ски те опе ра тори од приватниот сектор ро кот за пла ќа ње не мо же да би де по долг од 60 дена, а по ис клу чок не мо же да би де по долг од 120 дена, ис то та ка и за де лов ни те тран сак ции ме ѓу еко ном ски те опе ра то ри од при ват ни от сек тор и суб јек ти те од јав ни от сек тор, нај дол ги от рок за пла ќа ње е 120 дена.

Од прет ход но из не се но то про из ле гу ва де ка по-ба ру ва ња та од ку пу ва чи те за про да де ни те доб ра и из врше ни те ус лу ги тре ба да би дат нап ла те ни и во пок ра ток рок од ед на го дина.

По ба ру ва ња та од ку пу ва чи те се приз на ва ат и вред-ну ва ат во сог лас ност со:

• МСС­39­- Фи­нан­сис­ки­инстру­менти:­приз­на­ва­ње­и­ме­ре­ње (за го ле мите и сред ни друш тва), и

• од­дел­11 - Ос­нов­ни­фи­нан­сис­ки­инстру­мен­ти­(за ма лите и мик ро друш тва).

I.­ по­ЧеТ­но­вред­ну­вање

По ба ру ва ња та од ку пу ва чи те по чет но се вред ну ва ат по об јек тив на вред ност, од нос но по нив на та фак тур на вред ност. Ако ста ну ва збор за дол го роч ни по ба ру вања, од нос но по ба ру ва ња за кои е од ло же на нап ла та та по-дол го од ед на го дина, за ра ди про даж ба на доб ра на кре дит, при вред ну ва ње то тре ба да се зе ме во пред-вид и вре мен ска та вред ност на па рите, од нос но овие по ба ру ва ња се вред ну ва ат по дис кон ти ра на вред ност со при ме на на ефек тив на ка мат на стапка.

За по ба ру ва ња та во стран ска ва лу та сог лас но МСС­21 - Ефек­ти­од­про­ме­ни­на­де­виз­ни­кур­се­ви (за го ле-ми те и сред ни те друш тва) и од­дел­30­- Пре­ве­ду­ва­ње­на­стран­ска­ва­лу­та­од­МС­ФИ­за­МСЕ (за ма ли те и мик ро друш тва) ва жи пра ви лото: по чет но се вред ну-ва ат по сред ни от де ви зен курс на НБРМ на де нот на тран сак ци јата, а на де нот на из вес ту ва њето, од нос но на 31.12, се вред ну ва ат по сред ни от де ви зен курс на НБРМ кој ва жи на тој ден.

II.­ по­по­ЧеТ­но­вред­ну­вање

По по чет но то вред ну вање, по ба ру ва ња та од ку пу ва-чи те се вред ну ваат: по­че­тен­из­нос­на­ма­лен­за­нап­ла­те­ни­те­из­но­си­и­на­ма­лен­за­за­гу­би­те­за­ра­ди­на­ма­лу­ва­ње­на­вред­носта,­ако­по­стојат­об­јек­тив­ни­до­кази.

Ако друш тво то има об јек ти вен до каз де ка по ба ру-ва ње то од не кој ку пу вач не ма да мо же да го нап лати, тре ба да из врши вред нос но усог ла су ва ње (обез вред-ну вање) на тоа по ба ру вање.

Ме ѓу тоа се по ста ву ва пра ша њето: Ка­ко­да­знае­што­се­сме­та­ка­ко­об­јек­ти­вен­до­

каз­и­за­кол­ку­тре­ба­да­го­на­ма­ли­по­ба­ру­ва­њето?Согласно точката­59­од МСС 39 и точката­11.12­

од Оддел 11, ка ко об јек ти вен до каз мо же да се сме та се кое соз на ние дека:

4 REPREZENT januari 1/2016

Сметководство

• купувачотимафинансискипроблеми;• купувачотнеплатилводоговорениотрок;• купувачотнегиплаќасвоитеобврскиикондруги

добавувачи;• закупувачотепокренатапостапканастечајили

ликвидација;• купувачотимаблокиранасметкаподолгпериод;и• другиинформации.

Друштвотоимаобврсказарадиреалноиобјектив­нопрезентирањенапобарувањатаодкупувачитевоИзвештајотзафинансискатасостојба(Билансотнасостојбата),какоиреалнопрезентирањенаприходи­теирасходитевоИзвештајотзасеопфатнадобивка(Билансотнауспех),да јапроцениверојатноста занаплататанасекоепобарување,одделнопокупувач.

Но,тоаевозможноакодруштвотоимаделовниод­носисонеколкуголемикупувачи,ноакоимаделовниодносисостотинаиповеќекупувачи,неевозможнодагоанализирасекојкупувачпоединечно.

Преддапристапиконанализанапроценкатананаплативостанапобарувањата,задолжителнопредкрајотнагодинататребадаиспратиконфирмациизапотврдувањенасалдата, какоеденоддоказитенапостоењенапобарувањата.

Конфирмацијатанасалдатаможедабидесоста­венанаследниовначин:

Пред­мет:­Кон­фир­ма­ци­ја­на­салда

Спореднашатасметководственаевиденцијанаден__________2015годинанасметката120­Побарувањаодкупувачи,искажаноесалдо(отворенаставка)воизносод________воНАШАкориститоа:

Ред.­бр.

Вид­на­­до­ку­мент­­

(ф-ра,­си­ту­а-ци­ја­и­сл.)

Да­тум­на­

до­ку-мент

Рок­на­дос­пе-ва­ње

Из­нос

дол-жи

по­ба-ру­ва

Вемолимеискажанитесалдадагипроверитевова­шатасметководственаевиденцијаиако:

а) сеидентичнисовашатаевиденција(дазаокружите)б)серазликуваза__________денари.Разликатапроизлегуваод__________________.Едензаверенпримерокодвашастранаданигоис­

пратитевонајкратокрок.

Испраќа Потврдува

(местоидатум) (местоидатум)

Друштвотодобиените конфирмации требада гианализираивослучајнанеусогласеностнаизносите,сокупувачитедасеусогласатиевентуалнопогреш­но евидентираните износи на побарувањата да сеисправат.

Задасезадоволатбарањатанасметководстве­нитестандарди,какоизаконскитепрописи,авоедноданесенаправатнепотребнитрошоци,друштвотососвојотактзасметководствениполитики(Правилникзасметководствениполитики),требадаодлучикојметоднапроценкаќегопримени,задаизвршивредносноусогласување(обезвреднување)напобарувањата.

Постојатнеколкуметодикоисесметаатзаприфат­ливикогастанувазборзапроценканаверојатностананенаплативостанапобарувањатаодкупувачите:

•­ ме­тод­на­ста­рос­на­струк­ту­ра­надоспеанине­наплатенипобарувања(вонатамошниоттекст:методнастароснаструктура);

•­ ме­тод­на­по­е­ди­неч­на­ана­ли­за­надоспеанине­наплатенипобарувања(вонатамошниоттекст:методнапоединечнаанализа);и

•­ ком­би­ни­ран­ме­тод­надоспеаниненаплатенипобарувања(вонатамошниоттекст:комбиниранметод).

Важно:­Друштвотобилокојметоддагоизберезаанализатанапроценканаверојатностазанаплатананенаплатенитепобарувања,требадабидатвклучени:

• раководството на друштвото, комерцијалис­тите,бидејќитиеимаатнајмногуинформациизакупувачите,одговорнотолицезанаплатанапобарувањатаакотакволицеимаводруштвотоиодговорниотсметководител.

Анализата на ненаплатените побарувањане секористисамозадасеутврдиизносотзакојтребадасеизвршивредносноусогласување(обезвреднување)напобарувањата,тааистотакасекористизадасепрезематмеркикакодасенаплататпобарувањата.

1. Методнастароснаструктура

Еден од најчесто користенитеметоди за да сепроцени,заколкутребадасенамаливредностанапобарувањата,еметодотнастароснатаструктуранасалдатанапобарувањатаодкупувачите.Споредовојметодненаплатенитепобарувањасекласифицираатспоредденовитенадоцнење,односноподенотнанивнотодоспевањезаплаќањедоденотнабиланси­рањето(на31.12).Какоденовинадоцнењесеземаат

REPREZENT januari 1/2016 5

Сметководство

ка­лен­дар­ски­те­де­но­ви­во­ме­се­ци­те­(на­при­мер:­март­31­ден,­ап­рил­30­де­на­и­слично).­

Врз­ос­но­ва­на­ана­ли­за­та­за­ста­рос­на­та­струк­тура,­друш­тво­то­тре­ба­да­про­цени,­со­кој­про­цент­или­за­кој­из­нос­тре­ба­да­из­врши­вред­нос­но­усог­ла­су­ва­ње­(обез­вред­ну­вање)­на­по­ба­ру­ва­ња­та­од­ку­пу­ва­чите.

Ка­рак­те­рис­тич­но­за­ме­то­дот­на­ста­рос­на­та­струк­ту­ра­на­по­ба­ру­ва­ња­та­е­тоа­што­се­ко­рис­тат­ис­кус­тве­ни­по­да­тоци,­од­нос­но­по­да­то­ци­за­ста­рос­на­та­струк­ту­ра­на­по­ба­ру­ва­ња­та­од­прет­ход­ни­те­го­ди­ни­(на­при­мер:­три­го­дини).­Пок­рај­овие­по­да­то­ци­тре­ба­да­се­зе­мат­пред­вид­и­дру­ги­ин­фор­ма­ции,­ка­ко­што­се:­де­ка­друш­тво­то­ во­ те­ков­на­та­ го­ди­на­ ра­бо­ти­ во­ неп­ро­ме­не­ти­ус­ло­ви­(ис­ти­или­слич­ни­ус­лови),­ка­ко­во­прет­ход­ни­те­го­дини.­Тоа­значи,­на­па­за­рот­да­не­нас­та­на­ле­зна­чај­ни­про­ме­ни­(на­при­мер:­не­кои­од­го­ле­ми­те­ку­пу­ва­чи­да­има­се­ри­оз­ни­фи­нан­сис­ки­проб­леми,­да­е­пок­ре­нат­сте­чај­над­ку­пу­ва­чот­и­слично).­

Во­овој­слу­чај­друш­тво­то­ќе­го­при­ме­ни­ком­би­ни­ра­ни­от­ме­тод.

Напомена:­Друштвото може согласно својата сметководствена политика деновите на доцнење да ги класифицира, на пример: 30 дена, 60 дена, 120 дена, 180 дена, 365/366 дена, а за ненаплатени побарувања над една година да ги класифицира, на пример: 1 година, 2 години, 3 години, 5 години.

Согласно­Законот­за­облигационите­односи­(ЗОО)­во­ зависност­ од­ видот,­ побарувањата­ застаруваат­за­1­годнина,­3­години­или­општ­рок­од­5­години.­За­застареноста­на­побарувањата­согласно­ЗОО­види­во­овој­број­на­Репрезент­под­наслов:­"Застареност на побарувањата".

Ви­да­ва­ме­по­ед­нос­та­вен­при­мер­на­ме­тод­на­ста­рос­на­струк­ту­ра­на­по­ба­ру­ва­ња­та­од­ку­пу­ва­чи­те­за­друш­тво­то­Си мак ДОО за­прет­ход­ни­те­три­го­ди­ни­и­тоа­2012,­2013­и­2014­го­ди­на­(Та бе ла 1, 2 и 3),­врз­ос­но­ва­на­кои­е­про­це­не­то­вред­нос­но­то­усог­ла­су­ва­ње­(обез­вред­ну­ва­­ње)­на­по­ба­ру­ва­ња­та­од­ку­пу­ва­чи­те­за­2015­го­ди­на­(Та­бе ла 4),­a­деновите­на­задоцнување­се­класифицирани:­до­60;­120;­до­365/366­и­над­365/366­денови.­

Си мак ДОО Скопје­Отво­ре­ни­став­ки­на­смет ка та 120 ­­По ба ру ва ња од ку пу вачи­Да­тум:­31.12.2012­го­дина

Та бе ла 1МЕ ТОД НА СТА РОС НА СТРУК ТУРА

Ши фра Ку пу вач Вкупно Не доспеани Дос пе аниДе но ви на доц нење

до 60 120 до 365/366 над 365/36610 То­рекс­ДОО 1.535.764 473.952 1.061.812 50.000 930.000 81.812 034 Ки­мин­жи­не­ринг 541.006 165.600 375.406 43.000 324.200 8.206 20.00070 Ка­ра­мак­ДОО 570.672 116.400 454.272 77.280 366.500 10.492 0

168 Па­ле­та­ДОО 357.096 79.975 277.121 0 215.360 61.761 041 Агро­мак­АД 695.100 424.967 270.133 240.820 29.313 0 0371 Про­дукт­ДОО 265.240 1.480 263.760 260.000 0 0 018 Ел­го­ДОО 614.023 366.706 247.317 251.077 0 0 064 Ни­но­ДОО 564.700 360.800 203.900 150.830 53.070 0 0

… Оста­нати 2.182.535 911.881 1.270.654 537.200 733.454 0 35.000

Вкупно 7.326.136 2.901.761 4.424.375 1.610.207 2.651.897 162.271 55.000

Нап­ла­те­ни­до­31.12.2012 7.026.957 2.872.743 4.154.214 1.561.901 2.466.264 124.949 1.100

Не­нап­ла­те­ни­до­31.12.2012 299.179 29.018 270.161 48.306 185.633 37.322 53.900%­за­вред­нос­но­усог­ла­су­ва­ње­за­31.12.2012 3% 7% 23% 98%

На по мена:­Не­нап­ла­те­ни­те­по­ба­ру­ва­ња­тре­ба­да­се­ко­ре­ги­ра­ат­за­из­но­си­те­кои­се­нап­ла­те­ни­во­ја­ну­а­ри­и­фев­ру­а­ри­на­ред­на­та­го­дина,­односно­до­поднесувањето­на­годишната­сметка.

6 REPREZENT januari 1/2016

Сметководство

Си­мак­ДОО­Скопје Отво­ре­ни­став­ки­на­смет­ка­та­120­- По­ба­ру­ва­ња­од­ку­пу­вачи Да­тум:­31.12.2013­го­дина

Та­бе­ла­2МЕ­ТОД­НА­СТА­РОС­НА­СТРУК­ТУРА

Ши­фра Ку­пу­вач Вкупно Не­доспеани Дос­пе­ани Де­но­ви­на­доц­нењедо­60 120 до­365/366 над­365/366

10 То­рекс­ДОО 1.425.453 453.543 971.910 57.265 769.638 145.007 052 Ни­мекс­ДОО 502.090 158.466 343.624 330.357 13.267 0 070 Ка­ра­мак­ДОО 111.387 111.387 0 0 0 0 0132 Мак­си­ма­ДОО 330.189 76.532 253.657 213.257 40.400 0 041 Агро­мак­АД 653.926 406.667 247.259 247.259 0 0 0145 Бо­мак­ДОО 242.844 1.415 241.429 220.343 13.261 2.778 5.04718 Ел-го­ДОО 577.292 350.915 226.377 14.348 212.029 0 064 Ни­но­ДОО 531.899 345.263 186.636 186.636 0 0 0… Оста­нати 2.030.636 872.614 1.158.022 267.782 853.713 36.527 0

Вкупно 6.405.716 2.776.802 3.628.914 1.537.247 1.902.308 184.312 5.047Нап­ла­те­ни­до­31.12.2013 6.077.161 2.749.033 3.328.128 1.460.385 1.731.100 136.391 252Не­нап­ла­те­ни­до­31.12.2013 328.555 27.769 300.786 76.862 171.208 47.921 4.795%­за­вред­нос­но­усог­ла­су­ва­ње­за­31.12.2013 5% 9% 26% 95%

На­по­мена:­Не­нап­ла­те­ни­те­по­ба­ру­ва­ња­тре­ба­да­се­ко­ре­ги­ра­ат­за­из­но­си­те­кои­се­нап­ла­те­ни­во­ја­ну­а­ри­и­фев­ру­а­ри­на­ред­на­та­го­дина,­односно­до­поднесувањето­на­годишната­сметка.

Си­мак­ДОО­Скопје Отво­ре­ни­став­ки­на­смет­ка­та­120­- По­ба­ру­ва­ња­од­ку­пу­вачи Да­тум:­31.12.2014­го­дина

Та­бе­ла­3МЕ­ТОД­НА­СТА­РОС­НА­СТРУК­ТУРА

Ши­фра Ку­пу­вач Вкупно Не­доспеани Дос­пе­ани Де­но­ви­на­доц­нењедо­60 120 до­365/366 над­365/366

10 То­рекс­ДОО 1.616.594 498.897 1.117.697 65.855 885.084 166.758 034 Ки­мин­жи­не­ринг 569.480 174.313 395.168 379.911 15.257 0 070 Ка­ра­мак­ДОО 600.708 122.526 478.183 0 0 0 478.183132 Мак­си­ма­ДОО 375.891 84.185 291.706 245.246 46.460 0 041 Агро­мак­АД 731.682 447.334 284.348 284.348 0 0 0371 Про­дукт­ДОО 279.200 1.557 277.643 253.394 15.250 3.195 5.80418 Ел-го­ДОО 646.340 386.007 260.334 16.500 243.833 0 064 Ни­но­ДОО 594.421 379.789 214.631 214.631 0 0 0… Оста­нати 2.297.405 959.875 1.337.529 307.949 900.364 42.006 87.210

Вкупно 7.711.721 3.054.483 4.657.239 1.767.834 2.106.248 211.959 571.197Нап­ла­те­ни­до­31.12.2014 6.809.618 2.968.956 3.840.662 1.700.000 1.946.166 165.689 28.807Не­нап­ла­те­ни­до­31.12.2014 902.103 85.527 816.577 67.834 160.082 46.270 542.390%­за­вред­нос­но­усог­ла­су­ва­ње­за­31.12.2014 4% 8% 22% 95%

На­по­мена:­Не­нап­ла­те­ни­те­по­ба­ру­ва­ња­тре­ба­да­се­ко­ре­ги­ра­ат­за­из­но­си­те­кои­се­нап­ла­те­ни­во­ја­ну­а­ри­и­фев­ру­а­ри­на­ред­на­та­го­дина,­односно­до­поднесувањето­на­годишната­сметка.

REPREZENT januari 1/2016 7

Сметководство

Важно: Сог лас но смет ко вод стве ни те стан дар ди ако друш тво то не ја про це ни нап ла ти вос та на по ба­ру ва ња та од ку пу ва чите, од нос но ако на де нот на из­вес ту ва ње то (31.12) не ја ут врди нив на та об јек тив на (фер) вред ност, во тој слу чај во пра ша ње е ре ал но то и об јек тив но то при ка жу ва ње на по да то ци те во Фи нан­сис ки те из веш таи.

2. Методнапоединечнаанализа

Ако друш тво то не ма го лем број на ку пу вачи, на при мер 90% од де лов ни те тран сак ции се со не кол ку ку пу вачи, во тој слу чај спро ве ду ва по е ди неч на ана­ли за за дос пе а ни те а не нап ла те ни по ба ру ва ња за се кој ку пу вач.

За овој вид на ана лиза, друш тво то тре ба за се кој ку пу вач да да де од го вор на сле дни ве мож ни пра­шања:

Кол кав е про цен тот на дос пе а ните, а не нап ла­те ни по ба ру ва ња за ку пу ва чот?

Кол кав е ко е фи ци ен тот на об рт со тој ку пу вач во од нос на прет ход на та го дина?

Кол ку из не су ва про сеч ни от пе ри од на нап ла та со ку пу ва чот?

Да ли ку пу ва чот има зас та ре ни об врски и спре ма дру ги до ба ву вачи?

Да ли ку пу ва чот има бло ки ра на смет ка и кол ку дол го е бло ки рана?

Да ли ку пу ва чот има фи нан сис ки проб ле ми и има спро ве де но реп рог ра ми ра ње на дол го вите?

Ис то та ка треба: Да го про ве ри бо ни те тот на ку пу ва чот; Да обез бе ди фи нан сис ки из веш таи од прет ход­

на та го ди на за ку пу ва чот; Да се обез бе дат по да то ци од дру ги из во ри (ме­

диум, бер за и слично); и дру ги ин фор ма ции.Во про дол же ние е да ден по ед нос та вен скра тен

при каз на при мер на Ме­тод­на­по­е­ди­неч­на­ана­ли­за­(Та­бе­ла­5) за друш тво то Си­мак­ДОО:

Си­мак­ДОО­Скопје Да тум: 31.12.2015 го дина

Из­нос­на­вред­нос­но­усог­ла­су­ва­ње­(обез­вред­ну­вање)­на­по­ба­ру­ва­ња­та­­од­ку­пу­ва­чи­за­2015­го­ди­на­спо­ред­ме­то­дот­на­ста­рос­на­струк­тура

Та­бе­ла­4

Опис Вкупно Не­доспе-­ани Доспеани

Де­но­ви­на­доц­нење Образло-­же­ниедо­60 120 до­365/366 над­365/366

% за вред нос но усог ла­су ва ње 31.12.2012

3% 7% 23% 98%

По да то ци од прет ход ни го­

дини

% за вред нос но усог ла­су ва ње 31.12.2013

5% 9% 26% 95%

% за вред нос но усог ла­су ва ње 31.12.2014

4% 8% 22% 95%

%­­за­вред­нос­но­усог-ла­су­ва­ње­за­2015

­ ­ 4% 8% 24% 96%Збир­на­про-цен­ти­од­прет-ход­ни­го­ди­ни­по­де­лен­со­3

Вкуп­но­по­ба­ру­ва­ња­31.12.2015 6.086.348 2.446.447 3.639.901 1.274.546 901.952 1.315.468 147.935 Сал­до­на­по-

ба­ру­вања

Из­нос­ на­ вред­нос-но­ усог­ла­сување­ за­2015­го­дина

­ 580.868 50.982 72.156 315.712 142.018

Сал­до­на­по­ба­ру­ва­ња­пом­но­же­но­

со­про­цент­за­2015­го­дина

Според својата сметководствена политика друштвото за 2015 година ќе изврши обезвреднување на побарувањата од купувачите во износ од 142.018 денари.

8 REPREZENT januari 1/2016

Сметководство

Спо­ред­ по­е­ди­неч­на­та­ ана­лиза,­ друш­тво­то­ ут­врди­ло­де­ка­по­ба­ру­ва­ње­то­од­Ка­ра­мак­ДОО­во­из­нос­од­478.183­де­на­ри­не­ма­да­го­нап­лати,­би­деј­ќи­ку­пу­ва­чот­е­во­сте­чај,­а­по­ба­ру­ва­ње­то­не­е­при­ја­ве­но­во­сте­чај­на­та­маса.­За­тој­из­нос­ќе­из­врши­обез­вред­ну­ва­ње­на­по­ба­ру­ва­ње­то­со­ди­рек­тен­от­пис.­­Спо­ред­до­би­е­на­та­ кон­фир­ма­ци­ја­ од­Ел­го­ДОО­не­ е­ пот­врден­из­нос­од­84.939­де­на­ри­и­за­ова­по­ба­ру­ва­ње­ќе­се­из­врши­обез­вред­ну­ва­ње­на­по­ба­ру­ва­ње­то­со­ди­рек­тен­от­пис.

3. Ком би ни ра на ме тода

Ако­друш­тво­то­ во­ сво­е­то­ порт­фо­лио­има­ го­лем­број­сред­ни­и­ма­ли­ку­пу­вачи,­а­са­мо­не­кол­ку­го­ле­ми­ку­пу­вачи,­за­да­про­це­ни­за­кол­ку­ќе­из­врши­вред­нос­но­усог­ла­су­ва­ње­ (обез­вред­ну­вање)­ на­ по­ба­ру­ва­њата,­нај­чес­то­ќе­го­избе­ре­ком­би­ни­ра­ни­от­ме­тод.­За­сред­ни­те­ и­ма­ли­те­ ку­пу­ва­чи­ ќе­ го­ при­ме­ни­ме­то­дот­ на­ста­рос­на­та­струк­ту­ра­(да­ден­во­точ­ката­1­од­овој­на­пис),­а­за­го­ле­ми­те­ку­пу­ва­чи­ме­то­дот­на­по­е­ди­неч­на­та­ана­ли­за­(да­ден­во­точ­ката­2­од­овој­на­пис).

III. СМЕТКОВОДСТВЕНОЕВИДЕНТИРАЊЕ

Спо­ред­точ ки те 9 и 10 од­МСС­18­­­При хо ди (за­го­ле­ми­те­и­сред­ни­друш­тва)­и­точ ка та 23.3­од­Од­дел­23­­­При хо ди од мС Фи за мСе­(за­ма­ли­те­и­мик­ро­друш­тва),­при­хо­ди­те­тре­ба­да­се­ме­рат­спо­ред­об­јек­тив­на­та­вред­ност­на­на­до­мес­то­кот­кој­е­при­мен­или­се­по­ба­рува,­зе­мај­ќи­го­во­вид­из­но­сот­на­си­те­тр­гов­ски­ра­бо­ти­и­ко­ли­чин­ски­по­пус­ти­одоб­ре­ни­од­стра­на­на­про­да­ва­чот.­Тоа­зна­чи­по­ба­ру­ва­ња­та­од­ку­пу­ва­чи­се­вред­ну­ва­ат­по­нив­на­та­фак­тур­на­вред­ност.

Сог­лас­но­точ ка та 18 од­МСС­18,­при­хо­дот­се­приз­на­ва­са­мо­ко­га­е­ве­ро­јат­но­де­ка­еко­ном­ски­те­ко­рис­ти­пов­рза­ни­со­тран­сак­ци­ја­та­ќе­прет­ста­ву­ва­ат­при­ли­ви­за­друш­твото.­Во­не­кои­слу­чаи,­ова­мо­же­да­не­би­де­ве­ро­јатно,­се­до­де­ка­не­би­де­при­мен­на­до­мес­то­кот­или­до­де­ка­не­би­де­от­стра­не­та­не­из­вес­носта.­Ме­ѓу­тоа,­ко га ќе се ја ви не из вес ност во врска со нап ла ти вос та на из но сот кој ве ќе е вклу чен во при ход, не нап ла ти ви от из нос или из но сот чие на до мес ту ва ње не е по ве ќе ве­ро јатно, се приз на ва ка ко рас ход, а не ка ко ко рек ци ја на из но сот на при хо дот кој бил првич но приз наен.

СимакДООСкопје Отво­ре­ни­став­ки­на­сметката120­­По ба ру ва ња од ку пу вачи Да­тум:­31.12.2015­го­дина

Табела5МЕТОДНАПОЕДИНЕЧНААНАЛИЗА

Ши-фра

Купу- вач Вкупно Не-

доспеаниДоспе- ани

ДеновинадоцнењеОбразложение

до60 120 до365/365 над365/366

10 То­рекс­ДОО 1.616.594 498.897 1.117.697 65.855 885.084 166.758 0

Не­се­обез­вреднува­

(има­бан­кар­ска­га­ранци­ја­и­две­

меници)

70 Ка­ра­мак­ДОО 600.708 122.526 478.183 0 0 0 478.183

Сеобезвреднува не­е­при­ја­ве­но­во­сте­чај­на­маса

18 Ел­го­ДОО 646.340 386.007 260.334 16.500 243.833 0 0

Сеобезвреднуване­е­пот­врде­но­со­кон­фир­ма­ци­ја­за­84.939денари

Вкупно 2.863.642 1.007.430 1.856.213 82.355 1.128.917 166.758 478.183

Напомена:­Друш­тво­то­за­2015­го­ди­на­ќе­из­врши­обез­вред­ну­ва­ње­на­по­ба­ру­ва­ња­та­од­Ка­ра­мак­и­Ел­го­со­ди­рек­тен­от­пис­во­из­нос­од­563.122­(478.183­+­84.939).

REPREZENT januari 1/2016 9

Сметководство

КНИ­ЖЕ­ЊА:

КНИ­ЖЕ­ЊА:

Сог­лас­но­прет­ход­но­да­де­ни­те­од­ред­би­од­ смет­ко­вод­стве­ни­те­стан­дар­ди­вред­нос­но­то­усог­ла­су­ва­ње­(обез­вред­ну­вање)­на­по­ба­ру­ва­ња­та­од­ку­пу­ва­чите,­во­смет­ко­вод­ство­то­тре­ба­да­се­еви­ден­тира:

•­ ин­ди­рек­тно­ка­ко­ис­прав­ка­на­вред­носта,­ако­се­уш­те­по­стои­ве­ро­јат­ност­де­ка­по­ба­ру­ва­ње­то­ќе­се­нап­ла­ти­(ако­е­уту­же­но­или­при­ја­ве­но­во­сте­чај­на­ма­са­или­слично);­или

•­ ди­рек­тно­ка­ко­от­пис­на­по­ба­ру­вања,­ако­не­по­стои­ни­как­ва­ве­ро­јат­ност­де­ка­по­ба­ру­ва­ње­то­ќе­се­нап­лати,­од­нос­но­друш­тво­то­со­си­гур­ност­про­це­ни­ло­де­ка­не­мо­же­да­се­нап­ла­ти­(на­при­мер:­ку­пу­ва­чот­е­лик­ви­ди­ран,­по­ба­ру­ва­ње­то­е­зас­та­рено,­а­не­е­уту­же­но­и­слично).

Во­про­дол­же­ние­да­де­ни­се­не­кол­ку­при­мери:

Врз­ ос­но­ва­ на­ по­да­то­ци­те­ во­При­мер­ 1,­ во­смет­ко­вод­ство­то­ на­ друш­тво­то­ А­ се­ спро­ве­де­ни­сле­дниве:

Во­2015­го­дина

4551­­­ Вред­нос­но­усог­ла­су­вање­(обез­вред­ну­вање)­на­крат­ко­роч­ни­по­ба­ру­вања­........142.018129­­­ Вред­нос­но­усог­ла­су­вање­

(обез­вред­ну­вање)­на­по­ба­ру­ва­ња­од­ку­пу­вачи­............142.018

По од лу ка за обез вред ну ва ње на по ба ру ва ња од ку пу вачи

Во­2016­го­дина

129­­­ Вред­нос­но­усог­ла­су­вање­(обез­вред­ну­вање)­на­по­ба­ру­ва­ња­од­ку­пу­вачи­..........10.0007551­­­ При­хо­ди­од­вред­нос­но­­

усог­ла­су­ва­ње­на­крат­ко­роч­ни­по­ба­ру­вања­.............10.000

Уки ну ва ње на обез вред ну ва ње на по ба ру вања од ку пу вачи

Врз­ос­но­ва­на­по­да­то­ци­те­во­При­мер­2,­во­смет­ко­вод­ство­то­на­друш­тво­то­А­се­спро­ве­де­ни­сле­дниве:

Во­2015­го­дина

4551­­­ Вред­нос­но­усог­ла­су­вање­(обез­вред­ну­вање)­на­крат­ко­роч­ни­по­ба­ру­вања­........200.000129­­­ Вред­нос­но­усог­ла­су­вање­

(обез­вред­ну­вање)­на­по­ба­ру­ва­ња­од­ку­пу­вачи­............200.000

По од лу ка обез вред не то по ба ру ва ње при ја вено во сте чај на маса

Во­2016­го­дина

129­­­ Вред­нос­но­усог­ла­су­вање­(обез­вред­ну­вање)­на­по­ба­ру­ва­ња­од­ку­пу­вачи­........200.0007551­­­ При­хо­ди­од­вред­нос­но­­

усог­ла­су­ва­ње­на­крат­ко­роч­ни­по­ба­ру­вања­.............50.000

120­­­ По­ба­ру­ва­ња­од­ку­пу­вачи­...........150.000Уки ну ва ње на обез вред ну ва ње то и от пис на по ба ру вањето

При­мер­1: Исправ­ка­на­вред­нос­та­на­­по­ба­ру­ва­ња­та­од­ку­пу­вачи

1.­ Друш­тво­то­А­на­31.12.2015­го­дина­до­не­ло­од­лу­ка­за­вред­нос­но­­усог­ла­су­вање­(обез­вред­ну­вање)­­на­по­ба­ру­ва­ња­та­од­ку­пу­ва­чи­те­­за­кои­од­ва­лу­та­та­за­пла­ќање­се­­по­ми­на­ти­над­365­дена­......................142.018

2.­ Друш­тво­то­обез­вред­ну­ва­ње­то­­го­из­вршило­спо­ред­ме­тод­на­­ста­рос­на­струк­тура

3.­ Во­2016­го­ди­на­дел­од­­по­ба­ру­ва­њата­се­нап­ла­тени­................10.000

При­мер­2: Исправ­ка­на­вред­нос­та­и­от­пис­­на­по­ба­ру­ва­ња­та­од­ку­пу­вачи

1.­ Друш­тво­то­А­на­31.12.2015­го­дина­до­не­ло­од­лу­ка­за­вред­нос­но­усог­ласување­(обез­вреднување)­на­по­ба­ру­ва­ње­то­­од­друш­тво­то­Б­кое­е­пот­врде­но­од­­сте­чај­ниот­уп­ра­ви­тел­.........................200.000

2.­ Во­2016­го­ди­на­по­зав­ршу­ва­ње­то­­на­сте­чај­ната­по­ста­пка­од­­сте­чај­на­та­ма­са­нап­ла­те­ни­се­.............50.000

10 REPREZENT januari 1/2016

Сметководство

IV.ДАНОЧЕНАСПЕКТНАВРЕДНОСНО УСОГЛАСУВАЊЕ(ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ) НАПОБАРУВАЊАТАОДКУПУВАЧИ

Сог­лас­но­член­10­од­За­ко­нот­за­да­но­кот­на­до­бив­ка­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­112/14­и­129/15):

"Неп­риз­на­ти­ рас­хо­ди­ за­ да­ноч­ни­ це­ли­ се­ и­тро­шо­ци­те­ за­ ис­прав­ка­ на­ вред­нос­та­ на­ не­нап­ла­те­ни­те­по­ба­ру­вања,­ос­вен­ис­прав­ки­те­на­вред­нос­та­кај­бан­ките,­ште­дил­ни­ци­те­и­оси­гу­ри­тел­ни­те­друш­тва­на­ на­чин­ ут­врден­ со­овој­за­кон,­ка­ко­и­не­нап­ла­те­ни­те­по­ба­ру­ва­ња­по­ос­нов­на­при­до­не­си­од­за­дол­жи­тел­но­со­ци­јал­но­оси­гу­ру­ва­ње­и­ра­ди­о­ди­фуз­на­такса.

По­ис­клу­чок­на­став­(1)­на­овој­член­тро­шо­ци­те­за­ис­прав­ка­на­вред­нос­та­на­не­нап­ла­те­ни­те­по­ба­ру­ва­ња­се­приз­на­ва­ат­ка­ко­рас­ход,­до­кол­ку­е­ до­не­се­на­ пра­во­с­ил­на­ суд­ска­ од­лука,­ а­ за­ по­ба­ру­ва­ња­та­од­суб­јек­ти­те­над­кои­е­от­во­ре­на­по­ста­пка­ на­ сте­чај­ и­ на­ лик­ви­да­ција,­ до­кол­ку­ис­ти­те­се­при­ја­ве­ни­и­пот­врде­ни­од­стра­на­на­сте­чај­ни­от­ра­бот­ник."Спо­ред­прет­ход­но­ци­ти­ра­ни­те­од­ред­би­ка­ко­приз­

нат­рас­ход­за­це­ли­те­на­да­но­кот­на­до­бив­ка­се:­а) Oтпишанитепобарувањаврзоснованаправо­

силнасудскаодлука.Под­ пра­во­с­ил­на­ суд­ска­ од­лука,­ ка­ко­ ос­но­ва­ за­приз­на­ва­ње­на­овој­рас­ход­во­Обра­зе­цот­ДБ,­се­под­раз­би­ра­ акт­ на­ над­леж­ни­от­ суд­ски­ ор­ган­ со­кој­нед­вос­мис­ле­но­е­пре­су­де­но­де­ка­пред­мет­но­то­уту­же­но­по­ба­ру­ва­ње­е­не­нап­ла­тиво.­При­ова­не­е­од­бит­но­ зна­че­ње­ос­но­ва­та­ за­до­не­су­ва­ње­на­пра­во­с­ил­на­та­суд­ска­од­лу­ка­со­ко­ја­по­ба­ру­ва­ње­то­се­прог­ла­су­ва­за­не­нап­ла­ти­во­(ос­вен­врз­ос­но­ва­на­зас­та­ре­ност­на­по­ба­ру­ва­ње­то­т.е.­ко­га­туж­ба­та­е­под­не­се­на­по­ис­те­кот­на­ро­кот­на­зас­та­ре­ност,­за­вис­но­од­ви­дот­на­по­ба­ру­ва­њата).Напомена:­Пос­тој­на­та­за­кон­ска­ре­гу­ла­ти­ва­не­ја­про­пи­шу­ва­мож­нос­та­ка­ко­приз­нат­рас­ход,­со­кој­не­се­зго­ле­му­ва­да­ноч­на­та­ос­нова,­да­се­сме­та­от­пи­сот­на­по­ба­ру­ва­ња­та­за­кои­по­стои­пра­во­с­ил­на­суд­ска­од­лука,­ме­ѓу­тоа­по­ра­ди­не­ма­ње­на­имот­од­стра­на­на­долж­ни­кот­по­ба­ру­ва­ње­то­е­не­нап­ла­тиво,­за­што­по­стои­писме­но­из­вес­ту­ва­ње­од­стра­на­на­ов­лас­те­ни­от­ из­врши­тел­ за­дол­жен­ за­ при­сил­на­нап­ла­та­по­пра­во­с­ил­на­та­суд­ска­од­лука.Тоа­значи,­не­за­вис­но­што­до­ве­ри­те­лот­има­до­би­е­но­уред­но­писме­но­из­вес­ту­ва­ње­од­стра­на­на­из­

врши­те­лот­за­при­сил­но­из­вршу­ва­ње­на­пра­во­с­ил­на­суд­ска­од­лука,­де­ка­тоа­по­ба­ру­ва­ње­не­мо­же­да­се­нап­ла­ти­од­долж­ни­кот,­би­деј­ќи­не­ма­имот,­отписотнаовапобарувањееданочнонепризнатрасход.

б)­ По­ис­клу­чок,­ приз­нат­ рас­ход­ за­да­ноч­ни­це­ли­е­ис­прав­ка­та­на­вред­нос­та­на­не­нап­ла­те­ни­те­по­ба­ру­ва­ња­кај­бан­ките,­ште­дил­ни­ци­те­и­оси­гу­ри­тел­ни­те­друш­тва,­ ка­ко­ и­ не­нап­ла­те­ни­те­ по­ба­ру­ва­ња­ врз­ос­но­ва­на­при­до­не­си­те­од­за­дол­жи­тел­но­со­ци­јал­но­оси­гу­ру­ва­ње­и­ра­ди­о­ди­фуз­на­та­такса.

в) Пријавениипотврдениненаплатенипобарува­њаодсубјектитевостечајиликвидација.Сог­лас­но­член­69­став­3­од­За­ко­нот­за­сте­чај­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­34/06...192/15),­со­Ре­ше­ни­е­то­за­от­во­ра­ње­на­сте­чај­на­та­по­ста­пка­се­по­ви­ку­ва­ат­до­ве­ри­те­лите,­во­рок­од­15­де­на­од­об­ја­ву­ва­ње­то­на­Ре­ше­ни­е­то­за­от­во­ра­ње­на­сте­чај­на­по­ста­пка­во­"Служ­бен­вес­ник­ на­Ре­пуб­ли­ка­Ма­ке­до­нија"­ да­ ги­при­ја­ват­сво­и­те­по­ба­ру­ва­ња­кај­сте­чај­ни­от­уп­рав­ник.Сог­лас­но­член­87­од­За­ко­нот­за­сте­чај­сте­чај­ни­те­до­ве­ри­те­ли­ по­ба­ру­ва­ња­та­ кои­ ги­ има­ат­ спре­ма­долж­ни­кот­до­де­нот­на­от­во­ра­ње­то­на­сте­чај­на­та­по­ста­пка­писме­но­ги­при­ја­ву­ва­ат­во­рок­од­15­де­на­од­де­нот­на­об­ја­ву­ва­ње­то­на­ог­ла­сот­во­“Служ­бен­вес­ник­ на­Ре­пуб­ли­ка­Ма­ке­до­нија“.­При­ја­ви­те­ ги­дос­та­ву­ва­ат­до­сте­чај­ни­от­уп­рав­ник­на­ад­ре­са­та­об­ја­ве­на­ во­ ог­ла­сот.­ Кон­ при­ја­ва­та­дос­та­ву­ва­ат­писме­ни­до­ка­зи­за­по­ба­ру­ва­њето.Тоазначи,признатрасхододаспектнаданокотнадобивкасеситеотпишаниненаплатенипоба­рувањаодсубјектизакоиеотворенастечајнаилиликвидационапостапка,коивопропишани­отроксепријавениипотврдениодстрананастечајниотуправникикоисерегистриранивопосебнатабела(шема)настечајниотуправник.До­кол­ку­от­пи­ша­ни­те­по­ба­ру­ва­ња­не­се­при­ја­ве­ни­во­про­пи­ша­ни­от­рок­од­ас­пект­на­да­но­кот­на­до­бив­ка­се­неп­риз­нат­рас­ход.

СЛУ­ЧАИ­ВО­КОИ­ОТ­ВО­РЕ­НА­ТА­СТЕ­ЧАЈ­НА­­ПО­СТА­ПКА­НЕ­СЕ­СПРО­ВЕ­ДУВА

Сог­лас­но­член­68­од­За­ко­нот­за­сте­чај­до­кол­ку­по­спро­ве­де­на­та­прет­ход­на­по­ста­пка­прив­ре­ме­ни­от­сте­ча­ен­уп­рав­ник­ут­врди­де­ка­се­ис­пол­не­ти­ус­ло­ви­те­за­от­во­ра­ње­на­сте­чај­на­та­по­ста­пка,­ме­ѓу­тоа­ис­та­та­не­мо­же­да­се­спро­ве­де­по­ра­ди­тоа­што­долж­ни­кот­не­ма­имот­или­имо­тот­кој­би­вле­гол­во­сте­чај­на­та­ма­са­

REPREZENT januari 1/2016 11

Сметководство

КНИ­ЖЕ­ЊА:

е не до во лен и за на ми ру ва ње на тро шо ци те на таа по ста пка, или е со нез на чи тел на вред ност, сте чај ни от су ди ја но си ре ше ние за от во ра ње на сте чај на та по­ста пка и неј зи но зак лу чу ва ње и на ло жу ва бри ше ње на долж ни кот од ре гис та рот во кој е за пи шан. Во овој слу чај сте чај на та по ста пка не се спро ве дува.

Ре ше ни е то за от ва ра ње и зат ва ра ње на сте чај на та по ста пка се об ја ву ва во "Служ бен вес ник на РМ", на веб ста на та на су дот кој го до нел ре ше ни е то и се дос та ву ва до Цен трал ни от ре гис тар во рок не по долг од три дена.

Сог лас но член 68 став 4 од За ко нот за сте чај, про тив ре ше ни ето, до ве ри те лот има пра во на жал ба во рок од 8 де на од де нот на об ја ву ва ње то на ре ше ни е то во "Служ бен вес ник на РМ". Сте чај ни от суд ски со вет е дол­жен да се про из не се во од нос на под не се на та жалба.

V.­ ДА­НОКОТ­НА­ДО­БИВ­КА­И­­СМЕТ­КО­ВОД­СТВЕ­НИ­ТЕ­СТАН­ДАРДИ

Смет ко вод стве ни от трет ман на да но кот на до бив ка е уре ден со:

• МСС­12 ­ Да­но­ци­ на­ до­бив­ка­ (за го ле ми те и сред ни друш тва); и

• Од­дел­29­­ Да­нок­на­до­бив­ка­(за ма ли те и мик ро друш тва).

Сог лас но го ре на ве де ни те стан дар ди за ра ди прив ре ме ни те времени раз ли ки кои се јавуваат ме ѓу смет ко вод стве на та и да ноч на та до бивка, нас та ну ва­ат од ло же ни да ноч ни сред ства и од ло же ни да ноч ни об врски. Раз ли ки те нас та ну ва ат за ра ди раз лич ни от вре мен ски оп фат на да ноч на та ос но ва на не кои при хо­ди и рас хо ди ис ка жа ни во смет ко вод ството и Законот за данокот на добивка. Во след ни от пресмет ко вен пе риод, ко га ќе се ис пол нат со од вет ни те ус лови, тие од ло же ни да ноч ни сред ства и од ло же ни да ноч ни об врски ќе се ис ко рис тат, односно ќе се на до мес тат.

Во врска со по ба ру ва ња та од ку пу ва чи те во За ко­нот за да но кот на до бив ка та е про пи шано, ако друш­тво то из врши обез вред ну ва ње на по ба ру ва ња та од ку пу ва чите (без пра во с ил на суд ска од лука, или ако не ги при ја ви и не би дат пот врде ни од стра на на сте чај ни­от уп рав ник), тој рас ход е да ноч но не приз нат рас ход во го ди на та ко га е еви ден ти ран ка ко рас ход. Ме ѓу тоа, до кол ку во на ред ни от даночен пе ри од друштвото ги наплати по ба ру ва ња та за кои во претходниот даночен период била зголемена даночната основа, има пра во да ја на ма ли тековната да ноч на ос нова, а со тоа и да ја на ма ли об врската за пла ќа ње на да но кот.

Друш тво то мо­же­ по чи ту вај ќи го принци пот на прет паз ли вост, да од лу чи во го ди на та ко га ќе ја зго­ле ми да ноч на та ос но ва за неп риз нат рас ход заради вред нос но усог ла су ва ње (обез вред ну вање) на по ба­ру ва ња та од ку пу ва чи те, да­еви­ден­ти­ра­од­ло­же­ни­да­ноч­ни­сред­ства.

Во продолжение Ви даваме поедноставени при­ мери за сметководственото евидентирање на одло­ жените даночни средства.

Во­2015­го­дина

790 ­ Раз ли ка на при хо ди и рас ходи .................................500.000800 ­ До бив ка пред

ода но чу вање ...............................500.000800 ­ До бив ка пред ода но чу вање ...500.000811 ­ Од ло же ни да ноч ни при ходи .....20.000

810 ­ Да нок на до бивка .........................70.000820 ­ Не то до бивка ..............................450.000

810 ­ Да нок на до бивка ......................70.000233 ­ Об врски за да нок на до бивка ......70.000

050 ­ Од ло же ни да ноч ни сред ства ...20.000811 ­ Од ло же ни да ноч ни при ходи .......20.000

820 ­ Не то до бивка ...........................450.000951 ­ До бив ка од те ков на

го дина ..........................................450.000По­го­диш­на­смет­ка­за­2015­го­дина

При­мер­1: Одложени­даночни­средства

1. Друштвото А во Образецот­­ДБ­за­2015­година­има искажано:• Добивка (р. бр. I) ............................... 500.000• Исправка на вредноста на ненаплатени

побарувања (р. бр. 19) ..................... 200.000• Даночна основа по

намалување (р. бр. V) ...................... 700.000• Пресметан данок (р. бр. VI) ............... 70.000• Платени аконтации (р. бр. 34) .................... 0•­ Износ­за­доплата/­

повеќе­платен­износ­(р.­бр.­36)­...... 70.0002. Друштвото А­донело одлука да

евидентира одложени даночни средства за пресметаниот данок на непризнатите расходи ............. 20.000

12 REPREZENT januari 1/2016

Сметководство

КНИ­ЖЕ­ЊА:

Одложените­ даночни­ средства­ во­ износ­ од­20.000­денари,­друштвото­А­во­годишната­сметка­за­2015­година­ќе­ги­прикаже­во­Билансот­на­успех­под­ознака­АОП­253,­а­во­Билансот­на­состојбата­под­ознака­АОП­035.

Во­2016­година

790 - Разлика на приходи и расходи .................................700.000800 - Добивка пред

оданочување ...............................700.000800 - Добивка пред оданочување ...700.000

810 - Данок на добивка .........................50.000050 - Одложени даночни

средства ........................................20.000820 - Нето добивка ..............................630.000

810 - Данок на добивка ......................50.000233 - Обврски за данок на

добивка .........................................50.000820 - Нето добивка ...........................630.000

951 - Добивка од тековна година ..........................................630.000

По годишна сметка за 2016 година

Во 2016 го ди на друш тво то во Обра зе цот ДБ ја на ма ли ло да ноч на та ос но ва за из но сот на нап ла те-ни те по ба ру ва ња кои во прет ход ни от да но чен пе ри од има ле трет ман на неп риз нат рас ход. Со зак луч ни те

кни же ња ис ка жан е по мал да нок на до бив ка во из нос од 20.000 де на ри (200.000 х 10%), и­зат­во­ре­на­е­смет­ка­та­050­­­Од­ло­же­ни­да­ноч­ни­сред­ства.

Обра зе цот ДБ во При­мер­1­и­2­е по ед нос та ве но да ден, под прет постав ка де ка не ма дру ги по да то ци за по пол ну вање, ду ри де ка не ма ни пла те ни акон та ции на да нок на до бив ка (ка ко по да то ци се: до бив ката, ис-прав ка та на вред нос та на напла те ни те по ба ру ва ња и пресме та ни от да нок на до бивка), би деј ќи цел та е да се при ка же об врската за пла ќа ње на да но кот.

Друш тво то во две те го ди ни ќе пла ти да нок на до-бив ка во из нос кој е ут врден во Обра зе цот ДБ (во 2015 го ди на 70.000 де на ри и во 2016 го ди на 50.000 де нари).

Но, со еви ден ти ра ње то на од ло же ни те да ноч ни сред ства друш тво то ќе ја ко ре ги ра са мо не то до бив-ката, од нос но ќе ја при ка же смет ко вод стве на та не то до бив ка.

Тоа значи, од­ло­же­ни­те­ да­ноч­ни­ сред­ства­ ја­ко­ре­ги­ра­ат­са­мо­не­то­до­бив­ката,­а­об­врската­за­да­но­кот­на­до­бив­ка­друш­тво­то­ќе­ја­пла­ти­спо­ред­Обра­зе­цот­ДБ.

Во про дол же ние да де на е Та­бе­ла­за две те го ди-ни во кои е при ка жан те ков ни от и од ло же ни от да нок ка ко и не то до бив ка та ако друш тво то смет ко вод стве-но еви ден ти ра од ло же ни да ноч ни сред ства или ако смет ко вод стве но не еви ден ти ра од ло же ни да ноч ни сред ства.

ТабелаР.­бр. Опис

Износ2015 2016

1 Добивка пред оданочување 500.000 700.000

2 Зголемена/намалена даночна основа 200.000 (200.000)

3 Даночна основа 700.000 500.0004 Даночна стапка 10% 10%5 Пресмeтан данок 70.000 50.000

6

Од тоа:a) Тековен данок

(Р.бр. 1 х 10%) 50.000 70.000

б) Одложен данок (Р.бр. 2 х 10%) 20.000 (20.000)

в) Данок за плаќање 70.000 50.000

7 Нето­добивка­­(Р.бр.­1­­­Р.бр.­6а) 450.000 630.000

8

Нето добивка (Ако не се евидентираат одложени даночни средства Р.бр. 1 - Р.бр. 6в)

430.000 650.000

При­мер­2: Реализирани­одложени­даночни­средства

1. Друштвото А во Образецот­­ДБ­за­2016­година­има искажано:• Добивка (р. бр. I) ...........................700.000• Наплатени побарувања за

кои во претходен период е зголемена даночната основа (р. бр. 26) .....................................(200.000)

• Даночна основа по намалување (р. бр. V) ................... 500.000

• Пресметан данок (р. бр. VI) ............50.000• Платени аконтации (р. бр. 34) .................0•­ Износ­за­доплата/­

повеќе­платен­износ­(р.­бр.­36)­....50.000

Сметководство

REPREZENT januari 1/2016 13

КУРСНИ РАЗЛИКИ МСС 21 И ОДДЕЛ 30 ОД МСФИ ЗА МСЕ

Вера РАФАјЛОвСКА 1. ДЕ ЛОК РУГ НА ПРИ МЕНА

МСС 21 и Од дел 30 се при ме ну ваат:а) при прес ме тка на транс ак ции и сал да во стран­

ски ва лу ти, ос вен за транс ак ции врз ос но ва на де ри ва ти и сал да кои се во де ло круг на МСС 39 Фи­нан­си­ски­ ин­стру­мен­ти:­ приз­на­ва­ње­и­ме­ре­ње, Од дел 11 ­ Ос­нов­ни­фи­нан­сис­ки­инстру­мен­ти­и Од дел 12 ­ Дру­ги­фи­нан­сис­ки­инстру­менти.

б) при пре ве ду ва ње (кон вер зи ја) на ре зул та ти те и фи нан си ска та со стој ба на стран ско то ра бо те ње, кои се вклу че ни во фи нан си ски те из ве штаи на друш тво то пре ку кон со ли да ци ја, про пор ци о нал­на (сраз мер на) кон со ли да ци ја или ме то да та на глав ни на; и

в) при пре ве ду ва ње (кон вер зи ја) на ре зул та ти те и фи нан си ска та со стој ба на друш тво то во ва лу та за пре зен та ци ја.

МСС 21 и Од дел 30 не се при ме ну ваат:а) на сме тко водс тво то на хе џинг (за штит ни) ста­

вки во стран ска ва лу та, вклу чу вај ќи го хе џин гот (за шти та та) на не то вло жу ва ње то во стран ско то ра бо те ње. На сме тко водс тве но то еви ден ти ра ње на хе џин гот се при ме ну ваат МСС 39 и Од дел 11 и Од дел 12.Оваа одред ба е зна чај на, би деј ќи врз ос но ва на неа ефе кти те врз ос но ва на т.н. ва лут на клау­зу ла ­ девизна клаузула (ко ја прет ста ву ва еден вид за шти та од ри зик, од нос но еден вид за шти та на фер вред но ста на по ба ру ва ња та, од нос но плас ма ни те, со вр зу ва ње на из но сот кој би тре­ба ло да се пла ти по те ко вен курс во не ко ја кон­вер ти бил на стран ска ва лу та), не­се­иска­жу­ва­ат како курс ни раз ли ки сог лас но МСС 21 и Од дел 30, ту ку ка ко дру ги фи нан си ски при хо ди и рас хо­ди, од нос но ка ко мо да ли тет на за шти та од ри зик сог лас но МСС 39, Од дел 11 и Од дел 12;

б) при пре зен та ци ја на па рич ни те те ко ви кои про­из ле гу ва ат од транс ак ции во стран ска ва лу та, или на пре ве ду ва ње на па рич ни те те ко ви од

Друш тво то мо же да из вршу ва стран ски ак тив нос ти на два на чина: мо же да има тран­сак ции во стран ски ва лу ти или мо же да има стран ско ра бо тење. Пок рај тоа друш тво то мо же да врши пре зен ти ра ње на сво и те фи нан сис ки из веш таи во стран ска ва лута.

Смет ко вод стве ни от трет ман на ефек ти те од про ме ни те на де виз ни те кур се ви и нив но­то пре зен ти ра ње во фи нан сис ки те из веш таи е уре де но со Пра вил ни кот за во де ње на смет ко­вод ство ("Служ бен вес ник на РМ", број 159/09, 161/10 и 107/11) и тоа со:

• МСС 21 ­ Ефек ти од про ме ни на де виз ни кур се ви (во на та мош ни от текст: МСС 21, кој го при ме ну ва ат сред ни те и го ле ми те друш тва); и

• Од дел 30 ­ Пре ве ду ва ње на стран ски ва­лу ти од МС ФИ за МСЕ (во на та мош ни от текст: Од дел 30, кој го при ме ну ва ат ма ли те и мик ро друш тва).

Глав ни пра ша ња во врска со кур сни те раз­ли ки се:

• На кои став ки се пресме ту ва ат кур сни раз­лики?

• По кои де виз ни кур севи?• Кои ви до ви на ак тив нос ти се со стран ство?• Ка ко се врши пре зен ти ра ње на кур сни те

раз ли ки во фи нан сис ки те из веш таи?За Од дел 30 Од бо рот за Ме ѓу на род ни Смет­

ко вод стве ни Стан дар ди обја ви из ме ни со цел од ре де ни по јас ну ва ња во Од де лот 30. Овие из­ме ни кај нас не се об ја ве ни во Служ бен вес ник.

во овој на пис се да де ни упат ства со прак­тич на при ме на на МСС 21 и Од дел 30, ка ко и раз ли ки те во смет ко вод стве ни от трет ман ме ѓу МСС 21 и Од дел 30. во овој на пис ко рис тен е тер ми нот "друш тво" на мес то "ен ти тет", би деј ќи е попри фат лив.

Сметководство

14 REPREZENT januari 1/2016

стран­ско­ра­бо­те­ње,­сог­лас­но­МСС­7­-­Из­ве­штај­за­па­рич­ни­те­те­ко­ви­и­Од­дел­7­-­Из­веш­тај­за­па­рич­ни­те­те­кови.

2. ДЕ­ФИ­НИ­ЦИИ­И­ОБ­ЈАС­НУ­ВА­ЊА

Од­дел­30­не­сод­ржи­де­фи­ни­ции­на­од­ре­де­ни­по-ими,­ но­ да­ва­ об­јас­ну­ва­ња­ за­ од­ре­де­ни­ по­ими,­ но­ма­ли­те­и­мик­ро­друш­тва­мо­жат­да­ги­ко­рис­тат­и­де­фи-ни­ци­и­те­и­об­јас­ну­ва­ња­та­да­де­ни­во­про­дол­же­ние.

Во­точ­ки­те­8­и­9­од­МСС­21,­да­де­ни­се­де­фи­ни-ции­и­об­јас­ну­ва­ња­на­по­ве­ќе­по­и­ми.

Зак­лу­чен­курс­е­промп­тен­де­ви­зен­курс­на­кра­јот­на­пер­и­о­дот­на­из­ве­сту­ва­ње.

Курс­на­раз­ли­ка­е­раз­ли­ка­та­ко­ја­што­про­из­ле­гу­ва­од­пре­ве­ду­ва­ње­на­одре­ден­број­на­еди­ни­ци­на­ва­лу­та­во­дру­га­ва­лу­та­спо­ред­раз­лич­ни­де­виз­ни­кур­се­ви.

Де­ви­зен­курс­е­со­од­нос­за­раз­ме­на­на­две­ва­лути.Промп­тен­ курс­е­ де­ви­зен­ курс­ за­мо­мен­тал­на­

ис­по­ра­ка.Стран­ска­ва­лу­та­е­ва­лу­та­ко­ја­не­е­функ­ци­о­нал­на­

ва­лу­та­на­друш­тво­то­(кај­нас,­тоа­е­би­ло­ко­ја­ва­лу­та­ко­ја­е­раз­лич­на­од­де­на­рот).

Стран­ско­ра­бо­те­ње­е­друш­тво­кое­е­по­друж­ни­ца,­при­друж­но­друш­тво,­за­ед­нич­ко­ра­бо­те­ње­или­фи­ли-ја­ла­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво,­ чии­актив­но­сти­ се­зас­но­ва­ни­или­из­вр­шу­ва­ат­во­зем­ја,­ко­ја­не­е­зем­ја­та­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво.

Функ­ци­о­нал­на­ва­лу­та­е­ва­лу­та­та­на­при­мар­но­то­еко­ном­ско­оп­кру­жу­ва­ње­во­кое­друш­тво­то­ра­бо­ти.

При­одре­ду­ва­ње­то­на­сво­ја­та­функ­ци­о­нал­на­ва­лу-та,­друш­тво­то­тре­ба­да­ги­зе­ме­во­пред­вид­след­ни­ве­фа­кто­ри:

а)­Ва­лу­та:­ко­ја­глав­но­вли­јае­на­про­даж­ни­те­це­ни­на­ус­лу­ги-

те­(ова­нај­че­сто­би­би­ла­ва­лу­та­та­во­ко­ја­се­де­но­ми­ни-ра­ат,­од­нос­но­иска­жу­ва­ат­и­под­ми­ру­ва­ат­про­даж­ни­те­це­ни­за­не­го­ви­те­до­бра­и­ус­лу­ги);

­на­зем­ја­та­чии­кон­ку­рент­ни­си­ли­и­ре­гу­ла­ти­ви­глав­но­ги­одре­ду­ва­ат­про­даж­ни­те­це­ни­на­до­бра­та­и­ус­лу­ги­те­на­друш­тво­то.

б)­Ва­лу­та­та­ ко­ја­ глав­но­ вли­јае­на­ тро­шо­ци­те­ за­ра­бот­на­та­си­ла,­ма­те­ри­ја­ли­и­оста­на­ти­тро­шо­ци­кои­се­по­треб­ни­за­обез­бе­ду­ва­ње­на­до­бра­та­и­ус­лу­ги­те­(ова­че­сто­би­би­ла­ва­лу­та­та­во­ко­ја­та­кви­те­тро­шо­ци­се­де­но­ми­ни­ра­ни­и­под­ми­ре­ни).

Во­точ­ки­те­10­и­11­од­МСС­21­и­точ­ки­те­30.4­и­30.5­од­Од­дел­30­да­де­ни­се­и­до­пол­ни­тел­ни­фа­кто­ри,­

но­се­ко­гаш­тре­ба­да­се­да­де­при­о­ри­тет­на­прет­ход­но­на­ве­де­ни­те­фа­кто­ри.

Ед­наш­утвр­де­на­та­функ­ци­о­нал­на­ва­лу­та­не­се­ме­ну­ва,­ос­вен­ако­не­дој­де­до­про­ме­на­во­ос­нов­ни­те­транс­ак­ции,­на­ста­ни­и­ус­ло­ви.

Кај­нас,­друш­тва­та­ го­при­ме­ну­ва­ат­де­на­рот­ка­ко­функ­ци­о­нал­на­ва­лу­та­(член­472­став­1­од­За­ко­нот­за­тр­гов­ски­те­друш­тва).

Гру­па­прет­ста­ву­ва­ма­тич­но­дру­штво­и­си­те­не­го­ви­по­дружни­ци.

Не­то­вло­жу­ва­ње­во­стран­ско­ра­бо­те­ње­е­из­но-сот­на­учес­тво­то­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво­во­не­то­средс­тва­та­на­тоа­ра­бо­те­ње.

На­при­мер,­ед­но­друш­тво­има­две­по­друж­ни­ци­А­и­Б.­По­друж­ни­ца­та­Б­е­стран­ско­ра­бо­те­ње.­По­друж-ни­ца­та­А­и­да­ва­за­ем­на­по­друж­ни­ца­та­Б.­До­кол­ку­под­ми­ру­ва­ње­то­на­за­е­мот­не­се­пла­ни­ра­да­се­из­вр­ши,­ни­ту­пак­е­ве­ро­јат­но­де­ка­ќе­на­ста­не­во­бли­ска­ид­ни­на,­то­гаш­по­ба­ру­ва­ње­то­за­за­ем­на­по­друж­ни­ца­та­А­во­по­друж­ни­ца­та­Б­прет­ста­ву­ва­дел­од­не­то­вло­жу­ва-ње­то­на­друш­тво­то­А­во­по­друж­ни­ца­та­Б.­Ова,­ис­то­та­ка,­би­би­ло­точ­но­до­кол­ку­и­са­ма­та­по­друж­ни­ца­А­прет­ста­ву­ва­стран­ско­ра­бо­те­ње.

Ва­лу­та­ на­ пре­зен­ти­ра­ње­е­ ва­лу­та­ во­ ко­ја­ се­пре­зен­ти­ра­ни­фи­нан­си­ски­те­из­ве­штаи­(кај­нас­тоа­е­де­на­рот).

Ме­ѓу­тоа­ако­друш­тво­од­Ма­ке­до­ни­ја­има­по­друж­ни-ца­во­странс­тво,­за­ко­ја­сме­тко­водс­тво­то­се­во­ди­спо-ред­про­пи­си­те­на­таа­зем­ја­и­фи­нан­си­ски­те­из­ве­штаи­се­иска­жа­ни­во­ва­лу­та­та­на­таа­зем­ја,­во­тој­слу­чај,­ќе­мо­ра­да­се­пре­ве­дат,­од­нос­но­да­се­из­вр­ши­кон­вер­зи­ја­во­де­на­ри,­би­деј­ќи­тоа­е­ва­лу­та­та­за­пре­зен­та­ци­ја­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво.

Мо­не­тар­ни­ста­вки­се­еди­ни­ци­на­ва­лу­та­ кои­се­чу­ва­ат­и­средс­тва­и­об­вр­ски­кои­тре­ба­да­се­при­мат­или­пла­тат­во­фи­ксен­или­утврд­лив­број­на­еди­ни­ци­на­таа­ва­лу­та.­При­ме­ри­за­тоа­се:­пен­зии­и­оста­на­ти­ко­ри­сти­за­вра­бо­те­ни­кои­тре­ба­да­би­дат­исп­ла­те­ни­во­па­ри,­ре­зер­ви­ра­ња­кои­тре­ба­да­се­под­ми­рат­во­па­ри­и­па­рич­ни­ди­ви­ден­ди­кои­се­приз­на­ва­ат­ка­ко­об­вр­ска.­Слич­но­на­тоа,­мо­не­тар­на­ста­вка­прет­ста­ву­ва­и­до­го­вор­за­при­ма­ње­(или­пла­ќа­ње),­на­про­мен­лив­број­на­сопс-тве­нич­ки­ин­стру­мен­ти­на­друш­тво­то­или­про­мен­лив­број­на­средс­тва­чи­ја­об­је­ктив­на­вред­ност­ко­ја­тре­ба­да­се­при­ми­(или­пла­ти)­е­ед­на­ква­на­фи­ксен­или­утврд­лив­број­на­еди­ни­ци­од­одре­де­на­ва­лу­та.

Не­мо­не­тар­ни­ста­вки­се­отсус­тво­на­пра­во­то­да­се­при­ми­(или­об­вр­ска­та­да­се­пла­ти)­во­фи­ксен­или­

Сметководство

REPREZENT januari 1/2016 15

3. ИЗ­ВЕ­СТУ­ВА­ЊЕ­нА­ТРАн­САК­ЦИИ од СТРАн­СКА­ВА­ЛУ­ТА Во­ФУнК­ЦИ­о­нАЛ­нА­ВА­ЛУ­ТА

По­чет­но­приз­на­ва­ње

Спо­ред­точ­ка­та­20­од­МСС­21­и­точ­ка­та­30.6­од­Од­дел­30,­транс­ак­ци­ја­во­стран­ска­ва­лу­та­е­транс­ак­ци­ја­ко­ја­е­де­но­ми­ни­ра­на­(иска­жа­на)­или­ба­ра­да­би­де­на­ми­ре­на­во­стран­ска­ва­лу­та,­вклу­чу­вај­ќи­ги­и­транс­ак­ци­и­те­кои­настану­ва­ат­ко­га­друш­тво­то:

а)­ Ку­пу­ва­или­про­да­ва­про­из­во­ди­или­ус­лу­ги­чи­ја­це­на­е­иска­жа­на­во­стран­ска­ва­лу­та;

б)­ По­зај­му­ва­или­да­ва­за­ем­во­слу­чај­ко­га­об­вр­ски­те­и­по­ба­ру­ва­ња­та­се­иска­жа­ни­во­стран­ска­ва­лу­та;

в)­ На­друг­на­чин­стек­ну­ва­или­оту­ѓу­ва­средс­тво,­или­соз­да­ва­или­под­ми­ру­ва­об­вр­ски,­иска­жа­ни­во­стран­ска­ва­лу­та.

Спо­ред­точ­ка­та­21­од­МСС­21­и­точ­ка­та­30.7­од­Од­дел­30­при­по­чет­но­то­приз­на­ва­ње,­транс­ак­ци­ја­та­тре­ба­да­би­де­еви­ден­ти­ра­на­во­функ­ци­о­нал­на­ва­лу­та,­со­при­ме­на­на­промп­тен­де­ви­зен­курс,­по­ме­ѓу­функ­ци­о­нал­на­та­ва­лу­та­и­стран­ска­та­ва­лу­та­на­да­ту­мот­на­транс­ак­ци­ја­та.

Во­точ­ка­та­22­од­МСС­21­и­точ­ка­та­30.8­ од­Од­дел­30,­да­де­на­е­мож­ност­од­пра­ктич­ни­при­чи­ни­да­мо­же­да­се­ко­ри­сти­курс­кој­е­приб­ли­жен­на­фа­ктич­ки­от­курс­на­да­ту­мот­на­транс­ак­ци­ја­та,­на при мер,­про­се­чен­курс­на­не­де­ла­или­ме­сец.­Ме­ѓу­тоа­ако­де­виз­ни­те­кур­се­ви­зна­чи­тел­но­флу­кту­и­ра­ат,­ко­ри­сте­ње­то­на­про­сеч­ни­от­курс­за­пер­и­од­е­не­со­од­вет­но.

По­кој­курс­во­сме­тко­водс­тво­то­ќе­се­прес­ме­та­и­еви­ден­ти­ра­ транс­ак­ци­ја­та­во­де­нар­ска­про­тив­вред­ност­за­ви­си­од:

1.­ Ако­се­вр­ши­пла­ќа­ње­по­аванс на фа кту ра,­од­стран­ски­до­ба­ву­вач,­во­тој­слу­чај­ќе­се­при­ме­ни­транс­ак­ци­ски­от­курс,­кој­се­на­ре­ку­ва­промп тен курс,­од­нос­но­тоа­е­про­даж­ни­от­курс­на­де­лов­на­та­ бан­ка­ (на­ аван­си­те­ не­ се­ прес­ме­ту­ва­ат­курс­ни­раз­ли­ки).

2.­ Ако­ за­ пла­ќа­ње­то­ се­ ко ри стат сопс тве ни де ви зи­ос­тва­ре­ни­од­про­даж­ба­на­про­из­во­ди,­сто­ки­ и­ ус­лу­ги­ во­ странс­тво,­ де­нар­ска­та­ про­тив­вред­ност­ќе­се­прес­ме­та­по сред ни от курс на НБРМ за со од вет на та ва лу та на де нот на пла ќа ње то.

3.­ Ако­ пла­ќа­ње­то­ се­из­вр­ши­пос ле при е мот на сто ка та,­во­тој­слу­чај­де­нар­ска­та­про­тив­вред­

утврд­лив­број­на­еди­ни­ци­од­одре­де­на­ва­лу­та.­При­ме ри­за­тоа­се:­из­но­си­на­претп­ла­ти­за­до­бра­и­ус­лу­ги­­­од­на­пред­пла­те­на­на­ем­ни­на;­гуд­вил,­не­ма­те­ри­јал­ни­средс­тва;­за­ли­хи;­нед­виж­но­сти,­по­строј­ки­и­опре­ма­и­ре­зер­ви­ра­ња­кои­тре­ба­да­се­под­ми­рат­со­ис­по­ра­ка­на­не­мо­не­тар­ни­ста­вки.

Прет­ход­но­да­де­ни­те­об­јас­ну­ва­ња­за­мо­не­тар­ни­те­и­не­мо­не­тар­ни­те­ста­вки,­од­нос­но­ста­вки­те­на­кои­се­прес­ме­ту­ва­ат,­или­не­се­прес­ме­ту­ва­ат­курс­ни­раз­ли­ки­се­да­де­ни­во­след­на­ва­та­бе­ла:

Кур­сни­раз­лики

Се­прес­ме­ту­ва­ат­на: не­се­прес­ме­ту­ва­ат­на:

1.­ Де­виз­ни­па­рич­ни­средс­тва­(на­де­виз­на­сме­тка,­де­виз­на­бла­гај­на,­де­ви­зен­акре­ди­тив)

1.­ Па­рич­ни­средс­тва­во­де­на­ри­(сме­тка,­бла­гај­на,­де­нар­ски­акре­ди­тив)

2.­ По­ба­ру­ва­ња­од­ку­пу­ва­чи­од­странс­тво

2.­ По­ба­ру­ва­ња­од­ку­пу­ва­чи­во­зем­ја­та

3.­ Дру­ги­по­ба­ру­ва­ња­од­странс­тво

3.­ Дру­ги­по­ба­ру­ва­ња­од­зем­ја­та

4.­ Хар­тии­од­вред­ност­и­фи­нан­си­ски­плас­ма­ни­во­стран­ска­ва­лу­та,­ос­вен­учес­тво­во­ка­пи­та­лот­и­за­е­ми­кои­во­бли­ска­ид­ни­на­не­мо­же­да­се­вра­тат

4.­ Хар­тии­од­вред­ност­и­финан­си­ски­плас­ма­ни­во­де­на­ри

5.­ Об­вр­ски­спре­ма­до­ба­ву­ва­чи­во­странс­тво­и­об­вр­ски­за­кра­тко­роч­ни­и­дол­го­роч­ни­кре­ди­ти­од­странс­тво

5.­ Об­вр­ски­спре­ма­до­ба­ву­ва­чи­во­зем­ја­та­и­об­вр­ски­за­кра­тко­роч­ни­и­дол­го­роч­ни­кре­ди­ти­во­зем­ја­та

6.­ Дру­ги­мо­не­тар­ни­ста­вки­кои­се­пла­ќа­ат­или­се­нап­ла­ќа­ат­во­стран­ска­ва­лу­та

6.­ Не­ма­те­ри­јал­ни­средс­тва­и­гуд­вил

7.­ Нед­виж­но­сти,­по­строј­ки­и­опре­ма

8.­ Вло­жу­ва­ња­во­нед­виж­но­сти

9.­ Би­о­ло­шки­средс­тва

10.­За­ли­хи

11.­Да­де­ни­и­при­ме­ни­аван­си­во­стран­ска­ва­лу­та

12.­Не­те­ков­ни­средс­тва­кои­се­чу­ва­ат­за­про­даж­ба­и­пре­ки­на­то­ра­бо­те­ње

13.­Ка­пи­тал­(вклу­чу­вај­ќи­ја­аку­му­ли­ра­на­та­до­би­вка­или­аку­му­ли­ра­на­та­за­гу­ба)

14.­Дол­го­роч­ни­ре­зер­ви­ра­ња­во­де­на­ри

15.­Дру­ги­не­мо­не­тар­ни­ста­вки­во­де­на­ри

Сметководство

16 REPREZENT januari 1/2016

ност ќе се прес ме та по сре ден курс на НБРМ на де нот на транс ак ци ја та (член 35 од За ко нот за де виз но то ра бо те ње).

На при мер: Друш тво то А ку пу ва опре ма од странс­тво за 6 ми ли о ни евра. Функ ци о нал на ва лу та на друш­тво то е де нар. Да ту мот на на ло гот е 30 Ок том ври 2015 го ди на, да ту мот на ис по ра ка та е на 11 Но ем ври 2015 го ди на, да ту мот на фа кту ра та е на 11 Но ем ври, а да ту мот на при е мот на опре ма та е 15 Но ем ври. Се по ста ву ва пра ша ње то:

Под кој да тум сме тко водс тве но се еви­ден ти ра транс ак ци ја та за на ба вка на опре­ма та?

Де нот ко га ри зи ци те и на гра ди те ќе пре ми нат во сопс тве ност на дру го друш тво, во су шти на е де нот на транс ак ци ја та. Ве ро јат но е де ка сопс тве но ста мо же да пре ми не на де нот на ис по ра ка та во за вис ност од ус ло­ви те во до го во рот. Слич но на тоа сопс тве но ста мо же да по ми не во мо мен тот на при е мот на опре ма та, но мал ку е ве ро јат но тоа да се слу чи на де нот на при ем на фа кту ра та или ко га се вр ши пла ќа ње то.

Во При­ме­рот за Друш тво то А де нот на транс ак ци­ја та ќе би де де нот на ис по ра ка та или при е мот на опре­ма та, во за вис ност од тоа кој ќе ги пре зе ме тро шо ци те и ри зи ци те во слу чај на оште ту ва ње или гу бе ње на опре ма та сог лас но до го во рот. Кај нас нај че сто де нот на транс ак ци ја та е де нот на при е мот на сто ка та.

На­по­ме­на: За сме тко водс тве но то еви ден ти ра ње, не е зна ча ен де виз ни от курс кој го при ме ну ва ца ри на­та, би деј ќи тој се ко ри сти са мо да се прес ме та де нар­ска та про тив вред ност ка ко ос но ви ца за ца ри на.

Из­ве­сту­ва­ње­на­кра­јот­на­пос­ле­до­ва­тел­ни­­пер­и­оди

Спо ред точ­ка­та­23 од МСС 21 и точ­ка­та­30.9 од Од дел 30, на кра јот на се кој пер и од на из ве сту ва ње, од нос но при под го то вка на фи нанси ски те из ве штаи, во о би ча е но тоа е на кра јот на го ди на та:

а) Мо не тар ни те ста вки во стран ска ва лу та тре ба да се при ка жат со при ме на на­зак­луч­ни­от­курс,­од­нос­но­спо­ред­сред­ни­от­курс­на­НБРМ­за­со­од­вет­на­та­ва­лу­та­на­31.12 (тоа се т.н. "не­ре а ли зи ра ни курс ни раз ли ки");

б) Не мо не тар ни те ста вки кои се ме рат спо ред исто ри ска на бав на вред ност во стран ска ва лу­та, тре ба да би дат иска жа ни со ко ри сте ње на де­виз­ни­от­курс­на­да­ту­мот­на­транс­ак­ци­ја­та

(на кра јот на го ди на та не се прес ме ту ва ат курс­ни раз ли ки);

в) Не мо не тар ни те ста вки кои се ме рат спо ред об­је ктив на вред ност во стран ска ва лу та тре ба да би дат иска жа ни со ко ри сте ње на де­виз­ни­те­кур­се­ви­ кои­по­сто­е­ле­ ко­га­би­ла­ утвр­де­на­об­је­ктив­на­та­вред­ност­(на кра јот на го ди на та не се прес ме ту ва ат курс ни раз ли ки).

4.­ ПРИЗ­НА­ВА­ЊЕ­НА­КУРС­НИ­РАЗ­ЛИ­КИ

Приз на ва ње то на курс ни те раз ли ки за мо не тар ни те ста вки е уре де но во точ­ки­те­27­до­34 од МСС 21 и точ­ки­те­30.10­и­30.11 од Од дел 30 и тоа:

курс ни раз ли ки кои про из ле гу ва ат од ре дов ни транс ак ции во стран ска ва лу та; и

курс ни раз ли ки кои про из ле гу ва ат од мо не тар на ста вка ко ја прет ста ву ва дел од не то вло жу ва ње то во стран ско то ра бо те ње.

Во продолжение даден е приказ на курсни разлики за монетарни ставки:

4.1. Курс ни раз ли ки од ре дов ни транс ак ции

Курс ни те раз ли ки од ре дов ни транс ак ции се еви­ден ти ра ат ка ко при хо ди, од нос но рас хо ди во пер и о дот во кој на ста ну ва ат.

Ко га транс ак ци ја та е на ми ре на во исти от прес ме­тко вен пер и од во кој на ста на ла, си те курс ни раз ли ки се приз на ва ат во тој пер и од.

Ме ѓу тоа, ко га транс ак ци ја та е на ми ре на во на­ред ни те прес ме тков ни пер и о ди, курс на та раз ли ка се приз на ва во се кој пер и од до да ту мот на на ми ру ва ње

Сметководство

REPREZENT januari 1/2016 17

КНИ­ЖЕ­ЊА:

на транс ак ци ја та, спо ред сред ни от де ви зен курс на НБРМ за таа ва лу та за се кој од де лен пер и од.

Тоа зна чи, курс ни те раз ли ки прес ме та ни на мо­не тар ни те ста вки во те кот на го ди на та и на кра јот на го ди на та, се иска жу ва ат ка ко при хо ди и рас хо ди во Из ве шта јот за се оп фат на та до би вка или во Би­лан­сот­на­ус­пех.

Сог лас но точ­ка­та­5 од МСС 1 ­ Пре­зен­ти­ра­ње­на­фи­нан­сис­ки­те­из­веш­таи­и точ­ка­та­3.15 од Од­дел 3 ­ Пре­зен­ти­ра­ње­на­фи­нан­сис­ките­из­веш­таи, друш тво то ги при ка жу ва на не то ос но ва до бив ки те и за гу би те кои про из ле гу ва ат од гру па на слич ни тран­сак ции, ка ко на при мер, до бив ки и за гу би од кур сни раз ли ки са мо до кол ку се не ма те ри јални. Ако се ма­те ри јал ни так ви те до бив ки и за гу би ис ти те се при ка­жу ва ат од делно.

Курс­ни­те­раз­ли­ки­не­мо­же­да­се­ ка­пи­та­ли­зи­ра­ат.

1. Друш тво то А на ба ви ло сто ка од Гер ма ни ја ....................... 30.000 евра

2. Сто ка та е при стиг на та и оца ри не та на 9.10.2015 го ди на и пла тен е ДДВ 334.800 де на ри и ца рин ски да вач ки 151.752 де на ри .............. 486.552 ден.

3. До би е на е ф­ра за пре воз ............ 20.000 ден.4. На 21.10.2015 го ди на отку пе ни

се де ви зи (де нар ска про тив вред ност 25.000 ев ра х 61,6646) и по доз на ка Обра зец 1450 пла те но е на стра нски от до ба ву вач .............. 1.541.615 ден.

5. Пла те на е бан кар ска про ви зи ја ....... 5.000 ден.6. Спо ред до го во рот 5.000 ев ра ќе

би дат пла те ни во 2016 го ди на7. Сто ки те на за ли ха се во дат

по на бав на вред ност8. На 31.12.2015 го ди на

прес ме та на е курс на раз ли ка (61,6246 де ви зен курс) ....................... 180 ден.На­по­ме­на: Де нар ска та про тиввред ност на

смет ката 221 на 31.12 во смет ко вод ство то за 5.000 ев ра е 308.323. Де нар ска та про тиввред ност на 5.000 ев ра по претпоставен девизен кур с на 31.12 (61,6246) тре ба да би де 308.123. Пресме та на та кур сна раз ли ка е 180 (308.323 ­ 308.123), од нос­

но об врската е на ма ле на за 200 де нари. Во 2016 го ди на при отку пот и пла ќа ње то на оста то кот од об вр ска та (5.000 евра) ќе се прес ме та курс на раз­ли ка по кур сот на де нот на пла ќа ње то.

Кал­ку­ла­ци­ја:

• Ф­ра од стран ски до ба ву вач .............. 1.849.938 30.000 ев ра х 61,6646 (сре ден курс на 21.10.2015)• ца ри на и дру ги да вач ки ......................... 151.752• пре воз ....................................................... 20.000 Вкуп но .................................................. 2.021.690

Во­2015­го­ди­на

660 ­ Сто ки на за ли ха ..................2.021.690130 ­ Да нок на

до да де на вред ност ................334.800221 ­ Об вр ски спре ма

до ба ву ва чи во странс тво ......1.849.938232 ­ Об вр ски за ца ри ни ...................151.752230 ­ Об вр ски за ДДВ ........................334.800220 ­ Об вр ски спре ма

до ба ву ва чи во зем ја та ...............20.000По­кал­ку­ла­ци­ја­број...

232 ­ Об вр ски за ца ри ни .................151.752230 ­ Об вр ски за ДДВ .....................334.800220 ­ Об вр ски спре ма

до ба ву ва чи во зем ја та .............20.000100 ­ Сме тка.......................................506.552

По­БИ­број...1084 ­ Па рич ни сред ства

за от куп на де визи ..............1.541.615100 ­ Сме тка....................................1.541.615

Де­нар­ска­про­тив­вред­ност­за­от­куп­на­25.000­евра

103 ­ Де виз на сме тка ...................1.541.6151084 ­ Па рич ни сред ства

за от куп на де визи.................1.541.615Отку­пе­ни­25.000­евра

221 ­ Об вр ски спре ма до ба ву ва чи во странс тво....1.541.615103 ­ Де виз на сме тка .....................1.541.615

Пла­те­но­по­ф­ра­на­стран­ски­до­ба­ву­вач446 ­ Бан кар ски ус лу ги и

тро шо ци за пла тен про мет ........5.000100 ­ Сме тка...........................................5.000

Бан­кар­ска­про­ви­зи­ја

При­мер­1: Курсни­разлики­од­редовни­трансакции­во­текот­на­годината

Сметководство

18 REPREZENT januari 1/2016

КНИ­ЖЕ­ЊА:

221 - Об вр ски спре ма до ба ву ва чи во странс тво..............200775 - При хо ди врз ос но ва на

по зи тив ни курс ни раз ли ки ..............200Прес­ме­та­на­курс­на­раз­ли­ка­на­31.12.2015­го­ди­на

На­по­ме­на: Де виз ни те кур се ви се прет по ста ве ни.

121 - По ба ру ва ња од ку пу ва чи од странс тво ...........138.000

103 - Де виз на сме тка ..........................6.900105 - Де виз на бла гај на...........................230

775 - При хо ди врз ос но ва на по зи тив ни курс ни раз ли ки .......145.130

За­по­зи­тив­ни­курс­ни­раз­ли­ки­на­31.12.2015­го­ди­на

Сме­тка Стран­ска­

ва­лу­та

Из­нос­во­стран­ска­ва­лу­та

Из­нос­во­де­на­ри

Де­виз­ни­кур­се­ви­на­31.12.

Из­нос­на­31.12.­(кол.­3­х­кол.­5)

Кур­сна­раз­ли­капо­зи­тив­на­

(кол.­6­­­кол.­4)не­га­тив­на­

(кол.­4­­­кол.­6)1 2 3 4 5 6 7 8

121 Ку пу ва чи во странс тво EUR 300.000 18.349.380 61,6246 18.487.380 138.000

105 Де виз на бла гај на EUR 500 30.582 61,6246 30.812 230

103 Де виз на сме тка EUR 15.000 917.469 61,6246 924.369 6.900

221 Об вр ски спре ма до ба ву-ва чи во странс тво

USD80.000 3.988.600 50,2150 4.017.200 28.600

Вкуп­но 145.130 28.600

475 - Рас хо ди врз ос но ва на не га тив ни курс ни раз ли ки .....................................28.600221 - Об вр ски спре ма

до ба ву ва чи во странс тво ....................................28.600

За­не­га­тив­ни­курс­ни­раз­ли­ки­­на­31.12.2015­го­ди­на

При­мер­2: Курсни­разлики­од­редовни­трансакции­на­крајот­на­годината

На 31.12.2015 го ди на со стој ба та на де виз ни те мо не тар ни ста вки и прес ме та ни те курс ни раз ли ки е след на ва:

4.2. Курс ни раз ли ки кои про из ле гу ва ат од дел на не то

вло жу ва ње во стран ско ра бо те ње

Спо ред МСС 21 и Од дел 30, под стран ско ра бо те-ње се по драз би ра ат вло жу ва ња кои из ве сту вач ко то, од нос но ма тич но то друш тво ги има во стран ско то ра бо те ње, а тоа мо же да би де за вис но друш тво, при-друж но друш тво, за ед нич ко ра бо те ње или фи ли ја ла на из ве сту вач ко то друш тво, чи ја деј ност е сме сте на или се вр ши во зем ја или ва лу та раз лич на од зем ја та или ва лу та та на из ве сту вач ко то друш тво.

Нај че сто спо ред про пи си те на дру ги те др жа ви, за стран ско то ра бо те ње тре ба да се ос но ва друш тво и тоа друш тво има об вр ска де лов ни те кни ги да ги во ди, ка ко и фи нан си ски те из ве штаи да ги со ста ву ва спо ред про пи си те на зем ја та ка де е стран ско то ра бо те ње.

Во о би ча е но за при вре ме ни те ра бо ти во странс тво не се ос но ва друш тво, ту ку де лов на еди ни ца во вид

на фи ли ја ла на из ве сту вач ко то друш тво, ко ја не ма пра вен ста тус. МСС 21 и Од дел 30 не пра ви раз ли ка во од нос на тоа да ли мо не тар на та ста вка про из ле гу ва од ра бо те ње со за вис но друш тво или де лов на еди ни ца (фи ли ја ла). Ме ѓу тоа ра бо те ње то со фи ли ја ла та ко ја не ма пра вен ста тус, не мо же да има не то вло жу ва ње, би деј ќи неј зи но то ра бо те ње е оп фа те но во де лов ни-те кни ги на ма тич но то друш тво. Од овие при чи ни од ра бо те ње то со фи ли ја ла та мо же да про из ле зат са мо курс ни раз ли ки од ре дов ни транс ак ции.

Под­дел од не то вло жу ва ње­се­оп­фа­ќа­ат­и­мо­не­тар­ни­те­ста­вки­кои­про­из­ле­гу­ва­ат­од­дол­го­роч­ни­по­ба­ру­ва­ња­на­за­е­ми­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво­во­за­вис­но­то­друш­тво­за­кои­не­по­стои­план­де­ка­во­дог­лед­но­вре­ме­ќе­би­дат­ре­а­ли­зи­ра­ни.

Сог лас но точ ка та 32 од МСС 21 и точ ка та 30.13 од Од дел 30 курс ни те раз ли ки кои про из ле гу ва ат од мо не тар на ста вка ко ја е дел од не то вло жу ва ње то на из вес ту вач ко то друш тво во стран ско ра бо те ње,

Сметководство

REPREZENT januari 1/2016 19

тре­ба­да­би­дат­приз­на­е­ни­во­до­би­вка­или­за­гу­ба­во­по­себ­ни­те­фи­нан­сис­ки­из­веш­таи­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво­или­во­по­себ­ни­те­фи­нан­си­ски­из­ве­штаи­на­стран­ско­то­ра­бо­те­ње,­ка­ко­што­е­со­од­вет­но.

Во­ кон­со­ли­ди­ра­ни­те­фи­нан­си­ски­ из­ве­штаи,­курс­ни­те­раз­ли­ки­по­чет­но­се­приз­на­ва­ат­во­оста­на­та­та­се­оп­фат­на­до­би­вка.­Ко­га­ќе­се­оту­ѓи­дел­од­не­то­вло­жу­ва­ње­то­ку­му­ли­ра­ни­от­из­нос­во­ка­пи­та­лот­тре­ба­да­се­рек­ла­си­фи­ци­ра­во­до­би­вка­или­за­гу­ба,­од­нос­но­пре­ку­Би­лан­сот­на­ус­пех.

Важно:­Сог­лас­но­точ­ка­та­30.13­од­Од­дел­30,­ма­ли­те­и­мик­ро­друш­тва­не­ма­ат­об­врска­ку­му­ла­тив­ни­те­кур­сни­раз­ли­ки­кои­би­ле­приз­на­ти­во­ос­та­на­та­се­оп­фат­на­до­бивка,­при­оту­ѓу­ва­ње­на­стран­ско­то­ра­бо­те­ње­да­ги­рек­ла­си­фи­ци­ра­ат­од­ка­пи­та­лот­(глав­ни­ната)­во­до­бив­ки­или­за­губи,­од­нос­но­во­Би­лан­сот­на­ус­пех.

Во­вр­ска­со­курс­ни­те­раз­ли­ки­од­мо­не­тар­ни­ста­вки,­кои­се­дел­од­не­то­вло­жу­ва­ње­во­стран­ско­то­ра­бо­те­ње­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво­мо­же­да­има­три­слу­чаи:

­дел­од­не­то­вло­жу­ва­ње­то­е­во­функ­ци­о­нал­на­ва­лу­та­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво;

­дел­од­не­то­вло­жу­ва­ње­то­е­во­функ­ци­о­нал­на­ва­лу­та­на­стран­ско­то­ра­бо­те­ње;­и

­дел­од­не­то­вло­жу­ва­ње­то­е­во­ва­лу­та­раз­лич­на­од­функ­ци­о­нал­на­та­ва­лу­та­и­на­стран­ско­то­ра­бо­те­ње­и­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво.

1.­ На­20.05.2015­го­ди­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво­А­од­Ма­ке­до­ни­ја­на­сво­е­то­за­вис­но­друш­тво­Б­во­За­греб,­за­те­ков­но­ра­бо­те­ње­му­пре­фр­ли­ло­де­на­ри­и­не­е­пла­ни­ра­но­вра­ќа­ње­на­средс­тва­та­во­бли­ска­ид­ни­на­(има­трет­ман­на­дел­од­не­то­вло­жу­ва­ње)­.................. 6.000.000

Во­пра­кти­ка­та­кај­нас­ре­тко­ќе­се­слу­чи­ва­ков­при­мер.­Но­до­кол­ку­се­слу­чи,­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво­А­во­по­себ­ни­те­фи­нан­си­ски­из­ве­штаи­не­ма­да­иска­же­курс­ни­раз­ли­ки,­а­за­вис­но­то­друш­тво­Б­во­по­себ­ни­те­фи­нан­си­ски­из­ве­штаи­ ќе­иска­же­ курс­на­раз­ли­ка­ на­31.12­ме­ѓу­де­на­рот­и­ку­на­та.

При­со­ста­ву­ва­ње­то­на­кон­со­ли­ди­ра­ни­те­фи­нан­си­ски­из­ве­штаи,­кои­ги­со­ста­ву­ва­друш­тво­то­А,­курс­на­та­раз­ли­ка­ќе­ја­иска­же­ка­ко­по­себ­на­ста­вка­во­рам­ки­те­на­оста­на­та­та­се­оп­фат­на­до­би­вка.

На­ист­на­чин­се­по­ста­пу­ва­и­во­слу­чај­на­про­пор­ци­о­на­лен­мо­дел­на­учес­тво,­ка­ко­и­во­слу­чај­на­не­то­вло­жу­ва­ње­во­стран­ско­ра­бо­те­ње­прес­ме­та­но­со­при­ме­на­на­мо­де­лот­на­глав­ни­на.

1.­ На­03.09.2015­го­ди­на­из­ве­сту­вач­ко­то­­друш­тво­А­од­Ма­ке­до­ни­ја­на­сво­е­то­­за­вис­но­друш­тво­Б­во­Гер­ма­ни­ја­му­одо­бри­ло­дол­го­ро­чен­за­ем­во­из­нос­од­200.000­ев­ра­и­не­е­пла­ни­ра­но­ко­га­ќе­се­вра­ти­(200.000­ев­ра­х­61,5462­за­1­евро)­(има­трет­ман­на­дел­од­не­то­вло­жу­ва­ње)­....................... 12.309.240

2.­ На­31.12.2015­го­ди­на­де­виз­ни­от­курс­е­61,6246­(прет­по­ста­вен­де­ви­зен­курс)­и­прес­ме­та­на­е­курс­на­раз­ли­ка­.................................... 15.680

Во­При­ме­р­2­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво­А­во­по­себ­ни­­те­фи­нан­си­ски­из­ве­штаи­не­ма­да­иска­же­курс­на­раз­ли­ка.

Ме­ѓу­тоа,­ во­ кон­со­ли­ди­ра­ни­те­фи­нан­си­ски­ из­ве­штаи­кои­ги­со­ста­ву­ва­друш­тво­то­А,­овие­курс­ни­раз­ли­ки­ќе­ги­иска­же­ка­ко­по­себ­на­ста­вка­во­рам­ки­те­на­оста­на­та­та­се­оп­фат­на­до­би­вка.

Ко­га­ќе­се­оту­ѓи­стран­ско­то­ра­бо­те­ње,­ку­му­ли­ра­ни­те­курс­ни­раз­ли­ки­ќе­се­иска­жат­ка­ко­при­хо­ди­или­рас­хо­ди,­од­нос­но­до­би­вки­или­за­гу­би­од­оту­ѓу­ва­ње.

1.­ На­03.09.2015­го­ди­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво­А­од­Ма­ке­до­ни­ја­на­сво­е­то­за­вис­но­друш­тво­Б­во­За­греб­му­одо­бри­ло­дол­го­ро­чен­за­ем­во­из­нос­од­300.000­ев­ра­­и­не­е­пла­ни­ра­но­ко­га­ќе­се­вра­ти­(300.000­ев­ра­х­61,5462)­(има­трет­ман­на­дел­од­не­то­вло­жу­ва­ње)­............................ 18.463.860

При­мер­1: Курсни­разлики­од­дел­на­нето­вложување­во­странско­работење­во­функционална­валута­на­известувачкото­друштво

При­мер­2: Курсни­разлики­од­дел­на­нето­вложување­во­странско­работење­во­функционална­валута­на­известувачкото­друштво

При­мер­3: Курсни­разлики­од­дел­на­нето­вложување­во­странско­работење­во­валута­која­не­е­функционална­валута­на­известувачкото­друштво­ниту­е­функционална­валута­на­странското­работење

Сметководство

20 REPREZENT januari 1/2016

2. На31.12.2015годинадевизниот курсе61,6246(претпоставенкурс) ипресметанаекурснаразлика ............ 23.520

Воовојслучајакоделоднетовложувањетонаизве­стувачкотодруштвовостранскотоработењеевовалутакојаеразличнаодфункционалнатавалутанаизвесту­вачкотодруштвоифункционалнатавалутанастранскотоработење,курсниразликинастануваатвоодделнитефи­нансискиизвештаинаизвестувачкотодруштвоивоод­делнитефинансискиизвештаинастранскотоработење.

ВоконсолидиранитефинансискиизвештаикоигисоставуваизвестувачкотодруштвоА,поелиминирањенаинтернитеставки,курснитеразликиќегиприкажекакопосебнаставкаворамкитенаостанататасеоп­фатнадобивка.

Приотуѓувањетонастранскотоработењекумули­ранитекурсниразликиќебидатискажаникакопри­ходиилирасходи,односнокакодобивкиилизагубиодотуѓување.

5. КО­РИ­СТЕ­ЊЕ­на­Ва­ЛУ­Та­за ПРЕ­зЕн­ТИ­Ра­ЊЕ­КО­Ја­Е­Раз­ЛИЧ­на Од­ФУнК­ЦИ­О­наЛ­на­Та­Ва­ЛУ­Та

5.1. Пре ве ду ва ње во ва лу та на пре зен ти ра ње

Друштвотоможедагипрезентирасвоитефинанси­скиизвештаивобилокојавалута.На при мер,когаед­на­гру­па­се­со­стои­од­по­ве­ќе­друш­тва­со­раз­лич­ни­функ­ци­о­нал­ни­ва­лу­ти,­ре­зул­та­тот­и­фи­нан­си­ска­та­со­стој­ба­на­се­кое­друш­тво­се­изра­зу­ва­во­ед­на­за­ед­нич­ка­ва­лу­та,­за­да­мо­жат­да­би­дат­составени­кон­со­ли­ди­ра­ни­те­фи­нан­си­ски­из­ве­штаи.

Постапкатаеразличнавозависностодтоадалифинансискитеизвештаисеискажанивовалутакојанее валутана хиперинфлаторнаекономија иливовалутанахиперинфлаторнаекономија.

Согласноточ ка та 39 одМСС21иточ ка та 30.18 одОддел30,резултатитеифинансискатасостојбанадруштвоточијафункционалнавалутане­е­ва­лу­та­на­хи­пе­ринф­ла­тор­на­еко­но­ми­ја, требадасепреведатводруга валутанапрезентирање со користењенаследнивепостапки:

а)Средстватаиобврските,засекојпрезентиранИзвештај зафинансиската состојба (Биланс на со­стојбата), вклучувајќи ги и споредбените податоци,требадабидатпреведениспоредзаклучниоткурснадатумотнатојИзвештајзафинансискатасостојба;

б)Приходите и расходите за секој презентиранИзвештајзасеопфатнатадобивкаилиБи лан сот на ус пех,вклучувајќигииспоредбенитеподатоци,тре­бадабидатпреведениспореддевизнитекурсевинадатумитенатрансакциите;

в)Ситерезултирачкикурсниразликитребадаби­датпрезентиранивоостанататасеопфатнадобивка.

на­по­ме­на: Постапкатазапрезентирањенафинан­сискитеизвештаикогафункционалнатавалутаевалутанахи­пе­ринф­ла­тор­на­еко­но­ми­ја­епропишанавоточ­ки те 42 и 43одМСС21иточ ка та 30.21одОддел30.

5.2. Пре ве ду ва ње на стран ско ра бо те ње

Предсоставувањетонаконсолидиранитефинан­сиски извештаи,финансиските извештаи за стран­скотоработењетребадасепреведатвовалутатазапрезентација.

Приконсолидацијатавообичаенаепостапкатанаелиминирањенатрансакциитемеѓудруштватавогру­пата.Меѓутоа,мо не тар ни те средс тва или об вр ски во рам ки те на гру па та, не за вис но да ли се кра тко­роч ни или дол го роч ни, не мо жат да се ели ми ни раат без да се при ка жат ефе кти те од курс ни те раз ли ки, би деј ќи исти те вли ја ат на при хо ди те и рас хо ди те во Из ве шта јот за се оп фат на та до би вка.

Исклучокодоваправилоезамонетарнитеставкикоипроизлегуваатодделнанетовложувањатасог­ласноточ ка та 32одМСС21иточ ка та 30.13одОддел30.Овиекурсниразликисеискажувааткакопосебнаставкаворамкитенаостанататасеопфатнадобивка,доотуѓувањенастранскотоработење.

Когадатумотнафинансискитеизвештаинастран­скотоработење,серазликуваоддатумотнафинан­сискитеизвештаинаизвестувачкотодруштво,вотојслучајсредстватаиобврскитенастранскотоработењесепреведуваатспоредкурсоткојважелнадатумотнаИзвештајотзафинансискатасостојбанастранскотора­ботење.КорегирањесевршизазначајнитепроменинакурсевитекоинастаналедодатумотнаИзвештајотзафинансискатасостојбанаматичното(известувачкото)друштвовосогласностсоМСС27Кон со ли ди ра ни и по­себ ни фи нан сис ки из веш таи иОддел9Кон со ли ди ра ни и по себ ни фи нан сис ки из веш таи.Истапостапкасеко­ристиикогаеприменетметодотнауделнапридружнодруштвоилизаедничкоработење,какоиприприменана пропорционална консолидација и заедничко ра­ботење,согласноМСС28Вло жу ва ња во при друж ни ен ти те ти иОддел14Вло жу ва ња во прид руж ни ен­

Сметководство

REPREZENT januari 1/2016 21

ти­тети, МСС 31 Учес­тво­во­за­ед­нич­ки­вло­жу­ва­ња­и Од дел 15 Учес­тво­во­за­ед­нич­ки­вло­жу­вања.

Се­кој­гуд­вил,­кој­ќе­на­ста­не­при­стек­ну­ва­ње­на­стран­ско­то­ра­бо­те­ње­и­си­те­ко­ре­ги­ра­ња­на­сме­т­ко­водс­тве­на­та­вред­ност­спо­ред­фер­вред­но­ста­на­средс­тва­та­и­об­вр­ски­те­из­вр­ше­ни­при­стек­ну­ва­ње­то­на­стран­ско­то­ра­бо­те­ње,­се­сме­та­ка­ко­средс­тво­и­об­вр­ска­од­стран­ско­то­ра­бо­те­ње. Спо ред тоа, се иска жу ва во функ ци о нал на та ва лу та на стран ско то ра бо те ње и се пре ве ду ва спо ред зак луч ни от курс во сог лас ност со точ­ки­те­39­и­42 од МСС 21 и точ­ки­те­30.18­до­30.21 од Од дел 30.

1. Друш тво А од Ма ке до ни ја има Друш тво Б­во Гер ма ни ја (стран ско ра бо те ње) кое за поч на ло со ра бо та на 1 Ја ну а ри 2015 го ди на

2. На 31.12.2015 го ди на из вр ше но е пре ве ду ва ње на фи нан си ски те из ве штаи од Друш тво то Б во функ ци о нал на та ва лу та де нар на Друш тво то А

3. Де виз ни те кур се ви на евро то во од нос на де на рот се прет по ста ве ни за ра ди по ед нос тав но при ка жу ва ње и тие се за 1 ев ро на:

1 Ја ну а ри 2015 .............................................. 61 31 Де кем ври 2015 ......................................... 62 Про се чен курс ............................................ 61,5

Во про дол же ние да де ни се при ме ри во скра те на фор ма на Би ланс на ус пех и Из ве штај за фи нан си ска та со стој ба за 2015 го ди на.

Из­ве­штај­за­се­оп­фат­на­до­би­вка­за­го­ди­на­та­што­за­вр­шу­ва­на­31­Де­кем­ври­2015

Би­ланс­на­ус­пехво ми ли о ни

Во­евра Во­де­на­ри­(по сре ден курс по 61,5)

При хо ди 32 При хо ди 1.968Тро шо ци на про даж ба (10) Тро шо ци на про даж ба (615)

Бру­то­до­би­вка 22 Бру­то­до­би­вка 1.353Тро шо ци на ди стри­бу ци ја

(8) Тро шо ци на ди стри­бу ци ја

(492)

Ад ми ни стра тив ни тро шо ци

(2) Ад ми ни стра тив ни тро шо ци

(123)

До­би­вка­пред­ода­но­чу­ва­ње

12 До­би­вка­пред­ода­но­чу­ва­ње

738

Да нок на до би вка (4) Да нок на до би вка (246)Не­то­до­би­вка 8 Не­то­до­би­вка 492

Из­ве­штај­за­фи­нан­си­ска­та­со­стој­ба­на­31­Де­кем­ври­2015­го­ди­на

во ми ли о ни

Во­евра Во­де­на­ри­(по сре ден курс по 62)

Не­те­ков­ни­средс­тва Не­те­ков­ни­средс­тваЗем ји ште 8 Зем ји ште 496Те­ков­ни­средс­тва Те­ков­ни­средс­тваЗа ли хи 4 За ли хи 248По ба ру ва ња од ку пу ва чи 2

По ба ру ва ња од ку пу ва чи 124

Вкуп­ни­средс­тва 14 Вкуп­ни­средс­тва 868Ка­пи­тал Ка­пи­талОс нов на глав ни на 2 Ос нов на глав ни на 124Аку му ли ра на до би вка 8 Аку му ли ра на до би вка 492

Вкуп­но­ка­пи­тал10

Раз ли ка од де виз ни кур се ви 4

Об­вр­скиТе ков ни об вр ски 4 Вкуп­но­ка­пи­тал 620

Об­вр­скиВкуп­но­ка­пи­тал­и­об­вр­ски 14 Те­ков­ни­об­вр­ски 248

Вкуп­но­ка­пи­тал­и­об­вр­ски 868

Во При­ме­рот раз ли ка та од де виз ни от курс е прес­ме та на на след ни ов на чин: аку му ли ра на та до би вка е пре тво ре на во де на ри и из не су ва 492 ми ли о ни де на ри, а раз ли ка та од 4 ми ли о ни де на ри е при ка жа на ка ко со ста вен дел на ка пи та лот (глав ни ната).

6.­ ОТУ­ЃУ­ВА­ЊЕ­ИлИ­ДЕ­лУМ­НО­ОТУ­ЃУ­ВА­ЊЕ­НА­СТРАН­СКО­РА­БО­ТЕ­ЊЕ

Ка ко што прет ход но бе ше ка жа но, при оту ѓу ва ње то на стран ско то ра бо те ње, ку му ла тив ни от из нос на курс ни те раз ли ки кои се од не су ва ат на тоа стран ско ра бо те ње, кои­се­приз­на­ти­во­оста­на­та­та­се­оп­фат­на­до­би­вка­и­се­аку­му­ли­ра­ни­во­од­дел­на­ком­по­нен­та­на­ка­пи­та­лот (ка ко еден вид на ре ва ло ри за ци о ни ре зер ви), тре ба да би дат рек ла си фи ци ра ни од ка пи та лот во Из ве шта јот за се оп фат на та до би вка, од нос но во Би лан сот на ус пех за пер и о дот (ка ко рек ла си фи ка ци ја), во мо мен тот ко га се приз на ва до би вка или за гу ба од оту ѓу ва ње.

Спо ред точ­ка­та­48­А од МСС 21, ос вен оту ѓу ва­ње то на це лос но то учес тво на друш тво то во стран­ско то ра бо те ње, ка ко оту ѓу ва ње се сме та и во слу чај ко га друш тво то за др жу ва дел од не го во то учес тво во по ра неш на та по друж ни ца, при друж но то друш тво или за ед нич ки кон тро ли ра но то друш тво:• гу бе ње то на кон тро ла над по друж ни ца та ко ја вклу­

чу ва стран ско ра бо те ње;• гу бе ње то на зна чи тел но вли ја ние над при друж но

друш тво кое вклу чу ва стран ско ра бо те ње;

При­мер: Преведување­на­финансиски­извештаи

Сметководство

22 REPREZENT januari 1/2016

• гу­бе­ње­на­за­ед­нич­ка­кон­тро­ла­над­за­ед­нич­ки­кон­тро­ли­ра­но­друш­тво­ко­ја­вклу­чу­ва­стран­ско­ра­бо­те­ње.Во­мо­мен­тот­на­де­лум­но­оту­ѓу­ва­ње­на­по­друж­ни­

ца­та,­ ко­ја­ вклу­чу­ва­ стран­ско­ ра­бо­те­ње,­ друш­тво­то­тре­ба­да­го­пре­рас­пре­де­ли­про­пор­ци­о­нал­ни­от­из­нос­на­ку­му­ла­тив­ни­те­курс­ни­раз­ли­ки­кои­се­приз­на­е­ни­во­оста­на­та­та­се­оп­фат­на­до­би­вка­на­не­кон­тро­ли­ра­но­то­учес­тво­во­тоа­стран­ско­ра­бо­те­ње.­Во­се­кое­дру­го­де­лум­но­оту­ѓу­ва­ње­на­стран­ско­то­ра­бо­те­ње,­друш­тво­то­тре­ба­да­го­рек­ла­си­фи­ци­ра­во­до­би­вка­та­или­за­гу­ба­та­за­пер­и­о­дот,­са­мо­про­пор­ци­о­нал­ни­от­дел­од­ку­му­ла­тив­ни­от­из­нос­на­курс­ни­те­раз­ли­ки­кои­се­приз­на­е­ни­во­оста­на­та­та­се­оп­фат­на­до­би­вка.

Друш­тво­то­мо­же­да­го­оту­ѓи­или­де­лум­но­да­го­оту­ѓи­не­го­во­то­учес­тво­во­стран­ско­то­ра­бо­те­ње­пре­ку­про­даж­ба,­ли­кви­да­ци­ја,­отп­ла­ќа­ње­на­ак­ци­о­нер­ски­ка­пи­тал­или­на­пу­шта­ње­на­це­ли­от­или­на­дел­од­тоа­друш­тво.

От­пи­сот­на­сме­тко­водс­тве­на­та­вред­ност­на­стран­ско­то­ра­бо­те­ње­не­прет­ста­ву­ва­де­лум­но­оту­ѓу­ва­ње.­Во­сог­лас­ност­со­тоа,­во­вре­ме­на­от­пи­сот­не­се­вр­ши­приз­на­ва­ње­на­ни­ту­еден­дел­од­од­ло­же­на­та­до­би­вка­или­за­гу­ба­врз­ос­но­ва­на­курс­ни­раз­ли­ки.

Важно:­Сог­лас­но­точ­ка­та­30.13­ од­Од­дел­30,­ма­ли­те­и­мик­ро­друш­тва­не­ма­ат­об­врска­ку­му­ла­тив­ни­те­кур­сни­раз­ли­ки­кои­се­од­не­су­ва­ат­на­стран­ско­то­ра­бо­те­ње­што­прет­ход­но­би­ле­ приз­на­е­ни­ во­дру­га­се­оп­фат­на­до­бив­ка­при­оту­ѓу­ва­ње­на­стран­ско­то­ра­бо­те­ње­да­ги­рек­ла­си­фи­ци­ра­ат­од­ка­пи­та­лот­(глав­ни­ната)­во­до­бив­ка­или­за­губа.

7. ДА­НОЧ­НИ­ЕФЕ­КТИ­ОД­КУРС­НИ­РАЗ­ЛИ­КИ

До­би­вки­те,­од­нос­но­за­гу­би­те­врз­ос­но­ва­на­транс­ак­ци­и­те­ во­ стран­ска­ ва­лу­та­ и­ курс­ни­те­ раз­ли­ки­ кои­на­ста­на­ле­ка­ко­ре­зул­тат­на­пре­ве­ду­ва­ње­на­фи­нан­си­ски­те­из­ве­штаи­на­друш­тво­то­(вклу­чу­вај­ќи­го­стран­ско­то­ра­бо­те­ње)­во­раз­лич­на­ва­лу­та,­мо­же­да­има­и­да­ноч­ни­ефе­кти­за­кои­се­при­ме­ну­ва­МСС­12­Да­но­ци­на­до­би­вка.

8. ОБЕ­ЛО­ДЕ­НУ­ВА­ЊЕ

Друш­тво­то­тре­ба­да­ги­обе­ло­де­ни:а)­ Из­но­сот­на­курс­ни­те­раз­ли­ки­вклу­чен­во­не­то­до­

би­вка­та­или­за­гу­ба­та­за­пер­и­о­дот,­ос­вен­оние­кои­про­из­ле­гу­ва­ат­ од­фи­нан­си­ски­ ин­стру­мен­ти­ кои­се­ме­рат­спо­ред­об­је­ктив­на­вред­ност­пре­ку­до­би­вка­или­за­гу­ба­во­сог­лас­ност­со­МСС­39­и­Од­дел­11­­­Ос­нов­ни­фи­нан­сис­ки­инстру­мен­ти­и­Од­дел­12­­­Дру­ги­фи­нан­сис­ки­инстру­менти;

б)­ Не­то­ курс­ни­те­раз­ли­ки­приз­на­е­ни­ во­оста­на­та­та­се­оп­фат­на­до­би­вка,­аку­му­ли­ра­ни­во­од­дел­на­ком­

по­нен­та­ на­ глав­ни­на­та,­ ка­ко­ и­ усог­ла­су­ва­ње­на­из­но­сот­на­та­кви­те­курс­ни­раз­ли­ки­на­по­че­то­кот­и­на­кра­јот­на­пер­и­о­дот.Ко­га­ва­лу­та­та­на­из­ве­сту­ва­ње­се­раз­ли­ку­ва­од­функ­

ци­о­нал­на­та­ва­лу­та,­тој­факт­тре­ба­да­се­на­ве­де,­за­ед­но­со­обе­ло­де­ну­ва­ње­на­функ­ци­о­нал­на­та­ва­лу­та­и­при­чи­на­та­за­ко­ри­сте­ње­то­на­раз­лич­на­ва­лу­та­на­из­ве­сту­ва­ње.

Ко­га­по­стои­про­ме­на­на­функ­ци­о­нал­на­та­ва­лу­та,­би­ло­на­из­ве­сту­вач­ко­то­друш­тво­или­на­зна­чи­тел­но­стран­ско­ра­бо­те­ње,­тре­ба­да­се­обе­ло­де­ни­тој­факт­и­при­чи­на­та­за­про­ме­на­на­функ­ци­о­нал­на­та­ва­лу­та.

Ко­га­друш­тво­то­ ги­при­ка­жу­ва­сво­и­те­фи­нан­си­ски­из­ве­штаи­во­ва­лу­та­ко­ја­се­раз­ли­ку­ва­од­не­го­ва­та­функ­ци­о­нал­на­ва­лу­та,­тоа­тре­ба­да­ги­опи­ше­фи­нан­си­ски­те­из­ве­штаи­ка­ко­из­ве­штаи­кои­се­усог­ла­се­ни­со­МСФИ,­са­мо­докол­ку­тие­се­во­сог­лас­ност­со­си­те­ба­ра­ња­на­МСФИ,­вклу­чу­вај­ќи­ги­и­ме­то­ди­те­за­пре­ве­ду­ва­ње.

Ко­га­друш­тво­то­ги­при­ка­жу­ва­сво­и­те­фи­нан­си­ски­из­ве­штаи­или­дру­ги­фи­нан­си­ски­ин­фор­ма­ции­во­ва­лу­та­ко­ја­се­раз­ли­ку­ва,­би­ло­од­не­го­ва­та­функ­ци­о­нал­на­ва­лу­та­или­од­не­го­ва­та­ва­лу­та­на­из­ве­сту­ва­ње­и­ко­га­не­се­ис­пол­не­ти­одре­де­ни­ба­ра­ња­тре­ба:а)­ Јас­но­да­ги­иден­ти­фи­ку­ва­ин­фор­ма­ци­и­те­ка­ко­до­

пол­ни­тел­ни­ин­фор­ма­ции­ за­да­ ги­раз­ли­ку­ва­ тие­ин­фор­ма­ции­од­ин­фор­ма­ци­и­те­кои­се­во­сог­лас­ност­со­МС­ФИ­и­МС­ФИ­за­МСЕ;

б)­ Да­ ја­ обе­ло­де­ни­ ва­лу­та­та­ во­ ко­ја­ се­ при­ка­жа­ни­до­пол­ни­тел­ни­те­ин­фор­ма­ции;

в)­ Да­ја­обе­ло­де­ни­функ­ци­о­нал­на­та­ва­лу­та­на­друш­тво­то­и­ме­то­да­та­на­пре­ве­ду­ва­ње­ко­ја­е­ко­ри­сте­на­за­утвр­ду­ва­ње­на­до­пол­ни­тел­ни­те­ин­фор­ма­ции.

9. РАЗ­ЛИ­КИ­МЕ­ЃУ­МСС­21­И­ОД­ДЕЛ­30

Раз­ли­ки­те­ме­ѓу­МСС­21­и­Од­дел­30­во­од­нос­на­ба­ра­њата/ус­ло­ви­те­за­еви­ден­ти­ра­ње­на­тран­сак­ци­и­те­во­стран­ска­ва­лу­та­и­стран­ско­ра­бо­те­ње­се:• Од­дел­30­во­од­нос­на­МСС­21­е­сос­та­вен­на­ед­нос­

та­вен­ја­зик­и­вклу­чу­ва­зна­чи­тел­но­по­мал­ку­упат­ства/на­со­ки­за­тоа­ка­ко­да­се­при­ме­нат­принци­пите;

• Од­дел­ 30­не­ доз­во­лу­ва­ и­ не­ ус­ло­ву­ва­ ку­му­лирани­те­кур­сни­раз­ли­ки­кои­се­од­не­су­ва­ат­на­стран­ско­то­ра­бо­тење,­што­прет­ход­но­би­ле­приз­на­ти­во­дру­га­се­оп­фат­на­до­бив­ка­да­би­дат­рек­ла­си­фи­ци­ра­ни­од­глав­ни­на­та­во­до­бив­ка­или­за­гу­ба­(ка­ко­рек­ла­си­фи­ка­ции),­во­слу­чај­на­оту­ѓу­ва­ње­на­стран­ско­то­ра­бо­тење.­МСС­21­ба­ра­та­ков­трет­ман;

• Од­дел­30­не­ма­по­себ­ни­про­це­ду­ри­за­пре­ве­ду­ва­ње­на­ре­зул­та­ти­те­и­фи­нан­сис­ка­та­сос­тој­ба­на­друш­тво­ ­то­чи­ја­фун­кци­о­нал­на­ва­лу­та­е­ва­лу­та­на­хи­пе­рин­фла­тор­на­еко­но­ми­ја­во­раз­лич­на­ва­лу­та­на­пре­зен­ти­ра­ ње,­до­де­ка­МСС­21­про­пи­шу­ва­так­ви­про­це­дури.

Даноци

REPREZENT januari 1/2016 23

Спо­ред­За­ко­нот­за­до­му­ва­ње­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­99/09...146/15,­во­на­та­мош­ни­от­текст:­За­ко­нот),­ако­во­стан­бе­на­згра­да­има­по­ве­ќе­од­двајца­соп­стве­ни­ци­на­по­себ­ни­де­ло­ви­и­по­ве­ќе­од­осум­по­себ­ни­де­лови,­соп­стве­ни­ци­те­на­по­себ­ни­те­де­ло­ви­мо­жат­да­оп­ре­де­лат­со­стан­бе­на­та­згра­да­да­уп­ра­ву­ва­уп­ра­ви­тел.­Од­лу­ка­та­за­оп­ре­де­лу­ва­ње­на­уп­ра­ви­тел­е­до­не­се­на­ко­га­за­неа­гла­са­ле­по­ве­ќе­од­по­ло­ви­на­од­соп­стве­ни­ци­те­на­по­себ­ни­те­де­лови.­

За­ врше­ње­на­деј­нос­ти­те­ за­ уп­ра­ву­ва­ње­со­стан­бе­ни­те­ згра­ди­уп­ра­ви­те­лот­ е­дол­жен­да­ по­се­ду­ва­ли­ценца­што­ ја­ из­да­ва­Ре­гу­ла­тор­на­та­ко­ми­си­ја­за­до­му­вање,­врз­ос­но­ва­на­под­не­се­но­ба­ра­ње­за­из­да­ва­ње­на­ли­ценца­за­уп­ра­ви­тел.­

Упра­ви­те­лот,­не­за­вис­но­од­тоа­да­ли­е­прав­но­ или­фи­зич­ко­ лице,­ за­ да­ноч­ни­ цели,­ во­ниш­то­не­се­раз­ли­ку­ва­од­ос­та­на­ти­те­да­ноч­ни­об­врз­ници,­ кои­из­вршу­ва­ат­дру­ги­сто­пан­ски­ак­тив­ности.

М-р Трајан НИКОЛОСКИ

УС­ЛУ­ГИ­ТЕ­НА­УП­РА­ВИ­ТЕ­ЛИ­ТЕ­­­НА­СТАН­БЕ­НИ­ЗГРА­ДИ­ОД­АС­ПЕКТ­НА­ДДВ

За да мо же ме по де тал но да го раз гле да ме ода но-чу ва ње то со да но кот на до да де на вред ност на

ус лу ги те на уп ра ви те ли те на стан бе ни те згради, на по че то кот ќе по јас ни ме што се под раз би ра под по и мот стан бе на зграда, кои се неј зи ни те по себ ни и за ед нич ки де ло ви и ко ја е фун кци ја та на уп ра ви те ли те на стан-бе ни те згради, од нос но ко ја е сто пан ска та деј ност во чии рам ки се из вршу ва ат так ви те ус луги.

ПО­ВЕ­ќЕС­ТАН­БЕ­НИ­ОБ­јЕКТИ

Спо ред За ко нот, по­ве­ќес­тан­бе­ни­те­об­јек­ти­ се­стан­бе­ни­згра­ди­со­два­или­по­ве­ќе­стана, кои мо жат да би дат стан бе ни бло кови, по ве ќе кат ни ци и со ли тери. До кол ку во об јек тот има и стан бе ни и де лов ни прос то-рии, а по ве ќе од по ло ви на та од прос то рот е на ме нет

за до му вање, об јек тот е стан бено-де ло вен, а до кол ку во об јек тот по ве ќе од по ло ви на та од прос то рот е на-ме нет за из вршу ва ње на де лов ни и дру ги сто пан ски деј ности, об јек тот е де ловно-стан бен.

Стан бе ни те згра ди се состојат од по себ ни де ло ви и за ед нич ки де лови. Спо ред чле нот 5 став 1 од За ко-нот, по себ ни те де ло ви се де фи ни ра ни ка ко ста нови:

"1) Стан е фун кци о нал на гра деж на це ли­на ко ја се сос тои од прос то рии на ме не ти за до му ва ње по пра ви ло со еден од де лен влез."

Виз бите, ат ри у мите, дрвар ни ците, га ра жите, бал-ко ните, те ра си те и ло ѓи и те се сме та ат за спо ред ни прос то рии на од ре ден стан, но ис ти те не се сос та вен дел на ста нот.

Во стан бено-де лов ни те згра ди и де ловно-стан бе-ни те згра ди пок рај ста но вите, ка ко по себ ни де ло ви се сме та ат и де лов ни те прос то рии, дру ги те са мос тој ни и спо ред ни прос то рии што им при па ѓа ат на по себ ни те де ло ви и ме ѓу себ но се раз ли ку ва ат во од нос на тоа да ли му при па ѓа ат на стан бе ни от или на де лов ни от дел на згра дата (член 5 став 3).

Стан бе ни те згра ди има ат за ед нич ки де лови, за-ед нич ки гра деж ни еле мен ти и за ед нич ки инста ла ции, уре ди и оп рема. За ед нич ки те де ло ви на стан бе на та згра да се:

"скали, влез ни вет роб рани, ход ници, прос­то ри ја за ве ло си педи, пе рал ници, су шил ници, за ед нич ки под руми, за сол ништа, та вани, ра бо тил ни ци за до ма рот, стан за до ма рот, прос то рии за од ло жу ва ње на от па до ци и дру ги прос то рии на ме не ти за за ед нич ко ко рис те ње на соп стве ни ци те на по себ ни те де лови, зем­јиш те то на кое е из гра де на згра да та и дру го зем јиш те што слу жи за неј зи на упот реба, сог лас но со про пи си те за ур ба нис тич ко пла­ни рање" (член 6 од За ко нот).

Во за ед нич ки те гра деж ни еле мен ти на стан бе ни те згра ди спа ѓаат: те ме лите, но сеч ки те ѕи до ви и кон-струк ци ите, та ва ните, пок ри вот, фа са дата, оџа ците, цев ки те за про вет ру вање, свет лос ни те про зор ски стакла, от во ри за ли ф то ви те и дру ги слич ни кон струк-ции.

Даноци

24 REPREZENT januari 1/2016

Во за ед нич ки те инста ла ции, уре ди и оп ре ма при­па ѓаат: прик луч на та и внат реш на та елек трична, елек­трон ско­ко му ни ка цис ка мре жа и сред ства, во до водна, га со вод на и топ ло вод на инста ла ци ја на ме не та за стан бе ни те прик лу чоци, а се на о ѓа во за ед нич ки те прос то рии, ли ф то вите, до во дот, од во дот, уре ди те за заг ре вање, те ле ко му ни ка цис ки те уре ди и кабли, дру ги прид руж ни ан тени, гро моб рани, про тив по жар ни уреди, уре ди за от кри ва ње и ја ву ва ње на по жар, без бед нос­но то ос вет лу ва ње и си те дру ги ко му нал ни и слич ни прик лу чо ци на ме не ти за за ед нич ко ко рис те ње на соп­стве ни ци те на по себ ни те де ло ви во стан бе на та зграда.

Упра­вУ­ва­ње­со­стан­бе­на­зграда

Спо ред ста вот 1 на чле нот 10 од За ко нот: "уп­ра­ву­ва­ње­то­ со­ стан­бе­ни­те­ згра­ди­

прет­ста­ву­ва­сле­де­ње­и­спро­ве­ду­ва­ње­на­од­лу­ки­те­до­не­се­ни­од­со­би­рот­на­соп­стве­ни­ци­те­на­по­себ­ни­те­де­ло­ви­во­згра­дата,­зас­та­пу­ва­ње­во­прав­ни­от­про­мет­и­во­по­ста­пки­те­пред­над­леж­ни­те­ор­га­ни­со­цел­за­фун­кци­о­ни­рање,­од­ржу­ва­ње­и­за­чу­ву­ва­ње­на­за­ед­нич­ки­те­де­ло­ви­на­стан­бе­на­та­зграда."

За ра бо ти те на уп ра ву вање, соп стве ни ци те на по себ ни те де ло ви од стан бе на та згра да склу чу ва ат до го вор за за ем ни од носи.

До го во рот за за ем ни од носи, пок рај од ред би те за уп ра ву ва ње то сод ржи, осо бе но и:

на чин, ус ло ви и ред на ко рис те ње на за ед нич­ки те прос то рии и уре ди те во згра дата;

ви си на на из но си те и на чи нот на пла ќа ње то на тро шо ци те за ре дов но то од ржу ва ње (ин вес ти­ци о но и те ков но од ржу вање) на за ед нич ки те де­ло ви на згра да та што е во етаж на соп стве ност;

ку ќен ред на згра дата; на чин на вос поста ву ва ње на ре зерв ни от фонд; на ме на на спо ред ни те прос то рии што се ко рис­

тат од стра на на соп стве ни ци те на по себ ни те де лови;

на чин на ко рис те ње на спо ред ни те прос то рии за по себ ни на мени;

по себ ни ов лас ту ва ња на уп ра ви те лот на стан­бе на зграда;

на чин на из вес ту ва ње на соп стве ни ци те на по­себ ни те де ло ви за ра бо те ње на уп ра ву ва њето;

на чин на ре гу ли ра ње на од но си те во слу чај на адап та ција, ре кон струк ција, пре на мена, дог­

рад ба и над град ба на дел од згра да та или на згра да та во це лост.

Соп стве ни ци те на по себ ни те де ло ви од лу чу ва ат за ра бо ти те на уп ра ву ва ње то на стан бе на та згра да со мно зинство гла со ви спо ред соп стве нич ки те де лови.

Соп стве ни ци те се долж ни ре дов но да ги од ржу ва ат ста но ви те и да се гри жат за од ржу ва ње то на стан бе­на та згра да со цел да не се пре диз ви ка ште та или штет ни вли ја нија, ка ко и да се обез бе ди неп ре че но ко рис те ње на по себ ни те де ло ви од стра на на дру ги те соп стве ници.

Ре дов но то од ржу ва ње го оп фа ќа ин вес ти ци о но то и те ков но то од ржу ва ње на стан бе на та зграда.

опре­де­лУ­ва­ње­на­Уп­ра­ви­тел­­и­не­го­ви­те­пра­ва­и­об­врски

Ли ценца за уп ра ви тел за врше ње на деј нос ти те на уп ра ву ва ње со стан бе на зграда, мо же да до бие прав­но или фи зич ко ли це ако ги ис пол ну ва про пи ша ни те ус ло ви со за ко нот за до му вање.

Спо ред чле нот 19 од За ко нот, уп ра ви те лот ги има след ни те пра ва и об врски:

ги из вршу ва од лу ки те на соп стве ни ци те на по­себ ни те де лови;

се гри жи за ре дов но од ржу ва ње и фун кци о ни­ра ње на за ед нич ки те де лови;

ги зас та пу ва соп стве ни ци те на по себ ни те де­ло ви во ра бо ти те на уп ра ву ва ње и во име на од дел ни соп стве ни ци под не су ва туж ба за ос­ло бо ду ва ње од об врската за пла ќање, од нос но туж ба за за дол жу ва ње за пла ќа ње на тро шо ци­те и из да то ци те на соп стве ни кот на по себ ни от дел;

ги зас та пу ва соп стве ни ци те на по себ ни те де­ло ви пред уп рав ни те ор га ни во ра бо ти те на из да ва ње на доз во ли и сог лас нос ти и во по­ста пки те за упис на нед виж нос ти те и дру ги уп­рав ни по ста пки, во врска со стан бе на та згра да и зем јиш тето, ка ко и за дру ги ра бо ти пов рза ни со уп ра ву ва њето;

под гот ву ва план за од ржу ва ње на стан бе на та зграда, план со ди на ми ка за спро ве ду ва ње на овој план и се гри жи за спро ве ду ва ње на пла нот;

под­гот­ву­ва­пресмет­ка­на­тро­шо­ци­те­на­уп­ра­ву­ва­ње­на­стан­бе­на­та­згра­да­и­ги­рас­по­ре­ду­ва­ тро­шо­ци­те­ме­ѓу­ соп­стве­ни­ци­те­ на­по­себ­ни­те­де­лови;

Даноци

REPREZENT januari 1/2016 25

ги при ма уп ла ти те на соп стве ни ци те на по себ ни де ло ви врз ос но ва на ме сеч на пресмет ка и ги пла ќа об врските од до го во­ри те склу че ни со тре ти лица;

гиинформирасопственицитенапосебнитеде­ловизасвојатаработаиимдоставувамесечниигодишнипресметки;

водисметководственаевиденцијанасредства­тавофондовитенаменетизафункционирањеиодржувањештосесобранинапосебнасметка;

восогласностсозаконстопанисувасорезерв­ниотфонд.

Односитемеѓу сопствениците и управителот сеуредуваатсодоговорзавршењенауправувачкиус­луги.

До кол ку со до го во рот за врше ње на уп ра ву вач­ки ус луги, не е по и на ку ут врде но "при склу чу ва ње­то на прав ни де ла со тре ти лица, уп ра ви те лот се по ја ву ва во име и за смет ка на соп стве ни ци те на по себ ни те де лови" (член50одЗаконот).

Управителотнасекојсопственикнапосебенделедолженвотековниотмесецзапретходниотмесецдаму издаде пресметка за трошоците за редовноодржување.

Вопресметкатазатрошоцитеуправителоттребаодделнодагоприкажесекојтрошокзаработењетоиодржувањетозацелатастанбеназградаинаоддел­нитеделовинакоисеоднесувапресметката,висинатанамесечниотнадоместокворезервниотфонд,надо­местокотзауправувачкитеуслугиидругиплаќања,какоизасостојбатанарезервниотфондзацелатастанбеназграда.

Доколкусодоговоротзазаемниодносинеепои­накурегулирано,сопственицитенапосебнитеделови,согласнососвоитесопственичкиделови,сеодговорнизаплаќањенаситетрошоцизауправувањетоидру­гитетрошоциштопотекнуваатодстанбеназграда.

Упра ви те лот ка ко Да но чен об врз ник за це ли те на ДДв

Управувањетонастанбенитезградипретставувапрометнауслуги.

Тој,својатауслугајавршиворамкитенасвојатастопанскаактивност.Неговатаактивностепостојанаиеусмеренаконостварувањенаприходи­наплаќанадоместокодсекојсопственикнастанвостанбенатазграда,односноделовенпростор,доколкуобјектоте

станбеноделовен.Управителот,услугатанауправу­вањесостанбенатазградајавршисамостојно­восвоеимеизасвојасметка.Тојодлучувадалиодре­денапонудаодсопственицитенапооделнитеделовиназградатазауправување,ќејаприфатиилинеизакојацена.Ваквотовршењенауслугите,управителотгокарактеризиракакоданоченобврзник,којвоце­лостгиисполнуваусловитеодчленот9наЗаконотзаданокотнадодаденавредност("СлужбенвесникнаРМ", број 44/99...129/15, во натамошниот текст:ЗаконотзаДДВ).

Вршењетонаовиеуслугинееослободеноодда­нокнадодаденавредност(несесодржанивочленот23одЗаконотзаДДВ),нитупаксеоданочувасопов­ластенаданочнастапка (несесодржанивочленот30одЗаконотзаДДВ),штозначидека,овие ус лу ги под ле жат на ода но чу ва ње и се ода но чи ви со оп­шта та да ноч на стап ка од 18%.

Доколку вкупниот промет во изминатата кален­дарскагодинанадминализносод1.000.000денари,иливкупниотпрометсепредвидуванапочетокотнавршењетонастопанскатадејностдагонадминеиз­носот,иливотекотнагодинатагонадминеизносот,управителотеобврзанзарегистрацијазаданокотнадодадена вредност. (Член51 став1 одЗаконот заДДВ).Тојможедасерегистриранапочетокотнаби­локојакалендарскагодиназаданокотнадодаденавредностивослучај,коганегопостигне"прагот"од1.000.000денарипромет,нотогаш,тоаќебидедоб­роволнорегистрирање.

Сорегистрирањето, управителот се стекнува соодредениправа,ноподлежиинаодредениобврскиспоредЗаконотзаДДВ.

пресме тУ ва ње и ис ка жУ ва ње на ДДв оД Уп ра ви те лот на стан бе на та зграДа

ОвденемаданавлегувамевообјаснувањенаситеправаиобврскинауправителоткакоДДВобврзник,тукуќесезадржимесамонапресметувањетоиис­кажувањетонаданокот.Заполеснодаможемедајаразберемеовааданочнаобврска,особеноодаспектнаповеќетоуслугикоисеизвршуваатзасопственици­тенаодделнитеделовинастанбенатазграда,акоиможатдабидатданочниобврзницизаДДВ,ќенаве­демедвапримери.Одтиепричини,вопримеритеќеземемеслучајкога,покрајуправителотисопственикотнапосебниотдел(стан),ерегистриранданоченобврз­

Даноци

26 REPREZENT januari 1/2016

ник за це ли те на ДДВ - та ка ќе мо же ме да го по јас ни ме и пра во то на од бив ка на прет ход ни от да нок.

Во прак ти ка та се слу чу ва ко га уп ра ви те лот дос-та ву ва пресмет ка на тро шо ци на прав но ли це ре гис-три ра но за ДДВ кое има стан или де ло вен прос тор. Во о би ча е но со вак ва та пресмет ка се дос та ву ва и пла тен на лог.

Гле да но од ас пект на од ред би те на За ко нот за до му ва ње (член 19), му на ла га на уп ра ви те лот да под гот ви ме сеч на пресмет ка во ко ја ќе ги рас по ре ди тро шо ци те и ис та та ќе им ја дос тави на соп стве ни ци те на по себ ни те ста нови.

Ме ѓу тоа, од ас пект на За ко нот за ДДВ пресмет ка та мо ра да ги сод ржи си те еле мет ни сог лас но член 53.

Тоа значи, пресмет ка та на тро шо ци те не мо же да би де приз на та од ас пект на ДДВ ако не се сод ржани:

Мес тото, да та та на из да ва ње и бро јот на фак-ту рата;

При ме не та та да ноч на стапка; Из но сот на пресме та ни от да нок на до да де на

вред ност; и Вкуп ни от из нос на на до мес то кот за из врше ни от

про мет и да но кот на до да де на вред ност.Ако пресмет ка та на тро шо ци те не ги сод ржи си-

те еле мен ти ка ко фак ту ра сог лас но За ко нот за ДДВ, од нос но ако во неа не е ис ка жан ДДВ, на прав но то ли це му го скра ту ва пра во то на од бив ка на прет ход-ни от да нок.

Друш­тво­то­Дом ДО О ЕЛ од­Скоп­је­е­прав­но­ли­це­кое­е­ли­ценци­ра­но­за­врше­ње­на­уп­ра­ву­ва­ње­ со­ стан­бе­ни­ згради,­ од­нос­но­е­ли­ценци­ран­уп­ра­ви­тел.­Пок­рај­ уп­ра­ву­ва­ње­то­ со­ стан­бе­ни­згра­ди­врши­и­хи­ги­е­ни­чар­ски­ус­лу­ги­и­ус­лу­ги­на­од­ржу­вање­­сит­ни­гра­деж­ни­поправки,­во­до­вод­џис­ки­ус­лу­ги­и­елек­три­чар­ски­ус­луги.­За­це­ли­те­на­ДДВ­е­ре­гис­три­ран­да­но­чен­об­врз­ник.­Сво­ја­та­деј­ност­ја­из­вршу­ва­во­Скопје.­Ка­ко­ли­ценци­ран­уп­ра­ви­тел,­ за­ме­сец­ но­ем­ври­ 2015­ го­дина,­ на­друш­тво­то­Нис ког рад ба АД­од­Скопје,­кое­е­ис­то­та­ка­ре­гис­три­ран­ДДВ­об­врз­ник,­му­ја­из­да­ло­след­на­ва­фак­ту­ра­(пресметка)­за­тро­шо­ци­те­за­неп­ро­да­ден­стан­во­стан­бе­на­згра­да­во­на­сел­ба­та­Ае­род­ром­во­Скопје:

Ако се пог леда, од фор ма лен ас пект, оваа фак ту-ра на друш тво то Дом ДО О ЕЛ од Скопје, во це лост ги за до во лу ва ба ра ња та на За ко нот за ДДВ. Но, таа ги за до во лу ва и ба ра ња та за пресмет ка на тро шо ци те од За ко нот за до му вање.

При мер 1:

ДОМ ДО О ЕЛ СКОП ЈЕ НИС КОГ РАД БА АДУл. Ка ра ор ман ска 134-2/21 ул. Би тол ска 137/1-141000 Скоп је нас. Ае род ром 1000 Скоп јеСметка: 200000080153219Депо нент: Сто пан ска бан ка АД СкопјеЕДБ МК 4030987321040Tелефон: 02/2387-611

Фа кту ра број 17-431-042312

За месец: 11.2015Датум: 30.11.2015Доспева за плаќање: 15.12.2015

Ред. бр. Услуга Стан

бр. ЦенаДДВ стап-

ка

Износ за

стан

ДДВиз нос

Износ со

ДДВ

1Хи ги е на за за ед нич ки прос то рии

22 2.757 18% 125,30 22,55 147,85

2Те ков но тех нич ко од ржу вање

22 600 18% 27,20 4,90 32,10

3 Тро шо ци за уп ра ви тел 22 690 18% 31,40 5,65 31,40

4

Струја - за едничка пот ро шу вач-ка кон ЕВН

22 2.090 95,00 95,00

5

Сер ви си ра-ње на ли фт кон сер вис Се зам

22 1.416 64,30 64,30

6Бан кар ска про ви зи ја за сметка

22 250 11,30 11,30

7

Ре зер вен фонд- вто ра ста рос на група за М2

64 0,55 35,20 35,20

Вку пен из нос за пла ќање 390 33 423

Раководител____________________

Директор ____________________Dejan IlkovskiRisto Pan~ev

М.П

Даноци

REPREZENT januari 1/2016 27

Во оваа фак ту ра е ис ка жан и из но сот на на до­мес то кот за из врше ни от про мет, но ис то та ка и да ноч на та стапка, да но кот на до да де на вред ност и вкуп ни от из нос на на до мес ток со да но кот на до да­де на вред ност.

На прв пог лед, збу ну ва по ја ву ва ње то на да нок на до да де на вред ност кај про ме тот са мо на први те три ус луги. За ус лу га та на уп ра ву вање, под ре ден број 3, ве ќе по јас нив ме прет ходно: таа е ус лу га из врше на од уп ра ви те лот и ис та та под ле жи на ода но чу ва ње и за тоа е ода но че на со оп шта та да ноч на стапка.

Но, зош то е ода но че на на при мер, прва та ус лу га - 1. хи ги е на на за ед нич ки те прос то рии, а не е ода но че на 5-та та ус лу га - сер ви си ра ње на лифт?

Во При­мер­1­на ве дов ме де ка друш тво то Дом­ДО­О­ЕЛ­врши и ус лу ги на чис те ње и ус лу ги на од ржу вање, па от та му оваа ус лу га под ред ни от број 1 ­ од ржу ва ње на хи ги е на на за ед нич ки те прос то рии, про из ле гу ва де ка е из врше на од стра на на тоа друш тво. Но, не са мо од ржу ва ње то на хи ги е ната, ту ку и ус лу га та на тех нич ко то од ржу ва ње е из врше на од са ми от уп ра­ви тел ­ Дом ДО ОЕЛ. Би деј ќи и овие две ус луги, ка ко и ус лу га та на уп ра ву ва ње со згра да та под ле жат на ода но чу ва ње и се ода но чу ва ат со оп шта та да ноч на стап ка од 18%, во фак ту ра та е пресме тан да нок на до да де на вред ност.

Зош то не е пресме тан да но кот на до да де на вред ност на из но си те ис ка жа ни под ред ни те бро е ви од 4 до 7?

Ако доб ро се пог ле да на при мер, про ме тот под ре ден бр. 4 ­ Елек трич на енер ги ја за ед нич ка пот ро шу­вач ка кон ЕВН, од ма па ѓа во очи дека, овој про мет не е из вршен од уп ра ви те лот Дом ДО ОЕЛ, ту ку од ЕВН. Упра ви те лот тоа го на ве ду ва во опи сот на ус лу гата. Соп стве ни ци те на по себ ни те де ло ви (ста нови) зна ат де ка за пот ро ше на та елек трич на енер ги ја се долж ни кон ЕВН. Дом ДО О ЕЛ не е до ве ри тел ­ тој ни ту ис по­ра чал елек трич на енер ги ја ни ту по ба ру ва на до мес ток за тој про мет. Дом ДО О ЕЛ са мо ги со би ра па ри те од нив и во нив но име ја пла ќа ис по ра ча на та елек трич на енер ги ја за ме сец но ем ври 2015 го дина. Ова зна чи де ка , тој са мо по сре ду ва во овој про мет и при ме ни от из нос од 95,00 де на ри за не го е са мо про од на ставка.

Ова впро чем, го ка жу ва и чле нот 50 од За ко нот за до му вање, кој по го ре го ци ти рав ме и кој ве ли де ка уп ра ви те лот:

"при склу чу ва ње то на прав ни де ла со тре-ти лица, се по ја ву ва во име и за смет ка на соп стве ни ци те на по себ ни те де лови".

Иста е сос тој ба та и со ос та на ти те тро шо ци ­ тие за Дом ДО О ЕЛ се са мо про од ни ставки: соп стве ни ци те на ста но ви те дол жат кон Се зам за од ржу ва ње то на ли ф тот, но и за пла ќа ње на бан кар ски те про ви зии и за уп ла та во ре зерв ни от фонд. Дом ДО О ЕЛ за нив ни ту е до ве ри тел, ни ту е долж ник.

Да ли уп ра ви те лот Дом ДО О ЕЛ мо жел да из да де два до ку мента: фак ту ра за соп стве ни от про мет и пресмет ка за по сре ду ва ни от про мет?

Од­го­во­рот­е пот врден. Но, уп ра ви те лот во овој слу чај се од не су вал ра ци о нално, заш те ду вај ќи тро шо­ци ­ од да но чен ас пект, тој со се ма ис прав но по ста пил пресме ту вај ќи да нок на до да де на вред ност са мо на соп стве ни от про мет.

Нис ког рад ба АД, во овој слу чај ка ко при ма тел на ус лу гите, ќе има пра во да го од бие овој да нок од 33 де на ри ка ко прет хо ден да нок. Овој да нок е пов рзан со ста нот, кој е дел од но ва та стан бе на згра да и кој ако се про да де ќе се пресме та да нок на до да де на вред ност (прв ода но чив про мет).

Со се ма ис та сос тој ба ќе имавме, до кол ку Нис ког­рад ба АД бе ше соп стве ник на де ло вен прос тор во стан бе но ­ де ло вен об јект, или де лов но ­ стан бен, а Дом ДО О ЕЛ уп ра ви тел на тој об јект.

Од се то по го ре што го из не совме, мо же ме да зак­лу чи ме дека, уп ра ви те ли те на стан бе ни те згради, ка ко да ноч ни об врз ни ци за це ли те на ДДВ, на соп стве ни от про мет мо ра да пресме та ат и ис ка жат да нок на до да­де на вред ност, а за про ме тот кој го вр шат во име и за смет ка на соп стве ни ци те на по себ ни те де ло ви (ста но­ви или де лов ни прос то рии), не тре ба да пресме ту ва ат да нок на до да де на вред ност. При­ме­ни­те­из­но­си­ка­ко­пла­ќа­ње­на­тро­шо­ци­те­што­се­нап­ра­ве­ни­во­нив­но­име­не­се­на­до­мес­ток­и­не­вле­гу­ва­ат­во­да­ноч­на­та­ос­но­ва­(член­18­точ­ка­3­од­За­ко­нот­за­ДДВ).

На соп стве ни ци те на по себ ни те де ло ви им е јас но де ка влег ле во прав ни од но си со оние кои им ги вр­шат ус лу гите, а уп ра ви те ли те са мо се по сре дни ци во плат ни от про мет.

28 REPREZENT januari 1/2016

Даноци

Со член 23 став 1 точ ка 5 од За ко нот за ДДВ ("Служ бен вес ник на РМ", број 44/99...130/14), ус лу ги те од бан кар ски от и фи нан сис ки про­мет се ос ло бо де ни од об врската за ДДВ, но со ог лед на раз но вид носта, број нос та и фор ми те во кои овие ус лу ги се из вршу ваат, кај дел од овие ус лу ги ка ко рет ко во ко ја дру га сто пан ска деј ност има по теш ко тии во ут врду ва ње то на ос но ва та за ДДВ.

Во член 7 од За ко нот за бан ки ("Служ бен вес ник на РМ", број 67/07...26/13), на ве де ни се фор ми те на фи нан сис ки те ак тив нос ти што бан ки те ка ко фи нан сис ки инс ти ту ции мо же да ги оба ву ваат, но број нос та и раз но вид нос та на ис ти те се ог ле да во ин тер ни те та ри фни ци на се ко ја бан ка од делно.

Дел од тие ус лу ги не се чис то бан кар ски, од нос но ис ти те мо же да ги оба ву ва ат и дру­ги те сто пан ски суб јекти, а дел се пре пуш та ат на дру ги над во реш ни суб јек ти со цел тие да ги вр шат во име и за смет ка на бан ки те и тоа ка ко нив ни ди рек тни зас тап ни ци или во фор ма на ко ми сион. Се то ова ука жу ва де ка при ут врду­ва ње то на да ноч на та ос но ва мо ра да се при ј де се ри оз но и вни ма телно.

Ацо ДиМитРоВСки

БАН кАР Ски ПРо МЕт коЈ ПоД ЛЕ Жи НА ДДВ

ПРо Пи Си и ДРУ Ги Ак ти кои По МА ГА Ат Во По СтА ПкАтА ЗА Ут ВРДУ ВА ЊЕ НА ДА НоЧ НА тА оС НоВА Пој дов на ос но ва за ут врду ва ње то на ос нов за

ода но чу ва ње со ДДВ кај бан кар ски те ус лу ги е член 7 од За ко нот за бан ки ("Служ бен вес ник на РМ", број 67/07...26/13) во кој се наб ро е ни ти пич ни те бан кар ски ус лу ги што во нај го лем дел се ос ло бо де ни од об­врската за ДДВ сог лас но член 23 точ ка 5 од За ко нот за ДДВ ("Служ бен вес ник на РМ", број 44/99...130/14).

Од по себ но зна че ње за ут врду ва ње на ос нов за ода но чу ва ње со ДДВ е пог лав је то 41 ­ Да ноч но ос­ло бо ду ва ње за бан кар ски и фи нан сис ки про мет од Упат ство то за при ме на на За ко нот за ДДВ из гот ве но од стра на на Ми нис тер ство то за фи нан сии од 02.06.2000 го дина.

За дел од ус лу ги те што се вр шат до би е ни се тол ку­ва ња од Ми нис тер ство то за фи нан сии. Бро јот и да ту­мот под кои овие тол ку ва ња се из да де ни на ве де ни се во за бе леш ки те и по јас ну ва ња та за фус но ти те да де ни по до лу кон та бе лар ни от прег лед.

оС НоВ Ни ПРиНЦи Пи Во По СтА ПкАтА НА Ут ВРДУ ВА ЊЕ НА оБ ВРСкА ЗА ДДВ

Во ос но ва и со по ма ли ис клу чоци, бан кар ски те и фи нан сис ки те ус лу ги на ве де ни во член 23 точ ка 5 од За ко нот за ДДВ се ос ло бо де ни од об врската за ДДВ, а на об врската за пресме ту ва ње на ДДВ под ле жат ус лу ги те што не се "чисто" бан кар ски, од нос но оние што би мо же ле да се вр шат и од стра на и на дру ги суб јек ти кои не се банки.

Од на ве де ни те при чи ни бан ки те и не се не кои го­ле ми да ноч ни об врз ни ци по ос нов на ДДВ од при чи на што вр шат пре теж но бан кар ски ус лу ги кои не под ле­жат на ДДВ, а нај го ле ми те об врски ги ис ка жу ва ат по ос нов на про мет на хи по те ки стек на ти по ос нов на не нап ла те ни те по ба ру ва ња од кре ди то ко рис ни ците, што е и нор мал но би деј ќи про ме тот со нед виж нос ти го вр шат и си те дру ги прав ни и фи зич ки ли ца па тој не мо же да се сме та де ка прет ста ву ва бан кар ска деј­ност иа ко и са ми от е по след ица на бан кар ска деј ност т.е. да ден кре дит.

Со ог лед де ка при на бав ка та на соп стве ни ма те ри­јал ни сред ства за пот ре би те на бан кар ска та деј ност (згради, оп рема, пре воз ни сред ства и слично) бан ки те не ма ат пра во да го од би ва ат влез ни от ДДВ, тоа им да ва за пра во да при по на та мош ни от про мет на тие сред ства (про дажба, зе ма ње за свои лич ни пот реби, по ја ва на ку сок и слично) не се об врза ни да пресме­ту ва ат и пла ќа ат ДДВ (член 23 точ ка 20 од За ко нот за ДДВ).

REPREZENT januari 1/2016 29

Даноци

ДА­НОЧ­НО­ТО­ОС­ЛО­БО­ДУ­ВА­ЊЕ­ОД­ЧЛЕН­23­­ТОЧ­КА­5­ОД­ЗА­КО­НОТ­ЗА­ДДВ­НЕ­Е­­ЕК­СКЛУ­ЗИ­ВИ­ТЕТ­СА­МО­ЗА­БАН­КИТЕ

Да­ноч­но­то­ос­ло­бо­ду­ва­ње­од­член­23­ точ­ка­5­од­За­ко­нот­за­ДДВ­не­го­ко­рис­тат­са­мо­бан­ки­и­фи­нан­сис­ки­инс­ти­ту­ции,­ту­ку­ис­то­то­мо­же­да­го­ко­рис­тат­и­си­те­дру­ги­да­ноч­ни­об­врз­ни­ци­кои­вр­шат­та­ков­про­мет­(пог­лав­је­41,­точ­ка­1­од­Упат­ство­то­за­при­ме­на­на­За­ко­нот­за­ДДВ).

Во­ про­дол­же­ние­ да­ва­ме­ прег­лед­ на­ по­важ­ни­те­бан­кар­ски­деј­нос­ти­ кои­ под­ле­жат­ или­не­ под­ле­жат­на­об­врската­за­ДДВ,­а­се­од­не­су­ва­на­бан­ки­кои­се­ре­гис­три­ра­ни­за­це­ли­те­на­ДДВ.

ПРЕГ­ЛЕД­НА­ДДВ­КАЈ­БАН­КИ­КОИ­СЕ­РЕ­ГИС­ТРИ­РА­НИ­­ЗА­ЦЕ­ЛИ­ТЕ­НА­ДДВ

ОПИС ДДВИма Нема

ПРО­МЕТ­И­ПО­СРЕ­ДУ­ВА­ЊЕ­во­врска­со: Има Нема­ Па­ри­(бан­кно­ти­и­мо­не­ти­кои­се­за­кон­

ско­пла­теж­но­сред­ство) Има Нема

­ Мо­не­ти­ и­ бан­кно­ти­ кои­ не­ се­ ко­рис­тат­ ка­ко­ за­кон­ско­ пла­теж­но­ сред­ство­(злат­ни­ци­и­среб­ре­ници),­или­се­со­ну­миз­ма­тич­ка­(ко­лек­ци­о­нер­ска)­вред­ност­при­што­ос­но­ви­ца­за­ДДВ­е­про­даж­на­та­це­на­(член­23­став­1­точ­ка­5­под­а)­од­За­ко­нот­за­ДДВ)

Има Нема

­ Про­мет­ на­ зла­то­ и­ дру­ги­ бла­го­род­ни­ме­та­ли­ кон­цен­трал­на­та­ бан­ка­ (член­24­став­1­точ­ка­6­под­а)­од­За­ко­нот­за­ДДВ)

Нема

­ Брз­тран­сфер­на­па­ри­­­Сви­фт­1) Има Нема­ Тран­сфер­на­го­то­ви­на­за­кли­ен­тот­2) Има Нема­ Те­ков­ни­и­жиро­смет­ки­(член­23­став­1­

точ­ка­5­под­д)­од­За­ко­нот­за­ДДВ) Нема

­ Депо­зити,­штед­ни­вло­го­ви­(член­23­став­1­точ­ка­5­под­д)­од­За­ко­нот­за­ДДВ) Нема

­ Кре­дит­ни­ и­ пла­теж­ни­ кар­тич­ки­ (член­23­став­1­точ­ка­5­под­д)­од­За­ко­нот­за­ДДВ)

Нема

­ Доз­наки,­ пла­ќања,­ вир­ма­ни­ (член­ 23­став­1­точ­ка­5­под­д)­од­За­ко­нот­за­ДДВ) Нема

­ Ме­ни­ци­и­че­ко­ви­(член­23­став­1­точ­ка­5­под­д)­од­За­ко­нот­за­ДДВ) Нема

­ Де­ви­зи­(член­23­став­1­точ­ка­5­под­д)­од­За­ко­нот­за­ДДВ) Нема

­ Ак­ции­ и­ уде­ли­ во­ прет­при­ја­ти­ја­ или­здру­же­ни­ја­(член­23­став­1­точ­ка­5­под­б)­од­За­ко­нот­за­ДДВ)

Нема

­ Об­врз­ни­ци­(член­23­став­1­точ­ка­5­под­б)­од­За­ко­нот­за­ДДВ) Нема

­ Дру­ги­хар­тии­од­вред­ност­(член­23­став­1­точ­ка­5­под­б)­од­За­ко­нот­за­ДДВ) Нема

­ Хар­тии­од­вред­ност­што­се­чу­ва­ат­и­уп­ра­ву­ва­ат­ во­име­и­ за­ смет­ка­ на­друг­ (бан­ка­ чу­вар­ на­ имот),­ од­нос­но­при­из­вршу­ва­ње­на­след­ни­те­опе­ра­ции­3):

Има

•­ Прет­ва­ра­ње­де­ви­зи­ во­де­на­ри­ за­ку­пу­ва­ње­хар­тии­од­вред­ност Има

•­ Пла­ќа­ња­за­купо­про­даж­ба­на­хар­тии­од­вред­ност Има

•­ Нап­ла­та­на­при­хо­ди­од­ хар­тии­од­вред­ност­ (ди­ви­ден­дна­ глав­ница,­ка­мата)

Има

•­ Тран­сфер­на­де­ви­зи­во­стран­ство Има•­ Дру­ги­пра­ва­од­соп­стве­ност­на­хар­

тии­од­вред­ност Има

­ Депо­ра­бо­ти­4) Има­ Обез­бе­ду­ва­ње­ад­ре­си­на­за­ин­те­ре­си­

ра­ни­вло­жу­ва­чи ­на­ка­пи­тал Има

­ Пе­ри­о­дич­ни­из­веш­таи­за­бан­кар­ски­те­смет­ки­на­ко­ми­тен­ти­те­5) Нема

НАП­ЛА­ТА­НА­ТУ­ЃИ­ПО­БА­РУ­ВА­ЊА­­(член­23­став­1­точ­ка­5­под­д)­од­­За­ко­нот­за­ДДВ)

Има

КРЕ­ДИ­ТИ­РАЊЕ­ Одоб­ру­ва­ње­кре­ди­ти­ (член­23­став­1­

точ­ка­5­под­г)­од­За­ко­нот­за­ДДВ) Нема

­ Посре­ду­ва­ње­во­склу­чу­ва­ње­на­кре­дит­ни­от­до­го­вор­од­стра­на­на­са­мос­тоен­по­сре­дник­(про­ви­зи­ја­та­што­ја­до­би­ва­е­ос­ло­бо­де­на­од­ДДВ,­член­23­став­1­точ­ка­5­под­г)­од­За­ко­нот­за­ДДВ)...6)

Нема

­ Склу­чу­ва­ње­до­го­во­ри­за­кре­ди­ти­ра­ње­на­од­ре­де­ни­здел­ки­во­кои­се­пред­ви­ду­ва­бан­ка­та­да­учес­тву­ва­во­до­бив­ката,­од­нос­но­во­за­гу­ба­та­на­ко­рис­ни­кот­на­кре­ди­тот­7)

Има

­ Посре­ду­ва­ње­ (си­те­ ус­лу­ги­ на­ по­сре­дни­кот­што­се­ре­а­ли­зи­ра­ат­по­до­де­лу­ва­ње­то­на­ кре­ди­тот,­ како:­ сле­де­ње­и­ре­гис­тра­ци­ја­на­нап­ла­та­та­на­ка­ма­тата,­глав­ни­ца­та­и­го­не­ње­на­нап­ла­тата,­не­се­ сме­та­ат­ ка­ко­ ус­лу­ги­ пов­рза­ни­ со­кре­ди­ти­ра­њето)

Има

­ Услу­ги­те­од­ тре­то­ли­це­ кое­се­ ја­ву­ва­ка­ко­по­сре­дник­ме­ѓу­са­мос­тој­ни­от­по­сре­дник­и­ко­рис­ни­кот­на­кре­дит­(а­што­се­сос­тои­во­вос­поста­ву­ва­ње­кон­такт­ме­ѓу­ид­ни­от­мо­жен­ко­рис­ник­на­кре­ди­тот­и­да­ва­те­лот­на­кре­дит)­8)

Има

30 REPREZENT januari 1/2016

Даноци

Управувањесокредитотодстрананакредитодавачот(член23став1точка5подг)одЗаконотзаДДВ)

Нема

Управувањеод3-толицепоналогнабанкатакредитор Има

ОБЕЗ­БЕ­ДУ­ВА­ЊЕ­КРЕ­ДИТ Трошоцизапроценанавредностана

хипотеката9) Има

Потврдазабонитет(когалицетобарапотврдаоддругабанка,анеодонааодкојатребадагодобивакредитот)

Има

ПОТ­РО­ШУ­ВАЧ­КИ­КРЕ­ДИТ Производител-трговециспорачува на

купувач,анефактуриранаБанката10) Има

КРЕ­ДИТ­ОДОБ­РЕН­ВРЗ­ОС­НО­ВА­НА­ДО­ГО­ВО­РИ­ЗА­ЗА­КУП-КУ­ПУ­ВАЊЕ,­УС-ЛОВ­НА­ПРО­ДАЖ­БА­ИЛИ­ПРО­ДАЖ­БА­НА­КРЕ­ДИТ­11)

Има

ПРЕСМЕТ­КА­НА­КА­МА­ТА­ЗА­ДРУ­ГИ­ПОТ­РЕ­БИ­(побарањенастранка) Има

УП­РА­ВУ­ВА­ЊЕ­СО­ФОН­ДО­ВИ­за­со­ци­јал-но­оси­гу­ру­ва­ње­и­со­спе­ци­јал­ни­ин­вес-ти­цис­ки­фон­до­ви­(член­23­став­1­точ­ка­5­под­в)­од­За­ко­нот­за­ДДВ)

Нема

ГА­РАНЦИИ­(член­23­став­1­точ­ка­5­под­ѓ)­од­За­ко­нот­за­ДДВ) Преземањекредитнигаранцииилидру-

гиобезбедувањазакои гарантотилипосредникотдобилепровизијазатоа

Нема

Посредувањесокредитнигаранцииилидругиобезбедувања Нема

Управувањесокредитнигаранцииодстрананакредитодавач Нема

УДЕ­ЛИ (тајносодружништво)т.е.промети посредување со удели во капиталнидруштва12)

Нема

Аколицетостекнеуделводруштвотокакофидуцијаренуправител13) Има

Обезбедувањеадресинапотенцијалнивложувачинакапиталводруштвата14) Има

ХИ­ПО­ТЕ­КИ­ Продажбанаимотиопремаштонее

завршењенадејноста15) Има

Продажбанастанбенизградиистановизакоитоаевторилисекојнатамошенпромет

Нема

ЗА­КУП (давање)16) Има

СЕ­ФО­ВИ­(користење) Има

ПРО­ДАЖ­БА­НА­СОП­СТВЕН­ИМОТ­(вклу-чителнорасходувањеикусокнасопственаопрема)...17)

Нема

УВОЗ­НА­ОП­РЕ­МА­И­УС­ЛУ­ГИ­ Има За увоз на следните добра,но­ под­

ус­лов­да­не­се­от­ту­ѓат­во­рок­од­3­го­ди­ни­од­де­нот­на­уво­зот (ослобо-дувањетосевршисогласноцаринскитепрописи):

Нема

• Примероцинапотписиипечатенициркулари, кои се однесуваат напотписикоисепраќааткакоделодвообичаенаразменанаинформа-циимеѓубанки(член27-бточка30)

Нема

• СлужбенипечатениматеријаликоисеиспраќаатдоНБРМ (член27-бточка31)

Нема

• Извештаи, изјави, белешки, прос-пекти, обрасци за пријавување идругидокументикоисеизготвениодфирмирегистриранивостранствоииспратенидосопственицитеилиносителитенахартииодвредностиздадениодтиефирми(член27-бточка32)

Нема

Увоз на картички за вршење платенпромет(VisaиMasterкартици)одпро-изводителвостранство

Има

ЗА­БЕ­ЛЕШ­КИ­И­ПО­ЈАС­НУ­ВА­ЊА­ЗА­ФУС­НО­ТИ­ТЕ­­ДА­ДЕ­НИ­ВО­ТА­БЕ­ЛАР­НИ­ОТ­ПРЕГ­ЛЕД

1) СпоредтумачењеодМинистерствотозафинан-сииброј16-1716/2од23.10.2000.

2) Транспортотнаготовиназапотребитенаклиен-тот(например:когадневниотпазародпродавни-цатанаклиентотдотрезоротнабанкатаговршибанката),атоавеќенеебанкарскадејност.

3) ЧувањетонахартииодвредностсогласноЗХВопфаќауслугисохартииодвредностпоналогнаклиентот,како:отворањеиводењесметкивосвоеиме,азасметканаклиентиводепозитар;отворањеиводењесметкизасвоиклиентикоинесесопственицинахартиитеодвредност,азасметкананивниклиенти;идругиуслугисохар-тииодвредностпоналогнаклиентот(исплатана

REPREZENT januari 1/2016 31

Даноци

дос­та­са­ни­по­ба­ру­ва­ња­од­из­да­ва­чи­те­врз­ос­но­ва­на­дос­та­са­ни­хар­тии­од­вред­ност,­ка­ма­ти­и­ди­ви­ден­ди­за­смет­ка­на­соп­стве­ни­ци­те­на­тие­хар­тии­од­вред­ност,­из­вес­ту­ва­ња­за­соб­ра­ни­ја­на­ак­ци­о­не­ри­и­зас­та­пу­ва­ње­на­тие­соб­ра­нија,­пла­ќа­ње­на­да­ноч­ни­об­врски­на­кли­ен­тот­врз­ос­но­ва­на­хар­тии­од­вред­ност­кои­се­во­не­го­ва­соп­стве­ност­и­слично).­Об­врската­за­ДДВ­е­сог­лас­но­член­23­став­1­точ­ка­5­под­б)­од­За­ко­нот­за­ДДВ.

4)­ Депо­ра­бо­ти­те­ги­оп­фа­ќа­ат­след­ни­те­опе­ра­ции­из­врше­ни­од­стра­на­на­бан­ката:­ Нап­ла­та­на­ка­мат­ни­и­ди­ви­ден­дни­писма,­­ Кал­ку­ла­ции­за­до­хо­дов­ност­на­хар­ти­и­те­од­

вред­ност,­ Из­вес­ту­ва­ња­ за:­ ди­ви­денди,­ ак­ци­о­нер­ски­

соб­ра­нија,­да­ноч­ни­об­врски­од­ак­ци­о­нер­ско­ра­бо­тење,

­ Утврду­ва­ње­на­кур­сна­вред­ност­на­ак­ци­ите,­ При­ма­ње­штед­ни­книш­ки­во­депо,­ Из­да­ва­ње­из­во­ди­за­депо,­ Нап­ла­та­на­так­са­за­депо,­ Обез­бе­ду­ва­ње­ад­ре­си­на­по­тенци­јал­ни­вло­

жу­ва­чи­во­ка­пи­тал,­ Про­ви­зи­ја­за­из­да­ва­ње­на­се­фови.

5)­ Сог­лас­но­ту­ма­че­ње­од­Ми­нис­тер­ство­то­за­фи­нан­сии­ис­пра­те­но­во­Сто­пан­ска­ко­мо­ра­на­Ре­пуб­ли­ка­Ма­ке­до­ни­ја­(26­665/1­од­16.03.2010).

6)­ Са­мос­тој­ни­от­ по­сре­дник­ има­ ов­лас­ту­ва­ње­ за­склу­чу­ва­ње­до­го­вор­и­да­ги­да­де­ус­ло­ви­те­за­кре­ди­ти­рање,­рок­на­от­пла­та­на­кре­ди­тот,­на­ме­на­на­кре­ди­тот,­ка­мат­на­стап­ка­и­слично.­Са­мо­то­пот­пи­шу­ва­ње­на­до­го­во­рот­од­стра­на­на­по­сре­дни­кот­зна­чи­об­врска­за­бан­ка­та­да­го­одо­бри­кре­ди­тот.­Посре­дни­кот­ мо­же­ да­ има­ и­ ов­лас­ту­ва­ње­ за­засме­ту­ва­ње­на­по­ви­со­ка­ка­мат­на­стап­ка­од­онаа­што­ја­прак­ти­ку­ва­бан­ка­та­при­ди­рек­тно­склу­чу­ва­ње­на­до­го­во­рот,­ во­ кој­ ­ слу­чај­ зго­ле­ме­на­та­ка­ма­та­е­на­до­мес­ток­за­са­мос­тој­ни­от­кре­ди­тен­по­сре­дник­што­е­ос­ло­бо­ден­од­ДДВ.

7)­ Во­слу­ча­јов­не­се­ра­бо­ти­за­вис­тин­ско­одоб­ру­ва­ње­на­кре­дит­што­е­ос­ло­бо­де­но­од­да­нок.­При­вис­тин­ско­то­кре­ди­ти­ра­ње­цел­та­е­да­де­ни­те­па­ри­да­се­вра­тат­со­ка­мата,­а­во­слу­ча­јов­учес­тво­то­во­за­гу­ба­та­не­мо­же­да­се­смет­ка­ка­ко­вра­ќа­ње­на­па­рите.

8)­ Тре­то­то­ли­це­е­по­ста­ве­но­од­стра­на­на­са­мос­тој­ни­от­ по­сре­дник­и­ ис­то­то­не­ма­ов­лас­ту­ва­ње­за­склу­чу­ва­ње­на­до­го­вори,­а­нај­чес­то­при­би­ра­

по­да­то­ци­за­мож­ни­ко­рис­ни­ци­за­кре­дити,­што­не­се­сме­та­за­врше­ње­на­бан­кар­ско­по­сре­ду­ва­ње­кое­би­би­ло­ос­ло­бо­де­но­од­об­врската­за­ДДВ.­Из­но­сот­што­ова­ли­це­ќе­го­фак­ту­ри­ра­на­са­мос­тој­ни­от­по­сре­дник­под­ле­жи­на­ДДВ.

9)­ Про­це­на­та­на­вред­нос­та­на­имо­тот­кој­е­пред­мет­на­хи­по­те­ка­не­прет­ста­ву­ва­врше­ње­на­бан­кар­ска­деј­ност.

10)­ Во­овој­слу­чај­бан­ка­та­е­соп­стве­ник­на­доб­рото,­а­по­тоа­бан­ка­та­ќе­фак­ту­ри­ра­на­ку­пу­ва­чот­и­склу­чу­ва­до­го­вор­со­него.­Зна­чи­има­два­про­мети:1.­Од­прав­но­то­ли­це­кон­Бан­ката;­и2.­Од­Бан­ка­та­кон­ку­пу­ва­чот.

11)­ Ко­га­кај­кре­ди­ти­одоб­ре­ни­врз­ос­но­ва­на­до­го­во­ри­за­за­куп­­­ку­пу­вање,­ус­лов­на­про­даж­ба­или­про­даж­ба­на­кре­дит­бан­ка­та­ста­ну­ва­соп­стве­ник­на­доб­ро­то­(што­неа­и­го­фак­ту­ри­ра­про­да­ва­чот,­а­таа­по­тоа­на­кре­ди­то­ба­ра­те­лот)­зна­чи­де­ка­има­про­мет­ на­доб­ра­ кон­бан­ка­та­што­под­ле­жи­на­об­врската­за­ДДВ­­­во­слу­ча­јот­до­де­лу­ва­ње­на­кре­дит­не­е­са­мос­тој­но­(ос­новно)­ис­пол­ну­вање.

12)­ Ко­га­при­ма­те­лот­на­ис­пол­ну­ва­ње­до­би­ва­уде­ли­во­ка­пи­тал­друш­тва­та­(ДОО­и­ко­ман­дит­но­друш­тво).

13)­ Фи­ду­ци­ја­рен­уп­ра­ви­тел­е­уп­ра­ви­тел­за­прив­ре­мен­пе­ри­од­(до­ис­пол­ну­ва­ње­на­не­кој­ус­лов)­во­име­и­за­смет­ка­на­вис­тин­ски­от­соп­стве­ник­на­уде­лот­и­кој­за­тоа­нап­ла­ту­ва­на­до­мес­ток.­Во­овој­слу­чај­се­сме­та­де­ка­фи­ду­ци­јар­ни­от­соп­стве­ник­не­се­стек­нал­со­удел­па­за­тоа­овој­про­мет­под­ле­жи­на­ДДВ.

14)­ На­ДДВ­под­ле­жи­ка­ко­про­ме­тот­та­ка­и­по­сре­ду­ва­њето.

15)­ Во­слу­чај­на­про­даж­ба­на­стек­на­ти­те­хи­по­те­ки­од­долж­ни­ци­те­по­ос­нов­на­не­нап­ла­те­ни­те­по­ба­ру­вања,­бан­ки­те­ се­долж­ни­да­ис­ка­жат­ДДВ­об­врска.

16)­ Нај­чес­то­во­за­куп­се­да­ваат:­ста­нови,­ма­га­цини,­де­ло­вен­прос­тор,­зем­јиште,­ав­то­мо­би­ли­и­дру­ги­пре­воз­ни­сред­ства,­ма­ши­ни­и­дру­га­оп­ре­ма­стек­на­та­ка­ко­хи­по­те­ка­или­за­лог­од­­долж­ни­ци­те­на­бан­ка­та­кои­не­ги­на­ми­ри­ле­сво­и­те­об­врски.­На­овој­на­чин­бан­ки­те­има­ат­шан­са­да­ос­тва­ру­ва­ат­при­хо­ди­од­овие­доб­ра­до­мо­мен­тот­на­нив­на­та­про­даж­ба­(от­ту­ѓу­вање).

17)­ До­кол­ку­при­на­бав­ка­та­на­ис­та­та­би­ло­ис­клу­че­но­пра­во­то­на­од­бив­ка­на­влез­ни­от­ДДВ­би­деј­ќи­се­ра­бо­те­ло­за­ос­нов­ни­сред­ства­на­ба­ве­ни­за­деј­нос­та­(член­23­точ­ка­20­од­За­ко­нот­за­ДДВ).

Даноци

32 REPREZENT januari 1/2016

Сог­лас­но­член­77­став­5­од­За­ко­нот­за­персо­нал­ни­от­ да­нок­ на­ до­ход­ ("Служ­бен­ вес­ник­ на­РМ",­ број­ 80/93...199/15,­ во­на­та­мош­ни­от­ текст:­За­ко­нот),­ис­пла­ту­ва­чот­кој­врши­от­куп­на­ко­ри­сен­цврст­от­пад­од­фи­зич­ки­ли­ца­кои­не­се­тр­гов­ци­по­е­динци,­дол­жен­е­до­Упра­ва­та­за­јав­ни­при­хо­ди­да­дос­тави­Го­ди­шен­из­веш­тај­за­ис­пла­те­ни­при­хо­ди­(Обра­зец­ПДД­ГИ/­ОЦО).

Го­диш­ни­от­ из­веш­тај­ за­ ис­пла­те­ни­ при­хо­ди­при­от­куп­на­ко­ри­сен­цврст­от­пад­(ста­ра­хар­тија,­ме­тал,­стак­ло­и­слич­но)­од­фи­зич­ки­ли­ца­во­пе­ри­о­дот­од­1­Ја­ну­а­ри­до­31­Де­кем­ври­2015­го­дина,­се­дос­та­ву­ва­нај­доц­на­до­31­Ја­ну­а­ри­2016­го­дина.

Јасмина РАФАЈЛОвСкА

31­ЈАнУАРИ­РОк­ЗА­ПОДнеСУвАње­ГОДИшен­ИЗвештАЈ­ЗА­ИСПЛАтенИ­ПРИхОДИ­ПРИ­ОткУП­нА­

кОРИСтен­ЦвРСт­ОтПАД­ОД­ФИЗИчкИ­ЛИЦА­­­ОБРАЗеЦ­ПДД­ГИ/ОЦО

нА­чИн­нА­ПОД­не­СУ­вАње

Го диш ни от из веш тај се под не су ва до 31 Ја ну а ри на ред на та го дина, за­дол­жи­тел­но­по­елек­трон­ски­пат­пре­ку­http//etax.ujp.gov.mk.

На чи нот на елек трон ско под не су ва ње на Го диш ни­от из веш тај ПДД­ГИ/ОЦО мо же да се врши:

пре ку со од вет на фор ма за внес на по да то ци за ПДД­ГИ/ ОЦО во е­Да ноци;

со им пор ти ра ње на прет ход но под гот ве ни по да­то ци во со од ве тен xml фор мат, пре де фи ни ра ни и по ста вен на е­Да ноци.

ПА­РИч­нИ­кАЗ­нИ­ЗА­неПОД­не­СУ­вА­ње­нА­ОБ­РА­Зе­ЦОт­ПДД­ГИ/ОЦО

За не ис пол ну ва ње на об врската за дос та ву ва ње на Го диш ни от из веш тај за ис пла те ни при хо ди при от куп на ко ри сен цврст от пад од фи зич ки ли ца се про пи ша ни гло би за прек р шок и тоа:

за ис пла ту ва чот ­ прав но лице, гло ба во из нос од 3.000 ев ра во де нар ска про тиввред ност;

за од го вор но то ли це кај ис пла ту ва чот, про пи­ша на гло ба из не су ва од 900 ев ра во де нар ска про тиввред ност.

ИС­ПРАв­кА­нА­ИЗ­веш­тА­ЈОт

До кол ку да ноч ни от об врз ник ут врди де ка при ја вил не­точ ни или не це лос ни по да то ци во Го диш ни от из веш тај за со од вет ни от да но чен пе ри од дол жен е да из врши ис прав­ка пре ку под не су ва ње на нов ис пра вен го ди шен из веш тај.

При под не су ва ње на ис прав ката, се оз на чу ва по­ле то "Исправ ка на ПДД­ГИ/ОЦО" со вне су ва ње на зна кот Х и во по ле то "Број" впи ше те го ар хив ски от број на Го диш ни от из веш тај за кој се врши ис правка.

на­по­мена:­Исправ ка та не се врши пре ку ис ка жу­ва ње на раз ли ки во из но си те или до пол ну ва ње на из­но си те кои не се при ја вени, ту ку пре ку ис ка жу ва ње на це лос ни те из но си за ис пла те ни те при хо ди из врше ни во со од вет ни от да но чен пе риод.

ПО­ПОЛ­нУ­вА­ње­нА­ОБ­РА­Зе­ЦОт­ПДД­ГИ/ОЦО

Обра зе цот ПДД­ГИ/ОЦО се по пол ну ва на на чин про пи шан во Упас тво то за по пол ну вање.

Во об ра зе цот ПДД­ГИ/ОЦО за дол жи тел но се вне­су ва ат по да то ци за под но си те лот: единствен да но чен број, скра тен на зив и ад ре са на вис тин ско се диш те за кон такт и да но чен пе ри од за кој се под не сува.

-­По­да­то­ци­за­фи­зич­ки­те­ли­ца­и­ис­пла­тите­врз­ос­но­ва­на­от­куп­на­цврст­от­пад

Се вне су ва ат по да то ци те за си те ли ца на кои во пе ри о дот од 1 Ја ну а ри до 31 Де кем ври 2015 го дина, сте из врши ле ис пла та на при ход по ос нов на от куп на ко ри сен цврст от пад и тоа во овој дел од Образецот се внесуваат следниве податоци: ко­ло­на­1 ­­Реден­број ­ впишете го редниот број; ко­ло­на­2 ­­Име­и­пре­зи­ме­на­об­врз­ни­кот од нос но

име и пре зи ме на ли це то на кое е из врше на ис плата; ко­ло­на­3­­­еМ­БГ­на­об­врз­ни­кот ­ од нос но един­

стве ни от ма ти чен број на гра ѓа ни нот на кој е из­врше на ис плата;

ко­ло­на­4­­­вку­пен­из­нос­на­бру­то­при­ход; ко­ло­на­5­­­вку­пен­из­нос­на­од­би­то­ци (сог лас но

член 55­а од За ко нот); ко­ло­на­6­­­вку­пен­из­нос­на­пла­тен­пер­со­на­лен­

да­нок ­ се вне су ва вкуп ни от из нос на пла те ни от

Даноци

REPREZENT JANUARI 1/2016 33

пер со на лен да нок на до ход и ис ти от се пресме ту ва ка ко раз ли ка од бру то при хо дот (ко ло на број 4) и вкуп ни от из нос на од би то ци (ко ло на број 5) пом но-же на со 0,10;

Ко ло на 7 - Вку пен из нос на ис пла тен не то при-ход - се вне су ва вкуп ни от из нос на ис пла те ни от не то при ход на фи зич ко ли це (ко ло на 4 - ко ло на 6).На по мена: За се кое фи зич ко ли це од кое е из-

вршен от куп се ис ка жу ва зби рен по да ток за си те ис плати.

По да то ци за сос та ву ва чот и пот пис ни котВо овој дел се по пол ну ва ат по да то ци те за сос та-

ву ва чот и пот пис ни кот на Из веш та јот.На по мена: Економските субјекти кои вршеле

исплати на граѓани и имале обврска да го пресметаат и уплатат персоналниот данок, задолжително треба на граѓанинот да му издадат збирна пресметка за исплатените приходи и платениот персонален данок во календарската година, односно најдоцна до 25 Јануари 2016 година.

ПОДАТОЦИ ЗА ФИЗИЧКИТЕ ЛИЦА И ИСПЛАТИТЕ ПО ОСНОВ НА ОТКУП НА ЦВРСТ ОТПАД

Реден број Име и презиме на обврзникот ЕМБГ на обврзникот Вкупен износ

на бруто приходВкупен износ на

одбитоци

Вкупен износ на платен персонален данок 6=(4-5)х0,10

Вкупен износ на исплатен нето приход 7=4-6

1 2 3 4 5 6 71 Благоја Цветковски 1712982450020 20,000 7,000 1,300 18,7002 Стојанче Чрчев 2710951450019 10,000 3,500 650 9,350

Лидија Спасовска

0703956455102

Составувач

30/01/2016

Миодраг Додевски

1705956450075

Потписник

30/01/2016

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈза исплатени приходи при откуп на

користен цврст отпад од физички лицаПДД-ГИ/ОЦО

MK 4008756432107

*Пополнува Управа за јавни приходи

Датум иброј наприемСкратен назив и

адреса на вистинско седиште за контакт

Период

Телефон

е-пошта

од

до

Рок заподнесување

Исправка на ПДД-ГИ/ОЦО

РОЛОКАРТ ДООул. Бранислав Нушиќ бр. 821000 Скопје

02/5001-247

rolokart@yahoo.com

01/01/2015

31/12/2015

31/01/2016

Единственданочен број

Број:

Даноци

34 REPREZENT januari 1/2016

Сог­лас­но­одред­би­те­на­член­77­став­4­од­За­ко­нот­за­пер­со­нал­ни­от­да­нок­на­до­ход­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­80/93...199/15,­во­на­та­мош­ни­от­текст:­За­кон),­исп­ла­ту­ва­чот­кој­води­деловни­книги­и­кој­вр­ши­откуп­на­зем­јо­дел­ски­про­из­во­ди­од­фи­зич­ки­ли­ца­кои­не­се­тр­гов­ци­по­е­дин­ци,­е­дол­жен­на­Упра­ва­та­за­јав­ни­при­хо­ди­да­и­до­ста­ви­Го­ди­шен­из­ве­штај­за­исп­ла­те­ни­при­хо­ди­при­откуп­на­зем­јо­дел­ски­про­из­во­ди.

Го­диш­ни­от­из­ве­штај­за­исп­ла­те­ни­при­хо­ди­врз­ос­но­ва­на­отку­пе­ни­зем­јо­дел­ски­при­хо­ди­во­пер­и­о­дот­од­1­Ја­ну­а­ри­до­31­Де­кем­ври­2015­го­ди­на,­се­до­ста­ву­ва­нај­доц­на­до­31­Јану­а­ри­2016­го­ди­на­на­Обра­зе­цот­ПДД­ГИ/ОЗП,­задолжително­по­електронски­пат­преку­https://etax.ujp.gov.mk.

Јасмина РафаЈлОвСка

ГОДИШЕН­ИЗвЕШТаЈ­За­ИСПлаТЕНИ­ПРИХОДИ­­ПРИ­ОТкУП­На­ЗЕМЈОДЕлСкИ­ПРОИЗвОДИ­ОД­­

фИЗИЧкИ­лИЦа­За­2015­ГОДИНа­(ОБРаЗЕЦ­ПДД­ГИ/ОЗП)

На­ЧИН­На­ПО­ПОл­НУ­ва­ЊЕ­На­ОБ­Ра­ЗЕ­ЦОТ­ПДД­ГИ/ОЗП

Годишниот извештај за исплатени приходи (Обра­зецот ПДД-ГИ/ОЗП) се доставува до Управата за јавни приходи по електронски пат преку системот е-даноци https://etax.ujp.gov.mk.

Начинот на електронско пополнување на Годишниот извештај ПДД-ГИ/ОЗП може да се врши:

• преку соодветната форма за внес на податоци за ПДД-ГИ/ОЗП во е-Даноци; или

• со импортирање на претходно подготвени податоци во соодветен xml формат, предефиниран и поставен на е-Даноци.

ИСПРавка­На­ИЗвЕШТаЈОТ

Доколку даночниот обврзник утврди дека пријавил неточни или нецелосни податоци во Годишниот извештај за соодветниот даночен период должен е да изврши исправка преку поднесување на нов исправен Годишен извештај.

При поднесување на исправка означете го полето "Исправка на ПДД-ГИ/ОЗП" со внесување на знакот "х" и во полето "Број" впишете го архивскиот број на Годишниот извештај за кој се врши исправка.

Наведете го даночниот период за кој се врши исправ ката.

Напомена: Исправката не се врши преку искажува- ње на разликите во износите или дополнување на износите кои не се пријавени, туку преку искажување на целосните износи за исплатените приходи из- вршени во соодветниот даночен период.

Па­РИЧ­НИ­каЗ­НИ­За­НЕ­ДО­СТа­вУ­ва­ЊЕ­На­ОБ­Ра­ЗЕ­ЦОТ­ПДД­ГИ/ОЗП

За не ис пол ну ва ње на об вр ска та за до ста ву ва ње на Го диш ни от из ве штај на исп ла ту вач кој вр ши откуп на зем јо дел ски про из во ди - Обра зец ПДД-ГИ/ОЗП се про пи ша ни каз ни-гло ба за пре кр шок и тоа:

за исп ла ту ва чот - прав но ли це, гло ба во из нос од 3.000 евра во де нар ска про тив вред ност, и

за од го вор но то ли це кај исп ла ту ва чот, про пи-ша на та гло ба из не су ва од 900 евра во де нар ска про тив вред ност.

ПО­ПОл­НУ­ва­ЊЕ­На­ОБ­Ра­ЗЕ­ЦОТ­­ПДД­ГИ/ОЗП

Обра зе цот ПДД-ГИ/ОЗП се по пол ну ва на на чин про пи шан со са ми от обра зец, во де лот - Упат ство за по пол ну ва ње.

Во Образецот ПДД-ГИ/ОЗП задолжително се вне-суваат податоците за Единствен даночен број, скратен назив и адреса на вистинско седиште за контакт и даночен период за кој се поднесува Извештајот.

-­По­да­то­ци­ за­фи­зич­ки­­ ли­ца­ и­ исплати­ по­основ­на­откупени­земјоделски­производи

Се вне су ва ат по да то ци те за си те ли ца на кои во пер и о дот од 1 Ја ну а ри до 31 Де кем ври 2015 го ди на, е из вр ше на исп ла та врз ос нова на откуп на зем јо дел-

Даноци

REPREZENT JANUARI 1/2016 35

ски про из во ди, односно во овој дел од Образецот се внесуваат следниве податоци:

ЕМБГ на обврзникот (колона 2); Име и презиме на обврзникот (колона 3); Адреса на живеење на обврзникот (колона 4). Шифра од Национална класификација на

дејности НКД - се вне су ва ат ши фри те спо ред но менк ла ту ра та за кла си фи ка ци ја на деј но сти те (колона 5).

Ши фри те спо ред но менк ла ту ра та за кла си фи ка ци- ја на деј но сти те Ви ги да ва ме во про дол же ние на написот.

Износ на приходи - впишете го вкупниот износ исплатен на секое физичко лице во текот на годината по основ на откуп на земјоделски производи (колона 6).

Вкупен износ на исплатени приходи на физички лица од кои е извршен откуп на земјоделски производи - се внесува вкупно исплатениот износ без персоналниот данок на доход за сите обврзници (збир од колона 6).

Вкупен број на исплати на физички лица од кои е извршен откуп на земјоделски производи - се внесува вкупниот број на исплати на физички лица од кои е извршен откуп на земјоделски производи, односно се внесува вкупниот број на исплати без разлика дали исплатите се за исто физичко лице.

Ако има 100 фи зич ки ли ца, а 150 исп ла ти, впи ше те 150.

По да то ци за сос та ву ва чот и потписникот. Во овој дел се по пол ну ва ат по да то ци те за составувачот и потписникот на Извештајот.

ШИ ФРИ ОД НА ЦИ О НАЛ НАКЛА СИ ФИ КА ЦИ ЈА НА ДЕЈ НО СТИ ТЕ (НКД)

01.11 Жи та (освен ориз), ме шун ка сти рас те ни ја и мас ло-дај но се ме

01.12 Ориз01.13 Зеленчук, дињи и лубеници, коренест и трупкаст

зеленчук01.14 Шеќерна трска01.15 Тутун01.16 Растенија за предиво01.19 Едногодишни насади и посеви01.21 Грозје01.22 Тропско и суптропско овошје01.23 Агруми01.24 Јаболчесто и коскесто овошје01.25 Јагодесто, јаткасто и друго овошје01.26 Маслодајни плодови01.27 Растенија за производство на пијалаци (јачмен)01.28 Зачински, ароматични и лековити растенија и на

растенија за употреба во фармација01.29 Останати повеќегодишни посеви01.30 Саден материјал01.41 Молзни крави01.42 Говеда и биволи01.43 Коњи и останати сродни животни01.44 Камили и лами01.45 Овци и кози01.46 Свињи01.47 Живина01.49 Други животни01.61 Помошни дејности за одгледување на посеви01.62 Помошни дејности за одгледување на животни01.63 Дејности кои се извршуваат после собраните

посеви01.64 Доработка на семе01.70 Лов, траперство и соодветни услужни дејности02.10 Производи од шуми и останати дејности поврзани

со шумарство02.20 Шумски производи, дрва и трупци02.30 Шумски плодови и производи, освен дрва02.40 Помошни услуги во шумарството03.12 Риболов во слатководни води

При мер:

АКТУЕЛНО • КОМПЛЕТНО • ЕДНОСТАВНО ЗА ПРИМЕНА

ЕЛЕКТРОНСКА ЗБИРКА НА ПРОПИСИЕЛЕКТРОНСКА ЗБИРКА НА ПРОПИСИЕЛЕКТРОНСКА ЗБИРКА НА ПРОПИСИЕЛЕКТРОНСКА ЗБИРКА НА ПРОПИСИЕЛЕКТРОНСКА ЗБИРКА НА ПРОПИСИЕЛЕКТРОНСКА ЗБИРКА НА ПРОПИСИ

НАЈНОВО

Даноци

36 REPREZENT JANUARI 1/2016

ПОДАТОЦИ ЗА ФИЗИЧКИ ЛИЦА И ИСПЛАТИ ПО ОСНОВ НА ОТКУПЕНИ ЗЕМЈОДЕЛСКИ ПРОИЗВОДИ

Реден број

Единствен матичен број на граѓанинот Име и презиме Адреса на живеење Шифра од НКД Износ на приходи

(денари, без дени)1 2 3 4 5 6

1 2404962450263 Никола Стојановски Благоја Тоска бр. 40 - Скопје 01.21 80,6002 2710951450019 Стојан Николов С. Трубарево - Скопје 01.24 125,2003 1412970450014 Горан Поповски С. Нерези - Скопје 01.41 326,700

3 Вкупен број на исплати на физички лица од кои е извршен откуп на земјоделски производи

Вкупен износ на исплатени приходи на физички лица од кои е извршен откуп на земјоделски производи 532,500

Бојан Ивановски

0703956450020

Составувач

15/01/2016

Срѓан Дојчиновски

1705956450075

Потписник

15/01/2016

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈза исплатени приходи при откуп на

земјоделски производи од физички лицаПДД-ГИ/ОЗП

MK 4030656455054

*Пополнува Управа за јавни приходи

Датум иброј наприемСкратен назив и

адреса на вистинско седиште за контакт

Период

Телефон

е-пошта

од

до

Рок заподнесување

Исправка на ПДД-ГИ/ОЗП

ТРГОКОМЕРЦ ДООБул. Партизански одреди 651000 Скопје

02/2460-173

info@trgokomerc.com.mk

01/01/2015

31/12/2015

31/01/2016

Единственданочен број

Број:

Даноци

REPREZENT januari 1/2016 37

Сог­лас­но­член­77­од­За­ко­нот­за­пер­сонални­от­да­нок­на­до­ход­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­80/93....199/15,­во­на­та­мош­ни­от­текст:­Зако­нот)­ис­пла­ту­ва­чи­те­на­при­хо­ди­те­ за­ кои­се­пла­ќа­акон­та­ци­ја­на­пер­со­на­лен­да­нок­на­до­ход­по­од­бив­ка­се­долж­ни­по­елек­трон­ски­пат­до­31­Ја­ну­а­ри­2016­го­ди­на­до­УЈП­да­под­не­сат­Обра­зец­ПДД­ГИ.­Обра­зе­цот­ПДД­ГИ­прет­ста­ву­ва­го­ди­шен­ из­веш­тај­ кој­ сод­ржи­ по­да­тоци:­ за­бру­то­ос­тва­ре­ни­те­при­хо­ди­на­об­врз­ни­кот,­за­пресме­та­ни­от­и­пла­те­ни­от­да­нок­и­при­до­нес­по­од­бив­ка­и­за­вкуп­но­ис­пла­те­ни­те­не­то­при­хо­ди­во­2015­го­дина.­Обра­зе­цот­е­про­пи­шан­и­обjа­вен­ка­ко­при­лог­и­сос­та­вен­дел­на­новото­Упат­ство­­за­на­чи­нот­на­пресме­ту­ва­ње­и­пла­ќа­ње­на­акон­та­ци­и­те­на­пер­со­на­лен­да­нок­на­до­ход­по­од­бив­ка­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­201/14).

Софија ЈАНЧЕВА­БЕЛЧЕВА

ГОДИШЕН­ИЗВЕШТАЈ­­ЗА­БРУТО­ОСТВАРЕНИТЕ­ПРИХОДИ­ВО­2015­ГОДИНА­­

ОБРАЗЕЦ­ПДД­ГИ

ОБ­ВРЗ­НИК­ЗА­ДОС­ТА­ВУ­ВА­ЊЕ­НА­ПДД­ГИ

Об врска за из гот ву ва ње и дос та ву ва ње на Обра зе­цот ПДД­ГИ до Упра ва та за јав ни при хо ди има ат си те ис пла ту ва чи на при хо ди за кои пер со нал ни от да нок на до ход се пла ќа по од бивка.

Во Обра зе цот ПДД ­ ГИ се вклу чу ва ат ис пла те ните при хо ди на фи зич ки ли ца врз ос но ва на:

лич ни при мања; при хо ди од ав тор ски пра ва и пра ва од ин дус­

трис ка соп стве ност; при хо ди од ка пи тал; при хо ди од имот и имот ни права; и до бив ки од иг ри на сре ќа и дру ги при ходи.На­по­мена:­Во Oбра зе цот ПДД­ГИ за 2015 го ди на

се вклу чу ва ат са мо по да то ци за при хо ди те и пла те­ни от пер со на лен да нок на до ход кои об врз ни кот ги ис пла тил ис клу чи во во те кот на 2015 го дина. Не се

вне су ва ат пресме та ни те при хо ди за 2015 го ди на кои се ис пла те ни во дру га го дина. Та ка на при мер де кем­врис ка та пла та од 2015 го ди на ко ја е ис пла те на во 2016 го ди на не се вне су ва во Обра зе цот ПДД­ ГИ. Во Обра зе цот ПДД­ГИ ис то та ка се вклу чу ва ат ис пла­те ни при хо ди и пла тен пер со на лен да нок ис пла те ни ди рек тно на фи зич ки те лица, а не пре ку друг ис пла­ти тел (При мер: не се вклу чу ва ат ис пла ти те и пла тен пер со на лен да нок за ли ца ан га жи ра ни пре ку агенции за прив ре ме ни вра бо ту ва ња или ав тор ски агенции за ис пла ти те по тој ос нов, по да то ци пре ку ПДД­ГИ до УЈП дос та ву ва ис пла ти те лот ­ Aгенци ја та за прив ре ме но вра бо ту вање, т.е. ав тор ска та агенција).

На­по­мена:­Исплатувачите кои вршат исплата на приходи од добивки од посебни игри на среќа (игри на среќа во казино, обложувалница и автомат клуб) немаат обврска да поднесат ПДД-ГИ.

РОК­ЗА­ДОС­ТА­ВУ­ВА­ЊЕ­НА­ОБ­РА­ЗЕ­ЦОТ­ПДД­ГИ

По пол не ти от Обра зец ПДД­ГИ се дос та ву ва до Упра ва та за јав ни при хо ди спо ред се диш те то на ис­пла ту ва чот ­ нај­доц­на­до­31­Ја­ну­а­ри­2016­го­ди­на­за ис­пла­те­ни­те­при­хо­ди­од­2015­го­дина.

НА­ЧИН­НА­ПОД­НЕ­СУ­ВАЊЕ

Обра зе цот ПДД-ГИ за дол жи тел но се под не су ва по елек трон ски пат пре ку сис те мот е-Да но ци https://etax-fl.ujp.gov.mk на еден од следните начини:

• преку соодветна форма на внес на податоци во е-Даноци, или

• со импортирање на претходно подготвени податоци во соодветен xml формат.

ПА­РИЧ­НИ­КАЗ­НИ­ЗА­НЕ­ДОС­ТА­ВУ­ВА­ЊЕ­НА­ОБ­РА­ЗЕ­ЦОТ­ПДД­ГИ

Во член 145 од За ко нот, за не ис пол ну ва ње на об врската за дос та ву ва ње на го диш ни от из веш тај

Даноци

38 REPREZENT januari 1/2016

за ис пла те ни те бру то при хо ди - Обра зец ПДД-ГИ се про пи ша ни каз ни гло ба за прек р шок и тоа:

за ис пла ту ва чот - прав но лице, гло ба во из нос од 3.000 ев ра во де нар ска про тиввред ност; и

за од го вор но то ли це кај ис пла ту ва чот во износ од 30% од одмерената глоба за даночниот обврзник.

ОБВРСКА ЗА ИЗДАВАЊЕ ПРЕСМЕТКА НА ИСПЛАТЕНИТЕ ПРИХОДИ

Исплатувачот на приходи на кои аконтацијата на персоналниот данок се плаќа по одбивка е должен на лицата да им издаде збирна пресметка на исплатените приходи, платениот персонален данок и придонеси во 2015 година најдоцна до 25 Јануари 2016 година. Во збирната пресметка на исплатените приходи податоците треба да се исти со податоците искажани во Образецот ПДД-ГИ.

ПО ПОЛ НУ ВА ЊЕ НА ОБ РА ЗЕ ЦОТ ПДД-ГИ

Обра зе цот ПДД-ГИ се по пол ну ва на на чин про пи-шан во са ми от об ра зец, во де лот Упат ство за по пол-ну вање.

- По да то ци за ис пла ту ва чот - се по пол ну ва ат на на чин об јас нет во са ми от об ра зец, сог лас но по да-то ци те за кои се да ва ат ин фор ма ции во на ве де ни те ру брики.

- Су мар ни по да то ци за ис пла тите - се вне су ва зби рен по да ток за бро јот на ли ца та и за се кој вид на ис пла тен при ход на ве ден во точ ки те 3.1. до 3.14.По-да то ци те се вне су ва ат за вкуп ни те ис пла ти по од ре-ден вид на при ход за си те об врз ни ци на кои во те кот на го ди на та е ис пла тен при ход.За ви до ви те при хо ди за кои не е из врше но ни ту ед на ис пла та во те кот на го ди ната, во ко ло на 2 - број на об врз ни ци по ви до ви на ис плата, се вне су ва "0", а во ко ло ни те 3 до 7 за ис ти от при ход не се вне су ва ат по да то ци (по ли ња та се ос та ва ат празни).

Начинот на пополнувањето на сумарните податоци за исплатите по видови/приходи од Годишниот извештај "ПДД-ГИ" се врши на ист начин како кај поединечните исплати по обврзник.

Во ко ло на 2 - Број на об врз ни ци по ви до ви на ис пла та - се вне су ва бро јот на ли ца та за кои е ис-пла тен со од ве тен вид на при ход.

Врз ос но ва на пла ти и на до мес то ци на плати, ако во те кот на го ди на та е ис пла ту ва на пла та на 54 ра бот ници, се вне су ва бро јот 54; зна чи се на ве ду ва бро јот на ли ца та кои во те кот на го ди на та ос тва­ри ле при ход врз ос но ва на плата, без раз ли ка што во од дел ни ме се ци бро јот на ли ца кои ос тва ри ле при ход по оваа ос но ва е по мал од бро јот на ли ца та вне сен во ко ло на 2.

Во ко ло на та 3 - Вку пен из нос на бру то при ходи, за исплатите од видот на плати и пензии (реден број 3.1, 3.1-а, 3.1-б, 3.1-в, 3.1-г и 3.3) се наведува збирот од податоците за одбитоци (придонеси за социјално осигурување), платен персонален данок и вкупен износ на исплатени нето приходи (колони 4, 6 и 7).

Напомена: Согласно соопштение од Управата за јавни приходи од 05.01.2016 година за исплатите од реден број 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 3.8 и 3.10 бруто приходите вклучуваат податоци за платен персонален данок, платени придонеси и вкупен износ на исплатените нето приходи, а платените придонеси не се искажуваат поединечно во колона 4 од Образецот ПДД-ГИ.

Во ко ло на 4 - Вку пен из нос на од би то ци се вне-су ва збир на си те пла те ни при до неси, јав ни да вач ки и тро шо ци што не вле гу ва ат во ос но ва та за ода но чу-вање, и тоа:

за ис пла ти те од ви дот 3.1 - пла ти и на до мес то ци на пла ти од ра бо тен од нос и ис пла ти врз ос но ва на де лов на ус пеш ност на ра бо то да ве цот на кои се пла те ни при до не си и за ви дот 3.3 - пен зии, се вне су ва из но сот на пла те ни при до не си за пен-зис ко и ин ва лид ско оси гу ру вање, за дол жи тел но здрав стве но оси гу ру вање, до пол ни те лен при-до нес за здрав стве но оси гу ру ва ње во слу чај на пов ре да на ра бо та и при до нес за вра бо ту вање;

за ис пла ти те од ви дот 3.1-а, 3.1-б, 3.1-в, 3.1-г (пла ти кај заш тит ни те друш тва, ТИ РЗ и пла-ти ос ло бо де ни од пла ќа ње на пер со нал ни от да нок, односно придонеси од задолжително социјално осигурување по член 98 од За ко-нот за вра бо ту вање и осигурување во случај на невработеност), се вне су ва ат це лос но или де лум но пла те ни при до не си од за дол жи тел но со ци јал но оси гу ру вање;

за ис пла ти те од ви дот 3.9 - при хо ди од имот (за куп ни ни на дви жен и нед ви жен имот), се вне-су ва ат нор ми ра ни те тро шо ци (сог лас но член 34 и 34-а од За ко нот) во ви си на од 25% од бру то при хо дот, т.е. 30% за из да ва ње под за куп на

Даноци

REPREZENT januari 1/2016 39

оп­ре­ме­ни­ стан­бе­ни­и­де­лов­ни­прос­то­рии­или­ствар­ни­те­тро­шо­ци­за­ос­тва­ру­ва­ње­на­при­хо­ди­ако­тоа­до­ку­мен­ти­ра­но­се­до­каже;

­за­ис­пла­ти­те­од­ви­дот­3.10­-­при­хо­ди­од­ав­тор-ски­пра­ва­и­пра­ва­од­ин­дус­трис­ка­соп­стве­ност,­се­ вне­су­ва­ат­ нор­ми­ра­ни­те­ тро­шо­ци­приз­на­ти­сог­лас­но­ член­ 41­ од­ За­ко­нот­ или­ ствар­ни­те­тро­шо­ци­приз­на­ти­при­пресмет­ка­на­да­но­кот;

­за­дру­ги­те­ви­до­ви­при­хо­ди­пла­те­ни­по­од­бив­ка­(на­ве­де­ни­ка­ко­3.14­во­из­веш­та­јот)­се­вне­су­ва­ат­тро­шо­ци­те­ут­врде­ни­во­член­55-а­од­За­ко­нот­-­во­ви­си­на­од­35%­од­бру­то­при­хо­дот.

Напомена:­ Согласно­ соопштение­ од­ Управата­за­ јавни­ приходи­ од­ 05.01.2016­ година­платените придонеси во­2015­година­за­исплатите­од­вид­3.4­-­Примања­на­ членови­на­ органите­ за­ управување­и­ надзор­ на­ трговските­ друштва,­ 3.5­ -­ Примања­на­функционери,­ пратеници­ и­ советници­ и­ други­носители­ на­ јавни­функции,­ 3.6­ -­Надоместоци­ за­работа­на­судии­и­поротници,­вешти­лица­и­стечајни­управници­ кои­ немаат­ својство­ на­ вработени­лица­во­ соодветните­ институции­ или­ друштва,­ 3.7­ -­Надоместоци­на­членови­на­Македонска­академија­на­науки­и­уметности,­3.8­-­Лични­примања­по­договор­за­повремено­или­привремено­вршење­на­услуги­и­3.10­-­Приходи­од­авторски­права­и­права­од­индустриска­сопственост,­не­се­искажуваат­во­Годишниот­извештај­(Образец­ПДД-ГИ).

Што­значи,­исплатувачот кој извршил исплати по основ на приходи по договор за дело, авторски договори и други договори и бил обврзник за пресметка и уплата на придонесите согласно Законот за придонеси од задолжително социјално осигурување не ги искажува придонесите поеди- нечно во колона 4 од Годишниот извештај Образец ПДД-ГИ за 2015 година.

Во ко ло на 5 - Вку пен из нос на да ноч но олес ну ва-ње -­се­вне­су­ва­из­но­сот­на­лич­но­ос­ло­бо­ду­вање,ка­ко­збир­за­си­те­ме­се­ци­за­кои­во­те­кот­на­го­ди­на­та­е­ис-пла­те­на­плата,­од­нос­но­пен­зија.­При­пре­не­су­ва­ње­на­го­диш­ни­от­пер­со­на­лен­да­нок­на­до­ход­сог­ласно из­ме-ни­те­на­За­ко­нот­за­пер­со­на­лен­да­нок­на­до­ход­лич­но­то­ос­ло­бо­ду­ва­ње­се­приз­на­ва­во­ви­си­на­на­ис­ко­рис­те­но­то­пра­во­на­лич­но­ос­ло­бо­ду­ва­ње­при­акон­та­тив­но­пресме-ту­ва­ње­на­пер­со­нал­ни­от­да­нок­на­до­ход­за­вкуп­но­ис-пла­те­ни­те­лич­ни­при­ма­ња­од­пла­та­и­пен­зија.

Во ко ло на 6 - Вку пен из нос на пла тен пер со на лен да нок - се вне су ва зби рен из нос на пер со нал ни от

да нок што е пла тен за со од вет ни от вид при ход, освен за точките 3.1-а, 3.1-б, 3.1-в и 3.1-г, каде се внесува состојба нула "0".

Во ко ло на 7 - Вку пен из нос на ис пла те ни не то при ходи, се вне су ва вкуп ни от из нос на не то при-ма ња та ис пла те ни во те кот на го ди ната.

- По да то ци за ис пла ти те на об врз ни ци те - За­се­кој­раз­ли­чен­вид­на­при­ход­кој­е­ис­пла­тен­во­те­кот­на­го­ди­на­та­и­за­кој­се­ис­ка­жа­ни­по­да­то­ци­во­Ру­бри­ка­та­3­-­Су­мар­ни­по­да­то­ци­за­ис­пла­тите,­за­дол­жи­тел­но­се­по­пол­ну­ва­посебен­Прег­лед­на­по­да­то­ци­те­за­ис­пла-ти­те­на­об­врз­ни­ците.

Се­пополнуваат­тол­кав­број­на­прег­ле­ди­кол­ку­што­се­по­пол­не­ти­ред­ни­бро­е­ви­во­Ру­бри­ка­та­3.­До­кол­ку­се­врше­ни­ис­пла­ти­врз­ос­но­ва­на:­плати,­врз­ос­но­ва­на­до­го­вор­за­пов­ре­ме­но­или­прив­ре­ме­но­врше­ње­на­ус­лу­ги­(до­го­вор­за­дело),­на­ди­ви­ден­ди­и­при­хо­ди­од­имот,­во­при­лог­се­дос­та­ву­ва­ат­че­ти­ри­прег­ле­ди­на­по­да­то­ци­те­за­ис­пла­ти­те­на­об­врз­ни­ците.

Ако­на­едно­лице­се­извршат­исплати­од­ист­вид­повеќе­пати­во­текот­на­годината­се­внесува­збирниот­податок­за­сите­исплати­од­тој­вид­извршени­во­тој­период.

Ли­це­то­ Јо ван Јо ва нов ски во­ те­кот­ на­12­ме­се­ци­ од­ го­ди­на­та­ ос­тва­ри­ло­ при­ход­ од­плата.­Исплатувачот­треба­за­лицето­Јован Јовановски во­еден­ред да­го­внесе­збирниот­податок­ од­ сите­ исплати­ на­ плата­ кои­ се­извршени­во­текот­на­2015­година­во­песебен­прилог:­Податоци­за­исплати­на­обврзниците,­со­обележување­на­ознаката­-­Плата­и­надоместоци­на­плата­од­работен­однос­и­исплата­по­основ­на­деловна­успешност­на­работодавачот­на­кои­се­платени­придонеси.­

Ако­исплатувачот,­ на­лицето­Горан Стоја- новски­во­текот­на­2015­година­вршел­исплати­на­плати­по­член­98-б­од­Законот­за­вработување­и­ осигурување­ во­ случај­ на­ невработеност­(ослободени­од­плаќање­на­придонеси­од­ задол-­жително­ социјално­ осигурување)­ исплатите­

При мер 1:

При мер 2:

Даноци

40 REPREZENT januari 1/2016

се искажуваат во посебен прилог Податоци за исплати на обврзници, со обележување на ознаката - Плата и надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност на работодавач кој има ослободување по член 98 од Законот за вработување и осигурување во случај на невработеност. Во тој случај при пополнување на податоците при исплатите на обврзниците се внесува во:

• колона 3 - податок за бруто приходи;• колона 4 - износот на пресметани придонеси;• колона 5 - износот на даночно олеснување;• колона 6 - износ нула "0" во случај на

ослободување од персонален данок, односно износ на платен персонален данок во случај да не е користено правото од член 98 од Законот; и

• колона 7 - износот на исплатениот нето приход.

Доколку исплатувачот го изгубил правото на ослободување по член 98-б од Законот и извршил плаќање на придонесите од задолжително социјално осигурување, потребно е податоците за овие исплати да ги искаже во прегледот на Податоци за исплати на обврзниците со обележување на ознаката - Плата и надоместоци на плата од работен однос и исплата по однос на деловна успешност на работодавачот на кои се платени придонеси.

До кол ку ли це то Јо­ван­Јо­ва­нов­ски­од ис ти-от ис пла ти тел ос тва ри ло при хо ди и врз дру га ос но ва (при мер, ка ко член на Над зо рен од бор) зби рот на си те не го ви ис пла ти врз оваа ос но-ва се вне су ва во по се бен при лог - По да то ци за ис пла ти те на об врз ни ците, со обележување на ознаката - При ма ња на чле но ви на ор га ни те на уп ра ву ва ње и над зор на тр гов ски друш тва.

Во­ко­ло­на­та­1­ -­единствен­ма­ти­чен­број­на­гра­ѓа­ни­нот­(ЕМБГ)­на­об­врз­ни­кот, се впи шу ва 13-то ци фре ни от единствен ма ти чен број на гра ѓа ни нот на ли це то на кое е из врше на ис пла тата.

До кол ку се ра бо ти за ис пла та на лич но при ма ње на не ре зи дент - стра нец во ко ло на та 1 се вне су ва број на па со шот на стран ско то фи зич ко ли це и се при ло-жу ва ко пиja од па со шот во кој е на ве де на ад ре са та на ис тиот.

На­по­мена: При ис пла та та на при хо дот на стран ско фи зич ко лице, со ко пи ја од па со шот на ис то то лице, се под не су ва ба ра ње до УЈП да се от во ри да но чен број на стра не цот.

Во ко ло на 2 - име и пре зи ме на об врз ни кот, се впи-шу ва име то и пре зи ме то на ли це то на кое е из врше на ис пла тата.

-­Исправка­на­извештајот.­Доколку даночниот обврзник утврди дека пријавил неточни или нецелосни податоци во Годишниот извештај, за соодветниот даночен период должен е да изврши исправка преку поднесување на нов исправен Годишен извештај. При поднесување на исправка означете го полето "Исправка на ПДД-ГИ" со внесување на знакот "х" и во полето "Број" се впишува архивскиот број на Годишниот извештај за кој се врши исправка. Исправката не се врши преку искажување на разлики- те во податоците или дополнување на податоците кои не се пријавени, туку преку искажување на целосните податоци.

На­по­мена: Во про дол же ние е да ден по пол нет об-ра зец ПДД-ГИ за ис пла те ни при хо ди во 2015 го дина.

Тр гов ско то друш тво Тр­го­ко­мерц­ ДОО­Скопје, во те кот на 2015 го ди на из врши ло ис-пла та на при хо ди по след ни те ос нови:

• Пла та за 3 лица;• До пол ни тел ни при ма ња и на до мес то ци на

тро шо ци од ра бо тен од нос на кои не се пла те ни при до не си (ис пла тен рег рес за го ди шен од мор);

• До го во ри за пов ре ме но врше ње на ус лу ги за 2 лица.

При­мер­3:

При­мер: За­пополнет­Образец­ПДД-ГИ

Даноци

REPREZENT JANUARI 1/2016 41

ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈна исплатувачот за бруто остварените приходи, платениот

данок и придонеси и вкупно исплатените нето приходиПДД-ГИ

*Пополнува Управа за јавни приходи

Датум иброј наприем

Скратен назив и адреса на вистинско седиште за контакт

ГодинаТелефон

е-пошта

ТРГОКОМЕРЦ ДООБул. Партизански одреди 651000 Скопје

02/3065-122

info@trgokomerc.com.mk

2015

Единственданочен број 4030656455054

3

3

2

1 2 6 0 0 0 0 2 6 3 5 2 0 6 5 6 2 8 8 5 4 1 7 2

3 8 6 4 6 3 8 6 4 3 4 7 8 2

5 9 9 0 0 5 9 9 0 5 3 9 1 0

3 4 0 2 0 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Даноци

42 REPREZENT januari 1/2016

Плати, надоместоци и дополнителни примања од работен однос на кои се платени придонесиЕдинствен

матичен број на граѓанинот

(ЕМБГ) на обврзникот

Име и презиме на обврзникот

Износ на бруто приходи/примања (денари)

Износ на одбитоци (денари)

Износ на даночно

олеснување (денари)

Износ на платен

персонален данок (денари)

Износ на исплатени

нето приходи/примања (денари)

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)2401962450063 Илија Стојановски 480,000 129,600 87,840 26,256 324,1441608971455128 Невена Николовска 420,000 113,400 87,840 21,876 284,7241412970450014 Горан Поповски 360,000 97,200 87,840 17,496 245,304

Дополнителни примања и надоместоци на трошоци од работен однос на кои не се платени придонеси

Единствен матичен број на граѓанинот

(ЕМБГ) на обврзникот

Име и презиме на обврзникот

Износ на бруто приходи/примања

(денари)

Износ на платен персонален

данок (денари)

Износ на исплатени нето приходи/примања

(денари)

(1) (2) (3) (6) (7)

2401962450063 Илија Стојановски 12,882 1,288 11,594

1608971455128 Невена Николовска 12,882 1,288 11,594

1412970450014 Горан Поповски 12,882 1,288 11,594

Лични примања по договор за повремено или привремено вршење на услуги

Единствен матичен број на граѓанинот

(ЕМБГ) на обврзникот

Име и презиме на обврзникот

Износ на бруто приходи/примања

(денари)

Износ на платен персонален

данок (денари)

Износ на исплатени нето приходи/примања

(денари)

(1) (2) (3) (6) (7)

2705967450614 Ѓорѓи Крстев 32,400 3,240 29,160

1305974450620 Благоја Димов 27,500 2,750 24,750

ПОДАТОЦИ ЗА ИСПЛАТИТЕ НА ОБВРЗНИЦИТЕ

• Плати, надоместоци и дополнителни примања од работен однос на кои се платени придонеси >>>• Плата и надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност на работодавач - кој не е

заштитно друштво , на вработени инвалидни лица >>>• Плата и надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност кај заштитни друштва >>>• Плата и надоместоци на платаод работен однос и исплата по основ на деловна успешност кај корисници на технолошка

индустриска развојна зона >>>• Плата и надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност на работодавач кој има

ослободување по член 98 од Законот за вработување и осигурување во случај на невработеност >>>• Дополнителни примања и надоместоци на трошоци од работен однос на кои не се платени придонеси >>>• Пензии >>>• Примања на членови на органите на управување и надзор на трговските друштва >>>• Примања на функционери, пратеници и советници >>>• Надоместоци за работа на судии, поротници, вешти лица и стечајни управници кои немаат својство на вработени лица

во соодветните институции или друштва >>>• Надоместоци на членови на Македонска академија на науките и уметностите >>>• Лични примања по договор за повремено или привремено вршење на услуги >>>• Приходи од имот (зкупнини на движен и недвижен имот) >>>• Приходи од авторски права и права од индустриска сопственост >>>• Дивиденди и други приходи, остварени со учество во добивката кај исплатувачот >>>• Приходи од камати од заеми, обврзници и други хартии од вредност >>>• Дoбивки на игра на среќа и други наградни игри >>>• Други видови приходи платени по одбивка >>>

Даноци

REPREZENT januari 1/2016 43

Иван СТОЈАНОВ

ГОДИШEН ИЗВЕШТАЈ ЗА УПЛАТЕНИОТ ДАНОК ПО ЗАДРШКА ЗА 2015 ГОДИНА ОБРАЗЕЦ ДД-И

За др жу ва ње то на да нок се при ме ну ва на след ни ве при хо ди, без ог лед да ли се исп ла те ни во Ре пуб­

ли ка Ма ке до ни ја или во странс тво:1) при ход од ди ви ден ди;2) при ход од ка ма та од ре зи дент;3) при ход од ка ма та од не ре зи дент кој има по сто­

ја на де лов на еди ни ца во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја, ако ка ма та та е на тро шок на по сто ја на та де лов­на еди ни ца;

4) при хо ди од автор ски хо но рар исп ла тен од ре­зи дент;

5) при хо ди од автор ски хо но рар исп ла тен од не­ре зи дент со по сто ја на де лов на еди ни ца во Ре­пуб ли ка Ма ке до ни ја, ако автор ски от хо но рар е на тро шок на по стој на та де лов на еди ни ца;

6) при ход од за бав ни или спорт ски актив но сти кои се вр шат во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја;

7) при хо ди од вр ше ње на ме наџ мент, кон сал тинг, фи нан си ски ус лу ги и ус лу ги на истра жу ва ње и раз вој, ако при хо дот е исп ла тен од ре зи дент или е на тро шок на по стој на та де лов на еди ни ца во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја;

8) при хо ди од оси гу ри тел ни пре мии за оси гу ру ва­ње или ре о си гу ру ва ње од ри зи ци во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја;

9) при хо ди од те ле ко му ни ка ци ски ус лу ги ме ѓу Ре­пуб ли ка Ма ке до ни ја и стран ска др жа ва.

10) при хо ди од за куп на нед виж но сти во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја.

На по ме на: Со Пра вил ни кот за на чи нот на прес­ме ту ва ње и уп ла ту ва ње на да но кот на до би вка и начинот на одбегнување на двој но то ос ло бо ду ва ње или двој но то ода но чу ва ње ("Служ бен вес ник на РМ", број 174/14), поде тал но се де фи ни ра што се по драз­би ра за се кој од на пред на ве де ни те при хо ди кои се исп ла ту ва ат на стран ски прав ни ли ца кои под ле жат на пла ќа ње на да но кот на до би вка по за др шка.

По иск лу чок од прет ход н о наведените приходи, да нок не се за др жу ва на след ни ве при хо ди:

1) на транс фер на дел од до би вка та на по стој на­та де лов на еди ни ца на стран ско прав но ли це во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја, на кој прет ход но е пла тен да нок на до би вка;

2) на при ход од ка ма та од долж нич ки ин стру мен­ти из да де ни и/или га ран ти ра ни од стра на на Вла да та на РМ, На род на та бан ка на Ре пуб ли­ка Ма ке до ни ја и бан ки или дру ги фи нан си ски ин сти ту ции кои дејству ва ат ка ко пре став ник на Вла да та на Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја;

3) на при ход од ка ма та од де по зи ти во бан ка ло­ци ра на во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја;

4) на при ход ос тва рен од по сре ду ва ње или кон­сал тинг со др жав ни хар тии од вред ност на ме­ѓу на ро ден финансиски па зар.

Ли це то кое што има об вр ска да го за др жи и да го уп ла ти да но кот, сог лас но член 24 од За ко нот има об­вр ска Из ве шта јот за уп ла те ни от да нок по за др шка, да го до ста ви до Упра ва та за јав ни при хо ди, во хартиена или електронска форма преку системот на e­tax нај-доц на до 15 Фе вру а ри на ред на та го ди на, по го ди на та во ко ја по сто е ла об вр ска за за др жу ва ње на да но кот.

Во "Службен весник на РМ", број 174/14 во Правилникот за на чи нот на прес ме ту ва ње и уп ла ту ва­ње на да но кот на до би вка и начинот на одбегнување на двој но то ос ло бо ду ва ње или двој но то ода но чу ва ње е пропишана формата и содржината на Образецот ДД-И.

Обра зе цот ДД­И се по пол ну ва на след ни ов начин:

Сог лас но одред би те на член 20 од За ко нот за да но кот на до би вка ("Служ бен вес ник на РМ", број 112/14...129/15, во на та мош ни от текст: За ко нот), до маш ни те прав ни ли ца, до маш ни те фи зич ки ли ца ре ги стри ра ни за вр ше ње на деј-ност, стран ски те прав ни ли ца, или стран ски-те фи зич ки ли ца (не ре зи ден ти) со по сто ја на де лов на еди ни ца во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја (исп ла ту ва чи на при хо ди) има ат об вр ска при се ко ја исп ла та на при хо ди на стран ски те прав-ни ли ца да го за др жат и да го уп ла тат да но кот на со од вет на уп лат на сме тка.

Даноци

44 REPREZENT JANUARI 1/2016

Се по пол ну ва ат чит ли во и це лос но.Из но си те се иска жу ва ат во це ли де на ри без

де ни.Во обра зе цот за дол жи тел но се вне су ва ат по-

да то ци те за исп ла ту ва чот: единс твен да но чен број, скра тен на зив и адре са на ви стин ско се ди-ште за кон такт, да но чен пер и од за кој се под не-су ва обра зе цот, за кон ски от рок на под не су ва ње (15 Фе вру а ри 2015).

Се оз на чу ва со "Х" по ле то до кол ку се под не су-ва ис пра вка на прет ход но до ста ве ни от обра зец.

Обра зе цот се по пол ну ва чит ли во со го ле-ми пе чат ни бу кви

[1] Ре ден број: се по пол ну ва ат хро но ло шки си те исп ла ти за кои е пред ви де но за др жу ва ње на да но кот.

[2] ЕДБ: се вне су ва Единс тве ни от иден ти фи-ка ци о нен број на стран ско то прав но ли це

[3] Прав на фор ма: се впи шу ва прав на та фор-ма на прав но то ли це, сог лас но стран ско то пра во на др жа ва та од ко ја по тек ну ва;

[4] Полн на зив на стран ско то прав но ли це, адрес ни по да то ци за ме сто то на ви стин ско то се ди ште: се по пол ну ва пол ни от на зив на прав-но то ли це или друш тво на ли ца сог лас но стран-ско то пра во, се впи шу ва се ди ште то на ли це то и ме сто то ка де се вр ши фа ктич ко то упра ву ва ње со ли це то (ул.бр./град/др жа ва);

[5] Др жа ва во ко ја прав но то ли це е ре зи-дент: се впи шу ва др жа ва та во ко ја прав но то ли це е ре зи дент за да ноч ни це ли;

[6] Вид на при хо д: се впи шу ва со од вет на та при ход на ши фра за се кој од на ве де ни те ви до ви на при хо ди:

(711218) при ход од ди ви ден ди;(711219) при ход од ка ма та од ре зи дент;(711220) при ход од ка ма та од не ре зи дент кој

има по сто ја на де лов на еди ни ца во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја, ако ка ма та та е на тро шок на по сто-ја на та де лов на еди ни ца;

(711221) при ход од автор ски хо но рар исп ла-тен од ре зи дент;

(711222) при ход од автор ски хо но рар исп ла-тен од не ре зи дент со по сто ја на де лов на еди ни ца во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја, ако автор ски от хо но-рар е на тро шок на по сто ја на та де лов на еди ни ца;

(711223) при ход од за бав ни или спорт ски актив-но сти кои се вр шат во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја;

(711224) при ход од вр ше ње то на ме наџ мент, кон сал тинг, фи нан си ски, тех нич ки, ад ми ни стра-тив ни, ус лу ги на истра жу ва ње и раз вој и дру ги ус лу ги, ако при хо дот е исп ла тен од ре зи дент или

ако при хо дот е на тро шок на по сто ја на та де лов на еди ни ца на Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја;

(711225) при ход ос тва рен од на ем на под виж-ни и нед виж ни до бра во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја;

(711227) при ход од оси гу ри тел ни пре мии за оси гу ру ва ње или ре о си гу ру ва ње од ри зи ци во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја;

(711228) при ход од те ле ко му ни ка ци ски ус лу ги по ме ѓу Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја и стран ска др жа ва;

На по ме на: На ве де на та при ход на ши фра, за-дол жи тел но се вне су ва во обра зе цот ПП 50, за пла ќа ње на да но кот по за др шка.

[7] Из но сот на при хо дот на кој се при ме ну ва за др шка та: Се вне су ва де нар ска та про тиввред-ност по сред ни от де ви зен курс на На род на Бан ка, утвр ден на де нот на из вр шу ва ње то на пла ќа ње то на об вр ска та спре ма стран ско то прав но ли це;

[8] Про цент од ЗДД: Се вне су ва ну ме рич ки по да ток за про цен тот (%) по кој се утвр ду ва из-но сот за за др жа ни от да нок, спо ред одред би те од чле нот 22 став 1 од ЗДД;

[9] Из нос на да нок кој што тре ба да се за-др жи: Се вне су ва прес ме та ни от из нос кој што до би ва со при ме на на про цен тот врз из но сот од поле 7 (из нос од поле 7 х____% од поле 8);

[10] Да та на при стиг ну ва ње на об вр ска та: за да та на при стиг ну ва ње на об вр ска та се сме та да та та на из вр ше но то пла ќа ње на ода но че ни от при ход на стран ско то прав но ли це. До кол ку исп-ла та та се вр ши во де ло ви, за да та на дос пе ва ње се сме та да та та на из вр ше ни те пла ќа ња на со-од вет ни те де ло ви;

[11] Про цент од До го во рот: Се вне су ва ну-мерич ки по да ток за про цен тот (%) по кој се утвр-дува из но сот на за др жа ни от да нок, спо ред До го-во рот за од бег ну ва ње на двој но то ода но чу ва ње;

[12] Из нос на да но кот кој е за др жан и уп-ла тен: Се на ве ду ва из но сот на да но кот кој што е за др жан и уп ла тен. Во случај кога странското правно лице резидент на држава со која РМ нема склучено договор за одбегнување на двојното оданочување, износот на поле 12 се пресметува кога износот на поле 7 ќе се помножи со % од поле 8, односно износот на поле 12 и поле 9 треба да биде ист. Во случај кога во договорот за одбегнување на двојно оданочување, стапката на задржан данок за видот на приходот (поле 11) е поголема од стапката утврдена во ЗДД (поле 8), начинот на пресметка останува ист. Во случај кога договорот за одбегнување на двојно оданочување, стапката на задржан данок за видот на приходот (поле 11) е помала од стапката

Даноци

REPREZENT JANUARI 1/2016 45

утврдена во ЗДД (поле 8), износот на поле 12 се пресметува кога износот на поле 7 ќе се помножи со процентот утврден во договорот (поле 11).

[13] Да та на уп ла та на да но кот: Се вне су ва да та та на уп ла та та на да но кот.

ПО ДА ТО ЦИ ЗА ПОД НО СИ ТЕ ЛОТ НА ИЗ ВЕШ ТА ЈОТ

За дол жи тел но на ве де те го име то, пре зи ме то и својс тво то на пот пис ни кот, да ту мот на под не-су ва ње то, пот пи ше те го ба ра ње то и ста ве те пе чат.

Напомена: Образецот ДД-И се поднесува и во електронска форма преку системот на е-даноци на УЈП и истиот е прилагоден за електронско пополнување и испраќање.

Дитор ДООБул. Партизански одреди 341000 Скопје

0 1 0 1 2 0 1 5

4 0 0 1 2 9 5 1 5 8 3 2 1

3 1 1 2 2 0 1 51 5 0 2 2 0 1 6

7 0 0 3 2 1 5 6 9 5 1 2 51

АД KARLACLaramba No 6 Шпанија

711221 9 5 0 0 0 0 1 0 9 5 0 0 0 1 6 0 6 2 0 1 5

5 4 7 5 0 0 1 6 0 6 2 0 1 5

7 5 1 0 0 0 2 5 6 1 5 9 1

2

ДОО NILTO

Kloveni No 10/12 Helsinki Финска711218 5 0 0 0 0 0 1 0 5 0 0 0 0 1 1 0 8 2 0 1 5

0 0 1 1 0 8 2 0 1 5

Петар Трајков

10/02/2016

Составувач

ххххххххххххх

Петко Петков

10/02/2016

Потписник

ххххххххххххх

Даноци

46 REPREZENT JANUARI 1/2016

Сог лас но из ме ни те на За ко нот за ре гис-три ра ње на го то вин ски те пла ќа ња ("Служ бен вес ник на РМ", број 31/01...115/14) се во ве де но ви на во да ноч ни от сис тем на РМ, од нос но се во ве де за дол жи тел на та об врска на си те да ноч ни об врз ни ци кои вр шат про мет на доб-ра и на ус лу ги за кои пла ќа ње то се врши во го то во, да во ве дат но ви фис кал ни сис те ми на оп ре ма со вгра ден ГПРС мо дул со кои се ко ја го то вин ска тран сак ци ја еви ден ти ра на пре ку фис ка лен сис тем на оп ре ма елек трон ски ќе би-де сле де на и еви ден ти ра на од стра на на УЈП. Да ноч ни те об врз ни ци кои на ба ви ја фис кал ни сис те ми на оп ре ма со вгра ден ГПРС мо дул пред 31.12.2015 го ди на се стек наа со пра во да под не сат Ба ра ње за да ноч но ос ло бо ду ва ње за во ве ден фис ка лен сис тем на оп рема, за на ма-лу ва ње на пресме та ни от да нок на до бив ка по ос нов на во ве ду ва ње и ко рис те ње фис ка лен сис тем на оп ре ма за 2015 го дина. Во при лог на овој на пис Ви да ва ме упатс тво со прак ти чен при мер за ос тва ру ва ње на пра во то за да ноч но ос ло бо ду ва ње за во ве ден фис ка лен сис тем на оп рема, на про пи ша ни от об ра зец.

Драган АВРАМОВИЌ

20 ЈАНУАРИРОК ЗА ПОДНЕСУВАЊЕ НА БАРАЊЕ ЗА ДАНОЧНО

ОСЛОБОДУВАЊЕ ЗА ВОВЕДЕН ФИСКАЛЕН СИСТЕМ НА ОПРЕМА

Сог лас но член 30 став 3 од За ко нот за да но кот на до бив ка ова пра во об врз ни кот го ос тва ру ва со одоб-ре ние од Упра ва та за јав ни при хо ди по под не су ва ње на Ба ра ње за да ноч но ос ло бо ду ва ње за во ве ден фис ка лен сис тем на оп ре ма (Oбра зец ДД-07).

Ба ра ње то ДД-07 се под не су ва за да ноч ни от пе-риод, во кој одоб ре ни от фис ка лен сис тем на оп ре ма за ре гис три ра ње на го то вин ски те пла ќа ња е на ба-вен и во ве ден во упот реба, пред под не су ва ње то на Да ноч ни от би ланс за ода но чу ва ње на неп риз на е ни рас хо ди (Oбра зе цот ДБ) во кој се ос тва ру ва пра во то на на ма лу ва ње на да но кот.

Ба ра ње то се дос та ву ва нај доц на до 20 Ја ну а ри во го ди на та што сле ди по го ди на та во ко ја е из врше на на бав ка та и во ве ду ва ње то на одоб ре ни от фис ка лен сис тем на оп рема.

До кол ку ова пра во не би де ис ко рис те но во це лост, ис то то се пре не су ва во на ред ни от пе риод, се до не-го во це лос но ис ко рис ту вање.

До кол ку на бав ка та и во ве ду ва ње то на фис кал ни от сис тем на оп рема, се врши во по ве ќе да ноч ни пе ри-оди, за се кој нов во ве ден фис ка лен сис тем на оп ре ма се под не су ва но во ба рање.

Ба ра ње то ДД-07 да ноч ни от об врз ник го дос та ву ва до да ноч на та канце ла ри ја на УЈП или во елек трон ска фор ма пре ку http://etax.ujp.gov.mk.

БА РА ЊЕ ЗА ДА НОЧ НО ОС ЛО БО ДУ ВА ЊЕЗА ВО ВЕ ДЕН ФИС КА ЛЕН СИС ТЕМНА ОП РЕ МА (ОБ РА ЗЕЦ ДД-07)

За кон ска ре гу ла тива

Сог лас но член 30 од За ко нот за да но кот на до бив ка ("Служ бен вес ник на РМ", број 112/14...129/15) об врз-ни ци те кои се долж ни да во ве дат и да ко рис тат фис ка-лен сис тем на оп рема, од нос но фис кал на апа ра ту ра и ин тег ри ран ав то мат ски сис тем за уп ра ву ва ње им се на ма лу ва пресме та ни от да нок за на ба ве ни до де сет фис кал ни апа рати, во ви си на на нив на та вред ност.

Почувствувај ја РАЗЛИКАТА

Години со Вас

®

Даноци

REPREZENT JANUARI 1/2016 47

Упра ва та за јав ни при хо ди е долж на во рок од 30 де на од де нот на под не су ва ње то на ба ра ње то (Обра зец ДД-07) за из да ва ње на одоб ре ние за на-ма лу ва ње на пресме та ни от да нок на до бив ка да по ста пи по ба ра њето. До кол ку Упра ва та за јав ни при хо ди не из да де одоб ре ние за на ма лу ва ње на пресме та ни от да нок, од нос но не до не се акт за од-би ва ње на ба ра ње то во овој рок, под но си те лот на ба ра ње то има пра во во рок од три ра бот ни де на од ис те кот на тој рок да под не се Ба ра ње по ра ди не од-лу чу ва ње по ба ра ње за да ноч но ос ло бо ду ва ње за во ве ден фис ка лен сис тем на оп рема-Б-МО/ДД-01 до пи сар ни ца та на ди рек то рот на Упра ва та за јав ни при хо ди за од лу чу ва ње по ба ра њето. Во при лог на ова ба ра ње се дос та ву ва и ко пи ја од ве ќе под не се ни от Обра зец ДД-07.

СОС ТА ВУ ВА ЊЕ НА БА РА ЊЕ ЗА ДА НОЧ НООС ЛО БО ДУ ВА ЊЕ ЗА ВО ВЕ ДЕНФИС КА ЛЕН СИС ТЕМ НА ОП РЕМА

Во об ра зе цот ДД-07 за дол жи тел но се вне су ва-ат по да то ци те за: Единствен да но чен број, скра тен на зив и ад ре са на вис тин ско се диш те за кон такт и да но чен пе ри од за кој се под не су ва ба ра њето.

По да то ци за во ве денфис ка лен сис тем на оп рема

До кол ку об врз ни кот има ста ве но во упот ре ба по ве-ќе фис кал ни сис те ми на оп ре ма да се на ве дат по да то-ци те за се кој по е ди не чен фис ка лен сис тем на оп рема: Број на фис ка лен апа рат - вне се те го бро јот на

фис кал ни от апа рат на ве ден во Ре ше ни е то за ре-гис тра ци ја на фис ка лен сис тем на оп ре ма из да де но од Упра ва за јав ни при хо ди (Обра зец ФА-02/1);

Да тум на ре гис тра ци ја - вне се те го да ту мот на ре гис-тра ци ја на фис кал ни от сис тем на оп ре ма на ве ден во Ре ше ни е то из да де но од Упра ва за јав ни при ходи;

На бав на вред ност - вне се те го из но сот на на ба ве ни-от фис ка лен сис тем на оп ре ма (на бав на та вред ност на ма ле на за ДДВ, за об врз ник ре гис три ран за це ли-те на ДДВ или на бав на вред ност со вклу чен ДДВ за об врз ник кој не е ре гис три ран за це ли те на ДДВ).На по мена: До кол ку фис кал ни от сис тем на оп-

ре ма е ку пен на рати, и на из но сот е пресме та на ка мата, во ова по ле се вне су ва на бав на та вред ност на ма ле на за из но сот на ка ма тата.

При лози

При под не су ва ње на ба ра ње то за дол жи тел но во при лог се под не сува:

Ко пи ја од фак тура/и за из врше на на бав ка на фис-ка лен сис тем на оп ре ма и/или

Друг до каз за из врше на на бав ка на фис ка лен сис-тем на оп рема.

По да то ци за сос та ву ва чот и пот пис ни кот

Се по пол ну ва ат по да то ци те за сос та ву ва чот и пот-пис ни кот на ба ра њето.

Специјална ЗБИРКА НА ПРОПИСИ за овластени сметководители и сметководители

E - ЗБИРКА НА ПРОПИСИ

ЕЛЕКТРОНСКАТА ЗБИРКА НА ПРОПИСИ Ви е неопходна за секојдневното работење како и за полагање на испитот за стекнување со трајно уверение за овластен сметководител и сметководител.

Збирката на прописи е поделена во 4 главни групи:

АКТУЕЛНО • КОМПЛЕТНО • ЕДНОСТАВНО ЗА ПРИМЕНА

ЕЛЕКТРОНСКА ЗБИРКА НА ПРОПИСИЕЛЕКТРОНСКА ЗБИРКА НА ПРОПИСИ

за овластени

ЕЛЕКТРОНСКА ЗБИРКА НА ПРОПИСИНАЈНОВО

ДАНОЦИ, ПРИДОНЕСИ, ПЛАТИ И ТАКСИ

СМЕТКОВОДСТВО И РЕВИЗИЈА

ДЕЛОВНО ПРАВО И РАБОТНИ ОДНОСИ

СМЕТКОВОДСТВЕНИ И РЕВИЗОРСКИ СТАНДАРДИ

За само 3.540 денари ГОДИШНО со вклучен ДДВ добивате пристап до ЕЛЕКТРОНСКАТА ЗБИРКА НА ПРОПИСИ, како и телефонски консултации за правни прашања.

1 2

3 4

Даноци

48 REPREZENT JANUARI 1/2016

4 0 3 0 9 9 8 3 5 9 8 0 1

Манман ДОО - Скопјеул. Даскал Камче 3-2/61000 Скопје

info@manman.com.mk

0 2 3 0 5 6 9 0 10 1 0 1 2 0 1 5

3 1 1 2 2 0 1 5

2 0 0 1 2 0 1 6

A C 7 8 9 1 2 3 4 5 6 2 4 1 0 2 0 1 5 1 3 5 0 0

A C 7 0 9 1 7 5 0 0 7 2 4 1 0 2 0 1 5 1 3 5 0 0

Иван Иванов

0703956450020

Составувач

25/12/2015

Дојчин Дојчиновски

1705956450075

Потписник

25/12/2015

2 7 0 0 0

Деловно право

REPREZENT januari 1/2016 49

Со За ко нот за фи нан сис ка дис цип ли на е уре де но ис пол ну ва њето во ут врде ни те ро ко­ви на па рич ни те об врски кои про из ле гу ва ат од ре а ли за ци ја на де лов ни тран сак ции по ме ѓу еко ном ски те опе ра то ри од при ват ни от сек тор и суб јек ти те од јав ни от сек тор и помеѓу еко ном­ски те опе ра то ри од при ват ни от сек тор.

Соб ра ни е то на Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја до­не се из ме ни и до пол ну ва ња на За ко нот за фи­нан сис ка дис цип ли на (во на та мош ни от текст: Из ме ни на За ко нот). Из ме ни те на За ко нот се об­ја ве ни во "Служ бен вес ник на РМ", број 215/15 и се во при ме на од 15 Де кем ври 2015 го дина, ос вен од ред би те кои се од не су ва ат за прек р­шоч на та по ста пка кои не ма да се при ме ну ва ат за друш тва та кои има ат бло ки ра ни смет ки зак­луч но до 31 Де кем ври 2017 го дина.

Поз на чај ни но ви ни во Из ме ни те на За ко нот се: 1 доп ре ци зи ра ње на по ста пката на врше ње на

кон тро ла на спро ве ду ва ње то на за ко нот, 1 уре ду ва ње на ро ко ви те за ис пол ну ва ње на

па рич ни те об врски кои се до го во ре ни да се пла ќа ат на рати,

1 уре ду ва ње на ро ко ви те за пла ќа ње ко га долж ни ци се суб јек ти од јав ни от сек тор од об лас та на здрав ството, и

1 усог ла су ва ње на За ко нот за фи нан сис ка дис цип ли на со За ко нот за прек р шоци.

Д-р Горан РафајловСкИ

новИнИ во Законот За

фИ нан СИС ка ДИС ЦИП лИна

СУБ јЕк тИ И тРан Сак ЦИИ вРЗ коИ СЕ ПРИ МЕ нУ ва За ко нот

При ме на та на За конот се од не су ва на се ко ја де-лов на тран сак ци ја ме ѓу еко ном ски те опе ра то ри од при ват ни от сек тор и суб јек ти те од јав ни от сек тор и еко ном ски те опе ра то ри од при ват ни от сек тор.

Еко ном ски опе ра то ри од при ват ни от сек тор се: Тр гов ски друш тва или тр го вец по е ди нец;

Фи зич ки и прав ни ли ца кои вр шат про фит на деј ност и се ре гис три ра ни сог лас но за кон.

Суб јек ти од ја вен сек тор се: Oр га ни те на држав на та уп ра ва и еди ни ци те на

ло кал на та са мо уп рава; Фон дови, агенции, ди рек ции, би роа и јав ни ус-

та но ви ос но ва ни од РМ; Јав ни ус та но ви ос но ва ни од еди ни ци те на ло-

кал на та са мо уп ра ва; Јав ни прет при ја ти ја и трговски друштва ос но ва-

ни од РМ, оп шти ната, гра дот Скоп је и оп шти ни те во гра дот Скоп је и друш тва врз кои држа ва та или ор га ни те на оп шти ни те има ат зна чај но вли-ја ние пре ку соп стве нос та и уп ра ву ва њето;

Дру ги инс ти ту ции ос но ва ни со за кон. За ко нот не се при ме ну ва во след ни ве слу чаи: На еко ном ските опе ра то ри од при ват ни от сек тор

над кои е от во ре на по ста пка за сте чај; и Ако со по се бен за кон се уре де ни ро ко ви те за

ис пол ну ва ње на па рич ни те об врски

До Пол нУ ва ЊЕ на оД РЕ ДЕ нИ По ИМИ

Со Измените на Законот доп ре ци зи ра но е де фи-ни ра ње то на по и ми те "де­лов­на тран­сак­ција" и "за­доц­не­то­пла­ќање":

Де лов на тран сак ци ја е се кој до го вор, ка ко и се ко ја тран сак ци ја ме ѓу еко ном ски те опе ра то ри од при ват ни от сек тор, од нос но ме ѓу суб јек ти те од јав ни от сек тор и еко ном ски те опе ра то ри од при ват ни от сек тор, ко ја се од не су ва на ис по ра ка на стоки, да ва ње на ус лу ги и врше ње на ра бо ти за од ре ден па ри чен на до мес ток.

За доц не то пла ќа ње e не ис пол ну ва ње на па-рич на та об врска во ро ко ви ут врде ни со За конот, од нос но во ро кот ут врден со до го во рот чиј пред-мет е по ве ќе го диш на јав на на бавка.

Ова зна чи де ка За ко нот се од не су ва на се кој до го вор склу чен за ку поп ро даж ба на стоки, врше ње на ус лу ги или врше ње на ра бо ти за од ре ден па ри чен на до мес-ток, а за доц не то то пла ќа ње се од не су ва на ро ко ви те во до го во рот чиј пред мет е по ве ќе го диш на јав на на бавка.

Деловно право

50 REPREZENT januari 1/2016

РОК ЗА ПЛА ЌАЊЕ

Во де лов ни те тран сак ции ме ѓу еко ном ски те опе ра­то ри од при ват ни от сек тор не мо же да се до го во ри рок за ис пол ну ва ње на па рич на та об врска по долг од 60 дена.

По ис клу чок до кол ку по стои писме на сог лас ност на две те стра ни ро кот за ис пол ну ва ње на об врските мо же да би де по дол г од 60 де на, но не по дол г од 120 дена.

Со Измените на Законот доп ре ци зи ра ни се ро ко­ви те за суб јек ти те од јав ни от сек тор, па та ка за јав­ни те прет при ја ти ја и тр гов ски те друш тва ос но ва ни од РМ, оп шти ната, гра дот Скоп је и оп шти ни те во гра дот Скоп је и друш тва врз кои држа ва та или ор га ни те на оп шти ната, гра дот Скоп је и оп шти ни те во гра дот Скоп је има ат ди рек тно или ин ди рек тно вли ја ние пре ку соп стве нос та над нив, од нос но по се ду ва ат по го лем дел од ка пи та лот над друш твото, има ат мно зинство гла со ви на ак ци о не рите/сод руж ни ци те и име ну ва ат по ве ќе од по ло ви на од чле но ви те на уп рав ни от или над зор ни от од бор, од нос но ор га ни те на уп ра ву ва ње на друш тво то и еди ни ци те на ло кал на та са мо уп ра ва ко га се ја ву ва ат ка ко долж ни ци ро кот за ис пол ну ва­ње на об врските не мо же да би де по долг од 60 де на за поч ну вај ќи од 1 Ја ну а ри 2016 го дина. Овој рок за 2015 го ди на из не су ва 90 дена, а за 2014 го ди на из не су ва ше 120 дена.

За суб јек ти те од јав ни от сек тор кои се ја ву ва ат ка­ко долж ни ци во врска со ро ко ви те за ис пол ну ва ње на об врските по стојат оп ре де ле ни ис клу чоци:

1 за по ве ќе го диш на јав на на бав ка ро кот мо же да би де по дол г од 60 од нос но 90 де на,

1 за суб јек ти те од јав ни от сек тор од об лас та на здрав ство то ро кот за пла ќа ње на об врските не мо же да би де по долг од 90 дена.

РОК НА ПЛА ЌА ЊЕ НА РАТИ

Со Измените на Законот е уредено плаќањето на рати. Имено, ко га е ут врде но па рич на та об врска да се ис пол ни на рати, ка ко ро ко ви за ис пол ну ва ње на па рич ни те об врски за се ко ја од дел на ра та во слу чај, ко га како:

1 до ве ри тел и долж ник се еко ном ски те опе­ра то ри од при ват ни от сек тор, се при ме ну­ва ат ро ко ви те за ис пол ну ва ње на об врските не по дол ги од 60 де на од нос но 120 де на со обос тра на писме на сог лас ност,

1 долж ник е суб јект од ја вен сек тор се при ме­ну ва ат след ни ве ро кови: • не по дол го од 60, • не по дол го 90 де на за суб јек ти од здрав­

ство,• не по дол го од 60, од нос но 90 де на за

до го во ри чиј пред мет е по ве ќе го диш на на бавка.

РОК ЗА ДОС ТА ВУ ВА ЊЕ БА РА ЊЕ ДО ТРЕ ЗОР

Суб јек ти те од јав ни от сек тор чии смет ки се во рам ки те на:

Тре­зор­ска­та­смет­ка­на­Ми­нис­тер­ство­то­за­фи­нан­сии, се долж ни ба ра ње то за пла ќа ње на дос та са ни те фак ту ри спре ма еко ном ските опе ра тори од при ват ни от сек тор до Тре зо рот во Ми нис тер ство то за фи нан сии да го дос та­ват зак луч но со 30­тиот ден, од де нот ко га за поч ну ва да те че ро кот за плаќање;

Ми нис тер ство то за фи нан сии, е долж но да ги ис пла ти сред ства та на кој гла си дос та ве на та фак ту ра во рок од 30 де на од ро кот на под не­су ва ње на ба ра ње то за пла ќа ње во Тре зо рот;

Суб јек ти те од јав ни от сек тор чии смет ки се во рам ки те на:

Тре­зор­ска­та­смет­ка­на­Фон­дот­за­здрав­стве­но­оси­гу­ру­ва­ње­на Ма ке до нија, се долж ни ба ра ње­то за пла ќа ње на дос та са ни те фак ту ри спре ма еко ном ските опе ра тори од при ват ни от сек тор до Тре зо рот во Фон дот за здрав стве но оси гу ру ва ње на Ма ке до нија, да го дос та ват зак луч но 45­иот ден, од де нот ко га за поч ну ва да те че ро кот за плаќање;

Фон дот за здрав стве но оси гу ру ва ње е дол­жен да ги ис пла ти сред ства та на кои гла си дос та ве на та фак тура, во рок од 45 де на од де нот на под не су ва ње на ба ра ње то за пла ќа ње во Тре зо рот.

НА ДО МЕСТ ЗА ДОЦ НЕЊЕ

За не ис пол ну ва ње на па рич на об врска до ве ри те­лот има пра во да по бара:

1 пла ќа ње на од ре де ни тро шо ци за но тар и из­врши тел,

1 новина во однос на на до местокот за доц­не ње во ви си на од 3.000 де на ри се однесува

Деловно право

REPREZENT januari 1/2016 51

покрај за секоја фактура која не е платена во пропишаниот рок и за секое ненавремено плаќање кога плаќањето е договорено во рати.

Од ред ба та за каз не на ка ма та е из бри ша на со Измените на Законот, би деј ќи тоа е ре гу ли ра но со За­ко нот за об ли га ци о ни од носи, но ос та ну ва ка ко пра во до ве ри те лот да ја по ба ру ва за за доц не то пла ќање.

На по мена: Ка­ма­тата,­тро­шо­ци­те­и­ на­до­мес­тот­ за­ доц­не­ње­ не­ се­ ис­клу­чу­ва­ат­по­ме­ѓу­ себе.­Ка­ма­та­се­пресме­ту­ва­сог­лас­но­За­ко­нот­за­об­ли­га­ци­о­ни­од­носи.

Пра во то на на до мес ток за доц не ње прес та ну ва да ва жи во рок од 3 го ди ни од де нот на ис те кот на ро кот на дос та су ва ње на па рич на та об врска;

Во За ко нот не е про пи ша но со кој до ку мент до­ве ри те лот ќе го ос тва ри пра во то на на до мес ток за доц нење.

На по мена: Долж ни кот МО РА да го пла ти на до­мес то кот за доц нење, без прет ход но пот се ту ва ње или опо мена.

Во слу чај долж ни кот по до би ва ње на опо ме на та за доц не ње на ис пла та та на дол гу ва но то да го пла ти са­мо глав ни от долг без да пла ти ка ма та за за доц ну ва ње и на до месток за доц нење, до ве ри те лот ова пра во го ос тва ру ва со туж ба до над ле жен суд.

Долж ни кот Им пор тал М ДОО ­ Скоп је на до­ве ри те лот Сис тем М ДОО ­ Скоп је му пла тил по фак ту ра број 120/15, но по ис те кот на до го во ре ни­от рок од 30 дена. Ис то така, согласно договорот износот по фактура 128/15 должникот Импортал М ДОО требал да го плати во рок од 90 дена во три еднакви рати. Првата рата во износ од 118.000 денари се уш те не ја пла тил и пок рај тоа што ис те­кол ро кот за пла ќање. До ве ри те лот Сис тем М ДОО ­ Скоп је на долж ни кот Им пор тал ДОО ­ Скоп је му дос тавил Пресмет ка за нап ла та на на до месток за доц нење:

НИШ ТАВ НИ ДО ГО ВОР НИ ОД РЕДБИ

Неп ра вед ни и не фер до го вор ни од ред би се сме та ат за ниш тавни, а тоа се:

Утврду ва ње на рок за пла ќа ње по долг од 60 до 120 де на кај еко ном ски те опе ра тори;

Утврду ва ње на рок за пла ќа ње по долг од 60 дена, од нос но 90 де на ко га долж ник е суб јект од јав ни от сек тор од здрав ство и до го вор чиј пред мет е по ве ќе го диш на на бавка;

Рок кој го оп ре де лу ва да ту мот на при ем на фак ту рата;

Исклу чу вање, ог ра ни чу ва ње и ус ло ву ва ње на пра во на каз не на ка ма та во ви си на ут врде­на сог лас но за кон;

При мер: Нап ла та на на до мес ток за доц нење

Систем М ДОО, Скопје Скопје, 01.09.2015ул. Ор це Ни ко лов бр. 1501000 СкопјеТел. 389 (2) 3088­940Смет ка 200001345827405Депо нент: Сто пан ска бан ка АД СкопјеДДВ број МК 4039983943017

ДоИмпортал М ДОО, Скоп је ул. АС НОМ бр. 10,1000 Скопје

Пресмет ка на на до мес ток за доц не ње за не ис пол ну вање на па рич на об врска

Сог лас но член 8 од За ко нот за фи нан сис ка дис цип­ли на ("Служ бен вес ник на РМ", број 187/13...215/15) и член 10 од До го во рот за ку поп ро даж ба број 4/15 од 5 Мај 2015 го дина, за ра ди за доц ну ва ње на пла ќа ње на на ши те фак ту ри број 120/15 и 128/15, Ви пресме ту ва­ме на до мес ток во из нос од 6.000 де на ри (3.000 х 2), по се кое за доц ну ва ње на пла ќа ње то ка ко следи:

Р. бр.

Број на ф-ра

Из нос со ДДВ

Да та на ф-ра Va

Да та на пла ќа ње на ф-ра

1 120/15 590.000 07.05.2015 06.06.2015 11.08.20152 128/15 (дел) 118.000 19.07.2015 18.08.2015 ­

Вкупно 708.000

Из но сот од 6.000 де на ри тре ба да го пла ти те вед наш.Во ед но Ве опо ме ну ва ме да ја пла ти те првата рата по

ф­ра 128/15, за да не би де ме при мо ра ни да пок ре не ме по ста пка пред из врши тел.

М.П. Овлас те но лице________________________

Деловно право

52 REPREZENT januari 1/2016

Исклу­чу­вање,­ог­ра­ни­чу­ва­ње­и­ус­ло­ву­ва­ње­на­пра­во­то­на­на­до­мест­за­доц­не­ње­при ис­пол ну ва ње то на па рич на та об врска.

До кол ку во до го во ри те по стојат вак ви ниш тав ни од ред би тоа не зна чи де ка це ли от до го вор е ниш та­вен. До го во рот за глав на та ра бо та ос та ну ва во си ла со си те дру ги од ред би, а за ниш тав ни те од ред би ќе се при ме ну ва ат од ред би те од За ко нот за фи нан сис ка дис цип ли на и За ко нот за об ли га ци о ни те односи.

НАД­ЗОР­НАД­СПРО­ВЕ­ДУ­ВА­ЊЕ­НА­ЗА­КО­НОТ

Над­зор­над спро ве ду ва ње на За ко нот врши: Ми нис тер ство за фи нан сии ­ Управа­за­јавни­

приходи, ко га долж ник е еко­ном­ски­опе­ра­тор­од­при­ва­тен­сек­тор;

Ми нис тер ство за фи нан сии ­ Фи­нан­сис­ка­инспе-­к­ција, ко га долж ник е суб јект од јав ни от сек тор.

НО­ВА­ПО­СТА­ПКА­НА­КОН­ТРО­ЛА

Со Измените на Законот воведена е нова постапка на контрола, имено Упра­ва­та­за­јав­ни­при­ходи,­од­нос­но­Фи­нан­сис­ка­та­инспек­ци­ја­за­јав­ни­от­сек­тор,­ќе­спро­ве­де­кон­тро­ла (на мес то по из вес ту ва ње за под не се на тужба, пред лог за из вршу ва ње или пред лог за пла тен на лог до но тар) само:

1 по­до­би­е­но­из­вес­ту­ва­ње­од­суд­де ка е до не­се на пра во с ил на пре суда,

1 по­до­би­е­но­ из­вес­ту­ва­ње­ од­ но­тар де ка е до не се но пра во с ил но и из вршно ре ше ние со кое се доз во лу ва из вршу ва ње врз ос но ва на ве ро дос тој на ис права, до не се ни во по ста пка за при сил на нап ла та на па рич на об врска ко ја про из ле гу ва од де лов на тран сак ци ја, и

1 по­до­би­е­но­из­вес­ту­ва­ње­од­из­врши­тел за при ме но ба ра ње за из вршу ва ње врз ос но ва на из вршна но тар ска ис права.

Су дот, но та рот од нос но из врши те лот се долж ни да го дос та ват из вес ту ва њето, во рок од 10 де на од до не­су ва ње то на пре су дата, од нос но ре ше ни ето, од нос но од при е мот на ба ра ње то за из вршу вање.

Из вес ту ва ње то се под не су ва во писме на фор ма или елек трон ска форма, ко га е тоа можно.

Фор ма та и сод ржи на та на из вес ту ва ње то ја про пи­шу ва ми нис те рот за фи нан сии.

Со оваа из ме на на За ко нот ќе се овоз мо жи каз ну ва­ње са мо на оние суб јек ти за кој су дот од нос но но та рот

со пре су да, од нос но ре ше ние ут врди ле за доц ну ва ње на ис пла та на дол гу ва ното.

При под не су ва ње на туж ба од ва ков вид не се ко­гаш по ста пки те зав ршу ва ат во пол за на до ве ри те лот, за тоа што во вак ви те по ста пки се ис пи ту ва ат и дру ги до ка зи ка ко на при мер:

1 да ли долж ни кот ја при мил стоката,1 да ли до ве ри те лот ја из вршил ус лу га та, 1 да ли при ме на та стока е со до го во ре ни от ква ли тет.Прет ход но то ре ше ние за каз ну ва ње за за доц ну­

ва ње при ини ци ра ње на по ста пка пред суд но тар и из врши тел, ги оп фа ќа ше си те суб јек ти без да се ут врдат фак ти те зош то долж ни кот на вре ме не го из­вршил пла ќа ње то на дол гу ва но то во пред ви де ни от рок ут врден во фак ту рата.

ЕДУ­КА­цИ­јА­­НА­СУб­јЕК­ТОТ­ПРИ­ПРВ­ПРЕК­Р­шОК Со Измените на Законот во ве де на е по ста пка за

еду ка ци ја за суб јек ти те кои првпат направиле прек р шок.Ко га во слу чај на кон тро ла од стра на на ор га ни те на

над зор се ут врди де ка е нап ра вен прек р шок од стра на на суб јек тот по­прв­пат, ор га нот на над зор:

1 ќе сос тави за пис ник и ќе до не се ре ше ние со ука жу ва ње за от стра ну ва ње на прек р шо кот во рок од 8 де на, и

1 ќе­му­вра­чи­по­ка­на­за­еду­ка­ци­ја­на од го вор но­то ли це на суб јек тот ка де е ут врден прек р шо кот.

Еду ка ци ја та ја спро ве ду ва Управата за јавни приходи и Фи нан сис ка та инспек ци ја во јав ни от сек тор, во рок не по долг од 8 де на од де нот на спро ве ду ва ње на над зо рот.

Еду ка ци ја та мо же да се спро ве де за по ве ќе ут­врде ни ис ти или ис то род ни прек р шо ци за еден или за по ве ќе суб јекти.

До кол ку во за ка жа ни от тер мин од го вор но то ли це на суб јек тот над кој се спро ве ду ва еду ка ција, не се ја ви на еду ка ци јата, ќе се сме та де ка еду ка ци ја та е спро ве дена.

До кол ку од го вор но то ли це на суб јек тот над кој се спро ве ду ва еду ка ци ја се ја ви на за ка жа на та еду ка ци ја и ис та та ја зав рши, ќе се сме та де ка е еду ци ран по од нос на ут врде ни от прек р шок.

Управата за јавни приходи, од нос но Фи нан сис ка­та инспек ци ја за јав ни от сек тор, во дат еви денци ја за спро ве де на та еду ка ција, на на чин и фор ма про пи ша на од ми нис те рот за фи нан сии.

До кол ку во ут врде ни от рок суб јек тот на над зо рот дос тави до каз де ка е от стра нет ут врде ни от прек р шок,

Деловно право

REPREZENT januari 1/2016 53

се до не су ва зак лу чок со кој се за пи ра по ста пката на инспек цис ки над зор.

До кол ку во ут врде ни от рок не дос тави до каз се предла га по ста пка за по рам ну ва ње со из да ва ње на прек р шо чен пла тен на лог.

До кол ку Управата за јавни приходи, од нос но Фи­нан сис ка та инспек ци ја во јав ни от сек тор при врше­ње то на над зо рот ут врдат де ка па рич на та об врска е ис пол не та до де нот на врше ње на над зо рот сос та ву ва за пис ник и до не су ва зак лу чок за за пи ра ње на по ста­пката на инспек цис ки над зор.

ПРЕК Р ШОЧ НА ПО СТА ПКА

Прек р шоч на по ста пка во ди и прек р шоч на сан кци ја из ре ку ва над ле жен суд.

Ба ра ње за по ве ду ва ње на прек р шоч на по ста пкa под не су ва ат Управата за јавни приходи, од нос но Фи­нан сис ка та инспек ци ја за јав ни от сек тор.

По ис клу чок за кон тро ли ра ни от суб јект кој не ја ис пол нил па рич на та об врска, би деј ќи смет ка та му е бло ки ра на по дол го од 45 де на од де нот на ис те кот на ро кот за пла ќање, не се предла­га прек р шо чен пла тен на лог и не се по ве ду ва прек р шоч на по ста пка.

Овој ис клу чок ќе се при ме ну ва зак луч но со 31 Декември 2017 година.

ПРЕК Р ШО ЧЕН ПЛА ТЕН НА ЛОГ

Овлас те но то ли це на ор га ни те на кон тро ла се долж­ни на сто ри те лот на прек р шо кот да му пред ло жат по ста­пка за из да ва ње на прек р шо чен пла тен на лог. Со пот­пи шу ва ње на прек р шоч ни от пла тен на лог се сме та де ка сто ри те лот го приз на ва де ло то што му се ста ва на то вар.

Сто ри те лот е дол жен во рок од 8 де на од при е­мот и пот пи шу ва ње то на прек р шоч ни от пла тен на лог да пла ти по ло ви на од из но сот на гло ба та ут врден во прек р шоч ни от пла тен на лог.

Ако сто ри те лот не ја пла ти гло ба та во пред ви­де ни от рок служ бе но то ли це под не су ва ба ра ње за по ве ду ва ње на прек р шоч на по ста пка до над леж­ни от суд, од нос но прек р шо чен ор ган.

ИЗ МЕ НИ НА ГЛО БИТЕ

За не на ми ру ва ње на об врските во ро ко ви те ут­врде ни со За конот пред ви де ни се нови гло би и тоа за:

Еко ном ските опе ра тори од приватниот сектор: • Гло ба во износ од 10.000 ев ра, во денарска

противвредност ­ за трговско друштво, трговец поединец и правно лице кое врши профитна дејност;

• Глоба во износ од 30% од од ме ре на та гло ба ­ за од го вор но то лице;

• Глоба во износ од 1.000 ­ 1.500 ев ра, во денарска противвредност, за фи зич ко лице.

Субјектите од ја вен сек тор• Глоба во износ од 10.000 ев ра, во денарска

противвредност ­ за субјектот;• Гло ба во из нос од 30% од од ме ре на та гло ба ­ за

од го вор но то лице.Од ме ру ва ње то на гло ба та за прав но ли це и тр го вец

по е ди нец се врши сог лас но За ко нот за прек р шо ците. Овие суб јек ти пла ќа ат про цен ту а лен из нос од пред­ви де на та гло ба со За конот.

Про цен ту ал ни от из нос на глобата се ут врду ва на тој на чин што се со би ра ат про цен ти ут врде ни со За ко нот за прек р шо ци при што се зема во предвид следното: 1 из но сот на при хо дите ос тва ре ни во прет ход на та

го дина, 1 бро јот на вра бо те ните, и 1 по ве де ни е то на суб јек тот (прет ход но сто ре ни прек­

р шоци).Со Измените на Законот, за не на ми ру ва ње на об­

врските во ро ко ви те ут врде ни со За конот пропишана е: Гло ба во из нос од 1.500 ев ра, во денарска

противвредност, за ми нис те рот за фи нан сии, за суб јек ти те кои се во рам ки те на Тре зо рот на Ми­нис тер ство то за фи нан сии, а кои дос тави ле ба ра ње за пла ќа ње во тре зо рот на Ми нис тер ство то за фи­нан сии, а Ми нис терот за фи нан сии не ма да пла ти по фактурата на сметката на економскиот оператор од приватниот сектор во рок од 30 дена од денот на поднесувањето на барањето за плаќање во трезор.

Гло ба во из нос од 1.500 ев ра, во денарска противвредност, за ди рек то рот на Фондот за здравствено осигурување, до кол ку суб јек ти­те кои се во рам ки те на Тре зо рот на Фондот за здравствено осигурување, го дос тави ле ба ра ње то за пла ќа ње во тре зо рот на Фондот за здравствено осигурување, а директорот на трезорот нема да ја плати фактурата на сметката на економскиот оператор од приватниот сектор во рок 45 дена од денот на поднесувањето на барањето за плаќање во трезор.

Деловно право

54 REPREZENT januari 1/2016

Во прав ни от про мет се кој днев но се соз да ва­ат об врски по ме ѓу суб јек ти те кои учес тву ва ат во ис тиот. Овие об врски суб јек ти те тре ба ре дов но и нав ре ме но да ги ис пол ну ваат. До кол ку од ре­де ни суб јек ти (долж ници) не ги ис пол ну ва ат сво и те об врски, до ве ри те ли те сво и те по ба ру ва­њa мо жат да ги ос тва ру ва ат при сил но со туж ба по суд ски пат или со пла тен на лог пред Но тар. Испол ну ва ње то на по ба ру ва ње то до ве ри те лот мо же да го ба ра при сил но во оп ре де лен пе ри од ут врден со за кон, за тоа што по ис те кот на тој пе­ри од нас та пу ва зас та ре ност на по ба ру ва њата. Ин сти ту тот на зас та ре ност на по ба ру ва њата, де фи ни ра њето, ро ко вите, зас то јот и пре ки нот на зас та ре нос та се ре гу ли ра ни со За ко нот за об ли га ци о ни те од но си (“Служ бен вес ник на РМ“, 18/01...161/09, во на та мош ни от текст: ЗОО).

Д-р Горан РАФАЈЛОВСКИ

ЗАСТАРЕНОСТ НА ПОБАРУВАЊА

ШТО ПРЕТ СТА ВУ ВА ЗА СТА РЕ НОСТ?

За ста ре но ста е де фи ни ра на ка ко пре ста нок на пра во то да се ба ра при сил но ис пол ну ва ње на об вр­ска та. За да на ста пи за ста ре ност по треб но е да исте-че вре ме то опре де ле но со за кон во кое до ве ри те лот имал мож ност да ба ра ис пол ну ва ње на об вр ска та. По исте кот на тој рок, кој е раз ли чен за од дел ни по ба ру-ва ња за ра ди при ро да та на исти те, до ве ри те лот го гу би пра во то при сил но да го нап ла ти сво е то по ба ру ва ње. Ако, до ве ри те лот по суд ски пат по исте кот на ро кот на за ста ре ност по ба ра ис пол ну ва ње на по ба ру ва ње то, а долж ни кот истак не при го вор за за ста ре ност, до ве-ри те лот ќе го из гу би спо рот. Су дот не е об вр зан да вни ма ва на за ста ре но ста, таа об вр ска ја има долж ни-кот. Со на ста пу ва ње то на за ста ре но ста не се гу би пра во то (по ба ру ва ње то) на до ве ри те лот, тоа са мо не ужи ва суд ска за шти та, од нос но до ве ри те лот не мо же да ба ра при сил но ис пол ну ва ње пре ку суд. Ако долж ни кот не се по ви ка на за ста ре ност, до ве ри те лот мо же да го ос тва ри сво е то пра во од нос но да го нап ла ти по ба ру ва ње то (член 349 од ЗОО).

Долж ни кот во се кое вре ме пред или пос ле исте ку-ва ње то на за ста ре но ста на по ба ру ва ње то мо же да го ис пол ни исто то и не ма пра во да ба ра да му се вра ти

она што го дал, ду ри и ако не зна ел де ка об вр ска та е за ста ре на (член 356 од ЗОО).

Ко га об вр ски те се соз да ва ат во ме ѓу на род ни от про мет на пра ва и ус лу ги, со ог лед на раз но ли ко ста на на ци о нал ни те за ко но дав ства по треб но е со до го-ва ра чи те во сог лас ност со нив ни от до го вор са ми да опре де лат чие пра во ќе се при ме ну ва во евен ту ал ни те суд ски или ар би траж ни спо ро ви, па та ка ќе ги опре де-лат ро ко ви те на за ста ре ност.

РОК НА ЗА СТА РЕ НОСТ И НА СТА ПУ ВА ЊЕ

Пред да ги на ве де ме ро ко ви те на за ста ре но ста на по ба ру ва ња та, по треб но е да се утвр ди од ко га ро ко ви те за поч ну ва ат да те чат и ко га на ста пу ва за ста ре но ста.

За ста ре но ста поч ну ва да те че пр ви от ден по де нот ко га до ве ри те лот имал пра во да ба ра ис пол ну ва ње на об вр ска та, ако за од дел ни слу чаи со за кон не е про пи ша но не што дру го (член 350 од ЗОО).

За ста ре но ста на ста пу ва ко га ќе исте че пос лед ни от ден од вре ме то опре де ле но со за кон (член 351 од ЗОО).

По че то кот на те че ње то на за ста ре но ста е вр за на за ста са но ста на по ба ру ва ње то, тоа зна чи де ка за ста-ре но ста за поч ну ва да те че на ред ни от ден од де нот на кој по ба ру ва ње то дос пе а ло. За ста ре но ста на ста пу ва со пос лед ни от ден од вре ме то опре де ле но со за кон. Се сме та де ка не ма зна че ње ако пос лед ни от ден на тој рок па ѓа во де нот на праз ник опре де лен со за кон.

Фак­ту­ра­та­ но­си­ да­тум­ 17.11.2015­ го­дина,­ро­кот­за­пла­ќа­ње­на­фак­ту­ра­та­е­7­дена.­Фак­ту­ра­та­тре­ба­да­се­пла­ти­зак­луч­но­со­24.11.2015­го­дина.­Ро­кот­за­ зас­та­ре­ност­на­оваа­фак­ту­ра­ за­поч­ну­ва­ да­те­че­ на­ред­ни­от­ден­ од­нос­но­25.11.2015­го­дина.­Ко­га­ро­ко­ви­те­се­пресме­ту­ва­ат­во­го­дини,­зав­ршу­ва­ат­со­оној­ден­кој­по­сво­јот­број­од­го­ва­ра­на­де­нот­ко­га­за­поч­нал­ро­кот,­па­та­ка­по­ба­ру­ва­ње­то­по­оваа­фак­ту­ра­чиј­рок­на­зас­та­ре­ност­е­3­го­дини,­зас­та­ру­ва­на­25.11.2018­го­дина.­Ако­25.11.2018­е­не­ра­бо­тен­ден­(праз­ник)­ро­кот­не­се­про­дол­жу­ва­за­на­ред­ни­от­ра­бо­тен­ден,­спо­ред­од­ред­би­те­од­член­351­од­ЗОО.

При мер 1:

Деловно право

REPREZENT januari 1/2016 55

ЗОО за бра ну ва со прав на ра бо та да се опре де ли по дол г или по кра ток рок на за ста ре ност од она вре ме што е опре де ле но со за кон ни ту пак да се опре де ли де ка за ста ре но ста не ма да те че за не кое вре ме. Ако ва кви ро ко ви се пак се до го во рат се сме та де ка исти те не по­сто јат. До го во рот ќе би де пол но ва жен за тоа што ни ту ед на стра на не мо же пред суд да ба ра по ни шту ва ње на до го во рот са мо за тоа што до го во рот со др жел ро ко ви за за ста ре ност спро тив ни на За ко нот (член 353 од ЗОО).

Долж ни кот не мо же да се отка же од за ста ре но ста пред да из ми не вре ме то опре де ле но за за ста ре ност, за тоа што со тоа по сред но вр ши приз на ва ње на по­ба ру ва ње то, а со тоа пре кин на за ста ре но ста па та ка од мо мен тот на пре кин на за ста ре но ста за поч ну ва ат да те чат но ви ро ко ви.

Долж ни кот мо же со пис ме но приз на ние на за ста­ре на об вр ска или да ва ње то на за лог или не кое дру го обез бе ду ва ње за за ста ре но по ба ру ва ње да се отка же од за ста ре ност, и во овој слу чај ро ко ви те поч ну ва ат да те чат од но во (член 355 и 357 од ЗОО).

Обез бе де но то по ба ру ва ње со за лог и хи по те ка до­ве ри те лот мо же да го нап ла ти и по за ста ру ва ње на по ба ру ва ње то, ме ѓу тоа нап ла та та ќе се од не су ва са мо на глав ни от долг. Ка ма та та и спо ред ни те по ба ру ва ња не ма да мо же да се нап ла тат ако про даж на та вред ност на за ло же ни от пред мет или нед виж ност не е до вол на за да ги по крие нив. За ста ре но ста на спо ред ни те по ба ру ва­ња ја сле ди суд би на та на глав но то по ба ру ва ње, ко га ќе за ста ри глав но то по ба ру ва ње, исто вре ме но за ста ру ва ат и спо ред ни те по ба ру ва ња, ка ко што се ка ма ти, пло до ви, тро шо ци и до го вор на каз на (член 357 и 358 од ЗОО).

Вре­ме­по­треб­но­за­за­ста­ре­ност

Оп шти от рок на за ста ре ност е утвр ден во член 360 од ЗОО, спо ред кој по ба ру ва ња та за ста ру ва ат за пет­го­ди­ни, ако со за кон не е опре де лен не кој друг рок на за ста ре ност.

Утвр де ни се и по себ ни ро ко ви на за ста ре ност во опре де ле ни слу чаи и тоа:

По­вре­ме­ни­по­ба­ру­ва­ња

По ба ру ва ња та на по вре ме ни да ва ња кои ста су ва ат го диш но или во по кра тки опре де ле ни вре мен ски пер­и о ди (по вре ме ни по ба ру ва ња), спо ред ни по вре ме ни по ба ру ва ња, ка ко што е по ба ру ва ње то на ка ма ти, по­вре ме ни по ба ру ва ња во кои се ис цр пу ва са мо то пра во, ка ко што е по ба ру ва ње то на из др жу ва ње, за ста ру ва ат

за три го ди ни од ста са но ста на се кое од дел но да ва ње.Исти от рок ва жи за ану и те ти те со кои во ед на кви од­

на пред опре де ле ни по вре ме ни из но си се отп ла ту ва ат глав ни на та и ка ма ти те, но не ва жи за отп ла ти те во ра ти и за дру ги де лум ни ис пол ну ва ња за кои за ста ре но ста се опре де лу ва спо ред прав но то де ло (член 361 од ЗОО).

За­ста­ре­ност­на­са­мо­то­пра­во

Са мо то пра во од кое про из ле гу ва ат по вре ме ните по ба ру ва ња за ста ру ва за пет­го­ди­ни, сме тај ќи од ста­са но ста на ста ро то не ис пол не то по ба ру ва ње по кое долж ни кот не вр шел да ва ња. Ко га ќе за ста ри пра во то од кое про из ле гу ва ат по вре ме ни по ба ру ва ња, до ве ри­те лот го гу би пра во то не са мо да ба ра ид ни по вре ме ни по ба ру ва ња, ту ку и по вре ме ни да ва ња кои ста са ле пред оваа за ста ре ност. Ме ѓу тоа, ЗОО утвр ду ва де ка не мо же да за ста ри пра во то на из др жу ва ње опре де­ле но со за кон (член 362 од ЗОО).

Ме­ѓу­себ­ни­по­ба­ру­ва­ња­од­до­го­вор­­во­про­ме­тот­на­сто­ки­и­ус­лу­ги

Ме ѓу себ ни те по ба ру ва ња на до го вор ни те стра ни од до го во ри те во про ме тот на сто ки и ус лу ги, ка ко и по ба ру ва ња та на на до мест за из да то ци на пра ве ни во вр ска со тие до го во ри, за ста ру ва ат за три­го­ди­ни. Со ог лед де ка нај че сто до го вор ни те стра ни по сто ја но или во по долг вре мен ски пер и од вле гу ва ат во ме ѓу себ ни од но си во про ме тот на сто ки и ус лу ги, за ста ру ва ње то те че од во е но за се ко ја ис по ра ка на сто ки, извр ше на ра бо та или ус лу га (член 363 од ЗОО).

По­ба­ру­ва­ње­на­за­куп­ни­на

По ба ру ва ње то на за куп ни на, без ог лед да ли е опре де ле но да се пла ќа по вре ме но, или во еден вку­пен из нос, за ста ру ва за три­го­ди­ни. Овој рок на за­ста ре ност се од не су ва на се ко ја за куп ни на без ог лед да ли се ра бо ти за за куп на под виж ни пред ме ти или нед виж но сти (член 364 од ЗОО).

По­ба­ру­ва­ње­на­на­до­мест­на­ште­та

По ба ру ва ње то на на до мест на при чи не та ште та за­ста ру ва за три­го­ди­ни од ко га оште те ни кот доз нал за ште та та и за ли це то кое ја сто ри ло ште та та. Во се кој слу чај ова побарување за ста ру ва за пет­го­ди­ни­од ко га на ста на ла ште та та, од нос но без ог лед ко га оште те ни от доз нал за ште та та и за сто ри те лот, пра во то да ба ра

Деловно право

56 REPREZENT januari 1/2016

на­до­мест­на­ште­та­за­ста­ру­ва­по­исте­кот­на­пет­го­ди­ни­од­ко­га­ште­та­та­на­ста­на­ла.­Ова­зна­чи­де­ка­за­ко­но­да­ве­цот­пред­ви­дел­рам­ка­во­ко­ја­мо­же­при­сил­но­да­се­ба­ра­на­до­мест­на­ште­та.­Пр­ви­от­ус­лов­е­доз­на­ва­ње­то,­а­вто­ри­от­ус­лов­е­опре­де­лениот­пер­и­од­од­на­ста­ну­ва­ње­на­ште­та­та­(член­365­став­1­и­2­од­ЗОО).

Ако оште те ни от доз нае за при чи не та та ште та 3-та го ди на од на ста ну ва ње на ште-та та тој има рок од 2 го ди ни за под не су ва ње на Туж ба, за тоа што е ли ми ти ран со вто ри от ус лов за за ста ре ност 5 го ди ни од на ста ну ва ње на ште та та.

По­ба­ру­ва­ње­то­на­на­до­мест­на­ште­та­на­ста­на­та­со­по­вре­да­на­до­го­вор­на­об­вр­ска,­за­ста­ру­ва­за­вре­ме­то­опре­де­ле­но­за­за­ста­ре­ност­на­таа­об­вр­ска­(член­365­став­3­од­ЗОО),­од­нос­но­ЗОО­утвр­ду­ва­раз­лич­ни­ро­ко­ви­на­за­ста­ре­ност­за­на­до­мест­на­ште­та­на­ста­на­ти­со­по­вре­да­на­до­го­вор­ни­об­вр­ски.

До кол ку се ра бо ти за ште та ме ѓу до го вор ни стра ни од до го во рот за про мет на сто ки и ус лу-ги, ро кот на за ста ре ност е три го ди ни, или за по вре да на до го вор на об вр ска за ко ја е пред ви ден ед но го ди шен рок на за ста ре ност, за ста ре но ста за на до мест на ште та е ед на го ди на.

Ко­га­ште­та­та­е­при­чи­не­та­со­кри­вич­но­де­ло,­а­за­кри­вич­но­го­не­ње­е­пред­ви­ден­по­долг­рок­на­за­ста­ре­ност­од­оп­шти­те­ро­ко­ви­на­за­ста­ре­ност­за­на­до­мест­на­ште­та,­ ба­ра­ње­то­ за­ на­до­мест­ на­ште­та­ спре­ма­од­го­вор­но­то­ли­це­за­ста­ру­ва­ко­га­ќе­из­ми­не­вре­ме­то­опре­де­ле­но­ за­ за­ста­ре­ност­ на­ кри­вич­но­то­ го­не­ње­(ап­со­лут­ни­от­рок­на­за­ста­ре­ност­за­кри­вич­но­то­де­ло­на­ста­пу­ва­ко­га­ќе­по­ми­не­два­па­ти­онол­ку­вре­ме­­опре­де­ле­но­за­за­ста­ре­ност­на­кри­вич­но­го­не­ње,­без­ог­лед­што­кри­вич­на­та­по­стап­ка­трае).­

Ед но го ди шен рок на за ста ре ност

За­ед­на­го­ди­на­за­ста­ру­ва­ат­од­дел­ни­по­ба­ру­ва­ња­на­ве­де­ни­во­член­367­од­ЗОО.­Глав­но­се­ра­бо­ти­за­по­ба­ру­ва­ње­ за­да­ва­ње­ ко­му­нал­ни­и­ слич­ни­ ус­лу­ги­кои­те­чат­во­кон­ти­ну­и­тет.­Ед­но­го­ди­шен­рок­на­за­ста­ре­ност­е­утвр­ден­за:1.­ По­ба­ру­ва­ње­то­ на­ на­до­мест­ за­ ис­по­ра­ча­на­ еле­

ктрич­на­и­топ­лот­на­енер­ги­ја,­гас,­во­да,­за­оџа­чар­ски­ус­лу­ги­и­за­одр­жу­ва­ње­на­чи­сто­та­та,­ко­га­ис­по­ра­ка­та,­од­нос­но­ус­лу­га­та­е­из­вр­ше­на­за­по­тре­би­те­на­до­ма­ќинс­тво­то;

2.­ По­ба­ру­ва­ње­то­на­по­шта,­те­ле­граф­и­те­ле­фон­за­упо­тре­ба­на­те­ле­фон­и­на­по­штен­ски­пре­гра­до­ци,­ка­ко­и­дру­ги­нив­ни­по­ба­ру­ва­ња­што­се­нап­ла­ту­ва­ат­во­три­ме­сеч­ни­или­во­по­кра­тки­ро­ко­ви­и

3.­ По­ба­ру­ва­ње­то­ на­ претп­ла­та­ на­ по­вре­ме­на­ пуб­ли­ка­ци­ја,­сме­тај­ќи­од­исте­кот­на­вре­ме­то­за­кое­е­на­ра­ча­на­пуб­ли­ка­ци­ја­та.Би­деј­ки­ се­ ра­бо­ти­ за­ кон­ти­ну­и­ра­ни­ ус­лу­ги,­ ЗОО­

про­пи­шу­ва­де­ка­за­ста­ру­ва­ње­то­те­че­иа­ко­се­про­дол­же­ни­ис­по­ра­ки­те­или­ус­лу­ги­те,­од­нос­но­не­се­сме­та­де­ка­на­ста­пил­пре­кин­на­за­ста­ре­но­ста­ако­долж­ни­кот­пла­тил­не­ко­ја­сме­тка­за­по­доц­неж­на­ус­лу­га,­а­прет­ход­ни­те­не­ги­пла­тил.

Ако долж ни кот не пла тил за овие ус лу ги за 15 ме се ци, до ве ри те лот мо же при сил но да нап ла ти са мо за 12 ме се ци (1 го ди на) и тоа од де нот ко га ја под не су ва туж ба та па на на зад. Во овој слу чај за ста ре ност на ста пи ла за три ме се ци, или су-дот по при го вор за за ста ре ност на долж ни кот ќе ги зе ме пред вид са мо не за ста ре ни те об вр ски при од лу чу ва ње то.

По ба ру ва ња утвр де ни пред су дот или пред друг над ле жен ор ган

Си­те­по­ба­ру­ва­ња­што­се­утвр­де­ни­со­пра­во­сил­на­суд­ска­од­лу­ка­или­со­од­лу­ка­на­друг­над­ле­жен­ор­ган,­или­со­по­рам­ну­ва­ње­пред­суд­или­пред­друг­над­ле­жен­ор­ган,­за­ста­ру­ва­ат­за­де­сет­го­ди­ни,­па­и­оние­за­кои­за­ко­нот­ина­ку­пред­ви­ду­ва­по­кра­ток­рок­на­за­ста­ре­ност.­Во­на­ве­де­ни­те­слу­чаи­се­ра­бо­ти­за­акти­кои­има­ат­ка­ра­ктер­на­из­врш­на­ис­пра­ва­(пра­во­сил­на­суд­ска­од­лу­ка­или­по­рам­ну­ва­ње,­од­нос­но­со­од­вет­ни­акти­на­над­леж­ни­ор­га­ни,­ме­ѓу­кои­се­сме­та­ат­и­но­тар­ски­те­ис­пра­ви­и­при­ват­ни­те­ис­пра­ви­за­ве­ре­ни­кај­но­тар).­Ро­кот­кај­овие­по­ба­ру­ва­ња­за­поч­ну­ва­да­те­че­на­ред­ни­от­ден­од­исте­кот­на­вре­ме­то­пред­ви­ден­за­до­бро­вол­но­ из­вр­шу­ва­ње­ во­ таа­ ис­пра­ва­ (пре­су­да,­но­тар­ски­акт­или­од­лу­ка­на­др­жа­вен­ор­ган).­На­овие­ис­пра­ви­освен­пе­чат­за­пар­во­сил­ност­по­тре­бен­е­и­пе­чат­на­из­врш­ност­кој­ги­со­др­жи­по­треб­ни­те­да­ту­ми.­

При­мер­2:

При­мер­3:

При­мер­4:

Деловно право

REPREZENT januari 1/2016 57

Иск­лу­чок,­е­утвр­ден­за­по­вре­ме­ни­по­ба­ру­ва­ња­што­про­из­ле­гу­ва­ат­од­та­кви­од­лу­ки­или­по­рам­ну­ва­ња­кои­ста­су­ва­ат­во­ид­ни­на­(по­ра­ди­нив­на­та­прав­на­при­ро­да),­кои­сог­лас­но­член­368­од­ЗОО­за­ста­ру­ва­ат­во­ро­кот­пред­ви­ден­за­за­ста­ре­но­ста­на­по­вре­ме­ни­те­по­ба­ру­ва­ња.

Ро­ко­ви­на­за­ста­ре­ност­кај­­до­го­во­ри­те­за­оси­гу­ру­ва­ње

За­ра­ди­спе­ци­фи­ки­те­на­до­го­во­ри­те­за­оси­гу­ру­ва­ње,­по­себ­но­се­опре­де­ле­ни­ро­ко­ви­те­на­за­ста­ре­ност­и­по­че­то­кот­на­те­че­ње­на­ро­кот­на­за­ста­ре­ност.­Име­но,­тие­се­раз­лич­ни­во­за­вис­ност­да­ли­се­ра­бо­ти­за­до­го­ва­ра­чот­на­оси­гу­ру­ва­ње­то,­оси­гу­ри­те­лот­или­тре­то­ли­це.

По­ба­ру­ва­ња­та­на­до­го­ва­ра­чот­на­оси­гу­ру­ва­ње,­од­нос­но­на­тре­то­ли­це­од­до­го­во­рот­за­оси­гу­ру­ва­ње­на­жи­вот­за­ста­ру­ва­ат­за­пет го ди ни,­а­од­дру­ги­те­до­го­во­ри­за­оси­гу­ру­ва­ње­за­три го ди ни,­сме­тај­ќи­од­пр­ви­от­ден­по­исте­кот­на­ка­лен­дар­ска­та­го­ди­на­во­ко­ја­на­ста­на­ло­по­ба­ру­ва­ње­то.­Ако­за­ин­те­ре­си­ра­но­то­ли­це­до­ка­же­де­ка­не­зна­е­ло­де­ка­на­ста­нал­оси­гу­ре­ни­от­слу­чај,­за­ста­ру­ва­ње­то­поч­ну­ва­од­де­нот­ко­га­доз­на­ло­за­тоа,­со­тоа­што­во­се­кој­слу­чај­по­ба­ру­ва­ње­то­за­ста­ру­ва­кај­оси­гу­ру­ва­ње­то­на­жи­во­тот­за­де сет го ди ни,­а­кај­дру­ги­за­пет го ди ни од­пр­ви­от­ден­по­исте­кот­на­ка­лен­дар­ска­та­го­ди­на­во­ко­ја­на­ста­на­ло­по­ба­ру­ва­ње­то.

По­ба­ру­ва­ња­та­ на­ оси­гу­ри­те­лот­ од­до­го­во­рот­ за­оси­гу­ру­ва­ње­за­ста­ру­ва­ат­за­три го ди ни.­

Во­слу­чај­на­оси­гу­ру­ва­ње­од­од­го­вор­но­ста­на­трет,­ако­оште­те­но­то­ли­це­ба­ра­на­до­мест­од­оси­гу­ре­ни­кот­или­го­до­бие­од­не­го,­за­ста­ру­ва­ње­то­на­ба­ра­ње­то­на­оси­гу­ре­ни­кот­спре­ма­оси­гу­ри­те­лот­поч­ну­ва­од­де­нот­ко­га­оште­те­но­то­ли­це­ба­ра­ло­по­суд­ски­пат­на­до­мест­од­оси­гу­ре­ни­кот,­од­нос­но­ко­га­оси­гу­ре­ни­кот­ го­обе­ште­тил.­За­ста­ре­но­ста­за­поч­ну­ва­да­те­че­од­мо­мен­тот­ко­га­оште­те­но­то­ли­це­ќе­по­ба­ра­или­до­бие­на­до­мест­на­ште­та,­би­деј­ќи,­оси­гу­ру­ва­чот­од­го­ва­ра­за­ште­та­та­што­на­ста­на­ла­со­оси­гу­ре­ни­от­слу­чај,­са­мо­ако­оште­те­но­то­ли­це­ба­ра­на­до­мест­на­ште­та.

Не­по­сред­но­то­ ба­ра­ње­ на­ тре­то­ оште­те­но­ ли­це­спре­ма­оси­гу­ри­те­лот­за­ста­ру­ва­за­исто то вре ме­за­кое­за­ста­ру­ва­не­го­во­то­ба­ра­ње­спре­ма­оси­гу­ре­ни­кот­од­го­во­рен­за­ште­та­та­(член­369­од­ЗОО).

Пре­кин­на­за­ста­ре­ност

Во­слу­чај­на­на­ста­пу­ва­ње­на­пре­кин,­за­ста­ре­но­ста­се­пре­ки­ну­ва­и­ро­кот­на­за­ста­ре­ност­за­поч­ну­ва­да те­че од но во,­а­ро­кот­на­за­ста­ре­ност­пред­пре­ки­нот­не­

се­сме­та­во­рок­на­за­ста­ре­ност­опре­де­лен­со­за­кон­(член­381­став­1­од­ЗОО).

Ед­на­од­нај­че­сти­те­при­чи­ни­за­пре­ки­ну­ва­ње­на­за­ста­ре­но­ста­е­приз­на­ва­ње­то­на­дол­гот,­од­нос­но­ед­но­стра­на­из­ја­ва­на­вол­ја­на­долж­ни­кот­за­ко­ја­не­е­по­треб­на­сог­лас­ност­на­до­ве­ри­те­лот.­Приз­на­ва­ње­то­на­дол­гот­мо­же­да­би­де­на­по­сре­ден­на­чин,­ка­ко­што­е­пла­ќа­ње­на­дел­од­фа­кту­ра,­да­ва­ње­то­отп­ла­та,­пла­ќа­ње­то­ка­ма­та,­да­ва­ње­то­обез­бе­ду­ва­ње­(член­376­од­ЗОО).­До­кол­ку­са­мо­де­лум­но­се­приз­нае­глав­ни­от­долг,­за­ста­ре­но­ста­се­пре­ки­ну­ва­са­мо­за­приз­на­ти­от­из­нос.­Сог­лас­но­ЗОО­се­сме­та­де­ка­има­пре­кин­на­зас­та­ре­ност­ако­долж­ни­кот­го­приз­нал­дол­гот­и­во­ед­но­стран­ки­те­до­го­во­ри­ле­но­ви­ро­ко­ви­на­ис­пол­ну­ва­ње­на­об­врската.­

Ако со склу чу ва ње на спо год ба за из вр шу ва ње на об вр ски те пред ви де ни се но ви ро ко ви на ис пол ну ва­ње ­ во це лост или на ра ти, но ви от рок за исп ла та за поч ну ва од де нот ко га е до го во ре на ста са но­ста на по ба ру ва ње то, а од на ред ни от ден те чат новите ро ко ви на за ста ре ност. Де нот на пот пи шу­ва ње на спо год ба та во овој слу чај не прет ста ву ва ден од кој тре ба да се зас ме ту ва за ста ре но ста.

Исто та ка со за пис ник за срам ну ва ње пот пи­ша но од две те стра ни за оста то кот од дол гот за ста ре но ста за поч ну ва да те че од но во, па та ка ако ро кот за тоа по ба ру ва ње бил 3 го ди ни со де­нот на пот пи шу ва ње на срам ну ва ње то за поч ну ва да те че нов рок од 3 го ди ни.

На по мена:­ За­ко­нот­ за­фи­нан­сис­ка­ дис­цип­ли­на­заб­ра­ну­ва­од­ло­жу­ва­ње­на­ро­ко­ви­те­за­ис­пол­ну­ва­ње­на­об­врските­со­ко­рис­те­ње­на­об­ли­га­ци­о­ни­до­го­во­ри­ка­ко­што­се­це­сија,­асигна­ција,­превзе­ма­ње­или­прис­та­пу­ва­ње­кон­долг­или­ком­пен­за­ција.­Од­ло­жу­ва­ње­то­на­ро­ко­ви­те­за­ис­пол­ну­ва­ње­на­об­врските­е­каз­ни­во­за­две­те­до­го­во­ре­ни­страни.

За­ста­ру­ва­ње­то­се­пре­ки­ну­ва­и­со­под­не­су­ва­ње­туж­ба­и­со­се­кое­дру­го­до­ве­ри­те­ло­во­дејс­твие­пре­зе­ме­но­про­тив­долж­ник­пред­суд­или­пред­друг­над­ле­жен­ор­ган­за­ра­ди­утвр­ду­ва­ње,­обез­бе­ду­ва­ње­или­ос­тва­ру­ва­ње­на­ по­ба­ру­ва­ње­то­ (член­377­од­ЗОО).­Ме­ѓу­тоа,­ ако­до­ве­ри­те­лот­ се­отка­же­од­ туж­ба­та,­ или­ туж­ба­та­на­до­ве­ри­те­лот­би­де­отфр­ле­на­или­ туж­бе­но­то­ба­ра­ње­­од­би­е­но,­ се­ сме­та­де­ка­не­на­ста­пи­ло­пре­ки­ну­ва­ње­на­за­ста­ре­ност­по­ра­ди­под­не­су­ва­ње­туж­ба­или­дру­го­дејс­твие­на­до­ве­ри­те­лот­про­тив­долж­ни­кот­пред­суд­

При мер 5:

Деловно право

58 REPREZENT januari 1/2016

или друг над ле жен ор ган (член 378 од ЗОО).Но, ако туж ба та про тив долж ни кот е отфр ле на по­

ра ди не над леж ност на су дот или по ра ди не ко ја дру га при чи на ко ја не се од не су ва на су шти на та на ра бо та­та, па до ве ри те лот по втор но по диг не туж ба во рок од три ме се ци од де нот на пра во сил но ста на од лу ка та за отфр ла ње на туж ба та, се сме та де ка за­ста­ру­ва­ње­то­е­пре­ки­на­то со пр ва та туж ба. Се сме та де ка за ста­ру ва ње то е пре ки на то и во слу чај на по ви ку ва ње во за шти та и истак ну ва ње на пре би ва ње на по ба ру ва ња­та во спор, ка ко и во слу чај ко га суд или друг ор ган го упа тил долж ни кот сво е то при ја ве но по ба ру ва ње да го ос тва ру ва во пар нич на по стап ка (член 379 од ЗОО).

Во за вис ност од при чи на та по ра ди ко ја на ста пил пре кин на за ста ре ност, ЗОО утвр ду ва ко га за поч ну ва да те че но ви от ро кот на за ста ре ност и тоа: за ста ру ва ње то пре ки на то со приз на ние од стра на на

долж ни кот поч ну ва да те че од но во од приз на ни е то; ко га пре ки ну ва ње на за ста ру ва ње то на ста на ло со

по ди га ње туж ба или со по ви ку ва ње во за шти та, или со истак ну ва ње на пре би ва ње на по ба ру ва ња та во спор, од нос но со при ја ву ва ње на по ба ру ва ње во не­ко ја дру га по стап ка, за ста ру ва ње то поч ну ва да те че од но во од де нот ко га спо рот е окон чан или за вр шен на не кој друг на чин;

ко га пре ки ну ва ње то на за ста ру ва ње то на ста на ло со при ја ва на по ба ру ва ње во сте чај на по стап ка или со ба ра ње на при нуд но из вр шу ва ње или обез бе­ду ва ње, за ста ру ва ње то поч ну ва да те че од но во од де нот на окон чу ва ње то на оваа по стап ка. За ста ру ва ње то што поч ну ва да те че од но во по пре­

ки ну ва ње то, се за вр шу ва ко га ќе из ми не тол­ку­вре­ме­кол­ку­што­со­за­кон­е­опре­де­ле­но­за­за­ста­ру­ва­ње­то­што­е­пре­ки­на­то.

Во слу чај на но ва ци ја, од нос но пре кин на за ста­ре но ста со приз на ва ње на дол гот од стра на на долж­ни кот, а до ве ри те лот и долж ни кот се спо го дат да го из ме нат ос но вот или пред ме тот на об вр ска та, но во то по ба ру ва ње за ста ру ва за вре ме кое е опре де ле но за не го ва за ста ре ност (член 382 од ЗОО).

ЗА­СТА­РЕ­НОСТ­НА­ПРИ­ДО­НЕ­СИ

При­до­не­си­за­пен­зи­ско­и­­ин­ва­лид­ско­оси­гу­ру­ва­ње

Со За ко нот за пен зи ско и ин ва лид ско оси гу ру ва ње не се утвр де ни ро ко ви на за ста ре ност за нап ла та на

при до не си те, По ба ру ва ња та на ра бот ни ци те од пен­зи ско и ин ва лид ско оси гу ру ва ње не­за­ста­ру­ва­ат.

Со За кон за при до не си од за дол жи тел но со ци јал но оси гу ру ва ње утвр де но е де ка кон тро ла та, утвр ду ва­ње то, нап ла та та, за ста ре но ста и от пи шу ва ње то на при до не си те ги вр ши Упра ва та за јав ни при хо ди во сог лас ност со За ко нот за да ноч на по стап ка (член 23 од За кон за при до не си од за дол жи тел но со ци јал но оси гу ру ва ње).

При­до­не­си­за­здрав­стве­но­оси­гу­ру­ва­ње

За прес ме ту ва ње то, уп ла ту ва ње то, вта са но ста, за ста ре но ста и от пи шу ва ње то на при до не си те за за дол жи тел но здрав стве но оси гу ру ва ње ка ко и за каз не ни те ка ма ти, За ко нот за здрав стве но оси гу ру­ва ње упа ту ва на при ме на на одред би те од За кон за при до не си од за дол жи тел но со ци јал но оси гу ру ва ње кој пак упа ту ва на За ко нот за да ноч на по стап ка (член 23 од За кон за при до не си од за дол жи тел но со ци јал но оси гу ру ва ње).

ЗА­СТА­РЕ­НОСТ­НА­ДА­НО­ЦИ

Во од нос на за ста ре но ста, при сил на та нап ла та и ви си на та на ка ма та та за не на вре ме но пла ќа ње на да но кот на до да де на вред ност, пер со нал ни от да нок на до ход и да но кот на до би вка, За ко нот за да но кот на до да де на вред ност, За ко нот за пер со нал ни от да нок на до ход и За ко нот за да нок на до би вка, упа ту ва ат на при ме на на одред би те од За ко нот за да ноч на та по стап ка.

Сог лас но За­ко­нот­за­да­ноч­на­та­по­стап­ка­со кој е ре гу ли ра на по стап ка та за нап ла та на да но ци те, за­ста ру ва ње то на нап ла та на да но ци те и спо ред ни те да ноч ни да вач ки за поч ну ва да те че по исте кот на го­ди на та во ко ја што е ос тва ре на фа ктич ка та со стој ба, а на ста пу ва по исте кот на 5­го­ди­ни, од нос но 10­го­ди­ни­во слу чаи на да ноч но за та ју ва ње.

Ако об вр ска та за пла ќа ње на да но кот се од не су ва за ме сец мај 2015 го ди на, за ста ру ва­ње то за поч ну ва да те че од 01.01.2016 го ди на, а на ста пу ва со исте кот на пос лед ни от ден од 2021 го ди на.

При­мер­6:

Деловно право

REPREZENT januari 1/2016 59

Пре­ки­ну­ва­ње­на­ро­кот­на­за­ста­ре­ност­за­поч­ну­ва­со­се­кој­да­но­чен­упра­вен­акт­што­се­од­не­су­ва­на­фа­ктич­ка­та­со­стој­ба,­а­трае­до­пра­во­сил­но­за­вр­шу­ва­ње­на­по­стап­ка­та.­По­се­кој­пре­кин­на­ро­кот,­за­поч­ну­ва­да­те­че­нов­рок­на­за­ста­ре­ност.

Во­се­кој­слу­чај­по­исте­кот­од­де­сет­го­ди­ни,­за­ста­ру­ва­утвр­ду­ва­ње­то­на­да­но­кот­и­спо­ред­ни­те­да­ноч­ни­да­вач­ки.­Овој­рок­на­за­ста­ре­ност­е­ап­со­лу­тен­рок­пос­ле­кој­утвр­ду­ва­ње­то­на­да­но­кот­и­спо­ред­ни­те­да­ноч­ни­да­вач­ки,­нив­на­про­ме­на­и­пре­ста­нок­не­е­доз­во­ле­но­(член­110­од­За­ко­нот­за­да­ноч­на­та­по­стап­ка).

Постои­разлика­помеѓу­утврдувањето­и­наплатата­на­даноците,­па­така­нап­ла­та­та­на­да­но­ци­те­и­спо­ред­ни­те­да­ноч­ни­да­вач­ки­за­ста­ру­ва­ат­во­рок­од­де­сет­го­ди­ни­(исто­ка­ко­пра­во­сил­ни­те­пре­су­ди)­од­исте­кот­на­го­ди­на­та­во­ко­ја­да­но­кот­и­спо­ред­ни­те­да­ноч­ни­да­вач­ки­при­стиг­на­ле­за­пла­ќа­ње.­Вра­ќа­ње­на­по­ве­ќе­или­по­греш­но­уп­ла­тен­или­нап­ла­тен­да­нок­и­спо­ред­ни­да­ноч­ни­да­

вач­ки­за­ста­ру­ва­за­5­го­ди­ни­од­уп­ла­та­та,­а­во­се­кој­слу­чај­по­исте­кот­од­10­го­ди­ни­застарува­вра­ќа­њето­на­истиот­(член­122­а­од­Законот­за­даночна­постапка.­

Даноците на имот

Пра­во­то­на­утвр­ду­ва­ње­на­да­но­кот­ка­ко­и­пра­во­то­на­нап­ла­та­на­да­но­кот­и­на­тро­шо­ци­те­за­ста­ру­ва­за­пет­го­ди­ни­по­исте­кот­на­го­ди­на­та­во­ко­ја­тре­ба­ло­да­би­де­утвр­ден­од­нос­но­да­би­де­из­вр­ше­на­нап­ла­та­та.

­Пра­во­то­на­об­врз­ни­кот­на­вра­ќа­ње­на­не­пра­вил­но­или­на­по­ве­ќе­уп­ла­те­ни­из­но­си­на­име­на­да­нок,­ка­ма­та­и­тро­шо­ци­на­при­сил­на­нап­ла­та­за­ста­ру­ва­за­пет­го­ди­ни­по­исте­кот­на­го­ди­на­та­во­ко­ја­е­из­вр­ше­на­уп­ла­та­та.­По­се­кој­пре­кин­на­те­кот­на­за­ста­ре­но­ста­на­ста­пу­ва­нов­тек­на­за­ста­ре­ност.­Ап­со­лут­на­та­за­ста­ре­ност­на­ва­кви­те­по­ба­ру­ва­ња­из­не­су­ва­де­сет­го­ди­ни­(член­84­и­85­од­За­ко­нот­за­да­но­ци­те­на­имот).

ВИД­НА­ПОБАРУВАЊЕ РОК­НА­ЗАСТАРЕНОСТ ЗАПОЧНУВА­ДА­ТЕЧЕОпшт­рок­сог­лас­но­ЗОО 5­го­ди­ни пос­лед­ни­от­ден­од­вре­ме­то­опре­де­ле­но­со­За­конЗа­ста­ре­ност­на­са­мо­то­ПРАВО 5­го­ди­ни од­ста­са­но­ста­на­по­ба­ру­ва­ње­тоПо­вре­ме­ни­по­ба­ру­ва­ња 3­го­ди­ни од­ста­са­но­ста­на­се­кое­од­дел­но­да­ва­њеМе­ѓу­себ­ни­по­ба­ру­ва­ња­од­до­го­во­ри­на­сто­ки­и­ус­лу­ги 3­го­ди­ни од­во­е­но­за­се­ко­ја­ис­по­ра­ка­на­сто­ки,­из­вр­ше­на­

ра­бо­та­или­ус­лу­гаПо­ба­ру­ва­ње­од­за­куп­ни­на 3­го­ди­ни де­нот­наз­на­чен­во­до­го­во­рот

По­ба­ру­ва­ња­по­од­нос­на­ште­та 3­го­ди­ни­од­доз­на­ва­ње­за­ште­та5­го­ди­ни­од­на­ста­ну­ва­ње­на­ште­та­та

1)­од­де­нот­на­доз­навање­за­ште­та­та­2)­од­де­нот­на­настанување­на­ште­та­та

Ште­та­на­ста­на­та­со­не­по­чи­ту­ва­ње­на­до­го­вор­на­об­вр­ска

раз­лич­ни­ро­ко­ви­за­ра­ди­раз­лич­ни­­по­вре­ди­на­до­го­вор­на­об­вр­ска од­де­нот­на­на­ста­ну­ва­ње­на­ште­та­та

Ште­та­при­чи­не­та­со­кри­вич­но­де­ло онол­ку­вре­ме­кол­ку­е­по­треб­но­за­­за­ста­ру­ва­ње­на­кри­вич­но­то­го­не­ње од­де­нот­на­сто­ру­ва­ње­на­кри­вич­но­то­де­ло

На­до­мест­за­ис­по­ра­ча­на­еле­ктрич­на­и­топ­лот­на­енер­ги­ја,гас­во­да­и­дру­ги­­ус­лу­ги­из­вр­ше­ни­за­по­тре­би­те­на­­до­ма­ќинс­тва­та

1­го­ди­на од­де­нот­на­за­вр­ше­на­та­ме­сеч­на­ус­лу­га

На­до­мест­за­ис­по­ра­ча­на­еле­ктрич­на­и­топ­лот­на­енер­ги­ја,гас­во­да­и­дру­ги­­ус­лу­ги­из­вр­ше­ни­за­по­тре­би­те­на­­правните­лица

3­го­ди­ни(овие­ус­лу­ги­се­см е­та­ат­ка­ко­­Ме­ѓу­себ­ни­по­ба­ру­ва­ња­од­­до­го­во­ри­на­сто­ки­и­ус­лу­ги)

од­де­нот­на­за­вр­ше­на­та­ме­сеч­на­ус­лу­га

Пра­во­сил­ни­суд­ски­од­лу­ки­или­­од­лу­ки­на­др­жав­ни­ор­га­ни 10­го­ди­на од­из­врш­но­ста­на­од­лу­ки­те

При­до­не­си­од­пен­зи­ско­и­­ин­ва­лид­ско­оси­гу­ру­ва­ње не­за­ста­ру­ва­ат

При­до­не­си­од­здрав­стве­но­­оси­гу­ру­ва­ње 5­го­ди­ни­­­во­секој­случај­10­го­ди­ни на­ред­ни­от­ден­од­ро­кот­ко­га­тре­ба­ло­да­би­дат­

уп­ла­те­ни

Да­нок­на­до­би­вка 5­го­ди­ни­­­во­секој­случај­10­го­ди­ни по­исте­кот­на­го­ди­на­та­во­ко­ја­што­е­ос­тва­ре­на­фа­ктич­ка­та­со­стој­ба

Пер­со­на­лен­да­нок­на­до­ход 5­го­ди­ни­­­во­секој­случај­10­го­ди­ни по­исте­кот­на­го­ди­на­та­во­ко­ја­што­е­ос­тва­ре­на­фа­ктич­ка­та­со­стој­ба

ДДВ 5­го­ди­ни­­­во­секој­случај­10­го­ди­ни по­исте­кот­на­го­ди­на­та­во­ко­ја­што­е­ос­тва­ре­на­фа­ктич­ка­та­со­стој­ба

Ак­ци­зи 5­го­ди­ни­­­во­секој­случај­10­го­ди­ни по­исте­кот­на­го­ди­на­та­во­ко­ја­што­е­ос­тва­ре­на­фа­ктич­ка­та­со­стој­ба

Наплата­на­даноци­по­одлука 10­го­ди­ни од­денот­утврден­во­одлуката

Работни односи

60 REPREZENT januari 1/2016

119/15) во член 35 де фи ни ра што се сме та за од во ен жи вот од се мејс тво то, од нос но утвр ду ва де ка "На до­ме сток на од во ен жи вот од се мејс тво то се исп ла ту ва ко га ра бот ни кот е рас по ре ден, од нос но упа тен на ра бо та над вор од се ди ште то на фир ма та или над вор од ме сто то на по сто ја но то жи ве а ли ште". Тоа зна чи де ка пра во то на на до ме сту ва ње на овие тро шо ци се стек ну ва под след ни те ус ло ви:

- ра бот ни кот да е упа тен или рас по ре ден од стра­на на ра бо то да ва чот, и

- ме сто то на из вр шу ва ње на ра бот ни те за да чи да е над вор од се ди ште то на ра бо то да ва чот или ме сто то на по сто ја но то жи ве а лиште.

Од на ве де но то про из ле гу ва де ка ра бо то да ва чот не ма об вр ска за исп ла та на на до ме сто кот на од во ен жи вот од се мејс тво то ако ра бот ни кот по сво ја жел ба зас но вал ра бо тен од нос во дру го ме сто над вор од жи ве а ли ште то на не го во то се мејс тво.

ОКДПСОС го утвр ду ва нај ни ски от из нос и об вр зу ва на до ме сто кот за од во ен жи вот од се мејс тво то да се исп ла ту ва во ви си на утвр де на со ко ле кти вен до го вор, но не по мал ку од 60% од про сеч на та не то пла та по ра бот ник на Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја исп ла те на во пос­лед ни те три ме се ци.

Спо­ред­оп­шти­от­ко­ле­кти­вен­до­го­вор­­за­јав­ни­от­Се­ктор

За раз ли ка од ОКДПСОС, во член 21 од Оп шти от ко ле кти вен до го вор за јав ни от се ктор, во на та мош ни­от текст: ОКДЈ ("Служ бен вес ник на РМ", број 10/08 и 85/09) е утвр де но пра во то на на до ме сто кот за од­во ен жи вот, но не и ви си на та на на до ме сто кот, ни ту ус ло ви те за ко ри сте ње на ова пра во. ОКДЈ упа ту ва на ви си на та на на до ме сто ци те (освен днев ни ци те за служ бе ни па ту ва ња и на до мест за тро шо ци те за ко­ри сте ње на сопс твен авто мо бил) да се усог ла су ва ат со анекс ко ле кти вен до го вор на го диш но ни во, што е мал ку не раз бир ли во со ог лед на фа ктот што при пот­пи шу ва ње то на ОКДЈ, тие не се утвр де ни.

За ко нот за административни служ бе ни ци ("Служ бен вес ник на РМ", број 27/14...154/15), во член 93 став 2 пред ви ду ва де ка со За ко нот за из вр шу ва ње на бу џе тот

за­ко­нот­за­ра­бот­ни­од­но­си­("Служ­бен­вес­ник­на­рМ",­број­62/05...129/15)­во­член­113­утвр­ду­ва­пра­во­на­на­до­мест­на­тро­шо­ци­по­вр­за­ни­со­ра­бо­та­та­по­ме­ѓу­кои­и­тро­шо­ци­по­ра­ди­од­во­ен­жи­вот­од­се­мејс­тво­то­што­е­пред­мет­на­овој­на­пис.­за­ко­нот­за­ра­бот­ни­од­но­си­(во­по­на­та­мош­ни­от­текст:­зро)­не­де­фи­ни­ра­што­се­сме­та­за­од­во­ен­жи­вот­од­се­мејс­тво­то­ни­ту­ги­опре­де­лу­ва­ус­ло­ви­те,­ви­си­на­та,­ос­но­ви­ца­та­и­ро­кот­за­прес­ме­ту­ва­ње­на­на­до­ме­сто­ци­те­и­упа­ту­ва­тие­да­би­дат­ре­гу­ли­ра­ни­со­ко­ле­кти­вен­до­го­вор.

во­пра­кти­ка­овој­на­до­ме­сток­че­сто­па­ти­се­ме­ша­ со­те­рен­ски­от­до­да­ток­ по­ра­ди­фа­ктот­што­овие­два­на­до­ме­сто­ци­има­ат­пред­се­иста­цел,­на­до­ме­сту­ва­ње­на­зго­ле­ме­ни­тро­шо­ци­ко­га­ра­бо­та­та­се­из­вр­шу­ва­над­вор­од­се­ди­ште­то­на­ра­бо­то­да­ва­чот­и­над­вор­од­ме­сто­то­на­жи­ве­е­ње­на­ра­бот­ни­кот­и­не­го­во­то­се­мејс­тво.­отсус­тво­то­на­пре­циз­но­де­фи­ни­ра­ње­ко­га­и­под­кои­ус­ло­ви­се­ко­ри­сти­од­во­ен­жи­вот­од­се­мејс­тво­то­и­да­ли­тре­ба­да­има­вре­мен­ско­и­про­стор­но­огра­ни­чу­ва­ње,­соз­да­ва­мож­ност­за­раз­лич­но­тол­ку­ва­ње­на­овој­на­до­ме­сток­и­раз­лич­но­ре­гу­ли­ра­ње­во­ко­ле­ктив­ни­те­до­го­во­ри­на­ни­во­на­гран­ка­од­нос­но­од­дел­и­пред­се­на­ни­во­на­ра­бо­то­да­вач.

иа­ко­зро­не­ го­де­фи­ни­ра­ овој­ на­до­мест,­од­на­зи­вот­ на­ овие­ тро­шо­ци­ "од­во­ен­жи­вот­од­се­меј­ството"­про­из­ле­гу­ва­де­ка­суш­ти­на­та­на­ова­на­до­мес­ту­ва­ње­е­на­до­мест­на­тро­шо­ци­(смес­ту­вање,­ис­храна,­по­се­та­на­се­меј­ство­то­и­друго)­што­ра­бот­ни­кот­ги­има­ко­га­ра­бо­ти­за­ра­бо­то­да­ва­чот­над­вор­од­­се­диш­те­то­на­друш­тво­то­и­над­вор­од­не­го­во­то­жи­ве­а­лиште,­од­во­ен­од­се­меј­ството.

Биљана николовСка

Спо­ред­оп­шт­ко­ле­кти­вен­до­го­вор­­за­приватниот­Се­ктор

Оп шти от ко ле кти вен до го вор за при ват ни от се ктор од об ла ста на сто панс тво то, во на та мош ни от текст ОКДПСОС ("Служ бен вес ник на РМ", број 88/09 и

надоМеСток­за­одвоен­Живот­од­СеМејСтвото

Работни односи

REPREZENT januari 1/2016 61

на РМ и Од лу ка та за из вр шу ва ње на бу џе тот на еди­ни ци те на ло кал на та са мо у пра ва што се до не су ва ат се ко ја го ди на, ќе се утвр ду ва ви си на та на од дел ни тро шо ци по вр за ни со ра бо та та. Име но во член 8 од За ко нот за из вр шу ва ње на бу џе тот на РМ за 2016 ("Служ бен вес ник на РМ", број 209/15), из бра ни те и име ну ва ни те функ ци о не ри кај бу џет ски те ко рис ни ци и еди ни ци те на ло кал на та са мо у пра ва, од де нот на нив но то име ну ва ње до раз ре шу ва ње то има ат пра во на на до мест на тро шо ци за од во ен жи вот од се мејс тво то во ви си на од 30% од про сеч на та не то пла та исп ла те на во Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја во пос лед ни те три ме се ци. Ци ти ра ни от за кон по пре циз но, но мал ку по и на ку од ОКДПСОС, де фи ни ра што се сме та ка ко од во ен жи вот и утвр ду ва де ка "Од во ен жи вот од се мејс тво то се сме та ко га ли це то од став 1 (из бра ни и име ну ва ни функ ци­о не ри) кои има ат се мејс тво за из др жу ва ње зас но ва ат ра бо тен од нос во ор ган на упра ва над вор од нив но то жи ве а ли ште, а во ме сто то ка де што зас но ва ле ра бо тен од нос не жи ве ат со нив но то се мејс тво", од нос но исп ла­та та на овој на до ме сток се ус ло ву ва со зас но ву ва ње на ра бо тен од нос над вор од нив но то жи ве а ли ште. При тоа, исп ла та та на овој на до ме сток е ус ло ве на и со од­да ле че но ста на ме сто то на жи ве е ње на се мејс тво то и ме сто то на вра бо ту ва ње кое тре ба да из не су ва над 100 ки ло ме три, од нос но до кол ку од да ле че но ста е по ма ла од 100 км, на до ме сто кот не сле ду ва.

ОКДЈ утвр ду ва де ка ме ѓу себ но се иск лу чу ва ат на до ме сто кот за од во ен жи вот и те рен ски от до да ток, од нос но мо же да се исп ла ту ва са мо еден од утвр де­ни те на до ме сто ци.

ОКДПСОС не утвр ду ва ме ѓу себ но иск лу чу ва ње на од дел ни на до ме сто ци на тро шо ци, но од при ро да та на овие тро шо ци про из ле гу ва нив но то ме ѓу себ но иск лу­чу ва ње. За ко нот за из вр шу ва ње на бу џе тот на РМ за 2016 е утвр де но де ка на до ме сто кот за од во ен жи вот ги иск лу чу ва на до ме сто кот за тро шо ци за пре воз за ра ди по се та на се мејс тво то и на до ме сто кот за за куп ни на на стан за функ ци о не ри те кои сог лас но про пи си те има ат пра во на ко ри сте ње служ бен стан.

Спо­ред­ко­ле­ктив­ни­от­до­го­вор­на­ни­во­­на­гран­ка­од­ноС­но­од­дел

За Ко лек тив ни те до го во ри на ни во на гран ка од­нос но од дел да има ат важ ност на при ме на на сво и те од ред бите, пот пис ни ци те на овие до го во ри (асо ци ја­ци и те на ра бо то да ва чи те и син ди ка тите) мо ра ат да

има ат ре ше ние за реп ре зен та тив ност из да де но од Ми нис тер ство то за труд и со ци јал на по ли тика, об ја­ве но во Служ бен вес ник на Ре пуб ли ка Ма ке до нија. На овој на чин се ре гу ли ра ста ту сот на пот пис ни ци те на Ко лек тив ни те до го во ри на ни во на гран ка од нос но од дел. Со овие ко лек тив ни до го во ри се да ва мож ност да се ут врдат, про ши рат и доп ре ци зи ра ат пра ва та на ра бот ни ци те во рам ки те на гран ка та од нос но деј нос та ко ја ја оба ву ваат. Ме ѓу тоа овие од ред би мо ра да се усог ла се ни со ОКД П СОС и за ко нот за ра бот ни те од­но си и не мо же да би дат во спро тив ност со нив.

Ко лек тив ни те до го во ри на ни во на гран ка од нос но од дел ја ут врду ва ат нај нис ка та гра ни ца за ис пла та на овој на до мест, а тоа е 60% од ос но ви цата. Ос но ви ца за пресме ту ва ње на на до мес тот прет ста ву ва про сеч­на та ме сеч на не то пла та по ра бот ник на Ре пуб ли ка Ма ке до ни ја ис пла те на во по след ни те три ме сеци.

На до мест во ви си на од 60% од ос но ви ца та се ис пла ту ва до кол ку од стра на на ра бо то да ва чот не е обез бе ден смес ту ва ње и ис храна. До кол ку на ра­бот ни кот му е обез бе де но смес ту ва ње или ис храна, на до мес тот тре ба да се на мали. Во не кои ко лек тив ни до го во ри е ут врде но на на ма лу ва за 25% од на до мес­тот, а во дру ги на до мес тот се на ма лу ва за из но сот на тро шо ци те по ос нов на смес ту ва ње и ис храна.

Усло ви за до би ва ње на овој на до мест се:- ра бот ни кот да е ис пра тен на ра бо та над вор од

мес то то ка де друш тво то има се диште, од нос но ра бот ни кот има жи ве а лиш те,

- вре ме то по ми на то на ра бо та да е по дол го од 30 де на неп ре ки нато.

Го лем дел на ко ле ктив ните до го во ри на ни во на гран ка или од дел не со др жат одред би со кои се пред­ви ду ва ме ѓу себ но иск лу чу ва ње на од во е ни от жи вот од се мејс тво то со те рен ски от до да ток, а та ква одред ба не со др жи ни ту ОКД П СОС, по ра ди ка ра кте рот на тро шо­ци те кои се на до ме сту ва ат, сме та ме де ка, од во е ни от жи вот од се мејс тво то и те рен ски от до да ток ме ѓу себ но се иск лу чу ва ат.

од­во­ен­жи­вот­од­Се­мејС­тво­то­од­аС­пект­на­ода­но­чу­ва­ње­то

Сог лас но одред би те на член 6, став 1, точ ка 6 од За ко нот за пер со нал ни от да нок на до ход ("Служ бен вес ник на РМ", број 80/93...199/15), да нок на до ход не се пла ќа на при ма ња та врз ос но ва на од во ен жи­вот од се мејс тво то на вра бо те ни ли ца во ви си на на

Работни односи

62 REPREZENT januari 1/2016

нај­ни­ски­от­из­нос­утвр­ден­со­ОКДПСОС,­од­нос­но­за­вра­бо­те­ни­те­во­не­сто­панс­тво­то­во­ви­си­на­утвр­де­на­со­про­пи­си­те­за­ор­га­ни­те­на­др­жав­на­та­упра­ва.

По­од­нос­на­да­ноч­ни­от­трет­ман­на­на­до­ме­сто­кот­за­од­во­ен­жи­вот­од­ се­мејс­тво­то­ ско­ро­иден­тич­на­е­фор­му­ла­ци­ја­та­ во­ За­ко­нот­ за­ да­но­кот­ на­ до­би­вка­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­112/14...129/15).

Име­но,­спо­ред­одред­би­те­на­член­9,­став­1,­точ­ка­2,­али­не­ја­1­од­на­ве­де­ни­от­За­кон,­за­ода­но­чив­рас­ход­се­сме­та­исп­ла­те­ни­от­из­нос­врз­ос­но­ва­на­на­до­ме­сток­врз­ос­но­ва­на­од­во­ен­жи­вот­од­се­мејс­тво­то­кој­го­над­ми­ну­ва­нај­ни­ски­от­из­нос­утвр­ден­со­Оп­шти­от­ко­ле­кти­вен­

до­го­вор­за­при­ват­ни­от­се­ктор­од­об­ла­ста­на­сто­панс­тво­то­и­про­пи­си­те­за­ор­га­ни­те­на­др­жав­на­та­упра­ва.

По­а­ѓај­ќи­ од­ пред­но­то,­ се­ на­мет­ну­ва­ зак­лу­чо­кот­де­ка,­до­кол­ку­врз­ос­но­ва­на­на­до­ме­сток­за­од­во­ен­жи­вот­ од­ се­мејс­тво­то,­ е­ исп­ла­тен­нај­ни­ски­от­ из­нос­утвр­ден­во­ОКДПСОС­(60%­од­про­сеч­на­та­не­то­пла­та­по­ра­бот­ник­на­РМ­исп­ла­те­на­во­пос­лед­ни­те­три­ме­се­ци),­од­нос­но­За­ко­нот­за­из­вр­шу­ва­ње­на­бу­џе­тот­на­Ре­пуб­ли­ка­Ма­ке­до­ни­ја­ (30%­од­про­сеч­на­та­не­то­пла­та­исп­ла­те­на­во­РМ­во­пос­лед­ни­те­три­ме­се­ци),­исти­от­не­под­ле­жи­на­ода­но­чу­ва­ње­со­пер­со­нал­ни­от­да­нок­на­до­ход,­од­нос­но­да­нок­на­до­би­вка.

Р.бр. Ко­ле­кти­вен­до­го­вор Од­во­ен­жи­вот­од

се­мејс­тво­то

Ме­ѓу­себ­ни­иск­лу­чу­ва­ња­со­дру­ги­на­до­ме­сто­ци

1 2 3 4

1. Ко­ле­кти­вен­до­го­вор­за­енергетика­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­182/14)

со­КД­на­ни­во­на­ра­бо­то­да­вач­но­не­помалку­од­60%­од­основицата­(без­сме­сту­ва­ње­и­ис­хра­на) не­ма­одред­ба

2. Ко­ле­кти­вен­до­го­вор­за­комуналните­дејности­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­107/06)

со­КД­на­ни­во­на­ра­бо­то­да­вач­но­не­помалку­од­60%­од­основицата не­ма­одред­ба

3. Ко­ле­кти­вен­до­го­вор­за­угостителство­на­РМ­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­02/08)

со­КД­на­ни­во­на­ра­бо­то­да­вач­но­не­помалку­од­60%­од­основицата не­ма­одред­ба

4.Ко­ле­кти­вен­до­го­вор­за­заштитни­друштва­на­Македонија­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­151/14)

со­КД­на­ни­во­на­ра­бо­то­да­вач­но­не­помалку­од­60%­од­основицата не­ма­одред­ба

5.Ко­ле­кти­вен­до­го­вор­за­текстилна­­ин­ду­стри­ја­на­РМ("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­220/15)

со­КД­на­ни­во­на­ра­бо­то­да­вач­но­не­помалку­од­60%­од­основицата не­ма­одред­ба

6.Ко­ле­кти­вен­до­го­вор­за­ко­жар­ска­и­чев­лар­ска­ин­ду­стри­ја("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­220/15)

со­КД­на­ни­во­на­ра­бо­то­да­вач­но­не­помалку­од­60%­од­основицата не­ма­одред­ба

7.Ко­ле­кти­вен­до­го­вор­за­вработените­­во­ту­тун­ско­сто­панс­тво("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­115/14)

со­КД­на­ни­во­на­ра­бо­то­да­вач­но­не­помалку­од­60%­од­основицата

со­теренски­додаток

8.Ко­ле­кти­вен­до­го­вор­за­вработените­во­земјоделството­и­прехрамбената­индустрија("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­175/15)

со­КД­на­ни­во­на­ра­бо­то­да­вач­но­не­помалку­од­60%­од­основицата­(без­сме­сту­ва­ње­и­ис­хра­на) не­ма­одред­ба

9. Ко­ле­кти­вен­до­го­вор­за­хемиската­индустриуја­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­10/13)

со­КД­на­ни­во­на­ра­бо­то­да­вач­но­не­помалку­од­60%­од­основицата не­ма­одред­ба

10.Ко­ле­ктив­ни­от­до­го­вор­за­Ми­ни­стерс­тво­то­за­вна­треш­ни­ра­бо­ти­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­69/15)

со­посебен­Закон со­теренски­додаток

11.Ко­ле­ктив­ни­от­до­го­вор­за­независни­регулаторни­тела­("Служ­бен­вес­ник­на­РМ",­број­74/15)

со­КД­на­ни­во­на­ра­бо­то­да­вач­но­не­помалку­од­60%­од­основицата

со­теренски­додаток

ПРЕГ­ЛЕД­на­на­до­ме­сток­за­од­во­ен­жи­вот­од­се­мејс­тво­то­спо­ред­

ко­ле­ктив­ни­те­до­го­во­ри­на­ни­во­на­гран­ка­од­нос­но­од­дел

Ов­де­мо­ра­да­на­по­ме­не­ме­де­ка­се­по­ве­ќе­асо­ци­ја­ции­на­ра­бо­то­да­ва­чи­и­син­ди­ка­ти­до­би­ва­ат­Ре­ше­ни­ја­за­реп­ре­зен­та­тив­ност­на­што­ќе­сле­ди­пот­пи­шу­ва­ње­на­ко­лек­тив­ни­до­го­во­ри­на­ни­во­на­гран­ка­од­нос­но­од­дел­кои­не­се­оп­фа­те­ни­во­гра­фич­ки­от­при­каз.

Информации

REPREZENT JANUARI 1/2016 63

КРАТКИ ИНФОРМАЦИИ

1 НО ВИ ЕЛЕ МЕН ТИ ВО ФАК ТУ РАТА ЗА ДДВ("Служ бен вес ник на РМ", број 130/14)

Од 1 Ја ну а ри 2016 го ди на фак ту ра та за це ли те на ДДВ мо ра да сод ржи:

Пол но име, пре зи ме и пот пис на ов лас те но то ли це за пот пи шу ва ње на фак ту ри те кај из да-ва чот на фак ту ра та без пе чат (на мес то са мо пот пис и пе чат).

Да ноч ни от об врз ник - из да ва чот на фак ту рите, ов лас ту ва ње то за ли це то кое е за дол же но за пот-пи шу ва ње на фак ту рите, не тре ба да го за ве ру ва кај но тар.

Име то и пре зи ме то на ов лас те но то ли це кое ги пот пи шу ва фак ту ри те мо же да би де ис пе ча тено, а пот пи сот тре ба да би де сво е ра чен.

Во член 18 став 4 од Пра вил ни кот за спро ве ду-ва ње на За ко нот за да но кот на до да де на вред ност ("Служ бен вес ник на РМ", број 66/99...106/06), е про-пи шано:

"До кол ку да ноч ни от об врз ник из да ва фак ту ри ис ти по вид кон го лем број на при ма те ли на ис-тите, да ноч ни от ор ган, мо же на не го во ба ра ње да му одо бри, на мес то пе чат и пот пис (член 53 став 10 точ ка 10 од За ко нот) да се слу жи со фак-си мил на пе чат и пот пис."На по мена: Пра вил ни кот за ДДВ не е из ме нет во

од нос на ис клу чу ва ње то на пе ча тот во фак ту ри те за ДДВ, од нос но не е усог ла сен со За ко нот за ДДВ.

Ме ѓу тоа, спо ред прет ход но ци ти ра на та од редба, да ноч ни от об врз ник во фак ту ри те мо же да ко рис ти фак си мил на пот пис са мо до кол ку има одоб ре ние од УЈП.

2ДАНОЧНИ ОСЛОБОДУВАЊА ВО ЗЕМЈАТА СО ПРАВО НА ОДБИВКА НА ПРЕТХОДЕН ДАНОК("Служ бен вес ник на РМ", број 225/15)

Со новата точка 10 од член 24, од 24 Декември 2015 година, ослободени се од ДДВ:

Услуги од страна на телекомуникациски оператор со кои се овозможува донирање на финансиски средства преку отворен специјален телефонски број за донации кои се користат за хуманитарни цели.

1 ПЕР СО НА ЛЕН ДА НОК НА ДО ХОД("Служ бен вес ник на РМ", број 129/15)

Со из ме ни те на За ко нот за пер со на лен да нок на до ход про дол жен е ро кот за де сет де на за из да ва ње на збир на пресмет ка на ис пла те ни те при хо ди на гра-ѓа ните.

Имено, ис пла ту ва чи те кои врше ле ис пла ти на при хо ди на кои акон та ци ја та на да но кот се пла ќа по одбивка, долж ни се на гра ѓа ни нот да му из да дат збир на пресмет ка за ис пла те ни те при ходи, пла-те ни от пер со на лен да нок и при до не си во 2015 го дина, нај доц на до 25 Ја ну а ри 2016 го дина.

Из да ва ње то на збир на пресмет ка е за кон ска об-врска на ис пла ту ва чот на при хо дот, врз ос но ва на ко ја гра ѓа ни нот, ка ко об врз ник на пер со на лен да нок на до ход, ќе мо же точ но и нав ре ме но да ја под гот ви Го диш на та да ноч на при ја ва за 2015 го ди на - Обра зец ПДД-ГДП и до УЈП да ја дос тави нај доц на до 15 Март 2016 го дина.

2ЛИЧНО ОСЛОБОДУВАЊЕ ЗА 2016 ГОДИНА("Служ бен вес ник на РМ", број 222/15)

Согласно За ко нот за пер со на лен да нок на до ход, личното ослободување за 2016 година, по основ на лични примања од плата и пензија изнесува:

на годишно ниво 88.284 денари, месечно 7.357 денари.

МИ НИ МАЛ НА ПЛАТАЗА 2016 ГО ДИНА("Служ бен вес ник на РМ", број 11/12...129/15)

Во За ко нот за ми ни мал на пла та во член 4 е про пи-ша на ви си на та на ми ни мал на та плата.

Од 1 Ја ну а ри 2016 го ди на ми ни мал на та пла та из не сува:

10.080 де на ри во не то из нос, 9.000 де на ри во не то из нос (за од де ли те про-

из вод ство на тек стил, про из вод ство на об ле ка и про из вод ство на ко жа и слич ни про из во ди од кожа).

ЗА КО Н ЗА ДА НО КОТ НА ДО ДА ДЕ НА ВРЕД НОСТ

ЗА КО Н ЗА МИ НИ МАЛ НА ПЛАТА

ПЕР СО НА ЛЕН ДА НОК НА

ДО ХОД

Content

64 REPREZENT JANUARY 1/2016

accounting

Vera Rafajlovska

IMPAIRMENT OF TRADE RECEIVABLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Vera Rafajlovska

FOREIGN EXCHANGE DIFFERENCES IAS 21 AND SECTION 30 OF IFRS FOR SME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

taxes

M .S . Trajan Nikolovski

SERVICES OF THE MANAGERS OF RESIDENTAL BuILDINGS IN ASPECT OF VAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Aco Dimitrovski

BANkING OPERATIONS SuBjECT TO VAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

jasmina Rafajlovska

31 jANuARy DEADLINE FOR SuBMISSION OF ANNuAL REPORT ON PAID INCOME uPON PuRCHASE OF uSED SOILD wASTE FROM NATuRAL PERSONS - PDD-GI/OCO FORM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

jasmina Rafajlovska

ANNuAL REPORT ON PAID INCOME uPON PuRCHASE OF AGRICuLTuRAL PRODuCTS FROM NATuRAL PERSONS IN 2015 (PDD-GI/OZP FORM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Sofija Jancheva Belcheva

ANNuAL REPORT ON GROSS REALIZED INCOME IN 2015 PDD-GI FORM . . . . . . . . . . . . . . 37

Ivan Stojanov

ANNuAL REPORT ON PAID wITHOLDING TAX FOR 2015 DD-I FORM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Dragan Avramovik

20 jANuARy DEADLINE FOR SuBMISSION OF REquEST FOR TAX RELIEF FOR IMPLEMENTED FISCAL SySTEM . . . . . . . . . . . . . . 46

Business LaW

PhD Goran Rafajlovski

NOVELTy IN THE LAw ON FINANCIAL DISCIPLINE . . . . . . . . . . . . . 49

PhD Goran Rafajlovski

OBSOLESCENCE OF RECEIVABLES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

LaBouR ReLations

Biljana Nikolovska

FAMILy SEPARATION ALLOwANCE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

BRief infoRmation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

accountingimpaiRment of tRade ReceivaBLesMost often, the purchaser does not fulfill the payment obligation within the stipulated period. On the reporting date (annual account) the company is obligated to make assessment about whether there is objective evidence to perform impairment of the receivables, or reduce the value of the receivables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3

taxesseRvices of the manageRs of ResidentaL BuiLdings in aspect of vatIf there are more than two owners of separate parts and more than 8 separate parts in the residential building, the owners of the separate parts can appoint a manger to operate the residential building . . . . . . . . . . . .23januaRy 31 deadLine foR suBmission of annuaL RepoRt on paid income upon puRchase of used soLid Waste fRom natuRaL peRsons - pdd-gi/oco foRmThe payer, who performs purchase of used solid waste from natural persons who are not sole proprietors, is obligated to submit Annual report on paid income to the Public Revenue Office (PDD-GI/OCO Form) . . . . . .32annuaL account on gRoss ReaLized income in 2015 pdd-gi foRmThe income payers who perform advance payment of personal income tax withholding are obliged to submit electronically the PDD-GI Form to the Public Revenue Office, but not later than 31 January 2016 . . . . . . . . . .37

Business LaWoBsoLescence of ReceivaBLesIn order for the receivables to be considered obsolete, it is necessary the time stipulated by law, within which the creditor is entitled to request fulfillment of the obligation, to be expired. After the deadline which is different for different obligations due to their nature, the creditor losses the right for enforced collection of their receivable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54