1

İş Ekipmanlarının Tasarım, İmalat ve Kullanımında İSG

Konu; İş Ekipmanlarının Tasarım, İmalat ve Kullanımında Güvenlik

Amaç; İşyerlerinde kullanılan iş ekipmanlarının tasarım aşamasından başlamak üzereimalat ve kullanımı hususlarının İSG etkileri hakkında bilgi edinmek.

Öğrenim hedefleri

• İş ekipmanlarında güvenlik,• Makine ve tezgâh ve tesislerde güvenlik• İş ekipmanlarında bulunacak asgari nitelikler,• İmalatçıların sorumlulukları,• Makinelerin güvenli kullanımına yönelik işaret ve talimatlar,• İlgili mevzuat hakkında bilgi sahibi olmak

Alt başlıkları• İş ekipmanlarının imalatçılarının sorumlulukları• İş ekipmanlarının kullanımı• Makinelerin işaretlenmesi• İşletme talimatları• İş ekipmanlarında bulunacak asgari gerekler• Makina koruyucuları• İlgili mevzuat ve uygulamaları

TANIMLAR

İş ekipmanı: İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet ve tesisi,

İş ekipmanının kullanımı: İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması, kullanılması,taşınması, tamiri, tadili, bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi gibi iş ekipmanı ileilgili her türlü faaliyeti,

Tehlikeli bölge: Kişilerin sağlık ve güvenlik yönünden riske maruz kalabileceği, işekipmanında veya çevresinde bulunan bölgeyi,

Maruz kişi: Tamamen veya kısmen tehlikeli bölgede bulunan kişiyi,

Operatör: İş ekipmanını kullanma görevi verilen işçi veya işçileri, ifade eder.

Üretici: Bir Yönetmelik kapsamındaki makina ve emniyet parçalarını üreten, imal eden,ıslah eden veya ürüne adını, ticari markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiylekendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiyi; üreticinin Türkiye dışındaolması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı; ayrıca,ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerinietkileyen gerçek veya tüzel kişiyi,

Makina: En az bir parçası, uygun çalıştırıcı, kumanda ve güç devreleri vasıtasıyla hareketeden muhtelif parça ve gruplardan oluşan, malzemeyi işlemeye, taşımayaveya ambalajlamaya yarayan gereçleri; tek başına kullanıldığında ulaşılan amacı sağlamakiçin, tek bir bütünmüş gibi çalışmak üzere düzenlenen ve kontrol edilen makinalargrubunu, yedek parça veya gereç olmamak kaydıyla, bir makinaya veya muhtelifmakinalar grubuna veya bir traktöre kullanıcı tarafından monte edilmek üzere piyasayaarz edilen ve bir makinanın fonksiyonunu değiştiren değiştirilebilir teçhizatı,

2

Emniyet Parçaları: Değiştirilebilir teçhizat olmamak kaydıyla, bir güvenlik fonksiyonugerçekleştirmek üzere piyasaya arz edilen ve arızalanması veya hatalıçalışması durumunda, maruz kalan şahısların sağlık ve emniyetinin tehdit altına girdiğiparçayı,

CE Uygunluk İşareti: Makinaların çalışırken veya kullanılırken insanların ve çevreninsağlık ve emniyetini tehdit etmeyecek nitelikte olduğunu belirten işareti,

Uyumlaştırılmış Avrupa Standardı: Avrupa Birliği Komisyonunun talimatı üzerinebir Avrupa Standardizasyon Kuruluşu tarafından hazırlanan ve Avrupa Toplulukları ResmiGazetesinde ismi yayımlanan standardı,

Uyumlaştırılmış Ulusal Standart: Bir Uyumlaştırılmış Avrupa standardını uyumlaştıranve Türk Standardı Enstitüsü tarafından Türk Standardı olarak kabul edilip yayımlananstandardı,

Ulusal Standart: Türk Standardları Enstitüsü tarafından hazırlanan standartları,

Uygunluk Değerlendirmesi: Ürünün, bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğunun testedilmesi, muayene edilmesi ve/veya belgelendirilmesine ilişkin her türlü faaliyeti,

AT Uygunluk Beyanı: Üreticinin, piyasaya arz ettiği makina veya emniyet parçasının buYönetmelik hükümlerine uygunluğunu beyan ettiği belgeyi,

AT Tip İncelemesi Belgesi: Onaylanmış kuruluş tarafından düzenlenerek üreticiyeverilen, makinanın veya emniyet parçalarının bu Yönetmelik hükümlerineuygunluğunu gösteren belgeyi,

Piyasaya arz: Ürünün tedarik ve kullanımı amacıyla bedelli veya bedelsizolarak piyasada yer alması için yapılan ilk faaliyeti,

Piyasa Gözetimi ve Denetimi: Bakanlık tarafından, makinaların ve emniyet parçalarınınpiyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya makine veya emniyet parçaları piyasadaiken, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak üretilip üretilmediğinin ve güvenli olupolmadığının denetlenmesi veya denetlettirilmesini;

ifade eder.

İŞ KAZALARININ NEDENLERİ

İş kazasının oluşmasında iki temel unsur, tehlikeli durum ve tehlikeli harekettir.Her ikisinin bir ortamda bir araya gelmesi iş kazasını doğurur. Herhangi biri mevcut değilise kaza oluşmaz. Dolayısıyla bu iki durumdan en az bir tanesinin kaldırılmasıgerekmektedir. Fakat uygulamada her zaman bu amaca ulaşmak kolay değildir. Çünkü bufaktörler yüzde yüzlük bir oranda sıfırlanamaz. Sebepleri ise insan faktörüdür. İnsanınkültürel geçmişi, psikolojisi, sosyolojisi, bilgisi ve deneyimidir. Bu nedenle işyerlerindeöncelikle risk analizi yapılmalı ve riskler tespit edilmelidir. Karşılık gelecek tedbirleralınmalıdır.

Tehlikeli durumlarİşyeri çalışma koşulları, işin cinsi, kullanılan hammadde ve enerji ve bunların doğuracağıriskler ayrıntılı olarak analiz yapılmalıdır. Tehlike kaynakları çıkartılmalıdır. İşyerinde olasıtehlike kaynakları aşağıda belirtilmiştir.

• Makine ve teçhizatların hareketli kısımlarının kontrol altına alınması: Tamburlar,kasnaklar, miller, delici – öğütücü başlıklar, hareket mekanizmaları.

• Tehlikeli bölgelerin kontrol altına alınması: Malzemelerin düşme, sıçrama noktaları,kazanların, basınçlı tankların, yanıcı maddelerin depoları, merdivenler vb.

• Enerjinin kontrol altına alınması: Elektrik, gaz, hareket enerjisi, patlayıcı ve yüksekbasınçlı akışkanlar.

• İşyerlerinde depolanan veya kullanılan tehlikeli ve zararlı maddelerin kontrol altına

3alınması:

4

• Nakliyat v sevkiyatın kontrol altına alınması: İşyerlerindeki malzeme akışı, taşınması,konumlandırılması

İşyerlerinin OrganizasyonuBirçok kişinin bir ortamda çalışması, işyerinde çeşitli zorlukları beraberinde getirecektir.Çalışan ekiplerin diğer çalışanlara engel olmaması, işletme içi organizasyonuniyi yapılmasını gerektirmektedir, işletme içi düzenlemeler yapılmalıdır.

Malzeme – Makine –Ekipman Teçhizat Seçimiİş ile uygun olmayan malzeme, makine, ekipman , techizat seçimi doğrudan doğruyayapılan işe etkiyecektir. Zorluklar, aksaklıklar çıkaracak ve iş kazalarına neden olacaktır.Makinalar kabiliyetleri ölçüsünde iş yapmak için tasarlanmış sistemlerdir. Dolayısıylatasarım amacının dışına çıkıldığında hedeflenen güvenlik alanının da dışınaçıkılmış olunacak ve tehlike oluşacak, kazalar muhtemel olacaktır.

Personel ve Ekip Seçimiİş için makine techizat seçimi ne kadar önemli ve zorunlu ise, iş için de uygun personelve ekip belirlenmesi de o kadar önemlidir. İlgili iş karşısında nasıl hareket edeceğini bilen,vereceği kararları hedefe ulaşmak için rahatlıkla alan bilgi ve tecrübeli kişilerin istihdamıverimi artıracak, kaza risklerini en aza indirecektir.

İşyerinin Psikolojik Durumuİşyerlerinde mevcut olan olumsuz psikolojik durum, stres, tartışmaların yapılması,gerçekleştirilen üretimin üzerinde etkiler doğuracaktır. Kazaların oluşmasında,zihnin farklı noktalarda meşguliyeti, sağlıklı düşünememesi, yapılması gereken birçokgörevin hissi nedenlerle ertelenmesi gibi noktalar neden olmaktadır.

Çevresel faktörlerİşyerinin atmosferik yapısı, aydınlatılması, atıklar, gürültü, titreşim gibi etkenler çeşitlitehlikeleri de beraberinde getirecektir.

Tehlikeli hareket

İnsanın ortama uyum sağlama kolaylığının yanında, kişinin çeşitli nedenlerle (algılama,dalgınlık, unutma vb.) yapılan farklı hareketler tehlikeyi yine karşımıza çıkaracaktır.

Tehlikenin Algılanması

Tehlikenin algılanması, bilgi, tecrübe, psikolojik durum gibi birçok etkenin olmasına göredeğişir.

Sağlık Durumu ve Fiziksel Yapı

Eğitim Durumu ve Kültür Düzeyi

Psikoloji

Uyum Sağlama ve AlışkanlıklarHerhangi bir makinada çalışan kişi makinanın kısımlarını kendi uzuvları gibi iyitanımadıkça makineye hakim olması zordur.

5

İŞ KAZALARININ ÖNLENMESİ

İşyeri ortamında he tür kaza risklerinin bulunduğu analizlerle ortaya çıkarmalıdır.Olası senaryolar üretilip, bunlara karşı korunma tedbirleri geliştirilmelidir. İşyerinde yeterlibir güvenlik ve kontrol ağı kurulmadan işçilerin eğitilmesi de doğru olmayacaktır.

• Güvenlik önlemleri• Periyodik kontroller• İş sağlığı ve güvenliği eğitimi• Uyarı ve ikaz

Çalışanların yaptıkları işlerden zevk almaları, severek yapmaları hata payını düşürecektir.İş sağlığı ve güvenliği artacaktır. Bunu yaparken işyerindeki planlama, projelendirmedüzgün yapılmalı, her bir sorun için bir eylem planı hazır olmalıdır. Çözüm,güvenlik önlemleri açısından en az %40, kontroller için en az %30, eğitim için en az %20ve uyarı- ikaz için en az %10 gibi oranlar dahinde bir kompozisyonda gerçekleştirilmelidir.

İŞVERENLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Genel Yükümlülüklerİşveren, işyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun olması ve buekipmanın işçilerin sağlık ve güvenliğine zarar vermemesi için gerekli tüm tedbirlerialacaktır.

• Özel çalışma şartları• Sağlık ve güvenlik yönünden tehlikeler• Riski en aza indirecek uygun önlemler

İş Ekipmanları ile İlgili Kurallar• Yönetmelikten sonraki iş ekipmanları EK1 de belirlenen asgari gerekler uygun

olmalı• Halihazırdaki iş ekipmanları ise 6 ay içinde uygun hale gerilmelidir.• Gerekli bakım yaptırılmalıdır.• İş ekipmanları EK2 de belirtilen güvenlik hususlarına uymalıdır.

İş Ekipmanının Kontrolü• İş ekipmanının kurulma şartlarına uygun kurulması sağlanacak, uzman kişiler

tarafından ilk çalıştırması yapılacak ve doğru kurulup, çalıştığı belgelenmelidir.• Uzman kişilerce periyodik bakımları yapılmalıdır.• Ekipmanların uzun süre kullanılmaması ve arıza durumunda, sağlık ve güvenlik

koşullarının korunması amacıyla gerekli bakımları yapılmalıdır.• İlgili kontrollerin kayıt altına alınması ve belgelendirilmesi usul ve esasları Çalışma

ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirtilen doğrultuda yapılmalıdır.

Özel Risk Taşıyan İş Ekipmanıİş ekipmanı sadece görevli kişi tarafından kullanılacaktır, tamir, tadil, kontrol ve bakımıilgili görevliler tarafından yerine getirilmelidir.

İş Sağlığıve ErgonomiKullanımda işçilerin duruş pozisyonları, çalışma şekilleri dikkate alınmalıdır.

İşçilerin Bilgilendirilmesiİş ekipmanlarının kullanım talimatları, kulanım koşulları, olası hatalar, öncekikullanım deneyimlerinden elde edilen olası tehlikeler işçilerin anlayabileceğişekilde ifade edilmelidir.

6

İşçilerin EğitimiKullanımdan doğan olası riskler, kaçınma yolları belirtilecek, bakım görevlilerine yeterliözel eğitim verilmelidir.

İşçilerin Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanmasıİşçilerin veya temsilcilerin görüşlerinin alınarak katılımlarını sağlanmasıgerçekleştirilecektir.

İŞ EKİPMANLARINDA BULUNACAK ASGARİ GEREKLER

• İş ekipmanının kumanda cihazı açıkça görülebilir ve tanınabilir şekildeişaretlenmelidir. Cihaz tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilmelidir. Makine çalışmayabaşlamadan önce tehlikeli bölgenin içinde kimsenin olmadığını rahatlıklagörmelidir. Ses ve ışık ile ikaz isteminden yararlanmalıdır. İş ekipmanın kumandaistemi güvenli olmalı, arızaya bozulmaya karşı tedbirler alınmalıdır.

• İş ekipmanlarında sistemi tamamen durdurabilmek için bir sistem bulunmalıdır.Durdurma sistemleri, çalıştırma sistemlerine göre öncelikli olacaktır. Durdurulduğundaekipmanın enerjisi de kesilecektir.

• Parça fırlaması, düşmesi riski taşıyan iş ekipmanlarında güvenlik tertibatı, gaz, buhar,sıvı veya toz çıkarma durumlarında bunları çekecek sistemler bulunmalıdır.

• İş ekipmanı hareketli parçalarında mekanik temas riski, tehlikeli bölgeye ulaşmayıönleyecek şekilde koruyucular ve koruma donanımı ile (takılma ve sökülmeye imkansağlayacak şekilde) bertaraf edilmelidir.

• İş ekipmanlarının çalışma ve bakımı yapılan yerleri uygun şekilde aydınlatılmalıdır.Yüksek ve çok düşük sıcaklıktaki ekipmanlar korumaya alınmalıdır. İkaz kolay algılanırve anlaşılır şekilde yapılmalıdır.

• Ekipmanın bakımı ancak ekipman kapalı halde (enerjisi kesik) iken yapılmalı, bakımlarkayıt defterine yazılmalıdır.

• İşçilerin güvenliğini sağlamada ikaz ve işaretler konulmalıdır.• Ekipmanın aşırı ısınması veya yanmasına karşın, gaz, toz, sıvı, buhar üretilen veya

depolanan kısımlarda yayılma riskine karşı işçiler korunmaya alınmalıdır.

Özel Tipteki İş Ekipmanında Bulunacak Asgari Ek Gerekler• Kendinden hareket eden veya araç vasıtasıyla hareket edebilen ekipmanlarda işçilerin

tekerleklere takılması, temas riski azaltılmalıdır. Ekipmanlarınbirbirleriyle çarpışmaları, sıkışmaları koruyucularla engellenmelidir. Ekipmanların enerjiaktarımını yapan kısımları hasara, kire karşı korunmalıdır. Devrilme riskine karşıkorunmalı, çeyrek dönmeden fazla durumlarda koruyucu kullanılmalıdır.

• Forkliftin devrilmesinden oluşacak risk için ürerinde kabin olmalıdır veyadevrilmeyecek şekilde tasarlanmalıdır.

• Ekipmanların yetkisiz kişilerce çalışmasını önleyecek donanım bulunmalıdır. Acilfrenleme, durdurma donanımlarına sahip olmalıdır. Sürücünün görüş alanının yetersizolduğu durumlarda yardımcı araçlardan yararlanılmalıdır. Söndürme cihazlarıbulunmalıdır.

• Yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanlarının sabit olanları kullanımlarısırasında dayanıklı, kaldırılacak olan yükler için oluşabilecek gerilmelere dayanıklıolmalıdır. Maksimum yük miktarı belirtilmeli, kaldırmada kullanılan aksesuarlarişaretlenmelidir. Yükün işçilere çarpması, düşmesi, istem dışı kurtulmasıriskleri emniyete alınmalıdır.

• İşçileri kaldıran ekipmanlarında düşme, kullanıcının kabinden düşmesi, kullanıcınıntemas ile ezilmesi, çarpması emniyet altına alınmalıdır. Kabin içinde mahsurkalmaması sağlanmalıdır.

7

İŞ EKİPMANININ KULLANIMI İLE İLGİLİ HUSUSLAR

• İş ekipmanları kullanan kişilere ve çalışanlara en az risk oluşturacak şekildeyerleştirilip, kurulup, çalıştırılmalıdır. Hareketli kısımlarının etrafındaki sabitparçalar aralarındaki mesafeler, enerjinin güvenli temini ve maddelerinuzaklaştırılmaları sağlanmalıdır. Talimatlara uyulmalı, yıldırım düşmesi ihtimali olanekipmanlar uygun şekilde korunmalıdır.

• Kendinden hareketli veya başka araç tarafından hareket edebilen iş ekipmanları,eğitim almış işçiler tarafından kullanılmalıdır. Ekipmanlar çalışma alanındatrafik kurallarına uymalıdır. Kullanılan alanda görevli olmayan işçilerin bulunmasıengellenmelidir. Mekanik seyyar iş ekipmanlarında güvenli ortamlardaişçi taşınmasına izin verilmelidir. Sağlık riski oluşturmayacak, yeterli havaolması durumunda yanmalı motorlar kullanılabilir.

• Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanlarının zemin özellikleri sağlam olmalıdır.İnsanların kaldırılmasına uygun ekipmanlar kullanılmalıdır. İşçiler ekipmanlarlakaldırılıyorken mutlaka görevli kişi bulundurulmalı, haberleşmeleri, tahliyelerisağlanabilmelidir. Kullanılan aksesuarlar hasar görmeyecek şekilde muhafazaedilmelidir.

• Serbest askıdaki yükleri kaldırmak için kullanılan iş ekipmanı, kullanıldığında alandayüklerin ve/veya kaldırma araçlarının çarpmaması için önlemler alınmalıdır.Ekipmanların yana eğilmesi, devrilmesi, kaymaması için tedbirleralınmalıdır. Ekipmanı kullanan elemanın yükü, işçileri yük çarpmalarınıengellemek maksatlı görmesi kolaylaştıracak düzenlemeler yapılmalıdır. Yükünkaldırma ekipmanlarına elle bağlanması veya çözülmesi güvenli bir şekildeyapılması için önlemler alınmalıdır. Hava şartları, işçileri tehlikeye atacak şekildekullanılması durdurulmalı, devrilmeye karşı tedbirler alınmalıdır.

• Yüksekte yapılan geçici işlerde, iş ekipmanları kullanılmasında kullanılan platformlarergonomik koşullarda yapılması sağlanmalı, aksi takdirde kişisel koruma yerine toplukorumaya önem verilmelidir. Ulaşımda kullanılan yol en uygun bir şekildeseçilmelidir. Tehlike halinde tahliye kolaylaştırılmalıdır. Platformlar, katlar, arageçitler düşme riskine göre düzenlenmelidir. Kullanılan el merdivenleri, halatlarrisk değerlendirmelerine göre yapılmalıdır. Düşüşleri engelleyecek koruyucularkullanılmalıdır. Uygun hava koşullarında çalışmalar yapılmalıdır.

• El merdivenlerinin kullanılması durumlarında sağlam bir yere yerleştirilmeli,basamaklar düzgün olmalı, sallanması önlenmelidir.

• İskelelerin kullanılması durumunda sağlamlık ve dayanıklılık hesabı yapılmalıdır.İskele kurma ve sökme planları uzman kişilerce yapılmalıdır. Boyutları, şekilleri,yerleştirilmeleri işin özelliğine göre yapılmalıdır.

• Halat kullanılarak yapılan çalışmalarda en az iki kancalı halat (biri inip, çıkmada,diğeri ise güvenlik için) bulundurulmalı, işçilerde paraşütçü tip emniyet kemeri işçilereverilmeli, güvenli iniş ve çıkış araçları düşmeyi önleyecek kendinden kilitlenen sistemesahip olmalıdır. Acil durumda işçinin kurtarılma planı yapılmalıdır.

MAKİNALARIN VE EMNİYET PARÇALARININ TASARIMI VE İMALİ İLE İLGİLİTEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI

1.TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI1.1. GENEL DÜŞÜNCELER• Entegre güvenlik için ana prensipler: Makine, fonksiyonuna göre yapılmış, üretici

firma tarafından belirlenen kullanım kurallarına uygun, kimsenin risk almayacağışekilde kullanılabilmelidir. Makine, tahmin edilen ömrünün içinde takma – sökme dahilkaza risklerinden uzak olmalıdır. Üretici uygun üretim metotlarını seçerken riskleriolabildiğince azaltma yoluna gitmelidir. Risklere karşı gerekli koruma önlemleri

8

alınmalıdır. Oluşacak riskler konusunda kullanıcılar bilgilendirilmelidir.Makinanın tasarım ve yapım talimatları anormal kullanımı önleyecek şekildetasarlanmalıdır. Amaçlanan kullanma koşullarında operatörün maruz kalacağıyorgunluk, rahatsızlık ve psikolojik bozukluk, ergonomik ilkeler dikkate alınarakgiderilmelidir. Makinada çalışanların kullanacağı, eldiven, ayakkabı vb. korunmamalzemesinin getireceği kısıtlar dikkate alınmalıdır. Makineler, ayar ve bakımları içingerek duyulan techizat ile birlikte verilmelidir.

• Malzeme ve mamuller• Aydınlatma• Makinaların Kullanmayı Kolaylaştıracak Biçimde Tasaranması

1.2. KUMANDALAR (Kontroller)• Kumanda Sistemlerinin Güvenliği ve Güvenirliği• Kumanda Tertibatları• Çalışmaya Başlama• Durdurma Tertibatı• İşletme Tarzı (Modu) Seçimi• Güç Beslemesinin Arızası• Kumanda Devrelerinin Arızası• Yazılım

1.3. MEKANİK TEHLİKELERE KARŞI KORUMA• Kararlılık• Çalışma Esnasında Kırılma Riski• Düşen ve Fırlayan Nesnelerin Sebep Olduğu Riskler• Yüzeyler, Kenarlar veya Köşelerin Sebep Olduğu Riskler• Kombine Edilmiş Birden Çok Makinalarla İlgili Riskler• Aletlerin Dönme Hızlarındaki Değişiklikler ile İlgili Riskler• Hareketli Parçalarla İlgili Risklerin Önlenmesi• Hareketli Parçalarla İlgili Risklere Karşı Koruyucuların Seçimi

1.4. KORUYUCULARIN VE KORUMA TERTİBATLARININ GEREKLİOLAN ÖZELLİKLERİ• Genel Kurallar• Koruyucular İçin Özel Kurallar

o Sabit Koruyucularo Hareketli Koruyucularo Ulaşmayı Kısıtlayan Ayarlanabilir Koruyucular

• Koruyucu Tertibatları İçin Özel Kurallar

1.5. DİĞER TEHLİKELERE KARŞI KORUMA• Elektrik Beslemesi• Statik Elektrik• Elektrik Kaynağından Başka Çeşit Enerji Beslemesi• Takılma Hataları• Aşırı Sıcaklık• Yangın• Patlama• Gürültü• Titreşim• Radyasyon• Harici Radyasyon• Lazer Donanımları• Tozların, Gazların ve Benzerlerinin Emisyonları• Bir Makina İçinde Tutulma/Yakalanma Riski• Kayma, Tökezleme veya Düşme Riski

9

1.6. BAKIM• Makinanın Bakımı• İşletme Noktalarına ve Servis Noktalarına Ulaşma• Enerji Kaynağının Ayrılması• Operatör Müdahalesi• Parçaların Temizlenmesi

1.7. GÖSTERGELER• Bilgilendirme Tertibatları• İkaz Tertibatları• Bakiye Riskler Hakkında İkaz• İşaretleme• İşletme Talimatları

2. BELİRLİ MAKİNA SINIFLARI İÇİN İLAVE TEMEL GÜVENLİK VE SAĞLIKKURALLARI2.1. ZİRAİ GIDA MAKİNELERİ2.2. ELDE TAŞINAN VE/VEYA ELLE YÖNLENDİRİLEN MAKİNALAR2.3- AĞAÇ VE BENZERİ MALZEMELERİ İŞLEME MAKİNALARI

3- MAKİNALERİN HAREKETİ SEBEBİYLE MEYDANA GELEN BELİRLİ TEHLİKELERİÖNLEMEK İÇİN TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI3.1- GENEL3.2- İŞ MAHALLERİ• Sürüş Konumları• Oturma Yerleri• Diğer Yerler

3.3- KUMANDALAR• Kumanda Tertibatları• Çalıştırma/Hareket etme• Duruşa Geçme• Yürüyerek Kumanda Edilen Makinaların Hareketi• Kumanda Devresi Arızası

3.4- MEKANİK TEHLİKELERE KARŞI KORUMA• Kontrol Edilemeyen Tehlikeler• Çalışma Esnasında Kırılma Riski• Devrilme• Düşen Maddeler• Ulaşma Vasıtaları• Çekilen tertibatlar• Kendinden Tahrikli Makinalar (veya Traktörler) ve Tahrik edilen Makinalar Arasındaki

Güç Aktarması• Hareketli Kardan Parçaları

3.5- DİĞER TEHLİKELERE KARŞI KORUMA• Bataryalar• Yangın• Toz, Gaz ve Benzerlerinin Emisyonu

3.6- GÖSTERGELER (Müşirler)• İşaretler ve İkazlar• İşaretleme• Talimat El kitabı

10

4- KALDIRMA İŞLEMİ SEBEBİYLE MEYDANA GELEN BELİRLİ TEHLİKELERİÖNLEMEK İÇİN TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI

4.1- GENEL DÜŞÜNCELER• Tarifer• Mekanik Tehlikelere Karşı Koruma

o Kararsızlık Sebebiyle Olan Risklero Kılavuz Raylar ve Demir Yoluo Mekanik Dayanımo Makaralar, Tamburlar, Zincir veya Halatlaro Ayrı Kaldırma Donatılarıo Hareketlerin Kumandasıo Yüklerin Maniplasyonuo Yıldırım

4.2- KAS GÜCÜNDEN BAŞKA GÜÇ KAYNAĞI BULUNAN MAKİNALAR İÇİN ÖZELKURALLAR

• Kumandalaro Sürüş konumlarıo Oturma yerlerio Kumanda Tertibatlarıo Yükleme kontrolüo Kılavuz Halatlı Tesislero Kişilerin Maruz Kalacağı Risklere Karşı Sürüş Konumlarına Ve Müdahale

Noktalarına Ulaşma Vasıtalarıo Amaca Uygunluk

4.3- İŞARETLEME• Zincir ve Halatlar• Kaldırma Donatıları• Makinalar

4.4- TALİMAT EL KİTABI• Kaldırma donatıları• Makinalar

5- YER ALTI İŞLERİ İÇİN TASARIMLANMIŞ MAKİNALAR İÇİN TEMEL SAĞLIK VEGÜVENLİK KURALLARI5.1- KARARLILIK NOKSANLIĞI SEBEBİYLE OLAN RİSKLER5.2- HAREKET5.3- AYDINLATMA5.4- KUMANDA TERTİBATLARI5.5- DURDURMA5.6- YANGIN5.7- TOZ, GAZ VE BENZERLERİNİN EMİSYONU

6- KİŞİLERİN KALDIRILMASI VEYA TAŞINMASI SEBEBİYLE MEYDANA GELENTEHLİKELERİN ÖNLENMESİ İÇİN TEMEL SAĞLIK VE GÜVENLİK KURALLARI6.1- GENEL• Tarifler• Mekanik Dayanım

1010

• İnsan Gücünden Başka Güçle Hareket Ettirilen Tertibatlar İçin Yükleme Kumandası

6.2- KUMANDALAR6.3- KİŞİLERİN TAŞIYICIDAN DÜŞME RİSKLERİ6.4- TAŞIYICININ DÜŞME VEYA DEVRİLME RİSKLERİ6.5- İŞARETLEME

MAKİNELERİN İŞARETLENMESİ (Etiketlenmesi)

CE UYGUNLUK İŞARETİ

CE uygunluk İşareti aşağıdaki formdaki "CE" harflerinden oluşur ve aşağıda verilenformda kullanılır.

İşaret küçültülür veya büyütülürse yukarıda verilen çizimdeki oranlara itibar edilecektir.CE uygunluk işaretinin muhtelif kısımları maddi olarak aynı dikey boyutlara sahipolacaklar, ancak bu boyutlar 5 milimetrenin altında olmayacaktır. Bu minimumboyut küçük ölçekli makina ve emniyet parçaları için göz ardı edilebilir.

Bütün makinalar, açıkça ve en az aşağıdaki bilgileri ihtiva edecek şekildeişaretlenmelidir;Üreticinin adı ve adresi,

• CE işareti ve imal yılı

• Serisinin veya tipinin kısa gösterilişi,

• Gerekirse, seri numarası,

• Yapım yılı.

Ayrıca, üreticisinin makinayı potansiyel patlayıcı ortamda kullanılmasının amaçlandığıdurumlarda, bu durum, makina üzerinde mutlaka belirtilmelidir. Makinalar, ayrıca tipineait ve emniyetli kullanılması için esas olan bilgileri (mesela, bazı dönen parçaların enyüksek devir hızları, bağlanan aletlerin en büyük çapları, kütle vb.) taşımalıdır.Bir makinanın, kaldırma makinaları kullanılarak taşınmasının gerektiğidurumlarda, makinanın kütlesi açıkça okunur ve bir yanlış anlamaya mahal vermeyecekşekilde belirtilmelidir.

İŞLETME TALİMATLARI

Her makinada en azından aşağıdaki bilgileri ihtiva eden işletme talimatıbulundurulmalıdır;Makinanın bakım imkanlarına (ithal edicisinin adresi, tamircisi vb. ) ait

uygun ilave bilgiler ile beraber makina üzerinde işaretlenmiş bilgilerintekrarı;Makinanın önceden belirtilen şekilde kullanılması,

1111

• Operatörler tarafından kullanılabilecek çalışma yerleri,Güvenliği sağlamak amacıylaaşağıdaki talimatlar bulundurulmalıdır;İşletmeye alma,Kullanma,Makinanın veayrı ayrı taşınacak çeşitli parçalarının kütlesinin verilmesiyle elle taşıma,

• Takma ve sökme,Ayar,İdame ettirme, bakım (servis ve onarım),Gerekli olduğuyerlerde, eğitim talimatları,Gerekli olduğu durumlarda makinaya bağlanabilentakımların temel karakteristikleri. Gerekli olduğu durumlarda, talimatlar makinanınkullanma güçlüklerine de dikkati çekmelidir.

• Bütün makinalar, servise alındıklarında, orijinal dilindeki bir talimat veya bu talimatınmakinanın kullanılacağı ülkenin dili veya dillerindeki bir tercümesi ile verilmelidir. Butalimatlar, üretici tarafından mahalli dile tercüme edilmelidir.

• Talimatlar, hizmeti alma, bakım, muayene, düzgün çalışıp çalışmadığının kontrolü veuygun olduğu durumlarda, makinanın onarımı ile ilgili teknik resimleri ve diyagramlarıve özelikle güvenlikle ilgili olan faydalı talimatları ihtiva etmelidir.Makinayı tarif edenherhangi bir doküman, güvenlik bakımından, talimatlarla tersdüşmemelidir.Teknik dokümanlar, bu maddenin ..gürültü emisyonlarına ve titreşimleilgili bilgiler vermelidir.Gerekli durumlarda talimat, titreşim ve gürültüyü azaltmakiçin gereken tesisat ve montajla ilgili kuralları sağlamalıdır.

• Üretici, makinayı muhtemel patlayıcı ortamda kullanılmasını amaçladığı durumlarda,talimatlarda gerekli bilgiler verilmelidir.Makinaların meslekten olmayan kişilerce

kullanılmasının tahmin edildiği durumlarda, talimatların yerleştirilmesi ve ifadeedilmesinde ifade şeklinin seçilmesi bu gibi operatörlerden beklenen makul anlama vegenel eğitim seviyesi dikkate alınmalıdır.

İLGİLİ MEVZUAT VE UYGULAMALARI

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARIYÖNETMELİĞİ Resmi Gazete: Tarih: 11.02.2004, Sayı: 25370).

Bu Yönetmeliğin amacı, işyerinde iş araç ve gereçlerinin kullanımı ile ilgili sağlıkve güvenlik yönünden uyulması gerekli asgari şartları belirlemektir.

MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ (2006/42/AT) Resmi Gazete: Tarih: 03.03.2009,Sayı 27158.

Bu Yönetmeliğin amacı; makinaların , usulüne uygun şekilde kurulduğunda, bakımıyapıldığında ve kendinden beklenen amaçlar doğrultusunda kullanıldığında,insan sağlığına ve güvenliğine ve durumuna göre evcil hayvanlara ve mallara zararvermiyorsa piyasaya arz edilmelerini ve hizmete sunulmalarını teminen , tasarımve imalat aşamasında uyulması gereken temel emniyet şartları ile takip edilmesi gerekenuygunluk değerlendirme prosedürlerini ve uygunluk değerlendirmesi yapacakonaylanmış kuruluşların görevlendirilmesinde dikkate alınacak asgari kriterleridüzenlemektir.

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARIYÖNETMELİĞİ

(11.2.2004 tarihli,25370 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanmıştır.)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

1212

Amaç

Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, işyerinde iş araç ve gereçlerinin kullanımı ile ilgilisağlık ve güvenlik yönünden uyulması gerekli asgari şartları belirlemektir.

Kapsam

Madde 2 — Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına girentüm işyerlerini kapsar.

Dayanak

Madde 3 — Bu Yönetmelik, 4857 sayılı İş Kanununun 78 inci maddesine göredüzenlenmiştir.

Tanımlar

Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;

İş ekipmanı : İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet ve tesisi,

İş ekipmanının kullanımı : İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması, kullanılması,taşınması, tamiri, tadili, bakımı, hizmete sunulması ve temizlenmesi gibi iş ekipmanı ileilgili her türlü faaliyeti,

Tehlikeli bölge : Kişilerin sağlık ve güvenlik yönünden riske maruz kalabileceği, işekipmanında veya çevresinde bulunan bölgeyi,

Maruz kişi : Tamamen veya kısmen tehlikeli bölgede bulunan

kişiyi, Operatör : İş ekipmanını kullanma görevi verilen işçi veya

işçileri, ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

İşverenlerin Yükümlülükleri

Genel Yükümlülükler

Madde 5 — İşveren, işyerinde kullanılacak iş ekipmanının yapılacak işe uygun olması vebu ekipmanın işçilerin sağlık ve güvenliğine zarar vermemesi için gerekli tüm tedbirlerialacaktır.

İşveren:

a) İş ekipmanını seçerken işyerindeki özel çalışma şartlarını, sağlık ve güvenlikyönünden tehlikeleri göz önünde bulundurarak, bu ekipmanın kullanımının ek bir tehlikeoluşturmamasına dikkat edecektir.

b) İş ekipmanının, çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tamamen tehlikesizolması sağlanamıyorsa, riski en aza indirecek uygun önlemleri alacaktır.

İş Ekipmanları ile İlgili Kurallar

Madde 6 — İşyerlerinde kullanılan iş ekipmanları ile ilgili aşağıdaki hususlara uyulacaktır:

a) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesi hükmü saklı kalmak kaydıyla, işveren;

1) Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra işyerinde ilk defa kullanılacak işekipmanının bu Yönetmeliğin Ek-I’inde belirlenen asgari gereklere uygun olmasınısağlayacaktır.

2) Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte işyerinde kullanılmakta olan iş ekipmanı butarihten itibaren 6 (altı) ay içinde Ek-I’de belirtilen asgari gereklere uygun halegetirilecektir.

b) İşveren, iş ekipmanının kullanımı süresince, yeterli bakımını yaptırarak bumaddenin (a) bendinde belirtilen hususlara uygun durumda olması için gerekli önlemlerialacaktır.

1313

İşveren, işyerinde kullanılan iş ekipmanının, Ek-II’de belirtilen hususlara uygungüvenlik düzeyinde olmasını sağlayacaktır.

İş Ekipmanının Kontrolü

Madde 7 — İşyerinde kullanılan iş ekipmanının kontrolü ile ilgili aşağıdaki hususlarauyulacaktır:

a) İş ekipmanının güvenliğinin kurulma şartlarına bağlı olduğu durumlarda,ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve her yer değişikliğindeuzman kişiler tarafından kontrolü yapılacak, doğru kurulduğu ve güvenli şekilde çalıştığınıgösteren belge düzenlenecektir.

b) İşverence, arızaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike yaratabilecekiş ekipmanının;

1) Uzman kişilerce periyodik kontrollerini ve gerektiğinde testlerinin yapılması,

2) Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun sürekullanılmaması gibi iş ekipmanındaki güvenliğin bozulmasına neden olabilecekdurumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenip giderilmesi ve sağlık ve güvenlikkoşullarının korunması için uzman kişilerce gerekli kontrollerin yapılması,

sağlanacaktır.

c) Kontrol sonuçları kayıt altına alınacak, yetkililerin her istediğinde gösterilmeküzere uygun şekilde saklanacaktır.

İş ekipmanı işletme dışında kullanıldığında, yapılan son kontrol ile ilgili belge deekipmanla birlikte bulunacaktır.

Hangi tür iş ekipmanlarının kontrollere tabi tutulacağı, kontrollerin kimler tarafındanve hangi sıklıkla ve hangi şartlar altında yapılacağı ile kontrol sonucu düzenlenecekbelgelerle ilgili usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecektir.

Özel Risk Taşıyan İş Ekipmanı

Madde 8 — İşçilerin sağlık ve güvenliği yönünden, özel risk taşıyan iş ekipmanlarınınkullanılmasında aşağıdaki önlemler alınacaktır.

a) İş ekipmanı, sadece o ekipmanı kullanmak üzere görevlendirilen ehil kişilercekullanılacaktır.

b) İş ekipmanlarının tamiri, tadili, kontrol ve bakımı, bu işleri yapmaklagörevlendirilen uzman kişilerce yapılacaktır.

İş Sağlığıve Ergonomi

Madde 9 — Asgari sağlık ve güvenlik gereklerinin uygulanmasında, işçilerin iş ekipmanıkullanımı sırasındaki duruş pozisyonları ve çalışma şekilleri ile ergonomi prensipleriişverence tam olarak dikkate alınacaktır.

İşçilerin Bilgilendirilmesi

Madde 10 — 9/12/2003 tarihli ve 25311 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşSağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 10 uncu maddesi hükmü saklı kalmak kaydıyla,işveren, iş ekipmanları ve bunların kullanımına ilişkin olarak işçilerin bilgilendirilmesindeaşağıda belirtilen hususlara uymakla yükümlüdür:

a) İşçilere kullandıkları iş ekipmanı ve kullanımına ilişkin yeterli bilgi ve uygunolması halinde yazılı talimat verilecektir. Bu talimat, üretici tarafından ekipmanla birlikteverilen kullanım kılavuzu dikkate alınarak hazırlanacaktır.

b) Bu bilgiler ve yazılı talimatlar en az;

1) İş ekipmanının kullanım koşulları,

1414

2) İş ekipmanında öngörülen anormal durumlar,

3) İş ekipmanının önceki kullanım deneyiminden elde edilen sonuçlar,

ile ilgili bilgileri içerecektir.

İşçiler, kendileri kullanmasalar bile çalışma alanında veya işyerinde bulunan işekipmanlarının kendilerini etkileyebilecek tehlikelerinden ve iş ekipmanı üzerindeyapılacak değişikliklerden kaynaklanabilecek tehlikelerden haberdar edilecektir.

c) Bu bilgiler ve yazılı talimatlar, ilgili işçilerin anlayabileceği şekilde olacaktır.

İşçilerin Eğitimi

Madde 11 — İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 12 nci maddesi hükmü saklı kalmakkaydıyla işverence:

a) İş ekipmanını kullanmakla görevli işçilere, bunların kullanımındankaynaklanabilecek riskler ve bunlardan kaçınma yollarını da içeren yeterli eğitimverilecektir.

b) Bu Yönetmeliğin 8 inci maddesinin (b) bendinde belirtilen, iş ekipmanlarınıntamiri, tadili, kontrol ve bakımı konularında çalışanlara, yeterli özel eğitim verilecektir.

İşçilerin Görüşlerinin Alınması ve Katılımlarının Sağlanması

Madde 12 — İşveren, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen konularda İş Sağlığı veGüvenliği Yönetmeliğinin 11 inci maddesine uygun olarak işçilerin veya temsilcileriningörüşlerini alacak ve katılımlarını sağlayacaktır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İlgili Avrupa Birliği Mevzuatı, Yürürlük ve Yürütme

İlgili Avrupa Birliği Mevzuatı

Madde 13 — Bu Yönetmelik 30/12/1989 tarihli ve 89/655/EEC sayılı, 5/12/1995 tarihlive 95/63/EC sayılı, 27/6/2001 tarihli ve 2001/45/EC sayılı Avrupa Birliği Direktifleri esasalınarak hazırlanmıştır.

Uygulama

Madde 14 — Bu Yönetmelikte belirtilen daha sıkı ve özel önlemler saklı kalmak kaydı ile4 üncü maddede tanımlanan iş ekipmanlarının kullanımında, İş Sağlığı ve GüvenliğiYönetmeliği hükümleri de uygulanır.

Yürürlük

Madde 15 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 16 — Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.

EK – I

İŞ EKİPMANINDA BULUNACAK ASGARİ GEREKLER

1. Genel hususlar

Bu ekte belirtilen hususlar, bu Yönetmelik hükümleri dikkate alınarak ve söz konusuekipmanda bunlara karşılık gelen riskin bulunduğu durumlarda uygulanır.

Bu ekte belirtilen asgari gerekler, yeni iş ekipmanlarında aranacaktemel gereklerdir. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte kullanılmaktaolan iş ekipmanlarında bu gerekler mümkün olduğunca uygulanır.

2. İş ekipmanlarında bulunacak asgari genel gerekler

1515

2.1. İş ekipmanında bulunan ve güvenliği etkileyen kumanda cihazları açıkçagörülebilir ve tanınabilir özellikte olacak ve gerektiğinde uygun şekilde işaretlenecektir.

Kumanda cihazları zorunlu haller dışında, tehlikeli bölgenin dışına yerleştirilecek vebunların kullanımı ek bir tehlike oluşturmayacaktır. Kumanda cihazları, istemdışı hareketlerde tehlikeye neden olmayacaktır.

Operatör, ana kumanda yerinden tehlike bölgesinde herhangi bir kimseninbulunmadığından emin olabilmelidir. Bu mümkün değilse makine çalışmaya başlamadanönce otomatik olarak devreye girecek sesli ve ışıklı ikaz sistemi bulunacaktır.

İş ekipmanının çalıştırılması veya durdurulması sırasında doğabilecek tehlikeleremaruz kalan işçilerin bu tehlikelerden korunabilmeleri için yeterli zaman ve imkanıolmalıdır.

Kumanda sistemleri güvenli olmalıdır. Bunlarda meydana gelebilecek herhangi birhasar veya kırılma tehlikeli bir duruma neden olmamalıdır. Kontrol sistemleri güvenliolacak ve planlanan kullanım şartlarında olabilecek arıza, bozulma veya herhangibir zorlanma göz önüne alınarak uygun nitelikte seçilecektir.

2.2. İş ekipmanlarının çalıştırılması, bu amaç için yapılmış kumandaların ancakbilerek ve isteyerek kullanılması ile sağlanacaktır.

Bu kural, işçiler için tehlike oluşturmadığı sürece;

- Her hangi bir sebeple ekipmanın durmasından sonra tekrar çalıştırılmasında,

- Hız, basınç gibi çalışma şartlarında önemli değişiklikler yapılırken de,

uygulanacaktır.

Bu kural otomatik çalışan iş ekipmanının normal çalışma programınındevamı süresindeki tekrar harekete geçme veya çalışma şartlarındaki değişikler içinuygulanmaz.

2.3. Bütün iş ekipmanlarında, ekipmanı tümüyle ve güvenli bir şekildedurdurabilecek bir sistem bulunacaktır. Her bir çalışma yerinde, tehlikenindurumuna göre, iş ekipmanının tamamını veya bir kısmını durdurabilecek ve buekipmanın güvenli bir durumda kalmasını sağlayacak kumanda sistemi bulunacaktır.İş ekipmanlarının durdurma sistemleri, çalıştırma sistemlerine göre öncelikli olacaktır.İş ekipmanı veya tehlikeli kısımları durdurulduğunda, bunları harekete geçiren enerji dekesilmiş olacaktır.

2.4. İş ekipmanının tehlikesi ve normal durma süresinin gerektirmesi halindeiş ekipmanında acil durdurma sistemi bulunacaktır.

2.5. Parça fırlaması veya düşmesi riski taşıyan iş ekipmanları, bu riskleri ortadankaldıracak uygun güvenlik tertibatı ile donatılacaktır.

Gaz, buhar, sıvı veya toz çıkarma tehlikesi olan iş ekipmanları, bunları kaynağındatutacak ve/veya çekecek uygun sistemlerle donatılacaktır.

2.6. İşçilerin sağlığı ve güvenliği açısından gerekiyorsa, iş ekipmanı veparçaları uygun yöntemlerle sabitlenecektir.

2.7. İşçilerin sağlık ve güvenliği açısından önemli bir tehlike oluşturabilecek, işekipmanının parçalarının kırılması, kopması veya dağılması riskine karşı uygunkoruma önlemleri alınacaktır.

2.8. İş ekipmanının hareketli parçalarıyla mekanik temas riskinin kazaya yolaçabileceği hallerde; iş ekipmanı, tehlikeli bölgeye ulaşmayı önleyecek veya bu bölgeyeulaşılmadan önce hareketli parçaların durdurulmasını sağlayacak uygun koruyucular veyakoruma donanımı ile donatılacaktır.

Koruyucular ve koruma donanımı:

• Sağlam yapıda olacak,

1616• İlave tehlike yaratmayacak,

1717

• Kolayca yerinden çıkarılmayacak veya etkisiz hale getirilemeyecek şekilde olacak,

• Tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta bulunacak,

• Ekipmanın operasyon noktalarının görülmesini gereğinden fazla kısıtlamayacak,

• Sadece işlem yapılan alana girişi kısıtlayacak, bunlar çıkarılmadan parça takılması,sökülmesi ve bakım için gerekli işlemlerin yapılması mümkün olacaktır.

2.9. İş ekipmanının çalışılan veya bakımı yapılan bölge ve operasyon noktaları,yapılacak işleme uygun şekilde aydınlatılacaktır.

2.10. İş ekipmanının yüksek veya çok düşük sıcaklıktaki parçaları, işçilerin temasıveya yaklaşması riskine karşı korunacaktır.

2.11. İş ekipmanına ait ikaz donanımları kolay algılanır ve anlaşılır olacaktır.

2.12. İş ekipmanı sadece tasarım ve imalat amacına uygun işlerde ve şartlardakullanılacaktır.

2.13. İş ekipmanının bakım işleri, ancak ekipman kapalı iken yapılabilecektir. Bununmümkün olmadığı hallerde, bakım işleri yürütülürken gerekli önlemler alınacak veya buişlerin tehlike bölgesi dışında yapılması sağlanacaktır.

Bakım defteri bulunan makinalarda bakımla ilgili işlemler günü gününe bu deftereişlenecektir.

2.14. İş ekipmanlarının enerji kaynaklarını kesecek araç ve gereçler kolaycagörülebilir ve tanınabilir olacaktır. Ekipmanın enerji kaynaklarına yenidenbağlanması işçiler için tehlike yaratmayacaktır.

2.15. İş ekipmanlarında, işçilerin güvenliğinin sağlanmasında esas olan ikaz veişaretler bulunacaktır.

2.16. İşçilerin üretim, bakım ve ayar işlemleri yapacakları yerlere güvenli bir şekildeulaşabilmeleri ve orada güvenli bir şekilde çalışabilmeleri için uygun şartlar sağlanacaktır.

2.17. Bütün iş ekipmanı, ekipmanın aşırı ısınması veya yanmasına veyaekipmandan gaz, toz, sıvı, buhar veya üretilen, kullanılan veya depolanan diğermaddelerin yayılması riskine karşı işçilerin korunmasına uygun olacaktır.

2.18. Bütün iş ekipmanı, ekipmanın veya ekipmanda üretilen, kullanılan veyadepolanan maddelerin patlama riskini önleyecek özellikte olacaktır.

2.19. Bütün iş ekipmanı, işçilerin doğrudan veya dolaylı olarak elektrikle temasriskinden korunmasına uygun olacaktır.

3. Özel tipteki iş ekipmanında bulunacak asgari ek gerekler

3.1. Kendinden hareketli veya bir başka araç vasıtasıyla hareket edebilen işekipmanları için asgari gerekler;

3.1.1. Üzerinde işçi bulunan iş ekipmanı, ekipmanın bir yerden bir yere götürülmesisırasında tekerleklere veya paletlere takılma veya temas etme riski de dahil işçiler içinoluşacak bütün riskleri azaltacak şekilde uygun sistemlerle donatılacaktır.

3.1.2. İş ekipmanının çekicisi ile çekilen ekipman veya aksesuarları ya da yedekteçekilen herhangi bir nesnenin, birbirine çarpma veya sıkışma riskinin bulunduğudurumlarda, bu ekipmanlar çarpma ve sıkışmayı önleyecek koruyucularla donatılacaktır.

Çarpma veya sıkışma riski önlenemiyorsa, işçilerin olumsuz etkilenmemesi içingerekli önlemler alınacaktır.

3.1.3. İş ekipmanının hareketli kısımları arasında enerji aktarımını sağlayankısımların yere teması nedeniyle hasar görmesi veya kirlenmesine karşı önlemalınacaktır.

1818

3.1.4. Üzerinde işçi bulunan hareketli iş ekipmanı, normal çalışma koşullarındadevrilme riskine karşı;

• Cihaz bir çeyrekten (90 derecelik açı) fazla dönmeyecek şekilde yapılmış olacakveya

• Bir çeyrekten fazla dönüyorsa, üzerinde bulunan işçinin etrafında yeterli açıklıkbulunacak veya

• Aynı etkiyi sağlayacak başka sistem olacaktır.

Bu koruyucu yapılar iş ekipmanının kendi parçası olabilecektir.

Çalışma sırasında iş ekipmanı sabitleniyorsa veya iş ekipmanının, devrilmesimümkün olmayacak şekilde tasarımı yapılmışsa koruyucu sistemler gerekmez.

İş ekipmanında, ekipmanın devrilmesi halinde, üzerinde bulunan işçinin ekipman ileyer arasında sıkışarak ezilmesini önleyici sistem bulunacaktır.

3.1.5. Üzerinde bir veya daha fazla işçinin bulunduğu forkliftlerin devrilmesindenkaynaklanan risklerin azaltılması için;

• Sürücü için kabin olacak veya,

• Forklift devrilmeyecek yapıda olacak veya,

• Forkliftin devrilmesi halinde, yer ile forkliftin belirli kısımları arasında taşınanişçiler için, yeterli açıklık kalmasını sağlayacak yapıda olacak veya,

• Forklift, devrilmesi halinde sürücünün forkliftin parçaları tarafından ezilmesiniönleyecek yapıda olacaktır.

3.1.6. Kendinden hareketli iş ekipmanı hareket halinde iken kişiler için riskoluşturuyorsa aşağıdaki şartları sağlayacaktır;

a) Ekipmanda yetkisiz kişilerce çalıştırılmasını önleyecek donanım bulunacaktır.

b) Aynı anda hareket eden birden fazla elemanı bulunan iş ekipmanında buelemanların çarpışmasının etkilerini en aza indirecek önlemler alınacaktır.

c) Ekipmanı frenleyecek ve durduracak bir donanımı bulunacaktır. Güvenlik şartlarıgerektiriyorsa, ayrıca bu donanımın bozulması halinde otomatik olarak devreye girenveya kolayca ulaşılabilecek şekilde yapılmış acil frenleme ve durdurma sistemibulunacaktır.

d) Güvenliğin sağlanmasında, sürücünün doğrudan görüş alanının yetersiz kaldığıdurumlarda, görüşü iyileştirmek için uygun yardımcı araçlar kullanılacaktır.

e) Gece veya karanlık yerlerde kullanılmak üzere tasarımlanmış iş ekipmanında,yapılan işi yürütmeye uygun ve işçilerin güvenliğini sağlayacak aydınlatma sistemibulunacaktır.

f) İşçileri etkileyebilecek yangın çıkma tehlikesi olan iş ekipmanının kendisinin veyayedekte taşıdığı ekipmanın kullanıldığı yerin hemen yakınında yangın söndürme cihazlarıbulunmuyorsa, bu ekipmanlarda yeterli yangın söndürme cihazları bulunacaktır.

g) Uzaktan kumandalı iş ekipmanı, kontrol sınırlarının dışına çıkması halindeotomatik olarak hemen duracak şekilde olacaktır.

h) Uzaktan kumandalı iş ekipmanı, normal şartlarda çarpma ve ezilme tehlikelerinekarşı korunaklı olacak, bunun sağlanamadığı hallerde diğer uygun araçlarla çarpma riskikontrol altına alınacaktır.

3.2. Yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanları için asgari gerekler;

3.2.1. Yüklerin kaldırılması için sabit olarak kurulan iş ekipmanları, kullanımısırasında, sağlam, dayanıklı ve özellikle de kaldırılacak yükler için belirlenen kaldırmanoktalarında oluşabilecek gerilime dayanıklı olacaktır.

1919

3.2.2. Yüklerin kaldırılması için kullanılan makinalarda, kaldırılabilecek maksimumyük açıkça görülebilecek şekilde işaretlenmiş olacak, makinanın değişik şekillerdekullanımında da maksimum yükü gösteren levhalar veya işaretler bulunacaktır.

Kaldırma için kullanılan aksesuarlar da güvenli kullanım için gereken özelliklerinigösterecek şekilde işaretlenmiş olacaktır.

İnsan kaldırmak ve taşımak için tasarlanmamış iş ekipmanları, amacı dışındakullanımını önlemek için uygun bir şekilde ve açıkça işaretlenecektir.

3.2.3. Sabit olarak kurulan iş ekipmanı, yükün;

a) İşçilere çarpması,

b) Tehlikeli bir şekilde sürüklenmesi veya düşmesi,

c) İstem dışı kurtulması,

riskini azaltacak şekilde tesis edilecektir.

3.2.4. İşçileri kaldırma veya taşımada kullanılan iş ekipmanlarında;

a) Taşıma kabininin düşme riski uygun araçlarla önlenecek,

b) Kullanıcının kendisinin kabinden düşme riski önlenecek,

c) Özellikle cisimlerle istenmeyen temas sonucu, kullanıcının çarpma, sıkışma veyaezilme riski önlenecek,

d) Herhangi bir olay neticesinde kabin içinde mahsur kalan işçilerin tehlikeye maruzkalmaması ve kurtarılması sağlanacaktır.

Şayet, çalışma yerinin özelliği ve yükseklik farklılıklarından dolayı taşıma kabininindüşme riski, alınan güvenlik önlemlerine rağmen önlenemiyorsa, emniyet katsayısı dahayüksek güvenlik halatı ile teçhiz edilecek ve her çalışma günü kontrol edilecektir.

EK - II

İŞ EKİPMANININ KULLANIMI İLE İLGİLİ HUSUSLAR

Bu ekte belirtilen hususlar, bu Yönetmelik hükümleri dikkate alınarak ve söz konusuekipmanda bunlara karşılık gelen riskin bulunduğu durumlarda uygulanır.

1. Tüm iş ekipmanları için genel hükümler

1.1. İş ekipmanları, kullanan işçilere ve diğer çalışanlara en az risk oluşturacakşekilde yerleştirilecek, kurulacak ve kullanılacaktır. Bu amaçla, iş ekipmanının hareketlikısımları ile çevresinde bulunan sabit veya hareketli kısımlar arasında yeterli mesafebulunacak ve ekipmanda kullanılan ya da üretilen enerjinin ve maddelerin güvenli birşekilde temini ve uzaklaştırılması sağlanacaktır.

1.2. İş ekipmanının kurulması veya sökülmesi, özellikle imalatçı tarafından verilenkullanma talimatı doğrultusunda güvenli koşullar altında yapılacaktır.

1.3. Kullanımı sırasında yıldırım düşmesi ihtimali bulunan iş ekipmanı yıldırımınetkilerine karşı uygun araçlarla korunacaktır.

2. Kendinden hareketli veya bir başka araç vasıtasıyla hareket edebilen işekipmanlarının kullanımı ile ilgili hükümler

2.1. Kendinden hareketli iş ekipmanları, bu ekipmanların güvenli kullanımı ile ilgiliuygun eğitim almış işçiler tarafından kullanılacaktır.

2.2. İş ekipmanı bir çalışma alanı içinde hareket ediyorsa, uygun trafik kurallarıkonulacak ve uygulanacaktır.

2.3. Kendinden hareketli iş ekipmanının çalışma alanında görevli olmayan işçilerinbulunmasını önleyecek gerekli düzenleme yapılacaktır.

2020

İşin gereği olarak bu alanda işçi bulunması zorunlu ise, bu işçilerin iş ekipmanınedeniyle zarar görmesini önleyecek uygun tedbirler alınacaktır.

2.4. Mekanik olarak hareket ettirilen seyyar iş ekipmanlarında, ancak güvenliğintam olarak sağlanması halinde işçi taşınmasına izin verilecektir. Taşıma sırasında işyapılması gerekiyorsa ekipmanın hızı gerektiği gibi ayarlanacaktır.

2.5. Çalışma yerlerinde, işçiler için güvenlik ve sağlık riski yaratmayacak yeterlihava sağlanması şartıyla içten yanmalı motorlu seyyar iş ekipmanı kullanılabilir.

3. Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanı ile ilgili hükümler

3.1. Genel hususlar

3.1.1. Yük kaldırmak için tasarlanmış seyyar veya sökülüp-takılabilir işekipmanlarının zemin özellikleri de dikkate alınarak öngörülen bütün kullanım şartlarındasağlam ve kararlı bir şekilde kullanılması sağlanacaktır.

3.1.2. İnsanların kaldırılmasında sadece bu amaç için sağlanan iş ekipmanı veaksesuarları kullanılacaktır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 5 inci maddesindeki hükümler saklı kalmakkaydıyla olağanüstü veya acil olan istisnai durumlarda insanları kaldırmak amacıylayapılmamış iş ekipmanı, gerekli önlemleri almak ve gözetim altında olmak şartıylainsanların kaldırılmasında kullanılabilir.

İşçiler yük kaldırmak için tasarlanmış iş ekipmanı üzerindeyken, ekipmanınkumandası için her zaman görevli bir kişi bulunacaktır. Kaldırılan kişilerin güvenilirhaberleşme imkanları olacaktır. Tehlike halinde tahliye için güvenilir araçlar bulunacaktır.

3.1.3. İşin tekniği yönünden zorunlu olmadıkça kaldırılan yükün altında insanbulunmaması için gerekli tedbir alınacaktır. İşçilerin bulunabileceği korunmasız çalışmayerlerinin üzerinden yük geçirilmeyecektir. Bunun mümkün olmadığı hallerde uygunçalışma yöntemleri belirlenerek uygulanacaktır.

3.1.4. Kaldırma aksesuarları, sapanın şekli ve yapısı dikkate alınarak, kaldırılacakyüke, kavrama noktalarına, bağlantı elemanlarına ve atmosfer şartlarına uygunseçilecektir. Kaldırmada kullanılan bağlantı elemanları kullanımdan sonra sökülmüyorsa,bunların özellikleri hakkında kullanıcıların bilgi sahibi olması için belirgin bir şekildeişaretlenmiş olacaktır.

3.1.5. Kaldırma aksesuarları bozulmayacak veya hasar görmeyecek şekildemuhafaza edilecektir.

3.2. Kılavuzsuz (askıda iken serbest olan yük) yükleri kaldırmakta kullanılan işekipmanı

3.2.1. Çalışma alanları kesişen iki veya daha fazla kaldırma aracı ile kılavuzsuzyüklerin kaldırıldığı bir alanda, yüklerin ve/veya kaldırma araçlarının elemanlarınınçarpışmaması için gerekli önlemler alınacaktır.

3.2.2. Kılavuzsuz yüklerin seyyar iş ekipmanı ile kaldırılmasında ekipmanın yanaeğilmesi, devrilmesi veya gerekiyorsa kaymasını veya yerinden oynamasını önlemek içingerekli tedbirler alınacaktır. Bu önlemlerin tam olarak uygulanmasını sağlayacakkontroller yapılacaktır.

3.2.3. Kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanının operatörü doğrudanveya gerekli bilgileri sağlayan yardımcı cihazlar vasıtasıyla yük yolunun tamamınıgöremiyorsa, operatöre yol gösterecek uzman bir kişi görevlendirilecek ve işçiler içintehlike yaratacak yük çarpışmasını engellemek üzere gerekli düzenleme yapılacaktır.

3.2.4. Yükün işçiler tarafından elle bağlanması veya çözülmesi halinde işingüvenlikle yapılabilmesi için gerekli düzenleme yapılacak, özellikle iş ekipmanınınkontrolünün doğrudan ya da dolaylı olarak işçide olması sağlanacaktır.

2020

3.2.5. Bütün yük kaldırma işleri işçilerin güvenliğini korumak için uygun şekildeplanlanacak ve gözetim altında yürütülecektir.

Özellikle bir yük, kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iki veya daha fazla işekipmanıyla aynı anda kaldırılacaksa operatörler arasında eşgüdümü sağlayacakdüzenleme yapılacak ve uygulanacaktır.

3.2.6. Kılavuzsuz yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanı, kendisini besleyengüç kaynağı tamamen veya kısmen kesildiğinde yükü askıda tutamıyorsa, ortayaçıkabilecek risklerden işçileri korumak için uygun önlemler alınacaktır. Tehlikeli bölgeyegiriş engellenmedikçe veya yükün güvenli bir şekilde askıda kalması sağlanmadıkçaaskıdaki yük gözetimsiz bırakılmayacaktır.

3.2.7. Hava şartlarının, güvenli kullanımı engelleyecek ve işçileri tehlikeye maruzbırakacak şekilde bozulması halinde, kılavuzsuz yüklerin kaldırılması için tasarlanmış işekipmanlarının açık havada kullanılması durdurulacaktır. İşçileri riske atmamak içinözellikle iş ekipmanının devrilmesini önleyecek tedbirler alınacaktır.

4. Yüksekte yapılan geçici işlerde, iş ekipmanının kullanımı ile ilgilihükümler

4.1. Genel hususlar

4.1.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin 6 ncı maddesi ile bu Yönetmeliğin 5inci maddesine uygun olarak, yüksekte yapılan geçici işler uygun bir platformda, güvenlikiçinde ve uygun ergonomik koşullarda yapılamıyorsa, güvenli çalışma koşullarınısağlayacak ve devam ettirecek en uygun iş ekipmanı seçilecektir. Kişisel korumaönlemleri yerine toplu koruma önlemlerine öncelik verilecektir. İş ekipmanının boyutları,yapılan işe, öngörülen yüke uygun olacak ve tehlikesiz geçişlere izin verecektir.

Yüksekteki geçici çalışma yerlerine ulaşım, geçişlerin sıklığı, söz konusu yerinyüksekliği ve kullanım süresi göz önüne alınarak, en uygun yol ve araçlarla yapılacaktır.Seçilen bu araçlar, yakın bir tehlike durumunda işçilerin tahliyesini de mümkün kılacaktır.Ulaşımda kullanılan yol ve araçlar ile platformlar, katlar veya ara geçitler arasındakigeçişlerde düşme riski bulunmayacaktır.

4.1.2. El merdivenleri ancak, düşük risk nedeniyle daha güvenli bir iş ekipmanıkullanımı gerekmiyorsa, kısa süre kullanılacaksa veya işverence değiştirilmesi mümkünolmayan işyeri koşullarında, yukarıda 4.1.1’de belirtilen şartlara uymak kaydıyla yüksekteyapılan çalışmalarda kullanılabilir.

4.1.3. Halat kullanılarak yapılan çalışmalar ancak, risk değerlendirmesi sonucunagöre işin güvenle yapılabileceği ve daha güvenli iş ekipmanı kullanılmasının gerekmediğidurumlarda yapılabilir.

Risk değerlendirmesi göz önünde bulundurularak ve özellikle işin süresine veergonomik zorlamalara bağlı olarak, uygun aksesuarlı oturma yerleri sağlanacaktır.

4.1.4. Seçilen iş ekipmanının türüne bağlı olarak iş ekipmanının yapısında bulunanriskleri minimuma indirmek için uygun önlemler belirlenecektir. Eğer gerekiyorsadüşmeleri önleyecek koruyucular yapılacaktır. Bu koruyucular yüksekten düşmeyiönleyecek ve işçilerin yaralanmasına da meydan vermeyecek şekilde uygun yapıda veyeterli sağlamlıkta olacaktır. Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucularancak seyyar veya sabit merdiven başlarında kesintiye uğrayabilir.

4.1.5. Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucuların, özel bir işinyapılması için geçici olarak kaldırılması gerektiği durumlarda, aynı korumayı sağlayacakdiğer güvenlik önlemleri alınacaktır. Bu önlemler alınıncaya kadar çalışmayapılmayacaktır. Bu özel iş geçici veya kesin olarak tamamlandıktan sonra koruyuculartekrar yerine konacaktır.

4.1.6. Yüksekte yapılan geçici işler, işçilerin sağlık ve güvenliklerini tehlikeyeatmayacak uygun hava koşullarında sürdürülecektir.

2121

4.2. El merdivenlerinin kullanımı ile ilgili özel hükümler

4.2.1. El merdivenleri, kullanımı sırasında sağlam bir şekilde yerleştirilecektir.Portatif el merdivenleri, basamakları yatay konumda olacak şekilde düzgün, sağlam,ölçüsü uygun, sabit pabuçlar üzerinde duracaktır. Asılı duran el merdivenleri güvenli birşekilde tutturulacak, ip merdivenler hariç, yerlerinden çıkarılmayacak ve sallanmasıönlenecektir.

4.2.2. Portatif el merdivenlerinin kullanımı sırasında üst veya alt uçları sabitlenerekveya kaymaz bir malzeme kullanılarak veya aynı korumayı sağlayan diğerdüzenlemelerle, ayaklarının kayması önlenecektir. Platformlara çıkmakta kullanılan elmerdivenleri, platformda tutunacak yer bulunmadığı durumlarda, güvenli çıkışı sağlamakiçin platform seviyesini yeteri kadar aşacak uzunlukta olacaktır. Uzatılıp kilitlenebilir veeklenebilir el merdivenleri, parçalarının birbirinden ayrı hareket etmeleri önlenecekşekilde kullanılacaktır. Mobil el merdivenleri, üzerine çıkılmadan önce hareketleridurdurulacak ve sabitlenecektir.

4.2.3. El merdivenlerinde her zaman işçilerin elleriyle tutunabilecekleri uygun yer vesağlam destek bulunacaktır. Özellikle, bir el merdiveni üzerinde elle yük taşınıyorsa budurum elle tutacak yer bulunması zorunluluğunu ortadan kaldırmaz

4.3. İskelelerin kullanımı ile ilgili özel hükümler

4.3.1. İskele kabul edilmiş standartlara uygun yapıda değilse veya seçilen iskeleninsağlamlık ve dayanıklılık hesabı yapılmamış veya yapılan hesaplar tasarlanan yapısaldüzenlemelere uygun değilse bunların sağlamlık ve dayanıklılık hesapları yapılacaktır.

4.3.2. Seçilen iskelenin karmaşıklığına bağlı olarak kurma, kullanma ve sökme planıuzman bir kişi tarafından yapılacaktır. Bu plan iskele ile ilgili detay bilgileri içeren standartform şeklinde olabilir.

4.3.3. İskelenin taşıyıcı elemanlarının kayması; taşıyıcı zemine sabitlenerek,kaymaz araçlar kullanarak veya aynı etkiye sahip diğer yöntemlerle önlenecek ve yüktaşıyan zemin yeterli sağlamlıkta olacaktır. İskelenin sağlam ve dengeli olmasısağlanacaktır. Tekerlekli iskelelerin yüksekte çalışma sırasında kaza ile hareket etmesiuygun araçlarla önlenecektir.

4.3.4. İskele platformlarının boyutu, şekli ve yerleştirilmesi yapılacak işinözelliklerine ve taşınacak yüke uygun olacak ve güvenli çalışma ve geçişlere izinverecektir. İskele platformları normal kullanımda, elemanları hareket etmeyecek şekildekurulacaktır. Platform elemanları ve dikey korkulukların arasında düşmelere nedenolabilecek tehlikeli boşluklar bulunmayacaktır.

4.3.5. Kurma, sökme veya değişiklik yapılması sırasında iskelenin kullanıma hazırolmayan kısımları, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde genel uyarıişaretleri ile işaretlenecek ve tehlikeli bölgeye girişler fiziksel araçlarla önlenecektir.

4.3.6. İskelelerin kurulması, sökülmesi veya üzerinde önemli değişiklik yapılması,yetkili uzman bir kişinin gözetimi altında ve bu Yönetmeliğin 11 inci maddesi uyarınca,özel riskleri ve ayrıca aşağıda belirtilen hususları kapsayan konularda yapacakları işle ilgiliyeterli eğitim almış işçiler tarafından yapılacaktır.

a) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması ile ilgili planlarınanlaşılması,

b) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması sırasında güvenlik,

c) İşçilerin veya malzemelerin düşme riskini önleyecek tedbirler,

d) İskelelerde güvenliği olumsuz etkileyebilecek değişen hava koşullarına görealınacak güvenlik önlemleri,

e) İskelelerin taşıyabileceği yükler,

2222

f) İskelelerin kurulması, sökülmesi veya değişiklik yapılması işlemleri sırasındaortaya çıkabilecek diğer riskler.

Gözetim yapan kişi ve ilgili işçilere gerekli talimatları da içeren yukarıda 4.3.2.’debelirtilen kurma ve sökme planları verilecektir.

4.4. Halat kullanarak yapılan çalışmalarla ilgili özel hükümler

Halat kullanılarak yapılan çalışmalarda aşağıdaki şartlara uyulacaktır.

a) Sistemde en az iki ayrı kancalı halat bulunacak, bunlardan biri, inip çıkmada veyadestek olarak kullanılan çalışma halatı, diğeri ise güvenlik halatı olacaktır.

b) İşçilere, çalışma halatına bağlı paraşütçü tipi emniyet kemeri verilecek vekullandırılacaktır. Emniyet kemerinin ayrıca güvenlik halatı ile bağlantısı sağlanacaktır.

c) Çalışma halatı, güvenli iniş ve çıkış araçları ile teçhiz edilecek ve kullanıcınınhareket kontrolünü kaybetmesi halinde, düşmesini önlemek için kendiliğindenkilitlenebilen sisteme sahip olacaktır. Güvenlik halatında da, işçi ile birlikte hareket edendüşmeyi önleyici bir sistem bulunacaktır.

d) İşçi tarafından kullanılan alet, edevat ve diğer aksesuarlar paraşütçü tipi emniyetkemerine veya oturma yerine veya başka uygun bir yere bağlanarak güvenli halegetirilecektir.

e) Acil bir durumda işçinin derhal kurtarılabilmesi için iş uygun şekilde planlanacakve gözetim sağlanacaktır.

f) Bu Yönetmeliğin 11 inci maddesi doğrultusunda, işçilere yapacakları işe uygun veözellikle kurtarma konusunda yeterli eğitim verilecektir.

Risk değerlendirmesi gözönünde bulundurularak ikinci bir halat kullanılmasının işinyapılmasını daha tehlikeli hale getirdiği istisnai durumlarda, güvenliği sağlayacak yeterliönlemler alınmak şartıyla tek bir halatla çalışma yapılabilir.

Makina Emniyeti Yönetmeliği ( 98/37/AT )

03.03.2009 tarih ve 27158 sayılı R.G.Sanayi ve Ticaret Bakanlığından :

MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ (2006/42/AT)

AmaçMADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; makinaların , usulüne uygun şekildekurulduğunda, bakımı yapıldığında ve kendinden beklenen amaçlar doğrultusundakullanıldığında, insan sağlığına ve güvenliğine ve durumuna göre evcil hayvanlara vemallara zarar vermiyorsa piyasaya arz edilmelerini ve hizmete sunulmalarını teminen ,tasarım ve imalat aşamasında uyulması gereken temel emniyet şartları ile takip edilmesigereken uygunluk değerlendirme prosedürlerini ve uygunluk değerlendirmesi yapacakonaylanmış kuruluşların görevlendirilmesinde dikkate alınacak asgari kriterleridüzenlemektir.

KapsamMADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; makinaları , değiştirilebilir teçhizatı, emniyet aksamlarını,kaldırma aksesuarlarını, zincir, halat ve kayışları, sökülebilir mekanik aktarmatertibatlarını, kısmen tamamlanmış makinaları kapsar.

(2) Bu Yönetmelik; aşağıda belirtilen makinaları ve emniyet parçalarını kapsamaz.

2323

a) Orijinal makinaların imalâtçıları tarafından tedarik edilen ve özdeş aksamlarıdeğiştirmek üzere yedek parça olarak kullanılması amaçlanan emniyet aksamları,

b) Fuar alanlarında ve/veya eğlence parklarında kullanılan özel makinaları ,

c) Özel olarak nükleer amaçlar için tasarımlanmış veya hizmete sunulmuş, arızalanmadurumunda radyoaktivite yayabilecek makinaları ,

ç) Ateşli silahlar dahil olmak üzere her türlü silahı,

d) Aşağıdaki ulaşım vasıtalarını:

1) 8/6/2008 tarihli ve 26900 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tarım veya OrmanTraktörleri, Bunların Römorkları ve Birbiriyle Değiştirilebilir Çekilen Makinaları ileSistemleri, Aksamları, Ayrı Teknik Üniteleri ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (2003/37/AT)kapsamındaki riskler açısından, üzerlerine monte edilen makinalar hariç, tarım ve ormantraktörleri,

2) 1/4/1999 tarihli ve 23653 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Motorlu Araçlar veRömorkları Tip Onayı ile İlgili Yönetmelik (98/14/AT) kapsamındaki, üzerlerine monteedilen makinalar hariç, motorlu araçlar ve bunların römorkları,

3) 23/12/2004 tarihli ve 25679 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İki veya Üç TekerlekliMotorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (2002/24/AT) kapsamındaki, üzerlerine monteedilen makinalar hariç, taşıtları,

4) Sadece yarış amaçlı motorlu taşıtlar,

5) Üzerine monte edilen makinalar hariç, hava, su veya demir yolu ağlarındaki ulaştırmavasıtaları,

6) Denizde hareket eden tekneler ve seyyar açık deniz tertibatı ile bu tekne ve/veyatertibat üzerine monte edilmiş makinalar ,

7) Askeri veya polisiye amaçlar için özel olarak tasarlanmış ve imal edilmiş makinalar ,

8) Laboratuvarlarda araştırma amaçlarına yönelik olarak geçici kullanım için özel olaraktasarlanmış ve imal edilmiş makinalar ,

9) Maden kuyusu asansörleri,

10) Sanatsal gösterilerde sanatçıyı taşımayı amaçlayan makinalar ,

11) 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Belirli GerilimSınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat ile İlgili Yönetmelik(2006/95/AT) kapsamında yer alan; evlerde kullanılması amaçlanan ev aletleri, ses vevideo cihazları, bilgi teknolojisi cihazları, tipik büro makineleri, alçak gerilim şalter vekumanda panoları ve elektrik motorları, yüksek gerilimli elektrikli teçhizatın şalter vekumanda düzenleri ile trafo tipleri.

DayanakMADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik;

2424

a) 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması veUygulanmasına Dair Kanunun 4 üncü maddesine dayanılarak,b) Avrupa Birliğinin 2006/42/EC sayılı Direktifine paralel olarak

hazırlanmıştır .

TanımlarMADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,

b) Değiştirilebilir teçhizat: Bir makina veya traktörün hizmete girişini müteakip,operatörün kendisi tarafından işlevini veya özelliğini değiştirmek veya yeni bir işlevkatmak amacıyla bu makina veya traktöre takılan bir alet olmayan teçhizatı,

c) Emniyet aksamları: Bir güvenlik işlevini yapan, bağımsız bir şekilde piyasaya arzedilen, arızalanması ve/veya hatalı çalışması durumunda kişilerin güvenliğini tehlikeyesokan, makinaların işlevini yerine getirmek için gerekli olmayan veya makinanın işleviniyerine getiren normal aksamın yedeği olarak kullanılabilecek aksamını; Ek V'tedüzenlenen emniyet aksamlarının listesinin 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (a)bendine göre güncellenebildiğini,

ç) Hizmete sunma: Bu Yönetmelik kapsamındaki makinanın amaçları doğrultusunda ilkkez kullanıma alınmasını,

d) İmalatçı: Bu Yönetmelik kapsamındaki makinayı veya kısmen tamamlanmış makinayıtasarımlayan ve/veya imal eden ve kendi isim veya ticari unvanı altında veya kendikullanımı için piyasaya arz edilmesi amacıyla makinanın veya kısmen tamamlanmışmakinanın bu Yönetmeliğe uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi, buşekilde tanımlanan bir imalatçının bulunmadığı durumda, bu Yönetmelik kapsamındakimakinayı veya kısmen tamamlanmış makinayı piyasaya arz eden veya hizmete sunangerçek veya tüzel kişiyi,

e) Kaldırma aksesuarı: Kaldırma makinasına monte edilmemiş olup, yükün tutulmasınaimkân sağlayan, makina ile yük arasına veya yükün kendi üzerine yerleştirilen veyayükün ayrılmaz bir parçası olması amaçlanan ve piyasaya ayrı olarak arz edilen aksamveya teçhizat ile sapanlar ve bunların aksamlarını,

f) Kısmen tamamlanmış makina : Başka bir makinaya veya kısmen tamamlanmışmakinaya dahil edilerek, bu Yönetmelik kapsamındaki bir makinayı oluşturmasıamaçlanan, tahrik sistemi gibi, hemen hemen makina durumunda olan, ancak kendibaşına belirli bir uygulamayı gerçekleştiremeyen parçalar topluluğunu,

g) Komisyon: Avrupa Komisyonunu,

ğ) Makina : Bu Yönetmeliğin amaçları bakımından, kısmen tamamlanmış makinalardışında, 2 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen ürünleri ifade etmek üzere, doğrudaninsan veya hayvan gücü uygulaması dışındaki bir tahrik sistemi ile donatılmış veyadonatılması amaçlanmış, ilişkili parçaları veya kısımlarının en az biri hareketli olan ve bellibir uygulama amacıyla bir araya getirilmiş olan parçalar topluluğu ile bunlardan; sadecekullanım sahasına veya bir enerji ve hareket kaynağına bağlantı için gerekli olanaksamları bulunmayan veya monte edilmeye hazır ve sadece bir ulaştırma vasıtasınamonte edildiğinde veya bir bina ya da yapıya kurulduğunda çalışma yeteneğine sahipveya aynı sonucu elde etmek için bir bütün halinde çalışacak şekilde düzenlenen vekumanda edilen veya (f) bendinde belirtilen kısmen tamamlanmış makina parçaları

2525

topluluğunu ve yük kaldırma amaçlı ve güç kaynağı doğrudan uygulanan insan gücü olanbirbiriyle bağlantılı en azından biri hareketli bağlantılı parçalar ve aksamdan oluşanparçalar topluluğunu,

h) Müsteşarlık: Dış Ticaret Müsteşarlığını,

ı) Piyasaya arz: Makinanın veya kısmen tamamlanmış makinanın , kullanım veya dağıtımamacıyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada bulunmasının sağlanması amacıyla yapılanilk faaliyeti,

i) Sökülebilir mekanik aktarma organı: Kendinden tahrikli makina veya bir traktör ilebaşka bir makina arasında birleştirildiği ilk sabit yataktan güç aktarımını sağlayanmahfazası ile birlikte piyasaya arz edildiği takdirde tek bir ürün olarak kabul edilenteçhizatı,

j) Uyumlaştırılmış standard : Komisyon tarafından belirlenen işlemlere uygun olarak,Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN), Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi(CENELEC) veya Avrupa Telekomünikasyon Standardları Enstitüsü (ETSI) gibistandardizasyon kuruluşu tarafından kabul edilen teknik şartnameyi,

k) Yetkili temsilci: Türkiye'de yerleşik olan, imalatçıdan onun adına bu Yönetmelikle ilgiliyükümlülüklerinin ve formalitelerinin tamamını veya bir kısmını yerine getirmek için yazılıyetki almış herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi,

l) Zincirler, halatlar ve kayışlar: Kaldırma amacıyla, kaldırma makinası veya kaldırmaaksesuarlarının bir parçası olarak tasarımlanıp imal edilen, zincirler, halatlar ve kayışları

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Piyasaya Arz, Piyasa Gözetim ve Denetimi

Piyasaya arz ve hizmete sunmaMADDE 5 – (1) İmalatçı veya yetkili temsilcisi, makinayı piyasaya arz etmeden ve/veyahizmete sunmadan önce;

a) Ek I'de yer alan ilgili temel sağlık ve güvenlik kurallarını sağlamak,b) Ek VII Bölüm A'da bahsedilen teknik dosyayı temin etmek,c) Özellikle talimatlar gibi gerekli bilgileri temin etmek,ç) 13 üncü maddede belirtilen uygunluk değerlendirmesi için gerekli işlemleri yerinegetirmek,d) Ek II Kısım 1 Bölüm A'da içeriği verilen AT Uygunluk Beyanını makinaya uygun olarakhazırlamak,e) 16 ncı madde hükümlerine uygun olarak “CE” uygunluk işaretini iliştirmek.

zorundadır .

(2) İmalatçı veya yetkili temsilcisi kısmen tamamlanmış makinayı , piyasaya arz etmedenönce, 14 üncü maddede belirtilen işlemi yerine getirir.

2626

(3) 13 üncü maddede belirtilen işlemlerin amaçları bakımından, imalatçı veya yetkilitemsilcisi, Ek I'de yer alan temel sağlık ve güvenlik kurallarını sağlamak için gereklivasıtalara sahip olmak veya bu vasıtalara erişebilmek için gerekli tedbirleri alır.

(4) Makinanın başka hususlarla ilgili olarak, “CE” işaretlemesi öngören başkayönetmeliklerin kapsamına girmesi durumunda, “CE” işaretlemesi makinanın söz konusubaşka yönetmeliklerdeki hükümlere de uygun olduğunu gösterir. Ancak, buyönetmeliklerden bir veya daha fazlasının bir geçiş döneminde, imalatçıya veya yetkilitemsilcisine uygulanacak sistemi seçmesine imkân sağlaması durumunda, “CE” uygunlukişareti sadece imalatçı veya yetkili temsilcisi tarafından uygulanan yönetmeliklerinhükümlerine uygunluğunu gösterir. Uygulanan yönetmelikle ilgili bilgiler, Resmi Gazete'deyayımlandığı şekliyle AT Uygunluk Beyanında belirtilir.

Serbest DolaşımMADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun makinaların piyasaya arz edilmesive/veya hizmete sunulması yasaklanmaz, kısıtlanmaz ve engellenmez.

(2) İmalatçının veya yetkili temsilcisinin Ek II Kısım 1 Bölüm B'de belirtilen, kısmentamamlanmış makinayı , makinayı meydana getirmek üzere bir makinaya takılacağınıveya makina oluşturmak için diğer kısmen tamamlanmış bir makina ile birleştirileceğinibeyan etmesi halinde, söz konusu makinanın piyasaya arz edilmesi yasaklanmaz,kısıtlanmaz ve engellenmez.

(3) Ticaret fuarlarında, sergilerde ve tanıtımlarda veya benzeri durumlarda, buYönetmelik hükümlerine uygun olmayan makinanın veya kısmen tamamlanmış makinanın, uygun olmadığı ve uygun duruma getirilinceye kadar hazır olamadıklarına dairgörülebilir bir işaret olması kaydıyla, teşhir edilmesi engellenmez. Bu tip uygun olmayanmakinanın veya kısmen tamamlanmış makinanın teşhiri sırasında, şahısların emniyetinisağlayacak tedbirler alınır.

Uygunsuz işaretlemeMADDE 7 – (1) Aşağıda belirtilen işaretlemeler uygunsuz olarak kabul edilir.

a) Bu Yönetmelik kapsamında yer almayan ürünler üzerine bu Yönetmeliğe göre “CE”işaretlemesinin iliştirilmesi,

b) Makinada “CE” uygunluk işaretinin ve/veya AT Uygunluk Beyanının bulunmaması,

c) Makina üzerine “CE” uygunluk işareti dışında başka bir işaretin, 16 ncı maddeninüçüncü fıkrasında yasaklanan şekilde iliştirilmesi.

(2) Bakanlığın, işaretlemenin bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerine uygun olmadığını tespitetmesi durumunda, imalatçı veya yetkili temsilcisi ürünü uygun duruma getirmek ve buuygunsuzluğu Bakanlığın belirlediği koşullar altında, bu ihlale son vermekle yükümlüdür.

(3) Uygunsuzluluğun devam etmesi halinde, Bakanlık, söz konusu ürünün piyasaya arzınısınırlamak, yasaklamak veya 12 nci maddede belirtilen işleme uygun olarak ürünün,piyasadan geri çekilmesini sağlamak için bütün tedbirleri alır.

Piyasa gözetim ve denetimiMADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren makinaların piyasa gözetimi ve denetimi,13/11/2001 tarihli ve 2001/3529 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulanÜrünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik ile 16/5/2008 tarihli ve 26878sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi veDenetimi Yönetmeliği hükümlerine göre Bakanlık tarafından yapılır.

2727

(2) Bakanlık, makinaların sadece bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerinin gereklerinikarşıladıkları ve doğru bir şekilde kurulup bakımlarının yapıldığında ve amaçlandığışekilde veya makul bir şekilde öngörülebilir koşullar altında kullanıldığı zaman, kişilerin vedurumuna göre evcil hayvanların ve malların, sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmadıklarısürece piyasaya arz edilebilmelerini ve/veya hizmete sunulmalarını sağlayacak bütünuygun önlemleri alır.

(3) Bakanlık, kısmen tamamlanmış makinaların sadece bu Yönetmeliğin ilgilihükümlerinin gereklerini karşıladıkları sürece piyasaya arz edilebilmelerini sağlayacakuygun olan bütün önlemleri alır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜMStandardlar

Uygunluk varsayımı ve uyumlaştırılmış standardlarMADDE 9 – (1) Ek II Kısım 1 Bölüm A'da belirtilen AT Uygunluk Beyanı bulunan ve buYönetmelik hükümlerine uygun olarak “CE” uygunluk işareti taşıyan bir makinanın , buYönetmelik hükümlerine uygun olduğu kabul edilir.

(2) Uyumlaştırılmış standarda uygun olarak imal edilmiş olan bir makinanın , bu tip biruyumlaştırılmış standardın kapsadığı temel sağlık ve güvenlik kurallarına uygun olduğukabul edilir.

(3) Bakanlık, uyumlaştırılmış ulusal standardların referanslarını bilgi için Resmî Gazete'deyayımlar.

(4) Uyumlaştırılmış ulusal standartları hazırlama ve izleme sürecinde sosyal taraflaraulusal seviyede etkin olma imkânı vermek için Bakanlıkça gereken önlemler alınır.

(5) Komisyonun, uyumlaştırılmış standartların Ek I'de belirtilen temel gerekleri veyaulusal standartların bu gerekleri artık karşılamadığını bildirmesi halinde, söz konusustandartların uygulamadan tamamen veya kısmen çekilmesi gerektiği hususundakiKomisyon görüşüne uygun olarak bu standartlar Bakanlıkça geri çekilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜMTedbirler

Özel tedbirlerMADDE 10 – (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin;

a) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen Ek V'teki emniyetaksamlarını gösteren listenin güncellenmesi,b) 11 inci maddesinde belirtilen makinaların piyasaya arzının kısıtlanması

için Komisyon tarafından getirilen uygulamaları göz önünde bulundurarak gereklitedbirleri alır.

Tehlikeli olması muhtemel makinalarla ilgili özel tedbirler

MADDE 11 – (1) Komisyonun, bir uyumlaştırılmış ulusal standardın, kapsamına giren veEk I'de belirtilen temel sağlık ve güvenlik gereklerini tam olarak yerine getirmediğinekarar verdiği durumlarda Bakanlık, Komisyonun standarttaki eksiklikler nedeniyle teknik

2828

özellikleri risk arz eden makinaların piyasaya arzının yasaklanması ya da kısıtlanması yada bu makinaların özel koşullara tabi tutulmasını gerektiren tedbirlerini dikkate alır.

(2) Komisyonun herhangi bir Üye Ülkenin aldığı bir tedbiri haklı bulması üzerine tekniközelliklerinden dolayı birinci fıkrada belirtilen riskleri taşıyan makinaların piyasaya arzınınyasaklanması ya da kısıtlanmasını gerektiren tedbirler alması durumunda Bakanlık, butedbirleri dikkate alır.

(3) Bakanlık, birinci fıkrada belirtilen tedbirlerin alınmasını Müsteşarlık aracılığıylaKomisyona bildirir.

Koruma hükmü

MADDE 12 – (1) Bakanlık; bu Yönetmelik kapsamındaki makinaların , “CE” uygunlukişareti taşıdıkları, AT Uygunluk Beyanına sahip oldukları ve amacına uygun olarakkullanıldıklarında insanların, yerine göre evcil hayvanların veya malların, sağlık vegüvenliğini tehlikeye atabileceğini tespit ederse, makinanın piyasadan toplanması,piyasaya arzının veya hizmete konulmasının engellenmesi veya serbest dolaşımınınkısıtlanması için gerekli olan bütün tedbirleri alır.

(2) Bakanlık, aldığı tedbirlerle ilgili kararının gerekçelerini ve özellikle uygunsuzluğun;

a) Bu Yönetmelikte belirtilen yer alan temel sağlık ve güvenlik kurallarının yerinegetirilmemesinden,b) Bu Yönetmelikte atıf yapılan uyumlaştırılmış standartların yanlış uygulanmasından,c) Bu Yönetmelikte atıf yapılan uyumlaştırılmış standartlardaki eksikliklerden

kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirterek, alınan tedbirleri Müsteşarlık aracılığı ileKomisyona bildirir.

(3) Birinci fıkrada belirtilen tedbirlerin uyumlaştırılmış standartlardaki eksikliklerdenkaynaklanması durumunda Bakanlık, 9 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre işlem yapar.

(4) Makinanın uygun olmadığı halde “CE” uygunluk işaretini taşıması durumundaBakanlık, “CE” uygunluk işaretini iliştiren hakkında gerekli işlemi yapar ve yapılan işlemiMüsteşarlık aracılığıyla Komisyona bildirir.

BEŞİNCİ BÖLÜMUygunluk Değerlendirme İşlemleri, Kısmen Tamamlanmış Makinalar İçin

İşlemler, Onaylanmış Kuruluşlar, “CE” Uygunluk İşareti

Makinaların uygunluk değerlendirme işlemleriMADDE 13 – (1) İmalatçı veya yetkili temsilcisi, makinaların bu Yönetmeliğinhükümlerine uygunluğunu belgelemek için bu maddenin ikinci, üçüncü ve dördüncüfıkralarında belirtilen uygunluk değerlendirme işlemlerinden birisini uygular.

(2) Makinaların Ek IV'te yer almaması halinde, imalatçı veya yetkili temsilcisi, Ek VIII'debelirtilen makina imalatındaki iç kontrollerle uygunluk değerlendirme işlemini uygular.

(3) Ek IV'te verilen listede yer alan ve 9 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilenuyumlaştırılmış standartlara uygun olarak imal edilen makinalarda , bu standartların ilgilibütün temel sağlık ve güvenlik kurallarını kapsamaları kaydıyla, imalatçı veya yetkilitemsilcisi;

2929

a) Ek VIII'de belirtilen, makina imalatında yapılan iç kontrollerle uygunluğundeğerlendirilmesi işlemlerini veya

b) Ek IX'da verilen AT Tip inceleme işleminin yanı sıra, Ek VIII'in 3 numaralı paragrafındabelirtilen makina imalatındaki iç kontrol işlemlerini veya

c) Ek X'da belirtilen tam kalite güvence işlemlerini

uygular .

(4) Ek IV'de yer alan ve 9 uncu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen uyumlaştırılmışstandartlara uygun olarak imal edilmeyen makinalarda veya bu standartlara kısmenuygun olarak imal edildiğinde ya da uyumlaştırılmış standartların ilgili temel sağlık vegüvenlik kurallarının tamamını kapsamadığı durumlarda veya bahsi geçen makinalar içinbir uyumlaştırılmış standardın bulunmadığı hallerde, imalatçı veya yetkili temsilcisi;

a) Ek IX'da verilen AT Tip inceleme işleminin yanı sıra Ek VIII'in 3 numaralı paragrafındabelirtilen makina imalatındaki iç kontrol işlemini veya

b) Ek X'da verilen tam kalite güvence işlemini

uygular .

Kısmen tamamlanmış makinalar için işlemlerMADDE 14 – (1) Kısmen tamamlanmış makinaların imalatçısı veya yetkili temsilcisi,makinayı piyasaya arz etmeden önce aşağıdaki hususları yerine getirir.

a) Ek VII Bölüm B'de açıklanan ilgili belgelerin hazırlanması,b) Ek VI'da belirtilen montaj talimatlarının hazırlanması,c) Ek II Kısım I Bölüm B'de belirtilen imalatçı beyanının hazırlanması.

(2) Montaj talimatları ve imalatçı beyanının, nihai makinaya takılıncaya kadar kısmentamamlanmış makinayla birlikte bulunması, sonrasında nihai makinanın teknik dosyasınınbir parçası olması zorunludur.

Onaylanmış KuruluşlarMADDE 15 – (1) Bakanlık tarafından görevlendirilecek onaylanmış kuruluşlar, Ek XI'debelirtilen asgari kriterleri sağlamak zorundadır. Bakanlık, bu Yönetmeliğin 13 üncümaddesinde belirtilen uygunluk değerlendirme işlemlerinde faaliyet gösterecekonaylanmış kuruluşların tespitini, tayinini, bildirimini ve statülerinin kaldırılmasını13/11/2001 tarihli ve 2001/3531 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulanUygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşlara Dair Yönetmeliktebelirtilen hükümler çerçevesinde gerçekleştirir.

“CE” uygunluk işaretiMADDE 16 – (1) “CE” uygunluk işareti CE harflerinden oluşur. Kullanılacak işaretin şekliEk III'te belirtilmiştir.

(2) “CE” uygunluk işareti makinaya Ek III'e uygun olarak, görünür, okunaklı ve silinmezbir şekilde iliştirilir.

(3) Makina üzerine “CE” uygunluk işaretinin formu veya anlamı veya her ikisi hakkındaüçüncü taraflarca yanlış anlaşılmaya yol açabilecek işaretler, simgeler ve yazılariliştirilemez. “CE” uygunluk işaretinin görünürlüğünü, okunabilirliğini ve anlamınıbozmamak kaydıyla, makina üzerine başka işaretler de iliştirilebilir.

3030

(4) “CE” uygunluk işaretinin iliştirilmesinde ve kullanılmasında 15/11/2001 tarihli ve2001/3530 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “CE” Uygunluk İşaretininÜrüne İliştirilmesine ve Kullanılmasına Dair Yönetmeliğin 5 inci maddesinin hükümleriuygulanır.

ALTINCI BÖLÜM Çeşitlive Son Hükümler

Makinaların montajı ve kullanımıMADDE 17 – (1) Bakanlık, makinaların bu Yönetmelikte öngörülmeyen şekilde tadiledilmemeleri kaydıyla, kişilerin ve özellikle de işçilerin makinaları kullanırkenkorunmalarını sağlamak üzere, ilgili diğer mevzuatlara aykırı olmamak üzere gereklitedbirleri alabilir.

GizlilikMADDE 18 – (1) Gizlilikle ilgili mevcut ulusal hükümlerden ve uygulamalardan ayrıolarak, bu Yönetmeliğin uygulanmasında yer alan tüm kişi ve taraflar görevleriniyaparken elde ettikleri tüm bilgileri gizli tutar. Kişilerin sağlık ve güvenliğini korumakamacıyla açıklanması gerekmedikçe, iş, meslek ve ticari sırlar gizlidir.

(2) Birinci fıkrada belirtilen hükümler, Bakanlık ile Onaylanmış Kuruluşların karşılıklı bilgipaylaşımı ve uyarıda bulunma ile ilgili yükümlülüklerini etkilemez.

(3) Bakanlık ve Komisyon tarafından 11 inci ve 12 nci maddelere uygun olarak alınan herkarar kamuoyuna duyurulur.

Avrupa Birliği Üye Ülkeleriyle işbirliğiMADDE 19- (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasıyla ilgili, Üye Ülkelerin yetkilikuruluşları ve Komisyon ile işbirliği yapar ve gerekli bilgileri Müsteşarlık aracılığıyla ÜyeÜlkelerin yetkili kuruluşlarına ve Komisyona bildirir.

Çözüm yollarıMADDE 20 – (1) Yönetmelik kapsamındaki herhangi bir makinanın piyasaya arzedilmesini ve/veya hizmete sunulmasını kısıtlayan ve Yönetmeliğe uygun olarak alınan birtedbirin dayandırıldığı gerekçeleri Bakanlıkça açıklanır.

(2) Birinci fıkrada belirtilen tedbir, yürürlükteki yasalar dahilinde başvurulabilecek yasalçözüm yolları ve bu yasal çözüm yollarına başvurulabilecek sürelerle birlikte Bakanlıkçaen kısa zamanda ilgili tarafa bildirilir.

Avrupa Birliği daimi komitesiMADDE 21 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ve işleyişi hususunda bu Yönetmelikleilgili Avrupa Birliği Daimi Komitesinin çalışmalarına iştirak edilir.

Ulusal daimi komiteMADDE 22 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ve işlerliğinin sağlanması amacıyla,30/9/2003 tarihli ve 25245 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girenSGM/2003-8 sayılı Makina Teknik Komitesinin Oluşumu ve Görevlerine Dair Tebliğ ile,Bakanlık koordinasyonunda ilgili kamu kurum ve özel kurum ve kuruluşlarınıntemsilcilerinin katılımıyla oluşturulan Makina Teknik Komitesi (MAKTEK) gerekliçalışmaları yürütür.

3131

Aykırı davranışta uygulanacak hükümlerMADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davranışta bulunanlara 4703 sayılıÜrünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleriuygulanır.

Yürürlükten kaldırılan mevzuatMADDE 24 – (1) 30/12/2006 tarihli ve 26392 mükerrer sayılı Resmî Gazete'deyayımlanan Makina Emniyeti Yönetmeliği (98/37/AT) yürürlükten kaldırılmıştır.

(2) Diğer düzenlemelerde Makina Emniyeti Yönetmeliğine (98/37/AT) yapılmış atıflar, buYönetmeliğe yapılmış sayılır.

İstisnaGEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan mevzuathükümlerine uygun, kartuşla çalışan taşınabilir sabitleme ve diğer darbeli makinalarınpiyasaya arzına ve hizmete sunulmasına 29/6/2011 tarihine kadar izin verilir.

YürürlükMADDE 25 – (1) Bu Yönetmelik 29/12/2009 tarihinde yürürlüğe girer.

YürütmeMADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik Hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.

Ek I

Makinaların tasarımı ve imali ile ilgili temel sağlık ve güvenlik kuralları

Genel ilkeler

1 - Makinaların imalâtçıları veya yetkili temsilcileri makinalara uygulanacak sağlık vegüvenlik kurallarını belirlemek için bir risk değerlendirmesi yapılmasını sağlamalıdır.Makinalar daha sonra bu risk değerlendirmesi sonuçlarını göz önünde bulunduraraktasarımlanmalı ve imal edilmelidirler.

Yukarıda atıfta bulunulan risk değerlendirilmesi ve risk azaltılması sürecinin tekrarlamalıolarak yürütülmesiyle imalâtçı veya yetkili temsilcisi aşağıdakileri hususları yerinegetirmelidir:

- Makinaların amaçlanan kullanımını ve dolayısıyla öngörülebilecek her türlü yanlışkullanımını içerecek şekilde, sınırlarının tespit edilmesi,

- Makinalardan kaynaklanabilecek tehlikelerin veya bunlarla ilgili tehlikeli durumlarıntanımlanması,

- Muhtemel yaralanmaların veya bunların sağlık üzerinde oluşturabilecekleri hasarlarınciddiyetini ve bunların meydana gelme olasılıklarını göz önünde tutarak riskleri tahminedilmesi,

- Bu Yönetmeliğin amacına uygun olarak, risk azaltımının gerekli olup olmadığınınbelirlenmesiyle ilgili olarak risklerin değerlendirilmesi,

- Bu Ekin 1.1.2(b) numaralı paragrafında yer alan öncelik sırasına göre, koruyucutedbirleri uygulamak suretiyle tehlikelerin ortadan kaldırılması veya risklerin azaltılması.

3232

2 - Temel sağlık ve güvenlik kuralları ile düzenlenen yükümlülükler, sadece söz konusumakinaların imalâtçı veya yetkili temsilcisi tarafından öngörülen koşullar altındaki veyaöngörülebilen anormal durumlardaki kullanımlarında ortaya çıkabilecek tehlikelere karşılıkgelen durumlar için uygulanmalıdır.

Her halükârda, 1.1.2 numaralı paragrafta atıfta bulunulan güvenlik bütünlüğü prensiplerive 1.7.3 numaralı paragraf ile 1.7.4 numaralı paragrafta belirtilen makinalarınişaretlenmesi ve talimatlar ile ilgili yükümlülükler uygulanır.

3 - Bu ekte düzenlenen temel sağlık ve güvenlik kuralları zorunludur; bununla birlikte,teknolojinin bugünkü seviyesi dikkate alınarak, bunların ortaya koyduğu hedeflerikarşılamak mümkün olmayabilir. Bu durumda, makinalar mümkün olduğunca buamaçlara ulaşacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler.

4 - Bu Ek birkaç kısım halinde düzenlenmiştir. Birinci kısmın genel bir kapsamı vardır vebütün makina türlerine uygulanabilir. Diğer kısımlar ise daha özel tehlikelerin bazıtürlerini ele alır.

Bunun yanı sıra, ilgili bütün temel gerekliliklerin karşılamasını güvence altına almak içinbu ekin tamamını incelemek gereklidir. Makinalar tasarımlanırken, bu Genel İlkelerinMadde 1'ine uygun olarak yerine getirilen risk değerlendirmesinin sonuçlarına bağlıolarak, genel kısmın kuralları ile diğer kısımların bir veya daha fazlasının kuralları dikkatealınmalıdır.

1-Temel sağlık ve güvenlik kuralları1.1- Genel hususlar

1.1.1- Tarifler

Bu Ekin amaçları bakımından aşağıdaki tarifler geçerlidir:

(a) TehlikeMuhtemel bir yaralanma veya bunların sağlık üzerinde oluşturabileceği hasar kaynağı.

(b) Tehlike bölgesiBir kişinin içerisinde ve/veya makina çevresinde sağlığına veya güvenliğine karşı bir riskemaruz kalabileceği herhangi bir bölge.

(c) Tehlikeye maruz kalan kişiKısmen veya tamamen bir tehlike bölgesinde bulunan kişi.

(d) OperatörMakinaları kuran, çalıştıran, ayarlayan, bakımını yapan, temizleyen, tamir eden veyahareket ettiren kişi veya kişiler.

(e) RiskTehlikeli bir durumda meydana gelebilecek olan sağlığa yönelik yaralanma veya hasarınolasılık ve derecesinin birleşimi.

(f) MahfazaÖzellikle fiziksel bir engel vasıtasıyla koruma sağlayan makinanın parçası.

(g) Koruyucu tertibatıYalnız başına veya bir mahfaza ile birlikte riski azaltmak amacıyla kullanılan tertibat (birmahfazadan ayrı).

3333

(h) Amaçlanan kullanımMakinaların kullanım talimatlarında verilen bilgilere uygun olarak kullanımı.

(i) Makul şekilde öngörülebilir yanlış kullanımMakinaların kullanım talimatlarında amaçlanmadığı şekilde, ancak kolayca öngörülebileninsan davranışlarından kaynaklanabilecek kullanım.

1.1.2- Güvenlik bütünlüğü ilkeleri(a) Makinalar işlevlerine uygun olacak şekilde ve sadece öngörülen şartlar altında değil,makul bir şekilde öngörülebilir yanlış kullanımları da dikkate alınarak, işletmeyealındıklarında kişileri riske atmadan çalıştırılabilecek, ayarlanabilecek ve bakımıyapılabilecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

Alınan tedbirlerin amacı, makinaların , öngörülebilir çalışma ömrü boyunca, nakliye,montaj, demontaj , hizmetten çıkarma ve hurdaya ayırma aşamaları dahilindeki her türlüriski bertaraf etmek olmalıdır.

(b) En uygun metotları seçerken, imalâtçı veya yetkili temsilcisi, aşağıdaki ilkeleri sıradahilinde uygulamalıdır:

- Riskleri olabildiğince bertaraf etmek veya azaltmak (esasında güvenli makina tasarımıve imalâtı),

- Bertaraf edilemeyecek riskler için gerekli koruyucu tedbirleri almak,

- Kullanıcıları uygulanan koruyucu tedbirlerin her türlü yetersizliklerinden kaynaklanangiderilemeyen riskler konusunda bilgilendirmek, özel bir eğitimin gerekli olup olmadığınıgöstermek ve kişisel koruyucu ekipman sağlama ihtiyacını belirtmek.

(c) Makinaları tasarımlarken veya imal ederken ve talimatları hazırlarken, imalâtçı veyayetkili temsilcisi sadece makinanın amaçlanan kullanımını değil aynı zamandaöngörülebilir her türlü yanlış kullanımını da dikkate almalıdır.

Normal olmayan kullanımı bir risk oluşturacak ise, makinalar normal olmayan kullanımıönleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Uygun olduğunda, talimatlarkullanıcının dikkatini – tecrübelerin olabileceğini gösterdiği şekilde - makinaların nasılkullanılmaması gerektiğine çekmelidir.

(d) Makinalar, kişisel koruyucu ekipmanın gerekli veya öngörülebilir kullanımlarındankaynaklanabilecek olan operatörün maruz kaldığı kısıtlamaları göz önünde bulunduraraktasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

(e) Makinalar güvenli bir şekilde ayarlanmasına, bakımı yapılmasına ve kullanılmasınaimkân verecek bütün özel teçhizat ve aksesuarlarla birlikte tedarik edilmelidir.

1.1.3- Malzemeler ve ürünlerMakinaların imalâtında kullanılan malzemeler veya bunların kullanımı sırasında kullanılanveya ortaya çıkan ürünler, kişilerin sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmamalıdır. Özellikle,akışkanların kullanımı halinde, makinalar dolum, kullanım, geri kazınım veya tahliyeesnasındaki riskleri önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

1.1.4- AydınlatmaMakinalar, normal yoğunluktaki ortam aydınlatması olsa bile, muhtemel bir riske sebepolabilecek bir aydınlatma yetersizliği olduğu yerlerde, ilgili işlemler için, uygun olanyekpare bir aydınlatma ile teçhiz edilmelidirler. Makinalar bir rahatsızlığa neden olabilecek

3434

hiçbir gölgelik bir alan, rahatsızlık yaratıcı göz kamaşması ve aydınlatma nedeniylehareketli parçalarda tehlikeli bir şiddetli flaşör etkisi olmayacak şekilde tasarlanmalı veimal edilmelidirler. Sık muayene ve ayarlama gerektiren iç parçalar ve bakım alanlarıuygun aydınlatmayla donatılmalıdır.

1.1.5- Makinaların taşımalarını kolaylaştıracak biçimde tasarımlanmasıMakinalar ve her bir aksam parçası aşağıdaki şekilde olmalıdır:

- Güvenli bir şekilde taşınabilmeli ve nakledilebilmeli,- Güvenli ve hasarsız bir şekilde stoklanacak şekilde paketlenmeli veya tasarlanmalı.

Makinaların ve/veya aksam parçalarının nakliyesi sırasında, makinaların ve/veya aksamparçalarının talimatlara uygun olarak taşındıkları sürece, kararsızlıktan kaynaklanan hiçbirani hareket ve tehlike olasılığı olmamalıdır.

Makinaların ve/veya çeşitli aksam parçalarının ağırlık, boyut veya biçimi, el ile hareketettirilmesini engellediği durumda makinalar ve/veya aksam parçaları aşağıdaki şekildeolmalıdır:

- Kaldırma düzeni için ataşmanlara sahip olmalı veya- Bu tür ataşmanlar takılabilecek şekilde tasarımlanmalı veya- Standart kaldırma düzeninin kolayca bağlanabileceği bir şekilde olmalı.

Makinaların veya aksam parçalarının el ile taşınması gerektiği durumlarda, bunlaraşağıdaki şekilde olmalıdır:

- Kolaylıkla taşınabilir olmalı veya- Güvenli bir şekilde kaldırılıp taşınabilecek şekilde teçhiz edilmeli.Tehlikeli olabilecek takımlar ve/veya makina parçaları için, hafif olsalar bile, taşınması içinözel düzenekler yapılmalıdır.

1.1.6- ErgonomiAmaçlanan kullanım şartları altında, operatörün karşı karşıya kaldığı rahatsızlık,yorgunluk ve fiziksel ve psikolojik stres, aşağıdaki ergonomi ilkeleri göz önündebulundurularak olabildiğince asgariye indirilmelidir:

- Operatörün fiziksel ölçüleri, kuvveti ve dayanma gücü değişebilirliklerine imkânvermesi,- Operatörün uzuvlarının hareket için yeterli yerin sağlanması,- Makina için belirlenen çalışma aralığından kaçınılması,- Uzun süre dikkati gerektiren izlemelerden kaçınılması,- İnsan/ makina arayüzünün operatörün öngörülebilir karakteristiklerine uyarlanması.

1.1.7- Çalışma konumlarıÇalışma konumu egzoz gazları ve/veya oksijen yetersizliğinin sebep olacağı herhangi birriski önleyecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir. Makinanın , operatörün sağlık vegüvenliği için risk oluşturan tehlikeli bir ortamda kullanımı amaçlanıyor ise veyamakinanın kendisi tehlikeli bir ortam yaratıyor ise, operatörün iyi çalışma şartlarına sahipolması ve öngörülebilir tehlikelerden korunması için yeterli olan tedbirler alınmalıdır.Uygun olduğunda, çalışma konumuna yukarıdaki şartları karşılayacak şekildetasarımlanmış, inşa edilmiş veya teçhiz edilmiş uygun bir kabin takılmalıdır. Çıkış hızlı birtahliyeye imkân tanımalıdır. Bunun yanında, uygulanabilir olduğunda, alışılagelmişçıkışlardan farklı bir yönde, bir acil çıkış sağlanmalıdır.

3535

1.1.8- Oturma yerleriUygun olduğunda ve çalışma koşullarının elverdiği durumlarda, makinanın ayrılmaz birparçasını oluşturan çalışma yerleri koltuklar yerleştirilecek şekilde tasarımlanmalıdır.Operatörün çalışma sırasında oturması amaçlanıyor ve çalışma konumu makinanınayrılmaz bir parçası ise, makinaya koltuk takılmalıdır. Koltuk operatöre kararlı bir konumsağlayacak şekilde yerleştirilmelidir. Bunun yanında, koltuğun kumanda aygıtlarına olanmesafesi operatöre göre ayarlanabilir olmalıdır. Makina titreşimlere maruz kalıyor ise,koltuk operatöre makul bir derecede mümkün olan en düşük düzeyde titreşim iletilecekşekilde tasarımlanıp imal edilmelidir. Koltuğun bağlantı elemanları maruz kalabileceğibütün gerilmelere dayanmalıdır. Operatörün ayakları altında zemin olmadığı durumlarda,kaymaya dayanıklı malzemeden yapılmış ayak dayamaları sağlanmalıdır.

1.2- Kumanda sistemleri1.2.1-Kumanda sistemlerinin güvenliği ve güvenilirliği

Kumanda sistemleri tehlike oluşturacak durumların oluşumunu önleyecek şekildetasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. Her şeyden önce bunlar aşağıdaki şekildetasarımlanıp imal edilmelidir:

- Tasarlandıkları çalışma gerilimlerine ve dış etkilere dayanabilme,- Kumanda sisteminin donanımında veya yazılımında meydana gelen bir arızanın tehlikelidurumlara yol açmaması,- Kumanda sisteminin mantık (lojik) devrelerinde meydana gelen hataların tehlikelidurumlara yol açmaması,- Çalışma sırasında makulen öngörülebilen insan hatalarının tehlikeli durumlara yolaçmaması.

Aşağıdaki hususlara özel önem verilmelidir:

- Makina beklenmedik şekilde çalışmaya başlamamalı,- Makina parametreleri, değişikliklerin tehlikeli durumlara yol açması durumunda,kontrolsüz bir şekilde değişmemeli,- Durdurma komutu verildiğinde, makinanın durdurulmasına engellenmemeli,- Makinanın hiçbir hareketli parçası veya makina tarafından tutulan parça düşmemeliveya yerinden çıkmamalı,- Hareketli parçaların otomatik veya manüel olarak durdurulmaları ne olursa olsunengellenmemeli,- Koruyucu tertibatlar tamamıyla etkin olmalı veya bir durdurma komutu vermeli,- Kumanda sistemlerinin güvenlikle ilgili parçaları makinaların veya kısmen tamamlanmışmakinaların bir alt grubunun bütününe tutarlı bir şekilde uygulanmalı.

- Kablosuz kumandada, iletişim kaybı dahil olmak üzere, doğru kumanda sinyallerialınmadığında otomatik bir durdurma sistemi devreye girmelidir.

1.2.2- Kumanda tertibatlarıKumanda tertibatları aşağıdaki esaslar dahilinde olmalıdır:

- Uygun yerlerde resimli gösterimler kullanılarak açıkça ve görünür ve tanınabilir olmalı,

- Tereddüde mahal vermeden veya zaman kaybına ve belirsizliğe yol açmadan güvenli birşekilde çalıştırılacak şekilde konumlandırılmalı,

- Kumanda tertibatının hareketi ile etkisi tutarlı olacak şekilde tasarımlanmalı,

3636

- Acil durdurma veya uzaktan kumandalı programlama cihazı ( teach pendant ) gibi bazıkumanda tertibatlarının gerekli olduğu durumlar haricinde, tehlike alanları dışınayerleştirilmeli,

- Kumanda tertibatlarının çalışması ilave risk oluşturmayacak şekilde konumlandırılmalı,

- Bir tehlike söz konusu olduğunda, istenen hareketin sadece maksatlı bir eylem ilebaşarılabileceği şekilde tasarımlanmalı veya korunmalı,

- Öngörülebilir kuvvetlere dayanacak şekilde yapılmalı; kayda değer kuvvetlere maruzolma eğilimindeki acil durdurma tertibatlarına özel önem gösterilmelidir.

Bir kumanda teçhizatının birkaç farklı fonksiyonu yerine getirmek için tasarımlandığı veimal edildiği durumda, yani bire bir karşılıklılığın olmadığı durumlarda, yapılacak faaliyetaçıkça gösterilmeli ve gerekli olduğunda onaylamaya tabi olmalıdır.

Kumanda teçhizatları, ergonomi prensipleri göz önünde bulundurularak, yerleşim planları,gezintileri ve çalışmaya dirençleri yapılacak eylem ile uyumlu olacak şekilde düzenlenmişolmalıdır. Makinalara güvenli çalışmanın gerektirdiği şekilde göstergeler takılmalıdır.Operatör bunları kumanda konumundan okuyabilmelidir.

Her bir kumanda konumunda, operatör hiç kimsenin tehlike alanında olmadığından eminolmalı veya kumanda sistemi bir kişinin tehlike alanında bulunması durumundaçalışmanın başlamasını önleyecek şekilde tasarlanmış ve imal edilmiş olmalıdır. Operatörkumanda konumundan bunları okuyabilir olmalıdır. Operatör, her bir konumundan,tehlike alanlarına hiç kimsenin bulunmamasını sağlamalıdır veya kumanda sistemi tehlikealanına bir kişinin girmesini engelleyecek şekilde tasarımlamalı ve imal edilmelidir.

Bu ihtimallerin hiçbirisi uygulanabilir değilse, makina çalışmaya başlamadan önce, birsesli ve/veya görsel uyarı sinyali verilmelidir.

Maruz kalan kişiler tehlike bölgesinden ayrılmaya veya makinanın harekete geçmesiniengellemeye yetecek kadar zamana sahip olmalıdır.

Gerekli ise, makinaların sadece bir veya daha fazla önceden belirlenmiş alanlara veyabölgelere yerleştirilmiş kumanda konumlarından kumanda edilebileceği araçlarsağlanmalıdır.

Birden fazla kumanda komunun olduğu durumlarda, kumanda sistemi durdurmakumandaları ve acil durdurmalar hariç olmak üzere, bunlardan birinin kullanımınındiğerlerinin kullanımını önleyeceği şekilde tasarımlanmalıdır.

Makinaların iki veya daha fazla çalışma konumuna sahip olduğu durumda, her birkonumda operatörlerin birbirlerini engellemeyeceği veya tehlikeli bir durumasokmayacağı şekilde, gerekli olan bütün kumanda tertibatları bulunmalıdır.

1.2.3- ÇalıştırmaMakinaları sadece bu amaçla sağlanmış olan bir kumanda teçhizatının, bilinçli bir eylemile devreye sokulması halinde çalıştırmak mümkün olmalıdır.

Aynı gereklilik aşağıdaki durumlarda da geçerlidir:

- Makinanın , hangi nedenle olursa olsun, duruştan sonra yeniden çalıştırıldığında,- Çalışma koşullarında önemli bir değişiklik yapıldığında.

3737

Bununla birlikte, makinaların yeniden çalıştırılması veya çalışma koşullarındaki birdeğişiklik, bu amaçla temin edilmiş kumanda teçhizatından başka bir teçhizatın, bununtehlikeli bir duruma yol açmaması koşulu ile bilinçli olarak devreye sokulması ileyapılabilir.

Otomatik modda çalışan makinalar için, makinaların çalıştırılması, bir duruşu takibenyeniden çalıştırılması veya çalışma koşullarındaki herhangi bir değişiklik, bu durumuntehlikeli bir duruma yol açmaması koşulu ile müdahale olmaksızın mümkün olabilmelidir.

Makinaların birkaç çalıştırma kumanda teçhizatının olması ve bu nedenle operatörlerinbirbirlerini tehlikeye atabilecekleri durumunda, bu riski ortadan kaldıracak ilaveteçhizatlar takılmalıdır. Güvenlik gereği ile çalıştırma ve/veya durdurmanın belirli bir sıraizleyerek yapılması gerekiyorsa, bu operasyonların doğru bir sırada yapılmasınıgüvenceye alacak teçhizatlar bulunmalıdır.

1.2.4 Durdurma1.2.4.1 Normal durdurma

Makinalara , makinanın tamamen güvenli bir şekilde durdurabilecek bir kumandateçhizatı takılmalıdır.

Her bir çalışma istasyonuna, mevcut olan tehlikelere bağlı olarak, makinalarınfonksiyonlarının tamamını veya bir kısmını durduracak bir kumanda teçhizatı takılmalıdır,böylece makina güvenli duruma getirilir.

Makinaların durdurma kumandası, başlatma kumandalarına önceliğe sahip olmalıdır.

Makinalar veya bunların tehlikeli işlevleri bir kez durdurulduğunda ilgili hareketegeçiricilere giden enerji beslemesi kesilmelidir.

1.2.4.2 Operasyonel durdurmaÇalışma nedenlerinden dolayı harekete geçiricilere giden enerjiyi kesmeyen bir durdurmakumandası gerekli olduğunda, durdurma durumu izlenmeli ve sürdürülmelidir.

1.2.4.3 Acil durum durdurmasıMakinalara , fiili veya olası bir tehlikenin bertaraf edilmesi için, bir veya daha fazla acildurum durdurma tertibatı takılmalıdır.

Aşağıdaki istisnalar geçerlidir:

- Duruş süresini azaltmayacağı için veya alınacak riskle baş edecek özel tedbirlere imkânvermeyeceğinden dolayı, riski azaltmayacak acil durum durdurma teçhizatlı makinalar ,

- Taşınabilir elde tutulan ve/veya el ile yönlendirilen makinalar .

Bu tertibat aşağıdaki özelliklere haiz olmalıdır:

- Açıkça tanınabilen, açıkça görülebilen ve çabucak ulaşılabilen kumanda tertibatlarınasahip olmalı,

- İlave bir risk oluşturmaksızın, tehlikeli işlemleri mümkün olan en çabuk bir şekildedurdurmalı,

- Gerekli durumlarda, belirli koruyucu tertibatları hareketlerini tetiklemeli veyatetiklenmesini sağlamalıdır.

3838

Bir durdurma komutunu takiben acil durum durdurma teçhizatının aktif konumu sonaerdiğinde, bu komut acil durum durdurma tertibatının devrede olmasını, bu işlem özelolarak geçersiz kılınana kadar, sürekli kılınmalıdır; bir durdurma komutunutetiklemeksizin tertibatın devreye girmesi mümkün olmamalıdır; tertibatın devredençıkarılması sadece uygun bir işlem ile mümkün olmalı ve tertibatın devreden çıkartılmasımakinayı yeniden çalıştırmamalı, ancak yeniden çalıştırmaya izin vermelidir.

Acil durum durdurma işlevi çalışma moduna bağlı olmaksızın, her zaman mevcut veçalışır durumda olmalıdır.

Acil durum durdurma tertibatları diğer koruyucu tedbirler için bir destekleyici unsurdur vebu tedbirlerin yerini almaz.

1.2.4.4 Makinaların montajıMakina veya birlikte çalışmak üzere tasarımlanmış makina parçalarında, acil durumdurdurma tertibatları dahil olmak üzere, durdurma kumandaları sadece makinayı değil,aynı zamanda, çalışmaya devam etmesi tehlikeli olacaksa ilgili bütün donanımıdurdurabilecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

1.2.5 Kumanda veya çalışma modunun seçimiSeçilen çalışma veya kumanda modu , acil durum durdurma hariç tutulmak üzere, diğerbütün çalışma veya kumanda modlarını geçersiz kılmalıdır.

Makina farklı koruyucu tedbirleri ve/veya çalışma işlemlerini gerektiren çeşitli kumandaveya çalışma modlarında kullanılmasına imkân verecek şekilde tasarımlanmış ve imaledilmişse, makinaya her bir konumda kilitlenebilecek olan bir mod seçici takılmalıdır.

Seçici her bir konumu açık bir şekilde ayırt edilebilir olmalı ve tekli bir çalışma vekumanda moduna karşılık gelmeldir . Seçici, makinaların belirli işlevlerinin kullanımınıbelirli operatör kategorilerine sınırlayan başka bir seçme modu ile değiştirilebilir.

Belirli çalışmalar için, makinanın bir mahfazanın devreden çıkarılması veya sökülmesive/veya bir koruyucu tertibatın devre dışı olması gerekiyor ise, kumanda veya çalışmamodu seçicisi eş zamanlı olarak aşağıdaki esaslar dahilinde çalışmalıdır:

- Bütün diğer kumanda veya çalışma modlarını devreden çıkarmalı,

- Tehlikeli işlevlerin sadece sürekli eylem gerektiren kumanda tertibatları ile çalışmasınaizin vermeli,

- Bağlantılı çalışma sırasında gelen tehlikeleri önlerken, tehlikeli işlevleri sadece azaltılmışrisk koşullarında çalışmasına izin vermeli,

- Makina üzerindeki algılayıcılarla isteyerek veya istem dışı hareket ile tehlikeli işlevlerininher türlü çalışmasının önlenmelidir.

Bu dört koşul eş zamanlı olarak yerine getirilemiyorsa, kumanda veya çalışma moduseçicisi güvenli bir müdahale alanı sağlayacak şekilde tasarımlanan ve imal edilen diğerkoruyucu tedbirleri devreye sokmalıdır. İlave olarak, operatör ayarlama noktasındanüzerinde çalıştığı parçaların çalışmasını kumanda edebilmelidir.

1.2.6 Güç kaynağı arızasıMakinaları besleyen güç kaynağındaki herhangi bir nedenden dolayı oluşan kesinti veyakesintiden sonra enerjinin yeniden gelmesi ya da beslemedeki dalgalanmalar tehlikeli birduruma yol açmamalıdır.

3939

Aşağıdaki hususlara özel önem verilmelidir:

- Makinalar beklenmedik bir şekilde çalışmaya başlamamalı,

- Makinaların parametreleri, bu tip bir değişikliği tehlikeli bir duruma yol açabileceğidurumunda, kontrolsüz bir şekilde değişmemeli,

- Komut daha önceden verilmiş ise, makinanın durdurulması engellenmemeli,

- Makinanın hiçbir hareketli kısmı veya makina tarafından tutulan parça düşmemeli veyayerinden çıkmamalı,

- Her ne şekilde olursa olsun hareketli parçaların otomatik olarak veya el iledurdurulmaları engellenmemeli,

- Koruyucu tertibatlar bütünüyle etkin kalmalı veya bir durdurma komutu vermelidir.

1.3 Mekanik tehlikelere karşı koruma1.3.1 Kararlılık kaybı riski

Makinalar , aksamları ve bağlantıları taşıma, montaj, demontaj ve makinalarla ilgiliherhangi diğer eylemlerde devrilmeye, düşmeye veya kontrolsüz hareketlere engel olacakşekilde yeterli kararlılığa sahip olmalıdır.

Makinaların şekilleri veya amaçlanan montaj şekli yeterli bir karalılık sağlamıyorsa,talimatlar belirtilen uygun bağlama araçları sağlanmalı ve göstermelidir.

1.3.2 Çalışma sırasında kırılma riskiMakinaların ve bunların bağlantılarının muhtelif parçaları kullanım sırasında maruzkaldıkları gerilimlere dayanabilmelidir.

Kullanılan malzemelerin dayanıklılığı, imalâtçının veya yetkili temsilcisinin öngördüğü,özellikle de yorulma, yaşlanma, korozyon ve aşınma olguları itibariyle çalışma ortamınınyapısına uygun olmalıdır.

Talimatlar güvenlik nedenleriyle gerekli olan bakım ve muayenelerin tip ve sıklığınıgöstermelidir. Uygun durumlarda bunlar aşınmaya maruz olan parçaları ve değiştirilmekriterlerini göstermelidir.

Alınan önlemlere rağmen kırılma veya dağılma riskinin yine de mevcut olması halinde,ilgili parçalar herhangi bir kopuk parçanın içeride kalıp tehlikeli sonuçlara neden olmasınıönleyecek şekilde takılmalı, konumlanmalı ve/veya korunmalıdır.

Akışkan taşıyan esnek ve de rijit borular, özellikle bunlardan yüksek basınç altındaolanlar, öngörülebilen iç ve dış gerilimlere dayanıklı olmalı ve bir kopma sırasında hiçbirrisk oluşturmaması için sıkı bir şekilde bağlanmalı ve/veya korunmalıdır.

İşlenecek malzemelerin alete otomatik olarak beslendiği durumlarda, kişiler için bir riskmeydana gelmesini önlemek için aşağıdaki koşullar yerine getirilmelidir:

- İş parçası alet ile temas ettiği zaman, alet normal çalışma koşullarını sağlamış olmalı,

- Alet çalıştırıldığı ve/veya durdurulduğu zaman (isteyerek veya istem dışı), beslemehareketi ile aletin hareketi eş güdümlü olmalıdır.

4040

1.3.3 Düşen veya fırlayan parçalardan kaynaklanan risklerDüşen veya fırlayan parçalardan kaynaklanan risklere engel olmak için tedbirleralınmalıdır.

1.3.4 Yüzeylerden, kenarlardan veya köşelerden kaynaklanan risklerAmaçları izin verdiği sürece, makinaların erişilebilir parçaları yaralanmalara sebep olmaolasılığı taşıyabilecek keskin kenar, keskin köşe ve pürüzlü yüzeylere sahip olmamalıdır.

1.3.5 Çok işlevli makinalarla ilgili risklerİş parçasının her bir işlem arasında manüel olarak çıkartılarak birkaç farklı işleminyapılması amaçlanan makinalarda (çok işlevli makinalar ), makinalar her bir elemanınayrı ayrı kullanılacak şekilde diğer elemanların kişiler için risk oluşturmasına engel olacaktarzda tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

Bu amaçla, korumasız elemanlar ayrı ayrı çalıştırılıp, durdurulabilmelidir.

1.3.6 Çalışma şartlarındaki değişikliklerle ilgili risklerMakinaların farklı kullanım şartları altında çalıştırıldığı durumlarda, makinalar bu şartlarınseçimi ve ayarlanmaları güvenli ve güvenilir şekilde yapılabilecek biçimde tasarımlanmalıve imal edilmelidir.

1.3.7 Hareketli parçalarla ilgili risklerMakinaların hareketli parçaları bir kazaya neden olabilecek temas etme riskleriniönleyecek biçimde tasarımlanmalı ve imal edilmeli veya riskin devam ettiği durumlarda,mahfazalar veya koruyucu tertibatlarla teçhiz edilmelidir.

Çalışmaya dahil olan hareketli parçaların yanlışlıkla bloke olmasını önleyecek gereklibütün tedbirler alınmalıdır. Alınan tedbirlere rağmen bir blokajın meydana gelmeolasılığının sürdüğü durumlarda, uygun olduğunda, bu ekipmanın güvenli bir şekildeblokajdan çıkması için gerekli olan özel koruyucu tertibatlar ve takımlar sağlanmalıdır.

Talimatlarda ve mümkün olduğunda, makina üzerindeki bir işaret ile bu özel koruyucutertibatlar ve bunların nasıl kullanılacağı tanımlanmalıdır.

1.3.8 Hareketli parçalardan kaynaklanan risklere karşı koruma seçimiHareketli parçalardan kaynaklanan risklere karşı korunmak için tasarlanmış olanmahfazalar veya koruyucu tertibatlar riskin tipi esas alınarak seçilmelidir. Bu seçiminyapılmasında yardımcı olmak üzere aşağıdaki kılavuz bilgiler kullanılmalıdır:

1.3.8.1 Hareketli aktarma parçalarıKişilerin hareketli aktarma organlarından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması içintasarlanan mahfazalar:

- 1.4.2.1 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde sabit bir mahfaza olmalı veya

- 1.4.2.2 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde birbirini kilitleyen (ara kilitlemeli)hareketli mahfaza olmalıdır.

Makinalara sıkça erişim öngörülüyor ise, birbirini kilitlemeli hareketli mahfazalarkullanılmalıdır.

1.3.8.2 İşlemde yer alan hareketli parçalarKişilerin işleme dahil hareketli parçalardan kaynaklanan tehlikelere karşı korunmasıamacıyla tasarlanan mahfazalar veya koruyucu tertibatlar:

4141

- 1.4.2.1 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde sabit bir mahfaza olmalı veya- 1.4.2.2 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde birbirini kilitleyen hareketli mahfazalarolmalı veya- 1.4.3 numaralı paragrafta belirtildiği şekilde koruyucu tertibatlar olmalı veya

- Yukarıdakilerin bir bileşimi olmalıdır.

Bununla birlikte, çalışma sırasında operatörün müdahalesini gerektiren işlemler nedeniyleişlem içerisinde doğrudan yer alan bazı hareketli parçaların tamamen erişilemez halegetirilemediği durumlarda, bu tip parçalara aşağıdakiler takılmalıdır:

- Çalışmada kullanılmayan parçaların yer aldığı bölümlere erişimi engelleyen sabitmahfazalar veya birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar ve

- 1.4.2.3'te numaralı paragrafta belirtildiği şekilde erişimin gerekli olduğu yerlerde,hareketli parçaların yer aldığı bölgelere erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar.

1.3.9 Kontrol dışı hareketlerle ilgili risklerMakinaların bir parçası durdurulduğunda, kumanda tertibatlarındaki bir işlem dışındaherhangi bir sebeple durma konumundan kayma engellenmeli veya bu durum bir tehlikeoluşturmamalıdır.

1.4 Mafhazaların ve koruma tertibatlarının karakteristikleri1.4.1 Genel kurallar

Mahfazalar ve koruyucu tertibatlar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

- Sağlam bir yapıda olmalı,- Yerlerine sağlam bir şekilde sabitlenmeli,- İlave herhangi bir tehlikeye ortaya çıkarmamalı,- Kolayca devreden çıkarılmamalı veya kolayca by - pass edilememeli,- Tehlike bölgesinden yeterli uzaklığa yerleştirilmeli,- Üretim işlemin izlenmesini asgari engel olmalı ve- Çalışmanın yapılması gereken alana özellikle erişimi kısıtlayarak, mümkünsemahfazanın çıkarılmasına veya koruyucu tertibatın devreden çıkarılmasına gerekkalmaksızın, aletlerin takılmasına ve/veya değiştirilmesine ve bakım amaçlarıyla gerekliçalışmanın yapılmasına imkân vermeli.

İlave olarak, mümkün olan durumlarda, mahfazalar malzeme ve nesnelerin fırlamasınaveya düşmesine karşı ve makinalardan kaynaklanan emisyonlara karşı korumasağlamalıdır.

1.4.2 Mahfazalar için özel kurallar1.4.2.1 Sabit mahfazalar

Sabit mahfazalar sadece aletlerle açılabilen veya sökülebilen sistemlerle takılmalıdır.Bunların bağlama sistemleri, mahfazalar veya koruyucular söküldüğünde makinalara bağlıkalmalıdır.Mümkün olduğu durumlarda, bağlantıları olmaksızın mahfazalar yerinde kalamamalıdır.

1.4.2.2 Ara kilitlemeli hareketli mahfazalarBirbirini kilitleyen hareketli mahfazalar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

- Mümkün olduğunca, kilitli olmadıklarında makinalara tespit edilmiş halde kalmalı,- Yalnızca bilinçli bir eylemle ayarlanabilecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

4242

Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar aşağıdakileri sağlayan bir birbirini kilitleyentertibatla irtibatlı olmalıdır:

- Kapanana kadar makinaların tehlikeli işlevlerinin harekete geçmesini önleyen ve- Kapanmaları durumunda bir durdurma komutu veren birbirini kilitlemeyen tertibatlabirlikte çalışmalıdır.

Operatörün, makinanın tehlikeli işlevinden doğan riskin ortadan kaldırılmasından önce,tehlike bölgesine erişiminin mümkün olduğu durumlarda, hareketli mahfazalaraşağıdakini sağlayan bir birbirini kilitleme tertibata ilave olarak bir mahfaza kilitlemetertibatına sahip olmalıdır:

- Mahfaza kapanana ve kilitlenene kadar tehlikeli makina işlevlerinin harekete geçmesiniönlemeli ve- Makinanın tehlikeli işlevinden kaynaklanan yaralanma riski ortadan kaldırılana kadar,mahfaza kapalı ve kilitli olmalıdır.

Birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar, makinanın aksamlarından birinin olmaması veyaarızalanması halinde, makinanın tehlikeli işlevlerinin çalışmasını önleyecek veya buişlevleri durduracak şekilde tasarımlanmadır.

1.4.2.3 Erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalarÇalışma için kesinlikle olarak gerekli olan hareketli parçalar bölgesine erişimi kısıtlayanayarlanabilen mahfazalar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

- Yapılan işin türüne göre manuel veya otomatik olarak ayarlanabilir olmalı ve

- Alet kullanmaya gerek olmadan kolayca ayarlanabilir olmalıdır.

1.4.3 Koruyucu tertibatlarla ilgili özel kurallarKoruyucu tertibatlar kumanda sistemine aşağıdaki hususlar dahilinde tasarlanması vedahil edilmelidir:

- Hareketli parçalar operatörün erişim mesafesi içerisinde iken çalışmaya başlamamalı,- Parçalar hareket halinde iken kişiler bunlara erişememeli ve- Bunların aksamlarından birisinin olmaması veya arızalanması durumunda hareketliparçaların çalışmaya başlamasını önlemeli veya bunları durdurmalıdır.

Koruyucu tertibatlar yalnızca bilinçli bir eylem ile ayarlanabilmelidir.

1.5 Diğer tehlikelerden kaynaklanan riskler1.5.1 Elektrik beslemesi

Makinanın bir elektrik beslemesine sahip olduğu durumda, makina elektriktenkaynaklanan bütün tehlikeler önlenecek veya önlenebilecek şekilde tasarımlanmalı, imaledilmeli ve teçhiz edilmelidir.

Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış ElektrikliTeçhizat İle İlgili Yönetmelikte ( 2006/95/AT) yer alan güvenlik hedefleri makinalarauygulanmalıdır.

Bununla birlikte, makinaların elektrikten kaynaklanan tehlikeler itibariyle uygunlukdeğerlendirmesi ve piyasaya arz edilmesi ve/veya hizmete sunulması ile ilgiyükümlülükler yalnızca bu Yönetmelikle düzenlenir.

4343

1.5.2 Statik elektrikMakinalar potansiyel olarak tehlike taşıyan elektrostatik yüklerin birikimini önleyecek yada sınırlayacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmeli ve/veya bir boşaltma sistemi ileteçhiz edilmelidir.

1.5.3 Elektrik dışındaki enerji beslemesiMakinalar elektrik dışında başka bir kaynaktan beslendiklerinde, bu enerji kaynağı ilebağlantılı bütün potansiyel riskler önlenecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli veteçhiz edilmelidirler.

1.5.4 Bağlantı hatalarıRisk kaynağı olabilecek belirli parçaları takarken veya tekrar takarken meydanagelebilecek hatalar bu parçaların tasarım veya imalâtında ortadan kaldırılmalı veya bubaşarılamıyor ise, parçanın üzerinde ve/veya mahfazası üzerinde bu konuda bilgiverilmelidir. Aynı bilgi hareketli parçalar üzerinde ve/veya hareketin yönünün riskiönlemek için bilinmesi ihtiyacı olduğunda bunların mahfazaları üzerinde gösterilmelidir.

Gerekli olduğunda, talimatlarda bu riskler hakkında daha fazla bilgi verilmelidir.

Hatalı bir bağlantının bir risk kaynağı olabileceği durumlarda, hatalı bağlantılar tasarımaşamasında ortadan kaldırılmalı veya bu yapılamıyorsa bağlanacak parçanın üzerinde veuygun olduğunda bağlantı vasıtaları üzerinde bilgi verilmelidir.

1.5.5 Uç sıcaklıklarÇok yüksek ya da çok düşük sıcaklıktaki makina parçalarına veya malzemelerinetemastan veya bunların yakınında olmaktan kaynaklanan yaralanma riskini ortadankaldıracak önlemler alınmalıdır.

Makinadan çıkan sıcak veya çok soğuk malzemelerin oluşturacağı riskler karşı sakınmaveya korunma sağlayacak olan gerekli önlemler alınmalıdır.

1.5.6 YangınMakinalar , makinanın kendisinin veya makinanın kullandığı veya ürettiği gaz, akışkan,toz, buhar veya başka herhangi bir maddenin neden olabileceği herhangi bir yangın ya daaşırı ısınma riskine engel olacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

1.5.7 PatlamaMakinalar , makinanın kendisinin ya da makinanın kullandığı veya ürettiği akışkan, gaz,toz, buhar veya başka herhangi bir maddenin neden olabileceği herhangi bir patlamariskine engel olacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

Makinalar, muhtemel bir patlayıcı ortamda kullanımından kaynaklanan bir patlama riskisöz konusu olduğunda, 30/12/2006 tarihli ve 26392 mükerrer sayılı Resmi Gazete'deyayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İleİlgili Yönetmelik (94/9/AT) hükümlerine uygun olmalıdır.

1.5.8 GürültüMakinalar , havada yayılan gürültü emisyonunun neden olacağı riskleri en düşük seviyeyeindirilecek şekilde, teknik ilerleme ve gürültüyü özellikle kaynağında azaltma yollarınınvarlığı dikkate alınarak tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

Gürültü emisyon düzeyi, benzer makinalara ait karşılaştırmalı emisyon verileri ile ilişkiliolarak değerlendirilebilir.

4444

1.5.9 TitreşimlerMakinalar , makinanın kendisinden kaynaklanan riskler en düşük seviyeye indirilecekşekilde, teknik ilerleme ve titreşimi özellikle kaynağında azaltma yollarının varlığı dikkatealınarak tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

Titreşim emisyon düzeyi, benzer makinalara ait karşılaştırmalı emisyon verileri ile ilişkiliolarak değerlendirilebilir.

1.5.10 Işıma (radyasyon)Makinalardan kaynaklanan istenmeyen ışıma emisyonları ortadan kaldırılmalı veya kişilerüzerinde olumsuz bir etki oluşturmayacak düzeylere düşürülmelidir.

Herhangi bir işlevsel iyonize radyasyon emisyonu ayarlama, çalışma ve temizlik sırasındamakinaların doğru bir şekilde çalışabilmesi için yeterli en düşük düzeyle sınırlanmalıdır.Bir riskin mevcut olması durumunda, gerekli koruyucu önlemler alınmalıdır.

Ayarlama, çalışma ve temizlik sırasında herhangi bir işlevsel iyonize olmayan radyasyonemisyonları , kişiler üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacak seviyelerle sınırlanmalıdır.

1.5.11 Harici ışıma (radyasyon)Makinalar, harici ışıma makinanın çalışmasına müdahale etmeyecek şekildetasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

1.5.12 Lazer ışıması (radyasyonu)Lazer teçhizatının kullanıldığı durumlarda, aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır:

- Makinaların üzerindeki lazer teçhizatı herhangi bir şekilde istenmeyen ışımayı önleyecekşekilde tasarımlanmalı ve imal edilmeli,

- Makinaların üzerindeki lazer teçhizatı, etkin ışıma, yansıma ya da yayılmadankaynaklanan ışıma ve ikincil ışıma sağlığa zarar vermeyecek şekilde korunmalı,

- Makinaların üzerindeki lazer teçhizatının ayarlanması veya gözlemlenmesi için kullanılanoptik teçhizat lazer ışıması tarafından bir sağlık riski oluşturmayacak şekilde olmalıdır.

1.5.13 Tehlikeli malzeme ve madde emisyonlarıMakinalar, ürettikleri tehlikeli malzemelerin ve maddelerin soluma, yutma, deriyle, gözleve mukoza tabakasıyla temasına ve deriye nüfuz etme risklerine engel olunacak şekildetasarımlanmalı ve imal edilmelidir.

Bu tip bir tehlike ortadan kaldırılamadığında, makinalar zararlı malzemelerin vemaddelerin kapalı olarak muhafaza edilebileceği, tahliye edilebileceği, su spreyi iledağıtılabileceği, filtre edilebileceği veya başka eşit derecedeki etkili yöntemlerinkullanabileceği şekilde teçhiz edilmelidir.

Makinanın normal çalışması sırasında, işlemin tamamen kapalı olamayacağı durumlarda,muhafaza ve/veya tahliye eden tertibatlar azami etki yaratacak şekilde yerleştirilmelidir.

1.5.14 Makinada mahsur kalma riski

Makinalar, kişilerin içerisinde mahsur kalmasını önleyecek, bu mümkün değilse, yardımçağırabileceği vasıtalara sahip olacak şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli veya teçhizedilmelidir.

1.5.15 Kayma, sendeleme veya düşme riski

4545

Kişilerin üzerinde durup hareket etmesi gereken makinaların parçaları insanların buparçalar üzerine veya üzerinden kaymasını, sendelemesini veya düşmesini önleyecekşekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir.

Uygun olduğunda, bu parçalara, kullanıcılara yönelik olarak tutunup kararlı bir şekildedurabilmelerine imkân tanıyan tutamaklar takılmalıdır.

1.5.16 Yıldırım

Kullanılırken yıldırım etkisine karşı koruma ihtiyacı olan makinalara meydana gelenelektrik yükünün toprağa iletimini sağlayabilecek bir iletim sistemi takılmalıdır.