คมอ กระบวนการวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ

ฝายจดการขอมลสารสนเทศ สานกงานวทยทรพยากร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

2561

หนา 1

กระบวนการ

งานวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ

หนา 2

งานการจดหาทรพยากรสารสนเทศ

บรจาค ซอ คณาจารยและนสตแนะนา สานกพมพเสนอขาย

ตรวจสอบ

ความซาซอน

ไมนาเขา

ระบบ

นาเขาระบบ

เพมขอมลการสงซอทรพยากรสารสนเทศ

ขอมลบรรณานกรม

เบองตน

วนทสงซอ

(Order date)

รบทรพยากรสารสนเทศ

วนทไดรบทรพยากรสารสนเทศ (Receive date)

ขอมล

บรรณานกรม

เบองตน

1

ใบเลขซอ/บรจาค

เพอใหสามารถหยบ

Cataloging request ได

ซา

ไมซา

หนา 3

1

งานวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ

เจาหนาท

Cataloging

Request

Catalog

ปกต

งานจดการตวเลม

ทรพยากรสารสนเทศ

ใบเลขซอ

เลขบรจาค

บรรณารกษ

ขอมล

บรรณานกรม เกอบสมบรณ

ตรวจสอบเลขซอ/

บรจาค

หยบ

ทรพยากรฯ

ขอมล

บรรณานกรม สมบรณ

ขอมล

บรรณานกรม

เบองตน

- ขอมลบรรณานกรม

- เลขหม

- หวเรอง

- Cat Date

หยบ

ทรพยากรฯ

2

ขอมลบรรณานกรม

ยงเปนแบบเบองตน

Z39.5

คมอเลขหม DDC

คมอหวเรอง LC

คมอหวเรอง ภาษาไทย

ขอมลบรรณานกรมเกอบครบถวน

จากชนวางทรพยากรฯ รอบรรณารกษตรวจ หรอจากบรรณารกษ หรอจากทรพยากร

สารสนเทศทอยในขน

เตรยมนาออกใหบรการ

ขนสดทาย

จากชนวางทรพยากรฯ รอวเคราะห

+

+

ขอมลจากเวบไซต

สานกพมพ

ชนวา

งทรพ

ยากร

ฯ

รอวเ

คราะ

ห

หนา 4

อธบายกระบวนการ

ทรพยากรสารสนเทศของสานกงานวทยทรพยากรมทมาจากหลายแหลง ไดแก การซอ การบรจาค

การแนะนาจากคณาจารยและนสต หรอสานกพมพเสนอใหสานกงานฯ ซอ

เมอมรายชอทรพยากรสารสนเทศมาถงยงงานจดหาทรพยากรสารสนเทศ สงแรกทเจาหนาทหรอ

บคลากรตองตรวจสอบ คอ การตรวจสอบความซาซอนของทรพยากรสารสนเทศ หากทรพยากรสารสนเทศซา

กบททางสานกงานฯ มใหบรการแลว จะไมนาทรพยากรสารสนเทศรายการนนเขาระบบ แตหากยงไมม

ใหบรการโดยสานกงานฯ จะนาทรพยากรสารสนเทศรายการนนเขาระบบฐานขอมลทรพยากรสารสนเทศ

ขอมลทบคลากรในงานจดหาทรพยากรสารสนเทศเพมเขาไปในฐานขอมล ไดแก วนทสงซอ ราคา ผ

สงซอ เนอหาเบองตนของทรพยากรสารสนเทศ ผจดจาหนายหรอผบรจาค งบประมาณทใชในการสงซอ

รวมถงขอมลบรรณานกรมเบองตนของทรพยากรสารสนเทศรายการนน เชน ชอเรอง ชอผแตง สานกพมพ ปท

พมพ เปนตน

เมอทางสานกงานฯ ไดรบทรพยากรสารสนเทศทสงซอหรอไดรบบรจาคแลว จะทาการลงทะเบยน

ทรพยากรสารสนเทศเหลานน โดยจะเพมขอมลวนทไดรบทรพยากรสารสนเทศ และแนบใบแสดงเลขซอหรอ

เลขบรจาคไปกบตวทรพยากรสารสนเทศ เพอใชประโยชนในการคนหาทรพยากรสารสนเทศในกรณทม

ผใชบรการตองการใชทรพยากรสารสนเทศทยงไมไดผานการลงขอมลบรรณานกรมอยางละเอยดและจดระบบ

เพอคนคน จากนนทรพยากรสารสนเทศเหลานจะถกจดขนชน โดยเรยงตามเลขสงซอและเลขบรจาค และจะ

เรมเขาสหนาทหรอความรบผดชอบของงานการวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ

หนา 5

หนาทหลกของงานวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ คอ การเพมเตมขอมลบรรณานกรมของทรพยากร

สารสนเทศใหครบถวน และจดหมวดหมทรพยากรสารสนเทศใหสามารถถกคนคนไดงาย โดยการกาหนดหว

เรองและเลขเรยกทรพยากรสารสนเทศ

ในขนตอนปกตของการวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ จะแบงออกเปน 2 ขนตอน คอ

1. เจาหนาทงานวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ จะนาทรพยากรสารสนเทศทไดรบจากภารกจการ

จดหาทรพยากรสารสนเทศมาเพมเตมขอมลบรรณานกรมใหสมบรณยงขน โดยอาจหาขอมลจากเวบไซต

สานกพมพหรอผผลตทรพยากรสารสนเทศรายการนน หรอใชวธการเรยกขอมลผาน Z39.5 ซงเรยกขอมล

รายการบรรณานกรมจากฐานขอมลของหองสมดแหงอน ๆ มาชวยเพมเตมขอมลบรรณานกรมของสานกงานฯ

โดยในขนน จะไดขอมลบรรณานกรมเกอบสมบรณถงขนทสามารถนาออกบรการไดแลว แตยงตองผานการ

ตรวจสอบจากบรรณารกษอกครงเพอเพมเตมขอมลบรรณานกรมของทรพยากรสารสนเทศใหสมบรณยงขน

และตรวจสอบการลงรายการใหเปนไปตามมาตรฐานสากล

2. บรรณารกษ รบทรพยากรสารสนเทศตอจากเจาหนาทงานวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ มา

ตรวจสอบและเพมขอมลรายการทรพยากรสารสนเทศใหครบถวนยงขน อกทงทาการจดระบบ คอ การ

วเคราะหหมวดหมและใหเลขเรยกทรพยากรสารสนเทศโดยใชคมอทเปนมาตรฐานสากล คอ คมอการให

เลขหมแบบทศนยมดวอ (Dewey Decimal Classification) ฐานขอมลหวเรองตามหองสมดรฐสภาอเมรกน

(Library of Congress Subject Headings) และฐานขอมลหวเรองภาษาไทยโดยคณะทางานกลมวเคราะห

ทรพยากรสารสนเทศ หองสมดสถาบนอดมศกษา จากนนทาการตรวจสอบการลงรายการทรพยากร

สารสนเทศอกครงวาถกตองเปนไปตามมาตรฐาน RDA และถกตองตาม USMARC หรอไม

เมอตรวจสอบทกอยางครบถวนแลว จะทาการนาทรพยากรสารสนเทศนนสงตอใหกบงานจดการ

ตวเลมทรพยากรสารสนเทศเพอเตรยมตวทรพยากรสารสนเทศทางกายภาพและนาออกใหบรการตอไป

หนา 6

หากมผใชบรการทาเรองขอใชบรการทรพยากรสารสนเทศทยงไมไดดาเนนการวเคราะหและจด

หมวดหมทรพยากรสารสนเทศ (Cataloging Request) จะมขนตอนการดาเนนการดงน

เจาหนาทงานจดการตวเลมทรพยากรสารสนเทศจะนาคารองขอของผใชมาตรวจสอบสถานะของ

ทรพยากรสารสนเทศรายการนน ๆ วาอยในขนตอนใดในการวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ โดยอาจแบงเปน

2 กรณ คอ

1.1 กรณทพบวาขอมลบรรณานกรมของทรพยากรสารสนเทศรายการนนยงไมถกทาให

สมบรณ จะทาการนาสงทรพยากรสารสนเทศรายการนนใหแกเจาหนาทงานวเคราะหทรพยากร

สารสนเทศ ทาการเพมเตมขอมลบรรณานกรมใหสมบรณในระดบหนง กอนทจะสงตอใหกบ

บรรณารกษเพอเพมเตมขอมลบรรณานกรมใหสมบรณ วเคราะหใหหวเรอง และเลขเรยกทรพยากร

สารสนเทศ และนาสงคนแกงานจดการตวเลมทรพยากรสารสนเทศ เพอเตรยมทรพยากรสารสนเทศ

ทางดานกายภาพ และนาสงผรบบรการตอไปโดยประสานงานกบงานบรการ

1.2 กรณทพบวาขอมลบรรณานกรมของทรพยากรสารสนเทศรายการนนคอนขางสมบรณ

แลว ซงหมายถงการผานการเพมเตมขอมลจากเจาหนาทงานวเคราะหทรพยากรสารสนเทศแลว

เจาหนาทงานจดการตวเลมทรพยากรสารสนเทศจะคนหาทรพยากรสารสนเทศในบรเวณชนวาง

ทรพยากรสารสนเทศสาหรบรอบรรณารกษตรวจสอบความถกตอง เพอนาสงใหบรรณารกษทาการ

เพมเตมขอมลบรรณานกรมของทรพยากรสารสนเทศใหสมบรณ วเคราะหใหหวเรอง และเลขเรยก

ทรพยากรสารสนเทศ และนาสงคนแกศนยจดการทรพยากรสารสนเทศ เพอเตรยมเตรยมทรพยากร

สารสนเทศทางดานกายภาพและนาสงผรบบรการตอไปโดยประสานงานกบงานบรการ

แตหากพบวาทรพยากรสารสนเทศรายการนน ๆ มขอมลบรรณานกรมครบถวน มหวเรอง

และเลขเรยกทรพยากรสารสนเทศครบถวนแลว รวมถง BCODE3 มสถานะเปน C-Complete แลว

เจาหนาทงานจดการตวเลมทรพยากรสารสนเทศจะไปสอบถามบรรณารกษวาทรพยากรสารสนเทศ

รายการนนอยกบบรรณารกษคนใด หรอเขาสขนตอนของการรอสงเพอเตรยมทรพยากรสารสนเทศ

ทางดานกายภาพเพอนาออกใหบรการแลว

หนา 7

งานของเจาหนาท

งานวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ

หนา 8

งานการจดหาทรพยากรสารสนเทศ

+

ขอมล

บรรณานกรม

เบองตน เลข Order +

งานวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ

เจาหนาท

แยก collection

ของทรพยากร

สารสนเทศให

ในระดบหนงแลว

เชน จฬ

เพม item ของ

ทรพยากร

สารสนเทศ เพมขอมล

บรรณานกรม

ใหสมบรณขน

ตดบารโคด

และโยงกบ

item

Z39.5 หรอขอมลจากแหลงขอมลตาง ๆ

เชน เวบไซตสานกพมพ

เขยนเลข item

ลงในหนงสอ

หลงหนาปกใน,

หนา 35 และหนา 135

ทหนาหลงสดของ

หนงสอ มมซายบน

ถาม CD ก แยก CD ออกมาแลว เพม

item ในกรณเปน CD ประกอบ

ถาเปน CD ทมเนอหาเทากบตวเลม

ใหแยกเปน Bib ใหม

ถาเปน CD กตดบารโคดไวทกลอง CD

รอบรรณารกษตรวจ เพมเตม แกไข

ใชสถานะ

Item เปน

Cataloging

หนา 9

เจาหนาทงานการวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ จะไดรบทรพยากรสารสนเทศจากงานจดหา

ทรพยากรสารสนเทศ จากนนจะทาการเพม Item ของทรพยากรสารสนเทศรายการนน ๆ ลงในฐานขอมล

โดยเมอทาการเพม Item แลว ระบบจะใหเลขประจา Item ของทรพยากรสารสนเทศชนนนออกมา โดยหาก

เปนหนงสอ จะเขยนเลข Item ทไดนทหลงหนาปกใน หนา 35 และหนา 135

จากนนจะทาการตดบารโคดใหกบทรพยากรสารสนเทศ โดยหากเปนหนงสอ จะพยายามตดทบรเวณ

มมซายบนของหนาหลงสดของหนงสอ แตหากเปนทรพยากรสารสนเทศประเภทอน เชน CD จะทาการตด

บารโคดทกลองใส CD

หลงจากนนจะทาการเพมขอมลบรรณานกรมของทรพยากรสารสนเทศใหสมบรณเพมขนจากขนตอน

ของการจดหาทรพยากรสารสนเทศ โดยขอมลทใชอาจไดมาจากการดงขอมลผานมาตรฐาน Z39.5 หรอจาก

เวบไซตแหลงผลตทรพยากรสารสนเทศตาง ๆ หรอใชขอมลทปรากฏอยในทรพยากรสารสนเทศ โดยในขนน

ทรพยากรสารสนเทศบางรายการอาจไดขอมลบรรณานกรมทสมบรณแลว เชน มหวเรองและเลขเรยกหนงสอ

แลว อยางไรกตาม จะตองผานการตรวจสอบจากบรรณารกษอกครง เพอยนยนความถกตองของขอมล

บรรณานกรม

ในขนน สถานะของ Item จะถกตงไวท Cataloging

หนา 10

งานของบรรณารกษ

งานวเคราะหทรพยากรสารสนเทศ

หนา 11

เจาหนาท

+ ขอมลบรรณานกรม

เกอบสมบรณ

หรอสมบรณแลว

เลข Order

เลข Item

เลข Bib

Barcode

+

รอบรรณารกษตรวจสอบความถกตอง

บรรณารกษ

ตรวจสอบขอมลบรรณานกรม, MARC

เพมเตมขอมลใหสมบรณมากทสด

ใหหวเรอง (หรอตรวจเชคหวเรอง)

ใหเลขหมหนงสอและเลขเรยกหนงสอ

คมอ DDC

สาหรบใหเลขหม

LCSH สาหรบใหหวเรอง

ภาษาองกฤษ

Cutter Sanborn หรอ Cutter ชอผแตง

ภาษาไทย สาหรบกาหนดเลขผแตง

คมอ MARC Tag คมอ RDA

ฐานขอมลหวเรอง

ภาษาไทย

+ ขอมลบรรณานกรม

สมบรณและ

ถกตอง

งานจดการตวเลม

ทรพยากรสารสนเทศ

รอเตรยมทรพยากร

สารสนเทศทางดาน

กายภาพ เพอนา

ออกใหบรการตอไป

หนา 12

เมอเจาหนาทงานการวเคราะหทรพยากรสารสนเทศเพมเตมขอมลบรรณานกรมเรยบรอยแลว

ขนตอนตอไปคอการใหบรรณารกษเปนผตรวจสอบความถกตองเปนขนสดทาย โดยบรรณารกษจะตรวจสอบ

ความถกตองของ MARC tag ความถกตองของขอมลบรรณานกรม การแยก collection ของทรพยากร

สารสนเทศ หวเรอง และเลขหมรวมถงเลขผแตง (เลขเรยกทรพยากรสารสนเทศ)

ในการตรวจสอบนน บรรณารกษจะตรวจสอบความถกตองตามคมอตาง ๆ เชน คมอการใหเลขหม

แบบจดทศนยมดวอ คมอการใช MARC tag ตาง ๆ คมอการลงรายการบรรณานกรมแบบ RDA คมอการให

หวเรอง LCSH และฐานหวเรองภาษาไทย

เมอตรวจสอบความถกตองแลว ในกรณเปนหนงสอ บรรณารกษจะทาการเขยนเลขหมและเลขผแตง

ลงในหนาหลงหนาปกในของหนงสอ สวนหากเปน CD ทใชเพอประกอบหนงสอ จะใชเลขหมและเลขผแตงชด

เดยวกนกบหนงสอทใชประกอบ โดย CD ในขณะนจะมใหบรการทฝายบรการขอมลสารสนเทศ ทชน 3

สานกงานวทยทรพยากร

หลงจากเสรจสนกระบวนการ บรรณารกษจะนาสงทรพยากรสารสนเทศตอใหทางงานจดการตวเลม

ทรพยากรสารสนเทศ เพอทาการเตรยมตวทรพยากรสารสนเทศในดานกายภาพ เชน การประทบตราแสดง

ความเปนเจาของ การตดใบกาหนดสง การตดระบบปองกนการขโมยหนงสอออกจากหองสมด การตดตง

RFID ในตวเลมเพอประโยชนในการยม-คน และระบบอน ๆ ทจะรองรบ RFID ในอนาคต

_________________________