- dé internetsite voor de automotive...

MOTORFIETSENJaarlijkse onderhoudsbeurt BMW K1200S

Onderhoudstermijnen van 20.000 km of meervormen geen uitzondering voor moderne auto-mobielen. Motorfietsen daarentegen wordenveelal op de helft van die termijn in de werk-plaats verwacht. De motorbelasting en de vaaktot in het extreme toegepaste gewichtsbesparingliggen hieraan ten grondslag. Voorbeeld hiervanis de dikte van de voering van de remblokken,deze hebben nieuw de waarde waarop autorem-blokken normaal gesproken de afvalbak ingaan.Regelmatige controle is dus een vereiste, temeer omdat de motorrijder veel kwetsbaarder isdan een autobestuurder en daardoor ook veelafhankelijker is van een goede technische staat.Dit onderstreept het belang van een regelmatigeen deskundige inspectie.

Technisch betrokkenMotorrijders hebben vaak een speciale bandmet hun machine. Het rijden geeft een kick,maar ook is er een grote technische betrokken-heid. Werkplaatsbezoeken worden van minuuttot minuut gevolgd en niet zelden wordt demonteur de nodige uitleg gevraagd over hethoe en waarom.Dat verklaart ook een beetje waarom de inspan-ningen om de auto- en motorfietswerkplaats teintegreren eigenlijk niet van de grond komen.BMW heeft op een aantal locaties (bijvoorbeeldin Zeeland en Enschede) beide afdelingen welin een zelfde pand ondergebracht, maar heefthier toch voor een duidelijke fysieke scheidinggezorgd.En ook in Arnhem heeft Honda de inspannin-gen gestaakt om beide ‘mobielen’ vanuit één

locatie te bedienen. Volgens een woordvoerdervan Honda Auto Arnhem had het project (datprecies één jaar geleden is gestart) misschienmeer kans van slagen gehad indien beide werk-plaatsen een afzonderlijke ingang haddengehad. Motorrijders en autorijders gaan nietdoor één deur, zo blijkt.In schril contrast daarmee staat wel de techni-sche ontwikkeling van beide voertuigen. Dezegroeit steeds meer naar elkaar toe. Sequentiëleinspuiting, een uitgekiend motormanagementmet geregelde driewegkatalysator, ABS, CAN-bustechnologie en zelfs airbags zijn op beide tevinden. Niet vreemd dus dat storingzoeken endiagnosestellen met dezelfde apparaten is uit tevoeren. De in dit artikel gebruikte Group TesterOne (GT1) van BMW is hardwarematig dezelfdeals die in de autowerkplaats wordt gebruikt.Het verschil betreft het besturingssysteem, demotorfietstester draait onder Windows, deautotester onder Unix.

GT1 ‘bepaalt’ inhoud beurtDe GT1 bepaalt wat er precies uitgevoerd dientte worden tijdens de onderhoudsbeurt.Hiervoor wordt de diagnosetester aangeslotenop de motorfiets. Na invoeren van kentekenen/of framenummer leest de tester het storings-geheugen van de motorfiets uit en bepaalt of erkleppen gesteld moeten worden. Staat dit nogniet op het programma dan berekent de testerwanneer dat wél het geval zal zijn.De speling op de kleppentrein is namelijkafhankelijk van de inzet. Dit wordt opgetekendin het geheugen van de motorfiets. Aan de

hand van die gegevens berekent de tester denoodzaak tot stellen. Omdat het afstellen vande klepspeling een behoorlijk arbeidsintensieveklus is vergelijkt BMW Nederland de bereke-ning van de GT1 met de bevindingen uit depraktijk, om in de toekomst tot een nogbetrouwbaardere voorspelling te komen.Ook bij storingen aan belangrijke componentenzoals het ABS-systeem stuurt de monteur degegevens naar BMW Nederland om eventueel

Onderhoudsbehoefte van een moderne high tech

Service volgens het Moderne motorfietsen zijn tot op het laatste boutje uit-

ontwikkeld. Veel staat daarbij in het teken van

gewichtsbesparing en motorprestaties. Onderhoud aan

dergelijke high tech machines is daardoor eigenlijk

alleen nog maar voorbehouden aan de professionele

werkplaats die over de benodigde kennis en speciaal-

gereedschap beschikt. Kijk maar mee…

De werkplaats start de onderhoudsbeurt door deK1200S op het diagnoseapparaat aan te sluiten.

1 © WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional

met medewerking van de ingenieurs inMünchen tot een goede oplossing te komen. Zoverzamelt men dus ook waardevolle praktijkda-ta om de systemen verder te perfectioneren.Het diagnoseapparaat is ook nodig om een ont-luchtingstest van het EVO-remsysteem uit tevoeren. Dit betreft een bekrachtigd rem-systeem. De motorrijder beroert of het rechter-voetpedaal (activeert alleen de achterrem) of deremhendel aan het stuur (bedient integraal alleremmen). Deze handeling levert een stuursig-naal op, dat tevens een maat is voor de gevraag-

de remdruk in het tweede circuit. U begrijptdat het ontluchten van de remmen zoals we datbij de ‘oudjes’ gewend waren tot het verledenbehoort. Lucht in het systeem geeft een ver-stoorde werking, vandaar dat het systeem tij-dens iedere beurt (10.000 km) gecontroleerdwordt op de aanwezigheid van lucht.Op deze pagina’s maken wij u in woord enbeeld deelgenoot van een onderhoudsbeurt aaneen BMW K1200S. ●

Hans Doornbos

motorfiets

boekje

Foto’s: Jan Lieftink(met dank aan BMW Nederland en Simako Motoren Elst)

De klant brengt zijn motorfiets voor een onder-houdsbeurt. De receptionist neemt de bijzonderhe-den door en informeert hem over de mogelijkhe-den om zijn machine uit te rusten met, in ditgeval, een navigatiesysteem. Dat goede contactmet de klant is kenmerkend voor de motorfiets-branche en genereert extra omzet.

Komt de motorfiets voor de eerste keer binnen,dan leest de GT1 uit de regeleenheden het frame-nummer en de kilometerstand. De monteur kanhier de naam van de klant en het kenteken aantoevoegen. Bij vervolgbeurten is het kenteken vol-doende. De volledige historie wordt opgetekendin de GT1.

Nadat het storingsgeheugen van de motorfiets isgeraadpleegd kan de beurt beginnen. Aan de handvan de inzet en data uit het verleden bepaalt deGT1 wat er precies moet gebeuren. ▼

© WWW.AMT.NL - Dé internetsite voor de Automotive Professional 2


De monteur voert een ontluchtingstest uit met behulpvan de GT1. Door langzaam de hendel en daarna hetpedaal te activeren geeft het scherm aan of het resul-taat voldoet aan een luchtvrij remgedrag.

De kuip biedt een goedebescherming tegen winden regen. BMW was eenvoorloper op dit gebied.Tijdens de beurt moetende delen uiteraard verwij-derd worden, een klusjedat je een keer gedaanmoet hebben om te wetenwaar zich precies debevestigingspunten bevin-den, het kost dan slechtseen minuut of tien. Dereparatiehandleiding op cdgeeft uiteraard goede uit-leg.

De K1200S heeft een dry-sump smeersysteem datzowel de motor als de versnellingsbak in goede con-ditie houdt. Het systeem heeft een inhoud van 3,5liter en wordt afgetapt via het oliereservoir dat onderde buddy is aangebracht. De verversingstermijn voorolie en filter bedraagt 10.000 km. BMW adviseert eenminerale olie en geeft de ‘half-syntheet’ van Castrol,de GPS 10W40 ook vrij voor de aandrijflijn. Vreemddat men geen volledig synthetische olie voorschrijft,waarschijnlijk heeft dit te maken met het feit dat deolie ook voor de versnellingsbak en de natte koppe-ling wordt gebruikt.

Iedere beurt worden het remsysteem en de banden onderworpen aan een grondige inspec-tie. De dikte van de remblokken is slechts een fractie van hetgeen we gewend zijn bij auto-mobielen. Dit om het gewicht zoveel mogelijk te beperken. Het belang van goede remmenen dito banden spreekt voor zich! Geen overbodige luxe dus.

De luchtbox van de K1200S met een inhoudvan 10 liter is bovenop de motor geplaatst.Deze wordt gevoed door twee stuwdrukkana-len die zich aan weerszijde van de motorbevinden. Hierin zijn de papierfilterelementenopgenomen. Deze worden iedere beurt beoor-deeld.

Voor het stellen van de kleppen moet er meer ont-bloot worden. Zo moet de monteur het koel-systeem legen en….


Hier ziet u zo’n afgeplatkogeltje, de maat is duide-lijk aangegeven op hetonderdeel en anders tebepalen met een schuif-maat.

…de gebogen radiateur verwijderen om sleutelruimte te creëren.

…noteert dit op een speciaal formulier. Vervolgens kan het ‘slopen’ beginnen.Tussen de nokken en de kleppen zitten slepers die de nokhoogte via afge-platte kogeltjes op de klepstelen overbrengen. De diameter van de kogeltjesbepaalt de speling.

De GT1 had aangegeven dat in deze beurt (20.000 km) de kleppen gesteldmoesten worden. De monteur bepaalt eerst de huidige speling met een voe-lermaat en…

De bougies worden uiteraard verwijderd en onderworpen aan een inspectie. Volgens hetschema bedraagt de vervangingstermijn 40.000 km.

U begrijpt het al: denokkenassen moeteneruit. Nadat de motorop zijn merktekens isgezet wordt de krukasgeblokkeerd met eenspeciale nok.

Om de brug waarin de nokkenassen zijn gelagerd netjes engelijkmatig te lossen en later te monteren komen er in het bou-giegat speciale houders die de nokkenas op zijn plaats houden.Hiermede voorkomt men dat de lagerbrug krom trekt. ▼



Voordat de motorfiets weer teruggaat naar de eigenaar maakt de chefmonteur een proefrit om vervelen-de verrassingen te voorkomen. Volgens BMW mag een jaarlijkse beurt 160 minuten duren. Dit is exclusiefkleppen stellen en eventuele reparaties. De inspectie komt bij een uurtarief van € 51,- op € 136,- exclu-sief gebruikte materialen zoals olie en kogeltjes.

Dit opvangbakje is speciaal voor deze 16V motor ontwikkeld, de kogeltjeskomen op een voorbestemde plaats en worden, na consultering van het eer-der ingevulde formulier, vervangen.

Het koelsysteem wordt nog wel ont-lucht op de pomp om de laatstelucht te verwijderen. De pomp wordtrechtstreeks aangedreven door eennokkenas.

Het vullen van hetkoelsysteem is een ver-haal op zich. BMWheeft hiervoor een spe-ciaalgereedschap ont-wikkeld dat met pers-lucht het systeemonder vacuüm brengt.Na controle op dicht-heid stroomt hetsysteem vanuit hetvoorraadvat vanzelf‘vol’. Voordeel van eendergelijke methode isdat er nauwelijks luchtin het systeem achter-blijft.

Alle verbindingen worden vastgezet met een momentsleutel, ook de kleineM4- of M5-boutjes en moertjes.

De eerste serie K1200’s hadden lastvan een te strakke lagering van degasklepbediening. De rijder kreeg zohet gevoel dat de motor niet goedreageerde zodra hij het gas losliet.Controle tijdens een beurt luidt hetdevies van BMW en eventueel ver-vangen van de complete bediening.

De monteur legt zijn verrichtingen vast in het dia-gnoseapparaat. Belangrijke data wordt verstuurdnaar BMW Nederland en eventueel naar München. ▼


Iedere vierkante millimeter benutBMW heeft werkelijk een tech-nisch huzarenstukje geleverd metdeze K1200S. De ingenieurs vanBMW schonken veel aandachtaan gewichtsbesparing, een gun-stige gewichtsverdeling, veel ver-mogen en voor de berijder veelcomfort. Hartstikke leuk enprima gelukt, maar ergensonderaan de streep ervaartiemand de keerzijden van dieinspanningen. En laat dat nu netde werkplaats zijn. Een ingrijpen-de onderhoudsbeurt zoals in ditartikel beschreven kan niet zon-der de halve motorfiets teslopen. De motorfiets zit zodoordacht in elkaar dat het lijkt

of alle onderdelen afzonderlijkop elkaar zijn afgestemd. Er iseigenlijk geen millimeter overdie niet wordt benut. Echter, endaar verdient BMW ook eenpluim, zodra je eenmaal weethoe de delen gemonteerd zijn enmet beleid sleutelt valt het uit-kleden van de motorfiets welmee.Nu biedt de moderne techniekook oplossingen. De motorfiets isvoorzien van een datanetwerk-concept, in de automobielsectornoemen we het gewoon eenCAN-bussysteem. Met het diag-noseapparaat GT1 wordt de com-plete infrastructuur in een hand-

omdraai uitgelezen. Hiermeeworden efficiënt en gericht sto-ringen opgelost. Opvallend is dereductie van het aantal stekker-verbindingen. Dat verkleint dekans op storingen. Sleutelen, sol-deren, aftakken van vermogen,het is allemaal niet meer zo van-zelfsprekend in dit nieuwe tech-nische tijdperk. Overzicht, hetjuiste (speciaal) gereedschap endito technische bagage zijnonontbeerlijk om de modernegeneratie motorfietsen te kun-nen servicen.BMW gaat ervan uit dat deK1200 een pijnvrije levensduurheeft van minimaal 100.000 km.En de wetenschap dat de motorbestand is tegen zware belastin-gen, waar vermoedelijk zeldeneen beroep op gedaan wordt,maakt van die veronderstellinggeen sprookje.

Toch is de introductie van deK1200S niet zonder slag of stootverlopen. De eerste dealerdemo’swaren al uitgeleverd toen er eenvervelend pijnpunt aan het lichtkwam. Er deden zich problemenvoor in de cilinderkop, waaropde producent uit Beieren allemotoren terugriep en de cilin-derkop opnieuw dimensioneer-de. En dat heeft men grondigaangepakt, want de ‘nieuwe’generatie kreeg zelfs aangepastezuigers. Het merk heeft immerseen reputatie hoog te houden. ●

Paul Klaver heeft deze motor-fiets in AMT 2004/9 al tech-nisch uitgeplozen. U kunt ditartikel tevoorschijn toverenvia www.amt.nl (autotech-nisch archief, rubriek motor-fietsen). En bij ‘Techniek inbeeld’ kunt u een paarprachtige animaties aan-schouwen omtrent de wer-king van de aandrijflijn: eenabsolute aanrader!

www.AMT.nlDé internetsite voor de Automotive Professional

BMW heeft met de vorig jaar geïntroduceerde K1200S een indrukwekkendemachine op de weg gezet. De dwarsgeplaatste viercilinder heeft duidelijkinvloeden van de F1 race-afdeling meegekregen.

De elektrische opbouwvan de K1200S ver-toont veel overeen-komsten met deelektronische infra-structuur van eenmoderne auto.

Sensor temperatuurluchtinlaat

Stationair toerentalregeling Secundaire luchtklepRingantenne anti-diefstalsysteem EWS

Koplampaansluiting

Sensor brandstofdruk

Nokkenassensor

Krukaspositiesensor

Ventilator

Oliedrukschakelaar

Lambdasensor

Potentiometer gasklepstand

Accessoire-aansluiting

Regelunit I-ABS-systeem

Regelunit motormanagement BMS-k

Regelunit anti-diefstal-systeem VTA

Achterlicht-aansluiting

Externe 12V-aansluiting

ABS-sensorSchakelaar zijstandaard

Potloodbobines

ABS-sensor

ZFE-regelunit niet motor-specifieke delen

Regelunit instrumentenpaneel

Versnellingsbakschakelaar

Diagnose-aansluiting

Dynamo


- dé internetsite voor de automotive...

Documents