iqixonxlr,nn

OZET

1. NATO ve Sovyetler Birli$ ve Komiinizmin Yay ma Tehdidine 6nlem Olarak

Kuruldulu ileri Striilen NATO Gizli Orgfitii/ Gizli Ordusu 1-3

2. 6zel Harp ve Uygulanmasr 3-5

3. Tflrkiye'nin NATO'ya Uye Olmasrmn Ardrndan Kuruldulu lleri Siiriilen Ozel

Harp Birlikleri s-l1

4. 6zel llarp Dairesi'ne iiafe Edilen Olaylar ve Suqlamalar 11

4.1 6zel Harp Dairesi'nin Personel Efitiminde Kultan an Yayrnlara iligkin

Iddiatar

4.2 6zel Harp Dairesi'nin Kangh$ iddia Edilen Otaylar

4.2.1. 6-7 Eyliil Olaylart 13

4.2.2. Eyliil 1969'da ODTU'de ABD Elgisinin Arabasmt Yakan Solca

Olrenciler Arastnda Yer Alan Taylan Ozgiir'iin Beyant Meydantnda

Oldtirtilmesi 1 3

4.2.3. 13 Nisan 1970'de Tabip Yedek Subay Necdet Giiql 'niin Oldfirfilnesi

l 3

4.2.4. 27 Kasm 1970'de K ltiir Sarayt'ntn Yahlmasr

4.2.5. Ktz dere Operasyonu

4.2.6. I Mayts 1977 Taksim Olaylart

4.2.7 . 29 Mayts 1977 izmir-Qilli'de Biilent Ecevit'e Suikast Girisimi

4.2.8. 1977 Yiltnda Darbe GiriSimi

4.2.9. 24 Mart 1977'de Savo Do{an 6z'fin dldnriilmesi

4.2.10. 16 Mart 1978 Katliamt

4.2.11. Mehmet Ali Afica'run Askeri Cezaevinden Kaqtnlmasr

5. Kaynakga

12

l 3

t41 A

I4

t4

l )

l 5

l 5

t 6

t7-19

6znr

ikinci Diinya Harbi sonrasrnda, Sovyet Birlifi'nin komiinist ideolojiyi kullanarak

Dolu Avnrpa, Latin Amerika ve Asya krtasrndaki bazr tilkelerde yayimaya baglamast,

ABD'yi tedirgin etmig, Sovyetler Birlili ve komilnist ideoloji Amerika igin tehdit unsuru

olara.k kabul edihni gtir.

Bu tehdidin dnlenmesi igin oluqturulan Amerikan Ulusal Giivenlik Konseyi (NSC), ve

istihbarat tegkilatr olan CIA ile ABD Genel Kurrnay Bagkanhfr'nrn gahqmalan sonucunda

Avnrpa krtasrnda komtinizme kargr ahnacak tedbirler belirlenmil ve NATO olugturulmuqtur.

NATO antlagrnasr gergevesinde aluran komiinist yayrlma tehdidine karsr askeri tertiplerin

yamnda, NATO antlagmasrmn gizli hiikiimlerine g6re askeri ve sivil kuwetlerden olupacak

gizli bir drgtitlenmeye gidilmigtir. NATO'ya iiyelili kabul edilen Ttirkiye'de de 1952 ylmda

Seferberlik Tetkik Kurula (STK) ailyla gizli bir tegkilat kurulmugtur. 1961 Anayasasr ile

beraber iilkede meydana gelen deSigiklikler kaqrsmda bu STK da etkilennrig ve yeniden

dtizenlenerek Ozel Harp Dairesi'ne (OHD) ditnii$ttiLriiknti$tiir.

1990'lara gelirken ortadan kalkan Sovyetler Birlili ve komtinizm tehditleri yerini'

ABD igin radikal islam'a, Tiirkiye iginse radikal islam'la beraber bitliicii teriire brakmrytr.

Tehdit algrlamasrndaki deligiklile paralel olarak 6zel Harp Dairesi yeniden yaprlandrnlmrg,

dairenin adr da l99l ylnda 6zel Kuwetl.er Komutant E (dKD olarak defigtirilmigtir.

Bu gahqmad4 Ozel Harp konusu ile birlikte Tiirkiye'nin NATO'ya iiye oknasmm

ardrndan ktrruldulu diigiiniilen Seferberlik Tetkik Kurulu ve bu kurulun zaman igerisinde

deligen halleri olan Ozel Harp Dairesi ve Azel Kuwetler KomutanhEt hakkrnda erigilebilen

ve agrk kaynaklar bir araya getirilerek derlenmigtir. Bu yOntemle konunun medyada nas

tartr grldrg anlagrlmaya gah grlacaktr.

1. NATO, SOVYETLER BiRLiGi vE KoMtJNizMIN yIYU,NII TEHDIDiNE

6xr.nu oLARAK KTJRULDUdU ir,nni SURt]LEN NATo GlzLl

Onciirurcizr,i onousu

Alman gazeteci Olef Goebel'e giire, Ikinci Dturya Harbi'nden sonra Sovyetler Birlili

komiinist ideolojiyi kullanarak yayrlmaya baglamrqtrr. Sovyetler Birlili'nin yayrkna stratejisi

Tiirkiye'nin de d6hil oldulu bazr iilkelerde tehdit olarak algrlanmrg; bu tehdidi ortadan

kaldrmak igin bir takrm dnlemler almmrgtr.r Goebel'e gdre, Sovyetler Birlili'nin yayrhna

amacryla yririittiigu dzel savaq teknikleri dzellikle Amerika'y gok rahatsrz etmigtir. Ozel

sava$ tekniklerinin uygulandr$ yeni bir savag tiirii olan bu so[uk savagtan 9ok tedirgin olan

ABD igin komiinizrn tek diigman haline gelmiqtir.

Ozel harp konusunda axa$firmalar yapan Rockfeller Vakfimn 1956-1958 yrllan

arasmda hazrladr!-r 6zel Aragtrrmalar Projesinin sonug bildirgesinde2 Amerika'mn

giivenli$ni sadece a4rk saldnlann tehdit etmedifi, agrk saldrnlann yamnda, ondan daha

tehlikeli fakat saldrn gdrtinii$tinde olmayan baqka tiirlii tehditlerin oldufu ifade ediknigtir.

Tehditler igeriden yaprlmak istenen de$igtirme ve d6niigtiiLrrne gabalandr. Projede, saldrnlann

bazen ig harp, bazen ihtilalcr hareketler, bazen demokratik akrmlar ve reform hareketler-

olarak ortaya grktrlr ifade edilmigtir. Goebel'in belirttiline gdre, kendisine ytinelik bu tiir

saldmlan dnlemeyi amaglayan ABD Kongresi, Ulusal Giivenlik Tedbirleri'ni (Nationa.

Security Act- NSA) kararlagfirmq ve akabinde de Ulusal Giivenlik Konseyi ve gizli servis

CIA'yi kunnugtur. 3

Gazeteci, yazar Markus Pemer'in belirttiline g6re, giivenlili sallarna ydniindeki

gabalannt arttran Amerikan Hiikiimeti Ulusal Giivenlik Konseyine, 1948 yrhnda yurt

dqrndaki gizli Amerikan ajanlanrun 6zel gahgmalanm tanmlayan NSC10-2 belgesini kabul

' Soryetler Birlipi, Dogu Arrrup4 Afrika, Latin Amerika ve Asya'nm bazr yerlerinde yayrlmaya bagladrfrndayandag iilkeleri olan Yugoslavya, Amarutluk ve Bulgaristan da bu yal,rlrnaya agrk d€stek vorrnittir. Fransa veItalya'daki Sovyet yanlrcr Maxksist partiler de Soryet yayrlmasrna destek verrniglerdir. Amavut milisler KorfuBofazr'nda ingiliz savag gemilerine kargr mayrn harbi baglatrnca artan tehlikeye ka4r Tiirkiye ABD'den destekistemittir.'� Macit Fahri, Amerikan Harp Doktrinleri, Ydn Yaynlan, istanbul,l966, s.297.r Olaf Goebel, "Federal Alrnanya'da Gladio", Gladio Nato'nun Gizli Teror Orgtttfl, yay. haz. JensM€clenburg, Sorun Yayrnlan, Istanbul, 2000, s.54.

ettirmigtir.a olaf Goebel'e g<ire, NSCI0-2 ve 6g-4g belgelerinin Amerikan ulusal GiivenlikKonseyi'nde imzalanmasryla, "komiinizne kargr hagh seferi baglamrg ve soluk savaga gidenyol agrkmgt'." Goebel, gok gizli olan bu NSCI0-2 belgesinin, iizel projeler kapsarmndagahgan ABD ajaalanmn alacalr dnleyici tedbirlerle, diigman devlet iginde almacak tedbirlerive komtinizrn tehdidi alfindaki iilkelerdeki yerli antikomiturist gtiglerin nasrl destekleneceEiniag*ladrfrm belirhnigtir.s

Sovyet yaylmasrna ve bu yaylmanm aracr olan komilnizme kargr olugturulan UlusalGiivenlik Hareketi (NSA) kapsamrnda, ABD Genelkurmayr da Avnrpa,nm asrl savag alanlolarak tarumlandrlr kiiresel bir gatrgma plaar olan 'Dropshot'u

haz*lamrqt*. Goebel, buplanda ilk aSamada Demir perde'den Rhein-Alpler-piave hattma kadar uzanan bir savunmadirenigi dngdrtildii!'iinii, bununla birlikte; gizli birliklerin ve tizel drgiitlerin giirevlerinin6 debelirtildigini ifade etmigtir.T

Ancak, gazeteci Ecevit K 19'm da belirttigi gibi Sovyetler Birligi,nin artan askerigiicii kargrsrnda" komiinist ideolojinin yaygrnlaqmasrndan korkan ABD, komiiniznrlemiicadele igin olugturulan drgut ve demekleri yeterli gdrmeyerek, batr Avnrpa iilkeleri ilebirlikte 1949 ythnda en biiyiik askeri drgiitlenme olan NATO,yu kunnugtur.s

Ecevit Krhg ve Dolu peringek,e g6re, NATO,ya iiye olan her iiilke, NATOanlasmaarun gizli madfusi veya NAT} anrasmastnm Ek protokorii gerelince SovyetlerBirlili iggaline kargr ve iilke iginde de komiinistlerle miicadele edecek gizti bir ordu veyaorg?:r olu$turmak zorundaydr.e Goebel'e gtire, NATo,ya iiye iirkeler de mevcut madde ya daprotokol gerelince gizli ordular kurulmaya baqlamrg, lg50 ylmda Kore Savagr grkrnca,Auupa'da ABD askeri varhlrnm zayrflamasrndan dolayr da bu ordulann kurulma islemlerihzlanmrqtr.lo

" Markus Pemer, "Bah yabancl ordulan-Ar.mpa'da Gladio", Gridio Nato,nun Gizri rerOr orgttii, yay. haz.Jers Meclanburg, Sorun yaynlan. istanbul, 20d0, s.l g.'Goebel, a.g.k.. s.55-56, Pemer, a.g.k., s.lg.6 Goebel'e gdrc tizel drgiitlerin psilolojik, ekonomik altyapryr hazrlamak ve yer altr faaliyetleri baglatrnak gibigiirevleri vardr.7 coebel, a.g.k., s.54-55.

;Eje-vit^Kl4,94 Harp Dairest, Cilncet yaylrcrtrk, lstanb ul,2007, s.2g.;nDjq P.enn9:k, cladio ve Ergenekon, Kaynak yaynlan, lstanbul, i008, s.2t; ve Krhg, a.g.k., s.42.'" Goebel, a.g.k., s.55.

Alman yazar Jens Mecklenburg'a gdre, bu gizti ordular her iilkede farklt

adlandrnlrnrgtr: italya'tla Gladio (Roma Krhcr), Fransa'da Rose des vents (RiizgeI Giilii), ve

Yunanistan'da Koyun Postu. Bu gizli ordulann ortak ydnii ise, politik diigmant

etkisizlegtirecek antikomiinist hiicum htalanndan oluEmalanydr. Meclenburg'a g6re, NATO

gizli ordusur r, partizan sava$l igin elitilmigti; silah depolan ve cephanelikleri vardr ve en

modem iletigim vasltalanyla donatrlmrglardr. Gizli ordular, Briiksel'deki gizli bir NATo

merkezinden koordine ediliyordu.r2

Krhg'a giire, NATO iiyesi iiLlkelerdeki Ozel Harp Daireleri veya gizli ordular, NATO

igindeki Miittefik Gizli Komite (ACC) ve Gizli Planlarna Komitesi (cPc) talafindan

yonetilmektedir. Krhq, Gizli Planlama Komitesi'nin (cPC), 6zel haxp tekniklerinin

hazrrlanmasrndan ve tizel harbin planlanarak idare edihnesinden; Miittefik Gizli Komite'nin

(ACC) ise, bu drgiitlerin olugturulmasrndan, merkezi direl:tiflerin hazrrlanmasrndan, biiyiik

operasyonlarxx organize ediknesinden ve glzli servisler arasr bilgi ah9 veriginin

sallanmaslndan sorumlu oldufunu belirtmigtir'13

2. OZEL HARPVE UYGULAMASI

Emekli Kurmay yarbay, araqtrrm aq-yazat Talat Twhan'a g&e, So{uk Saval ikinci

Diinya Harbi sonrasrnda ortaya grkan bloklagma sonucu olugan gerginlillen dolan bir savaq

t;vtidilt. Ozel Harp ise soluk savagrn sonucudur.l4 Turhan, Ozel Harp Dairesi eski

bagkanlanndan Sabri Yirmibegollu'nun ntikleer gafda, genel ve biilgesel savaglann gok

tehlikeli sonuglar qlkaxtacagindan, bunun yerine 'dewiq bafrmsrzhk, kurtuluq ve sdmiiriiye

kargl grkma, sloganlan arkasrnda hedefe ulagmak izere yeni bir savag tiirii uygulandtlmdan

tr Meckenburg'a gdre, bu ordulann sorumlulugunun ulusal hilkiimetlerin yam srra daha ziyade NATO'ya mr

yoksa CIA'ye mi ait oldugu bu giine kadar ay&nlahlarnamrgtr.iens Mecklenburg, ..Gladio, Gerilim stratejisi ve Radikal Antikomiilrizm", Gladio Nrto'nun Gizli Ter0I

Orglltfl, yay. haz. Jens Meclenburg, Sorun Yaynlan, Istanbul, 2000.12 Mecklenburg, a.g.k., s.7; Krhg, a.g.k., s.39-40.tsKrhg, a.g.k., s. 38, Peringek, a.g.k., s.22.14 Talat Turhan, Ceteletme, Algdz Yaymcrhk, istanbul, 1999, s.265

bahsettilini belirtrnigtir. Yirmibeqoflu'na grire, bu tiire 'Ozel Harp' ya da modem savag

denilmektedir. r5

Talat Turhan, Ozel Harbin Psi&o lojik Harp ile bagladrlrm ve ykrcr faaliyetlerle terdre

ddnti$en eylemlerden sonra Gayi Nizani Harbe difniigerelg i9 sava.qa yol agh$n ve bu

yollarla ortaya grkartrlan felaketi dnleme veya bertaraf etrne ytintemlerini kapsayaa istilcrar

Harekflfi'ndan meydana geldilini ifade etnigtir.r6 Gazelruci Fatih Giillapollu, isdkrar

Hmekdtmr, "anayasal hiikiimetin etkili gekilde gahgabiknesi igin bagka gare kaknadrlr

hallerde, nizamrn iade ve idamesini sa$amak maksadryla htikiiLmete yardrmcr olarak silahh

kuwetlerin yiiriittiig! i9 gtivenlik ve i9 iyilegtirme harekdtr" olarak; Psikolojik Harbi ise,"hedef kitlenin diiqiince, duygu, tavr ve davramglanm hedeflerin elde edilmesini

destekleyecek gekilde propaganda ve di$er araglann planh olarak kullamknasr" olarak

tammlanmaktadr. Giillapollu'na gdre, NATO gizli drgiitii veya gizli ordusu taktik psikolojik

hareket ile Gayri Nizami Harp (GNH) icra etrnektedir.tT

Talat Turhan'a gdre Gayri Nizarni Harp, diiqman tarafindan iggal edilen bdlgelerde ve

diigman gerisinde faaliyette bulunmak ve devletin otoritesini hikim krlmak, mtitecavizin iggal

ettifi bdlgedeki otoritesini yrkrrak amacryla, otganize olmuq mahalli halk tarafindan veya

hedef iilkede taraftarlarca yaprlan bir harp tiiriidiiLr. Turhan'a g6re, bu harpte, bagta psikolojik

harekdt olmak tizere sabotaj, baskrn, pusu, tahrip, suikast, kurtarma ve kagrma, tedhig, sokak

hareketleri flirii eylemlerden ve $zli etkinliklerden oluqan harekdt teknikleri

kullanrlmaktadrr.l8 Turhan'a gdre, GNH'in kuwetleri, geilla, yeraln ve yardtmct hrwetler

ile gdrevi igin sadece yeteri kadar bilgilendirilen mahalli personelden oluqur. Turhan, NATO

$zli ordu elemanlannm uygulayacalr harp ydntemlerinin ABD ordusu resmi

talimnamelerinde (Field Manuel FM serisi) agklanmrg oldulunu ve bu personelin efitiminin

15 Sovyetler Birlifi, bu ddnemde gerilla sava$ ydnterfleriyle kurtutug savafl ver6n baa az geligmig iilkeleridesteklemigtir. Nitekim Khruschev'de, 196l yrlnda yaph& bir konu$mada biitun diinyadaki kurtulug savaglannaarka grhlr$tlr. ABD ise bu duruma kar$rt ydnt€t €ri geligtirmigtir: Bagkan Kermedy, yaphlr bir konugmadagerilla savaqmr anlatfiktan soffa, gegmitteki uygulamalardan farkh olarak yeni bir stratejiye ve farkhyaptlandmlm4 bir orduya ihtiyag oldulunu belirtrnigtir. A.k., ss.311,265,266.tu A.k., s.266,319, Fatih Gllllapoflu, TanksE Topsuz Ilareklt, Tekin Yayurcrhk, istanbul, 1991, s.103." Giillapo$lu, a. g.k.,s.269." Talat Tuhan, Ceteleqme, s.319. Gttllapotlu, a.g.k.. s. | 12.

de ABD ve Almanya'da bu amagla agrlmg e$tim merkezleri ve okullarda yaprldrprm iddia

etmektedir.le

Mecklenburg, Avnrpa'daki gizli rgptlet/gizli ordulann dzellikle de italyan gizli

iirgiitii Gladio'nun, meydana gelen olaylar nedeniyle tenkit ve suglamalara u$adrgrm ifade

etmiEtir. Meclenburg'un 'Gladio' adh kitabrnda gizli ordu/tirgiitiin, sadece savag durumunda

devreye sokulacak olnasrna rafmen, ig politikada da etkin oldu!'unu, bu nedenle Avrupa'da

son on yrllarda bir dizi terdr eyleminin Gladio'ya yiiklendifini; dzellikle italya'da politik ve

askeri elitin, politik sa! ve solu tilkeyi karmagaya stlr{ikleyerek kendilerini ve toplumu imha

eden iki ug olarak gdsteren, kaosa altematif olarak da demokratik oyun kurallannm dewe drg:.

brakrlmasr da dahil 'giiglii devleti' sunan Gerilim Stratejisini benimsediklerioi'o;bu stratejiye

ait mekanizmamn, gdniillii muhbirlerin bilgi garprtma karnpanyalanndan, salcl tertirist

gevrelerin do$udan desteklenmesi ve ydnetilmesinden igkence ve cinayetlere kadar vardrlmr

belirtmiqtir.2r

Alman siyaset bilimci Dario Azzelini ise, giiglii devlet talebini gerekli krlmak igin,

sistemin istikrarsrzlagtrnldrlr izlenimini vermek igin korku yaratma ydntemini kullanan

Gerilim Stratejisinin, otdl mensuplan, gizli servisgiler ve sivillerin olugturdulu bi gbli

drgiitler aP tarafindan hayata gegirildifini; bu stratejinin de Gladio'nun olugturulmasrna

iligkin ek anlagmada formiile edilen g6revlere uygun oldufunu belirtmektedir. 22

3. TURKiYE,NiN NIro,yA Tiyr or,nmsrxlN ARDINDAII KURULDUdU

ilnni stiniir,nN 6zEL HARp BiRLiKLERi

Ecevit Krhg'a gdre, Tiirkiye, ikinci Diinya Harbi sonrasmda, Sovyetler Birlifi'nin

Kars ve Ardahan'r talep etmesi ve komtinizrnin yayrlma tehlikesi nedeniyle ABD'ye

yaklagmtg, stratejik konumu dolaysryla ABD de Tiirkiye ile yakmdan ilgilenmeye

te Turhan, a.g.k., s.252.'" Jens Mecklenburg, a.g.k., s.7.'' A.k..s.9." Dario Azzelini, 'italya'da Gladio'Gladio Nato'nun Gizli Terdr drgfitii, yay. haz. Jens Meclenburg, SorunYaynlarq Istanbul, 2000, s.35.

baqlamrgtrr.23 ABD'nin soluk savag teorisyenlerinden olan drqigleri eski bakanl Henry

Kissinger'rn, uzun menzilli, gok siiLratli ve modern silahlarla Amerika krtasrnn

ulag rnazhlrmn sona erdilini, ABD'nin niikleer silahlar tehdidi altrnda oldulunu ifade

etmigtir. Kissinger'a gdre bu tehlikeyi uzak tutrnak igin kiiLresel bir savag yerine, Amerikan

topraklanndan uzakta, miittefiklerin ve diiqmamn topraklannda ytiLriitiilecek harp shatejisine

gegmek gerekliydi. Yazar Macit Fahri'ye gdre, Kissenger'rr yeni savag stratejisinin baghca

amaglan arasrnda en ilnemlisi, Tiirkiye'nin de iginde oldufu, komiiLnist iilkelere komgu olan

iilkelerden baglayarak Latin Amerika tilkelerine kadar yayrlmakta olan komiinist

krgkrrtnalanm basfirmaktl.24

ABD Bagkan Truman 12 Mart 1947'de Kongre,de yaptrlr konuqmada, soluk savagrnhammadde kaynaklarrmn bol oldulu stratejik dneme sahip Ortadolu,da gegecelini,

Ortadofu'da diizenin saflanmasrmn Tiirkiye ve Yrmanistan'm biittinliiklerinin korunnasrnave komtlnizrnden uzak tutulmasma balh oldulunu belirmrig ve Sovyetler Birligi tehdidialtrnda olan bu iki iilkeye yardrm yaprtnasmr istemigtir.2s Truman Dohrini olarak amlan bukonugmamn Amerikan Kongresi'nde kabuliinden sonra 12 Temmuz l947,de Amerika veTiirkiye arasrnda bir yardrm anlagmasr imzalanmrgtr.26

Biitiin bu geligmeler yagamrken, Tiirkiye'nin baglangrgta kabul editneyen NATO'ya

iiye olma talebi, Tiirkiye'nin Kore Harbi'ne aktif olarak katrlmasmdan sonra kabul edilmig,

TBMM de 19 Eyliil l95l'de bu katrhmr onaylamrgtr. Bu onayla birlikte, Krhg'a g6re,

Tiirkiye, NATO antlagmasr ve ek protokolii gereli olarak o giine kadar italya, Fransa,

Almanya, Yunanistan ve Belgika'da kurulmug olan, komiinizrnle miicadele edecek olan

NATO gizli ordusunu/ gizli drgiitti kurmay da kabullenmigtir.2T

2r Krhg,a.g.k., s.24.- Macit Fabri, Amerlkan llarp Doliitrlnleri, Ydntem yaynlan, istanbul, 1966, s.261, 310." I(hg'a gatre, ABD-Tiirkiye arasmda baqlayan bu yahnlagma sonund4 ABD,nin Ttirkiye'ye askeri veekonomik yardrmlan baglamrg ve 1946'da nerede kullamlacalrna ABD'nin karar vermesi gartryli 500 milyondolar borg verilmigtir. Krhg, a.g.k., s.24.'6 A.k.. s.25.27 Ktlry, a.g.k., s.4243.

Ecevit Krhg, Dolu Peringek ve Talat Turhan'a gdre, basrn ve kamuoyunda yolun

tartrgma konusu olan Tiirkiye'deki gizli NATO drgiitii iig ddneme aynlma}tad#8:

-Seferberlik Tetkik Kurulu Ddnemi (1952-1965)

-Ozel Harp Dairesi Diinemi (1965-1991)

-6zel Kuwetler Komutanhg (1991-..)

Turhan'a g&e, Seferbe ik Tethik Kurulu, ddnemin Milli Giivenlik Kurulu g evini

yapan Yilksek Savunma Kurulu'nun 17 sayrh karan gergevesinde, Milli Avct Birlikleri

$ubesi'nin iginde bir alt birimi olarak, Teqkilarr Mahsusa kdkenli ve ABD'de gerilla elitimi

6lmrq olan Danig Karabelen tarafindan 27 Eylll 1952 de kuruhnugtur. Turhan, Seferberlik

Tetkik Kurulu'nun amacr ve gdrevinin, sal.unma stratejisinde "Diigman Kuwetlerinin

saldrrsr ve yurdun bazr bdliiLrnlerini ele gegirmeleri halinde dtgman kuwetleri ile Gayri

Nizami Harp yapacak, mukavemet gruplanm tirgii(leyecek, diigman kuwetlerinin yurt igine

srzmasr halinde, onlan bulup imha edecek" geklinde belirlendilini ifade etrnektedir.2e

Gerek Genel Harp teorisi, gerekse savunma sftatejisindeki kurulug amao ve gilrevine

gdre Seferberlik Tetkik Kurulu askeri ve sivil olmak iizere iki ana unsurdan oluqmuqtur:

Giirevi; halkl komihristlere kargr drgiitlemek ve direnig alr olugturarak iilkenin tarnamma

yaymak, Sovyet iggali durumrmda cephe gerisinde al$if hale gelerek sabotaj, suikast vb

yrprafina eylernleri ile direnige gegmek ve halkr ayaklandrrmak olan, 6zel harp elitiminden

gegmig askeri personel; ve gdrevi, muhtemel Sovyet iggalinde, dairenin asker unsurlanyla

birlikte direnigi drgiitlemek olan sivil u nsurlar.3o

Krltg'a gdre, sivil unsurlar her fiirlii meslek gnrbundan segilmekte, askeri unsurlar

tarafindan elitilmekte, kaytlan kod isimlerle yaprhnakta, gok gizli olan dosyalan Milli

Savunma Bakanh$ kaytlan iizerinde giisterilmekte ve bu dosyalan sadece belirli gdrevliler

giirebilmektedir." Turhan, bu sivil unsurlarur kaide olarak kanuni statiiye tabii olmadrfrm

28 A.k., s.44, Peringek, a.g.k., s.40; Talat Turhan, Kontrgerilla Cumhuriyeti, Tiim Zamanlar Yayrncrhk,istanbul, 1993, s.18.2e Talat Turhan, qetelegme, s. 383.30 KrLg, a.g.k., s.50-51." A.k.. s.52.243.

iddia etrnektedir." Aynca, sivil personel, belli ideolojik diiqiinceye sahip kigilerden

segilebilecefi veya bir partinin tamftan olabilecegi igin tartrqmalara konu otnugtur.33

Talat Turhan'a gilre, iizel harp dairesi personelinin elitiminde FM31 serili Amerikan

talimnamelerinin ST31 serili Tiirkgelegtirilmigleri i1e David Gaula'mn "Ayaklanmalan

Bastrma Harekdtr Teori ve Tatbikat" adh kitabr kullamkmgtr.3a Turhan'a gdre, 1960'dan

itibaren diizenlenen sfatejilerde Ozel Harp Dairesi'nin g6revleri ana hatlanyla fu $ekilde

diizenlenmigtif 5:

-Diigmamn yurdun bil btiliiLmiimii iqgal efinesi halinde o bdlgede yer altr mukavemet tegkilattorganize etrnek,

-Yurtigine srzacak diigman kuwetlerini imha efinek,

-Ordunrn diigman tiLlkelere hareketinde geri biilgenin giivenli$ini sallamak,

-Yurtiginde diigmanla ipbirlili yapmaya kalkr$acak gnrplan etkisiz brakmak.

Ecevit Krhg'a gdre, sol hareketler hrzla aftrnya devam ederken, yaprlan 1965

segimleri sonucunda olugan htiktimetin aldrfr kararla, NATO kamplannda tizel harp efitimi

almrg olan Cihat Akyol'rm dairenin bagrna ata nasl bir ddniim noktasr olmu9tur.36 Datenin

afu Ozel Harp Dairesi olarak de$gtirilmig3t, NATO'nun ve CIA'in komiinbmle mikadele

kovramt gerqevesinde yeniden yaprlandrnlnug ve genigletilmiqtir.38 Dairenin yeniden

diiaenlenmesine paralel olarak, Cihat Akyol, bapkan oldu$u ddnemde yazdl[l brogiiLr ve

kitapgrklarla elitime de yenilik getirmigtir. Giillapoflu'na g6re, bu brogiiLrlerden en dnerrlisi

olan "Gayri Nizami Kuwetlere Karqr Harekdt" Amerikan Ozel Harp doktrinlerinin

Tiirkiye'deki uygulanmalar igin uyarlanrmg hatidir.3e Krhg ve Turhan'a gdre de bu brogiir,

kontrgerilla eylemlerinin nasrl yaprlacalrm ve ydnlendirilecelini agrklamaktadr.4o

32 Talat Turhan, KontragerlllN cumhudyett, s.66.33 Inte\igence Newsletter adl FransE dergisinin 19 fuahk l99O tarihli sayrsrnda, 'Tu*iye'de Gladio'nunKdkenleri" bagtlryla verilen haberde, ABD G6nel Kurmay BaSkanlt$'nm 28 Mart 1949 tadhli ve gok gizliibareli "Kapsamh Stratejik Gorli$ler" adh belgenin Titkiye ile ilgili bdllimlinde Tiirklerin politik aDlamda giigliimilliyetgi anlayqa sahip oldutu, gizli ordunun kurulmasr igin fazlasryla uygrm bir iilke oldugunu, TiiLrkiye'de solmuhalefete kargr mticadele eden gruplan gizli sewis, askeriye, polis koy koruculan, OHD'nin idare ettilibelirtilrnigtir. K r9, a.g.k., s.52-53.3a Bu talirnnamelerin listesi igin bkz., Talat Tuhan, Kontrgedlla Cumhuriyeti, s.71.35 Turhan, Qetelepme, s.386.36 Krhg, a.g.k., s.136.'' A.k., s.132.36 A.k., s.137." A.k., s.137, ciiuapoglu, a.g.k., s.24.4 Silahh Kuwetler (Mart l97l) eki olarak yaynlanan brogtirde: Halkr mukavem€tgilerd€n ayrrmak igin sankiayaklanma varmrg gibi sahte operasyonlara ba5vunrlmasr tavsiye edilrnekte ve halkm rmrkavemet cephesine

Krhg'a gdre, Ozel Harp Dairesi ddneminin (1965-1991) dikkati geken dnemli

dzellikleri gunlardrr:

-Artan sol hareketlere paralel olarak, cumhurbaqkam Cevdet Sunay, DEV-KURT (devleti

lortarma) planlanm yiifrirltige koymug, MiT kanunu grkanlmrgtr. Vtit'in ba5kanhlrna 6zel

harp elitimli general Fuat Dofu'nun getirihnesiyle 6fn-Uif arasmda ortak gahgmalar

artrmqtr.al

-ABD Ozel Kuwetleri 6mek ahnarak, Om btimyesinde operasyonel gdrevler alacak Ozel

Birlikler oluqtr.rruhnugtur.42 OHD, ilk def4 legal ve agrk olarak, Diyarbakr'a kagrnlan THY

ugalrm kurtarma operasyonu yapmr$tr,

-6HD personeli, ABD Ozel kuwetlerinde elitimden gegiriknig ve OHD biinyesinde 6zel

Kuwetler Komutanhlr tam olarak faaliyete gegirilniqtir.a3

-15 Agustos 1984'de PKK saldmlanmn baglamasr iizerine OHD dzel Birlikleri aglk olarak

PKK'ya kargr yaprlan operasyonlara katlmaya ba.qlamrqtrr.a

-Emniyet Genel Miidiirliifii'nde kurulmaya baglayan iizel tirnler OHD'den olugturulan ekipge

elitime tabii tutulmug, OHD Omek ahnarak Emniyet OHD'si kurulmugtur.

-italya'dan baglayarak Avnrpa iilkelerindeki Gizli Ordulann giiziilmeye baglamasr iiaerine"Gladio" tarhgmalan Tiirkiye'ye srgramrgtrn' ve Tiirkiye'de gdzler Ozel Harp Dairesi'ne

gewilmigtir. a6

Bu tart4malar i.izerine OHD eski bagkam ve ddnemin CumhurbaSkanhlr Genel

Sekreteri Em. Org. Kemal Yamak'rn da girigimi ile Genel Kurmay Bagkanhlr'nca 3 Arahk

1990'da Daire hakkrnda basrm bilgilendirilme brifingi verilmigtir.aT Bu bilgilendirmede

6ttO'nin kurulug Semasr apalrdaki gibi agrklanmrqtrr:48

kahlrnasm sa$amak igin GNH kul'vederinin bazen sahte operasyonlar yapabileceli belirtilmektedir. Krhg,a.g.k., s.137-138, Turhan, Qeteleqme, s.298, Kontrgerilla Cumhuriyeti, s.28.4r K r9, a.g.k., s.65, 125-126.4'�K lg, a.g.k., s 3l l.ot A.k., s.315-316.* A.k., s.318.tt A.k.. s.334-335.* A.k., s.336-337.47 Krhg, a.g.k., s 337-338.4 Ttuhan, Ceteletme, s.526.

*6HD karargdht*d$raim ve Epitim Karutu

*Ozel Kawetler ve ba$w dzet Timter*6zel Hava Grubu

*B6lge Baskanhklan ve bunlaru ba{h olarak seferde tegkil edileceh ogerilla',uyer alfi've

kurtarma-hagtma" ekipleri halindehi osivil unsurlaf'

Brifing sonrasrnda ddnemin Genelkurmay bagkamnm, ingiltere ve ABD'de yapug

incelemelerin ardmdan, hem tartrgmalann dniine gegmek, hem de PKK ile miicadelede daha

elitimli kuwet kullanmak maksadryla, OHD yeniden yaprlandrnlmrg ve dairenin a& da Ozel

Kawaler Komutanh{t 16Xf; oUrat deligtirilmigtir.ae Yeniden yaprlanma kapsamurda

Off'lgrnaa sivil yaprmn yamnda iki Ozel Krwetler Alay ile bi Muharebe Arama

Kurtarma Alayt (MAK) olughrulmugtur.

Talat Turhan'a gdre, 1990'lardan itibarcn komiinizm, ABD igin tehdit unsuru olmaktan

g*mrg, bunun yerini de, radikat istam almrqtr.5o Benzer gekilde, Titkiye'nin tehdit

algrlamasr defiqmig, Milli Giivenlik Siyaset belgesinde radikal islam ve bdliic terdr

komiiLnizrn yerine dncelik kazanmrgtr. Nitekim Turhan, 3 Kasrm 1990'da ddnemin Genel

Kurmay Harekdt Bagkam olan Korgeneral Do!'u Beyaat'rn, OHD'nin antikomiinist olup

olmadrlma dair soruya verdifi cevapta, tllkemizin radikal islam gibi birgok tehditlere maruz

kaldrfim belirttifini, 6gO'nin de anti-komiinist oknadtfmt, mevcut tehditlere kargr

kullamlacalrm sdyledi$ni belirtmigtir.sr Brifingde yaprlan agrklamaya ilave olarak 16 Kasrm

1990 tarihli Genelkurmay aqtklamasryla "Diinyadaki yeni geligmeler kargrsrnda askeri

sfratejilerde deligiklik meydana geldikge OHI'nin gdrevleri gdzden gegirilecektr

denilmektedir.s2

Lale Kemal'in Taraf Gazetesinde grkan haberine gdre de Genel Kurmay'rn tehdit

algrlamasrndaki deligiklife ba[h olarak, Ozel Kuwetler Komutanhfr'nln yaprlanma ve

tegkilatlanma esaslan a5a$rdaki gekilde tespit edilmigtir:

ae Krhg, a.g.k. s.343." Turhan, a.g.k., s.251." A.k., s.3ol-302.t2 A.k., s.299.

10

-Psikolojik harekdt dihil 6zel harekdt icra edebiknek-i9 tehditle miicadelede gtirev yapabilmek

-Yurtdrgr givenlik ve harekdt ortamrmn qekillendirilmesine katkrda bulunmak-Sivil-asker igbirlili faaliyeti icra edebilmek

Kemal'e g6re, Ozel Harp Dairesi'nin daha 6nce yaptrlr gdrevlere ek olaralq Ozel

Kuwetler Komutanh[r'nm g6revlerine psikoldik harekdtla birlikte yurt &9r gdrevler ve sivil-

asker igbirlili de ilave edikniqtir.53

4. OZEL HARP DAiRESiNE izlrn nnir,nx oLAYLAR vE, SUCLAMALAR

Ecevit Krhg'rn belirttiline gdre, Ozel Harp Dairesi (halen OKf; kuruldulundan bu

yana ag* olaxak:

1. Krbns'ta Tiirk Mukavemet Tegkilatr'm (TMT) iirgiitlemiq, tarihimizde ve harp

tarihinde yerini alan Krbns Banq Harekdtrmn bagan ile yapllmasmrn zeminini hazrlamrg ve

fiilen harekdta katrlmgtr.5a 2. 13 Ekim 1980'de Diyarbakrr'a kagrrlan Miinih-istanbui

seferini yapan THY ugagrna kurtarma operasyonu diizenlemigtir.ss 3. 15 Agustos 1984'te

baglayan terdrle miicadele operasyonlanna aktif olarak kaulmrgtr56 ve Polis 6zel harekit

timlerine esitim vermiqtir.5T

OHD'nin sug igledifi ile ilgili olarak bu gihe kadar veriknig herhangi bir yargr karan

bulunmamasrna ralmen; 6HD'nin personel elitiminde kullandrlr ABD kaynaklr

dokiimanlardaki kuramlarla, meydana gelen olaylar arasmda ballantrlar kurularak, Otn'ye

bir takrm suglamalar ydneltilmektedir. Talat Turhan,6Hn'nin, istihbarat ve giivenlik

Orgiitlerinin, ABD ile iligkilerini, 390 kayna$ tarayarak ortaya grkardtprrr belirttikten sonra,

gu iddialmda bulunmaktadrt'8:

53 Lale Kernal,'13rdu Giivenlik igin Yaprlamrsa", http://www.taraf.com.trhnakale/92?5.hhn. (Eriqim Tarihi:30.12.2009)5a Krhg, a.g.k., s.92-102.)) A.k., s.311-312.tu A.k.. s.315-318.57 A.k.. s.320-323.58 Turhan, Cetelegme, s.293.

-Kontrgerilla 6rgtitleri ABD'nin destegiyle sosyal, ekonomilq politik, kiiltiirel yaprya

halkm biling diizeyine gdre asrl amacr drgrnda gegitli iglevleri yiirtitnektedir.

-Sosyal uyamgr ve bilinglenmel geciktirici dnlemler aknaktadrr.

-Yerli iqbirlikgi a[.rm yaygurlagtrmakta, bunlara dayanarak istihbarat yapmakta

gerektilinde teriir ve siyasi cinayetlerle askeri darbelere ortam hazrlamaktadr.

4.1.dzel Hatp Dabesi'nin Personel E{itiminde Kullan an Yaynlara ith*in iaaWar:

Krhg ve Turhan, elitimde kullamlan David Galula'nm "Ayaklanmalan Bastrma

Hareketleri Teori ve Tatbikatr" kitabrnda hern sol hareketlerin hem de muhalefetin ayaklanrna

olarak nitelendirildi[ini, ayaklanmalan bastmnada ilk adrm olarak 'guursuz terdrizmin' ikinci

adtm olarak 'segiknig tenirizmin' tavsiye edildi$ini ve darbe sonrasr segimlerin nasrl

yap acalmr detayh olarak ag*ladrfrm ifade emekedirler. Krhg ve Turhan'a g6re, bu

dnerilerle, Tiirkiye'de, 1965 ylmdan bu yana siire gelmekte olan uygulamalar arasrnda

paralellik bulunmaktadr.5e

Ifthg, OHD Baqkanhlr yapmrq olan Cihat Akyol'un yazdrlr BrogiiLr'deki kurarm, 12

Mart ve 12 Eyliil'deki darbelerin bir aqanrasr olarat gdrmektedir.fl Turhan ise Tiirkiye'deki

operasyonlardan hangisinin salrte hangisi gergek oldufunun, ne kadanm hangi drgiitiin

gergeklegtirdilinin bilinemedifini dile getirmektedir.6r

Mekclenburg ise TiiLrkiye'de askeri miidahalelerin yaprldrg bu ddnemdeki

uygulamalan, Geilim Stratejisi uygulamasr olarak deferlendirmektedir.62

5e Krt9, a.g.k., s. 59-60: Tuhan, qeteletme, s.239 ve Kontrg€rllh Cumhuriyetl, s.24,58ou Iihg, a.g.k., s.138-139.'' Turhan, Qeteleqme, s.298, Kontrgertlla Cumhuriyeti, s. 28." Mecklenburg'a gOre, gerilim stratejisi, politik sap ile solu, bir iilkeyi kangrkhla siiriiHemek isteyer!kendilerini ve toplumu imha eden iki u9 olarak gdstermeyi hedefleyen bir kawamdrr. dzellikle ltalya'dakullanlrmgtf; ancak Tiirkiye'de politik ve askeri elit bu stratejiden yararlarmrttu. Mecklenberg, a.g.k., s.9.

4.2.dael Harp Dairesi'nin Kansttp iddia Editen Olaylar:

4.2.1. 6-7 Eylfrl Olaylan

19'r.4-1976 yrllan arasrnda OHD'nin baEkanhlrm yapmrg olan Sabri Yirmibegoflu'

kendisi ile yaprlan bir stiylegide 6-7 Eylitt olaylanmn OHD'nin igi oldufunu ve amacrna da

ulaqtrlrn betirtmigtir. Giillapoflu'na g&e, 6-7 Eyliil olaylanmn MiT'in kooldinatiirliifio ile

6HD tarafindan grkartrldrlr iddia edilmelxe ise de Yirmibegoflu'nun agrklamasl &$mda bu

iddiayr destekleyecek heniiz bulunamaml$trr.63

4.2.2. 23 Eylill 1969'da oDTii'de ABD Elgisinin Arabasrnr Yakan Solcu d{renciler

Arustnda Yer Alan Taylan hryfir'fin Beya4t Meydantnda hldfrrfrlmesi

Cinayetten her ne kadar bir polis memuru suglanmrgsa da, Talat Turhan, Taylan

Ozgiir'iiLn 1991 yhnda 6ttO'ye mensup bir iistegmen tarafindan ttldiiriildiigtinii agrklaruqtr.

Krhg'a gdre, suglanan polis memuru ise bir siire sonra cinayeti igledilini inkdr etmigtir.a

4.2.3. 13 Nisan 1970'de Tabip Yedek Sabay Necdet Giigtfr'nfin Oldfirfrlnesi

Krhg'a gdre, cinayet, iilkiicii olarak bilinen iki jandarma subayrna ait tabancalar-

kullanan ibrahim Dogan ve Ali Giing6r tarafindan iqlenmigtir. Upur Mumcu da bu cinayeti

igleyenlerin ve tabancasr olayda kullamlan subaylann tizel harp elitimi aldrklannt ve

dolaysryla olayrn OHD ile baglantrh oldulunu yazrlannda ima etmi9tir.65

63 Giillapoglu, a.g.k., s. lo4.fl Krh9, a.g.k., s.145-14?.6t A.k., s. 148-151.

13

4.2.4 27 Kastm 1970'de Kilbilr Saravr'nt t Yaktlmast

Yangmrn OHD taxafindan grkartrldrlr iddialarura kargr, Daireden herhangi bir tekzip

yaprlmamrgtr. Ancak, Krhg'm belirttiline giire, olay esnasrnda gdrevli olan Emniyet amiri,

binayr yakanlann MiT kdkenli oldugunu aglklamrgtrr.66

4.2.5. Ktztldere Operasyonu

Turhan'rn belirttifine gdre, ddnemin genelkurmay bagkam Kenan Evren, OHD'nin

kullamlmasryla ilgili olarak, OHO'nin, gdrevi dlgrnda kullamlmadrlrm; ancak belki de

kendisine intikal ettirilmeden, bazr yerlerde gayn-resmi olarak OHD mensubu bazr kigilerin

bu ige bulagmrg olabilecelini ifade etmigtir.6T

4.2.6. 1 Mayrs 1977 Tahsim Olaylart

Bu olayn samklan bugiine kadar bulunamamrgtr; ancak ddnemin bagbakant Biilent

Ecevit bu olaylardan OHD'yi mesul tutmuStur. Nitekim 6 Mayrs 1977 ylJnda

Cumhurbagkam'na Taksim olaylan ile ilgili yazdtll mekhrpla, bu konu Cumhurbagkanltlt

argivine de girmiqtir.6s

4.2.7. 29 Mayw 1977 izmir-CiEli'de BfiIent Ecevit'e Suikast Gir$imi

Kontrgerilla iddialanm giindeme tagrdrlr igin hedef segildili diigiiniilen Biilent

Ecevit'e yaprlan suikast girigiminde, Ecevit'in yamnda bulunan arkadagr yaralanmrgtr. K tg'a

gdre, her ne kadar silahr kullanan polis 3 ay cezaya garptrnlmtgsa da silah ve diler delillerin

mahkemeye getiriLnemesi, olayda kullamlan silahrn ABD yaprmr 'tengas' ohnast ve sadece

6 Giillapoglu, a.g.k., s.48, Krhg, a.g.k., s.164.'' Turhan, Qetelepme, s.285, KrLg, a.g.k., s.177, Gilllapoflu, a.g.k., s.37.68 Krhg, a.g.k., s.212-21'l .

t4

iig kigide bulunmasr bu eylernin de gizli tirgiit dolayrsryla da OHD eylemi olabilecepi karusm:.

giiglendirmektedir.6e

4.2.8. 1977 yilmda Darbe Gbigimi

Krhg'a gtire, istanbul'da 6HD glkgh bazr generaller, subaylar ve dairenin sivil

unsurlanmn daire ile ballantrh MiT mensuplan ve bazr igadamlan ile srk srk darbe hazrhk

toplanttlan yaph$ tespit edilince, ddnemin Kara Kuwetleri Komutam, Orgeneral Namrk

Kemal Ersun 1 Haziran 1977'de emekliye sevk edilmigtir.To

4.2.9. 24 Mart 1977'de Savcr Do$an dz'fin hldiirfrtmesi

19 Ocak 1978'de Ankara Turizrn ve Ticaret Yiiksek Okulu'nda Levent Ozydrtik adh

sol gdriiglii tilrenciyi 6ldiiren tilkiiciileri aragtrran savcr Dolan Oz, ibrahim Qiftgi tarafindan

dldiiriilmiigfrir. ibrahim Qiftgi Savcr Oz'ii iilkii ocaklan baqkamnm talimatl ve verdi[i tabanca

ile dldiiLrdtiliiLnii itiraf etrnigtir. Ancak kendisi hakknda verilen idam karan 4 kez Askeri

Yargrtay'ca bozuhnug, ddrdiincii kararda ise Qiftgi beraat etmigtir. Krhg'a gdre, samk avukatr

miivekkilinin MSB'de 6zel dosyasr oldulunu belirtmigtir ki bu dosyalar OID'nin sivil

unsurlan igir tanzim edilmektedir.Tl

4.2.10. 16 Mart 1978 Katliamt

istanbul Universitesi'nde meydana gelen patlama ve agllan ateg sonucunda 7 d$enci

iilmtg, 41 dlrenci alr yaralanmtgtr. Saldrrganlann peqine diiqen polislerse durdurulmug,

olayda kullamlan bombalan saldrrganlara verdili iddia edilen subay bulunamamrqtr. Krhg'a

gdre katliamrn bir 6HD operasyonu olma ihtimali gok yiiksektit.T2

@ A.k. s.222-224.70 Krhg, a.g.k., s 230." A.k., s.232-243.72 Kthg, a.g.k., s.245-252.

15

4.2.11. Mehmet AIi A$ca'nm Askeri Ceznevinden Kagvtlmast

Cumhuriyet Gazetesi yazan Leyla Tavganollu'na giire, bu konuda, ddnemin istanbul

s aydnetim komutam Necdet Uru!'un "bu olayr OHD'ne mal etneden OHD'de gahqan

insanlann bireysel gayretleri diyebilirsiniz" geklinde bir beyam olmugtur.T3

73 Leyla Tavganogll Cumhuriyet Gazetesi, 03 Temmuz 2000 aharan Krhg, a.g.k., s.270.

15

KAYNAKCA

AKINER, "SeferberlikNedir?",

AzzELLiI{i, Dario, 'itarya'da Gladio." iginde: Gladro Noto,nun Grzri rer6r 6rgttii,yay.haz., Jens Meclenburg, Sorun yayrnlan, istanbul, 2000.

DUNDA& Can, "6ze[Harp'ginin Tlrmanls Oyttlsti,"

htF://www.candundar.com.trlindex.ohp?Did:2667. (Erigim Tarihi: 28.12.200g,r.

DUNDA& Can, Ergenekon Devlet iginde Devlet, imge Kitapevi, Ankara, 2003.

GOEBEL, Olaf, "Federal Almanya'da Gladio." iginde: Gladio Nato,nun GizliOrgiitli, yay.haz., Jens Meclenburg, istanbul, Sorun yayrnlan, 2000.

Terdr

GOEBEL, olaf, "Tiirkiye'de Gladio." iginde: Gradio Nato'nun Gizri rerOr orgiitii,yay.haz., Jens Meclenburg, Sorun yayrnlan, istanbul, 2000.

GULLAPO6LU, Fatih, Tanksz Topsuz HarekAt, Tekin yayurcrhk, istanbul, I99l�

HUR, Ay$", *6-7 Eyliil'e Dair Farkh Tarih Okumalan,,, Taraf Gazetesi-htQ://www.taraf.com.trlmakale/l 9g9.htni, (Erigim Tarihi: 2g.12.2009).

KEMAL, Lale, 'Ordu i9 Tehdide Gdre yaprlarursa,,, Taraf Gazetesi.

(Erigim Tarihi: 28.t2.2009\.

http://www.taralcom.trlmakalel9275.htm, (Eriqim Tarihi: 30.12.2009\.

KILIQ, Ecevi! 6zel Harp Dairesi, GtiLncel Yayrncrhk, istanbul, 2007.

MACIT, Fald, Amerikan Harp Doktrinleri, istanbul, ydn yayrnlan,1996.

MECLENBURG, Jens, Gladio Nato'nun Gizli Ter6r drgfitii, Sorun yayrnlan, istanbul,2000.

MERCAN, Faruk, 'iki 6zel HarpCi Orgeneral,"htto://www.aksiyon.com.trldetaylar.do?load=detav&link=12g67, (Erigim Tarihi: 29.12.2009\.

PERINQEK Do!u, Gladio ve Ergenekon, Kaynak yaynlan, istanbul, 200g.

PERNE& Markus, "Batr Yabancr Ordulan-Avnrpa'da Gladio." iginde: Gladio Nato'nun

Gizli Terdr Orgiitli, yay.haz., Jens Meclenburg, Sorun Yayrnlan, istanbul, 2000.

TIJRHAN, Talat, Qetelegme, Kontrgerilla, Gladio, Susurluk, Telekulak, Akytia

Yayrncrhk, istanbul, I 999.

TURHAN, Talat, Kontrgerilla Cumhuriyeti Agrklamalar, Belgeler, Gergekler, TtimZantanlar Y ay rncrhk, istanbul, I 993.

"Gladio-Ergenekon Yol Kardeqlili,,'

http://www.radikal.com.ir/Dofault.aspx?aTvpFDetay&Da1e=12.09.200g&ArticleID:...,

(Erigim Tarihi: 28.12.2009).

"Ozel Harp Dairesi Kontgerilla mr?", htto://www.kontrgerilla.corn/OHD.asp, (Eriqim Tarihi:28.12.2009\.

"Ozel Harp Dairesi,"

http://envemasadersisi.co /index.phD?option:com_content&view:article&id: I 26:o, (Erigim

Tarihi:28.12.2009).

19