肝炎 B ê 病因 kap 治療

第十一組：99026032 許琇琪99026017 陳逸凌

Koaⁿ-iām B Siāu-kài 肝炎 B 紹介

Koaⁿ-iām B sī siōng pho-phiàn koh giâm-tiōng ê koaⁿ-chōng kám-jiám.

Sī iû koaⁿ-iām B ê pēⁿ-tok ín-khi--ê.

Pēⁿ-tok sī thong-kòe hoeh kap thé-ek thoân-jiám--ê. Chhiūⁿ ē-bīn ê chêng-hêng:

- tit-chiap tùi hoeh ê chiap-chhiok, chhiūⁿ chù-hoeh (transfusion),

- bô an-choân ê sekhusuh,

- sú-iōng bô siau-tok ê siā-chiam, koh

- ū kám-jiám ê lāu-bú tī seⁿ-kiáⁿ ê sî òe hȱ âng-eⁿ-á.

Lâng tē-it pái kám-jiám tioh koaⁿ-iām B pēⁿ-tok, che kiò-chò “kip-sèng kám-jiám.” Tāi-tō-so ê tōa-lâng ē kā pēⁿ-tok siau-biat, hôe-hok chèng-siông.

Nā-sī pēⁿ-tok lâu tī thé-lāi chhiau-kòe lak-kò-goeh, án-ne chiū sǹg sī “ bān-sèng kám-jiám ＂ , á-sī “bān-sèng koaⁿ-iām B”.

Kám-jiám tioh kip-sèng koaⁿ-iām B ê lâng, tng i hok-goân liáu-āu, ē sán-seng khòng-thé. Kap pēⁿ-tok chiàn-tàu liáu-āu, sin-khu chai-iáⁿ án-choáⁿ pó-hȱ ka-kī bē koh hȱ koaⁿ-iām B kám-jiám, che chiū-sī bián-ek.

Nā bô tī lak-kò-goeh lāi chiong pēⁿ-tok siau-biat, pēⁿ-tok chiū ē éng-oán tòa tī thé-lāi. Che chiū-sī bān-sèng koaⁿ-iām B.

Kám-jiám tioh bān-sèng koaⁿ-iām B ē tì-sú koaⁿ-ngē-hòa. Chiū-sī koaⁿ-sè-pau chhiam-î-hòa piàn ngē.

Chit-khoán chêng-hêng ē chō-sêng koaⁿ-kong-lêng piàn bái. Giâm-tiōng ngē-hòa, koaⁿ chiū bô kong-lêng. Che kiò-chò koaⁿ soe-kiat.

Bān-sèng koaⁿ-iām B ē tì-sú koaⁿ-gâm.

Tēng-kî hȱ i-seng khòaⁿ, chhú-lí kap pó-chhî kiān-khong ê seng-oah sip-koàn lóng chin iàu-kín.

Koaⁿ ê ko-chō kap seng-lí肝 ê 構造 kap 生理

Koaⁿ-chōng sī seng-khu-tiong tē it tōa ê chôaⁿ-thé. I ê pȱ-ūi sī tī hôaiⁿ-keh-moh ê ē-tóe

I ê téng-bīn sī phòng tú-tú óa tī hôaiⁿ-keh-moh, chiong jīm-tài kap kiat-tè-chit lâi kiat liân. Ē-bīn sī thap, ǹg tī ūi, chap-jī-chí-tng, tōa-tng kap chiàⁿ-pêng ê sīn-chōng.

Tī chiàⁿ-pêng ê ē-tóe ū chit ê táⁿ-lông, lāi-bīn ū táⁿ-chiap. Chit ê táⁿ-lông ū kńg, chiap tī koaⁿ-kńg, hȱ koaⁿ-chiap tùi koaⁿ-kńg lâu kàu táⁿ-lông chek-chū. Iā ū chit tiâu kńg, kiò-chòe táⁿ-kńg, kiâⁿ tùi táⁿ-lông, kàu chap-jī-chí-tng lâi chhut

Táⁿ ê lȱ-ēng ū kúi-nā hāng, (1) ōe pang-chān iû khah khòai cháu sòaⁿ, (2) ōe kek sió-tng ê ki-bah khah ōe kiu, (3) ōe lūn-tek tng-á ê lāi-lí chiū-sī sù-moh.

Koann-iam B ê Chèng-chōng肝炎 B ê 症狀

Kip-èng koaⁿ-iām B tōa-pȱ-hūn lóng bô chèng-chōng.Nā ū, mā chhiūⁿ liû-hêng-sèng kám-mȱ án-ne.

Chiū-sī hoat-sio, phî-lô, kun-bah á-sī koan-chat thàng-thiàⁿ, bô ūi-kháu, péng-pak kapáu-tho. Tī chit-tōaⁿ sî-kan, tāi-iok 1-pha ê lâng chèng-chōng khah giâm-tiōng.

Giâm-tiōng ê chèng-chōng pau-koat péng-pak, áu-tho, bak-chiu hoán ng. Kiò-chò “ng-thán”,koh ūi tù-tù. Chit-khoán chêng-hêng ē tut-jiân hoat-seng, jî-chhiáⁿ tùi sìⁿ-miā koh ē chō-sêng ui-hiap, ài khah-kín chhōe i-seng.

Koaⁿ-iām B ê kám-jiám óng-óng lóng bô sím-mih chèng-chōng, ū-sî kúi-chap-nî mā bô.-kú tùi koaⁿ ê siong-hāi it-tit teh hoat-seng, chìn-hêng. Chit-khoán “bô-siaⁿ bô-soeh ê kám-jiám” tek-piat su-iàu tāi-ke lâi chù-ì.

Lí nā kám-kak bô sóng-khoài, á-sī ū khó-lêng piī kám-jiám, kín kap lí ê i-seng chham-siông.Thiu-hoeh kiám-cha khòaⁿ māi chiū chai.

Koaⁿ-iam B ê Ti-liâu肝炎 B ê 治療

Kip-sèng koaⁿ-iām B bô tekk-hāu-ih thang tī-liâu. Lán ê sin-thé chū-jiân ē kā pēⁿ-tok siau-biat.Hioh-kh khùn kap chèng-chong chhú-lí chiū hó.

Bān-sèng koaⁿ-iām B chin oh lī-liâu, m-kú to-so ê lâng lóng ē-tit-thang kòe kiān-khong êseng-oah.Lán ē-tàng kiám-chió pēⁿ-tok ê so-liōng, hȱ koaⁿ-chōng ê siong-hāi kiám-chió koh piàn-bān.Án-ne tùi hoān-chiá chiū-sī pang-chān.

I-seng ē kiò lí ài tui-chong, chit-nî chit-pái kàu n ng-pái.Kin-kì thiu-hoeh kap sin-thé kiám-cha ê chu-liāu lâi koat-tēng án-chóaⁿ tī-liâu.

Bān-sèng koaⁿ-iām B ê lâng mā su-iàu chù koaⁿ-iām A ê ī-hông-siā. Ū bān-sèng koaⁿ-iām B êlâng ê koaⁿ-chōng tek-piat ē siū koaⁿ-iām A pēⁿ-tok ê sńg-tng.

Seng-oah hong-sek mā ài chù-ì thang pó-hȱ lí ê koaⁿ.

• M-thang lim-chiú, mài chiah-hun. Che tùi koaⁿ lóng bô hó.

• Sit-but siōng-hó sī êng-ióng pêng-kin, chhài-se khah chē, iû-hun khah chó. M-thang chiah chheⁿ ô-á,in-ūi ū sè-khún (bâi-khín) ē siong-hāi koaⁿ-chōng.

Koaⁿ-iam B ê Ū-hông肝炎 B ê 預防

Lán thang khò ī-hông-siā lâi pó-hȱ tāi-ke, tek-piat sī gín-á kap eⁿ-á. Nā bô chù ī-hông-siā,

90pha ê gín-á kap eⁿ-á kám-jiám āu ē pìⁿ bān-sèng koaⁿ-iām B.

Ek-biâu sek-iōng tī bô siū B-hêng pēⁿ-tok kám-jiám ê lâng.

Ū kip-sèng á-sī bān-sèng koaⁿ-iām ê lâng bô thang tùi ek-biâu tit-tioh hó-chhù.

Chù ū-hông-siā, thang pang-chān sin-thé sán-seng khòng-thé, tùi-khòng koaⁿ-iām ê pēⁿ-tok.

Lóng-chóng chù 3-pái.

Tī chín-so, pēⁿ-īⁿ kap ōe-seng-so lóng ū.

Kiàn-gī:

- So-ū tú chhut-sì kàu 18-hòe ê lâng

- Tī gûi-hiám khoân-kéng kang-chok ê tōa-lâng

Sekhusuh ē thoân-jiám koaⁿ-iām B.

Hoeh kap sekhusuh ê chiap-chhiok lóng ē sio-òe. Nā beh sekhusuh ài pó-niá an-choân.

M-thang sú-iōng hui-hoat ê ioh-but kap ȯ-peh iōng chhú-hng-ioh.

mài kap lâng kong-ke iōng siā-chiam, chhùi-chhiu khau-á, chńg-kah chián-á, khí-bín kap hīⁿ-kau.

Nā-sī lí beh chhiah-jī á-sī chiam-kiù, tioh ài khak-tēng chiam ū siau-tok chheng-khì.

Koaⁿ-iām B ê hoān-chiá, ū-sin beh seⁿ-kiáⁿ ê sî, ài ē-kì-tit tī sán-pâng kā eⁿ-á chù chit-ki bián-ek khòng-thé kap chit-ki ek-biâu. Án-ne thang pó-hȱ eⁿ-á bē siū kám-jiám.

Tī chhut-sì 12-tiám-cheng lāi chù nng-ki ū-hông-siā ek-biâu kap khòng-thé chiū ū 95% ê ki-hōe bē hȱ pēⁿ-tok kám-jiám.

Nā bô, eⁿ-á ū 90pha khó-lêng siū kám-jiám. M-thang ké-siáu bô ài chù!