معجـزة الهرمون. arabic العربية

14 MM

∞∞ddDDƒƒŸŸGG øøYYIIôô≤≤ffGG ‘‘ ≈≈««ëëjj ¿¿hhQQÉÉgg ƒƒgg QQÉÉ©©àà°°ùùee ºº°°SSGG ââ–– ÖÖààµµjj ……òòddGG ∞∞ddDDƒƒŸŸGG óóddhh

∫∫ƒƒÑÑææ££˘°°SSGG ‘‘ ¿¿ÉÉ˘ææ˘°°SS QQÉÉ˘ªª˘©©˘ee áá˘©©˘eeÉÉ˘LL ‘‘ ¿¿ƒƒ˘ææ˘ØØ˘ddGG ¢¢SSQQOO ,,11995566 ΩΩÉÉ˘YY

ÒÒããµµddGG ∞∞ddDDƒƒŸŸGG ôô°°ûûff 11998800 ΩΩÉÉYY òòææeehh ,,∫∫ƒƒÑÑffÉÉ££°°SSGG áá©©eeÉÉLL ‘‘ ááØØ°°ùù∏∏ØØddGGhh

≈≈««ëëjj ¿¿hhQQÉÉgghh ..¿¿ÉÉÁÁ’’GGhh ºº∏∏©©ddGGhh áá°°SSÉÉ««°°ùùddGG ääÉÉYYƒƒ°°VVƒƒee ‘‘ ÖÖààµµddGG øøee

áájjôô¶¶ff ∞∞jjRR ∞∞°°ûûµµJJ »»ààddGG ∫∫ÉÉªªYY’’GG øøee ÒÒãã˘cc ¬¬˘dd ∞∞˘ddDDƒƒ˘ªª˘cc ±±hhôô˘©©˘ee

óóbbhh ..áájjƒƒeeóóddGG ääÉÉØØ°°ùù∏∏ØØddGGhh áá««ææjjhhQQGGóóddGG ÚÚHH ≥≥««KKƒƒddGG ••ÉÉÑÑJJQQ’’GG øøYY ∞∞°°ûûµµJJhh ÉÉ¡¡ªªYYGGõõee ¿¿ÓÓ££HHhh ,,QQƒƒ££ààddGG

áá««ffÉÉÑÑdd’’GGhh áá««ddÉÉ¨JJÈÈddGGhh áá««ffÉÉÑÑ°°SS’’GGhh áá««ddÉÉ££jj’’GGhh áá««°°ùùffôôØØddGGhh áá««ffÉÉŸŸ’’GGhh áájjõõ««∏∏µµff’’GG ¤¤GG ¬¬ÑÑààcc ¢¢††©©HH ââªªLLôôJJ

áájjƒƒddÉÉŸŸGGhh áájjOOQQhh’’GGhh áájjÎÎààddGGhh áá««ææ°°SSƒƒÑÑddGGhh áá««ffÉÉªªccÎÎddGGhh áá««°°ùù««ffhhóóff’’GGhh áá««°°SShhôôddGGhh áájjóóææddƒƒÑÑddGGhh áá««HHôô©©ddGGhh

ºº¡¡ææee ÚÚªª∏∏°°ùùŸŸGG ¢¢SSÉÉææddGG ππcc ÖÖ°°SSÉÉææJJhh ™™««ªª÷÷GG ÖÖWWÉÉîîJJ ≈≈««ëëjj ¿¿hhQQÉÉgg ÖÖààcchh ..¿¿GGóó∏∏ÑÑddGG ∂∂∏∏JJ ‘‘ ââ©©ÑÑWWhh

±±óógg ∫∫ƒƒMM QQƒƒëëªªààJJ ÖÖààcc ÉÉ¡¡ff’’ ,,ºº¡¡JJÉÉ««°°ùùææLLhh ºº¡¡bbGGôôYYGGhh ººggQQÉÉªªYYGG øøYY ôô¶¶ææddGG ¢¢††¨HH ,,ÚÚªª∏∏°°ùùŸŸGG ÒÒZZhh

ππcc ≈≈∏∏YY QQOOÉÉ≤≤ddGGhh ……óóHHCC’’GGhh ‹‹RRCC’’GG)) ¬¬∏∏ddGG OOƒƒLLhh ääÉÉjjGG ËËóó≤≤JJ ∫∫ÓÓNN øøee ¢¢SSÉÉææddGG ∑∑QQGGóóee ííààaa ƒƒgg óóMMGGhh

..ºº¡¡ddƒƒMM øøee ¥¥ÉÉaa’’GG ‘‘ ((AA»»°°TT

ÚjÓe ∂ª°ùL πNGO …ôŒ ,ÜÉàµdG Gòg äÉë˘Ø˘°U CGô˘≤˘J âfCG É˘ª˘æ˘«˘H ,ÇQÉ˘≤˘dG …õ˘jõ˘Yøe á«∏N πc ¬«dEG êÉà– Ée â«ÑãJ ºàj ájƒ«◊G äÉ«dÉ©ØdG √òg ∫ÓN øeh .ájƒ«◊G äÉ«dÉ©ØdGºàj ∂dòch ,Ö°SÉæŸG âbƒdGh ´ƒqædGh ºµdG å«M øe ájQhô°V OGƒe øe ∂ª°ùL ÉjÓN100`dGh .É¡JÉLÉ«àMG Òaƒàd ÒHGóJ øe Ωõ∏j Ée PÉîJG ¤EG áaÉ°VE’ÉH á«∏N πc áØ«Xh ójó–»qÑ∏Jh É¡æ«H Éª«a á∏eÉµàe áµÑ°T øª°V πª©J ∂ª°ùL É¡˘æ˘e π˘µ˘°ûà˘j »˘à˘dG á˘«˘∏˘N ¿ƒ˘«˘∏˘jô˘JáµÑ°T ∫ÓN øe çóëj Gògh .∂dP øe A»°ûH ô©°ûJ ∂∏©Œ ¿CG ¿hO áaÉc ∂JÉLÉ«àMEGIAÉØµdG √ò¡H πª©J √òg ∫É°üJ’G áµÑ°Th .IAÉØµdG øe kGóL á«dÉY áLQO ≈∏Y É¡æ«H Éª«a ∫É°üqJGÚH …òdG ÜÉàµdG Gòg ∞«dCÉJ ¤EG Éæà©aO »àdG ÜÉÑ°SC’G óMCG ¿EGh .äÉfƒeô¡dG á£°SGƒH ábQÉÿG¿ƒ«æjhQGódÉa ,áaOÉ°üŸG ÒKCÉàH áq«M ÒZ OGƒe øe IÉ«◊G Aƒ°ûf ádÉëà°SG äÉÑKEG ƒg ¿B’G ∂jójá«M ÒZ OGƒe øe äCÉ°ûf IÉ«◊G q¿CG ∂dòc ¿ƒY qójh ,πLh õY ¬∏dG OƒLƒH ¿ƒæeDƒj ’ ¿ƒjOÉŸGhÉjÓÿG ÚH ¢ûgóŸG ∫É°üJ’G Gòg OƒLh Oô› qøµdh .É¡°ùØf AÉ≤∏J øe á©bGƒdG äÉaOÉ°üŸG ÒKCÉàHób ΩÉ¶qædG Gòg ¿ƒµj ¿CG øµÁ ’h ,É¡∏ªY ºµëj ¥QÉN ΩÉ¶f OƒLh ≈∏Y ∫ój äÉfƒeô¡dGhøe ÊÉqãdG ±ó¡dGh .∂dP ≈∏Y ±Éc π«dO √óMh äÉfƒeô¡dG OƒLhh ,áaOÉ°üŸG ¢†ëÃ óLh¬JQó≤Hh ¬H ÚæeDƒŸG ¢SƒØf ‘ ¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dÉH ¿ÉÁE’G ï«°Sô˘J ƒ˘g ÜÉ˘à˘µ˘dG Gò˘g ∞˘«˘dCÉ˘J¬ë«Ñ°ùJ h ¬ª«¶©àd á∏«°Sh ÜÉàµdG Gòg ¿ƒµj ¿CG ≈°ùYh ,≥∏ÿG ≈∏Y á«gÉæàeÓdGh IOhófiqÓdG

.¬dÓL πL ≈æ°ù◊G AÉª°SC’G ¬d …òdG ¬∏dG ƒgh ,¬FÉª°SCG º¶YCÉH

CMYK

ÇÇQQÉÉ≤≤ddGG ¤¤EEGGπµ°ûJ ájô¶ædG √òg ¿CG ƒg á«æjhQGódG ájô¶ædG QÉ«¡f’ ¢UÉN π°üa ¢ü«°üîJ AGQh ÖÑ°ùdG

,≥∏ÿG á≤«≤M á«æjhQGódG äôµfCG ¿CG òæªa .øjóë∏ŸG áØ°SÓØdG πc É¡«∏Y óªà©j »àdG IóYÉ≤dG

≥dÉÿG OƒLƒH ∂«µ°ûàdG ‘ Gƒ©bh hCG º¡fÉjOCG øY ¿hÒãµdG ≈∏îJ ,¬∏dG OƒLh á≤«≤M ‹ÉàdÉHh

,øjódG Éæ«∏Y ¬ªàëj kÉÑLGh ájô¶ædG √òg ¢†MO Èà©j ∂dòd .IÒNC’G áæ°S Ú©HQC’Gh áÄŸG ∫ÓN

,ÉæÑàc øe ÜÉàc øe ÌcCG CGô≤j ¿CG ÇQÉ≤∏d á°UôØdG íæ°ùJ ’ ób .Éæe πc ≈∏Y ¬à«dhDƒ°ùe ™≤Jh

.´ƒ°VƒŸG Gòg ¬«a ¢üî∏f kÓ°üa ¢ü°üîf ¿CG ÉæjCÉJQG ∂dòd

äÉjB’G Aƒ°V ≈∏Y ÖàµdG √òg πc É¡àdhÉæJ »˘à˘dG á˘«˘fÉÁE’G äÉ˘Yƒ˘°VƒŸG ™˘«˘ª˘L ìô˘°T ”

≥∏©àJ »àdG äÉYƒ°VƒŸG πc âMô°T .¬«fÉ©e ™e ¢û«©dGh ¬∏dG ΩÓc ¤EG ¢SÉædG ƒYóJ »gh á«fBGô≤dG

Üƒ∏°SC’G ∫ÓN øe ÇQÉ≤dG øgP ‘ ∫DhÉ°ùàdG hCG ∂°û∏d kÉfÉµe ´óJ ’ á≤jô£H á«fBGô≤dG äÉjB’ÉH

á«YÉªàL’G äÉ≤Ñ£dG ™«ªL ‘ AG qô≤∏d øµÁ ¬Ñàc ‘ ÖJÉµdG √óªàYG …òdG §«°ùÑdGh ¢ù∏°ùdG

øe ÇQÉ≤dG øqµÁ §«°ùÑdG »FGhôdG Üƒ∏°SC’G Gòg .É¡ª¡ØJh É¡æe ó«Øà°ùJ ¿CG á«ª«∏©àdG äÉjƒà°ùŸGh

,É¡H ¿hó≤à©j ’h á«fÉMhôdG QƒeC’G ¿ƒ°†aôj øjòdG ∂ÄdhCG ≈àM ,IóMGh á°ù∏L ‘ ÜÉàµdG IAGôb

.É¡H º¡YÉæàbG AÉØNEG øe Gƒæµªàj ⁄h ÖàµdG √òg É¡JƒàMG »àdG ≥FÉ≤◊ÉH GhôKCÉJ

øe ¬dhÉæàj hCG OôØæe πµ°ûH ∞dDƒŸG Öàc øe √ÒZh ÜÉàµdG Gòg CGô≤j ¿CG ÇQÉ≤∏d øµÁ

Ió«Øe á°ûbÉæŸG ¿hóé«°ùa ¬æe IOÉØà°S’G ‘ ¿ƒÑZôj øjòdG ∂ÄdhCG ÉeCG .á«YÉªL äÉ°ûbÉæe ∫ÓN

.øjôNB’G ¤EG º¡HQÉŒ øY çóëàdGh º¡JÉYÉÑ£fÉH A’OE’G øe ¿ƒæµªà«°S º¡fEG PEG kGóL

áeóN Èà©j ¬∏dG ¬Lƒd âÑàc »àdG ÖàµdG √òg ¢VôYh IAGôb ‘ áªgÉ°ùŸG ¿CG ¤EG áaÉ°VEG

¿hójôj øjò∏d ∫ƒ≤f ∂dòd ,´ÉæbE’G ‘ ájÉZ Üƒ∏°SCÉH ÖàµdG √òg ‘ ≥FÉ≤◊G â°VôY . øjó∏d

. kGÒÑc kÉfƒY º¡d Ωó≤J ÖàµdG √òg ¿EG :øjôNB’G ¤EG øjódG π≤f

iÒd ,ÜÉàµdG ájÉ¡f ‘ IOƒLƒŸG ÖàµdG √òg øe êPÉ‰ ≈∏Y ™∏£j ¿CG ÇQÉ≤∏d ó«ØŸG øe

.Ió«ØŸGh á©àªŸG á«æjódG OGƒŸÉH á«æ¨dG QOÉ°üŸG √òg ¬°Vô©J …òdG ´ƒæàdG

äÉ≤«∏©J hCG ÖJÉµ∏d á«°üî°T ô¶f äÉ¡Lh ,ÖàµdG øe √ÒZ ‘ Éªc ÜÉàµdG Gòg ‘ óŒ ød

á°ùFÉj ¢VhôY hCG á°Vô¨e äÉYƒ°Vƒe ¢VôY ‘ ¢†eÉZ Üƒ∏°SCG hCG ,∂«µ°ûàdG Öàc ≈∏Y óªà©J

.ÒµØàdG ‘ ±GôëfG ¤EG …ODƒJh ∑ƒµ°ûdG ÒãJ

: áªLôJ

»à«à°ùdG ≈Ø£°üe

á©LGôe:

»»∏∏JJÉÉ««HH ¿¿ÉÉNNQQhhCCGG

Iõ`é©e¿ƒeô¡dG

≈«ëj ¿hQÉg

∞∞ddDDƒƒŸŸGG ∫∫ƒƒMM

ΩÉY Iô≤fCG ‘ ≈«ëj ¿hQÉg QÉ©à°ùŸG º°S’G â– Öàµj …òdG ÖJÉµdG ódh,1956»FGóàH’G ¬ª«∏©J ≈¡fCG ¿CG ó©H

á«°SÉ«°ùdG ¬Ñàc QGó°UEÉH CGóH äÉ«æ«fÉªãdG ‘h ,∫ƒÑæà°SG á©eÉL ‘ ¿Éæ°S QÉª«e á©eÉL ‘ ÜGOB’G ¢SQO ,Iô≤fCG ‘ …ƒfÉãdGh

äÉ«LƒdƒjójE’G ™e Iô°TÉÑŸG É¡JÉbÓ©d ¢Vô©Jh á«æjhQGódG ¢†MóJ »àdG ¬JÉHÉàµH Qƒ¡°ûe ÖJÉc ≈«ëj ¿hQÉg . á«æjódGh

.IôeóŸG ájƒeódG

ôØµdG ÉHQÉM øjnòs∏dG Ús«Ñæ∏d Iôbƒe iôcP ‘ ''≈«ëj''h ''¿hQÉg'' »ª°SG øe ,QÉ©à°ùŸG hCG »ª∏≤dG º°S’G ¿ƒµàj

.”ÉÿG Gòg ¿ƒª°†Ã ÖàµdG √òg É¡jƒà– »àdG ÊÉ©ŸG •ÉÑJQ’ õeôc ±Ó¨dG ≈∏Y …ƒÑædG ”ÉÿG ô¡¶j Éªæ«H ,OÉ◊E’Gh

.Ú«ÑædG ”ÉN ƒg º∏°Sh ¬«∏Y ¬∏dG ≈∏°U kGóªfi Éæ«Ñf ¿CGh ,ájhÉª°ùdG ÖàµdG ôNBG ƒg ËôµdG ¿BGô≤dG ¿CG ¤EG …ƒÑædG ”ÉÿG Ò°ûj

É¡«∏Y Ωƒ≤J »àdG ºYGõŸG πc ∫É£HEGh á«cô°ûdGh ájOÉ◊E’G ¢ù°SC’G ∞°ùf ‘ ¬aóg ÖJÉµdG ™°Vh áæ°ùdGh ¿BGô≤dG Aƒ°V ‘h

¬aGógCG øY ¿ÓYEG áHÉãÃ ¬Ñàc ¬H ô¡e …òdG ”ÉÿG GògÈà©jh ,IÒNC’G ≥◊G áª∏c ¬d ¿ƒµàd ,øjó∏d ájOÉ©ŸG äÉcô◊G

.√òg

¬∏dÉH ¿ÉÁE’G ≈∏Y º¡©«é°ûJh ,¢SÉædG ¤EG á«fBGô≤dG ádÉ°SôdG π≤f ƒgh óMGh ±óg ∫ƒM ∞dDƒŸG Öàc ™«ªL QhóJ

.ôNB’G Ωƒ«dGh »¡dE’G OƒLƒdGh á«fÉÁE’G äÉYƒ°VƒŸÉH ôµØàdGh

¤EG GÎ∏µfEG øeh ,ÉµjôeCG ¤EG óæ¡dG øe óà“ AGô≤dG øe á©°SGh áëjô°ûd IÒÑc á«Ñ©°ûH ≈«ëj ¿hQÉg Öàc ™àªàJ

á«fÉŸC’Gh ájõ«∏µfE’Gh á«°ùfôØdG ¤EG ¬Ñàc ¢†©H âªLôJ óbh ;É«fÉÑ°SEGh π˘jRGÈdGh á˘æ˘°Sƒ˘Ñ˘dGh Gó˘æ˘dƒ˘Hh É˘«˘°ù«˘fhó˘fCG

.á«°ù«fhófC’Gh á«°ShôdGh á«fÉÑdC’Gh á«Hô©dGh ájOQC’Gh á«dÉ¨JÈdGh

π¡°ùdG Üƒ∏°SC’Éa ,ÚæeDƒŸG ¿ÉÁEG ájƒ≤Jh ,¬∏dÉH ¿ÉÁE’G ¤EG ÚæeDƒŸG ÒZ IƒYO ‘ É¡JóFÉa ÖàµdG √òg âàÑKCG ó≤d

…CG ≈∏Y π«ëà°ùŸG øe .ÇQÉ≤dG ≈∏Y ≥«ª©dGh ™jô°ùdG ÒKCÉàdG ‘ áfƒª°†e kÉéFÉàf ≥≤ëj ÖàµdG √òg ¬H ™àªàJ …òdG ™æ≤ŸGh

óMCG »≤H ƒdh .ájOÉŸG áØ°ù∏ØdG ´GƒfCG øe ´ƒf …C’ kÉ≤æà©e ≈≤Ñj ¿CG …óL πµ°ûH ÉgGƒàëÃ ôµØjh ÖàµdG √òg CGô≤j ÇQÉb

.É¡°SÉ°SCG øe äÉØ°ù∏ØdG ∂∏J ∞°ùæJ ÖàµdG √òg ¿C’ ,âëH »ØWÉY ≥∏£æe øe ∂dP ¿ƒµ«°ùa ,É¡æY ´ÉaódG AGƒd πªëj

.≈«ëj ¿hQÉg Öàc ¤EG Oƒ©j π°†ØdGh Ωƒ«dG â°†MoO ób ¬∏dG OƒLh ¿GôµæH ∫ƒ≤J »àdG äÉ«LƒdƒjójE’G ™«ªL ¿EG

ƒg ÖàµdG √òg ô°ûf AGQh øe ÖJÉµdG ±ógh ;¬Mƒ°Vhh ¿BGô≤dG áªµM øe Ióªà°ùe ¢üFÉ°üÿG √òg ¿CG ∂°T ’

’ ¬fCG ≈∏Y IhÓY ,Iô¡°ûdG hCG á©ª°ùdG ≥«≤– ¢ù«dh ,¬∏dG ¤EG ∫ƒ°Uƒ∏d í«ë°üdG ≥jô£dG øY ¿ƒãëÑj øjòdG ∂ÄdhCG áeóN

.√òg ¬Ñàc ô°ûf AGQh øe …OÉe ±óg óLƒj

º¡Hƒ∏bh º¡æ«YCG íàØJ »àdG ,ÖàµdG √òg IAGôb ≈∏Y øjôNB’G ¿ƒ©é°ûj øjòdG ¿EÉa ,≥FÉ≤◊G √òg Aƒ°V ≈∏Yh

.øªãH Qó≤J ’ áeóN ¿ƒeó≤j ,¬∏d ájOƒÑ©dG ≥jôW ¤EG ºgó°TôJh

≈°Vƒa ¤EG ¿É°ùfE’G Oƒ≤Jh ÇQÉ≤dG øgP ‘ ¢ûjƒ°ûàdG øe kÉYƒf ≥∏îJ »àdG ÖàµdG πbÉæJ Èà©j ,iôNCG á¡L øe

⁄ É¡fCG í°VGƒdG øªa ÖàµdG √òg ÉeCG ,ó¡÷Gh âbƒ∏d á©«°†e ,¢SÉædG Üƒ∏b øe ∑ƒµ°ûdG áMGREG ‘ ôKDƒJ ’h ,á«LƒdƒjójEG

…òdG »eÉ°ùdG ±ó¡dG øe ÌcCG ÖJÉµ∏d á«HOC’G Iƒ≤dG ≈∏Y õcôJ âfÉc ƒd ÇQÉ≤dG ≈∏Y ÒÑµdG ôKC’G Gòg ∑Îàd øµJ

º«≤dG ¢ùjôµJh ôØµdG áÁõg ƒg ≈«ëj ¿hQÉg Öàµd ó«MƒdG ±ó¡dG ¿CG iôj ¿CG ¬æµÁ ∂dòH ∂°ûj øeh ,¬«dEG ≈©°ùj

.á«fÉ°ùfE’G

áé«àf ’EG â°ù«d Gòg Éæeƒj ‘ »eÓ°SE’G ⁄É©dG É¡°û«©j »àdG äÉYGô°üdGh áÄ«°ùdG ádÉ◊G ¿CG ¤EG IQÉ°TE’G øe óH ’

¿ÉÁE’G è¡æe ¤EG IOƒ©dÉH ’EG »¡àæj ød Gògh ,IôaÉµdG äÉ«LƒdƒjójE’G ƒëf ¬LƒàdGh ∞«æ◊G ¬∏dG øjO øY OÉ©àH’G

.kGQƒà°SO Éæd ¿ƒµàd ¿ƒµdG ≥dÉN Éæd É¡°VôY »àdG á«fBGô≤dG ™FGô°ûdGh º«≤dG ¤EG ¬LƒàdGh ,á∏∏°†ŸG ègÉæŸG ∂∏J øY »∏îàdGh

π°üf ’ ób ...’EGh ¬FGOCG øe óH ’ ÖLGh ∑Éæg ,QÉeódGh OÉ°ùØdG ájhÉg ƒëf ¬H Ò°ùJ »àdGh ájOÎŸG ⁄É©dG ádÉM ¤EG ô¶ædÉHh

.Ö°SÉæŸG âbƒdG ‘

ÖàµdG √òg ¿ƒµà°S ¬∏dG ¿ƒ©Hh ,óFÉ≤dG QhódG Gòg É¡≤JÉY ≈∏Y äòNCG ób ≈«ëj ¿hQÉg áYƒª› ¿EG :Éæ∏b GPEG ≠dÉÑf ’

.ËôµdG ¿BGô≤dG É¡H óYh »àdG IOÉ©°ùdGh ∫ó©dGh ΩÓ°ùdG É¡dÓN øe øjô°û©dG ¿ô≤dG Üƒ©°T ≥≤ëà°S »àdG á∏«°SƒdG

,⁄É©dG ≈∏Y á«æjhQGódG É¡JôL »àdG çQGƒµdG ,á«fƒ°SÉŸGh ájOƒ¡«dG ,ójó÷G Êƒ°SÉŸG ΩÉ¶ædG :ÖJÉµdG ∫ÉªYCG øª°†àJ

,áæ°SƒÑdG ‘ á«ØÿG ó«dG ,ÜÉgQE’G ¢†aôj ΩÓ°SE’G ,á«°TÉØdG :á«æjhQGó∏d ájƒeódG á«LƒdƒjójE’G ,¢TƒÑeC’G óæY á«Yƒ«°ûdG

äÉYƒ°VƒŸG ,¿BGô≤dG ºn«b ,â°Sƒcƒdƒ¡dG çOGƒM AGQh ,ÜÉgQE’G çOGƒM AGQh,3-2-1á«°ùfÉehôdG :¿É£«°ûdG ìÓ°S

≥FÉ≤M1-,2Qƒ£àdG ájô¶f QÉ«¡fG ,ÜÉÑdC’G ‹hC’ ,IóFÉÑdG ·C’G , ,Qƒ£àdG ÖjPÉcCG ,Qƒ£àdG áYóN ,¬∏dG ¤EG ¬éàj Üô¨dG

,¿GƒdC’G ‘ ¬∏dG RÉéYEG ,»ÑgòdG ô°ü©dG ,∞°Sƒj »ÑædG ,≈°Sƒe »ÑædG ,ÚjQƒ£àdG ≈∏Y á≤«bO äÉHÉLEG ,k’GDƒ°S øjô°ûY ‘

øe á©FGQ êPÉ‰h ¢ùØædG ∫òH ,á©«Ñ£dG ‘ º«ª°üàdG ,º∏©dG ≥jôW ¿BGô≤dG ,⁄É©dG Gòg IÉ«M á≤«≤M ,¿Éµe πc ‘ áª¶©dG

,IQòdG Iõé©e ,Qó≤dG á≤«≤Mh Oƒ∏ÿG ,πgÉéàJ ’ ,¿ƒµdG ≥∏N ,kÓ©a äCGóH ób ájóeô°ùdG ,¿Gƒ«◊G ⁄ÉY ‘ ∑ƒ∏°ùdG

‘ Iõé©ŸG ,äƒÑµæ©dG ‘ Iõé©ŸG ,äÉJÉÑædG ‘ ≥∏ÿG Iõé©e ,Ú©dG ‘ Iõé©ŸG ,»YÉæŸG RÉ¡÷G Iõé©e ,á«∏ÿG ‘ Iõé©ŸG

,äGõé©ŸG øe á∏°ù∏°S ,á«∏ÿG ‘ Qƒ©°ûdG ,IÉ«ë∏d »≤«≤◊G π°UC’G ,á∏ªædG ‘ Iõé©ŸG ,π°ù©dG πëf ‘ Iõé©ŸG ,á°Vƒ©ÑdG

QGô°SCG ,ÚJhÈdG ‘ Iõé©ŸG ,»Fƒ°†dG Ö«cÎdG ‘ AGô°†ÿG Iõé©ŸG ,¬∏dG ±ô©oj π≤©dÉHDNA..

êÉ¡æe ,áÑ«é©dG äÉbƒ∏ıG ,¿Gƒ«◊G ⁄ÉY ‘ á∏MQ ,¿ƒµdG ‘ á∏MQ ,¬∏dG ≥∏N äGõé©e :∫ÉØWCÓd ÖJÉµdG Öàc h

º∏°ùŸG πØ£dG1-,2 ,¿É°ùfE’G º°ùL ‘ äGõé©ŸG24,πªædG ,QÉ¨°üdG ∂FÉbó°UCG ⁄ÉY ,º∏°ùŸG πØ£dG IÉ«M ‘ káYÉ°S

.¢SOÉæ≤dG :Iô¡ŸG ô°ù÷G IÉæH ,¿É≤JEÉH ¬à«∏N ≈æÑj πëædG

á«bÓNC’G ºn«p≤dG ,¿BGô≤dG ‘ á«°SÉ°SC’G º«gÉØŸG :á«fBGôb äÉYƒ°Vƒe ∫hÉæàJ »àdG iôNC’G ÖJÉµdG ∫ÉªYCG øª°†àJh

¿ÉÁEÓd ™jô°S º¡a ,¿BGô≤dG ‘1-2-,3‘ á«fÉMhôdG º«≤dG ,áæ÷G :ÚæeDƒª∏d »≤«≤◊G ihCÉŸG ,á«∏gÉ÷G ™ªà› ôég

ádOÉÛGh ádÉ°SôdG ≠«∏ÑJ ,¬∏dG AÉª°SCG ,≥aÉæŸG QGô°SCG ,¿BGô≤dG ‘ Ú≤aÉæŸG á«°üî°T ,¬∏dG π«Ñ°S ‘ Iôé¡dG ,¿BGô≤dG Ωƒ∏Y ,¿BGô≤dG

,¿É£«°ûdG :ø∏©oŸG ¿É°ùfE’G hóY ,π°SôdG ácô©e ,QÉædG å©H ,¿BGô≤dG øe äÉHÉLEG ,¿BGô≤dG ‘ á«°SÉ°SC’G º«gÉØŸG ,¿BGô≤dG ‘

¿BGô≤dG ΩÉµMCG ,kGóHCG ¢ùæJ ’ ,å©ÑdG Ωƒj ,¿BGô≤dG ‘ »YƒdG á«ªgCG ,¿BGô≤dG ‘ IÓ°üdG ,¿É£«°ûdG ÈµJ ,πgÉ÷G øjO ,á«æKƒdG

,á«gGƒdG ôØµdG èéM ,¿BGô≤dG øe áeÉY ±QÉ©e ,¿BGô≤dG ‘ È°üdG á«ªgCG ,á«∏gÉ÷G ™ªà› ‘ ¿É°ùfE’G á«°üî°T ,á«°ùæŸG

‘ ∫Éª÷G ,mäBG ≈°ù«Y »ÑædG ,ôØµdG ¢SƒHÉc ,¬∏dG á«°ûN ,ÚæeDƒŸG áªMQ ,Éæ∏°SQ ∫ƒ≤J ,ÜƒàJ ¿CG πÑb ,πeÉµàŸG ¿ÉÁE’G

¬∏dG äÉ«dÉªL øe áYƒª› ,¿BGô≤dG ‘ IÉ«◊G1-2-,3,ïjQÉàdG ÈY ΩÓ°SE’G É¡d ¢Vô©J »àdG äGAGÎa’G ,∞°Sƒj á°SQóe

,¿Éµe πc ‘ ≈∏éàj ¬∏dG ,¿BGô≤dG QGô°SCG ¢†©H ,¿BGô≤dG ¿ƒµdG ô°ùØj ∞«c ,∂°ùØf ´óîJ GPÉŸ ,¬∏dG ΩÓc ´ÉÑJG á«ªgCG

.¿BGô≤dG ¤EG ¿ƒ©ªà°ùj øjòdG ∂ÄdhCG ,¿BGô≤dG ‘ ∫ó©dGh È°üdG

ää ÉÉ jj ƒƒ àà ÙÙ GG

πNóŸG.................................................................................................8

á«eÉîædG Ió¨dGh ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG :ÉæeÉ°ùLCG ‘ ¿É°ù«FôdG ¿ÉªcÉ◊G........................14

á«bQqódG Ió¨dG :IÉ«◊G ´É≤jEG..........................................................................58

Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùæd á°SÉ°ù◊G ¢ù«jÉ≤ŸG.................................................................74

ÉæeÉ°ùLCG ‘ ôµ°ùdG ™æ°üe.............................................................................86

áqjƒ∏µdG ¥ƒa Oó¨dG....................................................................................90

á«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dG...................................................................................116

IóMGƒdG á«∏ÿG πNGO ôHÉîàdG........................................................................134

á«∏ÿG πNGO ójÈdG ΩÉ¶f.............................................................................158

áq«Ñ°ü©dG áq«∏ÿG ‘ äÓ°UGƒŸGh π≤qædG..............................................................172

¥QÉÿG »YÉ q°ùdG :∂jÎædG ó«°ùcCG....................................................................188

á“ÉÿG...................................................................................................206

Qƒ£qàdG á©jóN..........................................................................................210

‘ ™°†ædh ,‹É◊G ÉæŸÉY ‘ IójóY ´hôa É¡jód á«ŸÉY ácô°T Qƒ°üàæd

É¡«dEG Ö°ùàæj ájQÉŒ äÓ«µ°ûJ øª°V πª©J ácô°ûdG √òg q¿CG ÉfQÉÑàYG

,äÉfÉµeE’Gh äÓgDƒŸG á«MÉf øe º¡æ«H Éª«a ¿ƒØ∏àîj ±’B’G äÉÄe

√ò¡d ¿ƒµj ¿CG »©«Ñ£dG øeh ,O qófi ±óg ≥«≤ëàd ¿ƒ∏ª©j ™«ª÷G øµdh

AÉëfCG ‘ Iô°ûàæe ´hôah Ö© o°Th IQGOEG h êÉàfEG õcGôeh ™fÉ°üe ácô°ûdG

.áaÉc ⁄É©dG

õcôŸG ≠∏HCG ób GÎ∏µfEG ‘ ácô°ûdG ´ôa q¿CG ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y ¢VÎØæd

√ò¡d áHÉéà°SGh ,GÎ∏µfEG ‘ øFÉ˘Hõ˘dG äÉ˘Ñ˘∏˘W ø˘Y É˘µ˘jô˘eCG ‘ ¢ù«˘Fô˘dG

äÉª«∏©àdG QGó°UEÉ˘H (IQGOE’G ¢ù∏›) É˘µ˘jô˘eCG ‘ õ˘côŸG ΩÉ˘b äÉ˘Ñ˘∏˘£˘dG

√QhóHh ,É«dÉ£jEG ‘ ôjƒ£àdGh çÉëHC’G º°ùb ¤EG ¢Uƒ°üÿG Gò¡H áeRÓdG

ájõ«∏µfE’G ¥ƒ q°ùdG ‘ É¡©jRƒJh á«dhC’G êPÉªædG º«ª°üàH º°ù≤dG Gòg ΩÉb

√òg â«¶M ¿CG ó©Hh ,∑Éæg ∂∏¡à°ùŸG iód π©ØdG OQ áaô©e ¢Vô¨d

ácô°ûdG √òg ™æ°üe ¤EG äÉª«∏©àdG äQó°U ∂∏¡à°ùŸG ∫ƒÑ≤H êPÉªædG

´hô°ûdG ¤EG áaÉ°VEG ,êPÉªædG √òg êÉàfEG ‘ ´hô°ûdÉH Ú°üdG ‘ OƒLƒŸGh

.Iójó÷G äÉéàæŸÉH ∞jô©à∏d á«ŸÉY ájÉYO á∏ªM ‘

øe á«bGQ áµÑ°T OƒLƒH ’EG ≥≤ëàj ’ QƒcòŸG ∫ÉãŸG q¿EG ,q∂°T ÓH

OƒLh øY kÓ°†a ,ìÉéædG äÉLQO ≈∏YCG ≥«˘≤˘ë˘à˘d ∫É˘°üJ’G π˘FÉ˘°Sh

¿ÓYE’G »ØXƒeh ∫Éª©dGh Ú°Sóæ¡ŸGh øjôjóŸG ÚH πeÉµJh ≥«°ùæJ

≥«°ùæJh πeÉµJ OƒLƒH ’EG ìÉéædG ºàj ’h ,ïdEG...≥jƒ°ùàdG »ØXƒeh

∫É°üJ’G ìÉéæH kÉ≤«Kh kÉWÉÑJQG §Ñ˘Jô˘e ìÉ˘é˘æ˘dG Gò˘g ¿C’ Ú∏˘eÉ˘c

,É¡∏ªY ‘ ôªà°ùJ ¿CG ™«£à°ùJ ’ ácô°ûdG ¿EÉa πHÉ≤ŸÉHh .πeÉµàdGh

ôaƒ˘J GPEG q’EG ,IQƒ˘£˘àŸGh IÒ¨˘àŸG ±hô˘ q¶˘dG π˘X ‘ kÉ˘°Uƒ˘°üN

.Ú∏eÉµdG ΩÉé°ùf’Gh πeÉµàdG

ππ````NNóóŸŸGGππ````NNóóŸŸGG

øµdh º¶æe πª©d ôNBG kÉLPƒ‰ iôNCG Iôe Qƒ°üàædh

⁄É©dG Gòg ¿CG ¢VÎØæd ,≥HÉ°ùdG êPƒªædG øe ÒãµH ÈcCG

,ÉæÑcƒc ≈∏Y ¿ƒ°û«©j øe ™«ªL ¬JÉÑæL ÚH º°†j º¶æŸG

Ú©e πªY ¬jód ¿É°ùfEG qπch ,áª˘°ùf äGQÉ˘«˘∏˘e á˘qà˘°S …CG

á°ü q°üîàe äÉYƒª› ∑Éæg ¿CG kÉ°†jCG ¢VÎØ˘æ˘dh ,¬˘H Ωƒ˘≤˘j

øe ÚjÓŸG hCG ±’B’G äÉÄe øe ∞dCÉàJ Ú©e πª©H ΩÉ«≤∏d

A≈°ûæJh ,k’ƒªfi kÉØJÉg A’Dƒg øe ¿É°ùfEG πc íæ“h ,ô°ûÑdG

∞JÉ¡dG ÈY A’Dƒg øe óMGh πc ™e ∫É°üJ’G AGôLE’ kGô≤e

õéæj ¿CG ¬«∏Y Öéj ÉŸ áeRÓdG äÉª«∏©àdG ¬FÉ£YE’ ∫ƒªÙG

.πªY øe

…òdG ºgóMCG øe Ö∏£j ¿CG :∫É˘ãŸG π˘«˘Ñ˘°S ≈˘∏˘Yh

hCG Å£Ñj ¿CG hCG πª©dG IÒJh ‘ ´ô°ùj ¿CG Ée ™æ°üe ‘ πª©j

kGô≤e á qªK ¿CG Qƒ°üàf Gòµgh ,èàæŸG êPƒªædG øe ôq«¨j ¿CG

,⁄É©dG AÉëfCG ™«ªL ‘ Ú∏eÉ˘©˘dG OGô˘aC’G ÖbGô˘j kÉ˘jõ˘cô˘e

™«ª÷Gh ,á©HÉàŸGh áÑbGôŸGh §«£îà˘dG ≈˘qdƒ˘à˘j ô˘≤ŸG Gò˘gh

.…õcôŸG ô≤ŸG πÑb øe Ωƒ°SôŸG § q£ıG ≥ah πª©j

OóY íÑ°üj ¿CÉc ,≥HÉ q°ùdG ∫ÉãŸG ºéM øe ™°Sƒædh

`H ÌcCG ÉæÑcƒ˘c ¿É˘µ˘°S15,‹É◊G Oó©˘dG ø˘e Iô˘e ∞˘dCG

ÌcCG ºî°†dG Oó©dG Gòg ôq«°ùj …òdG º¶æŸG πª©dG øµ«dh

∑É˘æ˘g q¿CG …CG ,IAÉ˘Ø˘ch IQó˘≤˘˘e15πãe Öcƒ˘c ∞˘dCG

™°ùàJ á«°VôØdG ¿CG …CG ,ÉæÑcƒc ‘ º¡©«ªL ¿ƒ°û«©j ÖcGƒµdG √òg ‘ ¿Éµ°ùdG qøµdh ,ÉæÑcƒc

πª°ûàd100¢ShQóe §£fl ≥ah ¿ƒ∏ª©j kÉ©«ªL A’Dƒg ¿CG kÉ˘°†jCG ¢VÎØ˘æ˘dh ,¿É˘°ùfEG ¿ƒ˘«˘∏˘jô˘J

ÈY º¡d áeó≤ŸG äÉª«∏©qàdG ≥ah ∂dPh √hõéæj ¿CG º¡«∏Y Öéj Ée ¿ƒaô©j º¡©«ªLh ,πeÉµàeh

.∫ƒªÙG ∞JÉ¡dG

¿ƒeô¡dG Iõ`é©e

10

≈«ëj ¿hQÉg

,ÉæJÉ«M ‘ kÓ©a OƒLƒe êPƒªæd º«°ùŒ ¬æµdh ,¬∏«îJ ¿É°ùfE’G ≈∏Y Ö©°üj ∫ÉãŸG Gòg q¿EG

¿É°ùfE’G º°ùL ƒg êPƒªqædG Gòg q¿EG , kGóHCG ∞ qbƒJ ¿hOh QGôªà°SÉH πª©jh Éæe kGóL Öjôb πH

≈∏Y …ƒàëj …òdG100.á«M á«∏N ¿ƒ«∏jôJ

≥ah ºµeÉ°ùLCG πNGO qºàJ ∞FÉXƒdG øe ÚjÓŸG q¿EÉa Qƒ£°ùdG √òg ¿hDhô≤J ÉeóæY ºµfEG

∂dòch ,ºµeÉ°ùLCG AÉëfCG ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿG ∞∏àfl äÉLÉ«àMG ™«ªL ¿CÉ°ûH á≤«bO äÉHÉ°ùM

11

¤¤EEGG óó««≤≤©©qqààddÉÉHH ÉÉ¡¡YYhhôôaa ÚÚHHhh áá««ŸŸÉÉYY ááccôô°°ûûdd ¢¢ùù««FFôôddGG õõccôôŸŸGG ÚÚHH ππeeÉÉµµqqààddGGhh ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ºº°°ùùààjj

¿¿ÓÓYYEE’’GG AAGGÈÈNNhh ¿¿ƒƒ°°SSóóææ¡¡ŸŸGGhh ¿¿hhôôjjóóŸŸGGhh IIQQGGOOEE’’GG ¢¢ùù∏∏›› AAÉÉ°°††YYCCÉÉaa ,, kkGGóóLL IIÒÒÑÑcc ááLLQQOO

ºº°°ùùLL ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG ∫∫ÉÉ°°üüqqJJ’’GG ááµµÑÑ°°TT ÉÉeeCCGG ,,∫∫OOÉÉÑÑààeehh ôôªªàà°°ùùee ∫∫ÉÉ°°üüJJGG ‘‘ GGƒƒffƒƒµµjj ¿¿CCGG ÖÖééjj

....áá««ŸŸÉÉYY ááccôô°°TT ÈÈccCC’’ ∫∫ÉÉ°°üüJJGG ááµµÑÑ°°TT qq……CCGG øøee ääGGqqôôŸŸGG ÚÚjjÓÓÃÃ kkGGóó««≤≤©©JJ ÌÌccCCGG »»¡¡aa ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG


∂dòch ,É¡æe áHƒ∏£ŸG ∞FÉXƒdG RÉ‚E’ ÉjÓÿG ¤EG áeRqÓdG äÉª«∏©qàdG QGó°UEÉH á≤∏©àŸG äÉ«∏ª©dG

.IóM ≈∏Y á«∏N πc äÉÑ∏£àe ™«ªL ÒaƒJ

ΩódG ‘ ¢UÉN ΩÉ¶f á qªKh ,Rƒcƒ∏¨dG ôµ°S ¤EG Ú©dG ÉjÓN êÉà– Qƒ£°ùdG √òg IAGô≤∏a

áæ«©e äÉbóH ¢†Ñæj Ö∏≤dGh ,Ú©e iƒà°ùe ‘ ¬«∏Y ßaÉëjh ΩódG ‘ OƒLƒŸG ôµ°ùdG áÑ°ùf ±ô©j

á«Ø°üàH ¿Éeƒ≤J ¿Éà«∏µdGh ,Ωƒ«°ùdÉµdG øe áæ«©e áÑ°ùf ≈∏Y …ƒà– ΩÉ¶©dGh ,IóMGƒdG á≤«bódG ‘

É¡H Ωƒ≤J »àdG ájƒ«◊G ∞FÉXƒ∏d IójóY iôNCG á∏ãeCGh ,IóMGƒdG á≤«bódG ‘ ΩódG øe áæ«©e áÑ°ùf

ƒgh ,º«¶æàdGh ó«≤©àdG ‘ ájÉZ ∫É°üqJÓd ΩÉ¶f ∫ÓN øe É¡æ«H Éª«a ≥«°ùæJh πeÉµàH º°ù÷G Iõ¡LCG

`dG äGP á«ª°ù÷G Iõ¡LC’G ÚH äÉeƒ∏©ŸG ∫OÉÑJ áq«∏ªY ô q°ù«j »FÉ«ª«c ΩÉ¶f100,á«∏N ¿ƒ«∏jôJ

.Êƒeô¡dG ΩÉ¶ædÉH ≈Yój ΩÉ¶qædG Gògh

ÉjÓÿG ÚH πeÉµàdGh ΩÉé°ùf’G ≥«≤– »Ñ°ü©dG RÉ¡÷G ™e ¿hÉ©àdÉH Êƒeô¡dG ΩÉ¶qædG ¤ƒàj

q¿EÉa πFÉ°SôdG ∫É°üjEG áYô°ùH õ«ªàJ »àdG âfÎf’G áµÑ°ûH »Ñ°ü©dG RÉ¡÷G Éæ¡Ñ°T ƒdh ,á«ª°ù÷G

IÎØd ôªà°ùj √ÒKCÉJ øµdh A»£H ¬fCG …CG …OÉ©dG ójÈdG ÈY πFÉ°SôdG ∫OÉÑJ ¬Ñ°ûj Êƒeô¡dG ΩÉ¶ædG

.∫ƒWCG

Ö«¨J ÉÃQ IÒÑc á≤«≤M ÉæeÉeCG äóÑd ¿É°ùfE’G º°ùL ‘ Iõ¡LC’G πªY á«Ø«c Éæ°üëØJ ƒdh

ájƒ«◊G ¬ª°ùL äÉ«dÉ©a ≈∏Y ¬Jô£«°S ióe øY ºgóMCG ÉædCÉ°S ƒ∏a ,¢SÉædG øe Òãc ∑GQOEG øY

≥FÉ≤◊G ™e ó«cCÉqàdÉH ≥aGƒàj ’ ÜGƒ÷G Gòg øµdh ,É¡«∏Y kÉeÉ“ ô£«°ùe ¬fCÉH áeÉJ áYÉæb øY ÉæHÉLC’

.áàHÉãdG á«ª∏©dG

™«£à°ùj :∂dP ≈∏Y ∫Éãeh ,kÉ«FõL ’EG ¬ª°ùL äÉ«dÉ©a ‘ ºµëàj ¿CG ™«£à°ùj ’ ¿É°ùfE’Éa

ΩGóîà°SÉH Ée kÉÄ«°T πª©j ¿CG hCG ¬fÉ°ùd ΩGóîà°SÉH º∏µàj ¿CG hCG ¬«bÉ°S ΩGóîà°SÉH »°ûÁ ¿CG ¿É°ùfE’G

çó– »àdG á«FÉjõ«ØdGh á«FÉª«µdG äÉ«dÉ©ØdG øe ±’B’G ‘ ºµëàdG ™«£à°ùj ’ ¬æµdh ,¬jój

¬JÉ«M ‘ ºµëàdG ™«£à°ùj ¬fCG ó≤à©j øe ¿EÉa ÖÑ°ùdG Gò¡dh ,¬JOGQEG ¥É£f êQÉN ¬ª°ùL πNGO

.kÉª«°ùL kÉjôµa CÉ£N ÖµJôj …ƒ«◊G ¬ª°ùL •É°ûfh

Qƒ¡X ádÉëà°SG ‘ πãªàJ iôNCG á≤«≤M ÉæeÉeCG í°†àà°S ÜÉàµdG Gòg äÉëØ°üd ÉæJAGôb ó©H

AÉ°†YCG ÚH ∫É°üJÓd ≥«bO ΩÉ¶f OƒLh á«Ø«c ≈∏Y ±ô©àf ¿CG ó©H kÉ°Uƒ°üN ,áaOÉ°üŸÉH IÉ«◊G ⁄É©e

12

√òg øe ºZôdG ≈∏Yh .AÉ°†YC’G √òg øª°V áq«◊G ÒZ OGƒŸG ÚH πeÉµJ OƒLh á«Ø«ch ,Éæª°ùL

ÒZ OGƒe øe IÉ«◊G â≤∏N ÉgóMh áaOÉ°üŸG q¿CÉH ¿ƒ«æjhQGódGh ¿ƒjOÉŸG øeDƒj á©WÉ°ùdG á≤«≤◊G

‘ äôL »àdG çÉëHC’G qøµdh .AÉ«°TC’G ≥∏N ≈∏Y πLh õY ¬∏dG IQó≤H áàÑdG ¿ƒæeDƒj ’h ,á«M

IôgÉH èFÉàf ¤EG â∏°UƒJ ób øjô˘°û©˘dG ¿ô˘≤˘dG

É¡FGOCG á«Ø«ch á«◊G äÉæFÉµdG ΩÉ°ùLCÉH ≥∏©àJ

ÚH OƒLƒŸG ≥aGƒqàdG q¿EG .ájƒ«◊G É˘¡˘JÉ˘«˘dÉ˘©˘Ø˘d

»Ø˘µ˘j √ó˘Mh äÉ˘fƒ˘eô˘¡˘dGh á˘«◊G É˘jÓÿG

AGOCGh IÉ«◊G Qƒ˘¡˘X á˘«˘fÉ˘µ˘eEG Ωó˘Y äÉ˘Ñ˘KE’

,áaOÉ°üŸÉH ájƒ«◊G É¡JÉ«dÉ©Ød á«◊G äÉ˘æ˘FÉ˘µ˘dG

≥«≤– ¤EG ≈©°S ób ÜÉà˘µ˘dG Gò˘g ¿EÉ˘a ∂dò˘d

á«ª∏©dG ádOC’G OGôjEG :∫hC’G ,Ú«°SÉ°SCG Úaóg

øjòdG ÚjOÉŸGh Ú«æjhQGódG ºYGõe ó˘«˘æ˘Ø˘à˘d

º≤Y ióe äÉÑKEGh ,áaOÉ°üŸG IôµØH ¿ƒæeDƒj

™jóHh ¬JQób ¿É«Hh áaÉc ¬∏dÉH ÚæeDƒŸG ¤EG ÜÉ£N ¬«LƒJ :ÊÉãdG ±ó¡dGh ,¬àLGò°Sh ºgÒµØJ

.√OÉÑ©d √ôjƒ°üJ áYhQh ¬≤∏N π«ªLh ¬©æ°U

ΩÉ¶ædG πªY á«Ø«c ≈∏Y ÉæYÓWGh áeOÉ≤dG äÉëØ°ü∏d ÉæJAGôb ∫ÓN øe - kÉ©e ó¡°ûæ°Sh

.AÉ«°TC’G ≥∏N ‘ ¤É©J ¬∏dG IQób ≈∏Y -¬«a ¬ªµ–h ¿É°ùfE’G º°ùL ‘ Êƒeô¡dG

≈«ëj ¿hQÉg

13

≈≈nnææ rr°°ùùoo◊◊GG ooAAÉÉ nnªª rr°°SSnnCC’’GG pp¬¬qq∏∏dd nnhh

nnøøjj ppòòssddGG GGhh ooQQPP nnhh ÉÉ nn¡¡ppHH oo√√ ooƒƒ ooYY rrOOÉÉ nnaa

pp¬¬ppFFÉÉ nnªª rr°°SSnnCCGG »»ppaa nn¿¿hh ooóó ppëërr∏∏oojj

GGƒƒooffÉÉ nncc ÉÉ nnee nn¿¿ rrhh nnõõrrééoo«« nn°°SS

¿¿ƒƒoo∏∏ nnªª rr©©nnjj|

:±GôYC’G180

Úæjóe ¿ƒµf ,q¿CÉJh ájhQ πµH Qƒ£°ùdG √òg CGô≤æd ¢ù∏‚ ÉeóæY

áLQO ≈≤ÑJ ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a ,á«∏NGódG É˘æ˘eÉ˘°ùLCG Iõ˘¡˘LC’ ∂°T Ó˘H

ÚH áàHÉK ÉæeÉ°ùLCG IQGôM5^36 h5^37IQGôM áLQO âfÉc Éª¡e

º°ù÷G IQGôM áLQO ‘ »FÉéa Ò«¨J q…CGh ,¬«a óLƒf …òdG §°SƒdG

¿É°ùfE’Gh .á∏JÉb ÉÃQh IÒ£N äÉØYÉ°†e ¤EG …ODƒj kÉYÉØJQG hCG kÉ°VÉØîfG

OhóM ‘ ’EG ¬ª°ùL IQGôM áLQO Ò¨àJ ’ º«∏°ùdG5^0ájƒÄe áLQO

,áfRGƒàe IQƒ°üH º°ù÷G Iõ¡LCG π˘ª˘Y π˘°†Ø˘H ó˘MGƒ˘dG Ωƒ˘«˘dG ∫Ó˘N

ájƒeódG á«YhC’G πNGO ΩódG §¨°V ≈∏Y ®ÉØ◊G ºàj ¬°ùØf πµ°ûdÉHh

Gòg πch ,áeÉY ÉjÓÿG πªY IÒJh ≈∏Yh ΩódG ‘ AÉŸG áÑ°ùf ≈∏Yh

¢ù«jÉ≤Ã ΩÉ«≤dG ∫ÓN øe ºàj á«˘ª˘°ù÷G Iõ˘¡˘LC’G π˘ª˘Y ‘ ¿RGƒ˘à˘dG

.¿RGƒàdG ≈∏Y ®ÉØë∏d Iôªà°ùe IQƒ°üH á°SÉ°ùM

q” ób á«ª°ù÷G Iõ¡LC’G πª˘Y ‘ ¿RGƒ˘qà˘dG Gò˘g q¿CG Qƒ˘°üà˘æ˘dh

IQGôM øjRGƒe ™°Vh Éæ«∏Y Öéj ádÉ◊G √òg »Øa ,kÉ«YÉæ°U √DhGôLEG

¢ù«jÉ≤e ™°Vh ∂dòch ,¿É°ùfE’G º˘°ùL AÉ˘ë˘fCG ™˘«˘ª˘L ‘ Ió˘jó˘Y

™°Vhh ,Ωó˘dG á˘aÉ˘ã˘c ¢SÉ˘«˘≤˘d á˘jƒ˘eó˘dG á˘«˘YhC’G π˘NGO Ió˘jó˘Y

,ΩódG §¨°V ¢SÉ«≤d ájƒeódG á«YhC’G í£°S ≈∏Y IÒãc äGÎehQÉH

áÑbGôeh ÉjÓÿG πªY áYô°S ¢SÉ«≤d IÒ¨°U ¢ù«jÉ≤e ™°Vh ∂dòch

Iõ¡LC’G √òg øe IOQGƒdG äÉfÉ«ÑdG áaÉ˘c ™˘ª˘L ‹É˘à˘dÉ˘Hh ,É˘¡˘FGOCG

Qƒ£àŸG ‹B’G Ö°SÉ◊G RÉ¡L ¤EG É¡∏≤fh ±’B’ÉH ó©J »àdGh ájô¡ÛG

áHƒ∏£ŸG èFÉàædG ¤EG π°UƒàdGh áeRqÓdG äÉ˘HÉ˘°ù◊É˘H ΩÉ˘«˘≤˘∏˘d kGó˘L

.á¶◊ πc ‘ áë«ë°üdG äGQGô≤dG PÉîJGh

PÉîJG Öéj πH áë«ë°üdG äGQGô≤dG PÉîJG »Øµj ’h

√òg ò«ØæJ á©HÉàeh IOQGƒdG äÉ«£©ª∏d kÉ≤ah áeRqÓdG ÒHGóqàdG

Gò¡H áØ∏µŸG ÉjÓÿG πÑb øe Égò«ØæJ á«Ø«c ¿É«Hh ,ÒHGóàdG

◊G◊GG

:ÉæeÉ°ùLCG ‘ ¿É°ù«FôdG ¿ÉªcÉ◊Ió¨dGh ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG

á«eÉîædG

:ÉæeÉ°ùLCG ‘ ¿É°ù«FôdG ¿ÉªcÉ◊Ió¨dGh ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG

á«eÉîædG


,¿É°ùfE’G º°ùL πNGO ájô¡ÛG Iõ¡LC’G √òg πãe â«ÑãJ π«ëà°ùŸG øe ¬qfEÉa q∂°T ÓHh .ôeC’G

º°ùL q¿CG ó«H ,á«dÉ◊G á«LƒdƒæµàdG πFÉ°SƒdÉH áaÉã˘µ˘dGh §˘¨˘ q°†dG ¢ù«˘jÉ˘≤˘eh IQGô◊G ø˘jRGƒ˘ª˘c

∑Éæg ¿CG …CG , kGóL kGQƒ£àeh kGóL kÉ«bGQ áÑbGôŸGh ¢SÉ«≤∏d ÉeÉ¶f ∂∏àÁ IO’ƒdG òæeh ,¿É°ùfE’G

áeRÓdG äÉeƒ∏©ŸG ™ªŒ ΩódG §¨°V ¢ù«˘jÉ˘≤˘eh á˘«˘ª˘°ù÷G IQGô◊G äGô˘©˘°ûà˘°ùe ø˘e ±’B’G

¢SƒeÓKƒÑ«¡dGz ≈Yój ïŸG øe AõL ƒg Ö°SÉ◊G Gògh ,äÉeƒ∏©ª∏d Ö°SÉM ¤EG É¡∏°SôJh.

((áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG)) ¢¢SSƒƒeeÓÓKKƒƒÑÑ««¡¡ddGG ::ÉÉææeeÉÉ°°ùùLLCC’’ »»ØØÿÿGG ÒÒ°°ùùŸŸGG‘ ¢ù«FôdG Qh qódG Ö©∏j ƒgh ,Êƒeô¡dG ΩÉ¶ædG ≈∏Y »∏©ØdG ô£«°ùŸG ¢SƒeÓKƒÑ«¡dGz Èà©j

ôFÉ°S øeh ïŸG øe IOQGƒdG äÉ«£©ŸG ∫ÉÑ≤à°SÉH Ωƒ≤j ƒgh ,¿É°ùfE’G º°ùL ‘ ¿RGƒàdG ≈∏Y ®ÉØ◊G

áLQO äÉÑK ≈∏Y ®ÉØ◊G kÓãe ∂dP øe ,á¶◊ πc ‘ áë«ë°üdG äÉª««≤àdG RÉ‚EGh º°ù÷G AÉëfCG

¤EG áLÉ◊ÉH Qƒ©°ûdG ≈àMh º°ù÷G ‘ »FÉŸG ¿RGƒàdGh ΩódG §¨°V ≈∏Y ®ÉØ◊Gh º°ù÷G IQGôM

,¥óæÑdG áÑM ºéM Qó≤H ¬ªéM ≠∏Ñjh ,Iô°TÉÑe qïŸG â– ™≤j ƒgh ,IójóY iôNCG ∞FÉXhh ΩƒædG

õcGôe øe OôJ »àdG äÉeƒ∏©ŸG »gh ,¬«dEG ó°ù÷ÉH á≤∏©àŸG äÉeƒ∏©ŸG øe ÒÑc AõL ∫É°üjEG ºàjh

ÖLGƒdG äGAGôLE’G ¿É«Hh ΩRÓdG º««≤àdÉH Ωƒ≤jh ,áaÉc º°ù÷G AÉëfCG ‘h ïŸG ‘ OƒLƒŸG ¢ù◊G

áØq∏µŸG º°ù÷G AÉ°†YCG ¤EG ôeGhC’G QGó°UEGh º°ù÷G ‘ Égò«Øæ˘J ΩRÓ˘dG äGÒ«˘¨˘à˘dGh É˘gPÉ˘î˘JG

…G) ájôjô°ùdG â– á≤£æŸÉa , kGó«L É¡«a πeCÉàdG Öéj á qª¡e á£≤f Éæg Éæ˘eÉ˘eCG hó˘Ñ˘Jh .ò˘«˘Ø˘æ˘à˘dÉ˘H

’ IóMGƒdG á«∏ÿGh ,( kGQƒ©°T ∂∏“ ’ …G) ájQƒ©°T ’ ÉjÓN áYƒª› øe ∞qdCÉàJ (¢SƒeÓKƒÑ«¡dG

º°ù÷G IQGôM áLQO áaô©e ™«£à°ùJ ’h ,¿É°ùfE’G ¬«dEG êÉàëj …òdG ΩƒædG QGó≤e áaô©e ™«£à°ùJ

º°ù÷G ‘ AõL ó©HCG ¤EG IOQGƒdG äÉ«£©ŸG áé«àf QOÉ°üdG ôeC’G ò«ØæJ á©HÉàe ™«£à°ùJ ’h ,≈∏ãŸG

ÉªqfCÉc ∂dP πc ≥«≤ëàH Ωƒ≤J (¢SƒeÓKƒÑ«¡dG) ÆÉe qódG øe Aõ÷G Gòg ∞dDƒJ »àdG ÉjÓÿG øµd

.kÉ«FÉæãà°SG kGQƒ©°T ∂∏à“

ájQƒ©°TÓdG ÉjÓÿG √òg AGOCG á«Ø«˘c π˘«˘°üØ˘à˘dÉ˘H ìô˘°ûf ±ƒ˘°S á˘eOÉ˘≤˘dG Qƒ˘£˘ q°ùdG ‘h

Èà©j …òdG »Ñ°ü©dG RÉ¡÷G ÚH §HG qôdG É¡fƒc ájôjô°ùdG â– á≤£æª∏d á« q°UÉN ºgCGh ,É¡ØFÉXƒd

É¡eGóîà°SG ÖfÉL ¤EG á≤£æŸG √òg ¿C’ .Êƒeô¡dG ΩÉ¶ædG ÚHh Iô£«°ùdGh IOÉ«≤∏d Gõcôe É°†jCG

16

.É¡°ùØf IAÉØµdÉH Êƒeô¡dG ΩÉ¶qædG Ωóîà°ùJ »¡a IAÉØµH »Ñ°ü©dG ÖfÉ÷G

AÉ°†YCG ∞FÉXh ≈∏Y Iô£«°ùdG ≥«≤– ‘ ÉgóYÉ°ùj A∞c óYÉ°ùe ájôjô°ùdG â– á≤£æª∏dh

ôFÉ°S ¤EG ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ÉgòîqàJ »àdG äGQGô≤dG áaÉc ∫É°üjEÉH óYÉ°ùŸG Gòg Ωƒ≤jh º°ù÷G

∂dòH á°UÉÿG äGô©°ûà°ùŸG Ωƒ≤J ΩódG §¨°V ¢VÉØîfG óæY ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a ,º°ù÷G AÉëfCG

ÖFÉ q°üdGh …QƒØdG AGôLE’G PÉîJÉH Ωƒ≤àa ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ¤EG ájQƒØdG äÉeƒ∏©ŸG ∫É°üjEÉH

É¡fhÉ©e ¤EG Gòg ÉgQGôb ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ≠∏ÑJh .»©«Ñ£dG iƒà°ùŸG ¤EG ΩódG §¨°V ™aôd

.A∞µdG

QGó°UEG ºàjh ,ôeC’ÉH áØq∏µŸG á¡÷G ¤EG ò«ØæàdÉH ΩRÓdG ôeC’G QGó°UEÉH ¿hÉ©ŸG Gòg Ωƒ≤jh

…QƒØdG ôeC’G Gòg É¡eÓà°SG ó©H ÉjÓÿG Ωƒ≤Jh ,QƒØdG ≈∏Yh ÉjÓÿG É¡ª¡ØJ »àdG á¨∏dÉH ôeC’G

.Üƒ∏£ŸG iƒà°ùŸG ¤EG ΩódG §¨°V ™aôd ΩRÓdG πªYh ¬«a AÉL Ée ò«ØæàH

Êƒeô¡dG ΩÉ¶ædG ≈∏Y ÒKCÉJ ¬d …òdG Aõ÷G ƒg ájôjô°ùdG â– á≤£æª∏d A∞µdG ¿hÉ©ŸGh

á«eÉîædG Ió¨dGz`H ≈Yójh.øe IÒÑc áLQO ≈∏Y äÉeƒ∏©ŸG ∫OÉÑJh ∫É°üJÓd ΩÉ¶f ∑Éægh

¿Éµ∏°ùJ ºë∏dG øe Úà©£≤dG ÚJÉg ¿CÉch ,á«eÉîædG I qó¨dÉH ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG §Hôj IAÉØµdG

≈∏Y á∏eÉµdG Iô£«°ùdG á«°UÉN ájôjô°ùdG â– á≤£æª∏dh .äÉeƒ∏©ª∏d Éª¡dOÉÑJ AÉæKCG É«fÉ°ùfEG Écƒ∏°S

áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG ÈÈàà©©JJ

ääÉÉeeƒƒ∏∏©©ŸŸGG ºº¶¶©©ee ™™ªª÷÷ kkGGõõccôôee

ºº°°ùù÷÷GG AAÉÉëëffCCÉÉHH áá≤≤∏∏©©ààŸŸGG

¿¿CCGG óó©©HHhh ,,ááaaÉÉcc ÊÊÉÉ°°ùùffEE’’GG

ΩΩƒƒ≤≤jj ääÉÉeeƒƒ∏∏©©ŸŸGG √√òògg ™™ªªééààJJ

PPÉÉîîJJGGhh ÉÉggÒÒ°°ùùØØààHH ÆÆÉÉeeóóddGG

ÆÆÓÓHHEEGGhh ááëë««ëë°°üüddGG ääGGQQGGôô≤≤ddGG

¤¤EEGGhh ,,ÉÉ¡¡HH áá««ªª°°ùù÷÷GG ÉÉjjÓÓÿÿGG

ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG ™™bbƒƒee iiôôjj ÖÖffÉÉ÷÷GG

¬¬∏∏ddGGhh ,,ïïŸŸGG øøee áájjôôjjôô°°ùùddGG

ºº¡¡ddCCGG ……òòddGG ƒƒgg ¤¤ÉÉ©©JJ ¬¬ffÉÉëëÑÑ°°SS

ÉÉ¡¡ààªª¡¡eehh ÉÉ¡¡∏∏ªªYY áá¨°°††ŸŸGG √√òògg.

ÆÉeódG Iô°ûb

ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG

ôjô°ùdG

…ô≤ØdG Oƒª©dG»£°SƒdG πÑ◊G

á«eÉîqædG Ió¨dGs

17


IÉ«◊ iƒ°ü≤dG á«ªgC’G äGP äÉfƒeô¡dG øe ójó©dG RGôaEÉH Ió¨dG √òg Ωƒ≤àa á«eÉîædG Ió¨dG

.ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ±Gô°TEG â– ¿É°ùfE’G

∫É°SQEÉH ƒªædG á∏Môe ‘ ∫GRÉe πØ£d á˘jô˘jô˘°ùdG â– á˘≤˘£˘æŸG Ωƒ˘≤˘J ∂dP ≈˘∏˘Y ∫É˘ã˘eh

,ƒªædG ¿ƒeôg RGôaEGz`H GôeCG äÉª«∏©àdG √òg øª°†àJh ,á«eÉîædG Ió¨dG ¤EG á°UÉÿG äÉª«∏©àdG

.É¡æe Üƒ∏£ŸG QGó≤ŸÉH ƒªædG ¿ƒeôg RGôaEÉH á«eÉîædG Ió¨dG Ωƒ≤J ‹ÉàdÉHh

QGó°UEG ºàj IôŸG √òg øµdh ,ÉjÓÿG πªY IÒJƒ˘H ≥˘∏˘©˘à˘j √É˘fOQhCG É‡ Öjô˘b ô˘NBG ô˘eCGh

Ió¨dG √ògh á«eÉîædG Ió¨dG ¤EG ÉgôeCG Qó°üJ ájôjô°ùdG â– á≤£æŸÉa ,Úà∏Môe ≈∏Y ôeGhC’G

πªY áYô°S IOÉjõd ΩRÓdG ¿ƒeô¡dG RGôaEÉH á«bQódG Ió¨dG Ωƒ≤Jh ,á«bQódG Ió¨dG ¤EG ÉgôeCG Qó°üJ

AóH ¢Uƒ°üîH á«eÉîædG Ió¨dG ¤EG √ôeCG QGó°UEÉH ¢SƒeÓKƒÑ«¡dG Ωƒ≤j ∂dòc ,á«ª°ù÷G ÉjÓÿG

äÉfƒeô¡dG RGôaEÉH (º°ùé∏d áª¡e äÉfƒeôg RôØJ »àdG »gh :ájô¶˘µ˘dG) á˘jƒ˘∏˘µ˘dG ¥ƒ˘a Oó˘¨˘dG

ò«ØæàH á«eÉîædG Ió¨dG Ωƒ≤Jh ,á°UÉÿG É¡JÉfƒeôg RGôaEÉH AóÑ∏d á«°ùæ÷G Oó¨dÉH ≥∏©àj Éª«a áeRÓdG

Üƒ∏£ŸG ≥«≤– ¤EG …ODƒj ôNBG ôeCG QGó°UEÉH ôeC’G

.Oó¨dG √òg øe

»àdG äÉfƒeô¡˘dÉ˘H á˘ª˘FÉ˘b OGó˘YEG É˘æ˘æ˘µÁh

πªY ‘ ºµëà∏d ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ÉgRôØJ

:»JB’Éc á«eÉîædG Ió¨dG

¿ƒeô˘g RGô˘aEG ¤EG …ODƒ˘j …ò˘dG ¿ƒ˘eô˘¡˘dG

.ƒªædG

øe ¿ƒeôg RGôaEG ¤EG …ODƒj …òdG ¿ƒeô¡dG

.á«bQódG Ió¨dG πÑb

ÚHhôJƒµ«JƒµdG IOÉe RGôaE’ õØÙG ¿ƒeô¡dG

¿ƒeô˘g(GnRH)¿ƒeô¡˘dG RGô˘aE’ õ˘ØÙG

»°ùæ÷G

18


á«bQódG Ió¨dG

ÆÉeódG á≤£æe

á«eÉîædG Ió¨dG

á«bQOQÉ÷G Ió¨dG

¢Sƒª«J

ájô¶µdG Ió¨dG s

á«∏µdG ¢SÉjôµæÑdGk

ππªª©©JJ »»ààddGGhh ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG RRGGôôaaEEGG øøYY ááddhhDDƒƒ°°ùùŸŸGG OOóó¨ddGG ¢¢††©©HH ™™bbGGƒƒee

áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG ±±GGôô°°TTGGhh IIôô££««°°SS ââ––.

ájôjô°ùdG â– á≤£æŸGs

ájôjô°ùdG â– á≤£æŸGs

áªéª÷Gn

ïŸG

á«eÉîædG Ió¨dG øe »eÉeC’G Aõ÷Gs

á«eÉîædG Ió¨dG øe »Ø∏ÿG Aõ÷Gu

IôM äÉfƒeôgäÉfƒeôg

äÉfƒeôg

ájƒeqódG äGÒ© q°ûdG

»HÉÑdG ójQƒdGu

IôM äÉfƒeôg

Úàc’hÈdG¿ƒeô¡dG

»µ«HhôJhOÉfƒµdG

õØÙG ¿ƒeô¡dGá«bQódG Ió¨∏d

ACTH ƒªædG

Ö«∏◊G êÉàfEG á«∏°SÉæàdG Oó¨dG á«bQódG Ió¨dG ájô¶µdG Iô°û≤dG ƒªædG

á«Ø∏ÿG IÉæ≤dG

»eÉeC’G ¢üØdG

áájjƒƒ««◊◊GG ääÉÉ««ddÉÉ©©ØØddGG ºº««¶¶ææJJ ÉÉ¡¡ææee IIóójjóóYY ΩΩÉÉ¡¡ee õõééææJJ »»gghh ,,IIôô°°TTÉÉÑÑee ÆÆÉÉeeqqóóddGG ππØØ°°SSCCGG ™™≤≤JJhh ¥¥óóææÑÑddGG ááqqÑÑMM ººééMM áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG ººééMM ≠≠∏∏ÑÑjj

ΩΩÉÉ¡¡ŸŸGG √√òògg ……OODDƒƒJJ ¿¿CCGG ™™««££àà°°ùùJJhh ,,ÖÖ««∏∏◊◊GG êêÉÉààffEEGG ≈≈∏∏YY ±±ôô°°ûûJJhh ºº°°ùù÷÷GG ƒƒ‰‰ ≈≈∏∏YY ôô££««°°ùùJJhh ,,áájjôô¶¶µµddGG OOóó¨ddGG ••ÉÉ°°ûûff ≈≈∏∏YY ±±GGôô°°TTEE’’GGhh ,,áá««ªª°°ùù÷÷GG

√√òògg ••ÉÉ°°ûûffhh ..áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG ÉÉ¡¡««∏∏YY ôô££««°°ùùJJ »»ààddGG OOóó¨ddGG √√òògg øøqq««ÑÑjj ≈≈∏∏YYCC’’GG ‘‘ »»££««££îîààddGG ππµµ qq°°ûûddGGhh ..ääÉÉffƒƒeeôô¡¡∏∏dd IIRRôôØØŸŸGG OOóó¨ddGG ΩΩGGóóîîàà°°SSÉÉHH

≥≥ddÉÉNN OOƒƒLLhh ≈≈∏∏YY ππbbÉÉYY ππµµdd kkÉÉqq««MM kkÓÓ««ddOO ÈÈàà©©jj ,,IIQQƒƒ°°ûûŸŸGGhh ……CCGGôôddGG √√ÒÒZZ ∑∑QQÉÉ°°ûûjj ∑∑QQóóee ππbbÉÉYY ¿¿ÉÉ°°ùùffEEGG ••ÉÉ°°ûûff ¬¬ÑÑ°°ûûjj ……òòddGG IIÒÒ¨°°üüddGG áá««ªªëëqq∏∏ddGG ™™££≤≤ddGG

OOƒƒLLƒƒddGG GGòò¡¡dd.


øe ÚYƒf RGôaEG ÈY ÉjÓÿG πªY ‘ ô°TÉÑŸG πNóàdÉH ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG Ωƒ≤J ÉfÉ«MCGh

øjòg RGôaEG ºàj áLÉ◊G óæYh ,á«eÉîædG Ió¨dG ‘ Úfƒeô¡dG ø˘jò˘g ¿õ˘N º˘à˘jh ,äÉ˘fƒ˘eô˘¡˘dG

:Éªg ¿Éfƒeô¡dG ¿Gògh,á«eÉîædG Ió¨dG øe Úfƒeô¡dG

ΩódG §¨°V ™aQ ¤G …ODƒj ‹ÉàdÉHh á«YhÓd ¢†Ñ≤e ¿ƒeôg ƒgh hCG Ú°SôHhRÉa `dG ¿ƒeôg

.Ú°SƒJ »°ùchC’G ¿ƒeôg

ºéM ≠∏Ñjh ájÉ¨∏d ¿GÒ¨°U ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ÉªgRôØJ ¿Gò∏dG ¿Éfƒeô¡dG ¿Gògh

ºéM Éª¡æe óMGƒdG3»bÉH øY ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG äÉfƒeôg ∞∏àîJ ’h ,á«æ«eCG ¢VƒªM

™ÑàJ kÉeƒªY äÉfƒeô¡dÉa ,º°ù÷G πNGO ¬©ÑàJ …òdG ≥jô£dG ‘ πH §≤a ºé◊G ‘ äÉfƒeô¡dG

â– á≤£æŸG Éfƒeôg ÉeCG ,Üƒ∏£ŸG ƒ°†©dG É¡Zƒ∏H ≈àM IRQÉØdG Ió¨dG øe kGQÉÑàYG kÓjƒW kÉ≤jôW

á«eÉîædG Ió¨dÉH »¡àæJh ájô©°ûdG á«YhC’G øe äGÎª«∏e IóY ’EG Éª¡≤jôW ∫ƒW ≠∏Ñj Óa ájôjô°ùdG

. kGóHCG ¿GQhódG RÉ¡L ¿ÓNój ’h ,IÒNCG á£ëªc

Ωƒ≤J É‰EGh ,§≤a á«eÉîædG Ió¨∏d IõØÙG äÉfƒeô¡dG RGôaEÉH ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG Ωƒ≤J ’

Iô£«°ùdG ºàJ Gòµgh ,kÉ°†jCG á«eÉîædG Ió¨dG •É°ûf ±É≤jEG øY ádhDƒ°ùeá°UÉN äÉfƒeôg RGôaEÉH

.Ió¨dG √òg •É°ûf ≈∏Y á∏eÉµdG

::áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG áábbƒƒLL óóFFÉÉbb

á˘©˘£˘b ø˘Y IQÉ˘Ñ˘˘Y »˘˘gh

¿ƒ∏dG ájOQh ºë∏dG øe IÒ¨°U

áÑM ºéM Qó≤H É¡ª˘é˘M ≠˘∏˘Ñ˘j

‹GƒM É¡fRhh ¢üª◊G5^0ΩGôZ

»∏Ø°ùdG Aõ÷ÉH Ió¨˘dG √ò˘g §˘Ñ˘Jô˘Jh

ÈY ájôjô°ùdG â– á≤£æŸÉH ƒYóŸGh ïª∏d

,Iô°TÉÑe ô˘eGhC’G ΩÓ˘à˘°SG º˘à˘j ¬˘dÓ˘N ø˘eh ,≥˘«˘bO §˘HGQ

®ÉØë∏d áeRÓdG äÉfƒeô¡dG RGôaEG ºàj ôeGhC’G √ò¡d áé«àæch

.áØ∏àıG º°ù÷G Iõ¡LC’ ájƒ«◊G äÉ«dÉ©ØdG ¿RGƒJ ≈∏Y

ÒKCÉJ É¡d ¢üª◊G áÑM ºéëH »˘g »˘à˘dG Ió˘¨˘dG √ò˘gh

á«ÑW çÉëHC’ kÉYƒ°Vƒe âfÉc É¡fEG ≈àM ájÉ¨∏d ábQÉN ∞FÉXh ¢SQÉ“h ,¿É°ùfE’G º°ùL ≈∏Y ÒÑc

,á«ª∏©dG •É°ShC’G ΩGÎMG ºë∏dG øe IÒ¨°üdG á©£≤dG √ò˘g âÑ˘°ùà˘cGh ,á˘∏˘jƒ˘W Úæ˘°ùd IÒã˘c

ábQÉÿG ∞FÉXƒ∏d kGOÉæà°SG IójóY kÉHÉ≤dCG IÒ¨°üdG Ió¨dG √òg ≈∏Y ≠Ñ°ùJ á«ª∏©dG äÉØdDƒŸG äòNCGh

äÉØdDƒe ‘h äÉfƒeô¡dG ábƒL hÎ°ùjÉez Ö≤d É¡«∏Y ≥∏WCG ∂dP ≈∏Y ∫Éãeh .ÉgõéæJ »àdG

.ábQÉÿG ájƒ«◊G Iõé©ŸÉH âØ°Uh É¡fEG ≈àM Êƒeô¡dG ΩÉ¶ædG Ió«°Sz º°SG É¡«∏Y ≥∏WCG iôNCG

≥≤– kÉØ∏àfl kÉfƒeôg ô°ûY »æKG ÉgRGôaEÉH É¡fC’ kÉ©«ªL ÜÉ≤dC’G ∂∏J Ió¨dG √òg ≥ëà°ùJh

º«¶æàd äÉfƒeôg RGôaEÉH Ió¨dG √òg »ØàµJ ’h ,Êƒeô¡dG RÉ¡÷G »bÉH ≈∏Y á∏eÉµdG Iô£«°ùdG

.äÉfƒeô¡∏d ÉgRGôaEG á«Ø«ch iôNC’G Oó¨dG ‘ ºµëàJ πH áØ∏àıG áé°ùfC’G πªY

áé°ùfC’G πªY ‘ ºµëàJ äGƒ«°†Y »g äÉfƒeô¡∏d IRôØŸG Oó¨dG q¿CG ≈°ùæf q’CG Öéjh

ÉjÓN ¤EG ôeGhC’G QGó°UEÉH Ωƒ≤J ’ É¡fC’ á«FÉæãà°SG hóÑJ á«eÉîædG Ió¨dG á«ªgCG ¿Éa Gòd ,áØ∏àıG

∂dòd ,É¡∏ªY ‘ ºµëàJh ,iôNC’G Oó¨dG ¤EG ∂dòc ÉgôeGhCG Qó°üJ πH §≤a áØ∏àıG º°ù÷G

ΩÉ©dG ôjóŸG hCG øjôjóŸG ôjóe`H É¡à«ª°ùJ øµÁ.

≈«ëj ¿hQÉg

21

á«Ø∏ÿG á«eÉîædG Ió¨dG

á«eÉeC’G á«eÉîædG Ió¨dG


´ÉÉ≤≤jjEE’’ §§HHÉÉ°°††cc ÉÉ¡¡∏∏ªªYY áá««eeÉÉîîqqææddGG IIóó¨ddGG ¢¢SSQQÉÉ““

..¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ºº°°ùù÷÷ áájjƒƒ««◊◊GG ääÉÉ««ddÉÉ©©ØØddGG ™™««ªªLL


á«eÉîædG Ió¨dG øe ∂dòH ôeC’G QGó°UEG ºàj »bQódG ¿ƒeô¡dG RGôaEG ¤EG áLÉ◊G ódƒàJ Éeóæ©a

ºàj ¬°ùØf ∫GƒæŸG ≈∏Yh .Üƒ∏£ŸG ¿ƒeô¡dG RGôaEÉH Ωƒ≤Jh GQƒa Ö«éà°ùJ »àdG á«bQódG Ió¨dG ¤EG

(äÉ°†jƒÑdG) ájƒãfC’Gh (≈°üÿG) ájôcòdG á«°ùæ÷G Oó¨dGh ájô¶µdG Oó¨dG ¤EG ôeC’G QGó°UEG

.áeRÓdG äÉfƒeô¡dG RGôaE’ á«Ñ«∏◊G Oó¨dGh

ôKDƒJ »àdG Oó¨dG ’h äÉfƒeô¡dG â°ù«d ÒµØàdGh ø©ªà∏d ÉgóæY ∞bƒàdG »¨Ñæj »àdG á£≤ædGh

ÉææµÁh , kGÒÑc kGó©H É¡æY Ió«©H iôNCG OóZ ≈∏Y ¢üª◊G áÑM Qó≤H IóZ ÒKCÉJ á«Ø«c πH É¡«∏Y

É¡∏ªY á≤jô£d É¡àaô©e á«Ø«ch ,(ájô¶µdG) ájƒ∏µdG ¥ƒa Ió¨dG áØ«Xh ójó– á«Ø«c øY ∫DhÉ°ùàdG

‘ ájô¶µdG Ió¨dG CGóÑJ ¬ÑLƒÃ …òdG Ö°SÉæŸG â«bƒà∏d É¡àaô©eh ,IQƒcòŸG áª¡ª∏d ÉgRÉ‚EG h

Ió¨dG øe É¡«dEG ΩOÉ≤dG ôeC’G á©«ÑW ájô¶µdG Oó¨∏d áfƒµŸG ÉjÓÿG áaô©e ∂dòch ,É¡fƒeôg RGôaEG

.ôeC’G Gò¡d AÉ«ª©dG É¡àYÉW ÖÑ°Sh á«eÉîædG

,IQƒ°U ™°ShCÉH á«≤«≤◊G Iõé©ŸG ⁄É©e ÉæeÉ˘eCG âë˘°†J’ π˘«˘°UÉ˘Ø˘à˘dG √ò˘g ‘ É˘æ˘≤˘bO ƒ˘dh

ÉjÓÿG ‘ IOƒLƒŸG äÓÑ≤à°ùŸG ™e ΩAÓààd ÉgRGôaEG ºàj á«eÉîædG Ió¨dG øe áLQÉÿG äÉfƒeô¡dÉa

’h ,iôNC’G á«fƒeô¡dG Oó¨dÉH Iô°TÉÑe ábÓY ájCÉH §ÑJôJ ’ á«eÉîædG Ió¨dG ¿CG kÉª∏Y ,É¡«dEG á¡éàŸG

™æ°U á«∏ªY ¬Ñ°ûJ á«∏ª©dG √ògh ,ájô¶µdG Ió¨dG ÉjÓN øY A»°T …CG á«eÉîædG Ió¨dG ÉjÓN º∏©J

¬©æ°üjh ,äGÎeƒ∏«µdG ±’BG ó©Ñj ôNBG ó∏H ‘ OƒLƒe ∫õæe ÜÉH πØb Ö°SÉæj kÉMÉàØe ¿É°ùfE’G

’ ∫ÉØbC’ í«JÉØe ™æ°U á«eÉîædG Ió¨dG ÉjÓN ±ô©J ∞«c ¿PEG ,CÉ£N …CG ¿hO ¤hC’G IôŸG øe

?kÉÄ«°T É¡æY º∏©J

kÉbÓWEG CÉ£î∏d ∫ÉªàMG OƒLh ΩóY »gh ∫ÉÛG Gòg ‘ ÉægÉÑàfG ó°ûJ iôNCG ádCÉ°ùe ∑Éægh

¿ƒeô¡dÉa , kGó qcDƒe kGôeCG äƒŸG íÑ°üj É¡«dEG Ögòj »àdG á«∏ÿG ™e ¿ƒeô¡dG Ö°SÉæàj ⁄ GPEG ¬qfC’

äƒŸG áé«àædG íÑ°üJ πª©dG ≈∏Y ájô¶µdG Ió¨dG õ«Ø– ‘ π°ûa GPEG á«eÉîædG Ió¨dG √RôØJ …òdG

.ó«cC’G

∞≤j ¿CÉH ,kÉ£«°ùH kÉ«∏ªY kÉæjô“ ¢SQÉ‰ ¿CG ™«£à°ùf ábQÉÿG Iõé©ŸG √òg π«°UÉØJ ÜÉ©«à°S’h

ó©H ≈∏©a ,¬«æ«Y ô¶f ÉàjhGR É¡«a ≈bÓàJ »àdG á£≤ædG ‘ ¬©Ñ°UEG ™°†jh IBGôe ΩÉeCG ¿É°ùfE’G5 ¤EG6

Ió¨dGz`H ≈YóJ §Ñ°†dÉH áªéª÷G πNGO ºë∏dG øe IÒ¨°U á©£b ™≤J á£≤ædG √òg ∞∏N º°S

22

,√ô¡X πØ°SCG ≈∏Y iôNC’G √ój ™°†jh ,¢üª◊G áÑM ºéM Qó≤H É¡ªé˘M ≠˘∏˘Ñ˘jh á˘«˘eÉ˘î˘æ˘dG

øe É¡fRh ≠∏Ñj IÒ¨°U IóZ É¡bƒa óLƒJ »àdG á«∏µdG ™≤J §Ñ°†dÉH √ój âëàa4 ¤EG5É¡ªéMh ,ºZ

ÚJÉg ÚH äÉeƒ∏©ŸG ∫OÉÑJh ∫É°üJ’G ºàj ∞«c :kÉ«∏e ôµØf ÉfƒYO ¿B’Gh .Rƒ÷G áÑM ºéM Qó≤H

»àYƒª› πH Ú∏bÉY øjô°ûH É°ù«d äÉeƒ∏©ŸG ∫OÉÑàj øe ¿CG ≈°ùæf ’CG Öéjh ?ºë∏dG øe Úà©£≤dG

kGQƒ£J ÌcCG OGƒe êÉàfEGh ≥«°ùæJ É¡æY èàæjh , kGóL á«bGQ ∫É°üJ’G á∏«°Sh ¿ƒc ¤EG áaÉ°VEG ,ÉjÓN

.¿É°ùfE’G É¡«dEG π°UƒJ »àdG É«LƒdƒæµàdG øe

≥∏àj ⁄ …òdG ¿É°ùfEÓd øµÁ ’ ôNBG ÖfÉL øe

…CG º∏©j ¿CG AÉ«MC’G º∏Y ‘ kÉ°Uƒ°üN º«∏©àdG øe kÉÄ«°T

,§Ñ°†dÉH ¬fl πØ°SCG ™≤J »àdG Ió¨dG √òg øY A»°T

kÉ°Uƒ°üN É¡æY kÉÄ«°T º∏©j ’ …OÉ©dG ¿É°ùfE’G ¿EG ≈àM

Qƒ£°ùdG √ò¡d ÉæJAGôb ó©H øµdh ,á«eƒ«dG ¬JÉ«M AÉæKCG

πªëj Éæ©e º∏µàj …òdG ¿É°ùfE’G ¿CG º∏©f ÉæëÑ°UCG

º¶æJ É¡fC’ ¬JÉ˘«˘M ‘ kGó˘L á˘ª˘¡˘e Ió˘Z ¬fl π˘Ø˘°SCG

ºFGO ∫É°üJG ádÉM ‘ »gh ,¬ª°ùL AÉ°†YCG ∫ÉªYCG

ÉªY kÉÄ«°T º∏©j ’ ¿É°ùfE’G ∂dP q¿CG øY kÓ°†a ïŸÉH

∂dP Ò°üe ¿EÉa É¡ØFÉXh AGOCG ‘ Ió¨dG √òg â∏°ûa GPEGh ,IôgÉH ∫ÉªYCG øe ¬ª°ùL πNGO …ôéj

ΩÉJ õéY ‘ Éæ°ùØfCG ÉfóLƒd ájhGõdG √òg øe Éæ°ùØfCG ¤EG Éfô¶f ƒdh ,ócDƒŸG ∑Ó¡dG ¿ƒµj ¿É°ùfE’G

.¬∏°†ah ¬àªMQ ¤EG áªFGO áLÉM ‘h á«¡dE’G IQó≤dG ΩÉeCG

áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG ÉÉggRRôôØØJJ »»ààddGG ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGGá£≤f ôcòf ¿CG Öéj á«eÉîædG Ió¨dG ÉgRôØJ »àdG äÉfƒeô¡dG AÉª°SCG ¤EG ¥ô£àf ¿CG πÑb

ΩÉ¶ædG ‘ ájQÉ÷G çGóMC’G ¿É«H Éæ«NƒJ ó≤a ,ÜÉàµdG Gòg ∞«dCÉJ øe ±ó¡dG »gh , kGóL áª¡e

øjógÉ°T ¿ƒµæd ∂dPh ,áaÉc ÚãMÉÑdGh AÉª∏©dG á°ûgO QÉKCG ÉÃ É¡«a »ª∏©dG RÉéYE’Gh Êƒeô¡dG

πªY á«Ø«c ÜÉ©«à°SG º¡ŸG øe ¿Éc ∂dòd ,¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG á©æ°U ™jóH ≈∏Y Üôb øY

23

≈«ëj ¿hQÉg

ooººooààrrffnnCCGG oo¢¢SSÉÉ ssææddGG ÉÉ nn¡¡ttjjnnCCGG ÉÉ nnjj

nnƒƒ oogg oo¬¬∏∏ddGG nnhh pp¬¬∏∏ddGG nn¤¤ ppEEGG ooAAGG nnôô nn≤≤ ooØØrrddGG

ooóó«« ppªªnnëërrddGG tt»»ppæænn¨rrddGG|

:ôWÉa15


Ée kGÒãc »àdG AÉª°SC’G √òg âfÉc ÉÃQh ,É¡FÉª°SCG áaô©e øe ÌcCG ájƒ°†©dG É¡JGÒKCÉJh äÉfƒeô¡dG

øY øjÒãµdG ±hõY ‘ kÉÑÑ°S AÉ«MC’Gh Ö£dG ⁄ÉY ‘ IÌµH áeóîà°ùeh á«≤jôZEG hCG á«æ«J’ âfÉc

º¡a ΩÉeCG kÉ©fÉe âØbh á«≤jôZE’Gh á«æ«JÓdG AÉª°SC’G √òg ¿EG ≈àM ,É¡à©«Ñ˘Wh É˘¡˘à˘«˘gÉ˘e á˘aô˘©˘e

äÉ«ª°ùŸG √òg ¿CG ≈àM ,ábQÉÿG IQƒ°üdG √ò¡H äÉfƒeô¡dG πªY á≤jô£d º¡HÉ©«à°SGh øjÒãµdG

‘ á∏ãªàŸG á«¡dE’G Iõé©ŸG √òg ≈∏Y º¡YÓWG ‘ AÉª˘∏˘©˘dGh Úã˘MÉ˘Ñ˘dG ΩÉ˘eCG IÌY ô˘é˘M âfÉ˘c

á≤jôW ¿ƒaô©j ¿ƒãMÉÑdGh AÉª∏©dÉa ∂dP ≈∏Y ∫Éãeh ,á«JÉ«◊G ôgGƒ¶dG øe ÉgÒZ hCG äÉfƒeô¡dG

á©£b øe Qó°üJ »àdG ábQÉÿG ∞FÉXƒdG ‘ ¿ƒæ©ªàj ’ kGóHCG º¡æµdh É¡ØFÉXƒd á«eÉîædG Ió¨dG AGOCG

øY øjó«©ÑdG kÉ°Uƒ°üN äÉ« qª°ùŸG ΩÉeCG kGÒãc ∞bƒàf ’CG Öéj ÜÉÑ°SC’G √ò¡d .ºë∏dG øe IÒ¨°U

äÉfƒeô¡dG √òg AÉª°SCG áeOÉ≤dG äÉëØ°üdG ‘ RÉéjEÉH í°Vƒf ±ƒ°Sh ,á«ÁOÉcC’G á«Ñ£dG áaÉ≤ãdG

.Iõé©ŸG äÉfƒeô¡dG √òg ∞FÉXh ¤EG π«°üØàdÉH kÉ°†jCG ¥ô£àf ±ƒ°S Éææµdh

´ƒf ‘ Éª¡æ«H Éª«a ¿ÉØ∏àîj ¿BGõ÷Gh ,»Ø∏Nh »eÉeCG AõL ø˘e á˘«˘eÉ˘î˘æ˘dG Ió˘¨˘dG ∞˘dCÉ˘à˘J

.É¡fGRôØj »àdG äÉfƒeô¡dG

áá««eeÉÉeeCC’’GG áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG,áØ∏àıG äÉfƒeô¡dG øe áà°S RôØJ á«eÉeC’G á«eÉîædG Ió¨dG ¿CG åjó◊G º∏©dG âÑKCG ó≤d

…CG ,Êƒeô¡dG RÉ¡÷G øe kGAõL πµ°ûJ »àdG iôNC’G Oó¨dG ±ó¡à°ùj äÉfƒeô¡dG √òg ¢†©Hh

ìô°ûf ±ƒ°Sh IõØÙG äÉfƒeô¡dÉH ≈YóJh Êƒeô¡dG RÉ¡÷G ‘ ºµëà∏d RôØJ äÉfƒeô¡dG √òg ¿CG

øe ôNB’G Aõ÷Gh ,áeOÉ≤dG äÉëØ°üdG ‘ IõØÙG äÉfƒeô¡˘dG √ò˘g π˘ª˘Y á˘≤˘jô˘W π˘«˘°üØ˘à˘dÉ˘H

:»JB’Éc äÉfƒeô¡dG √òg AÉª°SCGh ,iôNC’G á«ª°ù÷G áé°ùfC’G õØ– äÉfƒeô¡dG

::(( OOóó¨ddGG »»bbÉÉÑÑdd IIõõØØÙÙGG ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG )) IIõõØØÙÙGG ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG1-.á«bQódG Ió¨∏d õØÙG ¿ƒeô¡dG

2-»JQƒc ƒæjQOCG ¿ƒeôg ≈Yójh (ájô¶µdG) ájƒ∏µdG ¥ƒ˘Ø˘dG Ió˘¨˘∏˘d õ˘ØÙG ¿ƒ˘eô˘¡˘dG

.∂jQƒØJƒc

24

3- ∫ƒµ«dƒØdG ¿ƒeôg RGôa? õØÙG ¿ƒeô¡dGF S H .

4- øjÉJƒd ¿ƒeôgL H.

( º°ù÷G áé°ùfCG »bÉÑd áaó¡à°ùŸG äÉfƒeô¡dG ) IõØÙG ÒZ äÉfƒeô¡dG

5- ƒªædG ¿ƒeôgS T H

6-. (ÚµJ’hÈdG) ‹hC’G ÚàcqÓdG ¿ƒeôg

áá««ØØ∏∏ÿÿGG áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG

óæYh ,ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ÉgRôØJ »àdG äÉfƒeô¡∏d kÉfõfl á«Ø∏ÿG á«eÉîædG Ió¨dG ó©J

25

ájôjô°ùdG â– á≤£æŸGá«eÉîædG Ió¨dG ≥jƒ°S

ájƒ∏µdG Ö«HÉfC’Gd

¿Gô¡°T

ºMôdG äÓ°†Y º¶Y

á«Ñ«∏◊G Oó¨dG

á«°üÿG

á°†jƒH

á«bQódG Ió¨dGs

ájQGòfE’G Iô°û≤dG

ACTHTSH

FSH, LH

Úàc’hÈdG

GH

ADH



IIôô££««°°ùùddGG ≥≥≤≤ëëààJJ ôôeeGGhhCC’’GG √√òògg ≥≥jjôôWW øøYYhh ,,IIôôªªàà°°ùùee IIQQƒƒ°°üüHHhh ºº°°ùù÷÷GG AAÉÉëëffCCGG ôôFFÉÉ°°SS ¤¤EEGG áá««eeÉÉîîqqææddGG IIqqóó¨ddGG øøee ôôeeGGhhCC’’GG QQóó°°üüJJ

..áájjƒƒ««◊◊GG ääÉÉ««ddÉÉ©©ØØddGG ºº¶¶©©ee ≈≈∏∏YY ºº««¶¶ææààddGGhh


,ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG øe É¡«dEG QOÉ°üdG ôeC’G ≥ah áfhõıG äÉfƒeô¡dG √òg RGôaEÉH Ωƒ≤J áLÉ◊G

:»JB’Éc äÉfƒeô¡dG √ògh

-1.Ú°SôHhRÉa (ájƒeódG á«YhÓd ¢†Ñ≤e) ¿ƒeôg

-2.Ú°SƒJ »°ùchC’G ¿ƒeôg

ƒƒªªææddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ::ƒƒªªææddGG IIõõéé©©ee,√OÓ«e Ωƒj ¬«∏Y ¿Éc Ée ™e áfQÉ≤ŸÉH ∞©°†dG QGó≤Ã ÈcCG áæ°ùdG øHG πØ£dG ¿Rh ¿ƒµj

QGó≤Ã ∫ƒWCGh50OÉ©HCG Ö°SÉæJ ™e …OÉY ÒZ πµ°ûH kÉfRhh k’ƒW ƒªæj áæ°S ∫ÓN ¬fCG …CG %

¬dƒW kÓØW π©éj …òdG Ée øµdh ,¬aGôWCGh ¬ª°ùL50 ¬fRhh º°S2¬dƒW kÉfÉ°ùfEG kÉÑjô≤J ≠c

180 ¬fRhh º°S80 ∫ÓN ≠c25?áæ°S

πÑb øe ÉgRGôaEG ºàj ábQÉN áÄjõL ‘ øeÉc ƒªædG Gòg ô°S ¿CG ƒg ∫GDƒ°ùdG øY ÜGƒ÷Gh

kÉfÉ°ùfEG íÑ°üj »c ´ôYÎjh ƒªæj ¿CG »¨Ñæj Ò¨°üdG πØ£dG ¿CG ±hô©ŸG øeh ,á«eÉîædG Ió¨dG

º°ù≤æj ôNB’G É¡°†©Hh ,kÉªéM OGOõJ ÉjÓÿG ¢†©Ña ,ÚØ∏àfl Ú∏µ°ûH ≥≤ëàJ ƒªædG á«∏ªYh ,kÉ¨dÉH

.ƒªædG ¿ƒeôg ÒKCÉàH ¿ÉKóëj Ú∏µ q°ûdG Óch , kGOóY OGOõ«d

áÑ°ùæH ’EG ¬ªéM ¿ƒµj ’ kÉãjóM OƒdƒŸG πØ£dG Ö∏b ¿EG :∂dP ≈∏Y ∫Éãeh1 :16ºéM øe

h Îe45º°S

: ôª©dG12áæ°S

h Îe75 º°S

: ôª©dG20áæ°S

¬¬ddƒƒWW ππØØWW ƒƒ‰‰ ¿¿EEGG5500 ¬¬ddƒƒWW ÉÉ¨ddÉÉHH ÉÉffÉÉ°°ùùffEEGG √√ƒƒ‰‰ ∫∫ÉÉªªààccGG óó©©HH ííÑÑ°°üü««dd ºº°°SS118800..ôôggÉÉee ääÉÉqqëëff ππããee ¬¬ààªª¡¡ee ……qqOODDƒƒjj ……òòddGG ƒƒªªææddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ááéé««ààff ççóóëëjj ºº°°SS

h Îe20º°S

: ôª©dG7áæ°S

h Îe10º°S

: ôª©dG4áæ°S

86º°S

¿Éàæ°S : ôª©dG

55º°S

¿Gô¡°T : ôª©dG

Éà∏c ‘ ¬°ùØf ÉjÓÿG OóY øµdh ,≠dÉÑdG ¿É°ùfE’G

‘ Ö∏≤dG ÉjÓN ≈∏Y ôKDƒj ƒªædG ¿ƒeôg q¿EGh ,ÚàdÉ◊G

ÒKCÉàd Ö«éà°ùJ á«∏N πµa ,á«∏îa á«∏N ƒªædG QƒW

√ò¡Hh ,Üƒ∏£ŸG QGó≤ŸÉH ƒªæJh É¡«∏Y ƒªædG ¿ƒeôg

Ö∏b ¤EG ∫ƒëà«d kÉÄ«°ûa kÉÄ«°T Ö∏˘≤˘dG ƒ˘ª˘æ˘j IQƒ˘°üdG

çóë«a á«Ñ°ü©dG É˘jÓÿG ô˘KÉ˘µ˘J É˘eCG ,≠˘dÉ˘H ¿É˘°ùfEG

πNGO ¢SOÉ°ùdG √ô¡°T ájÉ¡f ‘ π˘Ø˘£˘dGh »˘¡˘à˘æ˘jh

á∏MôŸG √òg ó©H kÉàHÉK Oó©dG Gòg ≈≤Ñjh ,¬eCG ºMQ

.Æƒ∏ÑdG ≈àM IO’ƒdG ó©H kÉàHÉK ôªà°ùjh IO’ƒdG ≈àM

øe ƒªædG ≈∏Y á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG õØëj ƒªædG ¿ƒeôgh

IOÉjõdG √òg ∫ÓN øeh ,ºé◊G ‘ IOÉjõdG ∫ÓN

QƒW ájÉ¡f ‘ »FÉ¡ædG É¡∏µ°T á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG òNCÉJ

á«∏°†©dG ÉjÓÿÉc º°ù÷G ÉjÓN ôFÉ°S ƒªæJh ,Æƒ∏ÑdG

¿ƒeôgh ,ƒªædG IÎa ∫GƒW ΩÉ°ù≤f’É˘H á˘«˘ª˘¶˘©˘dGh

√òg ‘ ΩÉ°ù≤f’G QGó≤˘e Oó˘ë˘j …ò˘dG ƒ˘g ƒ˘ª˘æ˘dG

.ÉjÓÿG

‘ Qƒãj ¬˘fEÉ˘a ,ƒ˘ë˘æ˘dG Gò˘g ≈˘∏˘Y ô˘eC’G ¿É˘c GPEGh

:‹ÉqàdG ∫GDƒ°ùdG ÉæfÉgPCG

õ«Ø– ‘ áHƒ∏£ŸG ádOÉ©ŸG á«eÉîædG Ió¨dG õ«“ ∞«c

¿C’ É¡JGP óëH Iõé©e á«∏ª©dG √òg ¿CG ‘ ∂°T’h ?ºé◊G ‘ IOÉjõdG hCG ΩÉ°ù≤f’G ≈∏Y ÉjÓÿG

º°ù÷G ÉjÓN ™«ªL ≈∏Y á≤∏£ŸG Iô£«°ùdG ¢VôØJ ¢üª◊G áÑM Qó≤H ºë∏dG øe IÒ¨°U á©£b

πch …òdG øe :ƒgh ¬°ùØf ¢VôØj ôNBG ∫DhÉ°ùJ ∑Éægh , kGOóY hCG kÉªéM AGƒ°S Égƒ‰ ¤EG …ODƒJh

QGó°UEÉH ÉjÓÿG øe áYƒªÛG √òg Ωƒ≤J GPÉŸ ?IÒ¨°üdG ºë∏dG á©£b ¤EG IÒ£ÿG áª¡ŸG √òg

hóÑJ Éægh ?IÉ«◊G ∫GƒW ôeC’G Gòg ôªà°ùjh ΩÉ°ù≤f’ÉH º°ù÷G ÉjÓN »bÉH ¤EG áYÉ£ŸG ÉgôeGhCG

27

¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’ ÖÖ∏∏bb ππØØ°°SSCC’’GG ¤¤EEGG IIQQƒƒ°°üüddGG ‘‘ óóggÉÉ°°ûûjj

kkGGQQÉÉÑÑààYYGG ƒƒªªææddÉÉHH ¬¬àà∏∏MMQQ CCGGóóÑÑjj ÖÖ∏∏≤≤ddGG GGòògghh ,,≠≠ddÉÉHH

ÒÒKKCCÉÉààHHhh ÆÆƒƒ∏∏ÑÑddGG QQƒƒWW ≈≈ààMM »»ææ««ææ÷÷GG QQƒƒ££ddGG øøee

ÖÖ∏∏≤≤ddGG íí°°VVƒƒJJ √√ÓÓYYCCGG IIQQƒƒ°°üüddGGhh ,,ƒƒªªææddGG ¿¿ƒƒeeôôgg

ππµµ°°ûûHH ∫∫GGõõjj ’’ ƒƒgghh ƒƒªªææddGG ππMMGGôôee ääÉÉjjGGóóHH ‘‘

..……hhÉÉ°°††««HH

≈«ëj ¿hQÉg

Ö∏≤dG

Ö∏≤dG

¿Éµe ‘ á©HÉb ÉjÓN áYƒª› ¿C’ ,∫Éãe ´hQCGh IQƒ°U ≈¡HCÉH á«gÉæàeqÓdG á«¡dE’G IQó≤dG ÉæeÉeCG

’ áªµëàŸG ÉjÓÿG √ògh ,kÉ≤°ùàe kÉª¶àæe kGƒ‰ ÉjÓÿG øe äÉfƒ«∏jôJ ƒ‰ á«∏ªY ‘ ºµëàJ Ò¨°U

êQÉÿG øe º°ù÷G ájDhQ ™«£à°ùJ ’h ƒªædG ´É≤jEG §Ñ°V á«Ø«c õ««“ ™«£à°ùJ ’h A»°T …CG ±ô©J

.Ée á∏Môe ‘ ΩRÓdG ƒªædG QGó≤e ±ô©J ’h ,¬∏µ°T ÚÑJ hCG

RGôaEG ‘ Qƒ©°ûdG øe á«dÉÿG ÉjÓÿG √òg ôª˘à˘°ùJ ≥˘∏˘£ŸG π˘¡÷G Gò˘g ø˘e º˘Zô˘dG ≈˘∏˘Yh

á©HÉb »gh ?GPÉŸh ?¬∏©ØJ …òdG Ée …QóJ ¿CG ¿hO ƒªqæ∏d IOÉ°†ŸG äÉfƒeô¡dG hCG ƒªædG äÉfƒeôg

ábódG øe á°ûgóe áLQO ≈∏Y kÉ≤∏N ¥ƒ∏fl Êƒeô¡dG RÉ¡÷G ¿EGh ,ÊÉ°ùfE’G º°ù÷G äÉª∏X ‘

.ƒªædG πMGôe øe á∏Môe πc ≈∏Y á∏eÉµdG Iô£«°ùdG ≥«≤– ¬à£°SGƒH ºàjh ¿GõJ’Gh

Èà©j Oó©dG ‘ IOÉjõdG hCG ºé◊G ‘ IOÉjõdG ÚH ÉjÓÿG ≈∏Y ƒªædG ¿ƒeôg ÒKCÉJ ähÉØJ ¿EG

28

ôôeeCC’’GG øøµµddhh ,,≥≥°°SSÉÉææààŸŸGGhh ÖÖ°°SSÉÉææŸŸGG ππµµ°°ûûddGG GGòò¡¡HH ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ¬¬LLhh ƒƒ‰‰ øøYY ááddhhDDƒƒ°°ùùŸŸGG »»gg ÉÉjjÓÓÿÿGG ¿¿EEGG

,,ÒÒNNCCÉÉJJ ¿¿hhOO ÉÉ¡¡««ddEEGG IIQQOOÉÉ°°üüddGG ôôeeGGhhCC’’GG òòØØææJJ ÉÉjjÓÓÿÿGG √√òò¡¡aa ..ääÉÉffƒƒeeôô¡¡∏∏dd ÉÉjjÓÓÿÿGG ááYYÉÉWW ááéé««ààff ççóóëëjj

øøee ,,≥≥°°SSÉÉææààddGG GGòò¡¡HH õõqq««ªªààjj ¿¿CCGG ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ¬¬LLhh ≈≈∏∏YY ∫∫ÉÉëëàà°°SSGG ’’EEGGhh ,,ÉÉ¡¡ææ««HH ÉÉªª««aa ≥≥««°°ùùææààddÉÉHH ƒƒªªææJJ ‹‹ÉÉààddÉÉHHhh

ÉÉ¡¡àà∏∏≤≤ee ƒƒ‰‰ ¿¿hhOO ÚÚ©©ddGG áá««MMõõbb qqƒƒ‰‰ hhCCGG ¬¬eeÉÉ¶¶YY ƒƒ‰‰hh ΩΩÉÉeeCC’’GG ¤¤EEGG ∞∞ffCCÓÓdd RRhhôôHH ççóóëëjj ¬¬qqffCCGG kkÓÓããee ∂∂ddPP

..™™ÑÑ££ddÉÉHH ÉÉ¡¡ààØØ««XXƒƒdd ÚÚ©©ddGG AAGGOOCCGG ≈≈∏∏YY ôôKKDDƒƒjj GGòògghh

≈∏Y õØÙG ¿ƒeô¡dG øe áî°ùf ºé◊G ‘ IOÉjõ˘dG ≈˘∏˘Y õ˘ØÙG ¿ƒ˘eô˘¡˘dG ¿C’ ,iô˘NCG Iõ˘é˘©˘e

,É¡JÉæ«L É¡∏ª– »àdG á«KGQƒdG IôØ°û∏d kÉ≤ah ∂∏°ùJ ¿ƒeô¡dG Gò¡d áÑ«éà°ùŸG á«∏ÿG øµdh ΩÉ°ù≤f’G

,á«∏ÿG ´ƒf Ö°ùM ºàj ôeC’G ò«ØæJ øµdh ,ƒªædÉH kGôeCG »£©j ƒªædG ¿ƒeô¡a

.≥∏ÿG ‘ »¡dE’G ∫ÉªµdGh RÉéYE’G ióe ÚÑj √óMh ôeC’G Gòg ¿EG …ôª©dh

,º°ù÷G ÉjÓN ™«ªL ≈∏Y ¬dƒ©Øe …ô°ùj ¿ƒeô¡dG Gòg ¿CG á°ûgó∏d ÒãŸG ôNB’G ôeC’Gh

ÉjÓÿG âHCGh ƒªædG ¿ƒeôg Éæª°ùL ÉjÓN ¢†©H âYÉWCG ƒd ÉæÑ«°üJ »àdG áKQÉµdG ióe GhQƒ°üJh

ÉjÓN âHCG øµdh ƒªædG ¿ƒeôg ÒKCÉàH Ö∏≤dG ÉjÓN â‰ ƒd ôNBG ÒÑ©àH hCG ,™«£J ¿CG iôNC’G

•É¨°†fG áé«àf ,kÉªàM äƒŸG ¬fEG ?áKQÉµdG ÒZ iôJ Éj π°üë«°S GPÉªa ƒªædG …Qó°üdG ¢üØ≤dG

ƒªæc ôNBG ∫Éãe hCG ,kÉªéM ¬©°ùj ’ …òdG …Qó°üdG ¢üØ≤dG πNGO ƒªædG áé«àf ºî°†àŸG Ö∏≤dG

kGRQÉH ¿ƒµjh ó∏÷G º¶©dG ≥°ûj òFóæY ,∞fC’G á≤£æe »£¨j …òdG ó∏÷G ƒ‰ ¿hO ∞fC’G º¶Y

´GƒfCG ôFÉ°Sh ó∏÷Gh ΩÉ¶©dGh äÓ°†©dÉc ÉjÓÿG ´GƒfCG ™«ªL ‘ ƒªædG çóëj ¿PEG .êQÉÿG ¤EG

áHÉéà°S’G √òg äÉLQO ähÉØJh É¡àHÉéà°SG ±ÓàNG áé«àf É¡æ«H Éª«a ≥«°ùæJh Ö°SÉæJ ‘ ÉjÓÿG

.IóM ≈∏Y á«∏N πc ƒªædG ¿ƒeôg ÒKCÉàd

29

¢¢üüØØ≤≤ddGG ÖÖ°°SSÉÉææJJ ççóóëëjj ∂∂ddPP ≈≈∏∏YY ∫∫ÉÉããee ,,áá««ªª°°ùù÷÷GG AAÉÉ°°††YYCC’’GG ™™««ªªLL ƒƒ‰‰ ÚÚHH ÖÖ°°SSÉÉææJJhh ≥≥°°SSÉÉææJJ ççhhóóMM ‘‘ ƒƒªªææddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ÖÖÑÑ°°ùùààjj

∂∂ddPP iiqqOOCC’’ ÖÖ∏∏≤≤ddGG ƒƒ‰‰ ∞∞bbƒƒJJ ¿¿hhOO ……QQóó°°üüddGG ¢¢üüØØ≤≤ddGG ƒƒ‰‰ ∞∞bbƒƒJJ ƒƒddhh ,,»»ææ££ÑÑddGG ∞∞jjƒƒééààddGG ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG AAÉÉ°°††YYCC’’GG ƒƒ‰‰hh ……QQóó°°üüddGG

ôô££ÿÿGG ¤¤EEGG ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG IIÉÉ««MM ¢¢VVôô©©JJ ‹‹ÉÉààddÉÉHHhh QQóó°°üüddGG ΩΩÉÉ¶¶YY §§¨°°VV ââ–– ÖÖ∏∏≤≤ddGG ¥¥õõ““ ¤¤EEGG.

≈«ëj ¿hQÉg


ÉjÓÿÉa ,ΩÉ¶©dG ájÉ¡f ‘ IOƒLƒŸG á«ahô°†¨dG áé°ùf’G ≈∏Y kÉ˘°†jCG ƒ˘ª˘æ˘dG ¿ƒ˘eô˘g ô˘KDƒ˘j

πØ£dG É‰ ÉŸ ∞jQÉ°†¨dG √òg ƒ‰ ’ƒdh ,kÉãjóM OƒdƒŸG πØ£dG πµ°ûd kGOófi kÉÑdÉb Èà©J á«ahô°†¨dG

´ôYôJh1,ÉjÓÿG √òg õ«“ ∞«c øµdh ,kÉ«dƒW ΩÉ¶©dG ƒ‰ ‘ kÉÑÑ°S ¿ƒµJ á«ahô°†¨dG ÉjÓÿG √ògh

¥É°ùdG áª¶Y Ωƒ≤J πH k’ƒW ¥É°ùdG äOGORG ÉŸ kÉ«°VôY É‰ ƒd º¶©dG ¿C’ ,É«dƒW ΩÉ¶©dG ƒ‰ IQhô°V

IGƒf ‘ ´Oƒe ƒªæ∏d §£flh èeÉfôH áªK øµdh ,êQÉÿG ¤EG Aƒàæc IRQÉH á«MÉædG √òg ‘ ó∏÷G ≥°ûH

.kÉ«dƒW ΩÉ¶©dG ƒªæJ πµ°ûdG Gò¡Hh ,ƒªædG á«∏ªY ¬Lƒj á«∏N πc

É¡«a RôØj »àdG IÎØdG »¡a ƒªædG ¿ƒeôg ‘ É¡JógÉ°ûe øµÁ »àdG iôNC’G Iõé©ŸG ÉeCG

,ƒªædG IÎa AÉæKCG kÉ°Uƒ°üNh Üƒ∏£ŸG QGó≤ŸÉH RôØj ¿ƒeô¡dG Gò¡a ,√RGôaEG ºàj …òdG QGó≤ŸGh

¤EG …ODƒJ ¿ƒeô¡dG Gòg øe á°übÉf hCG IóFGR á«ªc ájCG ¿C’ ,ÉæJÉ«M ‘ kGóL áª¡e Iõé©ŸG √ògh

∫ƒ£dG ¤EG …ODƒJ IOÉjõdGh •ôØŸG ô°ü≤dG ¤EG …ODƒj ¿É°ü≤ædÉa ,ÉæJÉ«M ‘ áª«dCGh IÒ£N èFÉàf

´QÉØdG2.

ΩRÓdG QGó≤ŸG Oóëj kÉ°UÉN kÉeÉ¶f πLh õY ≥dÉÿG ´óHCG º°ù÷G ‘ ƒªædG ´É≤jEG §Ñ°†dh

30

º¶©dG §°Sh

º¶©dG ¢SCGQ

±hô°†Z

º¶Yk

á∏°UÉa á«æ«H á≤ÑWk

±hô°†Z º¶Y ¤EG ∫ƒëàe

¤EG ∫ƒëàdG õcGôeá«ª¶Y IOÉe

áqjƒfÉãdG õcGôŸG iá«ª¶Y IOÉe ¤EG ∫ƒëà∏d

º¶©∏d »LQÉÿG AÉ°û¨dG

π°üØŸG ±hô°†Z

¿Éjô°ûdGu

´ÉîædG ∞jƒŒ

‘‘ ÉÉ¡¡©©bbGGƒƒee kkGGóó««LL ΩΩÉÉ¶¶©©ddGG ºº∏∏©©JJ

ÉÉggPPÉÉîîJJGG áá««ØØ««cchh ºº°°ùù÷÷GG

™™bbƒƒŸŸGG ‘‘ ÖÖ°°SSÉÉææŸŸGG ππµµ qq°°ûûddGG

ÉÉ¡¡ààaaôô©©ee ¤¤EEGG ááaaÉÉ°°VVEEGG ,,ÖÖ°°SSÉÉææŸŸGG

AAππŸŸ ááeeRRÓÓddGG ƒƒªªqqææddGG ááÑÑ°°ùùff

ôôeeGGhhCC’’ÉÉaa ,,ÉÉ¡¡∏∏¨°°ûûJJ »»ààddGG ™™bbGGƒƒŸŸGG

ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG ÈÈYY ÉÉ¡¡««ddEEGG áá∏∏°°UUGGƒƒddGG

,,¢¢üü≤≤ff ……CCGG ¿¿hhOO òòØØææJJ

‘‘ ππ°°UUÉÉ◊◊GG ÖÖ°°SSÉÉææààddGGhh

GGòò¡¡dd ááéé««ààff ƒƒgg ÉÉææeeÉÉ°°ùùLLCCGG

ääÉÉeeƒƒ∏∏©©ªª∏∏dd ôôªªàà°°ùùŸŸGG ∫∫OOÉÉÑÑààddGG

..ÉÉjjÓÓÿÿGG ÚÚHH ôôeeGGhhCC’’GGhh

¿Éjô°ûdG u

∞jƒŒ ´ÉîædG

»àdG ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ƒg ´É≤jE’G Gòg §Ñ°V áª¡e ¤ƒàj …òdGh ,ƒªædG ¿ƒeôg RGôaE’

Ió¨dG ¤EG kGõØfi Éfƒeôg ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG RôØJ áLÉ◊G óæ©a ,á«eÉîædG Ió¨dG •É°ûf ‘ ºqµëàJ

¿ƒeô¡H ≈Yój á«eÉîædGGHRHIOÉjR óæYh ,ƒªædG ¿ƒeôg RGôaEÉH CGóÑJ á«eÉîædG Ió¨dG π©éj

ÚJÉà°SƒJÉeƒ°S ¿ƒeôg ¬ª°SG ôNBG kÉfƒeôg ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG RôØJ ΩódG ‘ ƒªædG ¿ƒeôg áÑ°ùf

ƒªædG ¿ƒeôg RGôaEG ‘ A≈£ÑJ É¡∏©éj á«eÉîædG Ió¨dG ¤EG kÉ¡Lƒe3.

áeRÓdG á«ªµdG ájôjô°ùdG â– á≤£æª∏d áfƒµŸG ÉjÓÿG ±ô©J ∞«c :∫CÉ°ùj πFÉ°S ÜQh

‘ ¿ƒeô¡dG Gòg áÑ°ùf ¢SÉ«b ™«£à°ùJ ∞«c ?ΩódG ‘ IOƒLƒŸGh ƒªædG ¿ƒeôg øe á«°SÉ«≤dGh

ÉææµÁ á«¡dEG Iõé©e πµ°ûJ á≤«≤◊G √òg ¿EG kÉ©ÑW ?¢SÉ«≤dG áé«àæd kÉ≤ah kGQGôb »£©J ∞«ch ?ΩódG

kGóL kÉeó≤àe kGRÉ¡L ∑Éæg ¿CG ¢VÎØæd :∫ÉãŸG Gòg ‘ ø©ªàdG ≥jôW øY É¡ÑfGƒL áaÉµH É¡HÉ©«à°SG

ºK øeh ,á«fÉ°ùfE’G á«∏ÿG ºéëH hó¨j ≈àM äGôŸG äGQÉ«∏e ¿É°ùfE’G ºéM Ò¨°üJ ™«£à°ùj

31

ääôô¡¡¶¶dd ááLLÉÉ◊◊GG øøee ÌÌccCCGGhhCCGG ππbbCCÉÉHH ƒƒªªææddGG ¿¿ƒƒeeôôgg RRGGôôaaEEGG ”” ƒƒdd

ííÑÑ°°UUCC’’ áá∏∏««∏∏bb ááÑÑ°°ùùææHH √√RRGGôôaaEEGG ”” ƒƒ∏∏aa ,,áájjÉÉ¨∏∏dd IIÒÒ££NN ¢¢VVGGôôYYCCGG

GGòò¡¡dd ,, kkÉÉbbÓÓªªYY kkGGOOQQÉÉee ííÑÑ°°UUCC’’ ¢¢ùùµµ©©ddGG ççóóMM ƒƒddhh ,, kkÉÉeeõõbb AAôôŸŸGG

ΩΩÉÉ¶¶ff ≥≥aahh ππªª©©jj ƒƒªªææddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ππLLhh õõYY ¬¬∏∏ddGG ππ©©LL ÖÖÑÑ°°ùùddGG

áájjÉÉ¨∏∏dd ≥≥««bbOO.

≈«ëj ¿hQÉg

.ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ÉjÓN øª°V kÉfÉµe É¡d Oóëf ádƒ°ùÑc πNGO ô¨°üŸG ¿É°ùfE’G Gòg ™°†f

óLƒJ »àdG ƒªædG ¿ƒeôg äÉÄjõL qóY É¡fƒc hó©J ’h …ô¡ÛG ¿É°ùfE’G Gò¡d áª¡e Oóëfh

ΩódG πFÉ°S ¿CG ±hô©ŸGh ,ájôjô°ùdG â– á≤£æª∏d ájô©°ûdG á«YhC’G ‘ ∑ôëàŸG ΩódG øª°V

OGƒª∏d »Äjõ÷G AÉæÑdG QÉÑàY’G Ú©H ÉfòNCG ƒdh ,áØ∏àıG OGƒŸG øe ´GƒfC’G ±’BG ≈∏Y …ƒàëj

kÉ©«∏°V øµj ⁄ GPEG kÉ°Uƒ°üN) √ÒZ øe ƒªædG ¿ƒeôg õ«Á ¿CG π«ëà°ùŸG øe ¿EÉa AôŸG ≈∏Y á°Vhô©ŸG

¬«dEG á∏cƒe Gòg ÉædÉãe ‘ Ió¨dG ÉjÓN øª°V √Éfô°ûM …òdG …ô¡ÛG ¿É°ùfE’G ¿CG ’EG ,(º∏©dG ‘

áÑ°ùf ¢SÉ«b kÉ°†jCG ¬«∏Yh ,áØ∏àıG äÉÄjõ÷G øe ÚjÓŸG ÚH øe ƒªædG ¿ƒeôg áÄjõL õ««“ áª¡e

.á¶◊ πc ‘ ΩódG ‘ áÄjõ÷G √òg OƒLh

32

áØ∏àfl äÉfƒeôg

äÉfƒeô¡dG π≤f





ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG ÉÉjjÓÓNN øøµµddhh ,,ƒƒªªææddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ääÉÉÄÄjjõõLL OOóóYY »»°°üü–– ¿¿CCGG ™™««££àà°°ùùJJ ’’ ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ºº°°ùùLL ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG áájjôô©© qq°°ûûddGG áá««YYhhCC’’GG qq¿¿EEGG

ääÉÉÄÄjjõõLL øøee ´GGƒƒffCC’’GG ±±’’BBGG ÚÚHH øøee ƒƒªªææddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ääÉÉÄÄjjõõLL õõ««““ ¿¿CCGG ™™««££àà°°ùùJJ ÉÉ¡¡ffCC’’ IIQQGGóóééHH ááqqªª¡¡ŸŸGG √√òògg ……OODDƒƒJJ ¿¿CCGG ™™««££àà°°ùùJJ áájjôôjjôô°°ùùddGG

..áá««ªª°°ùù÷÷GG ääÉÉ««ddÉÉ©©ØØddGG ºº««¶¶ææààdd ááÑÑ°°SSÉÉææŸŸGG ääGGAAGGôôLLEE’’GG ™™ÑÑààJJ õõ««««ªªààddGG GGòògg AAƒƒ°°VV ≈≈∏∏YYhh ,,……ƒƒeeóóddGG ππFFÉÉ qq°°ùùddGG ‘‘ ááëëHHÉÉ°°ùùddGG ááØØ∏∏ààııGG OOGGƒƒŸŸGG

πÑb øe ¿GõéæJ ∞«c ¿PEG ,¿É°ùfEG …CG ¤EG áÑ°ùædÉH Úà∏«ëà°ùe ¿Éàª¡ŸG ¿ÉJÉg hóÑJh

πc ‘ ΩódG ‘ ƒªædG ¿ƒeôg áÑ°ùf ¢SÉ«b ™«£à°ùJ ∞«c ?ájôjô°ùdG â– á≤£æª∏d áfƒµŸG ÉjÓÿG

kÉæ«Y ∂∏“ ’ ÉjÓÿG √òg ¿EG ?áØ∏àıG äÉÄjõ÷G ÚH øe ¿ƒeô¡dG Gòg õ««“ ™«£à°ùJ ∞«c ?á¶◊

™°Vh ájÉ¨∏d ≥«bO ΩÉ¶æd á°UÉN óYGƒb øe kÉbÓ£fG πª©J É¡æµdh ,∞bƒŸG ôjó≤àd kÉfl ’h iÎd

.πLh õY ≥dÉÿG ¬°ù°SCG

Gògh ,Æƒ∏ÑdG ó©H ≈àM √RGôaEG ôªà°ùj πH §≤a ƒªædG QƒW ‘ √RGôaEG ºàj ’ ƒªædG ¿ƒeôg ¿EG

øµdh , kGOQÉe hCG kÉbÓªY íÑ°üj ≈àM ∫ƒ£dG ‘ IOÉjõdGh ƒªædG ‘ ôªà°ùj ≠dÉÑdG ¿É°ùfE’G ¿CG »æ©j

øY √ÉjÓN ∞bƒàJ ƒªædG øe áæ«©e á∏Môe ¤EG π°üj ¿CG ó©H ¿É°ùfE’G ¿C’ ,™Ñ£dÉH çóëj ’ Gòg

Oó©dG ΩCG ºé◊G ‘ AGƒ°S ƒªædG4,…ô°ûÑdG º°ù÷G ÉjÓN ∞bƒàJ GPÉŸ ¿B’G ≈àM AÉª∏©dG ±ô©j ’h

ƒªædG á«∏ªY ‘ π°UÉ◊G ∞bƒàdG Gòg Ò°ùØJ øY º∏©dG É«fO ‘ ±hô©ŸG ó«MƒdG A»°ûdGh ,ƒªædG øY

¿CG ¿É°ùfE’G ≈∏©a ∂dòd ,É¡à«æH ‘ ´Oƒe Oófi èeÉfôH ¤EG kGOÉæà°SG ∑ƒ∏°ùdG Gò¡H ÉjÓÿG ∑ƒ∏°S ƒg

.¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG ¬YóHCG …òdG èeÉfÈdG Gòg ábO ‘ kÉ«∏e ôµØj

‘ É¡ØbƒJ ºK ÉjÓÿG äÉfƒ«∏jôJ ΩÉ°ù≤fGh ƒ‰ á«∏ªY á«ªgCG ióe º¡a Ö©°üdG øe ¢ù«dh

øY ÉjÓÿG ¢†©H ∞bƒàJ ⁄ ƒdh ôNC’G ¢†©ÑdG ™e É¡°†©H ≥°SÉæàeh ºFÓàe πµ°ûH ¬°ùØf âbƒdG

âØbƒJ ƒ∏a ,¬∏dÉH PÉ«©dGh á«≤«≤M çQGƒc ¿É°ùfEÓd âKó◊ äÉjôNC’G É¡JÓ«ãe π©ØJ Éªc ƒªædG

33

≈«ëj ¿hQÉg

øø°°SS ‘‘ »»gghh qqƒƒªªææddGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡dd ••ôôØØŸŸGG RRGGôôaaEE’’GG ¢¢VVôôÃÃ ááHHÉÉ°°üüee IICCGGôôeeGG ááddÉÉMM ÚÚÑÑJJ √√ÓÓYYCCGG IIQQƒƒ°°üüddGG1166 qqººKK3333 qqººKK5522ááÑÑMMÉÉ°°üüŸŸGG ¢¢VVGGôôYYCC’’GG ººggCCGG øøeehh ,,ÉÉeeÉÉYY

..øøjjóó««ddGGhh ∞∞ffCC’’GGhh ∂∂ØØ∏∏dd ••ôôØØŸŸGG ƒƒªªææddGG ¢¢VVôôŸŸGG GGòò¡¡dd


ôéØæJ ≈àM Ú©dG ºéM OGõd kÓãe Ú©dÉc áæ«©e ÉjÓN áYƒª› ájCG ¿hO ƒªædG øY º°ù÷G ÉjÓN

.Égôéfi πNGO É¡WÉ¨°†fGh ÉgQÉ°ûëfG áé«àf

kGôeCG ôcòf ¿CG Éæ«∏Y »¨Ñæj ÉjÓÿG ƒ‰ ‘ »FÉéØdG ∞bƒàdG ¤EG ¥ô£J ób åjó◊G ΩGOÉeh

ióME’ Iô£«°ùdG øY êQÉÿG ΩÉ°ù≤f’G øe èàæj …òdG ô˘°ü©˘dG ¢Vô˘e ,¿É˘Wô˘°ùdG ƒ˘gh kÉ˘ª˘¡˘e

á«ª∏©dG º¡JÉ°SGQOh º¡KÉëHCG ‘ AÉÑWC’G iód πZÉ°ûdG π¨°ûdG ¢VôŸG Gòg Èà©jh á«ª°ù÷G ÉjÓÿG

RÉ¡÷G Gòg ‘ OƒLƒŸG ¿RGƒà∏d á≤FÉØdG á«ªgC’G ¿ÉWô°ùdG ¢Vôe Éæd ¢ùµ©jh Úæ°ùdG äGô°ûY òæe

.Êƒeô¡dG

Gògh ,Æƒ∏ÑdG IÎa ó©H ÉjÓÿG ´GƒfCG ¢†©H ≈∏Y kGôªà°ùe √ÒKCÉJ ≈≤Ñj ƒªædG ¿ƒeôg ¿EG

iôNCG ÉjÓN ó«dƒJh É¡MÓ°UEGh áØdÉàdG ÉjÓÿG ójóŒ ≈∏Y º°ù÷G óYÉ°ùj ÒKCÉàdG ‘ QGôªà°S’G

äôªà°SG Ée ºFGO ΩÉ°ù≤fG ádÉM ‘ ôªà°ùJ »àdGh AGôª◊G ΩódG äÉjôch ó∏÷Éc É¡fÉµe ‘ IójóL

∑Éægh ,IÉ«◊G200. á≤«bO πc ‘ ÉæeÉ°ùLCG ‘ ódƒJ IójóL á«∏N ¿ƒ«∏e5

º°ù÷G ÉjÓÿ ‹ÉªLE’G Oó©dG ≈≤Ñj Gòµgh ,áØdÉàdGh áeô¡dG ÉjÓÿG πfi ÉjÓÿG √òg π–h

’ √Gôf Égƒ‰h ÉjÓÿG ΩÉ°ù≤fG øª°†j »µd ¬fEG ≈àM kÉ°UÉN kÉ›ÉfôH GP ƒªædG ¿ƒeôg ∂∏Áh ,kÉàHÉK

.ôeC’G Gòg ≥«≤ëàd iôNCG πeGƒY õØëj ¿CG ™«£à°ùj πH √óMƒd πª©j

≥≤ëàj Gògh ,É¡ªéM ‘ IOô£ŸG IOÉjõdG ƒg É¡eÉ°ù≤f’ hCG ÉjÓÿG ƒªæd »°SÉ°SC’G •ô°ûdGh

øe œÉf äÉæ«JhÈdG êÉàfEG ‘ π«é©àdG q¿EGh ,á«∏ÿG πNGO äÉæ«JhÈdG êÉàfEG ‘ IOÉjõdG ≥jôW øY

.ƒªædG ¿ƒeôg ¢UGƒN ióMEG ÒKCÉJ

±ô©àdG AÉª∏©dG ™£à°ùj ⁄h ,ÒÑc óM ¤EG áµHÉ°ûàe á«∏ªY ÚJhÈdG êÉàfEG q¿CG Ωƒ∏©ŸG øeh

á«æ°†ŸG äÉ°SGQódGh çÉëHC’G øe äGƒæ°S ó©H ’EG kÉ«ë£°S ƒdh á«∏ª©dG √òg äGƒ£N OÉ©HCG ≈∏Y

áaô©e É¡«∏Y ºà– á«FÉ«ª«c áÄjõL á£°SGƒH ÚJhÈdG êÉàfEG á«∏ªY ≈∏Y Iô£«°ùdG ¿CG »¡jóÑdG øeh

.É¡«∏Y Iô£«°ùe ¿ƒµJ ¿Gh Öãc øY á«∏ª©dG √òg äGƒ£N πc

ƒªædG ¿ƒeôg ¿CG »æ©j ÚJhÈdG êÉàfEG ´Gô°SEG á«˘°UÉ˘î˘H ƒ˘ª˘æ˘dG ¿ƒ˘eô˘g á˘Ä˘jõ˘L õ˘«“ ¿EGh

ôKCÉàdGh ÒKCÉàdG ¬©e ∫OÉÑàJ πµ°T ≈∏Y ábƒ∏fl ÚJhÈdG êÉàfEG øY ádhDƒ°ùŸG ájƒ∏ÿG Ö«cGÎdGh

ƒªædG ¿ƒeôg ôKDƒj ’h ,»¡dEG »MƒH q’EG ∑ƒ∏°ùdG Gòg ∂∏°ùj ’h ,¤É©J ¬∏dG IQó≤H π°UÉM Gògh

34

q¿EGh ,á«∏ÿG πNGO êƒdƒdÉH áeRÓdG á«dhC’G OGƒª∏d íª°ùj πH §≤a ÚJhÈdG êÉàfEG áYô°S ≈∏Y

á≤«≤◊G √òg ±ô©j ¿ƒeô¡dG Gòg ¿CÉch ,á«æ«eC’G ¢Vƒª◊G »g ÚJhÈdG êÉàfE’ á«°SÉ°SC’G IOÉŸG

¤EG ∫ƒNódÉH á«æ«eC’G ¢Vƒª◊G øe ójõª∏d ìÉª°ùdG ≈∏Y á«∏ÿÉH ¢UÉÿG ÉeRÓÑdG AÉ°ûZ õØëj ¬fC’

.á«∏ÿG

πNGO ájƒ«◊G äÉ«dÉ©ØdG IÒJh ‘ IOÉjR ÚJhÈdG êÉàfEG áYô°S Ωõ∏à°ùJ ôNBG ÖfÉL øe

¿ƒeô¡dG πãe iôNC’G äÉfƒeô¡dG ≈∏Y ƒªædG ¿ƒeôg ÒKCÉJ áé«àf çó– IOÉjõdG √ògh ,á«∏ÿG

AÉæKCG ÉjÓÿG •É°ûf OGOõj ‹ÉàdÉHh ,É¡fƒeô¡d ÉgRGôaEG IOÉjõH Ωƒ≤J »àdG á«bQódG Ió¨dÉH ¢UÉÿG

.ƒªædG

¿ƒeôg øe ôcP Ée πch ábÉ£dG ƒgh ƒªædG AÉæKCG ÉjÓÿG ¬«dEG êÉà– ôNBG A»°T ∑Éæg øµdh

¤EG …ODƒj ábÉ£∏d Qó°üe ôaƒJ ΩóY ¿C’ ,áeRÓdG ábÉ£dG ôaƒJ ¿hO IóFÉØdG ËóY Èà©j √ÒZh

ôaƒj ¬fC’ ¿É≤JE’G øe á«dÉY áLQO ≈∏Y ¥ƒ∏fl ¿É°ùfE’G º°ùL øµdh ,ƒªædG π©a çGóMEG ádÉëà°SG

äÉÄjõé∏d ìÉª°ùdG »gh iôNCG IRÉà‡ á«°UÉN ¬jód ƒªædG ¿ƒeô¡a ,ƒªæ∏d áeRÓdG ábÉ£dG √òg

.áaÉc ÉjÓî∏d ÊÉÛG OƒbƒdÉH á∏ªfi á°UÉN äÉæMÉ°T É¡fCÉc ΩódG πNGO ácô◊G ájôëH á«ægódG

Ióëàe äGQP IóY øe kÉØdCÉàe ¿ƒeô¡dG Gòg ¿ƒc ¿É«°ùf ΩóY Éæ«∏Y Öéj Ωó≤J Éeó©H

πNGO ÖgòJ øjCG ±ô©J áÄjõ÷G ¿CG ’EG ,kÉfl ’h kGój ’h kÉæ«Y ∂∏“ ’h á∏bÉY ÒZ áÄjõL á∏µ°ûe

35

¿¿ƒƒeeôôgg ππãã““ ÖÖffÉÉ÷÷GG ¤¤EEGG IIQQƒƒ°°üüddGG

……òòddGG IIõõéé©©ŸŸGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG GGòògg ¿¿EEGG ..ƒƒªªææddGG

ƒƒgghh ±±ôô°°üüààjj IIOOôôÛÛGG ÚÚ©©ddÉÉHH iiôôjj ’’

‘‘ ¿¿ÉÉØØJJhh ¿¿ÉÉ≤≤JJEEGG ππµµHH ºº°°ùù÷÷GG ππNNGGOO

¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ÜÜÉÉ°°ùùccEEGG ¤¤EEGG kkÉÉjjOODDƒƒee ππªª©©ddGG

IIõõéé©©ŸŸGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG GGòògghh ..ááÑÑ°°SSÉÉææŸŸGG ááÄÄ««¡¡ddGG

..ÚÚŸŸÉÉ©©ddGG ÜÜQQ ¬¬∏∏ddGG ™™ææ°°UU øøee ƒƒgg

≈«ëj ¿hQÉg


Éªch ,QÉ¶fCÓd âØ∏eh …OÉY ÒZ πµ°ûH áØ∏àıG áé°ùfC’G õØ– ∞«ch ≈àeh …ô°ûÑdG º°ù÷G

áé°ùfC’G ¤EG ádÉ°SQ πªëj …òdG ójÈdG »YÉ°S ∑ƒ∏°S ∂∏°ùJ äÉfƒeô¡dG √òg ¿EG ∫ƒ≤dG ‘ ÉæØ∏°SCG

‘ ¢ûgóŸG hCG Ö«é©dG ¿CG ’EG ,áØ∏àıG ájƒ«◊G äÉ«dÉ©ØdG AGôLEÉH á°UÉN ôeGhCG øª°†àJ áØ∏àıG

øe π©ØJ ¿CG Üƒ∏£ŸG Ée ±ô©J ¢†©H ™e É¡°†©H »≤à∏J ÉeóæY áØ∏àıG äÉÄjõ÷G ¢†©H ¿CG ôeC’G

¿ƒeôg áÄjõéH »≤à∏J ÉŸÉM ΩÉ°ù≤f’ÉH CGóÑJ ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .á∏bÉY ÒZ É¡fƒc øe ºZôdG ≈∏Y ÉgQƒa

∂dP πc .á«∏ÿG πNGO QhôŸÉH á«æ«eC’G ¢Vƒª◊G øe ójõª∏d ìÉª°ùdÉH CGóÑj ôNB’G É¡°†©Hh ,ƒªædG

π©ØdG Gòg ôªà°ùj ∞«c :¬°ùØf ìô£j ∫GDƒ°ùdGh ,ƒªædG ¿ƒeôg áÄjõL OƒLh OôéÃ çóëj

áaOÉ°üŸG á«°Vôa OGôjEÉH ∫GDƒ°ùdG Gòg øY áHÉLE’G ¿EG ?…ô°ûÑdG º°ù÷G πNGO ¿RGƒàŸGh º¶àæŸG

ájÉ¡f ¤EG …ODƒj á«∏ª©dG √òg ¿RGƒJ ‘ π∏N …CG ¿C’ ≥£æŸGh º∏©dG óYGƒ≤d kÉ«aÉæe Èà©j øjƒµàdG ‘

É¡°†©H πeÉµàH πª©J AÉ°†YCGh Iõ¡LCG øY IQÉÑY º°ù÷G ¿ƒc øe »JCÉj Gògh ,º°ù÷G Iõ¡LCG πªY

36

á∏Ñ≤à°ùŸG ƒªædG πeÉY

AÉ°ûZ

á«æ«JhôH IOÉe

Ú°ShÒàdG

OH»KÓK

äÉØ°SƒaÚ°SƒæjOC’G

»FÉæK äÉØ°SƒaÚ°SƒæjOC’G

PO22-

33

¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG ≠≠∏∏ÑÑjj ÉÉeeóóææYY

CCGGóóÑÑjj áá««∏∏ÿÿGG ¤¤EEGG ……CCGG ,,¬¬aaóógg

áá∏∏ÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸÉÉHH ¥¥ÉÉ°°üüààdd’’ÉÉHH

AAÉÉ°°ûûZZ ≈≈∏∏YY ¬¬dd ááªªFFÓÓŸŸGG

ááªª¡¡ee CCGGóóÑÑJJ GGòòµµgghh ,,áá««∏∏ÿÿGG

√√õõ««ØØëëààHH ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG GGòògg

..áá∏∏ÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸGG ∂∂∏∏ààdd

:IóMGh á≤«≤M ¤EG ÉfOƒ≤J ƒªædG ¿ƒeô¡d ÉgÉfôcP »àdG ¢UGƒÿG ™«ªL q¿EG .óMGh ¿BG ‘h ¢†©H ™e

≈∏Y ¬JQób ¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG ôcòjh ,á©jóÑdG IQƒ°üdG √ò¡H CGõéàj ’ πµc ≥∏N ¿É°ùfE’G q¿EG

:ÚÑŸG ¬HÉàc ºµfi ‘ ≥∏ÿG

pp ¢¢VVQQnnCC’’GGhh ppääGG nnƒƒ nnªª ss°°ùùddGG ‘‘ ÉÉee ¬¬dd ooííuuÑÑ nn°°ùùoojj ≈≈nnææ rr°°ùùoo◊◊GG ooAAÉÉªª°°SSCC’’GG ¬¬dd ooQQ uuƒƒ°°üüŸŸGG ooÇÇ ppQQÉÉ nnÑÑddGG oo≥≥ppddÉÉ nnîîrrddGG oo¬¬∏∏ddGG ƒƒgg

ooºº«« ppµµ◊◊GG ooõõjj ppõõ nn©©ddGG ƒƒgghhô°û◊G | :24.

‹‹hhCC’’GG ÚÚààccÓÓddGG ¿¿ƒƒeeôôggá«Ñ«∏◊G Oó¨dG õ«Ø– ¿ƒeô¡dG Gòg áØ«Xhh ,á«eÉîædG Ió¨dG πÑb øe ¿ƒeô¡dG Gòg RGôaEG ºàj

â– á≤£æŸG Iô£«°S â– ¿ƒeô¡dG Gòg êÉàfEG ºàjh ,Ö«∏◊G RGôaEG ≈∏Y ICGôŸG Qó°U ‘ IOƒLƒŸG

ΩC’G Ö«∏M Iõé©ez π°üa ‘ ájƒ«◊G ¬àØ«Xh ¿ƒeô¡dG Gòg AGOCG á«Ø«c øq«Ñæ°Sh ,ájôjô°ùdG.

ÚÚ°°SSƒƒJJ »»°°ùùcchhCC’’GG ¿¿ƒƒeeôôgg,á«Ø∏ÿG á«eÉîædG Ió¨dG ‘ ¿õîjh ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG πÑb øe ¿ƒeô¡dG Gòg êÉàfEG ºàj

¢ü«∏≤J ‘ πãªàJ ¿ƒeô¡dG Gòg áØ«Xhh ,ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG øe ôeC’G »JCÉj ÉŸÉM √RGôaEG ºàjh

Ö«∏◊G êÉàfEG ‘ √QhOh ¿ƒeô¡dG Gòg áØ«Xh π«°üØàdÉH ∂dòc ÚÑæ°S ±ƒ°Sh ,á«Ñ«∏◊G äGƒæ≤dG

ΩC’G Ö«∏M Iõé©e π°üa ‘ ICGôŸG óæY.

óæY ºMôdG äÓ°†Y ¢ü«∏≤J ≈∏Y IóYÉ°ùŸG »gh ¿ƒeô¡dG Gò¡d iôNCG áØ«Xh ∂dÉægh

øY ºàJ á«∏ª©dG √ògh ,ºMôdG êQÉN Úæ÷G êhôN π«¡°ùJ ºàj ∂dòHh ,IO’ƒdG á¶◊ ÜGÎbG

á°SÉ°ùM hó¨J ºMôdG äÓ°†Y ¿CG Öjô¨dG øeh ,¿ƒeô¡dG Gòg RGôaEG ‘ á∏°UÉ◊G IOÉjõdG ≥jôW

IO’ƒdG IÎa ∫ÓN ¿ƒeô¡dG Gòg ÒKCÉàd ájQƒa áHÉéà°SG Ö«éà°ùJh GóL6,Gòg ≈£©j ÖÑ°ùdG Gò¡d

.A»°ûdG ¢†©H Ω’B’G π«∏≤àdh Úæ÷G êhôN π«¡°ùàd π«∏≤H IO’ƒdG πÑb πeGƒ◊G AÉ°ùæ∏d ¿ƒeô¡dG

â– á≤£æŸG ¿ qƒµJ »àdG ÉjÓÿG áaô©e ÜƒLh ƒg ¬°ùØf ¢VôØj …òdG »≤£æŸG ôeC’Gh

Ωƒ≤J »µd É¡æY Ió«©H áaÉ°ùe ≈∏Y çó– »àdG IO’ƒdG á«∏ªY äGƒ£N πc á≤«Kh áaô©e ájôjô°ùdG

≈∏Y Öéjh ,CÉ£N …CG ¿hO Ú°SƒJ »°ùchC’G ¿ƒeôg RGôaEG á«∏ª©H á°ü°üîàŸG ÉjÓÿG √òg

37

≈«ëj ¿hQÉg

ÆÉeódG

áªéª÷G



á«Ñ°ü©dG QhÉÙG


äÉfƒeô¡∏d ájhÉ◊G ¢SÉ«cC’G

äÉfƒeô¡dG

Ú°SƒJ »°ùchC’Gr

á«eÉeC’G IÉæ≤dG

á«eÉeC’G IÉæ≤dG

ππ°°üüjj ÉÉeeóóææYYhh ,,áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG øøee »»ØØ∏∏ÿÿGG AAõõ÷÷GG ‘‘ ¿¿õõîîjj hh ,,áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG ππÑÑbb øøee ÚÚ°°SSƒƒJJ »»°°ùùcchhCC’’GG ¿¿ƒƒeeôôgg RRGGôôaaEEGG ººààjj

ääGGƒƒææ≤≤ddGG ääÓÓ°°††YY ¢¢üü««∏∏≤≤JJ »»gg ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG GGòògg ááªª¡¡eehh ..√√RRGGôôaaEEÉÉHH áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG CCGGóóÑÑJJ áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG øøee »»ÑÑ°°üü©©ddGG RRÉÉ©©jjEE’’GG

..IIOO’’ƒƒddGG áá««∏∏ªªYY ππ¡¡°°ùùJJ GGòòµµgghh IIOO’’ƒƒddGG óóYYƒƒee ÜÜGGÎÎbbGG óóææYY ººMMqqôôddGG ääÓÓ°°††YYhh áá««ÑÑ««∏∏◊◊GG

ºMôdG

á«∏ªY π«¡°ùàd IO’ƒdG AÉæKCG ºMôdG äÓ°†Y ¢ü∏≤J á«ªgCÉH áeÉJ ájGQO ≈∏Y ¿ƒµJ ¿CG É°†jCG ÉjÓÿG

äGP á«FÉ«ª«c OGƒe êÉàfEG ¤EG áLÉM áªK ,ºMôdG äÓ°†Y ¢ü«∏≤àdh ,êQÉÿG ¤EG Úæ÷G ≥∏W

á«°UÉN ´OhCG …òdG ¿C’ á«¡dE’G Iõé©ŸGh á≤«≤◊G ÉæeÉeCG ™£°ùJ Éægh ,¢Vô¨dG Gò¡d Ú©e Ö«côJ

‘ Úæ÷G ≥∏N …òdGh ,ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ÉjÓN äÉæ«L ‘ Ú°SƒJ »°ùchC’G ¿ƒeôg êÉàfEG

¬∏dG ƒ¡a.¬àª¶Y â∏Yh ¬JQób â∏L ¬∏dG ƒg É¡°ùØf Ió¨dG ÉjÓN ≥∏Nh ¬∏Ñb øe É¡≤∏Nh ¬eCG ºMQ

¤É©J ∫Éb ,¢VQC’G ‘h AÉª°ùdG ‘ A»°T πc ‘ ±ô°üàj …òdG

oo¿¿ nnƒƒ rrggnnCCGG ƒƒgghh oo√√ ooóó««©©oojj ssººooKK nn≥≥rr∏∏nnÿÿGG ooCCGG nnóórrÑÑnnjj ……òòddGG ƒƒgg hh nn¿¿ƒƒooààppffÉÉbb ¬¬dd wwππ oocc pp ¢¢VVQQnnCC’’GGhh ppääGGƒƒªª ss°°ùùddGG ‘‘ rrøønnee ¬¬ddhh

ooºº«« ppµµ◊◊GG ooõõjj ppõõ©©ddGG ƒƒgghh pp ¢¢VV rrQQnnCC’’GGhh ppääGGƒƒ nnªª ss°°ùùddGG »»ppaa ≈≈nn∏∏YYnnCC’’GG ooππnnããnnŸŸGG ¬¬ddhh pp¬¬««∏∏YY :ΩhôdG.|27-26.

::ΩΩCC’’GG ÖÖ««∏∏MM IIõõéé©©ee

ÚÚ°°SSƒƒJJ »»°°ùùcchhCC’’GG ¿¿ƒƒeeôôgghh ‹‹hhCC’’GG ÚÚààccqqÓÓddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ∞∞FFÉÉXXhh, kGÒÑc kÉaÓàNG AGò¨dG ¤EG ¬àLÉM á«MÉf øe ≠dÉÑdG ¿É°ùfE’G øY kÉãjóM OƒdƒŸG πØ£dG ∞∏àîj

¤EG êÉàëj ∂dòd ≠dÉÑdG ¿É°ùfE’G iód ¬æe ∞©°VCG πØ£dG º°ùL ‘ ájÉª◊G ΩÉ¶f ¿ƒµj ∂dòc

óbh .™«°VôdG iód äÉLÉ«àM’G √òg πc á«Ñ∏J ‘ »°SÉ°SCG QhóH ΩC’G Ö«∏M Ωƒ≤jh .»LQÉN ºYO

º¡eÉ°ùLCG ƒªæJ á«©«Ñ£dG áYÉ°VôdG ≥jôW øY Ghò¨J øjòdG ∫ÉØWC’G ¿CG á«ª∏©dG äÉ°SGQódG âàÑKCG

á«ë°U πcÉ°ûe ájCG ¿hO kÉ«©«ÑW kGƒ‰7.

Ωó≤J Ö°ùM Ö«cÎdG å«M øe √Ò¨J »gh ΩC’G Ö«∏◊ á°ûgóe iôNCG á«°UÉN ∑Éægh

ÚjÓe ±ô°üJ ∫ÉØWC’G AGòZ êÉàfEG äÉcô˘°T ¿CG ô˘cò˘dÉ˘H ô˘jó÷G ø˘eh .π˘Ø˘£˘dG ƒ‰ π˘MGô˘e

√òg øµdh ,∫ÉØWC’G AGò¨d á«LPƒªædG áÑ«cÎdG ¤EG π°Uƒà∏d á°UÉN çÉëHCG ≈∏Y äGQ’hódG

,áÑ«é©dG áÑ«cÎdG √òg ¤EG π°UƒàdG ‘ ≥ØîJh Ohó°ùe ≥jôW ¤EG Iôe πc ‘ π°üJ çÉëHC’G

⁄h ,»ª°ù÷G ƒªædG QGôªà°S’ kÉ©ÑJ QGôªà°SÉH IÒ¨àe áÑ«côJ ¤EG êÉàëj πØ£dG ¿CG çÉëHC’G âàÑKCGh

™eh .áeó≤àe á«LƒdƒæµJ πFÉ°Sh ´ÉÑJG ó©H ’EG ΩC’G Ö«∏ëH ¬«Ñ°T AGòZ êÉàfEG ¤EG π°UƒàdG ºàj

.ΩC’G Ö«∏◊ kÉeÉ“ á≤HÉ£e áÑ«côJ ¤EG ¿B’G óM ¤EG Gƒ∏°Uƒàj ⁄ ∂dP

39

≈«ëj ¿hQÉg


πc »Ñ∏J ΩC’G Qó°U ‘ á©HÉb ÉjÓÿG øe áYƒªéªa ,á«¡dE’G Iõé©ŸG ÉæeÉeCG hóÑJ Éægh

Ö«∏M êÉàfEG ÉjÓÿG √òg ™«£à°ùJh ,»LQÉÿG ⁄É©dG ‘ ¢û«©jh kÉãjóM Oƒdƒe ¥ƒ∏fl äÉLÉ«àMG

πª©dG Gòg ≥≤ëàjh .ΩC’G Ö«∏M ƒgh á«ŸÉ©dG á«FÉ«ª«µdG äGÈàıG ≈bQCG ¬LÉàfEG øY äõéY

äÉæFÉc ÉjÓÿG øe ÉgÒ¨c »gh ,ΩCÓd á«Ñ«∏◊G Oó¨dG É¡YƒªéÃ πµ°ûJ ÉjÓN πÑb øe Ö«é©dG

.ΩC’G Ö«∏M êÉàfEÉH á°UÉN äÉHÉ°ùM AGôLEG kGóHCG ™«£à°ùJ ’h á∏bÉY ÒZ

?kÉYƒfh kÉªc ¬«∏Y Iô£«°ùdG ºàJ ∞«ch ,?ΩC’G Ö«∏M RGôaEG ‘ ´hô°ûdG ºàj ∞«µa ¿PEG

ΩÉ¶ædGh »Ñ°ü©dG RÉ¡÷Éa .≥∏ÿG ‘ á«¡dE’G Iõé˘©ŸG É˘æ˘d ∞˘°ûµ˘j ∫GDƒ˘°ùdG Gò˘g ≈˘∏˘Y ÜGƒ÷Gh

¢ShQóe §£fl ≥jôW øY ΩC’G Ö«∏M êÉàfE’ ¢†©H ™e Éª¡°†©H π˘eÉ˘µ˘à˘H ¿Ó˘ª˘©˘j Êƒ˘eô˘¡˘dG

.áWƒÑ°†eh áë«ë°U äÉeƒ∏©e ¤EG óæà°ùeh πeÉµàeh

¤ƒàjh ¤hC’G ÚàcÓdG ¿ƒeôg ƒgh á≤HÉ°ùdG äÉëØ°üdG ‘ ¬ª°SG ôcP ¢UÉN ¿ƒeôg ∑Éæg

øeh ,á«eÉîædG Ió¨dG πÑb øe ¿ƒeô¡dG Gòg RGôaEG ºàjh ,Ö«∏◊G RGôaEG ≈∏Y á«Ñ«∏◊G Oó¨dG õ«Ø–

øe ¤hC’G πMGôŸG ‘ ‹hC’G ÚàcÓdG ¿ƒeôg RGôaEG øe ó– ájƒ°†Y πeGƒY ∑Éæg ôNBG ÖfÉL

¤EG É¡gÉŒGh Qóëæe ¥ƒa áØbGh IQÉ«°S πeGôØ˘H á˘©˘fÉŸG π˘eGƒ˘©˘dG √ò˘g ¬˘«˘Ñ˘°ûJ ø˘µÁh .π˘ª◊G

40

¿CG …CG ,∂dP øe É¡©æ“ πeGôØdG ¿CG ’EG QóëæŸG ájÉ¡f ƒëf ∑ôëàdG ¤EG π«“ IQÉ«°ùdÉa ,πØ°SC’G

á«∏ªY ‹hC’G ÚàcÓdG ¿ƒeôg RGôaEG á«∏ªY ¿EGh .Ö«∏◊G êÉàfE’ äÉØbƒªc Èà©J πeGƒ©dG √òg

∞«c øµdh ,¬æe IóFÉa ’ ójó÷G πØ£dG Ωhób ¿hO Ö«∏◊G Gòg RGôaEG ¿C’ ájÉ¨∏d áª¡eh ájƒ«M

º°ùé∏d õé©e »¡dEG º«ª°üJ ÉæeÉeCGh ¬fGhCG πÑb ¿ƒeô¡dG Gòg RGôaEG ™æe ºàj ∞«c?™æŸG Gòg ºàj

¿ƒeô¡dG Gògh ‹hC’G ÚàcÓdG RGôaEG ™æÁ ¿ƒeôg RGôaEÉH Ωƒ≤J ájôjô°ùdG â– á≤£æŸÉa ,…ô°ûÑdG

≈Yój PIHêÉàfEG á∏eôØH ¿ƒeô¡dG Gòg Ωƒ≤jh (‹hC’G ÚàcqÓ∏d ™fÉŸG ¿ƒeô¡dG ) `d ô°üàfl ƒgh

.¬FÉ£HEG hCG ‹hC’G ÚàcÓdG

∑Éæg ?¤hC’G ÚàcÓdG êÉàfEG ±É≤jEG Qô≤˘j …ò˘dG ø˘e :¬˘°ùØ˘f ìô˘£˘j …ò˘dG ∫GDƒ˘ q°ùdGh

ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ≈∏Y ôKDƒj …òdG ƒg ÚLhÎ°SGz`H ≈Yój πª◊G IÎa ∫ÓN RôØj ¿ƒeôg

¿ƒeôg RGôaEG ≈∏Y ‹ÉàdÉHhPIHRGôaEG π≤j ‹ÉàdÉHh ,ÚLhÎ°SC’G êÉàfEG π≤j πØ£dG IO’h óæYh ,

¿ƒeôgPIHIQÉ«°ùdG ácôM π«¡°ùàd πeGôØdG øY kÉ«éjQóJ ÉæeGóbCG ™aQ ¬Ñ°ûJ Iƒ£ÿG √ògh ,

õ«ØëàH √QhóH Ωƒ≤jh kÉÄ«°ûa kÉÄ«°T OGOõj ‹hC’G ÚàcÓdG êÉàfEG q¿CG …CG ,πØ°SC’G ƒëf ΩÉ¶àfÉH

.Ö«∏◊G êÉàfEG ≈∏Y á«Ñ«∏◊G Oó¨dG

≈«ëj ¿hQÉg


,πª◊G äÉjGóH óæY ¬©æe ºàj Ö«∏◊G RGôaEG ¿C’ â«bƒàdG ‘ »∏Lh í°VGh »¡dE’G ´GóHE’Éa

:¢ûgóŸG ΩÉ¶ædG Gòg πªY á«Ø«c ‘ kÓ«∏b πeCÉàf ÉfƒYOh

∞«c ?á«Ñ«∏◊G Oó¨dG ±ô©J ¿CG ‹hC’G ÚàcÓdG RôØJ »àdG á«eÉîædG Ió¨dG ÉjÓÿ øjCG øe

?kÉÑ«∏M RôØJ ¿CÉH Oó¨dG √ò¡d kGôeCG Qó°üJ ¿CG É¡d ≈æ°ùàj

êÉàfE’ ó©H øëj ⁄ âbƒdG q¿CG ‹hC’G ÚàcÓdG RGôaE’ á˘©˘fÉŸG äÉ˘fƒ˘eô˘¡˘dG ±ô˘©˘J ∞˘«˘c

?Iõ«Lh IÎØd åjÎdGh QÉ¶àf’G ÖLƒj ±ô¶dG ¿CGh ,Ö«∏◊G

¿CGh Ö«∏◊G êÉàfE’ õØÙG ƒg ‹hC’G ÚàcÓdG ¿CG ±ô©J ¿CG á©fÉŸG äÉfƒeô¡dG √ò¡d ∞«c

?Ö«∏◊G êÉàfEG ™æe ¤EG kÉªàM …ODƒj √RGôaEG ™æe

á«Ø«c Éæd âÑãj ΩÉ¶ædG Gògh ,ΩC’G Ö«∏M êÉàfE’ Ö°SÉæŸG â«bƒàdG §Ñ°†j ôNBG ΩÉ¶f óLƒj

q¢üe á«∏ª©a ,≥∏ÿG ‘ »¡dE’G RÉéYE’G ≈∏Y ôNBG π«dóc ΩÉ¶àfÉH …ô°ûÑdG º°ù÷G Iõ¡LCG πªY

äGQÉ°TEG π°SôJ ΩC’G Qó°U ‘ IOƒLƒŸG á«Ñ°ü©dG ±GôWC’G π©Œ áYÉ°VôdG AÉæKCG ΩC’G …óK ™«°VôdG

,‹hC’G ÚàcÓdG RGôaEG ΩÉeCG ™fGƒŸG ádGREÉH ÉgQhóH Ωƒ≤Jh õØëàJ »àdGh ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ¤EG

.Ö«∏◊G êÉàfEG ‘ ÉWÉ°ûf OGOõJ á«Ñ«∏◊G Oó¨dG ¿CG …CG ,√RGôaEG OGOõj ‹ÉàdÉHh

.äGòdÉH á£≤ædG √òg óæY iôNCG Iôe πeCÉàf ÉfƒYOh

¿CG ¬ÑLƒÃ ™«£à°ùJ Ú©e πµ°T ≈∏Y âÄ«g AÉ°†YC’G √ògh ,ΩC’G Qó°U ‘ á«°ùM AÉ°†YCG óLƒJ

â– á≤£æŸG ¤EG ¬dÉ°üjEG ºàj Gòg π©ØdG OQh ,™«°VôdG ¬H Ωƒ≤j …òdG q¢üŸG á«∏ªY √ÉŒ π©a OQ …óÑJ

™«£à°ùJ á«Ñ°ü©dG ±GôWC’G √ògh ,IQƒcòŸG Ió¨dÉH »¡àæJ á∏jƒW á«Ñ°üY ±GôWCG á£°SGƒH ájôjô°ùdG

ÚH øe ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ¤EG á«°ù◊G AÉ°†YC’G π©a OQ øe áŒÉædG äGQÉ°TE’G √òg ∫É°üjEG

äÓ¶©dGh º¶©dG øe ∞dCÉàŸG …ô°ûÑdG º°ù÷G ‘ ÉgQhôe ÈY á©bƒàŸG ä’ÉªàM’G øe äÉfƒ«∏jôJ

Æƒ∏H óæYh ,ôNBG ¿Éµe …CG ¤EG hCG AÉ©eC’G hCG Ió©ŸG ¤EG É¡≤jôW Å£îJ ’ äGQÉ°TE’G √ògh .ÉgÒZh

ÉgôeGhCG QGó°UEGh áHÉéà°S’G AGóHEÉH ÉgQƒa øe Ωƒ≤J IQƒcòŸG Ió¨˘dG É˘jÓ˘N á˘«˘Ñ˘°ü©˘dG äGQÉ˘°TE’G

ICGôŸG Qó°U øe áeOÉ≤dG äGQÉ°TE’G √òg ¿CG º¡ØJ ’h á∏bÉY ÒZ ÉjÓÿG √òg øµdh ,Ö«∏◊G êÉàfE’

Ö«∏M RGôaEG ÜƒLh kÉ°†jCG ±ô©J ’h ,¬eCG …óK ™«°VôdG ¢üe √ÉŒ Ö°SÉæŸG π©ØdG OQ É¡JÉ«W ‘ πª–

42

‹hC’G ÚàcÓdG

õõ««ØØëëààddGG GGòò¡¡dd ááéé««ààffhh ,,áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG ¤¤EEGG áá««ÑÑ°°üü©©ddGG ÉÉ¡¡JJGGQQÉÉ°°TTEEGG áá««ÑÑ°°üü©©ddGG ÉÉjjÓÓÿÿGG ¢¢††©©HH ππ°°SSôôJJ ¬¬eeCCGG ……óóKK ¢¢üüÃÃ ππØØ££ddGG AAóóHH óóææYY

GGòògg ……OODDƒƒjjhh ‹‹ qqhhCC’’GG ÚÚààccÓÓddGGzz ÚÚààcc’’hhÈÈddGG ¿¿ƒƒeeôôgg RRGGôôaaEE’’ áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG ¤¤EEGG ÉÉggôôeeCCGG áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG QQóó°°üüJJ »»ÑÑ°°üü©©ddGG

..ÖÖ««∏∏◊◊GG êêÉÉààffEEGG ≈≈∏∏YY ΩΩCC’’GG QQóó°°UU ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG áá««ÑÑ««∏∏◊◊GG OOóó¨ddGG õõ««ØØ–– ¤¤EEGG ÒÒNNCC’’GG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG




11

22

33

44



‹hC’G ÚàcÓdG RGôaEG ÜƒLhh Gòg π©ØdG OQ ≥«≤ëàd kÉ«°SÉ°SCG kÉÑLGh É¡«∏Y ¿CG ±ô©J ’h ΩC’G

ÉjÓÿG ¬Lh …òdG øe ¿PEG ,Ö«∏ë∏d É¡LÉàfEG ‘ á«Ñ«∏◊G Oó¨dÉH ¢UÉÿG õØÙG ¬qfC’ ¤hCG á∏Môªc

?ÒKCÉàdGh ∑ƒ∏°ùdG ‘ áª«µ◊G á¡LƒdG √òg á∏bÉ©dG ÒZh Qƒ©°ûdG øe á«dÉÿG

?ΩC’G Qó°U ‘ á«°ù◊G AÉ°†YC’G ™°Vh …òdG øe

?á«°ù◊G AÉ°†YC’G äGQÉ°TEG π≤æd IQƒ£àŸG áµÑ°ûdG õ¡L …òdG øe

?ájôjô°ùdG â– á≤£æŸÉH IQƒ£àŸG áµÑ°ûdG √òg äÉjÉ¡f §HQ …òdG øe

∂∏J ≈≤∏àJ ÉŸÉM á«eÉîædG Ió¨dG õ«ØëàH Ωƒ≤J ¿CG ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ÉjÓN º∏Y …òdG øe

?áeOÉ≤dG äGQÉ°TE’G

?á«eÉîædG Ió¨dG ÉjÓN πNGO Ö«∏◊G êÉàfE’ õØÙG ¿ƒeô¡dG Ö«côJ ´OhCG …òdG øe

¤EG á«eÉîædG Ió¨dG øe êQÉÿG ¿ƒeô¡dG ∫É°üjEÉH Ωƒ≤j …òdG ¿GQhódG RÉ¡L ´óHCG …òdG øe

?ΩC’G Qó°U

?É¡«dEG ΩOÉ≤dG ¿ƒeô¡dG ÒKCÉàd Ö«éà°ùJ »àdGh ΩC’G Qó°U ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿG ≥∏N …òdG øe

≈∏Y AÉª∏©dG õéY õé©j Ö«cÎdG Ö«éY kÉÑ«∏M RôØJ ¿CG ΩC’G Qó°U ÉjÓÿ ≈MhCG …òdG øe

?¬d Ò¶f ™æ°U

.¢VQC’Gh äGƒª°ùdG ™jóH ÚŸÉ©dG ÜQ ¬∏dG ¬qfEG :á∏Ä°SC’G √òg øY ‘É°ûdGh ó«MƒdG ÜGƒ÷G

á«Ø«ch ¬ª°ùL ≈∏Y ±ô©àj ¿CG ¿É°ùfE’G ´É£à°SG á«LƒdƒæµàdG πFÉ°SƒdGh Ωƒ∏©dG Qƒ£J ó©H

≈∏Y ±ô©àdG ‘ á©°SGh kÉbÉaBG ¿É°ùfE’G ΩÉeCG Qƒ£àdG Gòg íàa óbh ,ábO ÌcCÉH ájƒ«◊G ¬ØFÉXƒd ¬FGOCG

Gò¡H áØ∏àıG ÉæeÉ°ùLCG Iõ¡LCG Ö«côJ á«Ø«c ‘ ¬©æ°U ™jóH ≈∏Yh ¿É°ùfE’G ≥∏N ‘ ¤É©J ¬∏dG IQób

.ábódGh ¿É≤JE’Gh ΩÉ¶ædG

…òdG ó«MƒdG πÑ◊G q¿EÉa (¿ƒØ°üj ÉªY ¤É©Jh ¬˘fÉ˘ë˘Ñ˘°S) √Oƒ˘Lh ¿hô˘µ˘æ˘j ø˘jò˘dG É˘eCG

∫ƒ≤j …òdG Ò°ùØàdG ¢†aôJ »àdG QÉµaC’G √ò¡d äGôjÈJ ¿ƒeó≤jh ,áaOÉ°üŸG :ƒg ¬H ¿ƒãÑ°ûàj

.äGOƒLƒŸG πµd kGQó°üe áaOÉ°üŸÉH åÑ°ûàJh ,¿ƒµdGh AÉ«MC’G ≥∏îH

≈∏Y kÉ©WÉb kÓ«dO »ØµJ RÉéjEÉH ƒdh É¡°üFÉ°üN ¢†©H É˘fô˘cP »˘à˘dG ΩC’G Ö«˘∏˘M Iõ˘é˘©˘eh

øe kGóMGh kGô°üæY áaOÉ°üŸG óLƒJ ¿CG ¿ÉµÃ ádÉëà°S’G øeh ,ÚjOÉŸG A’Dƒg ºYGõe ¿Ó£H

44

áÄjõL ≈àM hCG ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG hCG á«eÉîædG Ió¨dG hCG ΩC’G Qó°U πãe ÉæH äôe »àdG ô°UÉæ©dG

ΩÉ¶ædG Gòg äÉfƒµe q¿C’ ≥£æŸG hCG º∏©dG óYGƒb ™e áàÑdG ≥ØàJ ’ áaOÉ°üŸG áª∏c q¿EGh .¿ƒeô¡dG

RÉ¡L ¤EG êÉà– ÉgÒZ hCG Oó¨dÉa ,áHƒ∏£ŸG IQƒ°üdÉH ¬àØ«Xh RÉ‚E’ ¢†©H ¤EG É¡°†©H êÉàëj ≥«bódG

πeÉµàH óMGh ¿BG ‘ πª©J É¡q∏ch ,CGõéàj ’ πµc πª©J Iõ¡LC’G √ògh ,ïdEG... ¢ùØæJh ¿GQhO

≥dÉÿG ¤É©J ¬∏dG IQó≤H ’EG ôªà°ùjh óLƒj ¿CG ™«£à°ùj ’ πeÉµàŸG ≥«bódG ΩÉ¶ædG Gògh ,≥«°ùæJh

.Ú°SƒJ »°ùchC’G ƒg π«dódG Gògh ΩC’G Ö«∏M Iõé©e ‘ ôNBG π«dO ∑Éægh ,Qƒ°üŸG ÇQÉÑdG

RÈJh ,πeÉµàeh ≥«bO ΩÉ¶f πÑb øe ΩC’G Ö«∏M RGôaEG á«Ø«c á≤HÉ°ùdG Qƒ£°ùdG ‘ ÉæMô°T

¢üe ™«£à°ùj ’ ™«°VôdG q¿C’ á«Ñ«∏◊G Oó¨dG ‘ Ö«∏◊G ájÉØc ΩóY ‘ πãªàJ IÒÑc á∏µ°ûe ÉæeÉeCG

,»YÉæ°üdG Ö«∏◊G ÊÉæb ‘ áàÑãŸG á°UÉ°üŸG ‘ π©Øj Éªc …óãdG áª∏M á£°SGƒH Oó¨dG øe Ö«∏◊G

Éªc Ö«∏◊G RGôaEG øe IóFÉa Óa ’EGh …óãdG áª∏M ¤EG IRôØŸG Oó¨dG øe Ö«∏◊G ∫É°üjEG »¨Ñæj Gòd

áª∏M ¤EG π°üj ∞«c øµdh ,kÉãjóM OƒdƒŸG ™«°VôdG ¤EG π°üj ød ¬fC’ á≤HÉ°ùdG Qƒ£°ùdG ‘ √ÉæMô°T

?…óãdG

¤EG Gòg Éæeƒj ≈àM ¢VQC’G ¬Lh ≈∏Y ¿É°ùfE’G IÉ«M AóH òæe áaÉc ™°VôdG ∫ÉØWC’G øjój

¢ü∏≤J ¤EG …ODƒj ¿ƒeô¡dG q¿C’ ΩC’G Qó°U øe Ö«∏◊G ™°VQ á«∏ªY ‘ Ú°SƒJ »°ùchC’G ¿ƒeôg

≈àM Oó¨dG øe Ö«∏◊G Ò°ùj ¢üq∏≤àdG Gòg ∫ÓN øeh ,Oó¨∏d á«Ñ«∏◊G äGƒæ≤dÉH á£«ÙG äÓ°†©dG

.™«°VôdG ¬°üàÁ ¿CG kGô¶àæe …óãdG áª∏M ¤EG ¬≤jôW óéj

øe Ö«∏◊G ∫ƒ°Uh á«ªgCG ±ô©J ¿CG Ú°SƒJ »°ùchC’G RôØJ »àdG ÉjÓî∏d ∞«c øµdh

âfÉc ƒd ≈àMh ?¬eCG …óK ‘ Ö«∏◊G óéj ¿CG ™«°VôdG ≈∏Y π«ëà°ùj ’EGh áª∏◊G ¤EG Oó¨dG

äÓ°†©dG ¢ü∏≤J ¤EG …ODƒJ »àdG á«FÉ«ª«µdG áÑ«cÎdG ±ô©J ¿CG É¡d ∞«c ,k’óL ∂dP ±ô©J

?á«Ñ«∏◊G äGƒæ≤dÉH á£«ÙG

ÖYƒà°ùj »c ¬°ùØf ≈∏Y ¿É°ùfE’G É¡Mô£j ¿CG Öéj »àdG á∏Ä°SC’G ≈∏Y ∫Éãe ∫GDƒ°ùdG Gògh

RÈJ …ô°ûÑdG º°ù÷G ÉjÓN øe á«∏N πc ‘ .ΩÉé°ùfGh ábOh ¿É≤JEÉH ¬ª°ùL Iõ¡LCG πªY á«Ø«c

ƒg ¬fCG ËôµdG ¬HÉàc ‘ ¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ôcòjh ,™°SGƒdG ¬ª∏Yh πLh õY ≥dÉÿG áª¶Y ÉæeÉeCG

:¢VQC’Gh äGƒª°ùdG ‘ ÉŸ ôHóŸGh ≥dÉÿG √óMh

45

≈«ëj ¿hQÉg


ÉÉss‡‡ mmááææ°°SS nn∞∞rrddnnCCGG oo√√ ooQQGG nnóó rr≤≤ppee ¿¿ÉÉcc mm ΩΩ rrƒƒnnjj ‘‘ ¬¬˘ rr«« nndd ppEEGG ooêê ooôô˘ rr©©˘ nnjj ssºº˘ ooKK pp ¢¢VVQQnnCC’’GG ¤¤EEGG ppAAÉÉ˘ªª˘ ss°°ùùddGG nnøø˘ppee nnôô˘eeCC’’GG ooôô˘ uuHH nnóó˘ oojj

nn¿¿hh ssóó oo©©nnJJ| :Ióé°ùdG.5

::ΩΩóóddGG ‘‘ AAÉÉŸŸGG ááÑÑ°°ùùff ºº««¶¶ææJJ áá««ddBBGG »»FFÉÉŸŸGG ¿¿RRGGƒƒààddGG ¿¿ƒƒeeôôgg

AÉŸG á«ªc Gƒ°ù«≤J ¿CG ¿ƒ©«£à°ùJ πg ?¿É°ùfE’G º°ùL ‘ IOƒLƒŸG AÉŸG á«ªc ¿ƒaô©J πg

Gƒ°ù«≤J ¿CG ¿ƒ©«£à°ùJ πgh ,äÉHhô°ûŸGh ä’ƒcCÉŸG ≥jôW ø˘Y º˘µ˘eÉ˘°ùLCG ¤EG π˘Nó˘J »˘à˘dG

AÉŸG á«ªc Gƒ°ù«≤J ¿CG ¿ƒ©«£à°ùJ πgh ?kÉ«eƒj º°ù÷G êQÉN É¡MôW Öéj »àdG IóFGõdG á«ªµdG

πNGO ΩódG á«ªc Gƒ°ù«≤J ¿CGh ,ΩódG §¨°V Gƒ°ù«≤J ¿CGh ,á«fÉK πc ∫ÓN ΩódG ‘ IOƒLƒŸG

Gògh ,É¡FGôLEÉH k’ƒ¨°ûe ¬JÉ«M ∫GƒW »≤Ñd äÉ°SÉ«≤dG √òg §Ñ°†H ºgóMCG ∞∏c ƒd ?áé°ùfC’G

≈àM â°†ØîfG GPEG áÑ°ùædG ¿C’ kÉ«∏c AÉŸG ó≤Øj ’CG »¨Ñæj ¿É°ùfE’G º°ùL ¿C’ kGóL º¡e πª©dG

10%.äƒŸG ô£N ¤EG ¢Vô©àdG »æ©j Gò¡a º°ù÷G ‘ ≈∏ãŸG AÉŸG áÑ°ùf øe

¬ª°ùL ¥ÉªYCG ‘ óLƒj ¬fC’ ,¬ª°ùL ‘ AÉŸG áÑ°ùf ¢ù«≤j ¿CG ¤EG êÉàëj ’ ¿É°ùfE’G ¿CG ó«H

Gò¡d á«ª∏©dGh á«æ≤àdG π«°UÉØàdG ‘ ºà∏eCÉJ ƒdh ,¬æY k’óH áª¡ŸG √òg ¤ƒàj ≥«bOh ¢UÉN ΩÉ¶f

¢Vô©àdG óæY hCG AÉŸG Üô°T ΩóY óæY π≤J ΩódG ‘ AÉŸG áÑ°ùæa .IôgÉH á«°Sóæg Iõé©e ”óLƒd ΩÉ¶ædG

46

ÉÉ¡¡««ddEEGG êêÉÉààëëjj »»ààddGG OOGGƒƒŸŸGG ÌÌccCCGG AAÉÉŸŸGG ÈÈàà©©jj

ºº°°ùù÷÷GG óó≤≤aa ƒƒddhh ..¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ºº°°ùùLL1100%%

¿¿EEÉÉaa ºº°°ùù÷÷GG ‘‘ OOƒƒLLƒƒŸŸGG AAÉÉŸŸGG øøee

..ääƒƒªª∏∏dd áá°°VVôôYY ííÑÑ°°üüjj ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG

¢¢ùù««≤≤jj ¿¿CCGG GGóóHHCCGG ™™««££àà°°ùùjj ’’ ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GGhh

ÜÜƒƒææjjhh ÉÉ¡¡««ddEEGG êêÉÉààëëjj »»ààddGG AAÉÉŸŸGG áá««ªªcc

≥≥««bbOO ΩΩÉÉ¶¶ff ááªª¡¡ŸŸGG √√òògg AAGGOOCCGG ‘‘ ¬¬ææYY

..¬¬ªª°°ùùLL ππNNGGOO ππªª©©jj áájjÉÉ¨∏∏dd

¢ù«≤j ¢UÉN ΩÉ¶f óLƒj ⁄ ƒdh ,•ôØŸG ô◊G ¤EG

¢VÉØîf’G Gò¡H Éæª˘∏˘Y ÉŸ Ωó˘dG ‘ AÉŸG á˘Ñ˘°ùf

±ÉØL áé«àf Å˘LÉ˘ØŸG äƒŸG ¤EG É˘æ˘°Vô˘©˘à˘dh

‘ AÉŸG áÑ°ùf ¢SÉ«b ºà˘j ∞˘«˘µ˘a ¿PEG .º˘°ù÷G

?¬YÉØJQGh ¬°VÉØîfG ‘ÓJ ºàj ∞«ch ΩódG

IOƒLƒe kGóL á°UÉN á«°ùM ÉjÓN ∑Éæg

AÉŸG áÑ°ùf ¢SÉ«b ¤ƒàJ ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ‘

,Qƒ£°ùdG √ò¡d ºµJAGôb ∫ÓN ≈àMh á«fÉK πc

É¡fEÉa AÉŸG áÑ°ùf ‘ ¢VÉØîfG …CG äóLh ƒdh

ÉæfCG ¢VÎØædh .∂dòH ájQƒ˘a äGQÉ˘°TEG »˘£˘©˘J

á«°ù◊G ÉjÓÿG ió˘MEG πfi º˘gó˘MCG É˘æ˘©˘°Vh

¿ƒµJh ,ájôjô˘°ùdG â– á˘≤˘£˘æŸG ‘ IOƒ˘LƒŸG

∫GƒW ΩódG ‘ AÉŸG áÑ°ùf ¢SÉ«b ¬àØ«Xh24áYÉ°S

,äƒŸG ≈àM áª¡ŸG √òg AGOCG ‘ ôªà°ùj ¿CG ¬«∏Yh ,IóMGh á¶ë∏d ƒdh ´É£≤fG ¿hO á∏°UGƒàe

ÉjÓÿG øe áYƒª› …ODƒJ ∞«µa ¿PEG .π«ëà°ùe ¿É°ùfE’G πÑb øe áª¡ŸG √òg ≥«≤– ¿CG ∂°T’

øe kGAõL πµ°ûJ »àdG ÉjÓÿG √òg ¿CG ÜGƒ÷Gh ?GPÉŸh ?IÉ«◊G ∫GƒW ΩódG ‘ AÉŸG ¢SÉ«b áª¡e

.º«µ◊G õjõ©dG ¬∏dG óæY øe ΩÉ¡dEGh »MƒH É¡eÉ¡e …ODƒJ ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG

GPÉªa ,ΩódG ‘ â°†ØîfG AÉŸG áÑ°ùf ¿CG ¢VÎØæd ,iôNCG á«MÉf øe ádCÉ°ùŸG √òg ‘ ôµØædh

πfi ºàfCG ºàæc ƒdh ?πª©j ¿CG ôcòdG áØfB’G á«°ù◊G ÉjÓÿG øe ’óH √Éæ©°Vh …òdG ¿É°ùfE’G ≈∏Y

¿CG ¿hO ΩódG ‘ AÉŸG áÑ°ùf ¿ƒ©aôJ ∞«c ?ádÉ◊G √òg ‘ Gƒ∏©ØJ ¿CG ºcÉ°ùY Ée ÉjÓÿG √òg

?QÉÑàY’G ÚY ‘ AÉŸG Üô°T GhòNCÉJ

á«fÉK AÉŸG Gòg ´ÉLQEGh ¬«a OƒLƒŸG AÉŸG øe ∫ƒÑdG Ò£≤J ‘ GhôµØJ ¿CG ∞«©°V ∫ÉªàM’ ¬fEG

AGôLE’G Gòg ‘ ”ôµa ƒd ≈àMh ,AÉ˘«˘MC’G º˘∏˘Y ‘ kÉ˘°ShQO Gƒ˘≤˘∏˘à˘J ⁄ GPEG kÉ˘°Uƒ˘°üN º˘°ù÷G ¤EG

Ωƒ≤àa ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ‘ IOƒLƒŸG á«°ù◊G ÉjÓÿG ÉeCG ,kÉ«∏ªY ¬≤«≤– ºµ«∏Y Ö©°ü«°S

47

ÚÚàà««∏∏µµddGG ≥≥jjôôWW øøYY ääÓÓ°°††ØØ˘ddGG øø˘ee √√ÒÒZZhh AAÉÉŸŸGG ßß˘ØØ˘dd ºº˘àà˘jj

..óó∏∏÷÷GGhh ÚÚààFFôôddGGhh AAÉÉ©©eeCC’’GGhh

ó∏L

¿ÉàFôdG

óÑµdG

¿Éà«∏µdG

á¶«∏¨dG AÉ©eC’G

≈«ëj ¿hQÉg


RGôaEG ≈∏Y á«eÉîædG Ió¨dG õ qØ– å«M ,ΩódG ‘ AÉŸG áÑ°ùf ¢VÉØîfG øe ócCÉàJ ÉŸÉM Ö«éY AGôLEÉH

¿ƒeôg ADHójÈdG »YÉ°ùc πª©J áÄjõL ¬Ñ«côJ ‘ πªëj …òdG »FÉŸG ¿RGƒàdG ¿ƒeôg hCG

ádÉ°SQ πª– áÄjõ÷G √ògh ,Úà«∏µdG ‘ IOƒLƒŸG äÉë°TôŸG ¤EG á«eÉîædG Ió¨dG øe ádÉ°SQ πªëj

‘ IOƒLƒŸG AÉŸG äÉÄjõL •É≤àdÉH ÚjÓŸÉH ó©J »àdG äÉë°TôŸG √òg ¤EG á«eÉîædG Ió¨dG øe ôeCG

48

` kkGGôô££°°††ee ` kkÉÉ°°††jjCCGG êêÉÉààMMGGhh ,, kkGGóóLL QQƒƒ££ààee ÈÈààflfl ¤¤EEGG êêÉÉààMM’’ kkÉÉààHHÉÉKK ¬¬««∏∏YY ®®ÉÉØØëë∏∏dd ΩΩõõ∏∏jj ÉÉee PPÉÉîîJJGGhh ΩΩóóddGG ‘‘ AAÉÉŸŸGG ¢¢SSÉÉ««bb ááªª¡¡ÃÃ AAôôŸŸGG ∞∞∏∏cc ƒƒdd

óóLLƒƒJJ øøµµddhh ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ππÑÑbb øøee òò««ØØææààddGG áá∏∏««ëëàà°°ùùee hhóóÑÑJJ ΩΩÉÉ¡¡ŸŸGG √√òògghh ,,ΩΩóóddGG ‘‘ AAÉÉŸŸGG ááddÉÉMM ááÑÑbbGGôôŸŸ ∞∞bbƒƒJJ ¿¿hhOO kkGGQQÉÉ¡¡ffhh kkÓÓ««dd ππªª©©ddGG ¤¤EEGG

..ÒÒ¶¶ææddGG áá©©££≤≤ææee IIAAÉÉØØµµHH ÉÉ¡¡FFGGOOCCGG ‘‘ ¬¬ææYY ÜÜƒƒææJJ IIÒÒ¨°°UU ÉÉjjÓÓNN

á«Ø∏ÿG á«eÉîædG Ió¨dGr


ójQh


…ô©°T …ƒeO AÉYh

ájô©°ûdG á«YhC’G

¿Éjô°T

¿Éjô°T


.iôNCG Iôe ájƒeódG IQhódG ¤EG É¡YÉLQEGh í°TôŸG ∫ƒÑdG

QGó°UEG ‘ ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ÉjÓN äôµa ∞«c :IOó©àe á∏Ä°SCG ÉæfÉgPCG ¤EG QOÉÑàJh

ÉgÉ≤∏àJ ¿CG ™«£à°ùJ ôeCG ádÉ°SQ áHÉàc âYÉ£à°SG ∞«c ?É¡æY kGóL Ió«©H ájƒ∏c ÉjÓN ¤EG ôeGhCG

?É¡«dEG IQOÉ°üdG ôeGhC’G ÉjÓÿG √òg ™«£J GPÉŸ ?É¡H AÉL Ée òØæJh ájƒ∏µdG ÉjÓÿG

IQhódG ¤EG ™LôJh IÒÑc IQƒ°üH ∫ƒÑdG øe AÉŸG äÉÄjõL •É≤àdG ºàj äÓ°SGôŸG √òg ó©H

øe ¬H ¢SCÉH ’ QGó≤e íHQ ºàjh í°TôŸG ∫ƒÑdG á«ªc π≤J á«∏ª©dG √ò¡d áé«àæch ,á«fÉK ájƒeódG

‘ AÉŸG áÑ°ùf ¿C’ ,á«°ùµY á«∏ª©dG íÑ°üJ ΩRÓdG QGó≤ŸG øe ÈcCG AÉŸG øe á«ªc ÉæHô°T GPEG ÉeCG .AÉŸG

,ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ‘ IOƒLƒŸG á«°ù◊G ÉjÓÿG πÑb øe IOÉjõdG √òg ¢SÉ«b ºàjh ,OGOõJ ΩódG

¿ƒeôg RGôaEG áYô°S ¢†ØîæJ ‹ÉàdÉHhADH‘ ∫ƒÑdG øe í°TôŸG AÉŸG áÑ°ùf π≤J ∂dòd áé«àæch ,

¿ƒeô¡d iôNCG Iõ«e ∑Éægh .áàHÉK ≈≤ÑJ ΩódG ‘ AÉŸG áÑ°ùf ¿CG …CG ,∫ƒÑdG á«ªc OGOõJh ,Úà«∏µdG

ADHOGOõj á∏«°SƒdG √ò¡Hh ,ájƒe qódG á«YhC’G äÓ°†Y ‘ ¢ü∏≤J çGóMEG ≈∏Y ¬JQób »gh

ø°ùMCG ≈∏Y kÉbƒ∏fl ¬fƒc ≈∏Y kÓ«dOh ¿É°ùfE’G IÉ«◊ ¿ÉeC’G ΩÉª°U Iõ«ŸG √òg Èà©Jh ,ΩódG §¨°V

»æjPCG ‘ IOƒLƒe á«°ùM ÉjÓN ∑Éæ¡a ,Iõ«ŸG √òg ≥«≤ëàd ´QÉHh ¢ShQóe §«£îJ ∑Éægh .Ëƒ≤J

§ÑJôJh ,ΩódG §¨°V ¢SÉ«≤H ÉjÓÿG √òg Ωƒ≤Jh ,Éª¡«dEG IOQGƒdG ájƒeódG á«YhC’G ‘h Ö∏≤dG

§¨°V ¿ƒµj ÉeóæYh ,á«eÉîædG Ió¨dG ≈àM É¡àdÉ£à°SG óà“ »àdG á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿÉH á«°ù◊G ÉjÓÿG

á«eÉîædG Ió¨dG ¤EG IQƒcòŸG á«°ù◊G ÉjÓÿG øe á«Ñ°ü©dG äGQÉ°TE’G ∫É°SQEG ôªà°ùj kÉ«©«ÑW ΩódG

¿ƒeôg RGôaEG ™æe ¤EG Ió¨dG √òg ¤EG äGQÉ°TE’G √òg ∫ƒ°Uh …ODƒjh ADH.8

â– á©°TC’ÉH πª©J »àdG ôµÑŸG QGòfE’G áª¶fCÉH á«°ù◊G ÉjÓÿG √òg πªY ¬«Ñ°ûJ øµÁh

ÉeóæYh (AGôª◊G â– á©°TC’G) »FôŸG ÒZ Aƒ°†dG øe kÉeõM Ωóîà°ùJ áª¶fC’G √òg ¿C’ ,AGôª◊G

»FôŸG ÒZ Aƒ°†dG Gò¡d πÑ≤à°ùŸGh π°SôŸG ÚH ∫É°üJ’G ™£≤æj Ωõ◊G √òg ÖjôZ º°ùL ™£≤j

.ÚfôdÉH QGòfE’G ¢SôL CGóÑj òFóæYh

¤EG ÉjÓÿG √òg øe ∫É°SQE’G ôªà°SG GPEÉa ,É¡°ùØf á∏cÉ°ûdG ≈∏Y πª©J á« q°ù◊G ÉjÓÿGh

ΩÉ¶f πª©j ≈àe ¿PEG ,á∏µ°ûe ájCG óLƒJ ’h …OÉY §¨°†dG ¿CG »æ˘©˘j ∂dò˘a á˘«˘eÉ˘î˘æ˘dG Ió˘¨˘dG

?Gòg ôµÑŸG QGòfE’G

49

≈«ëj ¿hQÉg


¿ƒeôg èàæj

`dG ADHá≤£æŸG ‘

.ájôjô°ùdG â–

ájôjô°ùdG

¿Éjô°T

¿ƒeôg ¿õîj

ADH

ájƒ∏µdG Ö«HÉfC’G

QGòfEG

¢ù«°SÉMC’G



πHÉ≤ŸG

…OÉY

¬àaÉãc â°ü≤f ΩO

ääGGQQÉÉ°°TTEEGG ππ°°üüJJ ΩΩóóddGG ‘‘ AAÉÉŸŸGG ááÑÑ°°ùùff ¢¢††ØØîîææJJ ÉÉeeóóææYY

ÉÉ¡¡FFƒƒ°°VV ≈≈∏∏YYhh áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG ¤¤EEGG áájjQQGGòòffEEGG

RRGGôôaaEE’’ õõqqØØëëààddÉÉHH áá≤≤££ææŸŸGG √√òò¡¡dd áá««ÑÑ°°üü©©ddGG ÉÉjjÓÓÿÿGG CCGGóóÑÑJJ

`ddGG ¿¿ƒƒeeôôggADH¤¤EEGG ……qqOODDƒƒjj ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG GGòògghh ,,

¿¿CCGG óó©©HHhh ,,ÚÚàà««∏∏µµddGG ‘‘ íí°°TTôôŸŸGG AAÉÉŸŸGG ¢¢UUÉÉ°°üüààeeGG IIOOÉÉYYEEGG

¬¬HH ΩΩóóddGG ™™qqÑÑ°°ûûJJhh ‘‘ÉÉµµddGG QQGGóó≤≤ŸŸÉÉHH ¬¬°°UUÉÉ°°üüààeeGG ººààjj

`ddGG ¿¿ƒƒeeôôgg RRGGôôaaEEGG ∞∞bbƒƒààjjADH...

¿Éà«∏µdG


á«Ø∏ÿG á«eÉîædG Ió¨dGr


√OƒLh π≤j ‹ÉàdÉHh ,ΩódG øe IÒÑc á«ªc ó≤Øj ójó°T ±õf ¤EG ¿É°ùfE’G ¢Vô©àj ÉeóæY

IÉ«M ≈∏Y IQƒ£N πµ°ûj ‹ÉàdÉHh É¡∏NGO ΩódG §¨°V ¢VÉØîfG »æ©j Gògh ,ájƒeódG á«YhC’G ‘

‘ á«°ù◊G ÉjÓÿG øe á∏°SôŸG äGQÉ°TE’G ™£≤æJ ΩódG §¨°V ¢VÉØîfG óæYh ,±õædÉH ÜÉ°üŸG

ÉgQƒa øeh ,á«eÉîædG Ió¨dG ¤EG á¡éàe π°SôJ âfÉc »àdGh ¬«dEG IOQGƒdG á«YhC’Gh Ö∏≤dG »æjPCG

¿ƒeôg RGôaEÉH CGóÑJh QGòfE’G á∏Môe Ió¨dG √òg πNóJADHäÓ°†©dG ¢ü∏≤J ¤EG …ODƒj …òdG

π«°UÉØJ ∑Éægh ,É¡∏NGO …ƒeódG §¨°†dG IOÉjR ¬æY èàæj ¢ü∏≤àdG Gògh ,ájƒeódG á«YhC’ÉH á£«ÙG

.¬∏ªY á«Ø«ch ôµÑŸG QGòfE’G ‘ Ωó≤àŸG ΩÉ¶ædG Gòg AGõLCÉH ≥∏©àJ É¡«a πeCÉàdG ¤EG Éæ©aóJ IójóY

ájƒeódG á«YhC’ÉH á£«ÙG äÓ°†©dG á©«ÑW ±ô©J ¿CG ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ÉjÓÿ øjCG øªa

¿ƒeô¡H ÉgôKCÉJ á«Ø«chADH?¬éàæJ …òdG

á«YhC’ÉH á£«ÙG äÓ°†©dG ¢ü«∏≤J ƒg ΩódG §¨°V IOÉjõd Üƒ∏°SCG π°†aCG ¿CG âæª°V ∞«c

?ájƒeódG

51

¤¤EEGG áájjƒƒeeóóddGG áá««YYhhCC’’GG ááffÉÉ££HH hh ÖÖ∏∏≤≤ddGG ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG áá°°UUÉÉÿÿGG áá««°°ùù◊◊GG ÉÉjjÓÓÿÿGG øøee ≥≥aaóóààddÉÉHH áá««ÑÑ°°üü©©ddGG ääGGQQÉÉ°°TTEE’’GG ääôôªªàà°°SSGG GGPPEEGG

´ÉÉ££≤≤ff’’GGhh ,,ΩΩóóddGG §§¨°°VV ¢¢††ØØîîææjj ÉÉeeóóææYY ™™££≤≤ææjj ≥≥aaóóààddGG GGòògg qqøøµµddhh ,,ΩΩGGôôjj ÉÉee ≈≈∏∏YY AA»»°°TT ππcc ¿¿CCGG »»ææ©©jj GGòò¡¡aa áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG

IIõõ¡¡LLCCÉÉHH ôôeeCC’’GG GGòògg ¬¬««ÑÑ°°ûûJJ ÉÉææææµµÁÁ hh ..»»©©««ÑÑ££ddGG √√GGƒƒàà°°ùùee ¤¤EEGG §§¨°°††ddGG ™™aaQQhh ™™jjôô°°ùùddGG ππNNóóàà∏∏dd áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG õõ««ØØ–– ¤¤EEGG ……OODDƒƒjj

ââ–– áá©©°°TTCC’’GG ΩΩõõMM ≥≥aaóóJJ ôôªªàà°°SSGG GGPPEEGG ΩΩGGôôjj ÉÉee ≈≈∏∏YY ôôeeCC’’ÉÉaa ..AAGGôôªª◊◊GG ââ–– áá©©°°TTCC’’GG ΩΩGGóóîîàà°°SSÉÉHH ππªª©©JJ »»ààddGG ôôµµÑÑŸŸGG QQGGòòffEE’’GG

..kkGGQQƒƒaa ππªª©©ddÉÉHH CCGGóóÑÑjj QQGGòòffEE’’GG RRÉÉ¡¡LL qq¿¿EEÉÉaa ((IIQQƒƒ°°üüddGG ‘‘ ƒƒgg ÉÉªªcc ¿¿ÉÉcc ÖÖÑÑ°°SS ……CC’’)) ≥≥aaóóààddGG GGòògg ™™££≤≤ffGG ÉÉ qqeeCCGG ,,AAGGôôªª◊◊GG

≈«ëj ¿hQÉg

ôôggGGƒƒ¶¶ddGG hhCCGG ääÉÉaaOOÉÉ°°üüªª∏∏dd øøµµÁÁ ’’

∫∫ƒƒ–– ¿¿CCGG ááaaOOÉÉ°°üüŸŸÉÉHH áá∏∏°°UUÉÉ◊◊GG áá««©©««ÑÑ££ddGG

óó««eeôô≤≤ddGG hh ââææªª°°SSEE’’GG øøee ááeeƒƒcc

AAÉÉ°°ûûffEEGG OOGGƒƒeehh áá««FFÉÉHHôô¡¡µµddGG ∑∑ÓÓ°°SSCC’’GGhh

ääÉÉëëWWÉÉææHH áá¶¶ààµµee ááææjjóóee ¤¤EEGG iiôôNNCCGG

ÜÜƒƒ°°SSÉÉMM RRÉÉ¡¡LL ™™ææ°°üüJJ ¿¿CCGG hhCCGG ÜÜÉÉëë°°ùùddGG

.... kkGGóóLL QQ qqƒƒ££ààee

ÖÖ««ccGGÎÎddGG AAƒƒ°°ûûæædd ÖÖÑÑ°°SS ááaaOOÉÉ°°üüŸŸGG ¿¿CCÉÉHH »»YYóóff ¿¿CCGG ππ««ëëàà°°ùùŸŸGG øøee

ááaaOOÉÉ°°üüŸŸGG ¿¿CCÉÉHH »»YYóóff ¿¿CCGG ππ««ëëàà°°ùùee ƒƒgg ÉÉªªcc ,, kkGGóóLL IIóó≤≤©©ŸŸGG áá««ªª°°ùù÷÷GG

..ÜÜÉÉëë°°ùùddGG ääÉÉëëWWÉÉææHH áá¶¶ààµµee ááææjjóóee QQƒƒ¡¡¶¶dd ÖÖÑÑ°°SS

?á«YhC’G √ò¡H á£«ÙG äÓ°†©dG ¢ü«∏≤àd áÑ°SÉæŸG á«FÉ«ª«µdG áÑ«cÎdG º∏©J ¿CG É¡d øjCG øe

§Hôj …òdG ôµÑŸG QGòfE’G RÉ¡L øª°V √òg IQƒ£àŸG ä’É°üJ’G áµÑ°T ´óHCG …òdG øe

πH áaOÉ°üe äCÉj ⁄ º«ª°üàdG Gògh ,kÉ°ûgóeh kÉbQÉN kÉª«ª°üJ ÉæeÉeCG ¿EG ?á«eÉîædG Ió¨dÉH Ö∏≤dG

ájôµa AÉ£NCG º¡YÉÑJ’ áé«àæa ¿ƒjOÉŸG ÉeCG .π«µ°ûJ ´ôHCGh IQƒ°U ≈¡HCG ≈∏Y ≥∏N á«∏ªY ÉæeÉeCG

øY Gòg ôµÑŸG QGòfE’G RÉ¡L äCÉ°ûfCG ób á«ª°ù÷G ÉjÓÿG ¿CG ¿ƒYój ≈ªYCG kÉãÑ°ûJ É¡H ÚãÑ°ûàe

ôéMh âæª°SEG É¡«∏Y óLƒj ¢VQCG á©£≤H èª°ùdG º¡FÉYOG ¬«Ñ°ûJ øµÁ h ,áaOÉ°üŸGh Qƒ£àdG ≥jôW

√òg âdƒ– áaOÉ°üŸG ÒKCÉàHh ,áØ°UÉY âÑg ICÉéah iôNCG AÉæH äGó©eh á«FÉHô¡c ∑Ó°SCG ™e AÉæH

É¡∏NGO ∑Ó°SC’G óe ¤EG kÉ°†jCG áaOÉ°üŸG äOCGh á«fÉK áØ°UÉY âÑgh ÜÉë°S áëWÉf ¤EG äGó©ŸG

RÉ¡L ¢ù«°SCÉJ ¤EG kÉ°†jCG áaOÉ°üŸG äOCGh áãdÉK áØ°UÉY âÑgh É¡∏NGO á«FÉHô¡c äÉµÑ°T á∏qµ°ûe

’EG ,Öjô¨dG AÉYO’G Gòg πÑ≤j ¿CG ∞«°üM πbÉY ¿É°ùfEG …C’ øµÁ ’h ,É¡∏NGO ôµÑŸG QGòfE’G

¬fÉëÑ°S ¬∏dG OƒLƒd ºgQÉµfEG ‘ ¿hOÉªàjh äGAÉYO’G √òg ¿hOOôj GƒµØfG Ée ÚjOÉŸG ¿CG

.Qƒ£àdG ájô¶f øY ≈ªYCG kÉYÉaO ¿ƒ©aGójh πH ,¿ƒYój Ée ¿Ó£ÑH ¿ƒaÎ©j ’h ,¤É©Jh

∂dP ÚÑJ áÁôµdG ájB’Gh ¢ùª°ûdG ìƒ°Vh áë°VGh ´óÑŸG ≥dÉÿG ¬∏dG OƒLh á≤«≤M q¿EG

:AÓéH

¿¿ƒƒµµ««aa rrøø oocc ¬¬dd oo∫∫ƒƒ oo≤≤nnjj ÉÉªªssff ppEEÉÉ nnaa kkGGôôrreennCCGG ≈≈ nn°°†† nnbb GG nnPP ppEEGGhh pp ¢¢VVQQnnCC’’GGhh ääGGƒƒ nnªª ss°°ùùddGG ™™jjóóHH :Iô≤ÑdG |.117

áájjƒƒ««◊◊GG ääÉÉ««ddÉÉ©©ØØddGG ÚÚHH øøeeGGõõàà∏∏dd ááªª¶¶ææŸŸGG ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG»»°°ùùææ÷÷GG õõjjÉÉªªàà∏∏dd ääÉÉffƒƒeeôôgghh

IóY ∂dÉæg ¿CG á≤«≤◊G qøµdh ,á∏gh ∫hC’ É¡JAGôb óæY IQÉÑ©dG √òg ≥jó°üJ øµÁ ’

‘ áYRƒe â«bƒà∏d áØ∏àfl IójóY äÉYÉ°S ∂dÉæg q¿CG AÉª∏©dG âÑKCG óbh ,ÉæeÉ°ùLCG ‘ πª©J äÉYÉ°S

á›Èe äÉYÉ°ùdG √ògh ,(á«Lƒdƒ«ÑdG) ájƒ«◊G áYÉ°ùdG z º°SG É¡«∏Y Gƒ≤∏WCGh º°ù÷G AÉëfCG ≈à°T

ájô¡› πH kGóL IÒ¨°U äÉYÉ°S »gh ,¬«a óLƒJ …òdG Aõ÷G Ö°ùëH Ú©e …ƒ«M π©a â«bƒJ ≈∏Y

á≤£æŸG ‘ IOƒLƒe äÉYÉ°ùdG √òg ióMEGh ,áYÉ°ShôµjÉŸGz hCG á≤«bódG äÉYÉ q°ùdÉH ≈YóJ ∂dòd

ájôjô°ùdG â–9.

53

≈«ëj ¿hQÉg


∫ÓNh ,Æƒ∏ÑdG ºK ádƒØ£dÉH CGóÑJ ,¬JÉ«M ‘ IójóY πMGôe πNój ¿É°ùfE’G q¿CG º∏©f Éæ∏c

√ògh ,á≤gGôŸG IÎa ‘ kÉ°Uƒ°üN áØ∏àfl á«Lƒdƒ«H äGÒ«¨J ¤EG ¿É°ùfE’G ¢Vô©àj πMGôŸG √òg

ÚH IQƒ°üÙG IÎØdG ‘ kÉ°Uƒ°üN ∫ÉL qôdG óæY iôJ IÎØdG10-16 ÚH AÉ°ùædG óæYh áæ°S8-14

.áæ°S

¿hO πª©J »àdGh ô°ûÑdG øe äGQÉ«∏ŸG º°ùL ‘ IOƒLƒŸG á«Lƒdƒ«ÑdG áYÉ°ùdG √òg Ée iôJ

øe ¿É°ùfE’G ∫ƒëàj »c ¿ÉM ób âbƒdG ¿CG ±ô©J ¿CG áYÉ°ùdG √ò¡d ∞«ch ?≈°Vƒa hCG CÉ£N …CG

?≠dÉH ≥gGôe ¤EG πØW

áØ«Xh É¡æ«H øe ∞FÉXh IóY ¬jód ájôjô°ùdG â– á≤£æŸÉH √ÉfƒYO …òdGh ïŸG ‘ AõL ∑Éæg

¿É˘°ùfE’G Æƒ˘∏˘H ó˘æ˘Y ’EG É˘¡˘jODƒ˘j ’

QGòfE’G ¢SôL CGóÑ«a ,á≤gGôŸG á∏Môe

,ájô˘jô˘°ùdG â– á˘≤˘£˘æŸG ‘ Úfô˘dÉ˘H

áæeÉµdG áØ«XƒdG √òg ¿CG »æ©j Gògh

.É¡H πª©dG CGóÑ«°S IO’ƒdG òæe á≤∏©ŸGh

É¡eóîà°SG ób áYÉ q°ùdG áª∏c q¿EG

Ú©e …ƒ«M π©a øY ÒÑ©à∏d AÉ˘ª˘∏˘©˘dG

≥˘ah ¿É˘˘°ùfE’G º˘˘°ùL ‘ çó˘˘ë˘˘j

πÑb øe kÉeƒ¡Øe ¬∏©éjh Ú©e â«bƒJ

ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ¿C’ ,øjôNB’G

,áYÉ°S ájCG ≈∏Y …ƒ˘à– ’ á˘≤˘«˘≤◊G ‘

Úæ°S ô¶àæJ á˘¨˘°†e É˘¡˘fƒ˘µ˘d ø˘µ˘dh

É¡ØFÉXh øe áØ«Xh …ODƒJ ≈àM á∏jƒW

øe π°†aCG kÉ¡«˘Ñ˘°ûJ AÉ˘ª˘∏˘©˘dG ó˘é˘j ⁄

áØ«Xƒ˘dG √ò˘g ø˘Y ÒÑ˘©˘à˘∏˘d á˘YÉ˘°ùdG

.ò«ØæàdG á∏LDƒŸG

54

â– á≤£æŸG ÉjÓN º∏©J ∞«c øµdh

?áª¡ŸG AGOC’ ¿ÉM ób âbƒdG ¿CG ájôjô°ùdG

πªY á«Ø«c ¤EG O qófi πµ°ûH π°Uƒàj ⁄ º∏©dGh

á«Ø«ch Ö°SÉ˘æ˘e â«˘bƒ˘J ≥˘ah É˘jÓÿG √ò˘g

AGOC’ áæ«©e á«˘æ˘eR á›ô˘H É˘jÓÿG √ò˘g á›ô˘H

áæ«©e áØ«Xh10.

,¬JGP ó˘ë˘H Iõ˘é˘©˘e çó◊G Gò˘g ¿EG

Gòg ÉjÉØN º∏©˘dG ∞˘°ûµ˘j ¿CG π˘ª˘àÙG ø˘eh

Gògh ,á∏Ñ≤ŸG äGƒ˘æ˘°ùdG ‘ Iõ˘é˘©ŸG çó◊G

áª¶Y ≈∏˘Y ô˘NBG kÓ˘«˘dO ¿ƒ˘µ˘«˘°S ∞˘°ûµ˘dG

¿ôj ÉeóæY .√OÉÑ©˘d √ô˘jƒ˘°üJ á˘YhQh ≥˘dÉÿG

á≤£æŸG ‘ πª©dG ájGóH kÉæ∏©e QGòfE’G ¢SôL

`dG ¿ƒ˘eô˘g RGô˘aEÉ˘H CGó˘Ñ˘J á˘jô˘˘jô˘˘°ùdG â–

GNRHIó˘¨˘dG õ˘Ø˘ë˘j ¿ƒ˘eô˘˘¡˘˘dG Gò˘˘gh ,

≈∏Y ô°TDƒªc Úfƒeôg RGôaEG ≈∏Y á˘«˘eÉ˘î˘æ˘dG

Éªg ¿Éfƒeô¡dG ¿Gògh ,Úfƒeô¡˘dG ø˘jò˘g RGô˘aEG ó˘Yƒ˘e ∫ƒ˘∏˘MFSH hLH¿Gò˘g ∂∏˘àÁh ,

äÉØ°üdG πLôdG hCG ICGôŸG º°ùL ÜÉ°ùcEG øY ¿’hDƒ°ùe Éª¡fC’ Iõ«‡h ábQÉN äÉØ°U ¿Éfƒeô¡dG

Ö°SÉæŸG Ö«cÎdG ¿Éµ∏àÁ Úfƒeô¡dG øjòg q¿C’ kGóL áª¡e ádCÉ°ùe √ògh ,Iõ«ªàŸG íeÓŸGh

¿Éª∏©j Éª¡fCÉH »Mƒj πµ°ûH ¿Éfƒeô¡dG ¿Gòg πª©jh ,É¡«∏Y ¿GôKDƒj »àdG AGõLC’G ≈∏Y ôKDƒŸGh

¿ƒeôg áØ«Xƒa ,¬fÓ©Øj Ée πcFSH¬dh ,ICGôŸG ¢†«Ñe ‘ IOƒLƒŸG äÉ°†jƒÑdG êÉ°†fEG »g

¤EG …ODƒj ¬°ùØf ¿ƒeô¡dGh ,ÚLhÎ°SC’G ¿ƒeôg RGôaEG ≈∏Y ¢†«ÑŸG õ«Ø– »gh iôNCG áØ«Xh

¿ƒeôg ÉeCG ,±É£ædG øjƒµJ ≈˘∏˘Y π˘Lô˘dG »˘à˘«˘°üN ‘ É˘jÓÿG õ˘«˘Ø–LHπ©L »g ¬àØ«˘Xƒ˘a

¢†«ÑŸG √õ«Ø– ¤EG áaÉ°VEG ,í«≤∏à∏d IõgÉLh á≤«∏Wh IôM ¢†«ÑŸG øe êôîJ áé°VÉædG äÉ°†jƒÑdG

º°ùL ‘ áØ∏àfl IQƒ°üH πª©j ¬°ùØf ¿ƒeô¡dGh .ICGôŸG º°ùL ‘ ¿hÎ°ù«LhÈdG ¿ƒeôg RGôaEG ≈∏Y

55

ÒÒZZ áá««LLƒƒddƒƒ««HH ááYYÉÉ°°SS ≈≈∏∏YY áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG ……ƒƒàà––

¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ∫∫ƒƒ°°UUhh øøee óóccCCÉÉààJJ ¿¿CCGG ÉÉ¡¡àà££°°SSGGƒƒHH ™™««££àà°°ùùJJ áá««FFôôee

hh QQGGôôªªàà°°SSÉÉHH ππªª©©JJ ááYYÉÉ°°ùùddGG √√òògghh ,,ÆÆƒƒ∏∏ÑÑddGG áá∏∏MMôôee ¤¤EEGG

..¿¿ÉÉ°°ùùffEEGG ππcc ºº°°ùùLL ‘‘ ππ∏∏NN ¿¿hhOO

≈«ëj ¿hQÉg


RGôaEG ≈∏Y „ó«d ÉjÓN `H ≈YóJ »àdGh »°üÿG ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿG ¢†©H õØëj ¬fC’ πLôdG

¿hÒà°Sƒà°ùJ z`H ≈Yój ¢UÉN ¿ƒeôg.

πLôdG h ICGôŸG øe πc º°ùL ‘ É¡°ùØæH á«FÉ«ª«µdG áÑ«cÎdÉH Úfƒeô¡dG øjòg RGôaEG ¿EG

±ÓàN’G ¿Éfƒeô¡dG ±ô©j ∞«c ,ÒµØàdGh πeCÉàdG ¤EG ÉfƒYój Éª¡°†©H øY ∞∏àfl ÒKCÉàHh

‘ ¿hÎ«°Sƒà°ùJ ¿ƒeôg RGôaEG ¤EG ¬°ùØf ¿ƒeô¡dG …ODƒj ∞«c ?ICGôŸGh πLôdG ÚH »Lƒdƒ«ÑdG

¬°ùØf ¿ƒeô¡dG Ö°ùµj ∞«c ?ICGôŸG º°ùL ‘ ¿hÎ°ùLhôH ¿ƒeôg RGôaG ¤EGh πLôdG º°ùL

íeÓŸG ICGôŸG Ö°ùµjh ,Iõ«ªàŸG ó°ù÷G ™«WÉ≤Jh äƒ°üdG áfƒ°ûîc ádƒLôdG äÉØ°U πLôdG

πLôdG ‘ ∞∏àıG »°ùæ÷G ÒKCÉàdG ∂dP çGóMEG ≈∏Y Úfƒeô¡˘dG ø˘jò˘g è˘eô˘H ø˘e ?á˘jƒ˘ã˘fC’G

ΩCG ,É¡°ùØf ÉjÓî∏d ΩCG ,áaOÉ°üª∏d ?Iõé©ŸG çó◊G Gò¡d ôHóŸG π≤©dG Gòg πãe Oƒ©j øŸ ?ICGôŸGh

?É¡fƒµJ »àdG äGQò∏d

56


RRôôØØJJ::::IICCGGôôŸŸGG ‘‘ ÊÊƒƒeeôô¡¡ddGG ¿¿RRGGƒƒààddGG

`ddGG ¿¿ƒƒeeôôgg IICCGGôôªª∏∏dd áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG

LHRRGGôôaaEEGG ¤¤EEGG ……OODDƒƒjj ……òòddGG

¤¤EEGG hh ¿¿hhÎÎ°°ùù««LLhhÈÈddGG ¿¿ƒƒeeôôgg

IIôôMM ¢¢††««ÑÑŸŸGG øøee áá°°††jjƒƒHH êêhhôôNN

`ddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ÉÉeeCCGG ,,áá≤≤««∏∏WWFSH

èè°°††ff ∫∫ÉÉªªààccGG ¤¤EEGG ……OODDƒƒ««aa

..¢¢††««ÑÑŸŸGG ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG ääÉÉ°°††jjƒƒÑÑddGG

LHFSH

¢†«ÑŸG

áfƒµŸG äGQò∏d ’h ÉjÓî∏d ’h áaOÉ°üŸG ¤EG Oƒ©j ’ ôqHóŸG π≤©dG Gòg ¿CG í°VGƒdG

≈∏Y CGô£Jh ,ádƒLQ ¬Ñ°ùµJh πLôdG º°ùL ≈∏Y CGô£J »àdG á«Lƒdƒ«ÑdG äGQƒ£àdG √ògh ,ÉjÓî∏d

,á«gÉæàe ’ IQób πÑb øe kÉ≤Ñ°ùe Ωƒ°Sôeh §£fl èeÉfôH ≈∏Y óæà°ùJ É‰EG áKƒfCG ¬Ñ°ùµJh ICGôŸG º°ùL

.¢VQC’Gh äGƒª°ùdG ™jóH Qƒ°üŸG ÇQÉÑdG ¬∏dG ∂°T ÓH ƒg á«gÉæàeÓdG IQó≤dG √òg ÖMÉ°Uh

57


RRôôØØJJ::::ππLLôôddGG ‘‘ ÊÊƒƒeeôô¡¡ddGG ¿¿RRGGƒƒààddGG

`ddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ππLLôô∏∏dd áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG

LH‘‘ áá°°UUÉÉNN ÉÉjjÓÓNN õõØØëëjj ……òòddGG

≈≈∏∏YY ≠≠ffóó««dd ÉÉjjÓÓNN zz≈≈YYóóJJ ÚÚàà««°°üüÿÿGG

,,¿¿hhÎÎ°°SSƒƒàà°°ùù««JJ ≈≈YYóójj ôôNNBBGG ¿¿ƒƒeeôôgg RRGGôôaaEEGG

`ddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ÉÉ qqeeCCGGFSHõõ««ØØ–– ¤¤EEGG ……OODDƒƒ««aa

..±±ÉÉ££ææddGG êêÉÉààffEEGG ≈≈∏∏YY ÚÚàà««°°üüÿÿGG ÉÉjjÓÓNN

LH

FSH

á«°üÿG

≈«ëj ¿hQÉg

πeÉ©ŸGh ™fÉ°üŸG ‘ É¡ãëH ºàj »àdG á°ù«FôdG ™«°VGƒŸG ºgCG øe q¿EG

™æ°üŸG hCG πª©ŸG äGóMh øe IóMh πµa ,z á«LÉàfE’Gz »g áãjó◊G

äGóMƒdG √òg πªY áYô°S øµdh ,áæ«©e IÒJhh áYô°ùH πª©J ¿CG »¨Ñæj

´É≤jEG §Ñ°V ƒg ™æ°üŸG πªY ìÉéæd »°SÉ°SC’G •ô°ûdÉa ,ÉgóMh á«aÉc ÒZ

áYô°S º««≤J ” ƒ∏a ,É¡æ«H Éª«a ΩÉé°ùf’G ≥«≤–h äGóMƒdG √òg πªY áYô°S

,A»°ûdG ¢†©H k’ƒ≤©e kÉjô¶f hóÑj ∂dP q¿EÉa ÉgÒZ ¿hO áæ«©e IóMh πªY

äGòdÉH ÖÑ°ùdG Gò¡d ,πµc πª©ŸG ¥É£f ≈∏Y kÉ«∏ªY ∫ƒ≤©e ÒZ ¬æµdh

¿ƒ°Sóæ¡ŸG É¡«a πª©j á«YÉæ°üdG äBÉ°ûæŸGh πeÉ˘©ŸG ™˘Ñ˘à˘J ÖJÉ˘µ˘e ∑É˘æ˘g

πeÉµàdG ≥«≤ëàd ôªà°ùŸG §«£îàdG º¡àª¡e ∫ÉªYC’G IQGOEG ƒ«°UÉ°üàNGh

.πª©ª∏d ≈∏ãŸG á«LÉàfE’G ¤EG k’ƒ°Uh áØ∏àıG äGóMƒdG ÚH ≥«°ùæàdGh

πª©ŸG ‘ èàæJh ,kÉbÓªY kÓª©e iôNCG Iôe Qƒ°üàf ¿B’G ÉfƒYOh

êÉàfE’G ‘ πª©ŸG ôª˘à˘°ùjh á˘Ø˘∏˘àıG äÉ˘Lƒ˘à˘æŸG ø˘e ÚjÓŸG24áYÉ°S

’ ∫Éª©dG øe OóY ™æ°üŸG Gòg ‘ πª©jh ,´É£≤fG …CG ¿hO á∏°UGƒàe

,…ô°ûÑdG π≤©dÉH √Qƒ°üJ øµÁ100áLÉ◊G ¿CG ‘ ∂°T’ ,πeÉY ¿ƒ«∏jôJ

§«£îJ πª©d ∫ÉªYC’G IQGOEG »°UÉ°üàNGh Ú°Sóæ¡ŸG øe ¢û«L ¤EG á°SÉe

.∫Éª©dG øe ºî°†dG Oó©dG Gòg ≈∏Y ΩÉ¡ŸGh QGhOC’G ™jRƒJh ¢ShQóe

πª©j ’ ¬qfCG q’EG ÉæeÉ°ùLCG ‘ óLƒj ¥Óª©dG πª©ŸG Gòg πãe ¿EG

øe IÒ¨°U á©£b ∑Éæg ∂dP øe k’óHh ,¿ƒ«°UÉ°üàNGh ¿ƒ°Sóæ¡e ¬«a

.ºî°†dG πª©ŸG Gòg IQGOEG ¤ƒàJ äÉfƒeôg É¡©eh (á¨°†e) ºë∏dG

IQGOEG øY ∫hDƒ°ùŸGh ,¿É°ùfE’G º°ùL ƒg QƒcòŸG πª©ŸG q¿EG

¿ƒeô¡d ÉgRGôaEG ≥jôW øYh ,á˘«˘bQó˘dG Ió˘¨˘dG ƒ˘g π˘ª˘©ŸG Gò˘g

πªY IQGOEG ºàJ Ú°ùchÒàdG100º°ùL ¿ƒµJ á«∏N ¿ƒ«∏jôJ

áá««bbQQóóddGG IIóó¨ddGG ::IIÉÉ««◊◊GG ´ÉÉ≤≤jjEEGGáá««bbQQóóddGG IIóó¨ddGG ::IIÉÉ««◊◊GG ´ÉÉ≤≤jjEEGG


,ábÉW ¤EG á«FGò¨dG OGƒª∏d ÉjÓÿG πjƒ– áYô°S øY ádhDƒ°ùe Ió¨dG √òg ¿EG ∫ƒ≤dG øµÁh ,¿É°ùfE’G

¿ƒµj ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a ,É¡dhÉæàj »àdG á«FGò¨dG OGƒŸG øe º°ù÷G IOÉØà°SG ióe ô°ùØj Gògh

OGƒŸÉa ,á«dÉY áYô°ùH RÉà“ É¡fC’ ájƒ«◊G äÉ«dÉ©ØdG áYô°S á«MÉf øe kGõ«ªàe Æƒ∏ÑdG QƒW ‘ ¿É°ùfE’G

Ée ádƒ¡°ùH ∫ƒëj ¿CG ≠dÉÑdG ¿É°ùfE’G ™«£à°ùj ôNBG ÒÑ©àHh ,ábÉW ¤EG IÒÑc áYô°ùH ∫ƒëàJ á«FGò¨dG

¿É°ùfE’G áq«¡°T qπ≤J ’ ø°ùdG Ωó≤J ™eh ,¬àbÉ°TQ ≈∏Y kÉ¶aÉfi ≈≤Ñj ÖÑ°ùdG Gò¡d ,ábÉW ¤EG ¬∏cCÉj

øe áYƒª› ¿CG …CG ,áfGóH AôŸG OGOõj ∂dòd ábÉW ¤EG ádƒÙG á«FGò¨dG OGƒŸG QGó≤e π≤j πH πcCÓd

Gòg πªY IÒJh ≈∏Y iôNCÉH hCG IQƒ°üH ôKDƒj Gògh ,º¡∏ªY IÒJh ‘ ¿hDƒWÉÑàj ™æ°üŸG ∫ÉªY

¿CG óH Óa ™æ°üŸG ‘ º¡∏ªY áYô°Sh ∫Éª©dG πªY á©«ÑW Oóëj øe óLƒj ⁄ GPEGh ,πµc ™æ°üŸG

.êÉàfE’G ‘ áÑ©°U πcÉ°ûe ¬LGƒj

60

√√òògg ‘‘ áá««ªª°°ùù÷÷GG ÉÉjjÓÓÿÿGG áá««∏∏HHÉÉbb ¤¤EEGG ™™LLôôjj ∂∂ddPP ÖÖÑÑ°°SShh ,,áájjƒƒ««◊◊GG ääÉÉ««ddÉÉ©©ØØddGG AAGGOOCCGG ‘‘ ááXXƒƒëë∏∏ee ááYYôô°°ùùHH ππØØ££ddGG ºº°°ùùLL õõ««ªªààjj

ºº¶¶ææŸŸGG ÚÚ°°ùùcchhÒÒààddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ÈÈàà©©jjhh ..áá««FFGGòò¨ddGG OOGGƒƒŸŸGG øøee IIÒÒÑÑcc ááÑÑ°°ùùææHH áábbÉÉ££ddGG ≈≈∏∏YY ∫∫ƒƒ°°üü◊◊GG ≈≈∏∏YY IIôôµµÑÑŸŸGG áá««ffƒƒeeôô¡¡ddGG ππMMGGôôŸŸGG

áájjƒƒ««◊◊GG ääÉÉ««ddÉÉ©©ØØddGG AAGGOOCCGG ‘‘ ÉÉ¡¡ààYYôô°°SShh áá««ªª°°ùù÷÷GG ÉÉjjÓÓÿÿGG ••ÉÉ°°ûûæædd.

´É≤jE’ §HÉ°V Ωó©fG ƒ∏a ,¬°ùØæH Üƒ∏°SC’ÉH ÉæeÉ°ùLCG ‘ πª©j ≥HÉ°ùdG ∫Éãª∏d êPƒ‰ ∑Éægh

ÉjÓÿG πªY áYô°ùa ,ájhÉ°SCÉŸG ájÉ¡qædG øe Üô¡e Óa ¿É°ùfE’G º°ùL ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿG πªY

ød áLQO ¤EG π°ùµdÉH ÜÉ°üfh ,á¨dÉH áYô°ùH ¿ƒgO ¤EG É¡dhÉæàf »àdG á«FGò¨dG OGƒŸG ∫ƒëàJh π≤J

á£≤f ¤EG ôeC’G ájÉ¡f ‘ º°ù÷G π°üj ºK ,¿É«MC’G ¢†©H ‘ ÉæjójCG ≈àM ∂jô– É¡©e ™«£à°ùf

¿É°ùfE’G Ö«°üj …òdG ¢VôŸG πã“ ¢VGôYC’G √òg πch ,ágÓÑdG ¤EG …ODƒj ôeC’G Gògh ,∞bƒàdG

Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg ¢ü≤f øe èàæj …òdGh z ËOƒ°ùµ«e z ≈Yójh11.

¿hO º°ù÷G ÉjÓN øe á«∏N πc AGOCG áYô°S ‘ ºµëàj ¿CG ™«£à°ùj Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôgh

ájCG ¿hO á«eƒ«dG ¬JÉ«M π°UGƒj ¿CG ¿É°ùfE’G ™«£à°ùj Gòµgh ,π°ùµdÉH áHÉ°UE’G ™æÁh ,ô©°ûf ¿CG

kGQhO Ö©∏j πH É¡JÉ«dÉ©a AGOCG ‘ áYô°S ÉjÓÿG ÜÉ°ùcEÉH Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg »Øàµj ’h .πcÉ°ûe

Gòg øe Ú©e QGó≤e RGôaEÉHh ,»©«Ñ£dG ó◊G øY ójõJ ÉeóæY ÉjÓÿG √òg áYô°S øe ó◊G ‘ kGô°TÉÑe

AGOCG áYô°S äOGR GPEG çóëj GPÉe iôJ .É¡JÉ«dÉ©Ød ÉjÓÿG AGOCG ‘ ¿RGƒJ çGóMEG ºàj ¿ƒeô¡dG

á«bQódG Ió¨dG ºî°†àH ≈ª°ùŸG ¢VôŸÉH AôŸG ÜÉ°üj ?ájƒ«◊G É¡JÉ«dÉ©Ød ÉjÓÿG12,IOÉjõd áé«àfh

¿RƒdG ‘ ¿Gó≤a ™e ΩódG §¨°V OGOõjh º°ù÷G IQGôM áLQO ™ØJôJ ájƒ«◊G äÉ«dÉ©ØdG áYô°S

≈«ëj ¿hQÉg

61

™™ææ°°üüee ‘‘ êêÉÉààffEE’’GG óóªªàà©©jj

≈≈∏∏YYCCGG ¤¤EEGG ππ°°üüjj »»cc ` ÉÉee

ºº««¶¶ææJJ áá««ØØ««cc ≈≈∏∏YY ` IIOOƒƒLL

..¬¬««aa ÚÚ∏∏eeÉÉ©©ddGG AAGGOOCCGG ááYYôô°°SS


¢Vôª∏d áeó≤àe πMGôe ‘h ,®ƒë÷ÉH ¿Éæ«©dG ÜÉ°üJh ,ójó°T »˘Ñ˘°üY ô˘qJƒ˘Jh ó˘jó˘°T ¥ qô˘©˘Jh

.Ö∏≤dG õéY áé«àf ¢†jôŸG äƒÁ IQOÉf ä’ÉM ‘h ≈ª©dÉH ¢†jôŸG ÜÉ°üj

∑Éæ¡a ,ôªà°ùe O qóŒ ádÉM ‘ ¿É°ùfE’G º°ùL ∞dDƒJ »àdG áé°ùfC’G q¿EG200ÉjÓÿG øe Æ

kÉ«eƒj ÉgójóŒ ºàj á«∏°†©dG13,¤EG áLÉM ∑Éæg ¿CG »æ©j Gògh200á≤«bO πc IójóL á«∏N ¿ƒ«∏e

áØdÉàdG hCG áeô¡dG ÉjÓÿG qπfi qπëàd14,¿ƒeôg ≈∏Y É¡àYô°S ‘ óªà©J ójóéàdGh º«eÎdG á«∏ªYh

ájƒ«◊G É¡JÉ«dÉ©Ød É¡FGOCG ‘ áØ∏àıG ÉjÓÿG áYô°S ±ô©J ¿CG Ió¨∏d øjCG øe øµdh .Ú°ùchÒàdG

kÉÄ«°T º∏©j ’ ¬°ùØf ¿É°ùfE’Gh ?É¡ª«eôJh á«ª°ù÷G áé°ùfC’G ójóŒ áYô°S Oó– ∞«c ?áØ∏àıG

π©Øj ¿CG ™«£à°ùj Óa √ÉjÓN ójóŒ AôŸG OGQCG ƒdh ,ájƒ«◊G É¡JÉ«dÉ©a É¡FGOCG ‘ ÉjÓÿG áYô°S øY

ÉjÓÿG √òg áYô°S ¿C’ ∂dP ≥«≤ëàd QÉ≤Y ΩGóîà°SG hCG »ÑW πNóJ øe óH’ ,¬JOGQEÉH A»°T …CG

Ió¨dGz`H ≈YóJ IÒ¨°U á¨°†e Iô£«°S â– »˘g π˘H ¿É˘°ùfE’G IOGQEÉ˘H É˘¡˘«˘a º˘µ˘ë˘à˘dG º˘à˘j ’

á«bQódG.

≈∏Y áÑ«é©dG IQó≤dG √òg πãe √RôØJ …òdG ¿ƒeô¡dGh á«bQódG Ió¨∏d ≈æ°ùàj ∞«c øµdh

‘ á«ª°ùL á«∏N πµd ≈∏ãŸG áYô°ùdG á«bQódG Ió¨dG ¢ù«≤J ∞«c ?ÉjÓÿG ≈∏Y Iô£«°ùdGh ºµëàdG

‘ IóMGƒdG á«∏ÿG äÉfƒµe øe äÉÄŸG πªY áYô°S Ió¨dG √òg ¢ù«≤J ∞«c ?É¡JÉ«dÉ©Ød É¡FGOCG

á«Ø«c kÉæ«≤j ±ô©J á«bQódG Ió¨dÉa ?É¡à«gÉe ¤EG π°Uƒà∏d á«FÉæãà°SG kGOƒ¡L ∫òÑj ¿É°ùfE’G ¿CG ÚM

62

IIóó¨ddGG ππªªYY ‘‘ ππ∏∏ÿÿGG ¿¿EEGG

ááHHÉÉ°°UUEE’’GG ¤¤EEGG ……OODDƒƒjj áá««bbQQóóddGG

¢¢VVôôee ππããee IIóójjóóYY ¢¢VVGGôôeeCCÉÉHH

GGòògg ¢¢VVGGôôYYCCGG øøee hh ..õõØØjjôôcc

¤¤EEGG)) ÚÚææ««©©ddGG ®®ƒƒëëLL ¢¢VVôôŸŸGG

ƒƒgg ôôNNBBGG ¢¢VVôôee hh ..((ÖÖffÉÉ÷÷GG

≈≈°°üübbCCGG)) áá««bbQQóóddGG IIóó¨ddGG ººîî°°††JJ

..((ÚÚªª««ddGG

¬àaô©e ‘ ƒÑëj ∫Gõj Éªa ¿É°ùfE’G ÉeCG ,É¡FGOCG áYô°S ‘ ºµëàdG á«Ø«ch á«∏ÿG äÉfƒµe πªY

áÑ°SÉæŸG á«FÉ«ª«µdG áÄjõ÷G èàæJ Ió¨dG √ò¡a ,á«bQódG Ió¨dG ¤EG kÉ°SÉ«˘b á˘«˘ª˘∏˘©˘dG ≥˘FÉ˘≤◊G √ò˘¡˘d

Ió¨∏d áfƒµŸG ÉjÓÿG ¿ƒc πÑ≤f ¿CG Öéj ∂dòdh ,á«∏N πc ≈∏Y Iô£«°ùdG ≥≤– É¡à£°SGƒHh

.¿É°ùfE’G øe kÓ≤Y ≈bQCG Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg RôØJ »àdGh á«bQódG

¿CG »gh ,ÜÉàµdG Gòg äÉëØ°U ≈∏Y kGÒãc É¡H ÉfôcP iôNCG á≤«≤M Qôµfh Oƒ©f ÉæfCG ó«H

ÉjÓÿG √òg á∏ªL øe á«bQódG Ió¨dG ÉjÓNh ,π≤Y hCG ≥£æe …CG ∂∏“ ’ á«ª°ù÷G ÉjÓÿG √òg

ÉjÓN ‘ É¡Ñ«côJ ºàj á«bQódG Ió¨dG ¿ƒeôg áÄjõL q¿EÉa »ÑfÉ÷G πµ°ûdG ‘ iôj Éªch .á«ª°ù÷G

,É¡JGƒf ‘ IOƒLƒŸG (á«æ«÷G) á«KGQƒdG IôØ°ûdG ≥ah πª©J ÉjÓÿG »bÉÑc ÉjÓÿG √ògh ,á∏bÉY ÒZ

≥∏ÿG Iõé©e ÉæeÉeCG ≈∏éàJ Éægh ,¬∏ãe ´óÑj ¿CG ¿É°ùfE’G õé©j Üƒ∏°SCÉH áÑJôe IôØ°ûdG √ògh

èeÉfÈdG É¡JGƒf ‘ ´OhCGh ,á«ª°ù÷G ÉjÓÿG √òg ≥∏N …òdG ƒg ¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dÉa ,á«¡dE’G

èeÉfÈdG Gòg ≥Ñ£J »àdG á«∏ÿG äÉfƒµe ≥∏Nh ,É¡∏ªY á«Ø«ch É¡àØ«Xh Oóëj …òdG »KGQƒdG

63

ºº««¶¶ææJJ ááªª¡¡ee áá««bbQQóóddGG IIóó¨ddGG ÉÉggRRôôØØJJ »»ààddGG ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG ¤¤ƒƒààJJ

ºº««¶¶ææJJ ∂∂ddòòcchh ƒƒªªææddGG ≈≈∏∏YYhh áájjƒƒ««◊◊GG ääÉÉ««ddÉÉ©©ØØddGG ≈≈∏∏YY IIôô££««°°ùùddGG

..»»ÑÑ°°üü©©ddGG RRÉÉ¡¡÷÷GG áá««ddÉÉ©©aa

iô°ù«dG IÉæ≤dGá«bQqódG Ió¨∏d

Ió¨dG ô‡á«bQódG

¢ùØæqàdG ÜƒÑfCG

Ió¨dG ±hô°†Zá«bQódG

»eƒ©∏H Aƒàf

≈«ëj ¿hQÉg

á«bQódG Ió¨dG


á«bQódG Ió¨dG ÉjÓN èeôH …òdG ¬∏dG ƒgh ,Iõé©ŸG »¡dE’G

áYô°S ≈∏Y ô£«°ùj …òdG Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg RGôaEG ≈∏Y

ÚH ΩÉé°ùfGh ≥°SÉæJ ∑Éægh .ájƒ«◊G É¡JÉ«dÉ©Ød ÉjÓÿG AGOCG

ΩÉé°ùf’Gh ≥°SÉæàdG Gògh ,ôKCÉàdGh ÒKCÉàdG ‘ áØ∏àıG ÉjÓÿG

‘ ≥dÉÿG ôcòjh ,πLh õY ≥dÉÿG áª¶Y ≈∏Y …OÉe π«dO

ΩÉé°ùf’Gh ≥°SÉæàdG Gò¡H ≥∏©àj Ée ÚÑŸG ¬HÉàc ºµfi

pp øøªªrrMM ssôôddGG ≥≥rr∏∏ nnNN ‘‘ ii nnôônnJJ ÉÉ nnee kkÉÉ nnbbÉÉ nnÑÑ ppWW mmääGG nnƒƒ nnªª nn°°SS nn™™rrÑÑ nn°°SS nn≥≥nn∏∏ nnNN …… ppòòddGG

pp ™™ ppLL rrQQGG ssººooKK mm QQƒƒ oo££ ooaa rrøøppee ii nnôônnJJ rrππ nngg nnôô nn°°üü˘nnÑÑ rrddGG pp ™™˘ ppLL rrQQÉÉ˘ nnaa mmää oohhÉÉ˘ nnØØ˘ nnJJ rrøø˘ppee

llÒÒ pp°°ùùnnMM ƒƒgghh kkÉÉÄÄ pp°°SSÉÉ nnNN ooôô°°üünnÑÑddGG nn∂∂rr««nndd ppEEGG ooÖÖ pp∏∏ nn≤≤rræænnjj pp øørr««nnJJ ssôô nncc nnôô nn°°üüÑÑddGG |

:∂∏ŸG3-.4

ÉÉ`ææeeÉÉ°°ùùLLCCGG ‘‘ OOƒƒLLƒƒ`ŸŸGG ÖÖ°°SSÉÉ`ææààddGG,ƒªædG ¿ƒeôg ™e kÓeÉc kÉHhÉŒ √DhGóHEG »gh iôNCG ájRÉéYEG Iõ«e Ú°ùchÒàdG ¿ƒeô¡d ¿EG

¿CG »æ©j Gògh ,ôNBÓd kÓªµe ÉªgóMCG ¿ƒµj Úfƒeô¡dG øjòg »Äjõéa ,ájÉ¨∏d áª¡e Iõ«e √ògh

.ácÎ°ûe ájÉZ ≥«≤ëàd GóLh ób ÚÄjõ÷G

‘ IOÉjR ¿ÉcCG AGƒ°S ƒªædG ≈∏Y ÉjÓÿG õØëj ƒ¡a ƒªædG ¿ƒeôg áØ«Xh ô qcòàf ¿CG øµÁh

IOÉjõdG QGó≤e ¿ƒeô¡dG Gòg Oóëj ¥OCG ÒÑ©àHh ,ºé◊G ‘ IOÉjR ΩCG ΩÉ°ù≤f’G ≥jôW øY Oó©dG

ΩÉ°ù≤f’G áYô°S ‘ πãªàjh kGóL º¡e ôeCG ∑Éæ˘g ø˘µ˘dh ,á˘«˘∏ÿG äÉ˘eÉ˘°ù≤˘fG Oó˘Yh º˘é◊G ‘

ójó– ‘ kGô°TÉÑe kGQhO Ö©∏j …òdG Ú°ùchÎdG ¿ƒeôg áØ«Xh ¿ƒµJ Éægh ºé◊G ‘ IOÉjõdGh

.kÉ«ë°Uh kÉfRGƒàe ƒªædG π©éjh Æƒ∏ÑdG QƒW ‘ ÉjÓÿG ƒ‰ áYô°S

±ÓàNÉH ¢SÉædGh ,Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg á«ªgCG ióe ÖYƒà°ùæd IBGôŸG ¤EG ô¶æf ¿CG Éæ«Øµjh

¿PC’Gh Ú©dG πãe É¡æ«H Éª«a ¬°ùØf Ö°SÉæàdÉH h É¡°ùØf AÉ°†YC’G ¿ƒµ∏àÁ º¡°SÉæLCGh º¡JÉ«°ùæL

¿ƒeô¡dG AGOCG ≈∏Y kÉ°SÉ°SCG óªà©j …ô°ûÑdG º°ù÷G AÉ°†YCG ÚH OƒLƒŸG Ö°SÉæàdG Gògh ... ∞fC’Gh

64

ááYYôô°°SS ≈≈∏∏YY ôô££««°°ùùŸŸGG »»bbQQóóddGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG ÖÖ««ccôôJJ

..áá««ªª°°ùù÷÷GG ÉÉjjÓÓÿÿGG ••ÉÉ°°ûûff

∂fEG .ÉæeÉ°ùLCG ‘ Éæd ¬∏dG ¬Ñgh …òdGh Ú°ùchÒK ƒYóŸG

AGOCG ’ƒd √òg á∏«ª÷G ∂JQƒ°U ≈∏Y øµJ ⁄ ÇQÉ≤dG …õjõY

á«∏N πc ƒ‰ áYô°S ‘ ¬ªµ–h ¬àØ«Xƒd Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg

kÓµ°T kÉgƒ°ûe kGƒ‰ ∂ª°ùL Éªæd √’ƒdh ,∂ª°ùL ÉjÓN øe

q¿EGh ,¿ƒeô¡dG Gò¡H ôKCÉàJ á«∏≤©dG IQó≤dG ¿CG Éªc . kGOÉ©HCGh

¢VôÃ áHÉ°UE’G ¤EG …ODƒj IO’ƒdG ó©H ¿ƒeô¡dG Gòg ¢ü≤f

Gòg ¢VGôYCG ºgCG øeh ,Ωôjõ«àjôcz hCG »∏˘≤˘©˘dG ¢ü≤˘æ˘dG

Æƒ∏ÑdG QƒW ‘ íÑ°üj ¿CÉc kÉgƒ°ûe kGƒ‰ ¿É°ùfE’G ƒ‰ ¢VôŸG

Gòg ¢ü≤f …ODƒj ∂dò˘c ,ÚbÉ˘°ùdG Ò°übh ¢SCGô˘dG º˘î˘°V

Éeõb AôŸG íÑ˘°üj ¿CG ¤EG ¿ƒ˘eô˘¡˘dGk15.øjòdG ¢SÉædG π˘ch

‘ hCG á°SQóŸG ‘ AÉbó°UC’G πãe á«˘eƒ˘«˘dG IÉ˘«◊G ‘ º˘gGô˘f

AGOCG ’ƒd É¡«∏Y ºgGôf »àdG IQƒ`°üdÉH Gƒfƒµj ⁄ á∏FÉ©dG OGôaCG hCG É¡«a ¢û«©f »àdG á≤£æŸG hCG πª©dG

ÓH Gògh ,¬Lh πªcCG ≈∏Y Éª¡àØ«Xƒd (Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg h ƒªædG ¿ƒeôg ) Úfƒeô¡dG øjòg

¿ÉµŸG ‘h Ö°SÉæŸG âbƒdG ‘ ¿GôKDƒjh ¿Óª©j Éªgh ,¤É©˘Jh ¬˘fÉ˘ë˘Ñ˘°S ¬˘∏˘dG ø˘e á˘ª˘©˘f ∂°T

iôf Éª¡∏°†ØHh ,¬FGOCG áYô°Sh º°ù÷G ÉjÓN ™«ªL πªY ‘ ¿Éª˘µ˘ë˘à˘j É˘ª˘¡˘fCG …CG ,Ö°SÉ˘æŸG

.Ëƒ≤J ø°ùMCG ≈∏Y ΩÉ≤à°SG óbh ¿É°ùfE’G

áªFÓŸG á«ªµdÉH ¿ƒµJh ,ôNBG ¤EG ¿É°ùfEG øe ∞∏àîJh áæ«˘©˘e äÉ˘fƒ˘eô˘¡˘dG √ò˘g á˘Ñ˘°ùfh

√òg áÑ°ùf ‘ ÒÑc øjÉÑJ π°üM GPEG ÉeCG , kGóL á∏«∏≤dÉH »g ’h kGóL IÒÑµdÉH »g Óa ¬ª°ù÷

kÉaÓàNG º¡æ«H Éª«a ¿ƒØ∏àîj kÉ°SÉfCG iôf ¿CG á«©«Ñ£dG áé«àædG ?áé«àædG ¿ƒµJ GPÉªa äÉfƒeô¡dG

øjÎŸG ÚH ¢SÉædG øe ÚjÓÑdG ∫GƒWCG ¿ƒµJ kÓãªa ,º°ù÷G AÉ°†YCG Ö°SÉæJ á«MÉf øe kÉ©°SÉ°T

ºgÉ«fi Ö°SÉæJ ΩóY ™e πbCG hCG óMGh Îe º¡dGƒWCG iôNCG ÚjÓHh ,QÉàeCG áKÓãdGh ∞°üfh

QƒW ‘ ºgh º¡Ñ∏ZCG äƒÁ ób ∂dòch ,»∏≤©dG π∏ÿG hCG ágÓ˘Ñ˘dG ø˘e ÊÉ˘©˘j ó˘b º˘¡˘ª˘¶˘©˘eh

.á≤gGôŸG

65

≈«ëj ¿hQÉg


¢SÉ˘˘æ˘˘dG q¿CG ,ΩÓ˘˘µ˘˘dG á˘˘˘°UÓ˘˘˘Nh

¿ƒæjóe º¡˘dÉ˘µ˘°TCGh º˘¡˘fGƒ˘dCG ±Ó˘à˘NÉ˘H

º¡JÉØ°Uh á«LQÉÿG º˘¡fiÓŸ º˘¡˘HÉ˘°ùà˘cÉ˘H

h ƒªædG ¿ƒeôg) Úfƒeô¡dG øjò¡d á«fÉ°ùfE’G

¬∏dG Éª¡≤∏N øjò∏˘dG (Ú°ùchÒà˘dG ¿ƒ˘eô˘g

¿É«æà©J ¿ÉàjhÉ«ª«c ¿ÉàÄjõL Éªgh ,πLh õY

≥˘dÉÿG ¿CG ≈˘∏˘Y π˘«˘dO Gò˘gh ,¿É˘°ùfE’É˘˘H

IQƒ°üdG √ò¡H ¬YóHCGh √Qƒ°Uh ¿É°ùfE’G ≥∏N …òdG ƒg ´QÉÑdG √ôjƒ°üàHh á«gÉæàeÓdG ¬JQó≤H

.á≤°SÉæàŸGh áÑ°SÉæàŸG

ôô pp««°°üü nnªªrrddGG pp¬¬rr««dd ppEEGG nnhh rrºº oocc nnQQ nnƒƒ oo°°UU nnøø nn°°ùù˘ rrMMnnCCÉÉ˘ nnaa rrºº˘ oocc nnQQ ssƒƒ˘ nn°°UUhh uu≥≥◊◊ÉÉ˘HH nn¢¢VV rrQQnnCC’’GGhh ppääGGƒƒ˘ªª˘ ss°°ùùddGG nn≥≥˘nn∏∏˘ nnNN|

:øHÉ¨àdG3.

110000áájjôô¡¡ÛÛGG áájjQQGGôô◊◊GG ääÉÉØØ««µµŸŸGG øøee ¿¿ƒƒ««∏∏jjôôJJÒÑc Ò«¨J CGôW GPEGh ,áàHÉK á«ª°ùL IQGôM áLQO ¤EG Qƒ£°ùdG √ò¡d ºµJAGôb AÉæKCG ¿ƒLÉà–

º°ù÷G …ƒàëj ÖÑ°ùdG Gò¡d ,äƒŸG »g á«ªà◊G áé«àædG ¿EÉa kÉfÉ°ü≤f hCG IOÉjR áLQódG √òg ≈∏Y

√òg øª°V øeh ,âHÉK iƒà°ùe ‘ º°ù÷G áLQO ≈∏Y ®ÉØ◊G áª¡e ¤ƒàJ Iõ¡LCG ≈∏Y …ô°ûÑdG

.Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg óLƒj Iõ¡LC’G

ábÉ£dG ´ƒª›h ,É¡æY Qó°üJ ájQGôM ábÉW ¿EÉa ájƒ«◊G É¡˘JÉ˘«˘dÉ˘©˘a É˘jÓÿG AGOC’ á˘é˘«˘à˘fh

øe IQOÉ°üdG100√òg ¬«Ñ°ûJ ÉææµÁh ,Ú©e iƒà°ùe ‘ º°ù÷G IQGôM áLQO π©Œ á«∏N ¿ƒ«∏jôJ

á«∏N πµd Oóëj …òdG ƒ¡a Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg ÉeCG .ÉæeÉ°ùLCG áÄaóJ ¤ƒàJ ájô¡› ÅaGóÃ ÉjÓÿG

AÉæKCG ájQGôM ábÉW á«ª°ù÷G á«∏ÿG øe Qó°üJ .ÉgQó°üJ ¿CG É¡«∏Y »¨Ñæj »àdG ájQGô◊G ábÉ£dG QGó≤e

πµ°ûJ ¿É°ùfE’G º°ùL ÉjÓN áaÉc øe áã©ÑæŸG ábÉ£dG √òg ´ƒª› ¿EGh ,ájƒ«◊G É¡JÉ«dÉ©Ød É¡FGOCG

øe áã©ÑæŸG ábÉ£dG ¿EGh ,¬«˘dEG á˘Ñ˘°ùæ˘dÉ˘H á˘jQhô˘°†dG IQGô◊G100áeR’ Èà©J á«M á«∏N ¿ƒ˘«˘∏˘jô˘J

66

..OOÉÉ©©HHCC’’GG »»KKÓÓKK »»bbQQóóddGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡∏∏dd ºº°°ùùÛÛGG ππµµ°°ûûddGG

øe Iõé©e ∂°T ÓH ádÉ◊G √ògh ,¬JÉ«M QGôªà°S’

¿ƒ˘eô˘g á˘Ä˘jõ˘L ¿CG ¤EG á˘aÉ˘°VE’É˘H ,äGõ˘é˘˘©ŸG

øe É¡ã©H ÖLGƒdG ábÉ£dG QGó≤e º∏©J Ú°ùchÒàdG

áÄjõ÷G √òg ¿CG »g iôNC’G Iõé©ŸGh .á«∏N πc

á«∏N ájCG äÉ«dÉ©a ≈∏Y Iô£«˘°ùdG á˘«˘Ø˘«˘c ±ô˘©˘J

ájQGô◊G ábÉ£dG √òg ≈∏˘Y Iô˘£˘«˘°ùdG ¤EG k’ƒ˘°Uh

.áã©ÑæŸG ájƒ«∏ÿG

áá°°SSÉÉ°°ùù◊◊GG IIôô££««°°ùùddGG áá««ddBBGG¤EG óæà°ùjh kGóL Ωó≤àeh ¢UÉN ΩÉ¶f óLƒj

ºàj »àdG á«ªµdG ≈∏Y Iô£«°ù∏d ¢ShQóe §«£îJ

Gòg RGôaEG ºàjh ,Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg øe ÉgRGôaEG

øe áYƒª› øª°V çó– äÓYÉØàdG √ògh ,ájƒ«◊G äÓYÉØàdG øe á∏°ù∏°S ∫ƒ°üM ó©H ¿ƒeô¡dG

¤EG áLÉM ∑Éæg ¿ƒµJ ÉeóæYh .É¡æ«H Éª«a ≥«°ùæJh πeÉµàH πª©J »àdGh º°ù÷G ‘ IOƒLƒŸG Oó¨dG

ΩÉ¶ædG ≈∏Y »∏©ØdG ô£«°ùŸG ƒ˘gh) á˘jô˘jô˘°ùdG â– á˘≤˘£˘æŸG Ωƒ˘≤˘J Ú°ùchÒà˘dG ¿ƒ˘eô˘g RGô˘aEG

)≈Yój ¿ƒeô¡dG Gògh á«eÉîædG Ió¨dG ¤EG ôeCG áHÉãÃ Èà©j ¿ƒeôg RGôaEÉH (Êƒeô¡dGTRH¿ƒeô¡dG

¤EG ôeCG QGó°UEÉH á«eÉîædG Ió¨dG Ωƒ≤J ôeC’G Gò¡d É¡eÓà°SG ó©Hh ,(»bQódG ¿ƒeô¡dG RGôaE’ õØÙG

Ωƒ≤J ºK øeh (á«bQódG Ió¨∏d õØÙG ¿ƒeô¡dG) ÚjhôJhôJ ≈Yój ¿ƒeôg πµ°T ≈∏Y á«bQódG Ió¨dG

¿ƒeôg ¿EG .ájƒeódG IQhódG ¤EG Iô°TÉÑe »bQódG ¿ƒeô˘¡˘dG RGô˘aEG ‘ ´hô˘°ûdÉ˘H á˘«˘bQó˘dG Ió˘¨˘dG

kÉª¡e Èà©j ¬æe RôØ«°S …òdG QGó≤ŸG É‰EGh º°ùé∏d kÉª¡e Èà©j …òdG §≤a √óMh ¢ù«d Ú°ùchÒàdG

øe RôØj …òdG QGó≤ŸG ≈∏Y Iô£«°ùdG ºàJ ∞«c øµdh .≈°†e Ée ‘ ∂dP ¤EG Éæ°Vô©J óbh ,kÉ°†jCG

?(á«°VôŸG ä’É◊G GóY) º°ù÷G áLÉ◊ É©ÑJ ÉfÉ°ü≤f hCG IOÉjR √RGôaEG ºàj ∞«c ?¿ƒeô¡dG Gòg

67

ππÑÑbb øøee ÉÉggóó««ddƒƒJJ ººààjj ÉÉææeeÉÉ°°ùùLLCCGG ÉÉ¡¡««ddEEGG êêÉÉàà–– »»ààddGG IIQQGGôô◊◊GG qq¿¿EEGG

..¢¢VVôô¨ddGG GGòò¡¡dd áájjôô¡¡›› AA≈≈aaGGóóªªcc ππªª©©JJ ÉÉjjÓÓNN

≈«ëj ¿hQÉg


‘ ¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG É¡YóHCG á°UÉN á«dBG ¤EG óæà°ùJ º¡ŸG ¿ƒeô¡dG Gòg ≈∏Y Iô£« q°ùdG ¿EG

¿GÈà©J Úà∏MôŸG Óch RGôaE’G IOÉYEGh ¢SÉ«≤∏d Úà∏Môe øe á˘«˘dB’G √ò˘g ∞˘dCÉ˘à˘Jh ,É˘æ˘eÉ˘°ùLCG

.≥∏ÿG ‘ á«¡dEG Iõé©e

68

ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG Ωƒ˘≤˘JäÉ˘fƒ˘eô˘¡˘dG á˘Ñ˘°ùf á˘aô˘©Ã

.ΩódG ‘ á°†ØîæŸG


…ƒeO ¿Éjô°T

¬«ÑæJ ∫É°SQEÉH ájôjô°ùdG â– Ió˘¨˘dG Ωƒ˘≤˘Já«eÉeC’G á«eÉîædG Ió¨dG ¤EG

RGôaEÉH á«eÉeC’G á«eÉîædG Ió¨dG Ωƒ≤J ¿ƒeôg øe ó˘jõ˘eTSH»bQódG

..…QhódG RÉ¡÷G ‘ §°ûæŸG

á«bQódG Ió¨dGÉÉ¡¡aaóógg ≠≠∏∏ÑÑJJ


..áá««bbQQóóddGG IIóó¨∏∏dd õõØØÙÙGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG RRGGôôaaEEGG ±±ÉÉ≤≤jjEEÉÉHH ÆÆÉÉeeóóddGG CCGGóóÑÑjj ÜÜƒƒ∏∏££ŸŸGG iiƒƒàà°°ùùŸŸGG ¤¤EEGG »»bbQQóóddGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG ππ°°üüjj ÉÉeeóóææYY

»˘bQó˘dG ¿ƒ˘eô˘¡˘dG á˘Ñ˘°ùf OGOõ˘J É˘eó˘æ˘Y

ÖjôZ ÒKCÉJ QÉ¡XEG ‘ CGóÑj ΩódG ‘ (Ú°ùchÒàdG)

øe π«∏≤àdG ‘ πãªà˘jh á˘«˘eÉ˘î˘æ˘dG Ió˘¨˘dG ≈˘∏˘Y

¿ƒeôg √ÉŒ Ió¨dG √òg á«°SÉ°ùM. TSH

,ábQÉN IôgÉX ÉæeÉeCG ÉfóLƒd kÓ«∏b Éæ∏eCÉJ ƒdh

¿ƒ˘eQhƒ˘˘g ¿C’TSHIó¨dG õØ˘ë˘j …ò˘dG ƒ˘g

á«bQódG Ió¨dG ¤EG ô˘eCG QGó˘°UEG ≈˘∏˘Y á˘«˘eÉ˘î˘æ˘dG

Gògh ,(Ú°ùchÒàdG) »bQódG É¡˘fƒ˘eô˘g RGô˘aE’

.»bQódG ¿ƒeô¡dG ôeGhCG á∏°ù∏°S ‘ ÊÉãdG ƒg ôeC’G

äGƒ£Nh IójóY π«°UÉØJ ≈∏Y …ƒàëj ΩÉ¶ædG ¿EG

¿ƒ˘eô˘g ÒKCÉ˘J É˘¡˘æ˘Y è˘à˘æ˘j á˘≤˘˘«˘˘Kh á˘˘£˘˘HGÎe

…ODƒj …òdG »∏°UC’G Qó°üŸG ≈∏Y Ú°ùchÒàdG

RGôaEG ´É£≤fG ‹ÉàdÉHh ,kÉ˘«˘Ñ˘∏˘°S kGÒKCÉ˘J √RGô˘aEG ¤EG

íÑµj Gòµgh ,ÒKCÉà˘dG á˘∏˘°ù∏˘°ùàŸG äÉ˘fƒ˘eô˘¡˘dG

‘ IOÉà©ŸG ¬àÑ°ùf ¤EG Oƒ©jh ¿ƒeô¡dG Gòg ìÉªL

.Ω qódG

øY á«∏ª©dG √òg OÉ©HCG ÜÉ©«à˘°SG É˘æ˘æ˘µÁh

kÉ©æ°üe ∑Éæg ¿CG ¢VÎØæd :‹ÉàdG ∫ÉãŸG OGôjEG ≥jôW

≈∏Y ºàj äÉæµŸG √òg êÉàfEG ¿EG ,äÉæµŸG êÉàfE’

:äGƒ£N çÓK

‘ √ô˘˘˘eCG (CG) Üƒ˘˘˘˘°SÉ◊G Qó˘˘˘˘°üj :k’hCG

.(Ü) Üƒ°SÉ◊G ¤EG êÉàfE’ÉH ´hô°ûdG

69

õØÙG ¿ƒeô¡dG ,ÚHhôJhÒàdG



õØÙG »bQódG ¿ƒeô¡dG

»bQódG ¿ƒeô¡dG

¿ƒeôg RGôaEG ‘ ¢VÉØîfG

¿ƒeôg RGôaEG ‘ ¢VÉØîfG

»Ñ∏°S π©a OQ

óFGR »bQO ¿ƒeôg

¿ƒeôg ¢VÉØîfG

¿ƒeôg ´ÉØJQG

∞«©°V π©a OQH

π«∏b »bQO ¿ƒeôg

»»bbQQóóddGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG ¤¤EEGG ºº°°ùù÷÷GG êêÉÉ««ààMMGG ááddÉÉMM ‘‘

ÊÊƒƒeeôô¡¡ddGG ÉÉggôôeeCCGG áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG QQóó°°üüJJ

ÊÊƒƒeeôô¡¡ddGG ôôeeCC’’GG GGòògg hh ..áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG ¤¤EEGG

IIóó¨ddGG õõ««ØØëëààHH ΩΩÉÉ««≤≤ddGG ≈≈∏∏YY áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG õõØØëëjj

ôôNNBBGG ÊÊƒƒeeôôgg ôôeeCCGG QQGGóó°°UUEEGG ≥≥jjôôWW øøYY áá««bbQQóóddGG

¤¤EEGG ÊÊƒƒeeôô¡¡ddGG ôôeeCC’’GG ∫∫ƒƒ°°UUhh óóææYY hh ..ÉÉ¡¡««ddEEGG

……òòddGG »»bbQQóóddGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG RRGGôôaaEEÉÉHH CCGGóóÑÑJJ IIÒÒNNCC’’GG

RRÉÉ¡¡LL áá££°°SSGGƒƒHH ºº°°ùù÷÷GG AAÉÉëëffCCGG ôôFFÉÉ°°SS ‘‘ ôô°°ûûààææjj

..¿¿GGQQhhóóddGG

≈«ëj ¿hQÉg


.(ê) Üƒ°SÉ◊G ¤EG √É£YCGh ¬ª∏à°SG …òdG êÉàfE’G ôeCG πjƒëàH (Ü) Üƒ°SÉ◊G Ωƒ≤j :kÉ«fÉK

,¬JôeEG â– πª©j ‹BG ¿É°ùfEG á£°SGƒH äÉæµŸG √òg êÉ˘à˘fEÉ˘H (ê) Üƒ˘°SÉ◊G CGó˘Ñ˘j :kÉ˘ã˘dÉ˘K

,áLÉ◊G øY IóFGR íÑ°üJ ≈àM äÉæµŸG ºcGÎJ ¿GQhódG ‘ êÉà˘fE’G á˘∏˘é˘Y ô˘ª˘à˘°ùJ É˘eó˘æ˘Yh

kGAõL ¿C’ á«≤«≤◊G Iõé©ŸG çó– Iƒ£ÿG ∂∏J ‘h .êÉàfE’G øY ∞bƒàdG ôeC’G Ö∏£àj òFóæYh

õé©j Gò¡Hh (CG) Üƒ°SÉ◊ÉH ¬dÉ°üJG ™£≤Jh (Ü) Üƒ°SÉ◊G ƒ˘ë˘f ¬˘é˘à˘J á˘é˘à˘æŸG äÉ˘æ˘µŸG ø˘e

¤EG √ôeCG QGó°UEG øY õé©˘j ‹É˘à˘dÉ˘Hh ,(CG) Üƒ˘°SÉ◊G ø˘e ô˘eCG …CG ΩÓ˘à˘°SG ø˘Y (Ü) Üƒ˘°SÉ◊G

øe áæµe ôNBG ∫GhR ≈àM ƒëædG Gòg ≈∏Y ôeC’G ôªà°ùjh ,äÉæµŸG êÉàfEG ‘ AóÑdÉH (ê) Üƒ°SÉ◊G

(CG) Üƒ°SÉ◊G ÚH π°UGƒdG •ÉHôdG IOÉYEÉH É¡°ùØf äÉæµŸG CGóÑJ Oó©dG Gòg ¢VÉØîfG óæYh ,¿hõıG

.(Ü) Üƒ°SÉ◊Gh

É¡LÉàfEG á«ªc ‘ ºµëàJ »àdG áæµŸG √òg πãe ™æ°üj ¿CG ¿É°ùfEÓd øµeCG ƒd á≤«≤◊G ‘h

’ ¢VGÎa’G Gòg ¿CG ’EG ,ábQÉN á«LƒdƒæµJ á«YÉæ°U IQƒK ⁄É©dG ó¡°ûd É¡©æ°üj øª«a ºµëàJh

øe á¶◊ πc ‘h πª©dG ‘ ôªà°ùeh ¿É°ùfE’G º°ùL ‘ OƒLƒe ¬æµdh ∫É«ÿG OhóM RhÉéàj

.¬JÉ«M äÉ¶◊

ô°TÉÑŸG ÒKCÉàdG ‘ ¢üî∏àJh ,Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg áÑ°ùf ≈∏Y Iô£«°ù∏d iôNCG á«dBG ∑Éægh

¿ƒeôg RGôaEG øY ∞µJ Gò¡Hh ,ájôjô°ùdG â– á≤£˘æŸG É˘jÓ˘N ≈˘∏˘Y ¿ƒ˘eô˘¡˘dG ¬˘Kó˘ë˘j …ò˘dG

`dGTSH√òg äGƒ£N ¢SÉ«b ÉææµÁh ,∂dòd áé«àf Å£Ñj Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg RGôaEG q¿CG …CG ,

¤EG … qODƒj ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ≈∏Y Ú°ùchÒàdG ÒKCÉàa ,≥HÉ°ùdG äÉæµŸG ∫Éãe ≥jôW øY á«dB’G

¿ƒeôg RGôaEG á«MÉf øe É¡∏ªY AÉ£HEGTSH≈∏Y áéàæŸG äÉæµŸG ôKDƒJ ≥HÉ°ùdG ∫ÉãŸG Ö°ùM hCG

∫É°üJ’G ™£b øª°†àj ’ ôeC’G q¿CG ≈æ©Ã ,¬æe ôeGhC’G Qhó°U AÉ£HEG ≥jôW øY Iô°TÉÑe Üƒ°SÉ◊G

…ODƒj √AÉ£HEG ¿C’ ¬°ùØf (CG) Üƒ°SÉ◊G πªY AÉ£HEG πª°ûj É‰EGh §≤a (Ü) h (CG) Üƒ°SÉ◊G ÚH

ΩódG ‘ (Ú°ùchÒàdG) ¿ƒeô¡dG Gòg áÑ°ùf π≤J ÉeóæY øµdh ,¬æe ôeGhCG ájCG Qhó°U ΩóY ¤EG kÉ©£b

(Ü) Üƒ°SÉ◊Gh ,ôeGhC’G QGó°UEÉH ´ô°ùj (CG) Üƒ°SÉ◊Éa .á°ùcÉ©e á˘Ø˘°üH á˘«˘dB’G √ò˘g π˘ª˘©˘J

øe ÈcCG á«ªc RôØJ ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ¿CG …CG ,É¡d ¬HÉ©«à°SG OGOõj ôeGhC’G √ò¡d »≤∏àŸG

70

A

A

B

B

C

C

øøee êêÉÉààffEE’’ÉÉHH ôôeeCC’’GG QQóó°°üüjj

¤¤EEGG ((CCGG)) ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG

..((ÜÜ)) ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG

((êê)) ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG CCGGóóÑÑjj

‹‹BB’’GG ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ππ««¨°°ûûààHH

êêÉÉààffEE’’ ¬¬HH §§ÑÑJJôôŸŸGG

ôôeeCC’’GG ‘‘ ááHHƒƒ∏∏££ŸŸGG ääÉÉææµµŸŸGG

..OOQQGGƒƒddGG

((ÜÜ)) ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG ΩΩƒƒ≤≤jj

ôôeeCC’’GG GGòògg ôôjjƒƒëëààHH

kkÉÉeeƒƒ¡¡ØØee ííÑÑ°°üüjj »»cc

ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG ¤¤EEGG ππ≤≤ææjjhh

..((êê))

iiƒƒàà°°ùùŸŸGG ¥¥ƒƒaa ¿¿õõÿÿGG ´OOƒƒàà°°ùùee ‘‘ ááééààææŸŸGG ääÉÉææµµŸŸGG OOóóYY ππ°°üüjj ÉÉeeóóææYYhh

™™££≤≤««dd ((ÜÜ)) ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG ƒƒëëff ááééààææŸŸGG ääÉÉææµµŸŸGG √√òògg óóMMCCGG ÖÖggòòjj ÜÜƒƒ∏∏££ŸŸGG

√√ôôeeCCGG ∫∫ÉÉ°°üüjjEEGG øøYY ((CCGG)) ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG õõéé©©jj GGòòµµgghh ..((CCGG)) ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊ÉÉHH ¬¬ddÉÉ°°üüJJGG

PPÉÉØØff ≈≈ààMM ™™°°VVƒƒddGG GGòògg ≈≈∏∏YY ôôeeCC’’GG ôôªªàà°°ùùjjhh ôôNNBB’’GG ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG ¤¤EEGG êêÉÉààffEE’’ÉÉHH

ººccGGÎÎŸŸGG ¿¿hhõõııGG.


`dGTSHÉ¡∏ªY ´É≤jEG øe ´ô°ùJh ¿ƒeô¡dG Gòg √ÉŒ á«eÉîædG Ió¨dG á«°SÉ°ùM OGOõJ ∂dòch ,

Ú°ùchÒàdG øe ójõŸG RGôaEÉH á«bQódG Ió¨∏d Égõ«Ø– ójõJh16.

π°†aCG ¿CG Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg ±ô©j ∞«c ,ä’DhÉ°ùJ IóY ÉæeÉeCG RÈJ á£≤ædG √òg óæY

±ô©J ∞«c ?Oó¨dG øe IQOÉ°üdG ôeGhC’G á∏°ù∏°S á∏eôa »g Ω qódG ‘ ¬àÑ°ùf øe π«∏≤à∏d á∏«°Sh

´Gô°SE’Gh Ú°ùchÒàdG IOÉjR óæY πª©dG AÉ£HEG É¡æe Üƒ∏£ŸG ¿CG ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG ÉjÓN

áaOÉ°üŸG Ωƒ¡Øe ¤EG OÉæà°S’G ¿EG ?ábQÉÿG á«dB’G √òg äóLh ∞«c ?¬àÑ°ùf ¢VÉØîfG óæY ¬«a

∂°T ÓH ƒgh ,áaOÉ°üŸG ≥jôW øY Üƒ°SÉ◊G hCG RÉØ∏àdG OƒLh Ò°ùØJ ¬Ñ°ûj á«dB’G √òg Ò°ùØJ ‘

á£°SGƒH ≥≤ëàJ á«dB’G √òg ¿CG ƒg »°SÉ°SC’G ÖÑ°ùdGh ,á∏°U ájCÉH ≥£æŸGh á≤«≤◊G ¤EG âÁ ’ Ò°ùØJ

‘ É¡Mô°T øµÁ ’h ,áª¶àæeh á∏°ù∏°ùàe πMGôeh äGƒ£N øª°V á«Äjõ÷G äÓYÉØàdG øe äÉÄŸG

ƒgh º∏Yh IQób GP ¿Éc øe É¡°ù°SCGh ÉgóYGƒb ™°Vh ÉªqfEG á«dB’G √ògh , kGRÉéjEG ’EG ΩÉ≤ŸG Gòg

.Ú≤dÉÿG ø°ùMCG ¬∏dG ∑QÉÑàa ,¬∏dG

ááÄÄjjõõLL ±±’’BBGG IIôô°°ûûYY øøee ™™HHQQCCGGøe áàHÉK áÑ°ùf ≈∏Y ®ÉØë∏d »°SÉ°SC’G øeÉ°†dG Èà©j á≤HÉ°ùdG Qƒ£°ùdG ‘ √ÉæMô°T Ée q¿EG

áàHÉãdG áÑ°ùædG √òg ≈∏Y ®ÉØ◊G kÉ°†jCG ¬àª¡e ôNBG ΩÉ¶f ∑Éæg øµdh ,ΩódG ‘ Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg

.á«FÉæãà°S’G ä’É◊G ‘ ’EG πª©j ’ ¬æµdh ΩódG ‘

á£°SGƒH ΩódG ‘ íÑ°ùJ á«bQódG Ió¨dG πÑb øe RôØJ »àdG Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg äÉÄjõL ¿EG

√òg ‘ ¿ƒeô¡dG äÉÄjõL ¿ƒµJh ,ΩódG ‘ â«≤HÉe É¡H á≤°üà∏e π¶Jh ,É¡d á∏eÉM iôNCG äÉÄjõL

¿CG ’EG ,ä’Éª◊G √ò¡H á≤°üà∏e â∏X ÉŸÉW IôKDƒe ÒZ ádÉ◊G4 πc øe10øe áÄjõL ±’BG

áYô°S ≈∏Y ôKDƒJ »àdG »g ™HQC’G äÉÄjõ÷G √ògh ,ΩódG ‘ á≤«∏W IôM ∫ƒéàJ Ú°ùchÒàdG ¿ƒeôg

ájƒ«◊G äÉ«dÉ©Ø∏d ÉjÓÿG AGOCG17.

ó©H IójóL äÉÄjõL ™HQCG É¡˘∏fi π– É˘jÓÿG π˘NGO ™˘HQC’G äÉ˘Ä˘jõ÷G √ò˘g êƒ˘dh ó˘æ˘Y

äÉÄjõL πÑb øe ádƒªÙG á«fƒeô¡dG äÉÄjõ÷G √òg πª©Jh ,É¡d á∏eÉ◊G É¡JÉÄjõL øY É¡dÉ°üØfG

72

áÑ°ùædG q¿EG .π°UÉ◊G ¢ü≤ædG ¢†jƒ©àd âbh …CG ‘ kGõgÉL ¿ƒµjh ,¿ƒeô¡∏d »WÉ«àMÉc iôNCG

‘ kGóL áª¡eh kGóL á°SÉ°ùM áÑ°ùf Èà©J ÉjÓÿG AGOCG ≈∏Y IôKDƒŸGh Ú°ùchÒàdG ¿ƒeô¡d ≈∏ãŸG

πNóJh .kÉfÉ°ü≤f hCG IOÉjR áÑ°ùædG √òg ∫ÓàNG ôjPÉfi RÉéjEÉH ÉæMô°T ¿CG Éæd ≥Ñ°Sh ,¬°ùØf âbƒdG

π°UCG øe äÉÄjõL ™HQC’G kÉ°†jCG á°SÉ°ù◊G áÑ°ùædG √òg øª°V10.kÉ≤HÉ°S ÉgÉfôcP »àdGh ±’BG

OóM …òdG øeh ?äÉfƒ«∏jÎdÉH ó©J »àdGh äÉÄjõ÷G √òg qóY …òdG øe4 :10000áÄjõL

`dG π©L …òdG øeh ?Êƒeô¡dG ÒKCÉàdG çGóME’ ≈∏ãe áÑ°ùæc9996¤EG QÉ¶àf’G QƒHÉW ‘ áÄjõL

äÉÄjõL ™HQCG ¢ü≤æH ¢SÉ°ùME’G ¬ÑLƒÃ ºàj …òdG ¢SÉ°SC’G ™°Vh …òdG øeh ?áLÉ◊G âbh

á«HÉ°ù◊G á«∏ª©dG √òg ´óHCG …òdG øe ?OƒLƒŸG »WÉ«àM’G øe iôNCG ™HQCÉH ¢†jƒ©àdG Ωhõdh

?á£«°ùÑdG ¬Lh ≈∏Y óLh òæe ¿É°ùfE’G º°ùL ‘ OƒLƒe ¿RGƒà∏d ΩÉ¶f É¡æe ≥ãÑæj »àdGh á≤«bódG

,√OÉÑY ‘ ±ô°üàŸG ƒg πLh õY ¬∏dG q¿CG ≈∏Y kÉ©WÉb kÓ«dO πã“ ∂°T ÓH á≤HÉ°ùdG á∏ãeC’G ¿EG

.OƒLƒdG Gòg ‘ A»°T πµH ¬ª∏Y •ÉMCG …òdG ƒgh ,ºgGôf ’ øeh º¡æe ºgGôf øe

73

≈«ëj ¿hQÉg

IÉ«M ≈∏Y ®ÉØë∏d »°SÉ°SC’G πeÉ©dG ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf Èà©J

¢ùØæàdG á«ªgCG πãe kÉeÉ“ ájƒ«M á«ªgCG äGP áÑ°ùædG √òg Èà©Jh ,¿É°ùfE’G

¿É°ùfE’G ¿ƒµj ÒÑc πµ°ûH áÑ°ùædG √òg ¢VÉØîfG óæYh .AÉŸG Üô°T hCG

áæ«æb Éæjód ¿CG ¢VÎØæd :»JB’G ∫ÉãŸG OQƒf ádÉ◊G √òg º¡Ødh .äƒŸÉH kGOó¡e

¬d iôéà°S ¢†jôŸ ≈£©j ±ƒ°S ΩódG Gògh ,ΩódG øe óMGh Îd ≈∏Y …ƒà–

øµdh Ωƒ«°ùdÉµdG ≈∏Y …ƒàëj ¬fCG ¬Ñ«Y ΩódG Gòg øµdh ,á«MGôL á«∏ªY

øe ΩódG ¬«dEG ô≤àØj Ée QGó≤e ÜÉ°ùM ™«£à°ùf ’ ÉæfCG ¢VÎØædh ,π«∏b QGó≤Ã

¢ü≤ædG Gòg ºªàj ¿CG ºgóMCG øe Ö∏W ƒdh ,áæ«æ≤dG ‘ OƒLƒŸG Ωƒ«°ùdÉµdG

∞«c ,ô°üæ©dG Gòg ≈∏Y …ƒàëj ÒÑc AÉfEG á£°SGƒH Ωƒ«°ùdÉµdG ‘ OƒLƒŸG

?iôJ Éj ±ô°üà«°S

‘ OƒLƒŸG Ωƒ«°ùdÉµdG á«ªc ¢ù«≤j ¿CG »¨Ñæj ,A»°T πc πÑbh k’hCG

‘ ÉgÒaƒJ øµÁ ’ á°SÉ°ùM ä’BGh äÉ«fÉµeEG Ö∏£àj ¢SÉ«≤dG Gògh ,ΩódG

õé©jh á∏«M AôŸG Ωó©j ádÉ◊G √òg ‘ ,âbƒdG ≥«°V øY kÓ°†a ádÉ◊G √òg

.¢†jôŸG äƒe ájÉ¡ædG ¿ƒµJh ,Üƒ∏£ŸG ¢SÉ«≤dG AGôLEG øY

Ωƒ«°ùdÉµdG ¿ƒµj ¿CÉc ≥HÉ°ùdG ∫ÉãŸG ‘ äGÒ«¨àdG ¢†©H ôéædh

ΩRÓdG ≈∏ãŸG á«ªµdG ÜÉ°ùM Éæ˘e Üƒ˘∏˘£ŸG ¿ƒ˘µ˘jh ,Ωó˘dG ‘ kÉ˘eó˘©˘æ˘e

¿ƒµ«°S ∞«c ádÉ◊G √òg ‘ ,º¡ŸG ô°üæ©dG Gòg øe ΩódG ¤EG É¡àaÉ°VEG

ÒÑµdG AÉfE’G øe ÉgòNCG »¨Ñæj Ωƒ«°ùdÉc á≤©∏e ºc ?í«ë°üdG ±ô°üàdG

IOÉŸG øe áeRÓdG ≈∏ãŸG á«ªµdG »g Ée ?ΩódG ¤EG É¡àaÉ°VG ΩRÓdGh

?ΩódG øe Îd ¤EG É¡àaÉ°VE’

Éææµdh ,π°üëj ¿CG øµÁ ’h ™Ñ£dÉH ‹É«N ≥HÉ°ùdG ∫ÉãŸG ¿EG

ƒdh ,¿É°ùfE’G IÉ«M ¤EG áÑ°ùædÉH Ωƒ«°ùdÉµdG á˘«˘ª˘gCG ¿É˘«˘Ñ˘d √É˘fOQhCG

Ωƒ«°ùdÉµ∏d ôKCG …CG ¬«a óLƒj ’ ΩódG øe óMGh Îd ÉæeÉeCG ™°Vh

ááÑÑ°°ùùæædd áá°°SSÉÉ°°ùù◊◊GG ¢¢ùù««jjÉÉ≤≤ŸŸGGΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG

ááÑÑ°°ùùæædd áá°°SSÉÉ°°ùù◊◊GG ¢¢ùù««jjÉÉ≤≤ŸŸGGΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG


äGÎd á°ùªN ¿CG …CG ,§≤a óMGh ΩGô¨«q∏«e »g ΩódÉH É¡£∏N ΩRÓdG ô°üæ©dG øe ≈∏ãŸG áÑ°ùædG ¿EÉa

≈∏Y ’EG …ƒà– ’ ¿É°ùfE’G º°ùL ‘ OƒLƒŸG ΩódG øe5^0hCG IOÉjR ájCGh ,Ωƒ«°ùdÉµdG øe Æ

º°ùL ≥∏N Gòµg .∑Ó¡dG ÖÑ°ùJ É¡fEG ≈àMh IÒ£N ¢VGôeCG ¤EG …ODƒJ áÑ°ùædG √òg ‘ ¿É°ü≤f

¬fRh ≠dÉÑdG ¿É°ùfE’Éa ,¢SÉ°ùMh ≥«bOh ¿RGƒàe ΩÉ¶f ≥ah ¿É°ùfE’G80`dG ¤EG á°SÉe áLÉM ‘ ≠c

5^0.Ωƒ«°ùdÉµdG øe Æ

Ìîàj ’ ô°üæ©dG Gòg ¿hóÑa ,¿É°ùfE’G º°ùL ‘ ájƒ«M ∞FÉXh IóY Ωƒ«°ùdÉµdG …ODƒjh

ôªà°ùŸG ∞jõædG áé«àf äƒŸG ¿ƒµJ ¬àjÉ¡f ¿EÉa kÉØ«ØW kÉMôL ¿É°ùfE’G ìôL GPEG ‹ÉàdÉHh ,ΩódG

‘ kÉ«°SÉ°SCG kGQhO Ö©∏j ¬fƒc »g iôNC’G ájƒ«◊G áØ«XƒdGh .ΩódG øe IÒÑc á«ªc ¿Gó≤ah

76

ácôM ‘ kGQhO Ö©∏j ∂dòc .äƒŸG ¬àé«àf ¿ƒµJ É¡«a ´É£≤fG …CGh ,á«Ñ°ü©dG äGQÉ°TE’G ∫É°üjEG

‹GƒM ≠dÉÑdG ¿É°ùfE’G º°ùL ‘ óLƒjh .ΩÉ¶©dG ájƒ≤Jh äÓ°†©dG2 h ,Ωƒ«°ùdÉµdG øe ≠c99%

É¡FGôLEG øª°V ÉjÓÿG πÑb øe ¬eGóîà°SG ºà«a »bÉÑdG ÉeCG ,ΩÉ¶©dG ‘ ¿hõfl Ωƒ«°ùdÉµdG Gòg øe

`dG ¿ƒµj º°ù÷G ‘ áØ∏àıG äÉ«dÉ©ØdG AGOCG π«¡°ùàdh ,ájƒ«◊G É¡JÉ«dÉ©Ød5^0ô°üæ©dG Gòg øe Æ

πc ¿EÉa ôNBG ÒÑ©àHh ,ΩódG ‘ ádƒ≤©e áÑ°ùf GPh kÉ«aÉc100 ≈∏Y …ƒà– ΩódG øe Î«∏«∏e10…CG ,≠∏e

≈∏Y …ƒàëj ΩódG øe óMGƒdG Î∏dG ¿CG1^0Ωƒ«°ùdÉµdG øe Æ18,øe áÑ°ùædG √òg â°†ØîfG GPEGh

10 ¤EG ≠∏e6 `7 QGó≤Ã á°übÉf ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG á«ªc âëÑ°UCG GPEG hCG ≠∏e2^0¢VGôYCG ¿EÉa Æ

Gògh.,¬d áÑMÉ°üe Iójó°T Ω’BG ™e kÉjOGQEG ’ äÓ°†©dG ¢ü∏≤J ‘ πãªàJh ô¡¶J ÊÉà«àdG z ¢Vôe

Ö∏≤dG äÉHô°V ΩÉ¶àfG ΩóY ¤EG kÉjODƒe á«°ùØæàdGh á«Ñ∏≤dG äÓ°†©dG ‘ çhó◊ÉH CGóÑj ¢ü∏≤àdG

áé«àf äƒª∏d kÉ°Vô©e ¿ƒµj ¬fEÉa ‘ÉµdG êÓ©dG ¢†jôŸG èdÉ©j ⁄ GPEGh ,á«°ùØæàdG …QÉÛG ≥«°Vh

q¿EÉa í°†àj Éªch ,¥ÉæàN’Gh Ö∏≤dG ÜGô£°VG5^0äÉ«dÉ©a AGôLE’ kGóL º¡e Ωƒ«°ùdÉµdG øe Æ

.Ö∏≤dG ¢†Ñfh ¢ùØæàdG πãe kGóL áª¡e ájƒ«M

¤EG Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf äOGR GPEGh12 ‘ ≠∏e100áÑ°ùf äOGR GPEG hCG ΩódG øe Î∏«∏e

Ωƒ«°ùdÉµdG1^0Úà«∏µdG ‘ ≈°ü◊G ¿ƒµJ ¤EG …ODƒJ IOÉjõdG √òg ¿EÉa ¿É°ùfEÓd »∏µdG ΩódG ‘ Æ

äOGR GPEGh ,kÉeƒªY äÓ°†©dG ±É©°VEGh É¡àØ«Xƒd á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG AGOCG ‘ á«FÉ≤∏àdG ±É©°VEGh

¤EG áÑ°ùædG √òg17 ‘ ≠∏e100AÉëfCG ™«ªL ‘ Ö°SÎj Ωƒ«°ùdÉµdG äÉØ°Sƒa ¿EÉa ΩódG øe Î∏«∏e

ΩÉ©dG ºª°ùqàdG kÉÑÑ°ùe º°ù÷G19.º°ùL ¤EG áÑ°ùædÉH Ωƒ«°ùdÉµdG IOÉŸ iƒ°ü≤dG á«ªgC’G √òg ¿EGh

‘ áYhôdG ¤hC’G :Úàª¡e Úà£≤f ÉæeÉeCG ìô£J ájƒ«◊G ¬ØFÉXh ‘ kÉª¡e kGQhO É¡Ñ©dh ¿É°ùfE’G

âæ«ÑJ ¿CG ó©Hh .É¡d óM ’ »àdG á«¡dE’G IQó≤dG ΩÉeCG ¬Ø©°Vh √õéY ióe á«fÉãdGh ,¿É°ùfE’G ≥∏N

≈∏ãŸG áÑ°ùædG Oó– »àdG á«dB’G »g Ée :∫CÉ°ùj πFÉ°S qÜ oQ ¿É°ùfE’G IÉ«M ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG á«ªgCG Éæd

?Ωƒ«°ùdÉµdG ô°üæ©d

∑Éæ¡a ,¿É°ùfE’G ≥∏N á«∏ªY ‘ iôNCG á«¡dEG Iõé©e Éæd ô¡¶j ∫GDƒ°ùdG Gòg øY ÜGƒ÷G ¿EG

™e πeÉµJh §«£îJh ≥«°ùæàH πª©J á«bQOQÉ÷G Oó¨dGz ≈YóJ á«bQódG Ió¨dG πNGO á«Yôa OóZ

áØ«XƒdG ¿EG ∫ƒ≤dG øµÁh ,º°ù÷G ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùæd áª¶æe äÉfƒeôg RGôaEG ‘ ΩC’G Ió¨dG

≈«ëj ¿hQÉg

77


‘ ¿É°ùfE’G ôªà°SG Ée QÉ¡f π«d ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf ¢SÉ«b »g á«bQOQÉ÷G Ió¨∏d á«°SÉ°SC’G

.áæ«©e OhóM øª°V áàHÉK ¬àÑ°ùf ≈∏Y ®ÉØë∏d ¢û«©dG

√òg πª©J ¬à£°SGƒHh ,z¿ƒeQƒKGQÉÑdG `H ≈Yój á«bQOQÉ÷G Ió¨dG √RôØJ …òdG ¿ƒeô¡dGh

øe Ió¨dG √òg Ωƒ≤J ΩódG ‘ ¬àÑ°ùf â°†ØîfG GPEÉa ,ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf â«ÑãJ ≈∏Y Ió¨dG

¿ƒeQƒKGQÉÑdG ¿ƒeôg RGôaEÉH ÉgQƒa20,Ée ™LGôf ÉfƒYO É¡MÉ°†jE’h , kGóL áª¡e ádCÉ°ùe Éæ∏HÉ≤J Éægh

Éæq«H óbh ,¬«a Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf áaô©e Öéj ΩO ≈∏Y …ƒà– áæ«æb OƒLh øe ≥HÉ°S ∫Éãe ‘ √ÉfôcP

.¢Vô¨dG Gòg ≥«≤ëàd áeRÓdG Iõ¡LC’G ≈∏Y …ƒàëj ¥GQ Èàfl OƒLh ¿hO Gòg AGôLEG ádÉëà°SG

áeRÓdG π«dÉëàdG πª©d …ô¡› Èàîªc á«bQOQÉ÷G Ió¨dG ¿ƒc ‘ áª¡ŸG á£≤ædG í°†àJ Éægh

á«bQOQÉ÷G Ió¨∏d áfƒµŸG ÉjÓÿÉa .Qƒ£àe Èàfl ¿hóH ¿É°ùfE’G É¡FGôLEG øY õé©j …òdGh ¢SÉ«≤∏d

É¡«dEG ¬Lƒà«°S »àdG ≥WÉæŸG ‘ á°UÉN äÉ°SÉ«b AGôLEÉH Ωƒ≤J πH ¢UÉÿG É¡fƒeôg RGôaEÉH »ØàµJ ’

?É¡eÉeCG …QÉ÷G ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf ¢ù«≤J ¿CG IóMGh ájóZ á«∏N ™«£à°ùJ ∞«ch ,¿ƒeô¡dG

78

»eÉeCG ó¡°ûe Ió¨dG ±hô°†Zá«bQódG

á«bQqódG Ió¨dG

á«FGhôdG áÑ°ü≤dGu

»Ø∏N ó¡°ûe

Ωƒ©∏ÑdG

…ôŸGká«bQOQÉ÷G Ió¨dG

á«FGhôdG áÑ°ü≤dGu

OOóó¨ddGG áá««ÑÑffÉÉ÷÷GG IIQQƒƒ qq°°üüddGG ‘‘ óóggÉÉ°°ûûjj

OOóó¨ddGG √√òògg ΩΩƒƒ≤≤JJ hh ..áá««bbQQOOQQÉÉ÷÷GG

óóææYY ¿¿ƒƒeeQQƒƒKKGGQQÉÉÑÑddGG ¿¿ƒƒeeôôgg RRGGôôaaEEÉÉHH

,,ΩΩóóddGG ‘‘ ΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG ááÑÑ°°ùùff ¢¢VVÉÉØØîîffGG

¤¤ƒƒààJJ PPEEGG áájjRRÉÉééYYEEGG IIôôggÉÉXX »»gghh

õõ««««““ ááªª¡¡ÃÃ √√òògg ººëë∏∏ddGG áá©©££bb

ΩΩóóddGG ‘‘ √√QQGGóó≤≤ee ¢¢SSÉÉ««bbhh ΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG

QQGGôôªªàà°°SS’’ÉÉHH ÖÖ°°SSÉÉææŸŸGG QQGGôô≤≤ddGG PPÉÉîîJJGGhh

∞∞bbƒƒqqààddGG hhCCGG ÊÊƒƒeeôô¡¡ddGG RRGGôôaaEE’’GG ‘‘

..¢¢SSÉÉ««≤≤ddGG ááéé««ààff ≈≈∏∏YY kkGGOOÉÉªªààYYGG ¬¬ææYY.

ÚH øe Ωƒ«°ùdÉµdG ¿GƒdCG õ«“ ¿CG kÉfPCG ’h kÉæ«Y ’h kGój ∂∏“ ’ »gh IóMGh á«∏N ™«£à°ùJ ∞«c

á«æ«eC’G ¢Vƒª◊Gh ¿ƒgódGh Rƒcƒ∏¨dG ôµ°Sh í∏ŸÉc áØ∏àıG äÉÄjõ÷G hCG äÉfƒjC’G øe ÚjÓŸG

ó«°ùcCG ÊÉKh (∂«Ñ«∏◊G) ∂«àcÓ˘dG ¢†ª˘Mh äÉÁõ˘fC’Gh äÉ˘fƒ˘eô˘¡˘dGh äÉ˘æ˘«˘JhÈdG π˘ã˘e

¢†ªMhCG ÉjQƒ«dG h Ωƒ«°SÉJƒÑdG ¿ƒjCGh ΩƒjOƒ°üdG ¿ƒ˘jCGh á˘«˘æ˘«˘LhÎæ˘dG äÓ˘°†Ø˘dGh ¿ƒ˘Hô˘µ˘dG

±ô©àJ ∞«c ?(á«æ«LhQó«¡dG äÉfƒHôµdG) äÉfƒHôµ«ÑdGh ójó◊G ¿ƒjCG ÖfÉL ¤EG ∂jQƒ«dG

?ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµ∏d ≈∏ãŸG áÑ°ùædG á«∏ÿG âÑ°ùM hCG âaôY ∞«c ?Ωƒ«°ùdÉµdG ¿ƒjCG ≈∏Y á«∏ÿG

hCG OGR ób Ωƒ«°ùdÉµdG ¿CG Oó– ∞«c ?äÉÄjõ÷G AÉ°üMEG ≈∏Y IQó≤dG hCG áaô©ŸG √òg É¡d øjCG øe

¤EG ÒµØà∏d IGOCG …CG ∂∏“ ’h á∏bÉY ÒZ ÉjÓÿG √òg ¿CG Qôµfh Oƒ©f Éægh ?ΩódG ‘ √OƒLh πb

OhóM ‘ É¡ªéM ¿C’ ºé◊G ájô¡› É¡fƒc ÖfÉL01^0≈∏Y ÉjÓÿG √òg IQób Èà©Jh ,Îª«∏e

.É¡JGP óëH Iõé©e ÉæeÉ°ùLCG ‘ OƒLƒŸG ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf ¢SÉ«b

ááeeRRÓÓddGG ääÉÉWWÉÉ««ààMM’’GG PPÉÉîîJJGG ≈≈∏∏YY IIQQóó≤≤ddGGâ∏∏M πH Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf ¢ù«≤J »àdG á«∏ÿG ºéëH âëÑ°UCGh kÉªéM äô¨°U ∂fCG Qƒ°üJ

kGQÉ¡fh kÓ«d ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf ¢SÉ«b iƒ°S π¨°T …CG ∂d íÑ°üj ’ òFóæY ,É¡æe ’óH

Qƒ°üàf ¿CG ™«£à°ùf á«°VôØdG √ò¡Hh ,IÉ«◊G ióe ∞bƒJ …CG ¿hO h áMGQ ájCG ¿hO QGôªà°SÉHh

.ÉjÓÿG √òg É¡H Ωƒ≤J »àdG áØ«XƒdG á«ªgCG ióe

ΩRÓdG ¢SÉ«≤∏d AGôLEG ó©H â°†ØîfG ób ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf q¿CG ÉjÓÿG ¢ù– ÉeóæY

79

ΩΩÉÉeeCCGG ÖÖffÉÉ÷÷GG ‘‘ ááææ««ÑÑŸŸGG OOGGƒƒŸŸGG ââ©©°°VVhh ƒƒdd

øøªªaa ÉÉ¡¡««∏∏YY ±±ôô©©ààddGG ¬¬««ddEEGG ÖÖ∏∏WW hh ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG

óóbb ¿¿ƒƒµµjj ¿¿GG ¿¿hhOO ∂∂ddòòHH ΩΩƒƒ≤≤jj ¿¿CCGG ππ««ëëàà°°ùùŸŸGG

ÉÉjjÓÓÿÿGG ÉÉ qqeeCCGG ,,ôôeeCC’’GG GGòògg ‘‘ kkÉÉªª««∏∏©©JJ ≈≈≤≤∏∏JJ

IIQQPP õõ««««““ ÉÉggQQƒƒaa øøee ™™««££àà°°ùùààaa áá««ªª°°ùù÷÷GG

øøee ´GGƒƒffCC’’GG ääÉÉÄÄee ÚÚHH øøee ΩΩóóddGG ‘‘ ΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉcc

ääGGQQòòddGG.

≈«ëj ¿hQÉg

∑ƒ∏°S ¬fCÉc Écƒ∏°S ÉjÓÿG √òg …óÑJ á∏MôŸG √òg óæY ,¿ƒeƒKGQÉÑdG ¿ƒeôg RGôaEÉH ÉgQƒa øe CGóÑJ

:ÉjÓÿG √òg ¿C’ »≤£æeh πbÉY

.Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf ¢VÉØîfG õ««“ ™«£à°ùJ `

.¢VÉØîf’G Gòg ™æe á«Ø«c ±ô©J `

Qƒ°üJ ¿B’Gh .É¡jód IOƒLƒŸG äÉÄjõ÷G ƒëf äÉeƒ∏©ŸG √òg øe kÉbÓ£fG ácô◊ÉH CGóÑJh

ƒg Éªa ΩódG ‘ â°†ØîfG ób Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf ¿CG äô©°Th ,á«∏ÿG √òg øe ’óH â∏∏M ∂fCG á«fÉK

?ΩódG ‘ á«fÉK ¬àÑ°ùf ™aôd í«ë°üdG AGôLE’G ƒg Ée ?ádÉ◊G √òg ‘ í«ë°üdG ±ô°üàdG

â– äÉfÉµeE’G áaÉc OƒLh ™e ¬°UÉ°üàNG ‘ ™«∏°V º∏Y πLQ ¿ƒµJ ¿CG »¨«æj :ÜGƒ÷G

ºàëj ≥£æŸÉa á¶ë∏dG ∂∏J ≈àM Ωƒ«°ùdÉµdG øY äÉeƒ∏©e ájCG ∂∏“ ’ ∂fCG ¢VÎØædh .¬aô°üJ

AÉ«ª«µdG AÉª∏Y ´ôHCG IóYÉ°ùÃh äGƒæ°S IóŸh ô°üæ©dG Gòg øY á∏°üØe äÉ°SGQOh çƒëH AGôLEG

»àdGh Ωƒ«°ùdÉµdG øe áMÉàŸG QOÉ°üŸG áaô©e ƒg äÉ°SGQódGh çƒëÑdG √òg øe ±ó¡dGh ,ájƒ«◊G

.áLÉ◊G óæY É¡eGóîà°SG øµÁ

»°ù«FôdG ¿õıG »g ΩÉ¶©dG ¿CG äÉ°VGÎa’G √òg øe É¡«dEG ∫ƒ°UƒdG Oƒf »àdG áé«àædGh

ÉeCG ,∫ƒÑdG ≥jôW øY É¡¶Ød ºàj áLÉ◊G øY IóFGR ô°üæ©dG Gòg øe áÑ°ùf ∑Éæg ¿CGh Ωƒ«°ùdÉµ∏d

.kÉ≤M’ √ôcP »JCÉ«°S Éªc á≤«bódG AÉ©eC’G ≥jôW øY ºà«a Ωƒ«°ùdÉµdG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G

:»gh äGQÉ«N áKÓK iƒ°S ÉæeÉeCG óLƒj ’ ∞bƒŸG Gòg ΩÉeCG

1.kÉ«FõL ƒdh ΩÉ¶©dG ‘ ¿hõıG Ωƒ«°ùdÉµdG ΩGóîà°SG-

2.∫ƒÑdG ‘ í°TôŸG Ωƒ«°ùdÉµdG IOÉ©à°SG-

3.ájò¨àdG ≥jôW øY Ωƒ«°ùdÉµdG øe ójõŸG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G-

.IAÉØch ájGQOh IÈN Ö∏£àj äGQÉ«ÿG √òg øe óMGh πch

,¬f qõîJ …òdG Ωƒ«°ùdÉµdG øe kGAõL É¡ëæÃ á«ª¶©dG ÉjÓÿG ´ÉæbEG Ö∏£àj ∫hC’G QÉ«ÿÉa

¬æY ≈∏îàJ ’h Ωƒ«°ùdÉµdÉH É¡µ°ùªàH âjÉ°Sƒ«à°ShCGz `H ≈Yó˘J »˘à˘dGh É˘jÓÿG √ò˘g õ˘«˘ª˘à˘Jh

áÄjõL øY IQÉÑY »FÉ«ª«µdG êôıG Gògh ,É¡YÉæbE’ »FÉ«ª«c êôfl OÉéjEG ÖLh Gòd ,ádƒ¡°ùH

,ájƒeódG IQhódG ¤EG ¬FÉ£YEGh Ωƒ«°ùdÉµdG øe AõL øY »∏îàdÉH á«ª¶©dG á«∏ÿG ™æ≤J á«FÉ«ª«c

80


øjõîJ á«Ø«c É¡æeh á«ª¶©dG á«∏ÿG QGô°SCG áaÉc áaô©e á«FÉ«ª«µdG äÉÄjõ÷G √òg OÉéjEG Ö∏£àjh

√òg ¢ùµ©H äÉÄjõ÷G √òg Ωƒ≤J »c É¡æe ∞dCÉàJ »àdG äGƒ£ÿGh ,á«ª¶©dG á«∏ÿG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG

áaÉc áaô©e ÜƒLh ¤EG áaÉ°VEG ,É¡«a ¬æjõîJ øe k’óH ΩódG ¤EG á«∏ÿG øe ≥∏£j »c äGƒ£ÿG

òæe É¡Ø°ûàµj ¿CG √Oƒ¡L πµH ¿É°ùfE’G ∫hÉëj »àdGh π«°üØàdÉH Öãc øY á«∏ÿG QGô°SCG100,áæ°S

ábQÉÿG á«FÉ«ª«µdG äÉÄjõ÷G ±É°ûàcG »g ºµKÉëHCG ÈY É¡«dEG ¿ƒ∏°Uƒàà°S »àdG á«≤£æŸG áé«àædGh

äÉÄjõ÷G √ògh ,ΩódG ¤EG ¬bÓWEGh Ωƒ«°ùdÉµdG øY »∏îàdÉH á«ª¶©dG á«∏ÿG ´ÉæbEG ™«£à°ùJ »àdGh

πµ°ûdG ô¶fG) ¿ƒeƒKGQÉH z `H ≈YóJ1Öéj ådÉãdGh ÊÉãdG QÉ«ÿÉa Éæg πª©dG »¡àæj ’ ™Ñ£dÉH .(

πc ≥«≤ëàd á«FÉ«ª«µdG äÉÄjõ÷G ó‚ ¿CG »©«Ñ£dG øeh ,∫hC’G QÉ«î∏d πªµªc Éª¡eGóîà°SG

.Éª¡æe

‘ í°TôŸG Ωƒ«°ùdÉµdG ´ÉLÎ°SÉH Úà«∏µdG ‘ áë°TôŸG ÉjÓÿG ™æ≤f ¿CG ¢VôØj ≥£æŸG ¿CG …CG

äÉÄjõ÷Gh ô°UÉæ©dG í«°TôJ ájƒ∏µdG ÉjÓÿG áª¡eh ,ájƒeódG IQhódG ¤EG ¬©aOh iôNCG Iôe ∫ƒÑdG

∞∏àîJ »àdGh áaÉc ÉjÓÿG √òg QGô°SCG áaô©e Éæ«∏Y ÖLh Gòd ,¢ùµ©dG ¢ù«dh áLÉ◊G øY IóFGõdG

øY åëÑdÉH ΩÉ«≤dÉH ájƒ∏µdG á«∏ÿG ™æ≤J iôNCG áÄjõL OÉéjEGh á«ª¶©dG ÉjÓÿG øY É¡∏ªY á≤jôW ‘

∑É°ùeE’Gh áØ∏àıG á«FÉ«ª«µdG äÉÄjõ÷Gh ô°UÉæ©dG ∞∏àfl øe ÚjÓŸG ÚH øe ∫ƒÑdG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG

.iôNCG Iôe ΩódG ¤EG ¬YÉLÎ°SGh ¬H

øe »g πH ,á«¡dE’G Iõé©ŸG ¤EG ¿ƒ∏°UƒàJ ±ƒ°S á≤ qª©ŸG á°SGQódGh »æ°†ŸG åëÑdG ó©Hh

81

≈«ëj ¿hQÉg

) πµ°T1(

¿ƒeQƒKGQÉÑdG ¿ƒeô¡d »Äjõ÷G Ö«cÎdGòò««ØØææJJ ¤¤ƒƒààJJ §§≤≤aa IIóóMMGGhh ááÄÄjjõõLL ∑∑ÉÉææggááddÉÉMM ‘‘ IIòòîîààŸŸGG ääGGAAGGôôLLEE’’GG ™™««ªªLLΩΩóóddGG ‘‘ ΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG ááÑÑ°°ùùff ¢¢VVÉÉØØîîffGG

¿¿ƒƒeeQQƒƒKKGGQQÉÉÑÑddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ááÄÄjjõõLL »»gghh¢¢VVƒƒªª◊◊GG øøee áá∏∏°°ùù∏∏°°SS øøee ááffƒƒµµààŸŸGG

ÉÉªªcc ¢¢††©©HH ™™ee kkÉÉ°°††©©HH áá∏∏°°üüààŸŸGG áá««ææ««eeCC’’GG√√òògg ¿¿EEGG ..ÖÖffÉÉ÷÷GG ¤¤EEGG ππµµ°°ûûddGG ‘‘ iiôôjj

≥≥≤≤–– »»cc áábbƒƒ∏∏flfl IIõõéé©©ŸŸGG ááÄÄjjõõ÷÷GGΩΩÉÉ¶¶©©ddGG ••ÉÉ°°ûûff ≈≈∏∏YY ááeeÉÉààddGG IIôô££««°°ùùddGG

..AAÉÉ©©eeCC’’GGhh ÚÚàà««∏∏µµddGGhh

IÉæ≤dG øe Ωƒ«°ùdÉµdG π≤àæj¤EG ΩÉ¶©dGh Úà«∏µdGh á«ª°†¡dG

ΩódG


ºà∏°UƒJ »àdG É¡°ùØf »g É¡«dEG ¿ƒ∏°UƒàJ »àdG äÉÄjõ÷G ¿C’ ¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG äGõé©e ÈcCG

,á«ª¶©dG á«∏ÿG ‘ É¡æY ájƒ∏µdG á«∏ÿG ‘ ÉgÒKCÉJ ∞∏àîj øµdh ∫hC’G QÉ«ÿG ºcò«ØæJ óæY É¡«dEG

.¥QÉÿG çó◊G Gòg Ò°ùØJ ‘ áeƒYõŸG áaOÉ°üŸG á«°Vôa ΩGó©fG ≈∏Y π«dO Gògh

.ájò¨àdG ≥jôW øY Ωƒ«°ùdÉµdG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ƒgh ådÉãdG QÉ«ÿG ò«ØæJ ¤EG ¿B’G »JCÉfh

¿CG ’EG ,á≤«bódG AÉ©eC’G ≥jôW øY É°†jCG ¬«∏Y ∫ƒ°ü◊G ºàj Ωƒ«°ùdÉµdG q¿EG ,∫ƒ≤dG ≥Ñ°S Éªc

’EG Ωƒ«°ùdÉµdG ¢UÉ°üàeG ≈∏Y Égõ«Ø– øµÁ ’ á≤«bódG AÉ©eC’G áfÉ£H ‘ IOƒLƒŸGh á°UÉŸG ÉjÓÿG

ÚeÉà«a OƒLƒHD ÚeÉà«ØdG ¿C’ á«≤«≤M áÑ≤Y ÉæeÉeCG ∞≤Jh ,∫É©ØdGDäÉÄjõ÷G ‘ óLƒj …òdGh

∫É©a ÒZ ¿ƒµj É¡dhÉæàf »àdG21,AÉ©eC’G ≥jôW øY Ωƒ«°ùdÉµdG øe ójõŸG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G πLCG øeh

áÑ°ùf ´ÉØJQG ΩqódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf ¢VÉØîfG

ΩqódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG

áÑ°ùf ¢VÉØîfGΩqódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG

óFGR RGôaEGÚfƒà«°ùdÉµ∏d

¿ƒeô¡d πbCG RGôaEG PTH

¿ƒeô¡d óFGR RGôaEG PTH

¤EG ΩódG øe ôÁ Ωƒ«°ùdÉµdGΩÉ¶©dG

áÑ°ùf ´ÉØJQG ΩqódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG

ΩΩóóddGG ¤¤EEGG ΩΩÉÉ¶¶©©ddGG ‘‘ OOƒƒLLƒƒŸŸGG ΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG øøee AAõõLL ππjjƒƒ–– ¤¤EEGG kkÉÉjjOODDƒƒee áá««bbQQOOQQÉÉ÷÷GG IIóó¨ddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ππNNóóààjj ΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG ááÑÑ°°ùùff ¢¢VVÉÉØØîîffGG óóææYY

¥¥ƒƒaa ¬¬ààÑÑ°°ùùff ââ©©ØØJJQQGG GGPPEEGG ÉÉeeCCGG ..ááeeƒƒ°°††¡¡ŸŸGG áá««FFGGòò¨ddGG OOGGƒƒŸŸGG øøee √√ÒÒaaƒƒJJ ¤¤EEGG ááaaÉÉ°°VVEEGG ÉÉjjQQƒƒ««ddGG ‘‘ OOƒƒLLƒƒŸŸGG ôô°°üüææ©©ddGG GGòògg øøee AAõõLL ¢¢UUÉÉ°°üüààeeGG ¤¤EEGG hh

..¬¬dd ÉÉ¡¡°°UUÉÉ°°üüààeeGG øøee óójjõõJJ ááªª««¶¶©©ddGG ÉÉjjÓÓÿÿGG ππ©©LLhh ΩΩÉÉ¶¶©©ddGG ‘‘ ΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG AAÉÉ≤≤HHEE’’ ÚÚffƒƒàà««°°ùùddÉÉµµddGG ππNNóóààjj òòFFóóææ©©aa ΩΩRRÓÓddGG óó◊◊GG

82

áÄjõL OÉéjEG Ö∏£àj ôeC’G ¿CG …CG ,áÑ≤©dG √ò¡d πM OÉéjEG Éæ«∏Y ΩódG ‘ áàHÉK ¬àÑ°ùf ≈∏Y ®ÉØë∏d

ÚeÉà«a ∫ƒ– á«FÉ«ª˘«˘c DÖ«cÎdG áaô©Ã ’EG Gòg ºàj ’h ,á«dÉ©Ø˘dG ¤EG á˘«˘dÉ˘©˘Ø˘dG Ωó˘Y ø˘e

‘ á°ûgóeh IÒfi áé«àf ¤EG ¿ƒ∏°Uƒàà°S AÉ°ü≤à°S’Gh åëÑdG ó©Hh ÚeÉà«ØdG Gò¡d »FÉ«ª«µdG

ÚeÉà«a πjƒ– ™«£à°ùJ »àdG äÉÄjõ÷G ¿C’ ábQÉN Iõé©e ¤EG πH ¬°ùØf âbƒdG DÒZ ÚeÉà«a øe

øe Ωƒ«°ùdÉµdG ¢UÉ°üàeÉH AóÑdG ≈∏Y á≤«bódG AÉ©eC’G ÉjÓN õØ– »àdGh ∫É©a ÚeÉà«a ¤EG ∫É©a

…CG ÊÉãdGh ∫hC’G QÉ«ÿG ò«ØæJ ‘ É¡«dEG Éæ∏°UƒJ »àdG äÉÄjõ÷G äGP »g Ωƒ°†¡ŸG AGò¨dG äÉÄjõL

πµ°ûdG ¤EG ô¶fG) ¿ƒeQƒKGQÉÑdGz áÄjõL1 .(

IOÉjõdG hCG Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf ≈∏Y ®ÉØ◊Éa ,ÒµØà∏d kÓ«∏b ∞bƒàdG Éæ«∏Y äGƒ£ÿG √òg óæY

øY É¡°†©H ∞∏àıG á∏eÉµàŸG äÉ«∏ª©dG øe ´GƒfCG áKÓK ÈY ºàJ ΩódG ‘ IOƒLƒŸG áÑ°ùædG √òg ‘

™«£à°ùJ á∏«°SƒdG √ògh ,IóMGh áØ∏àıG äÉ«∏ª©dG √òg ò«Øæàd áeóîà°ùŸG á∏«°SƒdG ¿CG ’EG ,¢†©ÑdG

√òg ¿CG Éæg ÒÙGh ,áØ∏àıG çÓãdG äÉ«∏ª©dG √òg ≈∏Y ¬°ùØf iƒà°ùŸÉHh ¬HÉ°ûe ÒKCÉJ çGóMEG

»gh kÉ°†jCG IóMGh ÒKCÉàdG áé«àf ¿CG ’EG É¡æ«H Éª«a kÉjQòL kÉaÓàNG ∞∏à˘î˘J çÓ˘ã˘dG äÉ˘«˘∏˘ª˘©˘dG

ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf IOÉjRz.¿É°ùfE’G ≥∏N ‘ ¬∏dG áª¶Y ≈∏Y kÓ«dO πãª«d Gòg q¿EGh

.π«µ°ûàdG ‘ ´GóHE’Gh ™æ°üdG ‘ áYhôdG ióeh

RGôaEG á«Ø«µH ≥∏©àj ôNBG ¥QÉN çóM ¤EG è∏f ÉfƒYO π«°UÉØàdG √òg ≈∏Y Éæ©∏WG ¿CG ó©H

¿ƒeQƒKGQÉÑdGz ¿ƒeôg hCG ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf ≈∏Y ô£«°ùŸG ¿ƒeô¡∏d á«bQOQÉ÷G äÉÄjõ÷G

≥≤ëàj ôNBG ≈æ©ÃhCG ,ÉgÉfôcP »àdG çÓãdG äÉ«∏ª©dG ò«ØæJ ≈∏Y Iô£«°ùdG ¬à£°SGƒH ºàJ …òdGh

ááKKÓÓããdd óóMMGGhh ììÉÉààØØee OOƒƒLLhh »»ææ©©jj GGòògg ..§§≤≤aa IIóóMMGGhh ááÄÄjjõõLL óóLLƒƒJJ ππFFÉÉ°°SSƒƒddGG √√òògg òò««ØØææààddhh ,,ΩΩóóddGG ‘‘ ΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG ááÑÑ°°ùùff ™™aaôôdd ππFFÉÉ°°SShh ççÓÓKK óóLLƒƒJJ

..ááØØ∏∏ààflfl ∫∫ÉÉØØbbCCGG.

83

≈«ëj ¿hQÉg


¿ƒ˘eô˘g ÒKCÉ˘à˘H Ωó˘dG ‘ Ωƒ˘«˘°ùdÉ˘˘µ˘˘dG á˘˘Ñ˘˘°ùf ™˘˘aQ

≈∏Y á«ª¶©dG ÉjÓÿG õØë˘j …ò˘dG ¿ƒ˘eQƒ˘KGQÉ˘Ñ˘dGz

ájƒ∏µdG ÉjÓÿGh ájƒeódG IQhódG ¤EG Ωƒ«°ùdÉµdG ™aO

ÚeÉà«a πjƒ–h ∫ƒÑdG øe Ωƒ«°ùdÉµdG ¢UÉ°üàeG ≈∏YD

ÉjÓÿG ™«£à°ùJ »˘c ∫É˘ q©˘a ÚeÉ˘à˘«˘a ¤EG ∫É˘©˘Ø˘dG ÒZ

.áeƒ°†¡ŸG äÉÄjõ÷G øe Ωƒ«°ùdÉµdG ¢UÉ°üàeG ájƒ©ŸG

äÉÄjõ÷G âYÉ£à°SG ∞«c :∫CÉ°ùj πFÉ°S ÜQh

Gò˘¡˘d »˘FÉ˘«˘ª˘«˘µ˘dG Ö«˘cÎdG ∞˘°ûc á˘˘«˘˘bQOQÉ÷G

ÚeÉà«ah ájƒ∏µdGh á«ª¶©dG ÉjÓÿG ≈∏Y ÒKCÉàdG ‘ ¬JQó≤e ∞°ûc âYÉ£à°SG ∞«c ?¿ƒeô¡dG

Døe ÚjÓŸG ΩÉ°ùLCG ‘ ¿ƒeô¡dG Gòg RGôaEG ‘ QGôªà°S’G ‘ äÉÄjõ÷G √òg âë‚ ∞«c ?

äÉÄjõ÷G √òg âaôY øjCG øe ?(á«°VôŸG ä’É◊G GóY) á£«°ùÑdG ¬Lh ≈∏Y GhóLh òæe ô°ûÑdG

øe É¡«a §jôØàdG øµÁ ’ áÑ°ùf ∂dÉæg ¿CGh ΩÉ¶˘©˘dG ‘ IÒÑ˘c á˘«˘ª˘µ˘H ¿õ˘î˘j Ωƒ˘«˘°ùdÉ˘µ˘dG ¿CG

ÚeÉà«a ¤EG êÉà– ájƒ©ŸG ÉjÓÿG ¿CGh ,∫ƒÑdG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdGD?Ωƒ«°ùdÉµ∏d É¡°UÉ°üàeG AÉæKCG ∫É©ØdG

áKÓãdG äGQÉ«ÿG ò«Øæàd á«∏ª©dGh á«ª∏©dG äGƒ£ÿG ¤EG π°UƒàdG äÉÄjõ÷G √òg âYÉ£à°SG ∞«c

¿É°ùfE’G ≈àM ¬æY õé©j …òdG ∑ƒ∏°ùdG Gòg πãe ∂∏°ùJ ∞«c ?»≤£æe ∑ƒ∏°S ≥ah ÉgÉæjCGQ »àdG

?¬°ùØf

∞dDƒJ »àdG ÉjÓÿG √òg ≥∏N …òdG ¢VQC’Gh äGƒª°ùdG ≥dÉN ¬∏dG ¬fEG :ó«MƒdG ÜGƒ÷G

¤EG êÉàfi º°ùL GP ¬∏©Lh ΩóY øe ¿É°ùfE’G ≥∏Nh Ωƒ«°ùdÉµdG ô°üæY ≥∏N …òdG ƒgh ,äÉÄjõ÷G

ô°üæ©dG Gòg ≈∏Y π°üëj ¿CG ¿É°ùfE’G É¡à£°SGƒH ™«£à°ùj »àdG á«dB’G ≥∏N …òdG ƒgh Ωƒ«°ùdÉµdG

:¤É©J ¤Éb ,º¡ŸG

rrøønnee pp ¢¢VV rrQQCCÉÉ nnddGG ‘‘ ÉÉ nnee nnhh ppääGG nnƒƒ nnªª ss°°ùùddGG »»ppaa ÉÉ nnee oo¬¬nndd ooΩΩ rrƒƒnnff ÉÉ nndd nnhh lláánnææ pp°°SS oo√√ ooòò ooNNrrCCÉÉ nnJJ ÉÉ nndd ooΩΩƒƒtt«« nn≤≤ddGG oo»»nnëërrddGG nnƒƒ oogg ss’’ ppEEGG nn¬¬nndd ppEEGG nn’’ ¬¬∏∏ddGGpp¬¬ ppªªrr∏∏ ppYY rrøøppee mmAA»»°°ûûHH nn¿¿ƒƒ oo££«« ppëëoojj rrÉÉnndd nnhh rrºº oo¡¡ nnØØrr∏∏ nnNN ÉÉ nnee nnhh rrºº pp¡¡rrjjppóórrjjnnCCGG nnøørr««nnHH ÉÉ nnee ooººnn∏∏ rr©©nnjj pp¬¬ppff rrPP ppEEÉÉ ppHH ÉÉ ssddEEGG oo√√ nnóórrææ ppYY oo™™ nnØØ rr°°ûûnnjj …… ppòòssddGG GG nnPP

ºº«« pp¶¶ nn©©rrddGG tt»» pp∏∏ nn©©rrddGG nnƒƒ oogg nnhh ÉÉ nnªª oo¡¡ oo¶¶ rrØØ ppMM oo√√ ooOOhhooDDƒƒ nnjj ÉÉ nndd nnhh nn¢¢VV rrQQCCÉÉ nnddGG nnhh ppääGGƒƒªª ss°°ùùddGG oo¬¬tt«« pp°°SS rrôô oocc nn™™ pp°°SS nnhh nnAAÉÉ nn°°TT ÉÉ nnªªppHH ÉÉ ssddEEGG|

:Iô≤ÑdG.255

84

rrººooµµ oo¡¡nndd ppEEGG ÉÉ nnªªssff ppEEGG

nnƒƒ oogg ss’’ ppEEGG nn¬¬nndd ppEEGG nn’’ …… ppòòssddGG oo¬¬∏∏ddGG

kkÉÉ nnªªrr∏∏ ppYY mmAA rr»» nn°°TT ssππ oocc nn™™ pp°°SS nnhh|

¬W:98

IIôô`££««°°ùùddGG áá`««ddBBGGRÉ¡÷G øe ÒÑc AõL •É°ûf ‘ á«eÉîqædG Ió¨dG ºµ– á«Ø«c á≤HÉ°ùdG äÉëØ°üdG ‘ ÉæMô°T

∂dÉæg ¿CG Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf ≈∏Y ®ÉØ◊G á«Ø«c ≈∏Y ÉæYÓWEG ∫ÓN øe ßMÓŸG ¿CG ’EG ,Êƒeô¡dG

QGó≤e ¢SÉ«b É¡°ùØæH ¤ƒàJ á«bQOQÉ÷G Oó¨dÉa ,IÒ£ÿG áª¡ŸG √òg ¤ƒà˘j ô˘NBG kÉ˘«˘fƒ˘eô˘g kGRÉ˘¡˘L

GPEÉa ,Ωƒ«°ùdÉµdG ô°üæY √ÉŒ ¬∏©a Ωõ∏j Ée Qô≤J ¢SÉ«≤dG Gòg èFÉàf Aƒ°V ≈∏Yh ,ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG

ΩódG ‘ ¬àÑ°ùf â©ØJQG GPEGh ,¿ƒeƒKGQÉÑdG ¿ƒeôg RGôaEÉH Ωƒ≤J á°†Øîæe ΩódG ‘ ¬àÑ°ùf âfÉc

¿ƒeôg ƒgh ,ÉæeÉeCG ójóL ôNBG ¿ƒeôg ô¡¶˘j É˘æ˘gh ,¿ƒ˘eQƒ˘KGQÉ˘Ñ˘dG ¿ƒ˘eô˘g RGô˘aEG ø˘e Å˘£˘Ñ˘J

¿ƒeô¡d kGOÉ°†e ¿ƒeô¡dG Gòg Èà©jh ,á«bQódG Ió¨dG πÑb øe √RGôaEG ºàj …òdG Úfƒà«°ùdÉcz

.É¡«a ¬æjõîJ ¤EG …ODƒj πH Ωƒ«°ùdÉµ∏d á«ª¶©dG ÉjÓÿG ßØd ¿hO ∫ƒëj ¬fCG …CG ,¿ƒeƒKGQÉH

¢VÉØîfG ádÉM ‘ ¬H Ωƒ≤J ¿CG É¡æe Üƒ∏£e ƒg Ée ±ô©J É¡fCÉc á«bQOQÉ÷G äÉÄjõ÷G ÉjÓNh

CGóÑJ »àdG á«bQódG äÉÄjõ÷G ÉjÓN ¿CÉ°ûH ¬dƒb øµÁ ¬°ùØf A»°ûdGh ,ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf

?OóÙG ∑ƒ∏°ùdG Gòg ¤EG ÉjÓÿG √òg ¬Lh …òdG øe øµdh ,ΩódG ‘ ¬àÑ°ùf ´ÉØJQG Qƒa πNóàdÉH

áÑ°ùf âfÉc ¿EGh ≈àM ¿ƒeQƒKGQÉH ¿ƒeô¡d ÉgRGôaEG ‘ á«bQOQÉ÷G äÉÄjõ÷G äOÉ“ ¿CG π°üM GPEG

” ¿CG çóM GPEGh ,Ò£N πµ°ûH Qƒgóàà°S ¿É°ùfEÓd á«ë°üdG ádÉ◊G ¿EÉa á«dÉY ΩódG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG

Gòg ΩÉeCG áHô£°†e hó¨J á«ª°ù÷G ÉjÓÿG ¿EÉa óMGh ¿BG ‘ Úfƒà«°ùdÉµdGh ¿ƒeQƒKGQÉÑdG RGôaEG

‘ ∂°T Óa áLÉ◊G óæY É¡àØ«XƒH Oó¨dG √ò¡d áØdDƒŸG ÉjÓÿG º≤J ⁄ GPEGh ,Êƒeô¡dG ÜQÉ°†àdG

,á«bQOQÉ÷Gh á«bQódG Ió¨dG ÚH ΩÉé°ùfGh ≥°SÉæJ ∑Éæg ¿PEÉa ,¿É°ùfE’G IÉ«M ≈∏Y ô£ÿG çhóM

.kÉbƒ∏fl ¿É°ùfE’G ¿ƒc ≈∏Y π«dO Gògh

85

≈«ëj ¿hQÉg

º°ù÷G áLÉM øe ÌcCG äÉjôµ°S ≈∏Y …ƒà– ájòZCG ºàdhÉæJ GPEG

‘ ôµ°ùdG áÑ°ùf ´ÉØJQG ¿hO ∫ƒëjh πª©dÉH ¢UÉN ΩÉ¶f CGóÑj òFóæY

:»∏j Éªc äGƒ£N IóY øe ΩÉ¶ædG Gòg ÒKCÉJ ∞dCÉàjh ,ΩódG

-1íÑ°ùJ »àdG ájôµ°ùdG äÉÄjõ÷G õ««ªàH ¢SÉjôµæÑdGz ÉjÓN Ωƒ≤J

õ««ªàdG Gòg ∫ÓN øeh , ¬«a IOƒLƒŸG äÉÄjõ÷G ÚjÓe ÚH øe ΩódG ‘

õ««ªàdG Gògh ,kÉ°VÉØîfG hCG kÉYÉØJQG ΩódG ‘ ôµ°ùdG áÑ°ùf ÉjÓÿG √òg Qô≤J

∂∏“ ’ ÉjÓÿG √òg ¿C’ ≥«ª©dG ø©ªàdGh ÒµØàdG »YÎ°ùj ÉjÓÿG πÑb øe

.áWƒÑ°†ŸG á«FÉ°üME’G á«∏ª©dG √ò¡H Ωƒ≤J »c kGój ’h kÉfl ’h kÉæ«Y

-2ΩódG ‘ ôµ°ùdG áÑ°ùf ´ÉØJQÉH ¢SÉjôµæÑdGz ÉjÓN â°ùMCG GPEG

’ ¿õÿG á«∏ªY øµdh ,óFGõdG ôµ°ùdG Gòg ¿õN QGôb PÉîJÉH ÉgQƒa øe CGóÑJ

ôeGhCÉH øµdh É¡æY Ió«©H iôNCG ÉjÓN πH ¢SÉjôµæÑdGz ÉjÓN É¡H Ωƒ≤J

.É¡°ùØf ¢SÉjôµæÑdGz ÉjÓN øe

-3’ƒd ôµ°ùdG ¿õîH áªà¡e ÒZ Ió˘«˘©˘Ñ˘dG É˘jÓÿG √ò˘g ¿ƒ˘µ˘J

¿ƒeôg ‘ πãªàj ôeC’G Gògh ,¢SÉjôµæÑdGz ÉjÓN øe ôeCG ≈∏Y É¡dƒ°üM

√ògh ,Údƒ°ùfC’Gz ≈Yój ¢SÉjôµæÑdGz ÉjÓN πÑb øe √RGôaEG ºàj

¤EG kGOÉæà°SG ¿ƒeô¡dG Gòg RGôaEÉ˘H É˘¡˘fƒ˘µ˘J á˘¶◊ ∫hCG ø˘e CGó˘Ñ˘J É˘jÓÿG

`dG ‘ IOƒLƒŸG á«KGQƒdG IôØ°ûdG DNA.É¡H ¢UÉÿG

-4äÓYÉØàdG çhóM ‘ IóYÉ°ùŸG äÉæ«JhÈdG) äÉÁõfC’G Ωƒ≤J

É˘jÓ˘N ‘ IOƒ˘LƒŸG á˘«˘KGQƒ˘dG Iô˘Ø˘°ûdG √ò˘g IAGô˘≤˘H (á˘«˘FÉ˘«˘ª˘«˘µ˘dG

øjƒµàH ¬JCGôb Ée ò«ØæàH Ωƒ≤J IAGô≤dG √òg ≥jôW øYh ,¢SÉjôµæÑdGz

øe äÉÄŸG ¿ƒeô˘¡˘dG Gò˘g êÉ˘à˘fEG ‘ ∑QÉ˘°ûjh ,Údƒ˘°ùfC’G ¿ƒ˘eô˘g

.¬«dEG πcƒŸG ¢UÉÿG √QhO ¬d πc äÉÁõfC’G

-5≥jôW øY áHƒ∏£ŸG ÉjÓÿG ¤EG ¿ƒeô¡dG Gòg ∫É°üjEG ºàj

.¿ƒeô¡dG Gòg π≤æd áæeBG á∏«°Sh ÒN Èà©J »àdG ájƒeódG IQhódG

ÉÉææeeÉÉ°°ùùLLCCGG ‘‘ ôôµµ°°ùùddGG ™™ææ°°üüeeÉÉææeeÉÉ°°ùùLLCCGG ‘‘ ôôµµ°°ùùddGG ™™ææ°°üüee

§«°ûf ÒZ πÑ≤à°ùe

Rƒµ«∏¨dG ôµ°S


c

Údƒ°ùfG

Údƒ°ùfG

§«°ûf ÒZ πeÉM

AÉ©eC’G

Ió©ŸGóÑµdG

ÇôŸG

√ÒZh...ôµ°S ,äGQó«gƒHôcN

ábÉW ¤EG Rƒµ«∏¨dG ∫ƒ–

§°ûf πeÉM

……OOÉÉYY ¿¿ÉÉ°°ùùffEEGG

ôôµµ°°ùùddGG AAGGóóHH ¢¢††jjôôee ¿¿ÉÉ°°ùùffEEGG

ôôµµ°°SS ¤¤EEGG ääGGQQóó««ggƒƒHHôôµµddGG ∫∫ƒƒëëààJJ

êêõõàà““ qqººKK áá≤≤««bbóóddGG AAÉÉ©©eeCC’’GG ‘‘ RRƒƒµµ««∏∏¨ddGG

RRƒƒµµ««∏∏¨ddGG ááÑÑ°°ùùff ââ©©ØØJJQQGG GGPPEEGGhh ..ΩΩóóddÉÉHH

RRGGôôaaEEÉÉHH CCGGóóÑÑJJ ¢¢SSÉÉjjôôµµææÑÑddGG IIqqóóZZ qq¿¿EEÉÉaa

õõqqØØëëjj ……òòddGG ÚÚddƒƒ°°ùùffCC’’GG ¿¿ƒƒeeôôgg

øøee óójjõõŸŸGG ¢¢UUÉÉ°°üüààeeGG ≈≈∏∏YY ÉÉjjÓÓÿÿGG

..RRƒƒµµ««∏∏¨ddGG.

áá∏∏ÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸGG ™™ee OOÉÉ––’’ÉÉHH ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG GGòògg ΩΩƒƒ≤≤jjhh

¤¤EEGG RRƒƒµµ««∏∏¨ddGG ππNNóójjhh ,,RRƒƒµµ««∏∏¨dd ππbbÉÉæædd ááªªFFÓÓŸŸGG

GGòògg ááÑÑ°°ùùff ≈≈≤≤ÑÑJJhh ..¬¬ææee áábbÉÉ££ddGG óó««ddƒƒJJ qqººààjjhh ,,áá««∏∏ÿÿGG

óóææYY ççóóëëjj ……òòddGG ÉÉ qqeeCCGG ..ΩΩqqóóddGG ‘‘ ááààHHÉÉKK ôôµµ qq°°ùùddGG

OOÉÉ––GG ΩΩóóYY ƒƒ¡¡aa ôôµµ°°ùùddGG ¢¢VVôôÃÃ ááHHÉÉ°°UUEE’’GG

‹‹ÉÉqqààddÉÉHHhh ,,ááªªFFÓÓŸŸGG áá∏∏ÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸGG ™™ee ÚÚddƒƒ°°ùùffCC’’GG

GGòògg ≈≈≤≤ÑÑjj ……CCGG ,,§§°°ûûff ÒÒZZ RRƒƒµµ««∏∏¨ddGG ππbbÉÉff ííÑÑ°°üüjj

¬¬ààÑÑ°°ùùff ´ÉÉØØJJQQGG ¤¤EEGG ÉÉjjOODDƒƒee ΩΩqqóóddGG ‘‘ kkÉÉëëHHÉÉ°°SS ôôµµ qq°°ùùddGG

¬¬««aa.

-6Údƒ°ùfC’G ¿ƒeôg ¬jƒàëj …òdG ôeC’ÉH á«˘ª˘°ù÷G É˘jÓÿG ô˘KCÉ˘à˘J

ôeC’G Gòg òØæJh ™«£J ÉjÓÿG √ògh ,ôµ°ùdG ¿õîH kGôeCG øª°†àj …òdGh

±ó¡H É¡«a è∏àd kÉ©«ªL ÉjÓÿG ÜGƒHCG ôµ°ùdG äÉÄjõ÷ íàØJh ,ÒNCÉJ ¿hO

.¿õÿG

-7äGP Èà©J πH kÉ«FGƒ°ûY kÉëàa í˘à˘Ø˘J ’ á˘jƒ˘∏ÿG ÜGƒ˘HC’G √ò˘gh

äÉÄjõ÷G ÉeCG á«∏ÿG πNGO êƒdƒdÉH §≤a ôµ°ù∏d íª°ùJ É¡fC’ á«FÉ≤àfG ájPÉØf

.É¡dƒNO ´ƒæªªa ΩódG ‘ IOƒLƒŸG iôNC’G

-8ò«ØæàH Ωƒ≤Jh ôµ°ùdG ¿õîH Êƒeô¡dG ô˘eCÓ˘d É˘jÓÿG √ò˘g π˘ã˘à“

πª©Jh ΩRÓdG øe ÌcCG ôµ°ùdG ¿õîH Ωƒ≤J ’h ,CÉ£N …CG ¿hO kÓeÉc ôeC’G

Éeóæ©a ,¢ûgóŸG ΩÉ¶ædG Gòg πª©j Gòµ˘gh .Ú°ûgó˘e Ö«˘Jô˘Jh ΩÉ˘¶˘à˘fÉ˘H

ôµ°ùdG Gòg ∫ƒëj kGóFGR ¬«a ôµ°ùdG ¿ƒ˘µ˘jh …É˘°ûdG ø˘e kÉ˘Mó˘b ¿ƒ˘Hô˘°ûJ

ΩódG ‘ ôµ°ùdG áÑ°ùf ¿EÉa ΩÉ¶ædG Gòg πª©j ⁄ GPEG ,¿hõfl ôµ°S ¤EG óFGõdG

ΩÉ¶ædG Gòg πª©jh ,äƒŸÉH »¡àæJ ób áHƒÑ«¨H AôŸG áHÉ°UEG ¤EG …ODƒJh ™ØJôJ

áÑ°ùf π≤J ÉeóæY á«°ùµY IQƒ°üH πª©j ¬fC’ ájÉ¨∏d ¥QÉNh Òfi Üƒ∏°SCÉH

RGôaEÉH ¢SÉjôµæÑdGz ÉjÓN Ωƒ≤àa ,Üƒ∏£ŸG iƒà°ùŸG øY ΩódG ‘ ôµ°ùdG

≈∏Y ÉjÓÿG õØëj ¿ƒeô¡dG Gògh ,¿ƒZÉcƒ˘∏˘¨˘dGz ≈˘Yó˘j ô˘NBG ¿ƒ˘eô˘g

ÉjÓÿG Ωƒ≤J Êƒeô¡dG ôeC’G º∏à°ùJ ÉŸÉMh ,¿hõıG ôµ°ùdG øe ¢ü∏îàdG

.á«fÉK ájƒeódG IQhódG ¤EG ¿hõıG ôµ°ùdG ìô£H á«ª°ù÷G

kÉæ«Y ’h kÉ«Ñ°üY kGRÉ¡L ’h kÉfl ∂∏“ ’ »àdG ÉjÓÿG √òg ™«£à°ùJ ∞«c

∞«c ?áÑFÉ°Uh áª¡e äGQGôb PÉîJGh á≤«bO äÉHÉ°ùëH Ωƒ≤J ¿CG kÉfPCG ’h

∫ÉªYC’G √òg ¿ƒgódGh äÉæ«JhÈdG ™ªŒ øe áØdCÉàŸG äÉæFÉµdG √òg õéæJ

∑ƒ∏°ùdG Gòg Qó°üe Ée ?¬°ùØf ¿É°ùfE’G ÉgRÉ‚EG øY õé©j »àdG IÒ£ÿG

?ábQÉÿG äÉÄjõ÷G √òg õ«Á …òdG »FÉæãà°S’G

¬JhÈLh ¬JQó≤H ¬∏dG q¿EG :óMGh ÜGƒL ¤EG ÉfOƒ≤J á∏Ä°SC’G √òg πc

.ÉgôeCG É¡d ô°ùjh É¡∏ªY É¡ª¡dCGh AÉ«°TC’G √òg ≥∏N ¬àª¶Yh

89


AGôª◊G ΩódG äÉjôc

…OÉY ¿Éjô°T

¢†jôe ¿Éjô°Tr

áØ«Xh ¿ÉjODƒJ Úà«∏c ≈∏Y …ƒàëj ¿É°ùfE’G º°ùL ¿CG ±ô©f Éæ∏c

πc ¿Rh ájƒ∏c ¥ƒa ÚJóZ ∑Éæg ¿CG º∏©j Éæe π«∏≤dG øµdh ,áª¡e ájƒ«M

‹GƒM Éª¡æe IóMGh5 ¤EG6¿ÉJó¨dG ¿ÉJÉgh ,ÉæJÉ«M ‘ Ò£N QhO Éª¡dh ,Æ

.¿É°ùfE’G IÉ«M QGôªà°SG ‘ kGÒ£N kGQhO ¿É°SQÉ“ ájƒ∏µdG ¥ƒa

øe ∞dCÉàJ Éª¡æe kÓc ¿CG ÉfóLƒd ÚJó¨dG ÚJÉg øe kÓc Éæ°üëØJ ƒdh

áKÓK RGôaEG áª¡e ¤ƒàj ∫hC’G ,ô˘NB’G ¥ƒ˘a É˘ª˘gó˘MCG ø˘jCÉ˘°ûæ˘e ø˘jÈàfl

ájQGòfE’G Iô°û≤dG) ≈Yó˘j Gò˘d êQÉÿG ¤EG ¬˘©˘°Vƒ˘e ¿ƒ˘µ˘jh äÉ˘fƒ˘eô˘g

ADRENAL CORTEX¬©°Vƒe ¿ƒµjh ,Úfƒeôg RGôaEG áª¡e ¤ƒàj ÊÉãdGh

…QGòfE’G º°ù÷G) ≈Yój Gòd πNGódG ¤EGADRENAL MEDULA≈∏éàJh

ÅWÉN πµ°ûH RGôaE’G á«MÉf øe É¡Ñ«°üj π∏N …CG ¿CG ‘ Oó¨dG √òg á«ªgCG

äƒŸG ô£N √Éæ©e ¢übÉf hCG22.

qqôô`ØØddGGhh qqôô`µµddGG ΩΩÉÉ`¶¶ff‘ ¬JÉ«M ≈∏Y ®ÉØ◊G ‘ Ú©e πFÉ°S ¤EG øjóe Éæe ¢†©ÑdG ∑Éæg

óæY ¿É°ùfE’G IÉ«M PÉ≤fEG ‘ k’É©a kGÒKCÉJ …óÑj ¬fC’ áLô◊G äÉ¶ë∏dG

áYô°Sh ó°TCG Iƒbh ÌcCG á«dÉ©a ¿É°ùfE’G Ö°ùµj πFÉ°ùdG Gòg ¿EG ,ô£ÿG

πFÉ°ùdG Gòg ¿EG ≈àM ,áLô◊G äÉ¶ë∏dG óæ˘Y Òµ˘Ø˘à˘dG ‘ á˘bOh á˘«˘dÉ˘Y

,Iƒ≤dGÒ°ùcEG ∫hÉæJ ¬fCÉc íÑ°üjh ¿É°ùfEÓd ájó°ù÷G Iƒ≤dG øe ∞YÉ°†j

âÑ«°UCG IôFÉW ¿É£Ñ≤d k’Éãe ÉfòNCG GPEG ÌcCG IQƒ°üdG Öjô≤J øµÁh

¿É£Ñb ÈîH ∞ë°üdG Éæà©dÉW Ée kÉÑdÉZh ,ƒ÷G ‘ »gh Ò£N »æa π∏îH

IÉ«M kGò≤æe ΩÓ°ùH á∏£©ŸG ¬JôFÉ£H §Ñ¡j ¿CG ´É£à°SG ób ¢TCÉ÷G §HGQ

kÉª¡e kÉÄ«°T ¿ƒ«Øë°üdGh QÉÑNC’G ƒ∏bÉf ≈°ùæjh ,É¡HÉcQ øe äGô°û©dG

πFÉ°ùdG Gò¡d ¿ƒæjóe Iô˘FÉ˘£˘dGh ÜÉ˘cô˘dGh ¿É˘£˘Ñ˘≤˘dG ¿CG ƒ˘gh

.¬æY ÉæKó– …òdG Ö«é©dG

áájjƒƒ∏∏µµddGG ¥¥ƒƒaa OOóó¨ddGGáájjƒƒ∏∏µµddGG ¥¥ƒƒaa OOóó¨ddGG


¤EG ôµ°ùdGh ΩódG øe ójõŸG ™aO ¤EGh ¿É£Ñ≤dG ïe ÉjÓN QGòfEG ¤EG … qODƒj πFÉ°ùdG Gòg ¿EG

IOÉjR πFÉ°ùdG Gòg ÖÑ°ùj ¬°ùØf âbƒdG ‘h ,ÒµØàdG ‘ ábódG øe ójõe ¤EG ‹ÉàdÉH kÉjODƒe ¬fl ÉjÓN

¤EG IOÉjõdG √òg …ODƒJ ™Ñ£dÉHh ,ájƒeódG á«YhC’G πNGO ΩódG §¨°V IOÉjRh Ö∏≤dG äÉHô°V ‘

á«°ùØæàdG …QÉÛG ´É°ùJG ¤EG kÉ°†jCG πFÉ°ùdG Gòg …ODƒjh ,IóFGR áæ£a ™e QGô≤dG PÉîJG áYô°S IOÉjR

≈∏Y Gƒ∏°üëj ¿CG äÓ°†©dGh ïª∏d øµÁ Gòµgh ,Úé°ùcC’G øe ójõŸG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ‹ÉàdÉHh

áÄ°TÉædG ábÉ£dG ΩGóîà°SÉH äÓ°†©dGh ΩÉ¶©∏d iƒbCG äÉ°ü∏≤J ‘ ÖÑ°ùàj ºK øeh ,ΩódG øe ójõŸG

.ΩódG ‘ áFQÉW IOÉjR óFGõdG ôµ°ùdG øe

‘ ¬∏ª– ÇQÉ≤dG …õjõY âfCG ≈àM ,¬JÉ«M á∏«W ¬ª°ùL ‘ πFÉ°ùdG Gòg πªëj ¿É°ùfE’G ¿EG

GPEGh ,á«∏µdG ¥ƒa ™≤J IóZ πNGO ∂ª°ùL ¥ÉªYCG ‘ ¬∏ª– á≤«≤◊G ‘ ,ô©°ûJ ¿CG ¿hO ∂ª°ùL

,¬ÑfCGh ´ô°SCGh iƒbCG hó¨J Gòµgh , kGQƒa ∂d √ôaƒJ Ió¨dG √òg ¿EÉa πFÉ°ùdG Gòg ¤EG kÉeƒj âéàMG

∞bƒe ‘ É¡à£°SGƒH ¿ƒµJ áØYÉ°†e Iƒb ∂Ñ°ùµj πFÉ°ùdG Gòg ¿EÉa ºgGódG ô£ÿÉH ¢ù– ÉeóæYh

¥ƒa Ió¨dG πÑb øe RôØj …òdG πFÉ°ùdG Gòg q¿EG .áØYÉ°†e áYô°ùH Üô¡dÉH kÉYô°ùe ¿ƒµJ hCG iƒbCG

ÚdÉæjQOC’Gz `H ≈Yój (ájô¶µdG) ájƒ∏µdG.

(ájQGòfE’G IóMƒdG) ájô¶µdG Ió¨dG øe »∏NGódG Aõ÷G ‘ ¬Ñ«côJ ºàj ¿ƒeô¡dG Gòg ¿EG

92

ïï°°††HH ππFFÉÉ qq°°ùùddGG GGòògg ΩΩƒƒ≤≤jjhh ,,ÚÚddÉÉææjjQQOOCC’’GG ¿¿ƒƒeeôôgg RRGGôôaaEEGG ¬¬ªª°°ùùLL ‘‘ OOGGOOõõjj ƒƒqq÷÷GG ‘‘ »»gghh ¬¬JJôôFFÉÉWW ‘‘ áá««FFÉÉææããàà°°SSGG ááddÉÉMM QQÉÉ qq««WW qq……CCGG ±±OOÉÉ°°üüjj ÉÉeeóóææYY

∫∫ÓÓNN øøee ¬¬∏∏ªªYY ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG GGòògg ……OODDƒƒjjhh ..ÈÈccCCGG áábbóóHH ôôµµØØjjhh õõccôôjj ¿¿CCGG QQÉÉ««££ddGG ™™««££àà°°ùùjj GGòòµµgghh ,,ïïŸŸGG ¤¤EEGG ôôµµ qq°°ùùddGGhh ΩΩóóddGG øøee ÈÈccCCGG ääÉÉ«« qqªªcc

kkAAõõLL iiƒƒ°°SS ââ°°ùù««dd ¢¢VVGGôôYYCC’’GG √√òògghh ..áájjƒƒeeqqóóddGG áá««YYhhCC’’GG ‘‘ ΩΩóóddGG §§¨°°VV OOGGOOõõjjhh ,,ΩΩóóddGG øøee ÈÈccCCGG ääÉÉ«« qqªªcc qqïï°°††jj »»cc ÖÖ∏∏≤≤ddGG ≈≈∏∏YY √√ÒÒKKCCÉÉJJ

..ÇÇQQGGƒƒ££ddGG óóææYY QQÉÉ«« qq££ddGG ºº°°ùùLL ≈≈∏∏YY CCGGôô££JJ »»ààddGG ääGGÒÒKKCCÉÉ qqààddGG øøee kkÉÉ££««°°ùùHH.

‘ Ò£ÿGh º¡ŸG ¿ƒeô¡dG Gòg OƒLh áÑ°ùf Ée øµdh ,¬«dEG áLÉ◊G Ú– ≈àM ¬«a kÉfhõfl π¶jh

ΩódG ¿Éc GPEG :»JB’G ∫ÉãŸG ≥jôW øY É¡HÉ©«à°SG ÉææµÁ áÑjôZ áé«àf âàÑKCG ób çÉëHC’G q¿EG ?ΩódG

Égô£b ájôFGO IÒëH CÓÁ ÉæeÉ°ùLCG ‘ …QÉ÷G100 É¡≤ªYh Îe2¬«a ÚdÉæjQOC’G QGó≤e ¿EÉa Îe

ÌcCG ’ …É°T á≤©∏e Aπe …hÉ°ùj23.

∫É©ØdG √ÒKCÉJ ™e áfQÉ≤ŸÉH kGóL kÉ©°VGƒàe hóÑj ΩódG ‘ ¿ƒeô¡dG Gòg äÉÄjõL OóY q¿EG

kGóL ÒÑc ÒKCÉJ ¬d ¿ƒeô¡dG øe kGóL π«∏≤dG ¿CG …CG ,ÜÉéYE’Gh IÒ◊G Éæ«a Òãj Gògh ,Ò£ÿGh

‘ »¡dE’G ´GóHE’G øe ™ÑæJ ÚdÉæjQOC’G ¿ƒeôg áÄjõ÷ ádÉ©ØdG á«°UÉÿG ¿EG ,¿É°ùfE’G º°ùL ≈∏Y

≈«ëj ¿hQÉg

93

≈≈∏∏YY áájjôô¶¶µµddGG IIóó¨ddGG ……ƒƒàà––hh ,, kkGGóóLL ááªª¡¡ee ääÉÉffƒƒeeôôgg êêÉÉààffEEÉÉHH ΩΩƒƒ≤≤JJhh ,,áá««FFÉÉ««ªª««cc ääGGÈÈààîîªªcc áájjôô¶¶µµddGG OOóó¨ddGG ππªª©©JJ

..((……QQGGòòffEE’’GG)) ‹‹ÉÉææjjQQOOCC’’GG ºº°°ùù÷÷ÉÉHH ÊÊÉÉããddGGhh ((áájjQQGGòòffEE’’GG)) áá««ddÉÉææjjQQOOCC’’GG IIôô°°ûû≤≤ddÉÉHH ∫∫hhCC’’GG ≈≈YYóójj ,,ÚÚ∏∏°°üüØØææee øøjjÈÈààflfl

..¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG IIÉÉ««◊◊ kkGGqqóóLL ááªª¡¡ee ääGGÈÈààııGG √√òògg ‘‘ ÉÉ¡¡LLÉÉààffEEGG ººààjj »»ààddGG ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGGhh

(¢ù«c) ádƒ°ùÑc

ájQGòfE’G Iô°û≤dGu

…QGòfE’G º°ù÷G

iô°ù«dG ájô¶µdG Ió¨dG≈æª«dG ájô¶µdG Ió¨dG

»æ£ÑdG ô¡HC’G ¿Éjô°Tl

ô°ùjC’G …ƒ∏µdG ¿Éjô°ûdG

ô°ùjC’G …ƒ∏µdG ójQƒdG

»°ù«FôdG »∏Ø°ùdG ójQƒdG

øÁC’G …ƒ∏µdG ójQƒdG

…ƒ∏µdG ¿Éjô°ûdG

»æ£H ∞jƒŒ

á«∏µdG

ájô¶µdG Oó¨dG

kkGGÒÒÑÑcc kkGGQQhhOO áájjQQGGòòffEE’’GG IIôô°°ûû≤≤ddÉÉHH ≈≈ªª°°ùùŸŸGG ºº°°ùù≤≤ddGG ÖÖ©©∏∏jj

••ƒƒ¨°°††ddGG √√òò¡¡HH ááHHÉÉ°°UUEE’’GG óóææ©©aa ,,ááFFQQÉÉ££ddGG ••ƒƒ¨°°††ddGG ÒÒKKCCÉÉJJ øøee ∞∞««ØØîîààddGG ‘‘

»»cc áá««eeÉÉîîææddGG IIóó¨ddGG ¤¤EEGG õõØØfifi ¿¿ƒƒeeôôgg RRGGôôaaEEGG ááªª¡¡ee áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG ¤¤ƒƒààJJ ááFFQQÉÉ££ddGG

`ddGG ¿¿ƒƒeeôôgg RRGGôôaaEEÉÉHH ΩΩƒƒ≤≤JJACTH.RRGGôôaaEEGG ≈≈∏∏YY áájjQQGGòòffEE’’GG IIôô°°ûû≤≤ddGG õõØØëëjj ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG GGòògg qq¿¿EEGG

¤¤EEGG áá««JJGGQQóó««ggƒƒHHôôcc ÒÒZZ OOGGƒƒee ááqqjjCCGG hhCCGG ääÉÉææ««JJhhÈÈddGG ππããee OOGGƒƒee ππjjƒƒëëààHH ΩΩƒƒ≤≤JJ IIOOÉÉŸŸGG √√òògghh ,,óójjhhÎÎ°°SSƒƒµµ««JJQQƒƒcc

..ÇÇQQÉÉ££ddGG §§¨°°††ddGG ÒÒKKCCÉÉJJ ‘‘ÓÓààdd áá««aaÉÉ°°VVEEGG áábbÉÉWW ÒÒaaƒƒJJ ºº°°ùù÷÷GG ™™««££àà°°ùùjj áá≤≤jjôô££ddGG √√òò¡¡HHhh ,,RRƒƒµµ««∏∏¨ddGG ôôqqµµ°°SS


.ÉgOÉ©HCG ™«ªéH á«¡dE’G IQó≤dG ÉæeÉeCG í°†àJ ÚdÉæjQOC’G ¿ƒeôg ÒKCÉJ á«Ø«c á°SGQO óæYh .≥∏ÿG

ÚHh á«©«Ñ£dG ±hô¶dG óæY ¿É°ùfEG º°ùL äÉLÉ«àMG ÚH kÉ«Yƒ°Vƒe ¬°ùØf ¢VôØj ¥QÉa ∂dÉæg

ÉÃQ :Ée kGô£N ¬LGƒj ¿É°ùfEG äÉLÉ«àMG πeCÉàædh ,kÉªgGO kGô£N ¬LGƒj ¿É°ùfEG º°ùL äÉLÉ«àMG

§¨°V IOÉjRh ™jô°S πµ°ûH ¬JÓ°†Y ¢ü∏≤J ¤EG ¬àLÉM »æ©j Gògh ,™jô°ùdG hó©dG ¤EG ìÉàMG

¬LGƒj hCG áYô°ùH hó©j ¿CG ™«£à°ùj Gòµgh ,Ö∏≤dG äÉHô°V ‘ áXƒë∏e IOÉjR ¤EG ¬àLÉM …CG ,¬eO

?á«ª°ù÷G äGQƒ£àdG √òg çó– ∞«c øµdh ,ÈcCG á«∏YÉØH ô£ÿG

‘ QGòfE’G ¢SôL ≈∏Y §¨°V ºgóMCG ¿CÉch ôeC’G íÑ°üj ô£ÿG ¿É°ùfE’G ¬LGƒj ÉeóæY

,ájô¶µdG Ió¨dG ¤EG ïŸG øe á©jô°S á«Ñ°üY IQÉ°TEG ∫É°SQEÉH ∂dP ≥≤ëàjh ,º°ù÷G AÉëfCG ™«ªL

¿ƒeôg RGôaEGh iƒ°ü≤dG ÖgCÉàdG ádÉM ¿ÓYEÉH (ájQGòfE’G IóMƒdG) »∏NGódG Aõ÷G Ωƒ≤j òFóæYh

94


ájQGòfE’G Iô°û≤dG

ójhÒà°Sƒµ«JQƒµ`dG ¿ƒeôg

ábÉW r

AÉîJQG

á«fóH ácôM


á«ª°ù÷G ÉjÓÿG

Ωƒ≤j .º°ù÷G AÉëfCG ôFÉ°S ‘ ô°ûàæJ ¬≤jôW øYh ΩódÉH ÚdÉæjQOC’G äÉÄjõL §∏àîJh ,ÚdÉæjQOC’G

ï°V ¤EG …ODƒj ÒKCÉàdG Gògh ,ájƒeódG á«YhC’G πNGO Ú©e ÒKCÉJ çGóMEÉH ÚdÉæjQOC’G ¿ƒeôg

á«YhC’G ™°SƒàJ ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Yh ,ô£ÿÉH Qƒ©°ûdG óæY áØ∏àıG AÉ°†YC’G ¤EG ΩódG øe ÈcCG á«ªc

ÉjÓÿG É¡jóÑJ »àdG Iô°TÉÑŸGáYÉ£dG øe Å°TÉf ™°SƒàdG Gògh ,äÓ°†©dGh ïŸG ‘ IOƒLƒŸG ájƒeódG

äÓ°†©dGh ïª∏d ΩódG øe ÈcCG á«ªc ï°V øµÁ πµ°ûdG Gò¡Hh ,IQƒcòŸG á«YhC’ÉH á£«ÙG

á«Ñ∏≤dG äÓ°†©dGh.24

äÓ°†©dGh Ö∏≤dGh ïŸG ‘ IOƒLƒŸG ájƒeódG á«YhC’G ™°Sƒj Éª∏ãe ÚdÉæjQOC’G ¿ƒeôg q¿EG

≥««°†àdG Gòg ≥jôW øYh ,óÑµdGh ó∏÷G ‘ IOƒLƒŸG ájƒeódG á«YhC’G ≥««°†J ¤EG …ODƒj ¬fEÉa

ájƒeódG á«YhC’G ≥««°†J ÉeCG ,iô˘NC’G AÉ˘°†YCÓ˘d Ωó˘dG Òaƒ˘J ø˘µÁ

,á∏ªàÙG ìhô÷ÉH áHÉ°UE’G óæY OÉ◊G ±õædG ™æe ¬aó¡a ájó∏÷G

‘ ó∏÷G ¬«∏Y hóÑj …òdG ™≤àªŸG ¿ƒq∏d »≤«≤◊G ÖÑ°ùdG ƒg Gògh

áLô◊G äÉbhC’G25,ájóÑµdG á«YhC’G ™°SƒàJ ¿CG kGóHCG çóëj ’h

¿ƒeôg ¿C’ ,á«Ñ∏≤˘dGh á˘«ıG á˘«˘YhC’G ø˘e k’ó˘H á˘jó˘∏÷Gh

Ωƒ≤j …òdG ƒgh , kGó«L ¬àª¡˘e ±ô˘©˘j ÚdÉ˘æ˘jQOC’G

ájƒeódG á«YhC’G ≥««°†J hCG ™«°SƒJ ‘ ∫É©a QhóH

áÄ˘jõ˘Lh ,Ωó˘dG ¬˘«˘dEG ï˘°†j …ò˘dG √ÉŒ’G Ö°ùM

¬éàJ …òdG ƒ°†©dG Ö°ùëH kÉØ∏àfl Ó©a π©ØJ ¿ƒeô¡dG

√ÉjÓN ¢ü∏≤J ‘ ÖÑ°ùàJ Ö∏≤dG ƒëf ¬éàJ Éeóæ©a ,¬«dEG

á«ªc kÉNÉ°V Iƒ≤H ¢†Ñæj πµ˘°ûdG Gò˘¡˘Hh Ió˘FGR á˘Yô˘°ùH

ÚdÉ˘æ˘jQOC’G π˘ª˘©˘j h ,äÓ˘°†©˘dG ¤EG Ωó˘dG ø˘˘e ÈcCG

.ájƒeódG á«YhC’G ™«°SƒJ ≈∏Y ∂dòc

ÖÑ°ùàj äÓ°†©dG ¤EG ÚdÉæjQOC’G π°üj ÉeóæYh

óÑµ∏d ¬dƒ°Uh óæYh ,πÑb …P øe iƒbCG IQƒ°üH É¡°ü∏≤J ‘

≈«ëj ¿hQÉg

95

ÇÇQQGGƒƒ££ddGG óóææYY iiƒƒ°°üü≤≤ddGG ÖÖggCCÉÉààddGG ááddÉÉMM ¿¿ÓÓYYEEGG qqººààjj

ääÉÉ≤≤∏∏MMhh áájjôô¶¶µµddGG OOóó¨ddGGhh ïïŸŸGG øøee ππcc ‘‘

∫∫ÉÉÑÑ≤≤àà°°SS’’ ºº°°ùù÷÷GG qqóó©©àà°°ùùjj ∂∂ddòòHHhh ÉÉªª¡¡ææ««HH ∫∫ÉÉ°°üüqqJJ’’GG

..ÇÇQQÉÉWW ôôeeCCGG qq……CCGG

ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG¸

ójQƒdG πÑM ´ôØJ

ÚjGô°ûdG

ájô¶µdG Ió¨dG


ºàj ¬qfCG …CG ΩódG ‘ ôµ°ùdG áÑ°ùf OGOõJ Gòµgh ,ôµ°ùdG øe ÈcCG á«ªc ™aO ≈∏Y √ÉjÓN õØëj

.á°ü∏≤àŸG äÓ°†©∏d á«FÉæãà°S’Gh áeRÓdG ábÉ£dG ÒaƒJ

kÉcGQOEGh kÓ≤Y Ö∏£àj á«Ø«µdG √ò¡H º°ù÷G AÉëfCG ôFÉ°S ‘ ÚdÉæjQOC’G ¿ƒeôg ÒKCÉJ ¿EG

¿ÉµŸGh âbƒdG ‘ π©ØJ Ée kGó«L º∏©J É¡æµdh kGóL IÒ¨°U ¿ƒeô¡dG Gòg áÄjõL q¿EG .á≤FÉa IQó≤eh

√òg ±ô©Jh , kGóHCG º°ù÷G AÉëfCG ôFÉ°S ‘ QGòfE’G ¢SôL âbO ÉŸ ô£ÿG ä’ÉM ’ƒdh ,ÚÑ°SÉæŸG

±ô©J áÄjõ÷G √òg ¿CG »æ©j Gògh , kGóHCG ∂dP øY πØ¨J ’h ôKDƒJ ∞«ch ¬éàJ øjCG ¤EG áÄjõ÷G

ádÉM ≈¡æJ ≈àe kÉ°†jCG ±ô©Jh ,É¡ØFÉXƒd É¡FGOCG á˘«˘Ø˘«˘ch AÉ˘°†YC’Gh á˘é˘°ùfC’Gh É˘jÓÿG kGó˘«˘L

á«Ñ°üY IQÉ°TEG

¿ƒeôg

…QGòfE’G º°ù÷G

Iô°û≤dG

á«∏µdG

øjôØæ«HE’G

ójƒµ«JQƒµ«∏µdG ¿ƒeôg

QÉ°ùJ h Ö∏≤dG äÉbO ´ÉØJQG‘ ôµ°ùdG OÉjORG h ¢ùØædG ´

ΩódG„ ôµ°S RôØj‘ Rƒµ«∏¨dG

ÚdÉæjQOC’G êÉàfEG ºàjájô¶µdG Oó¨dG ‘

ÉÉ¡¡aaƒƒNNhh ≈≈©©aaCCÓÓdd IICCGGôôŸŸGG áájjDDhhQQ QQƒƒaa ππªª©©ddÉÉHH CCGGóóHH QQGGòòffEE’’GG RRÉÉ¡¡LL qq¿¿EEÉÉaa IIQQƒƒ qq°°üüddGG øøee íí°°††qqààjj ÉÉªªcc

ââeeÉÉbb ‹‹ÉÉààddÉÉHHhh ,,áájjôô¶¶µµddGG IIqqóó¨ddGG ¤¤EEGG QQGGòòffEEGG IIQQÉÉ°°TTEEGG ∫∫ÉÉ°°SSQQEEGG áá≤≤FFÉÉaa ááYYôô°°ùùHH ≈≈qqddƒƒJJ qqïïŸŸÉÉaa ,,ÉÉ¡¡ææee

ºº°°ùù÷÷GG AAÉÉëëffCCGG ôôFFÉÉ°°SS ‘‘ ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG GGòògg ôô°°ûûààææjjhh ,,ÚÚddÉÉææjjQQOOCC’’GG ¿¿ƒƒeeôôgg RRGGôôaaEEÉÉHH IIóó¨∏∏dd áá««∏∏NNGGóóddGG ÉÉjjÓÓÿÿGG

CCGGóóÑÑjj ((IIQQƒƒ°°üüddGG ‘‘ ))kkÓÓããee IICCGGôôŸŸGG ÖÖ∏∏≤≤aa ..ááaaÉÉcc ááØØ∏∏ààııGG áá««ªª°°ùù÷÷GG ππ©©ØØddGG OOhhOOQQ ≈≈∏∏YY ±±ôô°°ûûjjhh ΩΩóóddGG ≥≥jjôôWW øøYY

..≈≈©©aaCC’’GG øøee ÜÜôô¡¡ddGG IICCGGôôŸŸGG ™™««££àà°°ùùJJ »»cc ääÓÓ°°††©©∏∏dd ÈÈccCCGG áábbÉÉWW ÒÒaaƒƒJJ qqººààjj ……CCGG ,,ΩΩqqóóddGG ‘‘ ôôµµ qq°°ùùddGG ááÑÑ°°ùùff OOGGOOõõJJhh ääÉÉHHôô qq°°††ddGG IIOOÉÉjjõõHH

96

≈«ëj ¿hQÉg

º°ù÷G ¿EÉa ∂dP ’ƒdh , kGóHCG â«bƒàdG ‘ Å£îJ ’h ó°ù÷G ≈∏Y äCGôW »àdG ÖgCÉàdGh QGòfE’G

äÉ«dhDƒ°ùe IÒ¨°üdG äÉÄjõ÷G √òg πªëàJh .ádƒ¡°ùH É¡æe AÉØ°ûdG øµÁ ’ á¨dÉH äÉHÉ°UEG ÜÉ°üj

Gòg ∂∏°ùJ ¿CG áæ«©e áÄjõL á∏qµ°ûeh É¡æ«H Éª«a Ióëàe äGQòdG øe áYƒªÛ øµÁ πgh ,áª«°ùL

πgh ?Qƒ©°T ’h ¿PCG ’h ÚY ’h ¬d ïe ’ kÓFÉ°S É¡fƒc hó©J ’ »gh ¥QÉÿGh º¶æŸG ∑ƒ∏°ùdG

Gòg ¬JÉÄjõL ∂∏°ùJ ¿CG IOôÛG Ú©dÉH É¡àjDhQ øµÁ ’ äÉÄjõL øe ∞dCÉàŸG πFÉ°ùdG Gò¡d øµÁ

. kGóHCG øµ‡ ÒZ ∂°T ÓH ∂dP ¿EG ?É¡JOGQEG ¢†ëÃ ôKDƒŸG ∑ƒ∏°ùdG

øe áÄjõL πc ≥∏N ób πLh õY ¬∏dG ¿CG ≈∏Y kÉ©WÉb kÓ«dO πµ°ûj √ÉæMô°T Ée πc q¿EG

øe á¶◊ πc ‘ âÑãJ äÉæFÉµdG √ògh ,ÉgôeCG É¡d ô°ùjh É¡∏ªY É¡d ≈MhCGh ÉæeÉ°ùLCG äÉÄjõL

∞°üæe ∞«°üM ¿É°ùfEG …C’ øµÁ ’h ,¬dÓL πL √ôeCGh ¬JOGQEÉH ’EG πª©J ’ É¡fCG É¡∏ªY äÉ¶◊

ÉjÓÿGh äÉÄjõ÷Gh äGQòdG â≤∏N á˘aOÉ˘°üŸG ¿CG »˘Yó˘j ¿CG äÉ˘eƒ˘∏˘©ŸG √ò˘g CGô˘≤˘j ¿CG ó˘©˘H

¿Éµe πc ‘h á¶◊ πc ÉæeÉeCG ≈∏éàJ ¬JhÈLh ¬Jƒbh ¬∏dG IQób q¿EGh ,AÉ«MC’Gh äÉfƒeô¡dGh

∂dòH áÁôµdG ájB’G ó¡°ûJh ¿ÉeRh:

kkÉÉ££«« ppëëooee mmAA rr»» nn°°TT uuππooµµppHH oo¬¬∏∏ddGG nn¿¿ÉÉ nncc nnhh pp ¢¢VV rrQQnnCC’’GG »»ppaa ÉÉ nneehh ppääGGƒƒ nnªª ss°°ùùddGG »»ppaa ÉÉ nnee pp¬¬qq∏∏ppdd nnhh|IQƒ°S

:AÉ°ùædG.126

¿¿hhÎÎ°°SShhóóddCC’’GG ¿¿ƒƒeeôôgg øøee óóMMGGhh ΩΩGGôôZZ -- ¿¿ÉÉ°°ùùffEEGG ÚÚjjÓÓee IIôô°°ûûYYøeh ,á¶◊ πc ‘ GóL IójóY äÉfRGƒJ çGóMEG ¿É°ùfE’G IÉ«M ‘ QGôªà°S’G Ö∏£àj

≈∏Y ∂dP øe ,Iójó©dG äÉfRGƒàdG √ò¡H ô©°ûj ’ á«eƒ«dG ¬JÉ«M É«ëj ƒgh ¿É°ùfE’G ¿CG »©«Ñ£dG

πµ°ûH ¿RGƒàdG Gòg çGóMEÉH áØ∏µe Iõ¡LCG áªãa ,∂ª°ùL ‘ OƒLƒŸG ΩódG §¨°V ∫ÉãŸG π«Ñ°S

…òdG ¿hÎ°ShódC’G ¿ƒeôg RGôaEÉH Ωƒ≤J »àdG ájô¶µdG Ió¨dGz Iõ¡LC’G √òg ºgCG øeh ,ôªà°ùe

º°ù÷G ‘ ΩƒjOƒ°üdG ô°üæY áÑ°ùf ≈∏Y ßaÉëjh ,¬°VÉØîfG ¿hO ∫ƒëjh ΩódG §¨°V ≈∏Y ßaÉëj

.áàHÉK

`H Qó≤J kGóL á∏«Ä°V áÑ°ùæH ¿É°ùfE’G º°ùL ‘ ¿hÎ°ShódC’G ¿ƒeôg óLƒj1 *-710Æ

97

98

çÉëHC’G âàÑKCGh ,ΩGô˘¨˘dG ø˘e Aõ˘L ÚjÓ˘e Iô˘°ûY ø˘e Aõ˘L hCG Iƒ˘b

RôØj ¿CG øµÁ ájô¶µdG Ió¨dG øe kGóMGh kÉæW ¿CG á«ª∏©dG10øe ΩGô¨«q∏e

¿hÎ°ShódC’G ¿ƒeôg26,, kGóL áª¡e á≤«≤M ÉæeÉeCG ìô£j ôeC’G Gògh

¿É°ùfEG ÚjÓe Iô°û©d ájô¶µdG Ió¨dG äGRGôaEG øjõîJ ¤EG ÉæàLÉM »gh

≥∏N ó≤dh ,¿hÎ°ShódC’G ¿ƒeôg øe §≤a óMGh ΩGôZ ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d

≈∏Y …ƒàëj ƒgh Ëƒ≤J ø°ùMCGh IQƒ°U πªcCG ≈∏Y ¿É°ùfE’G º°ùL

¿hÎ°ShódC’G ¿ƒeôg áÑ°ùf ‘ Ò«¨J …CG ¿C’ kGóL á°SÉ q°ùM äÉfRGƒe

.äƒŸG ¤EG …ODƒj Iójó°ûdG É¡à∏b ºZQ ≈∏Y

Úaóg ≥«≤– ¿hÎ°ShódC’G ¿ƒeôg áª¡e q¿EÉa Éæd í°†àj Éªch

πª©dG ÊÉãdGh ,ÖLƒŸG ΩƒjOƒ°üdG ¿ƒjCG õ«côJ IOÉjR ∫hC’G :Úª¡e

¿ƒeôgh kÉ≤«Kh kÉeRÓJ ¿ÉeRÓàe ¿Éaó¡dG ¿Gògh ,ΩódG §¨°V ™aQ ≈∏Y

GPEÉa ,óMGh ¿BG ‘ Úaó¡dG øjòg ≥«≤– ≈˘∏˘Y π˘ª˘©˘j ¿hÎ°Shó˘dC’G

‘ OGOõJ AÉŸG áÑ°ùf ¿EÉa ΩódG ‘ ΩƒjOƒ°üdG ¿ƒjCG õ«côJ ™ØJQG ¿CG çóM

¿ƒjCG ¬«˘a ó˘Lƒ˘j …ò˘dG §˘°Sƒ˘dG ƒ˘ë˘f √ÉŒ’G ¤EG π˘«Á AÉŸG q¿C’ Ωó˘dG

.∫ÉY õ«cÎH ΩƒjOƒ°üdG

Gò¡a ,¿hÎ°ShódC’G ¿ƒeô¡d Iõ«ªàŸG á«°UÉÿG Éæd í°†àJ Éægh

ΩódG ‘ AÉŸG áÑ°ùf ™aQ ¤EG …ODƒj ¬≤jôW øYh ,ΩódG ‘ ΩƒjOƒ°üdG áÑ°ùf ´ÉØJQG ÖÑ°ùj ¿ƒeô¡dG

õ«Ø– ≈∏Y ¿hÎ°ShódC’G πª©j ΩƒjOƒ°üdG õ«côJ ¢VÉØîfG óæYh ,PÉØqædG ‘ ¬à«°UÉN kÉeóîà°ùe

∫ƒÑdG ‘ IOƒLƒŸG ΩƒjOƒ°üdG äÉfƒjCG •É≤àdG ≈∏Y ájƒ∏µdG ájô©°ûdG äGƒæ≤dG ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿG

ájƒeódG IQhódG ¤EG ºK øeh k’hCG ¬d á£≤à∏ŸG ÉjÓÿG ¤EG ΩƒjOƒ°üdG ¿ƒjCG πNój Gòµgh ,í°TôŸG

≈∏Y ®ÉØ◊G ºàj á∏«°SƒdG √ò¡Hh ,âÑgP ÉªæjCG ΩƒjOƒ°üdG äÉfƒ˘jCG AÉŸG äÉ˘Ä˘jõ˘L ™˘Ñ˘à˘Jh .kÉ˘«˘fÉ˘K

≥jôW øY kÉàHÉK ΩódG §¨°V ≈∏Y ®ÉØ◊G ºàjh ,k’hCG ËOƒ°üdG äÉfƒjCG •É≤àdÉH ÊƒjC’G ¿RGƒàdG

.kÉ«fÉK ¬«a AÉŸG áÑ°ùf IOÉjR

ΩƒjOƒ°üdG äÉfƒjCG ¢†jÉ≤J É¡fƒµH ájƒ∏µdG ájô©°ûdG äGƒæ≤dG ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿG õ«ªàJ

,¬«a Ωƒ«°SÉJƒÑdG äÉfƒjCG áMQÉW ∫ƒÑdG øe ΩƒjOƒ°üdG äÉfƒjCG §≤à∏J É¡fCG …CG ,Ωƒ«°SÉJƒÑdG äÉfƒjCÉH

.áæ«©e Ö°ùæH Éª¡æe πc OƒLh ºàëj ΩódG ‘ ÊƒjC’G ¿RGƒàdG ¿C’

πFÉ°ùdG ÚH ¿RGƒàdG çGóME’ kGóL º¡e (á«fó©ŸG äÉfƒjCÓd ) ÊƒjC’G ¿RGƒàdG Gòg q¿EG

»°†ª◊G §°SƒdG ÚH ¿RGƒJ çGóMEG ≈æ©Ã ,É¡LQÉ˘N Oƒ˘LƒŸG π˘FÉ˘°ùdGh á˘«˘∏ÿG π˘NGO Oƒ˘LƒŸG

‘ ¬Ñ«côJ ºàj ¿hÎ°ShódC’G ¿ƒeôg q¿EG .á«Ñ°ü©dG äÓ°†©dG πªY π«¡°ùJ ¤EG áaÉ°VEG …óYÉ≤dGh

º∏©J ’ Aõ÷G Gòg ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿGh ,(ájQGòfE’G Iô°û≤dG) ájô¶µdG Ió¨dG øe »LQÉÿG Aõ÷G

99

ΩΩÉÉ°°ùùLLCCGG ‘‘ OOƒƒLLƒƒŸŸGG ¿¿hhÎÎ°°SShhóóddCC’’GG ¿¿ƒƒeeôôgg ππcc ™™««ªªŒŒ qq”” ƒƒdd110000kkGGóóMMGGhh kkÉÉeeGGôôZZ ÜÜQQÉÉ≤≤jj ÉÉee ≈≈∏∏YY §§≤≤aa ∫∫ƒƒ°°üü◊◊GG qqººààdd ¿¿ÉÉ°°ùùffEEGG ¿¿ƒƒ««∏∏ee

áájjÉÉ¨∏∏dd IIÒÒ££NN áá««JJÉÉ««MM kkÉÉeeÉÉ¡¡ee ……OODDƒƒjj ¬¬qqffCCGG qq’’EEGG kkGGóóLL áá∏∏««ÄÄ°°††ddGG áá«« qqªªµµddGG √√òògg øøee ººZZqqôôddGG ≈≈∏∏YYhh ..¬¬ææee.


…òdG ¢UÉÿG ¿ƒeô¡dG RôØJ ¿CG É¡d ∞«c øµdh ,á«∏µdG ¥ÉªYCG ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿG øY A»°T …CG

¿RGƒàdG çGóMEG á«ªgCG ±ô©J ∞«c ?Ωƒ«°SÉJƒÑdG ìôWh ΩƒjOƒ°üdG ¢UÉ°üàeG ≈∏Y ÉgõØëj

√òg ∫òÑJ ∞«c ?kÉàHÉK ΩódG §¨°V πY ®ÉØ◊G á«ªgCG ±ô©J ∞«ch ?¿É°ùfE’G º°ùL ‘ ÊƒjC’G

πH ¢SÉædG øe ÒãµdG √OƒLh π¡éj …òdG ÊƒjC’G ¿RGƒàdG ≈∏Y ®ÉØë∏d áª«¶Y kGOƒ¡L ÉjÓÿG

?áª¡ŸG √òg AGOCG á«dhDƒ°ùe ÉjÓÿG √òg πªëàJ GPÉŸ ?ºgÌcCG

,áæ«©e áª¡e AGOC’ ábƒ∏fl ¿É°ùfE’G ÉjÓN øe á«∏N πc ¿EG ,Iôe πc ‘ Éªc í°VGh ÜGƒ÷G

¬«a …ODƒJ ¿CG ™«£à°ùJ …òdG ¿ÉµŸG ‘ â©°Vhh áª¡ŸG √òg AGOC’ áæ«©e ¢üFÉ°üN âëæe óbh

≥£æJ ¬ª°ùL AGõLCG ™«ªLh ¥ƒ∏fl ¿É°ùfE’G ¿EG ∫ƒ≤dG ¢üî∏eh .¬Lh πªcCG ≈∏Y áª¡ŸG √òg

á≤«≤◊G √ò¡H

nn≥≥nn∏∏ nnNN nnhh pp∂∂rr∏∏ooŸŸGG »»ppaa ll∂∂jj ppôô nn°°TT oo¬¬nndd rrøøooµµnnjj rrººnndd nnhh kkGGóónndd nnhh rròò ppîîssàànnjj rrººnndd nnhh pp ¢¢VV rrQQnnCCÉÉ rrddGG nnhh ppääGG nnƒƒ nnªª ss°°ùùddGG oo∂∂rr∏∏ooee oo¬¬nndd …… ppòòssddGG

kkGGôôjjppóó rr≤≤nnJJ oo√√ nnQQ ssóó nn≤≤ nnaa mmAA rr»» nn°°TT ssππ oocc| :¿ÉbôØdG IQƒ°S.2

´QQÉÉ`ÑÑddGG §§««££îî`ààddGG§«£îàdG Gògh ,´QÉÑdG §«£îàdG øe QOÉf êPƒ‰ ≈∏Y kÉ©e ™∏ q£f ±ƒ°S áeOÉ≤dG Qƒ£ q°ùdG ‘

AÉª°SC’G óæY ∞bƒàdG ΩóY ÇQÉ≤dG øe ƒLQCÉa Gòd ,¬«∏Y ´ÓW’G ó©H ¿É°ùfE’G ≥aCG á©°S øe ójõj

100

á«∏ÿG πNGO

á«∏ÿG êQÉN

iiôôNNCCGG áá¡¡LL øøee ∫∫ƒƒÑÑddGG ¤¤EEGG ááÑÑLLƒƒŸŸGG ΩΩƒƒ««°°SSÉÉJJƒƒÑÑddGG ääÉÉffƒƒjjCCGG ììôôWWhh áá¡¡LL øøee ááÑÑLLƒƒŸŸGG ΩΩƒƒjjOOƒƒ°°üüddGG ääÉÉffƒƒjjCCGG ••ÉÉ≤≤ààddÉÉHH áájjƒƒ∏∏µµddGG ääGGƒƒææ≤≤ddGG ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG ÉÉjjÓÓÿÿGG ΩΩƒƒ≤≤JJ

..ÚÚffƒƒjjCC’’GG øøjjòògg ÚÚHH ¿¿RRGGƒƒààddGG ≈≈∏∏YY ®®ÉÉØØ◊◊GG ááªª¡¡ee ¿¿hhÎÎ°°SShhóóddCC’’GG ¿¿ƒƒeeôôgg ¤¤ƒƒààjjhh ..ΩΩóóddGG ‘‘ ááææ««©©ee OOhhóóMM øøªª°°VV ≈≈≤≤ÑÑJJ ¿¿CCGG ÖÖééjj ÚÚ««ffƒƒjjCC’’GG øøjjòògg ááÑÑ°°ùùff ¿¿CC’’

øe ôNB’G »FÉLQh ,´QÉÑdG §£ıG Gòg ¿ƒµJ á«Ø«c ‘ ø©ªàdG ¬«∏Y πH á«æ«J’ É¡ª¶©e ¿C’

äCÉJ ⁄QƒeC’G √òg q¿CÉH ∞°ûàµ«d ´QÉÑdG §£ıG Gòg äGƒ£N øe Iƒ£N πc ‘ ôµØj ¿CG ÇQÉ≤dG

?∂dòc ¿ƒµJ ¿CG É¡æµÁ πgh ,áaOÉ°üŸG ¢†ëÃ

ºgQÉµfEG ‘ kÉjôµah kÉ«îjQÉJ CÉ£N ¿ƒÑµJôj Qƒ£àdG IÉYO ¿C’ kGóL º¡e ∫GDƒ°ùdG Gòg ¿EG

.á«◊G äÉæFÉµdG OƒLƒd ¢SÉ°SCÉc áaOÉ°üŸG z Iôµa ¿ƒbƒ°ùjh ¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG OƒLƒd

A»°T …CG Ò°ùØJh ¿É°ùfE’G OƒLh Ò°ùØJ ‘ áaOÉ°üŸG Iôµa ¤EG óæà°ùJ Qƒ£àdG ájô¶f ¿EG

É¡àdÉë°V ióe iôfh Qƒ£àdG ájô¶æd »≤«≤◊G ¬LƒdG ÉæeÉeCG ∞°ûµæj ±ƒ°S ¬fCG ó«H ,¬H ≥∏©àj

.É¡Ø©°Vh

Éªàbh ò«ØæàdG õ«M πNój …òdGh OƒLƒŸG ΩÉ¶ædG ƒg √Oó°üH øëf …òdG êPƒªædG ¿EG

,Ú©e iƒà°ùe â– ΩódG §¨°V ¢†Øîæj ÉŸÉM √ÒKCÉJ CGóÑj ΩÉ¶ædG Gòg ¿CG …CG ,ΩódG §¨°V ¢†Øîæj

CÓÁ ¿ÉNO …CG √ÉŒ É¡à«°SÉ°ùM ¢SÉ°SCG ≈∏Y âªª°U »àdG ≥jô◊G QGòfEG äGQÉØ°U πc ¬∏ªY ¬Ñ°ûjh

Gòg h ,ΩódG §¨°V ¢†Øîæj ¿CG OôéÃ kGQƒa πª©dÉH ΩÉ¶ædG Gò˘g CGó˘Ñ˘jh .á˘æ˘«˘©˘e á˘LQó˘H ¿É˘µŸG

ÉŸÉMh ,¿É°ùfE’G IÉ«M ≈∏Y kGô£N ÖÑ°ùj ób ¢VÉØîf’G

äGQƒ£àdG øe πMGôe IóY CGóÑJ πª©dÉH ΩÉ¶ædG Gòg CGóÑj

√Gƒà°ùe ¤EG ΩódG §˘¨˘°V ™˘aQ ¤EG ô˘eC’G á˘jÉ˘¡˘f ‘ …ODƒ˘J

:»∏j Éªc πMGôŸG √òg ¢ü«î∏J øµÁh ,»≤«≤◊G

1πªY É¡∏ªY ¬Ñ°ûjh ,ájƒeódG á«YhC’G ≥««°†J -

Éª∏c ÌcCG Iƒ≤H ≥aóàj AÉŸG π©˘é˘j …ò˘dG √É˘«ŸG Ωƒ˘Wô˘N

.¬àgƒa ≥««°†J ÉædhÉM

2‘ Oƒ˘LƒŸG AÉŸG ø˘e ÈcCG á˘«˘ª˘c ¢UÉ˘˘°üà˘˘eG -

.ΩódÉH ¬£∏Nh Úà«∏µdG

3.QGôªà°SÉH AÉŸG Üô°T ¤EG ¿É°ùfE’G ™aO -

¿EG ?πMGôŸG √òg πc ≥«≤– øµÁ ∞«c øµdh

,IO’ƒdG òæe ¿É°ùfEG πc º°ùL ‘ OƒLƒe ƒgh ∂dP ¤ƒàj …òdG ƒg ¬æY ÉæKó– …òdG ΩÉ¶ædG Gòg

≈«ëj ¿hQÉg

101

IIÉÉ««◊◊ kkGGqqóóLL ááqqªª¡¡ee ΩΩqqóóddGG §§¨°°VV ááÑÑ°°ùùff ÈÈàà©©JJ..¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG

‘ ΩƒjOƒ°üdG äÉfƒjCG õ«côJ π≤j ÉeóæY) ΩódG §¨°V ¢†Øîæj ÉeóæY :»∏j Éªc πª©j ΩÉ¶ædG Gòg ¿EG

`H ≈YóJ ÉjÓÿG √ògh ,Ò«¨àdG Gò¡H Úà«∏µdG ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿG ¢†©H ¢ù– ( ΩódGJGA¢üî∏e

"jukstaglomerular"≈YóJ á°UÉN IOÉe RGôaEÉH CGóÑ˘J Ò«˘¨˘à˘dG Gò˘¡˘H É˘jÓÿG √ò˘g ¢ù– É˘eó˘æ˘©˘a ,

zÚæjôdGz`H27

ΩódG ‘ ΩƒjOƒ°üdG ¿ƒjCG õ«côJ ¢VÉØîfG hCG ΩódG §¨°V ¢VÉØîfÉH ÉjÓÿG √òg ¢SÉ°ùMEG ¿EG

IOÉŸG √òg ¿C’ ,ÚæjôdG IOÉŸ ÉjÓÿG √òg RGôaEG á«Ø«c ∂dP øe ºgC’Gh ,¬JGP óëH Iõé©e Èà©j

.ájƒ«◊G äÓYÉØàdG øe á∏°ù∏°S ‘ ¤hC’G á≤∏◊G πã“

Gògh ,ájOÉ©dG äÉbhC’G ‘ á«dÉ©a ájCG …óÑj ’h ΩódG ÉeRÓH ‘ óLƒj ÚJhÈdG øe ´ƒf ∂dÉæg

øe CGóÑJ ájRÉéYE’G äÓYÉØàdG á∏°ù∏°S q¿EG .óÑµdG ‘ ¿ƒµàjh ÚLƒæ«°ùæJƒ«‚CGz `H ≈Yój ÚJhÈdG

‘ Éªg á«dÉ©a ájCG ¿ÉjóÑJ’ Úà∏dG ÚLƒæ«°ùæJƒ«‚C’Gh ÚæjôdG »˘JOÉ˘e ¿C’ ,äGò˘dÉ˘H á˘£˘≤˘æ˘dG √ò˘g

¿ÓYEÓd áeóîà°ùŸG äÉfGƒæ©dÉH Éª¡∏ªY ¬«Ñ°ûJ øµÁh ,ÉªgOÉ–G ó©H GôKDƒJ »µd ¿ÉJOƒLƒe á≤«≤◊G

.ó«Øeh Ú©e ≈æ©e AÉ£YEÉH CGóÑJ Égóe óæYh ¢†©H ¥ƒa É¡°†©H É¡ahôM πNóJ »àdGh

,ájƒ∏µdG ÉjÓÿG øY kGóL Ió«©H ájóÑµdG ÉjÓÿG q¿EG :∫AÉ°ùàæd kÓ«∏b π¡ªàdG Éæ«∏Y »¨Ñæj Éægh

,±hô◊G √òg øe πªµŸG Aõ÷G RôØJ á«fÉãdGh (¿ÓYE’G) ±hôM øe kGAõL RôØJ ¤hC’G øµdh


102

óóÑÑµµddGG ‘‘ ¬¬ÑÑ««ccôôJJ qqººààjj ……òòddGG ÚÚLLƒƒææ««°°ùùææJJƒƒ««‚‚CC’’GG ¿¿ƒƒeeôôgg »»≤≤àà∏∏jj

ááÄÄjjõõLL ÉÉëëÑÑ°°üü««dd áá««∏∏µµddGG ÉÉjjÓÓNN ‘‘ ¬¬ÑÑ««ccôôJJ ººààjj ……òòddGG ÚÚææjjôôddGGhhzz

ÚÚJJOOÉÉee OOÉÉëëqqJJGGhh ,,IIóóMMGGhh ááªª¡¡ee ……OODDƒƒJJ IIóóMMGGhh

ππµµHHhh ÚÚØØ∏∏ààflfl øøjjƒƒ°°††YY ‘‘ ÚÚààÑÑccôôee ÚÚààØØ∏∏ààflfl

ºº««ªª°°üüqqààddGG ¢¢ùùµµ©©jj ÉÉªª¡¡ææ««HH ππeeÉÉµµJJhh ΩΩÉÉéé°°ùùffGG

..¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ºº°°ùù÷÷ õõéé©©ŸŸGGhh ¥¥QQÉÉÿÿGG

?ÚLƒæ«°ùæJƒ«‚CG ƒYóŸG ÚJhÈ∏d kÓªµe ÚfôdG ¿ƒµj ¿CG çóëj ∞«c ?∂dP çóëj ∞«c

:»∏j Éªc ¬°ùØf ìô£j ∫GDƒ°ùdGh

?áaOÉ°üŸG ¢†ëÃ ∂dP πc ºàj ¿CG øµªŸG øe πg

.áaOÉ°üŸÉH ∂dP πc çóëj ¿CG π«ëà°ùŸG øªa ,’ kÉ©ÑW ÜGƒ÷G

¤EG ÉgÉjEG ádƒfi zÚLƒæ«°ùæJƒ«‚C’G áÄjõL á«æH Ò«¨J ≈∏Y IQób É¡d zÚæj qô`dG áÄjõL q¿EG

Ú°ùæJƒ«‚CG ≈YóJ IójóL áÄjõL-1z Ú°ùæJƒ«‚CG= ÚLƒæ«°ùæJƒ«‚CG+ÚæjQ :¿CG …CG1-.áÄjõL ô¡¶J Éægh ,ó©H ¬àæJ ⁄ äÓYÉØàdG á∏°ù∏°S ¿C’ kÉ°†jCG ádÉ©a ÒZ ¿ƒµJ Iójó÷G áÄjõ÷G q¿EG

`H ≈YóJh IójóLACE Ú°ùæJƒ«‚CG ≈∏Y ÒKCÉJ É¡dh ,áFôdG ‘ ¿ƒµàJh z-1áÄjõ÷G √ògh z

Ú°ùæJƒ«‚G áÄjõL º«°ù≤àH Ωƒ≤j ËõfCG á≤«≤◊G ‘-1`H ≈YóJ IójóL áÄjõL ¤EG É¡∏jƒ–h z

Ú°ùæJƒ«‚CG2- :¿CG …CG z

Ú°ùæJƒ«‚CG-1 ºjõfCG + ECA= Ú°ùæJƒ«‚CG-2øe ,IójóL IOÉe øjƒµàd ÉJó–G ÚàØ∏àfl ÚJOÉe RGôaEÉH ÉàeÉb áqjƒ∏µdGh ájóÑµdG ÉjÓÿG q¿EG

øµdh ájƒ∏µdGh ájóÑµdG ÚJOÉŸÉH ¬d ábÓY ’ ËõfCG RGôaEÉH ájƒFôdG ÉjÓÿG âeÉb iôNCG á«MÉf

ájƒFôdG ÉjÓÿG ¿ƒc ¤EG áaÉ°VE’ÉHh ,á«fÉãdÉH ¤hC’G OÉ–G øe áŒÉædG Iójó÷G IOÉŸÉH √OÉ–G øµÁ

IOÉe RôØJ ¿CG áFô∏d øµÁ ∞«c ,ájƒ∏µdGh ájóÑµdG OGƒŸG ¿ƒµJ πÑb ≈àM ËõfC’G Gòg RGôaEÉH Ωƒ≤J

Gò¡d áªFÓŸG á«FÉ«ª«µdG áÑ«cÎdG ∞°ûàµJ ¿CG É¡æµÁ ∞˘«˘c ?ó˘©˘H çó– ⁄ äÓ˘YÉ˘Ø˘à˘d á˘eR’

?iôNCG IOÉe ¤EG IOÉe πjƒ– ™«£à°ùj …òdG ËõfC’G

:áHÉLEG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ‘ í∏j ∫GDƒ°S ∑Éægh

?áaOÉ°üŸG ¢†ëÃ ∂dP çóëj ¿CG øµªŸG øe πg

É¡d §£flh á°ShQóe πMGôe IóY øe ∞dCÉàJ á«∏ª©dG ¿C’ iôNCG Iôe ,’ ™Ñ£dÉH :ÜGƒ÷G

- Ú°ùæJƒ«‚CGz ËõfCG Qƒ¡X ƒg §«£îàdG áYhQ ≈∏Y π«dódGh ,kÉ≤Ñ°ùe2¤ƒàj ËõfC’G Gògh ,

á«YhC’G ¿GQóL ≥««°†J :¤hC’G ,áHƒ∏£ŸG áé«àædG ƒëf É¡∏c á«∏ª©dG ¿GOƒ≤J ÚJÒ£N Úàª¡e

Iô°TÉÑe ôKDƒj ËõfC’G Gògh ,çÓãdG πMGôŸG øe ¤hCG á∏Môªc ¬à«ªgCG øY ÉæKó– …òdGh ájƒeódG

√òg ≥««°†J ¤EG ‹ÉàdÉHh É¡°ü∏≤J ¤EG …ODƒjh ájƒeódG á«YhC’G ∫ƒM IOƒLƒŸG á«∏°†©dG ÉjÓÿG ≈∏Y

103

≈«ëj ¿hQÉg


ájƒeódG á«YhC’G ≥««°†Jh ,á«∏ª©∏d ´QÉÑdG §£ıG øe kGAõL ôeC’G Gòg Èà©jh ,ájƒeódG á«YhC’G

.É¡∏NGO ΩódG §¨°V IOÉjR ‘ ™Ñ£dÉH óYÉ°ùj

?áaOÉ°üe Gòg çóëj ¿CG øµªŸG øe πg

- Ú°ùæJƒ«‚CG ËõfCG áÄjõL ¿C’ ,zπ«ëà°ùe kÉ°†jCG :ÜGƒ÷G2¢SÉ°SCG ≈∏Y áÑcôe z

. kGóHCG áaOÉ°üŸG ¢†ëÃ ºàj ¿CG ¬d øµÁ ’ Ö«cÎdG Gògh ,É¡≤««°†àd ájƒeódG á«YhC’G ≈∏Y ÉgÒKCÉJ

- Ú°ùæJƒ«‚CG ËõfC’ á«fÉãdG á qª¡ŸGh2¿ƒeôg RGôaEG ≈∏Y ájô¶µdG Ió¨dG ÉjÓN õ«Ø– »g z

á«∏ª©∏d ´QÉÑdG §£ıG ≈∏Y π«dO Gògh .ÉjÓÿG √òg ¤EG ËõfC’G Gòg ∫ƒ°Uh óæY ¿hÎ°ShódC’G

ÉgõØëjh ájƒ∏µdG ÉjÓÿG ≈∏Y ôKDƒj á≤HÉ°ùdG äÉëØ°üdG øe Éæª∏Y Éªc ¿hÎ°ShódC’G ¿ƒeôg q¿C’

™ØJôj Gòµgh ,iôNCG Iôe ájƒeódG IQhódG ¤EG ¬î°Vh í°TôŸG ∫ƒÑdG øe AÉŸG ¢UÉ°üàeG ≈∏Y

.á«∏ª©dG øe á«fÉãdG á∏MôŸG ≥≤ëj Gògh ,iôNCG Iôe ΩódG §¨°V

™e á∏eÉµàe á«FÉ«ª«c OGƒe RGôaEG ‘ óÑµdGh ÚàFôdGh Úà«∏µdG ÚH ΩÉé°ùf’Gh ≥aGƒàdG q¿EG

ájƒ∏µdGh ájóÑµdG ÉjÓÿG ¿CG »æ©j Gògh ,Ö°SÉæŸG ¿ƒeô¡dG RGôaEG ¤EG ájÉ¡ædG ‘ … qODƒj É¡°†©H

¿CG ¬«∏Y ≥jôØdG Gòg ¿CGh ácÎ°ûe ájÉZ ¤EG ±ó¡j ≥jôa øª°V πª©dG ¤EG áLÉM ‘ ájƒFôdGh

Qô≤j ¿CG ¬«∏Y åëÑdG ájÉ¡f ‘h ,ΩódG §¨°V ¢VÉØîfG ádÉM ‘ ¬∏©a »¨Ñæj ÉªY kÉ«æ°†e kÉãëH …ôéj

≥««°†J ¿ƒµ«°S ™Ñ£dÉH AGôLE’G Gògh ,Ö©°üdG ∞bƒŸG êÓ©d Ö°SÉæe AGô˘LEG ø˘e ¬˘∏˘©˘Ø˘«˘°S É˘e

.¿hÎ°ShódC’G ¿ƒeôg RGôaEG ¤EG …ODƒj ¿CG ¬fCÉ°T øe Ée ≈∏Y πª©dGh ájƒeódG á«YhC’G

äÓ°†©dGh ájô¶µdG Oó¨dG íjô°ûJ øY á«æ°†e çƒëH AGôLEG kÉ°†jCG ≥jôØdG Gòg ≈∏Yh

IÉª°ùŸG ájôë°ùdG áÄjõ÷G ¤EG π°UƒàdG ºàj ájÉ¡ædG ‘h ,É¡∏ªY á«Ø«ch ájƒeódG á«YhC’ÉH á£«ÙG

- Ú°ùæJƒ«‚G2,¢ü∏≤àdG ≈∏Y ájƒeódG á«YhC’ÉH á£«ÙG äÓ°†©dG õ«Ø– ™«£à°ùJ »àdGh z

Iƒ£ÿGh ,¿hÎ°ShódC’G RGôaEG ≈∏Y ájô¶µdG Ió¨dG õ«Ø– kÉ°†jCG ™«£à˘°ùJh ,É˘¡˘≤˘«˘«˘°†J ‹É˘à˘dÉ˘Hh

áª¡e ¤ƒàj áKÓãdG AÉ°†YC’G øe ƒ°†Y πch ,ájôë°ùdG áÄjõ÷G √òg Ö«côJ á«Ø«c »g IÒNC’G

§N ¤EG ájÉ¡ædG ‘ ≥jôØdG π°Uƒàjh ,áÄjõ÷G ∂∏J êÉàfE’ áeRÓdG ΩÉÿG OGƒŸG øe AõL Ö«côJ

`dG êÉàfEÉH Ωƒ≤j óÑµdGh ÚæjQz `dG êÉàfEÉH ¿Éeƒ≤J ¿Éà˘«˘∏˘µ˘dÉ˘a ,π˘MGô˘e çÓ˘K ø˘e »˘LÉ˘à˘fEG

104

≈«ëj ¿hQÉg

`dG êÉàfEÉH ¿Éeƒ≤J ¿ÉàFôdGh ÚLƒæ«°ùæJƒ«‚CGzACEπµH QGhOC’G ™jRƒJ ºàj πµ°ûdG Gò¡Hh

.IQÉ¡eh ¿É≤JEG

Éæ«∏Y »¨Ñæ«a ,≥∏ÿG ≈∏Y IQOÉb Iƒb πÑb øe πeÉµàŸG ΩÉ¶ædG Gòg OƒLh CGóÑe Éæ°†aQ ƒdh

QGô≤dG ¤EG π°Uƒà∏d çƒëÑ∏d É¡FGôLEGh É¡æ«H Éª«a É¡ãMÉ˘Ñ˘Jh É˘jÓÿG √ò˘g ´É˘ª˘à˘LG Iô˘µ˘a ∫ƒ˘Ñ˘b

øe IôµØdG √òg ∫ƒÑb Éæd øµÁ ’ ,»©«ÑWh ,ø≤àeh ´QÉHh º«∏°S §«£îJ ≥ah Ö°SÉæŸGh í«ë°üdG

105

¿¿ÉÉJJÉÉgg óóëëqqààJJhh áá««∏∏µµddGG ÉÉjjÓÓNN ¢¢††©©HH ππÑÑbb øøee ÚÚææjjôôddGGzz IIOOÉÉee ÖÖ««ccôôJJhh óóÑÑµµddGG ‘‘ ÚÚLLƒƒææ««°°ùùææJJƒƒ««‚‚CC’’GG IIOOÉÉee ÖÖ««ccôôJJ qqººààjj ΩΩqqóóddGG §§¨°°VV ¢¢VVÉÉØØîîffGG óóææYY

`ddGG ≈≈YYóójj ËËõõffCCGG CCGGóóÑÑjj OOÉÉ––’’GG ççhhóóMM óó©©HHhh ..óóMMGGhh ºº°°ùùLL øøee ÚÚàà©©££bb ÉÉààffÉÉcc ƒƒdd ÉÉªªcc ¿¿ÉÉJJOOÉÉŸŸGGACEÖÖ««ccôôJJ ÉÉ¡¡ææee èèààææjjhh ,,IIOOÉÉŸŸGG √√òògg ≈≈∏∏YY ÒÒKKCCÉÉààddÉÉHH

ÚÚ°°ùùææJJƒƒ««‚‚CCGG ≈≈YYóójj ôôNNBBGG22¤¤EEGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG GGòògg ……OODDƒƒjjhh ..áá««∏∏µµddGG ‘‘ ¿¿hhÎÎ°°SShhóóddCC’’GG RRGGôôaaEEGG ¤¤EEGG ∂∂ddòòcchh áájjƒƒeeqqóóddGG áá««YYhhCC’’GG ≥≥««««°°††JJ ¤¤EEGG ……OODDƒƒjj ……òòddGG

..áá««ffÉÉKK ´ÉÉØØJJQQ’’ÉÉHH ΩΩóóddGG §§¨°°VV CCGGóóÑÑjj áá««ddÉÉààààŸŸGG ππMMGGôôŸŸGG √√òògg óó©©HHhh ,,áá««∏∏µµddGG ππÑÑbb øøee AAÉÉŸŸGG ¢¢UUÉÉ°°üüààeeGG IIOOÉÉYYEEGG

ÚLƒæ«°ùæJƒ«‚CG

óÑµdG

ÚæjQ

Ú°ùæJƒ«‚CG1

`dG ¿ƒeôg)ACE

áFôdG

ájô¶µdG Ió¨dG

¿hÎ°Sód’GÚ°ùæJƒ«‚CGr2

á«∏µdG(≥«°V) …ƒeO AÉYh

11

22

33

44

44


.á«∏ª©dGh á«≤£æŸG á«MÉædG

√ÓYCG ¢VÎØŸG ƒjQÉæ«°ùdG øe ÌcCG ádÉë°†dGh áLGò°ùdÉH º¡JÉjô¶f ∞°üààa ¿ƒjOÉŸG ÉeCG

ÚàFôdG π©Œ ácÎ°ûe áaOÉ°üe çhóM ºàëj ≥£æŸG ¿C’ áaOÉ°üŸG Iôµa ≈∏Y ÉgôgƒL ‘ óæà°ùJh

çhóM »¨Ñæj ¬°ùØæH Üƒ∏°SC’ÉHh ,º¡æ«H Éª«a kGóMƒe πª©∏d kÉHƒ∏°SCG ¿hòîàj óÑµdGh Úà«∏µdGh

¿ƒeôg RôØJ ÉjÓNh ΩódG §¨°V ¢ù«≤J ájƒ∏c ÉjÓN OƒLh ¤EG …ODƒJ óMGh ¿BG ‘h áaOÉ°üe

ájƒ∏µdG ÉjÓÿG ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿG áYÉWEG ¤EG kÉ°†jCG …ODƒJh ájô¶µdG Ió¨dG øe ¿hÎ°ShódC’G

ËõfCÉH ÉgôKCÉJ áé«àf ájƒeódG á«YhC’ÉH á£«ÙG äÓ°†©dG ¢ü∏≤J ¤EG kÉ°†jCG …ODƒJh Êƒeô¡dG ôeC’G

- Ú°ùæJƒ«‚CG `dG,2øe äÉÄŸG ≥≤ëàd óMGh ¿BG ‘h É¡°ùØf áaOÉ°üŸG çhóM »¨Ñæj Gòµgh

á∏°ù∏°ùdG √òg äÉ≤∏M øe á≤∏M ΩGó©fG ¿C’ ,§≤a ΩÉ¶ædG Gòg äÉÑ∏£àe á«Ñ∏àd ájƒ«◊G äÉ«∏ª©dG

.É¡∏c á«∏ª©dG π°ûa ¤EG …ODƒj

?õé©ŸGh ¥QÉÿG ΩÉ¶ædG Gòg πãe OƒLh ‘ kÉÑÑ°S áaOÉ°üŸG ¿ƒµJ ¿CG øµªŸG øe πg

ΩÉ¶ædG Gòg πãe ≥∏N ≈∏Y QOÉ≤dG √óMh πLh õY ¬∏dG ¿EGh ,kÉæµ‡ ∂dP ¿ƒµj ød ™Ñ£dÉH

πª©j õé©ŸG ΩÉ¶ædG Gòg ∫Gõj Éeh ,¿É°ùfE’G º°ùL ‘ ¬©°†j ¿CGh ,á©jóÑdG IQƒ°üdG √ò¡H õé©ŸG

ÉeCG .¢VQC’G ≈∏Y πX Ée πª©dG ‘ ôªà°ùjh ,á£«°ùÑdG ¬Lh ≈∏Y óLh òæe ¿É°ùfE’G º°ùL ‘

ä’BG ΩGóîà°SÉH kÉãjóM ’EG õé˘©ŸG ΩÉ˘¶˘æ˘dG Gò˘g QGô˘°SCG ¤EG π˘°Uƒ˘à˘dG ™˘£˘à˘°ùj º˘∏˘a ¿É˘°ùfE’G

Iôµa ¢û©f ‘ kGójóL kGQÉª°ùe Èà©j ójóL ±É°ûàcG πch , kGóL áeó≤àe á«LƒdƒæµJ äÉfÉµeEGh

á«≤£æe ÒZ QÉµaCÉH á≤«≤◊G √òg AÉØNEG øµÁ ’h ¥ƒ∏fl øFÉc ¿É°ùfE’G ¿C’ ,áLPÉ°ùdG áaOÉ°üŸG

.á«∏≤Y ÒZh

áãdÉãdG á∏MôŸGh ,ΩódG §¨°V ™aôd ájQhô°V πMGôe çÓK Éæ°Vô©à°SG π°üØdG Gòg ájGóH ‘

AÉ°†YC’G ôKDƒJ ∞«c øµdh ,âbh ´ô°SCG ‘ AÉŸG Üô°ûj ¿CG ¬«∏Y »¨Ñæj ¿É°ùfE’G q¿CG ‘ πãªàJ

¬«∏Y ÒKCÉàdG Öéj AÉŸG Üô°T ≈∏Y AôŸG Ωó≤j ≈qàMh ?√ÒµØJh ¿É°ùfE’G á«°ùØf ≈∏Y á«ª°ù÷G

á©ªà› ôKDƒJ ¿CG ájƒFôdGh ájóÑµdGh ájƒ∏µdG ájQƒ©°TÓdG ÉjÓÿG ™«£à°ùJ ∞«c ,∂dP ¤EG ¬©aOh

?√ÒµØJ á≤jôWh ¿É°ùfE’G á«°ùØf ≈∏Y

,ΩÉ¶ædG Gòg ≥∏N …òdG ƒg ¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dÉa ,á∏MôŸG √òg ò«Øæàd õgÉL §£ıG q¿EG

106

IÉª°ùŸGh É¡LÉàfE’ óÑµdGh ¿Éà«∏µdGh ¿É˘à˘Fô˘dG âfhÉ˘©˘J »˘à˘dG IOÉŸG q¿EG .√ó˘Mh ¬˘d ∫É˘ª˘µ˘dÉ˘a

- Ú°ùæJƒ«‚Gz2É¡«∏Y ÒKCÉàdGh ïŸG ‘ áæ«©e á≤£æe ¤EG ∫ƒ°UƒdG »gh áª¡e iôNCG áØ«Xh É¡d

ΩÉeCG ™fÉe óLƒj øµdh ¢û£©dÉH Qƒ©°ûdG á≤£æez »g á≤£æŸG √ògh ,πª©dG ≈∏Y Égõ«Ø– h

- Ú°ùæJƒ«‚Gz2z ïª∏d …ƒe qódG õLÉ◊Gz ≈Yój á«FÉ≤àfG ájPÉØf …P õLÉM OƒLh ‘ πãªàj

óLƒj õLÉ◊G Gògh ,kÉq«WÉÑàYG ïŸG ¤EG ΩódG ≥jôW øY áØ∏àıG OGƒŸG ∫ƒNO ¿hO ádƒ∏«◊G ¬àª¡eh

,ÉgÉfôcP »àdG ¢û£©dÉH Qƒ©°ûdG á≤£æe »g ≥WÉæŸG √òg ióMEGh ,ïŸG ‘ Úà≤£æe hCG á≤£æe ‘

≈«ëj ¿hQÉg

107

ππNNGGOO ççóóëëjj ……òòddGG ÉÉee ºº∏∏©©jj ’’ ÉÉææÑÑ∏∏ZZCCGG qqøøµµddhh ,,AAÉÉŸŸGG ÜÜôô°°TT ¤¤EEGG IIôôee qqππcc ‘‘ ´ôô¡¡ffhh kkÉÉ««eeƒƒjj ääGGôôee IIóóYY ¢¢ûû££©©ddÉÉHH ôô©©°°ûûff

AAÉÉŸŸGG ¤¤EEGG ºº°°ùù÷÷GG ááLLÉÉMM øøee ääóóccCCÉÉJJ áá««ªª°°ùù÷÷GG AAÉÉ°°††YYCC’’GG ∞∞∏∏ààflfl ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG ÉÉjjÓÓÿÿÉÉaa ,,ääGGqqôôŸŸGG ∂∂∏∏JJ ∫∫ÓÓNN ÉÉææeeÉÉ°°ùùLLCCGG

¿¿CCGG ¿¿hhOO AAÉÉŸŸGG ÜÜôô°°ûûææaa øøëëff ÉÉ qqeeCCGG ,,AAÉÉŸŸGG ÜÜôô°°TT ¤¤EEGG ¿¿ÉÉ°°ùùff’’GG ™™aaóóHH ââ¡¡ààffGG áá««ddÉÉààààŸŸGG ääGGAAGGôôLLEE’’GG øøee áá∏∏°°ùù∏∏°°SS ääòòîîJJGGhh

..AAÉÉŸŸGG áá££°°SSGGƒƒHH ÉÉjjÓÓîî∏∏dd ¿¿ƒƒ©©ddGG ËËóó≤≤ààHH §§≤≤aa ÚÚØØààµµee ôôeeCC’’GG GGòògg ççhhóóMM áá««ØØ««µµHH ºº∏∏©©ff

∫ÉÑ≤à°S’G É˘jÓ˘Nâ– á˘≤˘˘£˘˘æŸG ‘

ájôjô°ùdG

øe á«aÉc á«ªc ∫hÉæJ óæYºØdG øe πFÉ°SQ Qó°üJ AÉŸGâ– á≤£æŸG ƒëf Ió©ŸGhOƒLƒH É¡¨˘∏˘Ñ˘J á˘jô˘jô˘°ùdG

.AÉŸG øe ±Éc »WÉ«àMGΩqódG §¨°V ¢SÉ«b ‘ á°ü°üîàŸG á«Ñ∏≤dG ÉjÓÿG Ωƒ≤Já≤£æŸG ¤EG É¡«∏Y â∏°üM »àdG äÉ«˘£˘©ŸG ∫É˘°SQEÉ˘H

.ájôjô°ùdG â–

kGôeCG ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG »£©J¿CÉH á«HÉ©∏˘dG Oó˘¨˘dG ¤EG kÉ˘«˘fƒ˘eô˘gáé«àfh ,ÜÉ©∏dG RGôaEG øY ∞bƒàJ

.kÉaÉL ºØdG íÑ°üj ∂dòd

Ö∏≤dG

Ió©ŸG

ájƒ∏µdG ¥ƒa Oó¨dG Ωƒ≤J¢û£©dG á≤£æ˘e ¬˘«˘Ñ˘æ˘à˘H

.äÉfƒeô¡dG RôØJ ≈àM

ájƒ∏µdG ¥ƒa Oó¨dG

á«∏µdG


¢û£©dÉH ¿É°ùfE’G ô©°ûj á≤£æŸG √òg õ«Ø– óæYh28.

?äÉaOÉ°üŸG áé«àf õé©ŸG ΩÉ¶ædG Gòg óLƒj ¿CG øµªŸG øe πg :¬°ùØf ∫GDƒ°ùdG ìô£fh

`H ∫GDƒ°ùdG Gòg øY Ö«éj ¿É°ùfE’ A»°T …CG ∫ƒb øµÁ ’ ,ádOC’G √òg Éæ≤°S ¿CG ó©Hh

.¬JÒ°üÑd kGóbÉah Ö∏≤dG Ωƒàfl íÑ°UCG ¿É°ùfE’G Gòg ¿C’ ,º©fz

:á«JB’G áÁôµdG ájB’ÉH ’EG ¬àHÉLEG ≈∏Y ≥«∏©àdG øµÁ ’h ,á©WÉ°ùdG á≤«≤◊G √òg ΩÉeCG

nn∑∑GG ssƒƒ nn°°SS ssººKK mmáá nnØØ rr££ooff rrøøppee ssººooKK mmÜÜGG nnôôooJJ øøppee nn∂∂ nn≤≤nn∏∏ nnNN ……òòssddÉÉ ppHH ää rrôô nnØØ nnccnnCCGG oo√√ ooQQpphhÉÉ nnëëoojj nnƒƒ oogg nnhh oo¬¬ooÑÑ ppMMÉÉ nn°°UU oo¬¬nndd nn∫∫ÉÉ nnbb

kkGGóónnMMnnCCGG »»uuHH nnôôppHH oo∑∑ ppôô rr°°TTooCCGG nn’’ nnhh »»uuHH nnQQ oo¬¬∏∏ddGG nnƒƒ oogg ÉÉ ssææ ppµµnndd ** kkÓÓooLL nnQQ| :∞¡µdG IQƒ°S38-.39

¿¿hhõõ««JJQQƒƒµµddGG ¿¿ƒƒeeôôgg -- IIõõéé©©ŸŸGG êêÓÓ©©ddGGGò¡dh ,¿ƒeôg »g Iõé©ŸG √ògh ,iôNCG Iõé©e ≈∏Y ™∏£f ±ƒ°S áeOÉ≤dG Qƒ£°ùdG ‘

q¿CG »gh áæ«©e ádCÉ°ùª«∏Y Éæg ó«cCÉàdG øe óH’h ,¿É°ùfE’G º°ùL ‘ IOó©àe ∞FÉXh ¿ƒeô¡dG

≈∏Y ¿ƒeô¡dG ¬°SQÉÁ ÒKCÉJ …CG q¿C’ ,¬JGP óëH Iõé©e Èà©j á«∏î∏d Ée ¿ƒeôg ¬ÑÑ°ùj …òdG õ«ØëàdG

¥É°üàdG ≥jôW øY ≥≤ëàj Gògh ,É¡JGP á«∏ÿG äÉfƒµe ≈˘∏˘Y √ÒKCÉ˘J ¿ƒ˘µ˘j ¿CG »˘¨˘Ñ˘æ˘j á˘«˘∏ÿG

ióMEG ≈∏Y √ÒKCÉJh É¡∏NGO √QƒÑY hCG á«∏ÿG AÉ°ûZ ‘ OƒLƒe ¬©e ÜhÉéàj Ö«cÎH ¿ƒeô¡dG

áÑ°SÉæe áÑ«côJ GP ¿ƒeô¡dG ∂dP ¿ƒµj ¿CG ÚàdÉ◊G Éà∏c ‘ Ö∏£àj ôeC’G q¿CG q’EG ,á«∏ÿG äÉfƒµe

‘ √ÒKCÉJ π°ûa ¤EG …ODƒj ¿ƒeô¡dG áÑ«côJ ‘ ÉØ«ØW ¿Éc Éª¡e Ò«¨J …CGh .á«∏ÿG ∂∏J ≈∏Y ÒKCÉà∏d

¿ƒeô¡dG ÚH IOƒLƒŸG ábÓ©dG ¬«Ñ˘°ûJ ” ÖÑ˘°ùdG Gò˘¡˘dh .á˘«˘∏ÿG

πØ≤dÉH É˘¡˘«˘∏˘Y ô˘KDƒ˘j »˘à˘dGh á˘«˘∏ÿG ‘ IOƒ˘LƒŸG á˘Ä˘jõ÷Gh

.ìÉàØŸGh

¿ƒeôg É¡°SQÉÁ »àdG äGôKDƒª∏d Éæ˘°VGô˘©˘à˘°SG ó˘æ˘Y

¬∏dG ¿CG »gh ,áë°VGh á≤«≤M ÉæeÉeCG ≈∏éàJ ¿hõ«JQƒµdG

áª¶fC’G øe áYƒª› ¿É°ùfE’G º°ùL ‘ π©L πLh õY

áØ∏àfl k’ÉØbCG É¡d ™°Vhh É¡æ«H Éª«a áØ∏àfl ¿ÉeC’Gh QGòfEÓd

Gòg óLƒj ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a ,óMGh ìÉàØÃ íàØJ É¡æµdh

108

ájƒ∏µdG ¥ƒa Oó¨dG

™aój óMGh ìÉàØe óLƒjh ,ájóÑµdG á«∏ÿG ‘ ôNBG πØb óLƒjh …ô©°T …ƒeO AÉYh á«∏N ‘ πØ≤dG

IQób ¢ùµ©j í«JÉØŸG ‘ ≥HÉ£àdG Gògh .óMGh ¿BG ‘h óMGh •É°ûf á°SQÉªŸ áØ∏àıG ÉjÓÿG √òg

≥HÉ£àdG Gògh ,Qƒ£àdG IÉYOh ÚjOÉŸG ÒµØJ áLGò°S ≈∏Y kÉ©WÉb kGOQ πµ°ûjh ≥∏ÿG ≈∏Y ¤É©J ¬∏dG

.¿ƒjOÉŸG ÉgOOôj »àdG áaOÉ°üŸG ájô¶f •ƒ≤°S ≈∏Y »M π«dO ƒg ∑Î°ûe ±óg ƒëf •É°ûædG ‘

‘ ¿É°ùfE’G ±OÉ°üJ »àdG á«Ñ∏°ùdG äGôKDƒŸG ó°V ìÉØµdG áØ«Xh …ODƒj ¿ƒeô¡dG Gòg q¿EG

¢SQÉ≤dG OÈdG hCG ójó°ûdG ô◊G hCG ÜÉ¡àd’G hCG ìhôéH áHÉ°UE’G hCG ´Gó°üdG hCG ⁄C’Éc ¬JÉ«M

Gòg πNóàj ä’É◊G √òg »Ø˘a ,¢û£˘©˘dGh ´ƒ÷Gh Úé˘°ùcC’G ¢ü≤˘f hCG á˘«˘°SÉ˘°ù◊G ≈˘à˘Mh

.ΩÉ¡e øe ¬«∏Y Ée …ODƒjh ¿ƒeô¡dG

¿ƒeôg ∞FÉXƒd Éæ°VGô©à°SG AÉæKCG É˘æ˘fÉ˘gPCG ø˘Y Ö«˘¨˘J ’CG »˘¨˘Ñ˘æ˘j á˘ª˘¡˘e á˘£˘≤˘f ∑É˘æ˘g

’h ,Ωóîà°ùo«°S øjCG ±ô©J ’h á∏bÉY ÒZ ¿hõ«JQƒµdG ¿ƒeôg RôØJ »àdG ÉjÓÿÉa ,¿hõ«JQƒµdG

.¿ƒeô¡dG Gòg É¡H ôKDƒj »àdG á«Ø«µdG º∏©J

øe ∞°ûàµæd ájô¶µdG Oó¨dG πÑb øe RôØj …òdG ¿ƒeô¡dG Gòg ∞FÉXh ¿B’G ¢Vô©à°ùfh

‘ ∂°ùØf ∫CÉ°ùJ ¿CG ÇQÉ≤dG …õjõY ∂æµÁh .¿É°ùfE’G ≥∏N á«∏ªY ‘ á«¡dE’G IQó≤dG »∏Œ É¡dÓN

ó©Hh ,?áaOÉ°üe ∂dP çóëj ¿CG øµªŸG øe πgz ¿ƒeô¡dG Gòg ÒKCÉJ πMGôe øe á∏Môe πc

.Qƒ£àdG IÉYO ÒµØJ ádÉë°V ióeh »¡dE’G OƒLƒdG á≤«≤M ºµeÉeCG ∞°ûµæJ ±ƒ°S ∫DhÉ°ùàdG Gòg

≈«ëj ¿hQÉg

109

¿¿hhõõ««JJQQƒƒµµddGG ¿¿ƒƒeeôôgg RRÉÉààÁÁ

ôôKKDDƒƒjj ÉÉªªµµaa ,,áábbQQÉÉNN ääGGõõ««ÃÃ

áájjôô©©°°ûûddGG áá««YYhhCC’’GG ÉÉjjÓÓNN ≈≈∏∏YY

,,óóÑÑµµddGG ÉÉjjÓÓNN ≈≈∏∏YY kkÉÉ°°††jjCCGG ôôKKDDƒƒjj

√√òògg ≈≈∏∏YY √√ÒÒKKCCÉÉJJ ÈÈàà©©jjhh

ììÉÉààØØee ááeeAAÓÓee ááHHÉÉããÃÃ ÉÉjjÓÓÿÿGG

..ÉÉee ππØØ≤≤dd…ƒeO ¿Éjô°T

óÑµdG


::¿¿hhõõ««JJQQƒƒµµddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ∞∞FFÉÉXXhh

::ììhhôô÷÷ÉÉHH ááHHÉÉ°°UUEE’’GG ππÑÑbb ááeeRRÓÓddGG áájjÉÉªª◊◊GG ôôaaƒƒjj

¿hõ«JQƒµdG ¿ƒeôg ¿EÉa á∏ªàÙG QÉ£NC’G ó°V ¿É°ùfE’G ÚdÉæjQOC’G ¿ƒeôg ¬Ñæj Éª∏ãªa

É¡d ¢Vô©àj ób áHÉ°UEG ÖÑ°ùH á∏ªàfi äÉØYÉ°†e ájCG ó°V ¿É°ùfE’G º°ù÷ ájÉª◊G ôaƒj √QhóH29,

ìhô÷GQÉKBG ‘Óàd OGó©à°S’G áÑgCG ≈∏Y ¿ƒµJ »µd á«æ«eC’G ¢Vƒª◊G õ qØëj ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a

.ìhô÷G √òg ΩÉÄàd’ áeRqÓdG OGƒŸG Èà©J á«æ«eC’G ¢Vƒª◊G √òg q¿C’

::ììhhôô÷÷ÉÉHH ááHHÉÉ°°UUEE’’GG ∫∫ÓÓNN ⁄⁄CC’’ÉÉHH QQƒƒ©©°°ûûddGG ÒÒKKCCÉÉJJ øøee ππ∏∏≤≤jj

∫ÓN ¿ÉcCG AGƒ°S ìhô÷G ⁄CÉH ÜÉ°üŸG Qƒ©°T ¿hO ∫ƒëj …òdG ƒg ¿ƒeô¡dG Gòg q¿EG

∂dP ó©H ΩCG É¡H áHÉ°UE’G30,øe ºZôdG ≈∏Y ô£ÿG ¬HÉéj hCG Üô¡j ¿CG ¿É°ùfE’G ™«£à°ùj Gòµgh

.kÉëjôL ¬fƒc

äGQÉ˘°TE’G ∫É˘°üjEG ÒKCÉ˘à˘H º˘à˘j ⁄C’É˘H Qƒ˘˘©˘˘ q°ûdG q¿EG

±ô©J ∞«c ,I qõØÙG á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG ≥jôW øY á«Ñ°ü©dG

√òg ±É≤jEG á«Ø«c ¿hõ«JQƒµ˘dG ¿ƒ˘eô˘¡˘d IRô˘ØŸG É˘jÓÿG

?kÉ«FõL ƒdh á«FÉHô¡µdG á«Ñ°ü©dG äGQÉ°TE’G

::ÇÇQQGGƒƒ££ddGG ää’’ÉÉMM ‘‘ ôôµµ°°SS ¤¤EEGG ääÉÉææ««JJhhÈÈddGGhh ¿¿ƒƒggóóddGG ∫∫ƒƒëëjj

ôµ q°ùdG ¤EG êÉà– ïŸG ÉjÓN á°UÉNh º°ù÷G ÉjÓN q¿EG

,ôµ q°ùdG ¤EG Iôªà°ùe áLÉM ‘ ïŸG ÉjÓîa ,á«FGòZ IOÉªc

¢ü≤ædG ¿EÉa q’EGh ,QGôª˘à˘°SÉ˘H IOÉŸG √ò˘g Òaƒ˘J ø˘e ó˘H’h

.¿É°ùfE’G IÉ«ëH …Oƒj ób É¡«a ÒÑµdG

,ΩódG ‘ ôµ°ùdG áÑ°ùf ¢†ØîæJ ´ƒ÷ÉH Qƒ© q°ûdG óæY

110

‘‘ ¬¬ààªª¡¡ee ¿¿hhõõ««JJQQƒƒµµddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ……OODDƒƒjj

’’ ¿¿ÉÉcc ¿¿EEGGhh ÜÜÉÉ°°üüŸŸGG ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ºº°°ùùLL

..∂∂ddòòHH ôô©©°°ûûjj

AÉ≤H ¿hO ∫ƒëjh ÒKCÉàdÉH ¿hõ«JQƒµdG ¿ƒeôg •É°ûf CGóÑj AGò¨dG ≥jôW øY √ÒaƒJ ΩóY ádÉM ‘h

,ôµ°S ¤EG áfhõıG äÉæ«JhÈdGh øg qódG πjƒ– ∫ÓN øe ∂dP ºàjh ,ôµ°S Ò¨H ÊÉ°ùfE’G º°ù÷G

ΩódG ‘ áàHÉãdG ¬àÑ°ùf ≈∏Y ßaÉëj ∂dòHh31.

¤EG ÚJhÈdG πjƒ– hCG ôµ°S ¤EG øg qódG πjƒ–z :á«dÉàdG IQÉÑ©dG ≈æ©e ‘ πeCÉàf ÉfƒYOh

á≤«≤◊Gh ,π«°üØJ …CG ¿hOh ΩGôµdG qôe É¡«∏Y QhôŸG ºàj ób äGQÉÑ©dG √òg πãe ôcP óæY ,zôµ°S

ÉeóæY IOÉŸG q¿C’ Ö©°ûàdG øe IÒÑc áLQO ≈∏Yh kG qóL Ió≤©e á«FÉ«ª«µdG äÓYÉØàdG √òg q¿CG

ƒdh ,kÓeÉc kGÒ¨J »Äjõ÷G »FÉ«ª«µdG É¡Ñ«côJ Ò¨J »æ©j ∫ƒëàdG Gòg ¿EÉa iôNCG IOÉe ¤EG ∫ƒëàJ

É¡∏jƒ– ¬æe Ö∏Wh ¿É°ùfE’G ΩÉeCG Ió°†æe ≈∏Y â©°Vhh äGôŸG äÉfƒ«∏jôJ øgódG áÄjõL äÈc

É¡dGóÑà°SG hCG äGQòdG ™bGƒe Ò«¨J á«Ø«c ±ô©j ’ ¬fC’ kÉghó°ûe kGõLÉY ∞bƒd ôµ°S áÄjõL ¤EG

πNGO π©ØdÉH çó– á«FÉ«ª«µdG äÓYÉØàdG √òg q¿CG ’EG ,IQƒcòŸG áÄjõ÷G πNGO iôNCG äGQòH

á«∏ª©H »¡àæJ »àdG áÑ©°ûàŸG äÓYÉØàdG øe á∏°ù∏°S AGôLEÉH Ωƒ≤J »àdG É¡JÉfƒµe á£°SGƒH ÉjÓÿG

.ôµ°S ¤EG øgódG πjƒ–

hCG ,IQƒcòŸG á«FÉ«ª«µdG äÓYÉØàdG Ò°ùd »∏©Ø˘dG ¬˘LƒŸG ¿hõ˘«˘JQƒ˘µ˘dG ¿ƒ˘eô˘g Èà˘©˘jh

ÉjÓÿG √òg ±ô©J øjCG øªa .á∏°ù∏°ùàŸG äÓYÉØàdG √òg AóÑd ¢UÉÿG ìÉàØŸG Èà©j iôMC’ÉH

¤EG øgódG πjƒëàH ¢UÉÿG ΩÉ¶ædG Gòg π«¨°ûJ AóÑd ¢UÉÿG ìÉàØŸG ¿hõ«JQƒµdG ¿ƒeô¡d IRôØŸG

kÉ«FÉ«ª«c É¡YÉÑJG ÖLGƒdG äGƒ£ÿG ÉjÓÿG √òg ±ô©J ∞«c ?ôµ°S ¤EG ÚJhÈdG πjƒ– hCG ôµ°S

πµ°T ≈∏Y ¿ƒµJ »àdG) øgódG áÄjõL πjƒëàd»àdG( ôµ°S áÄjõL ¤EG

πµ°T ≈∏Y »g ?

::ÇÇQQGGƒƒ££ddGG ää’’ÉÉMM ‘‘ ïïŸŸGGhh ÖÖ∏∏≤≤ddGG ¤¤EEGG AAGGòò¨ddGG ∫∫ÉÉ°°üüjjEE’’ áájjƒƒddhhCC’’GG »»££©©jj

‘ ôµ°ùdG ∑Ó¡à°SG øe á«ª°ù÷G ÉjÓÿG ™æªàd πNóàdÉH ¿hõ«JQƒµdG ¿ƒeôg äÉÄjõL Ωƒ≤J

Ö∏≤dG πãe á°ù«FQ AÉ°†YCG ¿CG ∂dP ,iôNCG ájRÉéYEG IôgÉX ßMÓf Éægh ,ÇQGƒ£dG ä’ÉM

Üô◊G çhóM óæY ÇQGƒ£dG ádÉM ¿ÓYEÉH ádÉ◊G √òg ¬«Ñ°ûJ øµÁh ,πNóàdG Gò¡H ôKCÉàJ ’ ïŸGh

CH2OH

CH3-(CH2)n-COOH

≈«ëj ¿hQÉg

111


ÉjÓÿG ¬LƒJ äÉÄjõ÷G √ò¡a ,ÉgÒZ ¿hO áæ«©e äÉYÉ£≤d ájOÉ°üàb’G äÉfÉµeE’G áaÉc Òî°ùJh

ïŸGh Ö∏≤dG ±ô°üJ â– ¿ƒµj …òdG AGò¨dG ∑Ó¡à°SG øe π«∏≤à∏d á«ª°ù÷G32.

¿hO á«ª°ù÷G ÉjÓÿG ¢†©Ñd á«FÉæãà°S’G á«ªgC’G ¿hõ«JQƒµdG ¿ƒeôg äÉÄjõL õ«“ ∞«c

?GPÉe ¤EG kGOÉæà°SGh ?á«ªgC’G √òg Oó– ∞«c ?ÉgÒZ

::ÉÉ¡¡WWÉÉ°°ùùÑÑffGGhh áájjƒƒeeóóddGG áá««YYhhCC’’GG ¢¢üü∏∏≤≤JJ ºº¶¶ææjj

∫GƒWCG Ò«¨àH ∂dPh áFQÉ£dG ä’Éë∏d ájƒeódG á«YhC’G áHÉéà°SG á«Ø«c ≈∏Y Éæ©∏WG ób Éqæc

Oô› ÒãµdG ø¶j Éªc â°ù«dh áq«M äÉæFÉc É¡fCG ƒd Éªc •É°ùÑf’Gh ¢ü∏≤àdG ≥jôW øY ÉgQÉ£bCG

.ΩódG ™jRƒàd Ö«HÉfCG

∞∏àfl á£°SGƒHh Êƒeô¡dG ôeCÓd Égò«ØæJ áé«à˘f çó˘ë˘j •É˘°ùÑ˘f’Gh ¢ü∏˘≤˘à˘dG Gò˘g q¿EG

‘ ¢üî∏àJ ¿hõ«JQƒµdG ¿ƒeôg áØ«Xhh .á≤HÉ°ùdG äÉëØ q°üdG ‘ ∂dP ÉfôcP Éªc äÉfƒeô¡dG

112

ôôµµ°°SS ¤¤EEGG øøggóóddGG ππjjƒƒëëààHH ΩΩƒƒ≤≤JJ áájjÉÉ¨∏∏dd IIAAƒƒØØcc ±±ÉÉ°°üüee ≈≈∏∏YY kkGGóóLL IIÒÒ¨°°üüddGG áá««∏∏ÿÿGG ……ƒƒàà––.

äÉfƒeô¡∏d ájƒeódG á«YhC’G áHÉéà°SG á«∏ªY º˘«˘¶˘æ˘J

… qƒ≤j ºYO πeÉY ¿ƒeô¡dG Gòg πãÁ ∂dòHh ,á°ü∏≤ŸG

ÇQGƒ£dG ä’ÉM ‘ ÜÉ°üŸG ∞bƒe33.

:AÉŸG ácôM ≈∏Y Iô£«°ùdG ≥≤ëj

¤EG AÉŸG ∫ƒNO ™æÃ kÉ°†jCG ¿ƒeô˘¡˘dG Gò˘g Ωƒ˘≤˘j

ºéM ≈∏Y á¶aÉÙG »æ©j Gògh .áLÉ◊G óæY ’EG á«∏ÿG

¿CG ¿hõ«JQƒµdG ¿ƒeôg áÄjõL ±ô©J ∞˘«˘µ˘a ,Ωó˘dG

±ô©J ∞«ch ?á«∏ÿG ¤EG ∫ƒNódG á«f AÉŸG äÉÄjõ÷

?É¡LQÉN AÉŸG äÉÄjõL AÉ≤HEG ƒg í«ë°üdG QGô≤dG ¿CG

äÉÄjõ÷G √òg AÉ≤HEÉH á∏«ØµdG πFÉ°SƒdG ±ô©J ∞«ch

≈∏Y É¡JQób ƒg ∂dP πc øe qºgC’Gh ?á«∏ÿG êQÉN

,á˘«˘∏ÿG ¤EG AÉŸG ∫ƒ˘NO ™˘æŸ Ö°SÉ˘æŸG âbƒ˘dG õ˘˘«˘˘«“

™æŸG á«∏ªY ¿CG ±ô˘©˘j ¿CG ¿ƒ˘eô˘¡˘dG Gò˘¡˘d ∞˘«˘ch

?áª¡ŸG √òg ò«ØæJ ‘ ¬«dEG óæà°ùj …òdG ¢SÉ°SC’G ƒg Ée ?O qófi âbƒH á£ÑJôe

ää’’ÉÉMM ‘‘ ºº°°ùù÷÷GG ááÄÄaaóóJJ ≈≈∏∏YY ππªª©©jj ……òòddGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG êêÉÉààffEEGG ∞∞bbƒƒjj

::IIQQGGôô◊◊GG ááLLQQOO ‘‘ ••ôôØØŸŸGG ´ÉÉØØJJQQ’’GG ™™ææŸŸ ÇÇQQGGƒƒ££ddGG

Gòg ¿EG PEG ,¢Vôª∏d º°ù÷G áehÉ≤e ¢VGôYCG øe kÉ°VôY Èà©j IQGô◊G áLQO ´ÉØJQG q¿EG

AõL ÒaƒJ qºàj á≤jô£dG √ò¡Hh ,¢TGôØdG ‘ AÉ≤ÑdGh áMGôdG ¤EG Oƒ∏ÿG ≈∏Y ¿É°ùfE’G Èéj ´ÉØJQ’G

.ïdEG ... πª©dGh »°ûŸÉc »eƒ«dG •É°ûædG AGOC’ ∂∏¡à°ùJ ¿CG øµªŸG øe ¿Éc ábÉ q£dG øe ÒÑc

á°UÉN á∏«°Sh Èà©J πH ¢VôŸÉH áHÉ°UEÓd á«ÑfÉ÷G èFÉàædG ióMEG Èà©J ’ ≈ qª◊G √òg q¿EG

ºàj IQGô◊G áLQO ‘ ´ÉØJQ’Éa ,¢VôŸG qó°V áehÉ≤ŸG ájƒ≤àd áMGô∏d Oƒ∏ÿG ¤EG ¢†jôŸG QÉÑLE’

áØ«XƒdG √òg AGOC’ õ qØëj õ`côŸG Gò`gh .¢Vô¨dG Gò¡d qó©oe ïŸG ‘ q¢UÉN õcôe πÑb øe ¬≤«≤–

z ≈`YóJ IOÉ`e ≥jô`W øY1 IL-.

≈«ëj ¿hQÉg

113

nnƒƒ oogg nnhh kkÉÉqqHH nnQQ »» pp rrHHnnCCGG pp¬¬∏∏ddGG nnôôrr««nnZZnnCCGG rrππ oobb

ooÖÖ pp°°ùùrrµµnnJJ nn’’ nnhh mmAA rr»» nn°°TT uuππ oocc ttÜÜ nnQQ

ooQQ ppõõnnJJ nn’’ nnhh ÉÉ nn¡¡rr««nn∏∏ nnYY ss’’ ppEEGG mm ¢¢ùù rrØØnnff ttππ oocc

nn¤¤ ppEEGG ssººooKK nnii nnôô rrNNooCCGG nnQQ rrRRpphh llII nnQQ ppRRGG nnhh

ÉÉ nnªªppHH rrººooµµ ooÄÄuuÑÑnnææoo«« nnaa rrººooµµ oo©© ppLL rrôônnee rrººooµµuuHH nnQQ

¿¿ƒƒ ooØØ pp∏∏nnàà rrîînnJJ pp¬¬«« ppaa rrººooààrrææ oocc|

:ΩÉ©fC’G.174


´ÉØJQÓd kÉ£HÉ°V Èà©j ¿hõ«JQƒµdG ¿ƒeô¡a ,iôNCG ájRÉéYEG IôgÉX É˘æ˘d ∞˘°ûµ˘æ˘J É˘æ˘gh

Qòæj iƒà°ùe ¤EG IQGô◊G áLQO π°üJ ÉŸÉM áª¡ŸG √òg ò«ØæàH CGóÑj ƒgh ,IQGô◊G áLQO ‘ •ôØŸG

.iôNC’G ¬eÉ¡Ÿ ¬FGOCG ÖfÉL ¤EG ô£ÿÉH

z IOÉe RGôaEG øe qó◊G ‘ πãªàj ¿ƒeô¡˘dG Gò˘g π˘Nó˘J π˘ã˘ª˘à˘jh1IL-õcôª∏d õ˘ØÙG

ïŸG ‘ …QGô◊G34, z`dG IOÉe ¿CG ¿ƒeô¡dG Gòg ±ô©j ∞«c øµdh1IL-´ÉØJQG øY ádhDƒ°ùe

IÉ«M ≈∏Y Gô˘£˘N π˘ã“ á˘Wô˘ØŸG IQGô◊G á˘LQO ¿CG ±ô˘©˘j ∞˘«˘ch ?º˘°ù÷G ‘ IQGô◊G á˘LQO

z`dG IOÉe ¿CG ±ô©j ∞«c ?¿É°ùfE’G1IL-?áØ∏àıG OGƒŸG øe ÉgÒZ ¿hO ádhDƒ°ùŸG »g

?IOÉŸG √òg êÉàfEG ±É≤jEG »g IóFGõdG ≈ª◊G ™æŸ á∏«°Sh ™‚CG ¿CG ±ô©j ∞«ch

114



…ƒeO ¿Éjô°Tsá∏°†Y

IL-11

áÑ¡à∏e á≤£æe

¢¢UUÉÉNN õõccôôee ÒÒKKCCÉÉJJ ááéé««ààff ççóó–– ≈≈qqªª◊◊ÉÉHH ááHHÉÉ°°UUEE’’GG qq¿¿EEGG

óó©©HH ππªª©©ddÉÉHH CCGGóóÑÑjj õõccôôŸŸGG GGòògghh ,,ïïŸŸGG ‘‘ ¢¢VVôô¨ddGG GGòò¡¡dd

≈≈YYóóJJ IIOOÉÉee ππÑÑbb øøee √√õõ««ØØ––11--ILää’’ÉÉMM ‘‘hh ,,

ÖÖ««ccôôJJ ±±ÉÉ≤≤jjEEÉÉHH ¿¿hhõõ««JJQQƒƒµµddGG ¿¿ƒƒeeôôgg ΩΩƒƒ≤≤jj ÇÇQQGGƒƒ££ddGG

..IIOOÉÉŸŸGG √√òògg

á


::¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG IIÉÉ««◊◊ áájjQQhhôô°°††ddGGhh ááªª¡¡ŸŸGG ääÉÉææ««JJhhÈÈddGG ¢¢††©©HH êêÉÉààffEEGG ºº¶¶ææjj

,áLô◊G äÉbhC’G ‘ áØ∏àıG º°ù÷G äÉLÉ«àMG á«Ñ∏J ¿ƒeô¡dG Gò¡d iôNC’G ∞FÉXƒdG øe

AÉ°†«ÑdG ΩódG äÉjôch ÚHƒ∏Zƒª«¡˘dG ø˘e ó˘jõŸG êÉ˘à˘fEG ≈˘∏˘Y ΩÉ˘¶˘©˘dG ´É˘î˘f √õ˘«˘Ø– É˘¡˘æ˘eh

ΩódG ‘ √õ«côJ ™aQh âjÉ°SƒÑehÌdGh35.IóMGh IÒ¨°U áÄjõL ¿ƒc á≤«≤M ÉæeÉeCG í°†àJ Gòµgh

√òg ¿ƒµJ ¿CG qóH ’h ,IOó©àe IÒ£N ∞FÉXhh äÉ«dhDƒ°ùe äGP IOôÛG Ú©dÉH É¡àjDhQ øµÁ ’

q¿CÉH AÉY qO’G q¿EGh .∞FÉXƒdG √òg ™«ªL …ODƒJ ¿CG ™«£à°ùJ ≈àM ¥QÉN º«ª°üJ äGP áÄjõ÷G

ƒgh ,πgÉL ¿É°ùfEG øY q’EG Qó°üj ’ AÉY qOG ƒg É‰EG äGõ«ªŸG √òg ∑ÓàeG ‘ ÖÑ q°ùdG »g áaOÉ°üŸG

¬fÉëÑ°S ≥dÉÿG áª¶Y ≈∏Y »M π«dO ƒg ¿ƒeô¡dG Gògh .≥£æŸG ΩGó©fG h ÒµØàdG OÉ°ùa ≈∏Y π«dO

:¤É©J ∫Éb ,øjƒµàdG ∫ÉªLh ôjƒ°üàdG áYhQ ‘ ¤É©Jh

¬¬ssLLÉÉ nnMM nnhhonnAAÉÉ nn°°ûûnnjj ¿¿nnCCGG ss’’ ppEEGG pp¬¬ppHH nn¿¿ƒƒ oocc ppôô rr°°ûûooJJ ÉÉee oo±±ÉÉ nnNNCCGG nn’’ nnhh »»ppffGG nnóó nngg rróó nnbb nnhh pp¬¬ss∏∏ddGG »»ppaa »»uuffƒƒooLLÉÉ nnëëooJJnnCCGG nn∫∫ÉÉ nnbb oo¬¬ooee rrƒƒ nnbb

nn¿¿hh ooôô ssccòònnàànnJJ nnÓÓ nnaannCCGG kkÉÉªªrr∏∏ ppYY mmAA rr»» nn°°TT ssππ oocc »»qqHHQQ ™™ pp°°SS nnhh kkÉÉÄÄ rr«« nn°°TT »»uuHH nnQQ| :ΩÉ©fC’G.80

≈«ëj ¿hQÉg

115


≈≤ÑJh IO’ƒdG òæ˘e ¬˘HÉ˘°ûà˘J kÉ˘KÉ˘fEG h kGQƒ˘cP ∫É˘Ø˘WC’G ΩÉ˘°ùLCG q¿EG

ΩÉ°ùLCG ‘ Qƒ¡¶dÉH Iõ«ªŸG ⁄É©ŸG ¢†©H CGóÑJ äGƒæ°S ó©Hh ,ÚM ¤EG á¡HÉ°ûàe

kÓ°†a áë°VGh áfƒ°ûN ¬Jƒ°U Ö°ùàµjh ¬à«◊ ƒªæJ πLôdÉa ,Ú°ùæ÷G Óc

á«dƒL qôdG ¬JÉØ°U ΩÉY πµ°ûH ¬ª°ùL Ö°ùàµjh ,ÚØàµdG ÚH Ée ´É°ùJG øY

π˘¶˘j Ú°ùæ÷G Ó˘µ˘a ,AÉ˘°ùæ˘dG ió˘d çó˘ë˘j ¬˘°ùØ˘f A»˘ q°ûdGh ,Iõ˘«˘ªŸG

.á«∏°SÉæqàdG AÉ°†YC’G AÉæãà°SÉH ,á≤˘gGôŸG Qƒ˘W ≈˘à˘M Ú¡˘HÉ˘°ûà˘e É˘ª˘gÉ˘ª˘°ùL

‘ áæ«©e äÉfƒeôg RGôaEG áé«àf ¿ƒµj º°ù÷G ‘ çóëj …òdG Ò«¨àdGh

.á≤gGôŸG á∏Môe

çóëj ICGôŸG h πLôdG øe πc º°ùL ‘ π°UÉ◊G »°ùæ÷G õjÉªqàdG q¿EG

õé©e ΩÉ¶f ≥ah πLh õY ¬∏dG É¡≤∏N »à˘dG á˘«˘°ùæ÷G äÉ˘fƒ˘eô˘¡˘dG ÒKCÉ˘à˘H

‘ »àdG ÉqeCGh ¿hÎ°Sƒà°ù«J ≈YóJ á«°ùæ÷G πLôdG äÉfƒeôg q¿EG .¥QÉNh

RGôaEG á«Ø«µd Éæ°üëØJ óæYh ,¿hÎ°ù«˘Lhô˘Hh ÚLhÎ°SCG ≈˘ qª˘°ùà˘a ICGôŸG

.≥dÉÿG IQóbh ≥∏ÿG áYhQ ÉæeÉeCG ≈q∏éàJ äÉfƒeô¡dG √òg

iód ÉqeCG ,á«°üÿG πÑb øe á«°ùæ÷G πL qôdG äÉfƒeôg RGôaEG qºàj

RGôaEG ≈∏Y AÉ°†YC’G √òg õ«Ø– q¿CG ÒZ ,¢†«ÑŸG πÑb øe ÉgRGôaEG qºà«a ICGôŸG

.IRôØŸG AÉ°†YC’G øY kGóL Ió«©H AÉ°†YCG πÑb øe qºà«a äÉfƒeô¡dG √òg

RGôaE’G ≈∏Y Oó˘¨˘dG õ˘«˘Ø– q¿EÉ˘a á˘≤˘HÉ˘ q°ùdG äÉ˘ë˘Ø˘°üdG ‘ ô˘cP É˘ª˘ch

â– á≤£æŸG h á«eÉîædG Ióq¨dG πÑb øe ¿Éªàj RGôaE’G ≈∏Y Iô£«°ùdGh

.ájôjô°ùdG

IO’ƒdG ó©H Ée ¤EG kÓqLDƒe ≈≤Ñj á«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dG RGôaEG q¿EG

â– á≤£æŸÉa ,q≥ëH Iõé©e Èà©j RGô˘aE’G Gò˘gh ,á˘∏˘jƒ˘W äGƒ˘æ˘°ùH

á«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dG RGôaEÉH ¢UÉÿG ôeC’G QGó°UEG πLDƒJ ájôjô°ùdG

‘ πØ£dG íÑ°üj ÉeóæY …CG ,óYƒŸG ∫ƒ∏M óæYh ,á∏jƒW äGƒæ°ùd

ÉgôeCG QGó°UEÉH ájô˘jô˘°ùdG â– á˘≤˘£˘æŸG CGó˘Ñ˘J á˘≤˘gGôŸG ô˘ª˘Y

á«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dGá«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dG


`dG ¿ƒeôg øY IQÉÑY Êƒeô¡dG ôeC’G Gògh .á«eÉîqædG I qó¨dG ¤EG Êƒeô¡dGGnRHâ«bƒàdG ÉqeCG

√òg ™«£à°ùJ ∞«c PEG ,ájÉ¨∏d kGÒfi kGôeCG Èà©«a ô°ûÑdG äGQÉ«∏e ΩÉ°ùLCG ‘ ájôjô°ùdG â– á≤£æª∏d

¿ƒµj ¿CG hCG Ëƒ≤J …CG É¡jód ¿ƒµj ¿CG ¿hO ΩÉjC’Gh ô¡°TC’Gh Úæ°ùdG Ö°ù– ¿CG IÒ¨°üdG á¨°†ŸG

¬fƒc ≈∏Y kÓ«dO Èà©j ájôjô°ùdG â– á≤£æª∏d Ö«é©dG ∑ƒ∏ q°ùdG Gòg q¿EG ?øe qõdÉH ¢SÉ°ùMEG É¡jód

.πLh õY ¬∏dG πÑb øe kÉbƒ∏fl

`dÉH πãªàŸG Êƒeô¡dG ôeC’G Aƒ°V ≈∏Y á«eÉîædG Ió¨dG CGóÑJGnRH¿É«Yój Úfƒeôg RGôaEÉH

(LH,FSH)iód á«°üÿGh çÉfE’G iód ¢†«ÑŸG ƒgh O qófi ±óg Éª¡d ¿Éfƒeô¡dG ¿Gògh ,

»àdG AÉ°†YC’G √òg ¤EG ¬LƒŸGh RGôaE’ÉH AóÑdGz ôeCG ≈∏Y ¿Éfƒeô¡dG ¿Gòg …ƒàëjh ,QƒcòdG

RGôaEGh áq«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dG RGôaEÉH ≈°üÿGh ¢†jÉÑŸG CGóÑJ òFóæY ,á∏jƒW äGƒæ°ùd á∏eÉN âfÉc

≥HÉ£J ‘ πãªàJ ,√ÉÑàfÓd áàa’ á£≤f ÉæeÉeCG RÈJ Éægh .≈ãfC’Gh ôcò∏d Iõ«ªŸG á«°ùæ÷G ÉjÓÿG

Úfƒeô¡dG äÉÄjõL Ö«côJLH hFSHÖ°ùëH ∞∏àîj ÉªgÒKCÉJ qøµdh ,ICGôŸGh πL qôdG ‘

.¢ùæ÷G ±ÓàNG

‘ π°UÉ◊G ±ÓàN’G ‘ πãªàŸGh á≤HÉ°ùdG äÉëØ°üdG ‘ »¡dE’G RÉéYE’G ÉfôcP ób Éqæch

≈ qª°ùŸG º°ù≤dG ‘ á∏jƒW äGƒæ°S IóŸ π°UÉ◊G QÉ˘¶˘à˘f’G ‘ ∂dò˘ch Úfƒ˘eô˘¡˘dG ø˘jò˘g ÒKCÉ˘J

’G É¡H πªàµJ »àdG á«Ø«µdG ìô°T ‘ á«dÉàdG Qƒ£ q°ùdG ‘ ´ô°ûf ±ƒ°Sh ,á«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dGz’

ôcòdG πqµ°ûJ ¤EG Oƒ≤j …òdG q¢UÉÿG ΩÉ¶qædG ∂dòc ìô°ûfh ,ICGôŸGh πL qô∏d á«∏°SÉæqàdG AÉ°†YC

.¤É©J ¬∏dG IQób q∂°T ÓH ¬ªµ– ΩÉ¶f ƒgh ,≈ãfC’Gh

IICCGGôôªª∏∏dd »»∏∏°°SSÉÉææààddGG RRÉÉ¡¡qq÷÷GG‹GƒM Éª¡æe πc ¿õjh ICGôŸG º°ùL ‘ IOƒLƒŸG á«∏°SÉæàdG AÉ°†YC’G ºgCG ¿É°†«ÑŸG Èà©j

10 ¤EG12…òdG ¿É°ùfEÓd ∫hC’G ∞°üædG Èà©J »àdG äÉ°†jƒÑdG êÉàfEÉH ¿É°†«ÑŸG Ωƒ≤jh ,Æ

á«fÉãdG áØ«XƒdGh .πLôdG º°ùL ‘ èàæJ »àdG áØ£ædG ƒg ôNB’G ∞°üædGh ,ó©H Éª«a ódƒj ±ƒ°S

äÉfƒeô¡dG √òg q¿C’ ájÉ¨∏d áª¡e áØ«XƒdG √ògh ,á«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dG RGôaEG ‘ πqãªàJ Ú°†«Ñª∏d

äÉfƒeô¡dG πªYh ,ó©H Éª«a ájƒãfC’G äÉØ q°üdG IÒ¨°†dG âæÑdG º°ùL ÜÉ°ùcEÉH Ωƒ≤J »àdG »g

118

Ωƒ≤j …òdG πcÉ«¡dG äÉqë˘f π˘ª˘Y ¬˘Ñ˘°ûj

,Iõ«‡ äÉØ°U É¡HÉ°ùcE’ ¬∏cÉ«g π«˘µ˘°ûà˘H

π«µ°ûàH Ωƒ≤J ’ äÉfƒeô¡dG √òg q¿CG q’EG

.πNGódG øe πH êQÉÿG øe º°ù÷G

ió˘d ¢Vƒ◊G ΩÉ˘¶˘Y ´É˘°ùJG π˘ãÁh

áé«àf º°ù÷G πµ°T ôq«¨J ≈∏Y k’Éãe ICGôŸG

Gògh ,ájƒãfC’G á«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dG RGôaEG

õq«M á qªK ¿ƒµj ≈à˘M kGó˘L qº˘¡˘e ´É˘°ù˘qJ’G

ICGôŸG ¬∏ªëà°S …òdG Úæé∏d Ö°SÉæe36.

iôNCG Iôe ÒµØàdG ø©‰ ¿CG »¨Ñæjh

»àdG ÉjÓÿG É¡H ±ô©J »˘à˘dG á˘«˘Ø˘«˘µ˘dG ‘

á«°ùæ÷G äÉfƒeô˘¡˘dG RGô˘aEG ≈˘∏˘Y π˘ª˘©˘J

á∏Mô˘e ≈˘∏˘Y á˘eó˘≤˘e ICGôŸG q¿CG á˘jƒ˘ã˘fC’G

ºMQ ‘ ¬fÉµe π¨°û«°S …òdG Úæ÷G ºé◊ Ö°SÉæe õ«M ¤EG á°SÉe áLÉM ∑Éæ¡a ‹ÉàdÉHh πª◊G

√òg íéæJ ∞«c øµdh ,¢Uƒ°üÿG Gò¡H á«aÉµdG äÉeƒ∏©ŸG É¡jód ÉjÓÿG √òg q¿CG ¢VÎØæd .ICGôŸG

±ô©J ¿CG É¡d ∞«ch?áæ«©e ájOóY á«Ø«µH ΩÉ°ù≤f’G ≈∏Y ¢Vƒ◊G º¶Y ÉjÓN õ«Ø– ‘ ÉjÓÿG

ºé◊G Gòg ±ô©J ¿CG ÉjÓÿG √ò¡d ∞«c ?¢Vƒ◊G º˘¶˘Y º˘é˘M ‘ á˘Ñ˘°SÉ˘æŸG IOÉ˘jõ˘dG QGó˘≤˘e

í°†àj ÚLhÎ°S’G ¿ƒeô¡d ójóëqàdÉHh ôNBG …ôgÉX ÒKCÉJ ∑Éæg ,Gòg qπc ¤EG áaÉ°VE’ÉH ?Ö°SÉæŸG

ôcòdG πØ q£dG ÉqeCG ,ICGôŸG º°ùL øe øjòîØdGh ∑QƒdG »à≤£æe ‘ á«ªë q°ûdG IOÉjõdG ∫ÓN øe

.á££ıG äÓ°†©∏d á« qªµdG IOÉj qõdG ‘ πqãªàj á≤˘gGôŸG Qƒ˘W ∫Ó˘N ¬˘ª˘°ùL ‘ çOÉ◊G Ò¨˘à˘dÉ˘a

øe ±Éc ¿hõfl áªK ¿ƒµj »c »≤∏N º«ª°üJ »g ICGôŸG º°ùL ‘ á∏°UÉ◊G á«ªë q°ûdG IOÉj qõdGh

´É°VQE’Gh πª◊G AÉæKCG kÓÑ≤à°ùe º°ù÷G äÉLÉ«àMG »Øµj ábÉ£dG37.

¿ƒµj ÉgÒKCÉJ qøµdh ,Iõ«ªŸG áeƒ©ædG ICGôŸG äƒ°U ÜÉ°ùcEÉH áq«˘°ùæ÷G äÉ˘fƒ˘eô˘¡˘dG Ωƒ˘≤˘J

Iõ«‡ áfƒ°ûN äGP º¡JGƒ°UCG íÑ°üàa ∫ÉL qôdG iód Éq«°ùµY38.√òg äÉÄjõL õ«“ hCG ±ô©J ∞«c

≈«ëj ¿hQÉg

119

≈≈∏∏YY áájjôôccòòddGG ííeeÓÓŸŸGG AAÉÉØØ°°VVEEÉÉHH áá««°°ùùææ÷÷GG ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG ΩΩƒƒ≤≤JJ

√√òògg qq¿¿CCÉÉcchh IICCGGôôŸŸGG ºº°°ùùLL ≈≈∏∏YY ááqqjjƒƒããffCC’’GG ííeeÓÓŸŸGGhh ππLLôôddGG ºº°°ùùLL

ππNNGGOO ¿¿ƒƒµµjj ÉÉ¡¡∏∏ªªYY øøµµddhh IIÉÉëëææddGG ππªªYY ππªª©©JJ ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG

..ºº°°ùù÷÷GG


áØ°U áfƒ°ûÿG ¿CG äÉÄjõ÷G √òg ±ô©J ∞«c ?ICGôŸG äƒ°Uh πL qôdG äƒ°U ÚH äÉfƒeô¡dG

πLôdG äƒ°U π©Œ ¿CG É¡°ùØf äÉÄjõ÷G √ò¡d ∞«ch ?ICGôŸG äƒ°üd áeƒ©ædGh πLôdG äƒ°üd

?kÉªYÉf ICGôŸG äƒ°Uh kÉæ°ûN

,á¨«∏H áªµM ¬«a Ú©e ôªY qóM ¤EG ICGôŸG º°ùL ‘ á«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dG RGôaEG ΩóY q¿EG

πª◊ è°VÉf º°ùL ¤EG áLÉM ∑Éæg Éª∏ãªa ,ÚjRGƒàe ¿Éfƒµj ≈ãfCÓd »∏≤©dGh »ª°ù÷G è°†qædÉa

äÉfƒeô¡dG RGôaEG ¿EÉa ÖÑ°ùdG Gò¡d ,ΩOÉ≤dG πØ£dG áÄ°ûæàd ó°TGQ π≤Y ¤EG áLÉM ∑Éæg Úæ÷G

áæ«©e ájôªY á∏Môe Æƒ∏H óæY çóëj á«°ùæ÷G39,¿É°ùfE’G q¿CG ≈∏Y ôNBG kÓ«dO πqãÁ q∂°T ÓH Gògh

.Ö«éY ΩÉ¶f øª°V kÉ©jóH kÉ≤∏N ≥∏N ób

™™««HHÉÉ°°SSCCGG áá©©HHQQCC’’GG ääGGPP IIÉÉ««ëë∏∏dd áá««ææee qqõõddGG IIQQhh qqóóddGGOGó©à°S’G) Ió©dG √òg q¿EG,™«HÉ°SCG á©HQCG πc Ió©dG ó©j ¬fCÉH áª«∏ q°ùdG ICGôŸG º°ùL õq«ªàj

ójóL ¿É°ùfEG ∫ÉÑ≤à°SG πLCG øe º°ù÷G áÄ«¡àd ICGôŸG ‘ º°ù÷G ÉjÓN πÑb øe ≥≤ëàJ (ΩÉàdG

.IÉ«◊ ¤EG ¬ehób π«¡°ùJh

ióŸ §£îJh kÉqjƒHôJh kÉ«ë°U ¬H qºà¡Jh ¬JÉLÉM πc »qÑ∏Jh Égó«dh ‘ qΩC’G ôqµØJ Éª∏ãeh

ÉjÓÿG √ò¡a ,äÉ°†jƒÑdG √ÉŒ ¬°ùØf ΩÉªàg’G …óÑJ qΩCÓd á«∏°SÉæàdG AÉ°†YC’G ÉjÓN q¿EÉa ,∫ƒWCG

q¿EÉa ∂°T qÓHh .á°†jƒÑdG í«≤∏J á«∏ªY π¡°ùJ »c πjƒ£dG ióŸG ≈∏Yh kÉ≤qÑ°ùe É¡d º°SQ Ée ≥Ñ£J

.ióŸG πjƒ£dG §£ıG Gòg ò«ØæJ ‘ kÉ«°SÉ°SCG kGQhO Ö©∏J áq«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dG

z`dG ¿ƒeôg RGôaEÉH á«eÉîædG I qó¨dG Ωƒ≤J ¤hC’G ™«HÉ°SCG á©HQC’G ájGóH ‘hLHGòg CGóÑjh ,

õ«Ø– óYƒe ¿ƒµj ∂dòHh ,¿GQhódG RÉ¡L ÈY ¢†jÉÑŸG ¤EG ïŸG øe á∏jƒ£dG ¬à∏MQ ¿ƒeô¡dG

.qπM ób ¢†jÉÑŸG

`dG ¿ƒeôg ÒKCÉJ ∫ƒ°üM óæYh ,áé°VÉædG ÒZ äÉ°†jƒÑdG øe ±’?G ≈∏Y ¢†jÉÑŸG …ƒà–

LH√òg øe §≤a IóMGh qøµdh ,¿ƒeô¡dG Gòg ÒKCÉàH è°†ædÉH äÉ°†jƒÑdG √òg øe º°ùb CGóÑj

è°†ædG áeÉJ á°†jƒÑc ¢†«ÑŸG êQÉN ÉgRGôaEG ºàjh áeÉJ IQƒ°üH è°†æJ ¿CG ™«£à°ùJ äÉ°†jƒÑdG

¿ƒµJh .(ΩCGƒJ IO’h çó– Éª¡ë«≤∏Jh óMGh ¿BG ‘ Úà°†jƒH RGôaEG ádÉM ‘) í«≤∏qà∏d IõgÉL

120

á«FGò¨dG OGƒŸG ≈∏Y …ƒà– á≤Ñ£H áWÉfi á°†jƒÑdG

≈˘∏˘Y …ƒ˘˘à– á˘˘≤˘˘Ñ˘˘£˘˘dG √ò˘˘gh á˘˘jQhô˘˘°†dG

äÓ°üjƒ◊Gz folliculus, äÉÑjô÷Gz hG

Ió¨˘dG ø˘e ΩOÉ˘b ¿ƒ˘eô˘¡˘H äÓ˘°üjƒ◊G ô˘KCÉ˘à˘J

z`dG ¿ƒeôg ƒgh á«˘eÉ˘î qæ˘dGFSHøe CGó˘Ñ˘Jh

≈˘˘Yó˘˘J á˘˘°UÉ˘˘N á˘˘Ä˘˘jõ˘˘L RGô˘˘aEÉ˘˘H É˘˘˘gQƒ˘˘˘a

.ÚLhÎ°SC’G ¿ƒeôg hCG ÚLhÎ°SCGz`dÉH

RôØJ ¿CG äÓ°üjƒ◊G á≤ÑW ™«£à°ùJ ∞«c

?ó©H É¡é°†f ΩóY øe ºZôdG ≈∏Y ¿ƒeô¡dG Gòg

’G q¿EG ?»FÉéØdG RGôaE’G Gòg øe ±ó¡dG Ée’

≈∏Y ôNBG π«dO ¤EG ÉfOƒ≤J á∏Ä°SC’G √òg øY áHƒLC

äÉÄjõ÷G √ò¡a ,õé©ŸG ≥∏ÿG á˘«˘∏˘ª˘Y çhó˘M

äÉÄjõL …CG ,äÓ°üjƒ◊G πÑb øe ÉgRGôaEG ºàj »àdG

≥∏N çhóM ≈∏Y ôNBG kÓ«dO É¡©éj Ée ICGôŸG º°ùL ‘ Iójó©dG ∞FÉXƒdG øe É¡d ÚLhÎ°SC’G

:»∏j Éªc ∞FÉXƒdG √òg RÉéjEG øµÁh ,õé©e »¡dEG

1ƒg ÜÉ°üNE’G qπëªa ,ÜÉ°üNE’G qπfi ƒg ÚLhÎ°SC’G áÄjõL ¬aó¡à°ùJ Ée ÚH øe q¿EG -

¿ƒeôg ÒKCÉàd áé«àæa , qƒªædGh ΩÉ˘°ù≤˘fÓ˘d ¬˘«˘a åµ“ »˘gh á˘Ñ˘ q°üıG á˘°†jƒ˘Ñ˘∏˘d ¢ü°üıG ¿É˘µŸG

QGó≤Ã kÉµª°S OGOõJ ¬fGQóéa ,ÜÉ°üNE’G πfi ‘ OGó©à°S’G CGóÑj ÚLhÎ°SC’G2 ¤EG5±É©°VCG

Ωƒ≤J »àdG »g ájô©°ûdG á«YhC’G √ògh ,ájô©°ûdG ájƒe qódG á«YhC’ÉH É¡àWÉMEG qºàJh ,…OÉ©dG É¡µª°S

.áeRÓdG áq«FGò¨dG OGƒŸÉH áÑ°üıG á°†jƒÑdG ójhõàH

á°†jƒÑdG πÑ≤à°ùŸ Dƒ«¡qàdÉH CGóÑJ á∏eÉµàŸG ÒZ äÓ°üjƒ◊G q¿C’ á«¡dEG Iõé©e á≤«≤◊G √òg q¿EG

»gh ,∂dòd äÉWÉ«àMG øe Ωõ∏j Ée PÉîJGh ájQhô°†dG OGƒŸÉH ÉgójhõJ ≈∏Y πª©Jh É¡jƒ– »àdG

.kÓÑ≤à°ùe áÑ°üıG á°†jƒÑ∏d kGô≤à°ùe Èà©j …òdGh ÜÉ°üNE’G ¿ÉµŸ ΩRÓdG OGóYE’ÉH Ωƒ≤J »àdG

:á«dÉqàdG ä’DhÉ°ùqàdG IQÉKEGh kÓ«∏b ∞bƒàdG »¨Ñæj Éægh

≈«ëj ¿hQÉg

121

..ÉÉªª¡¡««aa áá««°°ùùææ÷÷GG ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG ÖÖ««ccôôJJ ººààjj ¿¿GGòò∏∏ddGG ¿¿ÉÉ°°††««ÑÑŸŸGG


ô≤à°ùJh »JCÉàd ¢†«ÑŸG øe ÉgRGôaEG ºà«°S á°†jƒÑdG ¿CG ±ô©J ¿CG äÓ°üjƒ◊G á≤Ñ£d øjCG øe

øY ádhDƒ°ùŸG »g ájô©°ûdG á«YhC’G ¿CG ±ô©J ¿CG É¡d ∞«ch ?É¡HÉ°üNEG ó©H ÜÉ°üNE’G πfi ‘

»µd ≈∏ãŸG á≤jô q£dG ¤EG …óà¡J ¿CG âYÉ£à°SG ∞«c ?AGòZ øe ¬LÉà– ÉÃ áÑ°üıG á°†jƒÑdG ójhõJ

?ájô© q°ûdG á«YhC’G øe OóY ÈcCG ôaƒJ

2IOÉjRh ÜÉ°üNE’G πfi äÓ°†Y ‘ ®ƒë∏e qƒ‰ ¤EG É°†jCG ÚLhÎ°SC’G ¿ƒeôg …ODƒj -

¬«a áÑ q°üıG á°†jƒÑdG QGô≤à°SG ó©H ¿ÉµŸG áeÓ°S ≈∏Y ßaÉëj ¿CG ¬fCÉ°T øe AGôLE’G Gògh ,É¡J qƒb40.

3¿ƒeô¡d ô°TÉÑe ÒKCÉàH ¿ƒµj á≤gGôŸG QƒW ‘ ICGôŸG iód Qó q°üdG á≤£æe ´É°ùqJG q¿EG -

á«æg qódG qOGƒŸG É¡«a ™ qªéààa á≤£æŸG √òg ‘ ÒKCÉJ çGóMEG ≈∏Y πª©j ¿ƒeô¡dG Gò¡a ,ÚLhÎ°S’G

á«Ñ«∏◊G Oó¨dG ôKÉµàJh41.ÉÃ ΩOÉ≤dG OƒdƒŸG ∫ÉÑ≤à°S’ OGó©à°SG ƒg ICGôŸG Qó°U ‘ Ò«¨àdG Gòg q¿EG

.Ö«∏M øe ¬eõ∏j

4,Iõq«ªŸG ájƒãfC’G íeÓŸG ICGôŸG º°ùL ÜÉ°ùcEG ≈∏Y kÉ°†jCG ÚLhÎ°SC’G ¿ƒeôg πª©j -

,πLôdG º°ùL ‘ ôeC’G ƒg Éªc ƒªæ∏d ∞àµdG ΩÉ¶Y ÉjÓN õ«Ø– ≈∏Y πª©j ’ kÓãe ¿ƒeô¡dG Gò¡a

πãªàj á«∏µ°ûdG á«MÉqædG øe ICGôŸG ≈∏Y ¿ƒeô¡dG Gòg ÒKCÉJh .IÒ◊G ¤EG ó«cCÉàdÉH ƒYóJ ádÉ◊G √ògh

áeƒ©æa , kGõ«˘ª˘à˘e kÉ˘jƒ˘ã˘fCG kÓ˘µ˘°T É˘¡˘HÉ˘°ùcEG ‘

Gòg ÒKCÉJ áé˘«˘à˘f çó– ICGôŸG ió˘d äƒ˘ q°üdG

¬àª¡e … qODƒj ∞˘«˘c ±ô˘©˘j ƒ˘gh ,¿ƒ˘eô˘¡˘dG

Gòg π©L á«Ø«c ±ô©j ¬qfCG …CG ,óq«L πµ°ûH

.kÉªYÉf kÉjƒãfCG äƒ q°üdG

5ÚLhÎ°SC’G ¿ƒeôg ∞˘FÉ˘Xh ø˘e -

ájÉ¡f »Øa ,ÜÉ°üNE’G á«∏˘ª˘Y π˘«˘¡˘°ùJ kÉ˘°†jCG

‘ áé°VÉqædG á°†jƒÑdG íÑ˘°üJ ÊÉ˘qã˘dG ´ƒ˘Ñ˘°SC’G

ôeC’G Gòg IGRGƒÃh ,ÜÉ°üNEÓd É¡JÉbhCG Ö°ùfCG

iƒà°ùe ‘ ΩódG ‘ ÚLhÎ°SC’G áÑ°ùf íÑ°üJ

øe q¢UÉN πFÉ°S RGôaEG ¤EG … qODƒj Gògh ,∫ÉY

122

..ππLLôô∏∏dd áájjôôKKÉÉµµààddGG áá««∏∏ÿÿGG »»gghh ááØØ££ææddGG

¤EG É¡∏≤fh ¬∏NGO øeÉ«◊G ∂°ùe ≈∏Y IQó≤dG ¬jód πFÉ q°ùdG Gògh ,πÑ¡ŸG √ÉŒÉH ÜÉ°üNE’G πfi

.áé°VÉqædG á°†jƒÑdG ¤EG É¡dƒ°Uhh ¬∏NGO ∞£ædG ácôM π«¡°ùàH Ωƒ≤j Éªc ÜÉ°üNE’G qπfi

6AGôLE’G òîàj ⁄ GPEG IÒÑc IQƒ°üH º«KGô÷G QÉ°ûàf’ kÉªFÓe kÉfÉµe ΩC’G ºMQ Èà©j -

¿PEG ,AGƒ°S óM ≈∏Y Úæ÷Gh qΩC’G IÉ«M ≈∏Y kGô£N πqã“ á« q°UÉÿG √ògh ,∂dP ¿hO ∫ƒëj …òdG

iôNCG Iôe ÚLhÎ°SC’G ¿ƒeôg QhO »JCÉj Éæg ?ô£ÿG Gòg çhóM ™æŸ ΩRqÓdG AGôLE’G ƒg Ée

è«°ùædG ¤EG ¿ƒeô¡dG Gòg äÉÄjõL ∫ƒ°Uh óæ©a ,ô£ÿG çhóM ™æe ‘ kGÒÑc kGQhO Ö©∏j ¬fC’

≈∏Y á¶aÉÙÉH Ωƒ≤j »°†ª◊G §°SƒdG Gògh ,á«°†ªM I qOÉe RGôaEG ≈∏Y √ÉjÓN õ qØëj ºM qô∏d »FÓ q£dG

Ió«ØŸG ÉjÓÿG ôKÉµàd kÉªFÓe kÉ£°Sh ¬∏«µ°ûJ øY kÓ°†a á«Hhôµ«ŸG QÉ£NC’G øe ºMôdG42.

…QòL Ò«¨J çGóME’ »ØµJ áé°VÉf ÒZ á∏°üjƒM πÑb øe ÉgRGôaEG ºàj á«FÉ«ª«c áÄjõL q¿EG

ó«dƒdG ∫ÉÑ≤à°S’ áeRÓdG äGOGó©à°S’G AGôLEG ≈∏Y ¬°ùØf âbƒdG ‘ πª©jh ¿É°ùfE’G º°ùL ‘

RGôaEG ºàjh ,IOófi áÄjõL ‘ áæ«©e äGQòd ™ qªŒ ƒg ÚLhÎ°SC’G ¿ƒeôg q¿CG Ωƒ∏©ŸGh ,ójó÷G

√òg qøµdh ,É°†jCG á∏bÉY ÒZ ÉjÓN ≈∏Y ôKDƒJh á∏bÉY ÒZ ÉjÓN πÑb øe á∏bÉ©dG ÒZ áÄjõ÷G √òg

Ú°ùæ÷G øe óMGh Qƒ¡X § q£ıG Gòg øY èàæjh ,ájÉ¨∏d ºµfi §£fl øª°V ≥≤ëàJ É¡∏c QƒeC’G

.≥FÉ≤◊G øe áYƒª› ÉæeÉeCG ™£°ùJ ¿CG qóH Óa ôgGƒ¶dG √òg ™«ªL ‘ Éæ∏eCÉJ GPEGh .IÉ«◊G √òg ¤EG

äGQ qòdG π©Ød áé«àf â°ù«d ÚLhÎ°S’G ¿ƒeôg ∫ÓN øe ≈∏éàJ »àdG á≤«≤◊G √òg q¿EG

ôcP øe ô°ûÑdG â≤∏N »àdG á«¡dE’G IQó≤dG äÉjBG øe ájBG »g ÉªqfEGh äÉaOÉ°üŸG ’h ÉjÓÿG ’h

:¤É©J ∫Éb ,Ëƒ≤J ø°ùMCG ≈∏Yh ≈ãfCGh

ÉÉ nnªª oo¡¡rrææppee ssåånnHH nnhh ÉÉ nn¡¡nnLL rrhh nnRR ÉÉ nn¡¡rrææppee nn≥≥nn∏∏ nnNN nnhh mmII nnóó ppMMGG nnhh mm ¢¢ùù rrØØnnff øøppee ººooµµ nn≤≤nn∏∏ nnNN …… ppòòssddGG ooººooµµssHH nnQQ GG ooƒƒ≤≤ssJJGG oo¢¢SSÉÉ ssææddGG ÉÉ nn¡¡ttjjnnCCGG ÉÉ nnjj

ÉÉÑÑ«« ppbb nnQQ rrººooµµrr««nn∏∏ nnYY nn¿¿ÉÉ nncc nn¬¬∏∏ddGG ss¿¿ ppEEGG nnΩΩÉÉ nnMM rrQQnnCC’’GG nnhh pp¬¬ppHH nn¿¿ƒƒooddnnAAÉÉ nn°°ùùnnJJ …… ppòòssddGG nn¬¬∏∏ddGG GGƒƒ oo≤≤ssJJGGhh kkAAÉÉ nn°°ùùppff nnhh kkGGÒÒppãã nncc kk’’ÉÉ nnLL ppQQ|

:AÉ°ùædG IQƒ°S.1

áá°°††jjƒƒÑÑddGG ∫∫ÉÉÑÑ≤≤àà°°SS’’ DDƒƒ««¡¡qqààddGGhh OOGGóó©©àà°°SS’’GGΩƒ«dG Æƒ∏H óæY …CG ,™«HÉ°SCG á©HQC’G äGP áq«JÉ«◊G IQh qódG øe ÊÉqãdG ´ƒÑ°SC’G ájÉ¡f óæY

,ºMôdG √ÉŒÉH á°†jƒÑdG á∏MQ CGóÑJ òFóæYh ,¢†«ÑŸG øe áé°VÉædG á°†jƒÑdG êGôNEG ºàj ô°ûY ™HG qôdG

≈«ëj ¿hQÉg

123


⁄GPEG ÉqeCG ,ójóL ¿É°ùfEG IO’h ¿ƒµJ áé«àædG q¿EÉa á∏M qôdG √òg ∫ÓN ÜÉ°üNE’G çóM GPEGh

¢†«ÑŸG ∑ÎJ ÉeóæY É¡à∏MQ CGóÑJ á°†jƒÑdÉa .º°ù÷G êQÉN ßØ∏J á°†jƒÑdG q¿EÉa ÜÉ°üNE’G çóëj

.á«eÉîædG Ió¨dG »gh É¡æY kGóL Ió«©H IóZ ájÉYQ â– π¶J ájôKÉµàdG á«∏ÿG √òg qøµdh ,Iô°TÉÑe

∂dòd ,á q°UÉN ájÉYQ ¤EG áLÉM ‘ á°†jƒÑdG q¿CG ±ô©J É¡fCÉch ±ô°üàJ á«eÉîqædG I qó¨dG q¿EG

z`dÉH ≈Yój ¢Vô¨dG Gò¡d kÉ°UÉN kÉfƒeôg RôØJLTHøY Ú°†«ÑŸG ¤EG ¿ƒeô¡dG Gòg ∫É°üjEG qºàjh ,

ôØ°UC’G º°ù÷Gz ≈˘Yó˘j ¢†«˘ÑŸG ø˘e Aõ˘L ‘ √ÒKCÉ˘J CGó˘Ñ˘jh ,¿GQhó˘dG RÉ˘¡˘L ≥˘jô˘WCorpus

Luteum.¿hÎ°ù«LhÈdG ¿ƒeôg RGôaEÉH CGóÑj Gò¡d áé«àfh

,¬LÉàfEG øe äÉjÉZ IóY ∑Éægh ,ájÉ¨∏d ≥«bO º«ª°üJ êÉàf ƒg ¿hÎ°ù«LhÈdG ¿ƒeôg q¿EG

Gòg q¿EG . kGóHCG ¢†«ÑŸG êQÉN êôîJ ’ »àdG ôØ°UC’G º˘°ù÷Gz É˘jÓ˘N π˘Ñ˘b ø˘e ¬˘LÉ˘à˘fEG qº˘à˘jh

¬«LƒJ ‘ πãªàj ÒKCÉàdG Gògh ,√RôØJ »àdG ÉjÓÿG øY GóL Ió«©H ÉjÓN ‘ ¬∏©a π©Øj ¿ƒeô¡dG

º°ùL ¿ƒc ≈∏Y π«dO Gògh ,πMGôŸG ≥°SÉæàeh óMGh §£fl øª°V ácô◊G ƒëf áæq«©e ÉjÓN

124

ÉÉªª¡¡««aa áá««°°ùùææ÷÷GG ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG ÖÖ««ccôôJJ ººààjj »»ààddGG ¿¿GGòò∏∏ddGG ¿¿ÉÉ°°††««ÑÑŸŸGG.

(ôØ°UC’G º°ù÷G) Ωƒ«Jƒ«d ¢SƒHQƒc

IôéØæe á∏°üjƒM¢†«ÑŸG êôfl

á°†jƒH

áé°VÉf ÒZ ájƒfÉK á°†jƒH á«∏N

á∏ªàµe á∏°üjƒM

á∏Môe ‘ á∏˘°üjƒ˘M¿ƒµàdG

…ƒeO ¿Éjô°T

ó°SÉa ¢SƒHQƒcá«dhCG á∏°üjƒM

á∏eÉµàe á«YÉ≤a á∏°üjƒM

á«LQÉN á≤ÑWl

¢†«ÑŸG(ôØ°UC’G º°ù÷G) Ωƒ«Jƒ«d ¢SƒHQƒc

ÚLhÎ°S’G Éfƒeô˘g Ωƒ˘≤˘já∏Môe AóÑH ¿ƒà°ù«LhÈdGh

. Æƒ∏ÑdG

RGôaEÓd á©fÉŸG äÉ«£©ŸG

ºMôdG á«WÉfl IOÉe

ÊÊƒƒeeôô¡¡dd áájjôôjjôô°°ùùddGG ââ–– áá≤≤££ææŸŸGG RRGGôôaaEEGG ÈÈàà©©jjhh ,,IICCGGôôŸŸGG ºº°°ùùLL ‘‘ ÊÊƒƒeeôô¡¡ddGG RRÉÉ¡¡÷÷GG ππããÁÁ »»££««££îîJJ ππµµ°°TTFSHhh

LHÚÚLLhhÎÎ°°SSCC’’GG ÊÊƒƒeeôôgg RRGGôôaaEEGG ººààjj ôôeeCC’’GG áájjÉÉ¡¡ff ‘‘hh ,,ôôqqKKDDƒƒŸŸGG ¬¬WWÉÉ°°ûûæædd RRÉÉ¡¡÷÷GG GGòògg áá°°SSQQÉÉªªŸŸ ¥¥ÓÓ££ff’’GG áá££≤≤ff

..IICCGGôôŸŸGG óóææYY ÆÆƒƒ∏∏ÑÑddGG áá∏∏MMôôŸŸ ¥¥ÓÓ££ffGG IIQQÉÉ°°TTEEGG ¿¿GGÈÈàà©©jj øøjjòò∏∏ddGG ¿¿hhÎÎ°°ùù««LLhhÈÈddGGhh

22

RGô˘aEÉ H Ωƒ˘≤˘J á˘jô˘jô˘°ùdG â– á˘≤˘˘£˘˘æŸG.RGôaE’G ≈∏Y Égõ«Øëàd Oó¨dG ¤EG äÉfƒeôg

¿ƒeôg RôØJ á«eÉeC’G á«eÉîædG Ió¨dG r `dGFSH `dG ¿ƒeôghLH..

33¿ƒeô˘g äÓ˘°üjƒ◊G Rô˘Ø˘J¿ƒ˘˘˘˘eô˘˘˘˘˘gh ÚLhÎ°SC’G

¿hÎ°ù«LhÈdG

44ÚLhÎ°SC’G É˘fƒ˘˘eô˘˘g

¿hÎ°ù«LhÈ`dGh∂ª°S IOÉjR ¤EG ¿ÉjODƒjºMôdG ‘ »WÉıG AÉ°û¨dG

Êƒeôg áÑ°ùf OGOõJ IQhódG √òg ó©HmΩódG ‘ iôNCG Iqôe ¿hÎ°ù«LhÈdGh ÚLhÎ°SC’G

66™æ“ º°ù÷G øe IOQGƒdG äÉ«£©ŸG

RGôaE’G øe ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG55

11


.äÉaOÉ°üŸG ó«dh ¢ù«dh kÉbƒ∏fl ¿É°ùfE’G

∑ƒ∏°ùd ¬HÉ°ûe ∑ƒ∏°ùH CGóÑj ÜÉ°üNE’G πfi ¤EG π°üj ÉeóæY ¿hÎ°ùLhÈdG ¿ƒeôg q¿EG

¿ƒeôg πªY ºYój ¬fCÉc Gò¡Hh á°†jƒÑdG ∫ÉÑ≤à°S’ áªFÓŸG á«°VQC’G ô°†ëj ¬fCG …CG ÚLhÎ°SC’G

.ÚLhÎ°SC’G

™æe ‘ πãªàj ÒKCÉàdG Gògh ,¢†«ÑŸG ≈∏Y √ÒKCÉJ ¿ƒeô¡dG Gòg çóëj iôNCG á«MÉf øe

OƒLh ™e iôNCG á°†jƒH ÜÉ°üNEG ƒgh QhòÙG ™≤j ’ ≈àM ¢†«ÑŸG øe iôNCG á°†jƒH êhôN

.kÉ©e Úæ÷Gh ΩC’G ≈∏Y kÉª«°ùL kGô£N πµ°ûj ∂°T ÓH Gògh qΩC’G ºMQ πNGO ÚæL

ó©H ôNBG ÜÉ°üNEG çhóM ™æe Üƒ˘Lh ¿hÎ°ù«˘LhÈdG ¿ƒ˘eô˘g ±ô˘©˘j ∞˘«˘c ø˘µ˘dh

øe ?¢†«ÑŸG ±É≤jEG ≥jôW øY ºàj ∂dP q¿CG ¬JÉÄjõL ±ô©J ∞«ch ,∫hC’G ÜÉ°üNE’G çhóM

á°ûgódGh IÒ◊G ¤EG ∂°T ÓH ƒYóJ QƒeC’G √òg q¿EG ?áÑ«é©dG Iõ«ŸG √òg áÄjõ÷G íæe …òdG

.óMGh ¿BG ‘ ÜÉéYE’Gh

…òdG Ú°SƒJ »°ùch’G ¿ƒeôg ÒKCÉJ øe π«∏≤àdG »gh ¿ƒeô¡dG Gò¡d iôNCG Iõ«e ∂dÉæg

ÉæjCGQ Éªch ,™FGôdG º«ª°üàdG ≈∏Y ógÉ°Th iôNCG ábQÉN áª°S »gh,á«eÉîædG Ió¨dG πÑb øe RôØj

óæY ¢ü∏≤àdG ≈∏Y ºMôdG äÓ°†Y õ«Ø– øY ∫hDƒ°ùŸG ƒg Ú°SƒJ »°ùchC’G ¿ƒeôg q¿EÉa kÉ≤HÉ°S

ÒKCÉJ ôªà°SG GPEGh .¬eCG ø£H øe Úæ÷G êhôN π«¡°ùJ ¤EG …ODƒj ¬fCG …CG IO’ƒdG OÉ©«e ÜGÎbG

ÜÉ°üNE’G çhóM øe ¤hC’G ΩÉjC’G ∫ÓN ºMôdG äÓ°†Y ≈∏Y Ú°SƒJ »°ùchC’G ¿ƒeôg

áé«àf kÉLQÉN É¡¶Ød ‹ÉàdÉHh ºMôdG ¿GQóéH åÑ°ûàdG øe áÑ°üıG á°†jƒÑdG øµ“ ΩóY »æ©j Gò¡a

á∏MôŸG √òg ‘h .ádÉ◊G √òg ‘ GóHCG ≥≤ëàj ’ πª◊G ¿CG …CG äÓ°†©dG √ò¡d ôªà°ùŸG ¢ü∏≤àdG

á°†jƒÑdG ßØd ™æeh Ú°SƒJ »°ùchC’G ¿ƒeôg ÒKCÉJ á∏eôØd ¿hÎ°ù«LhÈdG ¿ƒeôg πNóàj äGòdÉH

.º°ù÷G êQÉN áÑ°üıG

Ú°SƒJ »°ùchC’G á∏eôa ¬dÓN øe ™«£à°ùj kÉ«ÄjõL AÉæH ∂∏àÁ ¿hÎ°ù«LhÈdG ¿ƒeôg ¿EG

¿ƒeô˘¡˘a ,iô˘NCG Iô˘e kÉ˘«˘∏˘e ô˘µ˘Ø˘æ˘dh .ô˘eC’G ‘ ÒÙG ÖfÉ÷G ƒ˘g Gò˘gh ,¬˘à˘Ø˘«˘Xh AGOCG ø˘Y

πÑb øe RôØ«a Ú°SƒJ »°ùchC’G ¿ƒeôg ÉeCG ¢†«ÑŸG ‘ IOƒLƒe ÉjÓN πÑb øe RôØj ¿hô°ù«LhÈdG

.áªéª÷G πNGO ïŸG πØ°SCG á©HÉ≤dG Ió¨dG »gh ¢†«ÑŸG øY kGóL Ió«©H IóZ

126

∞«c ?Ú°SƒJ »°ùchC’G ¿ƒeôg OƒLƒH ¿hÎ°ù«LhÈ∏d IRQÉØdG ÉjÓÿG ±ô©J ∞«c

áÑ°üıG á°†jƒÑdG ßØd ∫ÉªàMG ‹ÉàdÉHh ºMôdG äÓ°†Y ¢ü∏≤J ¤EG …ODƒj ¿ƒeô¡dG Gòg ¿CG âª∏Y

?¿hÎ°ù«LhÈdG ¿ƒeô¡d ÉgRGôaEG ‘ äóæà°SG ¢SÉ°SCG …CG ≈∏Y?êQÉÿG ¤EG

AGõLCÉH á∏eÉc áaô©e Ö∏£àj §«£îàdG Gòg πãe ™°Vhh ,kÉYQÉH kÉ£«£îJ ∑Éæg ¿CG ‘ ∂°T’

Úfƒeô¡dG øjòg ´óHCG …òdG ≥dÉÿG ÇQÉÑdG ¬∏dG ƒg §£ıG Gòg ™°VGhh ,áaÉc ¿É°ùfE’G º°ùL

.õé©e πµ°ûH

¬∏dG áª¶Y ΩÉeCG ΩÉJ õé©H ô©°ûj ¿É°ùfE’G π©Œ iôNCG Iõ«e ¿hÎ°ù«LhÈdG ¿ƒeôg ∂∏àÁ

.πLh õY

QGóL ¤EG É¡dƒ°Uh øe kGQÉÑàYG ΩC’G º°ùL ¤EG áÑ°ùædÉH kÉÑjôZ kÉæFÉc Èà©J áÑ°üıG á°†jƒÑdG ¿EG

√òg √ÉŒÉH ΩC’G º°ùL ‘ IOƒLƒŸG á«YÉaódG ÉjÓÿG Ωƒég ¿EÉa ∂dòd ,¬«a É¡eÉ°ù≤fG AóHh ºMôdG

≈«ëj ¿hQÉg

127

ÜƒdÉa IÉæb

¢†«ÑŸG

(ôØ°U’G º°ù÷G) Ωƒ«Jƒd ¢SƒHQƒc

Üóg

ππµµ°°ûûddGG)) ÜÜƒƒddÉÉaa IIÉÉææbb ¤¤EEGG ¢¢††««ÑÑŸŸGG øøee ááéé°°VVÉÉææddGG áá°°††jjƒƒÑÑddGG ììôôWW ººààjj11IIÉÉææ≤≤ddGG √√òògg ππNNGGOO ááccôô◊◊GG ‘‘ ôôªªàà°°ùùJJ ¿¿CCGG óó©©HHhh ,,((

∫∫ÉÉµµ°°TTCC’’GG))33--44 ∫∫ÉÉµµ°°TTCC’’GG )) ¬¬ààffÉÉ££HH ππNNGGOO ÉÉ¡¡`°°ùùØØff øøaaóóJJhh ººMMôôddGG ¤¤EEGG áájjÉÉ¡¡ææddGG ‘‘ ππ°°üüJJ ((55--66((

ºMqôdG

11

22

33

44

55

66


™bƒàŸG Ωƒé¡dG Gòg ¿EG ,¬æe ôØe ’ kÉªàfi kGôeCG íÑ°üj ÉjÓN IóY ¤EG áª°ù≤æŸGh áÑ°üıG á°†jƒÑdG

,ΩC’G ºMQ ‘ Úæé∏d πªM …CG çóëj ød ∂dòHh ÚæL ¤EG ∫ƒëàj ¿CG πÑb ¿É°ùfE’G IÉ«M »¡æj

á«YÉaódG ÉjÓÿG Ωƒég ™æÁ ¿hÎ°ù«LhÈdG ¿ƒeôg ¿C’ kÉeÉ“ ∂dP ÒZ ™bGƒdG ‘ π°UÉ◊G ¿CG ’EG

kÓ©a Öé©dG Òãj ôeC’G Gòg ¿EG .ºMôdG QGóL ‘ IOƒLƒŸGh (äƒµjGõdG) áÑ°üıG á°†jƒÑdG √ÉŒÉH

√òg ¿EG ,iôNC’G IÒ£ÿG ¬ØFÉXƒd ¬FGOCG ÖfÉL ¤EG äƒµjGõdG ájÉªëH Ωƒ≤j ¿ƒeô¡dG Gòg ¿C’

.¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG πÑb øe Ébƒ∏fl ¬fƒc ƒgh kGóMGh kÉÄ«°T ¢ùµ©J Iõ«ŸG

IQhódG øe ÊÉãdG ∞°üædG ‘ ≥≤ëàj ¿hÎ°ù«LhÈdG RGôaEÉa á≤HÉ°ùdG Qƒ£°ùdG ‘ ôcP Éªc

ΩódG ‘ ¿hÎ°ù«LhÈdGh ÚLhÎ°SC’G øe πc áÑ°ùf ¿EÉa ÜÉ°üNE’G çóëj ⁄ GPEGh ájô¡°ûdG

hCG áÄ«¡àdG √òg ¿EG.ójóL ¿É°ùfEG Ωhó≤d áªFÓŸG á«°VQC’G áÄ«¡àd â¡àfG ób áLÉ◊G ¿C’ π≤J

É¡¶Ød ºàj (ºMôdG QGóL ‘ ájô©°ûdG á«YhC’G ‘ áXƒë∏ŸG IOÉjõdG ‘ πãªàJ »àdG) äGOGó©à°S’G

.AÉ°ùædG iód ¢†«◊G hCG ájô¡°ûdG IOÉ©dÉH ≈Yój Ée ƒgh kÉLQÉN

¿ƒeôg RGôaEÉH á«eÉîædG Ió¨dG CGóÑJ ™«HÉ°SCG á©HQCG ó©HhFSH¢†«ÑŸG ‘ iôNCG á°†jƒH CGóÑJh

.iôNCG ájô¡°T IQhO CGóÑJ Gòµgh ,è°†ædÉH

ππLL qqôô∏∏dd »»∏∏°°SSÉÉææààddGG RRÉÉ¡¡÷÷GGCGóÑJ äÉfƒeô¡dG √ò¡a ,…ôcòdG »∏°SÉæàdG RÉ¡÷G ‘ ¢ù«FôdG Qh qódG kÉ°†jCG äÉfƒeô¡dG Ö©∏J

Êƒeô¡dG ÒKCÉàdG Gòg CGóÑjh .πØ£dG IO’h øe äGƒæ°S ô°ûY ó©H hCG ƒªædG IÎa ájGóH óæY ÒKCÉàdÉH

á°ù∏°ùdG √òg ¢SCGQ ≈∏Y ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG Èà©Jh ,á«fƒeô¡dG ôeGhC’G øe á∏°ù∏°S ∫ÓN øe

.á«fƒeô¡dG

z `dG ¿ƒeôg RGôaEÉH ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG CGóÑJLHRHäÉYÉ°S ™HQCG ¤EG ÚàYÉ°S IóŸ

,á∏«∏b ¿ƒµJ ¿ƒeô¡dG Gòg øe RôØJ »àdG áÑ°ùædG q¿CG q’EG ,IO’ƒdG »∏J »àdG äGƒæ°ùdG ∫ÓN kÉ«eƒj

≈∏Yh ¿ƒeô¡dG Gòg øe ÈcCG á« qªc RGôaEÉH ájôjô°ùdG â– á≤£æŸG CGóÑJ äGƒæ°S ô°ûY ó©H øµdh

¬HÉ°ùcEGh ôcòdG πØ£dG º°ùL π«µ°ûàd ¿ÉM ób âbƒdG q¿CG âª¡a ÉªqfCÉc ∫ƒWCG á«æeR äGÎa

áeRqÓdG ájôcòdG íeÓŸG43. z`dG ¿ƒeôg ‘ πãªàŸG Êƒeô¡dG ôeC’G π°üjLHRHá≤∏◊G ¤EG

128

z ≈Yój ôNBG ¿ƒeôg RGôaEÉH ÉgQƒa øe CGóÑJ »àdGh á«eÉîædG Ió¨dG »gh ôeGhC’G á∏°ù∏°S ‘ á«fÉãdG

LHRGôaE’G ‘ ´hô°ûdG ≈∏Y (á«°ùæ÷G Oó¨˘dG) Úà˘«˘°üÿG õ˘«˘Ø˘ë˘à˘H ¿ƒ˘eô˘¡˘dG Gò˘g Ωƒ˘≤˘jh ,

.Êƒeô¡dG

.øq«©e øeR ó©H πª©dÉH CGóÑJh ,á∏jƒW äGƒæ°S á∏eÉN á«fƒeô¡dG äqÉ«∏ª©dG √òg ™«ªL ≈≤ÑJ

Gòg q¿EG ?πª©dG ‘ ´hô°û∏d Ö°SÉæŸG â«bƒàdG á∏°ù∏°ùdG √òg äÉ˘fƒ˘µ˘e ±ô˘©˘J ∞˘«˘c ø˘µ˘dh

⁄ …òdG ` »æeõdG ΩÉ¶ædG Gòg ¿EG ,º∏©dG É«fO ¢ù«dGƒc ‘ áHÉLEG øY åëÑj ∫Gõj Ée ∫GDƒ°ùdG

¢VQC’G ≈∏Y ¿É°ùfE’G OƒLh ájGóH òæe πª©j ∫Gõj Ée ` ó©H ¿É°ùfE’G πÑb øe √ô°S ∞°ûàµj

.¿B’G ≈àMh

¿ƒeôg π°üjLH¿ƒeôg RGôaEG ‘ òFóæY á«°üÿG CGóÑJh ,¿GQhódG RÉ¡L ÈY á«°üÿG ¤EG

ób ¿GhC’G ¿CG ±ô©J ¿ƒeô¡dG Gòg RôØJ »àdGh á«°üÿG ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿG q¿CÉch ¿hÎ°Sƒà°ù«J

ÉgRôØJ »àdG ¿hÎ°Sƒà°ù«àdG ¿ƒeôg áÄjõéa ,á≤gGôŸG á∏Môe ¤EG ádƒØ£dG á∏Môe øe ∫ƒëà∏d ¿ÉM

ô°ûàæJh ,Æƒ∏ÑdG á∏Môe ¤EG ádƒØ£dG á∏Môe øe πØ£dG QƒÑY ‘ »°SÉ°SCG QhO Ö©∏H Ωƒ≤J ÉjÓÿG √òg

º°ù÷G ‘ áæ«©e AGõLC’ á°UÉN ôeGhCG πª– É¡qæµdh ,áaÉc º°ù÷G AÉëfCG ‘ ¿ƒeô¡dG Gòg äÉÄjõL

Ée ôcòf πL qôdG º°ùL ‘ ¿ƒeô¡dG Gòg ∞FÉXh øeh .AGõLC’G √òg ¤EG πcƒe Ú©e πªY AGOCÉH

:»∏j

1hóÑj ∂dòd ,á«∏°†©dG ÉjÓî∏d …Oó©dG ƒªqædG ≈∏Y ¿hÎ°Sƒà°ù«àdG äÉÄjõL óYÉ°ùJ -

πLôdG º°ùL Ö°ùµj …òdG ƒg »∏°†©dG ƒªædGh ,ICGôŸG º°ùL øe iƒbCGh áfÉàe ÌcCG πL qôdG º°ùL

.õ«ªŸG ‹ƒLôdG ô¡¶ŸG

2ô© q°û∏d ájQò÷G ÉjÓÿG ≈∏Y ÒKCÉàdÉH ¿ƒeô¡dG Gò˘g äÉ˘Ä˘jõ˘L Ωƒ˘≤˘J ¬˘°ùØ˘f âbƒ˘dG ‘ -

.∞∏ÿG ¤EG á¡Ñ÷G ‘ ô© q°ûdG qóM Öë°ùæjh ,ƒªqædÉH ÜQGƒ°ûdGh á«ë∏dG CGóÑJ ‹ÉàdÉHh

3qó°TCG πLôdG äƒ°U íÑ°üj Gò¡dh ,á«Jƒ°üdG ∫ÉÑ◊G ≈∏Y kÉ°†jCG ¿ƒeô¡dG äÉÄjõL ôqKDƒJ -

≈∏Y IQó≤dG πLôdG º˘°ùL Ö°ùµ˘J äÉ˘Ä˘jõ÷G √ò˘g q¿CG ¤EG á˘aÉ˘°VEG ,ICGôŸG äƒ˘°U ø˘e á˘fƒ˘°ûN

ÒZ áÄjõL É¡H Ωƒ≤J ∞FÉXƒdG √òg ™«ªL ¿CG Éæg ôq«ÙGh ,ICGôŸG iód IOƒLƒŸG á°†jƒÑdG ÜÉ°üNEG

≈«ëj ¿hQÉg

129

Oƒ≤Jh πLôdG º°ùL ‘ IÒÑch IÒ¨°U πc º∏©J É¡fCÉH »Mƒj kÉcƒ∏°S ∂∏°ùJ áÄjõ÷G √ògh ,á∏bÉY

.ádƒLôdG qΩÉJ ÓLQ πqµ°ûàd á«ª°ù÷G ÉjÓÿG á«fƒØª«°S

πª°ûj πH ,§≤a áHƒéYC’G ¿ƒeô¡dG Gòg ≈∏Y ∞FÉXƒdG ‘ »¡dE’G RÉéYE’G ô°üà≤j ’h

Gò¡a ,¥QÉN º«ª°üJh ≥Ñ°ùe §«£îJ ∫ƒ°üM ≈∏Y í°VGh π«dO ƒgh É¡˘H ô˘KDƒ˘j »˘à˘dG á˘«˘Ø˘«˘µ˘dG

,(ájôcòdG á«∏°SÉæàdG AÉ°†YC’G ÉjÓN) ¬«∏Y ôKDƒj …òdG è«°ùædG ÉjÓN πNGO êƒdƒdÉH Ωƒ≤j ¿ƒeô¡dG

ójóL Öcôe πµ°ûàj á≤jô£dG √ò¡Hh á«∏ÿG ‘ ôNBG ËõfCG ™e óëqàj πNGódG ¤EG êƒdƒdG óæYh

Öcôe ™e óëqàj ójó÷G ÖcôŸG Gòg q¿EG πH Iƒ£ÿG √òg óæY ôeC’G »¡àæj ’h ,á«dÉ©a ÌcCG

πbÉædGz `H ≈Yój ¢Vô¨dG Gò¡d ¥ƒ∏fl ôNBG »FÉ«ª«c.Éª«a IóëàŸG äÉÄjõ÷G øe áYƒªÛG √òg h

`dG …hƒædG ¢†ª◊ÉH ≥°üà∏J É¡æ«HDNAÚJhôH ™æ°üd ¬æe áeRÓdG äÉª«∏©àdG º∏à°ùJ É¡fCÉch

≈∏Y »Ø°†Jh ,≈ãfCG ICGôŸGh kGôcP πLôdG π©Œ »àdG »g äGòdÉH Iƒ£ÿG √ògh ,á«∏ÿG ‘ ójóL

.Iõ«ªàŸG á«°ùæ÷G äÉØ q°üdG Éª¡æe πc

- ¿hÎ°Sƒà°ù«àdG øe ∞dCÉàŸG »KÓãdÉa ,á∏gòe áLQóHh ábóH πª©«d óLh ób ΩÉ¶ædG Gòg q¿EG

`dG áÄjõL ≈∏Y Iójó©dG ÚjÓŸG øe Ö°ùfC’G Aõ÷G ¬°ùØæd QÉàîj πbÉædG - ËõfC’GDNA»c

ƒ‰ ∂dP ≈∏Y ∫Éãeh ,¬d O qóÙG ÚJhÈdG ™æ°üH Ωƒ≤j É¡Fƒ°V ≈∏Y »àdGh áÑ°SÉæŸG áeƒ∏©ŸG ≈≤∏àj

GAõL ¬°ùØæd QÉàîj »KÓqãdG Gò¡a ,ô©°û∏d ájQò÷G á«∏ÿG ‘ »KÓãdG Gòg ÒKCÉàH çóëj …òdG á«ëq∏dG

`dG ‘ kÉæq«©eDNA∫ÉÑ◊G ¤EG áÑ°ùædÉH ôeC’G ∂dòch ,ô©°ûdG ÚJhôH ™æ°üd á«∏ÿG √ò¡H ¢UÉÿG

.≈ãfC’G äƒ°U øY ôcòdG äƒ°U õ«“ »àdG á«Jƒ q°üdG

¿hÎ°Sƒà°ù«àdÉa ,á«ªgC’G ‘ ájÉZ Èà©j √ÉfôcP Ée q¿EG¿ƒHôµdG øe ∞qdCÉàj

ÒZ ¿ƒeô¡dG Gòg áÄjõ÷ øjCG øeh ,äGQòdG øe áØ˘∏˘àfl OGó˘YCÉ˘H Úé˘°ùcC’Gh ÚLhQó˘«˘¡˘dGh

`dG ‘ IOƒLƒŸGh áeƒ∏©ŸG á«MÉf øe É¡d Ö°ùfC’G Aõ÷G ±ô©J ¿CG á∏bÉ©dGDNAøe ÜôZC’Gh ?

ÚH øe áeƒ∏©ŸG √ò¡d Égõ««“ á«Ø«c ∂dP3`dG ‘ IOƒLƒe ±hôM äGQÉ«∏eDNAáYô°ùdG √ò¡H

`dG ‘ IOƒLƒŸG äÉeƒ∏©ŸG IAGôb q¿CG Éæª∏Y GPEG á°UÉN ?CÉ£N ¿hOh á°ûgóŸG DNAIAGôb ßM’)

⁄ qøµdh ,IôaƒàŸG É«LƒdƒæµàdG ≈bQCG ΩGóîà°SÉHh äGƒæ°S ô°ûY AÉª∏©dG äÉÄe øe ¥ô¨à°ùJ (§≤a

ÚLhÎ°S’G áÄjõL ÉqeCG ,á«∏«°üØJ IQƒ°üH É¡à«ªch äÉeƒ∏©ŸG √òg ´ƒf ójó– ¿B’G qóM ¤EG ºàj

¿hÎ°Sƒà°ù«àdG á˘Ä˘jõ˘Lh√òg á«gÉe ójó– Éª¡æ˘e π˘c ™˘«˘£˘à˘°ùà˘a

Úæ°ùdG ÚjÓe òæeh CÉ£N …CG ¿hO Gòg É¡∏ªY ‘ I qôªà°ùe »gh ,á∏˘gò˘e á˘«˘Ø˘«˘µ˘H äÉ˘eƒ˘∏˘©ŸG

.ô°ûÑdG øe ÚjÓÑdG ΩÉ°ùLCG πNGOh

.ôjƒ°üàdGh ≥∏ÿG ‘ á«¡dE’G IQó≤dG »∏Œ ≈∏Y kÓ«dO √óMƒd ¥QÉÿG ΩÉ¶ædG Gòg Èà©jh

`dG ¿ƒeôg Iô£«°S â– ºàj ¿hÎ°Sƒà°ù«àdG ¿ƒeôg RGôaEG q¿EG LHπÑb øe √RGôaEG ºàj …òdG

OGR GPEÉa ,¿’OÉÑàe Úfƒeô¡dG øjòg ÚH Iô£«°ùdGh ºµëqàdG q¿CG Éæg Ö«é©dGh ,á«eÉîædG Ió¨dG

πq∏≤J »c á«eÉîqædG I qó¨dG ≈∏Y ÒKCÉàdÉH ¿ƒeô¡dG Gòg äÉÄjõL Ωƒ≤J ΩódG ‘ ¿hÎ°Sƒà°ù«àdG õ«côJ

`dG RGôaEG øeLH`dG RGôaEG CGóÑj ¿hÎ°Sƒà°ù«àdG õ«côJ qπb GPEGh ,LHõØ– ‹ÉàdÉHh ,ójóL øe

.iôNCG Iôe ¿hÎ°Sƒà°ù«àdG RGôaEG ≈∏Y á«°üÿG

á«eÉîædG I qó¨dG ÚH ≥«Kh äÉeƒ∏©e ∫OÉÑJ ∑É˘æ˘g q¿CG á˘©˘WÉ˘b IQƒ˘°üHh Ωó˘≤˘J Éq‡ í˘°†˘qà˘jh

ÉªgóMCG ¬éàæj Ée ≈∏Y Iô£«°ù∏d ΩÉé°ùfGh πeÉµàH ¿Óª©J Úà¨°†ŸG ÚJÉg q¿EG º©f ,á«°üÿGh

ΩódG ‘ ¿hÎ°Sƒà°ù«àdG ¿ƒeôg á«ªc ≈∏Y Iô£« q°ùdG qºàJ ∂dòHh ,ôNB’G ¬éàæj Ée ≈∏Y kGOÉªàYG

q¿EÉa ôNBG ÒÑ©àHh ,¿ƒeô¡dG Gòg á«ªc ‘ ¿É°ü≤ædG hCG IOÉjõdG ≈∏Y áÑJÎŸG QGô°VC’G ‘ÓJ ºàjh

ΩÉé°ùfG πµH ¿Óª©J Éª¡∏©Œ á«°üÿGh á«eÉîædG I qó¨dG øe πc ‘ IOƒLƒe áª¶fCGh äÉ«dBG ∑Éæg

C19H28O2 C18H24O2

C19H28O2

≈«ëj ¿hQÉg

131

äÉfƒeôg RGôaEÉH Ωƒ≤J ájôjô°ùdG â– á≤£æŸGRGôaE’G ≈∏Y Égõ«Øëàd Oó¨dG ¤EG

¿ƒeôg RGôaEG FSH ¿ƒeôghLHøeá«eÉeC’G á«eÉîædG Ió¨dG πÑb

3¿ƒeôg á«°üÿG RôØJ-¿hÎ°Sƒà°ùàdG

»æŸG êÉàfEG

πLôdG iód »°ùæ÷G õjÉªàdGQƒ¡X ™e á≤gGôŸG IÎa AóHhº°ù÷G πµ°T ‘ äÉaÓàNG

RGôaEÉH Ωƒ≤J á«°üÿGÚÑjÉ¡fE’G ¿ƒeôg

áFó¡ŸG äÉ«£©ŸGá≤£æŸG ¤EG á¡LƒŸG

ájôjô°ùdG â–

ÚÑjÉ¡fE’G ¿ƒeôg•É°ûf øe óëj

øe »eÉeC’G º°ù÷Gá«eÉîædG Ió¨dG

¿ƒeôg RôØJ á«°üÿG¿hÎ°Sƒà°ùàdG

•É°ûf øe ó– á«Ñ∏°ùdG äÉ«£©ŸGájôjô°ùdG â– á≤£æŸG

ππLLôôddGG óóææYY ÊÊƒƒeeôô¡¡ddGG AAÉÉææÑÑddGG ÚÚÑÑjj §§««££îîJJ·

¬∏dG πÑb øe âª qª°U ób É¡qfCÉH ´Éæàb’G ¤EG Oƒ≤j ¥QÉÿG º«ª°üqàdG Gògh .Éª¡æ«H Éª«a ¿hÉ©Jh

.¤É©Jh ¬fÉëÑ°S

`dG ¿ƒeôg Ωƒ≤j ÉªcFSHêÉàfEG ≈∏Y á«°üÿG õ«ØëàH á«eÉîqædG I qó¨dG πÑb øe RôØj …òdG

`dG RGôaEGh ,á°†jƒÑdG ÜÉ°üNEG øY ádhDƒ°ùŸG ájôKÉµàdG ÉjÓÿG »gh ∞£ædGFSH¤EG …ODƒŸG

RÉéYE’G h º«ª°üàdG áYhQ ≈∏Y ôNBG kÓ«dO πãÁ •ƒÑ°†e â«bƒJ ‘h qƒªædG QƒW ‘ ±É£ædG êÉàfEG

.»¡dE’G

áá∏∏KKÉÉªªààŸŸGG ΩΩÉÉÿÿGG OOGGƒƒŸŸGG ääGGPP ááØØ∏∏ààııGG ääÉÉqq««°°ùùææ÷÷GG¿hÎ°Sƒà°ù«J )É¡fƒc »gh ,ácÎ°ûe äÉØ°üH ájƒãfC’Gh ájôcòdG á«°ùæ÷G äÉfƒeô¡dG RÉà“

Ωƒ≤J »àdG ÉjÓÿÉa ,IóMGh IOÉe øe ™æ°üJ ICGôŸG ‘ ¿hÎ°ùLhÈdGh ÚLhÎ°SC’G ,πLôdG ‘ (

.êÉàfEÓd ΩÉN IOÉªc ∫hÎ°ùdƒµdG äÉÄjõL Ωóîà°ùJ äÉfƒeô¡dG √òg RGôaEÉH

ÉjÓN q¿EG ?É¡°ùØf ΩÉÿG OGƒŸG ΩGóîà°SÉH »°ùæ÷G õjÉªàdG ≥≤– ¿CG ÉjÓÿG ™«£à°ùJ ∞«c

∂dòch ,ádƒLôdG äÉª°S AôŸG Ö°ùµJ »àdG OGƒŸG É¡æe ™æ°üJ »µd ÉgOGƒe Ωóîà°ùJ á«°üÿG

√ò¡a ,¿hÎ°ù«LhÈdGh ÚLhÎ°SC’G Êƒeôg ™æ°üd É¡°ùØf ΩÉÿG qOGƒŸG ¢†«ÑŸG ÉjÓN Ωóîà°ùJ

,á«°üÿG ÉjÓN ÒKCÉàH ’EG πL qôdG ¤EG áÑ°ùædÉH ôKDƒŸGh »FÉ¡ædG É¡∏µ°T òNCÉJ ¿CG ™«£à°ùJ ’ ΩÉÿG IOÉŸG

.∞£ædG êÉàfEÉH CGóÑjh √ÉØàc ºî°†àjh ¬Jƒ°U ø°ûîjh πLôdG á«◊ ƒªæJ ÒKCÉàdG Gòg ≥jôW øYh

√òg øe èàæjh ,Ú°†«ÑŸG ÒKCÉàH ICGôŸG áKƒfCG ≈∏Y ôKDƒŸGh »FÉ¡ædG É¡∏µ°T òNCÉJ É¡°ùØf ΩÉÿG IOÉŸGh

IõgÉL Iõq«ªàŸG É¡àÑ«cÎH ¿ƒµJh ,É¡Jƒ°U áeƒ©fh ÉgQó°U RhôHh ICGôŸG ¢Vƒ˘M ™˘ q°Sƒ˘J á˘«˘∏˘ª˘©˘dG

áØ∏àfl OGƒe êÉàfE’ É¡°ùØf ΩÉÿG OGƒŸG Ωóîà°ùJ á∏bÉ©dG ÒZ ÉjÓÿG √ò¡a ¿PEG .IO’ƒdGh πªë∏d

…òdG Gògh .ÒKCÉàdG á«MÉf øe ΩCG º«ª°üàdG á«MÉf øe AGƒ°S ábQÉN É¡qæµdh ¢†©H øY Éª¡°†©H

.IOôÛG Ú©dÉH É¡àjDhQ øµÁ ’ ÉjÓN •É°ûf Oó– á¨«∏H áªµM OƒLh ≈∏Y ôNCG ∫Éãe √ÉfôcP

:¤É©J ∫Éb

≈≈nn∏∏ nnYY nn¬¬∏∏ddGG ss¿¿nnCCGG GGƒƒ ooªªnn∏∏ rr©©nnààppdd ssøø oo¡¡nnæærr««nnHH ooôôrreennCC’’GG oo∫∫ ssõõnnæænnàànnjj ssøø oo¡¡nn∏∏rrããppee pp ¢¢VV rrQQnnCC’’GG nnøøppee nnhh mmääGGƒƒ nnªª nn°°SS nn™™rrÑÑ nn°°SS nn≥≥nn∏∏ nnNN …… ppòòssddGG oo¬¬∏∏ddGG

kkÉÉ nnªªrr∏∏ ppYY mmAA rr»» nn°°TT uuππooµµppHH nn••ÉÉnnMMnnCCGG rróó nnbb nn¬¬∏∏ddGG ss¿¿nnCCGG nnhh llôôjj nnóó nnbb mmAA rr»» nn°°TT uuππ oocc| :¥Ó£dG.12

≈«ëj ¿hQÉg

133

á«Ø«c ≈∏Yh ÉjÓÿG ÚH ∫É°üJG OƒLh á«Ø«c ≈∏Y kÉ©e Éæaô©J Éæg ¤EG

»àdG äÉfƒeô¡dG á£°SGƒH çóëj ÒKCÉàdG Gògh ,iôNCG á«∏N ≈∏Y á«∏N ÒKCÉJ

‘h .ÉjÓÿG √òg ‘ ¬Kó– …òdG ÒKCÉàdG á«gÉÃ O qóëàJ áæ«©e ∞FÉXh ∂∏“

»àdG á«FÉ«ª«µdG ádÉ°S qôdG ∫É°üjEG É¡H qºàj »àdG á«Ø«µdG iôf ±ƒ°S ÜÉÑdG Gòg

™∏£æ°S …CG á«∏ÿG AÉ°ûZ √RhÉŒ øe kGQÉÑàYG á«∏ÿG IGƒf ¤EG ¿ƒeô¡dG É¡∏ªëj

.á«∏ÿG ‘ IOƒLƒŸG ∫É°üJ’G áµÑ°T πªY áq«Ø«c ≈∏Y kÉ©e

áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ¬¬JJÉÉ££fifihh ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG õõccGGôôeeÉæjCGQ Ée kGÒãch ,ä’É°üJÓd á°ü°üıG á«dÉ©dG êGôHC’G ÉæjCGQ Ée kGÒãc

,RÉØ∏àdG äÉ°TÉ°T ≈∏Y QÉÑNC’G Iô°ûf ‘ ∫É°üJ’G äÉ q£fi ìÉààa’ äÓØM

á«dÉY êGôHCG πµ°T ≈∏Y Éæà∏«fl ‘ ÉgÒKCÉJ á«eƒ«dG ógÉ°ûŸG √òg âcôJ ÉÃQh

kÓ©a á∏ªàfi äGÒKCÉàdG √òg q¿EÉa ™bGƒdG ‘h .Ió≤©e á«fhÎµdEG äGó©e hCG

äÉ£ÙG √òg ‘ IOƒLƒŸG á«LƒdƒæµàdG äGó©ŸG √òg ≈∏Y ±ô©àdG q¿C’

ÖfÉL ¤EG ,∂«fhÎµdE’Gh ä’É°üJ’G ∫É› ‘ á«JÉeƒ∏©e á«Ø∏N Ö∏£àj

»g äÉ£ÙG √òg q¿CÉH ¢SÉqædG Ö∏ZCG iód áî°SGQ ¬Ñ°T áYÉæb ∑Éæg ∂dP

q¿CG Éæ∏q«îJ ƒdh .äÉeƒ∏©ŸG ∫OÉÑJh ∫É°üJ’G áeÉbE’ á«JÉ«◊G äÉÑ∏£àŸG øe

,πª©dG øY âØbƒJ á«ŸÉ©dG ∫É°üJ’G õcGôeh êGôHC’Gh äÉ£ÙG ™«ªL

ÖqÑ°ùj ∞ qbƒàdG Gòg πãe çhóM q¿CG í°VGƒdG ?iôJ Éj çóë«°S GPÉe

øe »qJCÉàŸG … qOÉŸG Qô q°†dG q¿CG ó«H ,ä’ÉÛG ™«ªL ‘ kÉHGô£°VGh ≈°Vƒa

.∫Éµ°TC’G øe πµ°ûH ¬«aÓJ øµÁ kGÒÑc ¿Éc Éª¡e ≈°VƒØdG √òg

¤EG áÑ°ùædÉH ∞∏àîj ôeC’G qøµdh100º°ùL ‘ á«∏N ¿ƒ«∏jôJ

áµÑ°T âØbƒJ hCG ÉjÓÿG ÚH Éª˘«˘a ∫É˘°üJ’G Ωó˘©˘fG ƒ˘∏˘a ¿É˘°ùfE’G

øe ô¨°üdG ‘ √Éæàe AõL ∫ÓN πª©dG øY á«∏ÿG πNGO ∫É°üJ’G

ππNNGGOO ôôHHÉÉîîààddGGIIóóMMGGƒƒddGG áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ôôHHÉÉîîààddGGIIóóMMGGƒƒddGG áá««∏∏ÿÿGG


á«LƒdƒæµJ äGó©e ΩGóîà°SÉH πª©J áãjó◊G ∫É°üJ’G πFÉ˘°Sh q¿EG .kÉ˘ª˘àfi äƒŸG ¿É˘µ˘d á˘«˘fÉ˘ã˘dG

»¡a á«ª°ù÷G á«∏ÿG πNGO ∫É°üJ’G πFÉ°Sh ÉqeCG ,á«fhÎµdG ΩCG âfÉc á«µ«fÉµ«e AGƒ°S IQƒ£àe

πNGO ∫É°üqJ’Gh ,¿É°ùfE’G ≈∏Y kÉ«aÉN É¡ÑfGƒL øe Òãc ∫GRÉeh Qƒ£àdG øe á«bGQ áLQO ≈∏Y

.∫É°üJG á∏«°Sƒc á«æ«JhôH äÉÑcôe ΩGóîà°SÉH qºàj á«∏ÿG

,äÓ°UƒŸG √ÉÑ°TCG hCG á«fhÎµdE’G ôFGh qódG ≈∏Y É¡∏ªY ‘ óªà©J ’ äÉæ«JhÈdG √òg q¿EG

q¿CG ôcòdÉH ôjó÷G øeh .ÚLhÎædGh Úé°ùcC’Gh ÚLhQó«¡dGh ¿ƒHôµdG äG qQP ≈∏Y ÉªqfEGh

h ∞dCG ÚKÓãdG ≈∏Y ƒHôj ¿É°ùfE’G º°ùL ‘ IOƒLƒŸG äÉæ«JhÈdG ´GƒfCG OóY2§≤a É¡æe %

» q°ü≤àdGh åëÑdG ô¶àæj ∫GRÉªa »bÉÑdG ÉeCG ,ájƒ«◊G É¡ØFÉXh ≈∏Y ±ô©àdG øµeCG44,Ö∏ZCG Èà©Jh

õØÙG Ú÷GA

`dGDNAIGƒædG ‘ IOƒLƒŸG

√RGôaEG ” …òdG ÚJhÈdG

≈«ëj ¿hQÉg

.ΩÉ¡ŸGh ∞FÉXƒdG á«MÉf øe ádƒ¡› á«ª°ù÷G äÉæ«JhÈdG

∫É°üJ’G ΩÉ¶f ÚHh Iô°UÉ©ŸG ÉæJÉ«M ‘ ä’É°üJ’G ΩÉ¶f ÚH ÒÑc óM ¤EG ¬HÉ°ûJ ∑Éæg

πFÉ°SôdÉH ôKCÉàJ á«∏î∏d ÉeRÓÑdG AÉ°ûZ ≈∏Y á«°ùM Ö«cGôJ óLƒJ ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a ,á«∏ÿG πNGO

Ö«cGÎdG √òg â–h ,á«∏î∏d ∫ÉÑ≤à°S’G »FGƒgz áHÉãÃ Èà©Jh á«∏ÿG ¤EG áeOÉ≤dG á«FÉ«ª«µdG

äÉ£fi áHÉãÃ Èà©Jh áeOÉ≤dG á«FÉ«ª«µdG πFÉ°S qôdG áªLôJ É¡àª¡e iôNCG Ö«cGôJ óLƒJ Iô°TÉÑe

á«FÉ«ª«c ádÉ°Sôd áãYÉH á«∏N

á«FÉ«ª«µdG ádÉ°Sô∏d á∏bÉf äÉ«FõL

ájƒ∏N äÓÑ≤à°ùe

á«FÉ«ª«µdG IQÉ°TE’G ¬µ∏°ùJ …òdG ≥jô£dG

AAÉÉ°°ûû¨ddGG ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG ääÓÓÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸÉÉaa ,,áá««∏∏ÿÿGG øøee ((ääÉÉffƒƒeeôô¡¡ddGG)) áá««FFÉÉ««ªª««µµddGG ôôeeGGhhCCÓÓdd áá∏∏eeÉÉ◊◊GG ääÉÉÄÄjjõõ÷÷GG ÜÜGGÎÎbbGG óó©©HH ……ƒƒ««∏∏ÿÿGG ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG CCGGóóÑÑjj

¤¤EEGG ……CCGG ,,ÉÉggóó°°UUÉÉ≤≤ee ¤¤EEGG ôôeeGGhhCC’’GG √√òògg ππªªMM øøYY ááddhhDDƒƒ°°ùùŸŸGG áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO iiôôNNCCGG ääÉÉÄÄjjõõLL ¤¤EEGG ¬¬∏∏≤≤ææJJhh »»FFÉÉ««ªª««µµddGG ôôeeCC’’GG ºº∏∏àà°°ùùJJ ……ƒƒ««∏∏ÿÿGG

……hhƒƒææddGG ¢¢††ªªëëddGG IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG ääÉÉææ««÷÷GGDNA..»»FFÉÉ««ªª««µµddGG ôôeeCC’’GG ÈÈYY ¬¬LLÉÉààffEEGG ÜÜƒƒ∏∏££ŸŸGG ÚÚJJhhÈÈddGG ™™ææ°°UU ≈≈∏∏YY ÉÉ¡¡ããMM ‹‹ÉÉààddÉÉHHhh

áª∏à°ùe á«∏Nr

É¡dƒW ≠∏Ñj IQƒcòŸG á∏Ñ≤à°ùŸG äÉ«FGƒ¡dGh ,∫É°üqJG1AGõLCG ‘ ô°ûàæJh Îª«q∏ŸG øe ∞dCG áFÉe ¤EG

πÑ≤à°ùŸG øe ∞dCÉàjh ,RÉæjÉc øjGRhôjÉKz ≈Yój πÑ≤à°ùŸG q»FGƒ¡dG Gògh ,áaÉc …ƒ∏ÿG AÉ°û¨dG

äÉ«FGƒ¡dG ÒÑc óM ¤EG ¬Ñ°ûj »eRÓÑdG AÉ°û¨dG êQÉN kGõ«M π¨°ûj …òdG Aõ÷Gh ,πjòdGh ´ò÷Gh

É¡dÉÑ≤à°SG ±ÓàNG ¤EG kGOÉæà°SG äÓÑ≤à°ùŸG ∞∏àîJ Éª∏ãeh ,»FÉ°†ØdG åÑdG ∫ÉÑ≤à°S’ áeóîà°ùŸG

ääGGPP ááããjjóó◊◊GG ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ππFFÉÉ°°SShh ÈÈàà©©JJ

,,¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG IIÉÉ««MM ‘‘ kkGGóóLL IIÒÒÑÑcc áá««ªªggCCGG

≈≈∏∏YY ……ƒƒààëë««aa ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ºº°°ùùLL ÉÉ qqeeCCGG

kkGGóóLL áá««ddÉÉYY IIAAÉÉØØcc ääGGPP ∫∫ÉÉ°°üüJJGG IIõõ¡¡LLCCGG

óóLLhh òòææee QQGGôôªªàà°°SSÉÉHH ÉÉ¡¡eeÉÉ¡¡ee ……OODDƒƒJJhh

..¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG

138


ÉgôKCÉJ ±ÓàN’ kÉ≤ÑW á«∏ÿG AÉ°ûZ ‘ IOƒLƒŸG äÓÑ≤à°ùŸG ∞∏àîJ ∂dòc ,á«æ©ŸG äGOOÎ∏d

.áØ∏àıG äÉfƒeô¡dÉH

óLƒJ øµdh ,ájƒ∏ÿG äÓÑ≤à°ùŸG √ò¡H Ωó£°üJ ÉjÓÿG »bÉH øe áeOÉ≤dG äÉfƒeô¡dÉa

¿CG øµÁ ’ ¿ƒeô¡dG q¿C’ kGóL á qª¡e ádÉ◊G √ògh ,Ú©e ¿ƒeôg ™e ΩAÓàJ §≤a IóMGh á∏Ñ≤à°ùe

ΩÉé°ùfGh ΩDhÓàH Óª©j »c ¿Ébƒ∏fl ájƒ«∏ÿG á∏Ñ≤à°ùŸGh ¿ƒeô¡dÉa ,iô˘NCG á˘«˘∏˘N CÉ˘£˘N õ˘ qØ˘ë˘j

óMGh ìÉàØe óLƒjh ,ìÉàØŸGh πØ≤dÉH AÉ«MC’G º∏Y Öàc ‘ Éª¡fƒØ°üj AÉª∏©dG π©L É‡ øjÒÑc

¿ƒeô¡dG ¬∏ªëj ÉŸ Ö«éà°ùJ ¿CG ™«£à°ùJ §≤a IóMGh áq«∏N q¿CG …CG ,í«ë°üdG πØ≤dG íàa ™«£à°ùj

.iôNC’G ÉjÓÿG ¿hO

Üƒ∏°SCG ‘ ÉbQÉN Èà©jh πª©dÉH CGóÑj q¢UÉN ΩÉ¶f ∑Éæg á«∏ÿG ¤EG ¿ƒeô¡dG π°üj ÉŸÉMh

`dG ¤EG á«fƒeô¡dG ádÉ°SôdG ∫É°üjEG áª¡e ¤ƒàj …òdG ƒg ΩÉ¶qædG Gògh ,¬∏ªY DNA‘ OƒLƒŸG

∑Éæg øµ«d :á«eƒ«dG IÉ«◊G øe k’Éãe OQƒf É˘fƒ˘YO Iõ˘é˘©ŸG çó◊G Gò˘g ÜÉ˘©˘«˘à˘°S’h .á˘«˘∏ÿG

Gòg Ωƒ≤jh ,∫ qhC’G ¤EG á«fhÎµdEG ádÉ˘°SQ ∫É˘°SQEG º˘à˘jh âfÎf’G ÈY ô˘NBÉ˘H §˘Ñ˘Jô˘e Üƒ˘°SÉ˘M

á«∏ª©dG √ògh ,¥QƒdG ≈∏Y É¡î°ùæd kÓãe á«fhÎµdE’G á©HÉ£dG ¤EG ádÉ°SôdG √òg ∫É°SQEÉH Üƒ°SÉ◊G

≈«ëj ¿hQÉg

139

øjRhôjÉK) πÑ≤à°ùŸG(RÉæ«c

´òL

πjP

ÖÖ««ccGGôôJJ ≈≈∏∏YY ……ƒƒ∏∏ÿÿGG AAÉÉ°°ûû¨ddGG ……ƒƒààëëjj

ππªª©©JJhh RRÉÉææ««cc øøjjRRhhôôjjÉÉKKzz ≈≈YYóóJJ áá°°UUÉÉNN

ôôeeGGhhCC’’GG ππµµdd ääÓÓÑÑ≤≤àà°°ùùee ππªªYY

,,áá««∏∏ÿÿGG ¤¤EEGG ááeeOOÉÉ≤≤ddGG áá««FFÉÉ««ªª««µµddGG ππFFÉÉ°°SSôôddGGhh

AAGGõõLLCCGG ááKKÓÓKK øøee ÖÖ««ccGGÎÎddGG √√òògg ∞∞qqddCCÉÉààJJhh

AAõõ÷÷GGhh ÖÖffòòddGGhh ´òò÷÷GG ::»»gghh ππÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸGG

™™≤≤jj ……òòddGG ……CCGG ,,ππÑÑ≤≤àà°°ùùªª∏∏dd »»LLQQÉÉÿÿGG

¬¬∏∏µµ°°TT ‘‘ ¬¬ÑÑ°°ûûjjhh áá««∏∏ÿÿGG êêQQÉÉNN

••ÉÉ≤≤ààdd’’ ááeeóóîîàà°°ùùŸŸGG áá««FFGGƒƒ¡¡ddGG ääÓÓÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸGG

..»»YYÉÉææ°°üüddGG ôôªª≤≤ddGG ÈÈYY ååÑÑddGG

á«∏ÿG AÉ°ûZ

ájƒ«∏ÿG á∏Ñ≤à°ùŸG á«æH


øe kGQÉÑàYG kGÒãc ´É°T Üƒ°SÉ◊G ΩGóîà°SG q¿C’ ,kÉ«æ«JhQ kGôeCG Èà©Jh ÖJÉµŸG πc ‘ çó–

ájGóH ‘ á«dõæŸG á«eƒ«dG ÉæJÉ«M â∏Nóa âfÎfE’G ÉeCG ,kÉ˘°†jCG ∫RÉ˘æŸG ¤EG π˘NOh äÉ˘«˘æ˘«˘fÉ˘ª˘ã˘dG

.ÉqæY kÉÑjôZ ∫ÉãŸG Gòg Èà©j ’ ÖÑ°ùdG Gò¡d ,äÉ«æ«©°ùqà∏d ÊÉqãdG ∞°üqædG

’ áLQód ájÉ¨∏d π«Ä°V ºéëH ™æ°U kÉHƒ°SÉM ∑Éæg ¿CG √OÉØe ∞ë q°üdG ‘ kGÈN kÉeƒj ÉfCGôb ƒdh

ÉæàHÉ°UC’ iôNC’G Üƒ°SÉ◊G Iõ¡LCG ™e §HGôJh ∫É°üJG ádÉM ‘ ¬qfCGh ,IOôÛG Ú©dÉH ¬àjDhQ øµÁ

ÉæJÉ«M ‘ kÓ©a OƒLƒe ∫ÉãŸG Gòg q¿CG q’EG ,RÉ¡÷G Gò¡d »gÉæàŸG ô¨ q°üdG øe Öé©dG Éæµ∏“h á°ûg qódG

.á¶◊ πc ‘ ¬dÉ¨à°TG ¤EG áaÉ°VEG IOôÛG Ú©dÉH iôj ’h á«æ≤àdG øe iƒà°ùe ≈∏YCG ≈∏Yh

á°ûgóŸG áYô°ùdG √ò¡H á«∏ÿG IGƒf ¤EG á∏Ñ≤à°ùŸG É¡ª∏à°ùJ »àdG á«FÉ«ª«µdG ádÉ°S qôdG π≤f q¿EG

™æ°U øe Iõé©e ÈcCG Èà©j ádÉ°SôdG √òg π≤f ‘ kGóL áeó≤àe É«LƒdƒæµJ ΩGóîà°SG ¤EG áaÉ°VEG

140

ÉÉ¡¡ææ««HH ÉÉªª««aa ππµµ°°ûûJJ IIóójjóóYY IIõõ¡¡LLCCGG øøªª°°VV ÜÜƒƒ°°SSÉÉMM RRÉÉ¡¡LL ¤¤EEGG ââffÎÎffEE’’GG ÈÈYY ÉÉee ááeeƒƒ∏∏©©ee ∫∫ÉÉ°°SSQQEEGG ”” ƒƒdd

ºº°°ùùLL ‘‘ óóLLƒƒjjhh ,,¥¥QQƒƒddGG ≈≈∏∏YY ÉÉ¡¡©©ÑÑ££HH ΩΩƒƒ≤≤JJ áá««ffhhÎÎµµddEEGG áá©©HHÉÉWW ¤¤EEGG ÉÉ¡¡∏∏≤≤ff øøµµÁÁ ááeeƒƒ∏∏©©ŸŸGG √√òògg ¿¿EEÉÉaa ááµµÑÑ°°TT

..kkGGóóLL áá««ddÉÉYY IIAAÉÉØØµµHHhh ÚÚææ°°ùùddGG ÚÚjjÓÓee òòææee ππªª©©jjhh ,,∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ‘‘ ááããjjóó◊◊GG ÉÉ««LLƒƒddƒƒææµµààddGG ¬¬ÑÑ°°ûûjj ÉÉee ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG

âfÎfEG

IÒÑµdG ÉgOGóYCÉH ∞dDƒJ »àdG »gh ’EG ¢ù«d á¨°†e Èà©J á«∏ÿG q¿C’ ô¨°üdG ‘ √Éæàe Üƒ°SÉM RÉ¡L

É¡à£°SGƒH »àdG ó«dGh ÜÉàµdG Gòg IAGôb ™«£à°ùf É¡à£°SGƒ˘H »˘à˘dG Ú©˘dG ≈˘∏˘Y …hÉ◊G É˘æ˘ª˘°ùL

≈∏Y …ƒàëj ¿É°ùfE’G º°ùLh ,ádƒ¡°Sh ô°ù«H ¬ëØ°üJ ™«£à°ùf100πch ,á«M á«∏N ¿ƒ«∏jôJ

.ábQÉN Iõé©e ôeC’G Gòg ¿CG ∂°T’h ,∫É°üJÓd kGóL Ωó≤àŸG ΩÉ¶ædG Gòg ≈∏Y …ƒà– É¡æe IóMGh

™∏£fh ,á«∏ÿG AGõLCG πNGO πFÉ°S qôdG π≤f É¡H ºàJ »àdG á≤jô£dG ≈∏Y kÉ©e ™q∏£f ±ƒ°Sh

øe ô¨°UCG ≠∏Ñj õ«M ‘ ≈∏éàJ »àdG á«¡dE’G Iõé©ŸG QGô°SCG ≈∏Y ∂dòc1.Îª«∏ŸG øe áFÉŸÉH

áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ∫∫OOÉÉÑÑààHH ¢¢UUÉÉÿÿGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG ¬¬µµ∏∏°°ùùjj ……òòddGG ≥≥jjôô qq££ddGGAÉ°ûZ ‘ IOƒLƒŸG á∏Ñ≤à°ùŸÉH ¥É°üàd’G ƒg á«∏ÿG ¤EG π°üj ÉeóæY ¿ƒeô¡dG ¬∏©Øj Ée ∫hCG q¿EG

Ωƒ≤J ÉgQhóH á∏Ñ≤à°ùŸGh ,É¡«dEG É¡∏ªëj »àdG á«FÉ«ª«µdG ádÉ°SôdG π≤æH Ωƒ≤j É¡H ¬bÉ°üàdG óæYh ,á«∏ÿG

á∏Ñ≤à°ùŸG ´òL Èà©jh ,πjòdGz`H ƒYóŸGh á«∏ÿG πNGO ™HÉ≤dG É¡FõL ¤EG ádÉ°SôdG √òg π≤æH

ÚH ¢SÉ“ çóM GPEGh ,É¡JGƒfh á«∏ÿG AÉ°ûZ ÚH OƒLƒŸG õ«◊G π¨°ûj …òdG ÉeRÓHƒà«°ùdG øe kGAõL

ÚàYƒª› ¤EG äÓÑ≤à°ùŸG ΩÉ°ù≤fG ‘ ÖÑ°ùàjh »FÉ«ª«c πYÉØJ çóëj äÓÑ≤à°ùŸGh ¿ƒeô¡dG

áÑ°ùf IôØ°ùØdGz `H ≈ª°ùJ á«∏ª©dG √ògh ,É¡dƒjP ∫Éµ°TCG Ò«¨J ¤EG áaÉ°VEG IOôØæe âfÉc ¿CG ó©H

´ò÷G ‘ IOƒLƒŸG äÉÁõfC’G ΩÉ«b áé«àf çóëj πjòdG πµ°T ‘ Ò«¨àdG Gòg q¿C’ äÉØ°Sƒa ¤EG

.πjòdG ¤EG äÉØ°SƒØdG øe äÉ«ªc áaÉ°VEÉH

∂dP ≈∏Y ∫Éãeh ,äÉæ«JhÈdGh äÉÄjõ÷G øe ójó©dG πÑb øe É¡ªYO ºàj á«∏ª©dG √òg q¿EG

`H IÉª°ùŸG äÉÄjõ÷GGTP äÉÄjõL kGQÉ°üàNG ≈YóJ »àdGhG≥«≤– ‘ ÈcC’G Ö«°üqædG É¡∏a ,

.áÑ°SÉæŸG á¶ë∏dG ‘ π qNóàdÉH CGóÑj óYÉ°ùe πeÉY Iƒ£N πµd óLƒjh ,Iƒ£ÿG √òg

πNGO äÉeƒ∏©ŸGh πFÉ°S qôdG π≤f á«∏ªY ‘ kÉ qª¡e kGAõL Èà˘©˘J IQƒ˘còŸG á˘«˘∏˘ª˘©˘dG √ò˘g q¿EG

‘ äÉæ«JhÈ∏d AóH IQÉ°TEG É¡fƒc øe ™ÑæJ á«ªgC’Gh ,äÉÁõfC’G á£°SGƒH ≥≤ëàJ Éqæ«H Éªch ,áq«∏ÿG

πNGO ∫É°üJÓd πFÉ°Sh iƒ°S â°ù«d äÉæ«JhÈdG √òg ¿CG kÉª∏Y πª©dG ‘ ´hô°û∏d ΩRÓHƒàjÉ°ùdG

≈«ëj ¿hQÉg

141


142

á∏bÉf áÄjõL

äÉØ°SƒØdG ∞«°†j ËõfC’Gá∏Ñ≤à°ùŸG ¤EG

äÉØ°Sƒar

ácô◊G ≈∏Y äÓÑ≤à°ùŸG õØëj ¿ƒeô¡dG ájôHÉîàdG ∂dÉ°ùŸG ìÉàØfÉ‰

ËõfÓd ∫É©ØdG ∫É°üJ’G á∏«°Sh áYRƒe á«˘FÉ˘«˘ª˘«˘c IQÉ˘°TEGá∏bÉædG äÉÄjõL ≈∏Y

≥≥°°üüàà˘∏∏˘jj ±±óó˘¡¡˘ddGG áá˘««˘∏∏ÿÿGG ¤¤EEGG ¿¿ƒƒ˘eeôô˘¡¡˘ddGG ππ˘°°üüjj ÉÉ˘eeóó˘ææ˘YY

¬¬∏∏ªªëëjj ÉÉee ππ≤≤ææjjhh ,,……ƒƒ««∏∏ÿÿGG AAÉÉ°°ûû¨ddGG ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG áá∏∏ÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸÉÉHH

áá∏∏ÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸGGhh ,,ÉÉ¡¡HH ≥≥°°üüààddGG »»ààddGG áá∏∏ÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸGG ¤¤EEGG »»FFÉÉ««ªª««cc ôôeeCCGG øøee

,,áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ™™bbGGƒƒddGG ÉÉ¡¡ÑÑffPP ¤¤EEGG ôôeeCC’’GG GGòògg ππ≤≤ææJJ ÉÉggQQhhóóHH

óó©©HH øøjjõõ««‡‡ ÚÚªª°°ùùbb ¤¤EEGG ääÓÓÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸGG ºº°°ùù≤≤ææJJ ôôeeCC’’GG ÇÇOOÉÉHHhh

ππµµ°°TT ÒÒ¨ààjjhh ,,¢¢††©©HH øø˘YY ÉÉ˘¡¡˘°°††©©˘HH áá˘∏∏˘°°üüØØ˘ææ˘ee ââffÉÉ˘cc ¿¿CCGG

´òò÷÷GG ‘‘ IIOOƒƒ˘LLƒƒŸŸGG ääÉÉÁÁõõ˘ffCC’’GG ΩΩƒƒ˘≤≤˘JJ ¿¿CCGG óó˘©©˘HH ÖÖffòò˘˘ddGG

ááHHÉÉããÃÃ ÈÈàà©©JJ ääGGƒƒ££ÿÿGG √√òògghh ,,¬¬««˘aa ääÉÉ˘ØØ˘°°SSƒƒ˘ØØ˘ddGG ÖÖ««˘°°SSÎÎHH

áá««∏∏ÿÿGG ‘‘ ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ππFFÉÉ°°SShh hhCCGG áájjƒƒ∏∏ÿÿGG ÖÖ««ccGGôôqqàà∏∏dd õõ««ØØ––

ájƒ∏ÿG á∏Ñ≤à°ùŸG

á«∏ÿG πNGO á∏bÉf áÄjõL

øjRhÒàdG»ÁõfCG ∫É°üJG á∏«°Sh

ÉeRÓHƒà«°ùdG

á«∏ÿG AÉ°ûZn

∫É°üJG á∏«°ShSH2ËõfÓd ádÉ©a ÒZ ∫É°üJG á∏«°Sh

¿ƒeôg

ôHÉîàdG CGóÑj ¿CG πÑb

≈«ëj ¿hQÉg

`dG õØëàj áÑ©°ûàŸG äGƒ£ÿG øe á∏°ù∏°S ó©Hh .á«∏ÿG2HSá«∏ÿG πNGO äÉeƒ∏©ª∏d πbÉædG

á«∏ÿG ‘ ∫É°üJ’G ΩÉ¶f CGóÑj Gòµgh ájƒ∏ÿG á∏Ñ≤à°ùŸG hCG RÉæjÉc øjGRhôjÉK `dG ™e k’É°üJG º«≤jh

.πª©dG ‘

»°VÉŸG ≈àM k’ƒ¡› á«∏ÿG ‘ ∫É°üJÓd ¥QÉÿG ΩÉ¶ædG Gòg ¿Éc

πÑb øe áahô©e Ωƒ«dG áahô©ŸG á«ª∏©dG π«°UÉØàdG øµJ ⁄h ,Öjô≤dG

¿hO äÉeƒ∏©ª∏d …ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G Gòg ºàj ∞«c :∫CÉ°ùj πFÉ°S qÜQh

Éª¡eh äÉeƒ∏©ŸG π≤f á«∏ªY ‘ π°UÉM CÉ£N …CÉa ?CÉ£N …CG ÜÉµJQG

‘ π∏N çhóM ‹ÉàdÉHh ÅWÉN ÚJhôH πµ°ûJ ¤EG …ODƒj kÉØ«ØW ¿Éc

á°UÉN πFÉ°Sh OƒLh IÒNC’G çÉëHC’G âàÑKCGh .º°ùé∏d ΩÉ©dG ΩÉ¶ædG

`dG h ,ÉjÓÿG ÚH ∫É°üJÓd2SHøe óMGh ´ƒf iƒ°S ¢ù«d QƒcòŸG

.…ƒ«∏ÿG ∫É°üJ’G πFÉ°Sƒd áØ∏àıG ´GƒfC’G äÉÄe

á«∏ÿG AÉLQCG ‘ Iô°ûàæe äÉ£fi πqã“ …ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G πFÉ°Sh q¿EG

á«∏ÿG AGõLCG ÚH äÉeƒ∏©ŸG ∫OÉÑàd áµÑ°T É¡æ«H É˘ª˘«˘a π˘µ˘°ûJh ,á˘aÉ˘c

»àdG äÉ£ÙG πª©H É¡∏ªY ¬«Ñ°ûJ øµÁh ,IGƒædG ≈àM AÉ°û¨dG øe kGQÉÑàYG

143

ÚÚHH OOÉÉ––’’GG áá««∏∏ªªYY ππqqãã““

áá∏∏ÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸGGhh ƒƒªªææddGG ¿¿ƒƒeeôôgg

……ôô°°SS ììÉÉààØØee ππµµ°°TT ≈≈∏∏YY

..ÜÜƒƒ°°SSÉÉMM RRÉÉ¡¡÷÷

áá««°°ùù««FFôôddGG áá££ÙÙGG IIQQƒƒ°°üüddGG ‘‘ iiôôjj

..ππ««¨°°ûûàà∏∏dd


äÉÁõfC’G ™«£à°ùJ ájƒ∏ÿG äÉ£ÙG √òg á£°SGƒHh ,∫ƒªÙG ∞JÉ¡dG á£°SGƒH ∫É°üJ’G áeÉbEG øe Éææµ“

.∫hCÉH k’hCG É¡∏ªY á«Ø«µH á°UÉÿG äÉeƒ∏©ŸG º∏à°ùJ ¿CG á«∏ÿG IGƒf ‘ á∏eÉ©dG

∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ππFFÉÉ°°SShh ääÉÉ££fifiÚãMÉÑdGh AÉª∏©dG â∏©L ób ájƒ∏ÿG äÉ£ÙG √òg AÉæH ≈∏Y âjôLCG »àdG çÉëHC’G èFÉàf q¿EG

áFÉŸG …P ÚJhôH øe ∞dCÉàJ πFÉ°SƒdG √òg øe ájƒ∏N ∫É°üJG á∏«°Sh qπµa ,á°ûg qódG øe √GƒaC’G …ôZÉa

ÖÑ°ùdG Gò¡dh ,äÉjôNC’G É¡JÉ≤«≤°T ∫Éµ°TCG øY õ«ªàŸG OÉ©HC’G »KÓK É¡∏µ°T É¡æe πµdh ,»æ«eCG ¢†ªM

∫ÓN É¡∏≤f ºàj äÉeƒ∏©ŸG ∞∏àfl q¿CG …CG ,§≤a É¡JGÒ¶f ™e óëàJ ¿CG äÉæ«JhÈdG √òg ™«£à°ùJ äGòdÉH

åÑ∏d áØ∏àfl äGƒæb ∑Éæ¡a ,∞∏àıG »YGPE’G åÑdG πãe É¡d πbÉædG ÚJhÈdGh áeƒ∏©ŸG ´ƒf Ö°ùM á«∏ÿG

.áØ∏àıG á«YGPE’G äGOOÎdG Ωóîà°ùJ

‘‘ ÖÖ««ccGGÎÎddGG √√òògg ¬¬««ÑÑ°°ûûJJ øøµµÁÁhh ,,ÉÉ¡¡ØØFFÉÉXXƒƒdd ÉÉ¡¡FFGGOOCCGG ‘‘ áábbQQÉÉÿÿGG áájjƒƒ∏∏ÿÿGG ÖÖ««ccGGÎÎddGG ≥≥jjôôWW øøYY IIGGƒƒææddGGhh ……ƒƒ∏∏ÿÿGG AAÉÉ°°ûû¨ddGG ÚÚHH ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ≥≥««≤≤–– qqººàà

..∫∫ƒƒªªÙÙGG ∞∞JJÉÉ¡¡ddÉÉHH ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG AAGGôôLLEEGG øøee ÉÉææææµµ““ »»ààddGG áá°°ùù««FFôôddGG ääÉÉ££ÙÙÉÉHH ÉÉ¡¡∏∏ªªYY

144

AAÉÉ˘°°ûû¨˘ddGG ‘‘ IIOOƒƒ˘LLƒƒŸŸGG QQhhôôŸŸGG ääGGƒƒ˘ææ˘bb ÉÉ˘ææ˘gg óó˘˘ggÉÉ˘˘°°ûûff

ÉÉ¡¡ààªª¡¡ee ääÉÉææ««JJhhôôHH øøee ääGGƒƒææ˘≤≤˘ddGG ∞∞˘ddCCÉÉ˘àà˘JJhh ,,……ƒƒ˘∏∏ÿÿGG

..ÉÉ¡¡ææee êêhhôôÿÿGGhh áá««∏∏ÿÿGG ¤¤EEGG ∫∫ƒƒNNóóddGG áá««∏∏ªªYY áá©©HHÉÉààee


∫É°üJ’G πFÉ°Shz áª∏µd ÉæeGóîà°SG »gh áª¡e á£≤f ôcòf ¿CG »¨Ñæjh(MODUL)q¿EÉa

äÉÄjõ÷G √òg øY ÒÑ©àdG âeóîà°SG øµdh ,kÓeÉc äÉæ«JhÈdG √òg ≥M »ØJ ’ áª∏µdG √òg

,É¡æ«H Éª«a á≤°SÉæàeh áÑcôe ™£b IóY øe áØdCÉàŸGh IõgÉ÷G äƒ«ÑdG ¬Ñ°ûJ »àdGh OÉ©HC’G á«KÓK

äGP É¡∏©éj äÓÑ≤à°ùŸG √òg ¤EG äÉØ°SƒØdG áaÉ°VEÉa .AÉª∏©dG Òëj …òdG ƒg ≥°SÉæàdG Gògh

`H ¥É°üàdÓd ºFÓe πµ°T2SHhóÑJ ¥É°üàd’G Gòg áé«àfh ,áeÉJ IQƒ°üHh äÉeƒ∏©ª∏d πbÉædG

`dGh á∏Ñ≤à°ùŸG2SH.óMGh º°ùL ‘ ¿Éà©£b Éª¡fCÉc

…ƒ∏ÿG ∫É°üJÓd ájô¡ÛG äÉ q£ÙG √òg ¤EG Éq«FõLƒdh π°üJ ¿CG á«ª∏©dG çÉëHC’G âYÉ£à°SG

Gòg ™eh ,Iôe ¿ƒ«∏e ájô¡ÛG Ö«cGÎdG √òg ÒÑµJ ™«£à°ùj …òdG ÊhÎµdE’G ô¡ÛG ΩGóîà°SÉH

ójõe ‘ ∫É°üJÓd ájƒ∏ÿG Ö«cGÎdG √òg øe ÒãµdG q¿CG ¿hócDƒj AÉª∏©dG ∫Gõj Ée ¢Sƒª∏ŸG Ω qó≤àdG

»ª∏©dG ∞°ûµdG ¤EG áLÉ◊G øe45.É¡æ«H Éª«a ≥°üà∏J É¡fCG ájƒ«∏ÿG äÉ£ÙG √òg ‘ Ö«é©dGh

‘ CÉ£N hCG π∏N hCG ™£b …CGh ,GóHCG Å£îj ’ πµ°ûH äÉeƒ∏©ŸG ∫OÉÑàd á∏jƒW á∏°ù∏°S πµ°ûàd

ióe ¢ùµ©j Gògh ,…ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G ‘ …Qƒa ´É£≤fG ¤EG …ODƒj á∏°ù∏°ùdG √òg äÉ≤∏M ióMEG

.á«∏ÿG πNGO ∫É°üJ’G Gòg ≥«≤– ‘ RÉéYE’Gh Ωó≤àdG

146

»»ààddGG ääÉÉææ««JJhhÈÈddGG ÉÉ¡¡ææee ππµµ°°ûûààJJ »»ààddGG AAGGõõLLCC’’GG ¿¿EEGG

¿¿ƒƒµµJJ áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ääGGƒƒææbb ÉÉ¡¡ææee ∞∞ddCCÉÉààJJ

¿¿ƒƒcc ¤¤EEGG ™™LLôôjj GGòògghh ..¢¢††©©HH ™™ee kkÉÉ°°††©©HH áá∏∏eeÉÉµµààee

√√òògg ¿¿ƒƒcchh OOÉÉ©©HHCC’’GG áá««KKÓÓKK ÚÚJJhhÈÈddGG ááÄÄjjõõLL

ÉÉ¡¡ÑÑccGGôôJJ ‘‘ IIõõggÉÉ÷÷GG ääƒƒ««ÑÑddGG AAGGõõLLCCÉÉHH áá¡¡««ÑÑ°°TT AAGGõõLLCC’’GG

,,¢¢††©©HH ™™ee ÉÉ¡¡°°††©©HH ππeeÉÉµµJJ

≈«ëj ¿hQÉg

√ògh ,á°ü°üîàe Ö«cGôJ ≈∏Y ¬˘eÉ˘°ùbCG ¢†©˘H ‘ …ƒ˘à˘ë˘j …ƒ˘∏ÿG ∫É˘°üJ’G ΩÉ˘¶˘f ¿EG

,á«∏ÿG IGƒf ‘ ¢UÉN ÚL ¤EG äÓÑ≤à°ùŸG øe á«FÉ«ª«µdG πFÉ°SôdG π≤f ‘ á°ü°üîàe Ö«cGÎdG

á∏°ù∏°S ≈∏Y OƒLƒe äGòdÉH Oófi AõL ¤EG ádÉ°SôdG √òg ∫É°üjEÉH Ωƒ≤J Ö«cGÎdG √òg q¿CG …CG

`dGDNAGò¡Hh ,áªî°V áYƒ°SƒŸ áëØ°U ¿ƒ«∏e Aπe »Øµj äÉeƒ∏©ŸG øe πFÉg ºc ÚH øe

øe AGOC’G ‘ ™FGôdG ¿É≤JE’G Gòg q¿CG ‘ q∂°T ’h .CÉ£N q…CG ¿hO ÚJhÈdG AÉæÑH á«∏ÿG Ωƒ≤J πµ°ûdG

É¡dƒW ≠∏Ñj »àdGh ÚJhÈdG áÄjõL πÑb1.¬æ«©H RÉéYE’G ƒg Îª«∏ŸG øe ¿ƒ«∏ŸÉH

º°ùàJ …òdG ó«≤©àdGh Ö©°ûqàdG ióe Éæd í°Vƒj ∞FÉXƒ∏d ø≤àe AGOCG øe É≤HÉ°S ôcP Ée q¿EG

Éeh ,á«∏ÿG πFÉ°S ‘ IQƒª¨e áØ∏àıG äÉæ«JhÈdGh äGƒ«°†©dÉH áÄ«∏e ¿ƒµJ »àdGh á«◊G á«∏ÿG ¬H

…òdG q¿CG ‘ q∂°T ’h .á≤«≤◊G √ò¡d »LPƒ‰ ∫Éãe iƒ°S kÉ≤HÉ°S QƒcòŸG …ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G ΩÉ¶f

.ÚŸÉ©dG qÜQ ¬∏dG ,¢VQC’Gh äGƒª q°ùdG qÜQ ¬∏dG ƒg á«∏ÿG ‘ ΩÉ¶ædG Gò¡d ¥QÉÿG º«ª°üàdG ™°Vh

áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ∫∫ÉÉ°°üüqqJJ’’GG ≈≈∏∏YY IIôô££«« qq°°ùùddGG áá««ddBBGGÖgòj »àdG á«∏ÿG ´ƒfh ¬à©«ÑW Ö°ùM πc É¡«dEG á¡LƒŸG ÉjÓÿG ≈∏Y äÉfƒeô¡dG ôKDƒJ

∫Éãeh ,¬æY ó«ëj ’ Oófi ΩÉ¶f ≥ah º°ù÷G πª©d kÉjQhô°V kGôeCG Èà©j »YƒqædG ÒKCÉàdG Gògh ,É¡«dEG

Éª¡æe qπµa ,ΩódG ‘ ôµ°ùdG áÑ°ùf ¿Éª¶æj ¿Gò∏dG ¿ƒZÉcƒ∏¨dGh Údƒ°ùfC’G Éfƒeôg ∂dP ≈∏Y

.á«∏ÿG πNGO …ƒ∏ÿG ∫É°üJÓd ÚàØ∏àfl Úà∏«°Sh ¿Éeóîà°ùj ∂dòd ôNBÓd kGOÉ°†e kGÒKCÉJ ∑Îj

147

∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG áá∏∏««°°SShh ôô¡¡¶¶ee33SH..ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG »»aa ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG áá∏∏««°°SShh ôô¡¡¶¶ee22SH..ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG ‘‘


ÚJhÈdG ≈∏Y Qƒã©dG ≈∏Y IQó≤dG ájƒ∏ÿG äÓÑ˘≤˘à˘°ùª˘∏˘dh

q…CG çóM GPEGh ,CÉ£N ¿hOh ádƒ¡°ùH É¡d Ö°SÉæŸGh πbÉqædG

∫É°üJ’G ‘ π∏N çhóM »æ©j Gò¡a á˘∏˘Mô˘e á qjCG ‘ CÉ˘£˘N

äÓÑ≤à°ùŸG q¿CG ó«H . kGócDƒe ∑Ó¡dG ¿ƒµj ‹ÉàdÉHh …ƒ∏ÿG

,π©Øj Ée ±ô©j ÒÑîc ±ô°üàJ á«∏ÿG AÉ°ûZ ‘ IOƒLƒŸG

…CG ¿hO ¬JÉ«dÉ©a ‘ kGôªà°ùe …ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G ≈≤Ñj Gò¡Hh

Éæ°ùØfCG ‘ Òãj Ö«cGÎdG √ò¡˘d ô q«ÙG ∞˘bƒŸG Gò˘gh .CÉ˘£˘N

¿CG ájƒ∏ÿG äÓÑ≤à°ùŸG ™«£à°ùJ ∞«c :IójóY ä’DhÉ°ùJ

øe Égõ«Ø– ºàj ÉeóæY Ö°SÉæŸG πbÉqædG ÚJhÈdG ≈∏Y ±ô©àJ

É¡∏ªY ‘ ôªà°ùJ ¿CG ™«£à°ùJ ∞«c ?áØ∏àıG äÉfƒeô¡dG πÑb

áHÉLE’G áHÉãÃ »gh èFÉàf ¤EG â∏°UƒJ ób á«ª∏©dG çÉëHC’G q¿EG ?CÉ£N …CG ÜÉµJQG ¿hO ø≤àŸG

™Ñæj …ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G πFÉ°Sh AGOCG ‘ ¿É≤JE’G ¿CG èFÉàædG √òg øe í°†qàjh ,á≤HÉ q°ùdG á∏Ä°SC’G øY

.πµc á«∏î∏d ™FGôdG º«ª°üàdG øe

`dG Èà©J á∏bÉædG äÉæ«JhÈdG ÌcCG ÚH øeh2SHGò¡d ,¿É°ùfE’G πÑb øe á°SGQO ÌcC’G

ÚJhÈdG Gòg q¿EG .á«∏î∏d ∫ƒ¡ÛG ⁄É©dG ≈∏Y ±ô©à∏d äGòdÉH ÚJhÈdG Gò¡H CGóÑf ÉfƒYO ÖÑ°ùdG

…òdG ƒ¡a ÊÉãdG Aõ÷G ÉqeCG ,ájƒ∏ÿG á∏Ñ≤à°ùŸG πjòH ≥°üà∏j …òdG ƒg ∫ qhC’G :øjCGõL øe ∞dCÉàj

`dG Ö°ùµj2SH.IôØ°ûdG π◊ RÉ¡éc πª©j …òdGh Iõ«ªŸG á«YƒædG ¬àØ°U

É¡∏°ù∏°ùJ á≤jôWh ÉgOóYh á«æ«eC’G ¢Vƒª◊G ´ƒæH OóëàJ á«∏î∏d áeOÉ≤dG IôØ°ûdG √ògh

´ƒf πÑb øe ’EG É¡Yƒf ≈∏Y ±ô©àdG ºàj ’ IôØ°ûdG √ògh ,ájƒ∏ÿG á∏Ñ≤à°ùŸG πjòH ≥°üà∏J »àdGh

`dG øe §≤a óMGh2SH¬°ùØf ¥É°üdEÉH Ωƒ≤j ôNB’G Aõ÷Gh ,πjòdÉH ¥É°üàd’G ‘ íéæj …òdGh

.IGƒædGh AÉ°û¨dG ÚH ∫É°üJ’G ≥«≤– qºàj Gòµgh ,á«∏ÿG πNGO ôNBG ÚJhÈH

,Oófi ¢UÉN ΩÉ¶f ¤EG kGOÉæà°SG çó– πH á˘«˘FGƒ˘°ûY IQƒ˘°üH çó– ’ á˘«˘∏˘ª˘©˘dG √ò˘g q¿EG

Gòg ≥≤– á«Ø«c ¢üqëØàædh .õé©eh ¥QÉN ΩÉ¶f ≥ah ¥ƒ∏fl A»°T πc q¿CG ΩÉ¶ædG Gòg ∞°ûµjh

Ωƒ≤j ,¿É°ùfE’G ój ‘ ìôL çhóM óæY çóëj Ée Óãe òNCÉæd ÉjÓÿG ÚH πª©dG ‘ ≥°SÉæàdG

148

..ÚÚddƒƒ°°ùùffCC’’GG ¿¿ƒƒeeôôgg

≈«ëj ¿hQÉg

≈ª°ùŸGh πbÉædG ÚJhÈdGPDGFAÉ°ù∏ŸG á«∏°†©dG á«∏ÿG ‘ IOƒLƒŸG á∏Ñ≤à°ùŸÉH ¬°ùØf ¥É°üdEÉH

Öë°ùH á∏Ñ≤à°ùª∏d »∏NGódG Aõ÷G CGóÑj ¥É°üàd’G Gòg áé«àfh ,ìô÷G á≤£æe ‘ …ƒeódG AÉYƒ∏d

ÚJhÈdG2Grb OÉëqJG êÉàf ƒg ôNB’G ÚJhÈdG Gògh ,¬gÉŒÉH2SH h3SH,Éª¡°†©H ™e

.áØ∏àıG äÉæ«JhÈdG ÚH á«FÉ«ª«c á£HGQ ÚJhÈdG Gòg QÉÑàYG øµÁh

Öë°ùj Iƒ£ÿG √òg ó©Hh2Grbz ≈ª°ùŸGh πbÉædG ÚJhÈdG ¬gÉŒÉHSOS…òdGh

CGóÑj á≤M’ Iƒ£N ‘h ,(á«∏ÿG πFÉ°S) á«∏ÿG ÉeRÓHƒà«°S ‘ OƒLƒŸG ƒgh Ö°SÉæŸG ËõfC’G …ƒëj

GDP∫É©a ÒZ ¢SGQz ËõfCG

(πÑ≤à°ùŸG) øjRhÒàdG

∫É©ØdG z¢SGQz ËõfCG

ádÉ°SQ

Sos SH3Grb2

Sos SH3Grb2

ππÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸÉÉHH ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG ••ÉÉÑÑJJQQGG ááéé««ààff ááKKOOÉÉ◊◊GG ääÉÉ««∏∏ªª©©ddGG

áá∏∏ÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸÉÉHH »»FFÉÉ««ªª««µµddGG ôôeeCCÓÓdd ππbbÉÉææddGG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG ≥≥°°üüàà∏∏jj

..((RRÉÉææ««cc øøjjRRhhÒÒJJ)) áájjƒƒ««∏∏ÿÿGG

AAõõ÷÷GG CCGGóóÑÑjj ππeeÉÉµµddGG ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ººààjj ¿¿CCGG óó©©HH

≈≈ªª°°ùùŸŸGG ÚÚJJhhÈÈddGG ÜÜòòééHH áá∏∏ÑÑ≤≤àà°°ùùªª∏∏dd »»∏∏NNGGóóddGG

Grb2ÚÚHH ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ≥≥««≤≤–– øøYY ∫∫hhDDƒƒ°°ùùŸŸGG

ΩΩƒƒ≤≤jj IIƒƒ££ÿÿGG √√òògg óó©©HH ,,ááØØ∏∏ààııGG ääÉÉææ««JJhhÈÈddGG

`ddGGGrb2≈≈YYóójj ôôNNBBGG ÚÚJJhhôôHH ÜÜòòééHH

SOS

ÚÚJJhhôôHH ¿¿EEGGSOSôôNNBBGG ÚÚJJhhôôHH õõ««ØØëëààHH ΩΩƒƒ≤≤jj

¢¢SSGGQQzz ≈≈YYóójjRasáájjÉÉ¡¡ff ‘‘ GGòòµµgghh ,,ππªª©©∏∏dd

¤¤EEGG »»FFÉÉ««ªª««µµddGG ôôeeCC’’GG ∫∫ÉÉ°°üüjjEEGG ººààjj ääGGƒƒ££ÿÿGG √√òògg

≈≈∏∏YY OOƒƒLLƒƒŸŸGGhh ¬¬««ddGG ôôeeCC’’GG ∫∫ÉÉ°°üüjjEEGG ÜÜƒƒ∏∏££ŸŸGG ÚÚ÷÷GG

`ddGG ááÄÄjjõõLLDNA.

zSOSz ≈Yój ôNBG ÚJhôH õ«Ø– hCG Öë°ùH RASäGƒ£ÿG øe á∏°ù∏°S çó– Gòµgh ,

CGóÑJ äÉ«∏ª©dG √òg Aƒ°V ≈∏Yh ,á«∏ÿG IGƒf ‘ IOƒLƒŸG äÉæ«÷G ¤EG Üƒ∏£ŸG ∫É°üjEÉH »¡àæJ

.ó©H Éª«a ìô÷G ΩÉÄàdG çóë«d ΩÉ°ù≤f’ÉH ìô÷G á≤£æe ‘ á©bGƒdG ÉjÓÿG

π∏N …CG ìÓ°UE’ πNóàJ áæ«©e äÉ«dBG ∂dÉægz :»∏j ÉÃ º¡KÉëHCG èFÉàf ≈∏Y AÉª∏©dG ≥∏©jh

zá«∏ÿG πNGO …ƒ«∏ÿG ∫É°üJ’G Ö«°üj46.º«ª°üàdG áé«àf »g »àdGh áªµÙG äÉ«dB’G √òg ¿EG

πª©J Gòµgh ,áãjó◊G ä’B’G á«æ≤J øe iƒà°ùe ≈∏˘YCG á˘«˘æ˘≤˘J ≥˘ah π˘ª˘©˘J á˘«˘∏˘î˘∏˘d ¥QÉÿG

‘ ájô¡ÛG äÉª«°ù÷G »bÉHh äÉæ«JhÈdGh á«FÉ«ª«µdG äÓ°UƒdGh äÓÑ≤˘à˘°ùŸGh äÉ˘fƒ˘eô˘¡˘dG

.¢VQC’G ¬Lh ≈∏Y ¿É°ùfE’G óLh òæe Ú∏eÉc ΩÉé°ùfGh ¥É°ùJG

øµÁh ,áaOÉ°üŸG πeÉY ¤EG ¥QÉÿGh Ö©°ûàŸG ΩÉ¶ædG Gòg OƒLh ™Lôf ¿CG π«ëà°ùŸG øeh

‘h ´hôØdG IOó©àe á«ŸÉY ácô°T πªY ΩÉ¶f øe kÉ«bQh kGQƒ£J ÌcCG Ö©°ûàŸG ΩÉ¶ædG Gòg QÉÑàYG

ácô°ûdG êÉàfEG õcGôe ÚH ∫É°üJ’G øe kÉeó≤J ÌcCG ƒg …ƒ∏ÿG ∫É°üJ’Gh ,áaÉc ⁄É©dG AÉëfCG

»àdG äÉª«°ù÷Gh äÉÄjõ÷G ™«ªL q¿CG ô qcòàf ¿CG »¨Ñæjh .´hôØdG ÚH ≈àMh ≥jƒ°ùàdG õcGôeh

øY kÓ°†a ¬∏©ØJ Ée »©J ’h á∏bÉY ÒZ OGƒe »g …ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G áµÑ°T øª°V É¡eÉ¡e …ODƒJ

…òdGh äÉÄjõ÷G ÚH ™jóÑdG ≥°SÉæàdG Gòg q¿EG .IOôÛG Ú©dÉH iôJ ’ ájô¡› äÉÄjõL É¡fƒc


õõccôôeehh ⁄⁄ÉÉ©©ddGG AAÉÉëëffCCGG ∞∞∏∏ààflfl ‘‘ IIOOóó©©ààee ´hhôôaa ÉÉ¡¡dd áá««ŸŸÉÉYY ááccôô°°ûûdd ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG RRÉÉ¡¡LL øøee IIAAÉÉØØcc ÌÌccCCGG áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG RRÉÉ¡¡LL ÈÈàà©©jj

..êêÉÉààffEE’’GGhh ≥≥jjƒƒ°°ùùààddGG õõccGGôôee ™™ee ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ºº««≤≤jj

õcôŸG

(Ü) ó∏ÑdG

(CG) ó∏ÑdG

(ê) ó∏ÑdG

ΩÉ¶ædG Gòg CÉ°ûfCG …òdG q¿EG ∂°T ÓHh ,¬°ùØf AÉ≤∏J øe CÉ°ûæj ¿CG øµÁ ’ Ö«éY ΩÉ¶f ¬æY ¢†îªàj

.ÚŸÉ©dG ÜQ ¬∏dG ƒg ¬«a ºqµëàŸGh

ÉÉjjÓÓÿÿGG ππNNGGOO QQÉÉÑÑNNCCÓÓdd áá∏∏bbÉÉææddGG ÖÖ««ccGGÎÎ∏∏dd áá°°UUÉÉÿÿGG ´GGƒƒffCC’’GG¤EG ?z åjó◊G Éfô°üY ‘ kGQƒ£J ÌcC’G ∫É°üJ’G á∏«°Sh »g Ée z :»JB’G ∫GDƒ°ùdG Éæ¡Lh ƒd

:ôNBG ∫GDƒ°ùH áHÉLE’G √òg ≈∏Y Ö q≤©ædh ,âfÎfE’G »g :ó«cC’G ÜGƒ÷G ¿Éµd º¡aô©f øe πc

øjCGõL ó©HCG ÚH G qóL IÒah äÉeƒ∏©e ∫É°üjEG á«fÉµeEG ƒg :ÜGƒ÷Gh ?äGòdÉH âfÎfE’G GPÉŸ

‘ IQƒK âKóMCG âfÎfE’G ¿CG ¢SÉædG ¢†©H ó≤à©jh , kGóL IÒ°üb á«æeR IÎa ‘ ÖcƒµdG Gòg ≈∏Y

É«LƒdƒæµJ ¿CG ‘ q∂°T ’ .πgòŸG Ωó≤àdG Gòg øe IÒ◊ÉH »Øàµj ôNB’G ¢†©ÑdGh ,ä’É°üJ’G ⁄ÉY

äÉeƒ∏©ŸG ÉfQÉb ƒd øµdh ,ájô°ûÑdG ïjQÉJ ‘ á«ª∏©dG äGRÉ‚E’G ºgCG øe ÉgQÉÑàYG øµÁ âfÎfE’G

≈«ëj ¿hQÉg

151

øøee ââffÎÎffEE’’GG ÉÉ««LLƒƒddƒƒææµµJJ ÈÈàà©©JJ

ïïjjQQÉÉJJ ‘‘ ääGGRRÉÉ‚‚EE’’GG ºº¶¶YYCCGG

≈≈≤≤ÑÑJJ ÉÉ¡¡ææµµddhh ,,áájjôô°°ûûÑÑddGG

ááYYôô°°SS ™™ee ááffQQÉÉ≤≤ŸŸÉÉHH áá©©°°VVGGƒƒààee

ÉÉjjÓÓÿÿGG ÚÚHH ÉÉee ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG

..ááddOOÉÉÑÑààŸŸGG ääÉÉeeƒƒ∏∏©©ŸŸGG áá««ªªcchh

¤hC’G ádBÉ°V ióe ÉæcQOC’ áYô°Sh É qªc ÉjÓÿG ÚH ádƒ≤æŸG äÉeƒ∏©ŸG ™e âfÎfE’G ÈY ádƒ≤æŸG

¿ÉàYƒªÛG ¿ÉJÉ¡a ,Ú©dG ‘ IOƒLƒŸG ∂∏J hCG á«ıG á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG kÉ°Uƒ°üNh á«fÉãdÉH áfQÉ≤e

.¿É°ùfE’G É¡«∏Y ±ô©J »àdG ∫É°üJ’G πFÉ°Sh ´ô°SCG øe ¿GÈà©J

∂∏J ÉjÓÿG √òg πªY ≈∏Y »Ø˘°†J Úà˘Yƒ˘ªÛG ÚJÉ˘g É˘jÓ˘N ‘ IOƒ˘LƒŸG á˘ª˘¶˘fC’G ¿EG

ôNBG âàÑKCGh ,áHƒ∏£ŸG ΩÉ¡ŸG RÉ‚EG ‘ ájQGôªà°S’G ™e äÉeƒ∏©ŸG π≤f ‘ ¿É≤JE’Gh á≤FÉØdG áYô°ùdG

∂dÉæg ¿CG á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG ÚH ∫É°üJ’G É¡H ºàj »àdG á≤jô£dG ≈∏Y âjôLCG »àdG á«ª∏©dG çÉëHC’G

É¡≤jó°üJ øµÁ ’ ∫É°üJ’G ™°VGƒe øe á∏FÉg kGOGóYCG ∂∏“ äÉæ«JhÈdG ¢†©H47.

™e á∏bÉædG äÉæ«JhÈdG äÉYƒª› ∂°ù“ ¿CG á∏«°SƒdG √ò¡H ™˘«˘£˘à˘°ùJ äÉ˘æ˘«˘JhÈdG √ò˘g q¿EG

º«ª°üàdG Gòg ¤EG ™LôJ áq«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG ÚH ∫É°üJ’G ‘ á≤FÉØdG áYô°ùdGh ,QGôªà°SÉHh É¡°†©H

ÚJhÈdG Èà©jh ÉjÓÿG ÚH Ée ∫É°üJ’G ≥«≤– ‘ áæ«©e QGhOCG É¡d á°UÉN äÉæ«JhôH óLƒJh ,¥QÉÿG

95 PSD-øY ádhDƒ°ùŸG á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG ‘ kGÒÑc kGQhO ÚJhÈdG Gò¡d ¿CG AÉª∏©dG ó≤à©jh ,ÉgóMCG

.º∏©àdG

`dG áÄjõL …ƒà–95 PSD-≈YóJ É¡æe áKÓK ,IójóY ∫É°üJG ™°VGƒe ≈∏YPDZ∫hC’G ,

AÉ°û¨∏d á«fƒj’G IÉæ≤dG ‘ ºµëàdÉH Ωƒ≤j ÊÉãdGh ,ájƒ∏ÿG á∏Ñ≤à°ùª∏d »eRÓHƒà«°ùdG Aõ÷ÉH ≥°üà∏j

≈≈ªª°°ùùŸŸGG ÚÚJJhhÈÈddGG õõ««ªªààjj9955-- PSDÚÚJJhhôôHH ôôFFÉÉ¶¶ææddGG √√òògg øøeehh ,,¬¬ddÉÉ°°üüJJGG áá≤≤jjôôWW ≈≈∏∏YY kkGGOOÉÉªªààYYGG IIóójjóóYY ôôFFÉÉ¶¶ff ¬¬dd ¿¿CCÉÉHH

≈≈ªª°°ùùjjPDZ`ddGG ÖÖ««ccôôJJ IIQQƒƒ°°üüddGG ‘‘ iiôôjjhh ,,PDZππããÁÁ ôôªªMMCC’’ÉÉHH ¿¿ƒƒ∏∏ŸŸGG ÖÖ««ccÎÎddÉÉaa ÚÚªª««ddGG ¤¤EEGG IIQQƒƒ°°üüddGG ÉÉeeCCGG ,,

ÚÚJJhhÈÈddGG9955--PSD..


152

,¬H ¥É°üàd’Gh á«∏ÿG ÉeRÓHƒà«°S ‘ Ö°SÉæŸG ÚJhÈdG øY åëÑ˘dG ¬˘à˘ª˘¡˘e ådÉ˘ã˘dGh ,…ƒ˘∏ÿG

ÚJhÈ∏d ¢UÉÿG πµ°ûdG q¿EG ôNBG ÒÑ©àHh95 PSD-á«dÉ°üJG äÉª°S ¬«∏Y »Ø°†jh ¬∏ªY π¡°ùj

.á«∏ÿG πNGO IójóY

øµÁ É‰EGh á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG ≈∏Y ô°üà≤j ’ ∫É°üJÓd ábQÉÿG áª¶fC’G √òg πãe OƒLh ¿EG

Gòg äÉëØ°üd ºµàjDhQ ¿CÉH ÒcòàdG »¨Ñæjh .kÉ°†jCG Ú©dG ÉjÓN ‘ É˘¡˘d ¬˘«˘Ñ˘°T Oƒ˘Lh á˘¶˘MÓ˘e

’ƒdh ,ÉjÓÿG ‘ ∫É°üJÓd ¥QÉÿG ΩÉ¶ædG Gòg OƒLƒH q’EG ¿É≤≤ëàJ ’ ÉgÉjEG ºµJAGôbh ÜÉàµdG

ÚM ó©H äÉëØ°U øe ”CGôb Ée ¿ƒ°ù q°ùëàJ ±ƒ°S ºµqfCG …CG áÑ«éY ádÉM ‘ ºàëÑ°UC’ ΩÉ¶ædG Gòg

.É¡JGP á¶ë∏dG ‘ ¢ù«dh

âàÑKCGh ,äÉfGƒ«◊G ¿ƒ«Y ‘ kÉ°†jCG Oƒ˘Lƒ˘e á˘Yô˘°ùdG ≥˘FÉ˘Ø˘dG …ƒ˘∏ÿG ∫É˘°üJ’G Gò˘g q¿EG

≈«ëj ¿hQÉg

153

Ωƒ«°ùdÉµdG IÉæb Ωƒ«°ùdÉµdG

IÉæ≤dG íàØd ó¡ªŸG ËõfC’G

IÉæ≤dG íàØd ó¡ªŸG ËõfC’G

ËõfCG áMÉ°ùePDZácô◊G ‘

Aƒ°V

∫É©ØdG ê ÚJhôH

á«FÉ«ª«µdG äGQÉ°TE’G π≤f áØ«Xh …ODƒJ »àdG iôNC’G äÉæ«JhÈdG

INAD

……ƒƒàà––hh ,,IIOOóó©©ààee áá££««°°ùùHH ¿¿ƒƒ««YY øøee ááÑÑccôôee ¿¿ƒƒ««YY ÉÉ¡¡dd IIôô°°ûû◊◊GG √√òògg ¿¿CCÉÉHH áá¡¡ccÉÉØØddGG ááHHÉÉHHPP ≈≈∏∏YY ââjjôôLLCCGG »»ààddGG ççÉÉëëHHCC’’GG ââààÑÑKKCCGG

áá°°üü°°üüîîààŸŸGG ÖÖ««ccGGÎÎddGG √√òògg óóMMCC’’ kkÉÉ££°°ùùÑÑee kkÓÓµµ°°TT ππãã““ ≈≈∏∏YYCC’’GG ¤¤EEGG IIQQƒƒ°°üüddGGhh ,,∫∫ÉÉ°°üüJJÓÓdd áá°°üü°°üüîîààee ÖÖ««ccGGôôJJ ≈≈∏∏YY ¿¿ƒƒ««©©ddGG √√òògg

`ddGG ÚÚJJhhÈÈddGG ƒƒgghhINAD..ÉÉ¡¡qqflfl ¤¤EEGG IIôô°°ûû◊◊GG ÚÚYY øøee áá««ÑÑ°°üü©©ddGG ääGGQQÉÉ°°TTEE’’GG ππ≤≤ff øøYY ∫∫hhDDƒƒ°°ùùŸŸGG


‘ …ƒ∏ÿG ∫É°üJÓd ™jô°ùdG ΩÉ¶ædG Gòg OƒLh (qÓaƒ°ShQO) á¡cÉØdG áHÉHP ÚY ≈∏Y çÉëHC’G

z ≈Yój ¢UÉN ÚJhôH OƒLh ¤EG ΩÉ¶ædG Gòg óæà°ùjh ,Iô°ûë∏d áÑcôŸG ¿ƒ«©dGINAD…ODƒj

.ÚJhÈdG Gòg πªY á≤jôW í q°Vƒj ‹ÉqàdG πµ°ûdGh ,ïŸG ¤EG Ú©dG øe áeƒ∏©ŸG ∫É°üjEG áª¡e

∞«c :á≤HÉ q°ùdG á«ª∏©dG ≥FÉ≤◊G ≈∏Y Éæ©∏WG ¿CG ó©H á«dÉàdG á∏Ä°SC’G Éæ°ùØfCG ∫CÉ°ùæd Ωó≤J ÉŸ áé«àfh

¿CG äÉæ«JhÈdG âYÉ£à°SG ∞«c ?É¡H á°UÉÿG áª¶fC’G Å°ûæJ ¿CG äÉæ«JhÈdG √òg âYÉ£à°SG

‹GƒM ÉgOóY ≠∏Ñj »àdGh áaÉc ÉjÓÿG äÉÑ∏£àe á«Ñ∏àd ∫É°üJÓd áÑ«é©dG áµÑ°ûdG √òg Å°ûæJ100

154

ÖÖ««ccGGÎÎddGG ¬¬ÑÑ°°ûûJJ ÉÉ¡¡ææ««HH ÉÉªª««aa áá∏∏eeÉÉµµààeehh ááÑÑccGGÎÎee ™™££bb ππµµ°°TT ≈≈∏∏YY ÉÉggDDhhÉÉ°°ûûffEEGG ”” »»ààddGG áá««ŸŸÉÉ©©ddGG AAÉÉ°°††ØØddGG áá££fifi ÈÈàà©©JJ

..ÉÉjjÓÓÿÿGG ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG áá°°üü°°üüîîààŸŸGG

≈«ëj ¿hQÉg

‘ á«FÉ«ª«µdG äÓ°UƒdG âYÉ£à°SG ∞«c Éæ°ùØfCG ∫CÉ°ùf ¿CG »¨Ñ˘æ˘j ∂dò˘ch ?á˘«˘∏˘N ¿ƒ˘«˘∏˘jô˘J

?...ábQÉÿG ádÉ©ØdG äÉª«ª°üàdG √òg Å°ûæJ ¿CG äÉæ«JhÈdG

πFÉ°Sh ≈∏Y ∫Éãe ÜôbCG ÉgQÉÑàYG øµÁ AÉ°ûfE’G ó«b ∫GõJ Ée »àdGh á«ŸÉ©dG AÉ°†ØdG á£fi ¿EG

πµ°T ≈∏Y ≈æÑJ »gh ájô°ûÑdG ïjQÉJ ‘ »°Sóæg RÉ‚EG ÈcCG ÉgQÉÑàYG øµÁ Éªc ,ájƒ∏ÿG ∫É°üJ’G

¤EG äô¡X ób á£ÙG √òg ¿CÉH ÉfÒZ hCG øëf »Yóf ¿CG øµÁ ’h ,¢†©H ¥ƒa É¡°†©H áÑcGÎe ™£b

ÉgÒKCÉàH hCG á«°ùª°ûdG ábÉ£dGh ≥YGƒ°üdG ≈àM hCG ìÉjôdG hCG äÉÄjõ÷G hCG äG qQòdG ÒKCÉàH OƒLƒdG

á«ª∏©dG áHôéàdGh IÈÿG ºcGôJ áé«àf OƒLƒdG ¤EG äô¡X ób á£ÙG √òg ¿CG á≤«≤◊Gh .kÉ©«ªL

´hô°ûŸG Gòg RÉ‚E’ á≤«bO äÉHÉ°ùM AGôLEG øY kÓ°†a ⁄É©dG ¿Gó∏H ∞∏àfl øe AÉª∏©dG ∞∏àı

…ƒ∏ÿG ∫É°üJÓd ábQÉÿG áª¶fC’G √òg ™æ°U …òdG øe ,ƒëædG √òg ≈∏Y ôeC’G ΩGOÉeh,¥Óª©dG

?ó©H ∞°ûàµj ⁄ …òdG ÒãµdG É¡JÉæ«L ‘ …ƒ– »àdGh

¬ª∏Yh ¬∏dG IQó≤H â≤∏N äÉæFÉc »g É¡æY á°†îªàŸG áª¶fC’Gh á∏bÉædG äÉæ«JhÈdG ¿EG

:¤É©J ∫ƒ≤j ,Éª¡d qóM ’ øjò∏dG ™°SGƒdG

nnƒƒ oogg nnhh mmAA rr»» nn°°TT ssππ oocc nn≥≥nn∏∏ nnNN nnhh lláánnÑÑ ppMMÉÉ nn°°UU oo¬¬nndd rrøøooµµnnJJ rrººnndd nnhh llóónndd nnhh oo¬¬nndd oo¿¿ƒƒooµµnnjj ≈≈ssffnnCCGG pp ¢¢VV rrQQnnCCÉÉ rrddGGhh ppääGGƒƒ nnªª ss°°ùùddGG oo™™jjppóónnHH

llºº«« pp∏∏ nnYY mmAA rr»» nn°°TT uuππooµµppHH|:ΩÉ©fC’G,101 kÉ°†jCG ∫Ébhmmáánnææ nn°°SS nn∞∞rrddnnCCGG oo√√ ooQQGG nnóó rr≤≤ppee nn¿¿ÉÉ nncc mm ΩΩ rrƒƒnnjj ‘‘ pp¬¬rr««nndd ppEEGG ooêê ooôô rr©©nnjj nnººooKK pp ¢¢VV rrQQnnCCÉÉ rrddGG nn¤¤ ppEEGG ppAAÉÉ nnªª ss°°ùùddGG nnøøppee nnôôrreennCCÉÉ rrddGG ooôôuuHH nnóóoojj

¿¿hh ttóó oo©©nnJJ ÉÉ ssªªppee| :Ióé°ùdG.5

ºº∏∏©©ddGG ÉÉ««ffOOhh áá««◊◊GG áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG‘ á«ª∏©dG äÉaÉ°ûàc’G øe ÒãµdG …ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G ó¡°T

äGƒ£N º∏©dG É£Nh øjô°û©dG ¿ô˘≤˘dG ø˘e IÒNC’G äGƒ˘æ˘°ùdG

á°UÉÿGh á«aÉÿG QƒeC’G ø˘e ó˘jó˘©˘dG ø˘Y ∞˘°ûµ˘dG ‘ IQÉ˘Ñ˘L

∂dP ≈˘∏˘Y ∫É˘ã˘eh.É˘æ˘eÉ˘°ùLCG ¥É˘ª˘YCG ‘ ∫É˘°üJ’G á˘≤˘jô˘£˘˘H

¿ƒ˘°†Z ‘ …ƒ˘∏ÿG ∫É˘°üJ’G ∫É› ‘ á˘«˘Ñ˘£˘dG äÉ˘aÉ˘°ûà˘˘c’G

Ö«°üf øe Ö£dG ∫É› ‘ πHƒf õFGƒL âfÉc á«°VÉŸG äGƒæ°ùdG

155

¿¿ÉÉªª∏∏««LL óójjôôØØddCCGG


ÖfÉL ¤EG …ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G ∫É› ‘ á«˘Ñ˘W çÉ˘ë˘HCG á˘qà˘°S

Gòg ‘ É¡æY É˘æ˘Kó– »˘à˘dG á˘ª˘¶˘fC’Gh ,iô˘NCG çÉ˘ë˘HCG

Iƒ£N ôNBG »g Ée ¿PEG.çÉëHC’G √ò¡d êÉàf »g ÜÉàµdG

áæ°S ‘ åjó◊G º∏©dG É¡«dEG π°UƒJ2001áHÉàc ïjQÉJ)

º∏©dG ≈∏Y »àdG á«≤ÑàŸG áaÉ˘°ùŸG »˘g É˘e ?(Qƒ˘£˘ q°ùdG √ò˘g

?äÉaÉ°ûàc’G π≤M ‘ É¡©£≤j ¿CG åjó◊G

øe IÒÑc áLQO ≈∏Y á∏Ä°SC’G √òg øY áHÉLE’G q¿EG

IQƒ°üH ƒdh ÖYƒà°ùf Éæ∏©Œ áHƒLC’G √òg q¿EGh ,á«ªgC’G

´ÓW’G ∫ÓN øe ÉjÓÿG ⁄É©d ¢ûgóŸG º«ª°üqàdG á«FõL

âdGR Éeh ,É¡˘æ˘«˘H É˘ª˘«˘a hCG É˘¡˘«˘a ∫É˘°üJ’G ΩÉ˘¶˘f ≈˘∏˘Y

¿Gó∏ÑdG øe ójó©dG ‘ Iôªà°ùe ∫ÉÛG Gòg ‘ çÉëHC’G

á°ù°SDƒe â∏qµ°ûJ óbh .äGQ’hódG øe IójóY äGQÉ«∏e ¤EG É¡à«fGõ«e π°üJ äÉ°ù°SDƒe πÑb øeh

áæ°S çÉëHCÓd2000 …ƒ«∏ÿG ∫É°üJ’G OÉ–G º°SG â–Alliance for cellular signaling

á°ù°SDƒe QÉ°üàNÉH hCGAFCSÖ£dG ‘ πHƒf IõFÉL ≈∏Y õFÉ◊G ¿Éª∏«c ójôØdCG OÉ–’G Gòg ¢SCGôjh

áæ°S1994Gòg ‘ ∑Î°ûjh .…ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G ∫É› ‘ ¬KÉëHCG áé«àf IõFÉ÷G √òg ≈∏Y RÉM óbh

.AÉª∏©dG øe äÉÄŸG ÖfÉL ¤EG á©eÉL ¿hô°ûY OÉ–’G

√ÒaƒàH óÑµdG ΩÉb ôµ q°ùdG ¤EG qïŸG êÉàMG GPEGz :Oó q°üdG Gòg ‘ ójôØdCG Qƒ°ù«ahÈdG ∫ƒ≤jh

á«ªc ï°†H Ö∏≤dG ΩÉb Ω qódG øe ójõŸG ¤EG äÓ°†©dG âLÉàMG GPEGh ,∂dòH ΩÉ«≤dÉH Ωõ∏e ƒgh

‘ ∫ƒéàJ á«ª°ù÷G ÉjÓÿG ¢†©H øe RôØJ á«FÉ«ª«µ˘dG π˘FÉ˘°S qô˘dG ø˘e äÉ˘ÄŸG ∑É˘æ˘gh .¬˘æ˘e ÈcCG

∞°ü≤dG øe πHGƒd ô qªà°ùe ¢Vô©J ‘ á«ª°ù÷G ÉjÓÿGh .ô˘NB’G ¢†©˘Ñ˘dG ‘ ô˘KDƒ˘J »˘c É˘æ˘eÉ˘°ùLCG

... π©ØJ ∞«ch π©ØJ ÉÃ ≥∏©àj Éª«a ,áeRÓdG äÉª«∏©àdG πª– »àdG πFÉ°SôdG √ò¡d »FÉ«ª«µdG

áª¶fC’G √òg ÚH ≥«°ùæàdGh ∫É°üJ’G áeÉbEG á«Ø«c »g iÈµdG á∏µ°ûŸGh48.

QƒcòŸG OÉ–’G ΩÉb äGòdÉH ÖÑ q°ùdG Gò¡d AFCSÉªc kÉ≤q∏©e ∫ÉÛG Gòg ‘ çÉëHCG AGôLEÉH

kÉaó¡à°ùe á«aÉ°ûµà°S’G ¬KÉëHCG AGôLEG ‘ OÉëqJ’G CGóÑ«°S :( ∞dDƒŸG ≥«∏©J πãÁ Ú°Sƒb ÚH Ée) »∏j

156

nƒ og nh:¤É©J ∫Ébnn≥≥nn∏∏ nnNN ……òòssddGG

nnΩΩ rrƒƒnnjj nnhh uu≥≥nnëërrddÉÉHH pp ¢¢VVQQnnCCÉÉ rrddGGhh ppääGGƒƒªª ss°°ùùddGG

oo¬¬nndd nnhh tt≥≥nnëërrddGG oo¬¬oodd rrƒƒ nnbb oo¿¿ƒƒooµµnn«« nnaa øø oocc oo∫∫ƒƒ oo≤≤jj

ooººppddÉÉ nnYY ppQQƒƒ tt°°üüddGG ‘‘ ooïï nnØØrrææoojj nnΩΩ rrƒƒnnjj oo∂∂rr∏∏ ooªªrrddGG

ooºº«« ppµµnnëërrddGG nnƒƒ oogg nnhh ppII nnOOÉÉ¡¡ ss°°ûûddGGhh ppÖÖrr««nn¨rrddGG

ooÒÒppÑÑ nnîîrrddGG :ΩÉ©fC’G |.73

z ôNB’Gh âjÉ°SƒjÉe ∑É˘jOQÉ˘cz ∫hC’G É˘jÓÿG ø˘e ¿É˘Yƒ˘f ÚJ qQÉ˘≤˘dÉ˘H Oƒ˘°ü≤ŸGh) ,ÚJQÉ˘b

-âjÉ°SƒØª«d B(.

IóY øY IQÉÑY π«∏≤dG Gògh ,ÚJQÉ≤dG ÚJÉ¡H á°UÉÿG πMGƒ q°ùdG ¿CÉ°ûH π«∏≤dG ’EG º∏©f ’h

á∏bÉædG äÉÄjõ÷Gh ájƒ∏ÿG äÓÑ≤à°ùŸG π«∏≤dÉH Oƒ°ü≤ŸG) É¡æe áÑjô≤dG áq«∏Ñ÷G π°SÓ q°ùdGh ,ÅfGƒe

±É°ûµà°SG Éæ«∏Y Öéjh ,(¬µdÉ°ùeh …ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G áµÑ°T ¥ôW øY áª¡ÑŸG ¬Ñ°T IQƒ°üdGh

∫Éãeh) , kGó«L ¬aô©f …òdG AÉæ«ŸG øe CGóÑf ¿CG Öéj ¤hCG Iƒ£îch ,Öãc øYh k’hCG πMÉ°ùdG

IÉª°ùŸG äÉæ«JhÈdG ∂dP ≈∏YGÚ°ShÒJz äÓÑ≤à°ùŸG πãe) .¬∏¡‚ ÉŸ ÉædÉªgEG ΩóY ÖfÉL ¤EG (

äÓMQ AGôLEG ≥jôW øY IQÉ≤dG á£jôN ⁄É©e Oóëf ¿CG Éæ«∏Y ºK øeh ,(øjÉcƒà°Szh ¢SÉæjÉc

∫hRƒàjÉ°Sz á°UÉÿG ó°UGôŸGh ¿ƒ«©dG ΩGóîà°SÉH πMÉ°ùdG øe áÑjô≤dG »°VGQCÓd á«aÉ°ûµà°SG

∫É°üJ’G áµÑ°T øª°V kÉãjóM áØ°ûàµŸGh IOóÙG •É≤ædG ´ÉÑJG Oƒ°ü≤ŸG) ,QÉ¡fC’Gh ¥ô£dG ´ÉÑJGh

ádƒ¡ÛG ¥ÉªYC’G ƒëf •É≤ædG √òg øe kÉbÓ£fG kÓÑ≤à˘°ùe äÉ˘aÉ˘°ûà˘c’G ™˘°Sƒ˘à˘à˘°Sh (…ƒ˘«˘∏ÿG

(IGƒædG ¤EG k’ƒ°Uh ÉeRÓHƒà«°ùdG øe kGQÉÑàYG)49.

ájGóH ‘ ∫Gõj Ée º∏©dG q¿CG ÉgOÉØe ÇQÉ≤dG ¤EG ádÉ°SQ πª– á«°VÉŸG Iô≤ØdG q¿CG á≤«≤◊Gh

øe ÒãµdG áeOÉ≤dG äGƒæ q°ùdG Éæ«dEG πª– ±ƒ°Sh ,ájô¡ÛG äÉæFÉµ˘dG ⁄É˘Y ±É˘°ûµ˘à˘°S’ ¬˘≤˘jô˘W

.á© qbƒàŸG á«ª∏©dG äÉaÉ°ûàc’G

¿hO »ª∏©dG ÒÑ©àdG ‘ íjô°üdG Üƒ∏°SC’G ™Ñàj AÉª∏©dG øe ¢†©ÑdG ∑Éæg ôNBG ÖfÉL øeh

‘ πHƒf IõFÉL ≈∏Y õFÉ◊G πHƒ∏H Îfƒc Qƒ°ù«ahÈdG ƒg A’Dƒg óMCGh ,á«eÓµdG RƒeôdG ΩGóîà°SG

áæ°ùd Ö£dG1999Qƒ°ù«ahÈdG Gòg ∫Éb óbh .…ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G π≤M ‘ IôgÉÑdG ¬KÉëHCG π°†ØH

:»∏j Ée ¬©e »Øë°U AÉ≤d AÉæKCG ¬eÓc ¢Vô©e ‘

hCG äÉfƒ«∏jÎdÉH ÉgOóY Qó≤j »àdG ájƒ«◊G äÉ«dÉ©ØdG øe ójó©dG á«∏ÿG IGƒf ‘ çó–z

kGóL πjƒW ≥jôW ÉæeÉeCG ∫GRÉe....É¡æY kÉÄ«°T Éqæe óMCG …Qój ’h iôNCG á«µ∏a ÉeÉbQCG50.

kÉ°Uƒ°üNh á«ª∏©dG äÉaÉ°ûàcÓd kGô°üY ¿ƒµ«°S øjô°û©dGh …OÉ◊G ¿ô≤dG ¿CG Éæd í°†qàjh

º¡d IôcòJh AÓ≤©dG ¢SÉædG ¤EG ÉHÉ£N Èà©j »ª∏Y ∞°ûc πch .…ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G áª¶fCG ÉjÉØN

.¢VQC’Gh äGƒª q°ùdG ôWÉa ¬∏dG ƒg A»°T πc ≥dÉN ¿CÉH

≈«ëj ¿hQÉg

157

øe ÜÉéYE’Gh IÒ◊G ÒãJ ¢üFÉ°üNh äÉª°S áq«◊G áq«∏ÿG ∂∏à“

ΩÉ¶f øª°V É¡ØFÉXh ¢SQÉ“ äGƒ«°†Yh äÉª«°ùL ≈∏Y É¡˘FGƒ˘à˘MG á˘«˘MÉ˘f

á«∏ÿG äGõé©e ∫ƒM π«°UÉØàdG øe ójõª∏dh) AGõLC’G ≥°SÉæàeh πeÉµàe

QGO øe QOÉ°U ≈«ëj ¿hQÉg ¬ØdDƒŸ á«∏ÿG Iõé©ez ÜÉàc á©LGôe ≈Lôj

áæ°S Rƒ“ ∫ƒÑfÉà˘°SG ô˘°ûæ˘∏˘d ∫GQhh2000ÊÓ≤©dG ∑ƒ∏ q°ùdGz ÜÉà˘ch

¿ƒfÉc ∫ƒÑfÉà°SG ,ô°ûæ∏d ∫GQhh QGO øe QOÉ°U ¬°ùØf ∞dDƒª˘∏˘d á˘q«˘∏˘î˘∏˘d

ÊÉã˘dG2001IQGOE’G …ójƒ°ùdG Éµ°ùæ«dhQÉc ó¡˘©˘e AÉ˘ª˘∏˘Y ¬˘qÑ˘°ûjh .(

∑Qƒjƒ«f πãe IÒÑc áæjóŸ º«¶æàdGh IQGOE’ÉH á«∏ÿG ‘ º«¶æàdGh51.

Éæ¡LGƒJ á«∏ÿG ‘ ΩÉ¶ædG OÉªY πµ°ûJ »àdG äÉæ«JhÈ∏d Éæ°üëØJ óæYh

±’B’ ÚJhôH áÄjõL QÉ«∏e øe ÌcCG ≈∏Y …ƒà– á«∏N qπµa ,á©WÉ°S ≥FÉ≤M

´GƒfC’G52,‘ kÉ©e ø©ªàf ÉfƒYO ºbôdG Gòg áeÉî°V ióe Qƒ°üJ πLCG øeh

ÉæØ∏°SCG Éªc »àdGh IóMGh á«∏N ‘ äÉæ«JhÈdG qó©H Éæªb ƒd :»JB’G ∫ÉãŸG

kGQÉ¡fh kÓ«d á«fÉãdG ‘ óMGh ÚJhôH áYô°ùHh QÉ«∏ŸG ≈∏Y ÉgOóY ƒHôj ∫ƒ≤dG

¤EG ÉæéàM’ ΩÉæf ¿CG ¿hO32ÜÉ°ùM ÉæÑ°ùM ƒd ÉeCG , qó©dG πªµf »c áæ°S

kÉ«aÉc ¬∏c ôª©dG ¿Éc ÉŸ ∂dP ¬HÉ°T Éeh Üô°ûdGh πcC’G ‘ ™FÉ°†dG âbƒdG

‹GƒM ∂dÉæg ¿É˘c ƒ˘d GPÉ˘eh ,¬˘dÉ˘ª˘cE’7Gòg ≈∏Y áª°ùf äGQÉ˘«˘∏˘e

≈∏Y ¬ª°ùL …ƒàëj º¡æe óMGh πch ÖcƒµdG100,á«∏N ¿ƒ«∏jôJ

,ÖcƒµdG Gòg ≈∏Y IOƒLƒŸG äÉæ«JhÈdG OóY π«îJ øµÁ ’ òFóæY

Iôe CGõéàJ »¡a ,ôªà°ùe OóŒ ádÉM ‘ äÉæ«JhÈdG √òg ¿ƒc ¤EG áaÉ°VE’ÉH

ΩÉÿG OGƒŸG ¤EG ∫ƒëàJ »c É¡æe áfƒµàŸG á«æ«eC’G ¢Vƒª◊G ¤EG ô¡°T πc

Ö°ùMh iôNCG Iôe É¡æe äÉæ«JhÈdG ™æ°üH Ωƒ≤J »àdGh á«∏ÿG πNGO

á˘LÉ◊G53,™«ªŒ É¡ÑLƒÃ ºàj »à˘dG á˘Ñ˘©˘°ûàŸG äGƒ˘£ÿG á˘∏˘°ù∏˘°Sh

Ö«côJz á«∏˘ª˘©˘H ≈˘Yó˘J Ió˘MGh á˘Ä˘jõ˘L ‘ á˘«˘æ˘«˘eC’G ¢Vƒ˘ª◊G

±ÓàNÉH áØ∏àfl ∞FÉXh AGOCG äÉæ«JhÈdG √òg ¤ƒàJh ,ÚJhÈdG

äGƒ£N πc ‘ kGQhO ¤ƒàj kÉÁõfCG íÑ°üj É˘¡˘°†©˘Ñ˘a ,É˘¡˘YGƒ˘fCG

óójjÈÈddGG ΩΩÉÉ¶¶ffáá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO óójjÈÈddGG ΩΩÉÉ¶¶ffáá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO

ôNB’G ¢†©ÑdGh IõØÙG äÉfƒeô¡dG ¤EG ∫ƒëàj ôNB’G É¡°†©Hh kÉÑjô≤J ájƒ∏ÿG á«FÉ«ª«µdG äÓYÉØàdG

‹ƒJ øY Ó°†a á«∏ÿG ∂jô– ‘ IóYÉ°ùŸG ¤EG áaÉ°VEG ,áé°ùfC’G ¤EG Úé°ùcC’G ∫É°üjEG ¤ƒàj

Ö«côJ øY π«°UÉØàdG øe ójõª∏dh).iôNCG á«JÉ«M ∞FÉXhh Ω qódG ‘ ôµ q°ùdG º«¶æJ áª¡e É¡°†©H

∫GQhh QGO øe QOÉ°U ≈«ëj ¿hQÉg ∞dDƒª∏d ÚJhÈdG Iõé©ez ÜÉàc á©LGôe ≈Lôj ÚJhÈdG

áæ°S ¿É°ù«f ,∫ƒÑfÉà°SG ‘ ô°ûæ∏d2001.(

á«∏ÿG πNGO á∏°UÉ◊G áª¶àæŸG ácô◊G »g ø©ªà∏d kÓ«∏b ÉgóæY ∞bƒàdG »¨Ñæj »àdG ádCÉ°ùŸGh

äÉæ«JhÈdG √òg q¿C’ á«∏ÿG ‘ kÉãjóM áÑcôŸG äÉæ«JhÈdG ÚH ™bGƒª∏d ôªà°ùŸG ∫OÉÑàdG áé«àf

á°UÉN ¿RÉfl ¤EG ¬∏≤f ºàj É¡°†©Hh ,É¡«a Ωóîà°ùà°S »àdG ™bGƒŸG ¤EG π≤æJ ¿CG »¨Ñæj kÉãjóM áYƒæ°üŸG

êQÉN É¡LGôNEG ºàj »LQÉÿG ∫Éª©à°SÓd kÉãjóM áYƒæ°üe äÉæ«JhôH ∑Éægh .¬«dEG áLÉ◊G Ú– ≈àM

¿ƒµJ êQÉÿG øe áeOÉb iôNCG äÉæ«JhôH ∑Éæg AÉæKC’G ∂∏J ‘h ,…ƒ«∏ÿG AÉ°û¨dG πÑb øe á«∏ÿG

ácôM øe kGAõL πµ°ûàd kÉ°†jCG ¬ªµ–h AÉ°û¨dG Iô£«°Sh áHÉbQ øª°V á«∏ÿG ¤EG ∫ƒN qó∏d É¡≤jôW ‘

.ájƒ∏ÿG äÉæ«JhÈdG

ΩÉM qõdG ≈àMh ,IOôÛG Ú©dÉH iôJ ’ »àdG á«∏ÿG πNGO áªî°V ácôM ∑Éæg RÉéjEÉHh

…õcôŸG º°ù÷G m

ΩhRƒÑjôdG m

á«eRÓHhófC’G áµÑ°ûdG

»÷ƒc äÉª«°ùL

ájƒædG

IGƒædG IGƒædG AÉ£Z n

á«Ñ«Ñ◊G á«eRÓHhóf’G áµÑ°ûdG

Ωƒ°Sƒ°ùj’

IGƒædG AÉ°ûZ

ÉjQófƒcƒàjÉŸG

á«∏ÿG AÉ°ûZ

áª«≤à°ùŸG á«eRÓHhóf’G áµÑ°ûdG

áá««∏∏ÿÿGG AAÉÉææHH

160

πNGO áªî°†dG ácô◊G ΩÉeCG ºé◊G ‘ kÓ«Ä°V ≈≤Ñj IhQòdG äÉYÉ°S ‘ á¶àµe áæjóŸ …QhôŸG

`H É¡ªéM Qó≤j á«∏N πNGO ºàJ ácô◊G √òg ¿ƒc øY kÓ°†a ,á«∏ÿG1øeh ,Îª«∏ŸG øe áFÉŸG ‘

øe ô¨°UCG É¡ªéM ≠∏Ñj »àdG äÉæ«JhÈdG πÑb1çhóM á«Ø«c ‘ Iõé©ŸGh ,Îª«∏ŸG øe ¿ƒ«∏ŸÉH

∑ôëàJ »àdG äÉª«°ù÷G äGQÉ«∏e πÑb øeh IOôÛG Ú©dÉH iôj ’ õ«M øª°V ácô◊G √òg πãe

±hô©eh Oófi ÚJhôH πc ΩGóîà°SG ™bƒeh ,ΩQÉ°U ΩÉ¶f ≥ah áæ«©e áØ«Xh AGOC’ k’Éª°Th kÉæ«Á

äÉehRƒÑjôdG ≈YóJ ≈àdG ™fÉ°üŸG ‘ kÉYƒæ°üe ΩCG á«∏ÿG êQÉN øe ÉeOÉb ÚJhÈdG Gòg ¿Éc AGƒ°S

ÚJhÈdG øY ∞∏àîj ÉjQófƒcƒàjÉŸGz ¬«dEG êÉà– …òdG ÚJhÈdÉa ,á«∏ÿG ÉeRÓHƒà«°S ‘ IOƒLƒŸG

á«∏ª©dG ¿CG ∫ƒ≤dG Éæ©£à°S’ IÒÑc áæjóÃ ôeC’G Gòg Éæ¡Ñ°T ƒdh .äGƒ«°†©dG »bÉH ¬«dEG êÉà– …òdG

.ΩÉÿG OGƒŸG øe É¡JÉLÉ«àMG ±ÓàNGh áØ∏àıG á«LÉàfE’G πeÉ©ŸG ¬Ñ°ûJ É¡∏eÉµH

…òdGh Qƒ°üà∏d πHÉ≤dG ÒZ √ô¨°üH õ«ªàj …òdG á«∏ÿG õq«M ‘ ôªà°ùŸG ÚJhôH QÉ«∏e ácôM q¿EG

äÉæ«JhÈdG √òg ±ô©J øjCG øe :IójóY ä’DhÉ°ùJ Éæ«˘a Òã˘j Îª˘«˘∏ŸG ø˘e á˘FÉŸÉ˘H kGó˘MGh ≠˘∏˘Ñ˘j

É¡æcÉeCG ≈∏Y äÉæ«JhÈdG √òg ∫óà°ùJ hCG ±ô©J ∞«c ?É¡«a Ωóîà°ùJ »àdG ™bGƒŸG kÉjƒ∏N áYƒæ°üŸG

äÉæ«JhÈdG √òg ™«£à°ùJ ∞«c ?É¡«dEG á¡LƒŸG ÉjÓÿG ≈àMh É¡LÉàfEG õcGôe øe kGQÉÑàYG IOóÙG

∞«c ?á«∏ÿG äÉfƒµe πµH §«ëj …òdGh »ægódG Ö«cÎdG …P á«∏ÿG AÉ°ûZ ∫ÓN øe QhôŸG

161

GGòògg øøee ººZZôôddGG ≈≈∏∏YYhh ,, kkÉÉeeÉÉMMOORRGGhh kkÉÉWWÉÉ°°ûûff ÌÌccCCGG ÉÉ¡¡ffCCÉÉHH ´QQGGƒƒ°°ûûddGG ‘‘ ¢¢SSÉÉ qqææddGG ááccôôMM øøYY áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ááccôô◊◊GG õõ««ªªààJJ

..¥¥QQÉÉNN ΩΩÉÉ¶¶ff ≥≥aahh ááªªqqªª°°üüee áá««∏∏ÿÿGG qq¿¿CC’’ ,,√√ÓÓYYCCGG IIQQƒƒ°°üüddGG ‘‘ ÉÉggóóggÉÉ°°ûûff »»ààddÉÉcc ≈≈°°VVƒƒaa áájjCCGG IIóóggÉÉ°°ûûee øøµµÁÁ ÓÓaa ΩΩÉÉMMõõddGG

?CÉ£N …CG ÜÉµJQG ¿hO áª¶àæŸGh á¶àµŸG ácô◊G √òg πãe õéæJ

kÉfÉ°ùfEG ∑Éæg ¿CG ¢VÎØf ÉfƒYO IôŸG √òg øµdh á«∏ÿG πNGO ∞bƒŸG ™∏£à°ùf ¿CG ∫hÉëædh

¬d π©‚ ¿CÉH ójó÷G OƒdƒŸG Gòg óYÉ°ùfh ,™æ°üdG åjóM ÚJhôH OƒLh øe k’óH kÉãjóM kGOƒdƒe

ƒgh ¬éFGƒM »bÉH AÉ°†bh Üô°ûdGh πcC’G OÉéjEG á«Ø«c øª°†àj kÉjôjô–h kÉjƒØ°T πªY π«dO

ójó÷G ¬ŸÉY π¡éj IO’ƒdG åjóM πØ£dG q¿CG ‘ ∂°T’h ,áª°ùf QÉ«∏e äGP áæjóe ‘ ¢û«©j

OÉéjEG ¬«∏Y π«ëà°ùj ™Ñ£dÉH IÒÑc áHƒ©°U »bÓ«°S øµdh kÉÄ«˘°ûa kÉ˘Ä˘«˘°T ¬˘dƒ˘M É˘e ∞˘°ûà˘µ˘«˘°Sh

äGƒæ°ùd áæjóŸG √òg ‘ AÉ≤ÑdG ¬«∏Y ∂dòd ,¿Éµ°ùdÉH á¶àµŸG áæjóŸG √òg ‘ áHƒ∏£ŸG øcÉeC’G

πãe ¿É°ùfEGh ,¬æY åëÑj …òdG ¿ÉµŸG ádƒ¡°ùH óéj ‹ÉàdÉHh É¡YQGƒ°Th É¡àbRCG ßØëj »c á∏jƒW

π≤©dG ËóY ÚJhÈdG ÉqeCG ,á∏jƒW IóŸh kGÒãc ó¡àéjh kGó«L CÉ«¡àj ¿CG ¬«∏Y ≥HÉ°ùdG ∫ÉãŸG ‘ …òdG

.ôq«fi ôeCG ™Ñ£dÉH Gògh á«∏ÿG πNGO √OƒLh á¶◊ òæe ¬æe Üƒ∏£e ƒg Ée πc π©Øj ƒ¡a

‘ øeÉc É¡aOÉ°üJ »àdG ™fGƒŸG πc IRÉà› É¡aGógCG ƒëf äÉæ«JhÈdG ∑ô– á«Ø«c ‘ ô q°ùdGh

QGô°SCG ∞°ûc ¤EG á«∏ÿG º∏Y ∫É› ‘ çÉëHC’G â∏°UƒJ óbh ,á«∏î∏d ¥QÉÿGh ¢ûgóŸG º«ª°üàdG

.á≤HÉ°ùdG ä’DhÉ°ùàdG øY áHÉLE’Gh á«∏ÿG

ΩhRƒÑjôdGm

kÉãjóM èàæe ÚJhôH m

á∏°üjƒ◊G(Vesicle)á∏bÉædG

I RôØŸG á∏°üjƒ◊G

á«∏ÿG AÉ°ûZ

ÚJhÈdG ¢ùjóµJmáµÑ°ûdG

á«eRÓHhófC’G

êhôNøe ÚJhÈdG

ÈY á«∏ÿGá«∏ÿG êôfl

ΩhRhõ«∏dGl

AAõõLL ¤¤EEGG ¬¬∏∏ªªMM qqººààjj hhCCGG áá««∏∏ÿÿGG êêQQÉÉNN ¤¤EEGG áá°°UUÉÉNN ππbbGGƒƒff áá££°°SSGGƒƒHH ¬¬∏∏≤≤ff ººààjj kkÓÓããªªaa ,,ÉÉ¡¡∏∏NNGGOO ••ÉÉ°°ûûææddGG ôôªªàà°°ùùjj áá««∏∏ÿÿGG ‘‘ ÚÚJJhhÈÈddGG êêÉÉààffEEGG óó©©HH

√√òògg ππcchh ,,¬¬««ddEEGG ááLLÉÉ◊◊GG ÚÚ–– ≈≈qqààMM áá««∏∏ÿÿGG ‘‘ »»÷÷ƒƒcc ääÉÉªª««°°ùùLL ππNNGGOO ¬¬ffõõNN qqººààjj hhCCGG ,,¬¬««aa ¬¬ddÉÉªª©©àà°°SSGG OOGGôôŸŸGG ºº°°ùù÷÷GG øøee ÚÚ©©ee

..áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ääÉÉææ««JJhhÈÈ∏∏dd ááªªFFGGOO ááccôôMM OOƒƒLLhh ¤¤EEGG ……OODDƒƒJJ ääGGƒƒ££ÿÿGG

162

??áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ääÉÉææ««JJhhÈÈddGG ááccôôMM ºº««¶¶ææJJ ººààjj ∞∞««cc…ójÈdG õeôdG ΩÉ¶f ¿CG ±ô©j Éæq∏c

É¡aGógCG ¤EG πFÉ˘°Sô˘dG ∫É˘°üjE’ Ωó˘î˘à˘°ùj

ΩÉ¶ædG Gògh ,AÉ£HEG hCG CÉ£N hCG ƒ¡°S ¿hO

∫É› ‘ á«YƒædG Ú°ùëàd kÉ˘ª˘¡˘e kGô˘eCG Èà˘©˘j

¿CG ÜÉ˘é˘YEÓ˘d ÒãŸGh ,á˘jó˘˘jÈdG á˘˘eóÿG

¬Ñ°ûj Ée OƒLh âàÑKCG á«˘ª˘∏˘©˘dG çÉ˘ë˘HC’G

á«∏ÿG ‘ …ójÈdG õeôdG ΩÉ¶f54,±hô©ŸGh

OÉ–G á˘£˘°SGƒ˘H ¬˘Ñ˘«˘cô˘J º˘à˘j ÚJhÈdG ¿CG

πµ°T øª°V á«æ«eC’G ¢Vƒª◊G øe äÉÄŸG

áÄjõL ‘ kÉ°UÉN kGAõL ¿CGh ,Ú©˘e »˘°Só˘æ˘g

ÚKÓK ¤EG Iô°ûY ÚH Ée ójóëàdÉHh ÚJhÈdG

É¡æe πµ°ûàJ »àdG á∏°ù∏°ùdG ‘ kÉ«æ«eCG kÉ°†ªM

kÉeÉbQCG øª°†àj πFÉ°Sô∏d …ójÈdG õeôdGh .ÚJhÈdG ∂dòH ¢UÉÿG …ójÈdG õe qôdG πµ°ûj áÄjõ÷G

,á«æ«eC’G ¢Vƒª◊G øe OóY øY IQÉÑY …ójÈdG √õeôa ÚJhÈdG ÉeCG ±ô¶dG ≈∏Y ÖàµJ áæ«©e

™«£à°ùj ¢SÉ°SC’G Gòg ≈∏Yh ,É¡∏NGO hCG ÚJhÈdG áÄjõL ±ôW ‘ ™≤j …ójÈdG õeôdG Gògh

±óg …CG ¤EGh ¬cô– á«Ø«µH á°UÉÿG äÉeƒ∏©ŸG º∏à°ùj ¿CG á«∏ÿG ‘ kÉãjóM ÖcôŸG ÚJhÈdG

. kGóL Qƒ£àe ô¡› á£°SGƒH á«∏ÿG πNGO ÚJhÈdG Ò°S kÉ©e ¢üëØàædh ,¬éàj

≈«ëj ¿hQÉg

163

áá££°°SSGGƒƒHH ääÉÉææ««JJhhÈÈddGG ¬¬««LLƒƒJJ áá««ØØ««cc íí°°VVƒƒjj »»££««££îîààddGG ππµµ qq°°ûûddGG GGòògg

‘‘ ääÉÉªª««°°ùù÷÷GG ¢¢††©©HH kkÉÉ°°††jjCCGG ππµµ°°ûûddGG íí°°VVƒƒjjhh ,,……óójjÈÈddGG õõeeôôddGG ΩΩÉÉ¶¶ff

((§§≤≤aa áá««JJÉÉÑÑææddGG ÉÉjjÓÓÿÿGG ‘‘ óóLLƒƒjj ºº««°°ùùLL ââ°°SSÓÓHHhhQQƒƒ∏∏µµddGG )) ,,áá««∏∏ÿÿGG

kkÉÉ qq°°UUÉÉNN kkÉÉqqjjóójjôôHH kkGGõõeeQQ ÈÈàà©©jj AAõõLL ≈≈∏∏YY kkÉÉããjjóóMM èèààææee ÚÚJJhhôôHH ππcc ……ƒƒààëëjj

¢¢VVƒƒªª◊◊GG øøee áá∏∏°°ùù∏∏°°SS øøee AAõõ÷÷GG GGòògg ∞∞qqddCCÉÉààjjhh ,,ÚÚJJhhÈÈddGG ∂∂ddòòHH

ÚÚJJhhÈÈddGG ááÄÄjjõõLL ‘‘ôôWW óóMMCCGG ≈≈∏∏YY áá∏∏°°ùù∏∏°°ùùddGG √√òògg ™™≤≤JJ ÉÉeeƒƒªªYYhh ..áá««ææ««eeCC’’GG

..ÚÚ©©ŸŸGG ¬¬aaóógg ¤¤EEGG ¬¬ZZƒƒ∏∏HH ‘‘ ÚÚJJhhÈÈ∏∏dd kkÉÉ≤≤FFÉÉ°°SS ÈÈàà©©JJhh

RGôaE’G»÷ƒc äÉª«°ùL

á«∏ÿG AÉ°ûZ

äÉæ«JhÈdG

äÉæ«JhÈdGi

(ábÉ£dG äƒ«H ) ÉjQófƒcƒà«ŸG


áfƒ∏ŸG Ió«à°SÓÑdG

IGƒædG

äGQÉ°TE’G á∏°ù∏°S

äGQÉ°TEG á∏°ù∏°S

äGQÉ°TEG á∏°ù∏°S

¿¿GGƒƒææ©©ddGG ¿¿ƒƒµµjj ¿¿CCGG ÖÖééjj ¬¬««ddEEGG áá∏∏°°SSôôŸŸGG ¿¿GGƒƒææ©©ddGG ¤¤EEGG ÉÉee ááddÉÉ°°SSQQ ππ°°üüJJ »»µµdd

ππµµaa áá««∏∏ÿÿGG ‘‘ ôôeeCC’’GG ∂∂ddòòcc ,,±±ôô¶¶ddGG ≈≈∏∏YY ÚÚHHƒƒààµµee ……óójjÈÈddGG õõeeôôddGGhh

ππªª©©JJ »»ààddGG áájjóójjÈÈddGG RRƒƒeeôôddGG øøee áá∏∏°°ùù∏∏°°SS ∂∂∏∏ààÁÁ kkÉÉããjjóóMM èèààææjj ÚÚJJhhôôHH

..IIOOqqóóÙÙGG ¬¬àà¡¡LLhh ¤¤EEGG ππ°°üü««dd ¬¬dd ππ««ddóócc


áµÑ°ûdG ¤EG ¬dÉ≤à˘fG á˘«˘Ø˘«˘c kÓ˘ã˘e ,kÉ˘ã˘jó˘M ´ƒ˘æ˘°üe ÚJhô˘H á˘cô˘M ¢üë˘Ø˘à˘f É˘eó˘æ˘Y

äÉª«°ùL πÑb øe »æ«JhÈdG …ójÈdG õe qôdG ≈∏Y ±ô©qàdG ºàj :á«JB’G QƒeC’G iôf á«eRÓHhófC’G

≈YóJ á«Äjõ˘LSRPOÉéjEG ‘ ÚJhÈdG óYÉ°ùj …òdG π«dódG ∑ƒ˘∏˘°S ∂∏˘°ùJ äÉ˘ª˘«˘°ùL »˘gh

≈∏Y ±ô©àdÉH º«°ù÷G Gòg Ωƒ≤jh ,á«eRÓHhófC’G áµÑ°ûdG äGƒæb øª°V ¬d Ö°SÉæŸG πNóŸG

¤EG Ó°üj ¿CG ó©Hh ,áë«ë°üdG á¡LƒdG ¤EG áÄjõ÷G kG qQÉL ¬H ≥°üà∏jh »æ«JhÈdG …ójÈdG õeôdG

IÉæ≤dG ≈∏Y á°UÉN á∏Ñ≤à°ùe ≈∏Y äGòdÉHh á«eRÓHhóf’G áµÑ°ûdG AÉ°ûZ ≈∏Y Ö°SÉæŸG ¿ÉµŸG

∂∏J íàa ºàjh á∏Ñ≤à°ùŸG √òg õ qØëàJ òFóæYh ,á∏Ñ≤à°ùŸG √ò¡H ¿É≤°üà∏j ÚJhÈ∏d áªFÓŸGh á°UÉÿG

º«°ùL π°üØæj É¡°ùØf á¶ë∏dG ‘h ,IÉæ≤dG SRP‘ çó– äGƒ£ÿG √òg πc ,IÉæ≤dG øY

Éªµa kGó«≤©J ÌcG á∏µ°ûe ÚJhÈdG ¬LGƒJ Éægh .ÜÉéYE’Gh á°ûgó∏d Òãe ºé°ùæe »æeR π°ù∏°ùJ

,á«KÓK OÉ©HÉH »g …G , ájƒà∏eh ájƒ£e á«æ«eG ¢VÉªMG π°SÓ°S øe πµ°ûàJ äÉæ«JhÈdÉa Ωƒ∏©e ƒg

RôØe ÚJhôHkAÉ°û¨dG ÚJhôH

Ò¨°U ¢ù«c hG á∏°üjƒM

RNAπbÉædG

ΩhRƒÑjôdG

»÷ƒc º«°ùLó«àÑH IQÉ°TEG

ó«àÑH IQÉ°TEG

ΩhRƒÑjôdG á∏Ñ≤à°ùe

ó«àÑH IQÉ°TEG

ÚJhôH

ÆGôa

ÆGôa

ÆGôa ÉjQófƒcƒà«ŸG

(ábÉ£dG ó«dƒJ õcôe)

√OƒLh ¿Éµe Ò¨j …òdG ÚJhÈdG

πÑ≤à°ùeSRP


á«∏ÿG AÉ°ûZ

SRP

…hƒædG AÉ°û¨dG

ÚJhôH

,,áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO ääÉÉææ««JJhhÈÈ∏∏dd ááªªFFGGóóddGG ááccôô◊◊GG √√òògg IIQQƒƒ qq°°üüddGG ºº qq°°ùùŒŒhh ,,ááªªFFGGOO ááccôôMM ááddÉÉMM ‘‘ ÉÉ¡¡ffƒƒµµHH ááqq««∏∏ÿÿGG ‘‘ ááééààææŸŸGG ääÉÉææ««JJhhÈÈddGG RRÉÉàà““

`ddGG ááÄÄjjõõLL óóggÉÉ°°ûûJJ IIQQƒƒ°°üüddGG øøee iiôô°°ùù««ddGG ≈≈∏∏ØØ°°ùùddGG áájjhhGGqqõõddGG ‘‘hhSRP..áájjƒƒ««∏∏ÿÿGG ääÉÉææ««JJhhÈÈ∏∏dd ππ««ddóóddGG ≈≈ëëææee ƒƒëëææJJ »»ààddGG

áÄjõ÷G √òg ≈∏Y π«ë˘à˘°ùj á˘dÉ◊G √ò˘g ‘h

á˘˘˘µ˘˘˘Ñ˘˘˘°ûdG AÉ˘˘˘˘°ûZ ∫Ó˘˘˘˘N ø˘˘˘˘e QhôŸG

IOƒLƒŸG IÉæ≤dG ô£b q¿CG kÉª∏Y ,á«eRÓHhófC’G

≠˘˘˘˘∏˘˘˘˘Ñ˘˘˘˘j AÉ˘˘˘˘°û¨˘˘˘˘dG Gò˘˘˘˘˘g ≈˘˘˘˘˘∏˘˘˘˘˘Y

)000000002^0 hCG (2 *-910ƒgh ôNBG kÉbQÉN kÉª«ª°üJ ±OÉ°üf Éægh .Îe

,ÚJhÈdG êÉ˘à˘fEG AÉ˘æ˘KCG á˘∏˘°†©ŸG √ò˘g π˘˘M

Ωƒ≤j ÚJhÈdG êÉàfEG øY ∫hDƒ°ùŸG ΩhRƒÑjôdÉa

Gògh ,áª«≤à°ùe á∏°ù∏°S πµ°T ≈∏Y ¬LÉàfEÉH

á°UÉÿG ¬JÉæ˘b ø˘e ÚJhÈdG Qhô˘e ¤EG …ODƒ˘j

¤EG IÉæ≤dG ó°ùæJ ÚJhÈdG Qhôe ó©Hh ,ádƒ¡°ùH

πªY »Øàæj òFóæYh ,ôNBG Qhôe çhóM ÚM

á«∏ªY ó©Hh ,áæ«©e äÉÁõfCG IóYÉ°ùÃ ÚJhÈdG áÄjõL øe ¬∏°üa ºàjh »æ«JhÈdG …ójÈdG õeôdG

AÉ¡àfG ¬Ñ°ûJ á«∏ª©dG √òg .OÉ©HC’G »KÓãdG É¡∏µ°T òNCÉàd ÚJhÈdG áÄjõL »æëæJ Iô°TÉÑe ∫É°üØf’G

.É¡aóg ¤EG É¡dƒ°Uh ó©H ádÉ°SôdG ≈∏Y …hÉ◊G ±ô¶dG á«ªgCG

…ójÈdG õeôdG ≈∏Y äÉÁõfC’G ±ô©J á«Ø«c ‘ ¢üî∏àJ á«∏ª©dG √òg ‘ iôNC’G Iõé©ŸGh

√òg âeÉb GPEGh ,ÚJhÈdG É¡æe πµ°ûàj »àdG á«æ«eC’G ¢Vƒª◊G ±’BG hCG äÉÄe øe »æ«JhÈdG

kGÒKCÉJh kÓµ°T ÚJhÈdG Ò¨J ÖÑ°ùj Gò¡a iôNCG á˘«˘æ˘«˘eCG ¢Vƒ˘ª˘M π˘°üØ˘H (kÉ˘°Vô˘a ) äÉÁõ˘fC’G

øµdh ,á«∏ª©dG √òg äGƒ£N øe Iƒ£N πc ‘ ÊÓ≤Yh º¶æe ∑ƒ∏°S Éæd í°†àj Gòµgh .á«ªgCGh

,∫GƒMC’G øe ∫ÉM …CÉH äÉÄjõ÷G √òg ¤EG Oƒ©j ’ ÊÓ≤©dG hCG º¶æŸG ∑ƒ∏°ùdG Gòg ¿CG á≤«≤◊G

äÉª«°ùL ¿CG …CG ,É¡jòØæe É¡∏«°UÉØJ πµH ºàJ á«∏ª©dG ¿CG ™bGƒdGhSRPh »æ«JhÈdG õeôdGh

äÉÄjõLh á«∏ÿG äGƒ«°†Y AÉ°ûZh äÉÁõfC’Gh ÚJhÈdG Qhôe IÉæ˘bh á˘∏˘Ñ˘≤˘à˘°ùŸGh ΩhRƒ˘Ñ˘jô˘dG

¥É°ùJÉH º¡∏ªY ¿hODƒj øjòØæŸG A’Dƒg ™«ªL ,áÑ©°ûàŸG ájƒ«◊G äÉ«∏ª©dG ‘ ÉgQhO …ODƒJ iôNCG

,≥∏ÿG ‘ á«¡dEG Iõé©e √óMƒd √QÉ˘Ñ˘à˘YG ø˘µÁ ÚJhÈ∏˘d …ó˘jÈdG õ˘eô˘dGh ,ÚbQÉ˘N ΩÉ˘é˘°ùfGh

òæe …ójÈdG õeôdG ΩÉ¶˘f Ωó˘î˘à˘°ùj ¿É˘°ùfE’Gh40»æ«JhÈdG …ójÈdG õeôdG ÉqeCG kÉÑjô˘≤˘J á˘æ˘°S

165

kkÓÓMM ÈÈàà©©jj ¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG ¬¬eeóóîîàà°°ùùjj ……òòddGG ……óójjÈÈddGG õõeeqqôôddGG ΩΩÉÉ¶¶ff qq¿¿EEGG

..kkÉÉããjjóóMM ááééààææŸŸGG ääÉÉææ««JJhhÈÈddGG ¬¬««LLƒƒJJ áá««ØØ««µµdd kkÉÉ««ddÉÉããee

≈«ëj ¿hQÉg


.ô°ûÑdG øe ÚjÓÑdG ΩÉ°ùLCG ‘ Gòg Éæeƒj ≈àMh ΩÓ°ùdG ¬«∏Y ΩOBG ≥∏N òæe Ωóîà°ù«a

,»Ñ£dG Rƒ«g OQGƒg ó¡©e ƒgh …ƒ∏ÿG ∫É°üJ’G π≤M ‘ ¬KÉëHCÉH Qƒ¡°ûe »ª∏Y ó¡©e óLƒj

á°UÉÿG RƒeôdG ΩÉ¶f ≈∏Y ±ô©àdG ¿CG åMÉÑdG Gòg ócCG óbh ,ÚHƒL .h.Üz ó¡©ŸG Gòg ¢SCGôjh

õeôdG ¿CG ≈∏Y ócCG óbh ,á«Lƒdƒ«ÑdG äÉaÉ˘°ûà˘c’G º˘¶˘YCG ø˘e Èà˘©˘j á˘«˘∏ÿG π˘NGO ∫É˘°üJ’É˘H

∫OÉÑJh ∫É°üJ’G á«∏ªY ºàJ å«M »ÄjõL õ«ª“ RÉ¡éc ¬∏ªY …ODƒj á«∏ÿG ‘ »æ«JhÈdG …ójÈdG

á«∏ÿG ¥É£f ≈∏Y äÉeƒ∏©ŸG55.

,á«eƒ«dG ÉæJÉ«M ‘ ¬eóîà°ùfh √Gôf Ée kÉÑdÉZh ,kÉÑjôZ Èà©j ’ Gòg »YƒædG ∞«æ°üàdG ΩÉ¶fh

,ÜÉàµdG Gò¡d »Ø∏ÿG ±Ó¨dG ‘ ∞«æ°üàdG Gòg ≈∏Y k’Éãe óŒ ¿CG ÇQÉ≤dG …õjõY ™«£à°ùJh

kGóL kÉª¡e ∞«æ°üàdG ‘ Üƒ∏°SC’G Gòg Èà©jh .ïÑ£ŸG Ü’hO hCG áLÓãdG ∞∏N ¬àjDhQ øµÁh

á«æ«H äÉZGôa OƒLh ™e á°UGÎe ájRGƒàe ájOƒªY kÉWƒ£N øª°†àjh ,É¡Ñ∏ZCG hCG äÉYÉ£≤dG ¢†©Ñd

áé«àf π≤f ºàjh .¢Vô¨dG Gò¡d ´ƒæ°üe ¢UÉN RÉ¡éH óqdƒJ »àdG Qõ«∏dG á q©°TCG á£°SGƒH É¡JAGôb ºàJ

»©∏°ùdG êƒàæŸG ∂dP ¢üîJ áæ«©e äÉeƒ∏©e ¤EG É¡dƒëj …òdG Üƒ°SÉ◊G RÉ¡L ¤EG ájQõ«∏dG IAGô≤dG

.ádƒ¡°S πµH

166

ππµµdd ¢¢UUÉÉNN õõeeQQ OOƒƒLLhh AAÉÉªª∏∏©©ddGG ÈÈàà©©jj

..»»ÄÄjjõõLL õõ««««““ RRÉÉ¡¡LL ááHHÉÉããÃÃ ÚÚJJhhôôHH

‘ ∂°T ’ .á«eƒ«dG IÉ«◊G ‘ Éæ∏ªY π«¡°ùàd á∏«°Sh »YƒædG ∞«æ°üàdG QÉÑàYG ÉææµÁ ájÉ¡ædG ‘h

AGôLEG ó©H â©æ°Uh äQƒW ä’BGh Ö«dÉ°SCG Üƒ°SÉ◊Gh ájQõ«∏dG áë°SÉŸGh ∞«æ°üàdG •ƒ£N ¿CG

É¡æ«H Éª«a πeÉµàH πª©J »àdG ¬JÉfƒµeh ∞«æ°üàdG ΩÉ¶f Èà©jh ,á q°UÉN èeGôH ™°Vhh äÉª«ª°üJ

á≤«≤◊G √òg ôµæj ¿CG ∞«°ü◊Gh πbÉ©dG Aôª∏d øµÁ ’h ,á«°Sóæg ∫ÉªYCGh çÉëHC’ á«©«ÑW áé«àf

AGQh áaOÉ°üŸG ¿CG ¿ƒYój øjòdG ∂ÄdhCG ∞bƒe ¿EÉa ∂dòc ôeC’G ΩGOÉeh ,É¡°ùµY »Yój hCG

.á≤«≤◊G øY á∏Ø¨dGh π¡÷G √Dƒ∏e Ö«éY ∞bƒe ƒg …ƒ∏ÿG ∫É°üqJÓd …õeôdG ΩÉ¶ædG OƒLh

:≈dÉ©J ∫Éb ,»∏j Éªc Ú∏aÉ¨dG ∂ÄdhCG ∫ÉM ¿BGô≤dG Éæd Q qƒ°üjhooºº oogg rrΩΩnnCCGG mmAA rr»» nn°°TT ppôôrr««nnZZ rrøøppee GGƒƒ oo≤≤ pp∏∏ ooNN rrΩΩnnCCGG

nn¿¿ƒƒ oo≤≤ppddÉÉ nnîîrrddGG :Qƒ£˘dG |,35Ée ádÉëà°SG Qƒ°üJ ájB’G ‘ IOQGƒdG …QÉµfE’G ΩÉ˘¡˘Ø˘à˘°S’G á˘¨˘«˘°Uh

ÚJhôH êÉàfEG ‘ ≈àM πH §≤a á«∏ÿG ‘ ÚJhôH QÉ«∏e êÉàfEG ‘ â°ù«d Éæg ádÉëà°S’Gh ,¿ƒYój

¿É≤JE’G Gòg πµH äÉæ«JhÈdG √òg πªY ƒg ádÉëà°SG ÌcC’Gh ,áaOÉ°üe QÉ«∏ŸG Gòg øe óMGh

.¬∏dG É¡d AÉ°T Ée ¿É°ùfE’G IÉ«M QGôªà°SG ≈∏Y ßaÉëàd É¡æ«H Éª«a πeÉµàdGh ΩÉé°ùf’Gh

¬∏dG ôeCÉH ¥ƒ∏fl A»°T π˘ch ,É˘jÓÿGh äÉ˘æ˘«˘JhÈdGh äÉ˘Ä˘jõ÷Gh äGQ qò˘dG ¿CG ‘ ∂°T’

‘ ôµ qØàdG Éæ«∏Y ÖLh Gòg ó©H ,¬∏°†ah ¬JQóbh ¬ª∏©H ¿É°ùfE’G áeóÿ ô qî°ùeh ôjó≤dG ≥dÉÿG

.AÉæãdGh ôµ°ûdGh óª◊G øe ¬≤ëà°ùj ÉÃ ¬«∏Y AÉæãdGh √óªMh ¬∏dG äƒµ∏e

ääÉÉªª««°°ùùLLSRP:áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO AAÉÉ qqddOOCC’’GGá≤«°V á«æeR á°Uôa ∂jódh ¤hC’G I qôª∏d √QhõJh ¬à¨d π¡Œ »ÑæLCG ó∏H ‘ ∂°ùØf Q qƒ°üJ

≥«≤– ‘ ∂fhÉ©j π«dódG Gògh ,»MÉ«°S ó°Tôe hCG π«dO PÉîqJG øe óH’ ádÉ◊G √òg ‘ ,IQÉjõ∏d

.áª«∏ q°ùdG ¥ô£dG ¤EG ∑OÉ°TQEG ¤EG áaÉ°VEG ó∏ÑdG ∂dP πgCG ™e ºgÉØàdG

òNCÉJ »µd ™æ°üdG áãjó◊G äÉæ˘«˘JhÈdG ¿ƒ˘qdó˘j Aq’OCG ≈˘∏˘Y …ƒ˘à– á˘«˘∏ÿG ¿EÉ˘a ∂dò˘ch

äÉª«°ùL ºg AÉqdOC’G A’Dƒgh ,á«∏ÿG πNGO áë«ë°üdG É¡µdÉ°ùeSRP.∞dCÉàJ äÉª«°ù÷G √ògh

…hƒædG ¢†ª◊G ™e ó˘ë˘à˘e ÚJhô˘H ø˘eRNA»°ü©dG Ée qó˘M ¤EG ¬˘Ñ˘°ûJ äÉ˘ª˘«˘°ù÷G √ò˘g h ,

) É¡dƒW ≠∏Ñjh ≠æ«dƒÑdG áÑ©d ‘ áeóîà°ùŸG000000024^0 hCG (24 *-910 .Îe

`dG º«°ùL RÉ˘àÁSRPá∏Ñ≤à°ùŸG ™eh á¡L øe ÚJhÈdG ™e ºgÉØà˘j ¿CG ™˘«˘£˘à˘°ùj ¬˘fƒ˘µ˘H

⁄h ,iôNCG á¡L øe á«eRÓHhófC’G áµÑ°û∏d ¢UÉÿG AÉ°û¨dG ‘ áÑ°SÉæŸG IÉæ≤dG áëàa ≈∏Y IOƒLƒŸG

167

≈«ëj ¿hQÉg


Gòg ≈àM AÉª∏©dG ™£à°ùj ⁄h ,º«°ù÷G Gò¡d »≤«≤◊G AÉæÑdGh Ö«cÎdG ¤EG ¿B’G qóM ¤EG π°UƒàdG ºàj

…hƒædG ¢†ªë∏d á«≤«≤◊G áª¡ŸG ójó– Ωƒ«dGRNA`dG áÄjõL øe kGAõL πqµ°ûj …òdGhSRP

`dG ÚH ábÓ©dG OÉ©HCÉH áeÉJ áaô©e º¡àaô©e ΩóY ¤EG áaÉ°VEGSRPIÉæb ≈∏Y IOƒLƒŸG á∏Ñ≤à°ùŸGh

á«eRÓHhófC’G áµÑ°ûdG56.

`dG ÚH ábÓ©dÉH π°üàj Éª«ahSRPQƒ¡°ûŸG ÉfOhO.…CG.»L Qƒ°ù«ahÈdG ∫ƒ≤j ÚJhÈdGh

ájÉ¨∏d IÒãe ábÓ©dG √òg ¿CÉH »Äjõ÷G iƒà°ùŸG ≈∏Y ájƒ«◊G AÉ«ª«µdÉH á°UÉÿG ¬KÉëHCÉH57,øµÁh

»ÄjõL ≥aGƒJ É¡fCÉ˘H ∫ƒ˘≤˘dG58.q¿C’ Ohó◊G ó©HCG ¤EG á°ûgó∏d kGÒãe º«˘°ù÷G Gò˘g Èà˘©˘j kÓ˘©˘ah

…hƒædG ¢†ª◊GRNAá«JÉ«M áØ«Xh AGOC’ Góëqàjh Éª¡°†©H ™e ÉeAÓàj »c ¿Ébƒ∏fl ÚJhÈdGh

π«µ°ûàd äÉÄjõ÷Gh äGQòdG ÚH OƒLƒŸG ºgÉØàdG ‘ ÉgQhO âÑ©d áaOÉ°üŸG ¿CÉH ∫ƒ≤dGh ,IOófi

‘OÉ°üàdG ºgÉØàdÉH OƒLƒdG ¤EG ô¡X ób ∫ƒªÙG ∞JÉ¡dG ¿CÉH AÉYO’G ¬Ñ°ûj ábQÉÿG OGƒŸG √òg πãe

ΩÉY q’EG ÚJhÈdG Gò¡d …Qƒ∏ÑdG Ö«côqàdG ¤EG π°UƒàdG ºàj ⁄h ,äÉÄjõ÷Gh äGQòdG ÚH,2000≈∏Y ¤É©J ¬∏dG IQób ≈∏Y »M π«dO ƒgh ,¥QÉN øjƒµJ hP ÚJhÈdG q¿CG ¢ùµ©j Ö«cÎdG Gògh

.≥∏ÿG

168

ππ¡¡ŒŒ óó∏∏HH ‘‘ ∂∂°°ùùØØff QQƒƒ°°üüJJ

‘‘ ππqq≤≤ææààddGG ……ƒƒææJJhh ¬¬∏∏ggCCGG áá¨dd

,,IIÒÒ°°üübb IIÎÎaa ∫∫ÓÓNN ¬¬FFÉÉLLQQCCGG

kkÉÉªªààMM êêÉÉàà–– ááddÉÉ◊◊GG √√òògg »»ØØaa

∂∂∏∏°°ùùjjhh ,, qq»»MMÉÉ««°°SS óó°°TTôôee ¤¤EEGG

`ddGGSRPóó°°TTôôŸŸGG ∑∑ƒƒ∏∏°°SS

¬¬««LLƒƒJJ ‘‘ ¬¬°°ùùØØff »»MMÉÉ««°°ùùddGG

ÉÉ¡¡àà¡¡LLhh ƒƒëëff ääÉÉææ««JJhhÈÈddGG

..ááææ««©©ŸŸGG

áá««∏∏ÿÿGG IIGGƒƒff ‘‘ ääÓÓ°°UUGGƒƒŸŸGGhh ππ≤≤qqææddGG≈∏Y …ƒà– É¡fC’ á«KGQƒdG ÉæJÉØ°U πµd Éfõfl Èà©J É¡fCG á«∏ÿG IGƒf øY kÉ«ª∏Y ±hô©ŸG

`dG …hƒædG ¢†ª◊G äÉÄjõLDNAGOÉæà°SG á«∏ÿG πNGO ájƒ«◊G äÉ«dÉ©ØdG Ö∏ZCG AGôLEG ºàjh

`dG áÄjõL ≈∏Y IOƒLƒŸG äÉeƒ∏©ŸG ¤EGDNAIGƒf ÚH ºFGO »æ«JhôH ∫É°üJG ∑Éæg ÖÑ°ùdG Gò¡dh ,

≈∏Y …ôéj »æ«JhÈdG ∫É°üqJ’G Gògh .ÉeRÓHƒà«°ùdG äGƒ«°†Y iôMC’ÉH hCG ÉeRÓHƒà«°ùdGh á«∏ÿG

.áaÉc á«∏ÿG äÉLÉ«àMG á«Ñ∏àd ¥É°Sh Ωób

AÉ°û¨dG Gòg ≈∏Y óLƒJh ,á≤Ñ£dG q»FÉæK AÉ°ûZ É¡d ¿CÉH á«∏ÿG äÉjƒàfi »bÉH øY IGƒædG ∞∏àîJ

Ió≤©ŸG Ö«cGÎdÉH ÉgƒYóf É¡«dEGh IGƒædG øe É¡LhôNh äÉæ«JhÈdG ∫ƒNO º q¶æJ Ió≤©e Ö«cGôJ

ÉŸ Ö«cGÎdG √òg OƒLh ’ƒdh . kGóL Ió≤©e Ö«cGôJ É¡˘fC’ äGƒ˘æ˘≤˘dÉ˘H É˘¡˘à˘«˘ª˘°ùJ ø˘Y kÉ˘°Vƒ˘Y

ájhƒædG ¢Vƒª◊Éc ábÓªY äÉÄjõL âYÉ£à°SG(DNAhRNA)¿CG ¿hO …hƒædG AÉ°û¨dG RÉàŒ ¿CG

äÉ«∏ªY ô°û©H íª°ùJ Ió≤©ŸG Ö«cGÎdG √òg íàØæJ ÉeóæYh .Qô°V …CÉH äÉÄjõ÷G √òg ÜÉ°üJ

,IóMGƒdG á«fÉãdG ‘ êhôî∏d iô˘NCG äÉ˘«˘∏˘ª˘Y ô˘°ûYh ∫ƒ˘NO59.” »àdG iôNC’G á≤˘«˘≤◊Gh

¤EG ¬dƒNO AÉæKCG ÚJhÈdG ¬H Ú©à°ùj π«dO OƒLh »g á«ª∏©dG çÉëHC’G ≥jôW øY É¡«dEG π°UƒàdG

Ú∏aƒjQÉµdG øe IójóY ´GƒfCG ∑Éægh ,Ú∏aƒjQÉcz ≈Yój π«dódG Gògh ,É¡æe ¬LhôNh IGƒædG

169

`ddGG ππµµ°°TT qq¿¿EEGGSRP™™££≤≤ddGG hhGG ääGGhhGGôô¡¡ddGG ¬¬ÑÑ°°ûûjj ((§§°°SSƒƒddGG ‘‘ IIQQƒƒ°°üüddGG)) kkÉÉããjjóóMM ááééààææŸŸGG ääÉÉææ««JJhhÈÈ∏∏dd kkÓÓ««ddOO ππªª©©jj ……òòddGG

..≠≠ææ««ddƒƒÑÑddGG ááÑÑ©©dd ‘‘ áá««µµ««àà°°SSÓÓÑÑddGG

≈«ëj ¿hQÉg

êƒdƒ∏d IGƒædG ƒëf É¡cô– AÉæKCG äÉæ«JhÈdG IóYÉ°ùÃ Ωƒ≤J

äÉÁõfCGh äÉæ«JhôH ∑Éæg Ú∏aƒjQÉµdG ÖfÉL ¤EGh .É¡«dEG

øe ∫É≤àf’G á«∏ªY ‘ kÉª¡˘e kGQhO Ö©˘∏˘J ´Gƒ˘fC’G á˘Ø˘∏˘àfl

.É¡«dEGh IGƒædG

∫É°üJ’G ‘ OƒLƒŸG ∂HÉ°ûà˘dGhCG ó˘«˘≤˘©˘à˘dG Gò˘g q¿EG

ΩÉeCG AGOCÉc á∏°†©e πµ°T ób (á«∏ÿG IGƒf ¤EG áÑ°ùf) …hƒædG

Îfƒc Qƒ°ù«ahÈdG ƒgh ºgóMCG ∫ƒ≤jh ,Qƒ£àdG ájô¶f IÉYO

∫É≤àf’G á«∏ªY º¶æJ »àdG Ió≤©ŸG Ö«˘cGÎdG q¿EGz:π˘Hƒ˘∏˘H

ó©H É¡à«gÉe ¤EG π°UƒàdG ºàj ⁄ ∫É°üJ’Gh60.

π«dódG áØ«XƒH Ωƒ≤j …òdG Ú∏aƒjQÉµdG kÓãe ∫hÉæàædh

¥QÉÿG AGOC’G Gògh ,á«∏ÿG ‘ ¬eÉ¡eh ¬ØFÉXh øY á«ª∏©dG ä’É≤ŸG ±’BG âÑàc ó≤a ,ÚJhÈ∏d

πc QÉÑàY’G Ú©H ÉfòNCG ƒdh ,≥∏ÿG á«∏ª˘Y çhó˘M ≈˘∏˘Y kÉ˘©˘WÉ˘b kÓ˘«˘dO Èà˘©˘j ó˘MGh º˘«˘°ù÷

¤EG ∂dP ÉfOÉ≤d π«dódG áØ«XƒH Ωƒ≤J »àdGh á«∏ÿG ‘ IOƒLƒŸG Ió≤©ŸG Ö«cGÎdGh äÉª«°ù÷G

.ôjó≤dG »∏©dG ¬∏dG ƒgh A»°T πc ≈∏Y QOÉb óMGh ≥dÉN OƒLh »gh ÒZ ’ IóMGh áé«àf

QQGGôô°°SSCC’’GG áá««aaÉÉÿÿGGhh áábbQQÉÉÿÿGG ááªª¶¶ffCC’’GG⁄É©e ≈∏Y AGƒ°VC’G §∏°ùJ »àdG IôgÉÑdG èFÉàædG ¤EG Ωƒj ó©H kÉeƒj π°UƒàJ á«ª∏©dG çÉëHC’G q¿EG

Gòg πãe OƒLƒH ó«ØJ á«ª∏©dG AGQB’G âfÉc IÒ°üb á«æeR IÎa πÑbh .…ƒ∏ÿG ójÈdG ΩÉ¶æd áØ∏àfl

çÉëHC’G âàÑKCGh ,IOÉ°†ŸG ΩÉ°ùLC’G êÉàfEG ºàj á∏«°SƒdG √ò¡Hh ,áYÉæŸG RÉ¡L ‘ …ójÈdG ΩÉ¶ædG

áØ∏àıG áé°ùfC’G ¤EG á¡éàe ¿GQhódG RÉ¡L øe π°üØæJ ¿CG ™«£à°ùJ ájƒeódG ÉjÓÿG ¿CG É°†jCG

.á°UÉÿG äÉÄjõ÷G øe áØ∏àfl äÉYƒª› hCG äÉÄjõL á£°SGƒH

‘ áØ∏àıG áª¶fC’G OƒLhh á«Ø«c øY É¡aô©f »àdG äÉeƒ∏©ŸG ¿ƒc á≤«≤M ÉæeÉeCG í°†àJh

πHƒ∏H Îfƒc Qƒ°ù«ahÈdG ∫Éf óbh .ó©H ∞°ûàµj ⁄ ƒg ÉÃh ¬∏¡‚ ÉÃ áfQÉ≤ŸÉH ájÉ¨∏d á∏«Ä°V á«∏ÿG

ΩÉ©d Ö£dG ‘ πHƒf IõFÉL1999√òg ∫Éf óbh ,á«∏ÿG ‘ …ójÈdG õe qôdG ΩÉ¶fz ¬aÉ°ûàc’


170

IIGGƒƒææddGG AAÉÉ°°ûûZZIIGGƒƒææddGG AAÉÉ°°ûûZZ

……hhƒƒææddGG AAÉÉ°°ûû¨ddGG ‘‘ IIóó≤≤©©ŸŸGG ôôHHÉÉ©©ŸŸGG ππãã““

øøee »»∏∏ØØ qq°°ùùddGG AAõõ÷÷GG ‘‘ iiôôjjhh ,,áá««∏∏îî∏∏dd

ÉÉ¡¡ddÓÓNN øøee ôô““ »»ààddGG ôôHHÉÉ©©ŸŸGG IIQQƒƒ°°üüddGG

`ddGG ¢¢††ªªMM ääÉÉÄÄjjõõLLDNA`ddGG hh

RNA...

……hhƒƒææddGG AAÉÉ°°ûû¨ddGG ÖÖ««ccôôJJ……hhƒƒææddGG AAÉÉ°°ûû¨ddGG ÖÖ««ccôôJJ

IõFÉ÷G √òg âfÉc Éªæ«H áæ°ùdG ∂∏J √óMƒd IõFÉ÷G

⁄É©dG Gòg ™e …ôLCGh ,AÉª∏Y IóY ÚH IOÉ©dG ‘ ´RƒJ

‘ ¿B’G øëfz :á°ûgódG Òãj Ée ¬«a AÉL »Øë°U AÉ≤d

∫ƒ°üM á«Ø«c º¡Øf ¿CG É¡dÓN øe ™«£à°ùf á∏Môe

π˘bC’G ≈˘∏˘Y hCG á˘«˘∏ÿG π˘NGO äÉ˘æ˘«˘JhÈdG á˘cô˘M

Éæª¡a ób ÉæfCG »æ©j’ Gòg øµdh ,É¡d áeÉ©dG •ƒ£ÿG

ÉKÉëHCG …ô‚ ¿B’G øëf ∂dP ≈∏Y ∫Éãeh ,É¡∏«°UÉØJ

ÚH äÉÄjõ÷Gh äÉª«°ù÷G ácôM ∫ƒ°üM á«Ø«c ≈∏Y

øY øjó«©H ÉædRÉeh ,ÉeRÓHƒà«˘°ùdGh …ƒ˘∏ÿG AÉ˘°û¨˘dG

É¡ª«¶˘æ˘J á˘«˘Ø˘«˘ch á˘cô◊G √ò˘g π˘«˘°UÉ˘Ø˘Jh ⁄É˘©˘e

É¡∏ªYh61.

hCG AÉ°†ØdG ¤EG ÉæÑgP ÉªæjCÉa , kGóL í°VGh ôeC’Gh

‘ AõL ≥˘ª˘YG ¤EG hCG äÉ˘HÉ˘¨˘dG hCG QÉ˘ë˘Ñ˘dG ¥É˘ª˘YCG

á˘«˘¡˘dE’G IQó˘≤˘dG ¤EG Ò°ûj A»˘°T π˘µ˘a É˘˘æ˘˘eÉ˘˘°ùLCG

iƒà°ùe ≈∏Y á«ª∏©dG äÉaÉ°ûàc’Gh ,á˘«˘gÉ˘æ˘à˘eÓ˘dG

Ú«dÉ◊G ¢SÉæ∏d á«∏≤Yh á«ª∏Y IƒYO Èà©J É¡æµdh IôHÉ¨dG áæeRC’G ‘ ô°ûÑdG ≈∏Y á«aÉN âfÉc á«∏ÿG

kÉæ«Ø°SEG Èà©j á«∏ÿG º∏Y ∫É› ‘ ójóL »ª∏Y ±É°ûàcG hCG Qƒ£J πch ,¬∏dG äƒµ∏e ‘ ôµØqàdG ¤EG

âbƒdG ‘h ,ájôµa á≤Wôg hCG á£°ùØ°S É¡fƒc hó©J ’ »àdG Qƒ£qàdG ájô¶f IÉYO QÉµaCG ‘ ¥ój

É¡fƒc á≤«≤Mh ¿ƒµ«a øcz AÉ«°TCÓd »¡dE’G ôeC’G á≤«≤M á«∏î∏d ¥QÉÿG ΩÉ¶ædG ¢ùµ©j ¬°ùØf

qõY ≥dÉÿG áª¶Y ≈∏Y ±ô©àdG ¤EG äÉaÉ°ûàc’G √òg ÉfOƒ≤Jh .¬ª∏Yh ¬àªµMh ¬aô°üJ â–

:¤É©J ∫Éb ,¬«∏Y AÉæãdGh √óªëH í«Ñ°ùàdG ¤EG Éæ©aóJ h qπLh

oo¿¿ƒƒooµµnn«« nnaa øø oocc oo¬¬nndd oo∫∫ƒƒ oo≤≤nnjj rr¿¿nnCCGG kkÉÉ nnÄÄrr«« nn°°TT nnOOGG nnQQnnCCGG GG nnPP ppEEGG oo√√ ooôôrreennCCGG ÉÉªª ss ff ppEEGG@uuππ oocc ooääƒƒooµµnn∏∏nnee pp√√ppóónn««ppHH …… ppòòssddGG nn¿¿ÉÉëëÑÑ oo°°ùù nnaa

¿¿ƒƒ oo©©nnLL rrôôooJJ pp¬¬«« nndd ppEEGG nnhh mmAA»» nn°°TT|:¢ùj82-.83

171

≈«ëj ¿hQÉg

ππHHƒƒ∏∏HH ÎÎffƒƒcc

AÉæKCG Qƒ°ùµe êÉLR ≈∏Y á«aÉ◊G ºµ∏LQCÉH ºà°SO º˘µ˘fCG ¢Vô˘à˘Ø˘æ˘d

Qƒ°ùµŸG êÉLõ∏d ºµeób ¢Vô©J ÚH »æeõdG ¥QÉØdÉa ,ïÑ£ŸG ‘ ºµd qƒŒ

q¿EG ,á«fÉãdG ‘ ∞dC’G øe AõL ¤EG π°üj kGóL π«Ä°V ⁄C’ÉH ºcQƒ©°T ÚHh

IÎØdG √òg ∫ÓNh , kGóHCG É¡H ô©°ûf ¿CG øµÁ ’h ájÉ¨∏d IÒ°üb IÎØdG √òg

∫É°üJ’G Gòg ¿EG ,ïŸG ¤EG Ωó≤dG øe á«Ñ°üY IQÉ°TEG ∫É°SQEG ºàj IÒ°ü≤dG

É¡æY ±ô©j ÉÃ hCG á«Ñ°ü©dG É˘jÓÿG á˘£˘°SGƒ˘H ≥˘≤˘ë˘à˘j âZÉ˘ÑŸGh ™˘jô˘°ùdG

¿hQƒfz `d `H Én«Lƒdƒ«H.

,áæ«©e ájÉZ ≥«≤ëàd ´ƒæ°üe A»°T πc ¿CG ÉfóLƒd ÉædƒM Éª«a Éfô¶f ƒd

ΩÉ°ùbC’Gh IOƒLƒŸG QGQRC’Gh »µ«à°SÓÑdG º°ù÷G øe ´ƒæ°üŸG ∞JÉ¡dÉa

á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG ∂dòc ,kÉ«Jƒ°U ¢SÉædG ÚH ∫É°üJ’G áLÉM »Ñ∏J á«fhÎµdE’G

√òg ¢üëØàf ÉeóæY Éæg Oƒ°ü≤ŸGh) ,É¡∏LCG øe â≤∏N »àdG ájÉ¨dG ¢ùµ©J

óéæ°S ÉjÓÿG √òg ¢üëØJ óæYh ,(Qƒ£àŸG ÊhÎµdE’G ô¡ÛG â– ÉjÓÿG

øe IRQÉÑdG á«Ñ°ü©dG ä’É£à°S’Gh QƒÙGh á«∏ÿG º°ùL øe ¿ƒµàJ É¡qfCG

.iôNC’G ÉjÓÿG ‘ Éªc äGƒ«°†©dG ≈∏Y É¡FGƒàMG ¤EG áaÉ°VEG á«∏ÿG º°ùL

…ƒ∏ÿG õcôŸG Gòg ¿CG ’EG , kGóL Qƒ£àe õcôÃ á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG ¬«Ñ°ûJ øµÁh

) ÚH ¬dƒW ìhGÎjh kGóL Ò¨°U ¬fC’ ‹É◊G ÉæŸÉY ‘ ¬d π«ãe ’004^0(

) h10^0•ƒ£N á«Ñ°ü©dG ä’É£à°S’G ∂dòch QƒÙG Èà©jh ,Îª«∏e (

.ÉjÓÿG »bÉH ™e ∫É°üJ’G

á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG ¢VôY §°Sƒàe q¿EG :á£«°ùH á«HÉ°ùM á«∏ªY ôéædh

= ¿hôµ«ŸG) kÉfhôµ«e ≠∏Ñj1 øe1000) hCG (Îª«∏e1 *3-10(

á˘¨˘dÉ˘Ñ˘dG á˘«ıG á˘«˘Ñ˘°ü©˘dG É˘jÓÿG ¢Uô˘j ¿CG AôŸG OGQCG ƒ˘dh ,Îª˘«˘∏˘e

100Ú©dÉH iôj ’ É¡æe º«≤à°ùe §N ô¡¶d á˘«˘Ñ˘°üY á˘«˘∏˘N QÉ˘«˘∏˘e

¬°VôY ¿C’ IOôÛG10 ≠∏Ñj ¬dƒW øµdh ,¿hôµ«e1000,Îeƒ∏«c

¿õj ¿É°ùfE’G qïeh1400Iõé©ŸG ÉæeÉeCG Qƒ∏ÑàJ Éægh ΩGôZƒ∏«c

IOƒLƒŸG Ió≤©ŸGh á∏jƒ£dG áµÑ°ûdG √ò¡H ÉgOÉ©HCG πµH á«¡dE’G

ääÓÓ°°UUGGƒƒŸŸGGhh ππ≤≤qqææddGG ááqq««ÑÑ°°üü©©ddGG ááqq««∏∏ÿÿGG ‘‘

ääÓÓ°°UUGGƒƒŸŸGGhh ππ≤≤qqææddGG ááqq««ÑÑ°°üü©©ddGG ááqq««∏∏ÿÿGG ‘‘

.¿É°ùfE’G ïe ‘

¿CG áLQO ¤EG kGóL IÒ¨°U á«Ñ°ü©dG á«∏ÿÉa ,á«HÉ°ù◊G èFÉàædG √òg ó˘æ˘Y kÓ˘«˘∏˘b ∞˘bƒ˘à˘æ˘dh

á∏ª÷G √òg É¡H »¡àæJ »àdG á£≤ædG CÓ“ OÉµJ ’ §°SƒàŸG ºé◊G äGP øe á«∏N Ú°ùªN62.Gò¡dh

,Iô°TÉÑe ÒZ IQƒ°üH É¡«∏Y ∫ƒ°ü◊G ” ób á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG øY á«ª∏©dG äÉeƒ∏©ŸG qπL ¿EÉa ÖÑ q°ùdG

á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG QhÉfi ≈∏Y çÉëHC’G AGôLEG ≥jôW øY É¡«∏Y ∫ƒ°ü◊G ” á«ª∏©dG äÉeƒ∏©ŸÉa

.»Ñ°ùædG ÈµdÉH »Ñ°ü©dG √Qƒfi õ«ªàj …òdG …QÉqÑë∏d

á«Ñ°ü©dG ä’É£à°S’G Oó©J :»∏j Ée á∏gh ∫hC’ óéæ°S á«Ñ°ü©dG ä’É°üJÓd Éæ°üëØJ óæYh

ÉjÓÿG »bÉH øe áeOÉ≤dG á«Ñ°ü©dG äGQÉ°TE’G ∫É°üjEG É¡àØ«Xhh á«Ñ°üY á«∏N πc iód ΩÉY πµ°ûH

øe IQOÉ°üdG á«Ñ°ü©dG IQÉ°TE’G πªM kÉÑdÉZ »Ñ°ü©dG QƒÙG áØ«Xh q¿EG .á«∏ÿG º°ùL ¤EG á«Ñ°ü©dG

.É¡H õ«ªàj »àdG ¬JGAƒàfh ¬dƒW OGóàeG ≈∏Y á«∏ÿG º°ùL

≈YóJ á°UÉN á≤Ñ£H ≈£¨e QƒÙÉa ,á«Ñ°ü©dG á«∏ÿÉH ¢UÉÿG º«ª°üàdG ¤EG Ò°ûf ¿CG Éæg »¨Ñæjh

äGAƒàf ≈∏Y AÉ£¨dG Gòg …ƒàëjh ,¬dƒM ÉªY kÉ«FÉHô¡c QƒÙG ∫õ©H Ωƒ≤j ∫RÉ©dG AÉ£¨dGz`H

á£°SGƒH π≤àæJ á«FÉHô¡µdG IQÉ°TE’G ¿CG á«ª∏©dG çÉëHC’G âàÑKCGh ,zÒØfGQ ó≤Y z ≈YóJ áª¶àæe

‘ áHƒ∏£ŸG áYô°ùdG ≥≤ëàJ Gòµgh iôNCG ¤EG IóMGh øe z äGõØ≤dG z ≥jôW øY ó≤©dG √òg

IQÉ°TE’G π≤f63.

áYô°ùdG ≥≤ëj ÒØfGQ Ió≤Y ™e »Ñ°ü©dG Qƒëª∏d ∫RÉ©dG AÉ£¨dG ¿EG ∫ƒ≤dG ™«£à°ùf RÉéjEÉHh

á«∏ÿG º°ùLIGƒf

ájƒædG

π°ù«f º«°ùLt

(¢ùHÉæ°S) »Ñ°üY È©e

QƒÙG

âjGQófO

QƒÙG ájGóHn

ÉjQófƒcƒà«e

¿Gƒ°T á«∏N

áájjOOGGQQEEGG’’ áá««ÑÑ°°üüYY áá««∏∏NN ™™££≤≤ee


≈«ëj ¿hQÉg

ÆÉeódG

»cƒ q°ûdG πÑ◊G n

ÒØfGQ Ió≤Y

ájQó°üdGÜÉ°üYC’G áµÑ°T

òîØdG ÜÉ°üYCG ¢Vƒ◊G ÜÉ°üYCG

ÚàÑcôdG ÜÉ°üYCG

áÑ°ü≤dG ÜÉ°üYCGiô¨°üdG

á«bÉ°ùdG ÜÉ°üYC’G áµÑ°T

ááYYôô°°ùùHH áá««ÑÑ°°üü©©ddGG ääGGQQÉÉ°°TTEE’’GG ∫∫ÉÉ°°üüjjEEGG qqººààjj

ïïŸŸGG ¤¤EEGG ºº°°ùù÷÷GG AAÉÉëëffCCGG ∞∞∏∏ààflfl øøee áá≤≤FFÉÉaa

≈≈∏∏YY ¿¿ƒƒµµJJ »»ààddGG áá««ÑÑ°°üü©©ddGG ÉÉjjÓÓÿÿGG áá££°°SSGGƒƒHH

..ááaaÉÉcc ºº°°ùù÷÷GG AAÉÉëëffCCGG »»££¨JJ ááµµÑÑ°°TT ππµµ°°TT

ááéé««ààff ≥≥≤≤ëëààJJ áá≤≤FFÉÉØØddGG ááYYôô°°ùùddGG √√òògg qq¿¿EEGG

¥¥QQÉÉNN ºº««ªª°°üüJJ GGPP »»ÑÑ°°üü©©ddGG RRÉÉ¡¡÷÷GG ¿¿ƒƒcc

..áájjÉÉ¨∏∏dd

´GQòdG ÜÉ°üYCG áµÑ°T

ájQó°üdG ÜÉ°üYC’G

áaÉc º°ù÷G AÉëfCG ‘ äGQÉ°TE’G π≤f á«∏ªY á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG õéæJh ,á«Ñ°ü©dG IQÉ°TE’G π≤æd ≈∏ãŸG

,¬°ùØf âbƒdG ‘ á«FÉ«ª«ch á«FÉHô¡c äGƒ£N øª°†àJ á≤˘jô˘£˘dG √ò˘gh ,É˘¡˘H á˘°UÉ˘N á˘≤˘jô˘£˘H

óæ©a ,á≤jô£dG √òg á£°SGƒH ≥≤ëàj º°ù÷G AÉ°†YCG ôFÉ°Sh ïŸG ÚH hCG ïŸG AGõLCG ÚH ∫É°üJ’Éa

¬jƒàëj ÉŸ ÉæJAGôb hCG √ÉjEG ÉæëØ°üJ hCG ÜÉàµdG Gò¡H ÉæcÉ°ùeEÉc ájOÉY äÉcôM hCG ∫ÉªYCÉH ÉæeÉ«b

øe á«dÉY áLQO ≈∏Y á«Ñ°ü©dG ÉfÉjÓN ‘ äGòdÉHh ÉæeÉ°ùLCG πNGO ájƒ«M äÉ«∏ªY …ôŒ Éæfƒ«©H

πÑb øe …ôŒ äÉeƒ∏©ª∏d ∫OÉÑJh ∫É°üJG äÉ«∏ªY »g äÉ«∏ª©dG √ò˘gh ,ó˘«˘≤˘©˘à˘dGh ∂HÉ˘°ûà˘dG

äGõé©ŸG øe iôNCG á«M Iõé©e πã“ É¡qfCG ÉfóLƒd Öãc øY ÉgÉæ°üëØJ ƒd »àdG á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG

.á«¡dE’G

∫RÉ©dG AÉ°û¨dG

175


¢¢ùùHHÉÉææ°°SSzz`dd õõéé©©ŸŸGG ºº««ªª°°üüqqààddGGôHÉ©e ™≤Jh ,¢ùHÉæ°Sz ≈YóJ ∫É°üJÓd IOófi •É≤f ÈY Úà«Ñ°üY Úà«∏N ÚH ∫É°üJ’G qºàj

ôHÉ©ŸG √òg OƒLƒHh ,»Ñ°ü©dG Qƒëª∏d IOó©àŸG äÉYôØàdG äÉjÉ¡f hCG ¢ShDhQ ≈∏Y ¢ùHÉæ°Sz

õcôe πãe kÉeÉ“ óMGh ¿BG ‘ á«Ñ°üY á«∏N øe ÌcCG ™e ∫É°üJ’G ≥ q≤– ¿CG á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG ™«£à°ùJ

¿BG ‘h ∞JÉ¡dG ΩGóîà°SÉH º¡°†©H ™e ¿ƒKóëàj ¢SÉqædG øe GÒÑc GOóY π©éj …òdG ∞JÉ¡dG

AGôLE’ Ωóîà°ùJ »àdG ∞JÉ¡dG Iõ¡LCG øe ÚjÓe ⁄É©dG ‘ óLƒj :á£«°ùH áfQÉ≤e ôéædh .óMGh

»æ©j Gògh ,È©e ¿ƒ«∏jôJÉµH ¢ùHÉæ°Sz ôHÉ©e OóY Qó≤«a qïŸG ‘ ÉeCG ,óMGh ¿BG ‘ äÉŸÉµŸG

óMGh ¿BG ‘ ∫É°üJG ¿ƒ«∏jôJÉc ≥«≤–64.q¿CÉH ¿hó≤à©j AÉª∏©dG â∏©L ób á«ª∏©dG á≤«≤◊G √òg q¿EG

¿ƒµdG Gò`g ‘ ádƒ¡ÛG ⁄Gƒ©dG óMCGz ƒ`g ÊÉ°ùfE’G ïŸG65.

ô`Ñ©e ±’BG Iô°ûY ∂∏à“ á«Ñ°üY á«∏N qπµa ,ôNBG ÖfÉL øe á«ª∏©dG áé«àædG √òg òNCÉædh

¢ùHÉæ°Sz66,á«∏N ±’BG Iô°û©H ∫É°üJ’G ≥≤– ¿CG ™«£à°ùJ á«Ñ°üY á«∏N πc ¿CG »æ©j Gògh

…RÉ¡L ÚH ∫É°üJG ≥«≤– ádÉM ‘ ¬nLGƒoJ »àdG äÉHƒ©°üdG ÇQÉ≤dG …õjõY Qƒ°üJh ,iôNCG á«Ñ°üY

Iô°û©H ∫É°üJ’G ™«£à°ùJ »àdG á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG ‘ ¥QÉÿG RÉéYE’G Éæd í°†àj Éæg øeh .∞JÉg

.≥∏ÿG á«∏ªY çhóM ≈∏Y π«dO ’EG RÉéYE’G Gòg Éeh óMGh ¿BG ‘ iôNCG á«Ñ°üY á«∏N ±’BG

176

ää’’ÉÉ°°üüJJ’’GG øøee ÚÚjjÓÓŸŸGG ääÉÉÄÄee AAGGôôLLEEGG øøµµÁÁ

ïïŸŸGG ÉÉeeCCGG ⁄⁄ÉÉ©©ddGG AAÉÉëëffCCGG ∞∞∏∏ààflfl ‘‘hh óóMMGGhh ¿¿BBGG ‘‘

áá««∏∏ªªYY ¿¿ƒƒ««∏∏jjôôJJÉÉcc ¬¬««aa ççóóëëààaa ÊÊÉÉ°°ùùffEE’’GG

..∫∫ÉÉ°°üüJJGG11000000000000000000000000000000

¿hQƒ°üàj Öjôb âbh ≈àM AÉª˘∏˘©˘dG ¿É˘c

q¿CG q’EG ,¢ùHÉæ°Sz È©e πãe È©˘e Oƒ˘Lh oÉ˘«˘ª˘∏˘Y

¢ùHÉæ°Sz È©e πµ°T ¤EG â∏°UƒJ »àdG çÉëHC’G

á«FÉ«ª«µdG äÓ°UƒdG Ò¨àd kÉ©ÑJ √Ò¨J ¤EG ∂dòch

.ÜÉéYE’Gh á°ûgódG ‘ ÚbQÉZ AÉª∏˘©˘dG â∏˘©˘L

Gòg ¤EG â∏°UƒJ »àdG çÉëHC’G √òg âjôLCG óbh

∂jQCG Qƒ°ù«ahÈdG πÑb øe »ª˘∏˘©˘dG ±É˘°ûà˘c’G

‘ πHƒf IõFÉL ≈∏Y RÉM É˘¡˘Fƒ˘°V ≈˘∏˘Yh ∫ó˘fÉ˘c

á˘æ˘°ùd Ö£˘˘dG.2000Gòg ¢ü«˘î˘∏˘J ø˘µÁh

≈∏Y ¢ùHÉæ°S È©e …ƒàëj :»∏j ÉÃ »ª∏©dG ∞°ûµdG

‘ ¬ªéM Èµj ¿CG ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Yh ,á«Ñ°ü©dG IQÉ°TE’G Ió°T ≈∏Y kGOÉªàYG ¬∏µ°T Ò«¨àd áæ«©e á«dBG

á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG »bÉH ¤EG IQÉ°TE’G √òg ∫É°üjEG ºàj á≤jô£dG √ò¡Hh ,ájƒb á«Ñ°üY IQÉ°TEG QƒÑY ádÉM

≈∏Y çÉëHCG AGôLEG óæY É¡°ùØf áé«àædG ¤EG π°UƒqàdG ” ôNBG ÖfÉL øeh ,kÉÄ«°T ó≤Øj ¿CG ¿hO

¿É°ùfE’G ‘ »Ñ°ü©dG RÉ¡÷G ¿CÉH ±Î©j ∫ófÉc Qƒ°ù«ahÈdG ≈àMh ,ájôëÑdG ájô°û≤dG äGô°û◊G

AGôLEG ‘ á≤FÉa áHƒ©°U kÉfÉ«MCG πµ°ûJ ∂HÉ°ûàdG øe á«dÉY áLQóH õ«ªàj kÉeƒªY äÉ«jóãdGh kÉ°Uƒ°üN

á«ª∏©dG çÉëHC’G67.

áá««ÑÑ°°üü©©ddGG ÉÉjjÓÓÿÿGG ‘‘ »»FFÉÉ««ªª««µµddGG ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG

í«ë°U ÒZ Gògh ,§≤a á«FÉHô¡c á©«ÑW hP á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG ÚH ∫É°üJ’G ¿CG ÉæÑ∏ZCG qø¶j

¢üëØJ ∫ÓN øe í°†àj Gògh ,¬æe kGÒÑc kGAõL πµ°ûJ »Ñ°ü©dG ∫É°üJÓd á«FÉ«ª«µdG á©«Ñ£dG q¿C’

øª°†àJ á«FÉ«ª«c á≤jô£H ¬æe ÒÑc AõL ≥≤ëàj …òdGh Úà«Ñ°üY Úà«∏N ÚH …QÉ÷G ∫É°üJ’G

.∫É°üJ’G Gòg ìÉ‚EG ‘ ∑Î°ûJ Ö«cGôJ IóY

,»Ñ°ü©dG »FÉ«ª«µdG π≤qædG OÉªY Èà©J áq«Ñ°ü©dG äÓbÉqædGz ≈YóJ á°UÉN äÉÄjõL óLƒJ

É¡fõN ºà«d »Ñ°ü©dG QƒÙG OGóàeG ≈∏Y É¡∏ªM ºàjh á«∏ÿG º°ùL πNGO äÉÄjõ÷G √òg êÉàfEG qºàjh

á∏bÉf ±’BG á°ùªN ≈∏Y áYÉ≤a πc …ƒà–h ,»Ñ°ü©dG QƒÙG ¿RÉfl ‘ IÒ¨°U äÉYÉ≤a πNGO

kÉÑjô≤J á«Ñ°üY68.´ƒf ¤EG kGOÉæà°SG É¡æ«H Éª«a ∞∏àîJ á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG ¿CG á«ª∏©dG çÉëHC’G âàÑKCGh

177

∫∫óóææcc ∂∂jjQQCCGG QQƒƒ°°ùù««aahhÈÈddGG

≈«ëj ¿hQÉg


É¡éàæJ »àdG á«Ñ°ü©dG äÓbÉædG69,á∏bÉqæ∏d kÉ°UÉN kÉ©æ°üe á«Ñ°üY á«∏N πc Èà©J iôNCG IQÉÑ©Hh

.É¡d áªFÓŸG á«Ñ°ü©dG

á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG ÉeCGh á∏°SôŸGz`H á«Ñ°ü©dG IQÉ°TE’G É¡æe Qó°üJ »àdG á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG ≈ª°ùJ

á£°SGƒH á∏Ñ≤à°ùŸGh á∏°SôŸG ÚH ∫É°üJ’G ≥«≤– ºàjh ,á∏Ñ≤à°ùŸGz`H ≈Yóàa IQÉ°TE’G º∏à°ùJ »àdG

) Úà«∏ÿG ÚH »æ«ÑdG ÆGôØdG ≠∏Ñjh ,¢ùHÉæ°Sz ôHÉ©e00003^0∫ó©ªc Îª«∏e (70.

,IQƒcòŸG äÉYÉ≤ØdG ‘ IOƒLƒŸG á«Ñ°ü©dG äÓbÉædG õ«Øëàd »ØµJ á«Ñ°üY IQÉ°TEG áqjCG q¿EG

±ò≤J á≤M’ Iƒ£N ‘h ,á«∏ÿG AÉ°ûZ ≈∏Y §¨°†dÉH IõØÙG äÉÄjõ÷ÉH á¶àµŸG äÉYÉ≤ØdG Ωƒ≤Jh

ƒëf (äÉÄjõ÷G) äÓbÉædG √òg ¬éqàJh ,¢ùHÉæ°Sz È©e ¤EG hCG »æ«ÑdG ÆGôØdG ¤EG äÉÄjõ÷G √ò¡H

≈∏Y IOƒLƒe á°UÉN äÓÑ≤à°ùe ¤EG á«Ñ°ü©dG IQÉ°TE’G π≤æJ ójóëàdÉHh á∏Ñ≤à°ùŸG á«∏ÿG AÉ°ûZ

178

ôHÉ©ŸG ±GƒM n

»Ñ°ü©dG QƒÙGt

á«Ñ°üY ádÉ£à°SGá«∏ÿG º°ùL

ÉjQófƒcƒà«ŸG

¢SÉ«cCG

È©ŸG äÓ°üjƒM

¢ùHÉæ°S ÆGôar

¢ùHÉæ°S ÆGôar

»Ñ°ü©dG RÉ©jE’G πbÉf

¿ƒjC’G IÉæb

πÑ≤à°ùe

‹hC’G AÉ°û¨dG

‹hC’G AÉ°û¨dG

…ƒfÉãdG AÉ°û¨dG

…ƒfÉãdG AÉ°û¨dG

ááqq««ÑÑ°°üü©©ddGG ääÓÓbbÉÉææddGGzz`HH ≈≈YYóóJJ áá°°UUÉÉNN ääÉÉÄÄjjõõLL »»gg áá««∏∏ªª©©ddGG √√òògg ôô°°UUÉÉææYY qqººggCCGGhh ,,ÚÚàà««ÑÑ°°üüYY ÚÚàà««∏∏NN ÚÚHH ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG áá««∏∏ªªYY ππãã““.

»àdG á«FÉ°û¨dG äÓÑ≤à°ùŸG á«Yƒf Ö°ùëH É¡æ«H Éª«a äÓbÉædG ∞∏àîJh ,á∏Ñ≤à°ùŸG á«∏ÿG AÉ°ûZ

á∏Ñ≤à°ùŸG á«∏ÿG πÑb øe á«Ñ°ü©dG IQÉ°TE’G ΩÓà°SG ºàj Gòµ˘gh ,á˘dƒ˘ªÙG IQÉ˘°TE’G É˘¡˘«˘dEG π˘≤˘æ˘J

ÉgÉfôcP »àdG äGƒ£ÿG øe Iƒ£N πc ¿CG ¤EG Ò°ûf ¿CG »¨Ñæjh ,á«Ñ°ü©dG äÓbÉædG á£°SGƒH

AÉª∏©dG ÉgOƒLƒH ±Î©j RÉ¨dC’G √ògh ,É¡Ø°ûµj øe ¤EG áLÉëH kGRÉ¨dCG πª°ûJ á°†jô©dG É¡Wƒ£îH

º¡°ùØfCG71.

á≤«≤◊G ‘ È©J πeÉ©àdG áª∏ch ,á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG AÉ°ûZ ™e äÉYÉ≤ØdG πeÉ©J á«Ø«c ∫hÉæàfh

≥ë∏e áaÉ°VEÉH êÉeóf’G ¬«Ñ°ûJ øµÁh ,Éª¡æ«H ¢UÉN ™HÉW …P êÉeófG hCG OÉ–G ∫ƒ°üM øY

…CG áaÉ°VEG q¿EG :»∏j Ée ÇQÉ≤dG øgP ¤EG QOÉÑàj á£≤ædG √òg óæYh .Üƒ°SÉ◊G RÉ¡L ¤EG ‘É°VEG

á«°Sóæg ≥FÉ≤M ¤EG óæà°ùJ É¡∏ª› ‘ áæ«©e äGƒ£N ´ÉÑJG áé«àf çóëj Üƒ°SÉ◊G ¤EG ≥ë∏e

»æa Ö£Y ∫ƒ°üM hCG É¡eDhÓJ ΩóY ¤EG …ODƒJ ¿CG óH’ á«WÉÑàYG áaÉ°VEG áqjCG q¿EÉa q’EGh ,á«fhÎµdEG

ÌcC’G Ö«cÎdG …P …ƒ∏ÿG AÉ°û¨dG ™e áYÉ≤ØdG êÉeófG ¿ƒµj ’ ∫É◊G á©«Ñ£Hh ,Üƒ°SÉ◊G ‘

Ió≤©ŸG É¡∏MGôe ™«ªéHh á¶◊ πc ‘ çó– á«∏ª©dG √ògh ,á«WÉÑàYG á«∏ªY Üƒ°SÉ◊G øe kGó«≤©J

.qπLh qõY ≥dÉÿG áªµM ájÉYQ â–

179

..»»ææaa ÖÖ££YY hhCCGG ππ∏∏îîHH RRÉÉ¡¡÷÷GG ÜÜÉÉ°°üüjj qq’’EEGGhh áá≤≤««bbOO áá««°°SSóóæægg ääÉÉHHÉÉ°°ùùMM ≈≈∏∏YY ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG RRÉÉ¡¡LL ¤¤EEGG ≥≥ëë∏∏ee ……CCGG ááaaÉÉ°°VVEEGG óóªªàà©©JJ

GGòògg qq¿¿EEGG ..ááaaOOÉÉ°°üüee ¢¢††fifi ¬¬««aa OOƒƒLLƒƒŸŸGG ΩΩÉÉéé°°ùùff’’GG ¿¿ƒƒµµjj ¿¿CCGG øøµµÁÁ ’’hh ,,ÜÜƒƒ°°SSÉÉ◊◊GG øøee kkGGóó««≤≤©©JJ ÌÌccCCÉÉaa ……ƒƒ∏∏ÿÿGG AAÉÉ°°ûû¨ddGG ÉÉeeCCGG

..¤¤ÉÉ©©JJhh ¬¬ffÉÉëëÑÑ°°SS ¬¬∏∏ddGG ππÑÑbb øøee ≥≥∏∏ÿÿGG áá««∏∏ªªYY ççhhóóMM ≈≈∏∏YY ππ««ddOO iiƒƒ°°SS ¢¢ùù««dd ççóó◊◊GG.

≈«ëj ¿hQÉg

⁄C’ÉH Qƒ©°ûdG

á∏bÉf á«Ñ°üY á«∏N⁄C’ÉH Qƒ©°û∏d

ÉjQófƒcƒà«ŸG

ΩÓà°SG á≤£æe

IOÉe …ƒ– ¢SÉ«cGäÉæ«ahQófC’Gn

È©˘˘˘e) ¢ùHÉ˘˘˘æ˘˘˘˘°S

(»Ñ°üY

ájhÉ˘M á˘«˘Ñ˘°üY á˘«˘∏˘NÚahQófCÓd

»cƒ°ûdG πÑ◊G ‘ á∏Ñ≤à°ùe á«Ñ°üY á«∏N

ïïŸŸGG QQòòææjj ÉÉee ¿¿ÉÉYYôô°°SS ¬¬qqffEEÉÉaa ¬¬ªª°°ùùLL ‘‘ ÉÉee ììôôééHH AAôôŸŸGG ÜÜÉÉ°°üüjj ÉÉeeóóææYY

OOƒƒªª©©ddGGhh ïïŸŸGG ‘‘ ááææ««©©ee áá««ÑÑ°°üüYY áá««∏∏NN ∑∑ÉÉæægghh ,,⁄⁄CC’’ÉÉHH QQƒƒ©©°°ûûddGG CCGGóóÑÑ««dd

⁄⁄CC’’GG øøee ππ««∏∏≤≤àà∏∏dd zzÚÚaahhQQóóffCCGGzz `ddGG IIOOÉÉee RRGGôôaaEEÉÉHH ΩΩƒƒ≤≤JJ ……ôô≤≤ØØddGG

..‹‹ qqhhCC’’GG QQGGòòffEEÓÓdd OOÉÉ°°††ee AAGGôôLLEEÉÉcc

QQÉÉÑÑNNCCÓÓdd áá∏∏bbÉÉææddGG ääÉÉÄÄjjõõ÷÷GG iióódd øøeeGGõõààddGGhh §§««££îîààddGGIÎØdG ∫hC’G ,Úà«Ñ°üY Úàq«∏N ÚH ∫É°üJ’G ≈∏Y Iô°TÉÑe IQƒ°üH ¿GôKDƒj ¿ÓeÉY ∂dÉæg

Gòg ‘ äÓbÉædG √òg áaÉãc ÊÉãdGh ,¢ùHÉæ°S È©e ÆGôa ‘ á«Ñ°ü©dG äÓbÉædG É¡«°†≤J »àdG á«æeõdG

Éæg ô°ûàæJ á«Ñ°ü©dG äÓbÉædG ¢†©Ña ,áæ«©e äÉ«dBG ≥ah á«Ñ°üY á∏bÉf πc •É°ûf Oóëjh ,È©ŸG

¢†©H á£°SGƒH ¬àª¡Ÿ ¬FGOCG ó©H ¬µ«µØJ ºàj ôNB’G ¢†©ÑdGh ,á«Ñ°ü©dG IQÉ°TE’G É¡∏≤f ó©H ∑Éægh

ËõfCG á£°SGƒH ∂µØJ »àdG Údƒc π«à°SCGz IÉª°ùŸG á∏bÉædG ∂dP ≈∏Y ∫Éãeh ,IóYÉ°ùŸG äÉÁõfC’G

äÉà«°SCGzh Údƒcz »JOÉe ¤EG ¢UÉN.

´ÉLQEG á«dBG »gh ,iôNCG ábQÉN á«˘dBG ≈˘∏˘Y á˘«˘Ñ˘°ü©˘dG É˘jÓÿG …ƒ˘à– ∂dP ≈˘∏˘Y IhÓ˘Y

Iôe É¡eGóîà°S’ É¡fõN ºàjh ,É¡àª¡e É¡FGOCG ó©H iôNCG Iôe á∏°SôŸG á«∏ÿG ¤EG á«Ñ°ü©dG äÓbÉædG

∫Éãeh ,á°ü°üîàŸG äÉÄjõ÷G ¢†©H á£°SGƒH Iƒ£ÿG √òg çó–h .iôNCG π≤f á«∏ªY ‘ iôNCG

ÚeƒJGÒ°Szh ÚeÉHhO z IÉª°ùŸG á«Ñ°ü©dG äÓbÉædG ∂dP ≈∏Y.ióe ¢ùµ©J Iƒ£ÿG √ògh

Èà©J »àdG áØdÉqàdG OGƒª∏d ∫Éª©à°S’G á«MÓ°U IOÉYEG á«∏ªY ™e ¢SÉ«≤dÉH á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG IAÉØc

.øjÒÑc kGôµah kGó¡L ¬æe ¥ô¨à°ùJh ô°VÉ◊G âbƒdG ‘ ¿É°ùfE’G IÉ«M ‘ kÉª¡e kÉÑfÉL

qπch ,IOó©àe πMGôÃ ôÁ á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG ÚH »FÉ«ª«µdG ∫É°üJ’G ¿CG ≈∏Y ó«cCÉàdG Öéjh

äÓbÉf ¤EG êÉà– ∫É°üJG á«∏ªY qπµa ,ájÉ¨∏d á≤«bO øjRGƒe ≈∏Y kGOÉªàYG çó– É¡æe á∏Môe

.∫É°üJ’G Gòg πMGôe øe á∏Môe πµH á°UÉN äÉÁõfCGh äÉæ«Jhô˘H ¤EG êÉ˘à–h á˘æ˘«˘©˘e á˘«˘Ñ˘°üY

,á«Ñ°ü©dG äÓbÉædG øjõîJ äG qôe OóY ‘ πãªàJ iôNCG ájQhô°Vh á≤«bO øjRGƒe ∂dòc ∑Éægh

çó– »àdG äGÎØdG ∂dòch ,á∏Ñ≤à°ùŸG á«∏î∏d Égõ«Ø– ‘ äÓbÉædG √òg É¡bô¨à°ùJ »àdG IÎØdGh

á°SÉ°ù◊G øjRGƒŸG øe ôaGƒdG ºµdG ∂dP ™eh .É¡fõN hCG äÓbÉædG √òg ∂«µØJ äÉ«∏ªY É¡dÓN

.»Ñ°ü©dG ∫É°üJÓd ádƒ¡› πMGôe ∑Éæg

ΩóY áé«àf ¬H áHÉ°U’G çó–h ¿ƒ°ùæcQÉH ¢Vôez ≈Yój ¿É°ùfE’G Ö«°üj ¢Vôe áªK

ÖÑ q°ùdGh ,ΩÉ©dG ±ÉŒQ’Gh ácô◊G áHƒ©°U ¬°VGôYCG øeh ,äÓ°†©dG ácôM ÚH ≥°SÉæJ OƒLh

π«à°SCG IÉª°ùŸG äÓbÉædGh ÚeÉHhO IÉ qª°ùŸG äÓbÉædG ÚH ¿RGƒàdG ∫ÓàNG ¢VôŸG Gò¡d ¢ù«FôdG

¤EG …ODƒJ ïŸG ÉjÓN ¢†©H É¡éàæJ »àdG ÚeÉHhOz`dG äÉÄjõL øe IóFGõdG á« qªµdÉa .Údƒc

πÑb øe kÉãjóM É¡aÉ°ûàcG q” á«ª∏©dG á≤«≤◊G √ògh ,äÓ°†©˘dG á˘cô˘M ≈˘∏˘Y Iô˘£˘«˘°ùdG ¿Gó˘≤˘a

≈«ëj ¿hQÉg

181


áæ°ùd Ö£dG ‘ πHƒf IõFÉL ≈∏Y RÉM ∂dP π°†ØHh ¿ƒ°ùdQÉc ó«aQCG Qƒ°ù«ahÈdG.2000¿EG

øjRGƒŸG √ò¡a ,áª«¶Y á≤«≤M iôNCG Iôe Éæd ¢ùµ©j á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG ÚH ¥QÉÿG ∫É°üJ’G Gòg

äô¡X πH á«dGƒàŸG äÉaOÉ°üŸG áé«àf ô¡¶J ⁄ áµHÉ°ûàŸG äÉ«dB’G ¤EG áaÉ°VEG á≤«bódGh á°SÉ°ù◊G

É¡«a ±ô°üàŸG ƒgh ,¿É°ùfE’G áeóÿ Égô qî°S …òdG ƒgh ,¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG πÑb øe É¡≤∏N áé«àf

.AÉ°ûj ø‡ É¡©æÁh AÉ°ûj øŸ É¡ëæª«a

182

áá««∏∏NN øøee áá««ÑÑ°°üü©©ddGG IIQQÉÉ°°TTEE’’GG ππ≤≤ààææJJ

QQƒƒÙÙGG áá££°°SSGGƒƒHH iiôôNNCCGG ¤¤EEGG áá««ÑÑ°°üüYY

ääGGQQÉÉ°°TTEEGG ππµµ°°TT ≈≈∏∏YY »»ÑÑ°°üü©©ddGG

IIQQÉÉ°°TTEE’’GG ÈÈ©©JJhh ,,áá««FFÉÉHHôô¡¡cc

QQƒƒÙÙGG áájjÉÉ¡¡ff øøee áá««FFÉÉHHôô¡¡µµddGG

áá««∏∏ÿÿGG ¤¤EEGG áá∏∏°°SSôôŸŸGG áá««∏∏îî∏∏dd »»ÑÑ°°üü©©ddGG

áá££°°SSGGƒƒHH iiôôNNCC’’GG áá««ÑÑ°°üü©©ddGG

‘‘ óóLLƒƒJJ áá°°UUÉÉNN áá««ÑÑ°°üüYY ääÓÓbbÉÉff

ÈÈàà©©jjhh ,,áá««∏∏ÿÿGG ±±GGôôWWCCGG

√√òògg óóMMCCGG zzÚÚeeÉÉHHhhOOzz`ddGG

..áá««ffƒƒeeôô¡¡ddGG áá««ÑÑ°°üü©©ddGG ääÓÓbbÉÉææddGG

á«eÉeC’G Iô°û≤dG

º«≤à°ùŸG º°ù÷G

»eÉe’G »Ñ°ü©dG »cô◊G Qò÷G

IQÉ°TEG

á«Ñ°üY á«∏Nt

á«Ñ°ü©dG ádÉ£à°S’Gs

IQÉ°TEG

≥«∏£dG ÚeÉHhódG

äÓÑ≤à°ùŸG ËõfCG≥«∏£dG ÚeÉHhódG

¢ùHÉæ°Sn

¢ùHÉæ°Sn

á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG á∏Ñ≤à°ùe

äÓÑ≤à°ùŸG

áá««ÑÑ°°üü©©ddGG ÉÉjjÓÓÿÿGG ‘‘ »»FFÉÉHHôô¡¡µµddGG ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GGπ≤f ƒg ∫ƒëàdG Gògh ,É¡«a á¶◊ πc ‘ ó≤©e ∫ƒ– hCG Ò«¨J çhóëH á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG º°ùàJ

IQÉ°TE’G π≤f á«Ø«c º¡Ødh .»FÉ«ª«chô¡µdG π≤ædG Üƒ∏°SCÉH äÓbÉædG á£°SGƒH á«Ñ°ü©dG IQÉ°TE’G

‘ πãªàJ á«dB’G √ògh ,á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG É¡H º°ùàJ »àdG ¿RGƒàdG á«dBG ≈∏Y ´ÓWE’G Öéj á«Ñ°ü©dG

á«∏ÿG πNGO ádÉ©ØdG äÉfƒjC’G √ògh ,á«∏ÿG πNGO á«FÉ«ª«µdG äÉfƒjC’G ÚH π°UÉ◊G ¿RGƒàdG

,IóMGh áÑLƒe áæë°T ≈∏Y ¿Éjƒàëj ¿Gòq∏dG Ωƒ«°SÉJƒÑdGh ΩƒjOƒ°üdG ÉfƒjCG :»∏j Éªc »g á«Ñ°ü©dG

áÑdÉ°ùdG áæë°ûdG hP Qƒ∏µdG ¿ƒjCGh áLhOõe áÑLƒe áæë q°T ≈∏Y …ƒàëj …òdG Ωƒ«°ùdÉµdG ¿ƒjCGh

,áÑdÉ°ùdG áæë°ûdG äGP ÚJhÈdG äÉÄjõL ¢†©H óLƒ˘J äÉ˘fƒ˘jC’G √ò˘g ¤EG á˘aÉ˘°VEGh ,Ió˘MGƒ˘dG

,»Ñ°üY RÉ©jEG OƒLh ΩóY hCG áMGôdGz IÎa óæY áÑdÉ°S áæë°T áfƒë°ûe á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG ¿ƒµJh

áÑ°ùfh ,á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG πNGO áÑdÉ°S áæë°T äGP äÉæ«JhôHh áØ∏àfl äÉfƒjCG óLƒJ ádÉ◊G √òg ‘h

kÉ°SÉ«b πbCG Qƒ∏µdGh ΩƒjOƒ°üdG äÉfƒjCG áÑ°ùfh »LQÉÿG §°SƒdÉH kÉ°SÉ«b ≈∏YCG Ωƒ«°SÉJƒÑdG äÉfƒjCG

kÉæ«©e kÉÑ«JôJ áÑqJôe IQƒcòŸG äÉfƒjC’G ¿ƒc »gh áæ«©e á£≤f ¤EG ¬Ñàæf ¿CG Öéjh .¬°ùØf §°SƒdÉH

á«∏ÿG ‘ áàHÉãdG É¡Ñ°ùf ≈∏Y ßaÉ– »c ¢UÉN ¿Gõ«e ≥ah72.

á«∏î∏d …ƒ∏ÿG AÉ°û¨dG ‘ IOƒLƒŸG á°UÉÿG äÓÑ≤à°ùŸG ¤EG á«Ñ°ü©dG IQÉ°TE’G π≤f óæY

±ô©J ’h ,ƒæ«ehódG áÑ©d ™£b ∂jô– á«∏ªY ¬Ñ°ûJ äÉ«∏ª©dG øe á«dGƒàe á∏°ù∏°S çó– á«Ñ°ü©dG

183

áá««ÑÑffÉÉ÷÷GG IIQQƒƒ°°üüddGG ‘‘ iiôôjj

ÜÜÉÉ°°üüee ¢¢††jjôôee

™™ee ππªª©©jjhh ¿¿ƒƒ°°ùùææccQQÉÉÑÑddÉÉHH

GGòògg ÈÈàà©©jjhh ,,¬¬ÑÑ««ÑÑWW

øøee kkGGóóMMGGhh ¢¢VVôôŸŸGG

ππ¨°°ûûJJ »»ààddGG ¢¢VVGGôôeeCC’’GG

AAÉÉææKKCCGG AAÉÉÑÑWWCC’’GG ∫∫ÉÉHH

ççƒƒëëÑÑ∏∏dd ºº¡¡FFGGôôLLEEGG

¤¤EEGG ππ°°UUƒƒàà∏∏dd áá««ÑÑ££ddGG

..ÖÖ°°SSÉÉææŸŸGG êêÓÓ©©ddGG

≈«ëj ¿hQÉg


,π°üØe πµ°ûH äÉ«∏ª©dG √òg á©«ÑW ¿B’G ≈àM

kGQhO äÉæ«JhÈdG ¢†©Ñd ¿CG AÉª∏©dG ó≤à©j øµdh

.ÉgQGôªà°SGh É¡KhóM ‘ GÒÑc

ø˘e á˘«˘dGƒ˘àŸG á˘∏˘°ù∏˘˘°ùdG √ò˘˘g ó˘˘©˘˘Hh

‘ á«fƒjC’G äGƒæ≤dG ióMEG íàa ºàj äÉ«∏ª©dG

è∏J IÉæ≤dG √òg ≥jôW øYh ,…ƒ˘«˘∏ÿG AÉ˘°û¨˘dG

øe π©Œh á«˘∏ÿG π˘NGO Ωƒ˘jOƒ˘°üdG äÉ˘fƒ˘jCG

…ODƒJh ,ádOÉ©àe á«∏N áæë q°ûdG áÑ˘dÉ˘°ùdG á˘«˘∏ÿG

ôNBG ¤EG §°Sh øe äÉfƒ˘jC’G ∫É˘≤˘à˘fG á˘«˘∏˘ª˘Y

IQÉ°TEG ó«dƒJ ¤EG á«Ñ°ü©˘dG á˘«˘∏ÿG ¤EG á˘Ñ˘°ù qæ˘dÉ˘H

á«∏ª©dG √ògh »FÉHô¡c QÉ«J hCG á«FÉHô¡c ájõcôe

‘ çó– »gh ójó°T RÉéjEÉH É≤HÉ˘°S É˘gÉ˘æ˘Mô˘°T

∞dC’ÉH óMGƒH Qó≤J ájÉ¨∏d IÒ°üb á«˘æ˘eR á˘gô˘H

.πbCG hCG á«fÉãdG øe

¤EG π°üj ≈àM IÒÑc áYô°ùHh »Ñ°ü©dG QƒÙG OGóàeG ≈∏Y »FÉHô¡µdG QÉ«àdG Gòg …ô°ùjh

»àdGh á«FÉ«ª«c äGÒ«¨J çhóM ¤EG …ODƒj ‹ÉàdÉHh ,¢ùHÉæ°Sz È©e ¤EG É¡æeh áYôØàŸG äÉjÉ¡ædG

`H QÉ«àdG Gòg áYô°S Qó≤Jh ,ÉjÓÿG »bÉH ¤EG á«Ñ°ü©dG IQÉ°TE’G ∫É°üjEÉH »¡àæJ ÉgQhóH120‘ kGÎe

á«fÉãdG73, ∫OÉ©J áYô°ùdG √òg ¿CG èàæà°ùf ¿CG ÉææµeC’ á£«°ùH á«HÉ°ùM á«∏ªY ÉæjôLCG ƒdh432.áYÉ°ùdG ‘ kGÎeƒ∏«c

IÎa ¤EG ™LôJ á«Ñ°ü©dG IQÉ°TE’G ∫É°üjEG á«MÉf øe á«Ñ°ü©dG á«∏ÿG áª¡e ∫ÉªàcG óæYh

äGƒæ≤dG ìÉàØfG ¤EG kGOÉæà°SG çóëj áMGôdGh õ qØëàdG ÚH ÜhÉæàdG Gògh ,iôNCG Iôe áMGôdGz

øe ∞dC’ÉH kGóMGh ∫OÉ©J ájÉ¨∏d IÒ°üb á«æeR IÎa ‘ É¡bÓ¨fGh Ωƒ«°SÉJƒÑdGh ΩƒjOƒ°ü∏d á«fƒjC’G

‘ ≥°SÉæàdG Gòg πãe ≥≤ëj ¿CG ¿É°ùfE’G ™«£à°ùj Óa ,ájÉ¨∏d á°ûgóe á«ª∏Y IôgÉX √ògh ,á«fÉãdG

øªa áYÉ°ùdG √òg ∂∏àeG ¬fCG ¢VÎØædh .á«dÉY á«æ≤J äGP â«bƒJ áYÉ°S ΩGóîà°SG ¿hóH πª©dG

,É¡bÓZEGh á«Ñ°ü©dG á«∏î∏d á«fƒjC’G äGƒæ≤dG íàa á«∏ªY ≈∏Y áeÉàdG Iô£«°ùdG ≥≤ëj ¿CG π«ëà°ùŸG

184

IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG áájjƒƒ∏∏ÿÿGG ääÓÓÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸGG ÉÉ¡¡ªª∏∏àà°°ùùJJ »»ààddGG ááddÉÉ°°SSqqôôddGG qq¿¿EEGG

áá∏∏°°ùù∏∏°°ùùààee ääGGÒÒKKCCÉÉJJ ççóó–– áá««ÑÑ°°üü©©ddGG áá««∏∏ÿÿGG AAÉÉ°°ûûZZ ‘‘

..ƒƒææ««eehhóóddGG ááÑÑ©©dd ™™££bb ááccôôMM ¬¬ÑÑ°°ûûJJ áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO

É¡à¡Lh ¤EG É¡dÉ°üjEG Üƒ∏£ŸGh IóMGƒdG á«fÉãdG ∫ÓN á«Ñ°ü©dG äGQÉ°TE’G ÚjÓe ‘ Éfôµa ƒdh

‘ á«Ñ°ü©dG äGQÉ°TE’G √òg π©éj á«fÉãdG øe ∞dC’ÉH óMGh ∫ÓN ÖµJôj CÉ£N …CÉa áHƒ∏£ŸG

.á∏eÉc ≈°Vƒa

áá¨eeGG qqóóddGG áá≤≤««≤≤◊◊GGá«bÉÑdG ÉjÓÿÉa ,ÉjÓÿG ´GƒfCG »bÉH øY Iõ«ªàe É¡∏©Œ iôNCG áª°ùH á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG º°ùàJ

kÓ«∏b ÉgOóY π≤j ôª©dG Ωó≤àHh .»g Éªc áàHÉK ≈≤Ñàa á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG ÉeCG ôªà°ùe OóŒ ádÉM ¢û«©J

∂d ÉæMô°T Éæg ¤EG .ÜÉÑ°ûdG á∏MôŸ kÉjhÉ°ùe ≈≤Ñj áNƒî«°ûdG á∏Môe ‘ ‹ÉªLE’G Oó©dG q¿CG ’EG

IÉ«M ∫GƒW É¡ØFÉXƒd É¡FGOCG á«Ø«ch á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG øY áeÉY IòÑf ójó°T RÉéjEÉHh ÇQÉ≤dG …õjõY

… qODƒJ äÉfƒeô¡dGh ÉjÓÿG q¿CG q’EG ,¬HÉ©«à°SGh ¬Mô°T ” Ée º¡a ‘ áHƒ©°U óŒ ¿CG óH’h ,¿É°ùfE’G

‘h Gòg Éæeƒj ≈àMh ¢VQC’G ¬Lh ≈∏Y ¿É°ùfEG ∫hCG óLh òæe Ò°ü≤J ¿hOh IAÉØc πµH É¡∏ªY

.ô°ûÑdG øe ÚjÓÑdG ΩÉ°ùLCG

çóëj ∞«c ?á«Ñ°ü©dG ÉfÉjÓN ‘ ábQÉÿG øjRGƒŸG √òg OƒLƒdG ¤EG äô¡X ∞«c øµdh

185

ÉeRÓHƒà«°ùdGÉeRÓHƒà«°ùdG

á«∏ÿÉH §«ÙG πFÉ°ùdGá«∏ÿÉH §«ÙG πFÉ°ùdG

Ωƒ«°SÉJƒÑdG IÉæbΩƒjOƒ°üdG IÉæb

ááææëë°°TT ≈≈∏∏YY ¿¿ÉÉjjƒƒààëëjj ¿¿GGòò∏∏ddGG ΩΩƒƒjjOOƒƒ°°üüddGGhh ΩΩƒƒ««°°SSÉÉJJƒƒÑÑddGG ¿¿ƒƒjjCCGG »»gghh ááªª¡¡eehh ááddÉÉ©©aa ∞∞FFÉÉXXhh ääGGPP ääÉÉffƒƒjjCCGG ≈≈∏∏YY áá««ÑÑ°°üü©©ddGG áá««∏∏ÿÿGG ……ƒƒàà––

ΩΩƒƒ««°°SSÉÉJJƒƒÑÑddGG ¿¿ƒƒjjCCGG ááÑÑ°°ùùffhh ,,ááÑÑddÉÉ°°ùùddGG ááææëë°°ûûddGG hhPP óójjQQƒƒ∏∏µµddGG ¿¿ƒƒjjCCGGhh ááLLhhOOõõŸŸGG ááÑÑLLƒƒŸŸGG ááææëë°°ûûddGG hhPP ΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG ¿¿ƒƒjjCCGGhh ,,IIóóMMGGhh ááÑÑLLƒƒee

¿¿CCGG QQÉÉÑÑààYY’’GG ÚÚ©©HH òòNNCCÉÉff ¿¿CCGG ÖÖééjjhh ,,áá∏∏««ÄÄ°°††aa ΩΩƒƒjjOOƒƒ°°üüddGGhh óójjQQƒƒ∏∏µµddGG ÊÊƒƒjjCCGG ááÑÑ°°ùùff ÉÉeeCCGG ,,»»LLQQÉÉÿÿGG §§°°SSƒƒddGG ‘‘ ÉÉ¡¡ææee ≈≈∏∏YYCCGG áá««∏∏ÿÿGG ππNNGGOO

..ááffRRGGƒƒààeehh ááààHHÉÉKK ÖÖ°°ùùææddGG √√òò¡¡aa ∂∂ddòòdd ,,≥≥««bbóóddGG ¿¿RRGGƒƒààddGG ≈≈∏∏YY ßßaaÉÉëëààdd IIOOƒƒLLƒƒee »»¡¡aa áá««WWÉÉÑÑààYYGG IIQQƒƒ°°üüHH óóLLƒƒJJ ’’ ÖÖ°°ùùææddGG √√òògg

≈«ëj ¿hQÉg

Ωƒ«°SÉJƒÑΩƒjOƒ°ü

ΩƒjOƒ°ü


∫É°üJ’G Gòg πãe ≥≤ëàj ∞«c ?¿É°ùfE’G º°ùL ‘ á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG äGQÉ«∏e ÚH ≥«°ùæàdG

q…CG ¿hO πª©dG ‘ øjRGƒŸG √òg ôªà°ùJ ∞«c ?kÉØ«ØW ¿Éc ƒdh CÉ£N …CG çhóM ¿hO ´QÉÑdG

?π∏N

Öjô¨dGh , kGQGôeh kGQGôµJ ? ∞«cz ΩÉ¡Øà°S’G IGOCG ¿É°ùfE’G Ωóîà°ùj ¿CG »©«Ñ£dG øe

º¡àjOÉe ióe øY ÒÑ©à∏d áaOÉ°üŸGz á«°VôØH ≈ªYC’G º¡ãÑ°ûJ AÉª∏©dG ¢†©H ≈∏Y ßMÓj ¿CG

186

..ôôNNBB’’GG ¢¢††©©ÑÑddGG ÉÉ¡¡°°††©©HH §§HHôôjj »»ààddGG ääÓÓ°°UUƒƒddGG ±±’’BBGGhh áá««ÑÑ°°üü©©ddGG ÉÉjjÓÓÿÿGG

πjhCÉàd á∏«°Sƒc …ôµØdG è¡æŸG ‘ º¡à«æjhQGOh

á∏Ä°SC’G √ògh .ábQÉÿG á«ª∏©dG ô˘gGƒ˘¶˘dG √ò˘g

áª∏µH ’EG É¡æ˘Y á˘HÉ˘LE’G ø˘Y ¿ƒ˘jOÉŸG õ˘é˘©˘j

’ Úà˘∏˘dG ¤hC’G á˘q«˘∏ÿGz hCG á˘˘aOÉ˘˘°üŸGz

ióe øY ÒÑ©à∏˘d π˘«˘ë˘à˘°ùŸG á˘ª˘∏˘c »˘Ø˘µ˘J

.kÉ«ª∏Yh kÉ«≤£æeh kÉjôµa Éª¡àdÉë°V

‘ √ÉÑàf’G âØ∏J áæ«©e kÉWÉ≤f ó‚ kÉeƒªYh

ΩóY :πãe Qƒ£àdG ájô˘¶˘æ˘H á˘≤˘∏˘©˘àŸG ä’É˘≤ŸG

á«∏ªY çhóM á«Ø«µd »ª∏Y Ò°ùØJ q…CG OƒLh

Qƒ¡¶H ó«Ø˘J äGAÉ˘YOG ∂dò˘c ó‚h ,Qƒ˘£˘à˘dG

q¿EG .±hô©ŸG ‹É◊G É¡∏µ°ûH äôªà°SGh Qƒ£àdG πMGôe ióMEG ‘ á∏bÉædG äÉÄjõ÷Gh äÉæ«JhÈdG

≥∏î∏d QÉµfEG ƒgh iÈc áHhòcCG ¬fƒc øY kÓ°†a »ª∏Y π«dO …CG ¤EG óæà°ùj ’ AÉYO’G Gòg

.á«gGh á«ª∏Y á©jQP â–

ƒgh :áYƒæàŸG ÉjÓÿGh á°SÉ°ù◊G äÉ«dB’Gh øjRGƒŸG √òg πãe Qƒ¡¶d ó«Mh Ò°ùØJ óLƒjh

óLhCGh á«Ñ°ü©dG ÉjÓÿG √òg ≥∏N …òdG ƒ¡a ,ÚŸÉ©dG ÜQ ¬∏dG ƒg ≥dÉÿG Gògh ,É¡d ≥dÉN OƒLh

øe ¿É°ùfE’G ≥∏Nh ,á°UÉÿG É¡°ù«jÉ≤eh É¡æjRGƒe É¡d π©Lh ,∫É°üJ’G ‘ Ö«é©dG ΩÉ¶ædG É¡d

¬qfEG ,¿É°ùfE’G áeóÿ Iôî°ùe äÉæ«JhÈdGh äÉÄjõ÷Gh äGQòdG π©Lh ,¿Éµa øc ¬d ∫Ébh Ωó©dG

.AÉæãdGh óª◊G ≥ëà°ùe √óMh ¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG

187

≈«ëj ¿hQÉg

p¬s∏ p∏ nappääGG nnƒƒ nnªª ss°°ùùddGG uuÜÜ nnQQ ooóó rrªªnn◊◊GG

nnÚÚ ppªªnnddÉÉ nn©©rrddGG uuÜÜ nnQQ pp ¢¢VV rrQQnnCC’’GG uuÜÜ nnQQ nnhh@

ppääGGƒƒ nnªª ss°°ùùddGG »»ppaa ooAAÉÉ nnjj ppôôrrÑÑ ppµµrrddGG nn¬¬nndd nnhh

ooºº«« ppµµnnëërrddGG ooõõjj ppõõ nn©©rrddGG nnƒƒ oogg nnhh pp ¢¢VV rrQQnnCC’’GG nnhh|

á«KÉ÷G36-.37

IõFÉLh AGƒ¡dG çƒ∏J ÚH ∑Î°ûŸG º°SÉ≤dG ƒg Ée :ºgóMCG ÉædCÉ°S ƒd

ÚH ábÓ©dG ΩGó©f’ kÉÑjôZ ∫GDƒ°ùdG Gòg hóÑj á∏gh ∫hC’ ?¿ƒeô¡dGh πHƒf

ó«°ùcCG :ƒgh kGó«cCG kÉHGƒL ∂∏˘àÁ ∫GDƒ˘°ùdG Gò˘g qø˘µ˘dh ,á˘KÓ˘ã˘dG ä’ÉÛG

.ÚLhÎædG

Ió°ùcCG øe CÉ°ûæj ¬fCÉH RÉ˘¨˘dG Gò˘g ø˘Y AÉ˘«˘ª˘«˘µ˘dG Öà˘c çó˘ë˘à˘J

»FÉ«ª«µdG √õeQh ,ΩÉ°S ÒKCÉJ hPh ¿ƒ∏dG ËóY RÉZ ƒgh ,ÚLhÎædGNOƒgh ,

IQòH IóMGh Úé°ùcCG IQP OÉ–G øe áfƒµà˘e á˘£˘«˘°ùH á˘Ä˘jõ˘L ø˘Y ÒÑ˘©˘J

ø˘e ÚLhÎæ˘dG ∂dò˘ch Úé˘°ùcC’G ô˘°üæ˘Yh .ÚLhÎæ˘dG ø˘e Ió˘˘MGh

á£°SƒàŸG á°SGQódG ΩÉqjCG q¿CG ôcòj Éæ∏ch ,Éæjód áahô©ŸG á«FÉ«ª«µdG ô°UÉæ©dG

¿CG Éæàªq∏˘Y78ähRB’G hCG ÚLhÎædG RÉZ ≈∏˘Y …ƒ˘à˘ë˘j AGƒ˘¡˘dG ø˘e %

h21.Úé°ùcC’G RÉZ ≈∏Y …ƒàëj ¬æe %

‘ á£«°ùÑdGz áª∏c q¿CG »gh kGóL á qª¡e á£≤f ¤EG ¬Ñæf ¿CG qOƒfh

,ÚLhÎædG ó«°ùcCG Ö«cô˘J á˘WÉ˘°ùH ø˘Y §˘≤˘a È©˘J á˘≤˘HÉ˘°ùdG Qƒ˘£˘ q°ùdG

QhO ¤EG áÑ°ùædÉH í«ë°U ¢ùµ©dGh NOâàÑKCG óbh .¿É°ùfE’G IÉ«M ‘

kGQhO ÖcôŸG Gò¡d ¿CG IÒNC’G áæ°S øjô°û©dG ∫ÓN á«ª∏©dG çÉëHC’G

Gòg q¿CG çÉëHC’G √òg âæ«H óbh ,ÉjÓÿG ÚH ∫É°üJ’G á«∏ªY ‘ kÉ«°SÉ°SCG

äÉ«dÉ©ØdG º«¶æJ ‘ kÉ«°SÉ°SCG kGQhO Ö©∏jh ¿ƒeô¡dG ∑ƒ∏°S ∂∏°ùj ÖcôŸG

ΩCG »Ñ°ü©dG RÉ¡÷G ‘ AGƒ°S ôgÉe »FÉ«ª«c πbÉæ˘c ±ô˘°üà˘jh ,É˘jÓ˘î˘∏˘d

.ôKÉµàdG ≈àMhCG ¢ùØæàdG ΩCG áYÉæŸG ΩCG ¿GQhódG

ÉædAÉ°ùàd ´ƒ°VƒŸG Gòg ájGóH ‘ OQGƒdG ∫GDƒ°ùdG ¤EG Éæ©LQ ƒdh

ábÓY Ée :Ú∏FÉb NOkÉª¡e ÖcôŸG Gòg ΩGOÉe …CG ?AGƒ¡dG çƒ∏àH

á£≤ædG √ògh ?AGƒ¡dG çƒ∏à˘H ¬˘à˘bÓ˘Y É˘ª˘a ¿É˘°ùfE’G º˘°ù÷ kGó˘L

kGóL ΩÉ°S RÉ¨dG Gòg q¿C’ ÒÑc qó˘M ¤EG ΩÉ˘ª˘à˘gÓ˘d IÒã˘e äGò˘dÉ˘H

øY kÓ°†a ,á«°†ª◊G QÉ£eC’G •ƒ≤°S ÖÑ°ùjh AGƒ¡dG çƒ∏jh

::∂∂`jjÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG¥¥QQÉÉÿÿGG »»YYÉÉ qq°°ùùddGG

::∂∂`jjÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG¥¥QQÉÉÿÿGG »»YYÉÉ qq°°ùùddGG


.áÄ«ÑdGh ¿hRhC’G á≤ÑW ≈∏Y á«ÑjôîàdG √QÉKBG

äGQÉ«°ùdG ¬ãØæJ Éª«a IÌµH RÉ¨dG Gòg óLƒj

»°VÉŸG ¤EGh .ÚLhÎædG RÉZ ¥GÎMG áé«àf

’EG RÉ¨dG Gòg øY ±ô©j ’ ¿Éc Öjô≤dG

á«∏YÉa ájCG ΩGó©fGh áà«ªŸG á˘eÉ˘ q°ùdG ¬˘JGõ˘«‡

Gòg ¿CÉ°ûH á«ª∏©dG èFÉàædG ≈àMh ,¬d iôNCG

Ö«MôqàdG ≥∏J ⁄ AÉª∏©dG É¡æY ø∏YCG »àdG RÉ¨dG

π©a OQ ¿Éch ,á«ª∏©dG •É°ShC’G ‘ ‘ÉµdG

ΩóY ∫ƒ˘M Qhó˘j kÉ˘eƒ˘ª˘Y •É˘°ShC’G √ò˘g

º∏©dG qøµdh ,á«ª∏©dG èFÉàædG √òg ≥jó°üJ

•É°ShC’G ‘ ÒÑc ió°U ¬ÑMÉ°U Qƒ£àdG Gògh ,IÒ°üb IÎa ¿ƒ°†Z ‘ èFÉàædG √òg áë°U âÑKCG

º∏©dGz á∏› â∏©L ≈àM á«Ñ£dGScience‘ ΩÉ©dG áÄjõLz ÚLhÎædG ó«°ùcCG øe IQƒ¡°ûŸG

áæ°S ∫hC’G ¿ƒfÉc ‘ QOÉ°üdG ÉgOóY 199274.Gò¡H á«ª∏©dG çÉëHC’G â∏°UGƒJ Éª∏ch

RÉ¨dGz :πãe IQÉÑ©H ¬æY åjó◊G CGóHh ,¬Jô˘¡˘°Th ÚLhÎæ˘dG ó˘«˘°ùcCG á˘«˘ª˘gCG äOGORG ¿CÉ˘°ûdG

õ¨q∏dG πbÉqædGzh ábQÉÿG áÄjõ÷Gzh …ôë q°ùdG.

áæ°ùd Ö£dG ‘ πHƒf IõFÉL ≈∏Y AÉª∏©dG øe áKÓK RÉMh1998ó«°ùcCG QhO º¡JÉÑKEG áé«àf

ähôµ«a äôHhQz :ºg AÉª∏˘©˘dG A’Dƒ˘gh ,É˘jÓÿG ÚH É˘ª˘«˘a ∫É˘°üJ’G ≥˘«˘≤– ‘ ÚLhÎæ˘dG

OGôe ójôazh hQÉæµjEG .»˘L.¢ùjƒ˘dzh.øe IQOÉ°üdGh Iõ˘FÉ÷G ¿Ó˘YEG á˘ë˘F’ ‘ OQh ó˘bh

ó«°ùcCG QhO º¡aÉ°ûàc’ IõFÉ÷G Gƒ≤ëà°SG AÉª∏©dG A’Dƒg ¿CG ¢UÉN »Øë°U ô“Dƒe AÉæKCG πHƒf á«©ªL

‘ á«ª∏©dG çÉëHCÓd ájƒb á©aO çhóM ¤EG iOCG ±É°ûàc’G Gòg ¿CGh »ÄjõL πbÉæc ÚLhÎædG

É¡eÉeCG áÑMQ ÉbÉaBG íàah äGÈàıG ∞∏àfl75.ÒZ iôNCG õFGƒL ≈∏Y GhRÉM áKÓãdG AÉª∏©dG A’Dƒgh

.»ª∏©dG åëÑdG ‘ º¡«fÉØàd πHƒf

,ÚLhÎædG ó«°ùcCG ∫ƒM çƒëÑdG AGôLEG á«MÉf øe kÉjQÉéØfG kGó≤Y »°VÉŸG ó≤©dG ¿Éch

Ö°ùëHh .¬H á q°UÉN äqÓ› äQó°Uh ,ÚLhÎædG ó˘«˘°ùcCÉ˘H á˘°UÉ˘N äÉ˘«˘©˘ª˘L â°ù°SCG ≈˘à˘M

190

••ƒƒ≤≤°°SShh AAGGƒƒ¡¡ddGG ççƒƒ∏∏JJ ÖÖÑÑ°°ùùjj RRÉÉZZ ∂∂jjÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG qq¿¿EEGG

áá≤≤ÑÑWW ‘‘ áá««ÑÑjjôôîîJJ èèFFÉÉààff ¤¤EEGG ……OODDƒƒjj ∂∂ddòòcchh ,,áá««°°††ªª◊◊GG QQÉÉ££eeCC’’GG

..»»ÄÄ««ÑÑddGG ¿¿RRGGƒƒqqààddGG ‘‘hh ¿¿hhRRhhCC’’GG

≠∏Ñj ¬æY âÑàc »àdG ä’É≤ŸG äÉëØ°U OóY q¿EÉa ÚLhÎædG ó«°ùcCG á«©ªL äÓé°S32∞dCG

ójõj hCG áëØ°U76. øY º¡KÉëHCÉH Úahô©ŸG AÉª∏©dG óMCG ô£°VG èFÉàædG √òg ó©HhNOÒ¨j ¿CG

¢†©H âÑ∏b ób èFÉàædG √òg q¿CÉH ±ÎYGh ÉjÓÿG ÚH ∫É°üJ’G ‘ RÉ¨dG Gòg QhO øY √ô¶f á¡Lh

GOÉµfƒe hOÉØ∏°Sz QƒàcódG ƒg ⁄É©dG Gògh ,Ö≤Y ≈∏Y kÉ°SCGQ á«ª∏©dG º«gÉØŸG77.QƒàcódG ÉqeCG

kÉbÉaBG íàa óbh º«¶Y ±É°ûàc’G Gòg q¿CÉH OÉaCG ó≤a OQƒØfÉà°S á©eÉL ‘ åMÉÑdG »cƒc ¿ƒLz

⁄É©dG ¿Gó∏H ∞∏àfl ‘ á«Ñ£dG çÉëHC’G ΩÉeCG á©°SGh78.

±É°ûàc’G Gò¡a ,Qƒ£àdG IÉYód ÒÑc êGôMEG Qó°üe ¿Éc ±É°ûàc’G Gòg q¿CG Éæg º¡ŸGh

É¡dƒW ≠∏Ñj »àdG áÄjõ÷G √òg q¿C’ Qƒ£àdG IÉYód kÉéYõe kÉ«ª∏Y kÉ°SƒHÉc Èà©j ôNBG ±É°ûàcG …CÉch

,¿É°ùfE’G º°ùL ‘ IÒ£N ΩÉ¡e øY ádhDƒ°ùe É¡æµdh ≥£æŸGh π≤©dG áÁóY ÎŸG øe QÉ«∏ŸÉH kGóMGh

øe óMGh ƒg ÚLhÎædG ó«°ùcCG ¿CG ‘ q∂°T Óa , kGóHCG áaOÉ°üe çóëj ¿CG øµÁ ’ ôeC’G Gògh

.πLh õY ≥dÉÿG OƒLh ≈∏Y Égô°üM hCG ÉgóY øµÁ ’ »àdG ádOC’G

¬∏dG OƒLh ≈∏Y á«ª∏©dG ádOC’G πc kÉ©WÉb kÉ°†aQ ¢†aôJ ∫GõJ Éªa á«æjhGQódG •É°ShC’G ÉeCG

Gògh .≈ªYCG ¢†aQ ™Ñ£dÉH ƒgh ,äGôÛÉH ΩCG äGQòdÉH kÉ≤∏©àe kÓ«dO ¿ÉcCG AGƒ°S ¤É©Jh ¬fÉëÑ°S

≥«∏©J á«Ø«c ∂dP ≈∏Y ∫Éãªc ∫hÉæàfh ,áµë°†e ∞bGƒe ¤EG iOCG Ée kGÒãc ôªà°ùŸG ¢†aôdG

≈«ëj ¿hQÉg

191

GGhhRRÉÉMM øøjjòòddGG ääƒƒccQQÉÉaa ääôôHHhhQQhh hhQQÉÉææµµjjEEGG ..»»LL ¢¢ùùjjƒƒdd hh OOGGôôeeóójjôôaa (( ÚÚªª««ddGG ¤¤EEGG QQÉÉ°°ùù««ddGG øøee)) ááKKÓÓããddGG AAÉÉªª∏∏©©ddGG

ááææ°°ùùdd ÖÖ qq££ddGG ‘‘ ππHHƒƒff IIõõFFÉÉLL ≈≈∏∏YY11999988..……ƒƒ««∏∏ÿÿGG ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG ‘‘ ÚÚLLhhÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG QQhhOO ºº¡¡aaÉÉ°°ûûààcc’’ ááéé««ààff


º¡J’É≤ªa ,ÚLhÎædG ó«°ùcCG ∞FÉXh ¿CÉ°ûH á«ª∏©dG äÉaÉ°ûàc’G ≈∏Y A’Dƒg ΩÓYEG πFÉ°Sh

AGôWE’G Gòg πµd »YGO ’ øµdh ,´RÉæj ’ kÉjQƒ£°SCG kÓ£H RÉ¨dG Gòg øe π©Œh º∏©dG ¢SÉÑd ¢ùÑ∏J

∑Éæg ∫GõJ Ée ¿RGƒàeh ¢UÉN ΩÉ¶f øª°V IÒ£N kÉeÉ¡e …ODƒJ áÄjõL kÓ©a ∂dÉæg ¿C’ íjóŸGh

‘ á¨dÉÑŸG º¡ªg qπLh ,äÉÄjõ÷Gh äÉÑcôŸG øe √Ò¨d hCG RÉ¨dG Gò¡d á«ØıG QƒeC’G øe ÒãµdG

≥dÉN OƒLƒd ºgQÉµfEG á«∏ªY ≈∏Y Gƒ£¨j »c ¬fƒ¡dDƒj GhOÉc ≈àM RÉ¨dG Gòg ∞FÉXƒH ∞jô©àdG

.É¡°ùØf AÉ≤∏J øeh É¡JOGQEG ¢†ëÃ É¡eÉ¡Ã Ωƒ≤J áÄjõ÷G √òg q¿CÉch ,ÚLhÎædG ó«°ùcCG áÄjõ÷

’ Gòg º¡fójOh ,¬«a ™bh ¬«NC’ ÉqÑL ôØM øez πFÉ≤dG πãŸG É¡«∏Y ≥Ñ£æj √òg º¡dÉMh

É¡fC’ ¢ùª°ûdGh á¡cÉØdG Qó°üe É¡fC’ Iôé°ûdGh ,π°ù©dG Qó°üe ¬fC’ πëqædG ¬«dCÉJ øY ∞∏àîj

.É¡d íjóŸG AÉLRGh áãjóM á«æa áMƒd øY çóëàŸG ôeCG ¬Ñ°ûj Gòg ºgôeCGh .Aƒ°†dG Qó°üe

’ …òdG QÉ¡≤dG óMGƒdG ¬∏dÉH ¿ÉÁE’G ÉqeEG ,ÚæKG øe óMGh ≥jôW ’EG ¿É°ùfE’G ΩÉeCG óLƒj ’h

:≈dÉ©J ∫Éb ,¬d ∂jô°Tuuππ oocc ≈≈nn∏∏ nnYY nnƒƒ oogg nnhh oo√√hh ooóóooÑÑ rrYYÉÉ nnaa mmAA rr»» nn°°TT uuππ oocc oo≥≥ppddÉÉ nnNN nnƒƒ oogg ss’’ ppEEGG nn¬¬nndd ppEEGG nn’’ rrººooµµttHH nnQQ oo¬¬∏∏ddGG ooººooµµppdd nnPP

llππ««ppcc nnhh mmAA rr»» nn°°TT :ΩÉ©fC’G|102,¬Jƒ≤H ô©°ûj Ée ¬«dCÉàH CGóÑj ¿CÉH ôNB’G ≥jô£dG πFÉÑM ‘ ™≤j ¿CG hCG

.»M ÒZ ΩCG kÉq«M ¿ÉcCG AGƒ°S ôNBG A»°T …CG hCG ÉjÓÿG hCG äÉÄjõ÷G hCG äGQòdÉc ábQÉÿG ¬JGõ«eh

≈°ü– ’ »àdG á«¡dE’G º©qædG øe IóMGh ’EG â°ù«d ÚLhÎædG ó«°ùcCG áÄjõL q¿CG ‘ ∂°T’

∫ÓN …ô¡ÛG iƒà°ùŸG ≈∏Y á«ª∏©dG äÉaÉ°ûàc’G ºgCG ióMEG ∂dòc »gh ,¿É°ùfEÓd Iôî q°ùŸG

á«Ø«c ≈∏Y É©e ™∏ q£f ±ƒ°Sh .≥∏ÿG ≈∏Y IôgÉÑdG ádOC’G á∏ªL ¤EG âØ«°VCG »àdGh øjô°û©dG ¿ô≤dG

»àdGh ÊÉ°ùfE’G º°ù÷G ÉjÓN Ö∏ZCG ‘ ¿É°ùf’G øY áHÉ«f IÒ£ÿG É¡ØFÉXƒH áÄjõ÷G √òg ΩÉ«b

ÉgOóY ≠∏Ñj100.á«∏N ¿ƒ«∏jôJ

áájjƒƒeeóóddGG ÉÉææàà««YYhhCC’’ õõéé©©ŸŸGG ºº««ªª°°üüààddGG‘ AÉª∏©dG óYÉ°S ¿Éµe ∫hCG âfÉc É¡fC’ Éæ«dEG áÑ°ùædÉH ájGóÑdG á£≤f ájƒeódG á«YhC’G øµàd

Ö∏≤dGh ájƒeódG á«YhC’G q¿EÉa ±hô©e ƒg Éªch ,ÚLhÎædG ó«°ùcC’ áÑ«é©dG ¢üFÉ°üÿG ∞°ûc

»àdGh ,¿É°ùfE’G º°ùL ‘ ájƒeódG á«YhC’G áµÑ°T ¬«Ñ°ûJ øµÁh ,¿GQhódG RÉ¡L πµ°ûJ ΩódGh

,º°ù÷G AÉëfCG ™«ªL ‘ OGóàeG É¡d ájÈdG ¥ô£dG øe áµÑ°ûH Îeƒ∏«c ∞dCG áFÉe øe ÌcCG É¡dƒW ≠∏Ñj

192

á«YhC’G √òg ¿CG ¤EG π°Uƒàf á£«˘°ùH á˘«˘HÉ˘°ùM á˘«˘∏˘ª˘©˘Hh

IôµdÉH âWÉMC’ ¢†©H ÖfÉL ¤EG É¡°†©H ™°Vh ƒd ájƒeódG

∞°üfh ÚJôe á«°VQC’G79.

á«ª°ù÷G ájƒeódG á˘«˘YhC’G ¿CG É˘æ˘g ô˘cPCG ¿CG OhCGh

äÉj’ƒdG πãe ádhód ájÈdG ¥ô£dG áµÑ°T øe kGó«≤©J ÌcCG

¢VôYh áæ«©e ¢ù«jÉ≤e ≥ah º qª°üJ ájÈdG ¥ô£dGh ,IóëàŸG

ááddhhóódd áájjÈÈddGG ¥¥ôô££ddGG ááµµÑÑ°°TT ™™ee ÉÉææeeÉÉ°°ùùLLCCGG ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG áájjƒƒeeqqóóddGG áá««YYhhCC’’GG ááµµÑÑ°°TT ÉÉ qqffQQÉÉbb ƒƒdd

..kkGGóó««≤≤©©JJ ÌÌccCCGG ÉÉææeeÉÉ°°ùùLLCCGG ááµµÑÑ°°TT ââffÉÉµµdd ÉÉµµjjôôeeCCGG ππããee ááeeóó≤≤ààee

≈«ëj ¿hQÉg

∞∏àNG Éª¡e ∞∏àîJ ’ IOófi äGô‡ ≈∏Y …ƒà–h âHÉK Ú©e

ájƒeódG á«YhCÓd »∏NGódG ¢Vô©dG ÉqeCG ,ájQhôŸG áaÉãµdG hCG âbƒdG

äÉ«dÉ©ØdG Ö°ùëH kÉ≤«°V hCG kÉYÉ°ùJG ∞∏àîJ É¡fCG …CG ,âHÉK Ò¨a

‘ kÉ°ù«FQ kGQhO øjÉÑàdG Gòg Ö©∏˘jh .É˘¡˘H Ωƒ˘≤˘J »˘à˘dG á˘«˘ª˘°ù÷G

¿RGƒàdG Gòg ¤EG kGOÉ˘æ˘à˘°SGh ,Ωó˘dG §˘¨˘°V ¿RGƒ˘J ≈˘∏˘Y ®É˘Ø◊G

,¬«a óLƒj …òdG §°SƒdG Ö°ùëH kÉjƒeO º∏bCÉàj ¿CG º°ù÷G ™«£à°ùj

AÉæKCG É¡≤«°V hCG á°VÉjôdG á°SQÉ‡ AÉæKCG ájƒe qódG á«YhC’G ™ q°SƒJ Éeh

ΩÉ¶f øª°V ájƒeódG á«YhC’G πª©d áé«àf ’EG Ée ìôéH áHÉ°UE’G

.¿RGƒàe q¢UÉN

ÉgQÉ£bCG ≥««°†J â«bƒJ ájƒe qódG á«YhC’G Oó– ∞«c øµdh

∫GDƒ°ùdG Gòg øY ÜGƒ÷G q¿EG ?¢SÉ°SCG …CG ≈∏Yh ,É¡©«°SƒJ øe

á©≤H ájCG ‘h kÉØ«ØW ¿Éc Éª¡e CÉ£N …CG ¿CG í°VGƒdÉa , kGóL º¡e

`dG äGP ájƒeódG áµÑ°ûdG √òg ≈∏Y100…ODƒj Îeƒ∏«c ∞dCG

»°VÉŸG ≈àM AÉª∏©dG ¿Éch .ÉgÉÑ≤Y óªëj ’ IÒ£N èFÉàf ¤EG

äÉ«dÉ©a øe ájƒeódG á«YhC’G πNGO …ôéj Ée ¿ƒ∏«îàj Öjô≤dG

Ö°SÉæe ÜGƒL OÉéjEG øY kÉeÉ“ øjõLÉY GƒfÉc º¡qæµdh Ió≤©e

OƒLh âàÑKCG çÉëHC’G øµdh ,kÉØfBG √ÉæMôW …òdG ∫GDƒ°ùdG øY

π≤æJ áÄjõ÷G √ò¡a ,ÚLhÎædG ó«°ùcCG áÄjõL ƒgh ,»FÉ«ª«c πbÉf

.ájƒeódG á«YhC’G ¤EG ´É°ùJ’Gz `H ôeC’G

¥ÉªYCG ‘ áÄjõ÷G √òg ó«dƒJ äÉ£fi ∫ƒM ádƒéH kÉ©e CGóÑædh

ô¡ÛG â– ájƒeódG á«YhC’G Éæ°üqë˘Ø˘J ƒ˘∏˘a .á˘jƒ˘eó˘dG É˘æ˘à˘«˘YhCG

hCG É¡ªéM áWÉ°ùH ¢ùµY áª«¶Y Ö«cGôJ ÉgÉfóLƒd ÊhÎµdE’G

¤EG â©°Vh ƒd ájô©°ûdG ájƒeódG á«YhC’G øe Iô°ûY q¿C’ √ô¨°U

¢SCGQ Iô©°T ô£b Qó≤H Égô˘£˘b á˘eõ˘M â∏˘µ˘°ûd É˘¡˘°†©˘H ÖfÉ˘L


194

áájjƒƒeeóóddGG áá««YYhhCC’’GG ™™°°SSƒƒJJ qq¿¿EEGG

áá««ÑÑ∏∏ààdd áá°°VVÉÉjjôôddGG áá°°SSQQÉÉ‡‡ AAÉÉææKKCCGG

ΩΩqqóó∏∏dd ááFFQQÉÉ££ddGG ääÉÉLLÉÉ««ààMM’’GG

∑∑ÉÉæægg qq¿¿CCGG ≈≈∏∏YY ππ««ddOO ƒƒgg

..áájjÉÉ¨∏∏dd kkÉÉbbQQÉÉNN kkÉÉªª««ªª°°üüJJ

è«°ùæH Iƒ°ùµe á«∏NGódG É¡àfÉ£H ¿ƒc øe ™æÁ ’ ájƒeódG IÒ©°û∏d »gÉæàŸG ô¨ q°üdG Gògh ,¿É°ùfE’G

Gòg q¿CG q’EG ,…ƒeódG AÉYƒdG ≥««°†J hCG ™«°SƒJ øY ∫hDƒ°ùŸG ƒg è«°ùædG Gògh ,¢ù∏eCG »∏°†Y

ÉjÓN õ«ªàJh ,»FÓW è«°ùf øe á«FÉ°ûZ á≤ÑW Éª¡∏°üØJ πH Ω qódG ™e ¢SÉ“ ‘ ¿ƒµj ’ è«°ùædG

á∏°ù∏°S ‘ á∏°üàe äÉ≤∏M É¡qfCÉc ¢†©H ÖfÉL ¤EG É¡°†©H É¡ q°UGÎH …ƒeódG AÉYƒ∏d »FÓ£dG è«°ùædG

øjô°û©dG ¿ô≤dG äÉ«æ«fÉªK ≈àM qø¶j ¿Éch .…ƒeódG AÉYƒ∏d »FÓ£dG AÉ°û¨dG ájÉ¡qædG ‘ πµ°ûàd

,∂dP iƒ°S A»°T ’h …ƒeódG AÉYƒdG πNGO ΩódG á«HÉ«°ùfG øe π¡°ùj »FÓ£dG è«°ùædG Gòg ¿CÉH

ÚLhÎædG ó«°ùcCG äÉÄjõL êÉàfEG É¡æe IOó©àe ∞FÉXh è«°ùædG Gò¡d ¿CG ó©H Éª«a í°†JG øµdh

.kÉ«FÉ«ª«c kÓbÉf πª©j …òdG

.™æ°üŸG Gòg êÉàfEG πãÁ ÚLhÎædG ó«°ùcCG ¿EÉa kÉ©æ°üe »FÓ£dG è«°ùædG á«∏N ÉfÈàYG ƒd

™Ñ£dÉH Éæg Oƒ°ü≤ŸG øµdh IÒÑc äÉæµeh ä’BG ¬«a ™æ°üe ÉæægP ¤EG QOÉÑàj kÉ©æ°üe ∫ƒ≤f ÉeóæYh

™æ°üŸG Gòg äÉLÉàfh ,ÎŸG øe ¿ƒ«∏ŸÉH óMGh ¬ªéM ≠∏Ñj …ƒeódG AÉYƒdG πNGO kGóL Ò¨°U õ«M

√òg º¡Ødh .ÎŸG øe QÉ«∏ŸÉH kGóMGh É¡dƒW ≠∏Ñj »àdG ÚLhÎædG ó«°ùcCG äÉÄjõL ’EG »g Ée …ô¡ÛG

òFóæY Öæ©dG áqÑM ºéëH âëÑ°UCG ∂jÎædG ó«°ùcCG áÄjõL ¿CG kÓãe Qƒ°üàæd kGóL IÒ¨°üdG OÉ©HC’G

á«°VQC’G ÉæJôc ºéëH ¢ùæàdG Iôc íÑ°üJ80.

195

IIQQƒƒ°°üüddGG ‘‘ iiôôjj ÉÉªªcc

áájjƒƒeeóóddGG áá««YYhhCC’’ÉÉaa

hhCCGG ¢¢üü∏∏≤≤ààJJ ¿¿CCGG ™™««££àà°°ùùJJ

ÉÉggôôqqKKCCÉÉJJ ááéé««ààff §§°°ùùÑÑææJJ

..IIõõØØÙÙGG ääGGQQÉÉ°°TTEE’’ÉÉHH

≈«ëj ¿hQÉg


ÚÚeeCC’’GG »»YYÉÉ qq°°ùùddGG ::ÚÚLLhhÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG IIÒÒ°°SS øøYY IIôô°°üüààflfl IIòòÑÑffΩƒ≤j ô°û©dG ÊGƒãdG √òg ∫ÓNh ,kÉÑjô≤J ¿GƒK ô°ûY ÚLhÎædG ó«°ùcCG áÄjõL ôªY ≠∏Ñj

,¬Lh πªcCG ≈∏Yh áHƒ∏£ŸG á«ª°ù÷G äGó˘Mƒ˘dG ¤EG ô˘eC’G ∫É˘°üjEG á˘ª˘¡Ã ÚLhÎæ˘dG ó˘«˘°ùcCG

™«ªL ‘h IÒÑc áYô°ùHh »FÓ£dG è«°ùædG ∫ÓN øe É¡LÉàfEG Qƒa QÉ˘°ûà˘f’É˘H CGó˘Ñ˘J ¬˘JÉ˘Ä˘jõ˘é˘a

.¢ù∏eC’G »∏°†©dG è«°ùædG ÉjÓÿ ájƒ∏ÿG á«°ûZC’G ¥GÎNG ‘ íéæj É¡æe ¢†©ÑdGh ,äÉgÉŒ’G

QhôÃ íª°ùj á«FÉ≤àf’G áqjPÉØædG GP AÉ°ù∏ŸG áq«∏°†©dG á«∏ÿG AÉ°ûZ q¿CG á«ª∏©dG çÉëHC’G øe í°†àjh

ËõfCG OÉéjEÉH ÉgQƒa øe CGóÑJ á«∏ÿG πNGO É¡Lƒdh ó©Hh ,ádƒ¡°ùH É¡«∏Y kÉaô©àe äÉÄjõ÷G √òg

z ≈Yój ¢UÉNGC,Éæ«dEG áÑ°ùædÉH iÈc á«ªgCG πµ°ûj …òdGh ¬∏ª– …òdG ôeC’G ¬«dEG π≤àæ«d

196

™™««££àà°°ùùJJ AAÉÉ°°ùù∏∏ee ääÓÓ°°††©©HH áájjƒƒeeqqóóddGG áá««YYhhCC’’GG ¿¿GGQQóóLL ••ÉÉ––

áá≤≤ÑÑWW ââ∏∏µµ°°ûûJJ hhCCGG ÖÖ qq°°SSôôJJ ççóóMM GGPPEEGGhh ,,••ÉÉ°°ùùÑÑff’’GGhh ¢¢üü∏∏≤≤ààddGG

ÉÉ¡¡∏∏NNGGOO ππ≤≤jj ΩΩóóddGG ¿¿ÉÉjjôôLL ¿¿EEÉÉaa áájjƒƒeeqqóóddGG ÖÖ∏∏≤≤ddGG áá««YYhhCCGG ππNNGGOO

ππ≤≤JJ ‹‹ÉÉààddÉÉHHhh ,,√√OOGGóó°°ùùff’’ »»ÑÑ∏∏≤≤ddGG ……ƒƒeeóóddGG AAÉÉYYƒƒddGG ¢¢üü∏∏≤≤ààjj IICCÉÉééaahh

áá≤≤££ææee ‘‘ ⁄⁄CC’’ÉÉHH QQƒƒ©©°°ûûddGG CCGGóóÑÑjjhh ,,ÖÖ∏∏≤≤ddGG ¤¤EEGG IIOOQQGGƒƒddGG ΩΩóóddGG áá««ªªcc

……òòddGG ÚÚLLhhÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG ááÑÑ°°ùùff ™™ØØJJôôJJ ááddÉÉ◊◊GG √√òògg ‘‘ ..QQóó°°üüddGG

..ÖÖ∏∏≤≤ddGG ääÓÓ°°††©©dd áájjòò¨ŸŸGG áájjƒƒeeóóddGG áá««YYhhCC’’GG ••ÉÉ°°ùùÑÑffGG ¤¤GG ……OODDƒƒjj

πNGO áµHÉ°ûàŸG äÓYÉØàdG øe á∏°ù∏°S CGóÑJ ºK øeh

.á«∏ÿG

`dG äÉÄjõL ƒg πbÉ˘æ˘dÉ˘H √ƒ˘Yó˘f …ò˘dGhNO

) É¡dƒW ≠∏Ñjh ÚàjQ qòdG äGP1 *-910,ôàe (

º∏°ùj øe óé«d ójÈdG »YÉ°ùc πª©j πbÉædG Gògh

z `dG ËõfCG …CG ,¬«dEG ádÉ°S qôdGGC…õjõY ∑ô qcPCGh ,

áØ∏àıG äÉÁõfC’G ±’BG ≈∏Y …ƒà– áq«∏ÿG q¿CG ÇQÉ≤dG

ΩÉM qõdG øe ºZ qôdG ≈∏Yh ,kÉ°†jCG áØ∏àıG ∞FÉXƒdG äGP

ËõfC’G OÉéjEG ‘ kGóHCG ÚLhÎædG ó«°ùcCG A≈£îj ’

ó«°ùcCG ∂∏Á ’h ,¬JÉ«M ô°üb øY kÓ°†a ,¬d Ö°SÉæŸG

’ ¬æµdh ≥jô£dG ≈∏Y Qƒã©∏d á∏°UƒH ájCG ÚLhÎædG

. kGóHCG ¬≤jôW øY π°†j

¬àª¡e ÚLhÎædG ó«°ùcCG RÉ‚EG áYô°S ÉfôcòJ

á˘µ˘Ñ˘°T ÈY ÊhÎµ˘˘dE’G ó˘˘jÈdG ∫É˘˘°SQEG á˘˘Yô˘˘°ùH

ójÈdG π˘ã˘e ¬˘à˘ª˘¡˘e … qODƒ˘j ¬˘fEG kÓ˘©˘ah ,âfÎfE’G

ËõfCG ΩÓà°SG ó©Ña . kGóL IÒ°üb IÎa ‘ IójóY πFÉ°SQ ≠q∏Ñj ¬fC’ ÊhÎµdE’GGC»àdG ádÉ°SôdG

`dG äÉÄjõL πjƒ– ≈∏Y ô°üà≤j ¬∏ªYh , kGQƒa πª©dÉH CGóÑj ÚLhÎædG ó«°ùcCG ¬«dEG É¡∏ªMGTP

`dG äÉÄjõL ¤EG ábÉ£∏d á˘∏˘eÉ◊GGMP⁄ÉY ‘ »Äjõ÷G ∫ƒëqàdG Gòg çhóM á˘©˘«˘Ñ˘W ∫Gõ˘J É˘eh ,

.áaÉc ¬∏MGôÃ ¬Ø°ûàµj øe ô¶àæjh ,∫ƒ¡ÛG

AÉYƒ∏d á«∏°†©dG ÉjÓÿG ‘ Ωƒ«°ùdÉµdG áÑ°ùf π«∏≤J ¤EG äÉÁõfC’G √òg …ODƒJ ójó°T RÉéjEÉHh

á«YhC’G ™°SƒàJ Gòµgh ,á«∏°†©dG ÉjÓÿG »îJôJ ‹ÉàdÉHh óYÉÑàJ á«∏°†©dG ±É«dC’G q¿CG …CG ,…ƒeódG

ôeCÓd πbÉæc ÚLhÎædG ó«°ùcCG ¬Ñ©∏j …òdG Ò£ÿG QhódG áé«àf çóëj Gòg πc .ájƒeódG

q’EG â°ù«d ájƒ«◊G á«∏ª©dG √òg q¿CG Éæg ≈°ùæf ’CG Öéjh ,»∏°†©dG AÉîJQ’G ¤EG …ODƒŸG »FÉ«ª«µdG

.ÉæeÉ°ùLCG πNGO á¶◊ πc ‘ çó– »àdG ájƒ«◊G äÉ«∏ª©dG ÚjÓH øe IóMGh

197

‘‘ ÉÉggQQhhóódd ÉÉ¡¡FFGGOOCCGG ‘‘ ÚÚLLhhÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG ááÄÄjjõõLL ááYYôô°°SS qq¿¿EEGG

ÈÈYY ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG áá≤≤jjôô££HH ÉÉ¡¡¡¡ÑÑ°°ûûff ÉÉææ∏∏©©ééjj ……ƒƒ∏∏ÿÿGG ∫∫ÉÉ°°üüJJ’’GG

ÊÊhhÎÎµµddEE’’GG óójjÈÈddGG.

≈«ëj ¿hQÉg

õqØfi ¿ƒeôg πÑ≤à°ùeá«FÓW á«∏N

áë q£°ùŸG á∏°†©dG ÉjÓN

ÚLhÎædG ó«°ùcCG

Ca++

¢üq∏≤àe ¿Éjô°T

™°Sƒàe ¿Éjô°T

IGƒf

ÚàcCGÚ°Sƒ«ŸG

øjõîJ ∫É›GC

GCGC

GTP cGMP

¬¬ééààJJhh ,,∂∂jjÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG ììôôWW ººààjj ¥¥ÉÉ°°üüààdd’’GG GGòògg óó©©HHhh ..¿¿ÉÉjjôô°°ûûddGG ≈≈∏∏YY IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG áá∏∏ÑÑ≤≤àà°°ùùŸŸÉÉHH áá««FFÉÉ««ªª««µµddGG ááddÉÉ°°SSôô∏∏dd ππeeÉÉ◊◊GG ¿¿ƒƒeeôô¡¡ddGG ≥≥°°üüàà∏∏jj

`HH ≈≈YYóójj ÉÉ¡¡««aa kkÉÉ°°UUÉÉNN kkÉÉÁÁõõffCCGG õõØØëëààdd AAÉÉ°°ùù∏∏ŸŸGG ääÓÓ°°††©©ddGG ƒƒëëff ÖÖccôôŸŸGG GGòògg ääÉÉÄÄjjõõLLGCáá∏∏ªªÙÙGG ääÉÉÄÄjjõõ÷÷GG ππjjƒƒëëààHH ΩΩƒƒ≤≤jj ππeeÉÉ©©ddGG ËËõõffCC’’GG GGòògghh ,,

áábbÉÉ££ddÉÉHH GTP `ddGG ääÉÉÄÄjjõõLL ¤¤EEGGcGMPááéé««ààffhh ..áá««∏∏ÿÿGG ‘‘ ÉÉ¡¡dd áá°°üü°°üüııGG ¿¿RRÉÉııGG ƒƒëëff ΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG ääÉÉffƒƒjjCCGG ¬¬LLƒƒJJ ¤¤EEGG ……OODDƒƒjj √√QQhhóóHH GGòògghh

..áájjƒƒeeóóddGG áá««YYhhCC’’GG OOqqóóªªààJJhh AAÉÉ°°ùù∏∏ŸŸGG áá««∏∏°°††©©ddGG ÉÉjjÓÓÿÿGG §§°°ùùÑÑææJJ ääGGƒƒ££ÿÿGG √√òò¡¡dd

ÒZ áÄjõL âYÉ£à°SG ¿CG çóM ∞«c :kÓãe ,á£≤ædG √òg óæY ä’DhÉ°ùJ IóY QÉãJ ÉªqHQh

¿hQƒ¡°ûŸG AÉª∏©dG õéY »àdGh ábQÉÿG º°ù÷G áª¶fCG ≈∏Y ±ô©àJ ¿CG ∂jÎædG ó«°ùcCG πãe á∏bÉY

•ƒÑ°†ŸG â«bƒàdG ≈∏Y IòØdG IQó≤dG √òg ∂jÎædG ó«°ùcC’ øjCG øe ?É¡Ø°ûc øY º¡°ùØfCG

∫ÉM πª©dÉH ÉgQƒa øe CGóÑJ ¿CG äÉÄjõ÷G √òg ™«£à°ùJ ∞«c ?¬æY ∞bƒàdG hCG πª©dG ‘ ´hô°û∏d

ƒ¡°S hCG CÉ£N …CG ¿hO Ú°ShDhôŸG ¤EG ôeC’G Gòg ∫É°üjEG ™«£à°ùJ ∞«ch ,ÉjÓÿG πÑb øe É¡LÉàfEG

?ábQÉN áYô°ùHh

¬qfEG ,¬JGP AÉ≤∏J øe ábQÉÿG ∫ÉªYC’G √òg πµH Ωƒ≤j ’ ÚLhÎædG ó«°ùcCG q¿CG ‘ ∂°T’

º«¶©dG ¬∏dG IQób ≈∏Y ógÉ°Th ,≥∏ÿG á«∏ªY çhóM ≈∏Y π«dO á©«Ñ£dG ‘ äÉÄjõ÷G »bÉÑc

.º«∏©dG

ÚÚLLhhÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG êêÉÉààffEEGG õõccôôee ::((áá««FFÓÓ££ddGG áá««∏∏ÿÿGG)) ∫∫ÉÉJJhhóóffCCGG ááqq««∏∏NN-≈ª°ùŸG »æ«eC’G ¢†ª◊G : πãe ºµÑ∏ZCG hCG ºµ°†©Ñd áª¡e hóÑJ ób äÉª∏µdG ¢†©H ∑Éæg

z Úæ˘«˘LQCG `dL-arjinin»FÉæK äÉØ°Sƒ˘a ,ÚLhÎæ˘dG ó˘«˘°ùcCG êÉ˘à˘fEG ø˘Y ∫hDƒ˘°ùŸG Ëõ˘fC’G ,

ÊÉK ,ÚaÓ¨dG ,ó«Jƒ«∏cƒ«f ∫hCG ,Úé°ùchC’G ,ÚdhOƒŸÉc ,ó«eCG ÚJƒµ«f ÚæjOG ó«Jƒ«∏cƒ«f

á«∏ÿG ¿CG q’EG ...(øjÒàHƒ«H hQó«g »KÓK) ÚLhQó«¡dG øjÒàHƒ«H ,ÚæjOCG ÚaÓ¨dG ó«Jƒ«∏cƒ«f

.ÚLhÎædG ó«°ùcCG êÉàfEG ‘ É¡eóîà°ùJh áaô©ŸG ΩÉ“ äÉÄjõ÷G √òg ±ô©J á«FÓ£dG

á«FÓ£dG ÉjÓÿG øe ÈcCG á«FÉ«ª«µdG OGƒŸG êÉàfEÉH Ωƒ≤J »àdG πeÉ©ŸG q¿CG Éæjód ±hô©ŸG øe

øe kGÒãc ≈bQCG á«FÓ£dG á«∏ÿG ‘ áeóîà°ùŸG á«æ≤àdG ¿CG q’EG ,äGôŸG øe äÉfƒ«∏jÎdG äÉfƒ«∏jÎH

ó«°ùcCG êÉàfEG øY ádhDƒ°ùŸG á«FÓ£dG á«∏î∏d Éæ°üëØJ ó©Hh .kÉ«æ≤J áeó≤àe É¡æ¶f »àdG á«dÉ◊G πeÉ©ŸG

√òg â∏©L »àdG á«bGôdG ¢üFÉ°üÿG »g Ée øµdh ,™°SÉ°ûdG ¥ôØdG Gòg Éæd í°†à«°S ÚLhÎædG

?á£«°ùÑdG ¬Lh ≈∏Y ¿É°ùfE’G óLh òæe ∞bƒJ ¿hO πª©J á«∏ÿG

Ö°ùædGh ÚLhÎædG ó«°ùcCG êÉàfE’ É¡eóîà°ùJ »à˘dG OGƒŸG kGó˘«˘L º˘∏˘©˘J á˘«˘∏ÿG √ò˘g ¿EG

RhÎædG ó«°ùcCG êÉàfEG ºàj ’ kÓãe ,CÉ£N …C’ ∫ÉªàMG óLƒj ’h ,É¡æe πc øe áeRÓdGO2N

∑Éægh , kGóHCG äÉaOÉ°üŸG ≈∏Y óªà©j ’ á«FÓ£dG á«∏ÿG ‘ êÉàfE’G q¿EG ,CÉ£N (∂ë°†ŸG RÉ¨dG)

199

≈«ëj ¿hQÉg


âfÉc ƒd á«FÓ£dG á«∏ÿG ¿CG ÇQÉ≤dG …õjõY ∑ô qcPCGh .êÉàfE’G á«∏ªY §Ñ°†J ájÉ¨∏d á≤«bO øjRGƒe

∂dP iOCGh ájƒeódG á«YhC’G ‘ ÒÑc ¢ü∏≤J π°ü◊ Üƒ∏£ŸG øe πbCÉH ÚLhÎædG ó«°ùcCG èàæJ

â©°Sƒàd Üƒ∏£ŸG øe ÌcCG É¡LÉàfEG ¿Éc ƒdh ,á«Ñ∏≤dG áHƒqædG ¤EG ‹ÉàdÉHh ΩódG §¨°V IOÉjR ¤EG

øµdh ,áeó q°üdG ¤EG ‹ÉàdÉHh ΩódG §¨°V ¢VÉØîfG ¤EG ∂dP iOCGh ô°†e πµ°ûH ájƒeódG á«YhC’G

.(º«∏°ùdG º°ù÷G ‘) kGóHCG áà«ªŸG AÉ£NC’G √òg πãe ÖµJôJ ’ á«FÓ£dG ÉjÓÿG

,ÉæJÉ«M äÉ¶◊ øe á¶◊ πc ‘ πª©∏d OGó©à°S’G áÑgCG ≈∏Y ¿ƒµJ IQƒcòŸG ÉjÓÿG ¿EG

êÉàfE’ÉH ÉjÓÿG √òg õ«ªàJh .ÚLhÎædG ó«°ùcC’ êÉ«àMG ∑Éæg ¿ƒµj ÉŸÉM êÉàfE’ÉH kGQƒa CGóÑJh

Ωƒ≤J ’h πbCG ’h ÌcCG ’ §Ñ°†dÉH áLÉ◊G Qó≤H ¿ƒµj ÚLhÎædG ó«°ùcCG øe ¬éàæJ Éªa º¶æŸG

.¿õÿG äÉLÉ«àM’ á«Ñ∏J kÉªàM ô¡¶à°S âfÉc iôNCG äÉLÉ«àMG CÉ°ûæJ ’ ∂dòHh ,¬fõîH

√ògh ,Iô°†e á«ÑfÉL hCG ájƒfÉK äÉéàæe ájCG ≈∏Y …ƒà– ’ É¡fCG ÉjÓÿG √ò¡d iôNC’G Iõ«ŸG

hCG AGƒ¡dG ‘ á«FÉ«ª«µdG πeÉ©ŸG ¬Kó– …òdG çƒ∏àdÉH âfQƒb ƒd É¡à«ªgCG Qó≤f ¿CG ™«£à°ùf Iõ«ŸG

∂dòHh ,IÒ£ÿG É¡àª¡e É¡dÓN …ODƒJ ¿GƒK ô°ûY ó©H ∂µØàJ ∂jÎædG ó«°ùcCG äÉÄjõéa ,áÄ«ÑdG

á«FÓ£dG ÉjÓÿG √òg q¿CG »æ©J ádÉ◊G √ògh . kGóHCG º°ù÷G ‘ áeÉ°ùdG äÉÄjõ÷G √òg ºcGÎJ ’

.É¡JÉéàæe ™æ°üd ≈∏ãŸG á≤jô£dG Ωóîà°ùJ (ájô¡ÛG πeÉ©ŸG)

É¡eóîà°ùJ »àdG á«æ≤àdGh .∫Éª©dGh Ú°Sóæ¡ª∏d ácÎ°ûŸG Oƒ¡÷G á°UÓN ™fÉ°üŸG Èà©J

øŸ IÒÑµdG IÈÿG hCG ™fÉ°üª∏d »æ≤àdG º«ª°üàdG ‘ çóM …òdG Qƒ£àdG ¢ùµ©J ™fÉ°üŸG √òg

øe IQób ¢ùµ©J á«FÓ£dG á«∏ÿG ∂dòch ,É¡«a óMCG ∂°ûj ’ á≤«≤M √ògh ,™fÉ°üŸG √òg ºª°U

ÖfÉL ¤EG »gh ,¬àª¶Yh É¡≤∏N100.πLh õY ¬∏dG IQób ≈∏Y ógÉ°T á«ª°ùL á«∏N ¿ƒ«∏jôJ

ááØØ££ææddGG ‘‘ OOƒƒLLƒƒŸŸGG »»YYÉÉ qq°°ùùddGGCGóÑfh ,ájƒe qódG á«YhC’G ‘ ÚLhÎædG ó«°ùcC’ »é«JGÎ°S’G QhódG ≈∏Y kÉ©e Éæ©∏WG ób Éæc

¿É°ùfE’G øY áHÉ«f ¬H Ωƒ≤j …òdG √QhO ,¿É°ùfE’G IÉ«M ‘ ¤hC’G á¶ë∏dG òæe √QhO ∫hÉæàH ¿B’G

`H Oƒ°ü≤ŸG ƒgh º¡e ôeCG ìÉ°†jEG »¨Ñæj åjó◊ÉH CGóÑf ¿CG πÑbh .á≤FÉØdG IQƒ£ÿÉH º°ùqàj …òdGh

¿É°ùfE’G IÉ«M ‘ ¤hC’G á¶ë∏dG z.øe ¬LhôN á¶◊ hCG ¬JO’h á¶◊ ¢ù«d Éæg Oƒ°ü≤ŸG q¿EG

200

áØ£ædG í«≤∏J øe èàæJ »àdGh áÑ°üfl á«∏N ∫hCG ÉgóæY ¿ƒµàJ »àdG á¶ë∏dG ƒg Oƒ°ü≤ŸG πH ,ºM qôdG

.á°†jƒÑ∏d

á«FÉ«ª«µdG äÓYÉØàdG øe á∏°ù∏°S çhóM ¤EG …ODƒj á°†jƒÑdÉH áØ£ædG OÉ–G q¿CG ±hô©ŸG

ó«ØjO ∫ƒ≤j h ,ádƒ¡› âfÉc »àdG πMGôŸG øe ójó©dG ∑Éæg qøµdh ,Úæ÷G ¿ƒµàH »¡àæJ »àdGh

qºg ¿Éc ‹É◊G Éæfôb ájGóH òæez :πMGôŸG √òg ióMEG øY AÉ«MC’G º∏Y ‘ »°UÉ°üàN’G πjCG

áØ£ædG πÑb øe É¡HÉ°üNEG ó©H áÑ q°üıG á°†jƒÑdG ƒ‰ AóH á«Ø«c ójó– ≈∏Y kGõ qcôe AÉª∏©dG81.

ó«°ùcCG ¿CG ∫GDƒ°ùdG Gòg øY ÜGƒ÷G OÉéjE’ âjôLCG »àdG á«ª∏©dG çÉëHC’G âàÑKCG óbh

øª°V …ƒà– áØ£ædÉa ,ΩC’G ºMQ ‘ »æ«æ÷G ƒªqædÉH AóÑdG IQÉ°TEG AÉ£YEG øY ∫hDƒ°ùŸG ƒg ÚLhÎædG

≈Yój ¢UÉN ËõfCG ≈∏˘Y É˘¡˘JÉ˘fƒ˘µ˘eNOSó«°ùcCG ó qdƒ˘e …CG ÚLhÎæ˘dG ó˘«˘°ùcCG Ö˘ qcô˘e hCG

GóL •ƒÑ°†e â«bƒàHh á∏«∏b ¿GƒãH ÜÉ°üNE’G çhóM πÑb πNóàj ËõfC’G Gògh ,ÚLhÎædG

ÚLhÎædG ó«°ùcCG äÉÄjõL π≤àæJ Iô°TÉÑe ÜÉ°üNE’G çhóM ó©Hh .ÚLhÎædG ó«°ùcCG êÉàfE’

‘ OƒLƒŸG Ωƒ«°ùdÉµdG õØëàj á«fÉK ÚKÓãH á«∏ª©dG √òg ó©Hh ,á°†jƒÑdG ¤EG áØ£ædG øe á∏bÉædG

.áÑ°üıG áq«∏ÿG ΩÉ°ù≤fG πMGôe CGóÑJ ¬à£°SGƒHh áÑ°üıG á°†jƒÑdG

øe ójõŸG ¤EG êÉà–h áÑ°üıG á«∏ÿG ΩÉ°ù≤f’ ¥QÉÿG º«¶æàdG Gòg øe ádƒ¡› πMGôe ∑Éægh

ÚH ∫É°üJG çhóM ≈∏Y IQó≤dG ΩGó©fG ‘ OóëàJ ´ƒ°VƒŸG ‘ áª¡ŸG á£≤ædGh .á«ª∏©dG çƒëÑdG

π°UƒJ q” »àdG á≤«≤◊G √ògh ,ÚLhÎædG ó«°ùcCG äÉÄjõL OƒLh ΩóY óæY á°†jƒÑdGh áØ£ædG

áæ°S É¡«dEG ¿É°ùfE’G2000áª¡ŸG √òg AGOC’ ôî°ùeh ¥ƒ∏fl ÚLhÎædG ó«°ùcCG q¿CG ≈∏Y q∫óJ

.Ú≤dÉÿG ø°ùMCG ¬∏dG ∑QÉÑàa ,¤É©J ¬∏dG IQó≤H á∏«∏÷G

ääÉÉ°°SShhÒÒØØddGGhh ÉÉjjÒÒààµµÑÑddGG qqóó°°VV ììÉÉØØµµddGGGò¡d q¿CG á≤HÉ°ùdG Qƒ£°ùdG ‘ ÚLhÎædG ó«°ùcCG ¢üFÉ°üN øY åjó◊G ¢Vô©e ‘ OQh ó≤d

Iõ«ŸG √ògh ,kÉqeÉ°S kGRÉZ ¬fƒc ÖfÉL ¤EG »FÉ«ª«µdG ôeCÓd πbÉæc á qª˘¡˘e á˘«˘JÉ˘«˘M äGõ˘«˘e RÉ˘¨˘dG

ºàj ÚLhÎædG ó«°ùcCG áÄjõéa ,ÊÉ°ùfE’G º°ù÷G ‘ áehÉ≤ŸGh áYÉæŸG RÉ¡÷ áeÉYO Èà©J IÒNC’G

ióMEG Èà©Jh êÉahôcÉez ≈YóJ »àdGh äÉHhôµ«ª∏d I qOÉ°†ŸG äÉª«°ù÷G πÑb øe ÉgRGôaEG

201

≈«ëj ¿hQÉg

É¡dƒW ≠∏Ñj äÉª«°ù÷G √òg q¿EG .º°ù÷G øY ´ÉaódG •ƒ£N RôHCG01^0Üƒ∏°SCG ™ÑqàJh ,Îª«q∏e

óÃ CGóÑj Ée kÉHhôµ«e OÉ°†ŸG º°ù÷G ±OÉ°üj Éeó˘æ˘©˘a ,IQÉ˘°†dG äÉ˘Ä˘jõ÷Gh É˘jÒà˘µ˘Ñ˘dG ´Ó˘à˘HG

¬eƒég ø°ûH CGóÑj áWÉME’G á«∏ªY ∫ÉªàcG ó©Hh ,áaÉc ÖfGƒ÷G øe ¬àWÉME’ á«ª°ù÷G ¬JGOGóeEG

¢UGƒN ≈∏Y GOÉªàYG á«FÉ«ª«µdG äÓYÉØàdG CGóÑJ qºK øeh ,ÚLhÎædG ó«°ùcCG äÉÄjõL øe πHGƒH

.Ühôµ«ŸG hCG ÉjÒàµÑdG äƒe ¤EG …ODƒJ »àdG áeÉ q°ùdG ∂jÎædG ó«°ùcCG áÄjõL

øe »M π«dO ƒ¡d ÚLhÎædG ó«°ùcCGh OÉ°†ŸG º«°ù÷G ÚH ≥«°ùæàdG Gòg πãe ∫ƒ°üM q¿EG

ó«°ùcCG äÉÄjõ÷ º¡eh ôNBG QhO óLƒ˘jh .Oƒ˘Lƒ˘dG Gò˘¡˘d ≥˘dÉ˘N Oƒ˘Lh ≈˘∏˘Y IÒã˘µ˘dG á˘dOC’G

á«dÉ©a »¨∏j ∂jÎædG ó«°ùcCG ¿CG çÉëHC’G âàÑKCG ó≤a ,º°ù÷G ‘ áehÉ≤ŸG RÉ¡L øª°V ÚLhÎædG

RÉ«JhôHz ≈Yój í°TGhôdG ¢†©H ‘ OƒLƒe ¢UÉN ËõfCG(protease)øY ∫hDƒ°ùe ËõfC’G Gògh ,

,á«àØdG í°TGhôdG ΩÉ°ùLCG AÉæH ‘ É¡eGóîà°S’ äÉæ«JhÈdG ¢†©Ñd ábÓ˘ª˘©˘dG äÉ˘Ä˘jõ÷G ∂«˘µ˘Ø˘J

202

¢¢UU IIQQƒƒ°°üüddGG220044 :: `HH ≈≈YYóójj ¢¢UUÉÉNN ËËõõffCCGG ≈≈∏∏YY ááØØ££ææddGG ……ƒƒàà––(NOS ),,ÚÚLLhhÎÎææddGG óó««°°ùùcchhGG ÖÖccôôee hhCCGG

ÜÜÉÉ°°üüNNEE’’GG ™™eehh ..ÚÚLLhhÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG êêÉÉààffEEÉÉHH CCGGóóÑÑ««dd ÜÜÉÉ°°üüNNEE’’GG ççhhóóMM øøee ¿¿GGƒƒKK ™™°°††HH ππÑÑbb ËËõõffCC’’GG GGòògg ππNNóóààjjhh

õõØØëëààJJ áá««ffÉÉKK ÚÚKKÓÓããHH QQÉÉ°°ûûààff’’GG GGòògg óó©©HHhh ..ÉÉ¡¡««aa ôô°°ûûààææJJhh ááÑÑ°°üüııGG áá°°††jjƒƒÑÑddGG ππNNGGOO ÚÚLLhhÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG ääÉÉÄÄjjõõLL èè∏∏JJ

..……OOóó©©ddGG ôôKKÉÉµµààddGG ççóóëëjjhh ππªª©©ddÉÉHH áá««∏∏ÿÿGG ΩΩÉÉ°°ùù≤≤ffGG áá««ddBBGG CCGGóóÑÑJJ ‹‹ÉÉààddÉÉHHhh ,,ΩΩƒƒ««°°ùùddÉÉµµddGG ääÉÉffƒƒjjCCGG

√ò¡H í°TGhôdG ôKÉµJ ™˘æÁ ÚLhÎæ˘dG ó˘«˘°ùcCÉ˘a

.á≤jô£dG

ô‰ ¿CG »¨Ñæj ’ á«ª∏©dG áeƒ∏©ŸG √òg ¿EG

≥ª©H É¡«a πeCÉàdG »¨Ñæj πH ,ΩGôµdG Qhôe É¡«∏Y

kGó«L É¡ÑLGh ±ô©J IÒ¨°U äÉÄjõL ÉæeÉeCG ¿C’

,kÉÄ«°T É¡æY º∏©J ’ iôNCG äÉÄjõL OÉéjEG ƒgh

,kÉ«FÉ¡f ÉgÒKCÉJ ™æ“ »c ó°ù÷G AÉëfCG ™«ªL ‘h

¿hO ∂dÉ¡ŸG øY iCÉæÃ ¿É°ùfE’G ¿ƒµj Gòµgh

≥Ñ˘°ùŸG Ö«˘JÎdG q¿CG í˘°VGƒ˘dGh ,É˘¡˘H ô˘©˘°ûj ¿CG

¢ù«d äÉÄ˘jõ÷G ÚH äÉ˘bÓ˘©˘dG √ò˘g çGó˘MC’

ó«°ùcCG ≥∏N …òdG ƒg ¬∏dG ¿EG πH áaOÉ°üŸG ó«dh

É˘¡˘ë˘æ˘eh äÉ˘˘Ä˘˘jõ÷G ø˘˘e √ÒZh ÚLhÎæ˘˘dG

.ÚŸÉ©dG ÜQ ¬∏dG ¿ÉëÑ°ùa Iõ«ªŸG ¢üFÉ°üÿG

á˘jQÉ˘L çÉ˘ë˘HC’G ¿CG ∞˘«˘˘°VCG ¿CG OhCGh

á«aÉÿG á«ª∏©dG ≥FÉ≤◊G øe ójõŸG øY ∞°ûµ∏d

ÚLhÎædG ó«°ùcCG ¿CÉH ¿ƒ∏FÉØàe AÉª˘∏˘©˘dÉ˘a ,É˘æ˘Y

ΩGQhC’Gh ¿ÉWô°ùdG ó°V ìÓ˘°ùc Ωó˘î˘à˘°ù«˘°S

,Öjô≤dG πÑ≤à°ùŸG ‘ ≥≤ëà«˘°S Gò˘gh ,á˘ã˘«˘ÑÿG

≈∏Y k’hCG ±ô©àdG »¨Ñæj ôeC’G Gòg ≥˘«˘≤˘ë˘à˘dh

πch ,Ö«é©dG RÉ¨dG Gòg ¢üFÉ°üN øe »ØıG

Gòg ó«°UQ øe kÉªàM ójõ˘«˘°S ó˘jó˘L ±É˘°ûà˘cG

™FGôdG º«ª°üàdG Éæd âÑãjh AÉª∏˘©˘dG ió˘d RÉ˘¨˘dG

.¬«∏Y …ƒàëj …òdG

á«ª∏©dG çÉëHC’Éa :âbƒdG QhôÃ ÌcCÉa ÌcCG ΩÉªàg’ÉH ≈¶– ÚLhÎædG ó«°ùcCG áÄjõL q¿EG

203

º«KGôé∏d IOÉ°†e á«æ«eCG á«∏N

ÚLQCGá«æ«˘eCG á˘«˘∏˘NIOÉ°†e

º«KGôé∏d

IõØfi IQÉ°TEG

á«∏ÿG äÓÑ≤à°ùe

ΩÉ°ù≤f’ÉH äÉ«∏«Ø£dG ôKÉµJ

äÉ«∏«Ø£dG ôKÉµJ ±É≤jEG ΩÉ°ù≤f’ÉH

ójó◊GÚé°ùcC’G

§§ÑÑJJôôJJ ÉÉ¡¡ffƒƒµµHH ÉÉjjÒÒààµµÑÑddGGhh áájjôô¡¡ÛÛGG ääÉÉ««∏∏««ØØ££ddGG õõ««ªªààJJ

êêÉÉààffEEGG ¤¤EEGG ……OODDƒƒJJhh ,,ÉÉggôôKKÉÉµµJJ AAÉÉææKKCCGG ((CCGG)) IIOOÉÉ°°††ŸŸGG ääÉÉªª««°°ùù÷÷ÉÉHH

≈≈ªª°°ùùŸŸGG ËËõõffCCÓÓdd IIOOÉÉ°°††ŸŸGG ääÉÉªª««°°ùù÷÷GGNOSGGòògghh ,,

ÚÚææLLQQBB’’GG ¬¬eeGGóóîîàà°°SSÉÉHH RRhhÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG êêÉÉààffEEÉÉHH CCGGóóÑÑjj ËËõõffCC’’GG

óójjóó◊◊GG IIQQòòHH œœÉÉææddGG ÖÖccôôŸŸGG ≥≥°°üüàà∏∏jj )) ÚÚéé°°ùùccCC’’GGhh

¢¢††FFÉÉØØddGG ∂∂jjÎÎææddGG óó««°°ùùccCCGG ∫∫ƒƒëëjjhh ,,((ËËõõffCC’’GG ‘‘ IIOOƒƒLLƒƒŸŸGG

..IIQQÉÉ°°††ddGG ääÉÉ««∏∏««ØØ££ddGG ôôKKÉÉµµJJ ¿¿hhOO

a

b

≈«ëj ¿hQÉg


√òg q¿CG kÉ«dÉM ±hô©ŸGh ,É¡°üFÉ°üîH kÉHÉéYEG ¿hOGOõj AÉª∏©dG π©éj ôÁ Ωƒj πch É¡«∏Y áÑ°üæe

≈àM ¢SCGôdG áªb øe …CG º°ù÷G AÉëfCG ™«ªL ‘ É¡LÉàfEG ºàj »FÉ«ª«µdG ôeCÓd á∏bÉædG áÄjõ÷G

,É¡«a ∫É©a QhO É¡dh á«ª°ù÷G ájƒ«◊G äÉ«dÉ©ØdG Ö∏ZCG ‘ áÄjõ÷G √òg ∑Î°ûJh ,Ωó≤dG ¢üªNCG

Qƒ°üJ :kÉ©e ÜÉéYE’Gh IÒ◊G Éæ«a Òãj …òdGh áÄjõ÷G √ò¡d Ò£ÿG QhódG Éæd ¢ùµ©j »JB’G ∫ÉãŸGh

∂jód íÑ°üJ òFóæY ,¬∏fi â∏∏Mh ÚLhÎædG ó«°ùcCG øe QhódG äòNCG ∂fCG ÇQÉ≤dG …õjõY

:»gh É¡H ΩÉ«≤dG ∂«∏Y ΩÉ¡e

1áaô©e ∂«∏Y ∂dòd ,™«°SƒàdGh ≥««°†àdG á«MÉf øe ájƒeódG á«YhC’G ≈∏Y Iô£«°ùdG-

¿GQhódG RÉ¡L ∞FÉXhh ¢üFÉ°üNh äÉfƒµe áaô©e …CG ,Éª¡JÉfƒµeh ΩódGh Ö∏≤dG ∞FÉXh

.áeÉJ áaô©e

2á«Ñ∏àd ájƒeódG á«YhC’G πNGO ΩódG §¨°V º«¶æàH á°UÉÿG á«FÉ«˘ª˘«˘µ˘dG ô˘eGhC’G π˘≤˘f-

πcC’Gh ΩƒædÉc á«ª°ù÷G äÉWÉ°ûædG ∞∏àîÃ ΩÉ«≤dG óæYh ,äÉbhC’G ∞∏àfl ‘ ó°ù÷G äÉLÉ«àMG

’EGh kÉØ«ØW ¿Éc Éª¡e ƒ¡°S hCG CÉ£N …CG ∫ƒ°üM ΩóY IÉYGôe Öéjh ,ÉgÒZh á°VÉjôdG á°SQÉ‡h

…ODƒ«°S »Ñ∏°ùdG Ò«¨àdG Gòg ¿C’ ,kÉYÉØJQG ΩCG kÉXÉØîfG ¿ÉcCG AGƒ°S ,ΩódG §¨°V ‘ Ò«¨J çóë«°S

kGó«L ôcòàJ ¿CG ∂«∏Yh ,π∏°ûdÉH áHÉ°U’G ≈àM hCG áeó°üdG hCG á«Ñ∏≤dG áàµ°ùdÉH áHÉ°UE’G ¤EG kÉªàM

í°†àj òFóæY ,Îeƒ∏«c ∞dCG áFÉe ≠∏Ñj ájô©°ûdG á«YhC’Gh IOQhC’Gh ÚjGô°ûdG ∫ƒW ´ƒª› ¿CG

.ÚLhÎædG ó«°ùcCG πfi Gƒ∏– ¿CG π«ëà°ùŸG øe ¬qfCG ºµjód

3∫ÓN »FÉ«ª«µdG πbÉqædG QhóH Ωƒ≤j ¬fCG âbƒdG Gòg ‘ ÚLhÎædG ó«°ùcCG øY ±hô©ŸG-

IÒÑc áLQO ¤EG Ió≤©e äÉ«∏ª©dG √ògh ,ïŸG ‘ …ôéj QhódG Gògh ,º∏©àdG äÉ«∏ªY ∫ƒ°üM

AÉª∏Y ≈∏Yh ÇQÉ≤dG …õjõY ∂«∏Y π«ëà°ùŸG øªa ∂dòd ,ó©H ∞°ûàµJ ⁄ É¡∏MGôe ¢†©H ¿CG ≈àM

.∂jÎædG ó«°ùcCG øY áHÉ«f É°VGÎaG ƒdh QhódG Gòg GhODƒj ¿CG áaÉc ⁄É©dG

4ó°V ìÉØµ∏d ÚLhÎædG ó«°ùcCG øe ´ÉaódG ájGQ ºq∏°ùàJ ¿CG ÇQÉ≤dG …õjõY ¢ùæJ ’-

.í°TGhôdGh ÉjÒàµÑdG

5óÑµdGh áFôdG ‘ ¬eÉ¡eh ÚLhÎædG ó˘«˘°ùcCG ∞˘FÉ˘Xh ¤EG ÜÉ˘Ñ˘dG Gò˘g ‘ ¥ô˘£˘à˘f ⁄-

Ö°ù– ¿CG ∂«∏Y ∂dòd ,ájƒ«◊G É¡JÉ«dÉ©a º«¶æJ ‘ √QhOh ôKÉµàdG AÉ°†YCG ≈àMh Ió©ŸGh á«∏µdGh

204

á«Ø«c áaô©ŸG ΩÉ“ ±ô©J ¿CGh ,¬∏fi π– ¿CG äOQCG GPEG É¡d á©HÉàdG É¡Jõ¡LCGh AÉ°†YC’G √òg ÜÉ°ùM

á£ëªc É¡æ«H Éª«a πeÉµJh ≥«°ùæàH πª©J Iõ¡LC’G √òg q¿CG kÉª∏Y ,É¡ØFÉXh Iõ¡LC’G √òg AGOCG

.¿ƒµj Ée πªcCG ≈∏Y É¡ØFÉXƒd ÉjÓN AGOC’

6Ö°ùædÉH »FÉ«ª«µdG πbÉædG Ωóîà°ùj »c áWƒÑ°†ŸG äÉHÉ°ù◊G AGôLEG »¨˘Ñ˘æ˘j kÉ˘eÉ˘à˘Nh-

øµÁh ,»ÑjôîàdG hCG â«ªŸG √ÒKCÉJ ô¡¶«°S ’EGh Ö°SÉæŸG ¿ÉµŸG ‘h Ö°SÉæŸG âbƒdÉHh ≈∏ãŸG

ájCG hCG â«eÉæjódG ¬∏ªY AGOCG ‘ Ωóîà°ùjh ájÉ¨∏d áØ∏àfl ’ÉªYCG πª©j ¿É°ùfEÉH ≥HÉ°ùdG ∫ÉãŸG ¬«Ñ°ûJ

∂°ùØf óŒ ±ƒ°S , kGóMGh CÉ£N ÖµJôj ¿CG ¿hO áæ°S Ú©Ñ°S ¤EG Úà°S IóŸh iôNCG äGôéØàe

Iõ¡LC’G π°†aCGh äGÈàıG ≈bQCG IóYÉ°ùÃ ≈àM ôeC’G Gò¡H ΩÉ«≤dG ádÉëà°SG ∑QóJ ¿CG ¤EG kGô£°†e

.áÑ«é©dG ΩÉ¡ŸG √òg ΩÉeCG õLÉY ∂fCG ô©°ûà°S kÉŸÉYh kGÒÑN âæc Éª¡eh

:¤É©J ∫Éb ,πLh õY ¬∏dG É¡≤∏N ób ÚLhÎædG ó«°ùcCG áÄjõL ¿CG ∂°T’

nn≥≥nn∏∏ nnNN nnhh pp∂∂rr∏∏ooŸŸGG ‘‘ ll∂∂jj ppôô nn°°TT oo¬¬nndd øøooµµnnjj rrººnndd nnhh kkGG nnóónndd nnhh rròò ppîîssàànnjj rrººnndd nnhh pp ¢¢VV rrQQnnCC’’GG nnhh ppääGGƒƒ nnªª ss°°ùùddGG oo∂∂rr∏∏ooee oo¬¬nndd …… ppòòssddGG

kkGGôôjjppóó rr≤≤nnJJ oo√√ nnQQ ssóó nn≤≤ nnaa mmAA rr»» nn°°TT ssππ oocc|:¿ÉbôØdG2ÉgOóY ≠∏Ñj »àdG á«ª°ù÷G ÉjÓÿG ∞∏àfl äÉ«dÉ©a º¶æj ¬∏©Œ »àdG RÉ¨dG Gòg ¢üFÉ°üNh

¢üFÉ°üÿG √òg Qó°üe Ée ;áq«°ùM AÉ°†YCG ≈àM hCG kGQƒ©°T hCG kÓ≤Y ∂∏àÁ ¿CG ¿hO äÉfƒ«∏jÎdG

.Qƒ°üŸG ÇQÉÑdG ¬∏dG iƒ°S áÑ«é©dG

π°UƒàdG ” ób á«ª∏©dG ≥FÉ≤◊G √òg q¿CG :»gh ´ƒ°VƒŸG Gòg ‘ IÒNCGh iôNCG á£≤f óLƒJ

â«°üdG º¡jód AÉª∏Y ÉgGôLCG áØãµe çÉëHCG ∫ÓN øe øjô°û©dG ¿ô≤dG øe ÒNC’G ó≤©dG ‘ É¡«dEG

Oƒ¡éH øµJ ⁄ ÚLhÎædG ó«°ùcCG ¢üFÉ°üN ¤EG π°UƒàdG q¿CG ’EG ,º¡°ü°üîJ ä’É› ‘ »ª∏©dG

ÒaƒàHh ∫ÉŸG ¢SCGôH áªgÉ°ùŸÉH á«ŸÉ©dG äÉ°ù°SDƒŸGh ∫hódG âeÉb πH ºgóMh ÚãMÉÑdGh AÉª∏©dG

√ògh ,Iôªà°ùŸGh ájQÉ÷G çÉëHCÓd á©˘aO â£˘YCGh á˘«˘Lƒ˘dƒ˘æ˘µ˘à˘dG äÉ˘fÉ˘µ˘eE’Gh Iõ˘¡˘LC’G

äÉ≤ØædGh »æ°†ŸG ó¡÷G Gòg ó©H É¡«dEG π°UƒàdG ” »àdGh ÚLhÎædG ó«°ùcC’ IójôØdG ¢üFÉ°üÿG

.πLh õY ¬∏dG ’EG √Góe º∏©j ’ …òdG »¡dE’G º∏©dG ôëH øe Iô£b Èà©J IÒÑµdG

205

≈«ëj ¿hQÉg

á«FÉ«ª«c äÉÄjõL ÒKCÉJ á«Ø«c ÜÉàµdG Gòg äÉëØ°U ≈∏Y Éæ°Vô©à°SG

≈∏Y ÉgOóY ƒHôj »àdG º°ù÷G ÉjÓN ≈∏Y100Éæª∏©Jh ,á«∏N ¿ƒ«∏jôJ

,ÉjÓÿG ™«ªL ≈∏Y ôKDƒJ »gh ,äÉfƒeô¡dÉH ≈YóJ äÉÄjõ÷G √òg q¿CG É°†jCG

Éª¡°†©H øY ÚJó«©H Úà«∏N ÚH ∫É°üJG Aƒ°ûf á«Ø«c Éæ©∏£à°SG ∂dòch

ÉæëÑ°UCG Gòµgh .¿PCG hCG Ú©d Éª¡cÓàeG Ωó˘Y ø˘e º˘Zô˘dG ≈˘∏˘Y ¢†©˘Ñ˘dG

‘ ≥∏ÿG ≈∏Y ¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG IQób ≈∏Y á«M á∏ãeCG OƒLh ≈∏Y GOƒ¡°T

.ÉæeÉ°ùLCG ¥ÉªYCG ≥ªYCG

π«°UÉØàdG ≈∏Y ±ô©àJh Qƒ£°ùdG √òg ÇQÉ≤dG …õjõY CGô≤J ÉeóæYh

AÉæKCG ≈àM ∞bƒàJ ’ äGõé©ŸG √òg ¿CG ¢ùæJ ’ áØ∏àıG äGõé©ŸÉH á°UÉÿG

:∂dP ≈∏Y ∫Éãeh ,ÜÉàµdG Gòg IAGô≤d ºµà©HÉàe

âeÉbh ,ΩódG ‘ AÉŸG áÑ°ùf ¢SÉ«≤H ∂ª°ùL ‘ ÉjÓÿG ¢†©H âeÉb

, kGQGôeh kGQGôµJ ΩódG ‘ ô˘µ˘°ùdG á˘Ñ˘°ùf ¢SÉ˘«˘≤˘H iô˘NC’G É˘jÓÿG ¢†©˘H

áÑ°ùf ≈∏Y ®ÉØ◊G ¬≤JÉY ≈∏Y òNCG ÉjÓÿG ±’BÉH Q qó≤jh ôNB’G ¢†©ÑdGh

ΩódG ¤EG ΩÉ¶©dG øe Ωƒ«°ùdÉµdG ô°üæY π≤f ”h ,ΩódG ‘ áfRGƒàe ôµ°ùdG

.iôNCG kÉfÉ«MCG ¢ùµ©dÉHh kÉfÉ«MCG

,ó∏é∏d áÁó≤dG ÉjÓÿG øe ∞dÉqàdG ¢†jƒ©àd IójóL ÉjÓN ó«dƒJ q”h

äÉfƒ«∏jôJ âeÉb ,ΩÉ°ù≤f’ÉH ÉjÓÿG ¢†©H ôKÉµJ π«¡°ùJ ≥jôW øY ∂dPh

IQGôM áLQO ≈∏Y ®ÉØë∏d ájô¡› ÅaGóe ≈∏˘Y É˘¡˘à˘ª˘¡˘e AGOCÉ˘H É˘jÓÿG

áÑ°ùf ¢SÉ«≤H ÉjÓÿG ¢†©H âeÉbh ,áæ«©e OhóM øª°Vh áàHÉK º°ù÷G

®ÉØë∏d áæ«©e äÉ«dBG ≥ah äÉ«dÉ©a IóY âKóMh ,ΩódG ‘ ΩƒjOƒ°üdG

.ΩódG ‘ ¬àÑ°ùf ¿RGƒJ ≈∏Y

Ω qódG §¨°V ≈∏Y áeR’ äÉ°SÉ«b AGôLEÉH ÉjÓÿG ¢†©H âeÉb

äÉ«∏ª©dG AGôLEG q”h ¢VÉØîfGhCG ´ÉØJQG …CG øe ¬«∏Y ®ÉØë∏d

.kÉàHÉK ¬«∏Y ®ÉØë∏d kGQÉ¡fh kÓ«d ájQhô°†dG

á`“É`ÿGá`“É`ÿG


ôNBG kÉæ«M â£°ùÑfGh kÉæ«M â°ü∏≤J ó≤a É¡H á£«ÙG äÓ°†©dG ¿EÉa ájƒeódG á«YhC’G ÉqeCG

.É¡°ü∏≤J hCG á«YhC’G √òg Oó“ ¤EG …ODƒàd

øe iôNCG kÉfÉ«MCG AÉŸGh kÉfÉ«MCG ΩƒjOƒ°üdG í«°TÎH ∂«à«∏c ‘ IOƒLƒŸG ÉjÓÿG ¢†©H âeÉb

.ΩódG ¤EG ¬∏≤æd ∫ƒÑdG πFÉ°S

.ÉgÒKCÉJh äÉfƒeô¡dG áÑbGôe â– ,±’B’ÉH ÉgOóY Qó≤j iôNCG äÉ«dÉ©a âKóMh

¢ü≤ædG ∫ÉªcE’ ∂ª°ùL AGõLCG øe AõL πc ‘ Iô£«°Sh ¢û«àØJh ¢SÉ«b çóëj QÉ°üàNÉHh

øY kÉHÉàc CGô≤J ÉeóæY âfCGh ,º°ù÷G ‘ IÉ«◊G á∏°UGƒŸ ¢†FÉØdG øe ¢ü∏îàdGh IOÉjõdG §Ñ°Vh

.kÉ≤HÉ°S ÉgÉfôcP »àdG ájƒ«◊G äÉ«dÉ©ØdG ≥«≤ëàH ∂ª°ùL äÉfƒeôg âeÉb äÉfƒeô¡dG

πc q¿C’ ,ÒµØàdG ¬fEG º©f,ÒµØqàdG :Ò£Nh qº¡e A»°T ∂≤JÉY ≈∏Y ™≤j á£≤ædG √òg óæYh

ƒg ádOC’G √òg ájDhôd A»°T π°†aCGh ,πLh õY ¬∏dG OƒLh ≈∏Y π«dO AÉª°ùdG ‘ hCG ¢VQC’G ‘ A»°T

.ÒµØàdG

ºgôjó≤J ≈∏Yh ,¬∏dG øe ∫ƒ≤©dG …hP Öjô≤J ≈∏Y óYÉ°ùj ábƒ∏ıG AÉ«°TC’G ‘ ÒµØàdÉa

¬JGõé©e h ¬∏dG äÉjBG ‘ øjôµØàŸG ∫ÉM Q qƒ°üj Ée ¿BGô≤dG ‘ OQhh ,ÉgQób ≥M πLh õY ¬àª¶©d

:¤É©J ∫Éb :»∏j Éªc

**ppÜÜÉÉÑÑddCC’’GG ‹‹hhCC’’ mmääÉÉjjBB’’ ppQQÉÉ¡¡ssææddGGhh pp ππrr««ss∏∏ddGG pp±±nnÓÓppàà rrNNGG nnhh pp ¢¢VV rrQQnnCC’’GG nnhh ppääGGƒƒªª ss°°ùùddGG pp ≥≥rr∏∏ nnNN »»ppaa ss¿¿ ppEEGG

pp ¢¢VV rrQQnnCC’’GG nnhh ppääGG nnƒƒ nnªª ss°°ùùddGG pp ≥≥rr∏∏ nnNN »»ppaa nn¿¿hh ooôôssµµØØnnàànnjj nnhh rrºº pp¡¡ppHHƒƒooææooLL ≈≈nn∏∏ nnYY nnhh GG kkOOƒƒ oo©© oobb nnhh ÉÉ kkeeÉÉ nn««ppbb ¬¬∏∏ddGG nn¿¿hh ooôô oocc rròònnjj nnøøjj ppòòddGG

QQÉÉ ssææddGG nnÜÜGG nnòò nnYY ÉÉ nnææ pp≤≤ nnaa nn∂∂nnffÉÉëërrÑÑ oo°°SS kkÓÓ ppWWÉÉ nnHH GG nnòò nngg nnââ rr≤≤nn∏∏ nnNN ÉÉ nnee ÉÉ nnææssHH nnQQ|:¿GôªY ∫BG190-.191

õY ¬∏dG äÉjBG øe ájBG ¬ª∏Y ¿hO ¿É°ùfE’G º°ùL ‘ πª©j …òdG Êƒeô¡dG ΩÉ¶ædG Gò¡a

,iÈc á∏ØZ Èà©j áàëH á«Lƒdƒ«H ô¶f á¡Lh øe ´ƒ°VƒŸG Gòg ∫hÉæJ ¿EÉa ÖÑ°ùdG Gò¡d ,πLh

‘ ábQÉÿG Iõ¡LC’G Qƒ¡X á«Ø«ch ¬ª°ùL ‘ äGõé©ŸG √òg çhóM á«Ø«c ‘ ¿É°ùfE’G ÒµØàa

.¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG ¤EG ÜôbCG ¬∏©Œ º°ù÷G Gòg

¬ë«∏°ùJh AôŸG ∞«≤ãJ »gh äÉfƒeô¡dG ‘ ÒµØàdG øY ¢†îªàJ á«≤£æe áé«àf ∂dÉægh

¬∏dG IQób ≈∏Y kÉŸÉX AGÎaG É¡fƒc hó©J ’ »àdGh Qƒ£àdG ájô¶f ≈æÑàJ »àdG äGAÉYO’G ó°V kÉjôµa

Ωƒ¡Øe áë°U ΩóY ≈∏Y π«dO ƒ¡d Êƒeô¡dG ΩÉ¶ædG AGõLCG ÚH ΩÉé°ùf’Gh πeÉµàdG q¿EGh ,√OƒLhh

208

.Qƒ£àdG ájô¶æd ¢SÉ°SC’G ôé◊G Èà©J »àdG áaOÉ°üŸGz

äGõé©e øe ¬æe ºq∏©J ÉŸ √ô°ûf ƒg ÜÉàµdG Gòg ÇQÉb ≥JÉY ≈∏Y ≈≤∏ŸG ôNB’G ÖLGƒdGh

≥≤ëj §≤a á≤jô£dG √ò¡Hh ,áæµ‡ á∏«°Sh π°†aCGh Üƒ∏°SCG ø°ùMCÉH ¢SÉædG ™«ªL ÚH IôgÉH á«¡dEG

Üƒ∏≤dG íàah ,¤É©J ¬∏dG äÉjBG ≈∏Y º¡æ«YCG íàah ¢SÉqædG á«YƒJ »gh ≈∏ãŸG ¬àjÉZ ÜÉàµdG Gòg

.¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬àaô©Ã º©æJ ≈àM

≈«ëj ¿hQÉg

209


QQ qqƒƒ``££ààddGG áá©©`jjóóNNÉ¡fƒc óM RhÉéàJ ⁄ É¡æµdh ,AÉ«MC’G ≥∏N Iôµa ¢†gÉæàd äô¡X ájô¶f »g :á«æjhQGódG hCG Qƒ£qàdG ájô¶f q¿EG

ájô¶ædG √òg »YqóJh .QÉ°ûàfGh ìÉ‚ …CG øY Ió«©H ájô¶f É¡fƒc ¤EG áaÉ°VEG ,á∏°U ájCÉH º∏©dG ¤EG â“ ’ á n£ n°ùrØ n°S

≥∏N äƒÑK ΩÉeCG ihÉ¡J Ée ¿ÉYô°S AÉYqO’G Gòg qøµdh ,äÉaOÉ°üŸG π©ØH á«M OGƒe øe äCÉ°ûf IÉ«◊G ¿CG

≥dÉÿG ∂°T ÓH ƒg á≤«bódG øjRGƒŸG ¬«a ™°Vhh ¿ƒµdG ≥∏N …òdÉa .πLh õY ¬∏dG πÑb øe AÉ«MC’G ÒZh AÉ«MC’G

¬∏dG ≥∏N '' ¢†aQ IôµØH âãÑ°ûJ ÉŸÉW áÑFÉ°U ¿ƒµJ ¿CG É¡d øµÁ ’ Qƒ£qàdG ájô¶fh .¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ôWÉØdG

. É¡æY k’óH '' áaOÉ°üŸG'' Ωƒ¡Øe »æÑJh '' äÉæFÉµ∏d

ó©H kGóMGh ÉgóqæØJ á«ª∏©dG ádOC’G ¿CG ó‚ áaÉc ÉgOÉ©HCG øe ájô¶ædG √òg ÖfGƒL ¢üëØàf ÉeóæY π©ØdÉHh

∂dP ≈∏Y ∫Éãeh .á«◊G ÒZ äÉæFÉµdG ‘ ¬æe kGó«≤©J ÌcCG á«◊G äÉæFÉµdG ‘ OƒLƒŸG ¥QÉÿG º«ª°üàdÉa ,ôNB’G

áØ∏àıG çÉëHC’G AGôLEÉH øjRGƒŸG √òg õ«‰ ¿CG ™«£à°ùfh ,ájÉ¨∏d á°SÉ°ùM øjRGƒe ≥ah IOƒLƒe »¡a äGQqòdG

á«°SÉ°SCG OGƒe ó©J »¡a ,kGó«≤©J ÌcCG ôNBG Ö«JôJ ≥ah »◊G ⁄É©dG ‘ IOƒLƒe É¡°ùØf äGQqòdG √òg q¿CG q’EG ,É¡«∏Y

.á°ûgóe áLQO ¤EG á°SÉ°ùM ÒjÉ©eh äÉ«dBG ¬d §°Sh ‘ πª©Jh ,ÉjÓÿGh äÉÁõfC’Gh äÉæ«JhÈdG Ö«cÎd

. øjô°û©dG ¿ô≤dG ájÉ¡f ∫ƒ∏ëH ájô¶ædG √òg ºYGõe ó«æØàd kÉ°ù«FQ kÉÑÑ°S ¿Éc ¥QÉÿG º«ª°üàdG Gòg q¿EG

áá««ææjjhhQQGGóóddGG ââeeóógg »»ààddGG ÖÖYYÉÉ°°üüŸŸGGóà“ »àdGh ájôµØdG äÉªcGÎdG ¤EG Ióæà°ùe ô°ûY ™°SÉàdG ¿ô≤dG ‘ ⁄É©ŸG IOófi IQƒ°üH ájô¶qædG √òg äô¡X

ƒg º∏©dG É«fO ‘ Ωób ÅWƒe É¡d π©Lh ájô¶ædG √òg Qƒ∏H …òdG çó◊G qøµdh ,á«≤jôZE’G IQÉ°†◊G ¤EG ÉgQhòL

á«◊G äÉæFÉµdG ≥∏N á«∏ªY ¬HÉàc ‘ ∞dDƒŸG ¢VQÉ©jh .øjhQGO õdQÉ°ûJ ¬ØdDƒŸ '' ´GƒfC’G π°UCG '' ÜÉàc Qhó°U

áaÉc á«◊G äÉæFÉµdG Aƒ°ûf ≈∏Y »æÑŸG √OÉ≤àYG ¤EG ƒYój ∂dP øe k’óHh ,¤É©Jh ¬fÉëÑ°S ¬∏dG πÑb øe áØ∏àıG

.áØ«Ø£dG äGÒ«¨àdG çhóM áé«àf AÉ«MC’G ÚH ±ÓàN’G ô¡X øeõdG QhôÃh ,óMGh óL øe

¬aGÎYÉH q’EG ¢ù«d ''kÉ«≤£æe k’óL'' ¬fƒc RhÉéàj ⁄h ,»ª∏Y π«dO …CG ¤G óæà°ùj ⁄ »æjhQGódG AÉYO’G Gòg q¿EG

äÉaGÎYG ádƒ£e IQƒ°üH ∫hÉæJ '' ájô¶ædG ÖYÉ°üe'' º°SÉH ÜÉH ≈∏Y iƒàMG ÜÉàµdG ¿EG ≈àM ,kÉ«°üî°T ƒg

∂dòH πµ°ûàd ,áÑ°SÉæŸG OhOôdG É¡d óŒ ¿CG ájô¶ædG ™£à°ùJ ⁄ »àdG á∏Ä°SC’G øe ójó©dG OƒLƒH ¬°ùØf øjhQGO

.ájô¶ædG ¿É«æH ‘ ájôµa äGô¨K

ájô¶æ∏d Iƒb ìÉàØe »ª∏©dG Qƒ£àdG íÑ°ü«d á∏Ä°SC’G √ò¡d áÑ°SÉæŸG OhOôdG √Qƒ£àH º∏©dG óéj ¿CG ≈æªàj ¿Éch

210

kGóMGh ¬ªYGõe ósæah øjhQGO πeCG Ö«N åjó◊G º∏©dG øµdh ,¬HÉàc ‘ √ôcP ÉŸÉW »æªàdG Gògh .øeõdG QhôÃ

. ôNB’G ó©H

:»gh á«ª∏Y ájô¶æc á«æjhQGódG AÉ¡àfG ¤EG äOCG á°ù«FQ πeGƒY áKÓK ôcP øµÁh

1.Iôe ∫hC’ IÉ«◊G Qƒ¡X á«Ø«c øY »ª∏Y Ò°ùØJ OÉéjEG ‘ kÉeÉ“ π°ûØJ ájô¶ædG q¿EG (

2.AÉ«MC’G ÚH ∞«µà∏d á∏«°Sƒc '' Qƒ£à∏d á°UÉN äÉ«dBG'' OƒLh Iôµa ºYój »ª∏Y π«dO …CG OƒLh ΩóY (

3ájô¶f ¬«YóJ Ée ¢ùµY IóMGh á©aO AÉ«MC’G ∞∏àfl OƒLh Éæd ÚÑJ äGôéëàŸG äÉjôØ◊ äÓé q°ùdG q¿EG (

. Qƒ£àdG

:áKÓãdG πeGƒ©dG √òg π«°üØàdÉH ìô°ûæ°Sh

kkGGóóHHCCGG áábbƒƒÑÑ°°ùùŸŸGG ÒÒZZ IIƒƒ££ÿÿGG :: IIÉÉ««◊◊GG ππ°°UUCCGG πÑb Ió«Mh á«∏N øe äCÉ°ûf É¡∏ªcCÉH á«◊G äÉæFÉµdGh IÉ«◊G q¿CG Qƒ£qàdG ájô¶f »YqóJ8^3.áæ°S QÉ«∏e

πµ°ûdG å«M øe áØ∏àıG á«◊G äÉæFÉµdG ´GƒfCG øe ÚjÓŸG ¤EG ∫ƒëàJ ¿CG IóMGh á«M á«∏ÿ øµÁ ∞«c øµdh

?∂dP âÑãJ äGôéëàe ájCG óLƒJ ⁄ GPÉª∏a ,kÓ©a çóM ób ∫ƒëàdG Gòg ¿Éc GPEG h ,Ö«cÎdGh

AÉYO’G óæY ∞bƒàdG Öéj π«°UÉØàdG √òg ‘ ¢VƒÿG πÑbh ,¬æY áHÉLE’G ájô¶ædG ™£à°ùJ ⁄ ∫DhÉ°ùàdG Gòg q¿EG

äô¡X á«∏ÿG √òg ¿CG ájô¶ædG »YóJ ?OƒLƒdG ¤EG äô¡X ∞«c iôJ .''ΩC’G á«∏ÿG'' ∂∏J ‘ πãªàŸGh ∫hC’G

ÒZ hCG »LQÉN ÒKCÉJ …CG ∂dÉæg ¿ƒµj ¿CG ¿hO á©«Ñ£dG ±hôX πX â–h ÉgóMh áaOÉ°üŸG áé«àf OƒLƒdG ¤EG

¢†©H É¡d âKóM á«M ÒZ kGOGƒe q¿CG ájô¶ædG »YóJ :ôNBG ≈æ©Ã ,kÉ©WÉb kÉ°†aQ ≥∏ÿG Iôµa ¢†aôJ É¡fEG …CG ;»©«ÑW

. áahô©ŸG á«ª∏©dG óYGƒ≤dG áaÉc ™e kÉeÉ“ ≈aÉæàj AÉYO’G Gògh ,á«M á«∏N Qƒ¡X ¤EG áé«àædÉH äOCG äÉaOÉ°üŸG

''''IIÉÉ««◊◊GG øøee CCÉÉ°°ûûææJJ IIÉÉ««◊◊GG''''á«ª∏©dG º«gÉØŸG á©«ÑW ‘ πqãªàj ÖÑ°ùdGh ,QƒcòŸG ¬HÉàc ‘ IÉ«◊G π°UCG øY kGóHCG øjhQGO õdQÉ°ûJ çóëàj ⁄

∑GòfBG º∏©dG ¿Éch .kGóL á£«°ùH OGƒe øe AÉ«MC’G ¿ƒµJ á«°Vôa RhÉéàJ ⁄ »àdGh ,√ô°üY ‘ IóFÉ°S âfÉc »àdG

sOGƒe q¿CG ÉgOÉØeh ,≈£°SƒdG ¿hô≤dG òæe É¡Jô£«°S ¢VôØJ âfÉc »àdG ''»FÉ≤∏àdG ódƒàdG'' ájô¶f ÒKCÉJ â– ∫Gõj Ée

.á«M OGƒe âéàfCG h áaOÉ°üŸÉH â©ªŒ ób á«M ÒZ

‘ äGô°û◊G ôKÉµJ πãe OÉ≤àY’G Gòg »æÑJ ¤EG ¢SÉædG ¢†©H ¥ƒ°ùJ âfÉc á«eƒ«dG ä’É◊G ¢†©H ∑Éægh

¢†©H …ôŒ âfÉc áÑjô¨dG äGAÉYqO’G √òg äÉÑKE’h .ÜƒÑ◊G ™eGƒ°U ‘ ¿GôÄØdG ôKÉµJh ΩÉ© q£dG äÓ°†a

Ö°ùM Qƒ¡¶dÉH ¿GôÄØdG CGóÑJ kÓ«∏b QÉ¶àf’G óæYh , m ∫ÉH ¢TÉªb á©£b ≈∏Y ÜƒÑ◊G øe áæØM ™°Vh πãe ÜQÉéàdG

. IÎØdG ∂∏J ‘ ¢SÉædG OÉ≤àYG

≈«ëj ¿hQÉg

211


Öjô¨dG OÉ≤àY’G Gòg ¤EG ¢SÉqædG âbÉ°S ó≤a ,ºë∏dG ‘ OhódG ôKÉµJ »gh iôNCG IôgÉX ∑Éæg âfÉch

πeÉ◊G ÜÉHòdG á£°SGƒH ¬Ñ∏L ºàj OhódG ¿CG ƒgh ;ó©H Éª«a ôNBG A»°T äÉÑKEG ” øµdh ,¬d kÓ«dO äòîJGh

IôµØdG âfÉc ''´GƒfC’G π°UCG'' ¬HÉàc øjhQGO É¡dÓN ∞dCG »àdG IÎØdG ‘h .ºë∏dG ≈∏Y §ëj …òdGh ¬JÉbÒd

øe §≤a äGƒæ°S ¢ùªN ó©H á«ª∏©dG äGQƒ£àdG âàÑKCG øµdh ,á«M ÒZ OGƒe øe CÉ°ûæJ É¡fCG ÉjÒàµÑdG øY IóFÉ°ùdG

¢ùjƒd »°ùfôØdG AÉ«MC’G ⁄ÉY ÉgGôLCG »àdG çÉëHC’G ≥jôW øY ∂dPh ,¬«a AÉL Ée áë°U ΩóY ÜÉàµdG ∞«dCÉJ

¿CG ™«£à°ùJ á«◊G ÒZ OGƒŸG ¿CÉH πFÉ≤dG AÉYO’G íÑ°UCG ó≤d'' :»∏j Éªc ¬KÉëHCG èFÉàf Qƒà°SÉH ¢†ë∏jh ,Qƒà°SÉH

.''í`jôdG Ö¡e ‘ IÉ«◊G Å°ûæJ82

øµdh ,Qƒà°SÉH É¡«dEG π°UƒJ »àdG á«ª∏©dG ádOC’G ó°V á∏jƒW IóŸ ¿ƒëaÉµj Qƒ£àdG ájô¶f øY ¿ƒ©aGóŸG πXh

Gòg πãe Qƒ¡X ádÉëà°SG ‹ÉàdÉHh ,á«∏ÿG Ö«côJ ¬H ∞°üàj …òdG ó«≤˘©˘à˘dG âÑ˘KCG ø˘eõ˘dG ÈY √Qƒ˘£˘à˘H º˘∏˘©˘dG

. ¬°ùØf AÉ≤∏J øe ó≤©ŸG Ö«cÎdG

øøjjôô°°ûû©©ddGG ¿¿ôô≤≤ddGG ‘‘ ááªª««≤≤©©ddGG ää’’hhÉÉÙÙGG‘ IÉ«◊G π°UCG ´ƒ°Vƒe ∫hÉæJ øe ∫hCG øjQÉHhCG Qóæ°ùµdCG AÉ«MC’G º∏Y ‘ »°ShôdG »°UÉ°üàN’G ¿Éc ó≤d

™«£à°ùJ á«◊G ÒZ OGƒŸG ¿CG äÉÑKE’ øjô°û©dG ¿ô≤dG äÉq«æ«KÓK ‘ IójóY kÉKÉëHCG iôLCGh ,øjô°û©dG ¿ô≤dG

kÓFÉb IQGôÃ ±Î©j ¿CG ¤G ô£°VGh ™jQòdG π°ûØdÉH äAÉH ¬KÉëHCG øµdh ,áaOÉ°üŸG ≥jôW øY á«M OGƒe OÉéjEG

.'' É¡àeôH Qƒ£àdG ájô¶f ™∏àÑJ AGOƒ°S á£≤f tón©oj á«∏ÿG π°UCG q¿EG'' :83

º¡KÉëHCG GhôLCGh øjQÉHhCG ¬µ∏°S …òdG ¬°ùØf ≥jô£dG ‘ Ghôªà°SGh ,Qƒ£àdG IÉYO øe AÉª∏©dG »bÉH ¢SCÉ«j ⁄h

áæ°S ô∏∏«e »∏fÉà°S »µjôeC’G »FÉ«ª«µdG πÑb øe …ôLCG åëH ô¡°TCGh .IÉ«◊G π°UCG ¤EG π°Uƒà∏d1953å«M

‘ á©ªà› äGRÉ¨dG √òg ™°Vhh ,ó«©ÑdG »°VÉŸG ‘ …ƒ÷G ±Ó¨dG ‘ áæ«©e äGRÉZ äGP OGƒe OƒLh ¢VÎaG

Ö«côJ ‘ πNóJ »àdG á«æ«eC’G ¢VÉªM’G ¢†©H ≈∏Y π°üëj ¿CG ´É£à°SGh ,ábÉ£dÉH Égõ¡Lh óMGh ¿Éµe

. äÉæ«JhÈdG

OGƒŸG ¿C’ ;É¡∏°ûa âÑK Ée ¿ÉYô°S øµdh ,ΩÉeC’G ¤EG áª¡e Iƒ£N äGƒæ q°ùdG ∂∏J ‘ áHôéàdG √òg äsóoYh

âÑK π°ûØdG Gògh ,≥«ë°ùdG »°VÉŸG ‘ IOƒLƒe âfÉc »àdG OGƒŸG á≤«≤M πã“ øµJ ⁄ áHôéàdG ‘ áeóîà°ùŸG

.á≤MÓdG äGƒæ°ùdG ‘ ó«cCÉàdÉH84

ó©HhøµJ ⁄ áHôéàdG AGôLEG ‘ É¡eóîà°SG »àdG OGƒŸG ¿CÉH ±Î©j ¿CG ¬°ùØf ô∏∏«e ô£°VG á∏jƒW âª°U IÎa

.¿ÉeõdG ∞dÉ°S ‘ …ƒ÷G ±Ó¨dG ‘ óLƒJ âfÉc »àdG OGƒŸG á≤«≤M πã“85

É¡dhÉæJ á≤«≤◊G √ògh ,øjô°û©dG ¿ô≤dG ∫GƒW ¿ƒ«æjhQGódG ÉgGôLCG »àdG ÜQÉéàdG πc π°ûØdÉH äAÉHh

212

áæ°S √ô°ûf ∫É≤e øª°V ¢ùHôµ«°S ƒ¨jO ¿É°S ‘ ‹É©dG ó¡©ŸG ‘ á«Lƒdƒ«÷G AÉ«ª«µdG ‘ »°UÉ°üàN’G GOÉH …ôØ«L

1998: »∏j Ée ∫É≤ŸG ‘ AÉLh , »æjhQGódG ¬LƒàdG äGP ''¢VQC’G'' á∏› äÉëØ°U ≈∏Y

äCGóH ∞«c :»gh ;áHÉLEG É¡d ó‚ ⁄ á∏°†©e ¬LGƒf ¬àjGóH ‘ Éæc Éªc ÉædRÉe h øjô°û©dG ¿ô≤dG ´Oƒf øëf ''

? IÉ«◊G86

áá©©««ÑÑ££ddGGIIÉÉ««ëë∏∏dd IIóó≤≤©©ŸŸGGIÉ«◊G π°UC’ ≥«ª©dG ´ƒ°VƒŸG Gòg ¿CG äÉgÉàŸG √òg ‘ •QƒàJ Qƒ£àdG ájô¶f π©L iòdG »°ù«FôdG ÖÑ°ùdG

.π≤Y ¬bó°üj ’ πµ°ûH á£«°ùÑdG á«◊G äÉæFÉµ∏d ≈àM ,ájÉ¨∏d ó≤©e

’h ô°VÉ◊G Éæàbh ‘ ¿É°ùfE’G É¡©æ°U »àdG É«LƒdƒæµàdG äÉéàæe ™«ªL øe ÒãµH ó≤YCG »◊G øFÉµdG á«∏N ¿EG

.⁄É©dG ‘ IQƒ£àŸG πeÉ©ŸG ÈcCG ‘ á«M ÒZ OGƒe ™«ªéàH IóMGh á«∏N êÉàfEG øµÁ

äÉaOÉ°üŸG ≈∏Y OÉæà°S’ÉH É¡Mô°T øµÁ ’ ¬fCG áLQód ,kGóL IÒãc á«M á«∏N øjƒµàd áeRÓdG •hô°ûdG ¿EG

á«dÉªàMG :∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y) á«∏î∏d ¢SÉ°SC’G ôéM »g »àdG äÉ«æ«JhÈ∏d »paOÉ°üJ øjƒµJ ∫ÉªàMG ¿CG ÒZ ,kÉbÓWEG

»g »æ«eCG ¢†ªM áÄe ¢ùªN ¬d §°Sƒàe ÚJhôH øjƒµJ95010 /1 .™bGƒdG ¢VQCG ≈∏Y kÓ«ëà°ùe ó©J

`dG s¿EGDNAÉe Qƒ°üJ øµÁ ’ äÉeƒ∏©ª∏d ÓFÉg kÉµæH ó©j á«∏ÿG IGƒf ‘ á«æ«÷G äÉeƒ∏©ŸG ßØëj …òdG

áÄe ¢ùªN ¬JÉëØ°U OóY ó∏› πch ,ó∏› áÄe ™°ùJ ≈∏Y πªà°ûJ áÑàµe ÉfQƒ°üJ ‘ πã“ äÉeƒ∏©ŸG √ò¡a,¬«a

.áëØ°U

∫ ÊÉãdG §jô°ûdG ¿CG »gh á£≤ædG √òg ‘ áÑjôZ iôNCG á«LGhORG kÉ°†jCG ∑ÉæghDNA’EG ¬fƒµJ øµÁ ’

‘ IOƒLƒŸG äÉeƒ∏©ŸG Ö°ùM ºàj äÉÁõfC’G √òg êÉàfEG øµdh ,á°UÉÿG ( äÉÁõfC’G) äÉ«æ«JhÈdG ¢†©ÑH

DNAƒ¡a ,á«LGhOR’G ºàJ »µd ¬°ùØf âbƒdG ‘ kÉ©e ÉªgOƒLh øe óH Óa ,Éª¡°†©ÑH ≥«KƒdG Éª¡WÉÑJQ’ §≤a

á≤«≤◊G √ò¡H ±Î©jh ,É¡JGP øe äóLh ó˘b IÉ˘«◊G ¿EG :∫ƒ˘≤˘J »˘à˘dG Iô˘µ˘Ø˘dG ¥RCÉ˘e ‘ ´ƒ˘bƒ˘dG ¤EG …ODƒ˘j

.''π«LQhCG »∏°ù«d '' ±hô©ŸG »æjhQGódG87

h ájhƒædG ¢Vƒª◊Gh äÉæ«JhÈdG ¿EGDNARNAÉª¡æjƒµJ ºàj ó«≤©àdG ‘ ájÉZ äÉfƒµe ∂∏à“ »àdG

¿CG ¿hO ÉªgóMCG êÉàfEG øµÁ Óa ,kÉeÉ“ á°Vƒaôe áaOÉ°üe Éª¡æjƒµJ ∫ÉªàMGh ,¬°ùØf ¿ÉµŸGh ¬°ùØf âbƒdG ‘

IÉ«◊G Qƒ¡X ádÉëà°SG »gh áé«àf ¤G ∫ƒ°UƒdG ¤EG kGô£°†e ¿É°ùfE’G ¿ƒµj ∂dòch ,kGOƒLƒe ôNB’G ¿ƒµj

. á«FÉ«ª«c ¥ô£H

√òg ,á©«Ñ£∏d ¥QÉN πµ°ûH IÉ«◊G ≥∏îH ±Î©f ¿CG Öé«a kÓ«ëà°ùe áaOÉ°üŸG ≥jô£H IÉ«◊G Qƒ¡X ¿Éc ¿EG

.≥∏ÿG QÉµfEG ¢SÉ°SCG ≈∏Y ájÒ¶æàdG É¡JÉeƒ≤e πc âæH »àdG Qƒ£àdG ájô¶f π£ÑJ á≤«≤◊G

≈«ëj ¿hQÉg

213


QQƒƒ££ààddGG áájjôô¶¶æædd áá««ddÉÉ««ÿÿGG ääÉÉ««ddBB’’GGAÉYO’G Gò¡a '' Qƒ£àdG äÉ«dBG '' ∫ƒM QhóJ âfÉc øjhQGO ájô¶f ∞°ùf ‘ kÉÑÑ°S âfÉc »àdG á«fÉãdG á«°†≤dG

AÉYOG Ö°ùMh .…ƒ«◊G ôjƒ£àdG á«∏HÉb ≈∏Y ¬FGƒàMG Ωó©dh kÉ«ª∏Y ¬àë°U Ωó©d º∏©dG É«fO ‘ ¿Éµe …CG ‘ âÑãj ⁄

Gòg q¿EG ≈àM ,AÉYO’G Gò¡d á«FÉæãà°SG á«ªgCG ≈£YCGh ''»©«Ñ£dG ÜÉîàf’G'' áé«àf çóM Qƒ£àdG q¿EÉa øjhQGO

. '' »©«Ñ£dG ÜÉîàf’G ≥jôW øY ´GƒfC’G π°UCG'' √Éª°SCG …òdG ÜÉàµdG º°SG øe í°†àj ¬∏Ñb øe ΩÉªàg’G

±hô¶dG √ÉŒ áeAÓeh Iƒb ô¡¶J »àdG á«◊G äÉæFÉµdG AÉ≤H CGóÑe ¤EG óæà°ùj »©«Ñ£dG ÜÉîàf’G Ωƒ¡Øe q¿EG

hó©dG ‘ ´ô°SC’G πjC’G ¿EÉa á°SÎØŸG äÉfGƒ«◊G πÑb øe πj’G øe ™«£b Ouóog ƒd :∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a ,á«©«Ñ£dG

á«dB’G √òg øµdh .hó©dG ‘ Ú©jô°S AÉjƒbCG πjÉjCG øe kÉØdCÉàe ™«£≤dG ≈≤Ñj Gòµgh ,IÉ«◊G ó«b ≈∏Y AÉ≤ÑdG ™«£à°ùj

ÜÉîàf’G'' »æÑJ øµÁ ’ ÖÑ q°ùdG Gò¡d .kÓãe ∫ƒ«N ¤EG É¡dƒ– ¿CÉc ,ôNBG ¤EG πµ°T øe πjÉjC’G Qƒ£J ¿CG »ØµJ ’

ÉÃ '' ´GƒfC’G π°UCG '' ¬HÉàc øª°V ¬H √ôcPh ∂dP º∏©j ¿Éc ¬°ùØf øjhQGO ≈àM h ,Qƒ£à∏d á∏«°Sƒc ''»©«Ñ£dG

.''Üƒ∏£ŸG ¢Vô¨dÉH »Øj ’ »©«Ñ£dG ÜÉîàf’G ¿EÉa á«HÉéjEG äGÒ«¨J ô¡¶J ⁄ ÉŸÉW'' :»∏j88

∑∑QQÉÉee’’ ÒÒKKCCÉÉJJøY øjhQGO ÜÉLCGh ? á«HÉéjE’G äGÒ«¨àdG √òg çóëà°S âfÉc ∞«c :¬°ùØf ìô£j …òdG ∫GDƒ°ùdGh

¢TÉY »°ùfôa AÉ«MCG ⁄ÉY ∑QÉe’ h ,∑QÉe’ πãe √ô°üY ä’ÉLQ øe √ƒ≤Ñ°S øe QÉµaCG ¤EG kGOÉæà°SG ∫GDƒ°ùdG Gòg

,á≤MÓdG ∫É«LC’G ¤EG É¡KQƒJ áæ«©e äGÒ«¨J Ö°ùàµJ AÉ«MC’G ¿CG »Yój ¿Éc äGƒæ°ùH øjhQGO πÑb äÉeh

äÉaGQqõdG q¿EÉa ¬FÉYOG Ö°ùMh ,IójóL ´GƒfCG Qƒ¡X ¤EG äqOCG π«L ó©H kÓ«L äGÒ«¨àdG √òg âªcGôJ Éª∏ch

øjhQGO ≈£YCGh .á∏jƒW ÜÉ≤MCG ÈY á«dÉ©dG QÉé°TC’G ¥GQhCG ≈∏Y …ò¨à∏d É¡J’hÉfi áé«àf ¿’õ¨dG øe äCÉ°ûf

≈∏Y iò¨àJ âfÉc »àdG áÑHódG øe ΩOÉb É¡∏°UCG ¿Éà«◊G ¿CG ≈YqOG ó≤a ''´GƒfC’G π°UCG'' ¬HÉàc ‘ á¡HÉ°ûe á∏ãeCG

ôNB’Gh Ú◊G ÚH AÉŸG ¤EG ∫hõædG ¤EG Iô£°†e âfÉch á«FÉŸG äÉæFÉµdG 89É¡Ø°ûàcG »àdG áKGQƒdG ÚfGƒb ¿CG ’EG

∫É≤àfÉH á∏FÉ≤dG IQƒ£°SC’G ájÉ¡f ¤EG iqOCG øjô°û©dG ¿ô≤dG ‘ äÉæ«÷G º∏Y ≈∏Y CGôW …òdG Qƒ£àdGh ∫óæe

øe ÒKCÉJ hCG IóFÉa äGP ÒZ á«dBG ''»©«Ñ£dG ÜÉîàf’G á«dBG '' â∏X Gòµgh ,ôNBG ¤EG π«L øe áÑ°ùàµŸG äÉØ°üdG

.åjó◊G º∏©dG ô¶f á¡Lh

áá««KKGGQQƒƒddGG ääGGôôØØ££ddGGhh ááããjjóó◊◊GG áá««ææjjhhQQGGóóddGG¿ô≤dG äÉ«æ«KÓK ‘ kÉ°Uƒ°üN Égƒ¡LGh »àdG ájôµØdG äÓ°†©ŸG ΩÉeCG ºgOƒ¡L ™«ªéàH ¿ƒ«æjhQGqódG ΩÉb

,'' áãjó◊G á«æjhQGódG''`H ±ôY Ée hCG ''åjó◊G ¿ qƒµàdG ájô¶f''`H Égƒª°SCG IójóL ájô¶f GƒbÉ°Sh øjô°û©dG

214

‘ ¢üî∏àj πeÉ©dG Gògh ,»©«Ñ£dG ÜÉîàf’G ÖfÉL ¤EG …Qƒ£J ÒKCÉJ ¬d ôNBG πeÉY ∑Éæg ájô¶ædG √òg Ö°ùMh

äGôØ£dG √ògh ,áHƒ∏£ŸG á«HÉéjE’G äGÒ«¨àdG ∂∏J çhó◊ kÉÑÑ°S »ØµJ á«æ«L hCG á«KGQh äGôØW ∫ƒ°üM

. äÉæ«é∏d »KGQƒdG ñÉ°ùæà°S’G ‘ CÉ£N áé«àf hCG äÉYÉ©°TEÓd ¢Vô©àdG ÖÑ°ùH ÉqeEG çó–

ájô¶ædG √òg »YsóJh ,áãjó◊G á«æjhQGódG º°SG â– AÉ«MC’G iód Qƒ£àdG øY ™aGóJ âdGRÉe ájô¶ædG √ògh

óÑµdG hCG ¿PC’Gh Ú©dÉc Ö«cÎdG Ió≤˘©ŸGh AÉ˘«˘MC’G ió˘d IOƒ˘LƒŸG á˘«˘ª˘°ù÷G Ö«˘cGÎdGh AÉ˘°†YC’G ¿CG

,äÉæ«÷G Ö«côJ ‘ äGÒ«¨J çhóM hCG á«KGQh äGôØW çhóM ÒKCÉàH ’EG πµ°ûàJ hCG ô¡¶J ⁄ ïdEG ... ìÉæ÷Gh

AÉ«MC’G ≈∏Y Qô°V πeÉY πµ°ûJ kÉªFGO á«KGQƒdG äGôØ£dG ¿CG ƒgh ;kÉ«≤«≤M kÉ«ª∏Y kÉqÑ£e ¬LGƒj AÉYO’G Gòg øµdh

.ΩÉjC’G øe Ωƒj ‘ IóFÉa äGP øµJ ⁄h

`dG áÄjõL ¿EÉa kGóL í°VGh ∂dP ÖÑ°Sh DNAÉª¡e »FGƒ°ûY »ÄjõL Ò«¨J …CGh ,ájÉ¨∏d Ö«cÎdG Ió≤©e

»µjôeC’G ¿ÉKÉfÉµfGQ.ê.Ü É¡æY È©j á«ª∏©dG á≤«≤◊G √ògh ,»Ñ∏°S ôKCG ¬d ¿ƒµj ¿CG øe óH’ kÉØ«ØW ¿Éc

çó– ’h ,Qô°†dGh á«FGƒ°û©dGh ô¨°üdÉH º°ùàJ á«KGQƒdG äGôØ£dG q¿EG'' :»∏j Éªc äÉæ«÷G º∏Y ‘ »°UÉ°üàN’G

’ äGôØ£dG q¿CG í°VƒJ çÓãdG áeÉ©dG ¢üFÉ°üÿG √òg q¿EG .∫GƒMC’G ø°ùMCG ‘ ÒKCÉJ äGP ÒZ ¿ƒµJh kGQOÉf ’EG

ÉqeEG ¿ƒµj ¿CG ¬d qóH’ ó≤©ŸG º°ù÷G ‘ »FGƒ°ûY Ò«¨J q…CG q¿CG kÉ°Uƒ°üN ,Qƒ£àdG çGóMEG ‘ kGQhO Ö©∏J ¿CG øµÁ

¤EG …ODƒj ¿CG ÈcC’G ∫ÉªàM’Éa ,Égôjƒ£J ¤EG …ODƒj ’ ó«dG áYÉ°S ‘ »FGƒ°ûY Ò«¨J q…CG kÓãªa ,ôKDƒe ÒZ hCG kGQÉ°V

.'' IôŸÉH ôqKDƒe ÒZ íÑ°üj ¿CG hCG É¡H Qô°†dG ¥É◊EG90

Gògh.»◊G øFÉµ∏d á«æ«÷G á«æÑdG Ú°ù– ¤EG …qODƒJ á«KGQh IôØW OƒLh Ωƒ«dG ¤EG âÑãj ⁄ ¬qfC’ ;kÓ©a π°üM Ée

kÉÑÑ°S â∏©L »àdG äGôØ£dG √òg q¿CG í°†àj Gòµgh ,á∏°UÉ◊G äGôØ£dG ™«ªL Qô°V âàÑKCG á«ª∏©dG ógGƒ°ûdGh

Ö∏ZCG ‘ ÚbÉ©e º¡cÎJ πH ,AÉ«MC’G ≈∏Y ÒKCÉàdG á«ÑjôîJ á∏«°Sh πã“ áãjó◊G á«æjhQGódG πÑb øe AÉ«MC’G Qƒ£àd

øµÁ ’h (¿ÉWô°ùdG ¢VôÃ áHÉ°UE’G ƒg ¿É°ùfE’G º°ù÷ á∏°UÉ◊G á«KGQƒdG IôØ£∏d ∫Éãe π°†aCGh ) ¿É«MC’G

.Qƒ£qàdG á«∏ªY Ò°ùØàd É«ª∏Y Ióªà©e á«dBG QÉ°†dG ÒKCÉàdG äGP á«KGQƒdG äGôØ£dG íÑ°üJ ¿CG ∂dòc ∫É◊Gh

øjhQGO äÉaGÎYG Ö°ùM §≤a ÉgóMƒd IôKDƒe ¿ƒµJ ¿CG øµÁ ’ ÉgQhóH »¡a »©«Ñ£dG ÜÉîàf’G á«dBG ÉqeCG

.áàÑdG çó– ⁄ AÉ«MC’G iód Qƒ£àdG á«∏ªY q¿EG …CG ,''Qƒ£àdG''`H ≈Yój Ωƒ¡Øe óLƒj ¿CG øµÁ ’ ‹ÉàdÉHh ,¬°ùØf

≈≈££°°SSƒƒddGG ääÉÉ≤≤∏∏ëë∏∏dd ôôKKCCGG ’’:: ääGGôôééëëààŸŸGG ääÓÓéé°°SS,Qƒ£àdG ájô¶f É¡«YqóJ »àdG äÉgƒjQÉæ«°ùdG øe …CG çhóM ΩóY ≈∏Y π«dO π°†aCG äGôqéëàŸG äÓé°S tón©oà

øFÉµdG øe Ú©e ´ƒæa ,ôNB’G É¡°†©H øe É¡°†©H äCÉ°ûf ´GƒfC’G áØ∏àfl áq«◊G äÉæFÉµdG q¿CG »YqóJ ájô¶ædG √ò¡a

,AÉ«MC’G øe áØ∏àıG ´GƒfC’G äô¡X á∏«°SƒdG √ò¡Hh ,øeõdG QhôÃ ôNBG ´ƒf ¤EG ∫ƒëàj ¿CG øµªŸG øe »◊G

≈«ëj ¿hQÉg

215


Öéj AÉYO’G Gòg ¤G kGOÉæà°SGh .Úæ°ùdG øe ÚjÓŸG äÉÄe ¥ô¨à°SG »YƒædG ∫ƒëàdG Gòg q¿EÉa ájô¶ædG Ö°ùMh

. AÉ«MC’G ‘ »YƒædG ∫ƒëàdG ∫ƒ°üM IÎa ∫GƒW ( á«dÉ≤àfG) ≈£°Sh äÉ≤∏M OƒLh

ájGóÑdG ‘ É¡fC’ ;∑Éª°SC’Gh ∞MGhõdG øe ácÎ°ûe äÉØ°U πª– äÉæFÉc OƒLh Öéj :∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y

äÉØ°U äGP äÉæFÉc OƒLh ¢VÎØj hCG ,∞MGhR ¤EG èjQóàdÉH âdƒ–h AÉŸG ‘ ¢û«©J á«FÉe äÉbƒ∏fl âfÉc

äÉbƒ∏ıG √òg ¿ƒµdh ,Qƒ«W ¤EG âdƒ– ºK ∞MGhR âfÉc ájGóÑdG ‘ É¡fC’ ;∞MGhõdGh Qƒ«£dG øe ácÎ°ûe

≥∏£jh ,Ée √ qƒ°ûJ hCG ábÉYEÉH áHÉ°üe hCG »≤∏N Qƒ°üb äGP ¿ƒµJ ¿CG óHÓa ∫ƒ– IÎa ‘ â°TÉY ób á«°VGÎa’G

.'' á«dÉ≤àf’GG ∫Éµ°TC’G'' º°SG á«dÉ≤àf’G äÉæFÉµdG √òg ≈∏Y Qƒ£àdG IÉYO

OGóYCÉH äóLh É¡fCG óH Óa ,á«îjQÉàdG Ö≤◊G ‘ kÓ©a â°TÉY ób '' á«æ«ÑdG ∫Éµ°TC’G'' √òg ¿CG Éæ°VÎaG ƒdh

È©jh ,áØ°ûàµŸG äGôéëàŸG øª°V kGôKCG ∑ÎJ ¿CG óH’ ¿Éch ,äGQÉ«∏ŸÉH πH ÚjÓŸÉH Qó≤J IÒãc ´GƒfCGh IÒÑc

ób áÑ«é©dG á«◊G äÉæFÉµdG √òg ¿ƒµJ ¿CG óH Óa »àjô¶f âë°U GPEG'' :¬HÉàc ‘ á≤«≤◊G √òg øY øjhQGO

øª°V äGôéëàe ±É°ûàcG ƒ˘g É˘gOƒ˘Lh ≈˘∏˘Y π˘«˘dO ø˘°ùMCGh ...¢VQC’G í˘£˘°S ≈˘∏˘Y É˘e Ió˘e ‘ â°TÉ˘Y

.''äÉjôØ◊G91

øøjjhhQQGGOO ∫∫ÉÉeeBBGG ááÑÑ««NN…CG ≈∏Y Ì©j ⁄ øµdh ,¿B’G ≈àMh ô°ûY ™°SÉàdG ¿ô≤dG ∞°üàæe òæe kGóL IÒãc äÉÑ«≤æJh äÉjôØM âjôLCG

¿Éc Ée ¢ùµY äÉjôØ◊G áé«àf É¡«∏Y ∫ƒ°ü◊G ” »àdG äGôéëàŸG âàÑKCG óbh ,'' á«dÉ≤àf’G ∫Éµ°TC’G '' √ò¡d ôKCG

. IQƒ°U πªcCG ≈∏Yh ICÉéa OƒLƒdG ¤EG äô¡X ób É¡YGƒfCG ∞∏àîÃ AÉ«MC’G ™«ªL ¿CG øe ;¿ƒ«æjhQGódG ¬©bƒàj

º∏Y ‘ ÊÉ£jÈdG »°UÉ°üàN’G ôµjGh ∂jôjO ƒgh áq«æjhQGó˘dG IÓ˘Z ó˘MCG á˘≤˘«˘≤◊G √ò˘¡˘H ±ÎYG ó˘bh

iƒà°ùe ≈∏Y âfÉcCG AGƒ°S ,á∏eÉc á«M äÉæFÉc ≈∏Y Éædƒ°üM »g á«≤«≤◊G Éæà∏µ°ûe q¿EG'' :kÓFÉb äGôéëàŸG

ôKCG q…CG ≈∏Y Qƒã©dG ¿hO kÉehO Éæà¡LGh ádÉ◊G √ògh ,áØ°ûàµŸG äGôéëàª∏d Éæ°üëØJ óæY ±Éæ°UC’G ΩCG ´GƒfC’G

''kÉ«éjQóJ IQƒ£àŸG äÉbƒ∏ıG ∂∏àd92 .OƒLh …CG ¿hO ICÉéa áaÉc AÉ«MC’G Qƒ¡X Éæd âÑãJ äGôéëàŸG ¿EG …CG

á«◊G äÉæFÉµdG √òg ¿ƒc øY ÒÑ©J Gògh ,øjhQGO ¬«dEG ÖgP Ée ¢ùµY kÉ©ÑW Gògh ,kÉjô¶f á«dÉ≤àf’G ∫Éµ°TCÓd

√ògh ,kÉbƒ∏fl ¿ƒµj ¿CG ƒg Ú©e óL ¬d ¿ƒµj ¿CG ¿hO ICÉéa »M øFÉc Qƒ¡¶d ó«MƒdG Ò°ùØàdG ¿C’ ;ábƒ∏fl

:ÉÁƒJƒa ¢SÓZhO πãe Qƒ¡°ûe AÉ«MCG ⁄ÉY É¡∏Ñb ób á≤«≤◊G

äóLh ÉqeEG AÉ«MC’Éa ,AÉ«MC’G OƒLh Ò°ùØàd º∏©dG É«fO ‘ ¿GóFÉ°S ¿GÒ°ùØJ hCG ¿Éeƒ¡Øe Qƒ£àdGh ≥∏ÿG q¿EG''

hCG ´GƒfCG øY ÉgQƒ£J áé«àf äô¡X É¡fCG …CG ,∂dòc øµJ ⁄ hCG IQƒ°U πªcCG ≈∏Y á£«°ùÑdG ¬Lh ≈∏Y ICÉéa

óM’ Iƒb øe óHÓa øjƒµàdGh πµ°ûdG á∏eÉc IQƒ°üHh ICÉéa äô¡X ób âfÉc ¿EGh ,OƒLƒdG ‘ É¡à≤Ñ°S OGóLCG

216

.''á«◊G äÉæFÉµdG √òg πãe OÉéjEG É«dƒJ A»°T πµH §«fi π≤Yh É¡d93

,øjƒµJh πµ°T ø°ùMCG ≈∏Yh ¢VQC’G ¬Lh ≈∏Y ICÉéa äô¡X ób á«◊G äÉæFÉµdG ¿CG âÑãJ äGôéëàŸÉa

. øjhQGO ó≤à©j ¿Éc Éªc Qƒ£àdG ¢ù«dh ≥∏ÿG ƒg ´GƒfC’G π°UCG ¿EG :…CG

¿¿ÉÉ°°ùùffEE’’GG QQ qqƒƒ££JJ IIQQƒƒ££°°SSCCGGOó°üdG Gòg ‘h ,¿É°ùfE’G π°UCG ∂°TÓH ƒg Qƒ£àdG ájô¶f øª°V ¢TÉ≤æ∏d áMhô£ŸG äÉYƒ°VƒŸG ºgCG øe q¿EG

,≥«ë°ùdG »°VÉŸG ‘ â°TÉY Oô≤dÉH á¡«Ñ°T á«M äÉæFÉc øe kGQƒ£àe CÉ°ûf ‹É◊G ¿É°ùfE’G ¿CÉH á«æjhQGódG »YóJ

πÑb äCGóH Qƒ£àdG IÎah5-4IÎØdG ∫ÓN á«dÉ≤àf’G ∫Éµ°TC’G ¢†©H OƒLh ájô¶ædG »YóJh ,áæ°S ÚjÓe

: »gh ¿É°ùfE’G Qƒ£J á«∏ªY øª°V á°ù«FQ äÉYƒª› ™HQCG ∑Éæg ‹É«ÿG AÉYO’G Gòg Ö°ùMh ,IQƒcòŸG

-1 ¢Sƒµ«ã«HƒdGÎ°ShCGAustralopithecus

-2ù«∏«HÉg ƒeƒg ¢ Homo habilis

-3¢SƒàµjQEG ƒeƒg Homo erectus

-4 ¢ùæ«HÉ°S ƒeƒgHomo sapiens

øµdh ,Üƒæ÷G Oôb hCG '' ¢Sƒµ«ã«HƒdGÎ°ShCG '' º°SG ‹É◊G ¿É°ùfEÓd ≈∏YC’G ó÷G ≈∏Y Qƒ£àdG IÉYO ≥∏£j

qπc ÉgGôLCG »àdG çÉëHC’G âàÑKCG óbh ,áØ∏àıG Ohô≤dG ´GƒfCG øe ¢Vô≤`æe ´ƒf iƒ°S â°ù«d äÉbƒ∏ıG √òg

AÉª∏Y ô¡°TCG øe ÉªgÓch ¿ÉeôNGR »∏dƒ°S OQƒ∏dG ÊÉ£jÈdGh OQÉæ°ùchCG õdQÉ°ûJ Qƒ°ù«ahÈdG »µjôeC’G øe

kÉ≤∏£e ¬d ábÓY ’h Ohô≤dG øe ¢Vô≤æe ´ƒf iƒ°S ¢ù«d »◊G øFÉµdG Gòg q¿CG Üƒæ÷G Oôb ≈∏Y íjô°ûàdG

.¿É°ùfE’ÉH94

ÓMGôe áaÉc ‘h ,¿É°ùfE’G hCG ''ƒeƒg'' º°SG Ú«æjhQGódG πÑb øe É¡«∏Y ≥∏£j Üƒæ÷G Oôb »∏J »àdG á∏MôŸGh

á°UÉÿG äGôéëàŸG ™°VƒH ¿ƒ«æjhQGódG åÑ°ûàjh ,Üƒæ÷G Oôb øe kGQƒ£J ÌcCG »◊G øFÉµdG íÑ°UCG ''ƒeƒg''

,‹É«ÿG …Qƒ£àdG ∫hó÷G Gòg πãe OƒLh ≈∏Y kGó«cCÉJh º¡àjô¶f áë°U ≈∏Y π«dóc á°Vô≤æŸG ´GƒfC’G √ò¡H

‘ á«dÉ«ÿG √òg h .áØ∏àıG ´GƒfC’G √òg ÚH …Qƒ£J §HGQ …CG OƒLh ¿B’G ¤EG âÑãj ⁄ ¬fC’ ;‹É«N :∫ƒ≤fh

IóàªŸG á∏°ù∏°ùdG q¿EG'' :kÓFÉb ôjÉe â°ùfQBG ƒgh øjô°û©dG ¿ô≤dG ‘ Qƒ£àdG ájô¶f IÉYO óMCG É¡H ±ÎYG ÒµØàdG

.''IOƒ≤Øe πH äÉ≤∏◊G á©£≤æe ¢ùæ«HÉ°S ƒeƒg ¤EG95

ƒeƒg (¢Sƒµ«ã«HƒdGÎ°ShCG) Üƒæ÷G Oôb øe ¿ƒµàJ É¡àë°U äÉÑKEG ¿ƒ«æjhGQódG ∫hÉëj á∏°ù∏°S ∑Éægh

»àdG äÉaÉ°ûàc’G øµdh ,¬«∏j …òq∏d kGóL ó©j º¡eóbCG ¿EG …CG ¢ùæ«HÉ°S ƒeƒg ` ¢SƒàµjQEG ƒeƒg ` ¢ù«∏«HÉg

øcÉeCG ‘ GhóLh ób ¢SƒàµjQEG ƒeƒg h ¢ù«∏«HÉg ƒeƒg h Üƒæ÷G Oôb ¿CG âàÑKCG äGôéëàŸG AÉª∏Y ÉgóLh

≈«ëj ¿hQÉg

217


É¡°ùØf á«æeõdG IÎØdG ‘h áØ∏àfl.96≈àM â°TÉY ób ¢SƒàµjQEG ƒeƒg øe ´GƒfCG OƒLh ƒg ∂dP øe ó©HC’Gh

.(‹É◊G ¿É°ùfE’G) ¢ùæ«HÉ°Sƒeƒg h ¢ùæ«dÉJQófÉ«f ¢ùæ«HÉ°S ƒeƒg ™e ÖæL ¤EG kÉÑæL äóLhh kÉ«Ñ°ùf áãjóM äGÎa97

»àdG ájôµØdG á∏°†©ŸG √òg ΩÉeCG h ,ôNBÓd kGóL Éªgó˘MCG ¿ƒ˘c á˘ë˘°U Ωó˘Y âà˘Ñ˘KCG äÉ˘aÉ˘°ûà˘c’G √ò˘gh

äGôéëàŸG º∏Y ‘ »°UÉ°üàN’G ódƒc »L øØ«à°S ƒgh É¡JÉYO óMCG ∫ƒ≤j Qƒ£àdG ‘ øjhQGO ájô¶f É¡à¡LGh

: »∏j Ée OQÉaQÉg á©eÉL ‘

π°UCG Iôé°ûd π°üM GPÉe ¿PEG ,É¡°ùØf á«æeõdG áÑ≤◊G ‘ â°TÉY ób ¿É°ùfE’ÉH á¡«Ñ°T ´GƒfCG áKÓK âfÉc GPEG''

É¡°†©H ÚH áfQÉ≤e AGôLEG óæY ∂dP øe ≈gOC’G h ,ôNBÓd kGóL ó©j É¡æ«H øe óMCG ’ ¬fCG í°VGƒdG ?¿É°ùfE’G

.''É¡æ«H Éª«a ájQƒ£J ábÓY ájCG ¤EG É¡dÓN øe π°UƒàdG ºàj ’ ¢†©Hh98

èjhÎdGh kÉ«ª«∏©Jh kÉ«eÓYEG É¡«∏Y ó«cCÉàdGh ¿É°ùfE’G Qƒ£J øY á«dÉ«N á°üb ¥ÓàNG ¿EG :IQÉÑ©dG íjô°üHh

.»ª∏Y π«dO …CG ¤EG óæà°ùj ’ πªY ƒg ¿É°ùfEG ôNB’G ¬Ø°üfh Oôb ¬Ø°üf »◊G øFÉµdG øe ¢Vô≤æe ´ƒæd

á∏°UGƒàe áæ°S 15 IóŸ Üƒæ÷G Oôb äGôéëàe ≈∏Y ¬KÉëHCG ÊÉ£jÈdG ¿ÉeôNGR »∏dƒ°S OQƒ∏dG iôLCG óbh

ÚH á∏°üàe á∏°ù∏°S ájCG OƒLh ΩóY ¤EG π°UƒJ óbh ,äGôéëàŸG º∏Y ‘ »°UÉ°üàNÉc »ª∏©dG √õcôe ¬d ¿CG kÉª∏Y

. ÒµØàdG »æjhQGO ¬fƒc øe ºZôdG ≈∏Y áé«àædG √ò¡H ±ÎYGh ¿É°ùfE’G ÚHh Oô≤dÉH á¡«Ñ°ûdG äÉæFÉµdG

QƒeC’ ™bGƒe ¬æª°Vh É¡H ±Î©j »àdG á«ª∏©dG ´hôØdÉH ¢UÉN ∫hóL ∞«dCÉàH ΩÉb iôNCG á¡L øe ¬æµdh

»g ájOÉe ádOCG ¤G óæà°ùJ »àdGh á«ª∏©dG ´hôØdG πª°ûJ ¿ÉeôNGR ∫hóL Ö°ùMh ,º∏©dG ¥É£f øY áLQÉN

´hôa »JCÉJ ` ∫hó÷G áaÉM ‘ …CG ` kGÒNCGh á«YÉªàL’G Ωƒ∏©dÉa AÉ«MC’G º∏Y Éª¡«∏jh AÉjõ«ØdGh AÉ«ª«µdG Ωƒ∏Y

,á°SOÉ°ùdG á°SÉ◊Gh ,ôWGƒÿG ∫OÉÑJ º∏Y ∫hó÷G øe Aõ÷G Gòg ‘ ™°Vhh ,º∏©dG ¥É£f øY áLQÉÿG áaô©ŸG

‘ IÒNC’G IOÉŸG √òg ≈∏Y kÉ≤«∏©J ¿ÉeôNGR ∞«°†jh .¿É°ùfE’G Qƒ£J kGÒNCGh ,»FÉædG ¢ù°ùëàdG hCG Qƒ©°ûdGh

:»∏j Éªc ∫hó÷G

,ó©H øY QÉ©°ûà°S’G hCG »FÉædG AÉ«MC’G º∏Y ¤EG á∏°üH â“ »àdG ´hôØdG ¤EG ájqOÉŸG Ωƒ∏©dG øe ÉædÉ≤àfG óæY ''

AôŸG ¤EG áÑ°ùædÉH kÉ°Uƒ°üN øµ‡h õFÉL A»°T πc q¿CG ó‚ ,äGôéëàŸG á£°SGƒH ¿É°ùfE’G ïjQÉJ •ÉÑæà°SG ≈àMh

.''óMGh ¿BG ‘ áHQÉ°†àŸG hCG IOÉ°†àŸG äÉ«°VôØdG πÑ≤àj ¿CG ô£°†j ¬fEG ≈àM ,Qƒ£àdG ájô¶æH øeDƒŸG99

π°UC’ á«≤£æŸG ÒZ äÓjhCÉàdÉH ¢SÉædG ¢†©H πÑb øe ≈ªYCG kÉfÉÁEG πã“ ¿É°ùfE’G Qƒ£àd á≤Ø∏ŸG á°ü≤dG q¿EG :¿PEG

. áØ°ûàµŸG äGôéëàŸG ¢†©H

218

áájjOOÉÉee IIóó««≤≤YY¢†bÉæJ ióeh ,á«ª∏©dG ógGƒ°ûdGh ádOC’G ™e É¡°†bÉæJ ióeh ,Qƒ£àdÉH á°UÉÿG ájô¶ædG Éæ°Vô©à°SG ó≤d

äÉ«dBG áaÉµd …Qƒ£àdG ÒKCÉàdG ΩGó©fG á«Ø«c kÉ°†jCG Éæ°Vô©à°SGh ,á«ª∏©dG óYGƒ≤dG ™e IÉ«◊G π°UCÉH ≥∏©àŸG Égôµa

ÈY IÉ«ë∏d á«dÉ≤àfCG ∫Éµ°TCG OƒLh âÑãJ äGôéëàŸ QÉKBG ájCG OƒLh ΩGó©fGh ,ájô¶ædG √òg É¡«dEG ƒYóJ »àdG Qƒ£àdG

º∏©dG óYGƒb ™e á°†bÉæàe ó©J »àdG ájô¶ædÉH åÑ°ûàdG øY »∏îàdG IQhô°V ¤EG π°Uƒàf ÖÑ°ùdG Gò¡d ,ïjQÉàdG

õcôe ¢VQC’G ¿CG É¡°†©H âYOG »àdGh ïjQÉàdG ÈY iôNCG äÉjô¶f â¡àfG Éªc »¡àæJ ¿CG óH’h ,π≤©dGh

º¡°†©H ∑Éægh ,á«ª∏©dG çGóMC’G á¡LGh ‘ ájô¶ædG √òg AÉ≤H ≈∏Y kÉ˘Ñ˘«˘é˘Y kGQGô˘°UEG ∑É˘æ˘g ø˘µ˘dh .¿ƒ˘µ˘dG

. AÉª∏©dGh º∏©dG ≈∏Y Ωƒég ¬fCÉH ájô¶æ∏d ó≤f …CG º¡àjh ¬àeõJ ‘ iOÉªàj

äÉ¡÷G √ògh ,…ôµØdG Ú≤∏à∏d á∏«°Sƒc É¡eGóîà°SGh ájô¶ædG √ò¡d äÉ¡÷G ¢†©H »æÑJ ‘ øªµj ÖÑ°ùdGh

ÒN á«æjhQGódG ó©Jh ≈ªYCG k’É°üJG …OÉŸG ôµØdÉH á∏°üàe »g πH ,ájOÉŸG á°SQóŸG øe ™HÉf ¬fCÉH ÉgÒµØJ õ«ªàj

. âëÑdG …OÉŸG Égôµa èjhÎd É¡d …ôµa PÓe

,äÉæ«÷G º∏Y ‘ ÚãMÉÑdG ô¡°TCG Ïfƒ«d OQÉ°ûàjQ ∫ƒ≤j Éªc ,á≤HÉ q°ùdG á≤«≤◊ÉH äÉ¡÷G √òg ±Î©J kÉfÉ«MCGh

:…OÉe º∏Y πLQ ¬°ùØf ó©jh Qƒ£àdG ájô¶f øY Ú°Sô°ûdG Ú©aGóŸG øe ƒg h ,OQÉaQÉg á©eÉL ‘ πª©j …òdGh

ájOÉe äGÒ°ùØJ óLƒf Éæ∏©éj …òdG ƒg ¿ÉÁE’G Gògh ,kÉØ∏°S É¡H ºs∏ n°ùoe AÉ«°TCÉH øeDƒfh ,ájOÉŸÉH øeDƒf øëf''

çÉëHC’G πµd OhófiÓdG ÉæªYO ÖÑ°S ƒg ájOÉŸÉH ≥∏£ŸG ÉæfÉÁEGh ,¬FOÉÑeh º∏©dG óYGƒb ¢ù«dh ájƒ«fódG ôgGƒ¶∏d

øµÁ Óa kÉbÓWEG áë«ë°U ájOÉŸG ¿ƒµdh ,ÉæŸÉY ‘ óLƒJ »àdG áaÉc ôgGƒ¶∏d ájOÉe äGÒ°ùØJ OÉéjE’ ájQÉ÷G

.''çGóMC’G á¡LGh ¤EG õØ≤J ¿CG áq«¡dE’G äGÒ°ùØà∏d íª°ùf ¿CG kGóHCG 100

kÉ«Ø°ù∏a kÉ£HGôJ á£HGÎe É¡fƒc OôÛ á«æjhQGódG É¡H º°ùàJ »àdG á«æ«≤∏àdG ióe ¢ùµ©J äÉª∏µdG √òg ¿EG

ÒZ OGƒŸG ¿CÉH ¿ƒæeDƒj ÖÑ°ùdG Gò¡dh ,IOÉŸG ¥ƒa A»°T’ ¿CG ájô¶ædG √òg ÜÉë°UCG IÓZ ó©jh ,ájOÉŸG ájô¶ædÉH

QƒªædGh äÉaGQõdGh AÉª°SC’Gh Qƒ«£dÉc áØ∏àıG ´GƒfC’G øe ÚjÓŸG ¿EG …CG ,á«◊G OGƒŸG OƒLh ÖÑ°S »g á«◊G

≈∏Y CGôW …òdG »∏NGódG ∫ƒëà∏d kÉLÉàf ’EG â°ù«d ¿É°ùfE’G ≈àMh ¿Éà«◊Gh QƒgõdGh QÉé°TC’Gh äGô°û◊Gh

.≥YGƒ°üdGh óYôdGh ôª¡æŸG ô£ŸÉc IOÉŸG

øY ¿ƒ©aGój GƒdGRÉe Úq«æjhQGódG q¿CG ’EG ,º∏©dGh π≤©dG óYGƒb ™e kÉeÉ“ ¢VQÉ©àj OÉ≤àY’G Gòg ¿CG ™bGƒdGh

.'' çGóMC’G á¡LGh ¤EG õØ≤J ¿CG á«¡dE’G äGÒ°ùØà∏d íª°ùf ¿CG kGóHCG øµÁ ’ '' º¡aGógC’ áeóN º¡FGQBG

á©WÉ°ùdG á≤«≤◊G iôj ¿CG ¬d óH’ ájOÉe ÒZ ô¶f á¡Lh øe AÉ«MC’G π°UCG á«°†b ¤EG ô¶æj ¿É°ùfEG qπc h

≥dÉN πÑb øe ân≤p∏oN :…CG ;¬d óM ’ π≤Yh á«gÉæàe ’ Iƒb ÒKCÉàH änópL oh ób á«◊G äÉæFÉµdG áaÉc q¿EG ,¢ùª°ûdÉc

. ¿ƒµ«a øc :¬d ∫Ébh Ωó©dG øe A»°T πc ≥∏N …òdG ôjó≤dG »∏©dG ¬∏dG ƒg ≥dÉÿG Gògh ,É¡d

≈«ëj ¿hQÉg

219


ÉÉnnæænnàà rrªªss∏∏ nnYY ÉÉ nnee ÉÉ ssdd ppEEGG ÉÉ nnæænndd nnººrr∏∏ ppYY ÉÉ nndd nn∂∂nnffÉÉ nnëërrÑÑ oo°°SS GGƒƒooddÉÉ nnbb

ooºº«« ppµµnnëërrddGG ooºº«« pp∏∏ nn©©rrddGG nnâârrffnnCCGG nn∂∂ssff ppEEGG|

:Iô≤ÑdG)32.(

220

1 The Illustrated Encyclopedia of The Human Body,Marshall Cavendish Books, London, 1974, p. 81

2 Guyton & Hall, Textbbok of Medical Physiology, 7. Ed.,W.B. Saunders, pp. 1264-1275

3 Biological Science, A Moleculer Approach BSCS Blue Ver-sion-6. Ed., Colorado 1990, p. 521

4 Glissor S. Linda, Jensen Karen, Lanoutte Edward,Human Machine, Washington D. C. National Geog-raphic Society, 1986, p. 226

5 Glissor S. Linda, Jensen Karen, Lanoutte Edward,Human Machine, p. 222

6 The Illustrated Encyclopedia of The Human Body, p. 81 7 Biological Science A Moleculer Approach, p. 5238 Terzio¤lu Meliha, Oruç Tülin, Yi¤it Günnur, Fizyoloji

Ders Kitab›, ‹stanbul, ‹. Ü. Bas›mevi ve Film Merkezi,1997 p. 399

9 Body Atlas, Ambrose Video Publishing, Inc. NewYork, Discovery Communications, 1994

10 Kemalettin Büyüköztürk, ‹ç Hastal›klar›, ‹stanbul, No-bel T›p Kitapevi, 1992, p 392

11 Musa Özet, Osman Arpac›, Biyoloji 2, Sürat Yay›nlar›,February 98, p. 126

12 Musa Özet, Osman Arpac›, Biyoloji 2, Sürat Yay›nlar›,February 98, p 126

13 Body Atlas, Ambrose Video Publishing, Inc. NewYork, Discovery Communications, 1994



16 Biological Science A Moleculer Approach, p. 52117 Biological Science A Moleculer Approach, p. 52118 Musa Özet, Osman Arpac›, Biyoloji 2, Sürat Yay›nlar›,

February 98, p. 12719 Musa Özet, Osman Arpac›, Biyoloji 2, Sürat Yay›nla-

r›, February 98, p. 12920 Helena Curtis, Sue Barnes, Inv›tation To Biology: 4th

Ed, New York, Worth Publisher, INC, Agust 1985, p.472

21 Biological Science A Moleculer Approach p. 51722 Selahattin Kolo¤lu, Endokrinoloji Temel ve Klinik, p.

53323 Helena Curtis, Sue Barnes, Inv›tation To Biolog, p. 467 24 Eldra Pearl Solomon, ‹nsan Anatomisine ve Fizyolojisi-

ne Girifl, Çeviri: Doç. Dr. L. Bilkem Süzen, ‹stanbul,Birol Bas›n Yay›n Da¤›t›m, Agust 1997, p. 140


26 Yenson Mutahhar, ‹nsan Biyokimyas›, Ankara, GüneflKitabevi, 1995, p. 761

27 Kemalettin Büyüköztürk, ‹ç Hastal›klar›, ‹stanbul, No-bel T›p Kitapevi, 1992, p. 275

28 Terzio¤lu Meliha, Oruç Tülin, Yi¤it Günnur, FizyolojiDers Kitab›, 1997, p. 398

29 Lionel Bender, The Human Body: Its Mysteries AndMarvels, England, Colour Library Books, 1992, p. 165

30 Lionel Bender, The Human Body: Its Mysteries AndMarvels, England, Colour Library Books, 1992, p. 165


32 Helena Curtis, Sue Barnes, Inv›tation To Biology, p. 472

33 Kemalettin Büyüköztürk, ‹ç Hastal›klar›, p. 26734 Kemalettin Büyüköztürk, ‹ç Hastal›klar›, ‹stanbul, No-

bel T›p Kitapevi, 1992, p 26735 O¤uz Kayaalp, Rasyonel Tedavi Yönünden T›bbi Farma-

koloji, Ankara, Feryal Matbaac›l›k, 1993, p. 258236 Intimate Universe, British Broadcasting Corporation-

The Learning Channel Co-Production Video, 199837 O¤uz Kayaalp, Rasyonel Tedavi Yönünden T›bbi Farma-

koloji, p. 275138 O¤uz Kayaalp, Rasyonel Tedavi Yönünden T›bbi Farma-

koloji, p. 272339 Kemalettin Büyüköztürk, ‹ç Hastal›klar›, p. 36940 O¤uz Kayaalp, Rasyonel Tedavi Yönünden T›bbi Farma-



koloji, p. 275043 Kemalettin Büyüköztürk, ‹ç Hastal›klar›, p. 39244 M. Encarta Encyclopedia 2000, "Protein".45 J.Schultz, R.R.Copley, T.Doerks, C.P.Ponting, P. Bork,

"SMART: a web-based tool for the study of geneti-cally mobile domains", Nucleic Acids Research, Vol.28,No.1, 2000, pp.231-234.

46 J.D. Scott, T. Pawson, "Cell Communication", Scienti-fic American, June 2000, pp:54-61.

47 J.D. Scott, T. Pawson, "Cell Communication", Scienti-fic American, June 2000, pp:54-61.

48 "UT Southwestern Nobel Laureate Leads Bold ProjectChanging Way Scientists Conduct Research", ScienceDaily Magazine, 5 September 2000, http://www.sci-encedaily.com/rele-ases/2000/09/000913204201.htm.

49 Alliance for Cellular Signaling (AFCS), "I.ProgramSummary, D.Experimental Strategies, 2.Definition ofOur Initial Sphere of Interest", 2000, http://afcs.swmed.edu/afcs/Program_Summary/ID2.%20DEFINITION%20OF%20OUR%20INITI-AL%20SPHERE%20OF%20INTEREST.htm.

50 C. Featherstone, "The Keystone Millennium", New S-cientist, 2000, http://www.newscientist.com/keysto-ne/speaker_18.html.

51 The Nobel Foundation, "The Nobel Prize in Physi-ology or Medicine 1999, Introduction", 1999, http://www.nobel.se/medicine/laureates/1999/illp-res/intro.html.

52 Günter Blobel, "Intracellular Protein Traffic", 2000,http://www.hhmi.org/research/investigators/blo-bel.html.

53 Günter Blobel, "Intracellular Protein Traffic", 2000,http://www.hhmi.org/research/investigators/blo-bel.html.

54 The Nobel Foundation, "Press Release: The 1999 No-bel Prize in Physiology or Medicine", 1999, http://www.nobel.se/medicine/laure-ates/1999/press.html.

55 Howard Hughes Medical Institute, "Günter BlobelWins 1999 Nobel Prize for Physiology or Medicine",1999, http://www.hhmi.org/news/blobel.html.

56 R.T. Batey, R.P. Rambo, L. Lucast, B. Rha, J.A. Doud-na, "Crystal structure of the ribonucleoprotein core of

≈«ëj ¿hQÉg

221


the signal recognition particle", Science, 18February2000, vol.287, no.5456, pp.1232-1239.

57 Jennifer A. Doudna, "RNA Catalysis, RNA Proces-sing, and Translation", 2000,http://www.hhmi.org/research/investigators/do-udna.html.

58 YALE News Release, "Yale Researcher IdentifiesStructure of Molecular Zip Code Reader", 2000,http:// www.yale.edu/opa/newsr/00-02-17-01.all.html.

59 The Rockefeller University News, "Rockefeller Uni-versity Cell Biologist, Günter Blobel, Wins 1999 No-bel Prize in Physiology or Medicine", 1999,http://www.rockefeller.edu/pubinfo/blo-bel.nr.html.

60 E. Conti, M. Uy, L. Leighton, G. Blobel, J. Kuriyan,"Crystallographic Analysis of the Recognition of aNuclear Localization Signal by the Nuclear ImportFactor Karyopherin alpha", Cell, July 1998, vol.94,pp.193-204.

61 Online NewsHour, "Nobel Prize for Medicine", 11October 1999, http://www.pbs.org/newshour/no-bel_1999/blobel.html.

62 Eric H. Chudler, "The Hows, Whats and Whos of Ne-uroscience", 2001, http://faculty.washington.edu/chudler/what.html.

63 M.J. Farabee, "Online Biology Book: The NervousSystem", 2000, http://gened.emc.marico-pa.edu/bio/ bio181/BIOBK/BioBookNERV.html.

64 J.P. Changeux, P. Ricoeur, "What Makes Us Think?",Princeton University Press, 2000, p. 78.

65 G. Fischbach, "Dialogues on the Brain: Overview",The Harvard Mahoney Neuroscience Institute Letter,1993, vol.2.

66 M. Chicurel, C.D. Franco, "The Inner Life of Ne-urons", The Harvard Mahoney Neuroscience Institu-te Letter, 1995, vol.4, no.2.

67 The Nobel Foundation, "Press Release", 9 October2000, http://nobel.sdsc.edu/announcement/2000/medicine.html.

68 E. Kandel, J.H. Schwartz, T.M. Jessell, Principles of Ne-ural Science, McGraw Hill Publishing, 2000, p.277.

69 Eric H. Chudler, "Making Connections-The Synapse",2001,http://faculty.washington.edu/chuler/synap-se.html.

70 E. Kandel, J.H. Schwartz, T.M. Jessell, Principles of Ne-ural Scienc", McGraw Hill Publishing, 2000, p.176.

71 Axel Brunger, "Neurotransmission Machinery Visu-alized for the First Time", 1998, http://www. hh-mi.org/ news/brunger.html.

72 Eric H. Chudler, "Brain Facts and Figures", 2001,http://faculty.washington.edu/chudler/facts.html.

73 P. Norrby, "Thought Interaction: The Neuron", 1998,http://129.16.30.11/~d4peder/eeg/neuron.html.

74 D.E. Koshland, "The Molecule of the Year", Science,say›:258, 18 December 1992, pp:1861-1865.

75 The Nobel Assembly at Karolinska Institute, "PressRelease: The 1998 Nobel Prize in Physiology or Medi-cine", 12 October 1998, http://www.nobel.se/medi-cine/laureates/1998/press.html.

76 The Nitric Oxide Society, "The Nitric Oxide HomePage", 2000, http://www.apnet.com/no/.

77 R.H. Epstein, "Puff the Magic Gas", Physician’s We-ekly, say›:XIII, No:31, 19 A¤ustos 1996.

78 J. Cooke, "Magic Molecule", 12 Ekim 1998, http://www.pbs.org/newshour/bb/science/july-dec98/nobel_10-12.html.

79 M. Encarta Encyclopedia 2000, "Circulatory System".80 "What is Nanotechnology?", Nano Technology Magazi-

ne, 2001, http://nanozine.com/WHATNANO.HTM.81 D. Epel, "Scientists discover key ingredient in sexual

reproduction", Stanford University News Service, 2000,http://www.stanford.edu/dept/news/report/news/august9/sperm-89.html.

82 Sidney Fox, Klaus Dose, Molecular Evolution and TheOrigin of Life, New York: Marcel Dekker, 1977. p. 2

83 Alexander I. Oparin, Origin of Life, (1936) New York,Dover Publications, 1953 (Reprint), p.196

84 "New Evidence on Evolution of Early Atmosphereand Life", Bulletin of the American Meteorological Soci-ety, vol 63, November 1982, pp.1328-1330.

85 Stanley Miller, Molecular Evolution of Life: CurrentStatus of the Prebiotic Synthesis of Small Molecules,1986, p. 7

86 Jeffrey Bada, Earth, fiubat 1998, p. 4087 Leslie E. Orgel, "The Origin of Life on Earth", Scienti-

fic American, vol 271, Oct 1994, p. 7888 Charles Darwin, The Origin of Species: A Facsimile of

the First Edition, Harvard University Press, 1964, p.189

89 Charles Darwin, The Origin of Species: A Facsimile ofthe First Edition, Harvard University Press, 1964, p.184.

90 B. G. Ranganathan, Origins?, Pennsylvania: TheBanner Of Truth Trust, 1988.

91 Charles Darwin, The Origin of Species: A Facsimile ofthe First Edition, Harvard University Press, 1964, p.179

92 Derek A. Ager, "The Nature of the Fossil Record", Pro-ceedings of the British Geological Association, vol87, 1976, p. 133

93 Douglas J. Futuyma, Science on Trial, New York:Pantheon Books, 1983. p. 197

94 Solly Zuckerman, Beyond The Ivory Tower, NewYork: Toplinger Publications, 1970, pp. 75-94;Char-les E. Oxnard, "The Place of Australopithecines in Hu-man Evolution: Grounds for Doubt", Nature, vol 258,p. 389

95 J. Rennie, "Darwin's Current Bulldog: Ernst Mayr",Scientific American, December 1992

96 Alan Walker, Science, vol. 207, 1980, p. 1103; A. J.Kelso, Physical Antropology, 1st ed., New York: J. B.Lipincott Co., 1970, p. 221; M. D. Leakey, OlduvaiGorge, vol. 3, Cambridge: Cambridge UniversityPress, 1971, p.272

97 Time, November 1996 98 S. J. Gould, Natural History, vol. 85, 1976, p. 3099 Solly Zuckerman, Beyond The Ivory Tower, New

York: Toplinger Publications, 1970, p.19100 Richard Lewontin, "The Demon-Haunted World", The

New York Review of Books, Jan 1997, p.28

222