лекц 8 9

ЛЕКЦ№8-9ÌÀÑÒÅÐ ÒºÑºÂ ÁÎËÎÂÑÐÓÓËÀËÒ

Õèчýýëèéí èíäåêñ: ВА308Íîîãäîõ êðåäèò: 3Ñóäëàõ ìýðãýæèë: ÑÌ – 4, НББ-4

ÑÝÄÂÈÉÍ ÀÃÓÓËÃÀ

1. Òºñºâëºëòèéí òóõàé îéëãîëò

2. Ìàñòåð òºñºâ áîëîâñðóóëàëò

ÒºÑºÂËºËÒÈÉÍ ÒÓÕÀÉ ÎÉËÃÎËÒ

Áàéãóóëëàãûí çîðèëãî, çîðèëòóóäûã òîäîðõîéëæ, ãàäààä õ¿÷èí ç¿éëñ, äîòîîä íººö áîëîëöîîã ñóäëàí ¿çñýíèé ¿íäñýí äýýð çîðèëãî, çîðèëòûã õýðýãæ¿¿ëýõ “ìºðèéí õºòºëáºð” áîëîâñðóóëàõûã óäèðäëàãûí òºëºâëºëò ãýäýã. Õàðèí òºñºâëºëò íü óäèðäëàãûí òºëºâëºñºí àæëûí ñàíõ¿¿ãèéí ¿ð ä¿í, íºëººëëèéã õýìæèõ õýðýãë¿¿ð áîëäîã.

Òºñºâ ãýæ òîäîðõîé õóãàöààíä ñàíõ¿¿ãèéí áîëîí áóñàä íººö¿¿äèéã õýðõýí îëæ áýëòãýí, ò¿¿íèéã þóíä çàðöóóëàõûã òîîí õýìæèãäýõ¿¿íýýð èëýðõèéëñýí äýëãýðýíã¿é òºëºâëºãºº þì.


Òºñºâ áîëîâñðóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã òºñºâëºëò ãýõ áºãººä áàéãóóëëàãûí òºñºâëºëò íü äàðààõ à÷ õîëáîãäîëòîé áàéäàã.

1. Òºëºâëºëòèéí à÷ õîëáîãäîëòîé. 2. Áàéãóóëëàãûí íýãæ õýñýã, õ¿ì¿¿ñèéí àæëûí

óÿëäàà õîëáîî, õàìòûí àæèëëàãààã ñàéæðóóëäàã.

3. Íººöèéã îíîâ÷òîé õóâààðèëàõàä à÷ õîëáîãäîëòîé.

4. Àæëûí ã¿éöýòãýëèéã ¿íýëæ, õÿíàëò òàâèõàä à÷ õîëáîãäîëòîé.


Òºñâèéí òºðºë. Óäèðäëàãûí òºëºâëºëòºä õýä õýäýí òºðëèéí òºñºâ àøèãëàãääàã. Ìàñòåð òºñºâ ãýæ òîäîðõîé õóãàöààí äàõü áàéãóóëëàãûí áîðëóóëàëò, ¿éëäâýðëýë, õóäàëäàí àâàëò, ñàíõ¿¿æèëò çýðýã á¿õ ¿éë àæèëëàãààã õàìàðñàí íýãäñýí òºñºâ þì. Ìàñòåð òºñºâ íü áîðëóóëàëòûí òºñºâ, ¿éë àæèëëàãààíû òºñºâ, ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òºñºâ ãýñýí õýñã¿¿äýýñ á¿ðääýã.


Òºñºâëºñºí ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí íü òîäîðõîé õóãàöààíä òºëºâëºñºí àæëûã õýðýãæ¿¿ëñíèé äàðàà áàéãóóëëàãûí ñàíõ¿¿ãèéí áàéäàë, ¿éë àæèëëàãààíû ¿ð ä¿í, ìºíãºí ã¿éëãýý ÿìàð áàéäàëòàé áîëîõûã õàðóóëñàí ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí áºãººä òºñºâëºñºí îðëîãûí òàéëàí, òºñºâëºñºí áàëàíñ, òºñºâëºñºí ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàíãààñ á¿ðäýíý.

Òºñºâëºñºí ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíã ìàñòåð òºñºâëºëòèéí ýöýñò èõýâ÷ëýí áýëòãýäýã.


Õºðºíãº îðóóëàëòûí òºñºâ ãýæ áàðèëãà áàéãóóëàìæ õóäàëäàí àâàõ, òîíîã òºõººðºìæ, òåõíèê òåõíîëîãè øèíý÷ëýõ, øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í õóäàëäààíä ãàðãàõ çýðýã õºðºíãº îðóóëàëòûã õèéñíýýð áèé áîëîõ èðýýä¿éí îðëîãî, øààðäàãäàõ íººö, õºðºíãº îðóóëàëòûí ¿ð àøãèéã õàðóóëñàí òºñºâ þì.

Ñàíõ¿¿ãèéí òºñºâ ãýæ áàéãóóëëàãà ñàíõ¿¿ãèéí íººöèéã áàíêíû çýýë àâàõ, õóâüöàà áîëîí ºðèéí áè÷èã ãàðãàõ çýðýã ÿìàð àðãà çàìààð îëæ áýëòãýí, ò¿¿íèé ýðã¿¿ëýí òºëºëò áîëîí õ¿¿ãèéí òºëáºðèéã õýðõýí õèéõèéã õàðóóëñàí òºñºâ þì.


Õºäºëãººíã¿é áóþó ñòàòèê òºñºâ ãýæ ¿éë àæèëëàãààíû òîäîðõîé íýã ë ò¿âøèíä ãàðâàë çîõèõ îðëîãî, çàðäëûí õýìæýýã õàðóóëñàí òºñºâ þì.

Óÿí õàòàí òºñºâ ãýæ ¿éë àæèëëàãààíû õýä õýäýí ò¿âøèíä áóþó õ¿÷èí ÷àäàë àøèãëàëòûí ÿíç á¿ðèéí ò¿âøèíä ãàðâàë çîõèõ îðëîãî, çàðäëûí õýìæýýã õàðóóëñàí òºñºâ þì.

ÒºÑºÂËºËÒÈÉÍ ÒÓÕÀÉ ÎÉËÃÎËÒ Òºñâèéí õàìðàõ õóãàöàà. Õàðüöàíãóé óðò

õóãàöààã õàìàðäàã òºñºâ íü õºðºíãº îðóóëàëòûí òºñºâ áºãººä 30-40 æèëèéí õóãàöààã õàìðàíà. Ó÷èð íü õºðºíãº îðóóëàëòûí ¿éë àæèëëàãààíû öèêë óðò õóãàöààòàé áàéäàã.

Ìàñòåð òºñâèéí á¿ðýëäýõ¿¿í õýñã¿¿ä áîëîõ áîðëóóëàëòûí òºñºâ, ¿éë àæèëëàãààíû òºñºâ, ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òºñºâ çýðýã íü èõýâ÷ëýí æèëèéí õóãàöààã õàìàðäàã áºãººä óëèðëààð íü çàäëàí áîëîâñðóóëáàë òîõèðîìæòîé áàéäàã.


Òºñºâ çîõèîõ ¿å øàò. Òîìîîõîí êîðïîðàöèóäûí òóðøëàãààñ òºñºâ

çîõèîëòûã:1) Òºñºâ õàìðàõ õóãàöààíû çîðèëãî, çîðèëò,

òºñºâ çîõèîëòûí áîäëîãûã ãàðãàõ2) Áýëòãýë áóþó ýõíèé çîõèîëò õèéõ3) Äýýä ò¿âøèíä õýëýëöýõ4) Òºñâèéã óÿëäóóëàõ áà çàñâàð òîäîòãîë õèéõ5) Ýöýñëýí áàòëàõ ãýæ ¿å øàòóóäààð õèéæ

áîëíî.

ÁÎÐËÓÓËÀËÒÛÍ

ÒªÑªÂ

Áîðëóóëàëòûíòºñºâ

Óðò õóãàöààíû áîðëóóëàëòûí ïðîãíîç

¯éëäâýðëýëèéíòºñºâ

Íººöèéí ¿ëäýãäëèéí òºñºâ

Øóóä ìàòåðèàëûí çàðäëûí òºñºâ

Øóóä õºäºëìºðèéí çàðäëûí òºñºâ

¯éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäëûí

òºñºâ

¯éë àæèëëàãààíû çàðäëûí òºñºâ

Õºðºíãº îðóóëàëòûí òºñºâ

Ìºíãºí õºðºíãèéí òºñºâ

¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÒªÑªÂ

Òºñºâëºñºí îðëîãî, ¿ð ä¿íãèéí òàéëàí

Òºñºâëºñºí áàëàíñ

Òºñºâëºñºí ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàí

ÌªÍÃªÍ ÕªÐªÍÃÈÉÍ ÒªÑªÂ

ÒªÑªÂËªÑªÍ ÑÀÍÕ¯¯ÃÈÉÍ ÒÀÉËÀÍ

Ìàñòåð òºñâèéí á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã, òýäãýýðèéí óÿëäàà õîëáîî

ÌÀÑÒÅÐ ÒºÑºÂ ÁÎËÎÂÑÐÓÓËÀËÒ.

Áîðëóóëàëòûí òºñºâ: Áîðëóóëàëòûí òºñºâ íü èðýõ îíä áîðëóóëàõààð òºëºâëºñºí á¿òýýãäýõ¿¿íèé íýð òºðºë, òîî õýìæýý, õóäàëäàõ ¿íý áîëîí áîðëóóëàëòûí îðëîãûí õýìæýýã õàðóóëñàí òºñºâ þì.

Áîðëóóëàëòûí òºñºâ íü ìàñòåð òºñâèéí “àìèí ñ¿íñ” íü áºãººä áóñàä á¿õ òºñºâ áîðëóóëàëòûí òºñâººñ õàìààðàëòàé õèéãääýã. Èéìä áîðëóóëàëòûí òºñâèéã õýð ¿íäýñëýëòýé õèéñíýýñ ìàñòåð òºñâèéí ýöñèéí ¿ð ä¿í øóóä õàìààðíà.

Áîðëóóëàëòûí òºñâèéã ¿íäýñëýëòýé ãàðãàõûí òóëä êîìïàíèé ¿éëäâýðëýæ áóé á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýðýëòèéí ïðîãíîçûã ñàéòàð õèéõ íü ÷óõàë.


Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýðýëòèéí ïðîãíîçûã ãàðãàõäàà äàðààõ õ¿÷èí ç¿éëñèéã õàðãàëçàí ¿çýõ õýðýãòýé. ¯¿íä:

1) ªìíºõ îíóóäûí áîðëóóëàëòûí òîî ìýäýýëýë2) Á¿òýýãäýõ¿¿íèé çàõ çýýëèéí íºõöºë áàéäàë, ñóäàëãàà3) Ìàêðî ýäèéí çàñãèéí áîäëîãî, òóõàéëáàë, ñàíãèéí áîëîí

ìºíãºíèé áîäëîãûí ººð÷ëºëò, òºëºâ áàéäàë4) ¯íäýñíèé íèéò á¿òýýãäýõ¿¿í, ¿íäýñíèé îðëîãî, àæèë

ýðõëýëò, èíôëÿöè çýðýã ìàêðî ýäèéí çàñãèéí ¿íäñýí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí ººð÷ëºëò, òºëºâ áàéäàë

5) Ñàëáàðûí ºðñºëäººíèé ò¿âøèí, ºðñºëäºã÷èéí ñóäàëãàà6) Áàéãóóëëàãûí ìàðêåòèíãèéí ñòðàòåãè, ò¿¿íèé íºëººëºë7) Çàõ çýýëèéí õóâü îðîëöîî ãýõ ìýò.

ÌÀÑÒÅÐ ÒºÑºÂ ÁÎËÎÂÑÐÓÓËÀËÒ. ¯éë àæèëëàãààíû òºñºâ. Áîðëóóëàëòûí òºñºâ

õèéãäñýíèé äàðàà èðýõ îíû áîðëóóëàëòûã õàíãàõûí òóëä áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãàà õýðõýí ÿâàãäàõûã õàðóóëñàí îëîí òîîíû òºñºâ áîëîâñðóóëäàã òýäãýýðèéã åðºíõèéä íü ¿éë àæèëëàãààíû òºñºâ ãýäýã.

Áàéãóóëëàãûí ýðõýëäýã ¿éë àæèëëàãààíû ÷èãëýëýýñ õàìààð÷ ¿éë àæèëëàãààíû òºñâèéí á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã ººð ººð áîëäîã.


¯éëäâýðëýë ýðõýëäýã áàéãóóëëàãûí õóâüä áîðëóóëàëòûã õàíãàõûí òóëä õè÷íýýí õýìæýýíèé á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ øààðäëàãàòàéã õàðóóëñàí ¿éëäâýðëýëèéí òºñºâ áîëîâñðóóëäàã.

¯éëäâýðëýëèéí òºñâèéã áîëîâñðóóëñíû äàðàà òºëºâëºñºí ¿éëäâýðëýëèéã ÿâóóëàõàä øààðäàãäàõ øóóä ìàòåðèàë, øóóä õºäºëìºð, ¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäëûí òºñâèéã ãàðãàäàã.

Ìºí ¿éë àæèëëàãààíû çàðäëûí áóþó áîðëóóëàëòûí áà óäèðäëàãûí çàðäëûí òºñºâ õèéãäýíý.


¯éë÷èëãýý ýðõýëñýí áàéãóóëëàãûí õóâüä õýðýãëýã÷äýä ¿ç¿¿ëýõýýð òºëºâëºñºí ¿éë÷èëãýýã õàíãàõûí òóëä ÿìàð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõûã õàðóóëñàí òºñâ¿¿äèéã áîëîâñðóóëíà.

Õóäàëäààíû áàéãóóëëàãûí õóâüä á¿òýýãäýõ¿¿í, àæèë ¿éë÷èëãýý áèé áîëãîõã¿é òóë øóóä ìàòåðèàë, øóóä õºäºëìºð, ¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäàë ãýñýí ¿éëäâýðëýëèéí çàðäëóóäûí òºñºâ áàéõã¿é, õàðèí òºëºâëºñºí áàðàà áîðëóóëàëòûã õàíãàõ áàðàà õóäàëäàí àâàëòûí òºñâèéã áîëîâñðóóëàõûí õàìò ¿éë àæèëëàãààíû çàðäëûí òºñºâ íü íýëýýä äýëãýðýíã¿é áàéäëààð õèéãäýíý.


Ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òºñºâ. Áîðëóóëàëòûí áîëîí ¿éë àæèëëàãààíû òºñâèéã áîëîâñðóóëñíû äàðàà ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òºñâèéã áîëîâñðóóëíà. Ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òºñºâ íü òºëºâëºñºí áîðëóóëàëòààñ õýäèé õýìæýýíèé ìºíãºí îðëîãî îëæ, òóõàéí æèëèéí ¿éë àæèëëàãààíä áîëîí õºðºíãº îðóóëàëòàä õè÷íýýí õýìæýýíèé ìºíãº çàðöóóëàõ øààðäëàãàòàéã õàðóóëäàã.

Ò¿¿í÷ëýí ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òºñºâ íü ñàð óëèðàë á¿ðèéí ìºíãºí õºðºíãèéí èë¿¿äýë ýñâýë äóòàãäëûã òîäîðõîéëæ, ìºíãºí õºðºíãèéí äóòàãäàë ¿¿ñýõ òîõèîëäîëä ò¿¿íèéã õýðõýí ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõ, õ¿¿ãèéí òºëáºðèéí õàìò õýäèéä ÿàæ ýðã¿¿ëýí òºëºõèéã õàðóóëñàí ñàíõ¿¿ãèéí òºñâèéã ººðòºº áàãòààäàã.


Òºñºâëºñºí ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí. Ìàñòåð òºñâèéí á¿ðýëäýõ¿¿í òºñâ¿¿äèéã áîëîâñðóóëñíû äàðàà òýäãýýð òºñâèéã ¿íäýñëýí òºñâèéí õóãàöààíû ýöýñ äýõü ¿éë àæèëëàãààíû ¿ð ä¿í, ñàíõ¿¿ãèéí áàéäàë, ìºíãºí ã¿éëãýýã óðüä÷èëàí õàðàõ çîðèëãîîð òºñºâëºñºí îðëîãî, ¿ð ä¿íãèéí òàéëàí, ìºíãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàíã áýëòãýäýã.

ÀØÈÃËÀÕ ÌÀÒÅÐÈÀË

1. Ö. Áàÿíìºíõ “Çàðäàë, óäèðäëàãûí íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýë” (II äýâòýð) ÓÁ õîò 2009 îí

2. Ä. Ìîëîìæàìö “Óäèðäëàãûí á¿ðòãýë” ÓÁ õîò 1999 îí

3. Õóäàëäàà ¿éëäâýðëýëèéí äýýä ñóðãóóëü “Óäèðäëàãûí á¿ðòãýë” ÓÁ õîò 2005 îí

лекц 8 9

Documents