คณะครุ�ศาสตรุ

สาขาวิ�ชาภาษาอั�งกฤษ

โดยนางสาวิก�ลทรุ�พย สาย

บุ�ตรุช��นปี!ท"# 2 ภาคเรุ"ยนท"# 1

เสนอั

บุทเรุ"ยนโปีรุแกรุม Programmed PowerPoint

PC 9203

วิ�ชาเทคโนโลย"สารุสนเทศและ

การุส'#อัสารุส(าหรุ�บุครุ*

เครุ'#อังม'อัการุเข+าถึ-งสารุะสนเทศ

การุเข+าถึ-งสารุสนเทศ

หมายถึ-ง วิ�ธี"การุท"#ผู้*+ใช+สามารุถึค+นและได+รุ�บุสารุสนเทศท"#ต+อังการุ ในท"#น"�จะกล3าวิถึ-ง การุเข+าถึ-งสารุสนเทศ โดยเครุ'#อังม'อัช3วิยค+นต3างๆ โดยจ(าแนกเปี5น การุเข+าถึ-งสารุสนเทศจากทรุ�พยากรุสารุสนเทศขอังห+อังสม�ด และทรุ�พยากรุสารุสนเทศจากอั�นเตอัรุเน6ต

Search Engine Search Engine ค'อั เครุ'#อังม'อัการุค+นหาข+อัม*ลผู้3านอั�นเตอัรุเน6ต ท"#ท�กคนสามารุถึเข+าไปีค+นหาข+อัม*ลผู้3านอั�นเตอัรุเน6ตก6ได+ โดย กรุอัก ข+อัม*ลท"#ต+อังการุค+นหา หรุ'อั Keyword เข+าไปีท"#ช3อัง Search Box แล+วิกด Enter แค3น"�ข+อัม*ลท"#เรุาค+นหาก6จะถึ*กแสดงอัอักมาอัย3างมากมายก3ายกอัง เพ'#อัให+เรุาเล'อักข+อัม*ลท"#เรุาโดนใจท"#ส�ดเอัามาใช+ งาน โดยล�กษณะการุแสดงผู้ลขอัง Search Engine น��นจะท(าการุแสดงผู้ลแบุบุ เรุ"ยงอั�นด�บุ Search Results ผู้3านหน+าจอัคอัมพ�วิเตอัรุขอังเรุา

ปีรุะเภทขอัง Search Engine  1. Crawler Based Search Engines ค'อั เครุ'#อังม'อัการุค+นหาบุนอั�นเตอัรุเน6ตแบุบุอัาศ�ยการุบุ�นท-กข+อัม*ล และ จ�ดเก6บุข+อัม*ลเปี5นหล�ก ซึ่-#งจะเปี5นจ(าพวิก Search Engine ท"#ได+รุ�บุควิามน�ยมส*งส�ด เน'#อังจากให+ผู้ลการุค+นหาแม3นย(าท"#ส�ด และการุปีรุะมวิลผู้ลการุค+นหาสามารุถึท(าได+อัย3างรุวิดเรุ6วิ จ-งท(าให+ม"บุทบุาทในการุค+นหาข+อัม*ลมากท"#ส�ดในปี8จจ�บุ�น

ม"อังคปีรุะกอับุหล�ก 2 ส3วินค'อั 1. ฐานข+อัม*ล โดยส3วินใหญ่3แล+วิ Crawler Based Search Engine เหล3าน"�จะม"ฐานข+อัม*ลเปี5นขอังต�วิเอัง ท"#ม"รุะบุบุการุปีรุะมวิลผู้ล และ การุจ�ดอั�นด�บุท"#เฉพาะ เปี5นเอักล�กษณขอังตนเอังอัย3างมาก

2. ซึ่อัฟแวิรุ ค'อัเครุ'#อังม'อัหล�กส(าค�ญ่ท"#ส�ดอั"กส3วินหน-#งส(าหรุ�บุ Serch Engine ปีรุะเภทน"� เน'#อังจากต+อังอัาศ�ยโปีรุแกรุมเล6ก ๆ (ชน�ดท"#เรุ"ยกวิ3า จ�=วิแต3แจ>วิ )ท(าหน+าท"#ในการุตรุวิจหา และ ท(าการุจ�ดเก6บุข+อัม*ล หน+าเพจ หรุ'อั เวิ6บุไซึ่ตต3าง ๆ ในรุ*ปีแบุบุขอังการุท(าส(าเนาข+อัม*ล เหม'อันก�บุต+นฉบุ�บุท�กอัย3าง ซึ่-#งเรุาจะรุ*+จ�กก�นในนาม Spider หรุ'อั Web Crawler หรุ'อั Search Engine Robots ต�วิอัย3างหน-#งขอัง Crawler Based Search Engine ช'#อัด�ง http://www.google.com Yahoo, MSN, Live, Search, Technorati (ส(าหรุ�บุ blog)

2. Web Directory หรุ'อั Blog Directory ค'อั สารุบุ�ญ่เวิ6บุไซึ่ตท"#ให+ค�ณสามารุถึค+นหาข3าวิสารุข+อัม*ล ด+วิยหมวิดหม*3ข3าวิสารุข+อัม*ลท"#เก"#ยวิข+อังก�น ในปีรุ�มาณมาก ๆ คล+าย ๆ ก�บุสม�ดหน+าเหล'อัง ซึ่-#งจะม"การุสรุ+าง ดรุรุชน" ม"การุรุะบุ�หมวิดหม*3 อัย3างช�ดเจน ซึ่-#งจะช3วิยให+การุค+นหาข+อัม*ลต3าง ๆ ตามหมวิดหม*3น��น ๆ ได+รุ�บุการุเปีรุ"ยบุเท"ยบุอั+างอั�ง เพ'#อัหาข+อัเท6จจรุ�งได+ ในขณะท"#เรุาค+นหาข+อัม*ล เพรุาะวิ3าจะม"เวิ6บุไซึ่ตมากมาย หรุ'อั Blog มากมายท"#ม"เน'�อัหาคล+าย ๆ ก�นในหมวิดหม*3เด"ยวิก�น ให+เรุาเล'อักท"#จะหาข+อัม*ลได+ อัย3างตรุงปีรุะเด6นท"#ส�ด (ลดรุะยะเวิลาได+มากในการุค+นหา  )

ODP Web Directory ช'#อัด�งขอังโลก ท"#ม" Search Engine มากมายใช+เปี5นฐานข+อัม*ล Directory  1. ODP หรุ'อั Dmoz ท"#หลาย?ๆ คนรุ*+จ�ก ซึ่-#งเปี5น Web Directory ท"#ใหญ่3ท"#ส�ดในโลก Search Engine หลาย ๆ แห3งก6ใช+ข+อัม*ลจากท"#แห3งน"�เก'อับุท��งส��น เช3น Google, AOL, Yahoo, Netscape และอั'#น ๆ อั"กมากมาย ODP ม"การุบุ�นท-กข+อัม*ลปีรุะมาณ

80 ภาษาท�#วิโลก รุวิมถึ-งภาษาไทยเรุาด+วิยครุ�บุ (URL : http://www.dmoz.org )

2. สารุบุ�ญ่เวิ6บุไทย SANOOK ก6เปี5น Web Directory ท"#ม"ช'#อัเส"ยงอั"กเช3นก�น และเปี5นท"#รุ*+จ�กมากท"#ส�ดในเม'อังไทย (URL : http://webindex.sanook.com )

3. Blog Directory อัย3าง BlogFlux Directory ท"#ม"การุเก6บุข+อัม*ลเก"#ยวิก�บุบุล6อักมากมายตามหมวิดหม*3ต3าง ๆ หรุ'อั Blog Directory อั'#น ๆ ท"#สามารุถึหาได+จาก Make Many แห3งน"�ครุ�บุ

3. Meta Search Engine ค'อั Search Engine ท"#ใช+หล�กการุในการุค+นหาโดยอัาศ�ย Meta Tag ในภาษา HTML ซึ่-#งม"การุปีรุะกาศช�ดค(าส�#งต3าง ๆ เปี5นรุ*ปีแบุบุขอัง Tex Editor ด+วิยภาษา HTML น�#นเอังเช3น ช'#อัผู้*+พ�ฒนา ค(าค+นหา เจ+าขอังเวิ6บุ หรุ'อั บุล6อัก ค(าอัธี�บุายเวิ6บุหรุ'อับุล6อักอัย3างย3อั ผู้ลการุค+นหาขอัง Meta Search Engine น"�ม�กไม3แม3นย(าอัย3างท"#ค�ด เน'#อังจากบุางครุ��งผู้*+อัอักแบุบุเวิ6บุสามารุถึใส3อัะไรุเข+าไปีก6ได+มากมายเพ'#อัให+เก�ดการุค+นหา

หล�กการุในการุเล'อักใช+ Search Engine

Search Engine แต3ละต�วิม"ข+อัด"ในการุส'บุค+น และวิ�ธี"การุในการุส'บุค+นท"#แตกต3างก�น ตลอัดจนม"การุจ�ดท(าส3วินพ�เศษต3างๆ ในการุส'บุค+นเพ'#อัช3วิยผู้*+ใช+ และเพ'#อัให+ผู้*+ใช+สามารุถึส'บุค+นได+อัย3างม"ปีรุะส�ทธี�ภาพ ผู้*+ใช+ควิรุม"ควิามรุ*+เก"#ยวิก�บุค+นหาด�งน"� ค'อั

1. วิ�ธี"การุใช+ Search Engine แต3ละเวิ6บุไซึ่ต Search Engine แต3ละต�วิจะม"ส3วินช3วิยในการุอัธี�บุายวิ�ธี"ใช+ในส3วินท"#เรุ"ยกวิ3า Help หรุ'อั About เช3น Yahoo ม"วิ�ธี"ก(าหนดค(าค+น เพ'#อัให+ได+ผู้ลค+นท"#เฉพาะเจาะจง หรุ'อัตรุงต3อัควิามต+อังการุ โดย

11. ใช+เครุ'#อังหมายดอักจ�นทรุ (*) เพ'#อัค+นหาค(าท"#ม"การุสะกดคล+ายก�น เช3น Smok* หมายควิามวิ3าให+ค+นหาค(าท��งหมดท"#ข-�นด+วิย 5 ต�วิอั�กษรุแรุก เช3น Smoke Smoker เปี5นต+น

12. ใช+เครุ'#อังหมาย + ส(าหรุ�บุก(าหนดให+แสดงผู้ลการุค+นเฉพาะเวิ6บุไซึ่ต ท"#ปีรุากฏค(าท��งสอังค(า เช3น Secondary + Education

1.3 ใช+เครุ'#อังหมาย ส(าหรุ�บุ“ “การุค+นหาค(าท"#เปี5นวิล" เช3น “Great Barrier Reaf”

OPAC   OPAC ย3อัมาจากค(าวิ3า Online Public Access Catalog หรุ'อับุางครุ��งอัาจเรุ"ยกวิ3า Online Catalog เปี5นเครุ'#อังม'อัท"#บุ�นท-กรุายละเอั"ยดข+อัม*ลบุรุรุณาน�กรุมขอังทรุ�พยากรุสารุสนเทศท"#ม"ในห+อังสม�ดไวิ+ในฐานข+อัม*ลด+วิยรุะบุบุคอัมพ�วิเตอัรุในรุ*ปีแบุบุท"#ต+อังใช+เครุ'#อังอั3าน (Machainereadable format) และให+ผู้*+ส'บุค+นสารุสนเทศแบุบุเช'#อัมตรุงก�บุฐานข+อัม*ลจากเครุ'#อังคอัมพ�วิเตอัรุท"#เรุ"ยกวิ3า Terminal หรุ'อั workstation ซึ่-#งผู้*+ใช+สามารุถึปีBอันค(าส(าค�ญ่หรุ'อัห�วิเรุ'#อังท"#ต+อังการุส'บุค+นและแสดงผู้ลการุส'บุค+นได+ทางจอัภาพ  

นอักจากน"� บุางห+อังสม�ดได+อัอักแบุบุ OPAC ให+ม"ล�กษณะเปี5นกรุาฟCก (Graphic User Interface-GUI) เพ'#อัการุใช+ท"#ง3ายและสะดวิกย�#งข-�นส(าหรุ�บุผู้*+ส'บุค+นและสามารุถึเข+าส'บุค+นได+โดยผู้3านทางบุรุ�การุปีรุะเภทหน-#งขอัง Internet ค'อั World Wide Web ด�งน��นจ-งม�กเรุ"ยก OPAC ท"#ม"ล�กษณะด�งกล3าวิ WebPac 

การุส'บุค+นสารุสนเทศจาก OPAC ผู้*+ส'บุค+นม"ทางเล'อักในการุส'บุค+นหลายทาง เช3น ช'#อัผู้*+แต3ง ช'#อัเรุ'#อัง ห�วิเรุ'#อัง ค(าส(าค�ญ่ เลขเรุ"ยกหน�งส'อั เปี5นต+น ซึ่-#งผู้*+ส'บุค+นทรุาบุข+อัม*ลส3วินใด ก6เพ"ยงเล'อักทางเล'อักในการุส'บุค+น และพ�มพค(าค+นลงไปี รุะบุบุจะด(าเน�นการุส'บุค+น เม'#อัพบุรุายการุท"#ต+อังการุ รุะบุบุจะแสดงผู้ลอัอักมา นอักจากน"� ผู้*+ส'บุค+นสามารุถึใช+เทคน�คการุส'บุค+นข��นส*ง เช3น ตรุรุกบุ*ล"น หรุ'อัการุจ(าก�ดการุค+นด+วิยเขตข+อัม*ล เข+ามารุ3วิมในการุส'บุค+นได+

นอักจาก OPAC จะใช+ในการุส'บุค+นหน�งส'อั หรุ'อัทรุ�พยากรุสารุสนเทศปีรุะเภทอั'#นๆ แล+วิ ย�งได+รุวิบุรุวิมฐานข+อัม*ลบุทควิามวิารุสารุภาษาไทย และน(าให+บุรุ�การุส'บุค+นผู้3านหน+าจอั OPAC ขอังห+อังสม�ดด+วิย

วิ�ธี"การุส'บุค+นโดยใช+ทางเล'อักต3าง ๆ ใน OPAC  1) จากหน+าจอัรุายการุหล�กขอัง OPAC ให+เล'อักรุายการุท"#ต+อังการุจะใช+เปี5นทางเล'อักในการุส'บุค+นจากเมน* เช3น ช'#อัผู้*+แต3ง ช'#อัเรุ'#อัง ห�วิเรุ'#อัง เปี5นต+น นอักจากน"�ควิรุเล'อักให+ถึ*กต+อังด+วิยวิ3าต+อังการุส'บุค+นหน�งส'อั โสตท�ศนวิ�สด� หรุ'อับุทควิามในวิารุสารุ ตามช3อังท"#ก(าหนด  2) ปีBอันข+อัม*ลท"#ต+อังการุส'บุค+นตามรุายการุท"#ใช+เปี5นทางเล'อัก เช3น เล'อักทางเล'อักผู้*+แต3ง พ�มพช'#อัผู้*+แต3ง เล'อักทางเล'อักส(าค�ญ่ พ�มพ ค(าส(าค�ญ่ ท"#ต+อังการุส'บุค+น เปี5นต+น ลงในช3อังส"#เหล"#ยม แล+วิคล�กเม+าสท"#ค(าวิ3า ค+นหา

3 ) รุะบุบุจะท(าการุส'บุค+น และแสดงผู้ลการุส'บุค+นบุนหน+าจอัครุ��งละ 12 รุายการุ พรุ+อัมท��งบุอักจ(านวินรุายการุท"#ค+นได+ 4) หากต+อังการุได+รุายละเอั"ยดโดยย3อัขอังรุายการุใด ให+คล�กเม+าสท"#รุายการุท"#ต+อังการุ รุะบุบุจะแสดงรุายละเอั"ยดขอังรุายการุด�งกล3าวิ ซึ่-#งจะปีรุะกอับุไปีด+วิยช'#อัเรุ'#อัง ช'#อัผู้*+รุ�บุผู้�ดชอับุ และปี!พ�มพ

5) หากต+อังการุได+รุายละเอั"ยดท"#สมบุ*รุณขอังรุายการุใด ให+คล�กเม+าสท"#รุายการุท"#ต+อังการุรุะบุบุจะแสดงรุายละเอั"ยดท"#สมบุ*รุณขอังรุายการุน��นๆ หากเปี5นหน�งส'อัหรุ'อัโสตท�ศนวิ�สด�รุายละเอั"ยดท"#ได+ปีรุะกอับุด+วิย เลขเรุ"ยกหน�งส'อั สถึานท"#ท"#ม"ทรุ�พยากรุสารุสนเทศน��น รุายละเอั"ยดทางบุรุรุณาน�กรุม สถึานภาพขอังหน�งส'อั วิ3าม"ก"#เล3ม ม"อัย*3ท"#ใด อัย*3บุนช��นหรุ'อัม"ผู้*+ย'มไปี ถึ+าม"ผู้*+ย'มจะบุอักวิ�นท"#ก(าหนดส3งค'อั (date due) หากเปี5นบุทควิามวิารุสารุ รุะบุบุจะแสดงผู้ลการุส'บุค+นเปี5นรุายการุย3อั ซึ่-#งปีรุะกอับุด+วิย ช'#อับุทควิาม ช'#อัวิารุสารุ ปี!ท"# ฉบุ�บุท"# และปี!พ�มพ ขอังวิารุสารุท"#ต"พ�มพบุทควิามน��น รุวิมท��งบุอักด+วิยวิ3าห+อังสม�ดม"วิารุสารุน��นต��งแต3ปี!ใดถึ-งปี!ใด

ข+อัม*ลท"#ได+จากการุส'บุค+นด+วิย OPAC 1. ข+อัม*ลบุรุรุณาน�กรุม (Bibliographic description) ปีรุะกอับุด+วิย

- ช'#อัผู้*+แต3ง (Author) อัาจเปี5นช'#อับุ�คคลหรุ'อัหน3วิยงาน

- ช'#อัเรุ'#อัง (Title) ขอังหน�งส'อั , ช'#อัวิารุสารุ , รุายงานวิ�จ�ย ,วิ�ทยาน�พนธี , โสตท�ศนวิ�สด�

- พ�มพล�กษณ (Imprint) ปีรุะกอับุด+วิยครุ��งท"#พ�มพ (Edition) สถึานท"#พ�มพ (Place) ได+แก3 เม'อังและปีรุะเทศ

- หมายเหต� (Note) เปี5นการุรุะบุ�ข+อัม*ลขอังทรุ�พยากรุเพ�#มเต�ม เช3น ม"ข+อัม*ลบุรุรุณาน�กรุม - สถึานท"# (Location) เปี5นการุบุอักวิ3าทรุ�พยากรุรุายการุน��นอัย*3ท"#ห+อังสม�ดใด - ห�วิเรุ'#อัง (Subject) เปี5นการุรุะบุ�ค(าหรุ'อักล�3มค(าท"#ใช+แทนเน'�อัหาขอังทรุ�พยากรุ ม"ปีรุะโยชนในแง3ช3วิยให+ผู้*+ใช+สามารุถึหาสารุสนเทศได+มากย�#งข-�น - เลขมาตรุฐาน (ISBN) เปี5นเลขมาตรุฐานสากลปีรุะจ(าหน�งส'อัแต3ละรุายการุ

- ส(าน�กพ�มพ (Publisher) และปี!ท"#พ�มพ (Year of publication)  - สถึานภาพ (Status) สถึานภาพขอังทรุ�พยากรุสารุสนเทศ ม"หลายล�กษณะได+แก3ม"การุย'มอัอักก6จะรุะบุ�วิ�นก(าหนดส3ง เช3น Due 12-06-04 , อัย*3บุนช��น (Check shelves) อัย*3รุะหวิ3างการุซึ่'�อั (On order) , อัย*3รุะหวิ3างการุจ�ดหม*3และท(ารุายการุ (Cataloguing) , อัย*3รุะหวิ3างการุซึ่3อัมแซึ่ม (Repair) , ใช+ภายในห+อังสม�ด (Libuse only) , พรุ+อัมให+บุรุ�การุ

- เลขเรุ"ยกหน�งส'อั (Call number) เปี5นส�ญ่ล�กษณท"#ใช+แทนทรุ�พยากรุแต3ละรุายการุหากเปี5นส�#งพ�มพจะต�ดไวิ+ท"#ส�นหน�งส'อั เปี5นข+อัม*ลท"#ม"ควิามส(าค�ญ่ท"#ผู้*+ใช+ห+อังสม�ดต+อังจดเพ'#อัไปีหาหน�งส'อับุนช��น เน'#อังจากหน�งส'อัในห+อังสม�ดม"การุเรุ"ยงตามเลขหม*3 แต3ส(าหรุ�บุวิารุสารุ ห+อังสม�ดไม3ม"การุก(าหนดเลขหม*3ให+ - รุ*ปีเล3ม (Description) บุอักข+อัม*ลเก"#ยวิก�บุจ(านวินหน+า ภาพปีรุะกอับุ และขนาด

1 .ข+อัใดค'อัเครุ'#อังม'อัการุค+นหาข+อัม*ลผู้3านอั�นเตอัรุเน6ต

Search Engine

Search Box

Keyword

2. ผู้ลขอัง Search Engine น��นจะท(าการุแสดงผู้ลแบุบุใด

ตามต�วิ

เรุ"ยงล(าด�บุ

แนวินอัน

3. Crawler Based Search Enginesค'อั เครุ'#อังม'อัการุค+นหาบุนอั�นเตอัรุเน6ตโดยอัาศ�ยแบุบุใด

ช3อังค+นหา

การุจ�ดเก6บุข+อัม*ล

ต�วิกลาง

4. Search Engine ใดท"#ใหญ่3ท"#ส�ดในโลก

OST

OES

ODP

5. ข+อัใดเปี5นเครุ'#อังม'อัท"#บุ�นท-กรุายละเอั"ยดข+อัม*ลบุรุรุณาน�กรุม ขอังทรุ�พยากรุสารุสนเทศท"#ม"ในห+อังสม�ดไวิ+

OPAC

LBR

BCI

บุรุรุณาน�กรุมhttp://www.nmk.ac.th/web_maliwan/pages/2meaning0.htm

http://www.meeboard.com/view.asp?user=rabuy&groupid=1&rid=24&qid=6

http://chalad.wordpress.com/subject/20209-2/20209-lesson-6/