İ : 68 25 Nisan 1325 C : 1

riayeten Ahzi Asker Kanunnamesi ahkâmının cemaati gayri müslimeye de teşmili lâzimeden iken, bugüne kadar nizamnamenin ademi tadili hasebiyle taşralar­da bedelâtı askeriyenin tahsili için birtakım muame­latı zecriyye istimal ve hatta tevziat defterini verme­yen birtakım hıristiyaniarın ciheti adliyeye teslim edildikleri, bu kerre Siirt ve Muş merkezlerinden alı­nıp aynen ve merbuten takdimi huzuru Riyasetpena-hileri kılınan iki kıta telgrafta beyan ve iş'ar kılın­mış ve bu hal, birtakım mahaziri dâî bulunmuş ol­duğundan, uhuvveti vataniyenin teyit ve takviyesine medar olacak olan mezkûr kanunnamenin bir gün evvel kaleme alınması zımnında işbu takriri âcizane-mizin Harbiye Encümenine havalesini teklif eyleriz.

25 Nisan 1325 Muş Mebusu Siirt Mebusu

llyas Sami Abdürrezzak Muş Mebusu

Keygam

BİR MEBUS — Katiyyen caiz olamaz. Zira be­delâtı askeriye ne malûm? Halbuki, biz bunu tasdik etmedikçe, bu gibi teklifin tahsili katiyen caiz ola­maz. Zira gayri müslimden bedelâtı askeriye ne ma­lûm ki biz tasdik edeceğiz? Hattâ bedelâtı askeriye henüz tasvip edilmemiş. Tahsilinden sarfı nazar et­sinler, zira gayri müslim arkadaşlar ....

REİS — Bu takririn Harbiye Encümenine... YORGİ BOŞO EFENDİ (Serfiee) — Harbiye En­

cümenine gitmekle menfaat hâsıl olmaz. Doğrudan doğruya Maliye Nezaretine yazılsın.

TALÂT BEY (Edirne) — Yeni kanunlar yapı­lıncaya kadar eski kanunlar meridir.

KEYGAM EFENDİ (Muş) — Efendim, en ev­vel zaten Anadolu cihetinde yapılmamıştır.

Şimdi herhalde bedelâtı askeriyenin tahsili lâzım­dır. Tarafımızda, Anadolu cihetinde, hususiyle açık­tan açığa söyleyeyim, Ermenilerde hiç kudret kalma­mıştır. Mademki ahali arzu ediyor kendim asker yapmak, evladını asker yapmak, iane gönderiniz. Bu ianeyi muhtaç bir ahali şimdi hiçbir iktidarı olma­dığı vakitte tahsilata başlamışlar. Rica ederiz ki, bu men edilsin. Zira bu uygunsuzluk, bu taraflardan meydana gelir. Fakat eminim ki, Meclisi kiram dahi vâkıftır, oralardaki bulunan ahalinin fukaralık haline...

REİS — Biz şimdi fukaradan bahsetmiyoruz.

KEYGAM EFENDİ (Devamla) — Evet, askerî ama, mademki kanunen almak ise, madem hiçbir muh-taoinin hâli vakti yoktur, bu tahsilata mübaşeret olun­masın. Bendenizin teklifim budur.

YORGİ BOŞO EFENDİ (Serfiee) — Ruznamei müzakerata dahil olunmasını teklif ederim.

KEYGAM EFENDİ (Devamla) — Yedikleri ek­mek budur ahalinin, bakınız.,

NAFİ PAŞA (Halep) — Söz isterim, Muvazene Encümeni namına bir şey söyleyeceğim.

REİS — Buyurun efendim. NAFİ PAŞA (Halep) — Bedelâtı askeriyenin ade­

mi tahsili söylendiği sırada bütçede yarım milyon lira olarak kabul ettik, varidat olmak üzere yarım milyon lira. Şimdi o cihetle mileli gayri müslimden asker alınması hakkındaki kanunu cedîd mevkii tat­bike konuluncaya kadar, arkadaşımın buyurduğu gi­bi, kemakân o bedelâtı askeriye tahsil olunacaktır. Çünkü, bizim Maliye bütçesinde mevcut olan 500 bin lira muhafaza edilecek. Almazsak, onun karşılığını ne­reden bulacağız?

YORGİ BOŞO EFENDİ (Serfiee) — En iyisi bugün bunu bırakalım.

REİS — Müzakere etmiyoruz efendim. Şimdi bu takrir nazarı mütalaaya alınacak olursa, Harbiye Ne­zaretine mi havale edeceğiz, nereye havale edeceğiz?

İBRAHİM EFENDİ (İpek) — Geçende bizim ta­raftan buna dair bir şey gelmişti, yani orada Hıristi­yan vatandaşlarımızdan. Onlar da diyorlardı ki, «Biz eğer asker olacak isek, bedeli askerî vermeyeceğiz». Sonra bu münasebetle Dahiliye Nazırına uğramıştım. Dahiliye Nazırı diyor ki, «Bu sene eğer Hıristiyan vatandaşlarımızı asker alacaksak, katiyyen bedeli as­kerî almayacağız. Defter yazılmasından maksat, bu sene eğer Ahzi Asker Nizamnamesine tevfikan asker alırsak, onlardan bedeli askerî almayacağız. Yalnız bir defter bulunsun. Şayet alınamaz veya nizamname tasdik olunamaz, geç kalırsa, onun içindir.»

Şimdi eminim ben ki, hiçbir tarafta bedeli askerî tahsil olunmuyor. Katiyyen bir yerde tahsil olunmu­yor. Defterler düzeliyor, defterler isteniyor; bir kısmı defterleri vermiş.

REİS — Harbiye Encümenine havalesini arzu edenler elini kaldırsın.... (Eller kalkar) Havale olun­du efendim, bitti. Harbiye Encümeninden geçtikten sonra gelir, burada müzakere olunur. Efendim, gele-

— 274 —

TBMM KÜTÜPHANESİ