Баянхонгор аймгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн...

Баянхонгор аймгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн

судалгааны тайлан

Ш.Чимгээ /Ph.D, МУГБ/

1. СУДАЛГААНЫ ТАНИЛЦУУЛГА

Судалгааны үндэслэл

Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагууд нь Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын

тухай хуулийн 15.4-т заасны дагуу мэргэжлийн сургалтад суралцагч элсүүлэхэд

хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээ, ажил олгогчийн захиалгыг үндэслэж байх

шаардлагатай болсон. Ийм учраас мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллага нь

хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийг судлах, сурталчилах,түүн дээр

тулгуурлан үйл ажиллагаагаа зохион байгуулах хэрэгцээг үндэслэн , орон нутгийн

төрийн байгууллагатай хамтран ажиллаж, судалгааны арга зүй боловсруулах, судалгааг

зохих давтамжтайгаар хийх зайлшгүй шаардлагатай байгаа юм. Энэ үйл ажиллагааг

МБС-ын ОНСЗ хариуцан зохион байгуулах нь илүү үр дүнтэй байна.

Судалгааны зорилго

Орон нутгийн хөдөлмөрийн зах зээл, ялангуяа уг зах зээл дэх эрэлтийг судлах арга зүй боловсруулах, туршин хэрэглэх

Судалгааны зорилт

Аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн салбар зөвлөл, МБС-ын салбар зөвлөлийн гишүүдийн

сургалт-семинар, хамтарсан хуралдаан зохион байгуулах, салбар зөвлөл хоорондын

Зохицуулах баг байгуулж зохих төлөвлөгөөтэй ажиллуулах, орон нутагт ХЗЗ-ийн судалгааг

зохих давтамжтай хийх удирдлага, хүн хүч, санхүүгийн нөөцийн асуудлыг шийдвэрлэх;

Орон нутгийн ХЗЗ-ийн судалгааны баг байгуулах, чадавхи бэхжүүлэх сургалт, семинар

хийх, зааварчилга өгөх;

Орон нутгийн хөдөлмөрийн зах зээл, ялангуяа уг зах зээл дэх эрэлтийг судлах арга зүй

боловсруулах;

Судалгааны үр дүнг аймгийн нийгэм эдийн засгийн хөгжлийн хөтөлбөр боловсруулахад

ашиглах.

Судалгааны арга:

Мэдээлэл түүвэрлэх, эх сурвалжийн анализийн аргыг сэдвийн

судлагдсан байдлыг тогтоох, хөдөлмөрийн зах зээлийн судалгааны арга,

аймаг орон нутгийн хөдөлмөр эрхлэлт, хөгжлийн хөтөлбөр, төлөвлөгөөг

судлахад, асуулгын аргыг хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийг тогтооход,

ярилцлагын аргыг хөдөлмөр эрхлэхтэй холбтоотой асуудлыг

тодруулахад, SPSS статистик боловсруулалтын аргыг цуглуулсан

мэдээлэлд боловсруулалт хийхэд тус тус хэрэглэв.

Судалгааны обьект, судлах зүйл:

Баянхонгор аймгийн хөгжлийн бодлогын баримт бичиг, тогтвортой үйл

ажиллагаа явуулж буй ААНүүд, төрийн байгууллагууд, ажил хөдөлмөр

эрхлээгүй иргэд

Баянхонгор аймгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн мэдээлэл, эрэлттэй ажил

мэргэжлийг тодорхойлох

Судалгааны ажлын практик ач холбогдол:

Судалгааг хийснээр:

1.МСҮТ-д элсэгчдийг чанартай бүрдүүлэх

2.Төгсөгчдийн ажил эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх

3.Баянхонгор-2030” хөгжлийн хөтөлбөрт тусгалаа олох

4.Хөдөлмөрийн зах зээлийг судлах арга зүй, аргачлалыг бусдад

түгээн дэлгэрүүлэх

Хүрэх үр дүн

Орон нутагт ХЗЗ-ийн судалгааг зохих давтамжтай хийх удирдлага, хүн хүч, санхүүгийн

нөөцийн асуудлыг шийдвэрлэсэн байна.

Орон нутгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийн тоон судалгааны үр дүн гарсан байна.

Орон нутгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийн чанарын судалгааны үр дүн гарсан байна.

Хамгийн их эрэлттэй мэргэжлүүдээр чанарын судалгаа хийгдсэн байна.

Баянхонгор аймгийн нийгэм эдийн засгийн хөгжлийн хөтөлбөрт тусгалаа олсон байна.

МСҮТ-ийн элсэлт төгсөлтийн үйл ажиллагаа үнэн зөв, эрэлтэд нийцсэн бодит үнэнд

тулгуурласан байна.

2. БАЯНХОНГОР АЙМГИЙН НИЙГЭМ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ

Хүн амын үзүүлэлт

Хүн амын нас, хүйсийн бүтэц. 2014 оны байдлаар тус аймгийн хүн ам 82.9 мянга

болж өмнөх оноос 0.9 хувиар буюу 0.8 мянган хүнээр өсчээ. Нийт хүн амын 49 хувь

буюу 40.9 мянга нь эрэгтэй, 51 хувь буюу 42.0 мянга нь эмэгтэй байна. 2014 оны

нийт хүн амыг насны бүлгээр авч үзвэл 30.1 хувийг 15 хүртлэх насны хүүхэд, 66.3

хувийг 15-64 насны хүн ам, 3.7 хувийг 65 ба түүнээс дээш насны өндөр настнууд

эзэлж байна.

Аймгийн хүн ам зүйн 2014 онд хөдөлмөрийн насны 100 хүнд тэжээлгэгч 51 хүн

ногдож, хүйсийн харьцаа 100 эмэгтэйд 97 эрэгтэй ногдож байна.

Манай аймгийн хувьд эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам* 40.0 мянга болж өмнөх оноос 2.3

хувиар өссөн байна. 2014 оны байдлаар Баянхонгор аймагт улсын нийт эдийн засгийн идэвхтэй

хүний 3.3 хувь, хангайн бүсийн 15.3 хувийг тус тус эзэлж байна. Аймгийн эдийн засгийн идэвхтэй

хүн амын 49.3 хувь эмэгтэйчүүд эзэлж байна. Манай бүс улсын хэмжээнд эдийн засгийн идэвхтэй

хүн амын тоогоороо тэргүүлж байгаа хэдий ч манай аймгийн хувьд бүс дотроо 5-рт байна. Гэсэн

хэдий ч өмнөх оноос эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам 1.3 хувиар өссөн байна.

Манай аймгийн хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшин 64.9 байгаа нь улсын дундажаас 7.7 пунктээр

их байна. Харин хангайн бүсээс 0.9 пунктээр бага байна.

2014 онд аймгийн эдийн засгийн идэвхгүй хүн ам 42.9 мянга болж өмнөх оны мөн үеэс 8.6

хувиар буурсан байна. Аймгийн эдийн засгийн идэвхгүй хүн амын 30.1 хувийг 0-15 насны хүүхэд,

69.9 хувийг буюу 18 мянган хүн нь 15-60 насны хүмүүс эзэлж байна. Нийт эдийн засгийн идэвхгүй

хүн амын 62.3 хувийг эмэгтэйчүүд эзэлж байгаа бa 46.0 хувь нь аймгийн төвд амьдарч байна.

Баянхонгор аймгийн нийгэм эдийн засгийн өнөөгийн байдал

Эдийн засгийн идэвхгүй хүн амын ажил хийдэггүй шалтгаан:

суралцдаг; 50.10%

тэтгэвэрт; 25.70%

хүүхэд асардаг; 8.00%

хөгжлийн бэрхшээлтэй; 5.50%

өндөр настан; 4.20% гэрийн ажилтай; 2.50% өвчтөн асардаг; 4.00%


Хүн амын үзүүлэлт

Аймгийн хүн амын суваргаас харахад залуу насны бүтцээс идэрших хандлага руу шилжиж

байгаа нь харагдаж байна. Аймгийн хүн амын дундаж наслалт 70 болжээ.Мөн хүн амын

өсөлтийн зогсонги байдал өөрчлөгдөж өсөлт нэмэгдэх, өмнөх жилүүдийн хүн амын өсөлтийн үр

дүнд бий болсон хөдөлмөрийн насанд дэвших залуучуудын тоо нэмэгдэж, ажиллах хүчний

эрэлт нэмэгдэх таатай орчин бүрдэж байна.


Баянхонгор аймгийн хэмжээнд 37.8 мянган ажиллагчид байгаагийн 49.5

эмэгтэйчүүд эзэлж байгаа бол 26.9 хувийг аймгийн төвийн ажиллагчид эзэлж

байна. Мөн өмнөх оноос 4.1 хувиар өссөн байна. Нийт ажиллагсдын 44.5 хувийг

15-34 насныхан, 53.8 хувийг 35-59 насныхан,1.8 хувийг 60-аас дээш насныхан

эзэлж байна. Ажиллагчдыг боловсролын түвшнээр авч үзвэл 3.1 боловсролгүй,

11.4 бага, 38.8 суурь, 18.7 бүрэн дунд, 14.5 техникийн болон мэргэжлийн, 3.2

тусгай мэргэжлийн дунд, 10.2 дипломын дээд болон бакалаврын, 0.1 хувийг

магистр болон түүнээс дээш боловсролтой байна.


Баянхонгор аймагт ажиллаж буй нийт ажиллагчдыг эдийн засгийн салбараар нь үзүүлвэл:

ÕÀÀ, îé àí àãíóóð24986

37776

Óóë óóðõàé2286

Áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð1550

Áàðèëãà 625

Õóäàëäàà2910

Òýýâýð õîëáîî907

Òºð çàõèðãàà,áàòëàí õàìãààëàõ1285

Öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷227

Ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãà340

Áîëîâñðîë1767

Ýð¿¿ë ìýíä491

ÍÀÀ,ÍÕ-ûí ¿éë÷èëãýý174


Эдийн засгийн үзүүлэлт

Нийт 227.1 òýðáóì òºãðºãèéí ДНБ ¿éëäâýðëýñíèé: 53.3 õóâü íü õºäºº àæ àõóéä, 16.9 õóâü íü ¿éëчèëãýýíèé ñàëáàðò, 13.6 õóâü íü ñàíõ¿¿, áèçíåñèéí ñàëáàðò íîãäîæ áàéíà.



№ Äîòîîäûí íèéò á¿òýýãäýõ¿¿íä àéìãèéí ýçëýõ õóâü2011 2012 2013

1.1 1.2 1.3

Àéìãèéí ÄÍÁ-ä ñàëáàðóóäûí ýçëýõ õóâü 100.0 100.0 100.0

1 Õºäºº àæ àõóé, îé, àí àãíóóð 48.8 53.2 57.2

2 Àæ ¿éëäâýð, áàðèëãà 14.8 11.4 10.5

3 Õóäàëäàà, çî÷èä áóóäàë, çîîãèéí ãàçàð 9 7.2 6.6

4 Òýýâýð, ìýäýýëýë, õîëáîî 4.4 4.1 3.6

5 Ñàíõ¿¿, áèçíåñèéí áóñàä ¿éë àæèëëàãàà 7.4 6.9 6.3

6 Áóñàä ¿éë÷èëãýý 15.6 17.2 15.8


№ Хөрөнгө оруулалтын үзүүлэлтүүд 2011 2012 2013 2013/2012

Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалт 11483.5 80662.5 30068.1 37.3

1 Орон нутгийн төсвийн хөрөнгө оруулалт 794 851.4 8330.7 9.8 дахин

2 Орон сууцны бус барилга, байгууламж 252 263.4 4835.2 1 8.4 дахин

3 Их засвар, өргөтгөл, шинэчлэлт 215 - 1681.2 -

4 Машин, тоног төхөөрөмж 217 408 1575.2 386.1

5 Мал, амьтан 110 - 6



Баянхонгор аймагт бизнес эрхэлж буй хуулийн хэлбэр:

ААН байгууллагын хуулийн хэлбэр ТооАжиллагчдын

тооКомпани 419 1755

Нөхөрлөл 96 480

Хоршоо 184 920

Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч 3500


Аймгийн ерөнхий давуу талууд

Хүн амын нягтрал сайтай Хөдөлмөрийн насны хүний нөөц харьцангуй их, идэршиж байгаа Дэд бүтэц сайтай Áîëîâñðóóëàõ àæ ¿éëäâýðèéã õºãæ¿¿ëэхэд, ýêîëîãèéí öýâýр á¿òýýãäýõ¿¿íээр

äýëõèéí çàõ çýýëд ºðñºëäºõºä ò¿¿õèé ýäèéí íººöòýé Малын тоо толгой олонтой ХАА-н гаралтай бүтээгдэхүүний нийлүүлэлт сайн


3. СУДАЛГААНЫ ХАМРАХ ХҮРЭЭ Түүвэрлэлтийн танилцуулга

Судалгаанд бүртгэлтэй ба идэвхтэй байгаа хувийн ба төрийн өмчийн бүх аж ахуйн

нэгжүүд, эдийн засгийн бүх салбарууд хамрагдсан юм.

Нийт эдийн засгийн хувьд идэвхтэй байгаа хувийн аж ахуйн нэгжийн тоо 699

байна.Судалгааны түүвэрлэлтийг 3 хүчин зүйлст /ажилчдын тоо, байршил ба

эдийн засгийн үйл ажиллагааны чиглэл/ түшиглэн, санамсаргүй түүвэрлэлт хийн

сонгосон. Үүнд 65 хувь нь буюу 454 аж ахуйн нэгжийг хамруулав.

Ажилгүй иргэдийг санамсаргүй байдлаар болон гар аргаар олт олборлогчдын

хүрээнд сонгон хамруулсан.

Төсвийн байгууллагыг хүний нөөцийн багтаамжийг үндэслэн сонгосон.

Судалгааны асуулгын хуудас

Судалгааны асуулга нь Баянхонгор аймгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн өнөөгийн чиг хандлагын талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг цуглуулах зорилготой. Тус санал асуулгыг хөдөлмөрийн зах зээлийн барометрийн судалгаа, МСС-ын хөдөлмөрийн зах зээлийн судалгааны арга зүйд тулгуурлан боловсруулсан.

Ажил олгогч, ААН-ээс авах сóäàëãààíû àñóóëãà íü äàðààõ 2 ¿íäñýí õýñýãò õóâààãäàíà. Ýõíèé õýñýãò òóõàéí àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãûí òàëààðõ ÷óõàë ìýäýýëýë áàéõ áºãººä ýäãýýð

ìýäýýëëèéã ÷àíäëàí íóóöëàíà ãýñýí àìëàëò ºãñºí áàéíà. Ó÷èð íü òóõàéí áàéãóóëëàãûí á¿òýýãäýõ¿¿í, ¿éë àæèëëàãàà, îäîîãèéí àæèëëàõ õ¿÷íèé ìýäýýëë¿¿ä áàéäàã ó÷ðààñ àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëëàãóóä ìýäýýëëèéí íóóöëàëûã õàäãàëàõûã õ¿ñäýã íü òóðøëàãààñ õàðàãäñàí.

Õîёð äàõü õýñýãò àæèë îëãîã÷ íàðыí õ¿ëýýëòèéí òàëààðõ àñóóëòóóä áóþó îéðûí áîëîí ирэх 3 жилийн õóãàöààíû àæèëëàõ õ¿÷íèé õýðýãöýýã òîäðóóëàõàä ÷èãëýñýí àñóóëòóóä áàãòñàí áîëíî.

Аж ахуйн нэгж, байгууллагаас авах санал асуулга Ажилгүй иргэдээс авах санал асуулга Гар аргаар олт олборлогчдоос авах санал асуулга

ХЗЗ-ийн судалгааны хамрах хүрээ

4. СУДАЛГААНЫ ДҮН

Баянхонгор аймгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн тоон ба чанарын судалгааг, анкет

болон ярилцлага, баримт бичиг судлах аргуудыг ашиглан хийлээ. Дээрх

судалгаануудаас ажил олгогчид болон ажилгүй иргэдийн хүлээлт, аймгийн

хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт нийлүүлэлтийн харьцаа хэрхэн тодорхойлогдож

байгааг тоймлон хүргэе.

Баянхонгор аймагт байнгын үйл ажиллагаатай аж ахуйн нэгжүүд нь ихэнх нь

жижиг /3-15 ажиллагчидтай/ байгууллагууд байна. Тэдний эрхэлж буй бизнесийн үйл

ажиллагаанаас хамаарч зах зээл нэлээд хязгаарлагдмал байдаг тул төдийлөн

ажиллах хүчнээ өргөжүүлэх боломж хязгаарлагдмал байна.

1. Судалгаанд хамрагдсан аж ахуйн нэгжүүд \454\

барилгагазар тариалан

блок, тоосго үйлдвэрлэлталх нарийн боов

махан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлоёдол

сүлжмэлмодон эдлэл

арьсан эдлэлфермерийн аж ахуй

хэвлэлийн үйлчилгэээсгий үйлдвэрлэл

гар урлалгутал, гутал засвар

хоол үйлдвэрлэлуул уурхай

худалдаазочид буудал

бууз үйлдвэрлэлүйлчилгээний байгууллагууд

авто үйлчилгээ

0 20 40 60 80 100 120 140 160 18018

137

172

251

153

12343

611

9163

45

9736

ХЗЗ-ийн судалгааны дүн

Судалгаанд хамрагдсан төрийн байгууллага

Аймгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй төсвийн 220 байгууллагаас 55 буюу 25 хувийг хамруулсан

11

856

4

4

7Судалгаанд хамрагдсан төрийн байгууллага

боловсрол эрүүл мэндцахилгаан, усан хангамж нийгмийн даатгал, халамжХАА, байгаль орчин хуулийн байгууллаганутгийн удирдлага

Баянхонгор аймагт үйл ажиллагаа явуулж буй төрийн байгууллагуудад 5200 гаруй хүн ажиллаж байна. Эдгээр төрийн байгууллагуудад шинэ ажлын байр үүсэх, ажлын байрны сэлгэлт хийх нь сүүлийн 5 жилийн мэдээлэлд түшиглэн судалж үзэхэд жилд дундажаар зөвхөн 100 орчим ажлын байранд өөрчлөлт гардаг байна.


Судалгаанд хамрагдсан ажилгүй иргэд: /1350/

магистр дипломын болон

бакалавр

тусгай мэргэжлийн

дунд

техникийн болон

мэргэжлийн

бүрэн дунд суурь бага боловсролгүй0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

1%

20%

6%

10%

34%

23%

6%

1%


Судалгаанд хамрагдсан ажилгүй иргэдийн нас:

15-24

25-34

35-44

45-54

55+

0 100 200 300 400 500 600 700

340

577

216

170

47


№ Мэргэжил Тоо1 Тогооч 52

2 Жолооч 156

3 Мужаан 37

4 Барилгын засалчин 41

5 Ня-бо 48

6 Сантехникч 15

7 Багш 39

8 Нийгмийн ажилтан 9

9 Үсчин, гоо засалч 27

10 Уул уурхайн инженер 8

11 Авто засварчин 11

12 Аялал жуулчлалын хөтөч, менежер 7

13 Сувилагч 7

14 Нийтийн хоолны технологич 5

15 Оёдолчин 18

16 Сэтгэл зүйч 3

17 Төрийн захиргааны удирдлага 3

Судалгаанд хамрагдсан ажилгүй иргэдийн мэргэжил:

18 Компьютерын операторч 4

19 Архив, бичиг хэргийн ажилтан 2

20 Нарийн боовчин 6

21 Малын эмч 2

22 Социологич 2

23 Сэтгүүлч 5

24 Орчуулагч 7

25 Гуталчин 6

26 Инженер 14

27 Өрмийн мастер 2

28 Ногоочин 5

29 Цэцэрлэгийн багш 3

30 Тодорхой мэргэжилгүй 257


6.90% 4.00% 3.40%5.00%

14.00%

37.00%

17.00%4.60%

56.00%

3.00% 3.00%

цомхотголд орсон байгууллага татан буугдсан, дампуурсан

мэргэжилд тохирох ажил олдохгүй мэдлэг ур чадвараар тэнцэхгүй

ажил олгогчийн тавьсан шаардлагад тэнцэхгүй мэргэжилгүйгээс

40с дээш настай тул ажилд авдаггүй эрүүл мэндийн хувьд тэнцэхгүй байгаа

цалин бага учраас ажилдаа сонирхолгүй учраас

бусад

Судалгаанд хамрагдсан ажилгүй иргэдийн мэргэжлээрээ ажиллахгүй байгаа шалтгаан:


Баянхонгор аймгийн нэг онцлог нь байгалийн баялаг алтны орд ихтэй учир алт олборлох компаниуд үйл ажиллагаа явуулдаг мөн иргэд хувиараа болон бүлэг үүсгэн энэ чиглэлээр нэлээд олон жил ажиллаж байна. Иймд ажилгүй иргэдийн нэлээд хувь нь алт олборлож байгаа тул тэдгээр иргэдээс тусгайлан судалгаа авсан болно.

Судалгаанд хамрагдсан алт олборлогчдын нас:

10-20 нас 20-30 нас 30-40 нас 40-50 нас 50+

49

134

193

135120

Хувиараа алт олборлогчдоос авсан судалгааХЗЗ-ийн судалгааны дүн

509

122

эрэгтэй эмэгтэй

Судалгаанд хамрагдсан алт олборлогчдын хүйс:ХЗЗ-ийн судалгааны дүн

Судалгаанд хамрагдсан алт олборлогчдын боловсролын түвшин:

боловсролгүй бага боловсролтой

бүрэн бус дунд бүрэн дунд тусгай дунд дээд0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

44 32

95

406

27 27


Судалгаанд хамрагдсан алт олборлогчдын мэргэжил:

1. Мэргэжилгүй 43 /6.7%/

2. Жолооч 127 /20%/

3. Малчин 242 /38.2%/

4. Гагнуурчин 42 /6.7%/

5. Өрлөгчин 14 /2.2%/

6. Засварчин 29 /4.4%/

7. Оператор 21 /3.3%/

8. Инженер 7 /1.1%/

9. Гуталчин 14 /2.2%/

10. Замчин 7 /1.1%/

11. Тракторч 7 /1.1%/

12. Уурхайчин 28 /4.4%/

13. Кранист 7 /1.1%/

14. ХАА механикч 14 /2.2%/

15. Цахилгааны инженер 8 /1.1%/

16. Хүний нөөц менежер 8 /1.1%/

17. Хэвлэлийн дизайнер 6 /1.1%/


Судалгаанд хамрагдсан алт олборлогчдын эрхэлж байсан ажил:

Сүлжээний инженер 7 /1.1%/ Уурхайд 120 /18%/ Малчин 163 /25%/ Гагнуурчин 31 /5%/ Цэцэрлэгийн туслах багш 16/2.6%/ Таксины жолооч 7 /1.2%/ Жолооч 96 /15,3%/ Ажилгүй байсан 40/6,4%/ Монтер 6 /1,2%/ Оператор 41 / 6,4%/ Тракторчин 24 /3,8%/ Лаборант 1 /1,2%/


Судалгаанд оролцогчдын алт олборлож байгаа хугацаа:

0-1 жил 130 /20.5%/ 2-4 жил 199 /31.6%/ 5-8 жил 168 /26.4%/ 9 -өөс дээш жил 134 /21.3%/


1 сарын хугацаанд олдог орлогын дундаж хэмжээ:

0-100.000 төгрөг - 42 /6.7%/ 100.000-200000 төгрөг - 116 /18.4%/ 200.000-300.000 төгрөг - 134 /21.3%/ 300.000-400.000 төгрөг - 67 /9.7%/ 400.000-500.000 төгрөг - 109 /17.4/ 500.000-600.000 төгрөг - 73 /11.6%/ 600.000-700.000 төгрөг - 36 /5.8%/ 700.000-800.000 төгрөг - 6 /0.9%/ 800.000 аас дээш - 48 /7.7/


БАЯНХОНГОР АЙМГИЙН ХӨДӨЛМӨРИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРЭЛТИЙН ТООН СУДАЛГААНЫ ДҮН

Баянхонгор аймагт байнгын үйл ажиллагаатай аж ахуйн нэгжүүд нь ихэнх нь

жижиг /3-15 ажиллагчидтай/ байгууллагууд байна. Тэдний эрхлэж буй бизнесийн

үйл ажиллагаанаас хамаарч зах зээл нэлээд хязгаарлагдмал байдаг тул төдийлөн

ажиллах хүчнээ өргөжүүлэх боломж хязгаарлагдмал байна.

ААН байгууллагын 2016-2018 онд шинээр авах ажилтны тоо, ажил мэргэжил

№ Мэргэжил 2016 он 2017 он 2018 он ДҮН1 ХАА, ойн аж ахуйн ажилтан 25 21 11 57

2 Уул уурхайн мэргэжилтэн 12 9 7 28

3 Барилгын туслах ажилчин 19 1 4 24

4 Засал чимэглэлчин 6 4 8 18

5 Оёдолчин 16 17 1 34

6 Малчин 22 4 5 31

7 Тогооч 7 3 4 14

8 Нарийн мужаан 12 8 2 22

9 Ногоочин 11 14 4 29

10 Нарийн боов үйлдвэрлэгч 4 7 11

11 Цахилгаанчин 12 5 2 19

12 Авто механик 5 6 4 15

ХЗЗ-ийн тоон судалгаа

13 Машинист 6 6 2 1414 Менежер 5 1 6

15 Багш 5 5

16 Инженер 3 1 1 5

17 Хүнсний технологич 2 1 3

18 Сэтгэл зүйч 2 2

19 Хүний нөөцийн ажилтан 3 1 4

20 Эмч 3 1 4

21 Архив, бичиг хэргийн ажилтан 3 3

22 Эрх зүйч 1 1 2

23 Өрлөгчин 6 4 2 12

24 Гагнуурчин 5 4 4 13

25 Цахилгаанчин 4 8 6 18

26 Худалдагч 8 1 9

27 Нягтлан бодогч 2 3 2 7

28 Агрономич 2 1 1 4

29 Бетончин 5 6 5 16

30 Сантехникч 4 3 2 9

31 Зөөгч, бармен 4 4

ААН байгууллагын 2016-2018 онд шинээр авах ажилтны тоо, ажил мэргэжил /үргэлжлэл/ХЗЗ-ийн тоон судалгаа

Ажилгүй иргэдийн хүлээлт:Хөдөлмөрийн зах зээлийн судалгаанд хамрагдсан ажилгүй иргэдийн суралцахыг хүссэн

мэргэжлийн чиглэл:

№ Мэргэжлийн чиглэл Эрэлт хэрэгцээ

1 Барилгын өргөн мэргэжил 35

2 Гутал, гутал засвар 22

3 Мужаан сийлбэр 39

4 Оёдол эсгүүр 92

5 Талх нарийн боов 26

6 Фото зурагчин 14

7 Үсчин гоо засал 77

8 Авто засвар 40

9 Газар тариалан 88

10 Арьсан урлал 38

11 Сүү цагаан идээ боловсруулах 24


№ Мэргэжлийн чиглэл Эрэлт хэрэгцээ12 Гагнуур, сантехникч, цахилгаанчин 34

13 Мал аж ахуй 16

14 Гар урлал 24

15 Агрономич 11

16 Хүнд даацын машин, том тэрэгний жолооч 37

17 бетончин 11

18 Тогооч 14

19 Цэцэрлэгийн туслах багш 9

Хөдөлмөрийн зах зээлийн судалгаанд хамрагдсан ажилгүй иргэдийн суралцахыг хүссэн мэргэжлийн чиглэл /үргэлжлэл/


Судалгаанд оролцогч гар аргаар алт олборлогчдын суралцахыг хүссэн мэргэжил:

№ Мэргэжлийн чиглэл Тоо1 Техник технологи 14 2 Малчны сургалт 32 3 Тракторч 19 4 Оедол 33 5 Уул уурхайн мэргэжилтэн 46 6 Удирдлага 19 7 Мужаан 148 Гуталчин 14 9 Тогооч 39 10 Хөдөө аж ахуй 6 11 Жолооч 8

12 Далд уурхайн ажилтан 9

13 Хүнсний технологи 4


Ажил олгогчид, ААН-үүд ажиллах хүчний дутагдалд аль салбар илүү өртөж байгааг судалж үзвэл: Хөдөө аж ахуй, барилга, уул уурхайн салбарт ажиллах хүчний эрэлт байгааг илэрхийлсэн. Ажил олгогчид мэргэжил, тåõíèêèéí óð ÷àäâàðààñ ãàäíà àæèë îëãîã÷èä íýìýëò óð ÷àäâàðóóäûã ýçýìøñýí àæèëòíûã ýðýëõèéëäýã.

Техникийн ур чадварХарилцааны ур чадвар

Үнэнч шударга

Хариуцлагатай

Мэдлэг, чадварТуршлагатай

Өөдрөг , эерэг

Гадаад хэлтэй

Компьютер, техникийн мэдлэгТүүнчлэн, тэдгээр нь энэ мэргэжлээрээ 2 ба түүнээс дээш жил

ажилласан туршлагатай байхыг илүүд үздэг


Тус судалгаанд хамрагдсан хувиараа алт олборлогчид болон ажилгүй иргэдийн эзэмшсэн мэргэжил, хийж байсан ажлын дадлага, туршлага нь харилцан адилгүй байгаа бөгөөд тэд мэргэжлийнхээ дагуу ажил хөдөлмөр эрхлэхийг хүсч байгаа хэдий ч хөдөлмөрийн зах зээл дээр хүссэн ажлын байр хомс байгаа юм. Тэдний эзэмшсэн мэргэжлийн хувьд багш, төрөл бүрийн менежер,инженер,ня- бо эдийн засагч, үсчин гэх мэт ялгаатай байгаа хэдий ч мэргэжлийн дагуу ажил хийж чадахгүй байна.Гар аргаар алт олборлож байгаа иргэд ажлын нөхцөл хүнд, олж буй орлого амьдралд хүрэлцэхгүй байгаа боловч ажлын байр олдохгүйгээс амьдрахын тулд тэнд ажиллаж байгаагаа илэрхийлж байна. Ажилгүй байгаа иргэд мэргэжлээ өөрчлөх, мөн мэргэжилтэй болох хүсэл сонирхол их байна. Гэвч тэдэнд хөдөлмөрийн зах зээлийн ойлголт мэдлэг мэдээлэл дутмаг байдал ажиглагдаж байна. Бодитой судалгаа шинжилгээн дээр хийсэн мэдээллээс илүү өөрсдийн ажиглалтанд тулгуурлан ажил мэргэжлүүдийг хэрэгтэй байна гэж үзэх хандлагатай байна.

Ажилгүй иргэд тогтмол цалинтай ажиллах хүсэл сонирхолтой байдаг хэдий ч ихэнх ажлын байр улирлын чанартай байна. Мөн үйлдвэрлэл, худалдаа үйлчилгээний салбарт ажиллаж байсан иргэд тэдгээр нь цаг хугацаандаа цалингаа олгодоггүй, хөдөлмөрийн хууль мөрддөггүй, хөдөлмөрийн хөлс бага зэрэг бэрхшээлтэй асуудлууд тулгардаг тул тогтвортой ажиллах боломжгүй байдаг тухай судалгаанд оролцогчид илэрхийлсэн байна.

Ажилгүй иргэдийн хүлээлт:ХЗЗ-ийн судалгааны дүн

ХЗЗ-ийн тоон судалгааны дүгнэлт Ажил олгогчдын зүгээс Хөдөө аж ахуйн салбарт малчин, ногоочин, агрономич, фермерч; бàðèëãûí

ñàëáàðт: áàðèëãà óãñðàëòûí òóñëàõ àæèëòàí, çàñàë÷èí øàâàð÷èí, àðìàòóð÷èí, ãàãíóóð÷èí, ºðëºã÷èí,

áетончин, ìóæààí, цахилгаанчин; óóë óóðõàéí ñàëáàðûí мэргэжилтэн; үйлчилгээний салбарт: оёдолчин,

тогооч çýðýã àæèë ìýðãýæë¿¿äèéã àæèë îëãîã÷èä èë¿¿ ýðýëòòýé ãýæ ¿çñýí áàéíà. Энэ нь энэ чиглэлийн

мэргэжилтэй ажилчид хэрэгцээтэй байгааг илэрхийлж байгаа атал ажилгүй иргэдийн тухайд нэлээд нь

жолооч, тогооч, барилгын мэргэжлүүд, оёдолчин, мужаан, гагнуурчин, багш, нягтлан бодогч зэрэг

мэргэжилтэй байгаа нь хөдөлмөрийн зах зээл дээр энэ чиглэлийн ажлын байр төдийлөн олдохгүй байна

гэсэн ойлголт өгч байгаа юм. Үүний цаана ажил олгогчдын хүсэлт шаардлага, ажиллах хүчний мэргэжлийн

ур чадвар, ажиллах хүсэл сонирхол зэргээс тодорхой хэсэг нь шалтгаалж байгаа гэсэн таамаглал байна.

Мөн ажилгүй иргэд оёдол, газар тариалан, үсчин гоо засалч,авто засвар хүнд даацын машины жолооч,

арьс гар урлал, тогооч, уул уурхайн мэргэжилтэн, ХАА-н мэргэжилтэн, барилгын мэргэжлүүдээр илүүтэй

суралцахыг хүссэн байгаа юм. Энэ нь иргэдийн өөрсдийн бизнесийн шинэ гараа, ажиллах боломж байгаад

үндэслэсэн, мөн хувийн хүсэл сонирхолдоо тулгуурласан байх талтай мэдээлэл юм. Нөгөө талаар ХЗЗ-

ийн мэдээлэл, ажил олгогчид, ажиллагчид, төрийн болон ТББ-дын уялдаа холбоо сайн биш байгааг

илэрхийлж байна.

Иймд уг асуудлыг цаашид нарийвчлан судлах шаардлагатай байгаа юм.


6. БАЯНХОНГОР АЙМГИЙН ЭРЭЛТТЭЙ МЭРГЭЖЛИЙН ЧАНАРЫН СУДАЛГАА

Баянхонгор аймгийн нийгэм эдийн засгийн хөгжлийн бодлого,аймаг, сумын засаг даргын

мөрийн хөтөлбөр, төсөл хөтөлбөрүүдэд хийсэн судалгаа шинжилгээ, аймгийн

телевизүүдийн ажлын зарын контент шинжилгээ, бүлгийн болон хувьчилсан

ярилцлагаар Баянхонгор аймгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлттэй мэргэжлүүдэд

чанарын судалгааг хийж үзлээ.Учир нь орон нутгийн нийгэм эдийн засгийн тэргүүлэх

чиглэл, салбар дээр үндэслэн иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлт, хөдөлмөрийн зах зээлийн чиг

хандлага тодорхойлогдох юм.

Бүлгийн болон хувьчилсан ярилцлага

ХЗЗ-ийн чанарын судалгааг хийхдээ бүлгийн болон хувьчилсан ярилцлагын аргыг ашигласан.

Бүлгийн болон хувьчилсан ярилцлагад 71 байгууллага, 30 хувь хүмүүс хамрагдлаа.

Мэдээлэл цуглуулах бүлгийн ярилцлага:Нийт 4 /45 оролцогчтой/удаагийн Бүлгийн

ярилцлага хийгдлээ. Үр дүнд нь байнгын тогтвортой орлоготой ажилтай болоход болон найдвартай, сайн ажилчин олоход тулгарч буй бэрхшээл, шийдвэрлэх арга замууд, боломж, давуу болон сул талуудын талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг олж авлаа.

Мэдээлэл цуглуулах хувьчилсан ярилцлагыг зохион байгууллаа. Нийт 30 удаагийн хувьчилсан ярилцлагыг хийлээ. Ажил олгогчид болон ажилчдад тулгарч буй бэрхшээл, шийдвэрлэх арга замууд, боломж, давуу болон сул талуудын талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг олж авлаа.

ХЗЗ-ийн чанарын судалгаа

8%

31%

8%

54%

Хувьчилсан ярилцлагад оролцогчид

ажилгүй иргэд

барилгын туслах ажилчид

ажил олгогчид

төрийн байгууллага


2%

33%

58%

7%

Бүлгийн ярилцлагад оролцогчид

ХАА, газар тариалан эрхлэгчидТөрийн байгууллага

Ажил олгогчид

ажилгүй иргэд


Судалгаанд хамрагдсан ААНБ-ын 83,6 хувь нь байнгын үйл ажиллагаа

явуулдаг бол, 12,9 хувь нь улирлын чанартай, үлдсэн 3,5 хувь нь холимог үйл

ажиллагаатай байна. Улирлын чанартай үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн

нэгжүүд нийт ААН-д эзлэх хувь бага ч ажлын байрны эрэлтийн нэлээд хувийг

эдгээр салбар үүсгэж байгаа онцлог байна. Тиймээс түр ажлын байрны эрэлт бас

л өндөр хэвээр байх талтай юм.


2014 онд бий болсон шинэ ажлын байрыг эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбараар үзүүлвэл: / нийт 1647/

ОУ-ын байгууллагаүйлчилгээний бусад байгууллага

урлаг, үзвэр, тоглоомэрүүл мэнд, нийгмийн халамж

боловсролтөрийн удирдлага, батлан хамгаалах

мэргэжлийн ШУ болон техникийнсанхүүгийн болон даатгалын үйл ажиллагаа

мэдээлэл холбоозочид буудал, байр, сууц

тээвэр ба агуулахын үйл ажиллагаабөөний болон жижиглэнгийн худалдаа

барилгаусан хангамж

цахилгаан, хий, агааржуулалтболовсруулах үйлдвэруул уурхай, олборлолт

ХАА, ойн аж ахуй

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 5003

1351313

9890

1837

684752

174415

44524

411


Эдгээр мэдээлэл, судалгааныхаа материалд үндэслэн аймгийн нийгэм эдийн

засгийн хөгжилд зонхилох байр суурь, тодорхой хувийг эзлэх чиглэлүүдийг

тодорхойлж болох юм.Үүнд тулгуурлан эдийн засгийн үйл ажиллагаанд дүгнэлт

хийхэд ХАА, барилга,боловсруулах үйлдвэр, худалдаа үйлчилгээний ажил

мэргэжлүүд нь нэлээд их эрэлтийг үүсгэж байна. Эдгээр эдийн засгийн дэд

салбаруудтай холбоотой дараахь мэргэжилтнүүд, мэргэжлийн ажилчдад сул

ажлын байр байна гэж тодорхойлж байгаа юм. Үүнд:


Мэргэжлийн индекс

Ажил мэргэжлийн нэр

6320-12 Эрчимжсэн мал аж ахуйн фермер7513-17 Сүү, цагаан идээ боловсруулагч6330-12 Фермерийн аж ахуй эрхлэгч8152-26 Эсгий, эсгий эдлэлийн анхан шатны үйлдвэрлэлийн ажилтан

7535-51 Ноос ноолуурын анхан шатны боловсруулалтын ажилтан7318-24 Арьсаар гар урлалын зүйл хийгч7535-13 Арьс шир боловсруулагч6330-11 Газар тариалан мал аж ахуй хосолсон фермерч9214-12 Цэцэрлэгжүүлэлтийн ажил эрхлэгч7317-11 Гар урлалын ажилтан7212 Гагнуурчин7123 Барилгын засалчин7411 Цахилгаанчин5223 Худалдагч5120 Тогооч9213-12 Малчин


Барилга, хөдөө аж ахуйн салбарын бизнес эрхлэгчид ажиллах хүчний дутагдалд ордог талаар судалгаагаар ажиглагдсан. Энэ нь хөдөө орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж буй барилга, ХАА, уул уурхайн чиглэлийн ААН-үүд байнгын үйл ажиллагаатай байдаггүй. Иймээс тэдгээр байгууллагууд үндсэн ажилчингүй, ихэвчлэн түр гэрээний ажилчид авдаг байна. Ингэснээр эдгээрт салбарт ажиллах хүч хомсдох, техникийн ур чадвар дутагдах, үнэнч, хариуцлагатай ажилтан олдохгүй байх зэрэг бэрхшээлүүд тулгарч байна. Үйлдвэрлэл, худалдаа ба үйлчилгээний салбаруудад бас ажиллах хүчний дутагдал ажиглагдсан. Тэд ч мөн мэргэжил, техникийн ур чадвараас гадна, харилцаа ёс зүйн нэмэлт ур чадваруудаас шалтгаалан ажиллах хүчний дутагдалд орж байна гэж тайлбарлаж байна. Нөгөө талаар иргэд байнгын тогтвортой ажлын байртай байх, тогтмол цалинтай байх хүсэл сонирхолтой байдаг. Тэдэнд ийм ажлын байр олдох нь ховор тул нэг салбартаа биш тааралдсан ажлуудыг хийх, хот суурин газар шилжих, түр оршин суух зэрэг асуудлууд тулгарч байна.


Дараахь салбаруудад ажиллаж буй иргэдийн 1 жилд ажиллах хугацаа

5

67

3сараар

барилга ХАА ногоо уул уурхай оёдол


2014 онд ажилд зуучлагдсан иргэдийн ажил мэргэжлийн ангиллыг үзүүлвэл:/нийт 1583/

0

100

200

300

400

500

600

700

7156 134 76 103

254

687

81 8913


Мөн ажилгүй иргэд хөдөлмөрийн зах зээл дээр эрэлттэй байгаа

мэргэжилтэй боловч байнгын ажлын байртай болж чадахгүй байгаа юм.

Тулгарч буй бэрхшээлийн хувьд ажил олгогчид ажлын дадлага туршлага,

өндөр ур чадвар шаарддаг, цалин хөлс бага, нийгмийн даатгал төлдөггүй

гэх зэрэг зүйлүүдийг нэрлэж байна.


7. СУДАЛГААНЫ ДҮГНЭЛТ

Баянхонгор аймгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийг судлах, аймгийн нийгэм эдийн засгийн хөгжлийн “Баянхонгор – 2030” хөтөлбөрт үндсэн мэдээлэл бүрдүүлэх зорилго бүхий судалгааг 2015 оны 5-7-р сард зохион байгууллаа.Судалгаар сүүлийн 3 жилд Баянхонгор аймагт эрэлттэй байх дараахь мэргэжил, ажлын байрны мэдээлэл гарч байна. Тухайлбал: Хөдөө аж ахуйн салбарт малчин, ногоочин, агрономич, фермерч, бàðèëãûí ñàëáàðûí áàðèëãà óãñðàëòûí òóñëàõ àæèëòàí, çàñàë÷èí øàâàð÷èí, àðìàòóð÷èí, ãàãíóóð÷èí, ºðëºã÷èí, áàðèëãà÷èí, ìóæààí, óóë óóðõàéí ñàëáàðûí мэргэжилтэн, үйлчилгээний салбарт оёдолчин, тогооч çýðýã àæèë ìýðãýæë¿¿äèéã àæèë îëãîã÷èä èë¿¿ ýðýëòòýé ãýæ ¿çñýí áàéíà. Мэргэжил, тåõíèêèéí óð ÷àäâàðààñ ãàäíà àæèë îëãîã÷èä íýìýëò óð ÷àäâàðóóäûã ýçýìøñýí àæèëòíûã ýðýëõèéëäýã. Õàìãèéí èõ ýðýëòòýé íýìýëò óð ÷àäâàðóóäàä õàðèëöààíû ÷àäâàð, êîìïüþòåð, òåõíèêèéí ìýäëýã, ãàäààä õýëíèé ìýäëýã, õóâü õ¿íèé õàðüöààíû ñîёë, óäèðäàõ, áàãààð àæèëëàõ ÷àäâàð áàãòàíà. Ò¿¿íýýñ ãàäíà àæèë îëãîã÷èä ¿íýí÷ øóäàðãà, àæèë õèéõ ÷èí õ¿ñýë, óÿí õàòàí,õàðèóöëàãàòàé áàéäàë çýðýã õóâü õ¿íèé çàí ÷àíàðûã чухалд үзэж áàéíà.

Àæèë îëãîã÷äîîñ õºäºëìºðèéí çàõ çýýëýýñ õýðýãöýýò àæèëëàõ õ¿÷íýý îëæ àâàõ

áîëîí àæèëëóóëàõ ÿâöàä òóëãàðäàã áýðõøýýëèéã òîäðóóëàõàä àæèëòíû

àæèëäàà õàíäàõ ººðèéìñºã áóñ áàéäàë, ìýðãýæëèéí ºíäºð óð ÷àäâàðòàé õ¿í

îëääîãã¿é, à÷ààëàë äààäàãã¿é, òîãòâîðòîé àæèëëàäàãã¿é, àæëûí õàðèóöëàãà,

õóâèéí ñàõèëãà áàò ìóó, àæèë, öàëèí ãîëäîã, òîíîã òºõººðºìæòýé õàðüöàõ ÷àäâàð

äóòìàã çýðýã áýðõøýýë¿¿äèéã õàìãèéí èõýýð äóðüäñàí. Ýíý íü õºäºëìºðèéí çàõ

çýýëä ìýðãýæèë áîëîâñðîëòîé, ºíäºð óð ÷àäâàðòàé ìýðãýæèëòí¿¿äèéí õýðýãöýýíèé

çýðýãöýý àæèë õºäºëìºðò õàíäàõ ýåðýã õàíäëàãà, çºâ òºëºâøèëòýé èðãýí õ¿í

õýðýãöýýòýé áàéãààã õàðóóëæ áàéíà.

Судалгааны дүгнэлт

Мөн нºãºº òàëààñ ажил хайгч иргэд õºäºëìºðèéí àþóëã¿é, ýðñäýëã¿é îð÷èí, ажиллах òààòàé íºõöөл, цалин хөлсөө цагтаа олгодог, хөдөлмөрийн цагийг баримталдаг байх зэргийг õàíãàõàä ÷èãëýñýí áîäëîãî, àðãà õýìæýýí¿¿äèéã íýí äàðóé õýðýãæ¿¿ëýõ øààðäëàãà áàéãààã илэрхийлсэн байна.

Судалгаагаар тооцоологдсон нийт ажиллах хүчний эрэлтийн 5.5 хувь нь шинэ ажлын байрны эрэлт, үлдсэн 94.5 хувь нь сул ажлын байрны эрэлт байна. Хэдийгээр ажил мэргэжлийн хувьд хөдөлмөрийн зах зээл дэх эрэлтийн тархалт олон төрөл байгаа боловч ХАА, боловсруулах үйлдвэр, барилга, үйлчилгээ, худалдаа зэрэг салбарын зарим ажил мэргэжлүүд илүүтэй эрэлттэй байхаар төлөв ажиглагджээ.

Судалгаанд тогооч, зөөгч, оёдолчин, худалдагч мөн бүх төрлийн авто машины жолооч зэрэг нарийн мэргэжлийн өндөр ур чадвар шаарддаггүй ажил мэргэжлүүд эрэлттэй байгаа нь эдгээр мэргэжлүүд эдийн засгийн олон салбарт хэрэгцээтэй байдагтай холбоотой гэж үзэж байгаа юм.


2014 онд ажлын байрны нийт захиалга 1881 байж түүнд ажилд зуучлагдсан иргэн 1583. Эдгээрийг эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбараар үзүүлвэл:

ХАА, ойн

аж аху

й

уул у

урха

йн ол

борл

олт

боло

всру

улах

үйлдв

эр

цахи

лгаан

, хий

усан

ханг

амж

бари

лга

бөөн

ий бо

лон ж

ижиг

лэн х

удал

даа

тээв

эр агуу

лахын ү

йл ажилл

агаа

зочи

д бууда

л, бай

р, су

уцны

үйл а

...

мэдээ

лэл х

олбоо

санх

үүги

йн бол

он да

атга

л

төрий

н уди

рдла

га ба

батл

ан хам...

боло

всро

л

эрүү

л мэн

д

урлаг

, үвэ

р, то

глоом

үйлчи

лгээн

ий бус

ад үйл

ажилл...

олон

улсы

н байг

уулл

ага

050

100150200250300350400450500

370

33

464

16 1

173

43 40 19 5 3

73 92

20 22

192

4


Нийлүүлэлтийн илүүдэл:

Ажил мэргэжлийн үндсэн бүлэг болон боловсролын байдлаар багш, банк санхүү,

менежер, үсчин, нарийн боов үйлдвэрлэгч зэрэг ажил мэргэжлүүдээр, мөн дээд

боловсролтой ажиллах хүчний нийлүүлэлтийн илүүдэл үүсч гэж хэлж болохоор

байна. Учир нь судалгаанд хамрагдсан ажилгүй иргэдийн эзэмшсэн боловсрол,

мэргэжлийн дагуу ажил хайж буй байдлаас харагдаж байгаа юм.

Эдгээр ажил мэргэжлүүдээр олон тооны ажиллах хүч бэлтгэгдэн гарч байгаа ч

өнөөгийн байдлаар Баянхонгор аймгийн хөдөлмөрийн зах зээл бүрэн шингээх

боломжгүй байна.


Эрэлтийн илүүдэл:

ХАА-н салбарын тэр дундаа малчин, ногоочин, барилгын нарийн мэргэжлийн

цахилгаанчин, гагнуурчин, оедолчин, мөн мэргэшсэн худалдагч зэрэг

мэргэжлүүд эрэлт нь нийлүүлэлтээс давамгайлсан байдал ажиглагдаж байна.

Гэвч хөдөлмөрийн зах зээл дээр энэ мэргэжлийн хүмүүс байгаа ч ажил

олгогчийн шаардлагад нийцэж ажиллах ажилтан ховор байх талтай.


Судалгааны явцад хөдөлмөрийн зах зээлд тулгамдаж буй асуудлуудаас дурьдвал:

Байнгын ажлын байрны эрэлт бага Эрэлттэй ажлын байрны захиалга ихэвчлэн улирлын чанартай байна Ажиллах хүч тухайн ажил мэргэжилдээ тууштай ажиллах, хөгжих, ур чадвараа өсгөх

боломж бага Ажил олгогч, ажилтан 2-ын хооронд үл ойлголцол байна Ихэнх ажил олгогчид нийгмийн даатгалын шимтгэл төлдөггүй ААН-үүд бизнесээ өргөжүүлж, ажиллах хүчээ нэмэгдүүлэх зах зээлийн багтаамж хомс Ажлын байрны шаардлага хэт өндөр Хүн ам зүйн цонх үе нээгдсэн байхад ид ажиллах хүчний нөөц бүрэн ашиглагдахгүй

байна.


Цаашид дэвшүүлэх санал

МБСБ-ын ОНСЗ нь мэргэжлийн байгууллагын элсэлтийг хөдөлмөрийн зах зээлийн судалгаан дээр үндэслэж зохион байгуулах талаар санаачилгатай ажиллах шаардлагатай байна.

Хөдөлмөрийн зах зээлийн судалгааг давтамжтайгаар, тогтмол хийж байх хэрэгтэй байна.

Ажил олгогчдыг дэмжсэн төрийн бодлогыг оновчтой болгох хэрэгтэй. Аймаг, орон нутгийн хөгжлийн хөтөлбөрийг хөдөлмөрийн зах зээлийн

судалгаан дээр үндэслэн боловсруулах нь илүү бодитой хэрэгжих боломжтой юм.


Анхаарал тавьсанд баярлалаа

Баянхонгор аймгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн...

Presentations & Public Speaking