Тақырыбы: Хирургиялық инфекциядан туындайтын

жергілікті аурулар.

Жоспары:

• Шиқан, белгілері, патологоанатомдық өзгерістері және емі

• Экзема, клиникалық белгілері және емі• Дерматит, клиникалық белгілері және

емі.• Абцесс, клиникалық белгілері, емі.• Флегмона, сатылары, клиникалық

белгілері және емі.

№8 дәрістік сабақ

Тақырыбы: Аяқ аурулары

Жоспар:

1. Сіңірдің созылуы және үзілуі

2. Артрит және артроз3. Сынықтар

Сабақтың мақсаты: Аяқ ауруларының түрлерін, олардың себептерін, клиникалық белгілерін және аяқ ауруларының емін, сақтандыру шараларын білу.

Сіңірдің созылуы және үзілуі

Әр түрлі механикалық жабық жарақаттың әсерінен сіңірдің кейбір шашақтарының

кішкене қан тамырларының, капиллярдың және байламдардың анатомиялық бүтіндігінің бұзылмай бүлінуін айтамыз. Толық және жартылай бөлінеді. Патологияға ұшырамаған сіңірдің үзілуін жарақаттанған үзілу деп атаймыз.

Этиологиясы:

Бұлшықет қатты қысқарғанда, күш сіңірдің шашағын созатындай немесе үзетіндей күшпен әсер еткенде, яғни малды қашыру кезінде, тайғанда, жыққанда, оқыс қимылдан, итте кедергіден секіргенде, мысық көп этажды үйден құлағанда, малдың тұяғы қисық, аяқ басу дұрыс болмағанда, тағалау бұзылса, тасты қисық жолдармен жүргенде болады.

Патогенезі және клиникасы. Сіңір созылғанда қан тамырлары бүлінеді, сұйық бөлігі шығып көрші ұлпаларға жайылып, сол жер домбығады, қабыну болып эксудат жиналады. Жергілікті қызуы котеріліп, мал аяғын көтеріп тұрады, жүргенде сүйретіп басады, желгенде ақсау ұлғаяды.

Емі: • 1. Созылғанда тыныштық, циркулярлық

новокаин тежеуі.• 2. 24-28 сағат иммобилизациялық

таңғыш салып, суық қолдану• 3. келесі күндері жылу компрестері,

парафин, УВЧ.• 4. дозалық мөлшерде мацион, массаж,

жылытқыш майлар, ихтиол, камфора майларын жағу

• Үзілгенде: 1,5-2 айға торланған гипс байлам саламыз. Тереңдік бүгілдіргіш үзілсе тақалы таға кигіземіз.

• Алдын алу: себептерін жою.

Артрит Артроз

Артрит

Артрит буындардың қабынуы. Жануарларда иық және басқада буындарының қабынулары салыстырмалы түрде әсіресе жылқыларда және иттерде жиі кездеседі. Бұл ауру жіті және созылмалы өтеді.

Этиологиясы: әдетте буындардың ревматикалық аурулары жануарларға кездейсоқ суық тигеннен туындайды. Көбінесе ревматикалық аурулар қара суық күндер ауа райында – ерте көктемде немесе күзде кездеседі.

Ауру жіті және созылмалы түрде өтеді. Клиникалық белгілері: Алғашқы кезде 1-2 буындар ауырады, содан кейін біртіндеп

көптеген буындар шалдығуы мүмкін, олардың кейбіреулері екінші рет зақымдалуы мүмкін. Әр буынның зақымдалуының жалғасуы небарі бірнеше күн болады.

1. Жануарлар денесінің температурасы бірінші тәулікте жоғары болады (40-41С). Жоғарғы температурада тамыр соғысы және тынысы төмендейді.

2. Кенеттен бір немесе екі аяғының ақсауы байқалады, жануар өте ұзақ жатады, тұрған кезінде де бір аяғынан екінші аяғына жиі ауыстырады.

3. Зақымдалған буындар ауырады, ісінеді. Пальпация және пассивті қозғалыстар кезінде ауру қатты байқалады.

Этиологиясы және клиникалық белгілері

Емі: Ауру жануарларды жылы, құрғақ және жарық астында, төсеніші бар қорада ұстайды. Азықтық рационы қоректік және сапалы жеңіл қорытылатын азықтар болуы керек. Вена ішіне 0,25%-ті новокаин ерітіндісін, бұлшық ет астына антибиотиктер енгізеді. Тәулігіне 2 рет 30-40 гр салицил препаратын ішкізеді. Сонымен қатар антифебрин, аутогемотерапия қолданады. Зақымданған буындардың аумақтарына аппликация тұнбасын немесе емдік шымтезек балшығын, жылытатын таңғыштар орайды. Тағы да зақымдалған буын аумақтарын ауру басқыш жағын маймен және минименттермен сүртеді.

Артроз

Артроз аяқтың бір немесе бірнеше буындарының созылмалы түрде өтетін ауруы. Артроз көптеген жануарларда кездеседі

этиологиясы және клиникалық белгілері

этиологиясы:

Себебі әлі толық анықталмаған. Көбінесе зат алмасудың бұзылуынан,минералды витаминдердің бұзылуынан туындайтын аурулардан соң болады.Әсірісе инфекциялық аурулар

клиникалық белгілері:

жай және созылмалы түрде өтеді.Шеміршектер,сүйек ұлпалары біртіндеп зақымдалады.Аяғында ақсау болады.

Емі: емдеуді ерте бастаған жөн, яғни бастапқы

сатыларында. Ішке күніне 10 г калий иодын 2-3 айға тағайындайды. Емдік және профилактикалық мақсатта артрозбен ауырған жануарлардың азықтық рационына, құрамында көптеген витаминдер, фосфор және кальций, люцерн жапырақтарында және басқа керекті заттар бар азық болуы керек. Жануарларды ультракүлгін сәулелермен сәулелендіру керек.артроз асқынғанда жақпа майлармен сүртеді, асептикалық және антисептикалық байламдармен байлайды. Ионофорез иодын, балшықпен емдеу және т.б. емдерді қолдануға болады.

Артрит – буынның қабынуы

Артроз буындардың созылмалы түрде өтетін

ауруы

Сынықтар

Сүйектерінің сынықтары малдың барлық түрінде кездеседі .Сүйектердің жарақаттануының түріне қарай сынықтар эпифизарлы, метафизарлы болады. Сүйектерінің сынықтары толық емес, жабық және ашық, қарапайым және күрделі болады.

Этиологиясы

Ұрылулар, қатты соққылар, таю және кенеттен қатты затқа құлауы сынықтардың негізгі себептері. Бұл құбылыстарға себеп болатын сүйек ұлпаларындағы патологиялық өзгерістер немесе ертеде пайда болған аурулар. Оларға остеомиелит, микоз, остеопороз, остеомаляция, рахит, авитаминоз және остеодистрофия. Бұл аурулар көбінесе азықта кобальт, марганец, магний, никель, стронций және барий элементтерінің көп болуынан және кейбір элементтердің жетіспеуінен туындайды.

Клиникалық белгілері. Олар этиологиялық факторларға орналасуына, сынықтың өзінің түріне және қоршаған жұмсақ ұлпалардың жарақаттану дәрежесіне байланысты болады. Жануарлардың аяқтарында ақсақтық, иық аумақтарында ауыр ісіктер және сықырлау пайда болады.

Емі:• Толық емес сынықтарды емдеуге болады. Ірі

жануарларда толық сынықтар кезінде біріктіру фиксациясы мүмкін емес, атап айтқанда жылқыда, ірі қарада емдеу нәтисесіз болады. Ал ұсақ жануарларды емдеуге болады. Жабық сынықтар кезінде емдеуде жануарларға ұзақ уақыт тыныштық және физиотерапия қолдану керек. Кальций ионофорезі, балшықпен, массажбен емдеу, жылы процедуралар қолданылады

•  •  

Қорытынды: Аяқ ауруларының түрлерін, клиникалық белгілерін, этиологиясын және алдын алу мен емдеу әдістерін білдік

Бекіту сұрақтары:

• Аяқ ауруларының түрлерін атаңыз ?• Сынықтың қандай түрлері бар?• Артроз бен артриттің

айырмашылығы қандай?• Аяқ ауруларының себептері?• Сіңір созылғанда және үзілгенде

қандай ем қолданамыз?

Үй тапсырмасы:

Аяқ аурулары тақырыбында эссе

жазу

Әдебиеттер тізімі:1. Б.К. Ілиясов Втеринариялық хирургия

Алматы 2008 ж. 2. К.Қ. Мүрәлінов Оперативтік хирургия Алматы 2006 ж.3. Интернет желісін қолдану