دانشگاه پیام نور

اقتصاد و حسابداری ،مدیریت :دانشکده

نامه پایان

گروه مدیریت دولتی برای دریافت مدرک کارشناسی ارشد

(گرایش منابع انسانی)مدیریت دولتی :رشته

آسیب شناسی سیستم انتخاباتی افغانستان و مقایسه آن با

(1931 – 1931)تناسبی سیستم انتخاباتی ترکیبی

سید جالل الدین عالمی: مؤلف

کنگرانی فراهانی علیدکتر :استاد راهنما

دکتر محمد اکرم عارفی :استاد مشاور

1931بهار

دانشگاه پیام نور

،مدیریت اقتصاد و حسابداری:دانشکده

نامه پایان

رشد گروه مدیریت دولتیبرای دریافت مدرک کارشناسی ا

(گرایش منابع انسانی)مدیریت دولتی:رشته

آسیب شناسی سیستم انتخاباتی افغانستان و مقایسه آن با

(1931 – 1931)سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی

سیدجالل الدین عالمی: مؤلف

کنگرانی فراهانی دکتر علی :استاد راهنما

دکتر محمد اکرم عارفی :استاد مشاور

1931بهار

صورت جلسه دفاع

به نام خداوند توانا و خردمند

اظهارنامه

( 303101999)با شماره دانشجویی 1931دانشجوی ورودی سال اینجانب سید جالالدین عالمی

مقطع کارشناسی ارشد دانشجوی رشته مدیریت دولتی دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری اظهار

ام، ایان نامه حاصل پژوهش خودم بوده و در جاهایی که از منابع دیگران استفاده کردهکنم که این پمی

کنم که تحقیق و موضوع پایان نامه همچنین اظهار می. امنشانی دقیق و مشخصات کامل آن را نوشته

نمایم که بدون مجوز دانشگاه دستاوردهای آن را منتشر ننموده و یا در تکراری نیست و تعهد می

کلیه حقوق این اثر مطابق با آیین نامه مالکیت فکری و معنوی متعلق به . ختیار غیر قرار ندهما

.دانشگاه پیام نور شعبه کابل است

سیدجالالدین عالمی

19/01/1931

:تقدیم به

اساتید بزرگوار، در دوران تحصیلی جدایی از دروس تخصصی درس اخالق را نیز به من

.آموخت

.که با صبر حوصله فرصت درس خواندن را برای من مهیا کردام، خانواده

تقدیر و تشکر

با حمد و سپاس از الطاف الهی

دانم که از همه اساتید محترم و سروران عزیزی که مرا در کلیه مراحل بر خود الزم می

ند، صمیمانه تشکر ا نامه یاری نموده تحقیق، تحصیل، امر تهیه، تدوین و چاپ این پایان

.و قدردانی نمایم

، دکتر دکتر محمد اکرم عارفی ،نی فراهانیبه ویژه اساتید بزرگوار جناب دکتر علی کنگرا

های درست خویش مرا در کلیه مراحل که راهنمایی عبدالقادرسکندری و شریف پویا

.تحقیق و تدوین یاری نمودند، کمال تشکر را دارم

آوری داشتی در جمع ستقل انتخابات که بدون هیچ چشماز اعضای ارشد کمیسیون م

.جانب را صمیمانه همکاری کردند اظهار تشکر و قدردانی دارم اطالعات این

ال حق رئیس آموزش و خواهم اظهار سپاس و قدردانی کنم از داکتر شه در ادامه می

تکمیل نمودن های داراالنشاء کمیسیون مستقل انتخابات که در تهیه و ارتقای ظرفیت

های الزم و موجود در اوان نموده و تمام اسناد و راپورتحقیق هذا بنده را کمک فر

. کمیسیون مستقل انتخابات را در دسترس بنده قرار داده اند

در کنار هم و در یک ( ماستری)های عزیزمان که در دوره کارشناسی ارشد از هم صنفی

.کنم قدردانی می فضا صمیمی درس خواندیم نیز اظهار تشکر و

ای ادامه ای زمینه کننده در نهایت از دانشگاه پیام نور که برای اولین بار در افغانستان فراهم

.کنم نیز تشکر و قدردانی می.هستند( ماستری)تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد

چکیدهسی ویا غیرسیاسی که از های سیاهای داخلی چند دهه اخیر احراز پستدر کشور ما افغانستان بنابرکشمکش

، متاسفانه با اعمال زور وفشار ویاتفاهمات سیاسی طریق برگزاری انتخابات ورای مردم باید صورت میگرفت

بدینسو انتخابات به عنوان یک اصل تامین کننده دموکراسی 4001خوشبختانه از سال . صورت گرفته است

ای مناسب برای برگزاری یک انتخابات کامالً معیاری درکشور ما پذیرفته شده، با وجود اینکه هنوز بستره

سه انتخابات ریاست ) درکشور ما هنوز هم مساعد نیست ولی با آنهم ما شاهد برگزاری چندین انتخابات

. در دهه اخیر بودیم( جمهوری، دو انتخابات ولسی جرگه وسه انتخابات شوراهای والیتی

جوان نیاز به بررسی، تحلیل وارزیابی های دقیق وعمیق دارد تا با انتخابات درکشور ما به عنوان یک پدیده

با . درنظرداشت شرایط ووضعیت کشور زمینه برگزاری یک انتخابات معیاری وقابل قبول مساعد گردد

های مهم انتخابات، انتخاب یک سیستم مناسب نظربه حالت وضعیت یک کشور درنظرداشت اینکه یکی مولفه

سیستم انتخاباتی کشور بیک بررسی ومطالعه دقیق ضرورت دارد که با درنظرداشت مبرمیت میباشد بناً بررسی

.آن به عنوان موضوع مورد بحث این پایان نامه انتخاب گردید

های انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال هدف کلی این تحقیق بررسی سیستم موجود انتخاباتی یعنی سیستم

ر آینده یعنی سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی در نظام انتخاباتی رای انتخابات وبدیل احتمالی این سیستم د

کلیه کارمندان ارشد کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان بود که تعداد آنها به مبنای این تحقیق، . افغانستان بود

وکران استفاده صورت با استفاده از فرمول ک در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی. نفررسیده بود 110

نفر از کارمندان انتخاب شدند و نتایج از طریق پرسشنامه محقق ساخته و توسط 66گرفته است، طوریکه

های انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال و برای انجام این بررسی سیستم. مصاحبه حضوری گردآوری گردید

مصاحبه ساخته و برای افراد انتخاب شده توزیع سیستم ترکیبی تناسبی در قدم اول پرسشنامه و سواالت

ها به خصوصیات متفاوتی های تحقیق از طریق مصاحبه نشان داد که هر یک از مصاحبه شوندهیافته. گردید

های رای همچنین یافته ها نشان داد که حدوسط تمامی عامل سیستم. دو سیستم انتخاباتی اشاره کرده بودند

بود که در کل نشان دهنده یک حد اوسط 36/46و 19.91بل انتقال به ترتیب ترکیبی و رای واحد غیرقا

نورمال بود و در کل با توجه به نمرات انحراف از معیار که نشان دهنده نمرات دریافتی گرایش به حد وسط

.تر می باشدواحد از سیستم رای ترکیبی تناسبی باال 1رادارا بوده یعنی سیستم رای واحدغیرقابل انتقال تقریبا

یافته های دیگر تحقیق نشان داد که نوع غالب سیستم انتخاباتی در این کشور سیستم انتخاباتی رای واحد غیر

های تحقیق نمایان ساخت که تفاوت معناداری از دید گاه کارمندان مرد و در قدم آخر یافته. قابل انتفال است

.م انتخاباتی در افغانستان و جود نداشتو زن همچنین با تحصیالت مختلف نسبت به نوع سیست

.سیستم انتخاباتی، افغانستان، کمیسیون انتخابات، سیستم رای واحد، سیستم ترکیبی تناسبی :کلیدواژه

أ

فهرست مطالب

عنوان صفحه

1 ......................................................................................................................... کلیات تحقیق اول فصل

4 ............................................................................................................................................. مقدمه 1-1

4 ....................................................................................................................................... بیان مسئله1-4

9 ............................................................................................................................... هداف تحقیقا-1-9

1 ............................................................................................................................. :هدف اصلی 1-9-1

1 ............................................................................................................................ :اهداف فرعی 1-9-4

9 .............................................................................................................................. تحقیق سواالت 1-9

9 .......................................................................................................... اهمیت و ضرورت تحقیق 6 - 1

6 .................................................................................................................. کاربرد عملی تحقیق 9 – 1

6 ........................................................................................... جنبۀ جدید بودن و نو آوری تحقیق 1 - 1

7 ...................................................................................................................... ادبیات تحقیق فصل دوم

1 ........................................................................................................................................... مقدمه 1 -4

1 ............................................................................................................................. مفاهیم اساسی 4 - 4

1 ......................................................................................................................... انتخابات 1 - 4 - 4

3 ................................................................................................ تعریف سیستم انتخاباتی 4 - 4 - 4

10 .......................................................................................................... ماهیت انتخابات 9 - 4 - 4

11 ....................................................................................................... تاریخچه انتخابات 1 - 4 - 4

14 .......................................................................................................... اهمیت انتخابات 9 - 4 - 4

19 ....................................................................................................... های انتخاباتیانواع سیستم 9 - 4

11 ................................................................................................ نظام انتخاباتی اکثریتی 1 - 9 - 4

19 ............................................................ سیستم انتخاباتی اکثریتیمزایا و معایب 1 - 1 - 9 - 4

19 .................................................................................. سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی 4 - 9 - 4

19 ........................................... های سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبیمزایا و آسیب 1 - 4 - 9 -4

11 ............................................................................... سیستم رای واحد غیر قابل انتقال 9 - 9 - 4

ب

41 ........................................ های سیستم رای واحد غیر قابل انتقالمزایا و آسیب 1 - 9 - 9 - 4

41 ....................................................................................................... سیستم انتخاباتی افغانستان 1 - 4

41 ................................. اتخاذ سیستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال در افغانستان 1 – 1 -4

49 ................................ فواید سیستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال در افغانستان 4 - 1 - 4

49 ........................ واحد غیر قابل انتقال در افغانستان های سیستم انتخاباتی رایآسیب 9 - 1 - 4

41 ........... رد سیستم مختلط و تایید کمیسیون شکایات انتخاباتی از سوی شورای ملی 1 - 1 - 4

90 .............................................................. بررسی پیشنۀ سیستم انتخاباتی در افغانستان 9 - 1 - 4

94 ................................................................................................................................ هامصاحبه 9 - 4

94 ........................................................ لیال احراری کمیشنر کمیسیون مستقل انتخابات 1 - 9 - 4

99 .............................................. ذکریا بارکزی رئیس نهاد دیدبان دموکراسی افغانستان 4 - 9 - 4

99 ............................... زمری قلمیار رئیس امور عملیاتی انتخاباتی داراالنشاء کمیسیون 9 - 9 - 4

93 ................................................... حمیده احمدزی عضو مجلس نمایندگان افغانستان 1 - 9 - 4

10 ........................ داراالنشاء کمیسیون رئیس تکنالوژی معلوماتیسید ابراهیم سادات 9 - 9 - 4

11 ..................................... فیض محمد میرزاده رئیس اسبق امور انتخاباتی والیت غور 6 - 9 - 4

11 ..................................................... عزیز بختیاری کمیشنر کمیسیون مستقل انتخابات 9 - 9 - 4

14 ................................. کمیسیوندراالنشاء شهال حق رئیس آموزش و ارتقای ظرفیت 1 - 9 - 4

14 ........................................... شاه واحدی رئیس امور انتخاباتی والیت سمنگان احمد 3 - 9 - 4

19 ....................................................................................................................... ای تحقیقپیشینه 6 - 4

11 .................................................................................................................... روش تحقیق فصل سوم

13 ....................................................................................................................................... مقدمه 1 - 9

13 ...................................................................................................................روش انجام تحقیق 4 - 9

13 ......................................................................................... روش و ابزار جمع آوری اطالعات 9 - 9

90 .................................................................................................. های انتخاباتیپرسشنامه شیوه 1 - 9

94 ..................................................................................................... جامعه آماری و تعداد نمونه 9 - 9

99 ........................................................................................................ روش نمونه گیری تحقیق 6 - 9

99 ............................................................................................... تجزیه و تحلیل اطالعات روش 9 - 9

ج

91 ................................................................................................. هاتجزیه و تحلیل دادهفصل چهارم

99 ....................................................................................................................................... مقدمه 1 - 1

99 .................................................................................................................... های توصیفییافته 4 - 1

99 .............................................................................. های اجتماعی پاسخگویانویژگی 1 - 4 - 1

19 .................................................................................................... های استنباطی پژوهشییافته 9 - 1

19 ................................................................................................................ سوال اول 1 - 3 - 4

30 ................................................................................................................... سوال دوم 4 - 9 - 1

31 .................................................................................................................. سوال سوم 9 - 9 - 1

34 .............................................................................................................. سوال چهارم 1 - 9 - 1

39 ....................................................................................................... بحث و نتیجه گیری فصل پنجم

31 ....................................................................................................................................... مقدمه 1 - 9

31 ..................................................................................................................... های پژوهشیافته 4 - 9

31 ....................................................... بررسی نوع غالب سیستم انتخاباتی در افغانستان 1 - 4 - 9

33 .............................. های انتخاباتی از دیدگاه کارمندان مرد و زنبررسی انواع سیستم 4 - 4 - 9

33 .................. تی از دیدگاه کارمندان با سطح تحصیلیهای انتخابابررسی انواع سیستم 9 - 4 - 9

100 .................................................................................................................. نتیجه گیری نهایی 9 - 9

104 ........................................................................................................... های تحقیقمحدودیت 1 - 9

104 ............................................................................................................... پیشنهادات کاربردی 9 - 9

104 ............................................................................................................... پیشنهادات پژوهشی 6 - 9

109 .................................................................................................................................................. منابع

109 ............................................................................................................................................... فارسی

101 ...................................................................................................................... های الکترونیکیسایت

109 ............................................................................................................................... پرسشنامه تحقیق

د

فهرست جداول

عنوان صفحه

19 ................................................................................................... های انتخاباتیسیستم 1 - 4جدول

19 ............................................................................................................. هامصاحبه 1 - 1 - 4جدول

91 ........................................................................................... ضریب آلفای کرونباخ 1 - 1 - 9جدول

96 .............................................................. توزیع فراوانی و درصد سن پاسخگویان 1 - 4 - 1جدول

99 ............................................. توزیع فراوانی و درصد مقطع تحصیلی پاسخگویان 4 - 4 - 1جدول

91 ........................................................ توزیع فراوانی و درصد جنسیت پاسخگویان 9 - 4 - 1جدول

93 ..................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال اول پاسخگویان 1 - 4 - 1جدول

60 .....................................................سخگویانتوزیع فراوانی و درصد سوال دوم پا 9 - 4 - 1جدول

61 .................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال سوم پاسخگویان 6 - 4 - 1جدول

64 ................................................ توزیع فراوانی و درصد سوال چهارم پاسخگویان 9 - 4 - 1جدول

69 ...................................................انی و درصد سوال پنجم پاسخگویانتوزیع فراو 1 - 4 - 1جدول

61 .................................................. توزیع فراوانی و درصد سوال ششم پاسخگویان 3 - 4 - 1جدول

69 ................................................. توزیع فراوانی و درصد سوال هفتم پاسخگویان 10 - 4 - 1جدول

66 ............................................... توزیع فراوانی و درصد سوال هشتم پاسخگویان 11 - 4 - 1ول جد

69 ................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال نهم پاسخگویان 14 - 4 - 1جدول

61 .................................................. توزیع فراوانی و درصد سوال دهم پاسخگویان 19 - 4 - 1جدول

63 ............................................. توزیع فراوانی و درصد سوال یازدهم پاسخگویان 11 - 4 - 1جدول

90 ........................................... توزیع فراوانی و درصد سوال دوازدهم پاسخگویان 19 - 4 - 1جدول

91 ............................................ سیزدهم پاسخگویان توزیع فراوانی و درصد سوال 16 - 4 - 1جدول

94 .......................................... توزیع فراوانی و درصد سوال چهاردهم پاسخگویان 19 - 4 - 1جدول

99 ............................................ توزیع فراوانی و درصد سوال پانزدهم پاسخگویان 11 - 4 - 1جدول

91 ........................................... توزیع فراوانی و درصد سوال شانزدهم پاسخگویان 13 - 4 - 1جدول

99 ............................................. توزیع فراوانی و درصد سوال هفدهم پاسخگویان 40 - 4 - 1جدول

96 ............................................ توزیع فراوانی و درصد سوال هجدهم پاسخگویان 41 - 4 - 1جدول

99 ............................................ توزیع فراوانی و درصد سوال نوزدهم پاسخگویان 44 - 4 - 1جدول

ه

91 ............................................... پاسخگویان بیستمتوزیع فراوانی و درصد سوال 49 - 4 - 1جدول

93 ........................................ پاسخگویان بیست یک توزیع فراوانی و درصد سوال 41 - 4 - 1جدول

10 ........................................پاسخگویان وزیع فراوانی و درصد سوال بیست دومت 49 - 4 - 1جدول

11 ....................................... پاسخگویان وزیع فراوانی و درصد سوال بیست سومت 46 - 4 - 1جدول

14 ................................... پاسخگویان وزیع فراوانی و درصد سوال بیست چهارمت 49 - 4 - 1 جدول

19 ......................................پاسخگویان وزیع فراوانی و درصد سوال بیست پنجمت 41 - 4 - 1جدول

11 ................................ انتقال های توصیفی عامل سیستم رای واحد غیر قابلیافته 43 - 4 - 1جدول

19 .............................................................. های توصیفی عامل سیستم ترکیبییافته 90 - 4 - 1جدول

16 ...................... های رای گیریمقایسه میانگین و انحراف معیار دو عامل سیستم 91 - 4 - 1جدول

13 ............ ویژگی سیستم انتخاباتی در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی 1 - 9 - 1جدول

30 .........................آزمون تی تست وابسته جهت تعیین نوع غالب سیستم انتخاباتی 4 - 9 - 1جدول

31 ........................................ ت پاسخگویانآزمون تی تست وابسته بر حسب جنسی 9 - 9 - 1جدول

34 .............................. آزمون تحلیل واریانس پاسخگویان بر حسب سطح تحصیلی 1 - 9 - 1جدول

34 ................................................................................................ آزمون تعقیبی شفه 9 - 9 - 1جدول

و

فهرست نمودارها صفحه عنوان

19 ............................................................................................. های انتخاباتیسیستم 1 - 9 - 4نمودار

94 ........................................................................ توزیع فراوانی و درصد سن افراد 1 - 4 - 1نمودار

99 ................................................................ توزیع فراوانی و درصد مقطع تحصیلی 4 - 4 - 1نمودار

91 ........................................................................... توزیع فراوانی و درصد جنسیت 9 - 4 - 1نمودار

93 ........................................................................ توزیع فراوانی و درصد سوال اول 1 - 4 - 1نمودار

60 ........................................................................ توزیع فراوانی و درصد سوال دوم 9 - 4 - 1نمودار

61 ....................................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال سوم 6 - 4 - 1نمودار

64 .................................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال چهارم 9 - 4 - 1نمودار

69 ...................................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال پنجم 1 - 4 - 1نمودار

61 ...................................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال ششم 3 - 4 - 1نمودار

69 .................................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال هفتم 10 - 4 - 1نمودار

66 ................................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال هشتم 11 - 4 - 1نمودار

69 ...................................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال نهم 14 - 4 - 1نمودار

61 ..................................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال دهم 19 - 4 - 1نمودار

63 .................................................................توزیع فراوانی و درصد سوال یازدهم 11 - 4 - 1نمودار

90 .............................................................. توزیع فراوانی و درصد سوال داوزدهم 19 - 4 - 1نمودار

91 ............................................................... زدهمیتوزیع فراوانی و درصد سوال س 16 - 4 - 1نمودار

94 ............................................................. توزیع فراوانی و درصد سوال چهاردهم 19 - 4 - 1نمودار

99 ............................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال پانزدهم 11 - 4 - 1نمودار

91 .............................................................. شانزدهم توزیع فراوانی و درصد سوال 13 - 4 - 1نمودار

99 ................................................................ توزیع فراوانی و درصد سوال هفدهم 40 - 4 - 1نمودار

96 ............................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال هجدهم 41 - 4 - 1نمودار

99 ................................................................ صد سوال نوزدهمتوزیع فراوانی و در 44 - 4 - 1نمودار

91 ................................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال بیستم 49 - 4 - 1نمودار

93 .......................................................... متوزیع فراوانی و درصد سوال بیست یک 41 - 4 - 1نمودار

ز

10 ........................................................... وانی و درصد سوال بیست دومتوزیع فرا 49 - 4 - 1نمودار

11 .......................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال بیست سوم 46 - 4 - 1نمودار

14 ....................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال بیست چهارم 49 - 4 - 1نمودار

19 ......................................................... توزیع فراوانی و درصد سوال بیست پنجم 41 - 4 - 1نمودار

11 ........................ توزیع فراوانی و درصد عامل سیستم رای واحد غیر قابل انتقال 43 - 4 - 1نمودار

19 .............................................. توزیع فراوانی و درصد عامل سیستم رای ترکیبی 90 - 4 - 1نمودار

1

اولفصل

کلیات تحقیقF

2

مقدمه 1-1

اهداف تحقیق، ارائه سؤاالت این فصل به معرفی کلیات تحقیق شامل بیان مسئله، اهمیت موضوع،

در این پایان نامه برای اولین بار در افغانستان بصورت. باشد و تعریف متغیرهای تحقیق می مربوط

ار زابات در افغانستان، نهاد های برگمنظم و سیتماتیک موضوعات مربوط به انتخابات، تاریخچه انتخ

های انتخابات موجوده افغانستان و مقایسه سیستم انتخابات فعلی افغانستان یبکننده انتخابات، آس

ح و تفصیل الزمی با شر 4با سیستم انتخابات ترکیبی تناسبی 1یعنی سیستم رای واحد غیر قابل انتقال

افغانستان منحیث یک نهاد بیطرف 9کمیسیون مستقل انتخابات. مورد بحث و بررسی قرار گرفته است

دارانه نقش خود را در تقویت روند های غیر جانبداند تا از طریق فعالیت ت خود میمسئولی

انتخابات افغانستان در دمکراسی در کشور ایفا بنمایند، بناً تحقیق حاضر به همکاری کمیسیون مستقل

ها، که یک مسئله مهم بوده و در ات افغانستان و راه حل برای آسیبمورد آسیب شناسی سیستم انتخاب

تحکیم روند مردم ساالری و تقویت نظام سیاسی در کشور نقش مهم دارد، اینک نتایج تحقیق خود را

.رم قرار میدهمگان محتیعه این تحقیق در اختیار خوانندهروی همین موضوع ذر

بیان مسئله 1-2

توانند در انتخابات رقابتی رای امروزه بییش از یک ملیارد نفر از مردم کشورها در سراسر جهان می

از جمهوری آفریقای جنوبی تا سیبری و از آالسکا تا استرالیا، مردم عادی نه فقط اتباع حکومت. دهند

وع اجرای سیستم انتخابات در ن. کمان خود را انتخاب کنندتوانند حابلکه راٌی دهندگانی هستند که می

های ص قرار دارد، زیرا سیستمکار مهم تلقی شده و مورد توجه خا کراتیک یک راهوهای دمکشور

انتخابات همواره تاثیرات خود را در کل باالی روند توسعه سیاسی گذاشته و اثرات مستقیم و متقابل

همچنان . سی، نظام اقتصادی و تشکیل قدرت در یک کشور داشته استاش را باالی ساختار نظام سیا

1 Single None Transferable Vote 2 Mixed Member Proportional 3 Independent Election Commission

3

تواند در نوع انتخاب رهبرانی سیاسی در یک جامعه نقش تعیین کننده داشته سیستم انتخاباتی می

.باشد

های توسعه سیاسی در سایر هویدا است که اصالحات سیستم انتخاباتی با در نظر داشت اولویت

د توجه رهبران سیاسی باشد که همواره مور وامدار بوده و یکی از مواردی میکشورها یک روند د

تواند یکی از عمده ترین محرک ثبات و بخشی سیستم انتخابات می یرا انواع و اثرزقرار دارد،

های موجود در ها برای حل چالشو در یافت اشکاالت و راه حل. انکشاف در یک کشور گردد

.ستان یک موضوع مهم میباشدسیستم انتخاباتی افغان

های باالی اصالح نظام عدم کارآیی سیستم موجود، مباحثه های اخیر به علتدر طول سال

های ملی و بین المللی مطرح گردیده است اما تا کنون اقدامات انتخاباتی افغانستان از سوی نهاد

احثات شکل معیاری و کارشناسی عملی در این زمینه صورت نگرفته است، بناً الزم است تا این مب

گزینش سیستم انتخاباتی . را پیدا نموده و از نتایج آن به اصالح سیستم انتخابات پرداخته شود

مناسب زمینه را برای نمایندگی واقعی مردم در یک نهاد انتخابی ونهادینه شدن وتقویت احزاب

.سیاسی مساعد میسازد

های سیستم انتحاباتی افغانستان شناسایی شده و بررسی تحقیق هذا روی این هدف که آسیب

مردم با ریختن آرای اینکه آیا سیستم های متنوع انتخاباتی قادر اند که مشکالت مردم را حل کند، و

.(4: 1390فیفا، ) یا خیر؟ ها، این اعتماد را دریابند که آرای شان هدر نمیرودشان به صندوق

اهداف تحقیق 1-3

کند تا مردم درتعیین سرنوشت شان بیشترنقش های انتخاباتی درعصرحاضرکمک میسیستم موثرترین

داشته باشند وبتوانند با اعتماد بیشتر و بهتر تصمیم بگیرند تا زعیم ملی ونمایندگان خویش را

ها جهت های سیستم موجود انتخاباتی در افغانستان و راه حلآسیب نهدف اصلی پیدا نمود. برگزینند

با توجه به نبود یک سیستم منظم آمار جمعیت در . باشدهتر برگزار نمودن انتخابات در این کشور میب

4

رسد بدیلی جهت حل مشکالت انتخابات در گو نبوده و به نظر می افغانستان، سیستم موجود جواب

.اصلی رسیدتوان به هدف های دیگر انتخاباتی باشد که با استفاده از این تحقیق میافغانستان مدل

های موجود در انتخابات فعلی ها برای آسیبها و راه حلهدف عمده این تحقیق دریافت آسیب

بوده و به بررسی گرفتن سیستم نامبرده بطور مفصل و مقایسه ( رای واحد غیر قابل انتقال )افغانستان

ی این پرسش که آیا سیستم آن با سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی و دریافت پاسخ قناعت بخشی برا

تواند یا خیر؟ و انتخاباتی ترکیبی تناسبی یک بدیل برای سیستم رای واحد غیر قابل انتقال بوده می

های هر دو سیستم که چطور میتوان این 1و تهدید 9ت هاص، فر4، ضعف1جهت شناخت نقاط قوت

.تعیین شده تحقیق خود رسیدقرار داده تا بآلخره به اهداف هم مقابل تخاباتی را ندو سیستم ا

:هدف اصلی

رکیبی تناسبی در نظام های انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال و سیستم انتخاباتی تبررسی سیستم

.افغانستانانتخاباتی

:اهداف فرعی

بررسی ویژگی سیستم انتخاباتی افغانستان در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی

.سیستم انتخاباتی در افغانستان بررسی نوع غالب

ی در نظام انتخاباتی افغانستان از دیدگاه کارمندان مرد و زن بررسی انواع سیستم های انتخابات

.کمیسیون مستقل انتخابات

1 Strength 2 Weakness 3 Opportunities 4 Threats

5

قل ی در نظام انتخابی افغانستان از دیدگاه کارمندان کمیسیون مستاتهای انتخاببررسی انواع سیستم

.تانتخابات با سطح تحصیال

:تحقیقسواالت

کمیسیون مستقل انتخابات کدام ارشد ویژگیهای سیستم انتخاباتی افغانستان بر اساس دیدگاه کارمندان

اند؟

نوع غالب سیستم انتخاباتی در افغانستان کدام است؟

های انتخاباتی از دیدگاه کارمندان مرد و زن وجود دارد؟تفاوت معناداری بین انواع سیستم آیا

های انتخاباتی از دیدگاه کارمندان با سطح تحصیالت مختلف اوت معناداری بین انواع سیستمتف آیا

وجود دارد؟

اهمیت و ضرورت تحقیق -16

های انتخاباتی آگاه شده وقادر خواهیم بود تا موثر ترین سیستم با انجام این تحقیق علمی از بهترین و

گان تامین کننده حقوق مردم یم ملی و نمایندهعینش زبپذیریم که انتخابات وسیستم درست و موثر گز

.کراسی وعدالت اجتماعی وحاکمیت ملی خواهد بودوو دم

تواند به عنوان یکی از معتبرترین رساله تحقیقاتی در مورد ارزیابی سیستم موجود این تحقیق می

رای واحد استفاده از این سیستم گردد، زیراشود قلمداد انتخاباتی که در افغانستان فعالً استفاده می

و نواقص ساله در کشور دارد و بیشترین تحقیقات در مورد مزایا 11غیر فابل انتقال تاریخچه تقریباً

اند و تجارب شخص خودم انجام ها با افرادی که در این پروسه دخیل بودهاین سیستم در نتیجه بحث

. شده است

6

های انتخاباتی کشور دخیل اند کارانی که در طرح و دیزاین سیستمبا انجام این تحقیق دست اندر

توانند در مورد سیستم موجود انتخاباتی با در نظر داشت شرایط و وضعیت کشور تجدید نظر می

در صورت تجدید سیستم موجود ویا تقویت بیشتر سیستم موجود به اساس تحقیقات این . نمایند

گان واقعی مردم که از طریق برگزاری یک انتخابات شفاف و عادالنه رساله زمینه برای گزینش نماینده

کراسی واقعی، تامین حقوق مردم و حاکمیت ملی خواهد وشود، که نتیجتاً به تامین دمعملی می

.انجامید

کاربرد علمی 7-1

علمی، این تحقیق بیشتر علمی، عملی وتخنیکی بوده و برای استفاده مجریان اداره انتخاباتی، مراکز

اکادمیک، دانشجویان ودانش پژوهان، عموم مردم، واجدین شرایط رایدهی، نمایندگان مردم درمجالس

های همکار در پروسه انتخابات ( دونر)حمایت کننده قانونگذاری، ادارات مختلف دولتی، موسسات و

در مراکز پژوهشی در ضمن از این تحقیق به عنوان یک منبع علمی . و بازسازی افغانستان خواهند بود

.و سایر نهاد های علمی و موسسات ذیدخل استفاده نمود

تحقیق جنبة جدید بودن و نوآوری8-1

درحالیکه محترم عصمت اهلل عشرت در مورد انتخابات افغانستان روی زمینه های کمیسیون مستقل

نستان روی زمینه اصول ترشتوال در مورد انتخابات افغامسعود محترم و انتخابات ساختار و کارکرد ها

المللی حقوق بشر کار و بایسته های نظام انتخاباتی مطلوب در افغانستان و تطبیق آن با اسناد بین

نموده است ولی این تحقیقات متفاوت است از این جهت که مستقیم اشکاالت سیستم حاضر

موجود در سیستم انتخابات افغانستان را بررسی و در مقابل سیستم جدیدی را جهت حل مشکالت

.انتخاباتی کشور پیشنهاد نموده است

7

فصل دوم

ادبیات تحقیق

8

مقدمه-1 2

را بررسی نموده و سپس به بحث پیرامون یانتخابات ماصلی تحقیق از قبیل سیست در این فصل مفاهیم

واحد غیر قابل های سیستم رایی، اهمیت انتخابات، شناسایی آسیبمهمترین تعریف سیستم انتخابات

ترکیبی تناسبی، مزایا و نواقص هردو سیستم و دیگر تعریفات پرداخته و در یانتقال، سیستم انتخابات

است، گردیده تدوین بخش سه در رو پیش مباحث .نمائیم می بخش نهایی پیشینهء تحقیق را دنبال

انتخاباتی ترکیبی سیستم یبررس دوم بخش آن، و انواع انتخاباتی نظامهای بندی تقسیم اول بخش که

افغانستان در پیشینهء انتخابات سوم بخش رای واحد غیر قابل انتقال و در انتخاباتی و سیستم تناسبی

.دهیم می قرار بررسی و بعضی کشور های منطقه را مورد

م اساسی تحقیقمفاهی 2 – 2

انتخابات 1 – 2 – 2

در . فعالیت اصلی در بسیاری از جوامع است ،رفته شده است، اداره و حکومتبر اساس آنچه پذی

حمایت می درتمندیی که غالباً از سوی نیروی نظامی قصورت عدم وجود یک حکومت تحمیل

گیرد که توسط گروه بزرگ ساالن جامعه انتخاب می شود، حکومت توسط نمایندگانی صورت می

را برای کنترول مردمی مهیا می انتخابات شرایط . های متعدد هستندعملکردانتخابات دارای . گردد

ه های کدر چهارچوب گزینه( کنندگان کشور اداره)سازد، و متضمن آن هستند که حکومت کنندگان

این مسئله به نوبه خود حاکی از . د، مشهور و مقبول ترین افراد هستندگردبرای رای دهندگان ارائه می

ه شکل منظم برگزار اگر انتخابات ب. شودهروندی الزم برای حکومت تامین میآن است که حمایت ش

گیرند، چرا که نمایندگان منتخب باید بصورت ای حکومت نیز مورد تآکید قرار میهشوند، مسئولیت

بر این (. این بازی منظم معموالً بین دو تا پنج سال است. )متناوب پاسخگوی رای دهندگان باشند

. ندگان و مردم تحت لوای حکومت هستنداساس، انتخابات مجرای ارتباطی میان حکومت کن

9

ها را نتخابات مختلف، اهمیت چنین تحلیلتوجه به بعضی از آمار و ارقام بدست آمده از ا

میلیون رای در 194صورت گرفتند، حدود 1361-94در انتخاباتی که طی سالهای . سازدمشخص می

رای نیز در هفت کشور اخذ شد که میلیون 193، طی همین دوره اخذ گردید کشور های اروپای

آفریقای نیوزلند، جاپان، انتخابات آنها مورد بررسی قرار گرفت مانند آسترالیا، کانادا ، اسراییل،

کامآل گویای حقایق انتخاباتی در این میلیون رای 431بدون شک این مجموع. جنوبی و ایاالت متحده

گان بیش از یک برگه رای را برای ادارات مختلف ها نیست در بسیاری از انتخابات رای دهندرکشو

به صندوق ریخته اند و در بسیاری از کشور ها نیز انتخابات دولت های محلی به صورت ساالنه و یا

(.1961 1پی جی تایلور،)دو ساالنه برگزار می شود

انتخاباتی تعریف سیستم - 2-2-2

ی برگزیدن و اختیار کردن است و معادل اروپایی به معنا و "نخب"از ریشه عربی "انتخابات "واژه

e lآن یعنی c t i o n نیز به فعل التین el i geve و برگزیدن باز به معنای جدا کردن، سوا کردن

ر و تحوالت معنایی وسیعی پیدا کرده است، ولی در یاز نظر علم معنا شناسی این اصطالح تغی .گرددمی

رایند رسمی تصمیم گیری است که از طریق آن جمعیتی یک فرد را رایج و عام آن به معنای ف کاربرد

همچنین گفته است، انتخابات (. 4003دایره المعارف بریتانیکا، )کنندبرای یک امر عمومی انتخاب می

یک فرایند تصمیم گیری است که از طریق آن جمعیتی یک فرد را برای بدست گرفتن یک مقام

، انتخابات فرایندی است که طی توان گفتبنابرین، می. (4003پدیا ، ویکی)کنند تخاب میرسمی ان

آن مقامات اداری در سطوح ملی یا محلی با درنظر گرفتن ضوابط معین از طریق مراجعه به آرای

.شوندشهروندان برگزیده می

ومیزان نقش انتخابات مهم ترین مجرای عملی شدن دموکراسی و معیاری برای ارزیابی جایگاه

انتحابات، چارچوب و ابزاری است که از طریق آن اراده . آفرینی مردم در نظام های سیاسی است

رسد و از مردم در شکل گیری نهاد های سیاسی و تعیین متصدیان اعمال قدرت سیاسی به ظهور می

1. P. J Tailor

11

.کنندرینی می، مردم در عرصه های تصمیم گیری، اجرا و نظارت در اداره کشور، نقش آفاین طریق

ای است که در یک محدوده جغرافیایی مشخص پیوسته انتخابات سلسله اقدامات وعملیات منسجم و

مرام یا موضوع و یده شدن فرد یا افراد وزمنجر به برگ و زمان محدود و معین صورت میگیرد و

منتج به این اجرا و انجام این سلسله اقدامات و عملیات که. شودخاص از سوی اکثریت مردم می

(.19 – 19: 1913رهنورد، )شوداصطالحات بنام برگذاری انتخابات نامیده می نتیجه میگردد،

ماهیت انتخابات 3 – 2-2

برگزیدگان کرد، ادعا میتوان صورتی چه در اینکه و است انتخابات ماهیت از صحبت واقع در

سطح در اهمیتی مقوله این برای بسیاری .هستند جامعه یک های گروه و اقشار تمام واقعی هءنمایند

اساسی نهادهای از بخشی مناسب، انتخاباتی سیستم یک که دارند باور زیرا قائل اند، قوانین اساسی

آنجایی تا حکومت مردمی دارد، سیستم یک ماهیت تعیین در زاییبس نقش و کراسی استودم یک

تشکیل در بسیاری عوامل. کراسی میدانندودم یک ماهیت تغییر روش برای بهترین را آن برخی که

و وسعت تا گرفته فرهنگی، اقتصادی سیاسی، تاثیرات دارد، از تاثیر آن نوع و انتخاباتی سیستم یک

شناسی، مردم ، بوم و اجتماعی هایسنت مثل و فرهنگی تاریخی عوامل چنین هم جمعیت، و قلمرو

ها سیستم این بر گذار تاثیر عوامل از نیز وسعهت سطح مردمی، انقالبهای سلطه، احتمال و سابقه

نظر مد مناسب انتخاباتی سیستم یک گزینش برای خاصی فورمول و شیوهء ثابت کلی طور به .است

شرایط در و انتخاباتی سیستم یک تشکیل بر موثر عوامل به توجه با بلکه نیست، نظریه پردازان

یک در را خود خاص نتایج تواندمی سیستم هر .شود می گزینش انتخاباتی سیستم یک خاصی

اداره تامین )آید نمی وجود به مختلف هایکشور در یکسانی لزوماً نتایج و باشد داشته حقوقی سیستم

.(6 ص،1931ات فرهنگی سیاسی، یمحتو

11

ء انتخابات تاریخچه 4 - 2-2

محدود و نخبگان سنتی در عصر ماقبل دموکراتیک، سازماندهی انتخابات آسان بود چرا که حق رای

های رای دادن و شمارش آرا نیز ساده بودند، برای روش. شدندالباً بدون هیچ رقابتی انتخاب میغ

گروهی از رای دهندگان ممکن بود در بازار یا سالنی جمع شده و نمایندای را با فریاد تایئد آمیز : مثال

می شد رای دادن معموالً نه مخفیانه بلکه حتی در جایی که از برگه های رای استفاده. انتخاب کنند

.آشکار بود و بدین ترتیب زمین داران و اشراف به راحتی می توانستند بر رای مردم اثر بگذارند

تعداد افراد ثبت . رات زیادی را در برگزاری انتخابات پدید آوردیحرکت به سمت دموکراسی، تغی

ت رفابتی جای انتخابات غیر رقابتی اانتخاب. صد افزایش یافتنام شده برای رای دادن تا چند هزار در

های رای مخفی نیز جایگزین رای های کالمی و آشکار برگه. دگان و اشراف محلی را گرفتنجیب زا

های اصالح طلبان سیاسی که خواستار نمایندگی تر ساختن حکومت بودند انواع جدید از نظام. شد

خواستند از رانده شدن از قدرت توسط موج رای نخبگان قدیمی که می. انتخاباتی را پیشنهاد دادند

تناسبی یرش نمایندگیذیرفتند، برای مثال، پذیرات را پیدهندگان جدید جلوگیری کنند غالباً این تغ

: 4001ریچارد روز، )این شانس را به نخبکان داد که پس از گسترش حق رای در پارلمان باقی بمانند

11 – 19.)

از قرن ششم قبل از میالد بوده است، زمانیکه کراسی ودمهای اساسی گی رای گیری یکی از ویژه

آتن، رای گیری کراسی ودمبا این وجود در . شد یونان به جهان معرفیکراسی ودماز طریق دمکراسی

در د برای انتخاب مقامات رسمی های موجو میان دیگر روش کراتیک ترین شیوه دروبه عنوان غیر دم

داشت، چرا که این باور در میان مردم بود که جا به شمار میرفت و استفاده از آن رواج کمیآن

انتخابات باعث انتخاب شدن افراد ثروتمند و بیشتر شناخته شده هستند و شهروندان معمولی در این

رسید نظر میکراتیک به وکه برای مردم آن زمان آتن بیشتر دم دیدگاهی. شیوه شانسی نخواهند داشت

این بود که تمام مردم در مجمعی که به روی عموم باز و آزاد است، جمع شوند و در آنجا از طریق

. قرعه مقامات رسمی انتخاب شوند که برای دوره ای به کار و خدمت برای شهر و کشور بپردازند

12

کس میلی به برنده های ثبت شده در آتن یک رای گیری اکثریتی بود که هیچیکی از اولین انتخابات

به شهروندانی که بیشتر از گاندهند رای شد، می خوانده نفی بلد شدن در آن نداشت؛ در این روند که

بیشتر انتخابات در دوره . دادند رای می خواستند به مدت ده سال از آتن طرد و تبعید شوند، همه می

های تغییر و تفاوت در ساز و کار شدند با میزانی های اکثریتی برگزار میها به شیوهسیکراودماولیه

عالی شورای انتخاب برای که است سیزدهم قرن در نیز جزئی، اما در این میان استثنائی وجود دارد و

انباشت شیوه نوعی به و شناسیم می تاییدی شیوه نام با را آن امروزه ما که کرد استفاده ایشیوه از خود

.باشد می آراء

وند از پنج دور برای این ر. ها برای انتخاب اعضای این شورا، روندی خاص و پیچیده بودنظام

در آغاز پنج دور ابتدایی که برای . شد ها و پنج دور برای رای گیری تاییدی تشکیل میتعیین نامزد

شدند که تا پایان این پنج دور شدند، سی نفر انتخاب می تعیین نامزد های انتخابات اصلی برگزار می

ودند، این هیئت انتخاب کنندگان نامزد های انتخابات اصلی که نه نفر ب. یافتند به نه نفر کاهش می

کردند تا وارد رقابت شوند، این چهل نفر تا چهل نفر را برای شرکت در انتخابات تاییدی تعیین می

این چرخه با اعداد متفاوت در دور های دیگر نیز . یافتند دوره های بعدی به دوزاده نفر کاهش می

گان دهندو تایید رای شد تا این که نهایتاً چهل و یک نفر برای ادارهء شورا مورد انتخاب تکرار می

ها به های این مدل، چنین نظامی تضمین کنندهء این بود که سهمعلی رغم پیچیدگی. گرفتند قرار می

طور مطلوب در میان نامزدها تقسیم شده اند و برنده این انتخابات بازتاب دهندهء نظر هم اکثریت و

ی جمهوری ونیز برای سالیان متعدد باقی روند با تغییراتی اندک سیاست اصل این. باشد هم اقلیت می

تاثیرات قابل توجهی 1777 تا 1221ماند و در طول عمر پنجصد سالهء این جمهوری یعنی از سال

. (ویکیپیدیا)را از خود باقی گذاشت

انتخابات میتھا 5 – 2 -2

گردیده، انبی مردم برای مردم حکومت دیگر افاده به یا و مردمی معنی حکومت به کراسی کهودم

که میتوانند زمانی مردم. است کشور یک سیاسی ساختار در مگانیھ مشارکت آن ای هاز الزم یکی

13

کننده انتخاب خود آنها که ورزند شرکت خویش کشور سیاسی اداره در و سهیم قدرت سیاسی در

منظور بدین .دورزن شرکت انتخاباتی انتخاباتی نامزدان مبارزات و نبرد در خود مھیا رای دهنده و

ساحات دیگر و نگیھفر اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، حیات در جامعه یک هایما شاهد پیشرفت

: است آمده چنین بشر حقوق جهانی اعالمیه 3 فقره 21 ماده در مورد این در .میتوانیم بوده اجتماعی

از که گردد ابراز تیانتخابا وسیله به باید اراده این .است مردم اراده قدرت حکومت منشأ و اساس

با و باشد مساوات رعایت با و عمومی باید انتخابات. پذیرد صورت یاطور دوره به و صداقت روی

بشر، حقوق جهانی اعالمیه) نماید تامین را رای آزادی که گیرد آن انجام نظیر طریقه یا سری رای

.(1741دسامبر 11مصوب

انواع سیستم های انتخابات 3- 2

(1777سال ) های انتخاباتیسیستم : 1 – 3 – 2نمودار

نيمه تناسبي

رأى موازی

سيستم ترکيبي تناسبي

نمايندگي تناسبي

ليستي تناسبي

کثريتيا تعددی

انتقال رأى واحد غير قابل

اکثريت نسبي

رأى انحصاری الرأى واحد قابل انتق

رأی بديل

رأى محدود

ای دو دوره

دوره ای

14

بیش از صد سیستم د و به یک تخمین تعداد آنهاهای انتخاباتی وجود دارامروز تعداد زیادی از سیستم

: شود بزرگ قرار ذیل تقسیم می بخشبمنظور ترتیب و اختصار موضوع این سیستم ها در سه . میرسد

1سیستم های اکثریتی تعددی. 1

4سیستم های تناسبی. 4

9سیستم های نیمه تناسبی -9

رعی وجود دارد که از جمله، های فهای انتخاباتی، سیستمهای عمدۀ سیستمدر هر یکی از این شاخه

های تناسبی تمی ترکیبی تناسبی که یکی از سیستحقیق سیستم انتخابات اینهای اساسی درسیستم

باشد و سیستم رأی واحد غیر قابل انتقال که بخشی از سیستم انتخاباتی نیمه تناسبی اند، که هر می

.(19 - 4: 4000،کمیسیون مستقل انتخابات)گیرند یک مورد بحث جداگانه و مورد مقایسه قرار می

نظام انتخاباتی اکثریتی 1 - 3 – 2

ر اساس آن نخستین کسی که در بخاباتی است و تهای انیوهشترین این نطام از قدیمی ترین و متداول

انتخابات اکثریتی ممکن . مقایسه با دیگران آرای بیشتری را اخذ میکند، پیروز انتخابات خواهد بود

اما در . یرد و سرنوشت انتخابات در همان مرحله نخست معین گرددپذاست در یک مرحله صورت ب

شرط شود، ( یک یا بیشتر+ نصف )های نمایندگی در حد خاصی از آرا یصورتی که برای احراز کرس

م تبه هر حال این سیس. اب گرددسانتخابات میتواند چندین بار تکرار شود تا درصدهای الزم اکت

.بصورت مدل توضیح داده شده است 1- 4دارای مزایا و معایبی است که در جدول

1. The Plurality-Majority System 2. The Proportional System 3. The Semi Proportional System

15

ی اکثریتیم انتخاباتتمزایا و معایب سیس 2-3-1-1

: مزایا

های کوچک امید چندان برای کسب کرسی نمایندگی را در سیستم انتخابات اکثریتی، گروه

.ندارند و از گردونه اداره کشور حذف میگردد

گرددتشکیل دولتهای باثبات و مقتدر میاین سیستم انتخاباتی موجب.

: معایب

دن سیستم انتخاباتی اکثریتیونا عادالنه ب

در صد آرا بر ارکان 90، اقلیتی را با کمتر از تواند در شرایطای میهبات اکثریتی یک مرحلانتخا

شوند، به عنوان اکثریت پارلمان ظاهر ی که اقلیت محسوب میحکشور حاکم کند و در حقیقت جنا

.شود

وردگی آنها ختوانند باعث سرصحنه سیاست و پارلمان میحذف گروههای سیاسی کوچک از

.گردد

از مسائل اساسی و در حوزه های تک کرسی شده، خطر منطقه گرایی را تشدید و نمایندگان را

(.1913رهنورد و همکاران، )کندمی مهم ملی غافل

سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی 2 - 3 – 2

. شدبا سیستم ترکیبی تناسبی عبارت از ترکیب سیستم های اکثریت و نمایندگی متناسب انتخاباتی می

گانی انتخاب های اکثریت چندشهرستاناز ( نصف اکثراً)سیستم که در آن یک تناسب از پارلمان

ست تناسبی یهای لکرسی. شوند انتخاب می 1های تناسبیستیشود، در حالیکه اعضای باقیمانده از ل می

شهرستانای و هکند که توسط نتیجه کرسی جبران میها را تحت سیستم ترکیبی تناسبی آن بی تناسبی

یک انتخاب شود تا از های مختلف در عین زمان استعمال میدرین سیستم فرمول. جود آمده باشدبو

1. Proportional List

16

یک کاندید برای هرحوزه انتخاباتی از طریق سیستم . ها را تخصیص دهدانتخابات انفرادی کرسی

.شود و همچنان یک تناسب کوچک از اعضای دیگر اکثریت انتخاب می

عالوه هکه سیستم ترکیبی تناسبی فواید تناسبی بودن سیستم تناسبی لیستی را نگه میدارد بدر حالی

دارند ( غنیمت)آنها دو رای را بشکل امتیاز. نمایدتضمین میرا گان نمایندگی جغرافیایی رای دهنده

که یکی برای حزب و دیگری برای عضو محلی پارلمان، با این وجود یک مشکل وجود دارد، آن این

شود درقسمت تعیین کرسی رای داده شده به عضو محلی پارلمان نسبت به رای که به حزب داده می

شود یگان درک نم های پارلمانی اهمیت بسیار کمی داشته و این مسئله همیشه بوسیله رای دهنده

ترکیبی های موازی ذکر گردیدند، سیستم در مورد سیستم های که قبالًبرعالوه و در پهلوی دشواری

ت که در قسمت تناسبی میتواند دو طبقه اعضای پارلمانی را ایجاد کند در عین حال باید بیاد داش

ها به کرسیها سیستم ترکیبی تناسبی میتواند مانند سیستم تناسبی لستی بشکل تفسیر و ارتباط رای

دارد آن نیز داشته های را که سیستم تناسبیها و نقصطر تمام مزیتعمل نموده و به این خا تناسبی

مرجح یا برتر با این هم یک علتی که سیستم ترکیبی تناسبی بعضاً منحیث یک سیستم کمتر . باشد

تواند سبب یک بی نظمی بنام رای شود این است که میتناسبی قبول میترکیبی نسبت به سیستم

اتی موسوم به ویلینگتن در حوزه انتخاب 1772در کشور زیالند جدید در سال . ستراتیژیک شودادهی

همین حزب نامزدانگان را ترغیب نمودند تا به های حزب ملی رای دهندراهکارتعدادی از 1سینترال

رای ندهند زیرا مطابق به محاسبه خود به این نتیجه رسیده بودند که تحت سیستم انتخاباتی ترکیبی

لمان نخواهد داد بلکه درحقیقت تناسبی انتخاب یک کاندید به حزب ملی یک کرسی دیگری در پار

ازین سبب برای حزب ملی . کرد یک عضو پارلمانی دیگری را از لست حزب آنها جایگزین خواهد

بهتر بود تا ناظر انتخاب شدن یک کاندید از حزب دیگری باشد مشروط بر اینکه این کاندید در مورد

(.2111مستقل انتخابات،کمیسیون )ایدیولوژی و افکار حزب ملی نظر موافق داشته باشد

1. Wellington Central

17

مزایا و آسیب های سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی 2-1- 2-3

مزایا-:الف

ب بر جامعه احزاامتیازات سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی آن است که مانع حاکمیت مهمتریناز

مردم افکارو ه آرابگذاشتن این انتخابات از نظر طرفدارانش بهترین راه احترام ،آن عالوه بر. شود می

توانند به قدرت مند می برخالف سیستم اکثریتی که در آن تنها احزاب بزرگ و قدرت. شود تلقی می

دهد تا به تناسب ترکیبی تناسبی به احزاب و گروههای کوچک امکان می یانتخاباتسیستم برسند،

خستین انتخابات آزاد بعد از به عنوان مثال، در کشور لهستان از ن. در قدرت سهیم باشند شانآرائ

. گروه سیاسی توانستند در مجلس حضور یابند 17 ، تعداد 1771اکتبر 27جنگ دوم جهانی در

افزون بر این، انتخابات ترکیبی تناسبی به تعبیر بسیاری از طرفدارانش به صداقت نزدیک تر است و

دانیم که بخوبی می. گردد حزاب سیاسی میهای سیاسی بی پایه و اساس بین گروهها و االفمانع از ائت

هایی که در آستانه دومین مرحله انتخابات ی دو مرحله ای، بسیاری از ائتالفبویژه در انتخابات اکثریت

. کند پاشد و دولت اکثریت را با بحران جدی مواجه می پذیرد، در فردای پیروزی از هم می صورت می

یبی آن است که از منطقه گرایی و جزیی نگری احزاب و از دیگر مزایای انتخابات تناسبی ترک

(.سایت، بی بی سی)دبه مسائل مهم ملی بپردازتا دارد کاهد و احزاب را وا می نمایندگان می

ها آسیب-:ب

این سیستم . در کشور است و احزاب گروهتشکیل تشدید ،مهمترین اشکال انتخابات ترکیبی تناسبی

هایی که شود و راه را برای دسته بندی می حکومت با ثبات در کشوریری شکل گانتخاباتی مانع از

از آنجا که در این سیستم انتخاباتی همه . کند تواند اجتناب پذیر باشد، باز میبسیاری از آنها می

تمایلی برای و های کوچک امید مشارکت در قدرت را به میزان آرای خود دارند احزاب و گروه

الزم هدافنتیجه آن که در بسیاری از موارد ممکن است ا. نشان نمی دهند حزاب رااائتالف با دیگر

بدون و از دیگر نواقص این سیستم آن است که افراد مستقل. برای تشکیل حکومت حاصل نشود

ندارند و در بسیاری از اقسام سیستم انتخاباتی را برای انتخاب شدن بیش حزبی، امیدیبه وابستگی

18

واقعی محروم هستند چرا که آنها غالباً نقشی نمودن از حق انتخاب گان دهندهبی، رای ترکیبی تناس

که از سوی احزاب ء رای دهنده و نمایندهبین به عبارت دیگر، . ندارند را هاکاندید درتنظیم فهرست

از دیگر انتقادهایی که به این نوع سیستم . دباششوند ارتباط مستقیمی نمیسیاسی منصوب می

. ندارندنوع ایفای نقشی در انتخاب دولت آینده خود یچه گان دهندتخاباتی شده آن است که رای ان

دهد، داند در صورت پیروزی ائتالفی که وی بدان ها رای می در انتخابات اکثریتی، هر رای دهنده می

ترکیبی دولت آینده را اداره خواهد کرد، در صورتی که در انتخابات ساخته شده، ائتالف همان

لذا . های سیاسی احزاب باشندها و ائتالفباید فردای پیروزی منتظر سازش گان دهند، رای تناسبی

پیش بینی کرد، این احزاب « موریس دورژه»همان گونه که محقق و اندیشمند معروف فرانسوی،

شود، ن سیستم میاز جمله دیگر انتقاد هایی که به ای. گان دهندهسیاسی هستند که فعال هستند، نه رای

ای در اجتماعی مهمی ندارند، گاهی نقش تعیین کننده جایگاهیآن است که احزاب کوچک که

کنند؛ چرا که در مواردی، تنها با اعالم تصمیم یک حزب کوچک، ائتالفی ها پیدا میتشکیل دولت

(.سایت، بی بی سی)تواند به اکثریت برسد یا از اکثریت ساقط شود می

م رأی واحد غیر قابل انتقالسیست 2-3-3

است که قابل انتقال نیست و از این سیستم در کشورهاى یسیستم رای واحد غیر قابل انتقال سیستم

گیرد، بار اول این سیستم در کشور گی در آن صورت میشود که تجربۀ انتخابات به تاز یاستفاده م

شود، واگر در حوزه کثریتی شمرده میهای اسیستم یاد شده در مجموع از سیستم. جاپان تجربه شد

های کوچک تطبیق شود؛ تناسبی است، اگر سیستم یاد شده در حوزۀ تطبیق شود، که دو یا بیشتر از

تنها حق دادن یک رای را داشته باشند پس هرکاندید که رای گان دهندرای آن کرسی داشته باشد و

.(سایت پژواک)دبیشتر بدست بیاورد، در این حوزه برنده اعالن میشو

ه و دارای مشخصات های نیمه تناسبی بودیکی از اشکال سیستم سیستم رای واحد غیر قابل انتقال

و شورا (ولسی جرگه)شورای ملیاز این سیستم در انتخابات . باشدهای اکثریتی میمشترک با سیستم

استفاده شده و ای انتخاباتی متعددهاین سیستم در حوزه. های والیتی در افغانستان استفاده بعمل آمد

19

گان فقط دارای یک رأی بوده و به این ترتیب کاندیدانی که بیشترین آراء را بدست آورده رأی دهند

.گردند اند؛ انتخاب می

ولسی )شورای ملیدر این سیستم احزاب سیاسی نقش کم رنگ داشته و طوریکه در انتخابات

احزاب هیچ گونه نقشی در پروسه انتخابات نداشته و ستان دیده شد؛های والیتی افغانو شورا (جرگه

.توانستند کاندیدان مستقل را در والیات مختلف نامزد نمایندصرف می

تحت سیستم رای واحد غیر قابل انتقال هر انتخاب کننده یک رای داشته، اما در هرحوزه چندین

که بلند ترین آرا نامزدانها یا سمت توسط آنعده قعیتاین مو. تا اشغال شود عدد کرسی وجود دارد

این بدان معنی است که بطور مثال اگر در یک حوزه چهار . شودرا از آن خود نمایند اشغال می

رای دارد تا انتخاب شدنش تضمین گردد، برعکس 21%عضوی یک تن صرف ضرورت به بیشتر از

اش میان سه تن کاندید تقسیم همین فیصدیآرا را برده است 75%یک حزب وسیع که حدود

به اینطرف سیستم 1777ازسال . گردیده و احتمال گرفتن سه کرسی از جمع چهارکرسی را دارد

121کرسی ازجمع 125 برای وهای اردن نتقال در انتخابات پارلمانی کشورنوع رای واحد غیر قابل ا

عوام برد بسیار مشهور آن در انتخابات مجلسکرسی پارلمان کشور تایوان استفاده شده مگر کار

.بوده است -1741 - 1773کشورجاپان بین سالهای( 1ولسی جرگه)

های رای واحد غیر قابل انتقال و تعددی اکثریتی اینست اوت بسیار عمده و مهم میان سیستمتف

اقلیت مساعد سازد به حزب نامزدتواند زمینه را برای که سیستم رای واحد غیر قابل انتقال می

به همان ( تعداد کرسیها دریک حوزه انتخاباتی)هراندازه که وسعت یا حجم یک حوزه زیاد باشد

یک تعداد از در کشور اردن سیستم رای واحد غیر قابل انتقال. اندازه سیستم بیشتر تناسبی خواهد بود

در مطابقت به سیستم ناقص کاندیدهای طرفدارشاهی غیر حزبی را درانتخاب شدن کمک نمود که

نماید شود، اما درعین حال همین سیستم احزاب را تشویق میوضعیف حزبی یک مزیت پنداشته می

-هنمایی نمایند تا رایاگان خود را طوری ر تا شکل قوی سازمان یافته را اختیار نموده و رای دهنده

1. Parliament

21

کثرتوسط آن حزب را به حدا هاکسب کرسی های خود را به نحوی به کاندیدها بدهند تا قدرت

از فهرستگان حق انتخاب میان برساند، در حالیکه سیستم رای واحد غیر قابل انتقال به رای دهند

عالوه این بحث نیز وجود دارد که سیستم متذکره سیستم حزبی را بر. کاندیدان یک حزب را میدهد

سالی که 45از تجربه بیشتر از . کندنسبت به سیستم تناسبی کمتر در بین خود تقسیم بندی می

ازسیستم رای واحد غیر قابل انتقال وجود داشته است، کشور جاپان یک سیستم بسیار قوی تسلط

یک حزبی را ارایه نموده است بالخره این سیستم به علت سادگی و سهولت که در استفاده از آن

.شودوشمارش آرا وجود دارد تمجید و تحسین می

-گان حق دادن صرف یک رای را می جائیکه سیستم رای واحد غیر قابل انتقال به رای دهنداز ان

دهد تا درخواست تعداد وسیعی از احزاب سیاسی می هها را بهد پس این سیستم یک تعداد انگیزهد

ب تا زمانیکه برای شان رای مناسب در داخل حز. گان را به اساس رفتار وفق دهنده بنمایند رای دهند

توانند کرسیها را بدون این که ضرورت به خارج احساس نمایند آنها می 1یشان وجود دارد رای اساس

آرا با هم رقابت همانبرعالوه این حقیقت که چندین کاندید یک حزب برای دریافت . کسب کنند

اغراق تواند افزایش یافته و موجب کنند به این معنی است که انشعاب واختالف درون حزبی میمی

بصورت ماهرانه و حیله آمیزشود که در آن سیاست مداران 4رجوع به مشتریان آمیز شدن سیاست

بالخره سیستم رای . گان میپردازند معینی از رای دهنده هیرا در هنگام انتخابات به یک گرو هایرشوه

یژیک را در هر دو واحد غیر قابل انتقال به احزابی ضرورت دارد تا مالحظات پیچیده و مغلق سترات

ارایه نمودن بیش از حد . ها پیش کش نمایندان در انتخابات و نحوه اداره رایبخش تعیین کاندید

کاندیدان به همان اندازه بی نتیجه و بی حاصل خواهد بود که تعداد بسیارکم آنها در انتخابات معرفی

تا آرای خود را بصورت گان خود را بشکل ترتیب نماید شوند و این که یک حزب رای دهنده

1. Core Vote 2. Clientelistic

21

، 1رونالد و دیگران)مساویانه به تمام کاندیدان تقسیم کنند از اهمیت و لزوم زیادی برخوردار است

1314: 23).

انتقال غیرقابل واحد مزایا و آسیب های سیستم رای 2-3-3-1

رند و احزاب آو باشد، هیچ کرسی را بدست نمیها پائین میاحزاب کوچک که آرای شان خیلی: الف

تواند حجم های بیشتری نسبت به آراء بدست آورده را اضافه بدست میاورد که میبزرگتر کرسی

که هایجمعیتها در میان تناسب سیستم نظر به ازدیاد کرسی همچنان. بزرگتر را در پارلمان بسازند

گان تناسبی را ضعیف شود که ارتباط رای دهندشوند و این باعث میاعضای مختلف دارند، بیشتر می

جمعیت. کنندجغرافیایی را حمایت می هایجمعیتاین بسیار با ارزش است برای کسانی که . نماید

. دهندباشد بیشتر آنچه قابل اداره است را انجام میتایلند که بیشترین و اعضای مختلف را دارا می

کنند، درینجایک رای رقابت میدر هر سیستم که چندین کاندید از یک حزب باشند، همه برای :ب

شود تا احزاب و این باعث می. عضای داخلی وجود دارداحتمال پارچه شدن و برخالف شدن ا

.مقامات سیاسی مشغول رشوه دادن برای افراد شوند که به گروه خاص آنها رای دهند

. مد نظر بگیردهای کاندیدها و ادارهء آرا احزاب باید یک استراتیژی مختلط را برای پرسش: ج

بسیار مهم . گذاشتن بیش از حد کاندیدان همانقدر بی تاثیر خواهد بود به اندازهء که کمترین کاندیدان

است که نظم داخل هرحزب برقرار باشد تا رای دهندگان بطور مساویانه رای شان را به تمام آعضای

.حزب دهند

-ل به رای دهندگان فقط حق یک رای را میکه سیستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقا قسمی: د

دهد، احزاب سیاسی بعضی نقاط مثبت را درین عرصه دارند بشکل تهیه کننده امکانات برای رای

ها را بدون دخیل ساختن توانند کرسیهستند، می چون آنها مالک آرای منطق اساسی. ندهندگا

.اشخاص از بیرون بدست بیاورند

1. Ronald

22

گردد، خصوصاً زمانیکه واحد غیر قابل انتقال باعث بیهوده شدن بیشتر آرا میسیستم انتخاباتی رای : ه

ها بیشتر مساعد ن گروهضرورت به کاندیداتوری بیشتر باشد، امکان دارد موقع کاندید نمود

(.119 :4009 1اندریو رینالدز و همکاران،)شود

مزایا( الف

. باشدساده میبسیار سیستم رش آراء درایندرمورد مزایای این سیستم باید گفت که استفاده و شما

تصادفی نیست که جاپان بعد از جنگ جهانی دوم، با درنظر داشت این امر که تجربه قبلی نظام

با گذشت . نمود سال از این سیستم استفاده می 10دموکراتیک در آن کشورموجود نبود، برای مدت

نکته . ن سیستم به سیستم تناسبی تبدیل شدزمان درآن کشور، احزاب سیاسی قوی رشد نمودند و ای

.باشدها در صحنه سیاسی میاهم نمودن زمینه برای حضور اقلیتفر ،این سیستم مثبت دیگر

آسیب ها( ب

تواند در جانب منفی سیستم رای واحد غیر قابل انتقال، منحیث یک سیستم نیمه تناسبی هنوز نمی

احزاب کوچک با حمایت حدود . شکل تناسبی خواهند بودتضمین نماید که تمام نتایج پارلمانی ب

توانند که آرای شان بسیار پراگنده است ممکن هیچ کرسی را بدست نیاورند و احزاب بزرگتر می %11

تواند بخش عظیمی از آرای تعددی های قابل مالحظه را بشکل پاداش دریافت نمایند که میکرسی

کرات جاپان وحزب لیبرال دم1711 در سال. اختصاص دهد ملی را به یک اکثریت مطلق پارلمانی

تواند طوریکه قبال تذکر داده شد تناسب سیستم می. آرا بدست آورد 41%کرسیها را با صرف %55

های چندین عضوی اشغال شود، داد کرسیهای که باید بوسیله حوزهبوسیله افزایش روبه ازدیاد تع

شود که برای آنهای ن روابط رای دهنده و عضو پارلمان میافزایش یابد اما این کارسبب ضعیف شد

حوزه های چندین . شودکنند بسیار با ارزش تلقی مین جغرافیایی نمایندگی مییکه از حوزه های معی

1. Andiro Renolas & Anahters

23

عضو در کشور وانواتو بوده و درجمله حوزه های عالی و قابل 7عضو در اردن و 7عضوی حاوی

.شوند د غیر قابل انتقال محسوب میکنترول انتخاباتی نوع رای واح

مورد آراء توان از ائتالف بیباشد که از آن جمله می این سیستم دارای نواقص مختص به خود می

و شورا های والیتی کشور ما، یک (ولسی جرگه)شورای ملیدر انتخابات : بطور مثال. یاد آوری نمود

نده شدند در حالیکه عدۀ از کاندیدان با بدست آوردن آراء بر 52111تعداد کاندیدان با اضافه از

. رأی به این هدف رسیدند 2511کمتر از

که در نتیجه هبزرگ شد بسیاراستفاده از این سیستم باعث بوجود آوردن اوراق رأی دهی

. ر آمدبرای دفتر مشترک تنظیم انتخابات و کمیسیون مستقل انتخابات به با انتقاالتی بزرگمشکالت

باالخره، نکته مثبت این سیستم که عبارت از آسانی استفاده از اوراق رأی دهی و شمارش آرا بود، به

توانستند کاندیدان مورد نظر خویش را گان به مشکل می نکته منفی زمانی مبدل شد که اکثر رأی دهنده

. ی در آمده بود، بیابندیوالیات به شکل یک اخبار چند صفحهدر بین اوراق رأی دهی که در بعضی

-بطی نمود و باعث شکایات و سوء ظن بسیارحجم بزرگ اوراق رأی دهی پروسۀ شمارش آراء را

آیند، غیر کار می که در اثر استفاده از این سیستم روی یقابل یاد آوریست که پارلمان. های متعدد شد

.بطی میسازد ربسیاتصمیم گیری در پارلمان را ءمتجانس بوده و این امر پروسه

رد، که این گیدر بعضی از کشور ها درعین وقت از دو سیستم انتخاباتی استفاده صورت می

مثالً پارلمان کشورهای ایتالیا، زیالند جدید، روسیه . های ترکیبی مسمی شده اندها بنام سیستمسیستم

تک کرسی و های انتخاباتیزهاستفاده از سیستم اکثریتی درحوو کشورهای اتحاد شوروی سابق، با

. گردندهای انتخاباتی چند کرسی انتخاب میسیستم تناسبی در حوزه

یک حق انتقال غیرقابل واحد رای دارای دهنده هر رای انتقال غیرقابل واحد رای سیستم در

چندین همربوط انتخاباتی حوزه در. باشد نمی دیگری کاندید به انتقال قابل وی رای و بوده رای

انتخابات نمایند در می حاصل را رای تعداد بیشترین که نامزدانیو باشد می موجود انتخاباتی کرسی

24

بیشتر که کاندیدی چهار عضوی، انتخاباتی حوزه یک در که است معنی بدان این. شوند می کامیاب

ءها زمینهقلیتا برای سیستم این. گردد می موفق انتخابات در آورد بدست را آرا فیصد از بیست

رای شدن ضایع باعث فاحش بطور اما. نماید می مھفرا رار کشو سیاسی پروسه در اشتراک

(. 119 :4009اندریو رینالدز و همکاران، )گردد می

انتخاباتی افغانستان سیستم 4 - 2

انیپارلم انتخابات و 1313 میزان 11 جمهوری ریاست انتخابات افغانستان گذشته انتخابات دو در

تذکر فوق در مانطوریکهھ. است بوده اجرا قابل انتقال قابل غیر واحد رای سیستم 1314 سنبله 27

در بوده تناسبی نیمه هایمسیست خانواده به مربوط انتقال قابل غیر واحد رای سیستم آمد به عمل

به انتقال لقاب وی رای و بوده رای یک حق دارای دهنده هررای انتقال غیرقابل واحد سیستم رای

و باشد می موجود انتخاباتی کرسی چندین مربوطه انتخاباتی حوزه در. باشد دیگری نمی کاندید

فوق در اینکه از. شوندمی کامیاب انتخابات در نمایند می حاصل را رای بیشترین تعداد که کاندیدانی

ارائه توضیحاتی انتقال قابل غیر واحد رای سیستم مورد در های انتخاباتیسیستم معرفی مبحث در

سیستم این نواقص و فواید مورد در بحث و تشریح به صرفاً خودداری نموده، آن تکرار از گردید

(.1: 46/1919 کمیسیون مستقل انتخابات،)پردازیم می

اتخاذ سیستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال در افغالستان 2-4-1

ایجاد . یر قابل انتقال در افغانستان بطور تصادفی صورت گرفتپیدایش سیستم انتخاباتی رای واحد غ

های داخلی، های کمونستی و جنگتماد گسترده از احزاب سیاسی دورهسیستم مذکور بنابر سوء اع

های انتخاباتی تقنینی چند اطاقه و ای فرد به کاندیدان فردی در حوزهسوء تفاهم از تاثیرات ر

. ور محدود کردن ظهور اپوزسیون منظم و منسجم صورت گرفته استتیژی احتمالی دولت بمنظااستر

شورای میالدی ملل متحد سیستم تناسبی را منحیث مناسب ترین سیستم انتخابات 4001در سال

بعد از . پیشنهاد نمود و لیکن بنابر قضاوت اشتباه آمیز در کابینه افغانستان رد گردید (سی جرگهلو)ملی

25

نهادی ملل متحد توسط یک تن وزیر کابینه به درست توضیع داده نشد، رئیس اینکه سیستم تناسی پیش

رای واحد غیر قابل انتقال تبدیل نمود که مطابق جمهور کرزی سیستم تناسبی را به سیستم انتخاباتی

نمایند نه احزاب، لست، یا بلوک سیاسی را و کاندیدان ی دهندگان کاندیدان را انتخاب میبه آن را

در قانون انتحابات که به اساس . ند ارتباط حزبی خود را در اوراق رای دهی نمایش گذارندتواننمی

فرمان تقنینی تصویب گردید بیان گردیده است که رای دهندگان باید به عوض احزاب سیاسی، به

میلی آقای کرزی پیرامون احزاب سیاسی منطقی و شود که بیکاندیدان رای دهند، در حالیکه گفته می

حد اقل حمایت از ادامه سیستم )باشد، و لیکن تصویب سیستم انتخاباتی غیر قابل انتقال قابل فهم می

محاسبه استراتیژیک بمنظور تضعیف احزاب سیاسی منحیث منابع احتمالی ( 4009مذکور بعد از

(.4: 1931همکاران، و رینالدز اندرو)رودسیاسی اپوزسیون بشمار می

:انتقال در افغانستان قابل غیر واحد رای نتخاباتیسیستم ا فواید 2-4-2

حوزه که ایهانداز هر به. سازد می مساعد کوچک احزاب حضور براى را خوبى زمینه سیستم این

مستقل و سیستم این در. باشد می مناسبتر سیستم این اندازه همان به باشد بزرگتر انتخاباتى

شاه طرفداران از ای عده اردن در مثال بطور باشند،می خوبی هایشانس دارای باحزا وابسته بهغیر

یک را این توان می که یابند راه پارلمان به سیستم همین اساس به توانستند کاندیدان غیرحزبی و

آرا شمارش و بوده ساده سیستم این از استفاده طرز. بپنداریم حزبى ناقص این سیستم در مثبت نکته

(.1: 1919کمیسیون مستقل انتخابات)ستا و سهل ساده سیستم این در

انتقال در افغانستان قابل غیر واحد سیستم انتخاباتی رای آسیب های 2-4-3

تضمین تواند نمی مھ هنوز نمایندگی تناسبى نیمه سیستم حیث به انتقال، غیرقابل واحد رای سیستم

از را آرا ٪ 10 حدود در که کوچک احزاب. شود تأمین پارلمانى عمومى نتایج در تناسب که نماید

احزاب. باشند داشته کرسی پارلمان در توانند نمی آورند، مى دست به پراگنده شکل به نواحی مختلف

26

تعداد به و آورند دست به را ای مالحظه قابل اضافی هایکرسى امتیازات توانند می را آرا ملى بزرگ

.دهد می سوق پارلمانى مطلق اکثریت

این ولى. دهد ارتقا هوشیاری با را سیستم بودن متناسب تا است براین تالش مسیست این در

سیستم بودن تناسبی. نماید تضعیف را گان دهنده رای و پارلمان اعضاى بین روابط تواند می کار

تضعیف باعث عمل این گردد ولى بیشتر عضوی چندین مناطق در هاکرسی زیاد نمودن با تواند می

یک مدافعین که اشخاص عده آن توسط و گردد می گان دهنده رای و پارلمان اىاعض بین روابط

چندین حوزهای .دهند می روابط این به زیادی ارزش باشند، معین می جغرافیایی محالت تعداد

واحد رای سیستم های حوزه حد پاییترین در وانواتو در هفت عضوی و لبنان در عضوی نه عضوی،

ماناھ انتقال قابل غیر واحد راى سیستم روشن مشخصات از دیگر یکى .دارد قرار انتقال قابل غیر

قوى گى نماینده مانع خود سیاسى، احزاب نقش محدودیت باشد کهمی سیاسى احزاب محدود نقش

حزب یک کاندیدهای از تعداد که حقیقت این بر این، عالوه. تواند می بوده قانونگذاری مجالس در

تفرقه حزب اعضای بین که است معنى این پردازند، به می رقابت به مھ با آرا همین کسب منظور به

پول پیشنهاد تطمیع، سیاست نتیجه در گردد و می بیشتر حزب بین در توافق عدم و آمده وجود به

تا اند ناگزیر احزاب. گردد می گان بیشتر دهنده رای معین هاى گرو به مداران سیاست توسط( رشوه)

مالحظات بر عالوه .دهند غورقرار تحت را گیری رای انتظام و نامزدی پیچیده تیژیکسترا روند

سیستم ازاین که استفاده دهدمی نشان چنین تجربه عملیاتی و جوی، بودی نظر نقطه از سیاسی

باعث و و مصارف زینهھ باالرفتن باعث امرخود این که گردیده کاندیدان تعداد باالرفتن موجب

(اوراق وسعت حجم)دهی رای اوراق نشر و توزیع به در ارتباط عملیاتی مشکالت آمدن بوجود

گروه و هم گزارش انتخابات تنظیم دفترمشترک نهایی گزارش در موضوع این چنانچه گردد می

و افغانستان در انتقال غیرقابل واحد رای گزینش .دارد کامل وضاحت انتخابات از بعد استراتیژى

که است سیستمی آمد عمل به تذکر قبالً که مانطوریھ انتقال غیرقابل واحد ایر آن ریتغی ضرورت

آن بودن ساده و سهل آن مزایای از یکی. باشد می خود به مختص هم مزایای و نواقص دارای

ملی فراگیر احزاب موجودیت عدم تحصیل، پائین سطح شرایط افغانستان، داشت نظر در با باشد، می

27

دولت نوپایی باالخره و سیاسی، احزاب به نسبت از جامعه بزرگ منفی دید ،آن واقعی مفهوم به

تا شدند نظر این به کننده تمویل دولت و افغانستان دولت مردان جنگ، حال در مھ آن و افغانستان

با که ساخت نشان خاطر باید. برگزینند را انتقال غیر قابل واحد رای سیستم افغانستان انتخابات برای

درمیان اوان مانھ در مسألهً انتقال یک قابل غیر واحد رای سیستم مشخصات داشت رنظ در

استدالل چنین آنها و انگیز بوده کامالً بحث المللى بین بعضاً و ملى مدنی نهادهای و سیاستمداران

گى نماینده مانع باشد،می این سیستم مشخصه یک که سیاسى احزاب نقش محدودیت که نمودند می

لست بر مبتنی سیستم نوعی از کل بطور منتقدین .گردد می (مقننه قوه)دقانونگذار مجالس رد قوى

دفتر خصوص به انتقال، قابل غیر واحد راى سیستم کنندگان حمایت .نمایند می پیشنهاد را احزاب

سیستم ملی، و فراگیر سیاسی های حلقه موجودیت درعدم نمودند که می استدالل جمهورى، ریاست

بخشد، می هیگرو و منطقوى قومى، صبغه موجوده احزاب سیاسى به احزاب، بر مبتنى خاباتانت

تاثیرات کشور جاری اوضاع باالی و کشاند می هیمبارزات گرو طرف به ساخته متفرق را افغانها

و سیاسى احزاب از منفى دید که هایىافغان اکثر توسط دولت موقف این. داشت خواهد منفی

در منطقوی و قومی سیاسى، تند رو هاىنهضت و هیگرو هاىدرگیرى اساس به هک هایىنهضت

.گردید حمایت داشتند شده، نهاده بنا افغانستان معاصر تاریخ

عمل به تذکر فوق در که همانطوری افغانستان در انتقال قابل غیر واحد رای سیستم هایبدیل

موضوع یک همان آغاز از افغانستان انتخاباتی نظام انتقال قابل غیر واحد رای سیستم انتخاب آمد

هم آن دلیل و بوده ملى مدنی هایو نهاد سیاسی احزاب سیاستمداران، درمیان برانگیز بحث

دفتر مشترک تصمیم مشخصه با این که باشد می سیستم این در سیاسى احزاب نقش محدودیت

برعالوه. گردید حمایه رای ورق در اندیدانک حزبی وابستگى نکردن شکارآ بر مبنى انتخابات تنظیم

دفترمشترک هاییدرگزارش نهاد که همانطوری عملیاتی و بودجوی نظر نقطه از سیاسی مالحظات

سیستم استفاده ازاین است، آمده انتخابات از بعد استراتیژى گروه هم گزارش و انتخابات تنظیم

به عملیاتی درارتباط مشکالت ایجاد باعث ودامرخ این که گردیده کاندیدان تعداد باالرفتن موجب

خود باعث رای ورق وسعت. گردد می رای ورق حجم وسعت و دهی رای اوراق نشر و توزیع

28

از یکی که انتخابات ندازیا راه روند تداوم مانع که گردیده انتخاباتی مصارف و هزینه باالرفتن

الذکر فوق موارد داشت نظر در با .گرددمی باشد می عادالنه و آزاد انتخابات المللی بین هایاستاندارد

سیاسی، نهادهای و احزاب با راه مباحثه از و داد قرار بررسی مورد را قبلی انتخابات تجارب توانمی

،حقوق دانان افغانستان، سیاستمداران، اسالمی جمهوری حکومت و پارلمان اجتماعی، های نهاد

نتیجه در و پرداخته این مشکل رفع جهت در انتخاباتى المللى بین و ملی متخصصین و ژورنالیستان،

هایحوزه بعوض در تواند مى متفاوت انتخاباتى سیستم یک هم ویا شود داده انکشاف سیستم

هاىحوزه تناسبى در گى نماینده. گردد پیشنهاد انتقال قابل غیر واحد راى حاکمیت عضوى، چندین

و والیتى هاىاکثریت کرسى براى انتقال قابل غیر واحد ىرا مانند، ترکیبی سیستم عضوى؛ یک

هاى حوزه کرس براى اکثریت حاکمیت سیستم یا های ملى،کرسى براى تناسبى نمایندگى سیستم

سیستم مثال جمله از توانمی را های ملىکرسى براى تناسبى نمایندگى سیستم و عضوى، هاى یک

انتقال قابل غیر واحد رای بدیل هایثبح زیر تعدیل تجه انتخابات قانون که فعالً و برشمرد

برای بیشتری سهم تا شود می دیده سیستم ترکیبی یک به تمایل بیشتر افغانستان پارلمان در باشد، می

(.1: 1919کمیسیون مستقل انتخابات)گردد تضمین آن در احزاب

شورای ملیی رد سیستم مختلط و تایید کمیسیون شکایات انتخاباتی از سو 2-4-4

، ضرورت تصویب به موقع طرح 1373/2114انتخابات ریاست جمهوری در سال با نزدیک شدن

، بیش از پیش 1939سال ر تنظیم و مدیریت انتخابات منظو قانون انتخابات از جانب شورای ملی به

ای ، با انتقاده(شورای ملی)د و تاخیر در تصویب این طرح از سوی ولسی جرگهیگرد احساس می

.سیاسی و نهادهای مدنی مواجه گردیدحکومت، احزاب

مشترک، در هایبخشبرحسب اهمیت طرح قانون انتخابات، ولسی جرگه همزمان با کار

ها را در راس اجندای جلسات عمومی خویش نیز بحث باالی موارد اختالفی این طرح و تصویب آن

ی که در کمیته شورای ملیی گانه دجهای ه میسیونگران ک جلسات، گزارشدر این . خویش قرار داد

های مربوط، مشترک بررسی طرح قانون انتخابات نیز اشتراک داشتند، به نمایندگی از کمیسیون

29

موضوع سیستم انتخاباتی کشور که در .نظریات خویش را در مورد مواد اختالفی این طرح بیان کردند

المللی قرار الفات سیاسی، نهادهای مدنی و بینئتب و اهای دادخواهی احزا محراق توجه و فعالیت

در این جلسه که . گیری، مطرح گردید منظور رای ، به1372ثور سال 2ی عمومی مورخ دارد، در جلسه

فضل احمد )و نمایندگان کمیسیون مستقل انتخابات شورای ملیتن از اعضای 177با حضور

با « سیستم رای واحد غیر قابل انتقال»تدویر یافت ( دهزا عبدالمجید غنی)و وزارت عدلیه ( معنوی

همچنین . رای مخالف از سوی نمایندگان مردم مورد تایید قرار گرفت( 22)رای موافق و ( 144)

دهی دهی بالفاصله پس از ختم رای نمایندگان مردم تصویب نمودند تا شمارش آرا در محالت رای

کردند وآن را حمایت می« ترکیبی تناسبینظام »ها که از ونگران کمیسی برخی از گزارش .صورت گیرد

تدانستند، عدم رضایت خود را نسب ساز رشد احزاب سیاسی در کشور و توسعه دموکراسی می زمینه

شان بیان داشتند؛ در حالی که یک تعداد دیگر، عدم موجودیت احزاب ملی و همکاران ءبه فیصله

.سیستم ذکر شده بیان داشتند دلیلی برای حمایت از فراگیر را

در این جلسه، رییس کمیسیون مستقل انتخابات به مشکالت تخنیکی شمارش آرا در محالت

ت آرا دهی، اشاره داشت و گفت که بهتر اس دهی و عدم موجودیت ناظرین در تمام محالت رای رای

.ی دادندد؛ اما سرانجام، وکال بر خالف آن رادر مراکز والیات شمارش گرد

ثور برگزار شد نیز، دو موضوع اختالفی دیگر طرح قانون انتخابات 4عمومی که در تاریخ ء در جلسه

گیری دهی و رسیدگی به شکایات انتخاباتی مورد بحث و رای های رای یعنی بحث قرنطین صندوق

حالت های رای در م گیری، وکال تصویب نمودند تا قرنطین صندوق طی این رای. قرار گرفت

دهی صورت گرفته و کمیسیون شکایات انتخاباتی در رسیدگی به شکایات انتخاباتی مرجع رای

ی که وکال در قسمت دادن صالحیت به کمیسیون شکایات یکی از دالیل عمده. ذیصالح باشد

دار قضاییه و حکومت در امور انتخابات و خدشه ء انتخاباتی ارایه کردند، جلوگیری از مداخله قوه

)رای مخالف مورد تایید قرار گرفت (11)رای موافق و ( 125)اختن شفافیت آن بود که درنتیجه با س

(2114:فیفا

31

بررسی پیشینهء سیستم انتخاباتی در افغانستان 2-4-5

لحاظ اصولی، تغییر زیادی نکرده، اما از ان در کمتر از هفت دهه گذشته از انتخابات پارلمانی افغانست

رای واحد غیرقابل انتقال و سیستم اکثریت نسبی، .تغییرات گسترده ای بوده است لحاظ اجرا شاهد

از آغاز انتخابات پارلمانی در افغانستان معمول بود و این اصول اکنون به سنت انتخابات پارلمانی

بر اساس این نظام انتخاباتی، نامزدها، هر چند برخی از آنها حزبی هم .افغانستان تبدیل شده است

هم هر کدام صاحب یک رای گان دهندهرای . شوند اشند، به طور انفرادی وارد کارزار انتخابات میب

این رای قابل انتقال به هیچ فردی دیگر . ریزد است که آن را تنها به نفع یک نامزد به صندوق می

.نیست

این انتخابات در . نخستین انتخابات پارلمانی کتبی و سری، انتخابات پارلمانی مجلس هفتم بود

شاه ( عمو)شاه محمود، نخست وزیر و کاکا، در زمان سلطنت محمد ظاهر و به وسیله 1990سال

.این نخستین انتخابات در افغانستان بود. عملی شد

مجلس هفتم سراسری سری و آزاد گوید که انتخابات اکرم عارفی، استاد دانشگاه کاتب میمحمد

گوید که در دیگر مناطق کشور او می. ابل به گونه نسبتا آزاد برگزار شدنبود و تنها در شهر ک

.ها و افراد با نفوذ محلی برگزیده شدند گان مجلس هفتم کماکان مانند گذشته از سوی مقام نماینده

انتصاب 1903به جز مجلس اول که اعضای آن مستقیما از سوی محمد نادر، پادشاه وقت در سال

به همین گونه از سوی مقامهای محلی در مشورت 1993تا 1914مجلس دیگر از شدند، اعضای ده

.شدند با رهبران قومی و افراد بانفوذ برگزیده می

. تری برگزار شد تر و شفاف اما انتخابات دوره های دوازدهم و سیزدهم با معیارهای دقیق

در این . اد، مستقیم و سری بودانتخابات مجلس دوازدهم نخستین انتخابات سراسری، نسبتا آز

های رای را در آنها برگه گان دهندهانتخابات برای نامزدها صندوق رای گذاشته شده بود و رای

.ریختند می

« جمهوری»به رهبری محمد داوود، که نظام کشور از شاهی به 1994تیر /سرطان 46با کودتای

31

اکنون نظام جدید در آستانه برگزاری . برگزار نشدانتخابات پارلمانی اصال 1911بدل شد، تا سال

.وم خود قرار داردسانتخابات مجلس

بوده و به طور « مجلس شورای ملی»خورشیدی دارای 1910به این ترتیب افغانستان از سال

این مجلس ها از تقریبا . مجموعی چهارده دوره مجلس و سه انتخابات سراسری را شاهد بوده است

.حاظ، از جمله شیوه انتخاب اعضای آنها با هم تفاوت داشته اندهر ل

شمار اعضای شورای ملی را ( 1903)های انتخاباتی نخستین قانون انتخابات تعداد نمایندگان، حوزه

ششم بیش اعضای مجالس دوم،. عضو انتصابی داشت 111نفر تعیین کرد، اما نخستین مجلس 191

.ر اعضای مجالس بعدی تقریبا مطابق به تعداد تعیین شده در قانون بودنفر نبودند، اما شما 116از

416، 1919مجلس دوازدهم مطابق قانون انتصابی بودند همه(1312-1311)اعضای مجلس اول

، در 1914مجلس نمایندگان کنونی بر اساس قانون اساسی . عضو داشت 411عضو و مجلس سیزدهم

.و آن در حوادث مختلف کشته شدندعضو داشت، اما چند عض 413آغاز

را پایه انتخاب اعضای « جمعیت تخمینی والیات و حکومت های اعلی» 1903قانون انتخابات سال

تقسیم شده « حکومت اعلی»افغانستان در آن وقت به هفت والیت و سه . مجلس شورای ملی قرار داد

.بود و کوچی ها سهم جداگانه ای در مجلس داشتند

بدون در نظر گرفتن تناسب جمعیت، بر اساس تقسیمات اداری جدید، 1911قانون انتخابات اما

در انتخابات مجلس های . را به عنوان حوزه انتخابات پارلمانی مشخص کرد( شهرستان)ولسوالی

.حوزه انتخاباتی داشت 416والیت و 49دوازدهم و سیزدهم افغانستان

، که حوزه های 1919طق نسبت به عادالنه بودن تقسیمات اداری سال گان شماری از منا نماینده

به همین دلیل، هنگام تصویب قانون .انتخابات پارلمانی بر اساس آن تعیین شده بود، تردید داشتند

باره الزام قانونی گان مجلس دو نماینده تناسب جمعیت مناطق مختلف با تعداد 1914اساسی سال

گان را بر های مجلس نمایندهنیافته و کمیسیون انتخابات کرسی قیقی انجامهنوز سرشماری د. یافت

دوره کاری مجلس بر اساس .دهد اختصاص می اساس تناسب جمعیت تخمینی به والیات افغانستان

32

گان اما دوره کاری نماینده. که یازده دوره مجلس بر اساس آن کار کرد، سه سال بود 1903قانون

دوره کاری مجلس نمایندگان را 1914قانون اساسی . و سیزدهم چهار سال بودمجلس های دوازدهم

.(4010 :پارلمان افغانستان، از انتصاب شاه تا انتخابات سراسری) پنج سال تعیین کرده است

مصاحبه ها 2-5

لیال احراری کمیشنر کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان در رابطه به ویژگیها و 1 – 5 – 2

.های یک سیستم انتخاباتی چنین اظهار نظر نموده استشاخص

باشد؛ دلیل آنهم های نظام و چارچوب قانونی انتخابات میتخاباتی، یکی از برجسته ترین بخشنظام ان

ها و عناصر مختلف فرایند انتخابات انسجام الزم را ارائه یت انسجام بخش آن بوده که به بخشماه

از سوی دیگر نظام انتخاباتی . باشدهای انتخابی میء شهروندان و کرسینموده و پلی رابطی میان آرا

های نظام سیاسی، مانند سیستم احزاب سیاسی، به گونه مستقیم یا غیر مستقیم بر سایر بخش

حال با توجه به نقش بس . حکومت و غیره تاثیر گذار است ،مشروعیت نظام، پاسخگویی نمایندگان

نوان رکن برجسته نظام و چارچوب قانونی انتخابات الزم است تا اجماال مهم نظام انتخاباتی به ع

بحث داشته های مختلف نظام انتخاباتیگونه پیرامون چگونگی تقسیم بندی و مبنای تفاوت میان

.باشیم

و( مطلق یا نسبی) اکثریتی دسته دو به را انتخاباتی هاینظام توانمی کلی بندی تقسیم یک در

گرچه دسته سومی تحت عنوان نظام انتخاباتی نیمه تناسبی یا نظام . ودنم بندی تقسیم تناسبی

اما. اند افزوده بندی تقسیم این به نظام دو از تلفیق و میانی راه یک عنوان نیز به را انتخاباتی مختلط

ه اینک از فارغ دالذکران فوق دو نظام همان ما در هاینظام تعبیر به یا و اصلی هاینظام آنهم وجود با

هریک از دو نظام اصلی انتخاباتی داری . های مادر دارندنظام سومی چه مزایایی نسبت به این نظام

در حقیقت مبنای اختالف میان این دو نظام اصلی . فلسفه و نگرش منحصر به فرد خود است

کارایی است؛ به این شان چالش میان عدالت و به زعم طرفداران( نظام اکثریتی و تناسبی)انتخاباتی

33

های مختلف به تناسب آرای احزاب ها را میان فهرستمعنی که طرفداران نظام تناسبی، تقسیم کرسی

دهند و به زعم اینان مجلس نمایندگان انعکاس از افکار عمومی جامعه و نمونه کوچک صورت می

که آرای و یا گروهیحزب های نمایندگی، از آن اما در نظام اکثریتی حکومت و کرسی. شده آن است

به عبارت دیگر به اساس نظام تناسبی هر . بیشتر دارد و احزاب کوچکتر سهم در حکومت ندارند

حزب به تناسب آرا خویش از حکومت سهم می برد؛ در حالیکه بر مبنای نظام اکثریتی آن کس که

.گرددبیشترین آرا را دارد و از همه قویتر است صاحب تمام حکومت می

ها و احزاب سیاسی کوچک در به دلیل امکان سهم پیدا کردن اقلیت( ام تناسبینظ)نخست شیوه

برای احزاب قوی و قدرتمند به ( نظام اکثریتی)نماید اما شیوه دومسیاست کشور به نظر عادالنه تر می

اره مورد صرفه است از اینرو احزاب کو چک از آن سهمی نمی برند و به همین دلیل این شیوه همو

برخالف طرفداران شیوه ( نظام اکثریتی) اما طرفداران شیوه دوم. اعتراض احزاب کوچک قرار دارد

کنند و معتقدند که نظام ، که بر عدالت تاکید داشتند، بر عنصر کارایی تاکید می(نظام تناسبی)نخست

ظام سیاسی است؛ به ها و کارایی هرچه بیشتر نانتخاباتی اکثریتی ضامن ثبات و پایداری حکومت

های شکننده میان احزاب ها متشکل از ائتالفاعتقاد طرفداران نظام اکثریتی، در نظام تناسبی دولت

به زعم ( نظام تناسبی) بوده و در معرض سقوط و بی ثباتی قرار دارند به این دلیل است که این نظام

ه هر حال فشرده اینکه هر دو نظام مزایا و ب. تواندطرفداران نظام اکثریتی کارایی را تامین نموده نمی

معایب خود را دارد اما اگر به دنبال یک راه میانی و یک نظام سومی باشیم که معایب هر دو نظام در

توان به نظام نیمه تناسبی یا نظام آن به حد اقل رسیده و مزایای هر دو نظام را با خود داشته باشد می

توان به عنوان یک نظام ارجح آنرا به دلیل تامین عدالت و کارایی می انتخاباتی مختلط اشاره نمود و

.معرفی نمود

ذکریا بارکزی رئیس نهاد دیدبان دموکراسی افغانستان در رابطه به ویژگیها و 2 – 5 – 2

.شاخصهای یک سیستم انتخاباتی چنین ابراز نظر کرده است

ط زیست، حقوق بشر و غیره، انتخابات در جهان در پهلوی سایر جریانات بین المللی مانند حفظ محی

34

هر نوع . باشددر جامعه می الینفک پروسه دموکراتیک ءجزبه یک پدیدۀ بین المللی مبدل گشته و

گردد، منتج به انتخابات آزاد وعادالنه که طبق اصول و موازین ملی و بین المللی قبول شده برگزار می

کی از عواملی که برشفافیت و سالمت انتخابات اثر مستقیم دارد، ی. شودنظام مشروع و دموکراتیک می

شرایط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشورها، اجرای از آنجائیکه. چگونگی سیستم انتخابات است

، دیگر فرهنگ تا فرهنگاز و دیگر ، از منطقه تا منطقه دیگر کشور تا کشوریک از دموکراسیاصول

شود و باهم خاباتی هم نظر به شرایط خاص یک جامعه برگزیده میهای انت، سیستمکندفرق می

شود که متناسب با از طرف دیگر، تغییر دوامدار در زندگی اجتماعی و سیاسی باعث می. متفاوت اند

بنابر این در . آن در روند انتخابات هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ عملی تغییرات به وجود آید

ها و خابات عوامل متعدد نقش دارند و نسخۀ واحد و کارا برای تمام کشورزمینۀ گزینش سیستم انت

ها دارای به عبارت دیگر هیچ نظام انتخاباتی کامل نیست و هر یکی از نظام. درهر زمان وجود ندارد

. باشندمزایا و معایب می

برایهمچنان های خاص و عمده بوده و انتخابات آزاد و عادالنه دارای یک سلسله ویژگی

یک سلسله اصول و اهداف عام که در ذیل ذکر شده، به نظر ما مطلوب یانتخاباتسیستم انتخاب

:نظر باشد دانتخاباتی باید م سیستمو در تغییر و گزینش نوع باشدمیدارای اهمیت

جلو گیری از ضایع شدن آرای مردم؛ -1

و مذهب؛سهم دادن مردم در قدرت بر حسب نفوس، جنسیت، قومیت -2

تقویت احزاب سیاسی و کاهش گرایشات قومی، مذهبی و سمتی؛ -3

تقویت یک پارچگی ملی و منعکس کننده صدای تمایالت ملی و محلی؛ -4

ایجاد فرهنگ پاسخگویی وکال به موکلین؛ -5

تقویت اعتماد بین دولت و ملت؛ -6

وضاحت شمارش آرا و مطئمن ساختن مردم از ضایع شدن آرای آنان؛ -7

آرا و نتایج آن؛اعالم سریع -8

طرف و کارا در صورت اختالف انتخاباتی؛ایجاد شیوه نظارتی شفاف، مستقل، بی -9

35

برگزاری انتخابات مطابق وضعیت فرهنگی، سیاسی و محیط اجتماعی مردم؛ -11

برگزاری انتخابات مطابق وضعیت اقتصادی کشور؛ -11

؛سیع و گسترده مردمی را داردحمایت و -12

دمی را تقویت کند،ثبات سیاسی و حکومت مر -13

گیرد؛می پارلمان کارا و پاسخگو شگل -14

های انتخاباتی دنیا خصوصا در نیمه دوم قرن بیستم دانشمندان علوم انواع سیستمپس از بررسی

هایی را که نظام مطلوب انتخاباتی باید در خود ساسی و مجموعا علوم انسانی ویژگیسیاسی، حقوق ا

دسته بندی کرده و بر چنین ت مردم در یک نظام مردم ساالر باشد،تا پاسخگوی مطالباباشد داشته

. تعدادی از آنها متفق القولند

های استقرار و ایجاد وحدت ملی در یک کشور علی رغم یک نظام انتخاباتی باید تمام مولفه -1

برآیند آن تقویت حاکمیت ملی و تامین حقوق و ،های قومی، مذهبی و نژادیوابستگیوجود

.های شناخته شده امروزی مردم باشدیآزاد

ای سازماندهی شده باشد که برای تمام مردم آن یک نظام انتخاباتی مطلوب باید به گونه -2

های روش. کشور با توجه به بافت اجتماعی فرهنگی آن جامعه قابل شناخت، درک و کارایی باشد

ل اعتماد عمومی را نیز به دنبا پیچیده در مراحل مختلف انتخابات عالوه بر کاهش مشارکت، عدم

تا ضمن سرعت ای باشدها و نحوه اخذ رای از مردم بایستی به گونهزمان، مکان، ابزار. خواهد داشت

.را نیز تامین کرده و اعتماد عمومی را افزایش دهدرا زم و کیفیت مطلوب کادر رای گیری دقت ال

تقویت و املترین عک کشور محوریهای سیاسی قوی و کارآمد و منسجم در یاحزاب و گروه

.کارآمدی یک نظام انتخاباتی هستند

ای طراحی نمود تا صحنه رقابت شفاف و بنابراین در این نظام باید برگزاری انتخابات را به گونه

کار نظارت برای و های اجتماعی تاثیرگذار فراهم شده و سازعادال نه برای احزاب سیاسی و گروه

. شود ایجاد آنان

36

های غیردولتی در یک نظام مردم ساالر میزان تاثیرگذاری احزاب و نهادهای مدنی و سازمان -3

نیز در فرآیند انتخابات کامال حیاتی و تعیین کننده بوده و مدیران انتخاباتی باید شرایطی را فراهم کنند

.ان خواهد بودش ی آنها تعیین کننده آینده و سرنوشتأر اًتا مردم احساس نمایند که واقع

قابل انعطاف و متناسب با تغییر شرایط سیاسی، اجتماعی و باید یک نظام انتخاباتی مطلوب -4

بین اقوام و ابستگیها وتغییرات نسل .فرهنگی آن جامعه عکس العمل مثبت و مناسب نشان دهد

حوادث های اقتصادی و ها، تغییر شرایط و مالحظات سیاسی و امنیتی یک کشور، بحرانفرهنگ

کند که مدیران و برنامه ریزان یک نظام انتخاباتی امکان ایجاد تغییرات در فرآیند طبیعی اقتضا می

انتخابات با حفظ اصول مردم ساالری و عدم وارد شدن خدشه به حاکمیت و وحدت ملی را داشته و

.این تغییرات را کامال قانونمند انجام دهند

های توسعه پایدار در یک کشور طراحی راستای رشد مولفه در دیک نظام انتخاباتی مطلوب بای -5

ای را برنامه ریزی و اجرای انتخابات در یک نظام سیاسی مردم ساالر نباید نتیجه .و سازماندهی شود

عدم تامین .ردجز سرعت دادن به روند توسعه متوازن و همه جانبه و رشد کشور به ارمغان بیاو

احزاب و نهادهای مدنی و نبود فرصت برابر در رقابت و منازعه حقوق همه اقشار مردم، اقوام،

های اجتماعی، سیاسی و امنیتی شده و ها باعث بروز بحرانسیاسی ممکن است هفته ها و حتی ماه

مدت به دلیل فرآیند توسعه آن کشور را به لحاظ فزیکی با تاخیر و مانع مواجه کرده و در بلند

ثار زیانبار انسانی را به دنبال داشته و بی اعتمادی گسترده نسبت به تاثیرات مخرب روحی روانی آ

.های وحدت ملی و حاکمیت ملی را ایجاد نمایدحکومت و دولت و نهایتا سست شدن پایه

توجه به این نکته ضروری است که رقابت های انتخاباتی فقط ابزار و ساز و کاری برای انتخاب

مقننه نیست، بلکه ابزاری برای مدیریت رقابت و منازعات درون یک رئیس جمهور یا اعضای قوه

جامعه نیز می باشد و باید این را در نظر داشت که به هنگام ایجاد هر نهاد یا نظام سیاسی حتما باید

به گونه ای عمل شود که از تنش های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن جامعه کاسته شده و این اختال

ا طوری مدیریت شود که حاصل جمع آن تضمین منافع بازیگران صحنه رقابت و در فات و رقابت ه

.عین حال تقویت پایه های حاکمیت ملی کشور باشد

37

راالنشاء کمیسیون مستقل انتخابات در اد "انتخاباتی "زمری قلمیار رئیس امور عملیاتی 3 – 5 – 2

:براز نظر می نمایندچنین ارابطه به ویژگیها و شاخصهای یک سیستم انتخاباتی

های استقرار و ایجاد وحدت ملی در یک کشور علی رغم وجود نظام انتخاباتی باید تماس مولفه یک

حاکمیت ملی و تامین حقوق و های قومی، مذهبی و نژادی را داشته و برآیند آن تقویت وابستگی

.های شناخته شده امروزی مردم باشدآزادی

ندان علوم های انتخاباتی دنیا خصوصاً در نیمه دوم قرن بیستم دانشمسیستمپس از بررسی انواع

هایی را که نظام مطلوب انتخاباتی باید در خود علوم انسانی ویژگی موعاًسیاسی، حقوق اساسی و مج

داشته تا پاسخگوی مطالبات مردم در یک نظام مردم ساالر باشد، دسته بندی کرده و بر تعدادی از آنها

.القولند متفق

های استقرار و ایجاد وحدت ملی در یک کشور علی رغم نظام انتخاباتی باید تمام مولفه یک -1

های قومی، مذهبی و نژادی را داشته و برآیند آن تقویت حاکمیت ملی و تامین حقوق وابستگیوجود

دالنه نه بر مبنای تحقق بستری برای رقابت سالم و عا. و آزادی های شناخته شده امروزی مردم باشد

شایسته ساالری و عدم دخالت دست اندر کاران اجرا و نظارت در جهت گیری آرای مردم به منظور

.گسترش مشارکت همگانی، رکن اصلی ایجاد و تحکیم وحدت ملی است

ای سازماندهی شده باشد که برای تمام مردم آن کشور با یک نظام انتخاباتی مطلوب باید به کونه - 2

های پیچیده در روش. ل شناخت، درک و کارائی باشده با بافت اجتماعی فرهنگی آن جامعه قابتوج

. ل خواهد داشتمراحل مختلف انتخاباتی عالوه بر کاهش مشارکت، عدم اعتماد عمومی را نیز به دنبا

گیری ای باشد تا ضمن سرعت در رایاخذ رای از مردم بایستی به گونه ها و نحوهزمان، مکان، ابزار

.دقت الزم و کیفیت مطلوب کار را نیز تامین کرده و اعتماد عمومی را افزایش دهد

های سیاسی قوی و کار آمد و منسجم در یک کشور محوری ترین عوامل تقویت احزاب و گروه - 3

.و کارآمدی یک نظام انتخاباتی هستند

38

ا تغییر شرایط سیاسی، اجتماعی و و متناسب ب یک نظام انتخاباتی مطلوب بایست قابل انعطاف - 4

تغییرات . فرهنگی آن جامعه و خواست کنش گران سیاسی عکس العمل مثبت و مناسب نشان دهد

ور، ها، تغییر شرایط و مالحظات سیاسی و امنیتی یک کشبین اقوام و فرهنگ ها و وابستگینسل

امه ریزان یک نظام انتخاباتی کند که مدیران و برناقتصادی و حوادث طبیعی اقتضا می هایبحران

امکان ایجاد تغییرات در فرایند انتخابات با حفظ اصول و مردم ساالری و عدم وارد شدن خدشه به

ای که افکار قانونمند انجام دهند، به گونهحاکمیت و وحدت ملی را داشته و این تغییرات را کامالً

ای که برای حفظ وجود آمده را بازی سیاسی عمومی در این رابطه کامالً توجیه شده و تغییرات به

.منافع حزب یا گروهی طراحی شده باشد تلقی ننمایند

های توسعه پایدار در یک کشور طلوب بایستی در راستای رشد مولفهیک نظام انتخاباتی م - 5

.طراحی و سازماندهی شود

روند توسعه متوازن و عت دادنبه سربرنامه ریزی و اجرای انتخابات در یک نظام سیاسی مردم ساالر

عدم تامین حقوق همه اقشار مردم، اقوام، احزاب و نهاد . انبه و رشد کشور تدوین شده باشدهمه ج

ها وحتی ماه ها باعث های مدنی و نبود فرصت برابر در رقابت و منازعه سیاسی ممکن است هفته

یزیکی با تاخیر عه آن کشور را به لحاظ فو فرایند توس های اجتماعی، سیاسی و امنیتی شودبروز بحران

و در بلند مدت به دلیل تاثیرات مخرب روحی روانی آثار زیانبار انسانی را به و مانع مواجه ساخته

دنبال داشته و بی اعتمادی گسترده نسبت به حکومت و دولت و نهایتاسست شدن پایه های وحدت

های انتخاباتی فقط نکته ضروری است که رقابت توجه به این. اد نمایدملی و حاکمیت ملی را ایج

ایزار و ساز و کاری برای انتخاب رئیس جمهور یا اعضای قوه مقننه نیست، بلکه ابزاری برای

باشد و باید این را د رنظر داشت که به هنگام و منازعات درون یک جامعه نیز می مدیریت رقابت

های اجتماعی، فرهنگی و ای عمل شود که از تنشگونها نظام سیاسی حتماً باید به ایجاد هر نهاد ی

ها طوری مدیریت شود که حاصل جمع آن استه شده و این اختالفات و رقابتسیاسی آن جامعه ک

.تضمین منافع بازیگران صحنه رقابت و در عین حال تقویت پایه های حاکمیت ملی کشور باشد

39

افغانستان در رابطه به ویژگیها و شاخصهای حمیده احمدزی عضو مجلس نماینده گان 4 – 5 – 2

.یک سیستم انتخاباتی چنین اظهار نظر کرده است

قبل از پرداختن به هریک از سیستم های انتخاباتی الزم است که هر کشور وضعیت و محیط اجتماعی

فلسفه پیشرفت نظام .خویش را بررسی و مطابق آن سیستم انتخاباتی کشور خود را عیار سازد

در قرن . کراتیک در هر جامعه حق رای و انتخاب نماینده توسط رای اعضای جامعه بوده استدمو

( حق رای)نوزدهم وبیستم، هدف عمده ای مبارزات سیاسی در کشور ها، بیشتر بخاطر گسترش دایره

در قرن نوزدهم و .ومشارکت دادن گروه های وسیع از مردم در سیستم های انتخابات بوده است

ای مبارزات سیاسی گسترش مشارکت وسیع مردم در انتخابات و دادن حق رای به هدف عمدهبیستم

باید اظهار داشت در ابتدا، حق رای و انتخاب کردن منحصر به . شهروندان همان جامعه بوده است

شمار محدودی از از اعیان، اشراف و افراد ممتاز جامعه بودند، بعدها حق رای، بر اثر آگاهی مردم و

.های دموکراتیک مرحله به مرحله تمام اقشار جامعه مستحق گردیدجنبش

امروز در . وکراسی میباشدهای تازه دم، از دستاوردر کلی میتوان گفت که حق رای به همهبه طو

های معاصر، حق رای، مبتنی بر وضع اجتماعی طبقات خاص، ثروت، مذهب، نژاد، اصل نظام

اتیک بودن انتخابات ایجاب میکند که همه افراد کشور، بطور برابر، از حق دموکر. وراثت نیست ومنشا

نظربه این که شهروندان یک کشور با درنظرداشت وضعیت . رای وانتخاب کردن، بهره مند باشند

جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی وفرهنگی وغیره عوامل موثر وباالقوه میتوانند که درانتخابات

ی بدهند وچطور از آرای مردم حفاظت شود، موثریت آراء ریخته شده چطور شرکت کرده، را

درنظرگرفته شود ونمایندگان هم از این ناحیه نگرانی نداشته باشند که همه این موضوعات را با تمام

. شرایط در یک سیستم خوب وموثرانتخاباتی میتوان یافت

ای واحد غیرقابل انتقال است که دراین سیستم یکی از بهترین سیستم های انتخاباتی، سیستم ر

. هررای دهنده مستحق یک رای میباشد، اما درحوزه های انتخاباتی کرسی های متعددی وجود دارد

مزایا و از دیگر. کاندیدانی که بیشترین آراء را از آن خود کنند میتوانند کرسی ها را اشغال کنند

41

در این سیستم هرقدر . ی حزب اقلیت را تسهیل می کندویژگیهای این سیستم این است که نمایندگ

که وسعت حوزه انتخاباتی ازنظر تعدد کرسی ها بزرگ باشد، به همان اندازه این سیستم بیشتر

ضمنا این سیستم برای تقویت سیستم حزبی که در مراحل آغازین خود قراردارند . متناسب میباشد

احزاب را تشویق می کند تا کامال منظم شده و یک دست آورد خوب محسوب میشود واین سیستم

رای دهندگان را راهنمایی کنند تا آرای خویش را به کاندیدان به یک حزب به نحوی اختصاص دهند

. که احتمال اشغال نمودن کرسی توسط یک حزب را افزایش دهند

ستم رای واحد غیر سی. ضمنا این سیستم از لحاظ استفاده وشمارش آراء ساده وآسان می باشد

.قابل انتقال نسبت به سیستم های نمایندگی متناسب، سیستم حزبی را کمتر جدا وپارچه می سازد

سیدابراهیم سادات رئیس نکنالوژی معلوماتی در رابطه به ویژگیها و شاخصهای یک 5 – 5 – 2

:سیستم انتخاباتی چنین ابراز نظر می نمایند

های سیاسی،اجتماعی و فردی انتخاباتی عبارت از حفظ آزادیتم ویژگی ها و شاخصهای یک سیس

سازی فرهنگ مردم ساالری اسی، رشد فرهنگ برابری و نهادینهیک جامعه و همچنان رشد احزاب سی

.تواندبوده می

های اجتماعی یک سیستم مناسب انتخاباتی تحکیم وحدت ملی با در نظر داشت ویژگی

-ه و تقویت حاکمیت ملی و تضمین ازآدیادی و مذهبی در یک جامعموجودیت گروهای قومی، نژ

. باشدوری رقابت سالم و شایسته ساالری میهای فردی و فراهم آ

یک سیستم انتخاباتی مناسب باید تقویت کننده فرهنگ مشارکت همگانی بوده و مطلوبیت های

. در قسمت تامین شفافیت جلب نمایدو همکاری کسترده مردم را را باید داشته باشد تا اعتماد

یک سیستم انتخاباتی مناسب باید نقش احزاب سیاسی را در حوزه سیاست برجسته نماید و

.حضور فعال احزاب را در صحنه سیاست تقویت نماید

41

فیض محمد میرزاده رئیس اسبق امور انتخاباتی والیت غور و معاون والیت لوگر در 2 – 5 – 2

:ویژگیها و شاخصهای یک سیستم انتخاباتی چنین ابراز نظر می نمایندرابطه به

.کاربرد دارد( استانی)سیستم اکثریت ساده در انتخابات شوراهای محلی و والیتی -1

. سیستم اکثریت مطلق در انتخابات ریاست جمهوری و شورای ملی کاربرد دارد -4

ارد و این سیستم به دو بخش تقسیم سیستم تناسبی بیشتر در انتخابات احزاب سیاسی کاربرد د -9

:گرددمی

یهااساس لیست باز یعنی حزب کاندیدان خویش را جهت احراز کرسی سیستم حزبی بر -1

Aمحمود نماینده حزب کند مثال احمد وپارلمان مشخصا معرفی می

سیاسی صرف آرای خویش ویا کدام نشان دگری سیستم حزبی لیست بسته یعنی احزاب -4

خواهد به پارلمان روان کند درنزد حزب افراد که حزب می جهت احراز کرسی به نمایش میگذارد و

.کندهای که بدست آورده نماینده معرفی میحزب به تعداد کرسی بس و مشخص است و

ابطه به ویژگیها و شاخصهای عزیز بختیاری کمیشنر کمیسیون مستقل انتخابات در ر 7 – 5 – 2

.یک سیستم انتخابات چنین اظهار نظر نموده است

نمایندگی واقعی وعملی؛ -1

رشد احزاب سیاسی؛ -4

ایجاد حکومت قانونمند و پاسخگو؛ -9

سازگاری با فرهنگ، آداب و رسوم؛ -1

عدم تعارض با نظام سیاسی؛ -9

.حذف افراد فاسد و قدرتمند ساختن افراد شایسته و توانمند -6

42

انتخابات در رابطه شهال حق رئیسه آموزش و ارتقای ظرفیت داراالنشاء کمیسیون مستقل 1 – 5 – 2

.به ویژگیها و شاخصهای یک سیستم انتخاباتی چنین اظهار نمود است

سال قبل انتخاب سیستم رای 11با درنظرداشت وضعیت اجتماعی، اقتصادی وسیاسی کشور در حدود

اب مناسب وبجا برای کشور ما بوده است ولی با گذشت بیشتر ازیک دهه واحد غیرقابل انتقال یک انتخ

90تحوالت وپیشرفت های درعرصه های مختلف صورت گرفته است که ازجمله ثبت وراجستربیشتر از

حزب سیاسی درکشور، موجودیت نهادهای انتخاباتی ومنتخب درکشور، حضور فعال نهادهای جامعه

ن نامبرد، بناً حاالت واوضاع برای تحوالت مثبت در عرصه های سیاسی آماده مدنی و غیره موارد را میتوا

شده است ، با توجه با تجارب استفاده از سیستم رای واحد غیرقابل انتقال در یک دهه گذشته تصور

میگردد که این سیستم به تنهایی جوابگوی نیازمندی های فعلی جامعه ما نبوده وبدیل های مناسب دیگر

رنظرگرفته شود که نقش احزاب سیاسی درآن بیشتر برجسته باشد تا یک آغازی برای رشد طوری د

.احزاب سیاسی باشد وعالوتاً از نظراقتصادی برای کشور ما تدوام داشته باشد

احمدشاه واحدی رئیس امور انتخاباتی والیت سمنگان در رابطه به ویژگیها و شاخصهای 7 – 5 – 2

.ین ابراز نظر کرده استیک سیستم انتخاباتی چن

عملی و قابل تطبیق؛ -1

متناسب به سطح سواد و اقتصاد؛ -4

پاسخ گوی مردم در یک نظام مردم ساالر؛ -9

باعث ایجاد وحدت ملی؛ -1

مطابق سطح سواد و فرهنگ جامعه؛ -9

ها برای انتخابات شفاف، عادالنه، قابل درک و فهم برای مردم؛رقابت آزاد بین احزاب و گروه -6

.وحدت ملی ایجاد -9

43

نتایج حاصله از مصاحبه ها به شرح جدول ذیل بوده است 2-1-1

ویژگی سیستم انتخاباتی در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی

ری ویژگیهاحرا

ال ا لی

زیرک

اباکری

ذار

می قل

ریزم

زی مد

احده

میح

داد سا

م اهی

ابرید

س

مدمح

ض فی

ری تیا

بخز

عزی

حقال

شه

دیاح

وشاه

مداح

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ سیاسی

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ اجتماعی

◄ ◄ مدیریت

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ رشد احزاب

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ فرهنگ برابری

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ نهادینه سازی فرهنگ

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ مشارکت مردم

◄ ◄ ◄ برقراری دموکراسی

◄ ◄ ◄ عدالت

◄ ◄ ◄ حکومت

◄ ◄ آراء

◄ ◄ حقوق

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ائتالف

◄ ◄ ◄ ◄ آزاد و عادالنه

44

◄ ◄ ◄ ◄ شفافیت

◄ ◄ ◄ اقتصادی

◄ ◄ وحدت ملی

◄ سطح سواد

◄ ◄ ◄ دولت

◄ ◄ رقابت

◄ ◄ امنیت

◄ ◄ ◄ اعتماد

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ اباتینظام انتخ

◄ ◄ قانونمندی

◄ ◄ معایب و مزایا

◄ جنسیت

◄ ◄ نهادهای مدنی

نتایج

در این پروژه ما اهداف جزئی را در مقایسه با هدف اصلی سنجیدیم و به این نتیجه

یستم ترکیبی تناسبی رسیدیم آسیب شناسی سیستم انتخاباتی افغانستان و مقایسه آن با س

در این سازمان با توجه به نتایج آماری در فصل چهارم در شفافیت، کارائی سیستم بهتر و

45

-کراسی در کشور تاثیر زیادی دارد و باید این کار را از جمله اولویتونهادینه سازی دم

.های کاری خود قرار دهند

تحقیق ایهپیشین 2 – 2

کنار برخى تغییرات در مسوده قانون انتخابات، خواهان سیستم نهادهای جامعه مدنی، در

نع گویند که برخى عناصر در شوراى ملى، ماگردیده با ابراز نگرانى می ترکیبی تناسبیانتخاباتى

.شوندتصویب قانون شفاف انتخابات مى

های طه به تعیین حوزهراب در باید که گویندمی کرده تاکید عادالنه انتخابات براهمیت نهادها؛ این

.شود گرفته جدی آنان پیشنهادات انتخابات، تعویق شرایط و انتخاباتی، مشارکت بیشتر زنان،

قوس پس از یک سلسله تغییرات، ازسوی شورای وزیران 44مسوده قانون انتخابات، به تاریخ

.ى آن آغاز شدرو تخنیکی هایبحث جرگه، ولسی در و شد فرستاده جرگه ولسی تصویب و به

درکابل اعالم ( جدی6) به تاریخاما محمد سعید نیازی رئیس مرکزتوسعه نهادهای جامعه مدنی،

هستند، که احزاب سیاسى نیز در آن سهم ترکیبی تناسبیسیستم کرد که نهادهای مدنی، خواستار

.داشته باشند

ممکن برخی از آنان دوباره گردد، ودمحد سیاسی احزاب برای فضا که درصورتی وى، باور به

.های دموکراتیک، به مبارزات مسلحانه ادامه دهندلح شوند و برای ازهم پاشیدن نظاممس

ورزند که یکی ازمعاونین نامزد ر زنان دراین پروسه شده تاکید میاین نهادها خواهان مشارکت بیشت

.را زنان تشکل دهندریاست جمهوری، باید زن باشد و حداقل ثلث لست کاندیدان

46

رئیس “: گویند که در مسودۀ قانون انتخابات، وزارت عدلیه نوشته استمسووالن این نهاد مى

، صالحیت (همستره محک)دادگاه جمهور، رؤسای هردومجلس، رئیس نظارت برقانون اساسی ورئیس

”.طبیعی غیرمترقبه دارند به تعویق انداختن انتخابات را با توجه به شرایط نامناسب امنیتی وحوادث

شناسایى با انتخابات، مستقل کمیسیون تنها که است این یادشده نهادهاى پیشنهاد وى، گفتۀ به اما

.کند پیشنهاد را کمیسیونى انتخابات؛ انداختن تعویق به براى تواندمى وضعیت

ولسى)اعضاى شورای ملی از یکتن جمهور، رئیس از متشکل باید کمیسیون، این که گفت وى

ستره )دادگاه، رئیس نظارت برقانون اساسی و رئیس (انوجرگهمشر)سنا اعضاى از یکتن ،(جرگه

.باشد (محکمه

به گفتۀ وى، شورای وزیران دراین مورد چنین نظرداده است که کمیسیون مستقل انتخابات، بنابر

.الیات تصمیم بگیردهاى برخى وتواند در مورد حوزهاوضاع و حاالت خاص مى

که نهادهاى مدنى، ازاین تصمیم شوراى وزیران هراس دارند که مبادا دراین گفت موصوف اما

.راستا معامله صورت گیرد

خواهند در قانون طورى گنجانیده شود که حوزه به گفتۀ موصوف، نهادهاى جامعه مدنى مى

، یک حوزه و برای کاندیدان احزاب سیاسی و (یتوال)استان مستقل هر ایانتخاباتی برای کاندید

.ها در تمام افغانستان یک حوزۀ انتخاباتی درنظر گرفته شود (کوچی)عشایر

ی اش را از اجمل بلوچ زاده یکتن ازفعاالن نهادهای مدنی که دراین نشست حضور داشت، نگران

.ابرازداشت ملى شوراى در ها حضوربرخی افراد وگروه

ها با زدوبندهای سیاسی، همواره ها گفت که این گروهوى بدون مشخص کردن این گروه

.نماینددرمخالفت با تحقق روندهای دموکراتیک تالش مى

47

ها در مقابل رانی ازاین داریم که بیشترمخالفتنگ“: بلوچ زاده به آژانس خبری پژواک گفت

اصی است که درداخل پارلمان حضور دارند، تمام روندهای دموکراتیک و تحقق آن ازسوی حلقات خ

هاى بعدى خود، کنند که فضای آینده را به نفع خود و حتی برای نسلقوانین را طوری تصویب مى

”.به وجود بیاورند

وی افزود که هرگاه پیشنهادات نهادهاى جامعه مدنى درنظرگرفته نشود، مردم یک باردیگرشاهد

رپروسۀ انتخابات خواهند بود و سرانجام شوراى ملى، نهاد اجرائیه و دستگاه تقلب وتخلف گسترده د

.قضایی ضعیف به وجود خواهد آمد

گویند که آنها حمایت شانرا از مسوده قانون انتخابات که ازسوی با این همه، نهادهای مدنی می

سیون با درنظرداشت تجارب دوره کمیسیون مستقل انتخابات ترتیب یافته، اعالم میدارند؛ زیرا این کمی

های گذشته انتخابات، خالها و مشکالت غیرقانونی را متوجه شده و این مسوده را تهیه کرده است

48

فصل سوم

روش تحقیق

49

مقدمه3-1

های تجزیه و تحلیل ها بوده و روش بزار گردآوری دادهاین فصل شامل بررسی نوع روش تحقیق، ا

اتمام این فصل تحقیق مطالعه تفصیلی اسناد موجود بر عالوه قانون اساسی برای . نماید یق را بیان میتحق

های کمیسیون مستقل المللی، گزارش های ملی و بینناد و راپور های معتبر نهادو قوانین انتخاباتی، اس

و افراد شناخته شده در ، گزارشات متعدد تهیه شده توسط اشخاص 1913و 1911انتخابات از انتخابات

.رابطه به سیستم انتخابات در افغانستان به نشر رسیده، مورد مطالعه قرار گرفته است

روش انجام تحقیق 3-2

تم باتوجه به موضوع تحقیق حاضر، ازنوع تحقیقات توصیفی و استنباطی است که آسیب شناسی سیس

.گیردمی کیبی تناسبی موردبررسی قرارن باسیستم انتخاباتی ترانتخاباتی افغانستان ومقایسه آ

ازلحاظ هدف نیزتحقیق کاربردی از نوع بنیادی است که برای اولین مرتبه درافغانستان چنین تحقیق

.درزمینه صورت گرفته است

روش وابزارجمع آوری اطالعات 3-3

سیستم تحقیق حاضرمبتنی براطالعات آسیب شناسی سیستم انتخاباتی افغانستان ومقایسه آن با

برای انجام این نیاز انتخاباتی ترکیبی تناسبی درنظام انتخاباتی افغانستان است که اطالعات مورد

.تحقیق ازدو روش جمع آوری شده است

ینه به ادبیات موضوع وپیش نیاز دراین روش برای جمع آوری اطالعات مورد :روش کتابخانه ای. 1

مقاالت داخلی وخارجی مرتبط به تحقیق و اسناد ومدارک های دیگران،ها، پایان نامهتحقیق ازکتاب

.انتخاباتی استفاده شده است

51

ستم انتخابات دراین روش باطراحی پرسشنامه انفرادی در رابطه به آسیب شناسی سی: روش میدانی. 2

ات های آماری اطالعانتخاباتی ترکیبی تناسبی وتوزیع آن دربین نمونهن باسیستم افغانستان ومقایسه آ

.الزم درزمینه بدست خواهدامد

های انتخاباتیپرسشنامه شیوه 4 – 3

ای ر)برای جمع آوری اطالعات موردضرورت در رابطه به آسیب شناسی سیستم انتخابات افغانستان

ن ن باسیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی درنظام انتخاباتی افغانستاواحد غیرقابل انتقال ومقایسه آ

ای لیکرت یک پرسشنامه محقق ساخته بوده درقالب مقیاس پنج گزینه لی بسته کهسوا 16ازپرسشنامه

بیشترین نمره می 9کمترین نمره و نمره 1مره دریک طیف خیلی زیاد تاخیلی کم طراحی گردید که ن

کیبی میباشد و عامل سیستم تر 90تا 10و در عامل رای واحد غیرقابل انتقال دامنه نمرات بین . باشد

تن از کارمندان 90باشد این پرسشنامه ابتدا برای بدست آمدن روایی بین می 90تا 6ه نمرات بین دامن

کمیسیون توزیع گردید که نتایج حاصله با استفاده از تحلیل عاملی حاکی از دو عامل، شیوه اخذ رای

پایین ارعاملی به دلیل ب 19،13،40،41،44،49،41،49واحد و شیوه انتخاباتی ترکیبی بود و سواالت

یی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و یادر پژوهش حاضر برای تعیین پا حذف گردید به عبارتی

در تحلیل عامل پرسشنامه مقدار عدد . برای محاسبه روایی متغیرها از تحلیل عامل استفاده شده است

که در سطح 119.96و مقدار عددی آزمون کروبت بارتلت برابر 0.69برابر با KMOشاخص

عامل که در 4موید وجود اصلی،های نتایج تحلیل عامل اکتشافی به روش مولفه. معنادار است 0.001

.باال ذکر شد بود

51

ضریب آلفای کرونباخ 1 – 1 – 9جدول

رای سیستم ترکیبی رای سیتم واحد گویه ها

4 11.

9 94.

1 91.

3 94.

14 91.

11 91.

1 96.

9 90.

6 61.

9 69.

1 90.

10 99.

11 99.

19 69.

16 91.

19 11.

19/44 درصد واریانس تببین شده 91/44

11/19 درصد واریانس کل

به دست آمد 0.13و 0.96مقادیر آلفای کرونباخ در ابعاد این پرسشنامه به ترتیب برابر با

52

جامعه آماری وتعدادنمونه 5 -3

110آماری این پژوهش کارمندان کمیسیون مستقل انتخات درافغانستان می باشدکه تعدادآن به جامعه

.نفرمیرسد

های ای ویژگیکه این نمونه آماری بیان کننده جامعه آماری هستند احاد از نمونه آماری، تعدادمحدود

ادفی بوده انتخاب شان دراین تحقیق به روش نمونه گیری تص باشدکه تعداداصلی جامعه آماری می

.کنیماستفاده ازفورمول کوکران تعدادنمونه آماری را به صورت زیر محاسبه می با شده اند، و

90ها، نامهآوری پرسشبدست آمد، اما پس از جمع 91با استفاده از فرمول، تعداد نمونه آماری

بنابراین در محاسبات . شتر استآماری مورد نظر بیآمد، که از تعداد نمونهنامه بدستپرسش

اشتراک کننده 66های پرت به عدد که در آخر با حذف بعضی از داده. ، استفاده کردیم از

.رسید

)1()1(

)1(

2

2

2

2

2

PpZN

PpNZ

n

53

تحقیق روش نمونه گیری 2 -3

روش نمونه گیری دراین پژوهش تصادفی بوده که ازمدیران ومسئولین بخشهای مختلف کمیسیون

که هر عضو از جامعه برای انتخاب شدن به مثابه . ر هشت زون افغانستان می باشدمستقل انتخابات د

.است شانس مساوی برخوردار یک آزمودنی از

روش تجزیه و تحلیل اطالعات 3-7

ها مده ازکارمندان کمیسیون مستقل انتخابات با استفاده از پرسشنامهدر این تحقیق نتایج بدست آ

ها م داده شده به تحلیل وتوصیف دادهاستفاده از آمارتوصیفی انجا و( SPSS-16)توسط نرم افزار

های تحقیق پرداخته شده وبه سواالت اصلی تحقیق پاسخ دریافت نموده وبه تحلیل و جدول بندی یافته

. پردازیممی

54

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

55

مقدمه 1 –4

جمع آوری شده به و همچنین مصاحبه هایی که از طریق پرسشنامهز دادهدر این فصل نتایجی که ا

های پژوهش در دو بخش مورد بررسی و تجزیه و تحلیل های توصیفی از دادهه اند، یافتهدست آمد

های توزیع نتایج پژوهش حاضر بصورت توصیفی که شامل جدول بخش اولکه در . قرار گرفته است

و انحراف معیار و کمترین نمرات و باالترین نمرات پاسخها گزارش شده فراوانی، درصد، میانگین

.های استنباطی ارائه شده استو در بخش دوم داده است

های توصیفییافته 2 - 4

های اجتماعی پاسخگویانویژگی 1 – 2 - 4

های یها به دنبال ارایه نمای کلی ویژگاین پژوهش در اولین مرحله از تجزیه و تحلیل داده

شود و دستیابی به اطالعات جامعه این امر موجب شناخت کلی جامعه می. پاسخگویان خواهد بود

های اجتماعی هایی که در ارتباط با ویژگیبدین جهت ابتدا داده. کندمورد بررسی را بسیار آسان می

این اطالعات . فتدهد، مورد بررسی قرار خواهد گرپاسخگویان هستند و نحوه توزیع آنها را نشان می

برای فهم بهتر روابط، گروهی از متغیرهای . باشندشامل سن، جنس، تحصیالت پاسخگویان می

این متغیرها در سطح سنجش اسمی، ترتیبی و . مستقل تحقیق نیز بدین گونه بررسی شده است

ستم در نهایت متغیر آسیب شناسی سی. باشندای در قالب جداول دوبعدی قابل توصیف میفاصله

. باشد توصیف خواهد گردیدی تحقیق میانتخاباتی وابسته

56

. دهدمی را نشان ی میانگین، میانه، مد، حداقل و حداکثر سن پاسخگویاندهندهنشان 1جدول شماره

. باشندمی 99میانه سن . باشندسال می 99/99شود؛ میانگین سن همانطور که مشاهده می

سن پاسخگویان و حد اکثر 49حداقل سن پاسخگو . باشندسال می 90ن بین پاسخگویا( مد)بیشترین

.باشندمی 69

توزیع فراوانی و درصد سن پاسخگویان : 1 – 2 – 4جدول شماره

غیر مت

امن

ین نگ

میا

انهمی

قل مد دا

حکثر

داح

69 49 90 99 99.99 سن

لعهسن افراد مورد مطا و درصد توزیع فراوانی: 1 - 4 -1نمودار شماره

57

همانطور که مشاهده . دهدتوزیع فراوانی سطح تحصیالت پاسخگویان را نشان می 4جدول شماره

باشند در کل چهارده پاس نفر دکترا می 9نفر ماستر و 16نفر لیسانس، 11نفر چهار پاس، 6شود می

. دهدا تشکیل میدرصد ر 9.6درصد و دکترا 13درصد، ماستر 11.1درصد، لیسانس 9.1

توزیع فراوانی و درصد مقطع تحصیلی پاسخگویان : 2 – 2 – 4جدول شماره

درجه تحصیل

جمع کل دکترا ماستر لیسانس پاس 14

درصد فراوانی درصد فراوانی درصد فروانی درصد فراوانی درصد فراوانی

6 9.1 11 11.1 16 13 9 9.6 66 100

وزیع در صد فراوانی مقطع تحصیلی افراد مورد مطالعهت: 4 – 4 –1نمودار شماره

58

9شود همانطور که مشاهده می. دهدتوزیع فراوانی جنسیت پاسخگویان را نشان می 9جدول شماره

. دهددرصد را تشکیل می 13.1درصد، مرد 10.6باشند در کل خانم نفر مرد می 93نفر خانم،

ع فراوانی و درصد جنسیت پاسخگویان توزی: 3 - 2 – 4جدول شماره

جنسیت

جمع کل مرد زن

درصد فراوانی درصد فراوانی درصد فراوانی

9 10.6% 93 13.1% 66 100%

جنسیت افراد مورد مطالعه و درصد فراوانی توزیع: 9 - 4 – 1نمودار شماره

%6.91: زن %4.98:مرد

59

. دهدل اول پاسخگویان را نشان میسواتوزیع فراوانی جواب نشان دهنده میانگین و 1جدول شماره

خیلی زیاد در نظر گرفته شده 9خیلی کم و نمره 1کند که نمره تغییر می 9تا 1ات این گویه بین نمر

سیستم رای واحد غیر قابل انتقال » یهمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با گویه. است

4.90میانگین بدست آمده «خره تعمیم دموکراسی مؤثر بودهدر نهادینه سازی فرهنگ انتخاباتی و باال

هرچه میانگین مورد انتظار از . باشدمتوسط با این گویه می ی گرایش نسبتااست که نشان دهنده 9از

چنانکه توزیع .اسخگویان با این گویه بیشتر استبیشتر باشد، بیانگر گرایش موافق پ( 4.90)عدد

نفر کم و 40نفر متوسط، 49نفر زیاد، 9نفر بااین سوال خیلی زیاد موافق، 1شود مشاهده می فراوانی

9.6درصد، زیادموافق 6.1در کل خیلی زیاد موافق . نفر خیلی کم با این سوال موافق هستند 14

درصد را تشکیل 11.4درصد و خیلی کم موافق 90.9درصد، کم موافق 99.3درصد، متوسط موافق

.دهدمی

توزیع فراوانی و درصد سوال اول پاسخگویان: 4- 2 – 4ه جدول شمار

سیستم رای واحدغیرقابل انتقال درنهادینه سازی فرهنگ انتخاباتی و باالخره تعمیم

دموکراسی مؤثر بوده؟

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

راوف

نیا

صد در

نی اوا

فرصد

در

1 6.1

%

9 9.6

% 49 99.3

%

40 90.9

%

14 11.4

%

66 100

% 4.90

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال اول: 1 - 4 – 1نمودار شماره

61

. دهدل دوم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و نشان دهنده 9جدول شماره

خیلی زیاد در نظر گرفته شده 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1بین نمرات این گویه

آیا سیستم انتخاباتی ترکیبی »ی همانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با گویه. است

ی است که نشان دهنده 9از 4.60میانگین بدست آمده «تناسبی نهادینه سازی دموکراسی مؤثر است

بیشتر باشد، ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدمتوسط با این گویه می یش نسبتاگرا

9شود مشاهده می چنانکه توزیع فراوانی. بیانگر گرایش موافق پاسخگویان با این گویه بیشتر است

کم با این نفر خیلی 14نفر کم و 90نفر متوسط، 14نفر زیاد، 3نفر بااین سوال خیلی زیاد موافق،

11.4درصد، متوسط موافق 19.6درصد، زیادموافق 1.9در کل خیلی زیاد موافق . سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 11.4درصد و خیلی کم موافق 19.9درصد، کم موافق

توزیع فراوانی و درصد سوال دوم پاسخگویان : 5 – 2 – 4جدول شماره

ناسبی نهادینه سازی دموکراسی مؤثر است؟آیاسیستم انتخاباتی ترکیبی ت

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

9 1.9

%

3 19.6

%

14 11.4

%

90 19.9

%

14 11.4

%

66 100

% 4.60

افراد مورد مطالعه در صد فراوانی سوال دومتوزیع :9 - 4 – 1نمودار شماره

61

نمرات این . دهدل سوم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 6جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1گویه بین

های سیستم به نظرشما مزایا و خوبی »ی ر ارتباط با گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست د

ی گرایش است که نشان دهنده 9از 4.19میانگین بدست آمده «ترکیبی تناسبی به چه اندازه است

کمتر باشد، بیانگر گرایش ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدکم با این گویه می نسبتا

نفر بااین سوال 4شود مشاهده می چنانکه توزیع فراوانی. گویه بیشتر استمخالفت پاسخگویان با این

. نفر خیلی کم با این سوال موافق هستند 9نفر کم و 91نفر متوسط، 19نفر زیاد، 1خیلی زیاد موافق،

91.9درصد، کم موافق 19.9درصد، متوسط موافق 14.1درصد، زیادموافق 9در کل خیلی زیاد موافق

.دهددرصد را تشکیل می 10.6خیلی کم موافقدرصد و

توزیع فراوانی و درصد سوال سوم پاسخگویان : 2 – 2 – 4جدول شماره

به نظرشما مزایا و خوبی های سیستم ترکیبی تناسبی به چه اندازه است؟

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

4 9% 1 14.1

%

19 19.9

%

91 91.9

%

9 10.6

%

66 100

% 4.19

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال سوم: 6 - 4 -1نمودار شماره

سو

62

ات نمر .دهدل چهارم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 9جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1کند که نمره تغییر می 9تا 1این گویه بین

های سیستم ترکیبی نواقص و آسیب» ییههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با گو

گرایش نسبتای است که نشان دهنده 9از 9.90میانگین بدست آمده «تناسی به چه اندازه است

بیشتر باشد، بیانگر ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدخیلی زیاد موافق با این گویه می

نفر بااین سوال 1شود همانطور که مشاهده می. گرایش موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

. یلی کم با این سوال موافق هستندنفر خ 9نفر کم و 49نفر متوسط، 41نفر زیاد، 1خیلی زیاد موافق،

درصد، کم موافق 96.1درصد، متوسط موافق 14.1درصد، زیادموافق 6.1در کل خیلی زیاد موافق

.دهددرصد را تشکیل می 1.9درصد و خیلی کم موافق 10.3

توزیع فراوانی و درصد سوال چهارم پاسخگویان: 7- 2 – 4جدول شماره

کیبی تناسی به چه اندازه است؟های سیستم ترنواقص و آسیب

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

1 6.1

%

1 14.1

41 96.1

%

49 10.3

%

9 1.9

% 66 100

% 9.90

افراد مورد مطالعه نی سوال چهارمتوزیع در صد فراوا :9 - 4 – 1نمودار شماره

63

نمرات این . دهدل پنجم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 1جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1کند که نمره تغییر می 9تا 1گویه بین

به نظر شما مزایای سیستم رای واحد »ی با گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط

ی گرایش است که نشان دهنده 9از 4.90میانگین بدست آمده «غیر قابل انتقال به چه اندازه است

بیشتر باشد، بیانگر ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدموافق با این گویه می زیاد نسبتا

نفر بااین سوال 19شود همانطور که مشاهده می. گویه بیشتر است گرایش موافقت پاسخگویان با این

نفر خیلی کم با این سوال موافق 4نفر کم و 10نفر متوسط، 49نفر زیاد، 14خیلی زیاد موافق،

درصد، کم 99.3درصد، متوسط موافق 11.4درصد، زیادموافق 49.1در کل خیلی زیاد موافق . هستند

.دهددرصد را تشکیل می 9کم موافق درصد و خیلی 19.4موافق

توزیع فراوانی و درصد سوال پنجم پاسخگویان : 1 - 2 – 4جدول شماره

به نظر شما مزایای سیستم رای واحد غیر قابل انتقال به چه اندازه است؟

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

19 49.1

%

14 11.4

%

49 99.3

%

10 19.4

%

4 9% 66 100

% 4.90

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی پنجم :1 - 4 – 1نمودار شماره

64

ات این نمر. دهدل ششم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 3جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1کند که نمره تغییر می 9تا 1ویه بین گ

های به نظر شما نواقص و آسیب » یگویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

است که نشان 9از 9.40میانگین بدست آمده «سیستم رای واحد غیرقابل انتقال تاچه حد است

بیشتر ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدی گرایش نسبتا زیاد موافق با این گویه میندهده

مشاهده توزیع فراوانی همانطور که. باشد، بیانگر گرایش موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی 1نفر کم و 13نفر متوسط، 16نفر زیاد، 41نفر بااین سوال خیلی زیاد موافق، 6شود می

درصد، متوسط 91.1درصد، زیادموافق 3.1در کل خیلی زیاد موافق . کم با این سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 6.1درصد و خیلی کم موافق 41.1درصد، کم موافق 41.4موافق

توزیع فراوانی و درصد سوال ششم پاسخگویان : 7 - 2 – 4جدول شماره

های سیستم رای واحد غیرقابل انتقال تاچه حد است؟نواقص و آسیب به نظر شما

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

6 3.1

% 41 91.1

%

16 41.4

%

13 41.1

%

1 6.1

% 66 100

% 9.40

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی ششم: 3 - 4 -1شماره نمودار

65

نمرات . دهدل هفتم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 10جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1این گویه بین

آیا سیستم انتخاباتی موجوده » یگویهرهای جدول پیداست در ارتباط با همانطور که از آما

ی است که نشان دهنده 9از 9.00میانگین بدست آمده «افغانستان به رشد سیاسی کمک کرده است

بیشتر باشد، ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدگرایش نسبتا زیاد موافق با این گویه می

-مشاهده میتوزیع فراوانی همانطور که . ش موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر استبیانگر گرای

نفر خیلی کم 9نفر کم و 14نفر متوسط، 49نفر زیاد، 11نفر بااین سوال خیلی زیاد موافق، 1شود

درصد، متوسط موافق49.9درصد، زیادموافق 6.1در کل خیلی زیاد موافق . با این سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 10.6درصد و خیلی کم موافق 11.4درصد، کم موافق 49.9

توزیع فراوانی و درصد سوال هفتم پاسخگویان : 11 - 2 – 4جدول شماره

آیا سیستم انتخاباتی موجوده افغانستان به رشد سیاسی کمک کرده است؟

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

1 6.1

% 11 49.9

%

49 49.9

%

14 11.4

%

9 10.6

%

66 100

% 9.00

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال هفتم: 10 - 4 -1نمودار شماره

66

نمرات . دهدل هشتم پاسخگویان را نشان میواتوزیع فراوانی جواب سمیانگین و 11جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1این گویه بین

آیا سیستم انتخاباتی موجوده » یگویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

است که 9از 4.99میانگین بدست آمده «ر بوده استافغانستان برای تعمیم فرهنگ انتخاباتی مؤث

( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدی گرایش نسبتا متوسط با این گویه مینشان دهنده

توزیع فراوانیهمانطور که . بیشتر باشد، بیانگر گرایش موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر 9نفر کم و 46نفر متوسط، 41نفر زیاد، 6ل خیلی زیاد موافق، نفر بااین سوا 1شود مشاهده می

درصد، 3.1درصد، زیادموافق 6.1در کل خیلی زیاد موافق . خیلی کم با این سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 9.6 درصد و خیلی کم موافق 93.1درصد، کم موافق 96.1متوسط موافق

توزیع فراوانی و درصد سوال هشتم پاسخگویان : 11 - 2 – 4جدول شماره

آیا سیستم انتخاباتی موجوده افغانستان برای تعمیم فرهنگ انتخاباتی مؤثر بوده است؟

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

1 6.1

%

6 3.1

% 41 96.1

%

46 93.1

%

9 9.6

% 66 100

% 4.99

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی هشتم: 11 - 4 – 1نمودار شماره

67

نمرات این . دهدل نهم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 14جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9کم و نمره خیلی 1تغییر می کند که نمره 9تا 1گویه بین

آیا سیستم ترکیبی تناسبی از لحاظ » یگویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

ی است که نشان دهنده 9از 9.00میانگین بدست آمده «مصارفات مالی مقرون به صرفه است

بیشتر باشد، ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدگرایش نسبتا زیاد موافق با این گویه می

-مشاهده می توزیع فراوانیهمانطور که . بیانگر گرایش موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی کم با 9نفر کم و 49نفر متوسط، 41نفر زیاد، 3نفر بااین سوال خیلی زیاد موافق، 9شود

درصد، متوسط موافق 19.6درصد، زیادموافق 1.9کل خیلی زیاد موافق در . این سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 1.9درصد و خیلی کم موافق 10.3درصد، کم موافق 96.1

توزیع فراوانی و درصد سوال نهم پاسخگویان : 12 - 2 – 4جدول شماره

است؟آیا سیستم ترکیبی تناسبی از لحاظ مصارفات مالی مقرون به صرفه

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

9 1.9

%

3 19.6

%

41 96.1

%

49 10.3

%

9 1.9

% 66 100

% 9.00

مطالعهافراد مورد توزیع در صد فراوانی سوال نهم: 14 - 4 -1نمودار شماره

68

نمرات این . دهدل دهم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 19جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1گویه بین

مل عدم رشد احزاب نظر شما عا به »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

9از 9.10میانگین بدست آمده «سیاسی درکشور سیستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال است

هرچه میانگین مورد انتظار از . باشدی گرایش نسبتا زیاد موافق با این گویه میاست که نشان دهنده

همانطور که . ویه بیشتر استبیشتر باشد، بیانگر گرایش موافقت پاسخگویان با این گ( 4.90)عدد

11نفر متوسط، 1نفر زیاد، 11نفر بااین سوال خیلی زیاد موافق، 1شود مشاهده می توزیع فراوانی

درصد، 14.1در کل خیلی زیاد موافق . نفر خیلی کم با این سوال موافق هستند 11نفر کم و

49.9درصد و خیلی کم موافق 41.1درصد، کم موافق 14.1درصد، متوسط موافق 49.9زیادموافق

.دهددرصد را تشکیل می

توزیع فراوانی و درصد سوال دهم پاسخگویان : 13 – 2 – 4جدول شماره

به نظر شما عامل عدم رشد احزاب سیاسی درکشور سیستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل

انتقال است؟

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

م

روف

نیا

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

1 14.1

%

11 49.9

%

1 14.1

%

11 41.4

%

11 49.9

%

66 100

% 9.10

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال دهم: 19 - 4 -1نمودار شماره

69

نمرات . دهدیازدهم پاسخگویان را نشان میل توزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 11جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1این گویه بین

مشارکت شهروندان در روند »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

ی گرایش است که نشان دهنده 9از 4.41ت آمده میانگین بدس «کنیدانتخابات را چطور ارزیابی می

کمتر باشد، بیانگر گرایش ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدنسبتا کم با این گویه می

هیچکس شود مشاهده میتوزیع فراوانی همانطور که . مخالفت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی کم با این 10نفر کم و 43نفر متوسط، 49زیاد، نفر 4، باگویه خیلی زیاد موافق نبودند

99.3درصد، متوسط موافق 9درصد، زیادموافق صفردر کل خیلی زیاد موافق . سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می19.4درصد و خیلی کم موافق 19.3درصد، کم موافق

ازدهم پاسخگویان توزیع فراوانی و درصد سوال ی: 14 - 2 – 4جدول شماره

کنید؟مشارکت شهروندان در روند انتخابات را چطور ارزیابی می

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

0 0 4 9% 49 99.3

%

43 19.3

%

10 19.4

%

66 100

% 4.60

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال یازدهم: 11 – 4 -1نمودار شماره

71

نمرات . دهدل داوزدهم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 19جدول شماره

. ستخیلی زیاد در نظر گرفته شده ا 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1این گویه بین

مشارکت شهروندان درروند انتخابات »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

میانگین «کنیدپارلمانی کشور براساس سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی را چطورارزیابی می

هرچه . دباشی گرایش نسبتا زیاد موافق با این گویه میاست که نشان دهنده 9از 9.00بدست آمده

بیشتر باشد، بیانگر گرایش موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر ( 4.90)میانگین مورد انتظار از عدد

نفر زیاد، 10نفر بااین سوال خیلی زیاد موافق، 4شود مشاهده میتوزیع فراوانی همانطور که . است

9در کل خیلی زیاد موافق . نفر خیلی کم با این سوال موافق هستند 9نفر کم و 49نفر متوسط، 46

درصد و خیلی کم 91.1درصد، کم موافق 93.1درصد، متوسط موافق 19.4درصد، زیادموافق

.دهددرصد را تشکیل می 9.6موافق

توزیع فراوانی و درصد سوال دوازدهم پاسخگویان : 15 - 2 – 4جدول شماره

س سیستم انتخاباتی ترکیبی مشارکت شهروندان درروند انتخابات پارلمانی کشور براسا

کنید؟تناسبی را چطورارزیابی می

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

4 9% 10 19.4

%

46 93.1

%

49 91.1

%

9 9.6

% 66 100

% 9.00

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال دوازدهم: 19 - 4 – 1نمودار شماره

71

نمرات . دهدل سیزدهم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 16جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1این گویه بین

به نظرشما گزینش سیستم انتخاباتی »ی گویهآمارهای جدول پیداست در ارتباط با همانطور که از

4.00میانگین بدست آمده «به چه میزان در روند تقویت و نهادینه سازی احزاب سیاسی مهم است

هرچه میانگین مورد انتظار از . باشدی گرایش خیلی کم با این گویه میاست که نشان دهنده 9از

همانطور که . کمتر باشد، بیانگر گرایش مخالفت پاسخگویان با این گویه بیشتر است (4.90)عدد

نفر 9نفر زیاد، 1ی خیلی زیاد هم موافق نبودند، هیچ کسی با گویهشود مشاهده می توزیع فراوانی

صفردر کل خیلی زیاد موافق . نفر خیلی کم با این سوال موافق هستند 40نفر کم و 99متوسط،

درصد و خیلی کم 99درصد، کم موافق 10.6درصد، متوسط موافق 6.1د، زیادموافق درص

.دهددرصد را تشکیل می 90.9موافق

توزیع فراوانی و درصد سوال سیزدهم پاسخگویان : 12 - 2 – 4جدول شماره

به نظرشما گزینش سیستم انتخاباتی به چه میزان در روند تقویت و نهادینه سازی احزاب

مهم است؟ سیاسی

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

0 0 1 6.1

%

9 10.6

%

99 99% 40 90.9

66 100

% 4.00

د مطالعهافراد مور توزیع در صد فراوانی سوال سیزدهم: 16 - 4 -1نمودار شماره

72

. دهدل چهاردهم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 19جدول شماره

خیلی زیاد در نظر گرفته شده 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1نمرات این گویه بین

نظر به شرایط به نظرشما »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با . است

اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی افغانستان کاربرد سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی به چه

ی گرایش نسبتا متوسط با این است که نشان دهنده 9از 4.99میانگین بدست آمده «اندازه مهم است

ر گرایش مخالفت کمتر باشد، بیانگ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدگویه می

نفر بااین سوال 1شود مشاهده می توزیع فراوانیهمانطور که . پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی کم با این سوال موافق 11نفر کم و 91نفر متوسط، 19نفر زیاد، 10خیلی زیاد موافق،

درصد، کم 13.9وسط موافق درصد، مت 19.4درصد، زیادموافق 1.9در کل خیلی زیاد موافق . هستند

.دهددرصد را تشکیل می 16.9درصد و خیلی کم موافق 19موافق

توزیع فراوانی و درصد سوال چهاردهم پاسخگویان : 17 - 2 – 4جدول شماره

به نظرشما نظر به شرایط اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی افغانستان کاربرد سیستم

اندازه مهم است؟انتخاباتی ترکیبی تناسبی به چه

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

1 1.9

% 10 19.4

%

19 13.9

%

91 19% 11 16.9

%

66 100

% 4.99

افراد مورد مطالعه ردمتوزیع در صد فراوانی سوال چها: 19 – 4 -1نمودار شماره

73

نمرات . دهدل پانزدهم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 11 جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1این گویه بین

به نظرشما و براساس شرایط »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

یر قابل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی افغانستان کاربرد سیستم انتخاباتی رای واحد غ

ی گرایش نسبتا است که نشان دهنده 9از 4.10میانگین بدست آمده «انتقال به چه حد مهم است

بیشتر باشد، بیانگر گرایش ( 4.90)ز عددهرچه میانگین مورد انتظار ا. باشدزیاد موافق با این گویه می

نفر بااین 9شود می توزیع فراوانی مشاهدههمانطور که . موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی کم با این سوال موافق 6نفر کم و 43نفر متوسط، 13نفر زیاد، 3سوال خیلی زیاد موافق،

درصد، کم 41.1درصد، متوسط موافق 19.6صد، زیادموافق در 1.9در کل خیلی زیاد موافق . هستند

.دهددرصد را تشکیل می 3.1درصد و خیلی کم موافق 19.3موافق

توزیع فراوانی و درصد سوال پانزدهم پاسخگویان : 11 - 2 – 4جدول شماره

به نظرشما و براساس شرایط اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی افغانستان کاربرد سیستم

انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال به چه حد مهم است؟

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

9 1.9

%

3 19.6

%

13 41.1

%

43 19.3

%

6 3.1

% 66 100

% 4.10

افراد مورد مطالعه اوانی سوال پانزدهمتوزیع در صد فر :11 - 4 -1نمودار شماره

74

. دهدل شانزدهم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 13جدول شماره

خیلی زیاد در نظر گرفته شده 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1نمرات این گویه بین

آیا سیستم رای واحد غیرقابل »ی گویهآمارهای جدول پیداست در ارتباط با همانطور که از . است

است که نشان 9از 4.90میانگین بدست آمده «انتقال از لحاظ مالی یک سیستم پر مصرف است

بیشتر ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدی گرایش متوسط موافق با این گویه میدهنده

توزیع فراوانی مشاهدههمانطور که . رایش موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر استباشد، بیانگر گ

نفر خیلی 14نفر کم و 46نفر متوسط، 40نفر زیاد، 6نفر بااین سوال خیلی زیاد موافق، 4شود می

فق درصد، متوسط موا 3.1درصد، زیادموافق 9در کل خیلی زیاد موافق . کم با این سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 11.4درصد و خیلی کم موافق 93.1درصد، کم موافق 90.9

توزیع فراوانی و درصد سوال شانزدهم پاسخگویان : 17 - 2 – 4جدول شماره

آیا سیستم رای واحد غیرقابل انتقال از لحاظ مالی یک سیستم پر مصرف است؟

میا جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیادکل

ن گی

ننی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

4 9% 6 3.1

% 40 90.9

%

46 93.1

%

14 11.4

%

66 100

% 4.90

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال شانزدهم: 13 - 4 -1نمودار شماره

75

نمرات . دهدل هفدهم پاسخگویان را نشان مینی جواب سواتوزیع فراوامیانگین و 40جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1این گویه بین

آیا سیستم رای واحد غیر قابل انتقال »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

ی گرایش نسبتا است که نشان دهنده 9از 4.69میانگین بدست آمده «از نظر مدیریت آسان است

بیشتر باشد، بیانگر گرایش ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدزیاد با این گویه می

نفر بااین 9شود می توزیع فراوانی مشاهدههمانطور که . موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی کم با این سوال 11نفر کم و 41نفر متوسط، 41نفر زیاد، 9موافق، سوال خیلی زیاد

درصد، 91.1درصد، متوسط موافق 9.6درصد، زیادموافق 9.6در کل خیلی زیاد موافق . موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 16.9درصد و خیلی کم موافق 96.1کم موافق

انی و درصد سوال هفدهم پاسخگویان توزیع فراو: 21 – 2 – 4جدول شماره

آیا سیستم رای واحد غیر قابل انتقال از نظر مدیریت آسان است؟

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

9 9.6

%

9 9.6

% 41 91.1

%

41 96.1

%

11 16.9

%

66 100

% 4.69

افراد مورد مطالعه وانی سوال هفدهمتوزیع در صد فرا: 40 - 4 -1نمودار شماره

76

نمرات . دهدل هجدهم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 41جدول شماره

. در نظر گرفته شده استخیلی زیاد 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1این گویه بین

آیا سیستم رای واحد غیر قابل انتقال »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

-است که نشان دهنده 9از 4.31میانگین بدست آمده «در افغانستان قابل قبول مردم افغانستان است

بیشتر باشد، ( 4.90)ورد انتظار از عددهرچه میانگین م. باشدی گرایش نسبتا زیاد با این گویه می

-می توزیع فراوانی مشاهدههمانطور که . بیانگر گرایش موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی کم 1نفر کم و 11نفر متوسط، 96نفر زیاد، 9نفر بااین سوال خیلی زیاد موافق، 1شود

درصد، متوسط موافق 10.6درصد، زیادموافق 1.9موافق در کل خیلی زیاد . با این سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 6.1درصد و خیلی کم موافق 49.9درصد، کم موافق 91.9

توزیع فراوانی و درصد سوال هجدهم پاسخگویان : 21 - 2 – 4جدول شماره

ان است؟آیا سیستم رای واحد غیر قابل انتقال در افغانستان قابل قبول مردم افغانست

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

1 1.9

%

9 10.6

%

96 91.9

%

11 49.9

%

1 6.1

% 66 100

% 4.31

مورد مطالعهافراد توزیع در صد فراوانی سوال هجدهم: 41 - 4 -1نمودار شماره

77

نمرات . دهدل نوزدهم پاسخگویان را نشان میتوزیع فراوانی جواب سوامیانگین و 44جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1این گویه بین

شما یک سیستم انتخاباتی به نظر »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

از 4.00میانگین بدست آمده «مناسب باید به چه میزان از ویژگی اجتماعی خوبی برخوردار باشد

هرچه میانگین مورد انتظار از . باشدی گرایش نسبتا کم با این گویه میاست که نشان دهنده 9

همانطور که . یه بیشتر استکمتر باشد، بیانگر گرایش مخالفت پاسخگویان با این گو( 4.90)عدد

نفر 9، کسی با گویه های خیلی زیاد و زیاد موافق نیستند هیچشود می توزیع فراوانی مشاهده

صفردر کل خیلی زیاد موافق . نفر خیلی کم با این سوال موافق هستند 13نفر کم و 10متوسط،

درصد و خیلی کم 60.6درصد، کم موافق 10.6درصد، متوسط موافق صفر درصد، زیادموافق

.دهددرصد را تشکیل می 41.1موافق

دهم پاسخگویان سوال نوز توزیع فراوانی و درصد: 22 - 2 – 4جدول شماره

به نظر شما یک سیستم انتخاباتی مناسب باید به چه میزان از ویژگی اجتماعی خوبی

برخوردار باشد؟

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

ن گی

یانم

نی کلروا

فصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

0 0 0 0 9 10.6

%

10 60.6

%

13 41.1

%

66 100

% 4.00

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال نوزدهم: 44 - 4 -1نمودار شماره

78

نمرات این . دهدپاسخگویان را نشان می میانگین و توزیع فراوانی جواب بیستم 49جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1گویه بین

به نظرشما یک سیستم انتخاباتی »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

-است که نشان دهنده 9از 1.39ن بدست آمده میانگی «مناسب باید چقدر ویژگی فرهنگی دارا باشد

کمتر باشد، ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدی گرایش نسبتا کم موافق با این گویه می

-می توزیع فراوانی مشاهدههمانطور که . بیانگر گرایش مخالفت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر 13نفر کم و 10نفر متوسط، 6، نفر زیا 1،فق نیستندی خیلی زیاد مواکسی با گویه هیچشود

درصد، 1.9صفر درصد، زیادموافق در کل خیلی زیاد موافق . خیلی کم با این سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 41.1درصد و خیلی کم موافق 60.6درصد، کم موافق 3.1متوسط موافق

انی و درصد سوال بیستم پاسخگویان توزیع فراو: 23 - 2 – 4جدول شماره

به نظرشما یک سیستم انتخاباتی مناسب باید چقدر ویژگی فرهنگی دارا باشد؟

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

0 0 1 1.9

%

6 3.1

% 10 60.6

%

13 41.1

%

66 100

% 1.39

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال بیستم: 49 - 4 -1نمودار شماره

79

نمرات . دهدمیانگین و توزیع فراوانی جواب بیست و یکم پاسخگویان را نشان می 41جدول شماره

. زیاد در نظر گرفته شده است خیلی 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1این گویه بین

به نظرشما یک سیستم انتخاباتی »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

است که نشان 9از 4.91میانگین بدست آمده « مناسب تاچه حد ویژگی سیاسی را دارا باشد

کمتر ( 4.90)مورد انتظار از عدد هرچه میانگین. باشدی گرایش نسبتا کم موافق با این گویه میدهنده

توزیع فراوانی مشاهدههمانطور که . باشد، بیانگر گرایش مخالفت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی 11نفر کم و 49نفر متوسط، 19نفر زیاد، 9، نفر با این سوال خیلی زیاد موافق 9شود می

درصد، متوسط 1.9درصد، زیادموافق 1.9د موافق در کل خیلی زیا. کم با این سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 49.9درصد و خیلی کم موافق 10.3درصد، کم موافق 44.9موافق

توزیع فراوانی و درصد سوال بیست و یکم پاسخگویان : 24 - 2 – 4جدول شماره

باشد؟به نظرشما یک سیستم انتخاباتی مناسب تاچه حد ویژگی سیاسی را دارا

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

9 1.9

%

9 1.9

% 19 44.9

%

49 10.3

%

11 49.9

%

66 100

% 4.91

ورد مطالعهافراد م توزیع در صد فراوانی بیست و یکم: 41 - 4 -1نمودار شماره

81

نمرات . دهدمیانگین و توزیع فراوانی جواب بیست و دوم پاسخگویان را نشان می 49جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1کند که نمره تغییر می 9تا 1این گویه بین

1373شما مدیریت انتخابات به نظر »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

ی گرایش نسبتا زیاد است که نشان دهنده 9از 9.00میانگین بدست آمده «افغانستان چقدر مثبت بود

بیشتر باشد، بیانگر گرایش ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدموافق با این گویه می

نفر با این 1شود می توزیع فراوانی مشاهدهه همانطور ک. موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی کم با این سوال موافق 1نفر کم و 49نفر متوسط، 13نفر زیاد، 6، سوال خیلی زیاد موافق

درصد، کم 41.1درصد، متوسط موافق 3.1درصد، زیادموافق 14.1در کل خیلی زیاد موافق . هستند

.دهددرصد را تشکیل می 14.1درصد و خیلی کم موافق 99.3موافق

توزیع فراوانی و درصد بیست ودوم پاسخگویان : 25 - 2 – 4جدول شماره

افغانستان چقدر مثبت بود؟ 1373به نظر شما مدیریت انتخابات

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

اوافر

صد نیدر

نی اوا

فرصد

در

1 14.1

%

6 3.1

% 13 41.1

%

49 99.3

%

1 14.1

%

66 100

% 9.00

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال بیست و دوم: 49 - 4 -1نمودار شماره

81

نمرات . دهدمیانگین و توزیع فراوانی جواب بیست و سوم پاسخگویان را نشان می 46جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1ین این گویه ب

1373به نظر شما نظارت انتخابات »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

ی است که نشان دهنده 9از 9.00میانگین بدست آمده «افغانستان به چه اندازه مؤثر بوده است

بیشتر باشد، ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدرایش نسبتا زیاد موافق با این گویه میگ

-می توزیع فراوانی مشاهدههمانطور که . بیانگر گرایش موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی کم 1و نفر کم 19نفر متوسط، 41نفر زیاد، 11، نفر با این سوال خیلی زیاد موافق 9شود

درصد، متوسط موافق 41.4درصد، زیادموافق 1.9در کل خیلی زیاد موافق . با این سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 14.1درصد و خیلی کم موافق 49.1درصد، کم موافق 96.1

توزیع فراوانی و درصد بیست و سوم پاسخگویان : 22 - 2 – 4جدول شماره

افغانستان به چه اندازه مؤثر بوده است؟ 1373نظارت انتخابات به نظر شما

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

9 1.9

% 11 41.4

%

41 96.1

% 19 49.1

%

1 14.1

%

66 100

% 9.00

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال بیست و سوم: 46 - 4 -1اره نمودار شم

82

. دهدمیانگین و توزیع فراوانی جواب بیست و چهارم پاسخگویان را نشان می 49جدول شماره

خیلی زیاد در نظر گرفته شده 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1نمرات این گویه بین

1373به نظر شما انتخابات »ی گویهطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با همان. است

است که نشان 9از 4.10میانگین بدست آمده «افغانستان از لحاظ قانون به چه اندازه کاربرد داشت

بیشتر ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدی گرایش نسبتا زیاد موافق با این گویه میدهنده

توزیع فراوانی مشاهدههمانطور که . باشد، بیانگر گرایش موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی 1نفر کم و 49نفر متوسط، 19نفر زیاد، 11، نفر با این سوال خیلی زیاد موافق 9شود می

درصد، متوسط 16.9وافق درصد، زیادم 1.9در کل خیلی زیاد موافق . کم با این سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می14.1درصد و خیلی کم موافق 10.3درصد، کم موافق 49.1موافق

توزیع فراوانی و درصد سوال بیست و چهارم پاسخگویان : 27 - 2 – 4جدول شماره

افغانستان از لحاظ قانون به چه اندازه کاربرد داشت؟ 1373به نظر شما انتخابات

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد ادخیلی زی

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

در

9 1.9

% 11 16.9

%

19 49.1

%

49 10.3

%

1 14.1

%

66 100

% 4.10

العهافراد مورد مط توزیع در صد فراوانی سوال بیست و چهارم: 49 - 4 -1نمودار شماره

83

نمرات . دهدمیانگین و توزیع فراوانی جواب بیست و پنجم پاسخگویان را نشان می 41جدول شماره

. خیلی زیاد در نظر گرفته شده است 9خیلی کم و نمره 1تغییر می کند که نمره 9تا 1این گویه بین

افغانستان 1373تخابات به نظر شما ان »ی گویههمانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با

ی است که نشان دهنده 9از 9.10میانگین بدست آمده «از لحاظ قانون به چه اندازه کاربرد داشت

بیشتر باشد، ( 4.90)هرچه میانگین مورد انتظار از عدد. باشدگرایش نسبتا زیاد موافق با این گویه می

-می توزیع فراوانی مشاهدههمانطور که . بیانگر گرایش موافقت پاسخگویان با این گویه بیشتر است

نفر خیلی کم 9نفر کم و 13نفر متوسط، 49نفر زیاد، 19، نفر با این سوال خیلی زیاد موافق 4شود

درصد، متوسط موافق 49.1درصد، زیادموافق 9در کل خیلی زیاد موافق . با این سوال موافق هستند

.دهددرصد را تشکیل می 1.9موافق درصد و خیلی کم 41.1درصد، کم موافق 99.9

توزیع فراوانی و درصد سوال بیست و پنجم پاسخگویان : 21 - 2 – 4جدول شماره

افغانستان از لحاظ قانون به چه اندازه کاربرد داشت؟ 1373به نظر شما انتخابات

جمع کل خیلی کم کم متوسط زیاد خیلی زیاد

کلن

گییان

منی

رواف

صد در

نی اوا

فر

رصد

نی داوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

نی اوا

فرصد

درنی

اوافر

صد در

4 9% 19 49.1

%

49 99.9

%

13 41.1

%

9 1.9

% 66 100

% 9.10

افراد مورد مطالعه توزیع در صد فراوانی سوال و بیست و پنجم: 41 - 4 -1 نمودار شماره

84

استاندارد، چولگی، کشیدگی و نشان دهنده جدول توزیع فراوانی، میانگین، انحراف 43جدول شماره

همانطور که از آمارهای جدول . همچنین چارتهای عامل سیستم رای واحد غیرقابل انتقال می باشد

سیستم رای واحد غیر قابل انتقال، میانگین کل از تمامی گویه های عامل »پیداست در ارتباط با عامل

این عامل یک میانگین 90تا 10دامنه نمرات می باشد که با توجه به 46.36رای واحد غیرقابل انتقال

هرچه میانگین . باشدی گرایش نسبتا باالتر از حد میانگین این عامل میباشد که نشان دهندهباال می

چنانکه . بیشتر باشد، بیانگر گرایش موافق پاسخگویان با این عامل است 40مورد انتظار از عدد

شترین فروانی پاسخگویی به سواالت از میانگین نرمال دامنه نمرات شود بیتوزیع فراوانی مشاهده می

می باشد که بنابر این 91/1و کشیدگی . 91سواالت باالتر می باشد و همچنین میزان ضریب چولگی

که دامنه ای برای نرمال بودن داده ها می باشد پس دارای یک -4و 4که این ضرایب بین ضرایب

.ی دارای کشیدگی مثبت می باشد و همچنین دارای یک قله می باشدتوزیع نرمال می باشد ول

یافته های توصیفی عامل سیستم رای واحد غیرقابل انتقال: 27 - 2 – 4جدول شماره

توزیع فراوانی عامل سیستم رای واحد غیرقابل انتقال افراد مورد مطالعه: 43-4 -1نمودار شماره

سیستم رای واحد غیر قابل انتقال

عامل کشیدگی چولگی حداکثر نمره حداقل نمره انحراف معیار میانگین

36/46 96/9 13 96 91. 1.91

85

نشان دهنده جدول توزیع فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد، چولگی، کشیدگی و 90جدول شماره

. همچنین چارتهای عامل سیستم رای ترکیبی می باشد

سیستم رای ترکیبی، میانگین کل از تمامی »ای جدول پیداست در ارتباط با عامل همانطور که از آماره

این 90تا 6می باشد که با توجه به دامنه نمرات 19.91گویه های عامل رای واحد غیرقابل انتقال

-ی گرایش نسبتا نرمال به میانگین این عامل میعامل یک میانگین نرمال می باشد که نشان دهنده

بیشتر باشد، بیانگر گرایش نرمال پاسخگویان به این 14هرچه میانگین مورد انتظار از عدد . باشد

شود بیشترین فروانی پاسخگویی به سواالت از چنانکه توزیع فراوانی مشاهده می. عامل است

و -19/1میانگین نرمال دامنه نمرات سواالت باالتر می باشد و همچنین میزان ضریب چولگی

که دامنه ای برای نرمال -4و 4می باشد که بنابر این که این ضرایب بین ضرایب -/11ی کشیدگ

.بودن داده ها می باشد پس دارای یک توزیع نرمال می باشد ولی دارای چولگی در توزیع می باشد

یافته های توصیفی عامل سیستم رای ترکیبی: 31 - 2 – 4جدول شماره

ل سیستم رای ترکیبی افراد مورد مطالعهتوزیع فراوانی عام: 90 -4 -1شماره نمودار

سیستم رای ترکیبی

عامل کشیدگی چولگی حداکثر نمره حداقل نمره انحراف معیار یانگینم

91/19 49/4 1 11 19/1- 11./-

86

نشان دهنده جدول توزیع فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد، چولگی، کشیدگی و 91جدول شماره

. همچنین چارتهای پرسشنامه شیوه های انتخاباتی می باشد

سیستم رای ترکیبی، میانگین کل از تمامی »همانطور که از آمارهای جدول پیداست در ارتباط با عامل

این 90تا 6می باشد که با توجه به دامنه نمرات 19.91گویه های عامل رای واحد غیرقابل انتقال

-ی گرایش نسبتا نرمال به میانگین این عامل مینرمال می باشد که نشان دهندهعامل یک میانگین

بیشتر باشد، بیانگر گرایش نرمال پاسخگویان به این 14هرچه میانگین مورد انتظار از عدد . باشد

36/46عامل است و همچنین در ارتباط با عامل سیستم رای واحد غیرقابل انتقال که دارای میانگین

است گرایش از میانگین باالتر میباشد که از 90تا 10اشد که از دامنه نمرات این عامل که بین می ب

باالتر است و با توجه به نمرات انحراف از معیار که نشان دهنده نمرات استندارد 40میانگین نرمال

.ی باشدواحد از سیستم رای ترکیبی باالتر م 1گرایش مرکزی میباشد سیستم رای واحد تقریبا

مقایسه میانگین و انحراف معیار دو عامل سیستم های رای گیری: 31 - 2 – 4جدول شماره

مقایسه دو عامل سیستم رای گیری

انحراف معیار میانگین عامل

3.52 22.72 سیستم رای واحد

2.27 13.31 سیستم رای ترکیبی

87

یافته های استنباطی پژوهش 3 – 4

ویژگیهای سیستم انتخاباتی افغانستان بر اساس دیدگاه کارمندان کمیسیون :سوال اول 1 -3 – 4

مستقل انتخابات کدام اند؟

در ننتیجه به پاسخ این سوال بر اساس مصاحبه های صورت گرفته می توان بیان کرد که هریک از

ه مطرح می که در ذیل به طور خالص. مصاحبه شوندگاه به ویژگیهای نسبتا متفاوتی اشاره کرده اند

:شود

از ضایع شدن آراء مردم به حد اعظمی جلوگیری می نماید -1

سهم دادن مردم در قدرت بر حسب نفوس، جنسیت، قومیت و مذهب؛ -2

تقویت احزاب سیاسی و کاهش گرایشات قومی، مذهبی و سمتی؛ -3

تقویت یک پارچگی ملی و منعکس کننده صدای تمایالت ملی و محلی؛ -4

وکال به موکلین؛ ایجاد فرهنگ پاسخگویی -5

تقویت اعتماد بین دولت و ملت؛ -6

وضاحت شمارش آرا و مطئمن ساختن مردم از ضایع شدن آرای آنان؛ -7

اعالم سریع آرا و نتایج آن؛ -8

طرف و کارا در صورت اختالف انتخاباتی؛ایجاد شیوه نظارتی شفاف، مستقل، بی -9

تماعی مردم؛برگزاری انتخابات مطابق وضعیت فرهنگی، سیاسی و محیط اج -11

برگزاری انتخابات مطابق وضعیت اقتصادی کشور؛ -11

حمایت وسیع و گسترده مردمی را داشته باشد؛ -12

ثبات سیاسی و حکومت مردمی را تقویت کند، -13

پارلمان کارا و پاسخگو شگل گیرد؛ -14

های استقرار و ایجاد وحدت ملی در یک کشور علی رغم یک نظام انتخاباتی باید تمام مولفه -15

های قومی، مذهبی و نژادی، برآیند آن تقویت حاکمیت ملی و تامین حقوق و آزادی ود وابستگیوج

88

.های شناخته شده امروزی مردم باشد

ای سازماندهی شده باشد که برای تمام مردم آن کشور یک نظام انتخاباتی مطلوب باید به گونه -16

.رک و کارایی باشدبا توجه به بافت اجتماعی فرهنگی آن جامعه قابل شناخت، د

یک نظام انتخاباتی مطلوب باید قابل انعطاف و متناسب با تغییر شرایط سیاسی، اجتماعی و -17

.فرهنگی آن جامعه عکس العمل مثبت و مناسب نشان دهد

های توسعه پایدار در یک کشور طراحی و یک نظام انتخاباتی مطلوب باید در راستای رشد مولفه -18

.سازماندهی شود

های سیاسی،اجتماعی و ها و شاخصهای یک سیستم انتخاباتی عبارت از حفظ آزادیویژگی -19

سازی فرهنگ مردم فردی یک جامعه و همچنان رشد احزاب سیاسی، رشد فرهنگ برابری و نهادینه

.تواندساالری بوده می

نمایندگی واقعی وعملی؛ -21

رشد احزاب سیاسی؛ -21

ایجاد حکومت قانونمند و پاسخگو؛ -22

فرهنگ، آداب و رسوم؛ سازگاری با -23

عدم تعارض با نظام سیاسی؛ -24

.حذف افراد فاسد و قدرتمند ساختن افراد شایسته و توانمند -25

آزادی سیستم انتخاباتی؛ -26

انتخابات شفاف؛ -27

انتخابات عادالنه؛ -28

.انتخابات سری و مستقیم -29

عملی و قابل تطبیق؛ -31

پاسخ گوی مردم در یک نظام مردم ساالر؛ -31

هنگ جامعه؛مطابق سطح سواد و فر -32

ها برای انتخابات شفاف، عادالنه، قابل درک و فهم برای مردم؛رقابت آزاد بین احزاب و گروه -33

89

.ایجاد وحدت ملی -34

:در کل می توان تمام ویژگیهای ذکر شده را در جدول زیل خالصه کرد

ویژگی سیستم انتخاباتی در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی: 1 – 3 – 4جدول

ویژگیها

وله ا

حبصا

م

ومه د

حبصا

موم

سصبه

حام

رم چها

ه حب

صام

جم پن

حبهصا

مشم

شحبه

صام

تم هف

ه حب

صام

تم هش

ه حب

صام

هم ه ن

حبصا

م

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ سیاسی

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ اجتماعی

◄ ◄ مدیریت

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ رشد احزاب

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ فرهنگ برابری

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ه سازی فرهنگنهادین

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ مشارکت مردم

◄ ◄ ◄ ◄ برقراری دموکراسی

◄ ◄ ◄ عدالت

◄ ◄ ◄ حکومت

◄ ◄ آراء

◄ ◄ حقوق

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ائتالف

◄ ◄ ◄ ◄ آزاد و عادالنه

◄ ◄ ◄ ◄ شفافیت

◄ ◄ ◄ اقتصادی

◄ ◄ وحدت ملی

◄ سطح سواد

91

◄ ◄ ◄ دولت

◄ ◄ رقابت

◄ ◄ امنیت

◄ ◄ ◄ اعتماد

◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ ◄ نظام انتخاباتی

◄ ◄ قانونمندی

◄ ◄ معایب و مزایا

◄ جنسیت

◄ ◄ نهادهای مدنی

نوع غالب سیستم انتخاباتی در افغانستان کدام است؟ : سوال دوم 2 – 3 – 4

. به منظور تعیین نوع غالب سیستم انتخاباتی در افغانستان از آزمون تی تست وابسته استفاده شد

مالحظه می گردد نتایج حاکی از آن است که بیشترین میانگین 4 - 9 – 1همانگونه که در جدول

به tمی باشد که بر اساس ( 46.36:با میانگین)ستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال مربوط به سی

تفاوت معناداری بین دو نوع سیستم انتخاباتی در سطح ( 69)در درجه آزادی ( 49.01)دست آمده

ت بدین ترتیب می توان بیان کرد که از دیدگاه کارمندان کمیسیون مستقل انتخابا. وجود دارد 0001/0

.افغانستان نوع غالب سیستم انتخاباتی در این کشور سیستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتفال است

آزمون تی تست وابسته جهت تعیین نوع غالب سیستم انتخاباتی: 4 - 9 – 1جدول

آزمون تی تست وابسته جهت تعیین نوع غالب سیستم انتخاباتی

سطح معناداری زادیدرجه آ tمقدار میانگین تعداد متغیر

0.0001 69 49.01 19.91 66 رای ترکیبی

46.36 66 رای واحد

91

دهد که رابطه شود نتایج آزمون تی تست نشان میمشاهده می 9 – 4 – 1همانطور که در جدول

( سیستم رای ترکیبی غیر قابل و سیستم رای واحد)معناداری بین نوع سیستم انتخاباتی افغانستان

به این معنا اکثریت افراد پاسخ دهنده طرف دار نظام انتخاباتی سیستم واحد رای غیر قابل . ردوجود دا

.گیردباشد و فرضیه فوق مورد تایید قرار میانتقال می

آیا تفاوت معناداری بین انواع سیستم های انتخاباتی از دیدگاه کارمندان : سوال سوم 3 – 3 – 4

مرد و زن وجود دارد؟

با وجود آن که میانگین نوع سیستم انتخاباتی کارمندان زن 9 – 9 – 1دول شماره بر اساس ج

( 61)در درجه آزادی ( 0.11)بدست آمده t آزمون بیشتر از کارمندان مرد می باشد ولی بر اساس

.تفاوت معناداری بین نوع سیستم انتخاباتی کارمندان مرد و زن وجود ندارد

ست وابسته بر حسب جنسیت پاسخگویانآزمون تی ت: 9 -9 – 1جدول

آزمون تی تست وابسته بر حسب جنسیت

سطح معناداری درجه آزادی tمقدار انحراف استاندارد میانگین تعداد متغیر

0.94 61 0.11 9.99 11 9 زن

NS 1.99 10.13 93 مرد

دهد که میزان شان میشود نتایج آزمون تی تست وابسته نمشاهده می 9-9 – 1همانطور که در جدول

جنسیت و به این معنا که بین . ارتباط بین جنسیت کارمندان کمیسیون مستقل انتخابات وجود ندارد

.گیردنوع نگرش به سیستم انتخابات رابطه معناداری وجود ندارد و فرضیه فوق مورید تایید قرار نمی

92

یستم های انتخاباتی از دیدگاه آیا تفاوت معناداری بین انواع س: سوال چهارم 4 – 3 – 4

کارمندان با سطح تحصیالت مختلف وجود دارد؟

باالترین میانگین نوع سیستم انتخاباتی در بین کارمندان چهارده 1 – 9 – 1براساس جدول شماره

بر اساس . می باشد( 0.19)و پایین ترین میانگین نوع سیستم انتخاباتی در کارمندان ماستر ( 4.1)پاس

f تفاوت معناداری بین نوع سیستم انتخاباتی بین 93و 9در درجه آزادی 0.14بدست آمده به

.وجود ندارد 0.11کارمندان با سطح تحصیالت مختلف در سطح معناداری

آزمون تحلیل واریانس پاسخگویان بر حسب سطح تحصیالت: 1- 9 – 1جدول

آزمون تحلیل واریانس یک راهه

سطح معناداری درجه آزادی tمقدار انحراف استاندارد گینمیان تعداد سطح تحصیالت

1.31 4.1 6 چهارپاس

0.14

9

و

93

0.11

1.91 1.16 10 لیسانس

NS

9.99 0.19 19 ماستر

9.69 1.9 4 دکتری

آزمون تعقیبی شفه نشان داد که بین نوع سیستم انتخاباتی کارمندان با سطح تحصیالت مختلف تفاوت

.ناداری با یکدیگر نداردمع

آزمون تعقیبی شفه: 9 - 9- 1جدول

دکتری ماستر لیسانس چهارپاس سطح تحصیالت

1 چهارپاس

NS 1 لیسانس

NS NS 1 ماستر

NS NS NS 1 دکتری

93

فصل پنجم

بحث و نتیجه گیری

94

مقدمه 1 – 5

واحد غیر قابل انتقال و سیستم انتخاباتی های انتخاباتی رایپژوهش حاضر با هدف بررسی سیستم

ی اتهای انتخاببرای بررسی سیستم. ترکیبی تناسبی در نظام انتخاباتی افغانستان به مرحله اجرا در آمد

روش محاصبه حضوری و پرسشنامه محقق )ای و میدانیدر افغانستان با استفاده از دو روش کتابخانه

در مرحله بعد با استفاده از تجزیه و تحلیل آماری از طریق تی . ، مورد بررسی قرار گرفته شد(ساخته

بررسی شد، و نتایج به دست آمده مورد تحلیل spssرم افزار ست و آمار توصیفی با استفاده از نت

های های مرتبط با پرسشتجزیه و تحلیل دادهقرار گرفت در این فصل ابتدا نتایج حاصل بر اساس

گیرد سپس جمع بندی و نتیجه گیری نهایی ارائه خواهد د بررسی قرار میپژوهش که مطرح شده مور

های اجرایی و پژوهشی در انتها فصل نیز پیشنهادهای پژوهشی و کاربردی همچنین محدودیت. شد

.گرددحاضر ذکر می

یافته های پژوهش 2 – 5

صادی و سیاسیبررسی ویژگی سیستم انتخاباتی افغانستان در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقت

های صورت گرفته با کارمندان ارشد کمیسیون مستقل انتخابات های پژوهش براساس مصاحبهیافته

نشان داد که از آنجایی که سیستم انتخاباتی در کشورها یک روند دوامدار بوده و همواره مورد توجه

ند یکی از عمده ترین محرکتوارهبران سیاسی قرار دارد؛ زیرا انواع و اثربخشی سیستم انتخاباتی می

های موجود ها برای حل چالشهای ثابت و انکشافی در یک کشور باشد و دریافت اشکاالت و راحل

در زمینه مقایسه باشد که محاصبه کننده اول در سیستم انتخاباتی افغانستان یک موضوع مهم می

دارای مزایا و معایب خود هستند دارد که هردو سیستمسیستم انتخاباتی تناسبی و اکثریتی اظهار می

مثالٌ از جمله معایب سیستم اکثریتی برای احزاب قوی و قدرتمند به صرفه است ازاین رو احزاب

پا است و احزاب کوچک در این از آنجایی که افغانستان کشوری نوبرند وکوچک ازآن سهمی نمی

همخوانی با جو سیاسی اجتماعی دهد، این نوع روش انتخاباتی کشور کتله عظیمی را تشکیل می

95

.همواره مورد اعتراض احزاب کوچک قرار داردبه همین دلیل این شیوه . ندارد افغانستانکشور

ر های شکننده میان احزاب بوده و دها متشکل از ائتالفدر نظام تناسبی دولتکه احراریهمچنان

به زعم طرفداران ( نظام تناسبی) ظامد به این دلیل است که این نمعرض سقوط و بی ثباتی قرار دار

با این وجود از گفته های مصاحبه شونده اول می توان نظام اکثریتی کارایی را تامین نموده نمی تواند

برداشت کرد که هر دو نظام دارای معایبی و مزایایایی است که استفاده از یک نظام واحد به نفع منافع

یک نظامی مختلط از هر دوی این روش ها را برای جامعه ملی و وحدت ملی ما نیست، بلکه باید

.افغانستان در نظر گرفت تا بتوانیم عدالت و کارایی الزم را در زمینه انتخابات ایجاد کرد

بیشتر روی نظام انتخاباتی تاکید داشتند که ویژگی (بارکزی و قلمیار)و سوم شونده دوم صاحبهم

زاب، تشکیالت فعلی و جو اجتماعی، ساختارهای سیاسی، اح ها،استهای آن با ارزشها، باورها، سی

در کل با شرایط فعلی جامعه افغانستان همخوانی داشته باشد و تا تحدید از لحاظ امنیتی برای هم

.پاشی نظام و حکومت فعلی کشور نباشد

ید از تمام جوانب اظهار داشتند که یک نظام انتخاباتی خوب با (احمدزی)مصاحبه شونده چهارم

گزارد که خود یکی از به منافع ملی تمام شود که این دیدگاه روحیه وطن دوستی را به نمایش می

های های مهم در شرایط فعلی اوضاع سیاسی اجتماعی افغانستان است، که اگر هر یک از نظامجنبه

ان آینده بهتر از شرایط توموجود در ساختار کلی حکومت فعلی از این روحیه برخوردار باشد می

.فعلی را رقم زد

های انتخابات با آمدن یرات قبلی سیستمتغی، وی (سادات)مصاحبه شونده پنجم در نتیجه

انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال بهترین، ساده کراسی مقایسه نموده؛ و اظهار میدارد که سیستم ودم

توان در این زمینه بیان کرد که از آنجایی که که می. باشدمیها در جهان متترین و با عدالت ترین سیس

های که نوپا همچون افغانستان استفاده کشورسیستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال بیشتر برای

ه در این قسمت سال 45تجربه بیشتر از که . سال قبل نمونه بارز آن است 19که جاپان شود چنانمی

ک سیستم بسیار قوی تسلط یک حزبی را ارایه نموده است بالخره این سیستم به کشور جاپان ی دارد

96

در . علت سادگی و سهولت که در استفاده از آن وشمارش آرا وجود دارد تمجید و تحسین میشود

همین راستا از آنهایی که شرایط سیاسی اجتماعی و اوضاع فعلی افغانستان با این نوع از سیستم

.های مصاحبه شونده ریشه در این مواد داشته باشدانی دارد متواند گفتهانتخاباتی هم خو

بیان میدارد که یک سیستم انتخاباتی خوب باید بر اهمیت (فیض محمد)مصاحبه شونده ششم

تواند متاثر از جو حکومت و شرایط فعلی افغانستان نقش احزاب تاکید داشته باشد که این خود می

توان بیان کرد که کند تا جایی که میکومت فعلی کشور نقش پر رنگی را ایفا مید، احزاب در حباش

های که زاب و شخصیتتا حد زیادی بسته به فعالیتهای احکشیده شدن نتایج انتخابات در افغانستان

.در راس آنها قرار دارند وابسته است

ند که باید در کشور روی فرهنگ بیان میدار (بختیاری و نائیبی)مصاحبه شونده هفتم و هشتم

انتخابات کار شود یا جامعه را برای پذیرش آن آماده کرد، تا اینکه روش یا سیستم خاصی که آن را

یا به عبارت دیگر باید اول . های آینده آن، در کشور پیاده کردبدون شناخت و در نظر داشت بازتاب

ول آماده کرد بعد از آن سیستم را اجرا و یا فرهنگ سازی و یا جامعه را برای استفاد از یک محص

.محصول را وارد کرد

که هاظهار داشتهای اجتماعی سیستم انتخاباتی اشاره به ویژگی (واحدی)مصاحبه شونده نهم

دیگر نباید از لحاظ سیستم انتخاباتی نباید ناقص اصول حاکم فرهنگی جامعه ما باشد یا به عبارت

زشها، باورهای جامعه ما باشد که با احساسات و عواطف مردم بازی نشود که بر خالف ار اجتماعی

همچنین مصاحبه شونده دهم هم اشاره به ویژگیهای همچون وحدت . در نتیجه جوابگو نخواهد بود

.ملی، شفاف و عادالنه بودن، پاسخگو بودن و مطابق با فرهنگ جامعه کرده است

دارد، با درنظرداشت وضعیت اجتماعی، اقتصادی وسیاسی بیان می( شهال حق)دهممصاحبه شونده

سال قبل انتخاب سیستم رای واحد غیرقابل انتقال یک انتخاب مناسب وبجا برای 11کشور در حدود

های مختلف های درعرصهوپیشرفت کشور ما بوده است ولی با گذشت بیشتر ازیک دهه تحوالت

حزب سیاسی درکشور، موجودیت 90تر از بیش صورت گرفته است که ازجمله ثبت وراجستر

97

نهادهای انتخاباتی ومنتخب درکشور، حضور فعال نهادهای جامعه مدنی و غیره موارد را میتوان

های سیاسی آماده شده است، با توجه با نامبرد، بناً حاالت واوضاع برای تحوالت مثبت در عرصه

یستم گردد که این سیک دهه گذشته تصور می تجارب استفاده از سیستم رای واحد غیرقابل انتقال در

های مناسب دیگر طوری درنظرگرفته های فعلی جامعه ما نبوده وبدیلبه تنهایی جوابگوی نیازمندی

شود که نقش احزاب سیاسی درآن بیشتر برجسته باشد تا یک آغازی برای رشد احزاب سیاسی باشد

.شته باشدوعالوتاً از نظراقتصادی برای کشور ما تدوام دا

به ملی فراگیر احزاب موجودیت عدم تحصیل، پائین سطح شرایط افغانستان، داشت نظر در با

دولت نوپایی باالخره و سیاسی، احزاب به نسبت از جامعه بزرگ منفی دید آن، واقعی مفهوم

شدند نظر این به کننده تمویل هایدولت و افغانستان دولت مردان جنگ، حال در مھ آن و افغانستان

تواند به که این خود می .برگزینند را انتقال غیر قابل واحد رای سیستم افغانستان انتخابات برای تا

نوع خود یک انتخاب خوب بر اساس شرایط فعلی کشور باشد، اما همیشه باید به کیفیت و باز تاب

ت و هماهنگی با تغییرات کارآنجام شده سنجید و فکر کرد تا بر اساس شرایط محیطی توان پیشرف

توان بیان کرد های صورت گرفته میبر این اساس در یک جمع بندی از مصاحبه. زمان را داشته باشیم

شود اما بر اساس اظهاراتی که در های متفاوتی که در این میان دیده میکه عالوه از وجود دیدگاه

توان دست یافت که باید بر ن نتیجه میهای یک سیستم نظام انتخاباتی شده است به ایزمینه ویژگی

ای باید نه تنها سیستم انتخاباتی، بلکه هر کار یا تغییری که ضاع و شرایط موجود هر جامعهواساس ا

در نتیجه این امکان موفقیت تغییر واجرای طرح در . ایجاد میشود باید شرایط موجود را در نظر داشت

های که مصاحبه شونده ین حال می توان بر اساس ویژگیا اب. آن جامعه به مراتب بهتر خواهد شد

گان مطرح کردند بیان کرد که هر چند سیستم انتخاباتی موجود در بین مصاحبه شوندگان طرفدارانی

رساند اما در این بین نظرهای دیگری که دارد که این خود نشان دهنده کارکرد و کارایی سیستم را می

توان یک سیستم انتخاباتی مشترکی وع سیستم انتخاباتی مطرح شد میهای هر دو ندر زمینه ویژگی

های هر دو سیستم انتخاباتی باشد که با در نظر داشت شرایط فعلی یساخت که مختلط از ویژگ

باشد و برای جامعه های هر دو نوع نظام انتخاباتی را در بر داشتهجامعه یک سیستمی که ویژگی

98

ه بتوانیم عدالت و کارایی که مد نظر مردم و حکوت است را به مرحله در نتیج افغانستان طراحی و

.ظهور برسانیم

ستم انتخاباتی در افغانستان استبررسی نوع غالب سی 1- 2 – 5

های انتخاباتی از دیدگاه کارمندان وجود نتایح نشان داد که تفاوت معناداری بین نوع غالب سیستم

د که از دیدگاه کارمندان کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان نوع توان بیان کربدین ترتیب می. دارد

پیدایش .غالب سیستم انتخاباتی در این کشور سیستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتفال است

. تواند بطور تصادفی صورت گرفته باشدسیستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال در افغانستان می

های یستی و جنگهای کمونتماد گسترده از احزاب سیاسی دورهبنابر سوء اع ایجاد سیستم مذکور

های انتخاباتی تقنینی چند اطاقه و ای فرد به کاندیدان فردی در حوزهداخلی، سوء تفاهم از تاثیرات ر

. تیژی احتمالی دولت بمنظور محدود کردن ظهور اپوزسیون منظم و منسجم صورت گرفته استااستر

زمینه تبیین این یافته باید بیان کرد، از آنجایی که افغانستان در زمینه انتخابات یک کشور همچنین در

واحد را سیاستمداران آن زمان به طور تصادفی یا براساس ینوپا و تازه کار است سیستم انتخاباتی را

ان و ، و در نتیجه دولت مردیستم را برای انتخابات انتخاب نمودندشرایط داخلی کشور این س

توان ها اتنخاباتی، از همین رو میبیشتر آشنا هستند تا دیگر سیستم سیاستمداران امروز با این سیستم

تاثیر این امر را در نتایج این پژوهش دید که نوع غالب سیستم انتخاباتی در افغانستان رای واحد

–رایط و جو سیاسی توان از شهای این بخش از تحقیق نمیاما در رابطه به یافته. بدست آمد

اجتماعی کشور چشم پوشی کرد چرا که محیط درونی کشور روی نوعیت انتخاب سیستم انتخابات

زاب کوچک وجود نداشت و در احبه طور مستقیم رابطه دارد در نظر داشته باشید که اگر درافغانستان

ین نوع سیستم انتخاباتی را آیا بازهم سیاستمداران ما اداشتند،سه حزب بزرگ در کشور می واقع دو یا

چرا که در آن زمان دیگر این سیستم جواب ! توان بیان کرد که نهانتخاب می کردند؟ به طور قاطع می

باشد تواند داشته های تأثیر میاین بخش از یافتهپس یکی از عوامل دیگری که روی . گو نخواهد بود

.اجتماعی افغانستان است -عوامل محیطی و جو سیاسی

99

گاه کارمندان مرد و زنبررسی انواع سیستم های انتخاباتی از دید 2 – 2 – 5

در این قسمت از یافته های نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین نوع سیستم انتخاباتی از دیدگاه

توان بیان کرد که کارمندان مرد و زن کمیسیون مستقل دراین باره می. و زن وجود ندارد کارمندان مرد

تخابات جزی از همن جامعه بودن و بدون شک تحت تاثیر اوضاع و شرایط فعلی جامعه قرار گرفته ان

اند، در نظر داشته باشید که اگر در یک محیط طرح و امری اجرا شود و مردم در آن زمینه نیازمند به

در آن جامعه آن باشدطوری سرنوشت آینده شان را با آن رقم بزنند اولین طرح یا کدام امر دیگری که

شود نسبت به طرح های دیگر که در آینده اجرا خواهند شد در بین مردم جای باز می و اجرا می پیاده

جا نظام انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال است که به طوری تصادفی یا بر اساس در این. کنند

وی اذعان مردم جای باز شرایط داخلی کشور انتخاب شده نسبت به دیگر انواع سیستم انتخاباتی ر

نتخاباتی جزی از این کرده و در ذهنیت آنها حک شده است از آنجایی که کارمندان کمیسیون مستقل ا

نشان داد که های تحقیقهمچنین یافته. تواند تحت تاثیر این عوامل قرار گرفته باشندمردم است می

به توان گفت که وابستگی بلکه می خاباتی کدام تاثیر نداردجنسیت در نوعیت انتخاب سیستم انت

توانند به طور آگاهانه نوعیت سیستم رها دارد که از آن طریق اشخاص میشرایط داخلی کشو

.انتخاباتی را تشخیص و انتخاب کنند

با سطح تحصیالت بررسی انواع سیستم های انتخاباتی از دیدگاه کارمندان 3 – 2 – 5

معناداری بین نوع سیستم انتخاباتی بین کارمندان با سطح های پژوهش نشان داد که تفاوتیافته

انتخاباتی با در نظر داشت هویدا است تاثیر تحصیالت بر سیستم .تحصیالت مختلف وجود ندارد

باشد که در ها غیر قابل انکار بوده و یکی از مواردی میرهای توسعه سیاسی در سایر کشواولویت

ر کشورها به طور مستقیم تاثیر دارد و از آنجایی که انواع و روند و شفافیت اجرای انتخابات د

تواند یکی از عمده ترین محرک ثبات و انکشاف در یک کشور باشد، بخشی سیستم انتخابات می اثر

های انتخاباتی اثر خواهد داشت اما این امر خود متاثیر از نواع سیستممیزان تحصیالت مردم در تمیز ا

بشر در طول زندگی خود با اجتماع ارتباط دارد و همیشه خواسته یا . راد استشرایط محیط زندگی اف

111

تحصیالت یا مواد دیگر می تواند چرا که سطح. ه استنا خواسته تحت تاثیر جو اجتماع قرار گرفت

در این راستا باید گفت که . در مسیر زندگی و انتخابهای آن در محیط زندگی تاثیر گذار باشد

معه و در درون این یون مستقل انتخابات با هر سطح تحصیالتی که هستند در این جاکارمندان کمیس

اثیر آنها و تحت ت یط داخلی کشور کم و بیش آشنا هستندکنند و با اوضاع و شراکشور زندگی می

.باشدیک امر طبیعی می گیرند که این امر در تمام کشورهاقرار می

نتیجه گیری نهایی 3 – 5

از جمهوری . توانند در انتخابات رقابتی رای دهندجهان می ش از یک ملیارد نفر در سراسرزه بییامرو

آفریقای جنوبی تا سیبری و از آالسکا تا استرالیا، مردم عادی نه فقط اتباع حکومت بلکه راٌی

ی باید توانند حاکمان خود را انتخاب کنند اما در زمینه نوعیت سیستم انتخاباتدهندگانی هستند که می

آن کشور ... اجتماعی، ارزشها، منافع ملی، وحدت ملی و -بر اساس شرایط داخلی، جو سیاسی

نتایج این پژوهش . شفاف و کارا را برای مردم به مرحله اجرا در آورد اتانتخاب شود که یک انتخاب

ان داد که نش تناسبی در زمینه بررسی سیستم های انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال و ترکیبی

اجتماعی، ارزشها، منافع -ویژگی های یک سیستم انتخاباتی باید بر اساس شرایط داخلی، جو سیاسی

یک انتخابات شفاف و با توانددر غیر این صورت نمیملی، وحدت ملی مردم کشور را در بر بگیرد

نفر از کارمندان بلند پایه 3 های سیستم انتخاباتی افغانستان باراجع به ویژگی. کارایی باال داشته باشیم

1 -1 – 4کمیسیون مستقل انتخابات بصورت مصاحبه عمیق در میان گذاشتیم و آنها قرار جدول

این سیستم باعث افزایش فعالیت سیاسی، . نکات قوت و ضعف این سیستم را چنین بیان داشته است

راسی، نهادینه سازی نظام اجتماعی، برابری، رشد احزاب سیاسی، نهادینه سازی فرهنگ دموک

و از طرف دیگر این سیستم باعث ضعف مدیریتی، عدم بر دگردانتخاباتی در جامعه افغانستان می

قراری نظام دموکراسی، عدم حکومت داری خوب، ائتالف وقت، کاهش وحدت ملی، عدم رشد

.ه ساخته استنهادهای مدنی، مصرف هزینه زیاد و چندین معایب و مزایا آن را مطرح و برجست

111

اما در زمینه سوال اول تحقیق که سیستم رای واحد غیر قابل انتقال را نوع قالب سیستم انتخاباتی در

آن بودن ساده و سهل عوامل تاثیر گذار در این قسمت از این پژوهش عوامل. افغانستان نشان داد

ملی فراگیر احزاب موجودیت عدم تحصیل، پائین سطح شرایط افغانستان، داشت نظر در با باشد، می

دولت نوپایی باالخره و سیاسی، احزاب به نسبت از جامعه بزرگ منفی دید آن، واقعی مفهوم به

شدند نظر این به کننده تمویل هایدولت و افغانستان دولت مردان جنگ، حال در مھ آن و افغانستان

که ساخت نشان خاطر باید. برگزینند را لانتقا غیر قابل واحد رای سیستم افغانستان انتخابات برای تا

درمیان اوان مانھ در مسألهً انتقال یک قابل غیر واحد رای سیستم مشخصات داشت نظر در با

استدالل چنین آنها و انگیز بوده بر کامالً بحث المللى بین بعضاً و ملى مدنی هایدنها و سیاستمداران

گى نماینده مانع باشد،می این سیستم مشخصه یک که سیاسى احزاب نقش محدودیت که نمودند می

لست بر مبتنی سیستم نوعی از کل بطور منتقدین .گردد می (مقننه قوه) قانونگذاری مجالس در قوى

دفتر خصوص به انتقال، قابل غیر واحد راى سیستم کنندگان حمایت .نمایند می پیشنهاد را احزاب

سیستم ملی، و فراگیر سیاسی هایحلقه موجودیت عدمدر نمودند که می استدالل جمهورى، ریاست

بخشد، می گروپى و منطقوى قومى، صبغه موجوده احزاب سیاسى به احزاب، بر مبتنى انتخابات

منفی تاثیرات کشور جاری اوضاع باالی و کشاند می مبارزات گروپى طرف به ساخته متفرق را افغانها

هایى نهضت و سیاسى احزاب از منفى دید که هایى غاناکثراف توسط دولت موقف این. داشت خواهد

معاصر تاریخ در منطقوی و قومی سیاسى، تند رو نهضت هاى و گروپى هاى درگیرى اساس به که

در کل همه این عوامل از باال تا پایین ترین افراد .گردید حمایت داشتند شده، نهاده بنا افغانستان

که نوع قالب سیستم انتخابات را در افغانستان سیستم رای واحد بروی اذعان جامعه تاثیر گذار هستند

همچنین . این فرضیه همسو با مصاحبه عمیق و مورد تایید قرار گرفته است غیر قابل انتقال برگزیدند،

نوعیت سیستم انتخاباتی بررسی در زمینه سوال دوم و سوم که تاثیر جنسیت و تحصیالت را بر روی

شان داد که تحصیالت و جنسیت تاثیر معناداری بر روی نوعیت سیستم انتخاباتی است نتایج ن گردیده

برای تبیین این بخش از یافته های پژوهش باید به عواملی همچون شرایط داخلی کشور، جو . ندارد

های افراد در جامعه می در واقع تمام ویژگی. اجتماعی و فرهنگ مردم کشورها اشاره کرد –سیاسی

.گیرندتاثیر همچون عواملی قرار گیرند و اکثریت افراد بر اساس همان شرایط تصمیم میتواند تحت

112

های تحقیق محدودیت 2 – 5

باشد، لذا ندان کمیسیون مستقل انتخاباتی میجامعه آماری این پژوهش صرفا محدود به کارم .1

.تعمیم نتایج حاصله به سایر جوامع بهتر است با احتیاط صورت گیرد

.دن جامعه آماریمحدود بو .4

.مشکل بودن روش جمع آوری اطالعات و عدم همکاری افراد در جمع آوری اطالعات .9

.نو بودن موضوع تحقیق در داخل کشور .1

.حساس بودن موضوع تحقیق .9

.نبود منابع مرتبط با موضوع تحقیق .6

.و امنیتی شدن کمیسیون مستقل انتخابات 1939های انتخاباتی جالش .9

اربردیپیشنهادات ک 5 – 5

سیاستمداران باید بر اساس شرایط داخلی و فرهنگ مردم کشور یک سیستم انتخاباتی مناسب .1

.را به اجرا در آورند تا اعتماد الزمه بین مردم و حکومت ایجاد شود

فرهنگ سازی و آماده سازی جامعه برای شرکت و درست استفاده کردن جامعه از سیستم .4

.انتحاباتی در کشور

.اهها و آموزشهای برای شناخت بهتر فرایند انتخابات در کشوررایه کارگا .9

پیشنهادات پژوهشی 2 – 5

.انجام عین پژوهش در دانشگاهها افغانستان .1

.بررسی عوامل تاثیر گذار درفرایند اجرای شفاف و کارا نظام انتخاباتی افغانستان .2

.انهای انتخاباتی در افغانستیگری از سیستمامکان سنجی اجرای نوع د .9

.بررسی راهکارهای مناسب برای تضمن کیفیت برگزاری فرایند انتخاباتی در افغانستان .1

113

منابع

منابع فارسی

. مبانی پارادایمی روش های تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی؛ (1911)ایمان، محمد تقی .1

.پژوهشگاه حوزه و دانشگاه: قم

.در تحقیقات پیمایشی( SPSS)دراهنمای جامع کاربر ؛(1911)پور، حبیب و صفری، رضا .4

.انشتارات غزال: تهران

شهال، پیشگاهی فرد، : ؛ جغرافیای انتخابات، مترجم(1961)پی جی، تایلور و آرجی، جانستون .9

م.قومس: نشر

: هوشنگ نایبی، تهران: ترجمه .پیمایش در تحقیقات اجتماعی؛ (1911)د و اس. ای. دواس .1

.انتشارات نی

محمدتقی دلفروز، : ، ترجمه4000ایره المعارف بین المللی انتخابات ؛ د(4000)روز، ریچارد .9

.مرکز مطالعات تحقیقات و آموزش ایران، انتشارات، میزان

.اطالعات، تهران: ؛ مدیریت انتخابات، انتشارات(1913)رهنورد، فرج اهلل و نعمت اهلل مهدوی .6

انتخاباتی، کتاب جدید بین ؛ سیستم دیزانی (4009)رینالدز، اندریو، بین ریلی و همکاران .9

.IDEAالملل

-؛ اصالح سیستم انتخاباتی افغانستان مباحثات و گزینه(1931)رینالدز، اندریو و جان گیری .1

.های اصالحات، واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان، سلسله نشریات توضیحی

: تهران .دیپردازش و تحلیل داده ها در تحقیقات اجتماعی ــ اقتصا؛ (1919)کالنتری، خلیل .3

.انتشارات شریف

خاباتی، مرکز مطالعات و های انت؛ بررسی تطبیق نظام(1911)گلشن پژوه، محمود رضا .10

114

.تهران معاصر: تحقیقات بین المللی ابرار

منابع الکترونیکی

.(2 ص،1371ات فرهنگی سیاسی، یاداره تامین محتو) . 1

(1741دسامبر 11مصوب بشر، حقوق جهانی اعالمیه). 4

(43ص ) 2مودیل ، 2111کمیسیون مستقل انتخابات، سیستم های انتخاباتی، . ) 9

(2مودیل ،2111کمیسیون مستقل انتخابات، سیستم های انتخاباتی،) . 1

(سایت بی بی سی). 9

(1ص / 46/1919 /تسوید، افغانستان در انتخاباتی سیستم و انتخابات). 6

(1ص / 46/1919 /تسوید، افغانستان در انتخاباتی تمسیس و انتخابات). 9

(1ص / 46/1919 /تسوید، افغانستان در انتخاباتی سیستم و انتخابات). 1

(قانون تشکیل و صالحیت های انتخابات) . 3

www.wikipedia.com/election/history.essox/20-05-2014/02:20pm

http://www.bbc.co.uk/persian/afghanistan/2014/04/13/40:20pm

http://www.elections.pajhwok.com/dr/content/12-04-2014/07-

18pm

Electoral System Design: the new international IDEA Handbook;

2005/page 23.

115

:محترم پاسخگوی

. باشد می آسیب شناسی انتخاباتای که پیش رو دارید، تحقیقی پیرامون پرسشنامه

دهیيد اطالعاتی که به ما ميی . گردد میتکمیل شما بدون نام دانشگاهی است و ن تحقیق صرفاًای

و با کمال اطمینانبدون درج نام یا نشان خود و خواهشمند است لذا . کامالً محرمانه خواهد ماند

کامل و دقیق دهید پاسخ پرسشنامهاالت ؤبه س بدون مشورت با دیگران

گذارید ود را در اختیار ما میباتشکر از اینکه وقت خ

(5 □ماستر (4 □لیسانس (3 □چهارده پاس (2 □دوازده (1: تحصیالت. 2: ........ عمرپاسخگو. 1

□دکترا

زن ( 2 مرد(1 :جنسیت. 1

:وظیفه. 5

و مقایسه آن با سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی آسیب شناسی سیستم انتخابات افغانستان

خیلی کم کم متوسه زیاد خیلی زیاد هاگویه

سیستم رای واحد غیر قابل انتقال در نهادینه سازی فرهنگی انتخاباتی و باالخر

تعمیم دموکراسی مؤثر بود؟

ر است؟آیا سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی برای نهادینه سازی دموکراسی مؤث

های سیستم ترکیبیی تناسبی به چه اندازه است؟به نظر شما مزایا و خوبی

های سیستم ترکیبی تناسبی به چه اندازه است؟نواقص و آسیب

به نظر شما مزایای سیستم رای واحد غیر قابل انتقال به چه اندازه است؟

ی واحد غیر قابل انتقال تا چه حد های سیستم رابه نظر شما نواقص و آسیب

است؟

آیا سیستم انتخاباتی موجوده افغانستان به رشد سیاسی کمک کرده است؟

آیا سیستم انتخاباتی موجوده افغانستان برای تعمیم فرهنگ انتخاباتی مؤثر بوده

است؟

است؟ آیا سیستم ترکیبی تناسبی از لحاظ مصارفات مالی مقرون به صرفه

به نظر شما عامل عدم رشد احزاب سیاسی در افغانستان سیستم انتخاباتی رای

116

واحد غیر قابل انتقال است؟

کنید؟مشارکت شهروندان در روند انتخابات را چطور ارزیابی می

مشارکت شهروندان در روند انتخابات پارلمانی افغانستان بر اساس سیستم

کنید؟یبی تناسبی را چطور ارزیابی میانتخاباتی ترک

به نظر شما گزینش سیستم انتخاباتی به چه میزان در روند تقویت و نهادینه

سازی احزاب سیاسی مهم است؟

به نظر شما نظر به شرایط اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی افغانستان کاربرد

زه مهم است؟سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی به چه اندا

به نظر شما و بر اساس شرایط اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی افغانستان

کاربرد سیستم انتخاباتی رای واحد غیر قابل انتقال به حه مهم است؟

آیا سیستم رای واحد غیر قابل انتقال از لحاظ مالی یک سیستم پر مصرف است؟

قابل انتقال از نظر مدیریت آسان است؟آیا سیستم رای واحد غیر

آیا سیستم رای واحد غیر قابل انتقال در افغانستان قابل قبول مردم است؟

به نظر شما یک سیستم انتخاباتی مناسب باید به چه میزان از ویژگی اجتماعی

خوبی برخوردار باشد؟

ر ویژگی فرهنگی را دارا به نظر شما یک سیستم انتخاباتی مناسب باید چقد

باشد؟

به نظر شما یک سیستم انتخاباتی مناسب تا چه حد سیاسی را داراباشد؟

افغانستان چقدر مثبت بود؟ 1939به نظر شما مدیریت انتخابات

افغانستان به چه اندازه مؤثر بوده است؟ 1939به نظر شما نظارت انتخابات

افغانستان از لحاظ قانونی به چه اندازه کاربرد داشت؟ 1939ات به شما انتخاب

به نظر شما سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی با در نظر داشت شرایط عینی

افغانستان به چه اندازه قابلیت تطبیق راداراست؟

117

:محترم پاسخگوی

. باشد می شناسی انتخاباتآسیب ای که پیش رو دارید، تحقیقی پیرامون پرسشنامه

دهیيد اطالعاتی که به ما ميی . گردد میتکمیل شما بدون نام دانشگاهی است و این تحقیق صرفاً

و با کمال اطمینانبدون درج نام یا نشان خود و خواهشمند است لذا . کامالً محرمانه خواهد ماند

دهید کامل و دقیق پاسخ پرسشنامهاالت ؤبه س بدون مشورت با دیگران

گذارید باتشکر از اینکه وقت خود را در اختیار ما می

ی کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان پرسشنامه باز با اعضای مجلس نمایندگان و کارمندان بلند ربته

در رابطه به آسیب شناسی سیستم انتخابات افغانستان و مقایسه آن با سیستم انتخاباتی ترکیبی تناسبی

(5 □ماستر (4 □لیسانس (3 □چهارده پاس (2 □دوازده (1: تحصیالت. 2........ : عمرپاسخگو. 1

□دکترا

زن ( 2 مرد(1 :جنسیت. 1

سواالت پرسشنامه باز با کارمندان کمیسیون مستقل انتخابات و وکالی شورای ملی

اخصهای یک سیستم انتخاباتی کدامند؟ها و شبه نظر شما ویژگی .1

های فرهنگی داشته باشد؟به نظر شما یک سیستم انتخاباتی مناسب باید چه ویژگی .4

های اجتماعی داشته باشد؟به نظر شما یک سیستم انتخاباتی مناسب باید چه ویژگی .9

های سیاسی را داشته باشد؟به نظر شما یک سیستم انتخاباتی مناسب باید چه ویژگی .1

118

Abstract

Due to the involvement of Afghanistan in infighting in few neither last decades nor

political or non-political positions were obtained by people vote through conducting

election, but unfortunately by force and pressure acts or political agreements.

Fortunately; the election as a fundamental principle for provision of the democracy has

been accepted in our country since 2004, despite there is no proper ground in place for

conducting a credible election in our country but we were witness of conduction some

election in last decade like; (three presidential election, two Wolisi Jirga election and

three provincial council election).In our country the election as young phenomena has

require an accurateand deep reviewing, analyzing and evaluation to facilitate the

conducting of a creditable and acceptableelection with take into consideration the

current situation.Selecting a proper electoral system based on a country situation is one

of the main elements of election, so the electoral system of our country requiresan

accurate reviewing and studying, with take into consideration the importance of it , it

has been selected as a subject of this theses.

The main purpose of this research was reviewing of current electoral system single Non

Transferable Vote) and the possible alternative system in future (Mixed Member

Proportional) in Afghanistan. The basis of this study was all 180 senior officials of

election commission.

The random sampling method with using Cochran formula has been chosenfor this

research, 66IEC employees were selected, and the results were collected through

questionnaires and interviews.

For reviewing of Single Non – Transferable Vote (SNTV) system and Mixed Member

Proportional (MMP) system, firstly the questionnaire and interview’s questions were

made and then distributed to selected employees.

The findings from the interviews showed that each of the interviewees were referring to

the different characteristics of the electoral system.The findings also showed that, the

intermediate of all Mixed Member Proportional and Single Non Transferable Vote

was96/26& 13.31, which shows a normal average, also according to the result the

deviation was in mediocrity and shows that the SNTV system is approximately 1score

higher than Mixed Member Proportional system.

Other findings showed that the dominant of electoral system inthis country is Single

Non Transferable Vote system.

In the final, the perspective of educated male and female employees revealed that there

wasn't meaningful difference among the type of electoral system in Afghanistan.

Keywords: Electoral system, Election commission of Afghanistan, single vote system,

and Mixed Member Proportional system.

119

PAYAM NOOR UNIVERSITY

Faculty of Economics & Accounting Management

Theses

For

Masters in Public Administration

Course: Human Resource

Recognizibility of Afghanistan Election Dificiency and

comparing it With MMP (Mixed Member Proportional)

Author

Sayed Jalaludin Alimi

Supervisor

Ali Kangarani Farahani

Adviser

Mohammad Akram Arafi

Academic year 2114

111

PAYAM NOOR UNIVERSITY

Faculty of Economics & Accounting Management

Theses

For

Masters in Public Administration

Course: Human Resource

Recognizibility of Afghanistan Election Dificiency and

comparing it With MMP (Mixed Member Proportional)

Author

Sayed Jalaludin Alimi

Supervisor

Dr. Ali Kangarani Farahani

Adviser

Dr. Mohammad Akram Harafi

Academic year 2115