Слоўнік "Як правільна старэць"
TRANSCRIPT
![Page 1: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/1.jpg)
ЯК ПРАВІЛЬНА СТАРЭЦЬ: АД 40 І ДАЛЕЙ
А.М.ІльніцкіБеларускае рэспубліканскае
геранталагічнае грамадскае аб’яднанне
![Page 2: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/2.jpg)
Асноўныя паняцці
Старэнне – універсальны працэс, хуткасць якога генетычна запраграмавана, прычым асноўныя рысы старэння праяўляюцца пасля 40 гадоў.
Геранталогія - навука, якая вывучае біялогію старэння, сацыяльны бок гэтага працэсу і тое, як аказаць дапамогу чалавеку, яки старэе.
Герыятрыя – медыцынская спецыяльнасць, у межах якой вывучаюцца хваробы людзей сталага ўзросту і метады іх лячэння.
![Page 3: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/3.jpg)
ВЫТОКІ ГЕРАНТАЛОГІІ Ў БЕЛАРУСІ
![Page 4: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/4.jpg)
Васіль Феафілавіч Купрэвіч (1897 – 1969)
![Page 5: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/5.jpg)
акад. Купрэвіч: з біяграфіі
• паходжанне: сялянская сям’я са Смалявіцкага раёна Мінскай вобласці (вёска Кленнікі);
• дырэктар Інстытута батанікі АН СССР (Санкт-Пецярбург, 1949 – 1952);
• прэзідэнт Акадэміі навук БССР (1952 – 1969);• зрабіў значны ўнёсак у развіццё савецкай –
беларускай геранталогіі.
![Page 6: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/6.jpg)
акад. Купрэвіч і геранталогія
• як батанік лічыў, што паколькі існуюць расліны з вельмі працяглям жыццём, то і жыццё чалавека можна падоўжыць: адкрыццё геранталагічнай секцыі ў АН БССР;
• адзін са слупоў філасофіі “рускага касмізму” – чалавек са смерцю не знікае, а захоўваецца яго духоўная сутнасць, якая жыве ў наасферы, таму лічыў, што чалавек несмяротны.
![Page 7: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/7.jpg)
акад. Купрэвіч і беларуская культура
![Page 8: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/8.jpg)
«Я перакананы, што мы знойдзем спосаб адключыць механізмы старэння клетак»
![Page 9: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/9.jpg)
Ідэі Купрэвіча і сённяшні дзень біялогіі старэння
• • • Старасць як хвароба…
![Page 10: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/10.jpg)
КАЛІ НАДЫХОДЗІЦЬ СТАРАСЦЬ?
![Page 11: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/12.jpg)
Класіфікацыя ўзросту чалавека
• да 18 год – дзіця;• з 19 да 44 гадоў – малады;• з 45 да 59 гадоў – сярэдні ўзрост (спеласць);• з 60 да 74 гадоў – пажылы ўзрост;• 75 – 90 гадоў – старэчы ўзрост;• 90 гадоў і далей – доўгажыхары.
![Page 13: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/13.jpg)
Славутыя доўгажыхары
![Page 14: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/14.jpg)
НАША ПАЎСЯДЗЁННАСЦЬ І СТАРЭННЕ
![Page 15: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/15.jpg)
Парадыгма здаровага старэння (па СААЗ)
Статус
Функцыі
Асяроддзе
![Page 16: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/16.jpg)
Что новага ў сучасным разуменні старэння?
• здаровае старэнне не азначае старэнне без хваробаў;
• здаровае старэнне можа суправаджацца самымі рознымі захворваннямі;
• асаблівае значэнне мае асяроддзе, у якім жыве чалавек;
• пры камфортным асяроддзі павышаецца функцыянальнасць пажылога чалавека, калі ён не адчувае розніцы са здаровымі аднагодкамі.
![Page 17: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/17.jpg)
Здаровае старэнне = функцыянальнасць
![Page 18: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/18.jpg)
Глабальная стратэгія і план дзеянняў па дасягненні здаровага старэння
• 2020 – 2030 гады – «Дэкада здаровага старэння» (Сусветная арганізацыя аховы здароўя);
• важна, каб найбольшая колькасць людзей ведала, што такое кантынуум старэння і магла выбіраць шлях найбольш удалага старэння.
![Page 19: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/19.jpg)
Кантынуум старэння
40 - 65 •Першае ўзнікненне ўзроставых змен•Антыўзроставая медыцына – Прэвентыўная герыятрыя
65 - 75 •Пажылы ўзрост•Прэвентыўная герыятрыя
75 •Старэчы ўзрост і доўгажыхары•Класічная герыятрыя
![Page 20: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/20.jpg)
Прэвентыўная герыятрыя: пасля 40
• дабраякасны кагнітыўны дэфіцыт;• узроставыя змены суставаў;• незбалансаванае харчаванне;• парушэнні сну;• трывога і дэпрэсія;• залішняя вага.
Зніжэнне якасці жыцця
![Page 21: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/21.jpg)
Узрост з’яўлення першых прыкметаў старэння
1 2 340
50
60
70
80
47.2
60,3*
66,3**,#
51.3
68,5*
71,3#
52.2
59,6*
65,6**,#
56.3
68,7*
74,6**,#
42.4
44.3
50,2**,#
кагнітыўны дэфіцытсаркапеніягіпамабільнасцьмальнутрыцыязніжэнне зрока
![Page 22: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/22.jpg)
Як правільна старэць?
1) Рэклама здароўя (Health Promotion);2) Спецыяльныя мерапрыемствы.
![Page 23: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/23.jpg)
HEALTH PROMOTION!
![Page 24: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/24.jpg)
Дыета і працягласць жыцця
Рэстрыктыўная (абмежавальная)дыета – 50 – 70% калорый ад неабходнай колькасці. Адзіны навукова даказаны метад падаўжэння жыцця.
![Page 25: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/25.jpg)
400 грамаў жоўтых, чырвоных і зялёных прадуктаў штодзень!
![Page 26: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/26.jpg)
- 1 «drink» 5 разоў на тыдзень;• - 25 мл 70% спірту
для ж для жанчын и 30
• мл для мужчын
![Page 27: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/27.jpg)
Фізічная актыўнасць
![Page 28: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/28.jpg)
Навошта?
У любым узросце фізічная актыўнасць - гэта:• зніжэнне смяротнасці,• зніжэнне частаты развіцця інсульту,
інфаркту міякарда, цукровага дыябету,• прадухіленне развіцця дэпрэсіі,• зніжэнне частаты развіцця раку тоўстай
кішкі і малочнай залозы.
![Page 29: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/29.jpg)
18 – 64 года (СААЗ, 2010)
• аэробныя нагрузкі сярэдней інтэнсіўнасці 150 хвілін у тыдзень або
• аэробныя нагрузкі высокай інтэнсіўнасці 75 хвілін у тыдзень,
• не менш за 10 хвілін у дзень,• практыкаванні для ўмацавання асноўных
мышачных груп не меней чым 2 разы на тыдзень.
![Page 30: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/30.jpg)
65 гадоў і болей (СААЗ, 2010)
• аэробныя нагрузкі сярэдней інтэнсіўнасці 150 хвілін у тыдзень або
• аэробныя нагрузкі высокай інтэнсіўнасці 75 хвілін у тыдзень,
• не меньш 10 хвілін у дзень,• практыкаванні для ўзмацоўвання асноўных
мышачных груп не меней 2 разоў у тыдзень,• практыкаванні на баланс (чай – шы);• любыя практыкаванні, дасяжныя па стану здароўя.
![Page 31: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/31.jpg)
Райце Вашым жанчынам!
![Page 32: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/32.jpg)
Эфектыўнасць: праграма ЗША «Здаровыя людзі 2010»
• на працягу 10 гадоў – 15 700 чалавек ад 45 да 65 гадоў,
• на 6-м годзе даследавання 970 змянілі лад жыцця (рэгулярныя фізічныя практыкаванні па 3 гадзіны/тыдзень, гародніна + садавіна, знізілі вагу, кінулі курыць,
• смяротнасць знізілася на 40%, частата хваробаў сэрца – на 35%.
![Page 33: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/33.jpg)
СПЕЦЫЯЛЬНЫЯ МЕРАПРЫЕМСТВЫ
![Page 34: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/34.jpg)
Абследаванне• традыцыйны клінічны агляд;• спецыяльныя метады, якія
выкарыстоўваюцца ў медыцынскіх установах;
• выкарыстанне спецыяльных апытальнікаў (ацэнка мышачнай моцы, шкала трывогі Спілбергера, шкала Мантгамеры-Асберг для ацэнкі дэпрэсіі і інш.).
![Page 35: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/35.jpg)
Даўжыня целамер
• час максімальнага ўкарочвання – да 1 года;• час найбольшага ўкарочвання – да 18 год;• адносная стабілізацыя даўжыні – 19 – 100
год.• Не верце тым, хто кажа з-за камерцыйных
мэтаў, што целамеры можна падоўжыць!
![Page 36: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/36.jpg)
Праграма прэвентыўнай герыятрыі
• фізічная актыўнасць (індывідуальна);• трэнінгі псіхічнай сферы;• індывідуальна падабраная
медыкаментозная тэрапія;• персаніфікаваная нутрытыўная падтрымка ;• «добрая тканкавая практыка» (good tissue
practice).
![Page 37: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/37.jpg)
ШТО РАБІЦЬ З ТЫМІ, КАМУ ЗА 65 І БОЛЕЙ?
![Page 38: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/38.jpg)
Старэчая астэнія (кволасць)
• 30% пасля 70 70 гадоў
![Page 39: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/39.jpg)
Вызначэнне паняцця
Старэчая астэнія (англ. - frailty) – гэта клінічны сіндром, які ўключае:
1) страту вагі цела, у тым ліку за кошт саркапеніі, 2) зніжэнне моцы кісці (па дадзеных
дынамаметрыі), 3) агульную млявасць, 4) зніжэнне хуткасці руху, 5) значнае абмежаванне фізічнай актыўнасці.
Fried L.P. et al., 2001
![Page 40: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/40.jpg)
Якія сіндромы ўласцівыя для геранталагічных пацыентаў?
• падзенні;• недахоп вадкасці;• дрэннае харчаванне;• саркапенія;• трывога і дэпрэсія; У агульным – каля 65!
![Page 41: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/41.jpg)
Луначарскі псіханеўралагічны дом-интэрнат
![Page 42: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/42.jpg)
![Page 43: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/43.jpg)
www.gerontology.su
Электронны часопіс «Геранталогія»
![Page 44: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/44.jpg)
Спецыяльныя метадычныя матэрыялы
![Page 45: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/45.jpg)
![Page 46: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/46.jpg)
Культура старэння: дзеці і падлеткі
![Page 47: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/47.jpg)
![Page 48: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/48.jpg)
НАША НАВУКОВАЯ ДЗЕЙНАСЦЬ: ДЫЯЛОГ СА СВЕТАМ
![Page 49: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/49.jpg)
![Page 50: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/50.jpg)
![Page 51: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/51.jpg)
![Page 52: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/52.jpg)
![Page 53: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/53.jpg)
Еўразійскае аб’яднанне геранталогіі, герыятрыі і антыўзроставай медыцыны
![Page 54: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/54.jpg)
![Page 55: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/55.jpg)
![Page 56: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/56.jpg)
Нечакана ў Кіеве праз гады – аб акад. Ю.М.Астроўскім
![Page 57: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/57.jpg)
НАШЫЯ ПЛАНЫ
![Page 58: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/58.jpg)
eMobile applications 1: пацыент
Design for personalized mobile health applications for enhanced older people participation / P.Devos et al. // EGM 2015 Vol. 6 Iss. 6 593 597
![Page 59: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/59.jpg)
eMobile applications 2: урач
Design for personalized mobile health applications for enhanced older people participation / P.Devos et al. // EGM 2015 Vol. 6 Iss. 6 593 597
![Page 60: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/60.jpg)
еGIRAFFE: Gerontological International Research Against Frailty: Fit Experience
![Page 61: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/61.jpg)
«…Але цяжка ў наш час гаварыць пра любоў»
![Page 62: Слоўнік "Як правільна старэць"](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022013109/588266ac1a28ab470c8b49b1/html5/thumbnails/62.jpg)
ДЗЯКУЙ ЗА ЎВАГУ!