Меваларни қуритиш бўйича умумий қўлланма

2015

Мундарижа• Меваларни қуритиш• Ўрик (қайса, баргак ва туршак) • Шафтоли• Олча ва тоғолча• Олхўри• Олма ва нок• Хомашёга ишлов бериш• Махсулотни сақлаш

Меваларни қуритиш усулига кўра 2 та асосий гурухга бўлиш мумкин (1):

1) табиий шароитда, яъни қуёшда қуритилган мевалар.

Меваларни қуритиш усулига кўра 2 та асосий гурухга бўлиш мумкин (2):

2) сунъий йўл билан (махсус қуритиш мосламалари ёрдамида) қуритилган мевалар.

Ўрик• Субхони, Исфарак, Хурмойи, Мирсанжали, Бобой, Кандаки,

Курсовик, Гуланги, Луччак ва Ок нукул ўриклари туршак-баргакбоп навлардан

• Мевалар тўлиқ етилиб пишгандан сўнг қуритишга яроқли хисобланади.

• Улар данаги билан қуритилса туршак ва данаги ажратиб қуритилса баргак олинади.

Туршак Баргак

ШАФТОЛИ (1)• Шафтоли хам худди баргак солишга ўхшаб икки

булакка ажратиб, данаги олиб қуритилади. • Шафтолининг пўсти артилиб қуритилса аъло

сифатли қоқи олинади. • Шафтолининг артиш учун уларни саралаб ва ювиб

бўлгандан кейин савати билан қайнаб турган 0,5 % ли сода эритмасида бир неча секунд бланшировка

ОЛЧА ВА ТОҒОЛЧА• Олча ва тоғолча данаклари билан

бирга қуритилади. – олчалар банди билан – тоғолчалар бандсиз қуритилади.

• Олча ва тоғолча данаклари билан бирга қуритилади. – олчалар банди билан – тоғолчалар бандсиз қуритилади.

• Агар бу мевалар 0,5 % ли каустик соданинг қайнаб турган эритмасида 2-3 секунд бланшировка қилинганда, қуриши анча тезлашади. Мевалар сода эритмасидан олингандан сўнг тоза сувда ювилади.

• Олча ва тоғолчани хаддан ташқари қуритиб юбормаслик лозим, акс холда улар жуда қуриб кетиб, данаги билан пўстидан бошка хеч нарсаси қолмайди.

ОЛХЎРИ• Олхўри данаксиз

қуритилади. • 0.5% лик каустик сода да 15-

30 секунд ботириб олинади. • Олхўрининг бир хилда

кўриши учун олдин бир-бир ярим кун сояда қуритилади ва кейин офтобга қўйилади. Қуритилган олхўрининг ташқи кўриниши чиройли бўлиши учун уларни хам худди oлчa каби глицерин эритмасига солиб олинади.

ОЛМА ВА НОК (1)• Француз усулида қуритиш. пўсти

артилиб, уруғлик жой уйиб олинади ва кейин дойра шаклида кесилади. Сўнгра олтингугурт билан дудланади

• Калифорния усулида қуритиш. доира шаклида кесилади, кейин олтингугурт билан дудланади.

• Яхшилангаи усулда қуритиш. доира шаклида кесилади, намакобга ботириб олинади ва кейин қуритилади.

• Оддий усулда қуритиш. дойра шаклида бўлиб қуритилади. Олмалар дудланмайди ва намокобга ботирилмайди

• Ёввойи олмалардан қоқи қилиш. Бутунлигича ёки иккига бўлиб доира шаклида ёки бўлакчаларга бўлиб қуритилади.

ОЛМА ВА НОК (1)• Золотое Грайма, Мантуанер, Қандил Синап,

Орлеан Ренети, Симиренко Ренети олмаларидан ва Бон Кретьек Вильямс, Любимица Клаппа, Бере Боск, Лесная красавица нокларидан яхши сифатли қоқи олинади;

• Пўстини артмасдан кесиб қуритилган олмалардан 14-20,5 %, тозалаб қуритилгандан 12-14 % ва пўсти артиб қуритилган ноклардан 17-23% қоқи олинади.

• Олма қоқиларнинг таркибида 43,5-68,4 % шакар моддаси ва 0,2-2,3% кислота, нокларда эса 33,8-43,7 % шакар моддаси ва 0,3-2,0 % кислота бўлади.

ХОМАШЁГА ИШЛОВ БЕРИШ• Махсулотларни саватларга солиб сувга

ботириб, устидан оқиб тушаётган сув тиниқ бўлгунга қадар ювилади.

• Махсус ўчок ва козонга сув солиб 90-95С да кайнатилади, ишқор 3% (каустик сода) сувида ёки анжир барги ва бошка ишкор берувчи ўсимликлар солинган сувда

• 30- 90 сек мобайнида темир ёки дарахт новдасидан тўкилган саватга солиб махсулотни пўстида майда ёрикчалар пайдо бўлгунга қадар ботириб олинади.

• Қуритиш жойига бир текис ёйилади• Қуритиш даври 10-15 кун мобайнида

ҚУРИТИЛГАН МАХСУЛОТЛАРНИ САҚЛАШ (1)• Қуритилган махсулотлар тезда ўзига намни

тортиб олиб, бир-бирига ёпишиб қолади ва босилиб кетади. Шунинг учун мева қоқилари ва майизларни тахта полли қуруқ бинолар ичидагина саклаш керак. Курук махсулот озрок булса уларни копларга солиб саклаш мумкин аммо уларни вакти-вақти билан қоплардан ағдариб шамоллатиб туриш керак.

• Кўп миқдордаги қоқи эса бинога 2м ча қалинликда қилиб ёйиб кўйилади. Сақлаш вақтида бир-бирига ёпишиб кетмасликлари учун ёгоч курак билан тез-тез ағдариб туриш лозим.

ҚУРИТИЛГАН МАХСУЛОТЛАРНИ САҚЛАШ (2)

• Мева сақланадиган омборларда қоқиларга кўпинча мева қуртлари тушади. Шунинг учун биноларни хафтада бир марта олтингугурт билан дудлаб туриш керак.

• Дудлаш учун бинонинг бир неча жойига тўрт бурчакли темир идишлар қўйиб, олтингугурт солиб ёндирилади. Бунда бинонинг хар 1м3 жойига 25 грам хисобида олтингугурт ёндириш керак.

• Омборнинг эшик ва деразалари 24-36 соатгача яхшилаб бекитиб қўйилади.

РАХМАТ