ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ຊີວະວິທະຍາ ມ7
TRANSCRIPT
76j,n76
(
(
lt|a[lt|6odkolhk’8Qolt[a[3fp’q[xt,ko0v’]aflt|a[lt|6odkory,3fpmtok7korafmtokvk-u
ry,muj Estern Printing Public Co. Ltd. (xtgmfwm)
8k,rm!(&r9W*W&@W!*0t|kf !) V @& -,F 9eo;ory, $D$&_ sq;
lts’;o]y0tlyf shk,0kpdt-;’lbbdlkmydko c]t dy]klt4k[ao7Qo7;hk;ymtpklkfdkolbdlk
2016
-u;t;ymtpk-Ao,afmtpq,lbdlk xumu
76j,n76 -u;t;ymtpk -Ao,afmtpq,lbdlk xumu (
XX XY
XY XX
���� ���
���� � � ��� ������� ���� 7
�������� : ������ � ��� ��, �..�
��. ��. ��� !�"���, �"#�������������� !$ E-learning, �.�
%# &%�� ���� �� ���� ����� '�����, �.�
��. ���( �� �� ��, ���� ����� '�����, �.�
� ��( �� !�"��� ��, �'$�� ��$"���"�� &�&��� $�� ��&)��
���*( ��$� ��, �..�
���+ �� ��$�&��, �..�
!)����� ��� ��%#�, �..�
��!�"�� : �#�!�" #���, �..�
������ � ��� ��, �..�
��. ��. ��� !�"���, �"#�������������� !$E-learning, �.�
%��&,�"�-"��� : !)����� ��� ��%#�, �..�
�� ����&��, �..�
�� ������� �(��:
������#� �� (�����, �.� , �� ��)%�� !,� ( '���� ��
��&%�� & �#����, �.� ���(�� !,� &��#�
# '���$� ��� ���� ��, �.� � ��)�%�� !,� �0�%���
�����$� �'%���, �.� ����� !,� ��� �����
�#���$ !�"��� ��, �.� ��� ���� !,� �0�� '"���
������������� !$ ��$�
�1�� ��� �"��"��� ������������ 2016
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
� '�� '� ���� � &����� ����,!-�-�� ���� �����"� ��� ����� ���� � ����� !$ � '��
���,#�� ��, $� ��,#������� ��� � �����, &����� �0� ��� �����)��� '�����)�0#� &1����� �!�$"#���� � �#����% ��)'� ��� ���� � �����&�0�� �� �"�.
�1�� ��� �"��"��� ��������������"���������� �����",�"��� #��)���0 ������ �"�� ��� �������%��##�*��� 2011. �����"�'&%�� ## '�� ������ !$ *�" �#���#�� ���������������#�!��*2� �� !��*��% �����,����������
����*�"!��� ����� !$ ���#�� �"�� ��� ������� ���� 7.
*���"�� ���"��#� �� 6 %�� !$ �� 21 � �� &��� �� �&��"#*�� '�� �� ��: � �����
���,#���� ���� � �����, � ��&��"�,#����������, � '��% ���� � !$ � �������1��
�#�$ �������� '��% ��, ��&)�����$�� !)�&��� #�(����*�� �"�� ��� �� �'$���� ��'� &���������&#�$��. �� �"���"�� ���"( �����"� ��(�&#�������"%�"�1�� ���� ���'$���� � !$ ���������� ����� '����� !$ ��� �!�$"#�#���" .
*���"�� ���" �#�(��*�"�����"����"����������� &���%�"�1��!$" � �����(
��"�)�� ��) �(����%"#�� �� � �"��'&%�� #���&,�"�*(����"��&��"#*�&$��&��� �,�"� &��� �:
&������(� '�, � '��0�, ���$#�, &���� '�,'"� �� !$ ,��$� ���&���$� ���� �� �0� ����.
� �����#����"% �����&��"#*���� � �� '�1���#�!��3�� � �"��'&%�� #*�"� �������"� �"����, !�" � ���� �0� �#���� '�)#��" ) ��&#� !$ ��"� '�*�",'"� ����������� ��������������� �"�4.
*����������#�� ��� �,'",��) ��� ��%�#�3��. �� �"�, ��������,'*�"������� � �� *�"��"�&�0� "���"( �����"��#�� '�&���� ���,���� ����������%�&���&%�� #(��"&���,'"� ��*����� ��!��, ������*�"� �����,�"����&��� �. ���� '�&���,#�����1���&������
��#����&,�"�*����%���������%��,#���������,#����&���.
�1�� ��� �"��"��� ������������.
��������
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
��$���
� '�� '�
��$���……………………………………………………………………..……-"�
!�� '�$�………………………………………………………………………...…1
%���� I � ��������,#���� ���� � �����……………………………………….…….16
� ���� 1 � ��������,#���� ���� � �����……..…………………..………..…….16
� ���� 2 � ��������,#�����…………………...…………………….…..22
%���� II � ��&��"�,#����������………………………………………………….….28
� ���� 3 ���,� � ) �,#���� ���� � �����……...................................................28
� ���� 4 ���� '�&������� ��………………………………………………....…30
%���� III � '��% ���� � !$ � �������1�� �#�$ �������� '��% ��……...34
� ���� 5 ��1����&��"# �0� ���� '��% ��......……...……………………...……..34
� ���� 6 � ��&�����1�� �#����� '��% ��,#�� ��!�$………..….…….……39
� ���� 7 � '��% ���� ����� ��� �� !$ ����� % ��*���� ���� � �����....……..64
� ���� 8 ���1�� �#�$ ����� '��% ����� ������" 3��&�����������&%�...79
%���� IV ��&)�����$��………………………………………….………..…...…87
� ���� 9 ��&)�����$��………………………………….……………..…..…87
� ���� 10 ��&)�����$����2&��� �.……………………………………..……89
� ���� 11 ��&)�����$����2*2�…………………………………………...94
� ���� 12 ����#��%�����&)�����$��…………..…………………..…..98
%���� V �����"%�"�1������ ���'$���� �…………………………………….105
� ���� 13 ����"������'$��……………………………….…………………105
� ���� 14 %�"���� ��� ��) �,#���� 3 2�……………………………………...109
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
� ���� 15 �����"%�"�1��,#�!���� �…...………………………………...112
� ���� 16 !�����)���4��� ��� ��*� �.�.�. $�……………….…...…………117
%���� VI ���������� ����� ��% ��#�� '����� !$ ��� �!�$"#�……….…..120
� ���� 17 �������!��#���%��,#��$�……………………………………120
� ���� 18 �%��!�$"#� !$ � ��$%��…………………..……………….126
� ���� 19 � ��% ��#�� '����� !$ ���������� ����…….……………...132
� ���� 20 ���� '�&#����� �&��&�0�#� ����*�"���*2�..............................................137
� ���� 21 ����4% �� !$ ���% �����!�� �� ��………………………..145
1�
!�� '�$� 1. (��%�&��,#����
���� �&��������� ��������� ����� ���� � �������� ��#��" 2 �����: ������ &��������" !$ ������ &���,������ �"��������".
*����� '�$ ������,#�� ��&��� ��� �� '�� ����� ���� �"� !� ����������"� ��� �������� ,#�� ��&���, ���&��� �! ���,%��, ����"#�� ��% ��, ���+$��#����, ���#��$ ����� �!�$"#�, �����#�#���� !$ #�� �4.
���� � &����� ����%�"�1����� ������ '���*�"*��"�����!%�,
����&��, ���#������ '�, ��� �!$�$"#� !$ #�� �4.
���(�� �� ,!-����� ���"% ��������"����&1��$� ����
&)�����$����2*2� &��� �: ,!-����� '��% ������ '� (genetic
engineering) &��� �� '���*�"*�������!%� !$ ���) ��)'� 3��/� '��% �� (�&#��#
(GMO) � '�*�"*� ���������% ��%����� � ��)'� � �)�%�� !$ *�"�$���� !$ *�"����%�����.
2. (���� �� 1) &%�� #*�"&,�"�*(�0 ����� !$ ��������� &���%�"�1��*����.
2) &,�"�*(���2� , � ��������, � '��% ���� � !$ � �������1�� �#�$ �������� '��% ��, ��&)�����$��, �'$���� � !$ ���������� ����� '����� !$ ��� �!�$"#�.
3) &%�� #*�"+�"���� �� ���*����������������"� " ) ��&#��" ������)���4.
4) &%�� #% �������������*����� �"���� !$ ���!�"�,� ����; ������ ��� !$ ) �����*(.
5) � '�&#�������"���&,�"�*(*������� '�*�"&%�� #*�"&������ �, ����� ���������� ���� !$ &)�����$����� � �)'� ���� '�$ ������,#�� ��&���.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
2�
3. &��"#*� 1) � ��������,#���� ���� � �����.. - � ��������,#���� ���� � �����. - � ��������,#�����.
2) � ��&��"�,#����������. - ���,� � ) �,#���� ���� � �����. - ���� '�&������� ��.
3) � '��% ���� � !$ � �������1�� �#�$ �������� '��% ��. - ��1����&��"# �0� ���� '��% ��. - � ��&�����1�� �#�$ �������� '��% ��,#�� ��!�$. - � '��% ���� ����� ��� �� !$ ����� % ��*���� ���� � �����. - ���1�� �#�$ ����� '��% ����� ������" 3��&�����������&%�.
4) ��&)�����$�� - ��&)�����$��. - ��&)�����$����2&��� �. - ��&)�����$����2*2�. - ����#��%����"����&)�����$��.
5) �����"%�"�1������ ���'$���� � - ����"������'$��. - %�"���� ��� ��) �,#���� 3 2�. - �����"%�"�1��,#�!���� �. - !�����)���4��� ��� ��*� �.�.� $�
6) ���������� ����� ��% ��#�� '����� !$ ��� �!�$"#�. - �������!��#���%��,#��$�. - �%��!�$"#� !$ � ��$%��. - � ��% ��#�� '����� !$ ���������� ����. - ���� '�*�"��� �&��&�0�#� ����*�"���*2�
3�
- ����4% �� !$ ���% �����!�� �� ��. 4. ����#� !$ ���(� '�����#�
�. ����#� ����#� ������ '�� ���0� (� '�*�"�������#�!��*��')��)"#�&��"����
�������#�!��&#��� �����&���*(��� �0� � ������������� ��: ����)�� �����(� '�, ���) �"�� '�1��, ������ ��*( !$ ������ ��+���#�. ��������"���� �&������% �����+�"���*�"��"� �������", ,����� !$ ������)��������� ��.
,. ���(� '�����#��
���� '�� �� ���(� '�����������#� �0� ������(� '�)"#�&������(� '��#���#�� ��&��"#*�� �����, &����� !$ ��� �������� &���,�"�*��"#�1���, �%��,#��"#����, #���#���� ����"*��"#�1���, ��"�#��� !$ &#����#�� �4.
��)"#�� '�&�������#���)��$ '�� ��, �"�)#�)��� ���#���� ����" &��� �&$�� �!)�, �"�� '�( ���#�, �"� �� !$ �&� ��+ ��*�"&����� �#���#�� ��. �
��� �� '�� ���������#�!��) �"�� '�1��)"#�*�"� �!��: ���, &���, &(�(�"��
&2� �� �&%�*�&$�� '�&�������#� !$ %� �0 ����� �#�!$")"#�*�"� '�1��&(�(�"�)�� �#��. ) �3���: (������)�� �����(� '���" �0� ( ��� ������ �������"�����"� ��!��, � ����,#��%��!�$"#���� ��!��. � ��� �+ ������)'� � ��&���!�*�.
� ��$%��� �( ���&%�, �&%�*�!��. &���(� ������������� ��$%������ '"�,
#����!�*�. � ��$%��� ���� ��� �# ��)$� )'� � ��&��� !$ ��� ���� � �����!�*�.
� ����������(� '�&#�������"��� '�*�"&,�"�*������( '� ��!�*�. �#����( � '��#��������"/� '��0�/��������&$�#�� �,'"��� &2�� �� !$ *�"�)�� ����!)�%������� I ��&$� .
, �"���0��: %� �0 ����� ��� ��������"��)��, �"�)#�)���4� '�&$��!$"��)"#����� �� ��� �������0�� !$ � ��$�������� ��&��"#*�&%�� #*�"� ������ �����.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
4�
,����������"�&%�� #*�"� �����&�����������"��"�" ) ��&#�� �"�����( �����(� '� �0� *�"���
��#�)���4(���0� !�0 ��3����"��,���� *�",���������� ������*�" &��� �: &6��!#�*�"� �������� ���*����� �"����, ) �"�� '�1�� !$ )#�3���� �&��+ ���� *�",���������������" (Inquiry Process) &��� �&���,����������"� " ) ��&#�.
�������������" !� ���������#�!���#������(��&%�� #� '���������� �"�% ��� ��&��� '�����, $ ����,#���� �)���4, ���� '�� ��&����*�" !$ �� ����������� �!�$"#���"; &�������#�*�"���&���&���&��� !$ !�"� �����" �������� ����.
�&%�) �� �����&#�()"#���"% ����� ���� !$ ,�����. � ����2� &1���������� *������ '� ��: ��� �0� �)�� ����"3�����#�
!�",�1��)"#�,�� ��&(� �0� &������(� '��&%� (Specific Activity)� &���) �"�!� ��� ���*����7��,�����#�� �"���,����� ��,�����*�") �&$�.
���� '����,������2� &1�� ��������*����*�",�����)���4��"3�����#�!�",� 1��)"#�,� � ��&(� �0� &������(� '���� )"#�*�"&��+ �� (rational
activity)�!$ ���,"#�� ������ '�&#��� ���)���4��*�" &��� �: � ���������, ��������", ���!�"� ����, !$ ���&�����. �#�(��� �"� ����������� ��� ����������&�,����$ ��� '�&���,�����"��) �!��/) �"�!���!$ ����$ ��,'"��0��.��
,�������"##�!���"&���!�����#�$� ������ �������� '���*�"�&� ��� ���/,�����,#�� �������" � ��&$����( �������� !$ ���( �����(� '�)���4)�0#��#����� '������"��*�"*������( '� �� � �� �����":
1) %��)�� '�*�����)�� �����(� '� (&���$� ���� �� �0� ����) &��� �: ���� ��+��
�#�, ����#��#�, �����$������, ���,� ��2���%��, ������ � ��,
���� ��*( !$ ���) �"�*(.
5�
2) ����,���������� ���� ����,���������� ���� ��: �������� ��&��, ���( '�!���
&%�, ��� ��, ���*�") �&$�, ������ ���2� , ���% ��#�, ���) �"�� �����1��, ���� '�� �� !$ �����+ ����"� ��, ������$#�, ���� '�% �� !$ ��0��+ ��.
3) $ ���������� � �: ��������*������0��!�������, ���!����, ����&���0 ��
���, ���� '���*�" !$ ������3����#��#�.
4) ������������" � �: ��������*�����!����,'"� �� �� ���#���, ���7�� !$ ���� ��
&��; ��������*������� ����� ���&�"�, ���,�� !$ ���� '��&-�; ��������*����)����, ����"��!+���, !+���� , )�)$��, &$�, ���� ����� !$ ��������*����*�"&)�����$��.
5) ����,���������� �: ��������*����&���+�"� '� !$ +�")��*����&�����&�������, �����
������*����� '�� ��&��"�2� , ����)�� ��-"���� )������#�2� (�������" ���� ��+���#�; ����"��+ �����*�����3���� �������%��, ���%��%��*(*�+ �����,#�����.
,������������#�!����"#�� �� ,������������#�!����"#�� �� !� ���������#�-�� ���� *�"
�0� 4������� ������� ��$����+�"�#�� ��+�"���*�"�0� ,�"�.
,������������#�!����"#�� ����#��� 5 , �"�)#� � �����": �"������ ��*(, � �"����, ��"#�� ��, ) �����*( !$ � '���*�".
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
6�
1) ����"������ ��*(!� ��� ��
����"������ ��*(!� ������)�"���� &���*�"� �����&������)"#����3����", 3��&���, 3��&�"�, 3��)#�, 3���)�� ��.
&��"#*�,#�����"������ ��*( ��: ���) �"�� '�1��, ����!��#���#�,
���( �����(� '�, ���( ������ !$ ���#���� .
���) �"�� '�1�� �� 2 �&%� ��: � '�1��&��� !$ � '�1�����.
� '�1��&��� !� ��� '�1��*�"#����0!��+�")#�. *����)#���� &���(����"�0� � '�)#�)�����&,�"�*(,#�) ��&#�.
) �3���: - ( ���*�"&��+ ��&���� ��(���( '�&���)"#���������*�"� ��&$�?
- ���� �( ���&%�? �&%�*�!��?
) �3��� - � '�1����� &��"�1��&1���1����� )"#�� �� '��� (3��*�?)
- � '�1����� &��"�1��&1��$� ���)"#�� �� '��� (!� ��� ��? ,# ��*�!��?
�'$��*�? )
- � '�1����� &��"�1��&1��&��+ �� !$ #���� )"#�� �� '��� (!�*�?
���*�? "#�� ��?)
- � '�1����� &��"�1��&1��&$�)"#�� �� '��� (,�*�? &$�*�?)
- � '�1����� &��"�1��&1��� �� !$ � �� )"#�� �� '��� (*+? �)*�?)
- � '�1����� &��"�1��&1��( '���)"#�� �� '��� (&��� �*�? ���*�?)
- � '�1����� &��"�1��&1���'$����)"#�� �� '��� (,-��*�? � '��*�?)
� '�1����� !� ��� '�1����� +�"1����"� '�� ��� '�)#��"!$"*�"+�")#�&$�#�)#�)����� ��"� '�� ��*�".
*����) �"�� '�1��!)�$&��� #)"#�� '����&1��$$� ��,#�� '�1�� &��� ���� ���
���� 6 $� �� ��: $� ���� 1 � '�1��&��"�$� �����(��( '�, ���&,�"�*(, ���� '�*�", ����&��, ���� ��&��, ���)�$���-�&� ��+ �� (# ��� �� 6).
���1��� '�1��:
1. � '�1��)"#�(!( "�&,�"�*(� ��
7�
2. ���1��)"#�*�"���� ��� ��&(���" ��� ���"#�
3. ���) �"�� '�1��*�"&��� 3 � �"�)'�-�� �� '�1��
- 1��&��� #�� 1 *�"� ���������"#���"7��
- 1��&��� #�� 2 *�"� ���������"#���"���
- 1��&��� #�� 3 *�"� �����)#�(&������� �� �0� &������� ( �'� ��*�"� �����2���"#�)#�%"#�� �� �� ��� �'� � �" ��� ������ ��*���" �0� �'� ��" ��)#�&��� #$� ��*�"�0� ).
4. &� ��#� �����)#�!$")"#�� '�&#��� '�)#����2 �� �0� ���*����-�� �) �"�&���� '�1�� 1��3'"����&���� ��&,��(���)#���!�� �"�? &%�� #&�������)�"�*�"� �����&,�"�*(&��+ ��,#�� '�)#� !$ ) �"�*()'� � �����)�0#�&$� �0� 1��� ��/����#�� ��'��" &,��&(�"�� �������&���!�*�)'� � '�)#�,#�+�"� � "�.
5. ��)"#�� ��$�� '�)#���� &�����1��)"#�.
6. *�"� �����) �����*(� ����� / ( ��)��� �����,#��� �0� )�����&,�"�*(&,�� &(�"�&#� !)���*�$���,#�� �������� ��*�"&������ ������ ���.
2) ���� �"���� ���� �"����!� ��: ���� '�*�"� ���2#����, %�(�$��, ����)#�, ����&�
, �)�, ����, &#��*(*��, )��)��, � �����1��, ������)'� �1�����, � '�&�"�, � '�1��, ���(� '�, ��1���� ��"&��� !$ &���,�"�*�&$�� �"�.
���� �"����� ��0� !��� �����": ���� �"����!���&��, � ��&��, !��������, !���%��, !����%�(�$��, !��!�"�,� ���� () �"�� '�1��)'� ) ��&#�).
���,#����� �"����: ���� ����, ���&���������, &��������0� � ��.
3) �����"#�� ��
�����"#�� �� !� �����1�����, ���&�"�, ���#���, ���,��, ��� �!��������&���, ���!�"� ��&6��� ��, ����)�� �����(� '�)�����!�� '�,#���.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
8�
4) ���) �����*( ���) �����*(!� ����� #�� ������� �� ���� ��� �"���"� �����1��)"#�, �'� � �����
�'� 1��)"#�, � ������'� 1��)"#� !$ !� ��� ������'� #�� ��*���� �� �"�.
5) ���� '���*�"
���� '���*�" !� ������ '�&#�������"��� ��"� �������*�"*�"�#���#�� ��� %�����&���(��*������( '� �� &%�� #&����"�������" !$ �� �����*����� '�$ ������) �(��.
������-����#������")"#���"� '�&�����)��, �"�)#������ ���� &��� ���#� � �: ������� �"���,'"� ��, ���� '��0�, ������$#� !$ ���� �� &��.
������� �"���,'"� �� &������(� '���� � '�� ��*�"� ��������� �"���,'"� ��(��!�0 �������")���4 !$"*�"� ���,���������� ���� &��� �: �����0��,'"� ��&%�� #*�"�����"� " ) ��&#�.
���� '��0� &������(� '���� � '�� ��*�"� �������"� '��0���� �����, &��
���)���4 )��������,#�� �&$�� #�!$"*�"� ���,���������� �
���: ���� ��&��, ����)�� ��, ��� ���2� !$ �����0��,'"� ��&%�� #*�"�����"� " ) ��&#�.
������$#� &������(� '���� � '�� ��*�"� �������"�)�� ��������$#� &%�� #%������������"�� ���##�!��������$#�, � '�&���������$#�, !$"*�"� ���,����� ����� ���� &��� �: ���� ��&��, ���% ��#�, ����)� � ��, ��� ���2� ,'"� �� !$ �����0��&%�� #*�"�����"� " ) ��&#�.
���� ��&�� &������(� '���� � '�� ��*�"� ������ ��&����� �����)���4)��!�������,#�� �,'" �0� &$�� #�!$"*�"� ���,���������� ���� &��� �:
���( '�!��, �����0��&%�� #*�"�����"� " ) ��&#�.
9�
�#�(��� �"�, ��������"�� ���� ����#���: ����&��,'"� ��, ���
���, ���% �����,��������, ���� ��*�"*������( '� ��, ���&���+ ����� �*�"� ��� ��, ����)�� ��) �(��/&6��� ��� !$ �������"��� ��.
����&��,'"� ��&������(� '���� � '�� ��*�"� �������"�(! ������% �% ��� �� �0� &��+ ��,#�,'"� ��� �"�(����� �������� -"�� ��*(&%�� #*�"�����"� " ) ��&#�.
������ &������(� '���������� � '��0 �����, !�������,#���������"*�� �,'"��� �����&%�� #*�"!�"� ����.
���% �����,�������� &������(� '���� � '�� ��*�"� �������"*�",��
������&%�� #&%�� �� ���������,#�� �����.
���� ��*�"*������( '� �� &������(� '���� � '�� ��*�"� �����)"#�� '��0 ��
���, !�������,#���������"*�� �,'"� � "�4��*�"!�"� ����*��%��) �(��*������( '� ��.
���&���+ ����� �*�"� ��� �� &������(� '���� � '�� ��*�"� ������ '�&#�������"��"(����������"���)�� ��&%�� #*�"&������ �!��� ��� ��.
����)�� ��) �(��/&6��� ���&������(� '���� � '�� ��*�"� �����&6���)�� ��&%�� #*�"&��� !$ &%�� �%��� ���,���������� ����.
���� ��&$�#� �0� �������"��� �� &������(� '���� � '�� ��*�"� �������"*�"�������"��� �� �0� � ��&$�#������&%�� #&%�� �%��� ���������,#�) ��&#�.
���##�!����������"!���"&%�� #*�"� �������"� ������" ���&,�"�*(� �����3���(!( "�)��!����/,���������� ����. �#�(��� �"�� ����� ��)"#�&,�"�*(� �����3���(!( "�!� ��!�*� ���&,�"�*(��� (!( "�&��������"���&$�� &��� � ��: ������$� #�, ���% �% ��$�����0 ����� !$ &��"#*� !$
������ � ����������". �����"��"&�������� ��,'"� ��)���4,#�� ����� !$ &��� �����"��� � ������"��,�"�&#�.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
10�
5. !�� '����� '�*�"��� ����#�
��� ����#� !� ����� ��� �%�� �0� #���#���� ��� '�*�"&%�� ## '�� ������*�,������ ��������"*�"� �����; ��� ����#�����!��� �����,#�����"!)�� ��&���
#���#�&���# ��� '�� ����� � � ��*�����#�, �� *�"� �������"��� !$ ������
������*�"��,�"���� ������-����#������� '�� ����� ���*�� ������#�-�� �4 � ���� *�"� �������"� ��#�����"� '�+ ��, &��� ��1�) �(��, �"������ ��*(*�"!��� �� ���, &���*�"� �������"�����"��"� !$ &���� ����3����"3������0� ,�"�. ���)���4��� *�"&,�"�*�����#� ��:
- ���!)"�, ���1�� , !+���, ���&)�, ���( '�$#�, �����)��, !+���� , )�)$��% �% ��� ��&��"#*�� �����.
- %�1�� !$ ���� ��$#�, ���#���#�, ��!��, ���&��, �0#�!�", ���$��,
���, ���&���. - �"#�(�$��� ($���!+��!�", !+��$�!��).
- �#�%�&)�1 "�� �&%�� #*�"�#���,'"� �� !$ ���%����� � ��% ��� ��&��"#*�,#�� �� ������#��&)�!��� !$ &#������� � ��,"#�� ��� �����.
- !�0 �������": �1����� )���4��� � �������% ��� ��� �����, �"#����$#�, �������*��"#�1���.
6. ��� �� !$ �&� ��+ ��
6.1. ��� ��+ �� ��� ��+ ��*�"� '�&��� 3 �$ ��: ��+ ����#��#�, *�,��#� !$ �0 �����
�#�.
- ��+ ����#��#� (&%�� #3 ���&��� ������",#�� �����)'� � ��� �������� (�#�*�� �� �����"�0� -"# ���*�). ��+ ��*�,��#� (%� �0 ��� '�&$������)�� �����(� '�-�� �4 !$ ������$#�*�-�� �!$", &%�� #��&��� ����&,�"�*(,#�� �� ���*��"#���� ����&,�"�*()'� � ����/,'"��"%��*�).
11�
- ��+ ���0 ������#� (!� ����� ��+ ��������( ��� �����-�� �4: &������!��� '�1��)'� &��"#*�, � '�1����� % ��������� !$ ���� '���*�"; � �����(� ��$�( ���� ����� ) � "��"�0� -"# ���*�, %"#�� ��� �"��'&������������� ���#�,#���*�"��,�"�&��� ���� ��).
6.2. ����&� ��&��"#*�� ����� *�"�&� ��&1�����&,�"�*(���� ��&��"#*�%�"�1��*�!� ��� ����, �����
��� !$ %��)�� '�&%�� #*�"� �����, �" &��� �"�(�����"&#��*(*�� � �����": �. �"�������": *�"�&� �����&,�"�*(����"��&��"#*�%�"�1��*�������� �, ���
���,���������� ����,#�����" ���1��-)#� !$ �������.
,. �"����������: - *�"�&� �����##�� '����&���, ���$� ���, &���� '�,'"� ��, ��0��+ �� !$
$� ����� #"��#���0 ��1�� !$ ������3���� ��&(�. + �����) �(��, ���&���� ��$� ���, ���&����( '�&��#�, ���� '�%��, � ��� �����,#����� �� �0� $�2��.
- ���� '���*�"&,�"�*������( '� ��/� ��� ��.
�. �"��%��)�� '�: - �&� ������"�� ��&,�"�*����� '������� ����, � �������� �, � �%��
)�� '� *����!�"�,� ������*������ ���� !$ #�� �4. - ���� ��*(*�!� ��� ����, ���� �����/&,�"�*(*�������,#��� �
���. - �����������*�,�����)�� �����(� '�����, %����, ���) �"�*(,
�"� ���, ���1��)"#� !$ #�� �4. &�"�$�!$" ����&� ��+ ����� ��#��&�����"� �"��')"#�&2�� ��� ��&��"#*�� ��
�����: ���� ��&��, ���1��)#�, ����)�� �����(� '�, ���2� ��� *�����, ���)�� �*�)�)$��, ���� ��$�� '"� ����� �0� ���(� '�, ���"��, � ��$� ���, �� ���"# !$ ����#�2� ��*�-�� �.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
12�
7. !�� '�����"��!+�����#��( '���
!+�����#��( '��� ������ '�� �� ��( '�&���)"#���"�"��!+�����#�������) ��&#��#�*����4��� �"��'&%�� #���!������#� !$ � ���� ������#�*�"( ���0 �����,#����. *�����#������"*�"&$����2 �� 34 #����, *���"#����-�� ��#�
2 � ����� $����2 ��&��� 68 � �����.
) �3��� !+�����#��( '�� �����. ���: ���� �
2 � �����/#���� x 34 #����/�����=68 � �����.
%��
���
&��#� #�
���
� �����/
#����
%��/� �� 2�
&��
I
� �� �
1 2 %���� I: � ��������,#���� ���� � �����
� ���� 1: � ��������,,#���� ���� � �����
2 2 � ���� 2: � ��������,#�����
3 2 %���� II: � ��&��"�,#����������.
� ���� 3: � ��&��"�,#���������� !$ ���
,� � ) �,#���� ���� � �����
4 2 � ���� 4 ���� '�&������� ��
)�$� 5 2
6 2
7 2
8 2
%(�� 9 2
10 2
11 2
12 2
13�
���� 13 2
14 2
15 2
16 2
� ���#�
2014
17 2
18 2
�����%������� I !$ �#�&���
II
���%� 19 2
20 2
21 2
22 2
���� 23 2
24 2
25 2
26 2
&��� 27 2
28 2
29 2
30 2
%���
%�
31 2
32 2 ����� !$ �#�&���%������� II
33 2
34 2
$� 34 68
����� ����� ����� +�"# '�� ��� � �-"��� ��� ���( '����
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
14�
8. !�� '����!)��� ���#�
, �"�)#������������#�
1. ������0 ����� !$ !+�����#��( '��� ���#�()"#���"������0 ����� !$ �� ��1%����������"� �#����!)��� ��
�#�-�� �4 ��)"#����*�"+�"�#� !$ +�"�����" !$ �)�� �� *�&$�� #�*�!��. (��� �"��'�����!+�����#��( '���.
2. �����&$����) �(��. ��()"#���"%�(�$��&$����*�%������� I, II, #���� !$ &��"#*�%��
������, %�����$#� !$ �)�� ��) �(��� �&��� �*�� �����.
3. ���!)��� ���#� � ���#�!� ��!����,#�+�"��� (�#�����"$��-"���(� '�&�����!�*�
�� ����&#��$� $#������ ��������, (���� ��, &��"#*� !$ �������#�)�0#��#�#���#���#�����#�!$"( ����&���$� ��)��, �"�)#�.
*�����#������"*�"&$����2 �� 34 #����, *���"#����-�� ��#� 2 � �����/#���� $����2 ��&��� 68 � �����/�����.
� �����!)�$� ��� �&��"#*� �, � �"� !$ ��� ��� �� !)�)���� ��. �� �"���)"#���"&#��*(*��*����!)��� ���#�!)�$� �� �� #��*����"����� ���&���) �3���
!$ ( ������������#�*�"&2�� ��� ���%��*��"#�1���. ) �3���: 1"�� �����*���&��"#*����,"#�� ���%��*��"#�1����'*�"� ����(� '�, �����) �"�� '�1��&��� #�� �, &���&������"��, � '��0�, &���� '�,'"� ��)���4 !$ #�� �4 ��� &�����&2�� ��!$"*�",��� ��$� ���&������� �� �0� &�������3���"#����%"#����� ����� !$ � �#����&���&��� �� �� !$ � ��.
���( �����&%�� #���������$#�: � �����)"#�� ����&$�� �) �"�� ���������&�����" � �����":
1) �#���������!�"�,� ������� �*�-�� �3���(!( "��" ���&���� ��$#�&��� �.
15�
2) ) �"�� �����1��. 3) ���#�&��� �)��� �����1����� ) �"�,�"�� �"�. 4) ( �����������$#� !$ � '�&���������$#�. 5) � �����, ������, *�"&��+ ��������$#� !$ �!��+ ��������$#�� �"�.
6) �&�� !$ )����2� + ����� ��"(��������$#�.
���,��� ��$� ���.
���,��� ��$� �����(���� ��&%�� #&6��*�"� �������"( �����,��� ��$� ���.
�� �"�, � �����!)�$� ��)"#�� ���"�,��$� ���&���,#�) ��&#� �� *�"� �����������$#�!)�$� �"�&%�� #&#���"����� !$ ��������.
, �"�)#����,����� �����": ��, &��#�, �� ���$#�; ��,'"; , �"�)#����� '�&���;
+ ����"� �� �0� ,'"� ����� &���� '���"; ��0��+ ��������$#�.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
16�
%���� I � ��������,#���� ���� � ����� � ���� 1 � ��������,#���� ���� � �����
&$� 4 � �����
1. (���� ��. &%�� #*�"� ����������:
1) �#����2� ,#�� ��������,#���� ���� � �����.
2) #���� ������� ��������,#�$����, �����, #'� ������.
3) � ��$�&��"#*�������� ��&��.
4) � '�&#��&��"#*�������� ��������&,�"�*����� ��&$�#� !$ ,� � !�% ��%�� !$ � ��&,�"�*�������6 ��$"��� ��.
5) ������� ���� !$ #��$ ��� '����� (��� �!�$"#�).
6) #���� ���&$�#�&7�"���� !$ ���&$�#�&7�"�� '�����.
2. &��"#*� � ��������,#���� ���� � ����� (evolution) *�,!-����� �2�
&1��,������ ��������-�� ���� �'� �������"�)�������" !$ � ��������� �"��'� �������*�-�� ���� !� ��#�3��*����,� � ) �,#�� '�������� *�"������ +����$ �� �����# �� ���� # ��&������� '�������������!������"�������#�� '��% �� ,#�����#�*����&���� �( ��%�&��*�������) �, ���� '�&���, ���)� ,#�����, ���� '�&�������&)�"����,#���� ���� � ����� !$ ���� '� &���$� ����&� !$ ���$�.
���� $���� ��"�&-�!����*�&$�� #�� ��������,#���� ���� � �����##�&��� 2 ,'" ��: - � ��!������� '�*�" !$ �'� � '�*�": $ ����,#���� ���� � ���������!����")���
%��!�$"#�#� *���� *�"&$�"# 4 �#�,� � *� �,�"�, #� �*��'� *�"&$�"# 4 (��# 4#�#�!# !$ &��� #���0� ��*���� ���.
17�
- � ��!������1�� �#�$ ������� &���,�"�*2�$ ������� ��"��*2� �0� &� ���� #����% ��,#���� �!�$"#��� ���*�" !$ �'� *�"(� ��3�� !$ �����1�� �#�$ ������� &���*2���"���������$���0��)'� ����".
!�������) �"�)',#����=�� �'���� �������� ���������'� ��",�"�3��� �����&6��6 ��$ ������� )"#����*�"!��&2�� ���%��!�$"#�, !)����!� ���%��!�$"#���� &���*�"&���� ����&$�#�&7�"�� '�����&%�� #��� (*�"��"$ ���
���!��&2�� ��� %��!�$"#� !$ ���#������% ���'� *�"����� ��.
������� ��������� ��&��(&��"�&1������ '�� ��,#�����#�&��� �1�&���-� � '�� ��,#�� �������� ��� ���� � �����!)�$) �*���������#�(�����+ ������!)�)���� �� ���+ ���������� '��% ��*���� &2�� ���%��!�$"#�(&���*�"��� ���� � ������ �"������3��$#� !$ ���% ��1�� �#�$ ����� ���
������������$���0��)'� ����" (���1���"����� �!�$"#�� �"�&�������(� '�� ��*����� ��&$�#�����#���� &2�� ��*�"� '�$ ��� ��) �3����"*��%��!�$"#�� �"�.
3. ��� ����#�. - ��"�!����� !$ ���� ��� ���� ��.6.
- &#����)���4��� � ��,"#�� ��������� ��������.
- ���!�% ��%�� !$ !�% ��� ����� � �*��"#�1���.
4. ���(� '�. ���(� '� 1: ��������2� !$ ���� '�� ��,#�� ��������,#���� ���� � �
����.
*����(� '� 1 ��"*�"�������� ����� �.5 &%�� #���)'� &���#�&,�"����� ����� �.7
- *����(�� ����"&%�� �!������ ���� � �����##�&���( ��#���( ��? ��#���( ��*�!��?
- � ����������� ������� ���� � �����&�0�� �� �"�� ��0� ������� !)�)���� �� !$ ������ '�$ ������3��*����(�� ����" "#�� ��? *�"&��+ ��.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
18�
- �� ��*�"� ������ �"��"�� '���� ��������. ��� ���� � ������ �� ��������,�"���&$�"# 4, �����# ��% ��, "� 1���1�� !$ �����)'� ��"� ��� '�����&%�� #���3��$#� !$ � ��) �.
- ��!���� �����##�&�������)�����&2�� ��.
������ 1: � �"��"�� ��� �����2� ,#�� �������� )��� '�1�� � �����": 1. � ��������2� &1��� ��?
2. *�"� ����� ��) �3���������) �,#���� ���� � �����, ���� '�&��� !$ ���
)� ,#�����, ���� '�&�������&)�"����,#���� ���� � �����, ���� '�&���$
� ����&� !$ ���$�.
������ 2: � �"��"����� '�� ��,#�������� ��������,#���� ���� � �����.
- ��!�� '�*�"� �����#������� '�� ��)���4,#�������� ��������*�"&,�"�*(2��!$", ��(���) �"�� '�1��� �����":
1) � �����&�� ���%�� �0� � ��$"���'? &�� &$�#�!�% ���'? &$�#�!�*�?
2) *�"� ��������%�� (&���� �����3���"��,#�) ��&#�) �0� ��&#�����&���� ����� ��*�"� �����&��� �) !$"*�"� ��������������!)�)���,#�&���� �����.
3) � '��% �� !$ ��� �!�$"#������% �% ��� ��!�*�?
- �0 ��(��� �"�*�"!)�$����,�"����&-�, ����#�� ���#�������&���.
- ��� ��� ��� ����������� !$ ��0�����(� '�&%�� #&���� �����*�"!��� �����.
���(� '� 2: �����������)���4���� ��� ��������,#���� ���� � �����.
- ��!���� �����##�&�������)�����&2�� ��.
������ 3: � �"��"�� ��� ��������,#�$���� )��� '�1�� � �����": 1) ����$������"�&-�!����&$�� #�� ������������!�*�?
2) !����,#�$����&%�� ���"&�"���$� ���*�#���� ��'� �"� !)�$� ���*����
(�� ��� ��' �&���� ��(���&���!�� �"�? � ��� ����������!�*�?
������ 4: � �"��"�� ��� ��������#'� ������ )��� '�1�� � �����": 1) ����#'� ��������"�"��������)"��������,#�*+? $�*�"� ������
!�*�?
19�
2) ��+ �&� ���-�� �� ��$���� � '�� �� 1 � ��, )#�$��&$�� �������, � ��&#��1��2�� ����( ��,��&��"#�-�� � (�'� � ���&��"#�-�� �&$� ), *� �,�"����� +�"� � "���!)�����, � ��
�����$���$���� 1����:
1) #��)�������,#�$����$���� ,#�$�&�����(&���!�*�
(���� �0� �'� � ���)? #���� .
2) #��)�������,#�#'� ������$���� ,#�$�&�����(&���!�*�
(���� �0� �'� � ���)? #���� .
������ 5: � �"��"�� ��� ��������,#��������� )��� '�1�� � �����": 1) +�"��� �&-����������&���&�������*2�# ��&���#���(������ ��&$�#���
� '���������� ��!�*�? ��&��"#*�!�*�?
2) ������,#����� !$ ������,#�$����������!)�)���� ��!�*�?
( ��� ��) �3���%"#�.
������ 6: � �"��"�� ��� ��������� ��&��)��� '�1�� � �����": ������� ��������� ��&����"1�� ����*�&���) �"�)'?
- ��*�"&$�!)�$����� �"��"� !$"*�")��-"�����,�"�$� ���.
- �� !$ � ��������� ����0��.
���(� '� 3: � �"��"�� ��� ��� ����,#����� ��������
- ��) �"�� '�1��*�"� ������ �"��"� � �����": 1. � ����,#�� �������������% �% ��� ��� '��% ��!�*�? 2. "#�� ��(������ ����� �������������% �% ��� ��� '��% ��?
- ��*�"� ������ �"��"�)����"�!����� ,'"�� 3 -"��� 8 !$"$� ���.
- (��� �"�����0� ������ '�)#�)��&��"#*�� �����": $ ����*��')����� ����!�� "#�#����% ��,#���� �!�$"#�%��3�����!� ���'� ����#���$���0��, ���$ ������� ����!�� "#���&��� '��% ��� �"�(����#���&1������$���0����". ������ ��"��"!�� �"�!� ��� �� ��&�����1�� �#�$ ����� '��% �����-���-��.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
20�
���(� '� 4: � �"��"������ ��� �����&$�#�&7�"�
- ��*�"� �����( ������##�&��� 2 ���� �0� �0� �����'��", �� *�"����-�� �� �"��"� ���� �����&$�#�&7�"���� !$ #������-�� �� �"��"�� ��� �����&$�#�&7�"�� '�����.
������ 1: � �"��"�� ��� �����&$�#�&7�"���� )��� '�1�� � �����": 1) &�� $"��� �� �0� ���%���'?
2) &�� ��"� ��&$�#�!�% ���'? &$�#�&#��!�*�? &���� ��(���&$�#�?
- (��� �"�*�"� �����)#�)�����&,�"�*(, )��) �(����� &,�"�&(�"�&�� ��"&��� �0� &���� ��#�� �$"��� �� �0� ���+ ��.
- ����0��� '�)#�,#�� ����� !$"*�"� '�&���&%�� �&)�� � �����": � ���)*� �0� %��) �"�*�� ��������*2�� ��+ ��� �"�(��"� �����&$�#�&7�"�(��� ��
&���&%�� #� �����" !$ &���,� � �" ���!%�% ��. &��"#% ��� ���� ��� ��� �"� ����,�"�&$�"# 4, � ��� ��,"���)*� �0� ) �"�*�� ��������*2��'� � �+ ����� �"�(1��� ��&����1�"� �0� ( '�� ������"�����!%�% �� !$ &��"#% ��( '�%���"(� ��� �"���&� ��.
������ 2: � �"��"�� ��� �����&$�#�&7�"�� '�����
- *�"� �����##���� ��&��&��� �) �"��� "#"#�������.!$"� �����*��)�)$�� � �����": ��,#�!���� " ��,#��%��!�$"#� ( '���!���� "
- *�#��� ��!���� "��*�3��*��%��!�$"#���*�(���(� �����3���0� ���?
"#�� ��?
- ��*�"� �����)#�)��������,#�&,��&(�"�. (��� �"���(���#���� &%�� �&)�� ��: !���� " �0� � ���)*���� 3��*��%��!�$"#�� �"�4 (&���*�"� ��#��� $#�&�0�#(������ '�$� �0� 1�����(��� ���)#�� �, &���*�"�����,� � % ����"�0� ���.
21�
2� &��: *�"� �������"� �"��"�� �����&$�#�&7�"���� !$ � '�������%"#� � �� �� �&�������� (1"�� �&$�%��%'). - �0 ��(��������&$�#�&7�"�!$" *�"� ����������$#��)�� ��)�������� $#�
,#�������&$ !#� (M.M Beliaeb). ��(��+ ��##������ ��� ��,#�&%�� ��'.
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��.
��%�(�$��(��:
- �����������*����( �����(� '�����, ���&#��*(*��. - ���1��)"#�*����)#�� '�1��,#�!)�$����.
)#�� '�1���"� � �� )#�,'" 1. !� �� �. ���&���� ����������"� �"�)"#�� ��������!����� )'� &���#�� ��
3���&���$���.
)#�,'" 6. !� �� �. �����)'� ��"&%�� #���3��$#�$����) �"�� "��" � ��. �!�� ��) �"�&,�"�� ��2 ����� ��&�0�#� �"�&2�� ����� ���(��������3��$#���".
)#�,'" 7. !� �� �. ���(� �"� &%�����'� � ����( '�&���*����� '�$ ������.
!�������,#�$����&�"���: $ ����,#���� ���� � �����+ ��������")���%��!�$"#�#� *�&2�� ��)'� ���� '�$ ������#� � �"�( ��� ��3�� !$
(&$��!,�!��; #� *���� �'� &2�� ��)'� ���� '�$ ������ !$ �'� ��"*�"#� � �"�(��# 4�0��,-��#�#�!#$ �� !$ &��� #��� ��*���� ���, !�������,#�$������"&#�"���: � ��!������*�" !$ �'� *�".
)��!������" 1"�� ��$#�) �����-�*�"� �"�$ ����������� ��� -� ��� '�$ ������3����"-�����)'� 4��-�(� ����� �"� &%�����'� � ����( '�&���*����� '�$ ������.
)#�,'" 8: &���#�(��% ��$���&���,�"�&#�)��� '�����, ������ 3��� '�� ��� ����+ ������$ ����&%�� #)'� ��"� ��� '����� ()"��� ��% ��$���) &���*�"�� ������� '�$ ������ !$ !%�% ����"�0� ��.
)#�,'" 9 !� �� ,.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
22
� ���#�) �3����� ���� '�*�" UbD: ��� ���� �
, �"� �.7
� ���� 2 � ��������,#�����
&$� 3 � �����
� ��������� ��� ��������,#����� ��#��" &��"#*��0 ��� ���)'� ����":
1. ) �"�� '�&��� !$ � ��������,#����� (Human).
2. !����������� ��� ��������,#�����.
3. �����������,������ ��������,#�����.
4. &+�� �% ��,#�����*����(�� ��.
� ���#��� 1: ) �"�� '�&��� !$ � ��������,#����� (Human).
&$��#�: 50 ����
, �"�)#��� 1 (Stage 1): + ����"� ����� )"#���� (Needed results)
&��"�2� (Goal):
� �������"�#�*�"� �������"�����"� ��� �������� � �����*���2���(�� ��
!� ��&���,�"� "#�,��� ��������,#����� &��� �&$�� �(��%��%�&��, �"�
) '��( ��&1���%�&��, �"����$����� ��%��$��,#����� !$ ����*�!)�$ ��
#���" . �#�� �"� ���� *�"&,��&(�"�#���� ������������ ��������,#�
����3���� �&��+ ��.
23
���&,�"�*( (Understanding): � � �����&,�"�*(: - ,������ ��,#�����. - �������!���������%� *)"� ����
!���� ��������*�(�� ����� ��. - ��������,��� ��������,#�
����.
� '�1�� (Questions): ��1��&1���� ������,#�� ������ �����": � � �����)#�:
1. ����� �*���� �!��*�"��" �������"� ��� ��$��?
2. &%���&��*�(�� �( ������ &,�"�3��*�&+�� ��%�&��?
�����" (Knowledge):
� � �������": - �������!��������� !$ ����"��
,#������� %��%�&��%� *)",��� ��������.
- ) '�!-��,#�����*�$� ��( ��!��� � ���$�
���� (Skills): � � ����������:
- #���� ���!)�)��� !$ �"� ��$����$��� ������.
- #���� ���� ��&��+ ����� ( �� ����&,�"�*�&+�� ��%�&��.
, �"�)#��� 2 (Stage 2): �0 ��1���&� �� (Evidences)
-"��� (Task): �0 ��1��#�� �4 (Other evidences):
� � �����������!��##�: - !)�$���������&��"#��*���"�!��
��� �0� (��!�0 ��#�� �� ��� ��) �"�� '�
&���,#��%�&�� !$ ����.
- � ����� !$ !$�����������&������� ��,��� ��������,#�%��%�&��(��, �"�) '��&1��, �"����.
- !$�����������&������� ����� �"� �� !$ !)�)���� ��$����
� � '��� �����&��� !$ ���
��"&��� �0� ,'"� ����� ) ��� �����#� ���� ��� �����������&-�.
� � ������ ��$���� ���"� ������ ����� �"� !$"�"��&���� ��$� ���.
� � ��$�,'"� ���" ���!��!+� �� �� (�� (Mind Map) ��� � �����( ��!���%��%�&��.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
24
$��� ��� ��. - � ��$���� ���"� ������ ����� �"�
!$"� '��&-�%� *�����.
, �"�)#��� 3 (Stage 3): ���(� '�����#�-������ (Teaching-Learning Activities) � ���(� '������� (Learning activities): ��( ��� �����&�������$ 4-5 � ��
���(� '� 1: � ��������� ��!�������� ��������,#��%�&�� !$ ����:
*�"&$� 50 ����. � ��#�� '�&������(� '� *�"��� '�*�"� '�1���)�"����� ��*(,#�� �������� ��") �"�
�"*�, �"�)#���-�� � �0� ���#�*�"� '�1��)���� �����,#�) ��&#�. ��,#���:
- ��!�� '�� ����������&��"#*� *���"�!����� �0 ��(��� �"�) �"�� '�1��&%�� #*�" � ������ �"������ #��*���� ������,#�&,��&(�"�:
1) "#�� ��&%�� �(���� ����1����� ����� �"� ��-� �0� �!)� �� !$ ����!�� ���������&���%��%�&��, �"�� '�#��?
2) $ ����,#�%��%�&����� !)�)�����(��,#�� ��#�� �4� �!�*�? (&��� �:( '�����"� �, ��")��, ��� ) � "�,#�)� !$ #�� �4) ��� � ���������� ( '�!����").
3) #���� , &%�&��*�&%�� �(���&�"���: ���##�!�����&���+ ������ *��� ����� !$ !����� ���2#������% �����?
4) !�������,#� ���� ����� !$ ,#����� !��&��)'� � ��� �����,#������ �!�*�?
5) �%�&������*���� � ����1����&���� ��%��$��,#�����? &%�&��*�?
� �&� ��+ �� !$ ��0��. *�"&$� 10 ����. 1) �&� ��+ ��: ��� ��&������������� !$ &��+ ��*����#����
,#�� �����.
25
2) ��0��: �� !$ � ����� ��$�������&���.
���(� '� 2: ��������&$��� ��) �*��$� !$ ��������� ��������,#� ����.
*�"&$� 50 ����.
� ��,#���: �����)'� !�� '�*�"� ����� ��������&$��� ��) �,#�����
!)�$����3��*��$� !$ ��������� ������������ !$") �"�� '�1��:
1) ���� �0� � ��� ����!)�)��� !$ ��� ��� ��%��%�&��#�� �4!�*�? 2) *�"� ������#����&$�!��������� ��) �,#�����!)�$����3��*��$�?
(� ������ ����� !$ ������ ��&%�� #��&��+ ����#���� !$ )#� � '�1��).
3) &%�� �� ����*�!��&%�� #������ ������������? "#�� �� !$ *�"��",'" ����"��*�?
4) &�������" �0� �'� ��� ����(��$����-�� ������� ������ ���#�� �1 ��� ����, &%� &��*�?
5) �0� �� !)�$����� �������% ���� !$"&�������*2���!��? (*�"#��*���� �� ��� !$ !�������,#�� �����&#�).
� �&� ��+ �� !$ ��0��. *�"&$� 10 ����. 1. �&� ��+ ��: ��� ��&������������� !$ &��+ ��*����#���� ,#�� ��
���.
2. ��0��: �� !$ � ����� ��$�������&���; (��� �"��&-�*�"� ������"�� !+����� (�� (Mind Map) ,#����( ��!���%��%�&�� �� &���&��� ���"�� %"#����,��� ��$� ��� &%�� #� '��&-�*�)#�)'� ��.
���(� '� 3: �����$ �����&%�,#�%��%�&��!)�$&+�� � !$ ,#� &+�� �% ���������(�� ��.
*�"&$� 50 ����.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
26
� ��,#���: ��!�� '�*�"� ����������&��"#*� !$ � ��&����� 2.2, 2.3 2.4, 2.5,
2.6, 2.7 *���"�!�����; !$"1��� �������:
1) $ �����&%�,#��%�&��!)�$����� �!�*�?.
2) "#�� ��&%�� �(���( ������&,�"�*�&+�� ���� ��� ���%�&��?
3) ����*�!)�$����� �$ �����&%�!�*� !$ �������� ��) �*�
�$�3��*����&$�*�?
4) #���� !� ��!�"�'&%�� ���"� ����1����: � ��� ��$��� �� ����������� � ��? "#� ��?
5) ��� �*���� &����0 ��1��3�"�3�����������(�� ��� ����!)�)���� ������*� ����#�4? &%�&��*�?
6) ��&��*���� &���*�"����&���� ��0� &+�� �% ��?
� �&� ��+ �� !$ ��0�����(� '�: *�"&$� 10 ����. - �&� ��: �� � ��&�������������, ���)#�� '�1�� !$ &��+ ��*�
���#���� ,#�� �����. - ��0��: �� !$ � ������ ��$�������&���; (��� �"��&-�*�"� �����
�"��&���!+����� (��� ��� ��$ �����&%�,#�����!)�$ �� �� &���&������"��%"#����,��� ��$� ���&%�� #� '��&-�*�)#�)'� ��.
� �����"&%�� �� '�$ �����#�: ����&���� ����% ����� !$ ����!����)�0#�!)�3��&,�"�*(��� ��&���
��������(��$��, %��!)�� ��� ��$��� �� ��%��$������ �� �� � ��� �� ������ ����0� !$ �����$��, #� )���4���������!����)��$ ����,#� ���*�"��� �0� #��(&��� "#��������!��#����, ����!������ '�$ ������*2�, &���*�",-��,#�#� )���4�0��$ ��, #��($�� !$ ��� &��� �: ��")�� �,
$ '���"*� � � '�#��� ��%��$����� � ���������"� ��$��*� ����#����( '� %�%�� !$
+ �� !)��������(�� �����#�����������.
27
- ����*����(�� ��� '�&�����(��*�? � �����1������ ������ '�&�������
���(�� �� �� 2 !����&��� �#����0 ��1��(��������� '�� ��,#������������� -���-��.
� �����1�� 1: &��� #���������(�� ����� 3��)������� �"�� �� ����������
(������#�&���) �� ��� �(� (��#�7������3��)����� )���4&��� �: 3����, #��� !$
# ���)�$� &� ��#����&��#� 2 $"������� +�����(��� �"�(���� ��������&���� ������(�� ����� #���3��)��!)�$��#�����$� !$ ������ ����� �&��"#���)���4 �'&������!)�)���� ��*�$� ������( ��&�������*2�&%�����*�!)�$��#� ��� ��� ������ ���������&+�� �% ������ )�0#�.
� �����1�� 2: &��� #���������(�� ����� 3��)������� �"�� �� ����������(��
����#�&���) �� *�#�7����(��� �"� ����#�&���) �� ��"�(� ��3��)����#�)���4 ����$�!)�*���� ����'���% ����( ��2��&�0�#%����������#�&���) ��*�#�7���������� &��� �� �"� ( ���#�&� ��# 100.000 ����� +�������". ����#�&���) ��*�#�7���� ������� � ��� � ��������)'� &���#�����"( ���!+��(� ##��� ���1����� )���4�� �'� � ������ ���������&+�� �% ��� �������������� # ��% ������#�-"�� �"�
*����(�� ��+ ��������������0���0� ,#����)�#�&�� ��&#��&# (mito-
chondria DNA) *�) �3���� ��%�"�&� �#�(��%��� ��1��%��)���4&���*�"% ��,'"� �� ���� ������ '�&���,#��������(�� ���� + �����������-���-��� �����1����� �� �������(�� ��� �"�1���� '�&�����(��#�7���� !$ �����!+��(� ##�����
1����� )���4&� ��#���� 100.000 ����� +�����.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
28
%���� II � ��&��"�,#���������� � ���� 3 ���,� � ) �,#���� ���� � �����
&$� 2 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������:
1) #���� ���,� � ) �,#���� ���� � �����+���� ������1 ���1��, � �������������, � �������� !$ � �����*2�.
2. &��"#*�) �"�)'
��� ���� � �������"� ����,� � ) �+����0� � ����� �0� �0� ����� !)�)��� � ��&���) �"�!� ��: � ������1 ���1��, � ������������, � �������� !$ � �����*2�.
!)�$ ��� �"�(*����� )���������*�-�� ���� &���) �!��*�"!��� �"������� ,�"�� �� ��� �"�&��� � ��1������ (Carboniferous) �0� )������"#�1������ � ���������� �"� % ��� �"����&���&��� #� '�#�� &��� � ��3��� (Jurassisic) !$ #�� �4.
3. ��� ����#�
- ��"�!����� !$ ���� ����.7. - ���%��)����"�!�����. - &#����#�� �4��� � ��,"#�.
4. ���(� '�
���(� '� 1: ������ ��&��"�,#����������
- ��!�� '�� ���������������"� ��� ��� ��&��"�,#����������*���"�!����� )��� '�1�� � �����":
1) ��� ���� � �����&�����(��*�?
29
2) � ���� ������"*�"� �������� ��� ��&��"�,#����������!�*�?
3) � �������# ������)���4��������,"#�!�*�)'� ��� ���� � �����?
4) (�$ ��� �) �"�� '�&�����(��*�?
5) %� �0 ����� ��"������� ��� ��&��"�,#����������!$"� �������� ����!�*�? *�") �!��� ����� 4-5 � ��,�"�$� ���, � �����+�"#�� �4��#�� '����
&���. �0 ��(��� �"��� !$ � �������0��(����� �'� (!( "�&%�� �&)��*�"� �����.
���(� '� 2: ���,� � ) �,#���� ���� � �����+���� ����� �����)���4
- !���� �����##�&�������)�����&2�� ��,#��"#� !$ !���-"���� � ��+�� �#�*�"!)�$� ��%� *�����. - *�"� ����������&��"#*�� ����� �� #��)��� '�1�� � �����":
1) ��� ���� � �������",� � ) �+���� �����*�!��?
2) � ������1 ���1����� ��� ���� ���� � �����*�!��?
3) � ��������������� ��� ���� ���� � �����*�!��?
4) � ����������� ��� ���� ���� � �����*�!��?
5) � �����*2���� ��� ���� ���� � �����*�!��?
6) �������!��,#���� ���� � �����,�"�� ������(*�!��? - *�")��-"�!)�$����,�"�$� ��� !$ � ��������� ��. - �0 ��(��� �"��� !$ � ��������� ����0��.
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��: ���1��)"#�*����#���� �����)���4,#����� '�&���� ��&��"�,#���� ���� � �����. - ���1��)"#����� ��) �"�� '�&���,#�,�����&������# ������. - ��������*����#���� ) �"�� '�&���,#�,�����&������# ������. - ��������*����#���� ���,� � ) �,#���� ���� � �����+���� ����� )���4.
- ����"�� ��*������#�����)�� �����(� '�����.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
30
� ���� 4 ���� '�&������� ��
&$� 2 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������:
1) #���� �0 ��1��%� �� ���� ��� ��&��"�,#����� '�&���� �� !$ � ��.
2) �������0 ��1��%� ��)���4 ���� ��� ��&��"�,#����� '�&���� �� !$ � ��.
3)#���� ������,#����##�!�����*�����������(������ ���� &���� ��.
4) #���� � ��������,#�����*�!)�$ ��.
5) ( '�!������"� ��� �� !$ !)�)���� ��*�,������ ��������
,#�����*�!)�$ ��.
2. &��"#*�) �"�)'
*�&� ��#� �#�� ��&������������!� ��&���(������������!)��# ��%�&��,#�%&(�"�, !)��' ��� �� ������ � !$ � ���� �����0� ������� ��"*�"�� ��
!$ �������� !)�)���� ��. *��� 1871, ���� ����� �'��" ��*�"&����0 ��1��%� ������ ��� ��&��"�,#�� ������(��� ��, &��� �������" ���0� 4�0 ��1��,�"���*�"&���&���) �"� !� ���0 ��1��%� ��(���� �%�������� !$ �0 ��1��%� ��(��� ��������,#�-'� $��.
���+ ������(������ ���� &���� ��� �"�!� ��)"#���"#����0� ����(&��� ) �"�!� ��: ����(������� � &��� �: �������*2�, ���&��"# !$ ���&$�#�&7�"�� '�����; ����(����"��� ��� �� &��� �: ���##�!�����, %���&�"�, �)���"��� &��� �$"�!$"!)�&���� '�$ ��!��) �"�)'&%�� #���� ��*�"����� &���� ����� !�"(��. � ������ ����# ��!����"� ��3��*�� ���� ���% ������ �� “� �����,#����##�!�����*�, ��� ��������� ������(������ ���� &���� ��” *��� 1896 )#�-�� ���: (��%�&��,#�� ��!� �����##�!�����!� �����&��� #���!����(���� ��, ��,#�� ��� ��!� ��#� !$ ���!� ��+ ��+$��,#����##�!�����.
31
����� �� ��������+����0� �$ &��� �� ���� ������"!���&��� 4
�$ ) �"�)' ��: ���� ��, � �����, � ������� !$ � �����(�� ��. ,������ ��,#�� ��%�����" ��#��# �� &��������� � ��� �"� ����� ��% �"�&��� �3���(!( "�,�"� &$�"# 4.
3. ��� ����#�
- ��"�!����� !$ ���� ����.7.
- ���%��)����"�!����� �0� �#����%�����#��&)�!���.
- &#����#�� �4��� � ��,"#� �0� �#����%�����#��&��!���.
4. ���(� '�
���(� '� 1: � '�&,�"����� �����
- ��) �"�� ����&%�� #� ��������� ��) �"�� '�&���,#����� ��� ���)'� ����": 1) � ����������� ��� '�&�����(��*�?
2) &���� ��� ��&���(�������������"? ($�"���� &���) �,� � ���##�����: $�"�, ���, �'. + ��&������).
- *�"� �����#����� �� 2-3 � �� )#�)�����&,�"�*(,#�&,��&(�"�.
���(� '� 2: ������0 ��1��%� ��)���4���� ��� ��&��"�,#�� �� !$ � ��
- ��!�� '�*�"� �������������%�� 4.1; 4.2 !$ 4.3 ��"� ��� ���0 ��1��%� ��)���4���� ��� ��&��"�,#�� �� !$ � ��*���"�!�����-"��� 26-27 %"#���������&��"#*�.
- ��) �"�� '�1��&%�� #&���!����*�"� ������ �"��"�� �����": 1) � ��&�����(��*�?
2) � �� !$ � ��� �� ��!����� �"� ��� ��? !$ ��� ��!!����� !)�)���� ��?
3) ���,� � ) �,#�-'� $��!)�$����� �����"� ��� �� !$ !)�)���
� ����!�*�?
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
32
4) ���,� � ) �,#�-'� $��� ��&����"� ��� �����,� � ) �,#�-'� $��,#�
� ������*��0� ��� ���?
- *�") �!��� ����� 4-5 � ��,�"�$� ���, � �����+�"#�� �4��#�������&���.
- �0 ��(��� �"��� !$ � �������0��(����� �'� (!( "�&%�� �&)��*�"� �����.
���(� '� 3: �����������,#����##�!�����*�����������(����������
&������
- *�"� ����������&��"#*�� ����� �� #��)��� '�1��� �����": 1) ���� ������(������ ���� &���� �����,"#�� ������(*�!��?
2) ���##�!�������� ������ '�� ��!�*�)'� ���� ������(������ ���� &���
� ��?
3) ���,� � ) �����"��%��� !$ �)���"���&�����(��*�?
4) 1"�� ��&����'� � ����##�!�����!$"(&���!�*�?
- *�") �!��� ����� 4-5 � ��,�"�)#�, � �����+�"#�� �4��#�� '����&��� !$
� ������ ��.
- ����0��&%�� �&)�����*2�*�(����� �'� � ��(!( "�.
���(� '� 4: ������ ��������,#�����
- !���� �����##�&������� ����$ 3-4 � �� )�����&2�� ��,#��"#� !$
!���-"���� � ��%���#�*�"!)�$� ��%� *�����.
- *�"� ����������&��"#*�� ����� �� #��)��� '�1��� �����": 1) ����&���� �� ����������(��*� !$ +���( ���$ ���$ *�!��?
2) ���� ��� �$ ������!�*�?
3) � ������ �$ ������!�*�?
4) � ���������$ ������!�*�?
5) � �����(�� ��� �$ ������!�*�?
6) ������0�� �,#�� ��!)�$ ��� �����"� ��� �� !$ !)�)���� ���� !�*�?
- *�")��-"�!)�$����,�"�$� ��� !$ � ��������� ��.
33
- �0 ��(��� �"��� !$ � ��������� ����0��.
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��: - ���� ��*()'� � �����
- ���1��)"#�*����)#�� '�1�� �0� �!��������&������� ������ '�&���� �� !$ � ��.
- ��������*����#���� ������,#����##�!�����&���+ ��)'� ���� ��
����(������ ���� &���� ����"3���1���)"#�.
- ��������*����#���� � ��������,#�����*�!)�$ ����". - ����"�� ��*������#�����)�� �����(� '�����.
- ��������"# .
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
34�
%���� III � '��% ���� � !$ � �������1�� �#�$ �������� '��% ��
� ���� 5 ��1����&��"# �0� ���� '��% �� &$� 4 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������
1) �#����2� ,#�3��, ��������, DNA !$ RNA.
2) �#� !$ #���� �����#� !$ ����"��,#���������.
3) #���� �����#� !$ � �����,#� DNA !$ RNA.
4) #���� � ��( ���������#�,#� DNA !$ � �������� ��&�� RNA.
5) ( '�!�� ( '�%� RNA !$ -"���� ,#�!)�$( '�%� RNA.
6) !�"� ��&6��� ����".
2. &��"#*�) �"�)'
��������,#���� ���� � �����!)�$����� �( '���� ����� , ��$ �����&%�
!$ ���������!)�)���� ��. �������� ��#��" ���)�� !$ #�������&$#�� (DNA). *� DNA ��#���� ���( (factor) ��� � '�� ��$ ����)���4��*�"$���0�� &#�"��� “3��”.
3��!� ��� �-� %�"�1����� �����$ �������&��"#. 3��-�� ��������� ) � "�3����#���� ��*��������������� �� &#�"���: 3����� &������#�!$�� '�� ��.
#�������&$#��� � 2 ���� ��: DNA !$ RNA &��� �)���� ������"������"��,#���&$���, � �������&$�#���=��� � ��(�*���&$��� !$ -"���� ,#�%�� ��. DNA ������"��&����� ������. ���&$�#���=��� � ��(�*���&$���� � A-T !$
C-G ��-"���� &��� ��1�� '��% �� !$ ������)����$� �� ��2 ��*�(�$ ��.
RNA &����� �� &��� ����&$�#���=&��� A-U !$ C-G, &���-"���� *����� ��&�����)��.
35�
�� #��)��-"���� RNA 1��( '�!��##�&������ � �����": tRNA &���-"����, ��� ���#����#�� ��. mRNA &���-"���� � �����$� ��� '��% ����(�� DNA *�!���(�$ ��, rRNA &���-"���� )'� #����#����&,�"�� ��*�"&����� ���)��.
3. ��� ����#�
- ���!)"� �0� ���( '�$#���������.
- ���!)"� �0� ���( '�$#� DNA, &( " ��3���-"# 4 ��, �)��� '"�����&��� �.
4. ���(� '�
���(� '� 1: ������ ��������� �� ��1����&��"#.
- ��� ����� ��������� ��$ ����,#���� ���� � ����������$ ������!�*�?
)#�: ������ ��#�����" (�$ ��, �����!$�������� !$ %$ �����, �����&)��*� �,� � ) �, �������������&��"#&%�� #���� ��) � !$ , � � ) �,#�&+�� �% ��(������)'� ����.
��) �"�� '�1��:
1) %'� !� �1 �� �#�$ ����)���4�� ��$���0����"!�*�?
2) !� ��� ��&���� �-� %�"�1����� � '�� ���$ ����)���4&�0�� �� �"�? (3��)
���(� '� 2: ���2� ,#�3�� !$ ��������
- ��*�"� �������������2� ,#�3�� !$ ��������)��*���"�!�����-"���� 32 !$")#�� '�1�� � �����": 1) 3��� ����2� ��!�*�? #�!$�2� &1��� ��? &��"#�'$���� !$
&��"#�#�2� &1��� ��? ( ��� ��) �3���.
2) ����������#��"��(������� ��# ����������*�!��? !$��� ���� � �����!)�$����� �( '�������������� �� �0� )���� ��!�*�?
� ��� ���� � �����!)�$����� �( '����������� )���� �� &��� �: ���� 2n= 46.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
36�
3) 3��*�(�$ �������� ,#�� ��&��� �������������&��� �*� �0� &��� �� ��( ����������������,#������� �� 23 ��� �0� 2n=46 ��#�
� *�(�$ �����&��"#� ������������&��� �*�? (�$ �����&��"#,#�� ��&���� ��������������� �� n=23 ��#�).
� �����������,#�(�$ �������� &%� �� !$ &%��� ��!�*�?
�����������,#�(�$ �������� &%� �� 2n = (44+XX).
�����������,#�(�$ �������� &%��� 2n = (44+XY).
� (�$ ���,� *�&%� ��(� ������������ n 1 ���� ��: n = (22+X)
���(� '� 3: � �"��"�� ��� ������"�� !$ � �����,#�������&��"# DNA !$ RNA
�. �����#��"��,#� DNA
- ��!���� �����##�&�������&%�� #� �"��"�� ��� �� �����#��"��,#� DNA
)��&��"#*���"�!����� -"��� 35 !$ ���)'� ���&$�#���=-"��� 37 !$"*�"+�")��-"�����$� ���.
,. � �"��"�� ��� ��� ��( ���������#�&#��&#�,#� DNA
- ��!)"�&��"�( '�$#�)#�-�� �,#� DNA �0� 3�� ���#�&��"������)��*������!$"*�"� �����2� ���( �����,#�� �������&$�#���=� �����":
�. � �"��"������ ��� �������#��"�� !$ ���� ��&�������� ���&$#��#���� (RNA)
- ��!���� �����##�&�������&%�� #� �"��"�� ��� �������#��"��,#� RNA
)��*���"�!����� -"��� 39 !$"*�"+�")��-"�����$� ����� !$ � ��������� ����0��.
�����������T������������C����������G�����������T�������������C�������������T����������C�R�����������A�����������G����������C�����������A�������������G������������A����������G�
5’� 3’�
3’� 5’�
37�
���"��:
- ��!�� '����&������( '�$#� DNA *�"� �������&���3���"��
- ��!�� '�!�������!�"� ��&6��� ��)����"�!�����.
!�"� ��&6��� ��*���"�!�����
- ��*�"� �����,�"�!�"3��������#�, *�"� ������ ��#�� �� ��&��, ��#�� '�&���
!$ � ��!�"1"���� ��� �� '�+��. (��� �"� �� !$ � ��������� ����0��. ��� �� &�� �0� )�$������1��)"#�&�������"# �0� *�"�!��&���) �&$�.
- � ��&6��� ��*���"�!����� -"� 45-46 !$ !�" � �����": 1) �� � ��-�� �� ������������ 2n = 46 ��#�.
1����:
�. ( '������������ '������&��� �*�?
,. ( '�����������&%� ��&��� �*�?
�. (�$ �����&��"#� �( ������? ����*�!��? )#�: �� � ��-�� �� ��������� 2n = 46 &��������,�����$�,#���������
������ ��" 2n = 44 + XY. � ���� �"�:
1) ( '������������ '���� = 44
2) ( '����������� &%� = 2 �� X !$ Y
3) (�$ �����&��"#� � 2 ������ !$
�. *���&$���,#� DNA ��&�����2 �� 12,000 *�� �"�� �&������ A = 20%
1����( '���&�� !)�$����*���&$��� DNA ��( '���&��� �*�?
)#�: ( '���&�����2 �� 12,000 (&��� �� �� 100%
- ( '���&������ A = 20% &��� �� �� ����������
���� = 2400 &��
� ���� �"�, ( '���&������ T = 20% &��� �� �� ����������
����= 2400 &��
( '���&������ A + T = 40%
22 + X 22 + Y
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
38�
� ���� �"�, ( '��� &�� G+C = (100% - 40%) = 60%
( '���&������ G = 30% &��� �� �� ����������
����= 3600 &��
( '���&������ C = 30% &��� �� �� ����������
����= 3600 &��
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�($��(��:
- ���� ��*(,#�� ������. - �#�����"�� !$ � �����������&��"#,#� DNA !$ RNA ��". - #���� � '�� ������ '��% ��, ���������� !$ #�� �4��". - &#��*(*��*����� �"��"�*�����, ���*��&��� #�2� ���, ���&������"�� �0�
���(� '���� �#�2� *�". - �����!�"� ��&6��� ����".
%��&%��&)��
#���� � '�� ��:
- �����������,#������� (-"��� 34) 2� &1��( '��������������2 ����� � �3��*������� .
- �����������,#�(�$ �����&��"# (-"��� 34) 2� &1�� ( '����������� ���2 ����� � �3��*�(�$ �����&��"#.
- �����)�� !� ��&��"�-�� �,#� DNA
- � '���$ ���� *�� ������ '��% ��� ����2� &1�������� �!��##�# ��*�# ��-�� �&��� �: *�� ��� �$ ����,#�+ �� ( ��� �0� ��� ), $ ����,#�)� ()�� �"��� �0� 2 � �"�), $ ����,#��� ()�� �0� &)�� �) !$ #�� �4; *�� �� (��)��, ����� , ���� �"�, ��� �....) !$ %���'� ��0� $ ������� �� () �"����, ) �"�&)" ).
- 5’ !$ 3’ *�&��"�( '�$#�)#�-�� �,#� DNA *���"����� ��� 2� &1��) '� !-��,#�����#� (C) *���&$���� '"�)����# �����������&$#�� &��� �3��� �"����,#�)#� DNA
39
�� ���� 6 � ��&��1�� �#�$ �������� '��% ��,#�� ��!�$&$� 6B� �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������:
1) �#����2� ,#�� '�� �� !$ � �� �$ ������ '��% ��.
2) #���� � ��&��1�� �#����� '��% ��,#�� ��!�$.
3) � ����" !$ �#�� ��&���� 1 !$ �� 2 ,#�� ��!�$���� ��� ��&�����&��� �!$ + ��! �$ ���� !$ ���2��.
4) � ����" !$ ( '�!������� ��% ��$���� 1 ���%��$ ����, 2 ���%��$ �� ��, ����� ��% �����, ����� ��% ���( "! � %"#���� ��) �3���.
5) #���� ���1�� �#�$ ������� �'� ��)��� ��&��,#�� ��!�$.
- ���1�� �#�3��*��'$��3��&��� ��'� � �����.- ���1�� �#�$ ����&��� �%�&��.- ���1�� �#�$ ����,#�3���%��#�!$�.- ���1�� �#�$ ����,#�%��3��.- ( '�!����"���� '�% ��$����3��3��&�������������� �� �0� 3��� '�
% ��.6) !�"� ��&6��� ��.
2. &��"#*�) �"�)'���2� ,#�� �� !$ � �� �$ �� ���� '��% ��.���� � ��!�$ ��"���������� ��% ��1 �� ��(�����"% ��� ��&�����1�� �#�
$ �������� '��% ��!$ ��0��&��� 3 � ��&�� ��: � ��&�����&��� �, � ��&�����+ ��! �$ ����,#�3��!$ � ��&��������2��*2�3���&���#����0,#�3��
� ��&�� �� 1 1"��� ��% ��&��"#�'$����*��� �� $���#����� F1 (��$ ���� ��� ��2 �� !$ $"�!)�� �$ ����6�� *�6�� -�� �&��� �� �"� &��� �#��(!� ��6�� %'� �0�
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
40
6�� !� �, &%�$ ����)���4��� ��(��%'� !$ !� �(3��� '�� ��&������4 !$ $ �� ����� ��� ��##���*�"&���&���$ ����&��� �, ���$ ������� �'� ��� ��##���&���$ ����$ ��.
� ��&���� 2: $ ����!)�$$ ����(1��������� 3�� 2 ) �. 3��!)�$) �(! �##�(��� ��&� ��#� ����+$��(�$ �����&��"# !$ (� ���)'� �� ������$��; $���#���� &���,�"���� �"�(��"� ��3��(��%'� !$ !� �!�$&��� �&��� �4� ��.
� ��&���� 3 : (�$ �����&��"#!)�$) ���� � ����� %'� !$ !� ��"��,�"���� �"�(�����2��� '�� ��3���#����0�� �'� ,�"�� ��� �� (Random). � ��&����"(�!��##�*�"&���!( "�*�������$#�,#�� ��!�$�'$�� 2 ���$ ����.
3��&���� �-� �����$ �������� '��% ��, ��� ��3��&��� � !$ 3��$ ��;
!)�$$ ������3�������&������4, 3����� ��� ��( ������ ��&#�"��� ���3���'$����, 3�����)���� ��( ������ �� &#�"���: ���3���#�.
����� ��% ����� !� ������� ��% ��$���������� *�-�� �� �������� 6�� %'� �0� !� � ��� &���)"#����3����"!�% ��. (���� ��!� ��&%�� #������% ��.
����� ��% ���( "! � !� ������ '�&#�������� ��� )"#����3����"!��3������ ��� �� %'� �0� !� � ��� &��������� &��"#�'$����$ ��&%�� #���#���!��3��,#� ������ ��� )"#����3����" ��&��������� �#� �0� ������ &��"#�'$����.
���1�� �#�3��*��'$��&��� ��'� � ����� ���1�� �#�$ ������� �'� ��)��� ��&��,#�� ��!�$, 3��&��� ��'� ������!��##�3���&)�����!$ �'� �����, ��� 3��$ ����"3���� �����. � ���� �"�, !�������� �!��##���*�����$��(���� ��0� ���!����� !)�)���� ��(��%'� !$ !� �.
%��#�!$� 2� &1��������&��"#��� ��#��" #�!$� �0� 3���0� ��� 2
,�"���!)������$ ������ (# ��-�� �). #�!$���"� �) '�!-��3��&��������������&����������������� ��.
41
%��3�� 2� &1�� ����,#�3�� �0� �0� ���3����� �(� 3��&����������������� �� �0� ��������)���� ��!)�&���-"���� � ��� ��*���������$ �������&��"#*�-�� �,#���� ���� � �����
$ ������� � ��,"#�����"���$���� &��� �: $����, � '"�- ��, #� �, ���*�"� '"�� �� !$ #�� �4, (���0� 3�� (����3��) ��� � '�� ��-�� �$ ���� (�����$ ��� ���� ��) !$ ���0� 4��� ) �"�,#�3��!(�3� 3��&�����������&��"���� �� �0�)���&��"�, &$���������&��"#!)�$3��(�!��##����� �� &#�"���: ������&��"#!��%��3��.
�#�(��� �"�, 3����� !(�3� 3��&�����������&��"���� ��, &$������+$��(�$ ����&��"# (!���(�$ ��!�����#���) (�����!$�������#���������, �#�� �"� ��� �������&��"#� '�% ����� '�� �� !$ 3��&�0�� �� �"�1��1�� �#���� '�� ���&2�
���1�� �#�$ ������� �'� ��)��� ��&��,#�� ��!�$&���*�"# ��)����!��3�� !$ !�����*�����$��!)�)�����(��# ��)����!��3�� !$ !�����,#�� ��&�� � ��!�$.
3. ���� ����#�
- &� ���0�� �0� ��1���� �"� &� ���0��*��&��� #�2� � �� $ �� �0� 2� &$�*�")���� ��� ��B2 -"� , 2�����3���-"# B2 �� �0� �0� �� ( #��)�� ��1�) �(��*��"#�1������ � �$ �������2�����).
- !+�������� ��% ��*���"�!�����.
- �#��� "��� � ���$������� (���� ��� ��).
- ���%��*���"�!�����*�"� �����( '�!��.ສ.ວ
.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
42
4. ����(� '�
���(� '� 1: �&-�� ��� �����2� ,#�� '�� ��� '��% ��- ��*�"� �����#��� �0� ��������� �����2� ,#�� '�� ��� '��% �� (��"�
!����� -"��� 49 ).
- ��,��� �� $ �� ( # ���#�� '") *������(��� �"�*�"� �����,�"�,����� 2� ,#�� �� �$ ��� �"� ��:
- ���� %'� !� � &#�"���: ���� P
- ����$�� &#�"���: ���� F1
- �����0��&�0�� &#�"���: ���� F2, F3,F4……….
- ��#�3��,#�3�� &#�"���: (Locus)
- !��3�� (Genotype): !� �����,#�3����� � �3��%� *������� �����$ ��� ���� ��� ��##�,#�!������ �� �$ �� ( - - ).
- !����� (Genotype): !� ��$ ������� �� ��%� �#�*�"&��� &��� �!� ��+ ��,#�!��3�� !$ �%��!�$"#� � �� �$ �� [-].
- ������ &��"#�'$����&��� � (Homozygous dominant): !� ��3��&��� ���� 3������ ��&��� �: (TT) �0� (AA BB).
- ������ &��"#�'$���� (Homozygous recessive): !� ��3��$ ����� 3������ �� &��� �:
(tt) �0� (aabb).
- ������ �#� 1 $ ���� (Mono hybrid): 2� &1�������� ��� � ����3��)���� ��&��� � (Aa).
- ������ �#� 2 $ ���� (Dihybrid): 2� &1�������� ��� � ����3��)���� ��� �� 2 ���&��� �: (AaBb) �0� (BbDd).
- 3��&��� � (dominant gene): !� ��3����� �!��+ ��##���*�"&���3��*�!�����- 3��$ �� (recessive gene): !� ��3����� �!��+ ��##���*�"&���3��*�!�����
&� ��#�'� � �3��&��� �3��� '� 2� ��&���&��"#�'$���� ��&�"��'$��3����� � ��,"#�� ��&%� (sex linkage gene).
43
-- ������ &��"#�'$���� (Homozygous) !� �������� ��� � ����3�� &��� �*����4���� �3��# ����� ��&��� �: (AA), (BB) �0� (aa), (bb) �0� (AABBDD) ������ &��"#�#�(Heterozygous) !� �������� ��� � ����3�� &��� �*����4���� �3��!)�)���� �� &��� �:
(Aa), (Bb) �0� (AaBbDd).
���(� '� 2: ��������2� ���%�����
��) �"�� '�1��:
- � ����������� �&��+ ��*�!����� &���*�"� ��!�$&$�#�&#��1 �� ����&���%��� ��$#�?
- ��� ��$�� '�)#�,#�� ��� ����� ����1��)"#�� ��%�"�1�������"���%������0� %��*�.
&��+ ����� � ��!�$&$�#�&#��1 �� ����&���%��� ��$#� � �����":
1 �� ��&���%��$����, #� �� �"�, &���+ ��� ��$#�� ��*��$ � �"�, ���� �� ,
*� ��&���*�"������$#��� ��+ ��� '�&$���� �'� ��"�������0� &��� #; ���0� $ �� ��3��*�% ����, !)�$$ ����!)�)���� ��3���� ��&(�, &����#�� �����&%�,
�� ��% ��%� *��#���� ��, ����#�������&��#��" (���������� ��% ��,"��) �"� (Cross fertilization).
���(� '� 3: ������ ��&���� 1, �� 2 !$ �� 3 ,#�� ��!�$
- ��!���� �����##�&������������� ��&���� 1, �� 2 !$ 3 ,#�� ��!�$ ��� ��&�����&��� �, � ��&�����&��� �! �$ ����,#�3�� !$ 3���&���#����0,#�3��.
���(� '� 4: � �"��"������ ��� ������� ��% ��$���� 1 ���%��$ ����,
- ��*�"� ��������������� ��% ��$���� 1 ��%��$ ����, $����$ �� ��!����"��� ��!�����"� (!+��� 1 ��"�!����� -"��� 47) *�"� ���������� � �����":1) 1"�%'� !� ���"��� ��!� �!�����"����� F1(&���!�*�?
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
44
2) 1"���0 ��%'� &���!�������� ��!� �!����"�� F1(&���!�*�?3) 1"�%'� !� ��'� !� ��&��"#�'$���� F1 (&���!����"���� ( !+��� 1 ��"�
!�����-"� 50) �'?-- *�")��-"�� �����!)�$����)#� !$ #���� .
�� !$ � �����%"#�� ����0��� �����":
- 1"��� ��% ��&��"#�'$���� (&#��%'� �0� !� �&���!����"�� �0� ��"� $�� F1(##�$ ����&��� �2 �� (&���!����"��). 1"���0 ��) �"� %'� !� ����"� �0� !� �!����"�� �')��, $ ����!�����"��'� �� ��*���"� F1 � �"��'� "#���$ ����!�����"�&���$ ����$ ��.
- 1"�%'� !� ��'� &���&��"#�'$����$�� F1 (�'� � �!�������� ��2 ��(���0� !�����,�"�� ��( '���$ ���� �0� 3�� &��� �: 1"�$ ����!����"������'� !� ��&��"#�'$���� ���� F1(��� ��!����"�� !$ !�����"�.
- �����)'� *�"� ����������$�� ���� F2 ( !+��� 2 ��"�!����� -"��� 51)
�� *�"� ���������� � �����":
$ ������� �� ��*����� F2 !)�)���(��$ ������� �� ��*����� F1 !�*�? *�"� �����!)�$����#���� .
- �� !$ � �����%"#�� ����0��: $ ������� ��� ��*� ��"� F2 (�� ��$ �� �����!����"�� !$ !�����"�.
- ����0��$�:
$ ����,#�%'� , !� � (1�� �#����������$�� F1 !)�(�!��##���&������%��6�� ��, 6�� %'� �0� 6�� !� � &��� �� �"�. $ ������� �!��##���� �"� &#�"���: $ ����&��� �, $ ������� �'� �!��##�&#�"��� $ ����$ �� � ���� ��&����� 1
,#�� ��!�$��"� ���".F2 (�!��##����$ ����%'� !$ !� � !)�# ��)�����'� &��� �� ����:
$ ����&��� � 3 )'� 1 $ �� *�"� �����#���*�"&,�"�*( !$ ( ��&#��� ��&���� 1 ,#�� ��!�$ (1"�� ������'� � ���"�!�����).
45
����(� '� 5: � �"��"����� ����� ��% ��$���������� ��� � � 2 ���%��$ ����
- ��*�"� ����������� ��&���� 2 ,#�� ��!�$ , � ��&�� !$ ������������$#�,#�� ��!�$%"#����� ��&��!+�������� ��% ��$���� 2 ���$ ���� (-"��� 49) ��*�",'"����� � �����":
1) !��3��,#� 2 ���%��$ ����,��!�*�?
2) (�$ �����&��"#��� +$��(�������� &��"�#�'$����, 2 ���%��$ ����,��!� *�?
3) (�$ �����&��"#��� +$��(�������� &��"�#�#�, 2 ���%��$ ����,��!�*�?4) (�$ �����&��"#��� +$��(�������� &��"�#�'$����, 2 %��$ ����,��!�*�?5) # ��)����!����� !$ !��3�� *����� F1 !$ F2 ��( '���&��� �*�?
6) �#������ $�� F2 ��!��3�� (RRYY) ��( '���&��� �*�?
7) �#������ $�� F2 ��!��3�� (RrYY) ��( '���&��� �*�?
8) �#������ $�� F2 ��!��3�� (RRYy) ��( '���&��� �*�?
9) �#������ $�� F2 ��!��3�� (RrYy) ��( '���&��� �*�?
10) �#������ $�� F2 ��!��3�� (rrYy) ��( '���&��� �*�?
11) �#������ $�� F2 ��!����� [ RY ] ��( '���&��� �*�?
12) �#������ $�� F2 ��!����� [ Ry ] ��( '���&��� �*�?
13) �#������ $�� F2 ��!����� [ rY ] ��( '���&��� �*�?
14) �#������ $�� F2 ��!����� [ rY ] ��( '���&��� �*�?
- ,'"������ ���� ����#��) �"�,�"�&��� #$���,'" �0� �#�*�"&������� 2-3 ,'"�0 ��(��� �"�*�"� �����)#� �0� #��(!���� ����� '�1��,"��&���*�"!)�$����!)�)���� ��&%�� #*�"� �����)#�.
- ����0��� '�1��)"#���� � �����!)�$����)#� !$ #���� %"#����,��!��3�� !$ (�$ �����&��"#��� 1��)"#� � �����":
� '�� �� R !� ��$ ����!����"��r !� ��$ ����!�����"�
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
46
Y $ ����!�����&�0�#�y $ ����!�����,�
�"��� �����,�� R !����"�� !$ Y !�����"� $ ����,#�!���!� ��$ ������� ���'� *�",��&��� 2 ) �# ���#�.-- ���,��!��3��,#������� )"#�,��&������ &%�����������*�����
�� (( ��!����"��&��"#!�����&�0�#�&��"#�'$���� &���,��!��3��,#������� �� (RRYY)
- !�����"� &��"#!�����,� &��"#�'$���� &���,��!��3��,#������� �� (rryy).
- !����"��&��"#!�����&�0�#� &��"#�#� &���,��!��3��,#������� �� (RrYy)
- ���,��(�$ �����&��"#&$�*��'')"#�� '����&1��: (�$ �����&��"#)"#�� �( '���3��&���-�� �,#�( '���3��� ��2 ��*������� !$ �����$ ����. ) �3���: ������ (RrYy) �� 2 ���3���#��� Rr !$ Yy �����,��(�$ �����&��"#��" 4 !��:
&���3����" �������� *�-�� ������,��(�$ �����&��"#��"( ��!��&���(� '� � ���" : 2n, (n !� ��( '�������#�,#�3��*������� )
) �3��� 1: ������ (Rryy), n = 1 �!����( '���(�$ ����� !� �� 21 = 2 !�� ��:
) �3��� 2: ������ (AaBBDd) �����3���#� 2 ��� ,��(�$ �����&��"# ��" 22=4 !����:
) �3���*���"�!����� (-"��� 50) &���(&���!�����,#����� F2:
!����"�� � � &��"#!�����&�0�#� 315 !���!����"�� � � &��"#!�����,� 101 !���!�����"� � � &��"#!�����&�0�#� 108 !���!�����"� � � &��"#!�����,� 32 !���
Ry ry
RY Ry rY ry
ABd aBdABD aBD
47
&� ��#&���) �&$�!���" 1 "�3����" # ��)����!)�$!������ �&��� �*� &���&#��) �&$���� &%�� �*�"��� �"����*�"( '���!�������� -"# ��� ( ) �3���,"��&���!�������� -"# ���!� �� 2 !���) (��"# ��)����:
) �3���: 135/32 =9 108/32 = 3, 101/32=3, 32/32 =1
�����# ��)����!��3�� !$ !�����,#�$�� ���� F2 &������������$���" 2 ����� ����"��)�)$�� 4 �0 ��� (pun net Square) !$ ����"��&��"�!)�!-�!$"&#��# ��)�������*��.
�����"��)�)$�� 4 �0 ��� !� �����&#��(�$ �����&��"#6�� %'� !$ 6�� !� �&,�"���*��"#�)�)$�� 2 �"��)��!�) �"�� ��!��#� !$"�� ��!)�$6�� &,�"�� ��)��!�) �"�� ��!��#���% ��� �� � ���*���"�!�����-"��� 5 0. (��� �"�,
(�����( '�!��!����� !$ !��3����� ��� �� !$ )���� ��!$"����$�&���# ��)����)��( '����"#����2 ��. ����"� ��0����") '�$�����#���( '���!����� !$ !��3�� !$ (�$ �����&��"#)��)$��-"��� 53, n = !� ��( '�������#�,#�3��*������� (2� &��)�)$����"*�"��"!)������ ��% ��$���������� �#�� ���#�).
����"��&��"�!)�!-� �� 2 $ ���� ��: $ ������ 1 !� ������"��&��"�!)�!-�&%�� #�#���!��3�� !$ $ ������ 2 ����"��&��"�!)�!-�&%�� #�#���!�����.
����"��&��"�!)�!-�&%�� #�#���!��3��!� ���� ��&��� #$���3��!$"� '�&#��3����� ��"� ��(������� ��% ��� �"����"��,!-� (��"�!�����-"��� 51-52)
����"��&��"�!)�!-�&%�� #�#���!�����!� ���� ��&��� #$���3��!$"� '�&#��!�������� ��"� ��(������� ��% ��� �"����"��,!-� (��"�!�����-"��� 52 )
����#���# ��)����!��3�� !$ !�����,#������� *�-�� �*����� F2
!� ���)�� ����� ��� ������"��&��"�!)�!-� �� �� ��&��� #$���3��!)�&��"�*��# ��)����,#�!��3�� �0� !�������� )"#����. ) �3���: *������ ��% �� (RrYy) x
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
48
(RrYy) �#������ (��"$����� � �!��3�� (RrYY) ��( '���&��� �*�? !$ $����� � �!����� [rY] ( '���&��� �*�?
&����� �����3�� (Rr) x (Rr) !$"�� �����3�� (Yy) x (Yy) + ����"� ��:
� + ����"� ��� �Rr ( '��� 2/4 , YY ( '��� 1/4 � ���� �"�� ( '���!��3�� (RrYY) &��� �� ��� �� 2/4 x 1/4 = 2/16 �0� 1/8.� ( '���!����� [rY] &��� �� ��� �� 1/4 [r] x 3/4 [Y] = 3/16
����(� '� 6: � �"��"���������� ��% ����� !$ ����� ��% ���( "! �
- ��) �"�� '�1��:
&%�� #3��*�"!�% ��� ��$"��, &��� #������� �� !$ + ��+$�����&�����&���!�*�? � �����)#�, ����0�����&,�"�*( !$ ���1��)"#�,#�� �����.
)#�: *��'$����� &����'� � �% ����� ��!)�3����", ���0� ���, -�� �*��0� ��������� � ��% �����&%�� #������% ��.
- ��!�*�"� ������ �"��"������ ��% �����*���"�!����� -"��� 5 3-54 ���� ������� ��% ��� �%�"�&� �#�� ��� �% ��� ��.
- *�"� ����������� �����": &���� ��&� ��#&#��� �$���� ��� ��� �% ��� ���0� 4����&��� �*� $ ����� �% ��� �� �� �&%�� �,�"��0� % &��� �� �"�?
- ��*�"� �����!)�$�����&-�!�������,#�����) ��&#�.
(Rr) X
2/4 Rr 1/4 rr 1/4RR
(Rr) (Yy) (Yy)X
1/4yy1/4YY 2/4Yy!��3��:
!�����: 1/4[r] 3/4 [Y] 1/4[y]
R r R r Y y Y y
RR Rr Rr rr YY Yy Yy Yy
3/4 [R]
49
-- �0 ��(��� �"�B ��#���� : &� ��#&����� ���0� 4����&��� �*�$ ����� �� �� �� �&%�� �,�"��0� &��&��� (%) &��� �� �"� "#���: 3����� �����$ ����� �% ��� ����"1��� ���*�"� ����� �#�� �% ��� ����*����4������#���� �" !+�������� ��% ��.
� �����: 3�� M �����$ ����� �% ��� �� 3�� m �����$ ����� �$�� (� �% ��%�"�&� �#�)
��#���� : F1 &���(&���3�� M � �����!)����� P 50%. � ���� �"�, $ ����� �% ��� ��*����� F1 (���&��� � 50%.
1"�&�������)'� &#��� �% ��� ������ F1 �� ��% ��� ��� �% ��� �� 100 % #�� ���� F2
(��"3����� ���$ ����� �% ��� �� M �� 3 ) �&��� � 75% � ���!+���.
F1 : (Mm) �#�� �% ��� �� � �3�� M 50%[M] 100%
m M
P: � �% ��%�"�&� �#� 100% � �% ��� �� 100%(mm) x (MM)
(�$ �����&��"#
F1: � �% ��� �� 50% x � �% ��� �� 100%(Mm) (MM)
(�$ �����&��"# M Mm
F2: (MM) (Mm) � ��#�% ��� ��, 3�� M 75%[M] [M]
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
50
-- 1"�&������)'� &#��� �% ��� �� ���� F2 �� ��% ��� ��� �% ��� �� 100% #������ F3(��"3����� �����$ ����� �% ��� �� M �� 5 ) �&��� � 85% � ���!+���
����� ��% ���( "! �- ��) �"�� '�1��:
1) 1"�&�����"!�% ��� ��$"����(����#�#�� �, &���3����" ��� ��!� ��&��"#�'$����(%��!�") �0� &��"#�#� %�&���(&���!�*�?
- ��*�"� �����)#�B(��� �"�B ����0�����&,�"�*( !$ ���1��)"#�,#�� �����.
� '�)#�:)"#�&#��% ��� ��$"����� &���)"#����3����" ��� ��!� ��&��"#�'$���� (%�� !�") �0� &��"#�#�� �"����� ��% ���( "! � ��: ���� ��% ��� ��&��"#�'$����$ �� ( ) � 3���% ��%�"��"��).
� 1"�$����� ��"(������� ��% �� $����% ��� ��$"����� &���)"#����3����"� ��&��"#�'$����$ �� ( %��%�"��"��) ������ ��� ��% ��� ��$"����� &���� '��� �0� )"#� ���3����"� � "�2 ������) �'�!����% ��� ���)��� &���� '���$"��� �"�&���&��"#�'$���� &����'������ �����"&%�� #&���!���".
� 1"�$����� ��"(������� ��% ��$����% ��� ��$"����� &���)"#����3�����" � ��&��"#�'$����$ �� ( %��%�"��"��) ������ ��� ��% ��� ��$"����� &���� '��� �0� )"#����3����"� � "� 50% !$ ��� ��% ��%�"��"�� 50% �'�!����% ��� ����� &���� '���$"��� �"�&���&��"#�#��'!� ��% ��!�"� ��� (!+����� 4 !$ 5 -"��� 55 )
F1: � �% ��� �� 75% x � �% ��� �� 100% (MM) (Mm) (MM)
(�$ �����&��"#
F2: (MM) (MM) (Mm) � ��#�% ��� ��, 3�� M 85%[M] [M] [M]
M mM M
51
����(� '� 7: � �"��"�� ��� ������ �&� ���0��
��#�(� �&� ���0�� ���"��)�)$��� ������ �����":
( '���� �"� 1 2 3 4 5 $��"��� � (�"���� 1 )
�"���"# (�"���� 2)
��� ��&$�#�&#��� ����� 10 � �� *�"1�&� ���0�����) �"�*��6�� �+�"$�0��!$"� ��1, 2, 3 &%�� #*�"� ������ �,�"�%"#�� ���0 ��(���0��) ��$ ����� ��&��� ��� ##��"��� �� �( ���0��, �"���"# ��( ���0��. �� !$ � ������ ������". ���)�� ������ �&� ���0����&��� ����� 5 � �"� !$ !)�$� �"�)"#�� �����+ ��##�� � !$ �"# ���4� �"�. �0 ��(��� �"���� ��� ��� �������0��.
)�)$�� (� �����) �&$�*�)�)$��)
( '���� �"� 1 2 3 4 5 $��"��� � 4 7 6 2 5 25
�"���"# 6 3 4 8 5 26
2� &��: )�)$����"� '�$ ��� ����� 1 � ��
- ��#���� : &� ���0����� ��� �� 1 ���3��. � ������ �!� ��3�� A �"# !� ��3�� a�#������ � ��(##�� � !$ �"# &��� �4� ��.
���(� '� 8: � �"��"�&�������� ��� ��$ ����&��� ��'� � �����&��� #�$ ���� !$&��� ����&��� �.
- ��*�"� ������ ��&��#��� "��� �������� � � 3 ��*�) �"���� �� &��� �: �#���,�,
�#���!�� !$ �#���� � )��� '�1��: &���� ���#��� "&�0�� �� �"�(���� ��#���$�������.
- *�"� �����#���� , �0 ��(��� �"����!���" !+�������� ��% ��*���"�!����� (-"��� 57-58).
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
52
- ���#���� ��B�0�B���%��B�0�B��B!$� ����������� (-�, ��#�, !�)
��� � ���, �� 2 ����� � �����0 ��� ��*�"� ������ ��&�� !$ ��"�#�, ��!)�$����� � ����&��� �&��� �� ��.
- ��) �3��� ������,#�) �"�%����� � �$�������%'� !� � *��'$��&��� �%�&��*���"�!����� (-"��� 59).
����(� '� 9: � �"��"�&�������� "# B2B� ������ ��%��#�!$� !$ %��3��
- ��) �"�� '�1��:
$ ����)���43��*���� ���� � �����������" 3��-�� ����&��� �� �"��'?- ��7 ��� '�)#� !$ #���� ���� ��#�!$� (��� �"� ��) �3��� #�!$����
�����$ ����,#�2�&$�#� ABO ��:2�&$�#� ABO ������" %��#�!$���#��" 3 #�!$� �0� 3 3��
3��*���� ) � "���� ��*������������������ ����: I , IB !$ IO !$3�� IA &��� �&��� ����IB ��� 2 3��&��� ���� IO (IA = IB � IO ). � ���� �"� *� 3 #�!$� �0� 3 3�� IA , IB !$ IO
(�����#�&��� 6 !��3��)����� n/2 (n+1) �� 3/2 (3+1) = 6.
$� $#��,#�!)�$!��3��*�)�)$��
!����� !��3��[A][B]
[AB][O]
(IAIA) (IAIO)(IBIB) (IBIO)
(IAIB)(IOIO)
- ��) �"�� '�1��1) %��3��!� ��� ��?
2) %��#�!$�!)�)���� ��%��3��!�*�?
%��3�� 2� &1���0� 43����� !(�3� 3��&�����������&��"���� �� �0�)���&��"�, 3��&�0�� �� �"������$ ����# ����� ��, &$���������&��"#!)�$3��(�!��##����� ��.
53
%%��#�!$� !� ����� ) � "�,#�3����#�-�� �� ��0� ���3�������$ ������� ��. ��#�� !)"���"��������, 2� ��#�3��,#�3��&����������� !$ � �����*�"� �����&��� � �����":
$ ������� ������" %��#�!$� $ ������� ������" %��3��1. $ ����-�� �������" 3��
�0� ���*�) '�!-����� ��*���� ) �"�,#�3��&����������������� ��.
2. $ ������� �!��##������!)�)���� ��)��!)�$3��� !��##�.
3. ��� �!�$"#�� �+ ��)'� ����!��##�,#�$ ����.
1. $ ����-�� ���� ������" 3���0� ���*��0� ) '�!-��*���� ) �"�,#�3��&����������������� ��!$ )���� ��.
2. $ ������� �!��##�!)�)���� ��&$��-"# &���*�"����(� ,#�$ ����&���!��)'� &���#�.
3. ��� �!�$"#�� �+ ��)'� ����!��##�,#�$ ����.
4. &���$ ����&����$����.
���(� '� 10: ��������� ��3��� '�% ��
- ���� '�&,�"����� �����:
3����� �����$ ����)���4,#���� ���� � �����!)�$����� �( '����0� , 1"�3��)���4&�0�� �� �"�3��&�����������!������ ��, &� ��#� ����1�� �#�3�������( �$ �����&��"#, 3��&�0�� �� �"�(1��1�� �#����" � �� �0� �'?
- ��*�"� ������ ������ ��!$"*�"!)�$����#���� , (��� �"���*�"� ����������&��� ������ ��% ��3��*�) �"�2��&$�� �*���"�!����� (-"� 61-62) �� *�"� �,'"����� � �����":
1) ) �"�2��&$�� �*����� F1 ��� &���&��"#�#������+$��(�$ �����&��"#��"( ��!��?
2) $������ F2 ��# ��)����!�����!�*�?
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
54
3) # ��)����!������ ���� ��&�����)��� ��&��� ��!�$ �0� �'? �" &��+ ��# ��*�?
- ��#���� :
���� P &���&��"#�'$���� +$��(�$ �����&��"#��"!����&1���� 2 3��(� '�% ����� '�� ���')�� &%���� 2 ��"� �3��# ����� ��.
���� F1 &1����(� � 2 ���3����� &���&��"#�#��')��!)�3��) �"������")��% ����� ��3���'� � �, �� !$ �'� �����! �##�(��� ����". 3�� ) �"�&)" , ��, ��)��% ����� '�� ��. � ���� �"�, (�$ �����&��"# F1(���� �!)�B2B!�� ��: !$
&� ��#&#�� F1 �� ��% ��� ��) �"�&)" , ��, ��&��"#�'$����&��� �� �( �$ �����&��"#!������:
(�����" F2 ��� � � 2 !��3�� ��: !$
2 !����� �� : [ �� ] !$ [ �� ]
# ��)����!��3�� !$ !������ ���� ���'� ��)��� ��&��,#�� ��!�$.
1"���)��� ��&��� ��!�� F1 (��(�$ �����&��"# 4 !�� ��:
� ���� �"�, F2 ��� ��"(������� ��% ��$���� F1 � �������� &��"#�'$����$ ��(��" 4 !��3�� ��: (TtSs), (Ttss), (ttSs) !$ (ttss) !$ 4 ���!��: [TS], [Ts],
[tS] !$ [ts] (��� �"�����0��)����"�!�����-"��� (62).
��'$��3��� '�% ���'�� �����, ������ �#� F1 +$��(�$ �����&��"#��" 4 !���� ��� ��� ��!��� ���) �3���*���"�!����� (-"��� 63-64) !$ 1"� &#�� F1���� ��% ��� �������� &��"#�'$����$ �� �'(� �!��3�� 4 !�� !$ !����� 4 !����� ��� ��������&��"#,#�� ��!�$, !)�(!)�)���� ��� ��!�$ 3��*�# ��)����,#�$��� ���) �3���� ��&6��� ��,'"�� 6 (-"� 65) &���# ��)����!�����!$!��3����� ��� ��%'�
TS Ts tS ts
T -
S-
t-
s-
t-
s-
T t S s
T t S s
55
!� � (P) ��( '����0� , # ��)����!����� !$ !��3����� )���(��%'� !� � ( P)
��( '���-"# �0� . $ �������&��"#,#�� ��!�$&� ��# F1 �� ��% ��� �������� &��"#�'$����$ ��(��" 4 !��3�� !$ 4 ���!��*�# ��)������� &��� �� ���� ¼.
5. ���� �� !$ �&� ��+ ��
��%�($��(��:
- ���� ��*(,#�� �����- &#��*(*��)'� ���� �"��"�&������� , ���)#�� '�1�� !$ ���#���� � ��
� ����� : � ��&���� 1,2,3 ,#�� ��!�$ , 1 ���%��, 2 ���%��$ ���� , ����� ��% ����� !$ �(! �.
- ���,��!����� !$ !��3��- + ��,#�!�"� ��&6��� ��- &#��*(*��)'� ���&������"�� �0� ���(� '���� �#�2� *�".
%��&%�� �&)��
�#�(������ '�� ��3��)��) �# ���#���� ��"� '�� ��*���"�!�����!$", �������� '�� ��&���# ���#�) �#�� �4. �'��"!)���&$�#�# ���#���� � ����!)�)���� ��&%�� #( '�!����"� �� &$�,��&���) �&��� � ( # ���#�) �*� �) � ��) �$ �� ( # ���#�) ��"# ).
)#�� '�1���"� � ��
��#�()#�� '�1��*���"�!�����,'"�� 1 )"#���"� '�� ��3����� �����!)�$$ ������#� &��� �:
� '�� �� 3�� T �����$ ����) �"���� (&��� �)
� '�� �� 3�� t �����$ ����) �"�&)" ($ ��)
� '�� �� 3�� L �����$ ����6 �� � (&��� �)
� '�� �� 3�� l �����$ ����6 ��� �"� ($ ��)
� '�� �� 3�� P �����$ ���� �#���� ��� (&��� �)
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
56
� ��3�� p �����$ �����#���,� ($ ��)
1. !!��3��,#������� :
- 2��1 ��) �"����,����" 2 !�� ��: &��"#�'$���� (TT) !$ &��"#�#� (Tt) "#� T
&��� �.
- 2��1 ��) �"�&)" ,����" 1 !����: &��"#�'$���� (tt) &%� t !� ��$ ����$ ��.- 2��1 ��) �"���� 6 �� � ,����" 4 !�� ��: &��"#�'$���� (TTLL), &��"#�#�
(TTLl), (TtLL) !$ (TtLl).
- 2��1 ��) �"�&)" 6 ��� �"� ,����" 1 !�� ��: &��"#�'$���� (ttll) !% t !$ l !� ��$ ����$ ��.
- 2��1 ��) �"���� 6 ��� �"� ,����" 2 !�� ��: &��"#�'$���� (TTll) !$ &��"#�#�(Ttll).
- 2��1 ��) �"����6 �� � �#���� �� ,����" 8 !�� ��: &��"#�'$���� (TT LL PP)
&��"#�#� ( TT LL Pp), (TT Ll PP), (TT LlPp), (Tt LL PP), (Tt LL Pp), (TtLl PP), (TtLlPp).
2. ,��(�$ �����&��"#:
3. � ��&��� ��!�$ �� 3 � ��&�� !)�$� ��&�� ��&��"#*���"�!�����-"���B49.
- (AA) ��(�$ �����&��"# 1 !����:
- (Aa) ��(�$ �����&��"#:
- (AaBB) ��(�$ �����&��"#: !$
- (aaBb) ��(�$ �����&��"#: !$B
- (AA Bb DD) ��(�$ �����&��"#: !$B
A
A a
AB aB
aB ab
- (AaBb) ��(�$ �����&��"#: AB Ab aB ab
ABD AbD
(Aa Bb Dd) ��(�$ �����&��"#B8 !��: ABD ABd AbD Abd
aBD aBd abD abd
57
�� ��&6��� ��1. � '�� ��: 3�� a ���$ ������$� ��#�,�����,� ($ ��)
A ���$ ������$�,� (&��� �)
���� F1 ��!����� [A] ( '��� 3/4 !$ !����� [a] ( '��� 1/4
( '���&������ &%�� �*�"��� � 8000 &��� � ���� �"�1"�� '������(� �- ) �"���$���,�: 8000 x 3/4 = 6000 &���.
- ) �"���$���#�: 80 000 x 1/4 = 2000 &���.
2. *�( '�%�1 ��:
� '�� ��: 3�� T ��� $ ����) �"���� (&��� �). 3�� t ��� $ ���� ) �"�&)" ($ ��).
3�� S ��� $ ����6 �� � (&��� �).
3�� s ��� $ ����6 ��� �"� ($ ��).
&��������� '�� ����" T (&��� �), t ($ ��) !$ S (&��� �), s ($ ��) �' "#�&���!�����,#�$�� F1 2�� �'�!����$ ����&���) �"����, 6 �� � &���$ ����&��� �.
A a A a
(Aa)
3/4 [A]
P: ) �"���$�&��"#�#� (Aa) x (Aa)
(�$ �����&��"#
!��3�� F1 : (AA) (Aa) (aa)
1/4 [a]!����� F2
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
58
F1 x F1: (TtSs) x (TtSs)
(�$ �����&��"#
� ��%'� B!$B!� �B!� �� %'� !� �
TS Ts tS ts
TS TTSS[TS]
TTSs[TS
TtSS[TS]
TtSs[TS]
Ts TTSs[TS]
TTss[Ts]
TtSs[TS]
ttSs[ Ry ]
tS TtSS[RY]
TtSs[TS]
ttSS[tS]
ttSs[tS]
ts TtSs[ RY ]
Ttss[ Ry ]
ttSs[ rY ]
ttss[ ry ]
(��)�)$����": 9 !��3�� �� : 1 (TTSS), 1(TTss), 2(TtSs), 4(TtSs),
2(Ttss), 2(ttSs), 1(ttSS), !$ 1 (ttss)
��"B4 !����� �� : 9 [TS] , 3 [Ts], 3[tS], 1[ts]
&��"�,��) ����"�#�3����� ��� �� 3. -� 2 �#�:
X���� P: ) �"�����6 �� �(TTSS)
) �"�&)" 6 ��� �"�(ttss)
(TtSs)) �"�����6 �� � [RY] 100%
����$�� F1
(�$ �����&��"# TS ts
TS Ts tS ts
�#��� 1P: -�� '� x -���� '"�)"��
-�� '� 9 ) �, -���� '"�)"�� 8 ) �
�#��� 2P: -�� '� x -���� '"�)"��
-�� '� 46 ) �
59
-- (��+ ����"� ��,#�$��-��#��� 2 ��# ��)����!�����&��� -���� '�� ��2 �� 46
) � &��� �� �� 100% �!����$ ������� '� !� ��$ ����&��� � &� ��#���� ��� ��&���� 1 ,#�� ��!�$. � ���� �"� P � ���� 2 )"#�!� �� &��"#�'$����� ����� '� !$��� '"�)��.
- (��+ ����"� ��,#�$��-��#��� 1 ��# ��)����!����� 1:1 �'�!���� -�� '�*����� P �#��� 1 &���&��"#�#�� ���!+�������� ��% ��:
� '�� �� B ���$ ������� '� (&��� �). b ���$ ������� '"�)�� ($ ��).
!+�������� ��% ��:
�������0����"� �����":1) $ ������,#�-���� '�!%�$ ����&��� �, ��� '"�)��$ ��2) 3��,#�%'� !� �,#�-��#��� 1 !� �� (Bb) x (bb), �#��� 2 !� ��(BB) x (bb)
3) !� ��#������ ��% ��3��&���
�������0����" � �����":1) $ ������,#�-���� '�!%�$ ����&��� �, ��� '"�)��$ ��2) 3��,#�%'� !� �,#�-�: �#��� 1 !� �� (Bb) x (bb)
�#��� 2 !� �� (BB) x (bb)
�#��� 1: P: (Bb) x (bb)
(�$ �����&��"#
(Bb) (bb)
9 ) � [B] 8 ) � [b]
�#��� 2: P: (BB) x (bb)
(Bb) [B] 100%
B b b
B b
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
60
4. ������ ��% ��,#�%��) �"������,�� ��%��) �"�&)" ��&�0�#�(��" F1 ) �"������,� 20
!$ ) �"�&)" ��,� 20 ) �"�. ����� ��% ��-�� �#��,#�%��) �"������,�� ��%��) �"�&)" ��&�0�#� (%��� �� 2B��")���(��%��*������ 1), $�� F1 ��"%��) �"������,� 19 ) �"�!$%��) �"������&�0�#� 21 ) �"�. ( ���#���� + ����"� ��� ���� ��?
� '�� ��: 3�� T ��� $ ����) �"���� (&��� �)
3�� t ��� $ ���� ) �"�&)" ($ ��)
3�� G ��� $ ���� ��,� (&��� �)
3�� g ��� $ ������&�0�#� ($ ��)
5. � �����3�� T ���$ ����) �"���� (&��� �), t ���$ ����) �"�&)" ($ ��)
D ���$ ����2��� �"� (&��� �), d ���$ ����2����� ($ ��)
&%�� ��� ��% ��) �"�2���"��&��"#�'$����) �"����, 2��� �"�*��� ��) �"�&)" 2�������"$�� F1 $"�!)�&���) �"����2��� �"�2 ��, &%�� ����)'� �� ��% ��2���"������
PB����� ��% ���� 2: ) �"������,� x &)" ��&�0�#� (TTGg) (ttgg)
(�$ �����&��"#
!��3�� (TtGg) (Ttgg)
!����� [TG] 50% [Tg] 50%
TG Tg tg
P: ����� ��% ���� 1: ) �"������,� x &)" ��&�0�#� (TtGG) x (ttgg)
(�$ �����&��"#
!��3��: (TtGg) (ttGg)
!�����: [TG] 50% [tG] 50%
TG tG tg
61
F1 *��� ��) �"�&)" 2����� F2 � �) �"�2���"�� ) �"����2��� �"� 25 ) �"� , ) �"�&)" 2����� 25 ) �"�. 1����:
�. $ �������&��"#� ���� ��!� ��������&��"#!��*�?
,. ( ����#�!��3�� !$ !�����,#�) �"�2���"��*�!)�$����%"#��" !+�������� ��% ��?
))#�:
�. $ �������&��"#� ���� ��!� ��������&��"#!��3��� '�% ����"�&��� "#�� ��&��&�����: $ �������&��"#� ���� ��� � 2 ���$ ���� (2 ���3��) !)�!����� F2 ��%�� 2 !������� ) �"����2��� �"� !$ ) �"�&)" 2����� *�# ��)����&��� �� �� .
t- -t
s- -s
[TS]
F1
(�$ �����&��"#:
P:T- -t
S- -s
T-
S-
t-
s-
x
T- -t
S- -s
t-
s-
T- -t
S- -t[ts]
!��3��
!�����
[TS]
F1
(�$ �����&��"#:
P:T- -T
S- -S
t- -t
s- -s
T-
S-
t-
s-
x
T- -t
S- -s
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
62
6. **�( '�%�%��:
� �����3�� S ���$ ����) �"���� (&��� �), s ���$ ����) �"�&)�" ($ ��)
G *�,�(&��� �), g *�&�0�#� ($ ��)
&%�� ��� ��% ��%��) �"����,*�,�*��� ��) �"�&)" *�&�0�#�.��"$�� F1 $"�!)�&���) �"����*�,�2��, &%�� ����)'� �� ��% ��%��$�"� F1 *��� ��) �"�&)" *�&�0�#�. ��" F2 ��) �"����*�,� 219 ) �"�, ) �"����*�&�0�#� 63 ) �"�, ) �"�&)" *�,� 67 ) �"�, ) �"�&)" *�&�0�#�213 ) �"�. 1����:
�. $ �������&��"#� ���� ��!� ��������&��"#!��*�?
,.( ����#�!��3�� !$ !�����,#�) �"�2���"��*�!)�$����%"#��" !+�������� ��% ��?
)#�: �. $ �������&��"#� ���� ��!� ��������&��"#��)��33��� '�% ���'�� �����
S G
G G
s g
s g
S G s g
S G
s g
) �"����*�,� ) �"�&)" *�&�0�#� P: x
F1: ) �"����*�,� 100%
S G
G G
���)'� �� ��% ������ F1 � ��) �"�&)" *�&�0�#�
P:s g
s g
(�$ �����&��"#� ������� 2B,#��������� S GS G s gs g
63
��"$�� ��� � � 4 !��3�� !$ 4 !�������� !)�)���� �� ��:
219 ) �"� 63 ) �"� 67 ) �"� 213) �"�
( '���$����� ��"� ����2� *��������$����$ ����,#�3�� ��� (��"��)'� ���*�, �"�)'� ��, � ��&6��� ����"%'%��&���) �3���&%�� #( '�!��$����������&��"# �'$��� '�% ����"�&���, � '�% ���'� ��"�&��� !$ �'$��,#�� ��&��� ��!�$.
��������B����������,� S GS G
s g
s g
��"B4 (�$ ��$��. S G
S g
s G
s g
S G
S g
s G
s g
�����2��*2�� ��(�$ �����&��"#,#������� &��"#�'$����$ ��.
s g
S Gs g
S g
s g
s Gs g
s gs g
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
64�
� ���� 7 � '��% ���� ����� ��� �� !$ ����� % ��*���� ���� � �����
&$� 6 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������: 1) #���� ��������� �"��"�*� ��)����� �0� �&��&��#��� ��. 2) ( '�!����"� ��� ��$��6�!6�. 3) #���� ���� �"��"�� ��� ��(�$ ��. 4) #���� !$ !�"� ��&6��� ����"� ��� ��������&��"#,#�2�&$�#� !$
����(&����.
5) #���� ���+������)�*���� ���� � �����.
6) #���� ����� % �� (Mutation).
- ����� % ��$� ����������.
- ����� % ��$� ��3��.
2. &��"#*�) �"�)'
���������'�% ���� ����� ��� �� &���&$�� #���� � �"� �������� ���� � �����
#�� �4 "#���: � ��� ��#������� ����, ��( '���$��-"# ��*�����&������1�)�, � ���'� �����*�"&���&��� #�� ��$#���". �#�(��� �"�, ��� �����#�� &%�� !$ � ��2� 3���&��� �� ��. � ���� �"�, &%�� �(���� �������� �"��"� � �����":
��������*� ��)����� �0� �&��&��#�� �� 2� &1��������� �"���� ��*�)����� ���� ����� �0� % ��# ��*�!�� ��� % ��&���*�����*�-�� � �0� 3��*� ��)����� *�"����#�1������ ����� �0� % ��*�� ��)���� �"�.
���� �"��"����� ��$��6�!6� 2� &1��������������&����� $��&���##��� 1 � �"���"$���0� � ��.
65�
���� �"��"�� ��� ��(�$ �� 2� &1���������� ����"��%� *�,#�(�$ ��, $ ��&$��&1��$� �� ��1����&��"#%� *�(�$ ��.
���� �"��"�� ��� ��������&��"#,#�2�&$�#� !$ ���&��"#� ��� ������(&���� 2� &1���������� ����"����#��"��3��*�&$�#� !$ ����"��� �#��"��,#�&���&$�#�%"#��������()���4��� � �+ ����"#�&1������"��,#�&$�#�.
���+������)�*���� ���� � ���������0� &���,�"� "#��������!��,#�
DNA !$ + ��,#�����!��##�,#�3��*� DNA ��� � ��������!��� �"�, &��� �� ���+ ����"#�&1���������!��,#�!�������� +������)�3��*���� ���� � ������ �"�.
���+������)���� &����� � '����������&���,�"���")�0#�&$�*�# ��)���� ) '�� &��� �: ���+������)�,#�,�����)���4%� *�(�$ ��
���+������)���� &���(����� ��)�"���� ��)�"�� �: $ ���� !$ ���&���)���4.
�������!������ '��% �� &#�"���: ����� % �� &��� �2� &1��������� !��$ �������� '��% �� !$ $ ������� ����!���������1�� �#�(������-�� ��� ��#������-�� �. ����� % ��!���##�&��� 2 $� �� ��: ����� % �� $� ���������� !$ ����� % ��$� ��3��
3. ��� ����#�
- ���%��&���&$�#�!��������, � ��&���!�, ���%��$��6�!6�!�" !$ !6����.
- !+�������� ��% ��, !+������� ���&$�#�
4. ���(� '�
���(� '� 1: ����������"� ��� ��� ��&���
- ��) �"�� '�1��:
1) &%�� ������� '�&#��� ����*�"&���&��� #�� ��$#���"�'? 1"��'� ��", !)�3�������� �"��"�� ��� ��� ��)"#�&���!�*�?
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
66�
- ��*�"� �����)#�)�����&,�"�*(,#�&,��&(�"�.
- ��� ��$�� '�)#� !$ %"#�� ��� ��� �������0� ��.
� '�)#�: � ���'� ������ '���*�"&���&��� #�� �� ��$#���" "# ��: � ���'� !� ��(� '���*�"&��� ��1� &%�� #�������# ���$#��������", �'� ������� ��% ������ ��%'� !� ���", � ��� ������� '�, ������#��&%��. �#�� �"� ����"( ����!+��#� � �&#�. �#�(��� �"��#������!+�&��� #,#�� �� ��!�� �(���� ����� �"� ��*�����&������1�)�. � ���� �"�, 3����������� ��� ��&%�� �(���*�"�0� ������ &��� �:
- ��������� �"��"�*� ��)����� �0� ����&��*�&��#��� ��.
- ��������� �"��"�� ��� ��$��!6�.
- ��������� �"��"�� ��� ��(�$ ��.
- ��������� �"��"�� ��� ��2�&$�#� !$ ����(&����. (��!�� '�� ����������*���"�!����� -"��� 69-70).
���(� '��� 2: � �"��"������ ��� ����������� �"��"�*� ��)�����
- ��) �"�� '�1��:
1) ��������� �"��"�� ��� �� ��)�����!� ��!�*�? &%�� �&������*�?
2) ��������� �"��"�� ��� �� ��)�������(���� ��# ��*�?
- ��*�"� ������ �����&������� !$ *�"� '�&���#���� !$ ��) �3���.
- ��� ��$����1��)"#�(��� �����)��&��"#*� � �����":
��������� �"��"�*� ��)����� �0� �&��&��#��� �� 2� &1��������� �"���� ��*�)����� ����� ����� �0� % ��# ��*�!�� ��� % ��&���*�����*�-�� � �0� 3��*� ��)��� �� *�"����#�1������� ����� �0� % ��*�� ��)���� �"�.
) �3���: % ���"�2�&�� � �*�����%'� )�", %'� ���'? &�� � �*�$���0������*�!��?
- �� ��) �3��� 1: % ��&���&$�#�!��������
67�
&���&$�#�!��������!� �� &���&$�#�!����� �'� � �����, �����$ ������� ��.
&� ��#���� ��&���&$�#�!������)�!$" &���&���&$�#���� �'� &)��(�$ ��&���*�"� �����&� ��������*����, ��� ���##���&(���*�"(�$ �� &%�� #���&+���2"���# ������. +�"��� &���% ����") ��) �&�0�#� "#�,��&$�#�&%�&���&$�#�!����#� �� �"� (����)�&���&$�#�!����#� � 120 ��, &���&$�#�!��������� �#� �%�� 50-60
��), �"#���"�&%�&���&$�#�!��)� 3��) �� !$ �"��, #��&� ��# ,��%$ �����.
- �� ��) �3��� 2: � ��!�: � ��!� &���� ��&)" +������)� !,�,�� �"� � ������.
�#�� �"� ��� �% ��#�� �4. ��������� �"��"�*� ��)�������" �'&%�� #� ����", !$"������� &�0�# �0� ��� ��� !$ 3��3 �"�3���� ����� &%�� #�0��$��� �������� (&���,�"�*�����)'� 4��.
���(� '� 3: � �"��"������ ��� ��$��6�!6�
- ��) �"�� '�1��:
1) � �������"( ��$��6�!6��'? &�� &����'?
2) 6�!6���( ���&%�? ���&%�*�!��?
- ��*�"� ������ ����� !$ ��� '�)#��" ) �&,��&#�.
- �� !$ � ��������� ����0�� )��&��"#*�,#���"�!����� (-"��� 68) �0� *�")�)$��� �����.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
68�
!6�!�" !6����
!6�!�" &���(���,� 1 -� �� ��% ��� ��#��(� 1 �)!)����!����, �+��� ���)�&���*�"&� ��&����0� -'� $�� , &������ ##���&��� (�� -�� ) �0� ( ��- ��) (�'�� � (�� - ��) �������-"�)���� �����3���&%�%�&,��� �3��# ����� ��.
!6���� &���(���,��0� ��� 1 -� �� ��% ��� ��#��(��0� �)&$� ��"�0� -'� $��, "#����) ���,�*�&%� ��+������)�, �,�����0� -� %"#�� �� !$ ��# $ ������ ��% ��� ��#��(�, &������ ##���&��� (�� -�� ) �0� ( ��- ��) �0� (�� - ��) �������-"�)��'� ��� ��,
�"� ��� ��� ���#"� �"#������ &$�#�&%�%�&,��� �3��)���� ��.
���(� '� 4: � ��������� ��(�$ ��
- ��*�"� ��������� �������� �"��"�� ��� ��(�$ ��)��� '�1��:
1) ��������!� ��� ��?
2) ����������3��*�?
3) �������� (�������!������"������"�� !$ ( '���,#���������)
�����% �% ��!�*����� �����+������)�,#�� ��?
- (��� �"�����0�� !$ !�� '�*�"� �����&��� ����� '�)#�*�� ����� (-"��� 68-69).
���(� '� 5: � �"��"������ ��� ��2�&$�#� !$ ����(&����
- ��) �"�� '�1�������������� ��2�&$�#�: 1) 2�&$�#�� ��&�����#���( ��2�? ��2�*�!��?
2) 2�&$�#�!)�$2������,��!��3����!�*�?
- ��*�"� ����� 2-3 � ��( ������ ��� �����, (��� �"�*�"+�")��-"�$� ���, ��*�"� �������0��: 2�&$�#��� 4 2�&��� �� �!����� !$ !��3�� � ���)�)$��
69�
2�&$�#� !����� !��3�� A [A] (IAIA) !$ (IAIO) B [B] (IBIB) !$ (IBIO)
AB [AB] (IAIB) O [O] (IOIO)
- (��� �"���)#�� '�1��*���"�!����� ���: � %'� � �2�&$�#� A, !� �� �2�&$�#� A $���������2�&$�#�*�!�� ?
)#�: $���������2�&$�#� A !$ O !$ ��)"#�*�"!+�������� ��% ��&%�� #3 �"�3�� ��: (IAIO) x (IAIO) *�"2�&$�#� A !$ O, 1"�*�" (IAIA)
x (IAIO) �0� (IAIA) x (IAIA) (*�"!)�2� A (&���2�#�� ��'� ��"
� %'� � �2�&$�#� B, !� �� �2�&$�#� O $���������2�&$�#�*�!�� ?
)#�: $���������2�&$�#� B !$ O ��: (IBIO) x (IOIO) *�"2�&$�#� B !$ O 1"�*�" (IBIB) x (IOIO) (*�"!)�2� B. (&���2�#�� ��'� ��"�#�(�� B !$ O.
� � �������$��� �2�&$�#� A !$ AB, %'� !$ !� ��������2�&$�#�!��*�?
%'� (IAIA) !� � (IAIB) !$ ���� ��� ��,"�� !� � (IAIA) %'� (IAIB)
���(� '� 6: � �"��"����� �# ���� ��������&��"#2�&$�#� !$ ���� ���&$�#�
- ��) �"�� '�1��:
1) &���� ��*����� ���&$�#�!)�$� �"� ����2' (�� �)"#���&��� �2�&$�#�,#�+�"*�" !$ +�"� ��?
2) ���� ���&$�#���� 1��)"#�, �'� � ��������)'� � ��+�"� �����)�� ��!�*�?
- ��*�"� '�)#�:
*����� ���&$�#�!)�$� �"� ����2' ( '�&���)"#���&��� �2�&$�#�,#�+�"*�" !$ +�"� ������ �"� &%�� #���!��*(��&,��&(�"�� �2�&$�#�# ����� ���' !$ +�"*�"�'� � �% ��)��!�����&$�#��'. ���� ���&$�#���� �'� 1��)"#�(���������&1��)�
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
70�
��")'� � ��+�"� �� "#��������)��$����� '"�&$�#�,#�+�"*�"� ��&���&$�#�!��,#�+�"� �� !$ $����� '"�&$�#�,#�+�"� ���'(��)��&���&$�#�!��,#�+�"*�"���&,�"���*������� ,#�+�"� ��.
- ��#���� ���� ��&��� #�2� ,#�3�� 3��*�!)�$2�&$�#� !$ ���� ���&$�#� � �����": 3�� IA ����� &)���� #���#��$� )���&(�&# (Isoaglutinogen A), IB ����� &)����
#���#��$� )���&(��� (Isoaglutinogen B), IO �'� � �#���#��$� )���&(� (non-
Isoaglutinogen). #���#��$� )���&(�&��������#�,#�����'� ��"�,#�&���&$�#�!��, &��������#�$�������)�� !$ � '"�)�� &#�"�#��3���-�� ���
!#�)�&(� (Antigen), &��� �&�����#���� � ��)���$� �&���,�"�� ��!#�)��'�� (Anti-body) ��� � �*�&��#� (Serum) � ���)�)$�������#�,#�&���&$�#�!�� !$
�)���$� �$����!#�)�&(� � ��!#�)��'��*� 4 2�&$�#� � �����": 2�&$�#�
�����#�,#�&$�#�
�)���$� �� ��!#�)��'��
!#�)�&(�
!#�)��'��
!#�)��'�� A
!#�)��'�� B
!��3��
A B
AB O
A B
A, B
�'� � �
B A
�'� � � A, B
+ - + -
- + + -
(IA IA) !$ (IA IO)
(IB IB) !$ (IB IO) (IA IB) (IO IO)
+ = &����)���$� �����"��,#�&$�#�
� = �'� &����)���$� �����"��,#�&$�#�
� ���� �"�, ���� ���&$�#�)"#���"&��� �2�&$�#�+�"*�" !$ +�"� ��*�"!��*(�� (�'� &����)���$� �$����!#�)�&(� � ��!#�)��'��, &��� �� �!+������� ��� !$ � ����" � �����":
71�
���(� '� 7: 1������ ��������&��"#,#�����(&����
- ��) �"�,'"� �����:
1) � �����&�� ��"��&$�#��'? *�*���&$�#�&�� &���&��� #�2� Rh+ �0� Rh- �'?
- ��#���� : Rh+ *�*���&$�#�2� &1�� &���&$�#�!����� ���(&����
(Rhesus), Rh- *�*���&$�#�2� &1�� &���&$�#�!���'� � �� ���(&����
(Rhesus). ��� '�*�")�)$������ ������(&���� (-"��� 70) ��#�&���� '�#���� *�"� �����)�� �#��.
���(� '� 8: ��������&,�"�*(���� ��&����
- ��) �"�� '�1��:
1) &���� ������ ���&$�#�� �"��� 2 ,#�+�"*�" (��� � � Rh+) !$ +�"� �� (��� � � Rh-)
(���&���*�"+�"� ��)� ?
2) &���� ��%'� � � Rh+ !��3�� (DD) !� � Rh- !��3�� (dd) $��+�"�� 2, 3 (���)� ?
- ��!�� '�� ����������)�)$������ ������(&������� �����&%�� #��� '�)#�.
- ��%�(������1��)"#�,#�� '�)#�� ������ ������(&���� !$ ��0��� �� ��� (-"��� 70) &���� '�)#�*�"� �����.
A B O O
A
A
B
B
!+���,#�2�&$�#���� �����*�"� ����"�
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
72�
���(� '� 9: ��������� �����+������)�*���� ���� � �����
- ��� ������ ��� ��������� �����+������)���� &���,�"�*�� �� !$ � �� &��� �
� ��&)" !� ��� ��� '�����'? �0� ������ � � 4 ,� ��"&#�"���+������)� �0� &#�"��� ����� % �� (Mutation) ��) �"�� '�1��� ����� � �����":
1) ����� % ��!� ��� ��? ��( ��$� ��?
- ��7��� '�)#�(��� ����� ����0��)���� �� � �����":
����� % ��2� &1���������!����� &���,�"�*�$� ��� ��( �����&��"# �0� �������!����� &���,�"�� ��$� ��3�� !$ ��������� �"�&#�. ����� % ����"�����1�� �#�(������-�� ����������-�� �, ����� % ��� � 2 $� �� ��: $� ����������
!$ $� ��3��.
- �����)'� �"��,'"� ����� �� *�"� ������ �"��"�/#���:
1) ����� % ��$� ����������!� ��!�*�?
2) ��&��,#������ % ��$� �����������(��# ��*�?
3) ����� % ��$� ���������������! �##�&���( ��!��?
- ��)"#�% � ��*�"� �������� '�&���&%�� #� ���������"� ��� ����������(��� �������� &�� �����!$", (��� �"���(���� �����&1������� % �� � �����":
����� % ��$� ���������� !� ���������!������"������"�� &��� � � '���&1���������!���������,#���������. �#�(��� �"�, �' ��� ����&%�� � �0� �0��$ ��,#���#��������� �0� &%�� � �0� �0�� $ ��,#������������.
��&��,#������ % ��$� ����������!� ����(��,�����!���(�$ ��!�����#���&��� �� '���������&���*2� !$ ����'� + ��! ��������� # ��&���#���(���0� ��&�� ��:
� �������!������$�$�� �, ,�������&�� ���� � �3��%� *����� ��
� ����(��� �!�$"#�,"���#�&��� �: ���� '��$ ����, ���&���, #���%�� !$
#�� �4
73�
��
����� % ��$� ���������������( '�!��&��� 2 �&%� ��: � ����� % ����� &���(���������!������"������"��,#���������.
� ����� % ����� &���(���������!������"��( '�����������.
�������!������"��,#��������� !� ���������!��) '�!-��,#�3��3��&�����#���������&��� �� � 4 !�� ��: ���,���� �������"����,#���������, &%�� �&,�"���)�� �,#���������, ��"���#� !$ ���!$�������#� �
1) ���,���� �������"����,#���������.
���,���� �������"����,#���������, 1"���"���� �(��+ ��)'����3��$#� (#��)� ��") ) �3���: ���,���� ,#���#��������� $�����":
2) ���&%�� �&,�"���)�� �,#���������&���(���������"����,#��������� &���(������)���"������� &�������"#����(������������� &������� �� �0� ��������)������� ��.
) �3���: ����������#� D E &%�� �&,�"���.
�
A B C D E F G �������������)�
A B C D E F G &������!)���������
A B C D E �������� F G �� ��
A B C D E F G ������������)�
A B C F G �������� D E �� ��
A B C D E F G ��������!)���� 2 ) '�!-�� �
�
�
�
�
A B C D E F G A B C E D D E F G �� �
������������)�
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
74�
3) �����"���#� (Inversion) &���(��) '�!-��,#�3��*���������&��������0 ����#�3��.
4) ���!$�������#� (Translocation)
&���(�����!)�� ��,#���������-�� ���"������� ,��##���)'� � �� ��������#�� �&��� �&�����������)������� ��.
- ��) �"�� '�1��� �����: ��� ���� � �������� &��� ��%$# � �� !��%$# )���� ��!�*�?
������ ��%$# !� ������������ � ������������&���( '������ (2n) 2� &1��( '�����#���������3��&������.
!��%$# !� �������� ��� � ������������&���( '������ (n) 2� &1��( '�����������3��&�����#�&#�$��.
- ��) �"�� '�1��� ������ ���� �������!��( '�����������: �������!��( '�������������( ���&%�? �&%�*�!��?
��#�!)�� ��
A�������B�������C�������D������E�������F������G������������������ A�������B�������C�������E��������D���F������G� �����
����������� � ���"����� D E &�����"�� ���
75�
- *�"� ����������&��"#*�� ����� (-"��� 72, 73) &%�� #��� '�)#����� �����!$�������#���������. (��� �"��� !$ � ��������� ��� ��$� � �����":
�������!��( '������������� 2 �&%� ��: !#�3�%$# �� !$ 3� %$# ��. !#�3�%$# �� 2� &1�����&%�� �,�"� �0� �0��$ ��,#�( '�������������#�*�-�� �*������������*�-�� �&��� �( '�������)� 2n �� &��� 2n+1 �0� 2n+2
�0� 2n-1 �0� 2n-2.
) �3���: �&�� �� , �&�� ��.
�&�� &���,�"� "#�,�����+$���,�,#������� !� �, &$�� ����!��� !�����#����� ����������� XX �'� ! �##�(��� ��, &$� XX �����2��� ��
Y ��� ��(��%'� ( �����"��������&%���� &��� XXY &��� �� '�� ��&����&�� �� �0� XX �����2��� �� X ��� ��(��%'� (��"��������&%���� &��� XXX &��� �� '�� ��&����&�� ��.
#��6�� -�� � �,�(�'� � ��������� X (2� �" O), &$���� �����2��� �� X
��� ��(��%'� ( �����"��������&%���� &��� XO &��� �� '�� ��&����&�� �� �0� O �����2��� �� Y ��� ��(��%'� (��"��������&%���� &��� YO � '�� ��&����&�� �� (����0� XO !$ YO ()� ).
3�%$# �� 2� &1�����&%�� �,�"� �0� �0��$ ��,#�( '��������������&��� �(�� 2n ��&��� 3n �0� 2n ��&��� 4n �0� 4n ��&��� 6n #��(&%�� �,�"����-�� � �0� �#����!$"!)�$�'$��; ����0� � ��% ��&���3��*�%����� � ��!��% �� &��� �: )"#� ���-� *� � �0� �"# )�����)"#����,#�)�0��.
�������!��( '�������������� 2 �&%� (!#�3�%$# �� !$ 3� %$# ��) $"�!)�� �+ ����"#�&1���������%� �#�,#������� &��� �)�����(�������������)�.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
76�
����� % ��$� ��3�� &���,�"�(���������!������"��( '��� !$ $ � ��� ���"#�,#�� �������&$�#���= &��� �&��������#�,#�3��*���&$���
DNA !$ &���,�"�*� 3 ���!�� ��: 1) ������&� ��,#����&$�#���= *�-�� �,#�3��*���&$��� DNA
) �3���: )#�3��*�)#�-�� �,#� DNA ��� � ���)� DNA: TAC-TCC-CGA-ACG-ATA-CCA-GAG- - - mRNA: AUG-AGG-GCU-UGC-UAU-GGU-CUC- - - protein: metargalacystyrglyleu - - -
���������#���$� ��)���� ��&���
3��*�)#�-�� �,#� DNA ��� � �������&� -�� ����&$�#���=
)#� DNA: TAC-TCC-CGA-ACA-TAC-CAG-AG- - mRNA: AUG-AGG-GCU-UGU-AUG-GUC-UC- -
pretein: metargalaCysmetval- -
���#���$� ����� )���(���� ��&���
2) ���&%�� �&,�"���,#����&$�#���=*�-�� �,#�3��*���&$��� DNA
DNA: TAC-TTC-CCG-AAC-GAT-ACC-AGA-G - - mRNA: AUG-AAG-GGC-UUG-CUA-UGG-UCU-C - -
protein: metLysGlys Leu Leu Trp Ser - - -
���#���$� ��)���� ��*2�
������&� ��,#����&$�#��*�-�� �,#�3�� !$ ���&%�� �&,�"���,#�
���&$�#���=&���*�"$� ��&��� #�&���,��&#�"�&7$�&� ����� �&�&��� (frame- shift mutation).
3) ����������&$�#���=��"� " ���&$�#���=*2� �0� ���!����#����&�� (base-pair substitution)
-G
+T
77�
DNA �� &��� TAC-TCC-CGA-ACG-ATA-CCA-GAG- - -
DNA �� *2� TAC-TCC-CGA-TCG-ATA-CCA-GAG- - -
mRNA : AUG-AGG-GCU-AGC-UAU-GGU-CUC- - -
protein: metargalaTyrTyrglyleu - - -
���������#���$� ��)���� ��*2�&��� ��������&$�#���= A �" T
(������� % ��$� ��3��� �+ ��&� �� )'� � ��,���$�$�� �,#������� &��� �: ����'� ��"$ ��, ��, �������&���&$�#�!��+������)� (&���&$�#�!��������) !$ #�� �4 !)�����0� �'� � �+ ����"#�&1���������%� �#� (�������� ������)�).
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��:
- ���� ��*(,#�� �����.
- &#��*(*��)'� ���� �"��"�&�������, ���)#�� '�1�� !$ ���#���� � ��� �����.
- ���,��!����� !$ !��3����"1��)"#�.
- + ��,#�!�"� ��&6��� ��. - &#��*(*��)'� ���&������"�� �0� ���(� '���� �#�2� *�".
%��&%�� �&)�� - ������� ��) �3���&%�� �)�� �*��'$��% ����� 1 �� �#�����)'� ������� % ��*�
�"#�1��� �0� �������������#��&)�&��� (internet) ��".
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
78�
)#�� '�1���"� � ��
� '�1��
1. ��������� '��% ���� ����� ��� ��� ���� ������"� �"��"�� ����*�!��?
2. ���+������)�*���� ���� � ������ ���&����(��� ��?
3. $��� �2�&$�#� A �0� AB, %'� !$ !� ��������2�&$�#�!��*�!��?
4. ����� % �� (Mutation) !� ��� ��?
5. % ��&���&$�#�!��������&���,�"� "#���&��# ��*�?
� '�)#�
1. ��������� '��% ���� �&%�� ���"� �"��"�� ����: - % �����&��"#*� ����� ��. - (�$ ��. - $��6�!6�. - 2�&$�#� !$ 2�&$�#� &����.
2. ���+������)�*���� ���� � ������ ���&����(���������!��,#� DNA !$ + ��,#�����!��##�,#�3��*� DNA ��� � ��������!��� �"� &��� �&���*�"&����������!��,#����� !$ ( '���,#� !#����!#������ &��������#�,#����)����� �"��(��3��� �"�.
3. $��� �2�&$�#� A �0� AB, %'� !$ !� ��������2�&$�#� A �0� AB.
4. ����� % �� !� ���������!��$ �������� '��% �� !$ $ �����������!������"�����1�� �#�(������-�� ��� ��#������-�� �.
5. % ��&���&$�#�!��������&���,�"� "#�$ '�� ��� ���"#�,#����&$�#���=*�) '�!-���� 6 ,#���&$������)��������"!� ���$�)�� ��#���� (Glutamic
acid) &��� �� �$� �� GAA %������$� �� U �)�����!����#� A &���$� ��
GUA �'(1��� ��&�����)������!���" �$�� (Valine) (%�*�"&���% �� &���&$�#�!��������.
�
79
� ���� 8 ���1�� �#�$ ����� '��% ����� ������" 3��&�����������&%� (Sex-lined inheritance)
&$� 6 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������:
1) �#����2� ,#�$ ����&%� !$ ( '�!��&%�+�"-!� �. 2) #���� ���� '�� ��&%�*���� ���� � �����. 3) #���� ���1�� �#�$ ����� '��% ����)����������&%�*�� ��
!$ � ����� (� ��).
4) � ����" !$ #���� �������&��&%�.
2. &��"#*�) �"�)'
$ ����� '��% �����&%� 2� &1��� ����$ ����, &��� �1��������� 3����� � �) '�!-��3��&�����������&%� (Sex chromosome) �'� ��"3��&����������������� .
$ ����&%� !� ��� ����$ ���� !$ (��%�&������� �%�� !$ �$�$�� ����%� *� !$ %� �#�,#������� ��� ���� � ������!��##�&%�� #� ���� ��*�"!�����,� � %�� !$ ���&��"#�� �" &%�����!)�$����,#���� ���� � ������ �"�.
���( '�!��&%��� 2 $ ���� ��: &%�, �"�-�� � !$ &%�, �"��#�.
- &%�, �"� I: !� ��#� &%� (+$��(�$ �����&��"#). - &%�, �"� II �0� &%�� '��#�: $ ������� �!��##�����"���������,
$ ����, ��� �� !$ ����"#�, ���������"���#�, � �� ������� � ��� &���*�"� ������ ��% ��.
���1�� �#�$ ����� '��% ����� ������" 3����)����������&%�����0� 3��&�����������&%� X, !)�� �� �����( '�%�������� 3��-�� �) '�
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
80
!-��, ������" %��#�!$�. �#�(��� �"����� '�� ��&%� ��,�"�� ���%��!�$"#�� '�#��
3. ��� ����#�
- ���%������� ����� ������" 3����)����������&%�!)�)���� ��. - !+������ ��% ��,#�3����� 3��&�����������&%�
4. ���(� '�
���(� '� 1: � �"��"������ ��� ��$ ����&%� !$ ���� '�� ��&%�
- ��� ������ ��� �����:
1) $ ����&%�!� ��� ��?
2) $ ����&%������( '�!����"( ��$ ����?
- *�"� ����������*���"�!����� (-"��� 78) !$"*�"� ����� ��) �3�������� ����( '�!��.
- ��*�"� ����������&��� �&��"#*���"�!��������� ������ '�� ��&%��" ��������&%� (-"��� 78-79).
- ��) �"�� '�1�� � �����": 1) ���� '�� ��&%���������*�!)�$����� ��� ����!)�)���� ���'?
2) � ������*��'� � ���������&%� !$ (� '�� ��&%��" # ��*�?
- ��7�������0��� �����,#�� �����.
- ����0��&��"#*����� '�� ��&%��" ��������&���)�)$�� � �����":
���,#�� �� �)+�" �)!� � � ��, � ��$"��$���" � ��� XY XX
!���&��"#, � ��&$�#���, � ��&��� �� ��&��� �� '"�, � �� (� �����) XX XY
) ���!)�, (���0'� , !�����#�#� XO XX
&+�"�, )'� , !)�, � ��, �� (� '�� ��&%��" ������������ �� )
n=16 2n= 23
�
81
&+�"�, )'� , !)�, � ��, �� �'� � ���������&%�, �)!� �� �( '�����������
2n=32. &� ��#�)&)���!$"(�����+$���,��� ���!���!�����#��� (Mei-
osis) ��"�,���� � � n = 16 &��� �� �( '����0� 4-� 3��*��"#��)!� �.
� '�$ ��&+�"��)+�"+$��#���(��" ���!���!�����)��� (Mitosis) ��"#��(���� � � n=16 &��� �&���. �,�3��*��"#��)!� �(� �( '����0� , 1"�-� *�1���� ��% ��(,� � ) �&���&+�"�!� � �0� ������, !)��,���� �'� 1���� ��% ��(,� � ) �&��� &+�"�+�".
*�( '�%�!���� "�������*�&+�� ���&�� ��&���� (order Hymenoptera) � '�� ��&%��� 3�� 1 ) '�!-��. ��)"#� �����*���"�!�����*�"� �����&��� �!��( ��!������ (-"��� 80) !$ #��%�� ������ ����� !$ *����� &�������"#�1���.
- ��*�"� ������ �"��"�� ��� ������ '�� ��&%��" %��#�!$�
) �3���: ) �"�2������ (!���������3� Carica papaya) � ������:
$ ����,#�) �"�2������+�"
) �"� !$ �#��&��
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
82
- ���� '�� ��&%�������" �%��!�$"#�. - �� ��) �3���� ��������� ��,�"�&��#��&$ (Ophrytrocha) !$"%�� ��
���� ��&��� ��"#�!$"1���� &���) �+�" �0� !� �? (��� �"���(�����0��)����"�!����� (-"��� 82).
���(� '� 2: � �"��"������ ��� �����1�� �#�$ ����� '��% ����� ������" 3����)����������&%�
- ��!���� �����##�&�������)�����&2�� ��(��� �"���) �"�� '�1��:
1) $ ����*�-�� ���� )"#������������ ���#�*���������� '���� �0� ��������&%�&���� ��&��&��� �# ��*�?
2) $ ����*�-�� ���� &���,�"�*�����%'� !� �6�� *�6�� -�� � �0� � ���#�6�� $ �� ����"(��� ��*����4�����!��&1��$ ����,#�3����"&���!�*�?
3) $ ����*�-�� ��'� &���,�"�*�����%'� !� � !)�&���*�����$����������!����3����� � '�� ��$ ������"&���!�*�?
- ��,��� '�)#�*�"� �����:
� 1"�3���#�*���������� '���� $ ����� �"�(% ��� ��&%� �� !$
&%��� ��"&��� �4� ��.
� 1"�3��$ ���#�*���������&%� X (��� ��##�*�&%��� �0� ���*�&%� ��.
- ��#���� &%�� �&)��:
) �3���: �'$��������&��"#,#�$ ����)��#��� !$ % ��&$�#��"�� �� (&$�#���0�'� 3��) *���"�!����� (-"��� 88).
� 1"�3���#�*���������&%� Y (��� ��##�*�!)�&%��� &��� �� �"�&%�&%� ���'� � ��������� Y. ) �3����'$��$ ������� �, �� �*�+�"�� � ��#��&� !�� (Holandric).
� $ ����*�-�� ���� &���,�"�*�����%'� !� �6�� *�6�� -�� � �0� ����#�6�� $ ��� ���"��� ��##�*����4���� !� ��&���3��&��� �&����������� X.
�
83
� $ ����*�-�� ��'� &���,�"�*����� %'� , !� � !)�&���*�����$����������!����3����� � '�� ��$ ������"&���3��$ ��&����������� X.
- ��*�"� ����������!+���������&��"#� '���������&%� X ,#�$ ����, ��$� ,#����% �� (Barred Plymouth Rock) (-"��� 87-88) �0 ��(��� �"�*�"� ������ ������ ��!+���������&��"#,#�% ��&$�#��"�� �� (-"��� 85) ��� ��� ����!)�)���� ��!�*�?
- �� !$ � ��������� ����0�� � �����":
$ �����)+�",#����� '�� ���" (XX) !$ �)!� � (XY) � ��(� ��� ��,"��� ��� ����������&%�*�� �� ��: +�"!� �� (XY), !� � (XX). � ���� �"�, ���1�� �#�$ ����, ��$� ��� )��% ��� ����������&%� X � '��)+�" (XBXB) (1�� �#�$ ����, ��$� *�"�)!� � &%��)!� �%��!)�� � XB �', ��$� �$�*��'$��, ��$� &���3��&��� �(� ��&����" ��, ��#������*�"&���3��$ ��&%�� #� ��&����"� �� &��� �:
$ ����, ���'� $� 3��� '�����%'� !� � �)+�"(1�� �#���*�"����$���)!� �.
���(� '� 3: � �"��"����� �# ���� �����1�� �#�$ ����� '��% ����� ,�"�� ��#����% ��,#�&%�
- �� ��) �3���� ������ ��� �����. � � �: $ ����� ��� �� ���)+�" !$�)!� � ; !)�� ��&%��)!� �&��� �� �"����
�����*�"� '"�� ����".
(XBXb)½ ) �+�", ��$�
(XBY)½ ) �!� �, ��$�
P: ) �+�", ��$� (XBXB)
) �!� �, ���'� $� (XbY)
����$�� F1: !��3�� !�����
x
Xb Y XB
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
84
� � ��: +�"�� !$ !� � �� ��)�#��"��-�&��� )'� &��"#��� +�-��&��� �� �� ; !)�*�&%��� �����&)��*� �,#�-�, &��� �0� ���&%� ��.
� ��� !$ � �����#�� �4: *�) �+�"� �, ����� �' !$ ����� � �� !�0��'$ �� ;
����)!� � (��$ ������� � ��� ��,"��.
� � ��: $ ����� �$"��&���#�(��� '��% ����� � �3������� :
B1 = ��$"�� (B1 &��� ���� B2 &� ��#3��� '�&%��� ). B2 = ���'� $"�� (B2 &��� ���� B1 &� ��#3��*�&%� ��).
- ��) �"�� '�1��: &���� ��(����!��##�*�!)�&%�*�&%�-�� �&��� �� �"�?
- ���&� �����&,�"�*((��� '�)#�,#�� ����� !$"��(���)#� ��:
������ $ ����&�0�� �� �"��!��##�*�!)�&%�*�&%�-�� �&��� �� �"�, �' "#�&%�;
&%�)���� ��(+$���'���(��)�#�&%�!)�)���� �� &���*�"� �+ ���&%�!)�&%�� �"�&��� �� �"��� � ���) �3������ ��"� �������
���(� '� 4: ��������� ���������&��&%�
- ��) �"�� '�1��: �������&��&%�!� ��� ��? ��7��� '�)#�(��� �������%�&,��&,�"�*(���� ��� '�� �� �0� �'. (��� �"��� ��) �3��� �� �� ��, ������ � �"���$ ����&%���� +������)� &#�"���: $ ��������&��&%�.
- ���"��� '�1��)'� : �������&��&%�����&����(��*�? ��7��� '�)#� !$ � �0�����1��)"#�,#�� �����(��� �"�*�"� ����������!+�������� ��% ���� 9-10 *���"�!����� (-"��� 91).
- ��� ��� ��� �������0�� � �����":
�������&��&%� ����&����(�������� !� ��'� � ����! �!�����"��������&%� (nondisjunction) &���,�"�*��$ �����!���(�$ �����&��"#,#��)!� �. �� ��� �������� X ����#�!����'� ! �##�����!)�$,"�,#�(�$ ��+$���,�(*��$ ���!���(�$ ��!��+�#���������), &���*�"( �$ ���,�� ���������&%�
X �#���" !$ #��(�$ ���,��'� � ���������&%�, &� ��#�,���� � ��#� X ��$�) �� �� X ,#�#��(���"( �$ ���� ��&%� (XXX) !$ �,� 0 ��$�) �� �� X ,#�
�
85
#��(���"( �$ ���� ��&%� (X0), 1"�$�) �� �� Y ,#�#��(��'(&��� (XXY)
!$ (YO).
)#�� '�1��:
1. $ ���&%�!� ��� ��?
2. *���� ���� � ������ ����� '�� ��&%��" ��������!�*�!��?
3. ���1�� �#�$ ����� '��% ����)����������&%�*�� �� �0� � �����&�������!�*�?
4. ���1�� �#�$ ������)���������� Y &�������!�*�?
5. ���1�� �#�$ ����� '��% ����� ,�"�� ��#����% ��,#�&%��!��##���*�!)�$&%���!�*�?
6. �������&��&%�����&����(��� ��?
)#�:
1. $ ����&%�!� ��� ����$ ���� !$ (��%�&������� �%�� !$ �$�$�� ����%� *� !$ %� �#�,#������� ��� � ������ !��##�&%�� #� ���� ��*�"!�����,� � % �� !$ ���&��"#�� �" &%�.
2. ���,#�� �� �)+�" �)!� �
� ��, � ��$"��$���" � ���. XY XX
!���&��"#, � ��&$�#���, � ��&��� �� ��&��� �� '"�,
� �� � �����.
XX XY
) ���!)�, (���0'� , !�����#�#�. XO XX
&+�"�, )'� , !)�, � ��, �� (� '�� ��&%��" ��������� '����)
n=16 2n= 23
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
86
3. ���1�� �#�$ ����� '��% ����)����������&%�*�� �� �0� � �����
(� ��� ��,"�� ��� ��$"��$���" � '"�� ���� �)+�" (XX) �)!� � (XY) � ���!+�������� ��% ����� 7 (-"��� 86).
4. ���1�� �#�$ ������)���������� Y (1�� �#�*�"!)�$���0��+�"�� &��� �� �"�.
5. ���1�� �#�$ ����� '��% ����� ,�"�� ��#����% ��,#�&%��!��##���*�!)�$&%�,�"�� ��$ ���� �"�(�!��##�*�&%�*� !$ "#��'���,#�&%�� �"���� �"*�"3��� �"��!��##�.
6. �������&��&%�����&����(��!� ��'� � ����! �!�����"��������&%�*��$ �����!���(�$ �����&��"#� ������#���� 3��*���"�!����� (-"��� 93)
�
87
%���� IV ��&)�����$�� � ���� 9 ��&)�����$��
&$� 2 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������:
1) �#����2� ,#�� '�����&)�����$�� 2) #���� �&%�,#���&)�����$��
2. &��"#*�) �"�)'
��&)�����$�� (biotechnology) ��(�� 2 � '���: bio !���: ��, ���&)�����$3� (technology) 2� &1�� ���� '�*�"�����"����� ����. � ���� �"�,
��&)�����$��(���2� &1�����*�"��� ���� � �����&,�"�*����!�"�,� ���� �0� �"��+$��)% ����� &������ �.
��&)�����$�� �� 4 �&%� ��: ��&)�����$����7"�, ��&)�����$����,�, ��&)�����$����!�� !$ ��&)�����$����,�.
3. ��� ����#� - ���%��*���"�!���������� � � 7 !$ &#�����#�� �4��� � ��,"#�.
4. ���(� '�
���(� '� 1: � �"��"�� ��� �����2� ,#����&)�����$��. - � '�&,�"����� ����� �" ���) �"�� '�1������ ��� '�� �� “��&)�����$��” &��� ���:
1) � �����&�� ��" ��� '�� ����" �0� �'?
2) (1"���" ��) � �������" ��3��*� !$ � ������������&)�����$��� �� ,"#�� ��&$�� #�*�?
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
88
- ��*�"� �����( '�!��� '�� �� ‘��’ !$ ‘&)�����$��’; *�"� �����$#�&�"�� ��� �����2� ,#�!)�$���,#�� '�� ��)�����&,�"�*(,#�� ����� (&��� #��� �� ���&�� ��"����������!$"*�� �"� � 5, � 6 !$ � '��� &)�����$�� �'&���� '�� ����� �� ��� �����&1��*�� ��� ���(�� ��). � ����������� ������ ����" ��#� ()#�� '�1��.
- ����0�� � '�)#�,#�� ����� �� #��*����"�!����� !$ ���� ������ � '�*�"3��. - &���#�(�������% �������&)�����$��� ��0� �"�� �� �"�(���� ��0� � '���
��&���,�"���(��� !$ #���� � '��� ��,#���&)�����$��.
���(� '� 2 ��������� ���&%�,#���&)�����$��. - ��� '��&-�� �,'"�&%�,#���&)�����$�� %"#����) �"�� '�1��: ‘��
&)�����$��� �( ���&%�? &%�� #*�"� �������"� ���������%"#�� ���� (� �����(#��)����"�!�����). ��#��!)"�!+���*������*�"� �����&#��,'"� ����)���*�� !$ 1��&1�����2� ,#���&)�����$��!)�!$�&%�.
!+������( ��!����&%�,#���&)�����$��
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��: - ����"�� ��*����� �"��"�. - ���1��)"#�*����)#�� '�1��. - ���1��)"#�*����)�� ��&%�,#�&)�����$��.
��&)�����$��� � 4 �&%� ....................................
����������� ����
........................................
........................................
�
89�
� ���� 10 ��&)�����$����2&��� �
&$� 2 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������:
- �#�,������ ��������,#���&)�����$��. - #���� &)�����$�����2��, 3�%�"�&� �#�, � '�( ��,�"&� �"#, ��� �!�$"#�, %��
!$ � ��, �� ��% ���,�!��� ��&$�#�.
- � '�*�"� '"�&+�"�&,�"�*������� ������)��&��"#,#�$� ���� *( !$ �����!+.
- #���� !+�������� ��% ���,�!��� ��&$�#�.
2. &��"#*�) �"�)'
� ��������,#���&)�����$��.
&)�����$�����2�� &���,!-�-�� ���� � '�� ����� ���,#�&)�����$3���%�� ��: ���+$��&��� #���� �, &�0�"� !$ ���)"��&��"#)���4. )'� ����"� ����% ���
��&���+$��)% ��*2�.
&)�����$��3�%�"�&� �#� !� ��,�������� � '�*�"� ����� �0� %�����,#���� ���� � �������� '�*�"&���3���% ��.
&)�����$������ '�( ��,�"&� �"# &���,�������� ������ '���*�"&����
�� ���"#��*2� &��� �: � '�&��#������*�"&�����E ��%�� !$ �����%��.
&)�����$����� �!�$"#�: &���,�����!�"�,� ����)���4���� ����� �!� $"#� &��� �: ��������#����&���%��, ���� '�( ��,�"&� �"#��� &���%��, ���� '�( ��� '"�� ��*�!�0 ��� '"�, ���! ��$�(����� �&��&�0�##������ '��'� !��.
&)�����$�����%�� !$ � ��: &������&%�$"��(�$ ��, !%(�$ ��, #� !$ ���)���4,#�%��*�"�����% �������&���) �"�%����� � �������". � '�$ ��� ��&������$"��(�$ ���� ��&%���� *�"*���� "� ) �#�#� !$ "� 3��.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
90�
����� ��% ���,�!��� ��&$�#�: &������� '�&#��%��) �"�-�� ����� ��% ��� ��%��) �"�#�� � &%�� #*�"��"+ ��+$��)����� )"#����.
3. ��� ����#� - ��"�!����� �.7.
- ���%��*���"�!����� �.7.
- &#�����#�� �4 ��� � ��,"#�.
4. ���(� '� ���(� '� 1 � �"�� �"�� ��� ��� ��������,#���&)�����$�� - ��� '��&-�: ��&)�����$�� 1��! �##�&����#���2 ��: ��&)�����$
����2&��� � !$ ��&)�����$����2*2�. - ��!���� �����##�&�������&%�� #� �"��"�&��"#*�,#�� ������ ��� ��������
,#���&)�����$����2&��� � (#��)����"�!�����). �0 ��(��� �"���*�"� �� ���)#�� '�1�� )��� '�1�� � �����": 1) ��&)�����$����2&��� �$�&$�� ���) �"�!)�&$�*�?
2) �����(� '�*�!��,#�����3��*�,������ ����������&)�����$��) �"� !)���2&$�� �) �"���.
- ��*�"+�")��-"�!)�$����,�"�$� ���.
- �� !$ � ��������� ����0�� )����"�!����� -"��� 95 !$ !$������ ��
���� '�� ��.
���(� '� 2: ��������� �����% �������&)�����$����2&��� �*����� ��
- ��!���� �����##�&������� )�����&2�� �� !$"*�"!)�$����� �"��"�)��� '�1�� � �����": 1) *����� �"��"�, ��( !$ �)������&)�����$�� ��"&$�� �) �"���(�� � ��?
2) ( ���#���� &)�����$�����2��, &)�����$��3�%�"�&� �#�, ���� '�( ��,�"&� �"#, ��� �!�$"#�, ���%�� !$ � �� !$ ����� ��% ���,�!��� ��&$�#�!� ��!�*�? #���� !$ ��) �3���%"#�.
�
91�
- ��*�"� ������ ����� !$ � ��$�!)�$,'". - �0 ��(��� �"�, ��*�")��-"�!)�$����,�"�$� ���, ����#�� �1�� !$ ��#�
� '�&����� � ��.
- �0 ��(��$� ���2���������!$" �� !$ � ��������� ����0��)����"�!����� -"��� 96.
���(� '�&%�� �&)��:
- ��%���������&���� ����#����, ���,� � %��%�� !$ ���������% ��� �� !$"��) �"�� '�1��*�"� ������ �"���� � �����":
1) � �����&�� ��" �����2��&�0�"�!�����"���'? ��1������� *�"&����0 ��!� ��
� ��? , �"�)#�*����2��&���!�*�?
)#�: ��1����� ��*�"&����0 ��!� �� &,�"�.
, �"�)#�*����2��:
- &#��&,�"�-���2��*�"�� �, � '���-�"�*�"���, �*�"&3��, � '���$"��!$"�*�"�&���� '"�.
- (��� �"�&#��&��"#!�"����� ��*��*�"� ��, !$"� '���*������� �0� %������ -�, # ��*�"!(�����" 1 #���� (���)�� �� '"�*�� !$"� ��)'� 1-2 #���� (���� '���) �"�� ��� �'(��"&�0�"�,� �0� &#�"���&#)������� �����������".
1"��"#�1���*���������"��&���&�0�"� *�"� '�%�� ��������#�1��+�"��� &���
) �(��)�� �.
2) � �����&�� ��"��� �0� ��"&���#����!�"�����*�!��?
- ��*�"� �����)#�)��) �(��. �0 ��(��� �"����� '�)�� ��� #������� �����&���!�"���"� ��0� ���� &��� �: ��"�!�"�, ��!�"�, + ��!�"�, 2���� "!�"�
!$ #�� �4.
- ��*�"� ������#�������&���#����!�"�����*�-�� � ��� � �����&�� ��"&���.
���&�����!�"�:
- &� ��#��"����!$"*�"� '�����"&#��&��� #�*�##�*�"2 �� (&%�� #�'� *�"� �����&2� �)
� '���$"��*�"�#��. (��� �"�&#��&��#*��&$��-"# &%�� #*�"� �$ �����!$"
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
92�
(���� '���)��!�� �0� 3"���" �7)�����&2�� �� �'(��"��!�"��"���*��$ �.
3) ���% �����&)�����$����2&��� �*�"&���$� ��#������ '�� �� ��!��?
)#�: ���% �����&)�����$����2&��� �*�"&���$� ��#������ '�� ��0� �&%� &��� �: ���+$��&�0�"�&��"����, ���+$��&� , ���+$��3���% ��
!$ ���+$�����&������ &������ ��� � '�*�"( �$���.
4) 3�� �.�.� $� &�����"� '�&)�����$����2&��� ���� '�*�"*�"&���$� ��#��
���� '�,-��*� �/�"# �0� $� ��� �&��#� �0� $� ��������$#��'? ��# ��*�!��?
)#�: 3�� �.�.� $� &�����"� '�&)�����$����2&��� ���� '�*�"*�&��#�� � &��� �:
���) ��)'� ) �"��� "���2�� !$ �� "�� �� ��� �����)#��-#�)'� ���)"#����,#�� ��� �� &��� �: �#�&,��, &�" 2��� ��, 2����" !$ #�� �4.
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��:
- ���1��)"#�*����$� ������� ��� ��������,#���&)�����$ �� !$ ���% �������&)�����$����2&��� �*����� ��.
- ��������*����2�� !$ &���#����!�"�. - ���1��)"#�*����)#�� '�1���"� � �����.
%��&%��&)������ ��������*����� '�*�"&)�����$����2&��� � ���&���� �"�2� #���#�: ��, � �� 2'"��� � �6����, ���, ���, 1 ��3���$��)�� �0� *�)#� !$ 3��� ��.
��1���� !$ �����#�: ��"�2���� �'� � �� '"�� ������ 500 ����, ��2� 125 ����, -��2� 208 ����, � '"�)���� 1,66 ����, ���� 34 ����, &,�"�-�-�"� 21 ���� !$
2��&%�� 21 ����.
�
93�
, �"�)#�����)�� ��:
1. $"����"�2�*�"�#��, ���&#��� '"�� �� !$ &#��)��##���*�"2 ��, *�"+"��#��� ��� '"�##�*�"2 ��, ���&���)�#��"# 4!$"6 ��*�"$#�� !$"*�������".
2. ��2� !$ -��2� 1"�� �, ��*�"*�"*�"� �$��&$��##�*�"2 �� !$"$"��*�"�#��.
3. ) �"���2� !$ -��2�*�"���%'���� !$"�# &���)�#��"# 4���4.
4. � '�&,�"�-�-�"���$"���" � '"�&3�� 2 � �"� !$"�*�"�&���� '"�, (��� �"�(���� '���� ��*�"� �,-���"# $ ��.
5. � '��������#�&��#� !$"� ��*�"$#��.
6. � '�&��� #������� �����"� �"� &��� �: � '"�)���� !$ &��#��!���&��� 2 ���*�"&��� �� ��.
7. � '�&#����"�2���� � ��� �"����� ��� ��&��� #�������-�� �*��&,�"�-�, ������ ��*�"&,�"�� ����!$"� �"�*�"( ��-�.
8. *����2�, -��2� !$ &��� #������� &�0�#� �"��� ��*�"&,�"�� �� ����"� *��2��&%��� ��
!$"�� ��*�"&,�"�� ��#��&��� #-�� �.
9. � '����'� *��*�)#� �0� 1 ���$��)��!$"� ���" 3���"� �0� *�")#�� ��*�"!-"�.
10. &���� �"�2��"*��"#� ���� 2-5 ���'������ ��������".
2� &��: �&%���2� 1"��'� � ��'�'� *��. -��2�) �"�*�"���(����*�4 !)��'� ) �"�( ��&��� # . ���� �"� �0� ����"�2�)"#�*�"-�!-"���!�"4(���&���*�"� �"�2�� �����%����. ����'� )"#�*�"!-"��'� *�"� ���#����$��&,�"���".
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
94�
� ���� 11 ��&)�����$����2*2�
&$� 3 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������:
1) �#�+ ����� �,#���&)�����$����2*2�. 2) � ����"&1������"�-"�����"����&)�����$����2*2�. 3) �#����2� ,#����%�������&)�����$����2*2�, ���� '�� ��
� ��3��,#�(�$ ��%�� (���&%�$"��!%(�$ ��) !$ (�$ ��� �� (���1�� 6��3��)
4) ( '�!��+ ���� !$ + ��&� ,#����� ��!��� '��% ��%�� !$ � ��.
5) � ��$�(���� ��,#����� '�*�"��&)�����$��*�#������ '� !$ ��� �!�
$"#�, �"��� ��2� !$ �"������ '�( �������.
2. &��"#*�) �"�)'
+ ����� �,#����� '�*�"��&)�����$3�.
���% �������&)�����$����2*2� 2� &1������ '�*�"( �$ �� !$
����&$���*����!�"� ���� �0� �"��+$��)% ��*2���� � ���� � &��� ������� '��� + �� ��� (&���,�"�&�����*���������� )"#���� !$ ������&%�&(�( ���0� ,�"�(���&���*�"� ���� �*2�4&���,�"���)��!)�$ ����2.
&)�����$�� ��� *�"&���&��� #�� �&,�"�*����% �������&)�����$�� !$
���*�"��� � � �����": &)�����$��������$�#$!#�)��'��, ,�������&)�����$��, &)�����$�����$"��(�$ �� !$ !%(�$ ��, &)�����$����� '�!%(�$ ��, &)�����$����� ����", &)�����$����� '����)��, &)�����$��!#�)�&��
!$ &)�����$����&#�&#��%.
��� '�� ��� ��3�� &���&)�������� � '�&#�� DNA ,#���� ���� � �����-�� ���)'�&,�"�� �� DNA ,#���� ���� � �����#������-�� � !$"&���*�"&��� DNA �� ��,�"�.
95�
�0 �����*����� '�&#��3�� �0� DNA ##�(�����,#���������!$")'� 3��� ���� ��*�"&,�"�� ��) �� '�%�&%�� #� '�&,�"����( �$ ��) �� �� !$ &%�� ��$����3��%� *�) �� ��*�"�0� ,�"�� �#���� (� '��������)'� . �
���(�� ������ '�� ��� ��3���� ��*�" � �: &)��������� '�*�"!�����&� &,�"�*�����&�� !$ �����#��&(�. �
���� '�*�"��&)�����$������"�����!%� ��(���� ��&%�� #+$�����)���4���� *�"*����!%� $����*��������(,�����"#�� ���!$������� ���% ��.�
���� '�*�"��&)�����$�����%��� �( ���� �� &%�� #&���*�"� �����%����,� �������� ����%������ �0� )#��-#�)����� )�0��)"#���� !$ &���*�"� �+ ��+$�����,�"� �0� +$�����#������� )"#����*�"� ��$������� %��%'� �����)"#����,#�����#�.�
���(�� �� ������"��� ��� ��!��� '��% �� !$ ���*�"���&���&%�� #+$��� ���&%� &%�*�&%�-�� ���"�
���� '�*�"��&)�����$��*�#������ '� !$ ��� �!�$"#� ��(���� ��&%�� #�0��) �"����*����+$��, &%�� �������+$��)% �� !$ #��$ ��� �����%��!�$"#���� ���"+$��)% ��(��$���1��$ ��, ����#������*�"��", )�0��(�"��,�"�&��� �&�����".
$� %����&#��&# (DNA profile) ��"1��� '�*�"&,�"�*�����&��, ���) ��������*���� &��� �: ���#��� �� '� �0� � '�*�"&,�"�*�������#�&%�� #3 �"�3�����&���%'� !� � !$ $��.
������ �0� %�����)���4,#������� �����1��� '�*�"&,�"�*����� '�� ��� ��$%��*����, � '"� �0� #����. �
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
96�
3. ��� ����#�
- ���%��*���"�!��������� � �.7.
- ���1�� %��� '����� !$ %��� ��!��% �� (1"�� �). - &#�����#�� �4��� � ��,"#�.
4. ���(� '� ���(� '� 1: �����+ ����� �,#����� '�*�"��&)�����$����2*2� - ��) �"�� '�1��*�"� ������ �"��"�: ���� '�*�"��&)�����$����2*2�� �+ ��
��� �!�*�!��?
- (��� �"�*�"� �����)#� 2-3 � ��.
- �� !$ � ��������� ����0��� '�)#�)����"�!�����.
���(� '� 2: � �"��"�� ��� �����% �������&)�����$����2*2�. - ��!���� �����##�&�������, ����$ 5 � �� �0� )�����&2�� ��.
- ��) �"�� '�1��*�"� ������ �����&�������)��� '�1�� � �����": 1) ���% �������&)�����$����2*2�� ����2� !�*�?
2) &��� #�� ���� *�"&,�"�*����% �������&)�����$�� !$ ���*�"��� ���� ��!��?
3) ���� '�� ��� ��3��2� �����!�*�? ���� '�3����� *�"�0� � �� ��!��? ( ���#���� %"#�����#�+ ���� !$ + ��&� ,#�� ��%"#�.
4) ���� '�*�"��&)�����$������"�����!%�!� ��� �( ���� ��� ��!��?
5) ��������� � � *�"+�" ��� �$�� ���������$����")�����)"#���������*�!��? ( ����#����� '"%"#����#���� .
6) ( ����#�(���� ��,#����� '�*�"��&)�����$�����(�$ ��%��?
7) %��(�&#���#!� ��%��!�*�?
8) � ����� � ��!��� '��% ��� �� ��!��? ( ��� ��) �3���%"#�.
9) ���� '�*�"��&)�����$��*�#������ '� !$ ��� �!�$"#�; ����"�����!%� !$ ����"������ '�( ������� !� ��&%�� #(���� ��� ��?
97�
- ��*�"� ������ �"��"�&������� ����$ 2 ,'"� '�1�� �0� � �"��"�2 ���'��". - ��*�"� ������ �"��"�)����"�!�����. �0 ��(��� �"���*�")��-"�!)�$����,�"�
$� ��� ����#�� ���#�� '�&��� !$ � �����.
- �� !$ � ��������� ����0��.
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��:
- ���&#��*(*��*����� �"��"�.
- ����� &�0�#&��� �� �� !$ � ��%� *�����.
- ���1��)"#�*����$� ���!)�$&��"#*�.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
98�
� ���� 12 ����#��%�����&)�����$��
&$� 3 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������:
1) �#����2� ,#�����#��%�����&)�����$��. 2) #���� �������,#�����#��%�����&)�����$��)'� � ������
!$ ��� �!�$"#�.
3) #���� ����������� ���� � �������� � ��!��� '��% ��.
4) �#�����������#���� ���� � �������� � ��!��� '��% ��.
5) �#�(���� ��,#����)����0��.
6) #���� ���2� ������ ����������� �.
7) (!�����!)�)���$����$�,��� !$ ������ ��.
8) � ����"� ������)�� '���� ��"��#���&)�����$����2*2�.
2. &��"#*�) �"�)' ����#��%�"����&)�����$�� !� ������ ���� ��*����( '�� ��, �0��
+�#��������,#���� ���� � �������� � ��������!�����$ ����"��� '��% ��)'� ����,
��,%��,#�� ��, � ��, %��, ��� �!�$"#� !$ ���% �����&��1���-� ��� ��
�� #��*��+ ��,#�����&���������!���� ���� �"����&)�����$��&���%�"�1��.
%��� ��!��� '��% ��&���%����� &���,�"� (�������"� �����1�� 6����"����
,#� DNA (��%� �#�&,�"���*��������� &#�"���: %��� ��!��� '��% �� �0� %�� (�&#�� �# (GMO).
�������,#�%��(�&#���##����+ ������)'� ����*��"����,%��: ���
����*�������)'� 3�)"��&��"#, �������(������'$��%� DNA ��� 1��1�� 6��
3��,#�%��� ��!��� '��% �� !$ �������)'� ������&� ���������#����.
99�
�������,#���&)�����$��)'� � ����� �!�$"#�*��"��)���4 &��� �: + ����� ��)'� ��� ���� � �����#�� �: ���1�� �#�3���� ��%��-� "�, � �������� ��!���� "�"��
���)"�����, + ����� � �)'� ����0���0� �����%�� !$ ���� �� ������ ��
���*�"���� '�( ��� ��)�%��.
&%�� #����#��%,#�+�"�'$��%� !$ ��� �!�$"#� &��� �����"� �����
� ���&���*�"� �������� �� ��$����$ ��, &#�� �� !$ ���� ��*����� '���&)�����$�� ��*�"3���� �������%��%"#����*�"�����"� "������#��%)���4���
���(� '���%�� ��: ���!( "�*�"���$��-"�, �����,'"� ������ ������#��%
�����%��, ������&� �� !$ ���( ������������, ����"����������
,#�# �����( ��) �"� !$ ������������ '�% ��)���4.
������ *�"� ���#�+$��)% �� �0� ����"���&���(����� ���� � ������ ��!��� '� �% �� �0� �'� �� ������ ��"� ������� ���0� ��� ���� � 2 ��� ��: #�$���!�� (ELISA
test) !$ %���#�!�� (PCR test).
���)����0��#����� ��!��� '��% �� �'&��� ������-�� � ��� &���*�"+�"�'$� �%��������� (� ����" ��#������� ) ��(�'$��%�� �"�� ������#�� ��!��
������ ����� ������ �!� ����������� ��2� ,#�&(�"�,#������� �0� +�"���� &��� �� '�&#��+ �������� &���(���������"��� ��� �"� ##���&+� !+�*����
����"�%� *��$ &$���� � '�� ���". ���$#����!��+ ��+$�� &%�� #*�" �0� ( '�-�� %� *��$ &$�� ���� ��1���&������$&� �������*�� ����������� �
!$ �����+��)��� �� 2� ��� $���"�� ���� ��� ������ �"�4.
����$�$ �� �������) ���� ��$� &����&����� # �� ��� �������
�" � ��% ��#�� '�����.
� ���� �"�, (���()"#�� �� ��2� ��� � �������%��*����*�" !$ � ����� ��% ��#�� ����� �� �&%�!� ������ '�� ��*�"� ����,�"����� !$ ���� �� �#�% ��%��# ��(&������� ���&���*�"� ����� �"��"� !$ ��(&%�� #��% ��%��*2�4��*�"*����% ������&�����.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
100�
3. ��� ����#�
- ��"�!����� �.7.
- ��"�� ��2� ���" ����#��%,#�&)�����$��. - &#�����#�� �4��� � ��,"#�.
- ���%��*���"�!�����.
4. ���(� '�������-����#�
���(� '� 1: � �"��"�� ��� �����2� ����#��%����"����&)�����$�� - ��� '�%�� ����������������� ��+ ���� !$ + ��&� ,#���� ���� � ������ ��!��
� '��% ��*�� ���� 11 +�����.
- ��� '�%�� �����&,�"�������2� ,#�����#��%����"����&)�����$3� �� *�"� ������ �"��"�� '����&,�"�*(���� �����2� ,#�� ��.
- (��� �"�, ��*�"� ����� 2-3 � �� ,�"�#��� ���2� ,#�����#��%����"����&)�����$��.
- ��� ��� ��� �������0��.
- ��1��)'� ����: %��� ��!��� '��% ��� ��������)'� + �"�'$��%� �0� �'?
)#�: %��� ��!��� '��% ����� #�� ��*�"*�"&���#���� !� ��� �����#��%)'� +�"�'$��%� &%���+���������#�!$"% ����� ����#����� ��1"�)��2�2����� � ����� ����)"#���� (%����!�"�, ���)��, �,� �� !$ �)�� ��). �#�
(��� �"�, *�%��� ��!��� '��% �� ��� ������#��0� 3������ -"�� ��*( &��� �: �#��7$��� (Isoflavone) &��� �&��������� ������"#�� ��% ��� �*(, �&���
&)�"�� �� !$ % ������+�# .
���(� '� 2: � �"��"�&�������� ��� ������#��%����"����&)�����$��)'� � ������ !$ ��� �!�$"#�.
- ��!���� �����##�&�������)�����&2�� ��.
- ��) �"�� '�1��*�"� �����!)�$����� �"��"� � �����":
101�
1) �������,#���&)�����$��)'� � ������*��"��*�!��? ( ���#���� .
2) �������,#���&)�����$��)'� � ����� �!�$"#�*��"��*�!��? ( ���#���� .
- ��*�"� �����!)�$����� �"��"�)����"�!����� !$",�"�$� ���)��� '�1��� ���� ��.
- �0 ��(��!)�$����$� ���� '�&$��!$" �� !$ � ��������� ����0��)����"�!�����.
- ��) �"�� '�1��&%�� �&)��&%�� #*�"� �����&$�#�)#� � �����": 1) %��� ��!��� '��% ��� ��������)'� ��� ���� � �����!�*�?
�. � '�$� � ��)�%����"� ��2 ��. ,. � '�$� ��"� ��%�� !$ � ��.
�. &���%��)'� � ��)�%��&��"�2� . �. 1��2�����,'". )#�: ,'" �.
2) 1 ��&�0�#�� ��!��� '��% �������1�� �#�3��������� ���� � �����*�$�����": �. ��$�% ��� ���&���. ,. � "�� '�����.
�. 1 �����% ��� ���&��� �. �'� � �,'"*�1��
)#�: ,'" �.
3) ������%��� ��!��� '��% ��&%�� #�'� *�"!���� "% ������"��%��)"��������)�� �� ��: �. ���%��%�"�&� �#�����)���0 ��. ,. ���%��� ��!��� '��% ��3�����
�. *�"3����� ��)�%��. �. 1��2�����,'". )#�: ,'" �. 4) ������%��� ��!��� '��% ��� �+ ��)'� ����0���0� ,#���%�� "#���:
�. %��� ���&���1��$&$� . ,. %��� ��!��� '��% ��� �,'"���0� 3���.
�. ��% ��%������*2�&���,�"�. �. 1��2�����,'". )#�: ,'" �.
5) 3����� ��)�%����� #�� ��*�"*�"� ��%��� ��!��� '��% �� ����: �. ��$�7&�� (glyphosate). ,. �$� �7��&�� (glufosinate)
�. DDT. �. � !$ , 1��. )#�: ,'" �.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
102�
���(� '� 3: 1��-)#����� ������������� ���� � ������ ��!��� '��% ��.
- ��*�"� ������ �"��"�� ��� ���������������� ���� � ������ ��!��� '��% ��*�� �������#� (��� �"�(���) �"�� '�1��*�"� �����&$�#�)#�. &%�� #% ������������)#�� '�1��!���$��� � �����":
1) ���!( "�*�"��"$��-"����� ����� �� ��!��� '��% ��� �( ���� ��&%�� #:
�. ,'"�� !$ ,'"&� )'� ���� !$ ��� �!�$"#�.
,. ���&%����*��"#����$#�.
�. ���&%����*������$#�.
�. 1��2�����,'". )#�: ,'" �.
2) ���) �"����,'"� ������ ������#��%�����%����(���� ��&%�� #:
�. !$����������"����"���� ����.
,. ��",' "� '�� �� !$ � ��$������� '�*�". �. ��"���� '�*�"��� �� ��!��� '��% ��*�"&������ �.
�. 1��2�����,'". )#�: ,'" �.
3) ����&� �� !$ ���( ������������,#���� �� ��!��� '��% ��)"#�#���:
�. ���� ��*�-�� ���� &��� #1���"&��� �� �"�.
,. %��$ ��1��� !$ � ��������.
�. %�������$���+��,��.
�. 1��2�����,'". )#�: ,'" ,.
4) ����"��# ���#�*�"&,�"�!,����� ������#��%�����%��)"#�� �������,#�.
�. �� ���� ��$ ��1���. ,. ����$��#�, &��� #�� � !$ &� ��.
�. ������ '� !$ %'� �"�. �. %'� �"��-���-�����&� ��.
)#�: ,'" ,.
103�
���(� '� 4: )�� ���� ����� ��������#���� ���� � ������ ��!��� '��% ��. ��*�"� ������ �"��"�������#���� ���� � ������ ��!��� '��% ����� ����*�
!��. (��� �"�(����"����� �*�"� �����)�� �*��*�"1��)"#� &%�� #&������% ���������*����)��� ���� � � �����": 1) ,'"��,#�����������#��" #�$���!�� (ELISA test) ����: ..........................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
2) ,'"&� ,#�����������#�#�$���!�� (ELISA test) ����: ............................ ..................................................................................................................................................................................................................................................
3) ,'"��,#�����������#��" %���#�!�� (PCR test)………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4) ,'"&� ,#�����������#��" %���#�!�� (PCR test)……………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5) (���� ��,#����)����0����� �� ��!��� '��% ��&%�� #................................... ........................................................................................................................................................................................................................................
���(� '� 5: � �"��"�� ��� ��� ����������� ��"����&)�����$��. - ��) �"�� '�1��*�"� ������ �"��"� � �����":
1) �����*�� ����������� �2� &1��� ��? �������� ����"� �������"��#���� ��!��? ( ��� ��) �3���.
2) %����� �%�"��"��# ��&������&��"#��"� ������ ���&��� !$ ����"#�� ���!�*�?
- ��*�"� �����)#� 2-3 � ��.
- (��� �"��� !$ � ��������� ����0�� )����"�!�����.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
104�
���(� '� 6: ��������� ����)�� '���� ��"��#���&)�����$����2*2�. - ��*�"� ����������� �"��"�� ��� ����)�� '���� ��"��#���&)�����$����2*2�
*�$� ����� ��� �� ��!��? .
- �%��) �(��*������"��#�&)�����$����2*2�,#� �.�.� $� &�����!�*�?
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��: - ���&#��*(*��*����� �"��"�� �����, ����� &�0�#� ��%� *�����. - ���1��)"#�*����$� ��� !$ )#�� '�1�����!��# ��)��, �
$��� !$ !��)�� �� '�. - �����"# . - ���"��.
105
%���� V �����"%�"�1������ ���'$���� � � ���� 13 ����"������'$��
&$� 2 � �����
1. (���� �� &%�� #*�"� ����������:
1) �#����2� ,#��'$��!�� ��1��. 2) #���� ����"��,#��$� !$ �����#�,#�&��#��$�. 3) �#���&�����&��� #���� ,#�&��#��$�. 4) ( '�!���&%����&��� #���� ,#�,#�&��#��$�. 5) #���� ���� ��!+���� !���!+����� *�����'$�� !�� ��1��. 6) #���� ����"���'$��: ��&����� %�*�"&���� ���������� !$ �#
&$�� #�)���4. 7) #���� ���( �����)��������'$�� �0� &����1�)�� �"����.
2. &��"#*�) �"�)' �'$��!�� ��1�� !� ���������!��&��� #�&-� �,#�!���!+������ ��&���(��
%�"�1������ ��$������ � �!��, ��&��� #�,���������'$��3��*�� �"�&��#��$�.
����"��,#��$�&���-� ������ ��� ����� +������)�� �� ��#��" � �"����&���!�����, � �"�� ��)� !$ � �"�&��#��$�.
� �"�&��#��$�� �"���#��" &���#��$������� !$ &��#��$� �������2��. �#�(��� �"�, &��#��$����%�������� 3��&-�#� �"�� ��)� ��( ��!��� �# ##���#�� &���� �"�$��)�!7 !$ � �"�# ���&)����!7.
�������'$��!�� ��1��!� ��#��*�����&,�"�*(���&��� #�&-� �%� ����"��%� *�,#��$�, ��"(�����!)�)���,#����&��� #�&-� �,#�!���!+�����
!$ �&%����&��� #�&-� �$��)��,#�!���!+�����. ,������ ���� ����"�
�#��" ���&���� �!+�������, ���&���%�&,���7, ���&���� ��������!)�
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
106
)���� ��, ���&,�"�*(,�����&������ !$ ��(#�,#����, &,�"�*(,������"��) �&���&���%�&,��, �������!������"��,#�� �"����&���*�"&���� ������������� !)�)���� ��, ���&���� ��# &$�� #� !$ ��� ) �##�,#�!+�� ���*)"%�"�����2�����&,�"�*(,�����&�0�� ���" !$" �#�)"#������#���� ,��
�������'$��!�� ��1��� �"�&���,�"���"3���*�.
���)��������'$�� �� +������( ��!���&$�##�&��� 4 ��-� *� � ��: #�� ��, ��, � ����� !$ ���� �����. ��-� *� �!)�$� �-� !$ !)�$� �-� ��"����$�� �-� ���&$��"&���$"���� ��"� �����&�������� � '�� ��*��� ���'$��� �"��" $����&�����,#����&���������% ��� �"�*� � � '�#���" .
3. ��� ����#�
- ��"�!����� !$ ���� � �.7.
- ���%��*���"�!����� !$ ��� � �.7.
- !+����� �'$��!�� ��1��, !+�����&)� &��� ���� �#�����". - � �����*���"�!����� !$ &#�����)���4��� � ��,"#�.
4. ���(� '� ���(� '� 1: �� �"��"������ ��� ������'$��!�� ��1�� - ��*�"� ����������$ ��������'$��!�� ��1�� !$ ����"��,#�&��#�. �$�!$"*�"� �����)#�� '�1�� �� 2� +�� �0� 1�� *��,'"���$�����": 1).........���� ��,#�-� �$� &������� ��� �� ��$ ���2���� &��� ����� ������"��.
2).........&��#��$��������2��-����&��#��$�������.
3).........!�����&��"#�*�,#�&��#��$� ��#��" ���&�0�� !$ ���!��.
4).........!� ��%$ ������"#�3��%� *�&��#��$�%�*�"!���!+�����&������&��� #���� .
5).........�&%����&��� #�&-� �,#�!���!+������ �� ��2 ��� � 5 �&%�.
6).........���� ��� ��,#��#�,#�!���!+������ ��%�*�"&���� �!+�������.
107
7).........� �"������� ��#�*�� �"�� ��)�� �$ ����-�-�� !)�� �#���%��&3��.
- �� !$ � �����%"#�� ����0��
- �&$� � '�)#�:1) +��, 2) +��, 3) 1��, 4) 1��, 5) +��, 6) 1��, 7) +��.
���(� '� 2: � �"��"������ ��� ��!+���� �'$��!�� ��1��
- ��!�� '�*�"� ������ �"��"�&��"#*�� ��������� ��!+���� �'$��!�� ��1��!$")#�� '�1�� )'� ����": 1) #��)��!+���� �'$��!�� ��1��&%�� �( ��!���!���!+�����*� �##�&���( ��
!+��? 2) !���!+����� &#������ Eurasian ��&#��%�"���� *�!��?
3) !)�$!���!+������ ����&��� #�&-� ���������*�? 4) !���!+�����&������&$�� #���0��,"��� �"�3����� *�?
- ��*�"� ������ �����, $� ��� !$ ��0������ ��. - (��� �"� ��!�� '�*�"� ������ �"��"����� ����������� �� *�") ��!+��&( "
3#��"#�� ��� ����-����� 1 � ��)�!��� &���) �!��*�"!��� �"����. !$"
�)�� ��� � � �����": - *�"�� �",#�!+��&( " �"��� ��� ��,"��&,�"���� �� &%�� #*�"� ��&���) �!��,#�
!��� ��� ��.
- � ��&��&� ��#&( " � �����&$� �"� ��&,�"�� �"� � ��&����������"��# ��*�&��� �#��&���&�������"��� �����, '"� �0� � �������� .
���(� '� 3: � �"��"������ ��� �����)��������'$��
- ��!�� '�� ������ �"��"����� �����)��������'$�� �� *�"� ��$� !$
�#����� �����( ��!������)��������'$����� ( ��!���&��� 3 � �����*� �� ������ �����) �"�!)�� �����&��� �!��� ��2����� �����#� �#�#�.
- � ����� !$ &$�� � ����#�*�!)�$� ����� (&$�� �!)� ��!��� ��2���� ��#�
�#�#�&��� �� ��). ���&$�� �*�"�� #������%�� )'� ����":
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
108
� �-� &$����&���$"������� +�����
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��: - + �����&������(� '� !$ $� ���&�������, &��+ �� !$ ���1��)"#�
*������#����&��� - ���� ��*(*����1������� !$ ���1��)"#�
� '�� ��: � ����� (Era): &����� (cenozoic) &����� (Mesozoic) ��$��#�� (Paleozoic)
%��!������ (Precambrian) �� (Period): � �!)�!��� (Quaternary) &��)���� (Cretaceous), (������� (Jurassic),
�)�#����� (Triassic)F !����� (Permian), ���#���!7� �� (Carboniferous), ������
(Devonian), ��$���� (Silurian), ##������� (Ordovician), !������ (Cambrian).
� ����� (Era) �� (Period) � ����� ���&��� � (Dominant animals)
&�����
&�����
��$��#��
%��!������
� �!)�!��� !$ !)�)�!��� &��)���� (�������
�)�#����� !����� ���#���!7� �� ������ ��$���� ##������� !������
� ��$"��$��
�"�� '"�� ��
����&���
� ��&$�#��� � ��&��� �� ��&��� �� '"�
��
!���'�&$
�# -��'" �
��"������� -#��&$
�
109
� ���� 14 %�"���� ��� ��) �,#���� 3 2�
&$� 4 � �����
1. (���� �� &%�� #*�"� ����������: 1) #���� !+���� �'$������$���� ( ��!���##�&���&,�!,�*� �4����'$��. 2) ������(��%�&���&%�) �����"������"��*� �4����'$��. 3) #���� %�"���� �� ��) �,#�������2�*�$�. 4) #���� ���!)�)���� ��,#�2����)�#��������� !$ �'� � �������.
2. &��"#*�) �"�)'
&� ��##���!+����� �'$������$��'�����&,�"�*(&,�!,�*� �4����'$��&��� �� �( ��%�&���&%�) ���� !)�)���� ������"������"��, &���#���&���!$�� ������, &����� %� !$ !)�$��#��'� ��� �������� !)�)���� ��.
� ���� �"�, ����!(��(� ,#����� �����2�*�!)�$&,�!,��'� �$ �� ����� !)�)���� ��.
&%�� #���&,�"�*(���� ��������2�)"#�&,�"�*(����"��# ��*� ��)�����#�3��&���+�-"��$� &��� �: ����"��,#�1�������� �����,�"��� (Shield),
!���3#�1����� (Platform), &,��"��) ��� &���%�&,�� (�#��&(��) (Orogen),
&,� ��) ��� &���#��� (Basin), &,�!,�# ���"��*� � ��� ��) �,#����# ���
�� !$ &��#��$� ��������� �� �$��##�������&$. *��&��$��'� �������2�*� ���� ��) �&��� �� �� � ������ ��"�!���#��"� '�!+����� �!��(����� ��
) �,#�������2�. &%�� #(*�"&,�"�*($#������ ��(����� ��) �,#������� 2�*�$� !)��')"#�&,�"�*(���2� !$ � �� �$ ����� 2� �"� '�!+���� �'$�����,#��&��$�� '�#��.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
110
3. ��� ����#� - ���%��*���"�!����� �.7. - !+����� �'$������$� !+����� �'$������&��$� �0� !+������&)�. - � �����*���"�!����� !$ &#�����)���4��� � ��,"#�. - ) �!������������,#�������2���� ���������" �0� � '�*�"���) �3���
,#�������2� &��� �: ����� , ���������, ���#�#�.
4. ���(� '� ���(� '� 1: 1��-)#�.
- ��*�"� ������ �"��"�� ��� ��(����� ��) �,#���� 3 2� *��$��� *�"� ��
���)#�� '�1�� +�� !$ 1�� *�,'"���� ��� $�����": 1........���1�������� � �����"�������,�"���&��������� � �#� �#�#����.
2.........� '��� �#��&(�� (Orogen) !��� &,��"��) ��� &���%�&,��.
3.........)�#�)���4� ��(���� ��) �3��*�&,���� �"��) �&���%�&,��.
4.........&,�!,�# ���"��*� �,#����# ����� &���%�"���� ���'$����,#����%��7%�% ���,�"���*��$ ����.
5.........&��#��$��������2����#��" ��������.
���(� '� 2: �����(���� ��,#���� 3 2�.
- ��!�� '�*�"� ������ �"��"�&��"#*�� ��������� ��(����� ��) �,#� ������2�*�$�: �� ���&$�#�,��&#��� '�)#���� 1��)"#�*�� '�1��� ���)'� ����":
1. ���# �����*�$�!���##�&����#�2�*� � ��: �. ���# ����� $� ����� !$ $� ��)�"�.
,. ���# ����� &��"#�*� !$ ���# �����&��"#��#�.
�. ���%��7&��"#�&��� !$ ���%��7 &��"#�$���.
2. %�%���'$�&�&���,�"� "#�.
�. ���)�#�3#����1 ��� ��.
,. ���%��7�����%�% ���,�"���-"���� !$ ��01"�.
�
111
�. "#����# ����� ��������� &������!����.
3. ������&������)�#���� &��"�&���.
�. &���3��&���� �� &��� �&���%�"���� &�� &����&$�� ����#�.
,. &��������� &�� �� ��) �3��)��-#�� '"�(��.
�. &����� ��) �3��)��%�"�#����&$.
4. &%�� �&#�"���� �"������!���'&%���:
�. � ��&���(��)�#���� &���) ��(��� '"�,�����!��.
,.� ��&���(��)�#���� &���� '�� '"�*��#��.
�.� ��&���(��)�#���� &���*�%�"��&$.
5. &���� �����)�#�*� �� &�0)���� (���� ��&���� ��'� &��# !$ �'� �����.
�. &%�&���� �"����&���(�����$&�� #� ,#�-#� !$ ��&��#���� &����&$)�"�4.
,. "#�&���� �6 ��) ���0� .
�. "#���$ ��% ��%� !$ &������&����0,#�� '"�.
6. ���!������� � �#� �&��� �!��� ��2�� ������#�&���3����#�*�?
�. &,�$"#�� '"�� �� !$ %��*)",#�$� !��� !��������
,. ��� %�%���'$�&�.
�. ��� !,����,��.
- � '�*�"!+����� ( ����� ��) �,#�������2� !$ *�"��1����� ����� ��) �1��� ��!,�*�!�� (�� �)�&#���� (����� ��#��1��� ��&,�!,�*�)?
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��: - + �����&������(� '� !$ $� ���&�������, &��+ �� !$ ���1��)"#�
*������#����&���. - ���� ��*(*����1������� !$ ���1��)"#�.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
112
� ���� 15 �����"%�"�1��!���� � (Basic Mineralogy)
&$� 4 � �����
1. (���� �� &%�� #*�"� ����������:
1) �#��� ������ ��!�����.
2) #���� $ �������7����,#�!�����.
3) ( ��!����&%�,#�!�����##�&���2�.
4) #���� �����$��!�����,#�� ���'$���� �.
2. &��"#*�) �"�)'
!����� !� �����#� ��������� &���,�"�)��� '�����&��� �� ������#��"�����&��� !$ �����( ��������#�)#�3���&���$� ��$���. !�����&��������� &���&��"#��� �� !$ &� ��#!���&����0� ����' ��� �$ ����&���&��"#��� ��� ���� ���� ��"( ��!���!������� ( ��!)�� �� �� ��.!�������$ �������
7������� !)�)���� ��&��� �: $ ��������"�����+$��, ���!,�, ���!�, ��, �# ,��, !�!)�!��, ���1��( '�&%�. �#�� �"�, ��� ����&��#�!��, �����!� �&�0�� !$ #�� �4. !��������2 ��*��$����0� ��� 4900 ����.
*�� �"����� 4660 ������"1��� ����"�� # �����!�������� �� (IMA International
Mineralogical Association).!�����2�*� ���� �����"!��!��%���$��� &��� �� ��
(�3��*�&��#��$��0� ��� 90% �� �����&%�� �( ��!���!�����. �� #��*��# ����#��"�����&��� &��� �( ��!���##�&��� 8 2� ��: 2����� ��; 2�� ���7; 2����$; 2�##��� !$ ����#���; 2���&)��; ����&��, �'� ��; 2�� ��&7�; 2�7���&7�. #��&����; ������ !$ 2���$�&��.
!��������0� ��� 4000 ����.
�
113
*����� '��0����%���-��� ���'$���� ��������"( ��!�������"� �"��'��)"#�� ������"� ��� �����!$!�������� &���%�"�1�����������#�!$"#������� ��&��$ �������7���� !$ $ ����#�� �4 &��� �: ��������'�������"��"�" $ ����� &��� �: ���&��#� �$ ��&���;��������'��"� " ���� &��� �: ����,#����;!$ ��������'��"� " ���&����������#��" !� �&�0��. ) �3���: �)���$� �������� ��&�0��� "� &��� �: !��&�0��� ��& ��; !�������������'� ����"� ��� ��� ��!������#�� �!)�� ������#�,#�!����� !$ � ����!,�!)�)���� ��(��������( '�!����"�" ���,��� ���#����!,� �0� � ���#��)��� �����������&����� �������#�3���" � '"�� ��&(�#(���������.
3. ��� ����#�
- ��"�!����� �.7. - ���!�����)���4&��� ���� ������#�����"*�#��&)�!���. - &#�����)���4��� � ��,"#�. - ) �3���,#�!������������ ���������" !$ ��"��� ,#�� ��.
4. ���(� '�
- ��� '�&,�"����� ������" ���) �"�� '�1��:� �����&�� &���!���������*�!��!$ � ��� �$ ����!�*�?
���(� '� 1: � ��������� ������ ��� �����7����,#�!�����
- ���������%������ ��!��������������� � �+$���������!)�)���� �� !$
�����!,�!)�)���� ��(��� �"�*�"� ������ ��&�� !$")#�� '�1�� �0� *�"� ��
��������*�!����� �� 2� ++�� �0� 1��*��,'")'� ����": 1...........� '"�� "#� ��� � ��&���&����'( ��&���!�������"&2�#�� ��.
2.........*����!���� �&%�� �( �����!,�,#�!��##�&��� 10 , �"�
3.........!����� � ����!,�&��� �� �� 3 �����,��!����� � ����!,�&��� �� �� 6 *�"&����# ��"
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
114
4........!���������*��$� �����"� ��� ��2 ��. 5.........&%�� �( ��!���2�!������� #��*�������#��"�����&���. 6.........!�������� &���2�*� �� ��2��*��$�!� ��2���$�&��. 7.........!��( '�%�&��#!��( ��&,�"�3��*�2� � ���7. 8.........&%�� ��"#��� � '��� � �' "#��� !��%�� �"�� ���&�0�#�&�0�"#�����
,#�� '�. - ��*�"� �����$� ���&�������. - �� !$ � ��������� ����0��, ����*�1���0� ���2��!$�����&��� �� �� !$ � ��.
- �&�0� � '�1��: 1) +��, 2) 1��, 3) 1��, 4) +��, 5) 1��, 6) 1��, 7)1��, 8)1��,
���(� '� 2: � �"��"������ ��� �����)�������!,���
- ��!�� '�*�"� ������ �"��"�&��"#*�� ��������� �����)�������!,�,#��� !$"*�"� ������ �����, &$�� ���� !�������" �� ���&��� � !)����!,� 1 ( ���#� 10. 1"�� �!�����) �!�������������#�*��������#��' �� �&�������� &��� �: !�������, !��!���� ���� �� �0� !�"���6��!$ � �&�0��,��3��&��� ����!,�,#����.
- �� !$ � ��������� ����0��.
���(� '� 3: � �"��"������ ��� �����$ ����,#�!�����
- ��*�"� ������ �"��"�����)��� '�1�� $�����": 1) !�����������"��!�*�!��? #���� !)�$����"�� (&������, ���
!,�, ���&�0�"#�, ��, !$!)�$��, �# ,�� !$ #�� �4)
2) ��!���������*����# ,����� �� !$ )���� ��? �# ,��� �"�&������ ��?
3) !�����������"�����+$��!�*�.? ��) �3���� ����*�!��.?
4) ���*������,�� �0� *�"&$��� �,���# ��"?
5) ��,#�!�����&���(��� ��? #���� .
- ��*�"� �����$� ���&������� (��� �"���0������ ��.
�
115
���(� '� 4: � ��&���# ,��,#�!�����
- ��*�"� ������ ��&���# ,��,#�!��������� !$ � �����&#����. ) �3���( '�%�%�� '��� � &��� �: !��%� �� !$ �����%� ��, !��&�����, �$���� ��!�$-�� �����. *�"1 " �&��"#�!)� (�&��"#������� ��#�����&��#���##�!$"). &#��!��!)�$3�����,��!$"*�"� ������ ��&��&��� ����!)�)���,#����# ,���0 ��(��,��!$".
���(� '� 5: 1"������!��) �3������ !����� ��#��" ���!�" �0� �����$������ ����� ���&��� � ���� �� �0� !�"���6�� !$ !����� ��#��" ����������&�� &��� �#��&���������, ���#�#� �0� !��!����.
� '�������$#���!�����*�&������!�"�'� � ������� !$ !������*����������� *�"� '"�� ��&(�#(�� 10% �������'�$ (10% HClacid). � '� &#��� "#�!��� ���#���$ ��&���1���$��)��!$"3#�� ��� ���� ��$ ��+�-"�� "#�!��� ���#�����!$"%�� ��� ��&�� ��� ��������0����" � �����":
- 1"��"#���� �0� !�� �'� � ��)���$� �, �'� &���� �6#�7�� �'�!����&��������� � ����!�" &��� �*�&��"#�����#��" ���!�"��$��� �0� ���� �� (quartz) &��� �� �������&���&��� SiO2 1"�� "#���� �0� � "#�!��&���� ��)���$� �7��&���6#��'�!���� &���!��!���� (Calcite) &��� �� �������&���&��� (CaCO3), �0� #��&���!����������� (Rhodochrosite-MnCO3), !$ �������#�� �4��� � ��������&��&(�#���.
���(� '� 6: �����"( '�!��!�����,#�� ���'$���� � - ��*�"� ����������� �����-"��� 154 !$")#�� '�1�� � ���)'� ����":
1) !�������( ������? 2) � ���'$���� ������( '�!��!�����*�$ ����*�? 3) � ���� ������"&���������$#�!�*�(���(��"��"��# ��*�&���� '�!�"
!$ # ��*�&���� '��#�? - ��*�"� ������ ����� !$ $� ���+ ������ �"��"�.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
116
- �� !$ � ��������� ����0��.
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��: - ���&,�"�*(�" ) ��&#�,#�� ����� - ���&������(� '�, ���)#�� '�1�� ,#�� ����� &������� �0� &������� �� - ���$� ���,#�� ����� &������� �0� &������� ��
2� &��: 1"�������*�, �"#�1�� �*� !$ !,�*����'%�%���% ����� !$ !����� *�"��� '�%�� �����������������. � '�$ ����#��0���( �� !�� '�*�"��� '�%�� ������������������'%�%���% ����� !$ !�����,#�� � ��$� ��%���, ��� � � "�(� �+�"� �� � ���� ������ ��� ��,#�!���������)���4.
�
117
� ���� 16 !�����)���4��� ��� ��*� �.�.� $�
&$� 2 � �����
1. (���� �� &%�� #*�"� ����������: 1) �#� !$ #���� (����� ��!��( '�%��$��&��� !$ �$�� ��� *�
$�. 2) #���� , ��&,��'� � '� !$ �'� �#�, �'� ��� !$ � �����*��&��$� 3) #���� ���� '�� ��,#��'$���� �� �������( '� ��,#�� ��&���.
2. &��"#*�) �"�)'
(������ ��$�,'"� ��� ��2 ��*����� '��0��#�� �"�, �"�) �"�� �"� % ����*�� &��$� (����� ��!��( '�%��$��&���, �$�� ��� !$ !��)��% ��#�� �4�0� (��. (����� ��!��&�0�� ���"1��� �����&,�"�*�!+���� ( ����� ��!��,#� �.�.� $�.
&%�� #������!����������%�"���� ��� % ��&%�� ���"( ��!���##�&���, ��&,�!��� '� (gold districts) !$ , ��&,�!���#� (copper districts), , ��&,�!�����-
� �����. !��� '�) ��,"#�!� ��!��� '���� &���(�����+�% ���&(��#�,#��'� !��� '�&��"� &��� �
&����'� � '�� ���&���,#�� ��, ���+�% ��&��&(��#�&���*�"!��� '�1��&����0-�(��&��"�
&���,#�� ��!$"��) ��,"#�3����� *���� -�� ���� ������(��&��"�&���,#�� ��. &���� '�������� ���"#�1�����#��"����")���� � '"�$ '�&�� �"� �"#���� '�) ��,"#�.
���!��� '�&��"� !� ���� !��� '���� &���� �3��� '�&��"#��� &��� ����&���,#�� �� � '�% ��� �����&������# ����� �0� ���%��7*�)#����&$���� ���� ���� �� ��� �#�� �%���"#� !$ &���+ ��%�*�"&���� ����&��� #���&-��)��,#�� '"�!��� "#���� � �� (�!�����)���4, "#����&��� #�&-� �,#�� '"�!��� "#���� 2����3��*)"%�"����� ��(��� � '�&#��!�����)���4��&���&����'� !�����)���4*�&��"#�������)���4, ���������������� '��)���$� �� ��� '"�!��� "#� !$"� �!���������)���4��&���3��� '�
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
118
&��� �: !��� '�, &� ��, �#�, ���, � ����� !$ !��#�� �4&���) �"�. 1"�#��*��������&��"�� '�&������&����'� !��!$" �&��$� ��� ����!��*������� (� �"�% ���'� !��( '�%��$�� ���( '�%� ���, � ����� !$ #�� �4#�� !)� ��,��&,������"��#� ��#����� '��0� !$ ������� '��0���� � "�-"�� ����23��.
3. ��� ����#�
- ��"�!����� !$ ���� ��� �.7. - ���%��*���"�!�����. !+����� �!��(����� ��) �,#�!����� � '�, �#�, ��� !$ � �����*��&��$� !$ &#�����)���4��� � ��,"#�.
4. ���(� '� ���(� '� 1: �����(����� ��,#�!�����.
- ��*�"� ����������&��"#*� *���"�!����� -"���... !$")#�� '�1�� �� *�" 2� +��, 1�� *��,'")'� ����": 1..........���&����'� �$�� ��� � ��� '�% ��� �����&������# ����� !$ ���)�#� ���
#"#��#�) �� ��.
2.........3���-"# *��&��$���#��" 2 , ��&,��'� � '�.
3.........!���#������&���� �� '�&��"#���# ��������( '�%���". 4.........� '���� ���� ����#��"����"� �"� ( ��&���!��� '��&%�) ��,"#�.
5.........&��#, ����� !$ �'� ��) �� ( ��&����'� !��( '�%�#�$�.
6.........!�����!���#��� ��� %�%���'$�&� ( ��&����'� !� "�&���.
7.........!�"�%$����� �'� !� "�" �� �'( ��&����'� ( '�%��$��&���. - ��*�"� ������ �����, $� ���&������� !$"��������� ��.
- �&�0� � '�)#�: 1) 1��, 2) +��, 3) 1��, 4) 1�� 5) 1��, 6) +��, 7) +��
- �#�(��� �"���#��1����(����� !�����)���4��� ��3��&,�, !,�, �"#�1���,#�� �����#���3��� ��'? ��) �3�����. ������ ������'��" ��(��+�"*� � �0� +�"#�� �4�'��&�"�*�"� ��7��*��"#�.
�
119
���(� '� 2: �����(����� ��!��� '�*��&��$�.
- ��!�� '�� ������ �"��"�&��"#*�� ��������� ��!+���� ( ����� ��!��� '�*�� &��$� �� #��)��� '�1�� � �����":
1) #��)��!+����� ( ���� ��!��� '�) ��,"#�% ��&���3��*�!�?
2) !��� '�) ��,"#� !$ !��� '�&��"�!)�)���� ��3���*�?
3) &%�� #3��&,�"�*(���&����'� !������)���4%�&���)"#�&���!�*�?
4) �'� !��( '�%�#�$� ���'� !������*�!��?
5) &���� ��(���&�"����&��$� ��� ����!������"���'� !��?
- ��*�"� ������ �����, $� ���+ ������ �"��"�, !$������ ������ '�� ��. ���
��&,���� � �����3��#����!��� '� !$ #�� �4�'��&$�� ����� ��7��: $ �����1��
��� % ��&��� !$ #�� �4.
- �� !$ � ��������� ����0��.
���(� '� 3: � �"��"������ "# ���� ������ '�� ��,#��'$���� �� �������( '� ��,#�� ��&���.
- ��!�� '�*�"� ������ �"��"����� ������ ������ '�� ��,#��'$���� �
� �������( '� ��,#�� ��&���*���"�!����� -"��� 159 !$")#�� '�1��)'�����": 1) � ������ ��&��&���� ����(� '��( '� ��# ��*���� � ��% ��� ���'$���� �
2) ��# ��*���� �� !$ # ��*�!)�)���� ��$����� ���'$���� � !$ � ���'$����� '�?
- ��*�"� ������ �����, $� ���+ ������ �"��"�. - �� !$ � ��������� ����0�� !$ !$������ ������ '�� ��.
5. ��� �� !$ �&� ��+ �� ��%�(�$��(��:
- ���$� ���, ���&,�"�*(, ���&��� �&�������. - �����#����&��� !$ ���1��)"#�. - ���&,�"�*(�� ) ��&#�,#�� �����.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
120
�� ���#�) �3����� ���� '�*�"UbD: ��� ���� �, �"� �.7
%���� V ���������� ����� ��% ��#�� '����� !$��� �!�$"#�
� ���� 17 �������!��#���%��,#��$�&$� 3 � �����
� ���#����� ���������!��#���%��,#��$���#��" &��"#*��0 �� � ���)'� ����": 1. ���2� ,#��������!��#���%��,#��$�B!$B%��$��"#�. 2. ����(��� %�*�"#���%��,#��$����������!��.
2.1 ����(��� 7&���,�"��� � '�����.
2.2 ����(��� ��(�����(� '�,#�����.
3. ��� �����&��#�!�".
3.1. �������#���##��� (CO2)
3.2. �����&�� (CH4)
3.3. ���##����=��)� �� (N2O)
3.4. ��� CFCs:
� ���#��� 18: �������!��#���%��,#��$�&$��#�:180 ����
, �"�)#��� 1 (Stage 1): + ����"� ����� )"#���� (Needed results)
&��"�2� (Goal): � �������"�#�*�"� �������"�����"� ��� ����&���������!��#���%��,#��$�*)"+ ������(��&����� �0� �� ��������� '����� !$ (�����(� '�,#�����. �#�(��� �"� ���� *�"+�"���� �!����*�����"#�� ���%%�� ��� ���� ��.
121
����&,�"�*( ((Understanding)): � � �����&,�"�*(: - ��&����� &���+ ���'�*�"&����$��"#�. - ����(��� � ���+ ����"#�*�"#��%��
,#��$�&����������!��.
�� '�1��B((Questions)): ���1������� ���� ������,#�� ����� � �����": 1. 1"�����$��"#������"(� �+ ���
���)'� ����B!$B��� �� �����#�� �4 !�*�?
2. #���� ��&����� %�*�"#��%�� �$����������!��.
3. �����(� '�,#�����# ��*�!����� &%�� ������#� &��#�!�"?
�����"B(Knowledge): � � �������":
- ���2� ,#��������!��#��� %��,#��$� !$ ��&����� �'�*�" &���%��$��"#�
- ����(��� %�*�"#���%��,#��$����������!��: � ����(��� &���,�"��� � '�����. � ����(��� ��(�����(� '�,#�
����. - ��� �����&��#�!�" !$ &��� #�
���,#�� �"��#���. � ���#� &��#�!�": � �������#���##���B(CO2). � �����&�� (CH4). � ���##����=��)� �� (N2O).
� ���BCFCs.
� ���B(Skills): � � ����������:
- #���� ��&����� %�*�"#��� %��,#��$�����!��.
- #���� ��&����� �'�*�"� �"��# ���&��� #����B!$ + ��� �"#�,#�� ��.
- #���� ���� ����&����� �'�*�"� ����$�� ���#� &��#�!�"�0� *�#����: CO2 , CH4 ,
N2O, CFCs !$ #�� �4.
- ��"!(����� �����(� '����3���,#�������� �'�*�"&������$ �� ���#� &��#�!�"���� �� ����.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
122
,, �"�)#��� 2 (Stage 2): ��0 ��1���&� �� (Evidences)
--"���B((Task):: ��0 ��1��#�� �4B(Other evidences)):: � � �����������!��##�:
� !)�$���������&��"#��*���"�B!������0�(��!�0 ��#�� �� ��� ������()���4��� �'�*�"&����������!��#��%��,#��$� !$ ��&����� %� *�"&����%��$��"#�.
� � ����� !$ !$����������� &������� ������(���� '����� %"#���� ��) �3�������#�.
� � ����� !$ !$�������� ���&������� ������(��� �����"��,�"�%"#���� ��) �3�������#�.
� � ����� !$ !$����������� &������� ��+ ����"#�(���� �����&��#�!�"!$���&��� #����,#�� �"��#���� ��$���� ���"� �� ���� ����� �"�!$"� '��&-�%� *�����.
� � '��� �����&���B!$B���B��"&���'B�0� ,'"� ����� ) ��� �����#� ���� ������()���4��� �'�*�"&��� �������!��#��%��,#��$� !$ ��&����� %�*�"&���%� �$��"#����&-�.
� � ������ ��$���� ���"� ������ ����� �"�!$"�"��&���� ��$� ���.
� � ��$�,'"� ��� ��� ������(��� %� *�"&����������!��#��%��B!$ %��$��"#�*��!+� ���� (�� .
� � ��$�,'"� ��� ��� �����#� &��#�!�"�" ���!��!+����� (�� .
,, �"�)#��� 3 (Stage 3): ����(� '�����#�-������� (Teaching-Learning Activities)� ���(� '������� (Learning activities): ��( ��� �����&�������$ 4-5 � �� &%�� #
�)�� �����(� '� � ���$������":����(� '� 1 :�� ��������� �����2� ,#��������!��#���%��,#��$� !!$��&����� �'�*�"&���%��$��"#�**�"&$� 50 ����.
123
- � �#�� '�&������(� '�*�"��� '�*�"� '�1���)�"����� ��*(,#�� �������� ��" ) �"��"*�, �"�)#���-�� �B�0� ���#�*�"� '�1��)���� �����,#�) ��&#�.
� ��,#���:��!�� '�� ����������&��"#*� !$ � ��&�������� � �� ,"#��0 ��(��� �"�) �"�� '�1��&%�� #*�"� ������ �"������ #��*���� ������,#�&,��&(�"�&#�:
1) #���� ���2� ,#��������!��#����,#��$� !$ ���&��� %��$��"#�.
2) ��&��*�!����� %�*�"#��%���$�&����������!��? 3) ��&��� ���� ��� �"�&���(������(*�!��? 4) �#�B!$B#���� B���� ��&�����B!$B��� �����# ��� '�� ����� &���
,�"�*�!)�$����(. � ����&� ��B!$B��0��. - �&� ��: ��� ��&�������������B!$B&��+ ��*����#���� ,#�
� �����. - ��0��: ��B!$B� ����� ��$�������&���. - �&-�*�"� ������ ��$�����(��� %�*�"#��%���$�&����������!��
�" !+����� (��B(&���&������"��).
���(� '� 2: �������&����� %�*�"&������ �����&��#�!�" !$ ���&��� #����,#�� �"��#���.
*�"&$� 50 ����. � ��,#���:��!�� '�� ����������&��"#*� !$ � ��&�������� � ��,"#��0 ��(��
� �"�) �"�� '�1��&%�� #*�"� ������ �"������ #��*���� ������,#�&,��&(�"�&#�: 2� &��: !)�$� '�1����*�"� ������ �"��������B5 ����B!$"(���)#�.
1) #���� ���2� ,#���� �����&��#�!�"B!$B� �"��#���. 2) ��� �����&��#�!�"&���,�"���"�" � ��? 3) ��� �����&��#�!�"��# ���� ��!��,�"����� �� ����? 4) *�( '������&�0�� �� �"�B!� ��# ��*���� �"��+ ���������)'� � � "��#���?
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
124
5) "#�� ��� �"��#���(���&��� #����? 6) &� ��#� �"��#���&��� #�����0� (&������ ������ ��*��$�?
� ��&� ��B!$B��0��. - �&� ��: ��� ��&�������������B!$B&��+ �����#���� ,#�� �����. - ��0��: ��B!$B� ������ ��$�������&���; (��� �"��&-�*�"� �����,��
� ��$� ����� &���&������"������ �����&������ �����&����!�"B!$B���&��� #����,#�� �"��#���&%�� #� '��&-�*�)#�)'� ��.
���(� '� 3: ����� !$ � ��������� ���� &����� � ������# ���#� &��#� !�",�"����� �� ����. *�"&$�B50B����.� ��,#���: ��!�� '�*�"� ����������&��"#*�B!$B� ��&�����*���"� !�����;
!$"1��� �����: 1) &���� ��(���&#�"������#� &��#�!�"?.���#� &��#�!�"� ����� ���!��?. 2) ���#� BCO2 &���,�"��" ����(� ��!��? ���(� '�,#������&%�*�
!����� ��# BCO2 �0� ,�"����� �� ����? 3) ���#� ��&�� (CH4) &���,�"��" ����(� ��!��?���(� '�,#������
&%�*�!����� ��# (CH4) �0� ,�"����� �� ����? 4) ���#� (N2O) &���,�"��" ����(� ��!��? ���(� '�,#������&%�*�
!����� ��# B(N2O) �0� ,�"����� �� ����? 5) ���#� ����(CFC)&���,�"��" ����(� ��!��?���(� '�,#�����
�&%�*�!����� ��# B(CFC) �0� ,�"����� �� ����? 6) &��#���� !#"��" !��!�", �#�B�0� ���&��� #���� ���# ��� ��4, ������+ ��
�#����%��, $ ����� (#�)��!���"� ��4, � ��2 ����"!� ��%�*�"&������ �� ���&��#�!�"�'', &%�&��*�?
� �&� ��B!$B��0��: �&� ��:B��B� ��&�������������,���)#�� '�1��B!$B&��+ ��*����
#���� ,#�� �����.
125
���0��::B��B!$B� ����� ��$�������&���;(��� �"��&-�*�"� ������"�� &���!+����� (��� ��� ��# ����#�,#����#� &��#�!�"�� &���&������"��%"#����,��� ��$� ���&%�� #� '��&-�*�)#�)'� ��
������"&%%�� ��� '�$ �����#�:: - ��� �����!#$-����(���!���"����&3����� ���!���"�����"#�,
&���*�"&���&���% �$ ��!��, ��� ����B!$B��"� ��*�����2����� �� ��&,�"� *���� 6 ����&$B!$B&���� ��.
- %��7$&���, �7*2"���B���$&�� #� �� � '�����!� ����� �������� � '�������� � ������# ���#� &��#�!�",�"����� �� ����3����0��0� ( �� &���*�"#����B!$B#��%��,#��$�����!��B&��� ��� &���%��$� �"#�.
- ���(� '�,#�����&%�� #���� '�$ ����B!$B�������$*������� � &%�!� �����% �����#����� '����( �����������+$�� ��1����������&%�� ��������# ���#� &��#�!�"���� �� ����3����#�� !$ ������B&��� � �'�*�"&���%��$��"#�B!$B���&��� #����,#�� �"��#���.
- ��� �����&��#�!�"!� ��%�!������# ��&#�"�,#��1����� *�-�� ���� 1�����������" ���#� &��#�!�".
) �3���: #����,#��$���� � ��(����#� &��#�!�"*��$��������0� B!$B1����"�� ���" � �"��#���( ��&���*�"�$�&������# ��&#�"�B!$B�������!����� �"�����%��#����.
- ���#� &��#�!�"!� �����#� ��� ��# ##��" ��� �����!��#�!�"� &%�)���4B�� �&%�!� �����B CO2, CH4, N2O , CFC 1"����3��*�� �� ���� � ����&�0�� ���"*��$�������&������'(&���*�"#���%��,#��$��"#�,�"�B!$ �# ����'1��� '�$*�"&&��� #����$ ��B&��� ��'�*�"&���� ����)���4)'� ��� �� �����*��$���".
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
126
� ���� 18 �%��!�$"#� !$ � ��$%��
&$� 2 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������:
1) �#�� �����%��!�$"#� !$ ��&��,#�� ��.
2) #���� + ����"#�)'� ��� ���� � �����.
3) �#����2� ,#�� ��$%��.
4) &6��6 ��!���� !$ �������%��)�� '�&%�� #&���*�"� ���� �!�$"#���� ��.
2. &��"#*�) �"�)'
&� ��#����#��$�&%�� �,�"�3����0��0� �'� ����� '�*�"� ��% ��#�� '����� &%�� #*�"�# *������( '� ���0� ,�"�, ���� '�*�"&������$��)���4��� �'�� ���� ����� �#��%�"���%��!�$"#�(���%�*�"&���� ����� ��$%�� !$
���%��&���,�"�)����, ���)"#����&�0�� �� �"���� &�����&��&���*�"&������) ���� "� '�$� ���&%�� #,� � &��"#��� ���6 ��, � '�*�"�� "���"��&������ 3��#�*�$��� ����&���#���� !$ � '�+$��)% ��(��� ����&���&��� #�*�" &��� �&������� '�$� ��� 3��#���,#�� �����.
� ��$%�� 2� &1���%�,#���� �!�$"#���� � ��������!������"�� ��1�, &�� � !$ ���� � �0� ��� ���� �'� !� �����&��� &��� �: ���, !�� !$ �� "#������%��&(�#��� 3��� '�� '"�, ���, #����, +$��)% ��. #����� '�&$����� �0� ��1����#�� �4&������1�� ����%��!�$"#���� ��"� '�� ���".
���� ����� ��������#��,#�!�0 ��� '"��'� 1�"�,�"&� �"# !$ ���&���$ �����!� �� '"�, ��( ��� ����� ���&%�� #�������"����� 3��#���, )�0�� �0� &� �#�*2�)"#�� '����&1��&$�� #����$�� � '"�&��"#�3���&2� !$ ��!+�+ ���"*�"1���0 ��#����, *�"� '"�3����3��. *����4� �"���� ($"�� �0� � ��)"#�� '�( ��&����� �,#��'� ��(&���
�
127
&��#����, �,� ��##�(��� '"�&� ��#�!$"(�����# $ �����!�0 ��� '"�, � '�&#��� '"����+������� '�� ��!$"��*�"��"#�� &��� �: � '���� ��) �"��� ", �-��� "�, �0'� $"�����&3��,#�&��� #�( ��*�������#������ '� !$ ����0��+�#�,�"&� �"# �0� ��� �,#����*�"!$"� '�&#����*�"���*2�.
3. ��� ����#� - ���%��)����"�!����� �.7.
- ��E#� �0� ��� �,#���� *�"!$".
- ������ �� �� �0� ��&(���� �0� ������*��'���"��� � �,-���"# .
- )���&�0�"� 90, ��"�� ����� !$ ���.
- !�) �"����&��&%�� #) �"� (���).
- ���&�� 2 # ��, �1 �0� %���*��'��"��� ������ ��(�� '"���" !$ � ���7.
- � '"��#�� !$ � '"�&��"#�.
- ���&)�� ����� � ��.
- &( " ��,�, ���&7��.
4. ���(� '�
���(� '� 1: � �����$����� ��� �����%��!�$"#�
- �� !�� '�*�"� ����������,'"� ������ ��� �����%��!�$"#�*���"�!����� �0� 1"�� �&#����#�� ���� � ��,"#��'�����&#����&���,'"� ����" !$ ������� ��� %��!�$"#�) �(����� 3��*� ") �� ������'� ��(&��������� �0� )���1�����)���4.
- �� ) �"�� '�1��*�"� ������ �"��"�:
1) � ������������� ��� �����%��!�$"#�&���!�*�?
2) 1"�� �����&����� ��$ ��� ��)�(� ����!�"�, !$ ��"��#����� ���%��!�$"#�!�*�?
3) 1"�&��#�,#�� �����)���#�$�� � '"� !$ ������&2� �� �����&#�(�����!�"�,!�*�?
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
128
- �� !$ � ��������� ����0��.
���(� '� 2: ������#����$���� O2 *�� '"���� � ����#�&1�����&��"#�,#�� '"�#���#�:
- ������ �� �� �0� ��&(���� �0� ������*��'��"��� � �,-���"# .
- )���&�0�"� 90, ��"�� ����� !$ ���.
- !�) �"����&��&%�� #) �"� (���) 1"��'� � �*�"*�"� "#����!���'��" �0� �'� � ����&��*�"*�" ��E#�!��.
- ���&�� 2 # ��, �1 �0� %���*��'��"��� ������ ��(�� '"���" !$ � ���7.
- � '"��#�� !$ � '"�&��"#�3���$ 1,5 �
, �"�)#�����)�� �� 1:
- &#��� '"��#�� !$ � '"�&��"#������� 150 m� ��) �"� (! �� '"��#��) �"�)������ !$ � '"�&��"#�) �"�)������) !$"*�"� ��&����#�� '"�(7�� !$ )#� � '"�� '�$ ��7��!$"*�"� �����*����"�.
(&#��� '"��#�� !$ � '"�&��"#���) �"�� �#�7��(&������ �7#�#����$# ,�"����-"� � '"�
!)�� '"�&��"#��'� � �7#�#����!��� �"� !$ ��7#�$# 3��-"�� '"�&%���� '"�,�� ##���&(�).
, �"�)#�����)�� �� 2:
- � '�&#��� '"��#�� !$ � '"�&��"#���� &�0�#� '���*���1!$"� '�&#��������# *��*�"$"��)������)���"���� 2 ��, �"���'� *�"� '�&#��!- �0� (#� �0� + ��) ����*��*�������$#�� �"���"!$"*�"� ��&������� ��� �����*����"�. (&� ��#&#��� '"��#�� !$ � '"�&��"#���$"����(&�������� �����3��*�� '"��#����" !$
����� 3��*�� '"�&��"#�()� &%�,��##���&(�).
- �0 ��(���)�� �����(� '�!$"*�"� �����&���� ��$� �� !$ ) �!��,�"�$� ���!$"*�"����#�� ���#�� '�&����� � ��.
- �� !$ � ��������� ����0��.
�
129
���(� '� 3: � �����$����� ��� ��$%�������� !$ ���#����.
#���#�:
- ���&)�� ����� � ��. - &( " ��,�, ���&7��. - ��) �"�� '�1��*�"� ������ �"��"�: 1) 1"�� ������ '�$ ��, ��$ ��� ���"�� !$"� �$ ��( ��#��� ��-�� ���� � ����� ��!���'�
&���*�"&������� ��, ���� 3����� �����(��"���!�*�? !$ (��+ ������� ��)����?
2) 3��&��#�,#�� �����&#�&�����$%������ ��, &(�"�&#�� '�$ �����-����3�� !$ � ����+��1��� ��,#�� ��&��#�*�"� ��(� ���+ ����"#�!�*�)'� ) �&(�"�&#� !$ � ���'$�&�� �"�?
- ��&#�����&)�� ����� � ����)��*������ !$"3� &( " *�"� �����,��# ��)$� ��� &���,�"�(��� ��$%�������� !$ ���#����,��&���$���#���)��*��#� )���4,#�� ��.
- �� !$ � �����%"#�� ��� ����� !$ ��,'"��0������ ��.
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��: - �����#����&���, ���)#�� '�1������ ��� ��$%���&%�)���4*�"
1��)"#�. - ����"�� ��*�����)�� �����(� '� !$ � ��$� ���. )#�� '�1��: ,'" 3 !$ 5
3. ���(����E#��&���� ��, ���$ ��, � '"��#� (��+ ������)'� ) ��&#�&���*�"&���# ��)$� )'� ��,%��&���*�"&(��� �(�����,� !$ ��,%���� .
*���E#��&�)���4(��#� ���$ ��&�0�#3��&� ��#1������"#�� ��($&���� ����&���*�"+�"��� � '�$ ��(��3��� � "���"� �����&(��, )��#� !$ *�-"�&� ��� &���*�"&� &� �� !$ &� &$�.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
130
- + ������)'� ��� �!�$"#�!� ����&��,#����&���� ��$%�����#������� &���*�" ��� ���� ������� #���3���'$�&�� �"���"� ��+ ������; 1"�!� ��� ���'�&(���� !$ 1"�!� ��%���'� '�$� ��,�,#�*�%��&���*�"*����!�"�, &��� � �0� �"� ���7$� !$"�'(��# 4)� ��. 5. !+����� (����0��� ��� ��� �����%��!�$"#� !$ � ��$%��.
� �����%��!�
$"#� !$ � ��$%���
����#��$�� ��� �"� ��
&%�� �,�"��0� , ���� '�*�"&������$����� �'� � ���� ��
����#��%&%�� �,�"�.�
� '�$� ��� ���� � �
����#�� �4 !$
&���# ��)$�
)'� +�"*�"��� �'� 1���0 ��
�������
&�� �) ���"��&���%��)'� + �"�'$��%� &��� �: %��, � ��
!$ � ��. &��� �&���*�"&���� ��������'� � �����
%�� !$ &���% ��
)���4�
���!�"�,� ����� ���
���)"#�� �� ��2� ,
������"��#�&����
( '�, *�"���)���)'� +�"�� '�+�� !$ �����
������(������ ��.�
&���� ����� ��
$%���
� ��$%��
�������
� ��$%��
���#�����
� ��$%��
���� '"��
�
131
)#�� ��&6��� �� 1. �%��!�$"#���� � ����!� ���%��!�$"#�!�*�?
�. �1������ ��� � �� �����3� ,. �1����� ��� � �( '���% ��$&� ��#�!## ��
�. ���&������ !$ &����� �. ���$��� ����&���#����
2. � ��$%����� &�����&��&���*�"�%�,#���� �!�$"#����������!������"��*�!��?
�. ��1�, &�� � !$ � '"�. ,. ��1�, &�� � !$ #����.
�. ���� �, !�� !$ #����. �. ���� �, &�� � !$ !��. 3. � '"�&��"#�!� ��� '"���� � ����$ ����!�*�?
�. &���� '"���� � ��$����,#� O2 ,. &���� '"���� � ��$���� CO2
�. &���� '"���� �'� � ��$���� O2 �. &���� '"���� �'� � ��$���� CO2
4. ���*�)'� ����"&���*�"*�,#�%�����!�"� !$ &��� �?
�. SO2, H2O !$ CO ,. H2O, HF !$ O2
�. HF, SO2 !$ NO �. CO, HF !$ NO
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
132
� ���� 19 � ��% ��#�� '����� !$ ���������� ����
&$� 2 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������: 1) #���� ��� ���� ��"(��� ��% ��#�� '����� 2) #���� ���&��� #����,#���� �!�$"#�� '�����. 3) �#�!����*����������� ����� ��% ��#�� '����� !$ ��� �!�$"#�
*�"��,�"�. 4) � '��0� !$ � �"��"���,'"� ��,#�#����,#����� ��%� *��#�� �� ����% �% ��
���� �����*�"� ��% ��#�� '�����.
2. &��"#*�) �"�)'
��� �!�$"#�&�0�� ���" # '�� ������ !$ *�"��� �&��� ����( 4 3���
��: &���!�0 ��#����, ��� 3��#���, &��� #������ ��� !$ 3���% ��.
���&��� #����,#���� �!�$"#����� '����� 2� &1��������&� , ���
�0��-"# 1# $ ������"�� � ��% ��#������ ", !�0 ��� '"�, ������6 ��, �'� !��, ����4% �� !$ #�� �4. *��&��$�&���������&� � ��% ��#� !� ��&�����(��� ��&���&�������0� !$ ��"� ���+ ����"#�&1��$� ����&�, ��(#�%$ �����, ��(#�� '"�, #����, )�#���"#���� !$ #�� �4.
� ��% ��#�� '�������� *�"�'�2 ��, � ��% ��#�� '�������� *�"!$"&���� ��!����" !$ � ��% ��#�� '�������� *�"!$"2 ����. &� ��#� ��% ��#� � '����� ��� 3 �&%���"� ����� '�� �� !$ ( '�&���)'� ���� '�$ ������,#�� ��&���(���)"#�� '����&1�����*�"��� �, ���� ���������� ����&%�� #*�"&������ �������, ���&���� ��, ���7�"�7�, ����"#�� �� !$ *�"3��� �� ��.
�
133
3. ��� ����#� - ���%��)����"�!����� �.7.
- ��"�� �����, ���, �' !$ �� "� ��� ��.
4. ���(� '� ���(� '� 1: � �����$����� �����&��� #����,#���� �!�$"#�� '�����
- ��!���� �����##�&��� 2 ����!$"*�"� ������ �����!���)"����� *�"� '�1��� �����":
1) ���� '�*�"&������$��)���4 &%�� #�-#�)�����)"#����*����� '�$ ������� �+ ���� !$ + ��&� !�*�)'� �%��!�$"#�?
2) � ��% ��#�� '�������� *�"�'�2 ��( '�&���)"#�� ����������� ����!�
*�? (��������������� ����!�*�? (*�" ��) �3������'� *�"� '"�� ��).
3) 6 ��) ��!��+������)�, �%!�"�!$"�!�� �, � '"�1"� !$ !+�������
!� ��� ���&����(��*�?
4) 1"��'� � �) �"��� "�0 ��&�0�#3��*��$�!$"� ��&���(&���!�*�? #���� *�) �%���,��, �'� !� ��%���&�"�.
���(� '� 2: � '��0�#������� � ��,"#�� ������ '�*�"� ��% ��#�� '�����
- *�"� ������ '��0�(�����*�"� ��% ��#�� '����� !)�$�&%�(�������#�#����,#����*��#�� � !$"� '�,'"� �����&�� !$ #���� )��� ����)'� ����":
1) #����,#����� ��*��#�� � �����% �% ��� ������ '�*�� ��% ��#�
� '������&%�*�!��? *�"*��$�����0� -"# %��*�?
2) � �������,'"�&-� !$ ,'"��$ ��*����� '�*�"� ��% ��#��&%�
� �"�4!�*�? &%�� #��� �*����� '�*�"3��� �� �� (!�� '����� ��*��#�� �!�*�!��?
3) ��0�� !$ �&-�+ �������������$#�%"#����$��!����*����!�"�, !$ ( ������� ( ���!��,'"� ��&+� !%�*�������.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
134
) �3��������#�#���� &��� �: ����&�� ���#���� :
1) #����,#����� ��*��#�� �� ����% �% ������ ������ '�*�"� ��% � �#�� '������&%�*�!��? *�"*��$�����0� -"# %��*�? - #��������&��: � ����% �% ������ ������ '�*�"� ��% ��#��&%�� '"�
!$ ��� � �����": � '"�: ���&�����)"#�� ����� '�&#��� '"���*�"&���( '����0� ������6 �� !$
$"��� ��!�0 ��� '"���� � '�&#����*�"� �"�����0� &��#�!�"� !$ ���!����'� &���� ��$%��. � ���� �"�, %�&������ �"�-��&1������ ����!�0 ��� '"�*�"����� ���.
���: � ����� '�� ��)'� #��������&���0� ��� ���$�������� '� &��� �: ������ 6 �� !$ $"��� ��; ���� �0� ��������0� !� ��*�"&�� �&%�� #�� *����&%�� � + ��+$��; *�,���� ���'�*�"���&���&%�� #���� ��)�%�� !$ � �� &��� �� �+ �� ����)'� ��� �!�$"#�&���*�"&������&���) ���"��*���� !$ !�0 ��� '"�. �#� (����", ��% ����������%��������� ��� ��4�� �'� � '�$�����(%�*�"���&��� #�����%��.
2) � �������,'"�&-� !$ ,'"��$ ��*����� '�*�"� ��% ��#��&%� � �"�4!�*�? &%�� #��� �*����� '�*�"3��� �� ��(!�� '����� ��*��#�� � !�*�!��?
- ,'"�&-� !$ ,'"��$ ��*����*�"� ��% ��#���� !$ � '"� &%�� #*�"!�� �� �� � �����": � '"�: ���*�"� ��% ��#�� '"�3��� �� �����)�� �� � �����"
�. ( �������!+�� '�*�"� '"���� ��, � ����� ��&���� '"�)��!�0 ��� '����� &��� �: ��%��� �0� ��������� ������ ��&���� '"�6 ���"*�" ��$��!�0 "�.
,. �"#�� �����&���� ��$%��,#�� '"� �� �'� 1�"���� �&��&�0�# !$ &��#����$ ��*��!�0 ��� '"�.
�. *�"� '"�3����� �� !$ ������%��,� ����2����� '"���*�" &��� �: ��� � '�&#��� '"���� *�"!$"��� ��� '"�) �"��� ".
�
135
�. � �����%��!�0 ��� '"�� '����� &��� �: �" , � �#�, -#�, ��� !$ !� �� '"�$ '�&�*�"����� ��� &%�� #���� '���*�"*�"&������ �������.
(. �������� '�� ��� '"���� ��# ##�(��� �&��#�, 7��$"��� �� !$ ������#������ '�#�� �4��#���# $ �����!� �� '"�)��� '�����.
���: ���� '�*�"� ��% ��#����3��� �� �����)�� �� � �����": �. � '�%�"���� �����*�"��� �*�"1����� &��� �: %�"���� ������ � ����#�� ��� ����� &
2�!������&���'���(*�"&%�� #������6 �� �0� $"��� ��, %�"���� ������ &���!�0 �� ,#�) �"�� '"�$ '�����'���*�"&%�� #����������� ", %�"���� ������ &2�� ��!�����&��� &�����#�% ��%�#����'���*�"&������ 3��.
,. ������������ ,������%�� &��� �: ���� �"�, ���&���, ���,������� ������*�" ������ '���*�"��� ��������"������&��.
�. �"#�� �����&����&��!��+����� &��� �: ���1�����&������&$�#�$# )�� &���%� &��� �#��&�����&��*�"&������% ���$� ,#�-"������" �� *�"� ����� ����&��!�� '�*�"!������ ��+�"��� 1�����&������� �"�*�"� '�&���������6 ��*�"1����� &%�� #&������� �������� �����,#�����".
�. �����%���0���0� ����*�%�"���� ��� �� �0� ���%��2����*�%�"���� &%�� #*�" ���� ����� �����,#�!�����*����&%�� �,�"�.
(. ��*�"��E %��� �� &��� �: ������%��)���1 ��&� ��#&������+ ��+$��!$"�'� �1���%��*��� �0� *�"��E (��,�"� ��*����&%�� ����#����*����.
3) ��0�� !$ �&-�+ �������������$#�%"#����$��!����*����!�"�,, ( ������� ( ���!��,'"� ��&+� !%�*�������.
- !�������( �����(� '�,'"��" ��#��(*�"� �����( ���"� ��&���!�� + �������������$#�,#�!)�$����)������3�������� �0� ( ������ '����*����������*�������&���#�*� ��� '�� ��)���4 &��� �: ����� �!�$"#��$�, ����!������.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
�
136
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��
��%�(�$��(��: - ���)#�� '�1��, ������&������(� '� !$ ���&���� ��$� ���. - ����&-�������&�����#�*��� �����, ���� '�*�"� ��% ��#�� '"�, ���
!$ #�� �4��"1��)"#�. - ����)�$�$ �"�� �"��"�� ����� !$ �� &�0�#2��*��"#����.
)#�� '�1��,'" 4. *�"� �����,��!+����� (��� ��� ��� ��% ��#����� '�� ���.
� ��% ��#�
� '������
� ��% ��#�� '�������� *�"�'�2 ��
� ��% ��#�� '�������� *�"!$"&���� ��!����"�
� ��% ��#�� '�������� *�"!$"2 ����
#�����
!��)�&���
� '"��
���#��$ ��� ��% ��#�� '������
� ��
%���
����� "�!�����
1������
���� '������
� '"�� �����)$���
���
���� �����
���&���� ���
���7�"�7��
����"#�� ���
���*�"3��� �� ���
137
� ���� 20 ���� '�&#����� �&��&�0�#� ����*�"���*2� &$� 3 � �����
1. (���� �� &%�� #*�"� ����������:
1) �#����2� ,#���� �&��&�0�#.
2) � ��$�!�0 ����� ��, ��&��, !$ + ������,#�,�"&� �"#.
3) ( '�!���&%���� �&��&�0�#,�"&� �"#���, !�"� !$ ���.
4) #���� ������&���� "��,�"&� �"#��� 1���0 ��#����.
5) �"������*����1�"�,�"&� �"# !$ �����&+� !+�*�"!��� ��#�� �.
2. &��"#*�) �"�)'
��� �&��&�0�#!� ����� ���� �'� )"#����� '�*�"&,�"�*����+$��*�-�� �#��, !)�( '� ��-�� ������� '�� ����*�"���*2���". ��� �&��&�0�#� ���� ���� &���%�� !$ �'� &���%��
&��� �!���##�&��� 3 �&%� ��: ,�"&� �"#���, !�"� !$ ���.
��� �&��&�0�#��(���0� !�0 ����� !)�)���� �� &��� �: ������, ���!��, &��#� ����"����#�, )�0��, � '�� �����, 1-��, �" ��#��#���� !$ #�� �4. ��� � &��&�0�#&�0�� �� �"� (�$��)��…) ��+ ������)'� ��� ���� � ������ ���0� !$ ��� �!� $"#� �� �&%�)'� ��,%��,#�� ��&���.
��� �&��&�0�#� ��0� �&%� ��: ,�"&� �"#���, !�"� !$ ���.
,�"&� �"#��� 2� &1��,�"&� �"#( '�%���� � ������ ���0� (50 ����"# ,�"� ��) !$ �# ��0� ��"� �� ��: &��#����, &��+ ��, &��2���� ", &����"�� ��
!$ ���� ��.
,�"&� �"#!�"� 2� &1��,�"&� �"#��� � ������ ��-"# �0� �# ��0� ��" �� �0� �'� �# &$� &��� �� � 3 �&%� ��: ,�"&� �"#!�"������(����", ,�"&� �"## ������ ��������&���6�����" !$ ,�"&� �"#!�"���� �'� �����(����".
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
138
,�"&� �"#�&%���� 2� &1���������)���4��� �'� ��"1��� '�*�" ��: ��� CO2
N2O, CFCS Cl2O , CH4. �#�(��, � �"� ��� �,�"&� �"#��� &���%��, &��� # ��)$�
!$ �$�%�� ��� ��(������� !$ �1����� )���4#��.
� ���� �"�, ������� '�( ��, &���� "��,�"&� �"#��� 1�������! �,�"&� �"# !�� 5
#�� (R) !$ �0�"�$����� �&���%���" �������"#�� ��) ��&#� %"#����� '� &#����� � '�( ����� 1��)"#�*����! �,�"&� �"#*�&��#�, �"�� !$ &+� !+� *�"!������ ��) ��
&#�� ����" !$ �)�� ��*�"1��)"#�.
3. ��� ����#� - ���%��*���"�!����� �.7
- ���%�� !$ #���#�)���4���� ����� �&��&�0�# �0� ,#�(��.
- � ��&$�� #�)���4��� � ��&1��,�"&� �"# !$ ��� �!�$"#�.
- �����"&%�� �&)��&$�� #���� �&��&�0�# !$ ��� �!�$"#�.
- � ��� '�,�"&� �"#�&%�)���4.
4. ���(� '� ���(� '� 1: � '�&,�"����� ��������� ��,�"&� �"#
- ��) �"�� '�1��: ,�"&� �"#��(��*�? *+&���+�"�"��,�"&� �"#&�0�� �� �"�? � �����1�"�,�"&� �"#*��*�? 1"�1�"��'� 1����#�(&���!�*�?
- (��� �"� � ����� !$ ��� ��� ����0��, !$������ ������ '�� ��)����� &���(��.
���(� '� 2: � '��0�,�"&� �"#%� *�������
- ��!���� �����##�&�������, ����$ 5-6 � ��.
- *�"� �����$ ��� '��0�,�"&� �"#�'$�&�#"#�!#"�������&�������*+$�
���� 1 #����,
- ��#�$ ��� '��0�*�"� �������, �"�)#����� '��0�. - *�,�� '��0�*�"� ������ �������� ���� &���%"#����&�����"����,�&� �"#
��%"#�.
139
1) ,�"&� �"#��� � �����&�������( ������? ����*�!��? (1 ��3���, &( " ,
��#��� ")�����&���(��).
2) ,�"&� �"#&�0�� �� �"���"��(��*�!��? *�"( ���&%�,�"&� �"#)����� � ��&��
&��� !$ ��"��.
3) � ����������*+&���+�"�"�� �0� 1�"�? � ��������!�*�)'� � ��+�"1�"�,�" &� �"#&�0�� �� �"���� )�������� !$ �1����� )���4)��1-��
*� � !$ �"# ?
4) � �����(�����!�"�,!�*�?
5) *�"� �����!)"�!+�6 ����#�1�"�,�"&� �"#,#�������) ��&#�.
- � ������ ��$�)��, �"�)#� !$ $� ���+ ��*��"#���� �0� � �� ������.
���(� '� 3: � �"��"������ ��� ����&��, !$ + ������,#�,�"&� �"#.
- *�"� ������ �"��"�&�������)��*(�#� �� *�"&$� 2 #�����#�� �����
���.
- ���� �������� &���� '�,'"� ��, &$�, �1����� $ ��&���� '� (!)�$����*�"&$�#�� 1����� )���� ��) !$")#�� '�1�� � �����": 1) ���1�"�,�"&� �"#��� ��+ ����"#�� ��&��� !$ ��� �!�$"#�!�
*�? � �����(�����!�"�,!�*�? 2) ������,#���� �&��&�0�#)'� � ��� ��&���� �� ��!�"? ��) �3���. 3) � �����(��������� '�( �� �0� ( ��� ����"��#�,�"&� �"#*�&��#�, �"��,
*�) �&� �#�, �"��#����, )�00��, �1����� ����$�*�"����� ��� !�*�? %"#����!)"�!+��6 ��. )�)$�� + ����"#� !$ ���!�"�,,�"&� �"#
��� ����,�"&� �"# + ����"#� ���!�"�,
����� (+) ���$ �� (-)
1. �$��)�� ! � 2. 3. 4.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
140
���(� '� 4: � ��&�� !$ � �����,�"&� �"#��� 1�"�3���)��
- *�"� ������ ��&��,�"&� �"#3���)�)���1����� : �"�� �0� &��#� �0� ������
�� 12 ��"*�� ��&��&��� #-�� �&������� (#���#�&#��&$���� ) ��&#����� !$
&�����&���� �"��� � ��1�"�,�"&� �"#�0� ) )��� '�1�� � �����": 1) ��*+!��&���+�"1�"�) �(��, *�"� �����+�"1�"�� ��!�.
2) ��*+!��1�"�*��*�1 �� !$ ��*+!��1�"�*���#�1 ��?
�#�� �"� ��� �%�����#�� ���1�"�*���'. 3) %�����&���� "��,�"&� �"#��&#��#����-�� �( ��&��� #?
4) 1"�+�"1�"��'� 1�"�*��1 ��(&���!�*�?
5) � ��*�, ��&,�� �"����)�� ��) ��*����1�"�,�"&� �"#!�*�?
6) � �����(�����!�"�, !$ �����*�"� ��1�"�*��1 ��!�*�? (&����"� �����).
- � �����*��)�$�� !$ � ��$� !$ $� ���3���"#� �0� ������.
)�)$��&���� '����1�"�,�"&� �"# ���+�"&���� '�,'"
� ��
����� &$� �1����� (/� +�"1�"�,�"&� �"#
+�"1�"�,�"&� �"#
*�1 �� �#�1 ��
���(� '� 5: �0�"�&��,��,�"&� �"#. #���#�: - ���%��, �� ", 1����7�� , ��#�&� , ��#�� ��.
- ,�"&� �"#����)���4: �7�, �$��)��, *�)#�, � "�, + ��, &��&( " , ,�"&� �"# #�� �4��� ������.
- � ��#� ���� �# ��0� ,#�,�"&� �"#.
- ( '���� �����&,�"�� ��)�����&2�� ��.
141
���� '�&���: - ��!���� �����##�&�������, ����$ 4-5 � ��. *�"+�"�0�"�� ��&�� �#�,�"&� �"#
!$"�� ��,�"&� �"#&�0�� �� �"�*�"&$�*���� �# ��0� � �����*�.
- � ��������&���,#������0� ,#�,�"&� �"#, (��� ��*�"� ������ ��&��� �� ��� �#�#� ���� �# ��� ������ �"� !$"������� �����&���!)�$����� �"�*�" ���� ��-"# �0� ���*�.
� �����(�����$ ���$����,�"&� �"#*�"�0��$ ����"��"!�*�? (� '���! � 5 !�� ��: �0��$��, � ������, �"#�!��, � '�*�"���, !$ +$��*�"���*2�). (��� �"���*�"�����"��� �# ��0� ,#�,�"&� �"#����)���4�� � ��� ����"�!�����)�� �#��.
���(� '� 6: &��! �,�"&� �"#
#���#�:
- �� !$ � ������� � ������: ,�"&� �"#����)���4: ���#�, �$��)��,
&��&( " , 1 ���$��)��, ,�"&� �"#!�"� !$ ���.
- ,�"&� �"#������ ����*�"���*2�, � '���!��!$"*�"�����" �0� � '�*�"�)��
(��3��������.
- 1 ��3��� '� �0� �)��,�"&� �"# 6 # ��, ,���"� )��*��� �����": + �)���� 1 �# ��0� ��" + �)���� 2 � '���*�"���*2� + �)���� 3 6 �����
+ �)���� 4 …
- ( ��*�"� �� '�����&��� ����� '�&%�� ###�� '�� ��� &%�� #*�"!)�$����!,��� ��&#�� ��*��)���)����� � ���*�". ( ��2��,�"&� �"#��� �����.
- (��� �"��'%�� ����������*�&���1���0� !$ ����*� ���'� 1��. ����)�� ��: - 1��#����2�� � ����� 14 � �� �� *�"� �� ����� �� !$ �� ���� �� !$
!���##�&��� 2 ���� ���� $ 7 � ��.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
142
- *�"3��&��� 2 !1 ����(���#�,�"&� �"# 10-20 !���.
- &� ��#� '�����&��� ����, +�"��� 3�����-"�,#���� 2 !1##���#�&%�� #��3�� &#��,�"&� �"#����*�-�� � !$"����#�*���)����� � ��"� )���" ( �# ��0� ��", � ����*�"���*2� !$ 6 �����). �� *�"&$� 1 ����.
- +�"��� �0�"�( ��!$"*�"��3��3������0 ��,#�!1*+$�, &�����( ��� ��2������ ��
!$ ,�"&� �"#��� �����.
- &� ��#�0�"�( ��!$"�&� �" !)�$!1, !)�$�)����"��,�"&� �"#1��)"#� !$"�'.
- ����"� ��) �"�� '�1��� �����:
+ +������&������(� '�� �������"�����"� ��!��? %�&�����! �,�" &� �"# ��*�?
+ + ����,#����! �,�"&� �"#� �!�*�? !$ #�� �*�"!$������ '�� ��. - ����"� ��%"#�� ��� �������0�������� � !$ + ���"� ,#�,�"&� �"#
)��*�� ����� !$ &%�� �&)��..
��� ���� )"#�&#��*(*��: �������,�"&� �"#�')"#�&2�� ��( '���� ����� ��� �0�"� �0� � �,�"&� �"#�0� �0�� �� ���.
���(� '� 7: ! ��&%�,�"&� �"#
#���#�: ������ ��� '��&%�,�"&� �"#)���4. ����)�� ��: - !���� �����##�&�������)�����&2�� ��. - !���� ��� '�,�"&� �"#*�"!)�$����� �"��"�( ���&%�,�"&� �"#*�"��" 4 �&%�.
��!�� '� !$ )��)��.
- )��-"�����$� ���, � ��������( ����,#�!)�$����1��)"#�)��� &%�,�"&� �"#.
143
)�)$�� �&%�,#�,�"&� �"#: ,�"&� �"#������ �# ��0� ��"
- &��#����, - &��+ ��, - &��#�-���� ", - *��� ",*�)#�, - � "�, - &( " �'� &��#�� ��.
,�"&� �"## ��)$� )"#�1�"� - 2'" �7, - ��#��&�3�,"� ��, - ���&�, - �0#��7, - ��#�3�,"�!���� ", - � '"�3�&� ���, - ���0#�, - &,�����3�, - ��1�$&���, - 3�,"�� "�, - 1 ��!���, - 1����7�� .
,�"&� �"#� ����)"#�1�"� 1 ��3���'� &,�"�2 ��, 1 ���$��)��, 1 ��3���'�2�� , �7�, ,�"&� �"#&�0�� ���"�'� �# ��0� .
5. ��� �� !$ �&� ��+ �� - � ��&�������������*�����)�� �����(�*��"#���� !$ �#��"#����. - ��&��������"# &%�� #� ���#�-����� �����.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
144
%��&%�� �&)��: &��#�,#��"#�� �,�"&� �"#)'� ����"�'? *�"� �����! �,�"&� �"#*�&��#� !$ �'$�&�
&��#�,#�� �����&#�. (��� �"�� '���$� ��� !$ � �����*��"#���� �����!)� $� ��� ����( ����!�*�. ,�"&� �"# ,�"&� �"#� �3��*�!��.:: �"#�� �, �"#�� ��!,�, �"#�� '"�, �"#��#�, ��� �, �'$�&�-"� �"��, �"#�&���� "��&��� #�.
- ��"#�� �: !�"� '"���, )��� '"�� ��%��, )��� '"�3�$"��(��, 1 ��3��, &��#� ���, 2'" ��, �"#�, ���, (#�, ,�"&� �"#&���%�� (�0#��7, ���0#�).
- �"#�� ��!,�: � �)��� '"���� �, ��#�&� , ��#�&����, &��&( " , �$���, &#� ���, -����%��, &��� #��0�"�&����"# .
- �"#�� '"�: )��3��+ ��, �'� 3��+ ��, !��1�!,", ��, !��1��"#�� '"�, )��� '"� 3�� ��&��� #�- 1��"#��"#�� '"�, �# ��� '"�, � ��!7�.
- �"#��#�: ���� '�$��+�, ��#�� '"��#�, �$� ���, &��� #�#�&��� �, ��#�!�"�&���.
- ��� �: �� 3��, &���!), �'� � ' "�� ��, &��3��, *��� ", ��, 1 ��, ( ��, �"����� &��&%.
- �"#�&���� "��&��� #�: � �#�)��, &��� #�#���0 �$ ��, )��� '"�� ��&��� #�, &�0��&��, 2'" �7,
- �'$�&�-"��"��: ���#�)���4 &( " &��, *�)#�, *��� ", &��#����, �� � '"���� �, �'� ���…
145�
� ���� 21 ����4% �� !$ ���% �����!�� �� �� &$� 3 � �����
1. (���� ��
&%�� #*�"� ����������: 1) �#����2� !$ ������ �����4% ��. 2) #���� ���% ����� !$ � '�*�"��&)�����$��. 3) �#����2� ,#������#����.
- ( '�!��( ���&%�,#�� ��% ��#���#����.
- �#����!)�)���,#������#����!��� '����� !$ �����#� ���!��#��$ ��.
4) �#����2� ,#������ " !$ � ��% ��#������ ". - ( '�!���&%�,#������ "*� �.�.� $�.
5) ��"( �����#��$ �� !$ ���������� ����� ��� '"� !$ � �����. 6) #���� ���% �����!�� �� ��.
2. &��"#*�
����4% ��2� &1������0���0� ,#�$� ����&�, ���� !$ !�% ��,#���� ���� � �����&��� �: %��, � ��, !���� " !$ (�$����*�,#�&,�� '�����*�-�� �&��� �� ����% �% ��&��� �� �� !$ � ��*�!��)���4.
�����#����!� �����&������(����� 3��#���,#�) �����"#�1���#�� � �0� �
&��#�� �&%�� #���3"��3��, ������� ��, ���% ��+�#� !$ � ����� �; ���!$����� ������ '�, �����$�, ���� ���&�����,%��, ��������� �"��"�, �����
�!��, ������� !$ #�� �4�� ��(���� ���#�&�����, ��#�#����&%�� #��$� ��"*����!��)���4.
����� "!� ��� ��% ��#�� '�����# ��$ '"������� � �$� ����&��&%�&��� ���#��" ����4% ��, !�0 ��� '"� !$ ��� �������� "�� ��) �"��� "��4������� &���
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
146�
,�"�)��� '����� �0� ���,�"�*�%�"���� ����"#�� ��, ������� !$ ���+$��. � ��
% ��#������ "2� &1��� ��% ��#�)���4��� � ����� !$ �'� � �����&��� ���#��" ���, %��, ) �"��� ", � '"�, � ��� '"�-��� !$ #�� �4.
����� "3���.�.�$���"!���##�&��� 3 �&%� ��: ����"#�� ��, �������!$ ���+$��.
���#��$ ��2� &1������ ���� !$ � '�*�"� ��� '"� !$ � ������� �������"��#�)��$����0 �����&%�� #*�"� ��")�0#��� !$ ������ '�*�"3��� ����.
���������� ����� ��� '"� !$ � �����2� &1������ ����� ��� '"� !$ � ������&%����"��, �&%���"��#� !$ �&%������*�"#�� ��� �����, �� ��� ��!� ������"#�� �� !$ � ����1������ 3��#���,#�� ��, ������� ��� '"�, &,�#��$ ��% ��� ���'� *�"1��� '�$� ; %"#�� ��� �"��')"#������)���������� ����&%�� #�� ��� �"�������$��, ���� '�$� (������� '�,#�� ���0�(��� '�����.
���% �����!�� �� �� 2� &1�����% �����&��1���� ��� �� ��������� ������������ ������� �!�$"#� ��� �'� � �+ ������)'� � ������)'� 4��*�#��� ��
�0 �����% �����!�� �� ����"��"� �� ������ '�� �� �� �*����!�"�,��� ��� ��,��&,��,#�� ��� ������*�&��1������%�� !$ &���*�"��� � ��� �$� � �����,�"�. &��1���(�$%����&���*�"���� ��� ����&+�� �� ���&������� '���� ������"��$� ��"&����( '�, ��"�3��� �"���� !$ � ��� �"� ����,�"���&����"�4. *�"�0 �������!���" �������!�"�,� ��������0��-"# 1# $ ��,#�� �� % ��#�� '�������" !$ � �����%� ��� ��)���4 &��� �: ,�"$ ��, )����� �&��)�� !$ #�� �4.
3. ��� �����#�
- ��"�!����� !$ ���� ��� ��"�!��������� � �.7. - � ��2� ���" ����� ", ���" � ��� '"� !$ � �����, ���" �����#����
!$ � �����&%�� ��� '"� !$ � ����� !��� �.�.� $�. - �$���, -����%�� !$ &#����#�� �4��� � ��,"#�.
147�
4. ���(� '�
� ������� 1: (���� ��: - �#����2� !$ ������ �,#�����4% ��. - #���� ���% ����� !$ � '�*�"��&)�����$��. ���(� '�: - ��) �"�� '�1��*�"� ������ �������#�&,�"����� �����&%�� # ���&��� ������"&��"#��0 ��
,#�� ����� � �����": 1) ����4% ��� ����2� !$ ������ �!�*�?
2) &���� ��(���� ����% ����� !$ � '�*�"��&)�����$��?
- *�"� ������ �"������ �'� *�"� �����&��� ���"�!����� !$"*�"� �����)#�)�����&,�"�*(.
- (��� �"���*�"� �����!)�$� ��(��� '�)#�,#�) ��&#��"!$"*�"� �����&�����"�!�����!$"� �����&������� )��� '�1��&��� �,"��&���)��&$���� &2�� ��.
- ��*�"� �����)��-"�!)�$����)#�!$"������� ��� '�)#���#����� �"��"�. - ����0��� '�)#���� 1��)"#�*�"� ������ �����.
� ������� 2 (���� ��: - �#����2� ,#������#���� - ( '�!��( ���&%�,#�� ��% ��#���#���� - �#����!)�)���,#������#����!��� '����� !$ �����#����
!��#��$ ��. ���(� '�: - ��) �"�� '�1��*�"� �����)#���#�(&,�"����� ����� �� ��� �'� � ��*�"� �����&��� �
��"� &%�� #�&� �������",#�� �������� � �!$")��� '�1��� �����": 1) �����#����!� ��!�*�?
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
148�
2) � ��% ��#���#����!���##�&���( ���&%�? !)�$�&%���# ��*�!��?
3) �����#����!��� '����� !$ �����#����!��#��$ ��!� ��!�*�?
- ��*�"� �����)#�)�����&,�"�*(, !$"*�"� �����!)�$� ��(��� '�)#���� )#���!$"� �"�.
- (��� �"���*�"� ������ �"��"� !$ � �����&�������)����"�!�����)�� � '�1��&��� �,"��&���.
- ��*�"� �����)��-"�!)�$����,�"�$� ��� !$"������� ��� '�)#���#����� �"��"������ �� �0� )���� ��.
- (��� �"�����0�� !$ !�"�,� '�)#�,#�� �����*�"1��)"#� &%�� #*�"� ������ �����&���&��"#*�� �����.
- ��) �"�� '�1��*�"� ������ �"��"�)�� �&%�� #�&� ����� �����&,�"�*(!�"�'? �� � '�1����� ��: !�0 ����#����,#�!,�) ��&#����(�� ����"� �!�0 ����#����*�!��? � ��) �"�3��*�? !)�$!�0 ��� �"�&%�� �( ��&���� ��% ��#���#�����&%�*�? 1"�� ��#�������#����� ��������)�� ��) ��!�*�� ��!�����#����!�0 ��� �"�&%�� #*�"� ��� ���� �� ��?
- *�"� �����)#�)��!�0 ����#������� � �) �(���*�!,�,#�) ��. �����)"#��#���"� ��� ��!�0 ����#������� 3��*�!,�,#�) ��&%�� #���&�0� *�"� ������ ����"$#��(!( "�,�"�)�� �.
� ������� 3 (���� ��: - �#����2� ,#������ " !$ � ��% ��#������ " - ( '�!���&%�,#������ "*� �.�.� $�
149�
���(� '�: - ��) �"�� '�1��*�"� ������ �"������#�(&,�"����� ����� �� ��� �'� � ��*�"� �����&��� �
��"� &%�� #�&� �������",#�� �������� � �!$")��� '�1��� �����": 1) ����� " !$ � ��% ��#������ "� ����2� ��!�*�? 2) ����� "*� �.�.� $� &%�� �!���##�&���( ���&%�? ���&%�*�!��?
- ��*�"� �����)#�)�����&,�"�*(, !$"*�"� �����!)�$� ��(��� '�)#���� )#���!$"� �"�.
- (��� �"���*�"� ������ �"��"� !$ � �����&�������)����"�!�����)�� � '�1��&��� �,"��&���.
- ��*�"� �����)��-"�!)�$����,�"�$� ��� !$"������� ��� '�)#���#����� �"��"������ �� �0� )���� ��.
- (��� �"�����0�� !$ !�"�,� '�)#�,#�� �����*�"1��)"#� &%�� #*�"� ������ �����&���&��"#*�� �����.
- ��1��� �����)�� ��� 3��*��"�� �0� &� �#�,#�) ��&#�� ��������( ��!���, &%�������"&%�� #� ��?
- ��*�"� �����)#�)��) �(����� � �������". ��&#��'�)"#��#���" ��*�&� �#�,#�) ��&#�� ��������( ��!���. $� ��!,���( ��!���, $� ��&� �#�� �( ��!��� !$ $� ���"��� �( ��!���&%�� #���#�*�"� �������"( ��������� ����*�"����� "� ���� �� ��.
&%�� ���������� "�"&%�� #���#��$ ��� '�����, ������� ����%��,� ��,
$� ����&������ "!$��� �)������ � �����������"��� '�����;�� �����,
����� '�, �����#���, ��� �!�$"#�, �������� !$ ���� �"��"�� ��$#��� ����. - *�&� �#�,#�) ��&#�� �����"#�� ��( ��!���? &%�� ��"������"#�� ���"&%�� #� ��?
&%�� #�"#�� ��!�0 ��� '"�, !��� '"�, !�����, �"#�� �����&��&(��#�!$����%��,#����;&,� ������&%�� #�"#�� �����, �"#�� ���%� '�����,��� �!�
$"#� !$ #�� �4.
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
150�
� ������� 4 (���� ��: - ��"( �����#��$ �� !$ ���������� ����� ��� '"� !$ � �����.
���(� '�1 - ��) �"�� '�1��*�"� ������ �"������#�(&,�"����� ����� �� ��� �'� � ��*�"� �����&��� �
��"� &%�� #�&� �������",#�� �������� � �!$")��� '�1��� �����": 1) ���#��$ �� !$ ���������� ����� ��� '"� !$ � �����!� ��!�*�?
- ��*�"� �����)#�)�����&,�"�*(, !$"*�"� �����!)�$� ��(��� '�)#���� )#���!$"� �"�.
- (��� �"���*�"� ������ �"��"� !$ � �����&�������)����"�!�����)�� � '�1��&��� �,"��&���.
- ��*�"� �����)��-"�!)�$����,�"�$� ��� !$"������� ��� '�)#���#����� �"��"������ �� �0� )���� ��.
- (��� �"�����0�� !$ !�"�,� '�)#�,#�� �����*�"1��)"#� &%�� #*�"� ������ �����&���&��"#*�� �����.
- ��*�"� �����&������(� '�� ��� �����( ���&%�� ��� '"�� ������� *�"� ������ �"��"�)����"�!������ �,'"� ��� '"� !$ � �����. ��&#������ ��� ���$�����"*�"� ��
���� �"��"�!$"( ����� ������*���� &%�� �( ���"�&%����"��, � ������*���� &%�� �( ���"�&%���"��#� !$ � ������*���� &%�� �( ���"�&%������.
151�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
- *�"� ����������!$")�� �*��)�)$��� ���$�����"*�"1��)"#��
� ��� '"�-� ������&%����"�� � ��� '"�-� ������&%���"��#�
� ��� '"�-� ������&%������
��#���� *�"� �����7���������� &���������� ����� ��% ��#�� '����� �'�������� ", � ��� '"� !$ � ����� ��"!� ��$"�!)�(&���*�"� ����% ���������"��&��1���-� ��� ��,#��&�� !$ ( �� ��� ��) �)�0#���.
� ������� 4 ()'� )
(���� ��: - #���� ���% �����!�� �� ��. ���(� '�: - ��#���� ���� �����% �����!�� �� ��*�"� �����7��..
- !$"��*�"� ����������&��� ������ 21.7 !$ 21.8 !$"*�"� �����#���� ���� ���0 �����,#����% �����!�� �� ����&��1���,
� ��� �� !$ ��� �!�$"#������% �% ��� ��!�*�?
����0�77"�, ��6��$, �����, � �( ��#��, � ��0��, � �&�0�#�.!���'��, !���#��', � ���, �"��, �������, !������������, !��, ��&��� #��������, )'� ,��, )'� � �&��#, �� ���, � ����& �#�+�, & �#�, 2���, ,�!��, ����������, ����, ����
()�0��), 2���, &�����������,�7��&$�� �, ��", 2�$�� �, 2�$�� �, 2����, ��#����!�"�!��, ��"#��"#�!��, �&$�, �( "#�&( �������, �����, ���,
&���$�, 7��&,��*� �!$�, &�" , ��"��, &)�� �� ��� '�, &)�� ��� , &+�"�, !���&��"#��"�, � ��) ��$', � ��&,��, ��, � ��&,��, � ����� ��, � ���, � �,��������,��!,", ����&� ��, � ��)��, � ��&��"��������, !�0���, � �� ���������, � ��!)!$�������,
������� '�, �����, ��)#��� , ��)#���, � �������, ������, � ��!�, � �����, #�� �, � ��-,��, !����, !��!��, � ����, ,�"�&��#�, ���, ���, ,�"&,���
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
152�
- ��#���� *�"� �����)�� �� ��� �� 3 , ��&,������*���� 21.8 *�"� �����&,�"�*(&$�� �� ��� �����% �% ��$� ��$����, ��&,�)���4� �����":
1) , ��&,��� 1: 2� &1��, ��&,�&��1���!$� ��� ����3�������% �����&��
1������ ��)"#�� ����!������"��� ��� ����� ��, � ��� ��,"��3�������% ������ ��� �����'�)"#�� ����!���"��&��1������ ��&��� �� ��.
2) , ��&,��� 2: , ��&,�&��1���!$��� �!�$"#���3�������% �����&��
1�����"���')"#�� ����!������"����� �!�$"#�!$3�������% �������� �!�$"#���"��� �"��')"#�� ����!������"��&��1������ ��&��� �� ��.
3) , ��&,��� 3: , ��&,���� �!�$"#�!$� ��� ����3�������������� ������� �!�
$"#���"���')"#�� ����!������"��� ��� ��&��� �:�����������,#����%��
���,#�� ��� ��. � ��� ��,"��3�������% ������ ��� ����"���'�)"#�� ���� �!�
$"#���� ��&��� �: �"��$� � ��&��1����#�� ����, ����#�% ��+�#�3�#�*(, #�
����#�����, ������ ��� !$ #�� �4.
�0 �����% �����!�� �� ����"��"� �� ������ '�� �� �� �*����!�"�,������ ��,��&,��,#�� ��� ������*�&��1������%�� !$ &���*�"���� ��� �$� � �����,�"�. &��1���(�$%����&���*�"���� ��� ����&+�� �� ���&������� '���� ������"��$� ��"&����( '�, ��"�3��� �"���� !$ � ��� �"� ����,�"�&����"�4��.
5. ��� �� !$ �&� ��+ ��.
��%�(�$��(��: - ���1��-)#�, �����������*����&������(� '�����, ���1��)"#�*�
���$� ���.
153�
ສ.ວ.ສ ສະຫງວນລຂິະສດິ
154�