نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

156
ن وودژ 1

Upload: hejen-pize

Post on 12-Jan-2017

73 views

Category:

Documents


6 download

TRANSCRIPT

Page 1: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

1 ��ژ��� د��و� و�����ن

Page 2: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

2 ��ژ��� د��و� و�����ن

Apapale
Textbox
Page 3: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

3 ��ژ��� د��و� و�����ن

آ�ن �� و � و� ��د�� ژ���

�ه�ژ

٢٠١٤ ��� یم، ��ی�ر�

Apapale
Textbox
Page 4: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

4 ��ژ��� د��و� و�����ن

Apapale
Textbox
Page 5: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

5 ��ژ��� د��و� و�����ن

�دا د�ی�����و�، ��ژ�� �ا، ��و�ه �� و� �" د�! ���را�"��#ی�ر�% & ��و� ��0راو�0ر و ��ه�وآ�'� آ���. ه�وڕ, و ���ر و+*#�آ���، آ� ��(�ر ��(�و�� آ�'

داو��'�و�، ه��5"ی�ن (� �� آ�'� �ی��5ا (� آ��� و آ�ر'� و��&4�ی23 و #���1و ه�+�'� . دا آ�'. (� 'ی و'�%�ل و�5�ا��و�ی�ن '�ر ��+"�م�ه�� م(�(�678ا�� �� ��(�ر��و�

��8 �� ی�ن"5�ت ه�����و '� ��دوو=ی� &�ی���5��8 �� ،��ی�را% ��را%<�آ د�� ��م & او �� %�ر (�(�'�آ��� �� و++*#�آ�م ��و% ا(�ون%���� � ��5 ر@! ك #�'4 ه! و�. %�ر�1

، و� '! آ�ن داو� & %ی�ر� �5. �! ه! ی�م و��A !& !) 4�ن، @�ت و آ�ر'! �! � '! � ( ڕا%<! �ازن # ن و د� &5اد� و� ر زی�' ڕوو�" د�! %! ه�وڕی�ن و ه�و�ن �! � !� .5م ه! (!� &� 2 و دی�ری" اوی�ن (�5 و�� !� 8! و��& �) Cآ�ت و آ! ، ��ی �و دوو(�ر� �=دان �!و'. و� �! �+�5 دا و� ��و%ی�! م ��8 (�678ا�� �! ، (!���نر� 1م و %! و� �(�و��و��5(�ر @!

� ���آ� ��و%ی�.، '�و� ، (ی"�'! ی! ه! �! ر�D و ڕ� %! ر ��زی6. آ! هی�ادارم ه! دوو=ی! @��"!. (2 را�یC ه! (� ��!ه�و��ت (� �E و �! =ی! �! ه!�#�>F# �! و

� .�����2وا ��%�ر ڕ�و'� ڕ�8H+ی ی�7ن دا او، هیG آ�رایی��

�����8+"���و�، آ� ��و و�Hڕ �%�ر�'� و (�ر �� ه�ر �&�) .>8ی3<ی�5زا���� �) ،4را� �دا د�ی�������و�، '��ی� (ی و(�@�و�� ��E (� د�� !)رآی6م �� ورو���� رم و �5���و�

� دی�ری" او ��آ�ن و ��8<�ا�' 4وا�ی�� ���و� د� ��"&و # ��ڕوو، ����رای�'� (�@�و�� ��� �� ��زاد و ی�آ�3�� و داد&�رو�>Jی�K' ی���' �"�) ،رآی3<یی����� �ر (4 ���� (ی

�(�@�و�� �E ��و �و���� '��ی� �� ه6ر ����رآی5ا '�ا� او� ، آ� (�]����رآ�[آ���ی�'ه�رو�ه� هی) .>8 Gاو� و . ن &�ر6راو و آ�را (�7<�و�زی�5ووی�'� و � Hیی+�و�ی�

���یی� و ��و� ���) Hوام &ی�'� و &5ا# یڕ �">8 Cیی� و ڕا%<ی�5و@�ون ��O)��%�ر د�آ�م، د�آ 2 %+�ی� دژای�'� %�ر%� <� ("�م و (���درو%<� (6ا��) ،4م ��م

��زاد)د�ر �>+ی�آ� '�ا .ی� ه6ر�دا '��'�% �و %�ر(� �ی� '�ك و آ او�ی� و ��@ی��ی�' E� = ،2) ڤH � ��وویی�آ��� ��و� � اوا�A �) �آ����K و داد&�رو�ر آ���ی�'

���، دی�ری� او� ���� (�@�و�� ��م %�'�. آ��یی�و�'وا�ی������رآی��6 (� ه���و %�رد�م و #�ی�آ� ه6ر �یی�، ���م (�@�و��48 (�ره��� �5���و� &�ر'�وك و &�(��5یA �)

�% � آ د�یی�7 �� ��و�'�)� �� ڕا�)ردوودا؛ هی>8 G. �� %�دا %�د ( ٣٠((�"� (�ره���%

Page 6: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

6 ��ژ��� د��و� و�����ن

>8 Gیی� و هی�یی� و ژدرو%2 �ڕ� ��و� و (�را�� �ن (�( ڕ� �� (�نی"یC �� %�روو25� �� �ی�����#،�� ڕ� � ��و #��� ���W ، ��(�ر��و� ��ر�5��X�8ی���و �ی���.

�����#*) �'+ی�� ��م و����� �@ �)�3� C& Y�% 5<� د�#�ر��و�، (�'�ی+�ت %�رد��

"2�*&رد(]�#�ر"و " ��رد�� ، �� (�دا �و� (� �Aو'��� ��ر8ی\� (�(�'����4 ��و دوو "دوا'و�ه� % ه�ر. (*#�ر�دا، زHر. ��و (�(�'��� �� %�ر����1�ی�ن ��%�ر ��و% ا(�ون، �Aو'�ن

%�Y د�(2، �� ��م و�����م ����د� (و� د��و� � دوون، (�م (�دا �و� ��(�ر ڕووداو � ڕا(�ردوو و &�ی5ا(�و�� '�ڕ� ����ی�'یی���ن، %�ر�Xیی���ن زHر��% � و ڕا&�ڕی�����'

د��و� ی�نو &5ا@�و��و� (�ون و (�ار ��وڕ�5ا��و����� ����(�و، '� ��م ڕHژا�� (ی�ر (�58ار '�ڕ� ����ی�'یی���ن و دوور��و'��و�ی��� ��'ی4 دا، (� ��و� ����. ��ر

د��و�م =� .مر�('�واو��� او، '�واو(��م و �Xر%�یی�ن ��%�ر ه�ش و (ی

ه�ر ��ی��5ا ه�%2 دوا و�8، داوا��ریی� �� ���ر (�%�ر�D و ڕ� ��# ا�� د�3ز، �� �� ��ی5ی���0� ی� ه�ر ���0ر و &�راد�H` و ����0یی�_ �� (�(� ���دن و وڕ �دا�

�(�@�ون و (ی ����H�57ا (�دی���5ن، و�ك د�%<Kی Hیی�_ (� �E و د�3زیی�ك (� ڕ�و'ڕ�8H+ی ی� و &�را%<�� ز��ن و ��و�ڕدا��و�ی�ك �� &�ر'�و����� ��رد، ��ردا��و�

.��د�ن ی�نو (�ار '�aڕ(�و� �ی�J�+�5ن

ه�رو�ه� �� ه�و(ی ا�� ����ر�ی3<4 '����رم، (�ار��د�ن '��#�ییE>J و ��ڕ�8Hیی����4 یی�ك Kو ڕ �K0و'�(+E و ه�وڕی��� و و�ك د�3زیی�ك (� &�را%<�� ه6ر ��زادی��از

� (���ی5ی���0ی� د�� (5ات، ڕ� �� و %�دی�� ه�و ��%�� ی� ه�ر E� ر����1�ی�ن �� ��و� .ه�ر ��ی�ك و �� ه�ر #��8ی��� �ی5ی�دا (�ی�ن د���2، (����ڕوو

�5وان و ���>J (�ڕوو ه6ر د�ر#� 4 هی�ادارم (�م @��5 =&�ڕ��ی� (<�ا�

و'�%�ل (��ن و ' ن����5وا� ی�ن2 و ه�وڕJ&ردی5ا (���� %�ر�� ���زادی��از �� ز����اش �8�# ��دی�ره � د��و� ��7 ڕ� ��# ا�� ی� �8�# '�ری�� 'وا�یE و (ی

)ه�ژE ( .ڕH%�+����و�

Page 7: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

7 ��ژ��� د��و� و�����ن

�ا��، و��آ����ن���� ر�� �واو و دوا د�رآ!. �.-,�ی!ی"، �وا )ری+ی" ( )'��ن �&% $�زد�آی"

�ا��، �و $یهرو�ه� ���� ر�� �23&1+ڕ ��2&�' د�آی"، دوایی" �و�ڕوا�� و �!��( �� ، آ6�'آ�:یآ، آ �.-,�ی!� �ی�9��ت، �وا دی��2و� )ری+ی" �و 6راییآ� د� ( !��!'ز� �'و 6راییآ��� دی+، �

$':ی�(ی;م �ه:&% �یی ( ��$���آ��و� . �9آی1و�( �ڕاو� �=��2آ��9ا �ی9-زی1و� و ی�6.ی" >دای

��'د.�ی;�� �+ی"، $':ی�(ی;م )و�� �.-,� زی91وو� و �.اآ&ی+� :'ڕ:6ا� آ!�اری� د��&و� و $رآو!1ی<�

،���وی91ا د���ور&)�� �و�، ( ��@وا�:و� ( آ��� .)ی�� �':�ی.ا� و =�&�ز� ��ی9ی�(ی2&�� �وBو�!. ��

؟ ��ی� ����رآی�م و ����ر�ی�م، دوو �� �ی�وازن، �ی�وازیی�ن �یی�

�� ��� ،�� ���� ر� ���ن، ��� ��� ك ��رو����� ز����� ���� ��� ��� ����ا ��� � ��ر#�%$��و��� ��ر#"!م،

�� ��� �د)'دا �ده... ����ر�"!م� ���*( �ڕ�23 وه �0/1ر/.� -�، �واژه ، ���7(�� #� ی� �ز��7( ��

��� وه �ڕ/. �8 ده� �����9 و � روه وا-�ی �(ری؛ �ڕە-='رەوە، �،�(+ ) anدژ، �9'روەری C'ر���Bەوا3(،

archy(و����� �و���1Hو�' 'Iۆ�"� � �� ره ��� ر��� ����ر#��'�Kن �H� ��1Lان MN�O$P�� )7� �0Q9ر�و� و

�H و�9وه ��� �دژی ��9 دا )*L-R'9دە� ��9 روو� �1و �� )*S روه ��0LH� �1وه ری� )T و���� �و��

����� ��� S=� 1از�Uری ���Cرا-��V وه ره ی �و ��زاد� �( ز3(� �و ��� �W(LX-1و ��ی� ر��Y=# �9 �0-1و

).�����Zرا7��9(��'��ر�(���Cرا��9ن�و

��ر� �ی�� ����ر�ی�� آی�؟ داه

�M[UB\دەر�،]L^��'.%31LX��-ر�"!�("9'رە��'��"�ی� "�M`%ر����'����M`%�#ر��'�'�و��"�ی�'S'�

�زۆر�ڕوودەدەن. درو9.' '�R'�� �'م� ��1رد�ا �ز��7( '�� �'دا'وە .�)*L(�'H� '�� '#� �L-��

Page 8: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

8 ��ژ��� د��و� و�����ن

�M`%7زا���ab�9�P�C����%[(دەدو/"ن،��'وا�Y=��X�M`%31LXی��cری���د�.'�2QX'وە،�) �"!م�

��� �ڕا���ر3( ��Yز/*( ��'Y=Sی �ڕا���ر3( �� )T'R'���� )*L-ڕەو� ��رەی� '�� '#� �L-��� �'Rم

� dQ��دە �و d/ڕ�eدە� �Y=��Xە#' �'وا� �دەدو/"ن، ab�9�P�C)d%��Bەوی�)'X� �����2'ی '#� ،

�cاLf)'��'و��cرە����L9'#����Lو�Y8.

��و��'���iوودا�� ن�و�دا0Lh'ری����� س��وه و�#�� وه ڕ/.� س����8 �����وی�#�� ك�د�ره ر#"!م�وه��

� �'��وی� �L9'#))�ر��'���زاد1kازا��) �'��ر#"!م/ � )*��"�� ،'���� ��ڕ9)� �1و7( � ر��� و���� ی

�� و���� �1وه ��� وه ���� د�Yزه ��،� ە]ەR'9ت�و�9'روەر3(د[ ی���-1رU.� وه ره -=� ڕه� م��cره ی��� وه ر

��� ���ت o�� ��� �1اری� ��� وه Y=Sا7( ����X �p داوه �ن �0qp-1r� �Lوه را� ��(��� دا��sLاوی�� �� و

�و�. ��Uن �دە�ن �X'رە9'�����ا )Tڕەو� '�� ��cرە �'م� '#� ،'���� �'وە� �ڕە-='رەوەی '�'�� �'Rم

'��'��U1روەرا��ووە�و�-1ا��'Xری��ڕە0'�و���*�ر�U'�����ن��9'دان��'��2t$'��ی�د�ر�و���د

��زاد1kازی��'م�ڕەو-'��'��وە�ڕا�=Yن �)�'Hر'X .�،'������u������'ک�واژەدا��'��رI"!م��'�

�"�YIد�'وە� Mw��r� ��'ک ،'�"�YIد�'وە� ��1Lازی �وا-' ،'��u�����1.�دxS'��و�زا���ری�. �����9"ن

� �زۆرن، M`Lر�'.y��� �9'ر�Hوەی ،d%�#ر��'�� �را7(�"���1و9'را7(�ز�Y-�U�'�'ڕ� )Vر��'�� �'وا�'

d%�#ر��'� www.theanarchistlibrary.org/authors � M`%�#ر��'�� )T��'� �1Lازی

www.shawnewald.info/aiaر#"!م���'�� ��'�'ڕ �'ردەوا�)Yاوە��ن� ��9YXرە

www.anarchism.pageabode.com/afaq/index.html

؟ آ��� ڕ�وت "� ����رآی�م درو!�� و آ��� د�ر�

�� �� �������u، ك �� �1Lازی��cرc� /'0Uرە�1Lازی����ر#"!م �� #� ی وه ر��� �� و �� �� ڕه YCه وا

و �'و ��Y# )7داره و r%� ر �9 وه ڕ/�0 �=� Y=Sا7( �� �1 -�وه ، ���� ر/*( ��o�� �X �p و ��YC �Sه

�� �� �� روه ��. ��1Lن ره 1LXه و �� ��ن �� رده �9 -1اری #� �� ژ�Uن ab�9�P�C ك وه �cره م �� ی وه ر

)Yدووه �� �8 ، �U��� ی �� �8 و ��ن �9 ره �X ك -� �� R'��� )T و �-�W(LX )7�� �=S'��� ك وه

���.%31LX و �� ك )��X 1وهpL� �- ری ��. وهc� ���dQ، �� وه �� ��� -� ، ���� وان ��0 و ر �ده ��ر#��ا

�# ��0'��'�( ر� c� �H �� �9ره م ��� ی 1LXا�� ش وا�� �� و � �� Y(L�Sاوی ��W(L ت�و��X ���

���0� ر)3 روه �9 ی وه -Y(د�� ڕه وا�� �� ؛ن وه �cره م �H )T ] 1و�'�'��،]�1Lە�����'وە

�دارا3 �p (ڕە-)Yد�'وەی�- ،)T'Sدەو� �و ��ت ڕە-)Yد�'وەی��و #Y=(/Y-� ��ری ڕە-)Yد�'وەی

. وه ��������� �1Lە �1و �� �� م 9.�ڕە-)Yد�'وەی��و Rواردن ��

Page 9: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

9 ��ژ��� د��و� و�����ن

��د� د* '-، ��ی� �% و% �ی� دژ� د* آ�ن �(چ '% ��ر�ی&�% �% %و %� ت آ('�ی ؟ ' د/ � �ی��ی% .% آ(�%

�Yۆ�f 9'روەر�U'�( �'�1و دژی �'S*1 �"ن، دەوS'ت دژی -'��� �'��ر#�%.'��ن �'�LX'وا�'وە

�'و ���ی �Yۆf'وە، �'9'ر '�U1ور3( 9'روەر������dQڕا���ر3( و � )T'R'��� 1�.1ور3( و�و

�1ور3(، ��'#%�7( #' ڕۆ�0' ��'��'وە�ن �'��ر#�%.'��ن. �dQ �!ا7( � دەز8'3(��

)7�%#'�� M�-R'9دە�� M�-'R'���� �'دوا�او ،dو ���ە�'وە �'ر د�'� 9'رە����'

�1ور3( و ڕا���ر3( دەز8' و �Xرت و دەوS'ت #' 8'�1.2ون،��'-��' -'���'ت و R'��� �)3'(H1r

)�Mرە�(/ �"�ار��'h(،ن��'���Yازی M[.9ڕا�X و'� )7�%#' �Yۆڤ ��T'PU( و 9'روەر�U'ن و ��

�ڕادەY8ن ،'U�� o�� �/�9و�X ��دەR'9-��'� دەز8' و دەR'9ت �1Lەی �eڕM[U و �Xڕا�9ن

�'���� 9'روەری �1و7( �����2ەری ���Yازا�' و دەز8' �'و �1و7( و ����sن 9'روو'S)��'��ن

��P�( �' وەك دەز8'��7( و دەوS'ت �1Lەی و ��و �eڕM[U و د)'ن �'���*( �'9'ر )*�f'2���

��%���ا و�����y$�ن، �� a��� '� '#ۆB# ی'#'��-'�0�H ڕی�e'��،1*S'� دڕە��ە3( واوە-Y �'وە

�ن ��ر1uاز�U'��7( دەوS'-' ڕووی و �1-)' 8'���ە �"�و#YاM�9 و'(�'. Y(��9دەوە د

�'8'ر ��، ��1Hو7( �L�'# 8'��ە �'و�X چY# ی، و'�R�� '# ��'ن �'��ر#��'��ن �'�

�'وا ورد��0'وە، دە#Y/�، ����9��%.'���'وە �'��و دە1k-R'9ازە و X'H'��ن

'#� ،d/ەردە#'و�������'��ر#��'��ن ���'S.'ر��-�V( ڕۆژا�'دا ژ7�U( �' ڕە-)Yد�'وە'ك �'ر

9'ر'ر��ن���'M[�S دە1k-R'9ازا�'وە، �'�LX'وا�'ی و ��y2QXردە#'ن ��وەز8"� و #'-1اری

.��دەن) ��9$�ن �' �1���' 1ارد7((

�M`%3او�LX� M[.9ڕا�Xو�� �-Y8ڕا� ���Yازی� �وەك '#� ،'��'و/1ە �دەوS'ت، �ڕە-)Yد�'وەی )T1ر�'�

��'��'%r���S'='ی� '$L��'#��L-���،راوە�LX1ون�و�در/�ەی���0'�h�)T-1وە-'��H�)39'روەر

)T'�0�H������� ��Xرادۆ#� '.Q��دە �دەوS'ت M`%3او�LX� '�� �Y#'%rدن �#'وا-' ،�'(�

�0'8�X .�)T'��ە���$�ن�Hی�'=S'����M[.9را�X���'ك�#'�'-��(LX���1H)'���-1ا�"ن����Yاز/��

�R'hواردن[ �و �9'ر�1ت �و '-Y=/Y#� ���ری �و p'ت�-� M`/وە��دار�و�] � �1ون� '.Qp-�h

� �و�8�X'��ەی �L"ن� '$L�� ،dQ��'و�9'ر�S'�Uا� M[-Y8'.9دە'��و� ��Xڕا�9ن '�� '#� ،�'(�� �'وە

��X'رە��Lەدە �و �دە#'ن )T'�0�H��� ����'S='ی '�� ��Xر/�ecری ،''-��(LX� �و وەك�. ���Yاز

� �دە�Sن �'��ر�(� �را7(�"�"��� )���Hر�و������� ��Yۆڤ �u'9.'ی )*Lا���'�� �h'�1و ��Hن وەك

Page 10: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

10 ��ژ��� د��و� و�����ن

�1و � ��h-1وە-' �د�رY(Uاو ��LXاو%3.��'�( '�� �دەز8''�(�وە��Rا�'وە �h'�1و �h'ر���واش ن،

�د�رY(Uاو�9'ر�S'�Uاوە؛� ��LXاو%3.��'�( '�� ���وە��Rا�'وە� �و�ڕا���ر3( �1ور3(��� ،)T'R'���

�9'ر� '��و� �0�p"ن� d9دە� '��و� �'(�� ��ن� �1eێ '��و� ��Hو���p%."ن '�� ���-1ا�"ن '#� h'روا

�'ڕ/='دا��Bۆh�،�U'ر���واش�دەوS'ت،�#'���ر7�e(�ڕا�M[-Y8���S'='ی�����0'-��'،���-1ا�"ن��H

�Uر\'ر��'��)T'�0�Hی���'=S'����)7ا�LXرە'Xو���-Y8ت��'�.". ڕا'Sد�'وەی�دەوY(-رە�ڕە�uم�'�

�)T'�0�H� ����'S='ی �ڕە-)Yد�'وەی ��'ك �0'-��'وە،�H� �9'روەری �ڕە-)Yد�'وەی ��e'����ی

�دەوS'-'وە �ڕە-)Yد�'وەی '� .�� �دە1k-R'9ازە��7( 'S��� �8�X'��ەی ���'-� �'وە�aا�c�� 1L

������'(�1H�،ە�9ن�S'��QX�،)�ر��'�� و\1و�'وەی�chری��'���-Y8ر'�����'#�،'��.%������9

��S'H1Xە#'�'وە �'وان� �دەوS'-��'#'ی '.�'h'��و� �دە1k-R'9از3( �'و7( �'��ر#��'��ن، .

�'��ن�'(H1r� �و�ڕ/)Ykاوە ��Xرت �دروY(.9د7( '�� �دەR'9-�ار��Uن M`'�� �دە1ازن �'وا�'

�Lu='ی�) ��'��نh"�ار�( �و �'دە0yL�p�9'وە� �����9��%���ا �و �#Y/*�ری �'��و� )T'Sدەو� و

�=�Y'وە��.%Q��'و���رەوە���iوو�8'وا¢�a�'9'ر�ڕۆ¡�X�aرت�و�9'ر#Yدە��7(�و�. دەR'9-�ارا7(�

7(���P�(�ڕو£��Mو��M[�Hو��1\�3(�داوە،��Y#B�1.2دن��'و���رەوە،�-'�����'رY(Uدن���'-'Sدەو

� �'�C¤ۆدان� �ز�0Uوو\1و�'وەی�و���ت �'و7( '�� '��.%������9� �cوو-0'وەی� و�9'رY(S�rد7(

.�Yدووان

�1�ی% آ�ن، دژای% ����رآی&�% ؟ ی% ر��'ی2ی�ن �(� ه% "�% ن، ��ی� �% آ% ت د* '

،a¡'��و��و د�رY(Uاوی �' زۆر ���)Yا �' زۆرڕا�*�وا�' )T' و �\'ڕا�'ر#Yدن و �Xر-�'T( دژا

�S' '� �'�1و �'��ر#��'��ن �ی �1H)'. دە#'ن دا��-1و �� �'�2Q#'2ن و cPL8ا�"ن

�LfۆY� د�'وە -1ا��یY#�"��'8'ر و �'' Y(Lu'puد7( و ��UBردان و �- �.%Q��'م ' �1Lە

،dQ\1و�'��� �'ر �'وا'��Q��1وە، �Yۆf'��ن .1ا��3('� 1*S'� �واز#Yد7( و ���X'Hن �'�'ر

�'��Uن -�#'��ن �.$��'ی�� �-1ا�������ن ��'�Y\1Lد7( �'��ی و� �'#Yد�'وەی �1وە،'r a¡ڕۆ

.-�#'#'س�و�دە9.'��/Y/)'وە��1وە H'�� و دەوS'ت

�9'روەری� �و �C'ر����ان �0'��ی� ��'9'ر '#� ،'��-'�0�H� )3'(H1r� )�'�دەز8' �Xرت

�زۆر0U'ی� a¥'(Pو��� �و�C'ر���p'ری ��1Lە��ی �و�����.'ی �ڕا���ر3( ��1و0�9='ی )�'��-'��'#

�'���'9'ر� '��-'�0�H� ����'S='ی �و/Y8'0-0'وەی �دە�rودەق �دا�'زراوە، �1ارەوە �ا��7(

Page 11: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

11 ��ژ��� د��و� و�����ن

��u������� �'ر�. �0'��ی'�� ���'-'�� �ڕە-�ە��-'وە، )T'�0�H� )�'.%�9� ��زاد1kاز�#'� )��-

�'ر�'�� �h'�1و��U'وە §QX'��1*S'�� ،'���� �9'ر��'داری �د)'ی )7��R'��و� �و��L*�ری �1و7('�

�'h� �9'روەری �1و7(�'(�د )7�9'#� ��� a¥'(P�� '�� �و '�د)'دا )*���'h� �'9'ر� ���

�)*L���8ردەم�وەك�'hو��'����)T'��زاد1kاز�-1ا��ی���Pان��'��Xر-��M�£'#�'U���،dQ����ە

��'وا�'� �9'روەر�U'��ن، ��rو' '�� �و�دەر1Hو�' ��*���ن )*Uر'� �ڕۆژا�'�ا )7�Uژ� '�� a¨�

'�)%��رچ���©%��ر�و�چ�دا#( �!اh�)7"�ار�����'�'-��(LX�ª�£م�'��'(�1H�،ت'Sرت�و�دەو�X�،

�'�� «������ �و �دا�'زراون ��Yۆڤ )T'PU��� �و �1دا �9'روەری 1ە��ی'X� �0'��ی� �'9'ر

'��'ژ/H�Y'#$'ی�#'��'T(�دەR'9-�ار�و�C'ر���Bەوادا'0Uزۆر�M[-Y8د���ن�-'����ڕاY(.9درو.

� ���iووی ���0/1'وەی ���'-� �'وا� ��1زەر/"ن،� �'8'ر��'�'ش���� ،'9'�� �9'ر��'داری a¨���r

��Xرت� '#� �دا�h-1وU'ك، �و ��Xرت �دە9.)'و-'��7( �و ��Xرت �ڕا0�r'.9'ی a¡ڕۆ� '�� �'وەی

�'=pQ-�)T'�'وا��'ڕوو7(�دە��0"ن،�h'�1و�h'و¡�X�aر-'��ن��'�. �'دواوە�،��'8'ر�9'ر���pە

'��.UY�� '#� ��1ر-�ە�Q.'وە، '-��'����اR'���� '�1ە��'X� d28� �'��ڕا���رY(Uد7(

��'9'ر� �و�داڕ��0'وە�ن ��Yۆڤ �Y9و�.��'��7( '��-'R'���� '�1ە��'X� 1S'hە�����'وەی

���¬�aو�ڕا���ری،�#'�دە��-'�ڕ/)k%�0'وەی����'S='��'9'ر����9ڕا���ر�U'��ن�����0'��ی�

���Y9و�.��'��ن( �9���ا�). ��'-� '�� �و�دەورو\'ری ��Yۆڤ �Y9و�.��'����ا �9�� '�� '(�1H

�1ار/� �و ���ڕا���ر�U'��ن�دە �9�� '�� �'�LX'وا�'وە� �'Rم� ،dQ���� �'ر-'ری� ��� �

�و�)دەY(.9دە��ن( )T'�'ر/1ە�'را� '�� �دا��BSاوە��ن '#�-� )7���u8'و� ��� �-1ا����ن �h'�1و دا

Y/��������ەدا�. ���دەY/0'8'ڕ)�pk'(دەR'9ت�و���9رد7(���رو\�رە��ن�و�9'روەری��'�دە9.'

� ���'ی'(H1r� �LX)��-'ی M`%31LX)hار����'ی�" (�)T'�0�H� )�'�دەز8' �وەك �Xرت

d/دەردە#'و .� M`%������� M[وا��¤�-� �0'��ی� ��'9'ر �ژYUی،�(�'وەش �1ا، 2QX$'ر1puو7(

��وەژووە،��1H)'�)-�­�ری�)�''2Q#و�hش�'�'��'��ی��1و7(�-�­�ری�و��X�'-��دە�دەY#�'#�،

� �و �ژYUی '#� �دەsL®'9ن، �'وە� �دە9.)'و-'��7( �و ��Yۆڤ M[-و'(2QX�)�'hر'�� -��ری

�و� )3�"pyو�ڕۆ�� �ژYUی M`9��� '�� �ە-1ا7('�� �r'د ��Yۆڤ �#Yدە، ¯°'��و� �fۆY�� �'ز�1و�='ری

�Q%.�ی����ت�a¬���0#'-�M[-2)'وQX!

�ڕ/)k%.1وە،� �و��ی �LX)��-1وە ��وا� )�'��'0���'9'ر� ��Xرت '#� ،'���� ��ڕا '�� '-'pS'h

'0�2Qh� a²������ )T'�0�H� ����'S='ی )�'���1�� �وەك '(�1H�)7دY(L�.9دە9.�ودە� �و وە

Page 12: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

12 ��ژ��� د��و� و�����ن

'�U9'روەر .�،dQ.9'p��0'��ی��'1p2QXوY#�)7دە��'��d2³�dQت���-1ا����o�hرت��Xوە�'��'ر'�

�'#� ،dQ�'h� �'وە� ��وەڕی� �'8'ر��Xرت� '(�د )�'�'وا-�� ��ی، �ڕە-='رەوەی '.Q��دە '(�1H

�1و7(��'ز�1و�="�ی�#Yدە��7(�1 '#'S'#�'�دی��Yۆڤ�-�­�ری��'رh'م�و��'رە����(�#Yدە'�و�

�'و������1h�'��'.9ری�دە�eت،�#'وا-'��1و7(��ی�ڕە-�ە��-'وە،��1H)'��¡�aدرو1p�9و7(�

���d9�'�ژYUی ) دەY(L�.9د7((�����c��'.Q��'ر�'وە،��'�H�'� .�)*�u���MNXو��¡�a��-�3(�دە'�

�8'�'�و��'ز�1و�="�ی،��'وا��'و�9'رە����'�درو�1H�،'.9)'��'و��S'دا�#'��Xرت��'-'����0و

��Y-Rدا'،�h'ر���U'�-�وە��1�)*L�9�������ە،����1hر3(�-�ك�وەك��'رە����(��'ز�1و�="�ی��'�

�'�'ش��،dQ��1و�'وە،�9'ر�S'hا7(������(�و�9'ر�1ت�-�Lا�ز�Y-�Uدە��u�،dQ�����'�'-'��Xرت�

�و� ��دەران �'ڕووی� ��Xر-' �9'را7( ���ردا�'وەی ��Y9و����� �و ��Xرت M`و�Y9� '�� '(L�'�

�و�9'ر���L='ر '�'8� )Tڕەو� MNX'�� �9'ر���L='ران �و ��دەران '#� �'ر�'وەی'�� ا��ا،

�و� �و��Xرت �9'رە-� a¡�� �ڕە-='رەوەی '0��دە �و����1hر\1و�'وە، �ژYUی �و���Y#Rد7( �'ز�1و�="�ی

� )3'(H1r� )�''-��(LXر�'h� �وەك M�´9'را��)Mار���"h (1ە��ی�'X� ��'9'ر��0'��ی LX)��-1و

�Xڕا9�M[.9'روەر��Uن،�دە#'و�'�9'ر�1ت�و�-��'-�pر#Yد7(�1دا�و����H���،'PUر�������'وە�و�

������u. �دەران �و��'h'��ن '�h'ر���وا �و�دەوS'-��2ا '���دەR'9-='را ��'��1L�!ا7( '�'�

�Hڕ/1ەدە'�'�(����'�Xر/�cو�دژە. '-��(LX�'�������ەوە��'��ر#�%.'��ن�دژا'�X�)Tرت�دە#'ن�و�-

'�� ��� ��'وە، Y-واوە� �و �دەزا�� Mوەك����ڕ��� �'��ا��7(� �-��Qا '#� �دەزا�[، X'رە9.='ی

Bەوی��'�ژYUی�و�C'ر����اری�دە9.'��/Y/*(�ڕا���ر�دە#'ن'X�،ن��'���'hز'�.

؟ ن ��آ% م آ�ر* 3(ی�ن �% ن، ��ی� �% آ% آ�ن د* ر� ��رآ&ی&�% ' ڕا�% آ�ن دژای% ��ر�ی&�% �%

0'وە، �9دە �'8'ر ڕا�'ری وا-�ی �1H)'. ��ت ��o و �'��'(� �1ا�'3(. �1ا�'3( دە��-' �'وا

�'#�ا و �"� �' -'��� ڕا�'ری ���� ،)�'زان و زا��( �'9'ر -�#'��ن #' دە�Q.'وە، Lu='ی

)�"pyو ڕۆ� �"py1ا��( ،)��ڕۆ�-'��Q.1ا�� و (، )YUو ژ YUت دا)��ژ��ە���'��'و �'�1و و د9.'

���'ش��'��'9'ر ���0L)' 9'روەری �%�8'ر#Yد7( و �Xرا�9ن �� -'��� دە9.' )*��0L�

���ی د)'دا، '� Y/ردا ��وی ژ'p��'X dQ� � Y/ر ��وی �'ژ'� ڕا���رە��رە����ا و �9�P�Cف و ڕا

dQ�'-����'، و ڕا���ر3( �'ر-'ر��Uا�' �'و. R'��� '� )7ا�Sا �9%.'�( �'��ن ��0ا��-'�0�H

.دەردەdLH �9%.'�'وە �'��ن �XڕاM[.9 �' 9'ر��23ن و �'دا)1pون

Page 13: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

13 ��ژ��� د��و� و�����ن

���ر#%�%.'��ن� '#� �'و�ڕا�'را'-��'ی� ،��و�ورد-9�Y'ر���pە ��''0Q-'S"ن �'8'ر����ن

�)T'�0�H� ����1hری '���QXوا�1ا '#� �دە8'ڕ/.'وە، �'و���1Hو���'���� �ڕ23'ی 8�X'��ە�ە#'ن،

�ژ )�'hر'�� �و �9'ر�S'hەدا �0'-��ا�H� )T��'� �و ���ر �ا�'��7('�� �دەرەوەی YUی��'

����1ورH�)3'و�9وا��ا��1-1ر\'�)�d/Yو����)3�'\��)T��دە9.'��/Y/)'�و�دە��dQ�'-'ك�'

���ڕش M[-9'ر#'و� a¬2$'رQX� �دە#'�' ���ر#%�%.'��ن �ڕا�'رY(�Uد7( �'و��'�'9.'ش .����

��وەز��''،�#'�1���QXا'hن���'.%�������'م�-"¤وا����u�o�h�'0وازی��'-'ك��'و�-�¤وا��0'ی�

�'وەی���PU'��7(�1ا����Lن��'Yhە�'����،�p�'kLX�'.%31LX'ران�و����1hر ���ی��'�1اوەن�و�

!و���XواX�)7'رە9.='��ن��0q'�ڕا�'ر�Uن�و�����ژ�eر��Uن��)'ن�و��'�YاX'�و��'زا7(�����=�¤�'وە؟

��0Lhەی� �#'س o�h� �دە��0"ن ،���ە� �ژ�Uن �'ز�1و�'��7(� �وردی a²9'ر�� �'8'ر� �'Rم

ور��Uو��o�h#'س��0Lhەی���*���)Y#�H�'���Lد�'وەی������ە��ن�و����X�o�h#�وور/�،��'�دو

�-'���'ت� ���زا�dQ؛ �#1.2��ڵ )7��'-�C��� �و �وەرز �و ����Hن '�� �1u-��ر/� ��0Lhەی #'س

�ن����''�h'روەك��Hن��o�h#'9$�ن��0Lhەی�. -�­�ر���%3'��7(��'و��1ارەش،��'و���رەزا

h'ر��'و��QX'ش���وەز�. (��'ر0L��'h'ران���زا�"ن��ر1uاز/���'�H�)T'���H'و��9'وە�و�1UYCدا7

�و� �و�1u-��ران �0'Y#�)T/*�ران�H���1ری�h�'#�،ت���0��'9'X��Lu��دەرەوەی�... و�� '���-

. 1دی���Uن�و��'��1Lە��3(��'��د��M¹و�ڕا���ر�U'وە�9'ر�pS'hات

Y8و�� �دە9.' '�� ���Uن �'��ر#��'��ن� '#� ،'�9'رەوە �و�h'ر��'�'ر��'و���U�h'ی �8�X'��ە و�(

�)3'(H1r� �ڕ/)Ykاوەی �دروY(.9د7( )T��u� �و��' ���ودە�'ن �'ز�1و���'��ن� �وا�' YXا#."!ە8'ری

)Mار���"h (� �دە9.'��/Yا�' )�cU9).�ر� �و �ڕا���ر3( �و�) �1pkي (و �'��ا��ن� '�� �C'ر����ان و

�و� �'ز�1و�)Yدن� '�� ��S'hە�9ن �'��Uن� �و���ڕش، ��ت'���� �و�زە«$'-)��2ن #Y/*�ران

1.�1�'��و���1Sو/Yی� )T'R'���� �و��hرU*�ری )3'�1���� )7�Uو�ژ� �h'رەزەو3( �#L^='ی ور#Yد7(

��9�� �و �دراو �'��ر\Yد7(� ¯°'�� �ڕۆژا�' )7�Uژ� ��LXاو%3.��'��7( �و �زا���ر3( �'را�p'را�'ی

�L�'�)T'pو���رY=/Y(U-'�و�9'روەر3(���-�M`/وە��ار�7(���'�U9'روەر.

� و* �( '47ان و :��9�و� ��وو'�% و7% ی�م، ه%��ر� � �- �ی&�5�6 �% �4* و* �% ؟ ی% و� � �% وا�% ��ر�ی�م :>% �% �، آ% آ% د* و* � �% �4* ر�، �(ن '( :�;% آ�ر;%

Page 14: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

14 ��ژ��� د��و� و�����ن

� ��9YXرە#'، �' وە��Rا�'وە 9'ر �L$' �'وەی �'ر�� o�� )�''=S'�� ��iووی )3�.%Q�

�'ردە9.���ا'� ،'�'و #' �' '� ©%'®dQ0L؟ 8�X'��ە���"�#Yد�'وەی و ��وەز �'8'ر �

d��¼\ر��'�����دە#Yاوە��ن دەr' دوو\�رە#Yد�'وەی �' � و ،d/ر�� 9'ر����' �'و �'ر �

،� 8�X'��ە�دە#'d؟-���#' دە8'

H'و�9وا���ن و ���'S=' دە1k-R'9ازان، و دەR'9-�اران ��iوودا 9'ردە�'��7( �'�1و �'

دە1k-R'9ازان B2QXەوی و دەR'9ت �9'ی �' �'8'ر #' -���9Yوون، و ڕاY8-1ون �'وە

و���وY#��'0�H/*�را���ن �'��ر#��'��ن،. دە��1kات 1eرگ �12Qان �'ڕی وەك �'وا دەر\��،

� و ���را�1ون و �\"�#Yد�'وە و ڕا9.'و� '��T( و 9'ر\'�3( ��ژ/Yدە����K'.9ن

�' #Y/*�ران �'وەی �� دە1k-R'9ازان را�p'ردا�' �' و ����ەدەن �ڕا�'ری و �\�UBردان

�' ���pوەڕ3( ��Uر�-�.('#%�7( و B2QXەوان T( د Y/ی ژ'�9 )T'Sو دەو��'� اY8ن،ڕ �#Y/*�ری

'� �-Y81ازی �' 19ودوەرL� 8'��ەی�X 1ا��7( #'و-1و�'-' 9'روەرانL� ن��ڕا9.��' .

��$¾�ا-�ری ڕو�7( -� دوا-3Y§ و '#'م ��1L'-'وە )3���S''ی دە�(9'ر ��' �'دا'وە

�' S�9' �'زاران �Yۆf'��ن #' �'�'ر�'وەی �Q%.�ش، و ����f'2)'��ن M`9'\ان و ��دەر�P�

)T' �'9'ر ��را��ن 8�X'��ا�' �'و دە9.'��\1ون، و ڕا��-1ون ڕا���ر��ران �1ا�'3( و �'�0/1'را

T'p( و �'H M`28'و�9وان ��UBری و �"�#Yد�'وە�-'�� �. دا��وە #Y/*�ران����� �$1و�'ش

'ن�'��'��راY#'.9د7(��'م���9YXرە )*L�'=fۆY� ،و�9وە'H��'#'وەدا'� 9'رە-��'ی �'م

'#'دا و ��%d 9'دەی �.2Q� ن�Uوەڕ��0'����' 8�X'��ە �'و qL� ''�.

�و� ���ڕازی '#�-� �.1ا��� �'وەی� ��� �����9��%.���ا aا�c�� 1L�'�� �دە1k-R'9ازان '#� �'وەی

�%#'�ڕا���ر�)3و�ڕ/Yk(اوە� ��-�رU.'ی���Uن�و�1��M`%31LXا�'3(�M`%3او�LX�'���1kازە��ن�

�Mد��Y(وا��Xن�و��'و�ڕ/�'وە�'(\وەڕ�p��ن���1ە��8'راL�))7دY(-'0را3(�) دۆ�����Y/ژ'��'#'fاc�

�ڕە0'ی� �و �دە�'ن �H'وا�'��را�' �� ��'0qL�� �ڕە0'ی '�� d9دە� ��%�8'ر\)'ن، ����Uا

� '�� �'��ر#��'��ن�)T'�دژا �8�X'��ەی '�� �دە�eڕن �و�ڕ/)Ykاوە��ن )T'�'ڕ/1ە�'را� �1Lە��8'را3(

�'��ر#��'��ن����ڕ/)k%�ن�و�9'ر\'�Y#�)3/*�ران.

]��ز�Y-�Uدە ��'9'روە7�.9( '�����Hر� ����ەدا �ڕۆ�Lq0.'وە، '#'9YX� �'وەی��� .�'���)Yا� وەك

L�� �1از�Uری ،M`%������9� aا�c�� 1L�� �دە1k-R'9ازە��7( �ڕ/)Ykاوەی�ڕا�*�رە 1ە��8'را3(

Page 15: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

15 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'�� �وە��Rا�'وە M`%3او�LX� �وەك �و �9'رو1ارن M�-'�'ڕ/1ە�'را� �و �ڕا���ر3( �و u'��وەر3(

� )3'(H1r� �LX)��-'ی '�� �31LX%���ن �دوا-Yدا ��'���وی '�� �ن'I'.91ا )Mار���"h (

����Uن�� ��Xوا�='را�' M[/1�1/ڕ� �-�وە�1 ،''h� '=S'���� M[.%k(/ڕ� �و ڕ/)Ykاوە��ن

�0'T(��%�8'ر\)'�H�)�'.%�9ی�'-��(LXن�و��%k(/1ازی�ڕLن����'h-'وە���ش�دە'�'�ن�و�

�1و7(�� ¯°'�� §�'¿H1وr� )K''-�W¿LX� o��� �و dQ��دە ���رد#Yد�ن )�!"��*��� �h'��ن و

�و� dQ���� �1و7(� ��1Lە��8'را3( ¯°'��و� �د¿'دا )x���'9'ر��'�� ����'�� �� �LI�-� 9'روەری

�'ردەم���!ی��'رە���ری�ڕەوT(�دژە-''�d/Y8ا��¤�Xی��وژ��ا� .

� �دە9.'واژەی �'�Kر\Yد7(� '�� ��م �و��'�'9.'وە �����1ر3( '��زۆر� ��� ����9��%.'�"���ەدا

'#%���1kاز�" دە1k-R'9ازە��ن�d/Y#���'(�1H�،]0���دەدەم�و��'��'���1eو�و���-'واوی�دە

LXو�� �ڕە-¿'رەوە ،'�������و� ��'H� �'و�دوو� ،d���دە1k-R'9از� �و��hو��-�§ d���'وا�'ی�

]M�À#رادۆ�X [��#' .�M`%������9�aا�c��'8'ر�9'ر�i���a²ووی�دوو�9'د�S�9'ی�ڕا�1ردووی�

� ��1Lە��8'را3( '#� �دە��0"ن، ��0L®'9راوەوە �'S='ی� '�� ،��LX)��-'ی�)��0Q9ا�"!م(��ە ،

� )3'(H1r)Mار���"h(� ��Xوا�)Yدن �C'ر����ەر�و�) دۆ��Y(-'0دن(، �9'ر�و�1ار، ،M�£اY#و�"�� ،

'pر���'C�،dQp��Uر�� d'�� �و��h!ا�' �دوا�uر��'8'ر��'و�ڕ/)k%�ن '#� ر��'رh'��ەQ0Lh.'وە،

���e1Sڕ/���'�%�9.'�(��o�h�¯°'��'وا�وەك�Y-'��)7�K���Xە�»��'���Lا7(��'را�p'رە#'�ن،�

�'�'.%�9� '�� o�h� ،'(�د )�'�'وا-�� �دە�Y8'وە؛ �'را�p'رە#��ن� �Lu='ی �و�ڕۆS'����ا، '��

�و�9'روەر '#'��-'�0�Hوەش�'��Y-�U�1ز*S'�� ،d/ڕ�e��� '(�د )*���'h9'ر�'�� ����'h� ی

�1دی� �H'و�9وا�'وە، �و��'��وی dQ2'���LXە �زY-�Uی )T'�ڕەوا �H'و�9وا�'وە �1دی �'��وی

.H'و�9وان�9'ر�1-�ە��-'وە

�و� �ڕ/)k%�ن '�� �و��Xوا�)Yدن �زا1pSون '��'ر�� �'وەی���� �'��ر#��'��ن،� �'را�p'ر��'�'دا� '�

'�� '�� M�£اY#و�"��'�� �=Yن،� ����'S='دا '�� �C'ر���p'ر �و �C'ر����ەر M[/1�1/ڕ� �و ڕ/1ە�Yدن

�'�� a¡و'h� �9'دەوە، ��'H� �YXا#.�*( �'رە����(� �وەك �و �ڕۆژا�'وە )T��'� �'ز�1و�="�3(

�'ڕ/1ە�Yدن�� �و��1Lازی �ڕ/)k%�ن �و��1Lەی ���*��"!م �LS'���� M[.%kLuو�� �1�.1ورY(Uدن

�و �0'وە'�� �دوو\�رە �-�وە���1)%.'��ن ���ڕ�'��ن��دەدەن، �Uڕ'Xو�ڕا� �-Y=���� 9'رە����(

�'�� ��'�� �1ون�L�1��و��� )T'�0�H� �و�9'روەری ��9%.'م '�� ���ڕەوا'-��ان� ��'�� 8'ڕا�'وە

�'��ر#��'��ن�����1Lەی�ڕ/)k%�ن�H1r)'3(�و��1Lازی��M`'99'ر�)T'ڕوودا�e�)7ڕان،�دژا

Page 16: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

16 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'ر/1ە�'ردن� �دە9.'��/Yا�'ی �و���*��"!�( �C'ر���p'را�' )7���*L-��)��-و�� �'��ام� و�B��Xەوی

��u�P'��7(�9'روەر�،)T'����H�)3��Uن��'م�دە9.'واژا�'دا�������pوەڕ�و�ڕەدوو#'و-1وی�

�)T���1ر-�ە#'�'وە؛��ڕ/)k%�ن��'��P��)T��uان��'�ڕ/)�M[.%kدروY(.9او�و��sLX'9او،�'

U�\و��� �و�9'را7( ����1Lە��� a¡'�B/1eا )T��u� �ڕا9.'���' )���Hو�� �ڕ/)Ykاوە���3( ='ری

�)7�9'#�)T'�'��ن،��\'ڕ/1ە�'را'�P��)T��u�'��)Tان��'��0/1'را'(H1rن�و���1ە��8'راL�

3(�����Xرت�و�دەR'9ت�*��X�)T��u�'��)3�'\3(،�9'ر�م�. �����،'����'0����'9'ر��'م���

�1] ����9��%.'���زاد1kازە��ن���دە1k-R'9ازە��'��و�����9��%.'��ن[�'رە�L�'�ران��*/Y#

و���a¥'(Pو�) 9).�رcUم(و�زە«$'-)���2Qا�'رxU(�دروY¿.9دX�)7'ڕ�1\ وی�و�دە9.'8'ر3(�

�1و���؟'��'� ��دەر\'1p�9ون�و��Bوا

�و��'S.'ر��-�V'وە� �و�ڕ/)k%�ن ���uواز�U'��ن ��رەی'�� �دا�h-1ودا '�� �h'و�Sەدەم ��رەوە،� �'م

...ز��"�ە�و-�ر/���10و9[�

*9� *و�� %�م ر و* ;% ، �% ی% آ�� دی�7دا ه% :% �% < ;�و:% ;% ش "% ه�و�% آ�ر� ڕ'�ن

7 دی�ری�7او'�ن آ��4ا �% ی@��یی% ' ه�و:% رآ�دای% �4ار� و !% �% ، ��ی� "% ری% �%�ر ؟ ی% ه%

0'��'ی �'و �'9'ر��'وە ��وەڕ�Uن �' �'��ر#��'��ن #' ،''� '# )T'�'وەش �' و �)Y/� ڕا�'را

'# '��)'ن، #'س را'T(ڕا 1*S'� � و �*�ت �ی ڕا�'را'T( دە-1ا�dQ #'س �'�1و 1���QXا

�-7���*L( #'L9)§، �'�1و ڕز�eری �Y8ەوی �'و 1دی �' ' �'�1و ���ەوە �'ر. #'9'دا

�'�' ڕە-�ە#'�'وە، ���Lu'��ن و #Y/*�ر3( ���'S' و ��ڕ دەرەوەی LX)Ly-�W*( و ڕ/)'و-� ��

)T�� و 1u-��ران و �L*�ران و X'#)'و-�ن و ��'�0�27ن و �0/1��ران وەك د)'ی -1/�ە��7( '

دە9.'��/3Y( و دە9.'8'ر3( ��M`9 �'9'ر ��و\'ش ��ر/*( �'�1و ��U'. دە��sن ��وا �'ر -�…

�' داند�-'��� و ڕە-�ە#'�'وە M`L#' )T'�0�H و�9وان'H '� اوەYk(/ڕ )وەر3��'u و

) �"�ار��M( H1r)'3( ��ر¤�8�'�( و دەز8' و LX)�W-' و ڕ/)k%�ن �'�1و و دە��ن ���Lu'����ا

.ڕە-�ە#'�'وە دە9.'��/3Y(، و دە9.'8'ر3( و

'��'وە �'��ر#��'��ن �'ر�( ��، ��1Hو7( '��� �����ز/*( H'�� �'-'ك '�'H ر��ڕا���ر �

Page 17: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

17 ��ژ��� د��و� و�����ن

)*/Y/���'�LX'وا�'وە �)'ن، ��و\'ش ��ری 'S)'وە، 9'رووی �' �ڕ/)k%.1و دە9.'

�1دی� و H'و�9وا��ا �'�1L دە1k-R'9ازا�'' دە9.'��/Yە �'و �rودا7( �'ر#��ن ����ا7(

�� H'و�9وا�' )7�0LW(LX M[.%k(/ی ڕ�9'ر\' M�-'�0�H 3�/1( و- '� M[/1� ر���0/1ن و و

.8'ڕە#'��ن�و�#L^='����ا

� �وزەی �'�C¤ۆدا7(� )T��u� '�� �و ��'ر/��0' �وەRم ��B�1.2ی��'�'ر�'وە، '�� ��ڕ�=�¤ا�'

��������ن�� �9'رە-�وە '�� �h'ر '#� ،�L��9'#� ��'-'ك ��¼L#� �و ¯7O$P�� �و دە9.'8'ری

�'fاc�� �دەY#��'.9د7( ��� '2'�� �h'���و '�� �h'���و �و '�.%Q�� �9'روەرا7( Y=Lu-0'وەی

'-��'��ن�دادەڕ/�ن�و�h'و¡Y#�*��X�aد���ن�دەدەنR'��� .�M`L#'�1)'��'8'ر�r%'��'9'ر�H

0�H� �BXۆ�S."�ە��ن �-1/�ە �و �H"ن )T'��LەR'9ت(�� �و�)H'و�9وا7( �دە9.'8'ر3( �'وا� ە،

� �ڕا�'ر، �و �9'ر#Yدە �و �ڕا���ر3( �9'رە����(�[ڕ/)Ykاوەی �و �����2$���ەدات ���iوو وەك

dQ0L®'%ن�دە���ز�1و�''� [�����(LSو'hن�و��Uر�.�SۆBXرا�'ی��*-��-L)�ەر�و�و/Yا�='ری�ڕcUی�'

�و���8ا�'وەی �-Y=Lر�'���'#'��-'�0�H� '�'.%�9� '�� '#� ���ڕ�=�¤ا�'ی، �BXۆ�S.��ە �'و�-�#'

�و� )T'�0�H� )�'.%�9� �����S�ÂÃ�u�1L#'ی� �دە�'ز/sن، �9'روەری �و�109ورە��7( �����ە

.'������9ن

�9* ه%�&9 %� ؟ ر ��یی- �یی% را�%6

"ن�� �1ە���' و #'L9YX�'# M�9*( ��-'ی �'و -� )�'زh'ب(ڕ/Bەو� 'X)� M�9'# '#�- ك'-'�

�'و ���ی دە�'رdQ.9، #' �.'ی �'و '.� ��fۆY� ،dQ� ��¡a ��!�*( و ����� '

��9$���ا،� )3����� '�� ��زادی� 9'روو�Yۆ3(� �و dLyL-1رÅS'�L-� ��ی '���� ��ی� #'س

�'ر-'p(9*�-'وە،� Bەو#Yد7('X مR'� �L-�� م'�1ە��ی 'X و '���رەزوو�'�� '��9'#'#�-

d/ڕدر�eدە �� )�'��u�������و��'�pS�rا�X '�'.%�9 �)7ڕاM[.9 و 9'روەر3( '#'��-'�0�H

،'(��زادی�و�9'ر\'�3(�#'7�9(�د d/Yو ��-1ا� d/Y#�� وەك )*L9YX M�9'# وی�H ،d/Y(pL�

1*S'�'�( �'ر وەك ��u������#'L9)'،�#'�د¡�a �'ر �'ر�( دژا'-�)Yد7( دە1k-R'9ازا�'

7�%#'� �و ��زادی� �����Lەدات، �دادX'وەر3( �و �'و �1Lازی دە�dQ ���ەدا �'Rم ( '��-' دژا

"ن دژا'T( ڕۆ�py)Y/.'وە،�������uی وەك ��� -��( دژا'T( �'ك 9'روەری، و دەR'9ت

"ن �' ���pوەڕ�� .'$L��،] �'ز�'ب[ڕ/Bەو��دژا'T( دە-1ا�"ن '(���زادی ��C$�ن����' �'Rم

Page 18: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

18 ��ژ��� د��و� و�����ن

"ن��� Bەو#Yد7('X � '�o�� 0�0'وە©�#'سQ.%. روە��'� )T'���Yازی وەك �'ز�'ب دژا

)7���X'H ،ن��'fۆY� '� X'ر9.='��ن ڕو���7( و 1p�19�'��ن �' 19و��'T( و ��UBردەر#Yدن

،d/Y#�� 1*S'� '���زادی '�¡a و وd%3 �8¤ا�'وەی ��"ن �Yۆڤ، ���'م��و دە1Xو#L.'وە

� �'و3§ �'دە9.�ەدات، دە9.'�� -��( �.$��'یڕ/=''وە '� �'ك -�ك ����1ر\1و�'وەی

� واز��0Lن �' -�ك �'���Hر#Yد7( )T' .Y(LXد7(���وەڕە#'ی 19و��

'-���ا،�-��(�H'و�9وە�-1ا��ی��ی�و�X'ر1uوی�R'����M[-Y=#'��ت�و�'�)Tڕەو�'���L-��

� ��!�h���� �ورە3( M�.%31LX� ���ی� �دەر#)Yد، �و�-1/�ە#'ی �H"ن '#=Y-1وی� �9'رووی��h!ی '�

dQpوە����'�و����'U� .�)3���1رh�)7�2(S'hڕادەی��'��'و���ت��\'��و�h'���و��'�h'���و�

�0'T(��'�وا�'�h�)3'.9!ی�دەرە�(�و�'�Y(Sدی�9'رووی��ی�ڕز�eر�Uە����1h�،dQری��H

��h!ی� '��'��و�� '��$.�� '�� �-�ك '#� ،'�ڕۆژا�' )T��'� M`و�Y9� )*L%Q9ۆYX� ،§�-'�0�H

M[-Y=#''ن���'�� )7���X'9� '�� ��'ك �د�.'��'وە، �و����ەوە �و��Bواداردە��ت ��0Sد� 0�H'#'ی

.دە9.'��/Y/)'وە

7 دی�7 "% �4ی�7"ی&�% ��ر�( !% �% ریی% ��و* �% ر ڕ�A7او* ;% �%(ر�او� آ�ن �A7ڕ :��7( �ی- ؟

��'� .� �'��Uن� �'��ر#�%.'��ن� �و�ڕ/)Ykاوە �Y8وپ �L��� �h'�1و §QX� '(�1Hاوی�Yk(/ڕ� )3'(H1r� ��رh (�)7�e"�ار��M(ڕا���ر3(� ���'-� �'��ر#��'��ن� �و�Y8و�' ��"ن �دەR'9ت و�ڕوو��'

'���� �و�ڕا���ر��Uن �ڕا�'ر3( )*LSڕۆ� o�hو�� �و�8�X'��ە#Yد�� �7�0L�(LX(�. ڕا8'���ن '�� «�����

�ڕووی� '�� '#� '�'وە� �دەدەن، ��� �h'و��Sن �'��ر#��'��ن� '#� �u'��وەری )*L�'8اوYk(/ڕ�0�Hا�����ن���'���'-��'وە�9'ر\'�����و�ڕۆ¡�������a='ری��1Lان��'��ا�����ن�و�دەR'9ت�

� )3'(H1r��� )3�9��� M[.%k(/ڕ� �دووەم ��'�8¤ن، �ن�)��h"�ار��M(و��وە�*�ر�و���������'��ن

�dQ،�وا-'��'9'ر��0'��ی�C'ر����ەر�و�C'ر���p'ر��h'0(LX-¼ن،��Q9'م���رو\�ری�ڕ/)Ykاوە3(�'h

��UBردا� ��1Lازی�و �1Hارەم، ،dQ�� �ڕا9.'و� )TاY#�$د�� ��'9'ر��0'��ی �Y(Lu'pLuدن �و ن

�و�ڕەزا�'��3(�دەR'9ت� )T'��-���ن�ڕا9.'و��دوور��'���UBری��"�و#Yا����9'ی�9'ر#Yاد'

�ڕ/)Ykاوە� �و �Y8وپ '#� ،'�'وە� ���uواز�U'��ن '�� '(�د )*L#'� ،'���'�� '=�L�� ،dQ�

Page 19: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

19 ��ژ��� د��و� و�����ن

7(���UBر �eر���'��ر#��'��ن،�-'�����)T��'�����#''8��Cت���و�h�1*S'�دان�و�داوا#Yدن��"ن،�

�و� ��ڕ/)k%�ن �و ��ر\"�#Yد�'وە �و �-�ك �'�\1و7('��$.�� ���8ا�'وەی �و )T'�0�H

�'��ار\1وان/�'��ا��ن)�Y(Lu'pLuدن����-�ك� .(�'���-Y8ر'������(LSو'hش�'���'�h'�1و�

�درو1p�9و '�� �-Y8ر'�� �ڕ/)Ykاوە3(، M�£اY#و�"�� ��'�9'ر�S'hا7( ��رۆY#1.9ات� )*�S1/�ا-� )7

�-1ا��دار�و� )7�9'#� )7���X'9�و�� �زا1pSون '�� �-Y8ر'�� �ڕ/)Ykاو�و��cوو-0'وە#'وە، 9'رووی

�'���'وە�� �h'�1و �9'رووی '�� �و���������'��ن، �دەR'9ت ��'-'ك ��9ز�)Yدن '�� �-Y8ر'�

.�'�Y\1Lد7(�زە��'0����X�)7*�3(�و�دە9.'��\1ون�����Xر-'��ن�و�دەR'9ت

��X1دی�� ��'ك '0�%k¿/ڕ� ��1Lازی 9'���x�"!م�Kر��'�� �9'رەوە، ��'وا�'ی '=�L�� �ن،

�)7�K'ز�1و�'��'����ڕ/¿u�M[.%k'��وەر3(��'�p�2³'�9ن��'��K'.%�Iر��'��)Kن،�دەر�%k¿/ڕ�1و7(�. '��ت� M`%���x��'9�Kر��'�� M[و�-�¤وا��� �-�­�ری �9'ر�'�Sا7( §QX� 9'���x�"!م

�'��ر�K'.%�Iن� �'وەی� �1وە���'�1وە،� M`%�����'9� )T��'� ��راYI'.9د7(� ��'9.�ون، MNX

)T'�0�H��� �S'��K='ی �'رەو� ،)T'�0�H� )�'.%�9� ��'1Sە�����'وەی �'و�. �'رەو� �'9'ر

�'��ر�K'.%�Iن���I'و�'���9�¿Yد�'وەی�دەR'9ت�و���Xرت�و�Y8و�'�را���ر�K'�Uن،��'����'0�

U�� ��x��Xی �وەك �YXۆ��.���'�Kن �-1/�ە �و �H"ن 'I�)7�K109ورە� �1Hار1LHەی '�� �و �ن

� �دارا3( �و���ری �ڕ/¿�ە'ن �����uدا���])T'�¿S1� [�'���'���-'واو� ���Lەدەن، �����Uن

�a¡��1'وxS'��LX'وا�'وە��'��ر�K'��Iن��'و¡Y¿-1r�aد�'وەی�ر/¿Ykاو��'��وی����U'وە���دەن،�

�دژە9'روەرر3( �"�YIد�'وەی� �و �ڕ/¿k%�ن �و ��ت'� )7�K1ازەL�� M[.%kLuوو-0'وە��c�� '�

�دەدەن '-��'���Kا�'��K .ا��¿L9'ردە�� �و �Ly/1�� '�� �'��ر�K'��Iن� ��'ر��Kت �'ر�'وە'�

�'��ی�I'م��'ز�1و���'وە����'ژ/�K�Yرا3(�دە1k-R'9ازە��'��و��K'.%������9ن�I'و-0'�وە���

�و� �دەR'9ت )7�K'�Uڕا���ر� �و '2'�� �-'واو�Kر3( '�� '=�L�� �����1ن� �'وا� 'I'وە،'S'�

�9� 'I'��-'�0�H� �و�دژا'-��¿Yد���ن�]��ڕش-دژە[%.'�' �'�����0دەن� '¿�د )x/ر�K� o��� ،

��-�xرا�'ی��'ر���ڕ�=�¤�¿''�)Kر'�.

9* �4�9و� د�!�ت و ڕA7&�- و �% ��ر�ی�م دژ� �9* ر �% ;% �%د�% ڕ��� وت �(ن ، �%

*47ن؟ 3% ڕ

���� دە1L� M`��� ،�-R'9ه دژی ��� -��'ر��'�ك �� ��ن ��ر#�%.� 1*S 1دی دژی�2 �-R'9دە .

Page 20: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

20 ��ژ��� د��و� و�����ن

�(�1H �H )*� تR'9دە ��� دژ\� ری �%� �u دوو �1و7( °¯ )� ���� �=S �� وا-�و�9'روەر،

��LەR'9ت، و دەR'9-�ار �UY-�-1اL� .�LX dQ0L)�ه �cر�Uا ر\M[UB ده �� واژه 9.� ده

� Ǭ'p�9دە� �د�.'2QX'وە، �دەR'9ت �واژەی '#� �L-���M�£'#� M���h� '�� ��LەR'9ت� واژەی

dQ0L#'^Hە���زاد1kازادا�1eزەردە��ت�و�9'ر��"¤ادە#�dQ2Qو�دا .�'#�.%Q��1)'��'وەی�-��H

���'H�'0'��1وە��'9'ر�زۆر0U'دا،����ی��'و�#'��0'��'#�)TR'91وە،�دە��1وە�و��'���رادا'h

�ڕا���ر�و�9'ر�� ��'H� �� �1و\�� 'ك����و� ��'وە���PU'دار�و���$¾�ا-�ر a��h� �1و\�،� 'دار/�

�)7�%#'���)�'hر'�� '#%�7(�دەR'9-�ا،�#'���)����'��'�eڕ1Uە،�#'�دەR'9-�ار��Uن��'�

�9'ر�S'�Uاوە ،'��U1ور��� .�)T��u� '�� �دەR'9ت �واژەی '#� �و���درو2�.9' d/Y#��� �'رU'وە،'�

��'0�� ��'9'ر� '#� ،'=S'���� ��زاد1kازا�'ی� M[.%k(/ڕ�و�� )T''#%�7(��\'ر/1ە�'را� ی

�Uر\'ر��'�'T(�د�.'�1ون،�R'����)3روەر'X1ور3(�و�داد���.

�'��-��(LXو�'���ت�دژی�h'�1و�'�'��'8'ر��L$'�1از�Uری����'S='ی���زاد�"ن،�#'وا-'����Hر�

دە�"ن،�#'����'�'��'=S��PU'-��ا�ڕادەY8ن؛�وا-'�دژی��'و�LX)��-��'ی�#'�9'روەر3(�#'��0'�

c/ر�Xدە� �'9'ر�زۆ0U'وە�'�� �-�#'��ن )7�%#'��� ��'9'ر��0'��ی '�Uو�9'روەر'�� �و�1دی ن

�دەR'9ت� �Y(-1rد�'وەی '�� «������ �و �د�.'��راوە '-�����اR'���� �و �1ور3(��� LX='ی

]� �#'�] دەوS'ت/ C'ر����ار3( '#%������'ی��� ��'و ��Xر/�ecرY(�Uد�' �S'��K='وە، �'9'ر

=S'����)7��'#�-�d28� �درو9.�ە#'ن��'#%�7(�دەR'9ت��'�1Lان 'ك،�. 'دا'-��(LX� �hوە

'#%����ا���� aÈ'H� �دەوری '�� �-�ك ab��� �و �ڕۆڵ �-��Qا '#� �داYاو، )�'��ز�'� �'��Uا

dQ0Lhە�(LX� 'T(�. دە19ور/.'وە،R'���� )7�%#'��� �1ور3(،��� )7�%#'��� '(�د )�'�'وا-�

�درو9.�ە��ت، �دەR'9ت )7�%#'��� ،M�-'R'���� )7�%#'��� �و �h'��ن��درو9.�ە��ت '�

�'#� ،M�-'R'���1ور3(�و�����)7�%#'���M[.9ڕا�X����دەR'9ت����Yاز/)'� �1Lە��'و�9'رەوە،

�1ور3(���� )7�%#'��� �و��' dQ��دە �1و7(� �1ور3(��� )7�%#'��� ¯°'�� �دەR'9ت )7�%#'��� '�

�Qp.'وە��M�-'R'���ات�و���'#%�7(�دەR'9ت�دە-1ا��dQدرر/�ە��'����'وەی��ی����¯°'�و�

�$Q0L.'وە.

�'�� )3�-��� dQدە-1ا�� '#� ،�LV�-ر��'.S'�� ���'-� �9'رەوە، ���U�h'ی �'و� �ڕۆ�3�0( �'ر'�

� �دەR'9-��'��ن �و M�-'R'���� �و �1ور3(��� '����%#'�'9'ر�[��� ��وك� �و ��دا )TR'9دە

Page 21: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

21 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'9'ر�� �'ڕ/1ە�'ر� )TR'9دە� ��0/1��را��ا، �'9'ر� �.9����� )TR'9دە� ��0ا��Rا،

C'ر���p'را��ا،�دەTR'9(��وە�*�ر��'9'ر�#Y/*�را��ا،�دەTR'9(�زە���0ار��'9'ر�1u-��را��ا�

�'9'ر�� �X'��دەر )TR'9دە� ���Xودا، �'9'ر� �ژن )TR'9دە� �و �ژن �'9'ر� ���Xو )TR'9دە� و

�'ردا��'X [اوی�Yk(/ڕ� )�''-��(LX� �وەك '-R'9دە� �1دی ��'�Y\1Lد7( '#'م� ،dQ0L��

� ���ر/*( ،)*S'و�9'روو� M�-'Sدەو� �و M�-'p�-� �دارا3( �وا-' )7����'0�� ���Lا7( ¯°'�� ��واش

'�'.9'�"ن،��Xو��R���)T'R'���ی�'=LX1�.1ور3(�و��ی��%Éو�ڕ�M`L��.yLو���'-Y=/Y(Uر��م�. '�

�،�U1\'رL�'�� '0U9'ر�زۆر'�� 'ك'0��'#� )*S'9'روو� )TR'9دە� �'وەی���� �دە��0"ن، �uرە

`28� )T'��\'ر/1ە�'را '.%31LX��hوە� �'وەی� ��� ،����y2QXر\)' �h'�1وا7( �� M

�M[.9ڕا�Xدن�و�Y#�"=Lu�)7��'�!"��*���'.%31LX�،��\'ڕ/1ە�'را'-��'���M�.28�)%�8'ر\('

�'°¯���Lان�و��§�(Lد�Y#ر'�وە��h�\'ڕ/1ە�'را'-��'�(��M`28دە9.'�'ر\)'�،�وە��hدە9.'

�9'روو )TR'9دە� �و����Yازە��7( ���*��"!م ��0/1'را'T(�ڕە-)Yد�'وەی M�-اY#�$د�� �وا-' )*S'

�'���L�'�#'-1ار�و��0'��ی��\'ڕ/1ەرا'M`28�)T؛�]C'ر���Bەوا�X�)3ر�'��7([�'.Qp��dQ1ا�-���،

���Yاز�و�� §���2QXو�� dQp-و�دەر#'و� dQ\اوY9��� �.%Q��-� ����'وە '�� '#� �دوا�uر��'وەی '#

�د�$�#Yا ���'-� ،dQ\1و�� M�-'Sدەو��� )T'�'ر/1ە�'را� )�!"��*��� �ڕا9.'و� M�£]�M�9اY#�$د�

'��h'�1وا�' �� M��'8 .[�،ڵ'���� �9'ر�7( M[.%k(/ڕ� )�!"��*��� �وەك �د�$�#Yا��9'ك �hوە

�'�'.9'����و����1eو��'-'ك��'ر/1ە�'را'�M`28�)Tو����'S='ی���زاد،�'-�)7�Y/1و7(�ژ��¯°'�

d/Y=�� �31LX. �ی ،�L��9'ر� �ڕ/)k'ری �و�Lu)'و-'�1و7( �-Y8����� �'ر�'وە'��'�� %.$�ن

�)TR'9دە� )7�Y/ژ� )7��'�U1ور���� '�X� �ڕە-)Yد�'وەی '�� '#� ،''h� M���Y/ژ� �0'��ی

�)T'p�'°¯�ڕە-)Yد�'وەی�دارا3(�-��'(9'روو'S)��ا�دە-1ا�9�dQ'ر�pS'hات،��'وا-�'�(�د

���'0���)7���S'='ی���زاد�و�9'ر��'#'ی��'�و�دەو�M�-'Sو���ر�o�h�،'-Y=/Y(U��ت���-1ا�"ن�

'-�Y# [�Mا£��Mڕا9.'و�د�$� [R'����)3�0ن�و�داراLW�'ر�'�0'����'ش���'و��،�'=�]�M`28

)T'S7(�]�'ك�دەو��'�U2'�9ز�X2.*�ر3(�و�#�'S'���رەوەز3(�و�'h�،'��2'\�زاد�و���،���ری�

.���1eو���رن

�)7��'�X� �0'-��ا�H� �و�%�9.'�( '=S'���� �1دی �دەروو7( '�� '$L�� '#� ،�L-��� �'و��uرە

'���� �دا�h-1و �0'S])T='یLH�� [1�.1وری��� '�� �L�'�� '0'(�� �ڕۆژا�'دا )T��'� �و� �ژ�Uن '�

H'و�9وا7(���زادز1kUاز،�وا-'��'��P��)T��uان��'���ری�زۆرە��ÇÊو�#Y=/Y-'ی�9'ر��'داران�و�

دەوS'ت،�h'روەز�h�'�Uو\'�'��7(����ن�0L�pQX"ن،��'�B��X�)T��uەو�X�)3ر-'��ن�و�ڕ�ZUر�(�

Page 22: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

22 ��ژ��� د��و� و�����ن

�ڕ �-1/�ە�دەR'9ت، �و �H"ن )7��'�Uوەر��'u� '��ز��"� �و )3�9��� '0�%k(/ڕ� �و /)Ykاوە

BXۆLS.��ە���$�ن�0L�p(LX"ن،���-T��u�'���L(�ژ7�U(�-�#='را3(���¼�ا¡�aو�h'رەوەز�)3L^='را3(،�

��L-���،0"نL�p(LXڵ�'����)رەوەز3'hزادی�-�ك�و����1'�28.��'���زادە��ن��'9'ر��0'��ی����

� '�� �دە�=�ان )T��u� '����� )T'��\'ڕ/1ە�'را �H'و0Q9'را�$�ن، �i¼S'hارد7( �و ڕا���ران

h'روەز�U'��ن�و�����1'���زادە��ن�و�8'ڕەك�و����1eو���رۆH)'��رە��ن��0L�0(LXن،����ی��'و�

�و�h'م� �و�دەرY¿Iد�' �و/Y#�0دن �و����وی ���9ن� )T'�0LH� )TR'9دە� �ڕو���7( �h'م ��ت

�و )T'�0�H� )�'.%�9� �8'ڕا�'وەی ��زاد��'8'رە��7(� ����'S='ی )7�0L�(LX� �و�h'م �/Yە�دە�

�M`9دە�dQدە-1ا��a¡دوود�¯°'���زاد1kاز��aۆ�Y��'#�،dQ����9����ر/��دەY-'$L�����9��و���

�و�9'ر��'داری،� )*S'9'روو� )TR'9و�دە� )T'�0�H� )�'.%�9� ���ی� '(�1H� ،d/ر'����

'��،�S'1�.1وری��ن�و��U1ەژLو���M`���.yL���'��������L�'��1�1و�L*(�����ك�و��وە#��ن�*S

�)�'.%�9� )7�'��'رە� '�� a¡دا�­�C� �و���ر#Yدی ��9%.'م �1و7(� �وەك ،dQ��دە ����'S='دا '�

��ر1uاز��Uا.

�،dQ��'����1Lی�ڕ/)k%�ن�و��'ڕ/1ە�Yدن�و���UBردان����M`%3او�LX�o�hا��#''=S'�����hوە�'�

� �'ر�(� '�� ���h'9.�ن� �و�h'رەوەزU*�ر، ��زاد� )��-� '(�1H�)7��'=02و���hر�'pرا�'�� 9'ر��7(

�و��\'��و� '���� ��1L�� )TR'9و�دە� ��ی �9'رووی )7�9'#� �C'ر��7( '�� M`%31LX� o�h

�)3�"pyڕۆ�� �0'��ی� ��1�.1ور3( )�'�%Éڕ� �وەك M�-'R'���� �C'ر��7( �و ���ر '��2'\�

dQ0Lhە�(LX .(�'��و��'ر�0L��'hن�و�دا Yدن�و����ەوە����ی�1L��M`%31LXە��8'را3(�ڕ/)k%�ن

�و� ���دە '#�ی� �1��2³ا7( ��hرU*�ر�و ����������1'����ا '�� �-�#'��ن �و dQ0L���� �'ر/1ە�Yدن

����'S='ی� M`9��� �دە��-' �-� �و�#�12ەرە��7§ '#�ی� ��hرU*�ر�و�1��2³ا7( ���������1'��ن

7(���زاد���u.

� و* ڕا�% رخ � و 93ازی�ر� ;% � ه�و�% .% دژ� آ(�% م، آ% ;% ��ر�ی�م د* �% �- وا "%�( !% آ(�% ژی�ن و /� �. *رد %� ؟ وا�یی% و'�Dی��ن، ��ی� ��3(���ن :��ن �%7 �

�)T'���H� �ژYUی M`LIڕۆ� �و Ë���� �-'��u���0#ی ��hوH'رخ، ����'S='ی '�� d9'��'8'ر��'

�Yۆ1xfژی�و�BCۆ#'ی�u'��(�و�-����و�2�X'�9زی����d%31LXو�-L)�ا7(�ژ0U='�و�����#Yد7(�

Page 23: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

23 ��ژ��� د��و� و�����ن

)3�'��'وا�'���Yۆڤ��M`'99'ر�)T'%31.'��'��ر#"!م�دژاLXوە�'���0Sد'��،dQ��dو�Y9و�

�و�. ��dQو�h'وڵ�����'�Y\1Lد���ن���ات '=S'����)7دY¿��ر'Hو�h�'��d9'��'Rم��'8'ر��'

�9'ی�دە9)'و-'�زا�M`%7و�-'��u���0#'����ا،��'وا��'��dQ�����9*�ر3(�و���19ودەY��)3ۆڤ�

�1��2³ا7 �'��ر#"!م� '.%31LXت�*�� �X'رە�LXا���ن ) .� '#'��ا� ��ری� �ڕۆ\�-¿Yد7(�[�' )3Y=�'�

'=0Uد7(�ژY¿ا�Y/ۆڤ�و�وY� [�d/Y'وە�دادە����1و�'وەرە��Yۆڤ��'�9'رووی�Y9و��dو�h'�1و�

� )7��'��8'��ە '������ �دەدات، �'�ی� �و�زۆرداری (و�ڕ/=' M`9ر'Xو�19ود� Í�'u(�'=0Uژ� ،

�و�� d/1\'رL�'�� '(�د )7��'Sژە���و� �*�ت-�p(Lات'PU��� ��ی �واوە-�h�Yو�uرە��7( . 'وەش

�و� d%31LX��� '��u���0#'-� �X'رە9'��7( �و '�'8� ��'-'ك � �ڕۆژ '�� �ڕۆژ '���'�� h'�1و

�و/Yا����و��hو9'��(� '=0Uو�ژ�Y-����� �'�ی� �و��Yۆڤ �دە#�2ن �'رەو��1-)'� �'-��9Yارە��ن،

�1ون�و�ژ�Uن��'�1Lدە�'ن .'�0�Hی�'=S'����'�ن���و�دژە��'�-���ا��'9'ر��'و��0'���زۆر/���'�

��'9'ر��'و� §�fۆYو��� ��C'ر/�sاون� ��Yۆڤ ��-Yی '�� ��.'��ن �h'�1و '#� ،�#��� '��y���

�وەك� M�´3�� �و�دوا�uر��'�Y\1Lد7( dو�Y9� �و/Yا�='ری '.Qp�� �دەدات، �'�ی� �ڕ/=' '��'0�

dو�Y9� '�� �L�'� .�)T'�ڕەوا ��.'��ن، �1ادا��'ی �دا�Yاوی ��'9'ر��0'��ی ��0ار/���

1�'��Í�'u�،)3�0و�19ود�و�9'روەرQX'���/دار'��ژەS'��ن�و��'ڕە��ن�دەدات،�9'ر���M[.�

�'ر��دە��ت�و�ژ0U='�و/Yان�دە��ت�و���ژەS'��ن�Brدە��ت،�X'H'����§��'9'ر�h'��ن��0'��ی�

�و� dو�Y9� '%"�#Yد7(� �8�X'��ەی ��Yۆڤ، M`9'ر��و�� �0q'����ا��� '�� ��Yۆڤ ��1ÎRو7(

�����'¿�1و7(�دە#'ن����8'وەرە7�K(�دR� .ۆڤ�Y1دی���'��9'ر����Y�'���1Hو7(���،��'�

�¯°'�� '¿�1H� ،dU��� �ا��-� �و���19ودە ��زادا�'� dQدە-1ا�� ��Yۆڤ 'I� 'I''=0U�1ژxS'�� ،'���

�)K'�وا-� '�� ،dQ��و��� '���� �و����'وەی �1ون� �-1ا��7( ��'رY��!"8ۆڤ ،�L�28� �وەك dو�Y9

a¬ر'�� �Y9و�.��'�Kن �9�� M[.9را�X� '¿�'9'ر��'وا7(��د� ��Yۆڤ �9'روەر3( ��'ك '���'وە

�ا'Iو�دەورو\'رە�'¿ .د

��'ك� dو�Y9� '�� '(L�'�� ��Yۆڤ ���0ا، M[او��¤�-� '�� �#'م )7'�� �و �'��ر#��'��ن� �'Rم

����'-� ��Yۆڤ �Y9و��ن، �1دی )7���9�� �Y9و�.�ا، �9'روەر��' ���'-� ،dو�Y9� 9'روەری

h� MNX'pQX� '.%31LXو�� �ز�0Uەوەرە��ن '�� '(L#'�دڕ��ا�'� ���X$�وە '�� d2³� ���1ر\1و�'وەی،

����23'وە،� �و�1دی �و���ژەRن '=0Uژ� '�� �Y9و�d؛ ��Xر/cەری '.Qp��و� ��xت� ��ژە��S'#'ی

¯°�)*L�'��'(�'8'ر��1و�'وەرە��7(�د�'(و�-'واو#'ری�19وڕی�ژ��U'وە�و�) ز�Uن(�'وا-�'�(�د

�دە MNX'�� ��Yۆڤ '2�.%31LXو�� dQ��دە �'وا� �Y9و�.¼ن، ����1hر3(،��'ردەوا�( �و�-1ا��ی رك

Page 24: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

24 ��ژ��� د��و� و�����ن

'�و�دە*�ت'hوەی�#'��'م�ڕۆژەدا�'�3(��dQ،�ڕ/���LX'وا�'ی�cUو����رY9�)��'2QX .وی�'�

�،dQوە�دەزا�'��،dQ�'hن�Rژە�����eی��'�-L)�1و7(���ری�#'ش�و�h'وا�و�ژ0U='�و��'�1H1Lو7(�

� ��hوH'ر)Yدن �1LXەدە��ت، �����زی ��Yۆڤ �ڕۆژە �'م� '#� و�) دن��د��Y"!ە#���1h) Yر�U'ك

���.)Yد�'وەی�� ����1hری ��'ك ،)T''#'��Sژە��� '��-'�دڕ��ا ���X$�وەی �1�.1ورY(�Uد7(

' .h'�1و�0L�(LX'رە��Y9�)7و��dو�دوور#'و-0'وە��'و�0�2QX'�دڕدا�'

�و� ��ات� �ڕۆژەی �'م� �1.2وی'1-)'8�'�� �دڕ��ە3( '�� Ï�� dQ\ر�H��� �'8'ر��Yۆڤ� �'ر�'وە'�

�9'رە ��ژە����S'ی� �دڕ��ە3( �ڕ/='ی��'�1Lان �h'�1و#'��ا، ����1hرا�'ی �دڕ��ە3( �و )3�-

�'��9'رە-� '��9'ر�دڕ��ە �='ڕ/.'وە� �����ە� �'وا� ،dQ�'�� �و��1و7( dQ���'�%'ر��' )�'�Q9

�dQ،��'�دڕ��ەY¿�u���PK'-�)3اوی�h'�1و#'3(�������و�#'م���L��Hر'h�'(�1H�،ی'#'��Sژە��

!ڕەY-��'hە�

���9YXرە#'-��� �دووە�( M��'�� '�� �وەRم �1از�Uری��' �'��ر#�%.'��ن� ،��� ]L^�� dQ��دە ا،

��'�0QXو��'ر��#Yد7(� �fۆY�� �X'رە9'��ووە��7( '���و�-1ا�� d%7و�زا� ��u���0#'-� �'��ر\Yد7(

�'�� ��Yۆڤ �'Yhە�'��ی� �-��Qا '#� �دادX'وەر، �و �و�'#%�ن ��زاد� �2QX)'و-1وی ���'S='ی

�دادX'وەروەر �و ��زادی� �و ��وەز�'9'��ە��ن� �و d%31LX� �و�دە9.)'و-' ��زادی� �'و�'ڕی� ی،

���ت�M�.9و��ۆY97(�و��%#'.

%" %�����7ا آ�ن �% یی%“�ی&5“ ' ��ی4ی("(�ی� و :��.�* آ��4ا دژای% ��ر�ی�یی% �% �9و!ی ؟ ��ر�ی&5 �یی% �9ان �ی&@ ��رآ&ی�م و �% ، ��ی� �ی�واز� "% دی�ر*

�'وەی���uوازی��'و�دوو���را9.''�دەp��2�0�9)'م،�#'�§QXو�دوو��'��h��ری������(��1Lان�

�دە8'ڕ/.'وە '���Uواز��u� �'و� �h'��ن ��� ��را9.''ش .�'I� �ڕۆpy9¿'�'وە، �'وە� '.%31LX

��u�P،��'زh'ب����'�(�دا�Yاوە،�-�وە��1ژ�Uن�و�ڕەو8�)T'�'ی����'(�'=Sڕ/Bەو('��0y����،

�د�رpU*�ت '=S'���� �و�دا�h-1وی �دا�. ��را9.'�*�ت '#� �'ر#'� �h'��ن '�'��و� �f1h'� Yاوە��7(

�'�� '=S'���� ��راY#'.9د7(� �وا-' �'Y=��U�.9-1وە،� '�� ��1«'�'د �1rر���'#'ی �و Ï��0��

�'.Qp�� �ن'#'��'X� ��UBرە� '#� �#'L��9)'وە، M���h� )Tدەر#'و� �و �-�¤وا�"ن 1Hار1LHەی

Page 25: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

25 ��ژ��� د��و� و�����ن

'=S'���� �h'�1و�. ڕ/)k'ری ���y'����ا��� �و�ڕ/Bەوە �ڕا���ر�U'��ن ��u������� '�� �دەزا�"ن وەك

�'�� �و��'وەی ��'B^Lhاوە-'وە �و�ڕە0' �"��Y(Lد�'وە���� �1ار/�� o�hو�� �)Yاوە-'وەO#'� �L��

�دژی� �و �دوژ�� M`9داردە� ��دەر�و '.Q��دە �p���1e*�ت، �� dQ0�� �h'���و �'وا�'وە� دەرەوەی

M`28رژەوە��ی�'�.

��ڕ/Bەوی�8'��2ن��'���K'�='ی�د�'=S'��Kری�'¿LH�'����u������ا��-1و،�pS'h'-'�دا��7(�

�'و���1Hو�'�دە8'ر/.'وە،�#'�h'�1و�#'س�-1ا��7(��"�#Yد�'وەی����'�و�-'�������9'ر�Hوەی�

�و� '(�د �'وا7(���� '�"�#Yد�'وە� �'و��'Yhە�'��ا�'ش� �و��'ر�( �'Yhە�'��ن� ��'وە �L��9'#

�§QX� �ی���� �h'��ن �0��0'#'ی� '#� ���Uن،� ''=S'���� M[.%k(/ڕ� �و ��راY#'.9د���ن

�h� �و��'�. �'��دە�1و7( �'و���راY#'.9دن� )�'hر'�� �h'�1و��ن ،�'#'0PL8� �'8'ر����ن

�و� ��زار��زاد� ��uری �9'ر��'داری �0'-��'��ن؛�H� '�'.%�9� '#� �د.1ە، 1Hار1LHەدا�'��ن

�)T'Sری�دەو�uداری�'�]�M)�'وا�'ش�����9�"!�(�دەو�X))T'Sر�'��ن،�9'ر�����)�'.%�9�،

��LXە�X'Hن ����'S='ی ،)�O%��� �ڕەو�u��)Tری �و �-�ك M���h� M[.%ر��'�� ��hی '0��دە و

.8'�'ی���زادا�'ی����'S='�و�8'��2ن��'����'S='ی���زاد�و�'#%�ن�و�دادX'روەر

��P�0��� �و ���ر#� ��L)�ا�'وە��7( �و �-�¤وا�"ن ��'9'ر��0'��ی �و '��u������� ��ر#%"!م،

�و ���دا�0Lhن� 'ك��u������� �وەك �����1"!م �و�B��Xەوا���ن �و��ڕۆ�Yاوە ���ر#� M[.2�'=LX

�'��uر/���'��"�دۆزە�و����9'��ی�ڕا���ر3(��M`%��1��Kی�'=S'��K7(�دە�8¤�0'وە�و���'Sوە�h

�. دە��sL9ن M�-'R'���� �'�uر/�� ��'وە'��'رە� '�� ��Yۆڤ )7�Uژ� ) h)M�.%������9'رH'��ە

� '-��1pو�'R'���و�'�� ���X$�وە��7( �Q%.�ش� �و�-� )'وەژ��U'�و�1p�.%������9 (LXو�'(�1وە

)'��0'-��'����ا�) ����1='را�H�9ی�ڕا���ر3(�و�����'����'S='�9'رە-��'�دوور��'�دەوS'ت�و�

�1وە����8'ڕا�'وە��d9دەY/ژ�aۆ�Y��)7���)7'ورا7(،���"�دە��0"ن�و�����1"!م��'ر��'���ر#��و�

��وەز�'9� �و ������ )*L��Uژ� ��� �� �9'رە-�3( )7�Uژ� )7�K'��-'R'���� ��'0�� ���و� Y-��'

Y-دووYI'�'8 .�،�L�'hز'�� �ڕادەی �-� ،)7�0���Xو�� ���ر#� ���رل �B��Xەوا7( �'دا'وە� �'Rم

��L�R1و�وە�'h����ی�����1"!���ن�-1و���Mدۆ8$�-"!م�و�9'رووڕەY#�)3'0دووە�و����chر�و�

�9'ر� �دە8'ڕ/0'وە �#'-1ار/�، ��'h'ر ��2ن'=L-� �و ��L)�ا�'وە ��� �� �9'ردە�L)�ا �h'ر '�

)7��'-1eن����1و�ڕووداوە�'hن�و���1و�9'ردە�'�'hو��'(��ر#��وەك�X'ر-1و#'�X"�ۆزە��7(�د

�)*L�R8'ر�وە'��و� �دە1LXن ���ر#� �دەر�( �1LXەری '�� �#'-1ارە��ن �و�h'�1و ��رە��ن� و�h'�1و

Page 26: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

26 ��ژ��� د��و� و�����ن

7(��'ودا�دە0�9'#'و/�dو�دۆ��ا�$sLن،��'وا�دە9�Ǭ'p�9'ر�»�و�ڕە0'���1-'e�'�ن������دە

��و���1Hو�'�����ن��'��دەر�و�دژە�����1"!م�و���زا�M`%7و���#'-1ار�p-'��-�)3ردە#'ن�و����و�

�'�زا���d%7ودە�'ن،�������e�'وەی�#'��M�.%�%#ی���ر��u�������9�Xوی�h'�1و��'وا�'ش�

�h'ر� �وەك ،M`28'�� �و�زا7%.'��ن �#Yدە�'��ن �و�دۆز0U'وە ��Yۆڤ �دەر�( �وەك d%7زا� 1دی

���ژە �و ��eڕان '�� �'ردەوام� �و�chر/� 'S'h� �"�دۆزی� ����'h� �وە���7( '�� �و �1pو�'وەدان

�"�دۆزی���وەز�'Y-��'9،�دە�0'�7��8(�-"¤ا��ن�و�زا9�M`%7'ردەم��L�'����'�. Y=Lu-0'وە�ن�

�1و\dQ،��'م��M`%7دۆز/*(�زا�"��ª[/وەی�دو'��d/Y#ڕووی�زا7%.��'وە،�دە�'��'(�'�وا-�'�(�د

��dQو��'وەی��'م�ڕۆژە�زا7�d9ڕۆژەدا���دروdLq�]1X�ªوH='را'p9�،'��.%.

�M�ÀIرادۆ�X� ،M`%��1��K� �����uی������� M`%7و�زا� d%7زا� )x�'H� �'�Kر\Yد7(� �'ر�'وە،'�

�'I�،���'وەش�ڕازی��dQ��'وا�دە�،dQp%7زا�d%7م�زا!"%Iر����L-�K؛�dQ0Lر�'��ە�'��ی�

���9YXر�و���1eن ��'�1و )�Rو�وە� dQ\و��'-'واو� ��"=Lu��� )K'�Uر�­�-� dQ�و��'زا�Yاوە7�K(��دە

�'Rم��'�'��LX'وا�'ی�8�X'��ەی���رI�،'��K'.%�%I'��'و���وەڕەدان���رI%"!م�. �'داوە-'وە

� �دا��-1و �S'��K='ی �و �داوە-'وە �L��� ��'�1و '�� �0'T([وە��(�H�� [�'=S'��K� �'��ن

�ن��2QIوە�و��'روە���وە�����1Hو�9��L'رد�و��'�.��'2Q^K��P��'�دە�I�،dQ'���ر��Iو�

PX�،'��K'�����'ز�' ��1Hو�'� ���ود�ی �و ���وڕا �و '��K'��.%7زا� � ��1Hو�'� ��LX'وا�'ی '

�دا��-1و� )xL��� ��'�1و '�� )�Rوە� �1rر��ن ��'و��Bوا'دان �1rر��ن Bەوا7('X� ��Hن �'روەک

.داوە-'وە�و��'ر��"�YIد�'وە�و���1Hو���L�'�دەرەوەی���ز�'ی��'و،��دا�'

���'H��2و����$'��ی�Qدۆزراوەی�����"�دۆزە��'��'روە����'8'ر������9�"!م�و��1��K"!م�

�ژ/��9YX�Yر�و� �دە'�' ���iوو3( )K'�cوو-0'وە� �وەک �1و7('��-'R'��K� �'وا� ،dQ�� �L9'I

�'رەو�. ڕە-�ەI'�'وە� '=S'��K� ��راYI'.9د7(� �وا-' ،'��0='را��� ��'ر �د�%��'وە �'�'ش

��1pون��'��9���د�ر�Uە�Kت�I'�] ��ر�I[وا-'�1ا�. �PK–����X%���–'ی�H1xL9¿'ی�1ا�

� �%�PK� ،��دە8' �دا��-1و ���K'�='ی '�� ��X [����Xرت[�Hن �و� �'و�ڕەو-'� )��'2QX� '.Q�دە

�1و7(����$'��ی�] دەوS'ت[�'-�Kش�دە'�'��،dQ�S'��K='��ن����ڕ/�ە�Kت�و����eدارU$�ن�دە

���ددەوە §QX'� . ����� ��'0�� ����Hر��'��'ر��'م )�!"%Iر��� �-�­�ر7����%3( 'I� 'I'��u��

�YIدووە �YXۆ��.�ر�Uوە، �'��وی� �دەوS'ت �و �د¿.�-�ری ��� �'و�. �����Yدن� �'را�p'ردا� '�

�����9�"!م،� '�� ��2ن'8� a¬2$'رQX� �وەك �دەوS'ت �و �د¿.�-�ری 'I� ����9��%.��'ی

Page 27: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

27 ��ژ��� د��و� و�����ن

� �-�ك ��eڕا7( �وا-�ی '�� M�-'R'��K� Mڕ����� '�� �Bوا�ن� 1ە���'�ڕە-�ەI'�'وە،'X� و

'-��1pو�'وەی�R'��K� ��'���وی '���'���و� 'I� ،''�� '=S'��K� )7�K'�U1ور����و� M�-'R'��K

� �دارا3( ��eڕا7( �و �'ر�'��0LWن� )7�K'�1ە��'X� �و �Q9ۆYX� �و ���Yاز]Ò�¿P®ا [�'�� p'ت�-

��Kری� '�� �Y=Lu-0'وە�ن �و �9'روەر3( �و '-Y=/Y¿Uر�K� M�.%3او�LX� )7��'�� �و M�-'R'��K

�'��ار3(�ڕا9.'و�ی���'�'T(�و��\'ڕ/1ە�'را'�K'=S'��K�)Tن�R'��K�M`2رەوەز3(�و���و�'

�� .�'�1وان،��'و��eڕا���'��'�%'ردە

�)�''�X� ��'H� ��'9'ر ،'¿�د )�'��u������� ��'ر �وەک ���ر#%"!م ��� ��1Hو7('�

�'رن،� ���وی d%7زا� '�� '#� )T'ەوا���B��X� )7�Uز� �و��' �وە9.�وە '0�r='را3(��'#� �'ر�'وەی'�

�،''h� �ن'���'$-'p�'و�-�� �'��ن'hو��'ز� "ن��� �و�-'��� '���� �1و7(� �pr'H'1.9و، M`%7زا. 1�hادارم�دۆ9.'���ر#%�%.'���[��'م���1Hو�'م��'���hش�و�دوژ��0'1L��M�9'#�)Tەر�'Y8ن

hز'��)�'Uووiن�و����U��'�����ن�1ÅLX-�0در/�dو�دە1ازن�ڕە-�p)'�'وە،�'�'����'وە،��'8'ر�'

�دروY(����9دووە،� )7Rوە�h� �و ���ر#� �chری �1دی �و �����1'1ازی �cوو-0'وەی� ��� '#

'�chر�U'��ن�و��'����1Lوە��'�¤�=������u'وە�����M[.9'pr'H�'�ن�و���ر#%"!م�'(pL�.9دە

��X�)7�$9"�ۆز�U'وە�دا=�Y'وە��1r�1Lڕو��.'ی�ژH�)7�U'و�9وان�و��'�ڕە0'ی���ڕ�=�¤ا�'�ن�

� �'ردا�)'�'وە7��8('� .�1L�� �زەردS'h='ڕاوی )*L#ر-1و'X� ��'H� �وەك ���'-� ��� �'8'ر

�ڕا���ران�و�Y(9���'H-��ی� X'ر-1و#��k'��ن���L�%(L-���'H*(�دەر)Yاوی���1L#'�'9'ری

�)�Rوە� '�� �YXۆدۆن ÓUز�uر�'��X� '#� ،dQ��دە '��دو��� '0����و�h'ر��'و� �دە�Q0L.'وە �L-ر�X

� )�'���ر#�(���' ���رل ���eدار�Uە��-'وە)1دی� )7��'��9Y-'و��� M�XاY� '�� ���ر#� ���. [دا

��0/1'وەی�وە�R'#'ی�BXۆدۆن�������'#'ی���رڵ���ر#�،�#Y-'��'9'ر��'م��'9.'رە��)'ن�

http://anarkistan.wordpress.com/2008/05/28دری����r�)7رە'r�)7وەر�8¤ا[

�M[ا��¤�-��LS'��Kو���Uرch1ازی�Lم��!"Iر��'��'Rم�-���'وە��ەی�دە8'ڕ/.'وە�9'ر��'��ر#"!م،�

�'رە����(��Kر��'��'رە����(�'��T(�ڕۆژا�'ن�و�-�­�ری��'I�،ی�دا��-1و'=S'��K���'��K="�ە�

��p'ر�و�#'س��وە7(����'،��'ردەوا'Xدەزا���و�#'س��)K��Hن�و��U8'�'ی�ژ�)Tم��'-'ك�ڕەو

�h'�1و� '�� �h'ردەم �9'ردە�'��ن )7��8� �وەك �و �دە��ت �و )Yدووە'�'8� ،)T'�fۆY�� و

� ��ت'� �9'روەر3(،�[�'�ا�'��7( ��'�Y\1Lد7( ،)T'R'���� �،دادX'روەر3( )7�%#'� ��زادی،

�و�-' �LX)'وەژ�Uن ،M`9ۆ�Sژە���،'=0Uژ�M[��9را�X�،)T'�0�Hی�'=S'���1ە�����'وەی�S'h�)3��

Page 28: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

28 ��ژ��� د��و� و�����ن

�ران�و�چ�]�1و�'وەرە��ن�و�Y9وd9،�زا�d%7و��1h'ر�و�دا�0Lhن�"�دا�����دە�1وە،�h'�1وان�چ�

�و� �'و��0QXوەن� ��0�1eوی �9'ر\�زی ���'-� �'��ر#��1kاز،� ��زاد1kازا7(� �و�چ ����=Y-1و #Y/*�را7(

�'ز�1و�'�� �و �ڕۆژا�' )T��'� )�'hر'�� ،M`%�Iر��'�� �"�دۆز/*(� �و �"�ۆ#'� �و ��1Hون� h'ر

�'��ر#�1kازە���'#Yد� )7��'��. ە '#'م� ���1L'-'وە3( �h'ر��' '-'pS'h]�)7'-وا� �'��ر#�%.�ن

'#'م'� ��1Lە'ك�]'���'-'وە3( �h'�1و '�� Y-دوا� ���¼¤اS'��ن �چ �و ���ر#%�%.'��ن �چ ەوە

�و� §Q#9'ر�'�� �YXۆدۆ���'��ن �������1'��ن،� �وەك ��uراو�uری ���و�و���-�رەی h'و����Sاوە،

�'��ر#��'���'وە��sL(Pن،��'Rم��'�'ر�'وەی�#'�9'روای���O)�%.'��ن��'�و���ر#%�%.'��ن،�

�9'ر9'.��'� )T'�دژا �و �1وە'�� �#�UBری ��وا� ��9.'ی ���Rی �'��ر#��'����ا� �'��1L1دی

�1وە'�� �Lu)'و-' �ڕۆژ/)�§ ���'-� ��� �دۆY# .�)7���.9اوە، 1L�'�� ��LX'وا�'وە '�� �'دا'وە

)d%��1���( و���و'����را�'��دا،��'�����ز�U'وە������Mو�'hن�دە��ن�و�زۆر��'ز�U�'��'و���-�را�

� ���ر#%�%."ن"دە�Sن '$L��دە�Y8'وە،�" ���Uن� ��ر1uازی� )7��'8�������� '#� و�1rڕو��.''ك

�'وەش�. �'وە��1L-�aÈەردەدەن)�Ï�q9�Übا�ـPـ'(�'وان��'�1p��kLXون�و�-��'زرۆ3(�و��'-'pS'h

ا�X�)7ر-'������1%.'��ن��'����1hر�U'وە��'و���رە�'#�ە�d9و�'ك��uر��'�1وە�و����'؛�9'ر

��LHە#'ن،� �����Uن� M��'hز'�� )�''�PX'و�� ��'��1Lدەرو����2Éن �و��'و�U�h'وە �S'hە�9ن

�'و��M�£Y-'��)7دY#'0#3���1(�و�دەرh���'��،1ارەوەا��7(���'��'Rم��'�=Yان�و�B��Xەوان�و�

.د�ردەوە،��'و���رە��S'hە9.�ن

����زی�7دن آ&ی�م و �%�ی�واز� ��ر� و �و�ی�آ�ر�ر�ی�م �یی�، �ی��ن ه�ی�، آ� ��

�/ ؟

�'و�� �و��'�=Yا7( �ران�"�� �9'دە �دوو �'در/�ا3(� ،'�1وا'�� �'8'ر���uوازی� ��0�'وەSد'�� ،a¡'�

��'دەوە9.�ن،� �ا�#'� �'را�p'ر� '�� �و �دژ\''ك ،M`%������9� �cوو-0'وەی� ��S'ی� دوو

��0�'و Sد'���hروە'hك�و�'�ران�و��'�=Yاh�)7'ر�'ك��'و�دوو���S'وە�وەك��"�ە��'�ڕوا�='ی�

��'Yاو�'-'ڕوو ���uواز�U'��ن �'و�. �hو-�،� �'��ر�(،� �chری '�=Yی�� �وەك ��� �'ر�'وە'�

�'Rم�� ،''#O#'رەوە� �و d%31LX� ��Y(9د���ن� ��� ��� '#� �دە'�'ڕوو، '���Uواز��u

�'�Uواز��u� �h'ژ��ر#Yد7( '#� �'ر�'وەی'��d/Y#��� �و����ەدا �زۆرن �'��ر#��'وە� �ڕوا�='ی '�� �ن

�د�رە��ن� �و�h'رە �9'رە�( '�Uواز��u� )T'9'ر� ،)T1ر�� '�����Hر� ��و/[،� ��'9'ر�Uن �'در/�ی

Page 29: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

29 ��ژ��� د��و� و�����ن

���uواز�U'��ن�. �k'�'ڕوو �9'رە#��ا )*LS�� ��'H� '�� �h'و�Sەدەم '.9'�'�� �'م� ��

�وردە��ر3( �'وا� �وردە��ر�U'وە، '$���'8'ر�� '(�1H� �و�����p��2ەم، �-�¤وا�"ن '�� ��uواز�U'��ن

��X'-1وك�-'واو������و���ر/*(���وا،���ری�-'����#'�����L9'�و��'�-1ا��ی���'H'�#Yدداردا�

�'�'ی��،dQ��S$�ا��dQو�-���Q%.�#'�دەر#$)Yد'�'��'دەرە،�9'رەڕای��'وەش،��'وەی����

)T''#'.1X1ارەوە�:

���دە9.' �ڕا�'ر3( �و ��Xرت �1و7(� ���ڕ�=�¤�1و7(���ر#%�%.'��ن، a¬ر'�� '�� �ڕا���ر3( /Yی

�M[.%k(/ن�و�ڕsLە��(LX��Uر�.�SۆBX�)*2Qوان��'��،'��'0��cوو-0'وە��ن�دەزا���و��'9'ر��'و�

�M[-ەو�و�9'ر#'وB2QX�)Tر�X�a¥'(P��'�'#ن�دە��'��1ور3(�و�u'��وەرH�)3"ن�و�-1/�ە�YXۆ��.����

'��1و7(�'�و�دەز8'��"�و#Yا��9'�1اوە���'وە�ڕاX'ڕ��Uو�'��ت�و�8'��2ن��'�����9�"!م�

.دە�'0�9'وە

�)T��'� �ا7('�� 'r�-� '�� )T'R'���� �و �1ور3(��� )T��'� �'��ر#�%.'��ن� �'را�p'ردا� '�

�)T��'� �9'�='ری 'r�-� '�� �و�u'��وەر�U'��ن �1ور3(��� '0�%k(/و�ڕ� �دەزا�� M`%������9

�0�H�)3ن�دژی�9'روەر��'���.�SۆBXن�و�-1/�ە�"H�)T'�0�H1ازی�دەزا��uر���)T'�'9'ر��'م�.

�و� �ڕە-�ە#'�'وە �Uر�.�SۆBX� )T��u� '�� �"�#'رەوە� )*2Qەو�و��B2QX� �دە9.'��/Yی ��'م ،'��'0�

�و� �ڕە-�ەI'�'وە �'9'ر��cوو-0'وە�Iا� �-�ك ��0QX'9'را�'ی a¡ڕۆ� �و� �'م R��� )T'�دژا �'م

�]�Mڕ/)k%�ن�دەI'ن�X . و��'u1ور3(�و�����'��'�'ش�واوە-Y،�ڕ/)Ykاوە�����'-'�ەر�U'��ن��'ر�

���ڕ�=�¤ا�'ی� M[Uڕ'Xڕا� M[.%9'ر� �� �دەLu'p�9*�ن '�U1ازدا� )7�0LÝÞ9دە'�� ���Yازی

����'S='ی� )7��'�Uرەوەز'�� �����1ر�و�0�2QX'ی )K�-� �8��C'ی �'S*�1وەك� ���زا��، H'و�9وان

� �'ر�Hو���UەY8ن ]�'��ر�(/ M`%������9[دا��-1و'�� �9'رYIدا. ���ن ��'�1و �و��'�'ر�'وە )T'

�'-'pS'�� �ڕە-�ەI'�'وە، �دە1k-R'9ازە�Kن �دە9.'��/Yە �1ا3( �� M�9'I'I�-� )K'��-'ڕا�'را�M[.%k¿/ڕ� �ڕە-¿Yد�'وەی '�� M`%31LX� 1xS'�� ،dQ��� )3�-�K� �ڕە-¿Yد�'وە ��'ر��'و 'I'.CY8

��'�Y\1Lد7(� �وا-' ،''�� §���K'��u�� �Y8و�' �و �u'��وەر�K'�Uن �ڕ/¿Ykاوە )3'¿H1وr

�� )7�K'�!"��x���،ن���X'9�و�� M�£اYIو�"��و� �و�دە1k-R'9از3( M`9ر'��'�� 'ر�'���0LW'وەی

.�X�'Iرت�و�ڕا�'ر�و�9'����xی�زەرد��'9'ر��ن�دادە�'زر/�

�و� �B2QXەو )Tر�X� M[.2�'=-R'9دە'�� �و �Uڕ'Xڕا� M[-9'ر#'و� '�� ���ڕش ��ر#%�%.'��ن،

Page 30: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

30 ��ژ��� د��و� و�����ن

���ڕ �دە�Sن '#� ��$1و�' ��� �دەزا��، �ڕا���ر3( )TR'9دە� '�� �ڕو�9'،�8'��2ن '�� ش

��#.�\'ری���M[Uڕ'X9.���ن��'�ڕا'�'،�#'�-��Qا�����f'2)'��ن�وەك�١٩١٧�'د�رY(Uاو3(��'

دە9.'��/Y/*(�ڕا���ر��2'��'�������دە3(�����1ر3(�و�I'م�دەر�(���ڕ�=��ا�'ی�H"ن�و�-1/�ە�

��2ن'8� �ڕا���ر3( )TR'9دە'�� �د1ە�. BXۆ�S.��ە����ا �د1ی �'و� �و �#'-1ار �ڕا���9ا '�

�و�B��Xەوا���ن�� ����K'¿�f'2ن� ���uواز��'وەی �د)'ی )�'�و/�0 �ڕووداوە��ن، �s/1LاوەI'ی

�'و��eڕان��'¿8�X'��ەی�دەI'ن،��'��'م�ڕۆژەدا������ڕش��'رu'9.'دە��ت،��'�وا-�'K(�د

�9'دە� ��'H� �'ر�'�(� 'I'��ا،� )7�Ýâu� )��'u� '�� �Uڕ'Xڕا���� �ڕو�9' و�زە��0'�'��ر�U'ی

��$¾�ا-�ر � �و�9.'�='ر3( ��x/YIران M[.%k¿/ڕ�� �و ��ت'� �دە�' ���'H� �و �-cارە��ن )3

�M[Uڕ'Xڕا�M`%¿��'��)3�"=ز�1و�'�.��Kن�و�'X��.'X�'0-Y=1-��ران�و����uرە���ر3(�و��١٩٠٥'�و�

�ڕا���ر��2'� ���='وازی� ��'ك �1و،� �و�9'ر\�زان �و��x/YIران �1u-��ران �u'��وەر3( ��1pو7(

Xن��'��'��ەرا�'وە�و��K'¿�f'2���3(��'وان����9'ر�'�Sا7(�ڕاX'ڕ�K'0Uن�/B�O.

�)*L%Q9ۆYX� '�� ���ڕش ،��� ���و\�1Hو7( )7�9'I� �و ��� '��)'�'وە�'�� �'��ر#��'��ن،

�و� �و��1Lەژ�Uن �و�-�¤ا��ن �و��"�#Yد�'وە M`���.yLو��� �����1ر3( '�� �و����e1Sڕ �'ردەوام� ��iوو3(

�دەزا�� ��Yۆ�fا )3�"pyڕۆ�� �و ��'9'ر / �1�.1ور '#� �و��دەزا�"ن، ���e1Sڕا�'� �'و� �0'��ی

�و� å�-ر��'.�'�� �وەك ��ر1uاز3(��� )7�Uژ� �Lu)'و-'�1و7( �و �ڕۆژا�' )T��'� X'رە9'��7(

�*��'وەی���و9'��(���!��'�ی���ڕ�=��ان�و�ڕو���7(�'#��رە�(��9%.'م�و�9'روەر3(�

�0'-��ا�د�.'دی�H.

�1ور3(��ی���ر#%�%.'��ن،�'��T(�ڕۆژا�'ی�H"ن�و�-1/�ە�BXۆ�S.��ە��ن����M[/1�1/ڕ�M[Uڕ�e���

�)TR'9و�دە�)T'�0�H�)�'.%�9�)7دY(ر��ZU1دی�ڕرم�و��ZUڕ�'��'��.UY�'-���ن،�R'���و�

�a¡و��'و�H'�� )T'�0�H� �ڕۆژا�'ی )T��'� '(�د )�'�'وا-�� �دە�YsLن، å�-زە�X� '�� ڕا���ر3( .ڕا���ر���U'ی��Xر-'�Y2QXەوە�����ن،��'�#'م�دەY8ن

�'��ن،������M`UY'��'�ڕ�ZUرم���.�SۆBXن�و�-1/�ە�"Hڕۆژا�'ی��)T���'Rم��ی��'��ر#�%.'��ن،�'

�و�� �دەزا�� )T'R'���� Mڕ����� �و��'ر��9-��'��7( �ڕۆژا�'3( ��'���وە '�� �واوە-�Y�'وەش و�

'T(���ر#Yدی�����1را�'ی�1دی�H'و�9وا�'،��'و�R'����Mی�#'���ڕ��'��'0��'9'ر��'و�

�'Rم����o��ت�ڕ/='�. ��T(�ڕۆژا�'��'�-�r'�9'�='ر�و�'��T(�ڕەوا�دە��sن�و�دە��U���9'وە�'

Page 31: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

31 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� �دەR'9ت �ڕ�ZUر�)Yد7( '#� �*�ت،'�'�'-� ��'�H�1L'و�9وا��ا ���دەن، '�Uوەڕ�p��و�'�

dQ���ز�X�1L��)3ر�'���'��ن��'��'رژەوە��ی�H'و�9وا��ا�'�'H.

�1ور3���M[.%k(/ڕ���(�و�u'��وەر��y2QX�)3ردە#'ن���دە���M`9ر#%�%.'��ن،��1Lە'ك�#'�

�'،�وا-'��'9'رەوە���UBرە��ن�دەدر/��و���Uن�'(H1rو��'م��'����دە�'ن،��'م��1Lە��8'را

� �ڕا�'ران �دەزا��] �����1%.'��ن[وا-'7( ������ '#'0�H� ��'�1و وە���. �'رژەوە��ەی

�����9ل '#� �ا'S��� ��'و �چ �Ly.%k(/ڕ-'�� �L�'�� '���#Yد دەوT'S(��د�$�#Yا-'��ن

��'��ن� �ن،'#'-'Sدەو� M`9داردە� '���#Yد ����f'2)'��ن� '#� �'و��uرەی� �و�چ ��ر1uازی

''�� M[��Xو�� R���و� )3'(H1r� �و��W(LX-'ی �و�. ڕ/)k%�ن �-Y=���� ��UBری� �'و�ڕ/)Ykاوا�'دا

��H�(�و��'��ارY(Uدن�و��'#Yدن�و��'31S%.1ەرY8-��و���و�Y(��2دن�و���ری���و\'ش،��'�

�دە �9'رەوە �8'ورە )*2Qو��� d/ران[در'���1Lە��8'را�'�. دە�ەن] ڕا �'ر��'�'ر��'و�����ەرە

�1و،�����f'2)'��ن�-1ا��7(��'ر����M[-Y8'8'وە�و�در/�ەی���ری���f�9'-'�����ن��'�1و�و��'�

� a¡�9١٩١٨��'�� ����Hر �� ���H�����ن �1Xو#�sLا�'وە، �و �X'راو/cYان ��K'-'�f�9ن �'دواوە

��Xر-���� M�S'�'�Y/1eا� �و�-��'-�pر#Yد���ن ÇÊزۆرە�� �ژ/�Y��ری �و�Yا�' �دوورYا�'وە �� �#Yان '

Mç9ی�Y(�'�اوی��"=/Y#'��'دا'وە������1%.'��7(��ر�'TR(���و��U�'�. دوژ�]���Mڕش�و�

���f�9'-'��ن،� �Y(#'Hد7( �و �X'راو/Ykان �و ��#'و-'3( )T'���H� '�� ��0�S�*L'وە �و 8'ڕان

� ���درە�'�9ن �� �S�^�� �و 'H�X'9�9وی�دە�X� )x�u������� �1LXەری �و ��L¿�ا�'وە '�� و

�و� )T'Sدەو� M��و�دارا �و��Xر-����3( �و���دادوەر3( )7�%I'�و��� M�9اYIۆ�"��و� 9'ر1K-='ر3(

�M�¿S'1ڕ3(�و�9'رووk�9و��دەز8'ی��ÇÊری�زۆرە��Kارە�و��L9ای�c9�)71و��KرY=/Y¿U-'�و��'

.و�ز�0Uان،�دەدە�'وە

� ��'9'ر �'��ر#�%.'��ن،� ��ی '#� ،''�� �'وە� �Bاوا�ن� 0'��'ی�� �#Y/*�ران�"�'و ڕز�eری

'��U�1دی��)T��،��'م�ڕ/)k%�ن���3�9(�و����1Lە��8'را'�و��'م�ڕ/)Ykاوە�"�'رە����(�'

�9'ر\'�3(� ،�Ly/1و��� �8'ڕەك �و 'ك'2�Xو�� ��'ر���ر��''ك M[.%k¿/ڕ� )7��'�'�و�

��L='��'وەش،����=�B�1.#�M[-Yو���Uن��'���UBردان�و�Y(�#��Hدن�و���و�Y(��2د��ا���،''

� )3�%Éڕ� ���Y9او�و� ��1Lازی ،M`28� M[-Y=و����� )3�9��ڕا9.'و�ی�] -Yاد�7��%([�� )T��'

��'ر� ��0'ی� �'ردی� M`28� �و���\1و�'وەی ���ڕ�=�¤ە���' '�Uوەر��'u� �و�ڕ/)Ykاوە �*��'9

'(Lردا��UB� .��H�(�و�

Page 32: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

32 ��ژ��� د��و� و�����ن

� �1p�%31LXو7( ��'9'ر )3Y8ا�LX� ��'���ر#%�%.'��ن، �9'روەر1kUازن، �و �دە#'ن دەوS'ت

�و� �0�2Qh'وە M`%3او�LX� �و )T'�0�H� ���Yازی� '�� �دەوS'ت �'��ر#�%.'��ن،� �'را�p'ردا

�'��وی�� �(L-'Sدەو� ��'�1و �دژی �'ر�'وە'�� �دەزا��، )T'�0�H� ����'S='ی '�� �Xر/�ecرY(�Uدن

`%������9� ����'S='ی 'I� ��'و��Bوا'دان، '(�1H� �و�����9�"!�'وە، �#Y/*�ران M /�،)�ر��'�

���9'روەرQ0����)3.'وە،�چ�#Y/*�ران���Ly�Hا���Q-و��'��-'Sو���دەو�M�-'�0�H���)�''=S'���

M`28'���Uر�.�SۆBXاوی�و�چ�Y(Uر��'د.

�1ور�U'��ن����ی���ر#%�%.'��ن،�وا�'9.'3(�و�B��Xەو�)3ڕ/Yk(اوە�u'��وەر3(�و�2�X'3(�و�

�9'ر-�9'ر3( ���ری a¬ر'�� �B2QXەو، )Tر�X� ����'�� ��'ردەم '.9'�'�� �'و� ��� ،'������را و

�-1ÅS'Ýèر-���ن�و�دە1L�.9ەردا7(�ڕا9.'و�ی��'��ا��7(����Rو�B/1eا'¡�X�aرت��'���رو\�ری�

ڕ/)Ykاوە�u'��وەر�U'����ا،�ڕ/)Ykاوە��ن�دە#'�'��C�"8ن�و��ور�X�)eرت���داردە�X�M`9رت�و�

9��� '�� �چ ��رەوە� ��'م ��'����Sە19وڕ/sن، �ڕۆ\�ت ��1L�3(�وەك M`9��� '�� �و�چ )7�Ýâu� M`

����¿Ucو����������'ز�1و�sL¿2¿L-�)7او�U،��'م���رەوە�����'H0'ری����'ر/1K�M¹رد9.�ن�

� � ��'ر/$'دا ���Y9او��' aé'8'1و�$�"� �1Kرد9.�ن '�� ��xLران� M`LI'"� �9'ر\'�ی�"، ڕ/¿Ykاوی

��K�0/1ران"و�" ژ��ن ���ڕ�=�¤ی �و�و�ڕ/¿Ykاو�و�9'��7�K�x" ڕ/¿Ykاوی ��x/YIران �د¿'ی )

�)7�K'�Uر�x/YI� '.%��1��K� )3��=�O�X� �و �YI�x��Xدن �و �دە1L�.9ەردان '�� 'I� �Kر�'��ا��،

�ن�'¿0���ر1uازی،��'�1Lەوەڕا���YIڵ�و�-�sL¿2¿Lان�و�دەر8'ی������'ر/[،�وەك�د�ر�U'ك�

'ن�I'7�9(��\'ڕا�'رزا�'وە�C1r^�را�'�.

�*Uو���ر��-Y=#'�1ور3(�و�u'��وەر�U'��ن��'��ی��'��ر#�%.'��ن،����0'�)Tڕ/Yk(اوە��H�)3ر� �9'ر\'�3( �0'��ی� ��'9'ر �9'ر-�9'ر�U'����ا '��-'R'���� ڕ/)Ykاوە�] ��-����([-�ڕە

d��(LX� ���H#��'ك، �و��'#Yد7( �'��ارY(Uدن� �و���زادی �'ردەوام� M`2و���و�� �'��ا�'��ن .

�و��LXاو%3` ���ودەردی M`9'و��� MNu�� �9'ر\'�3( �Lu='ی�وا-' �9'ر-�9'ر3(، M`2و���� M

�'�Kن،�'I1وr��x����1Lە��8'را3(�و�C'ر���¼�دن����9'روەر3(�9'را�X�)7رت�و�9'���a¥'¿P�

.دەY8/.'وە

�#Y/*�را�'وە،� �'��وی� �دەوS'ت M`%3او�LX� '�� ��وەڕ\1و���ن� ��'9'ر��0'��ی ��ر#%�%.'��ن،

#� �و �2�X'�9ز3( �#'ر-' �و �'ر�0L��'hن� �#'رە9.'��7( �و �داT�h(����9ن �و 1.2�����'��ن

�1وری�و����'ر���'ڕ/�1L��)3ە�����'ی��M[/وە�دە9.'وداو'�S'��K='�دەو�M�-'Sدە#'�'وە،��'�'ر

Page 33: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

33 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'�� ���رە �'و� �'\�� ،��� �� �1kازن� �دوا�uر �و �دە�0'وە �دا�'�)Yدن �و �'ر�0L��'hن

'hر'��'ر-'ر�Uار�و���UBردەر��'�9'رووی����'S='وە�دە���9ن�و�h'ر��)*/Y/��S%.��'ك�دە9.'

��ڕش�-��'-�pردە#'ن�و�-�'��'را�p'ر��'ر/��0'��7(��'و��'ر���'ڕ/��U'دا،��'�h'وڵ�و�7O�X(�دژە

���2QX� ���8��u'ر�9�X�،)3وی��'ر/��y0'��ن�دەدە�'وە�و��'و��0QXوە��ا����'�h'��ن�دەردی�

�'�h'�1و���ڕ " د).�-�ری�BXۆ�S.�ر�U"9'ر�L-1*(�ڕ/)Ykاو��'��وی���-Y8ر'�����دەی��)�'��-'ەزا

�دە#'ن �'ر�'�'����Kن� ��دا�'�)Yد7( �و ��ڕ/)k%�ن �1از�Uرا7( �و �'م�. �'ر0L��'h'ران

�'�� ��1را�'��ن '.%��1���� '#� �L-�K� �'ردە9.'،'�� ���iووU$�ن �ز�0Uووی ��$1و�'ی ��رەوە

�و� �1و�'وە� )*�f'2���� )T'Sدەو� )7��'�Uڕا���ر� �9��و� �1ور3(��� �'ر���'ڕ/�3(� �دژی #Yۆ27.�ت

U1از� �'��ر#�%.'��ن� ��#Yا���� '�� �� �1ون،� �و��1را3( �#Y/*�ر3( a¡ۆ������ h'رەوەز�U'�[�ری

�#2.*�ر�U'��ن �و ��1Lە���sLX'9اوی�] 2�X'�9ز3( �'را���'ی� �دەرەوەی '�� و3%���ن

� �19ور�و��' ��'�)Yی )7��'�U1-='ر�و�9'ر� ��X.'ر�p9رگ(����f'2)'��ن �'�) �9ن� #Y/*�ران

.����� a¡¤ۆ����9'ر�'�� )3Y8ا�LX�،دY(���UY8ا�LX� �#Y/*�ری )T'�و��\'ر/1ە�'را ���ر��' )7��'

�YXۆ��.�را�وە،� ���وی Y/ژ'�� ��Xر-��ن �د).�-�ر3( �و �دا �19ور ��'�)Yی '�� �C'ر��7( #P$/Y"ن

�'�����0'دا�1و �Mç9ی�Y¿�'���.2Q��'I�،d%k/ڕ'� .%.'8'ڕ�و�B\1.�1K/¿��ن�

����1Lە ��'9'ر )3Y8ا�LX� �'��ر#�%.'��ن،� �'را�p'ردا� '�� �9'ر\'�3([��3( �و MNu� [

��زادە�� �h'ر/$' �و 'Hو��� �� ��زادە��ن� '�Uرەوەز'h� 'ن�'�� ��UBردان� �و )T'�\'ر/1ە�'را

��C�M[-Y=#'ا����S'ی�h'رەوەزە�'��ن،�دە#'ن،�#'��'و/�ا���زادی�-�ك��'�ڕ LX)��-1وە��ن��'�

�C� M[-Y=#'� '�� �و����������1'��ن ��'رەوەز3( �و���زادی �و��'رەوەز�U'��ن 'Hو��� �را����S'ی

�'و��uرە��'��1Lە��ی���UBردان�و��'�. �'ر/$'����ا،���0'ی��\'ر/1ە�'را'T(�و��\�UBردا��

�M�.%3او�LX�،'���رە���)T'�'وی��''�و�د�رU)'ری�ڕەوا�،���1Lە��ی��'ر���'ڕ/�3(��'���رادا���

��زادا�'� M`L#'� '�� )T'�و�وە��Rا�'وە �و��'رەوەز�U'��ن �-�ك )7�Uنژ��و��'ر/$'� 'Hو��� �'�. ی

�'وا��ا�-�ك�و��'رەوەز3(�و��1را��ن��)V�-ر��'.S'��'���وا-�'�(�د)'،��ی���ر#%�%.'��ن�

� ���Uن �9'رەوەی a¥'(P�]اران�-R'9وەزی�]دە���«'ز�و� ،'=S'���� �و�دا��-1وی �و�ژ�Uن ن

وەز�U'��ن�و���L9'#���'Hد�ر�Uە#'ن،��'Rم��ی��'��ر#�%.'��ن،��'وە���زادی�-�ك�و��'رە

�'#� ��زادن،� M`L#'� �و M`2و���� '�� �وە��Rا�'وە �و ����������1'��ن )7�Uژ� �LXاو%3.��'��7(

��UBرە��ن�دەدەن�'��)T' .درو�M`9و�ڕەوا

Page 34: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

34 ��ژ��� د��و� و�����ن

�1ور3(�و���9��ن،�����ر#%�%.'��ن،��'9'ر���0'��ی��1Lە��8'را3(�دەR'9ت�و��'ر���'ڕ/�3(�

�'ڕ/1ە�'را'T(�9'روو'S)��X�Mرت�و�B��Xە�)Tر'#�aÊ9'ر���د�'��)T'Sوا7(،�����9�"!�(�دەو

�و��'��ا��7(� �و�1u-��ران �'9'ر��x/YIران� M�LPزۆرە�� '�� M�-'Sدەو� M����1.2#� �و� 2�X'�9ز3(

�"�#Yد�'وەی�� ��'9'ر��0'��ی ��1�.1وری ��$1و�'�9زی �و�-'���'ت �دەsLX'9ن ���������1'����ا

���1'ر� �و �دە#'ن �دەR'9ت �و ��Xرت ��UBدەری� �'��ا��7(�'�� �-�ك ��رەزووە��7(� �و �'دەب� و

�'��اری�. �pS�rەدەن�'����$1و�'ش���ر#Yدی�����f'2)'��ن��1و،�#'�'S)��ن����Hر������

�'و�� aÊ�� �L9'#8'ر�'�� �دە#Yد، ��sLX'9اوە����ا '�'-'Sدەو� '�Uرەوەز'�� '�� �'��ام� و��1و�'

�'وا�دوورYا�'وە�و���ری�زۆر��MNPو��Yدن��'��9¼�،'�����HوەڕÉ(�دە#YدYXۆژە'��'دا�.

� ����1Lە���1\1و7( �0'��ی� ��'9'ر �'�LX'وا�'وە،� �'��ر#�%.'��ن،� ��-����1pو7([�'Rم [

�'رەوەز�U'��ن�و���زادی�-�ك��'��'��ارY(Uدن�و��'YIدن��'��'رەوەز�U'����ا،��'روەز�U'��ن�

�� ��ری'�� �-'���'ت ،)T'R'���� ��\'��2'ی �دەêëQ��9'ر3( �وەك وازی���رەزوو�'��ا�'

�و� )T'R'���� �و����'�( �دە#'ن ��'-'#����ا ��Yۆ3( M�.2و���� �'��ارY#'0Uدووە����ا،� '#�-

���$1و�'�������،'���'��-'R'����'�U7�0(��'رەوەزLW(LX'ی��0���زادا�'،��'ردی��M�.2و���

�'��ر�K'��Iن�� ��1Hو�'� �0'��ی� � ��'9'ر 'I� ��%�����ن،� ��'ر/$��'ی �'و� ��رەوە،� �'م

-١٩٣٦ی���%�������'�1L��)��'u�3(�'#'-'�����'،��'وا�'��'�د�رY¿Uاو3(��'ر/M¹ڕ/¿�ەYان

١٩٣٩�)TR'99'ر�دە� ��� �1ون� M�£Y-'�� �1ور�U'وە��� �و ��زادی� �ڕووی '�� ���'-� ��'ك '#� ،

�)*�f'2���� aÊ���د �9'ر ��� �1ون� §�9Y-'�� �-'���'ت �����ر�U'��ن، �و YCا�*��U'��ن

� �'��و�����9��%[����9�"!م� )T'SدەوM` .[وە����'�� ��1Lان '�� '.%31LX� ،'�'�� ��2ن'=L-���

7(�����K'¿�f'2ن��K'��١٩٣٩ – ١٩٣٦�'�ڕو�9'��'-'ك��'��ر�K'��Iن��١٩٨٩ – YI١٩١٧دە

d/Y¿���%������و�9'رە����'����Kن،��'راورد.

*9� �&9ه� %� ر ��یی- و آ�>�ر �یی� و �(�� ؟ را�%6

"ن�و��1�.1 ��"ن��'و ��. �L)'��'��1�.1ور،��'Rم��'���e'��Mڕ�و����'�Xر/cی��1�.1ورر،�1دی�

�ڕۆژەدا� ��'م �'وەی� �و ��eڕا��ان '�� �h'ردەم ��1�.1ور، �د)'ی )7��'�'�� �'�LX'وا�'وە

�1وە'�� �1و7(� �ڕۆژ�eر/� ،'�Lu)'و-' ��'��U1Lا�. �1�.1وری '#� �L��9'#�����1�.1ور� �eڕا7(

Page 35: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

35 ��ژ��� د��و� و�����ن

'�'Rم�. ،�#'�#'������h'ر��0QX�M`9'h#'ندەژ�U،�وەك�19وڕا�'وەی�زەوی��'�دەوری��ر�وا

���¿Yا�� '��زۆر� �1Lhا�' �'و��eڕا�'� �-��Qەوا��، ����'S='وە �دەرەوەی '�� '#� �L��9'#���

��ز�'�� 1L�� ��� �8'ڕا�'وە�ا �دە�( '�� �H�K'رە )K�-� )���� ��$1و�'ش ������� �و دە�s�yن

�1و � '(�د ��uر/*( �و��'ڕادە'ك �ژ�Uوە ���Q-���2QXا '#� �-�K(��1�.1ور�U'#'ی، �1دی 'I� ە،

�1K�.1ور����K'�Uا� ��'�� M[.9را�X� �� ����'وەی '�� �'Y^LÝèuاو� �S'��K='ی '�� H�K'ر��'راورد

.�X'��Kر/���Y-cوە-'وە

�'�1ە��ی�'X� ،dQ�� ��Hن '.%31LXو�� '��H1�.1ور��ر�'pرا�'�� �'��ر#�%.�ن� M`%É1S'h� �'وەی

�'-'pS'h�،''h1�.1ورەوە���)TR'9و�دە�!�h1�.1ور�و���a¡ڕۆ�'��'����-'Sو�#'��9'ی�#'�ڕوا'�

�'�� ���y.2ن'=L-� �دەY8ن، �#'م ���ڕ�=�¤ا�'دا ��eڕا7( ��1�.1ور��' a¡و�ڕۆ� �1�.1ور�دەڕوا��

'u1rو����0و�'S'1�.1ور���.

��1�.1ور���ردی� �^�ن� �دە-1ا�"ن �'وا� ،�'(�����1�.1ور�� 'ك'9�0QX� �و����Hر\"ن dQ��'8'ر�

L)�ە�dQ0Lhو�h'�1و���ت���ری��ی��'�ڕەC.�ر�و�#'�9'T(�-�ك�و����'X�'=S) �'2'ڕ/�ی (

�دەدات �-�#'��ن �و���وەزی �"�#Yد�'وە� �#'�. �1Lازی ،dL���"�'�� �'وە��ن� d/YI��� '-'pS'h

� '-��'��نR'���� ��1Lە��ە �و �دەز8' �'وە� �و �L*1�.1ورە� ��'دا)1pو��ا '�� �!ان،�(�Yۆڤ

���ر M[/1�� ،'8��C� ��)X'رە9.='، �1و�'وەر/*(� '�'(�دە '#� ��$1و�'�ن، ��� ��1�.1ور، وەن

�Yۆh�'��'#��Lf'��ەران��'دا��و�X'وەروەردە�دە�dQ،��1�.1وری��'��1�.1وری����'S='ی�

�a¡�0ا�� �وەك �ن'#'=S'���و�� ��!ان �دەرەوەی '�� '#� �'و���0ا�R'ی� �� dLH��� �1Lە�h-1و

.���ن�'Y#1Lاو�دە8"�در/0'�،�دە�Y=S'h�'0ی��1�.1وری��8�M[/1'ورە�1ون�و�X'روەردە�1و

�و� '���� �1و7(� �و�دەR'9ت )T'�9'#� ��1�.1ور، �دەرەوەی '�� ����'S='دا '�� ��� ��1Hو7('�

dQ��� .�M�£'#� ��9وا، a¡�0ا�� '�� '=�L�� �'Rم� ،dQ�'h� �د)'ت ��1�.1ور/*( �-� d/Y#دە

��uرە��ن� '�� �و��'�uر/� '���� �1و7(� dو�¤��� M�£'#� ��Hن �h'روەك ،'���� �L*1�.1ور��1و7(

�'ر�'وە��'�h'ر��uر/��دژا'T(��1�.1ور/����h'�1و�-�#Y=S'h��Lی��'��،'(L1�.1ور�و�ڕەو��

��'و� �'Rم� ،d'(�د )*Lڕەو��� ���1�.1ور� �Y=S'hی '#� �'وەی� �دە��-' ،d'(�� �Lڕەو��

d����� a¡�� �0UB9'وەی�. دووا�' a²������ '#� �"�#Yد�'وە'ك� ���را3( Y/ژ'�� �'دا'وە

�وا �دوو �L$'دا� ����'S='ی '�� ،)T'�'را�p'رە#'�Í�'hر'ZL�� �1ون؛� �Lu)'و-' d9درو��� ژەی

Page 36: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

36 ��ژ��� د��و� و�����ن

�L*1�.1ور[ [dەو�¤����و�. و�� M`ڕەو�� �� �زاڵ ��1�.1وری )*L�'�� '�� '#� �L9'#� �'و���-'ی

�ڕەوا���sاو�و� M`1�.1ور�و�ڕە��� '�� �1�'راوردxS'�� ،d1�.1ور�و�ڕەو��� '�� '���� a¡�� �دەدات،

�'د���1xL�.1ور�و���¤ەو�����d'�و�1K�.1ور�و���'دڕەو�.'،��'Rم��'رY(�'9'X-"8او،�Yاپ��!

dQ���.

�M[-Y8�1و7(����'�و�-1ا��ی���'°¯�1��2³ا7(�دە1K�)TR'9�.1وری���L-R'9دە�oروە�����'�

'-��1pو�'وەی�R'��Kو�� �و����را�9ن ������'وە� �دەR'9-�اران 'I� ،'��'ر��'�'ر�'وە ،'���

�'وەش��'�'ر�دوو���؛�'I'م�. دە�'ندەR'9ت�و�ڕا���ر��Uن،���������1��2³ا�'ی�1K�.1ور3(�

�)3'¿H1rی�'-�W¿LX1�.1وری�و�Kی�'�X�¯°'���!ی�1K�.1ور��'�Y9و��X'��K�dر/cە�و�دووەم،�

'���� '-��$��'وەیR'��K� �-1ا��ی )3'¿H1r� )�'.%�9� �'وی�. 1K�.1ور3(،� �'ر�'وە،'�

/�K�'.%31LX�،dر��1kاز/d،��9%.'�(�ژ�Uن�و��'ڕ/1ە�'را'T(�و���M`�S�.yL-�ك�و���K'ڵ����ڕ

�'�K� '�� �دژە-'وژم ���!ی �وا-' ��xت،� ��'و��1ارا�'دا �1K�.1ور3( �و�'I'ی ��'0�� M[Uڕ�e9'ر�'�

�،)T'�0�Hی�'=S'��Kی�'-�W¿LXن�و��K�)�'.%�9�)7دY\1L�'�رە���ری�و�'����1K�.1ور���K'�Uا�

���L'�%'ر��'�'ش��X .-�Kر�'��ن- دەوS'ت-�'وا-�ی�1XوY¿Hد�'وەی��0'����1�.1ور7�K'�U(�1ا

�'�� ��eڕا�1kازە�Kن 'I�-� ��1�.1وری '�� �L�'�� '.Q\1و�� ��1ێ، �و�S'��K='ی �ژ�Uن 'I� ،dQ�دە

I��L-�K'���و1L�'��!���)��'9ان�ڕ3%�ی��1�.1وری�. '��T(�ڕۆژا�'�و��'رە���ر3(��'ر�ڕۆژەدا

1ە��ی��1Lان�. Lu¿'و-1و�و�-'وژ�(��1�.1وری��1/�ا،��'�ی���ڕ��ا�دە�¿L.'وە'X�'-'pS'�

�K9'ر�'�� �1ور3(��� ��eڕا7( ��Kرا3( ��'9'ر�-�ك، ���K'ڵ ��Kرا3( �و ��'9'ر���K'ڵ �-�ك را3(

�و� �زۆر�دژوار�و����Sزن ��1�.1ور�K'�Uن، ��'0���'9'ر� �-�ك �����1ر3( �و��Kرا3( �-�ك ����1ری

� 'I� ،d��L�� �'و��'-'S'ی� ��uر�وەك ����'�"''¿^L�� '�� �23Y�� �� '¿23Y�� '�� '¿^L� ."

0S'ÝâS�x��dك��'�'Rم����å�-زە�X�)xLڕا��e�o���'I�،''�Y8و��0L®'9راوە،��'و3§��'وە

��1�.1ور����K'�Uن� '�X� ��واز\1و7( �و ��eڕان ¯°'�� �9'روەر3( �و �دەR'9ت )xLد�YIواز�

�1ور�K'�Uن،���� '=LXو�� �ژ/Y�ن ��eڕا7( ¯°'�� §�U1�.1ور�� )xLڕا��e� o��� �و��'روا ڕوو0U'داوە

.�'ر8"!���-1ا��dQڕوو\�ات

�YCە )xLڕا��e� ���ڕ�=�¤ا�'، )xLڕا��e� ��'�1و �'ر�'وە،'�-�'�� �LI'� �و dQ��دە ڕە�'��

'���ڕ�=�¤ا�' M[ا��¤�-� �و ���ڕ�=�¤ا�' �cوو-0'وەی� ��1�.1ور3( �ڕە�'��ی ،)7�Kڕە�'��ە .

�'�� 'I� ���Lە�Kت، ��1�.1ور��ن )7�Kوردە� 'I'� ��eڕا7( �دا1از3( ،�Lڕا��e� �وە�� د�%��'وە

Page 37: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

37 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و �-�ك �ڕۆژا�'ی )Tو'I1%S'������و�زۆر��uر� ���'رu'9.'دە� ��S'��Kا M�-'R'��K� M[-1x/ڕ

�'�� ���وەI"ن� M`��،ن�K'ڕ�=�¤زا����'���9$�ن"ڕا���ر��2'����'��¯��M�S0'ی���ڕاڕە "

.��و\Yاون

�9و!ی�% ر !% ;% �%F4* ر���ی�ی/ آ% �، د* آ����ن %&G -ر* '�ن "% ���ی�� %; � *4� و :�ر'یی% ی%�د* �% ، ه(� �% ی% ه% و* آ �)� %; %�؟ و* ڕ

�- ���زۆرم و ��1ه �1وM[�9 ی #� ڕا9.��� ��، ر �9 وه ڕ/.� �=� ی ��ه وه aîH�� 'ن� ، �#

�� دەL�.9)��ن a¡�9 و وه ڕ/.� �8 ده�١٩٩٩ �� -1ا�[ ده ، #Yاون �� واو -� ��م -��Q%.� وه دا�

��ن 1ه �X #� �1و9"ن، دوو �1Lی دا ���ه�� ��� �� وه ���9 م ، ،]0LÝï ”��� �� d9دو��� ڕا

�1اری ڕۆژ�eر وه دا� �� #� ،“��ن �Xر�� �� وه و-� �)� �� �� �1رد ��رژوازی TR( �9 ده” ،“؟ �eڕاوه

�� و دام �� واو#Yد���ن -��� )T ��=�Y8 ��'Rم��'�uر/�� وه ��� ده �� �� ��-��ن � Y8-[ ده �ن � �،

�M¹/ر'�� �S'��K='ی )7�K'9YX� ��رەی� '�� ]��� ��1Hو7(� ��'وێ �و ����ە ��uرە�Kن '�

.1Kرد9.��'وە�دەر\1UBە

���� ¡a ��ه �8 ��ن، ��ر#��� �� ی زۆر\� �^L[ �.1ا�[ ده و �� ��1Hو7( )*L� ����u اوهY# �

�0� M¹.%�9 ی �Sوا�� ��وه�H ���- ، ����زار��زاد M¹.%�9 ��� -� ش �� �./Y8�� 1 ، وهxS'� �Pد���

��U1ور�������2 ی ڕو��9 ی #� §�(�f ده �./Y8 وه .��� �Y\1Lد7( �� � ���7( وه °¯ �'�'ر�'وە

M¹.%�9 ��0�H ،)T �� �.9 �� d/Y1ا�.��)a¡ ،d�/Y ��ه �8 ¤¼0� �(�1H �8 ه�� a¡ �� �9 �0 ر� ��ی

� ���� ڕ/M[/1�1 و دەR'9ت �� ��uوازی R درو9.�ه -��ا ،dQ� �L-�� �# �# �L9 ]چ�

��2�1ون �� ��C [ab'ر���p'ر/���������ر/�QX 1و7( وpSزا �� د)'دا 7�9( #� دا��T( و ژ�Uن ر �9

�� ��-� �� ��*��"!��L چ ���ی ، ،� �� 7���9( و ڕ/1�1/� �� رS �-Y8*1ه #� Yاپ �� ر

���=d/Y؟ M`9 رده

�� ��LX وا�� �� وه وا�� � ��و\"�ی #� ��وڕ/���R �Lم �� #Yد�dQ، م r%� وه ��ره م �� ��� #� ��

��� زۆر #"ن، M[ڕۆ� �� �-�� �� ��ن د�$�#Yا-�-��رژوا -� و�S ده #� �����2اوه، �ن وه �� �������ا

�� و ��0Lوه �� ��ن د).�-�ره -� و�S ده �� �����ن ��Sا ��ه �8 1*S �� دا ���ه. ��Sن ��ه �8 وه زY-�Uه

Page 38: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

38 ��ژ��� د��و� و�����ن

�- ��� ���0L� ی �$1و�� ی وه a¡9*���ا ���Xر�[ �Xر�9ڵ #� �UY.����، ��7( �����ره و ��ن �Xر�� ��ام

'Y#Yد7( �9 ت ���� -� وت، ر#� ده] �'T�K�MNX(�وە��Rا�'وەی��'م���9YXرە )*L$P�C M�À(L9 ��

�( رده �9�����S )7 ��ه �8 �� وهر ��! �1وه S=� ���� دا��T( ر �9 �� ���ا C.� �� 12³وی ��-�3(

� ی �S ���� و #�UB و) ��ڵ �L^$1ت( ��S$���� رۆ#�2���را7( �9�X ۆ#*���ر3(ر �9 ی �� �� �*Uر ��

�� ی ڕ/=� Ï�-ری و ر�� �\Y/ه ژY/وه ژ ، a��� �� �8 ���S7( ��ە�� �� M¹/1رد9.�ن ر� � ��� #� ò"�اق

���� !

� ��1Hو7(�'�'ر�'وە'� ،�� ���dQ، و ¡a ��ه �8 ی وه �)Yد�� #� 1از�Uری ی وه � �Y#¤¼0د7( ���وا

�dQ� و ��H )7^*�و�ره و ت و�S ده دەTR'9( ی وه �)Yد�� #� و¡31LX�� �� a%.'�و��'���Hر3§�دە

�1ور3( ��رو\�ره ی زۆر\� ی وه �8¤ا������و �و � ������ر3¤�8(R ���- ن�� �� و ژ�Uن ��7( ��ه �1Lه

���dQ ��ر1eزاری، و ���LWن ر�� .�L-�� ر�UB� �x/YIران، �0/1��ران، ��رو\�ری ��ر1eزاری و

�L��9، #� 1دی �� وه ڕ/.� �=� ��ن ��1eه و ��Rن و ك ڕه �8 ��ور\�ری �0�27ن، ��� 1u-��ران،

�1ار و � �� وه دا��-1و���U و ژ�Uن �� ��ی 1ه �X و� ڕا9.� #� d/ر�� �� ی ڕ/=� �� ��Uن

)TاY#�$وه ڕا9.� د��و ))TاY#�$�0/1 د�� ����ی ڕ/sن، ڕا�X �����ن ��رو\�ره!) �� ���X )7ر�� T( را

�1ار �� . وه ���d%31LX�� �.Q0L و ر\�ر �9 �را�2� )7

�� وه �1وا�� �� �� §QX��Uن �� S*�ران ��ه �8 �1رد9.���ا ر/M¹ �� �� وڕۆ#� �� #� ی وه �� Rم،

���� ، ���� ��رa¡ )3¤�8 ��ه �8 ��� -� ن، �� ده �1Lی ¡a ��ه �8 1*S �p� ��ن 28.��� ر-� #� -�)Yد7( -�

ش �� ��. ����ا وه B��Xه ر/$� �� �� ��ن ��­���¼�ا�� ��زار��زادی ��د�aÊ ر �9 �� ���� -��� و�S ده

�� و ���2 �� �� دەR'9ت ������Y(Sد7( �� �1Lاز/)� �-Y8ر �� �� ر �� و-]M ر#� �9 ری �8

�� )*LSی ��ڕ�=�¤ا�� و � )*S .�� و¡a �� ��ن �� وا �� ، وه �0 ڕوو����)� ��د�P م �� ر �8

�9 ���"!م و داری ر���¾$�� �� a¡�9�aî�H دا١٩٧٣ ��� �1Lه )� '( ���١٩٧٣ a¡�9. ڕوو�Uاوە�د

)TRو ،aî�H �� �� )7اردi¼S اY(Uر� #� ����ا، دار��U ر��� �9 -� و�S ده 1دی دا���Lا�Yاوی و د

aÊد��� )TاY#�$�0/1 د�� ��� ��ن �H �X ،)و� ��ڕا9.� د�$�#YاT( وا-�( ������ �Xر�� T( را �0Uی زۆر

�� �1ر���9ن ی زۆر�0U و ��ن �Xر�� �Í� �8 �.2 ده )7�0LW(LX )3ر����ار'C �� Rم �� �0LÝÞ9، ده

�� �� �� �9 ��1و ده و �1و d ��وه و 1e �9 dرز/*( داری ر�� �� pQX �(�1H="�در/d، ری

����ی �1وە ده )T'Sدەو� �و���زاری ��زار��زاد� )K�P�� ��1Lان ���!ی M�=�'9و��� 7��'�X(�[-L)�1و7(

�وار�� )7�$'Xڕانو�] ��-��و��e �� �$.%�9 �u ���SاY� )7�� �9 ی�Xرا ��و���-��0ا رU*�ی ��

Page 39: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

39 ��ژ��� د��و� و�����ن

���� �� ��! ��( ����و�9دە¿Yدە��ش �� �pر را� )��P� �9 ��'ر�'وە�د�'ی .-��ا و�S ده داری ر��'�

�9 ��-� �����ن داره ر�� �1ور3( ��ی ��0 و ن ر\)� ده وR-�او� �� �����ن ر��� �9 دا،�� �� وR-� و

�.��� �9زی ���0 زه ��ی �1وه �1و ش �� �� ر ��. sLXن �� �و �9'ر\�ز3( �Bا¡�KM[-�� �u aدە-�ی

���� ��U1ژ*S ن�� )dQ��0QX (و M[-Y8و�9 ڕا�� )�� چ �� �� ����Ýâuا ��M`9 �� چ و �-"ن رU*�ی ��

�� a Y� M[/1 �� س'Iزاران� .�� ی زۆر�0U ��ن ��%����O #� 9."ن، �� �C و زا�"� �u �� -�#.�)� م

� �1Lە �� ��0L �=��ن ده )� '(� ڕ/=� و د )� '(. ر �� ر�YUY8درا' ده �=� ده )*S� 1UYCدا7( �� د

�� �� M¹/1رد7�.9( ر�ن، �ی ���ری #� �eا���9 و ڕزY#1$ی د�'# �� و ڕۆ#dL �1و�( ر �9

�� ��7( ر\�زه �9 ��I'HM[�y9$'ی��ی �Xژ�� �� �*Uو�� و ر�� �������$ �Xر-�H �� )*L و ��-1وه �� وه

�X ��� وه ڕاX'ڕL- �0U)2*�7( ی ڕ/=' �� و 2�S�X.��� و �� 19ر��U و ���ان د1ی ری �� �� ���0 زه،

�ری #� i¼S M`Z�C ���.Z�Cارد7( �� �0�9ر�Uی ��� ��2QX ���م ره i¼S �9ارد�� �� و�١٩٩٢ ی

� �1Lە �� -�#.�� ��ن �� �� ����،���)Yاوە �����ن د�رY(Uاوه )� '(�Yاوە-'وە�د .'¿�.I�-م�'�

����� #� ��ت، رده �%��8 وه �� �1L� R-�ارا7( �9 ده و #� ��و�H دەوS'-�7( و $���ن ��و��

�1ور��U �����ۆ¡a ی ڕ/=� ��� -�L����*L و وڵ �� �1و �� وه �� )*L� ���1وe ���0LÝâن �-�� ��

�H �=Sو�X ری و ری�-�.( .دەY8در/d �!ا��M ی وه �p-R �0�2 �9 ده و �Xرت د

�1و �� داری ر��� �0LÝÞ9 �9، ده �� و-]M ر#� �9 �9ردا ڕی �� �� ی وه �� زا�"ن، ده ك وه ���cا�a ر �9

�� ����9��%���ا، 1*S �9 M[-زادی ر#'و����زار �Sن ��­���¼�ا��1و � �� داری ر��� �9 ر �9

M�-'S�2 دەو��� �(�f ا���� .�� �XرYC )Tه و-]M ر#� �9 وا-� ڕا���ر��Uا �1اری �� و-�0 ر#� �9 م

��1ور��Uا �1اری �� #��ردا، � #��رT( -��ر �9 �� #��ر ����زار��زاد و-]M ر#� �9 وا-� �� ر �9

�1ار3( �� -���ا، و�S ده �����ۆS)Yاوی ��زاری ���� �R 2*�ن وا-� -���2ا(L- و )د7Y(��وردو

1ه �X �1و �� ���� ���� �R ���- ن���0 و -Y=Lu ن وه� �� �X 1ه ���� ��U1ازuر�� را�Xی �9 �� ��ن

�-�W(LX ی ����دا '=S'��Kڵ�و�.

���1و��ا� و واو\1ون -� a¨���r �� �1رد9.���ا ر/B� �� �� M¹ۆ �� ی وه �"=�u ، �/ر �� ڕ �� و

�(�.#�- � � �� وت ��" دا��T( ر �9 �� d9 ده �Xرت -� ره �9. ��Y($9د وه ره �9 �� #�، �pر را� ��

��زاری �� ��ن ���� �� 1ارد�� و ر��7( ده #� ���� ی زۆر\� و d/Y8 ده #'���Kا ���� و "�راك

�� ��ا ڕه � �S �0 ده/Yۆ�YC �0 ده و وه� �9 � را7( �9�'9'ر�������2ا �Xر-� �1L �� و �Xرت ی ر��

�� �Xرت �PX ی � �# d/YI'�'� �0H ده زۆر، ره �� 'K( ڕ/�ه �� ��ن دارا�� #� ���� ��و��ت. م،�دا

Page 40: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

40 ��ژ��� د��و� و�����ن

���C�"8 7( ��راوه��ره ��� ����Xن ر-� #� ی وه -��)Yد�� -��p وا-� د�d، م دووه a¨���r ی �Xرت،

� #�،���ن 28.��� )�L# �� �� �u7( #��� ره �9 ر�� aÈ1ده دراوی �09وL� �Sو )T و )*��� )7�Ýâu و

�� ��7( روو�����P �9 ��ه �1Lه �� �*Uو ر ���� �� ورو�� ، وه وL-R)� ر �� وه 1Hو�� و ك �����LXا7(

�ده �1P��Ýâuو���'، �'و���وە��ە� )7�K'��I9'رە� 'uر'�� MNX'� dQ��1وری �� و دار و ڕا���ری و

�Yk/.� وR-� و �� داری �� Y/ن ژ��ZL#و ڕ ����UYری وه رده ���2³ �� وان � �(�. ن �ه�� وه ره ���

�� و �Xرت ی ر��� �9 ی �1Lه �� S=� ���� دزراوی دا��T( #� دا� ���ه �X رده M���X و �� �1Lی

�ڕۆژه �2# � �uراو�uری ��������ی �و ��7( 28.��� ر-� #� و �ان �� وه د�.� وه وە

�� ، وه #Bدر/.� �LXه ���0 ده S=� ���� دا��T( ر �X �� �9رت را7( �9 د)' �( وا-� �9 � داری ر��

ر-� #� دزراو، دا��T( ��ن �� �� و وه #1r �0/Y-�ه ��ران �� ��رe( ك وه د)' ڕو%�ری و �0�1eو

M`28 ده و �Sن -��� و�� �� �� )*Luا را��U�Uن �� �0�9ر�U� ده ��B# و وه �� ن، #� رده �%��8 وه

�# �� و ��زار ی �W(LX-� �� وه ������ �Xر�� i¼Sارد7( �� ی ڕ/=� �� ڕا���ر3( ���e1Sڕ/*( �1و �� ری �8

�1و �� ��ی #� ش را�� �8 �� و ��. -�)2*�و\dQ ��ر��8��ا �� وه i¼Sارد�� �� ی ڕ/=� �� � �1Lه و

�.1ا�� �=��1ور��U و Rت �9 ده �� �� )� Y-اوYی وه �� دا �.%Q� �� � وه ���� ��%����O ن �

��'��ن�[ �'Rم� ��"ن، �و ��Kرا�'�1ون �و ���y2QXر ���!ی ��K'.%��1��Kن ��'رH'��ە �'روە��

''�� '=S'��K� �1و3(��� M[.%k¿/ڕ���� �دوS'-���ن ��1Lە��8'رای ��رداو� �� #� ،]�'ر���'ڕ/�3(

�1وری ��د�aÊ ر �9 �����1وه ده و �1و ده ��ڕ/� �1Lه T( و�S ده 2 �9���� ر/=Y و �ر ��OX

��U1ور�����زار��زاد ��7( �� �H1رد9.�ن #� دا، #� ��و�ره �UB� �=LX ��'و���زارە���( ره �9 �( dQ�.

�L-�� 1ا�"ن.� ���)� ر#��ن ده و �0�p"ن وردی �� ���2 �� م ،��� ڕۆ��0 ����ن ���ی )*Lfاc�

�X 1اردوویk=� ���� �R )T 1ازیkڕا��e ���� ر/$� �� م ���� )� ������ ا�8ڕ و ����$9 )7��

��LS*( �����ا ره LX)�X �0LWر-� 1دی �R �� 1Lت �9 ده 1دی دارا3( �( ���� و دەR'9ت

،d%ر���ZU1و �� �� #� ڕ� ��10\� #� و ���0 ی وه ��sL� �2QX.� ده ، �1وه ��وڕۆڵ و ش ��و\� دا

�� و #d/Y ده #� �cا�f 19اری و Rت �9 ده و ڕا���ر3( ����ی ���� �LS �0 ڕهر ی �u�� وه و� )�

�fاc� �# ����ت ده �ڕ/�ا .

�� �# �L��9 �# وه���� ڕ��Uن a¡ڕۆ ����ر�8 و را�� #=� �eی را�� ڕز �� �� �*U7( ��و�� و ر���$ �� �

���*( و T( وه �1Lده دراوی �09وaÈ ك وه �������Ýâu )7 ��ه �1Lه 1���QXا� و )7�Ýâu 1ه وL� ه�� �� ��و

��U1از"�7( �� ،'(�ن�����'ر/$'I'��د'���Uو�دە9.="�ۆ�å�-زە�X�a¡ڕۆ�� ����ی ، �9 �.

Page 41: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

41 ��ژ��� د��و� و�����ن

�.1ا�� �X ی �� و�S �� م �� ��7( #��� ره �9 ��ره و �2 �� و �'و�"�وا���'��ن ��%`M �0�9ر�Uی

���9�� زۆر3§ رن، �� �# �� ی ���S و �� ری �uڕده ��0q وه 28.��� ��ی وه رژه �� و �S� �1Lی

������� و دا1ازی ر�a² �9 وردی �� ر �8 ��. Rت �9 ده )7�� M`%�� ن��ه �'و�"�وا���'�� ،�

��0"ن، ده �# )T��u� '��� �و '-��¿Yد�'وەR'��Kد��Y(��.28 ن ی وه ��8ا�� و وه��زا�*� ��

�Xر-� �0H( �� ر��������0L ده 1از�Uری ، �1واره و �� رو��ردار �9 7�9( #� و S=� ���� ژ/�HYود�Bی

��و ��ن R-�اره �9 ده )7RRدە� '�� ��زار��زاد،��9رد����' �# �� و #Yدن ��Xده وه ��-� ده ش ��

�p وا-� وه، ره �9 ی #� Y#�"=.28 �� �2د7( و واو#Yدن -��- ��Y(��- ی وه �� ی ���� �� و رت #� و

�# �.2Q� ���� ���0 زه وه د�%��� ش �� �� -�"ن، و�S ده و M�.28 ت وا�Sڕ �� د)'ی �( ��������

�-�) ����ن( و )��ڕك( ك وه �� �Xر-�ا �X��u ) ژ/Y �� ش ر-��� #� م �� ��ت، ���ه و� �� �2��

�(� �� )*S1� �9 )7�9 را �� �Xرت داری ر�� �9 � .�( ره دهد)'ی��1eزار/*( ر��

�� �# �L��9 �# �� M`و�Y9 �9 � وه �� �����9 ن، �8 �ه-�Lی #� ��زار��زاده ��ر#Yدی و داری ر��

�=pQ- ،وازی #� ن��uرزا7(�و���� �LC�9�P�C و ������1 و و�"�وان �� و ��9�S�- )7'روەر3(�

���� ، �� 1*S M`%3او�LX را3( و��ن �9 #� ��د7( ر �9 �� Y#�"=Lu ��OX ن�� �=�Y8 و �L-�� �#

�# ��9 ���- )� ��c/ر�� ���%(L������9 زۆر �dQ، ده ر �� �L�OX وه d��s�� � ��2QX هY=Lu و وه

�� �.S )V�-ر�� ������ده و ر ��8�% �(� روو7( ده �� و ون �)� ��ن ڕووداوه ��2QX §QX و ن

�fاc��� ڕی ���pوه #� و/�ا، �� ����ا �S�X وا�� �� ���%C �� )7�� ª[/دو �� �� �-Y8ر �� 1دی

�fاc� �# ���cا�a �� ی وه �� ك وه �Y/�؛ دە��ر �R'��� )T "ڕان�e"ن، دا�$. دژی �S � #� د

�H �=Sو�X ه �8 و ری�� a¡ و ���1و، S=� ���� دا��T( و ���9ن �*�ری دا �# a¥ �� و OXن

��������� و �� ڕۆژا�� ر#Yد7( �9 ��ر�� �- M`9�� �Pe )3 �H �� �2� )*/ڕ�ی '( و Rت 1L� �9ده د

�� و�Sان �� �� و �� ر ��. وه 1اره زا��ه دا�� �Xرت، وا��7( ��ڕه و-� 9)� ده �� ��ار\1و���ن

��0 دەTR'9( دژی #� ی ���9 #� �S�� )3 �S�- )7�� ی #� ��%.� �� ��Uن ی ���pوەڕا�� ��( ده

�ن �� ك وه �=��Lراوان ده دا، و9"�وان ���� ªw��ران، �� و د �� وه ��ڕازS ��U)� � و �� �1Lی

�� وه �=�ا�� ده �Xی 1Hو�� �S�- )7�� .رۆ#*���ر��'��'�ôاد �9 ك وه

��1Hو7('�� �� �Pe )3 #� د)'، L�R*( ��ه �8 وی B2QXه �� ¡a ��ه �8 ڕی �� ��، �'�'ر��'وە

�� ر-� #� ی وه �8¤ا�� و ��#d/Y ن، #� ده S=� ���� دزراوی دا�� �� )T��Uن دزی �� �� و وت ر#�

���.28 �'��p�� #Yد���ن و ]�'�Xر-��¿Yاوە�Kن[��ن -��)Yاوه -� �� �L� �� زاد�� رT( #� و ��زار

Page 42: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

42 ��ژ��� د��و� و�����ن

�p�- )T �� �1ێ �( �������� )7����0LÝâن���.1ا��K���dQری���� روه �� ����dQو��'�%'ر ��-�� ��

���2�� �Xر-� ی را�� ر�TR �9 �=-1( �9 ده�P�� ن��وەش و '�� ،dQ� §����'�Uر����ار'C �� �� ر

م �� Rت �9 ده � ده �H �� �9 وه �� -���ا را� ��0/1 د$�#YاT( دو���ی �� ی وه �� م، #� �: �� دوو

�0� �S�� اده یc�� وه �� ���� وه �Xر/�ecره �XرT( م �� و ��زاده و �� و د�$�#Yات- ����9ل �XرT( و

�� )*L�1 دا'(�0� ری روه a²�� �� �9 و وه �Q.� ده �LX'وا�' د�H )T و �Xو م 9.� و ری روه ��دا

�� و ژاری �� �� . �eڕ1Uه �� ��ن زه �8 ڕه و ��ن �YۆR �fوارد7( �� و `M د

� Rت �9 ده �rر)Yد�e]-1 )7ك وه م، دووه ��ی �Y(��- �0د7( -��p ی ڕ/=� �� �� ��U1ور��� )7��

���� �=S 7( 28.��� ر-� #� و�� �� �Xر-� دارا7( ر��� S1� �9*( ك وه -�1زاری ��c و ��0LWن ر��

���e1Sڕ/*( ر �� ری �8 �� وه د�%��� ���'وە، R-�اره �9 ده �Sڕوا M�- )39.'��ڕا���ر'���. ن #� �ه�

����%�X )�Oر-L*( دا�Ly"ن، وای �� ���X-d%����1�9ن� )*L-ر�X �H �0 پUر�'��ن ی زۆر�X

��� و dQ0LÝõ.9 ده � dQ0LÝõ(LX، �ی ]«*C])T'�1'ر����ار3(�� �������� ���� �=S 7( �1و����

�... و )��ڕەك( و )����ن( ك وه �و�1k�9ڕ3( �xUر'�'�� ��'�¿Yی M`2�S�X� '�� �'��و�-�� ڕ/¿Ykاوە،'¿�و����7�Ýâu�)x(��و���وە��ە��O�X=��ە7�K(�د )T'S1دەوLدراوی��� aÈن�و��09وو�Kرە�xI'��K

�1اری o�� �/ڕ�e1S�� ���'� ده ده ر���L ر�H وه ���e1Sڕ/�� o��� �'8'ری� �و �1ار� ���� ن؟

� )T'Uار'��'ڕ/1ە� ���K'ڵ[%�9.'�( �]9'ر�7( �1ور3(��� �0'��ی� 'I� �L-�K� ،''�� ژ/Y�7(�[دا�����1�9ل] ��K'ڵ M`%��� �9'را7( ���ی� �dQ؟� M�-ر�Xو�� p'ت�-� ��������Kی �LS'��K� - دارا3(

�'��و��eڕان[��­���¼�اڵ��M`%�� [�)K�-�M[Uڕ�e���'=S'��K�)T'���ڕن؟��'ڕ/1ە�'را�a¥ن���'-'�

��ڕازی�������1ر��'�PU�K'ی����pوەڕ�؟

���� ��0�'وەSد� '����e1Sڕ/� ر �� S]L ده �# � ��ه �1Lه 7OX( ك -� �� �����( ��1و#��

�����Ýâu )7�� ك وه aÈ1ده دراوی �09و�� �Sو )T و )*��� )7��Wu ی�ده �� وY(� �Sه -� و!�W�ز ������ا��

�� ،dQ� ���� رده ���2³ و ��ن ره �Xڕ/cه ����ه �'�ڕ/='ی و وه ������������ و �� ی ڕ/=� �� وا )7�� �� و

��������9 زۆر ش �� �� #d/Y، ده ر�1-�§ �9 ت ���� -� و ڵ �H1X وه �������� ، �(�1H �� �� وان

¡a ���� و ن � ڕ/)�ه �� �h!ی و ن #� ده وه �� ر �9 �� ��ر �Q%.� -� وه ڕاX'ڕ�X )7�*2(L- �0Uش

�� وی B��Xه و ڕ ���pوه �X زده. ن #� ده رده روه�� �S�9 7( ز�8 ده��ن ڕا�8 ��� )*2Q� � �S

.ن ده 1UYCده ��iوو �1Lا��7( �� �1ێ ی وه �� و ����S ���1 � ن، #� ڕوواوی�ده #�

�و�دەR'9-�اران[ وان �� �Hن ك روه �� � ���� ی ���0 زه] ڕا���رانR M�- �� و �Y#�"=Luدن

Page 43: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

43 ��ژ��� د��و� و�����ن

���� �R د��Y(��- ه �8 ی وه�� a¡ 1ت �9 و�1ژی �� ڕه و ر�ران �� -"�ۆری و ژ��ن � BêÃا��7( �� و

)�!"0Lf�� �H3( ��و �� �pر را� �H7( ��و�� '(� د �# ��� ���- )7�� '( رواش �� ن، #� ���ه د

�ان �� و ڕ/=� ��� -� ���� وه روو\1و�� ڕوو\� '�� �-Y8ر'��ا7(� �� ��� -� وان، �� ��7( و�S ��و�

'-��' ���� �R ���- ن��و �fاc� ��Uوەر��'u �'\؛9'ر���� ���cا� a���L- -� �$1و��

� ���� -1ار/*( #� �1و\Q.� �� ر�1ت �9 دژه و ��زاد1kازی R M�- ،�"=.28 �%r دنY# ��

M�À���X و ����9§ ��7( ز�8 ده و ��ن -"�ۆر3%.� و ر ر�1-=� �9 ��!ه Y#�-�*.9د7( ده

��. وادا �� �� ���9�­��S و7( � ی ��� LH.� ده S*(، روو� �9 �� �� و ژ��ن و 3( وه -� �� ڕز�eری

�� و وا� ر �� ����9�"!��§ ت ���� -� ¯° �R'��� 1و��p�- ی وه d91ا1ون و H�� و

.ڕوو��دات ر8"! �� و �� 9.� �� ��ڕ�=��ا�� ���e1Sڕ/*( ر �� ری �8 �� ��ن، و%3.�

�)�'.%�9�)�'C'ر����ار3(�و���ر�8¤3(�و��'ر/1ە�Yدن،�وەك����2QXو-[،�8'��ە¡�aوەك�د�ردە

�)3��'$-'p�-� 1*S'�� ،'���� �د�رY(Uاو )*L-'Sدەو� �و �C'ر����ار3( �� �L-ر�X� '�� p'ت�-

��� dQ�� M�-و�-�#��ر� )T'���X� '��-'�'و��'ڕ/1ە�'را� ���ی� ،'��(S'9'روو� M�-'�'ڕ/1ە�'را

� �C'ر����ار3( �و ��Xر�'��7( M�-ر�XەYC])T'�1*» [��'-اY#�0(L-ت���� o�h� �C�9�P�C'��ن، �و ن

�)7��'0��0�� �LX)��-'ی '�� a¡8'��ە� �ڕ23'ی '(�1H� ��X#.�وpU*�ت، dQ1ا�.���� �و .1ا��1ە'�

'�و�9'روو'S)��ا )3'(H1r� �و�LX)��-'ی ��'�. �9%.'م �'��ارY(Uدن� '�� «������ '#� �L-��

R��� M�-'R'���و�� �1ور3(��� 'ی�Xو�� �9'روەر3( �PX'ی ����'S='دا، )T'�'ڕ/1ە�'را�،dQ��Y-

�h'م� �و ��زن� �h'م ���Uن ����'وەی ��� �دەR'9-�اران �و ��0/1'رە��ن ،'��9��� �زۆر ���ی

�0'�H .�)Tو�����M�'�دزی�و�-�1H�)7�9'#�)7Rاردەور�Uن��)'ن�H�)�'.%�90'��ی���'(�1H

'=S'����)T�hد7(����9ن�و�داY(Sو�X'H0'ران�و�L��'hر'��a²ڕە��'��'�U1ون�. دز���0Sد�Y-�Uز���

،'�'���)3'(H1r� '=S'���� M[.%k(/ڕ� �'8'ر� �؛'(�� ����ن '�� ���9YXرە �'م� دە-1ا�"ن

�] h'رە�([ )T'�'ڕ/1ە�'را� �'��ار3(� �و '�ڕا���ر3([�'�1وا 'ی��� ��LXە�Sن �'وەی� ] �'ك

�)3�-'h� �و��2'�ر3( '�����X� M[�27'��و�� '�1وا� dدا��X� ¯°'��و� '��2'\�� '=S'���

L9'#�o�h�����،'���'�ڕا���ران�و�دە1k-R'9ازان،��"�ی��'��X�)7�0L�(LXرت��%�8'ر��'�1وا

�o�h� '=S'����1L�� )7'OL�� )7�9'#� ���� �دە#Yد؟����� �و���ر3¤�8( )T'����0/1'را� ��ی �

'؟'h��9رە�YXم�'��)�Rوە�M[/�����1ن��'��'رe

�'ر�'وە'� �M¹درو�� M[Uڕ�e� �وا-' �u'�='وە، '0���� 'Iردە��د �دژی ����ڕ23' '.%31LX�

Page 44: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

44 ��ژ��� د��و� و�����ن

���� 'Iوو-0'وەc� "���� Ç¡'�� �8'��ەڵ، )T'�'ڕ/1ە�'را���� ��� �I'ر-'�Kن، Y¿�-'pد�'وەی�-���� ��

� �u'��وەر3( )T'�I'ر-'�". �\'ڕ/1ە�'را Y¿�-'pد�'وەی�-'�� �-Y8ر'�� '�� ���'-� �'وەش

�K'��.28ن�و�9'���'وەی��Kر8'�و�زەو�K'�Uن�و�Y8دە�Kن�و�I'ر-'�)7�K�c'-�1زار�X�'��)3رت�

'��'�%'ردە�dQو�9'ر�� ��Xرت )7�Kدارە .�،d/Y8دە�'�� �ڕ/=' �دوو ��'���وەش �'م� '-'pS'�

�)Tر'I���� �و��8¤ا�'وە�ن ��Xرت )7�Kدارە'�و�9'ر�� ��Xر-'�Kن '�� '���9'���'وە 'I'م،� ڕ/='ی�'�� 'I� ،'��K1ە��8'راL�� �و �ڕ�ZUر��%.'�Kن )V�-ر��'.S'�� ��'ردەم �ن'�'�� 'I� ،)T'Sدەو

�� �9'روەر3( ��ردا� �������و�8'��ە�xSران �دزان )V�-ر��'.S'�� '�'Iدە� �دووەم،�. �Uن ڕ/='ی9'���'وەی�I'ر-'�X�'��'��Kر-'�Kن�و�9'ر��'دارە�X�)7�Kرت�و��8¤ا�'وە�ن����S'��K='،�وا-'�

�'�'�'-�¿Yد�'وەی�I'ر-'�Kن��'وەی�1دی��x/YIران،�C'ر���p'ران���1u-��را7(��'و�R'��K

��8¤او��U'-'و 'I� �I'��9'ی �'و� ���c'ت� '�'k�دە �و �'ڕ/1ە�'را'-��ەI'ن� �'��Uن� ە،

.S'��K='وە

�'8'ر��'وا�'ش���1زەڕ�Uن،�دە-1ا�"ن��'�#'�8��L'ڕا�'وە����ڕا�1ردووی����'S='#'��ن،�#'�

��� �و���و#$�ن ��دا �'وا� �"ن،�Uژ'�� �-��Qا �و��'8'ر��'��$�ن �زۆر�دوور����' '��.'p��

��'�� �و/�0'#��ن �و���X"�ە��ن �'وەی�داX"�ە� §QX� �Y#�"=Luدووە؛ ��وەز�و���h$���ا� '�� رە'وە

�و� �-'��و� öLCوBC� �و �و�دزی ����1ن ����'S='دا '�� �دروp�9¼ن، �ڕا���ر3( )Tر�Xو�� دەوS'ت

-��R='ر3(�و��X'Hوڵ�و��Xوا�)Yدن،�زۆر�دە8$'ن��1ون�و��'����'S='دا�وەك�د�ردەی���وازە�و�

�)'ر � ��uر �زۆر �و �#Yاوە ��'-'#�ا �ڕەC.�ر�Uن ��و���M[.2Q�Lu'�� �و �ڕەو#Yدن '�� ����Hر ا���ن

�1ون،��'��'را�p'ردا�LX)'وەژ�Uن�و�h'رەوەز3(�و��hرU*�ری�و�8'�*�ر3(�و��.$��'�و��'#'=S'���

�1وە�و�زا1pSوە'h�M�-'R'����)3c/ر�X��#'�'�. 1��2³ا7(�و��'�'Rم��'��Q%.�دا��'م��hو2�#'

'�(�زۆر���و�و�28.="��1ون�و��'ر/��0'��ن��'�-'واوی��LX'وا�'��1وە-'وە�و��'ر/��0'��ن�-�ڕادە

h'�1و��'���'،�h'روا��'�ڕ/)'وت�و��'°¯�. ��X.�3(�ژ�h�)7�UوH'ر�ا��'�h'��ن�ڕادە�����#Yاون

�و� �و����ô��ن �'گ� M�(S'9'روو� )TR'9دە� �'S*9�1'رە-�� �و��\'��ڕوو0��U'داوە، OXن

)�'��و����را M�-'��\'ر/1ە�'را �h'�1و �دەوS'ت '-��'��ن�����XنR'���� �و��1و�' �-�ك '�

�و� '=S'���� '��������� �'رژەوە��ی� �و �دەوS'ت M[.9را�X� ��� ��0��� �و 9'��ووە-'وە

�'�1ە��'X� �و��'�Y\1Lد7( �Uڕ�e� �ڕ/='ی �و��' �Y(-1rاو�'-'وە �ڕا���ر3( )Tر�X� �k����uرە��ن،

R'���� M[-��(LX� �Y9و�.��'��7( �9�� �و �h'روەز�U'��ن �و ��'-� '��-'R'���و�� )T'

�M�-ر�X� )3��'\c/و�ڕ� ��Xرت �و����Yۆ�U'��ن، �دەY(.9د '�Uڕا���ر� '�1ە��'X� '�� Y=Lu-0'وە�ن

Page 45: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

45 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و��'رەی�دژ\''�(�h'ردەم��'��Í�'uو�����را���ا�دا�'����ووە�و� ���'S='ی��'9'ر�دە9.'

��uرە� �'م� �و ��9ز#Yدووە M�S8'��ە� '-��)Yد�'وەیR'���� ��� �زە��0'�ن �ڕ/=''�'وە �'م

�1و7(�دەوS'ت�و��Xرت�و��0/1'ر،��'�ڕ/)'و-Ly*(�دە��0"ن�¯°'��ª÷/ی�#'�دو'��fۆYو��'�،��'وەی�

'-�1pو7(�R'���� '#� ،'=S'���� M[-��(LX� �Y9و�.��'��7( �9�� ��'9'ر��0'��ی '-���اR'���

�و� M���� �و d%ڕ/)�ە� ���Uن ���رو\�ری �و �دەژ�Uن ��'دا)1pو����'، )7����� �Yۆڤ

�و��' �1ون� �h'ر�������'�����ن، �و��'.'وەر3( ����'��دادە �����Uا ��'�1Lان �1و���'�����ن

�'�hی�� ��'وە�����ن �ڕۆژەدا ��'م a¥'#� �د)'وە، �'وا7(� �'.'وەر3(� '�� 1ە1p�9و'X� �L#�-

� �ڕا�*�ران �و ��Xر-'��ن �و M�(S'9'روو� )TR'9دە� ��� �و�]ڕا���ران[B��Xەو��Uن '0�2QX� '�� ،

LXو�� �و�h'رەوەز3( M�-'R'���� �و�0q��X'��ی �ژ�Uن �و���-1ا�� �����\1ون '����.���� )7�Uوەژ'(

�و� )T'��Xر-� �و�B��Xەو3( )T'��0/1'را �و�%�9.'�( �دەوS'ت �1و7(� ¯°'�� '=S'���� M[.%k(/ڕ�)'�'وە�"���-��L���S'='��'و�-�#'�. �1p�'=Lون����u'�'ڕا'S��Í�'u�)7،�ژ�Uن�و/��0�)'ن�و�

'�� ������1hرا�'ی �دە��( �و dQp-��(LX� '��U�����'��)3��8ر��� �و ��9%.'م �Y�i¼S'hی وان

�و� �د�ردە �����9'رە-� �و �����9��� a¡8'��ە� ���ی� ،dQ�� �ژ�Uن ��1Lەی �و '=S'���

�'��'وا-�'�(�د)'�8'��ە¡�aڕا���ر3(،��،dQ�p'-$'��3(��9%.'�(���ر�8¤3(�و����'S='�دە�-

-� �و�دوا �دە�Q.'وە )T'R'���� �و�ژ/Yدە9.'وە، �H'و�9وە )��-� �ڕا�1pو7( �و�ڕا'S'ی��hی 'ون

�و� '(�د )7��'#�-� �دژی �دە��-' �L#�-� �h'�1و �و ��8'��ە��ت� '-��'��نR'���� '�1ە��'X

������1hر�و�دۆ��ا��و�و�دە9.'��،� )��-� '#� �درو9.�ە��ت، �hوە� M�-'R'���� )�'�U1L2³

�'��و� dQ�� ��ش� �و��0/1'ری ��ش� �و��Xر�'��7( ��ش� )T'Sو�دەو� ��ش� �9'رۆ�( aî/و� h'ردەم

� '#Yدن���M`%����1�9��� �و )T'��Hر��� �و ���وH'8'ر3( �و M[���� �دە��ر8"�3( �.1و#'دا7( و

'ن�#'7�9(�ڕا�*�رەوە،�B�'uا'S��Y��)7ۆ�L��M[.�1*fە��UYC�'.Qدڕەس�'�!

%" )� ش؟ ;9�H;( و آ�ر� ه�و�% و�% آ�ن ��آ% < ��رآ&ی��% ;%

� M`%31LX'�� ��ە�'وە،� 'I��9رەYX� �'1دی� �وەRم �'ر��'وەی�'I� �ڕۆ�py¿'�'وە، �'وە� دەزا�[

��Kر\Yدی� �و �واژە �دوو �دو���دا )7�K'ز���� �-'واوی '�� ��cر، ��'Y=Sی ��'-'ك ��cر3( )*�'H

� '¿�1H� ،''�� �'دە���T(�" ��رI%"!م"��uواز�Uن� ��Kی ��� �و '��u������� )xL¿�'H

"d%�%Iر��"Qو���-1ا�� ''S'�� ��'H� �وەك �'�Kر\Yد7(� ���9YXرەدا ��'م ،d/Y��'�Kردە� �dە�Kن

�'I��u�������'��'Y=Sا7(��dQ� ].��ر�K'.%�%Iن[����ژە

Page 46: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

46 ��ژ��� د��و� و�����ن

��وەڕ��Uن ��ن ��ر#%�%.� �'8'ر '� )T���0'��ی �'9'ر u'��وەر3( 9'ر\'�ی ' »MNu�

�)'رەوە 7�Ýâu( و �¼!وێ�"��'وا �''، Y8و�'�����ن و �Xرت �� ��X*�3( �' دوور و» o��

. دە���'-'ك��'��ر����K'��I�'و��1ارەدا�'�Iە��d9� '�\ و ���dQ ڕ/))'و-� �' 31LX%.$�ن

�'Rم �L-�� وان'���ر1uاز�U'��ن �Xر-' وەك )*U'ردن Y#��'.9د7( و دەY#�*��X وو-0'وەc�

��� '-��'��نR'��� ك �'ر و'�ن دەرەوەی �' �"�#Yد�'وە'#��u������ و ڕە-p)'�'وە

'-��' -1/�ە و H"ن �� ����.'3( ڕ/)Ykاوی R'���ن��)'�'وە p-1r دە9.'8'ر3( 7��8( و

H )3R�X'#$'ی �'ژ/Y -�#'��ن ��زادا�'ی دەp�9'��ر\1و�L*( �'ر و -'�'�pQXەن) 9).�رcUم(

�'�������ا ��UBرە و �1Lە��8'را3(')H1r1ە��3(�و�L� ،0'وەyL2�^���'وا '���1Hو7( �� dQ���

'�����'# )T'�)d/Y دەR'9-�ارە��ن،�دژا'-���ن ��ر1uا دژا.

� )���H� �9'رە-�ی '#� ،�L9'#� �وەك ����م،� �"ڕا���ری "�� �'��ا�1pو7(� '�� ]���'S'ی�"

��1رد9.�ن �" ڕە���ەرا7( )T'ا���'�� '�� ]��0Lhواز� '��و� ����d%��1"دەY(L�.9دووە )Tڕەو "

�و� ]��9'#� �'ز�1و7(� �'روار/� ��وە7( �u'��وەر��Uا )T��'� �ا7('�� '�� ���-1وە،�-��

زووی�'��T(�ڕۆژا�'م��'�ی�9'ر\'�3(�'��u�)T'��وەر3(�و��'رh�'���-Y8'ردەم�-�ی�-'را

�a¡و'hو�� �دژا'-�)Yاوم ��hوڕ/)Ykاوە�'���$'وە 'ن�'�� �و��'�'ر�'وە ��*�وە-'وە �9).�رcUم

�'ز�1ون�8'�1.2و�'-'��'و��Bوا'ی�#'�Y8وپ�و��XرT(�. -'رU)Ykا�'وەم�دراوە�'��'�QXو�'�h'ر�

hو�� �h'ر���و/� �و�ڕا���ر3( �و�دەY#��'.9دن �#'وY(Sدن '�� '=�L�� ،dQ�'h� 'ر��'ر���''#��ن

�a��h�،R��������X�a²ر-��Mو�دە1k-R'9از3(��'��ا��7(����I'ر-¿'ر-¿Yد7(�'��u�)T'��وەر3(�

�'ر�'��0L�'0وە� M��'¿�د a���� �و '���� �و �1وە'�� '(�و�. د ���ر#Yدن �h'�1و �'ر�'وە'�

��Uڕا���ر� �Y8و�( ��'-'ك �Lد�Y(�Uر�*Uر�hن��'��$.�� ��1Lە'ك o�h'�� �و �ڕە-�ە#'�'وە ا

�1Kرد9.�ن�. ��دە�¯ )7�K'.%��1��K� ��Xر-' �و �Y8وپ � ��'�'ڕ ���'-� ��1Hو�'م� �'م

�'ر-'9¿�0�Q.'وە،��'�1xS�'�9'را�Xی���iوودا��'ر��'�'�K'.%��1��K�M`LIن�]�)Tر�Xن�"�'I'

M`%��1��K [ و� ��'دەرەوەی �P��'��و� �Iر��� �1دی )K''��0��'�� '�� 'I�)7ا����'�� M`%3

��S$�����و�دوا-��Y'زاران��Xر�M`%��1��K�)Tد¿'�- �'1Sە��sLا'وە�-���XرT(�����9ل�)TاYI�$د�

� �1Kرد9.�ن M¹/ر'�� '�� �دوا-��yUYن '-�eدە� �-� ��x/YIری [و )�!"�1��K� )7�K'-�r'.2� [����'-

�1و�'وە�و�دا�'�¿Yدن�و��YI!�Ýèد7(�ڕ/cی���ڕاز��Uن��uرا7(��دە��ر8"�ی�دە9.'8'ر3(�و��x/YIو�

�و�دە�sLن �'ر�'��0LWوە� ���¬�a. ����1ر��Uن���� )3�"8'��eو�� ����pوەڕ3( �'�LX'وا�'وەی

��1Hو7(�����'وەی�ڕا���ران�و��Xر-'��K'.%��1��Kن���'���وەی�9'دە�و��'���زcUەوە،������'�

Page 47: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

47 ��ژ��� د��و� و�����ن

'�0�Hی�'=S'��Kی��Xاوە،�9'را��������'��)T'�0�H�)3دژە��ڕش�و�9'روەر���� T(���1/¿�ا

��.1ا��1ە�'�� ��'ز�'���'�Kن �و d%����1�9��� ��Xر-' �و �دەو�K'-'Sن ��$¾�ا-�ر�K'�Uن� 1دی

�و��. �'������pەن �9'رەوەران 'I� ���¿Yا،� �و �زۆر��9دە ����Kری �'ر�'ک'�� ���'-� �'وەش

��ش�و�9'روەری��)T'Sدەو�'�دەز����K'8ن��'��.1ا��1ە���0Lەی���ر�K'.%�%Iن،�H'و�9وان�

�� )Tر�Xران�داد8'ر�و��x/YI� �1دی �'��وی� �'وا�'ش� ��'�1و ����pوەڕ\¿'ن، �و��Xر�'��ن �ش

و�'ژ/�Yد���u1'ی�����9�"!��ا�-1ا����U1'���راز��Uن�1UYC\�ەن�و��'دا'وە��I�.2Q'ش���زاری�

�'و��K1UYCر���U'�8'ر�'.

*9� %.ر* ی% ��ر* چ ڕ�� )� ��و�% و* '% � �% ر� !�% !% ك �J�; و آ�ن دا��او* ی%� زا�- ؟ درو!/ د*

(��'ر��'وەی���1Hون�و��'S.'ر��-���LV�'�د�ی���'وە��k'�'ڕوو،��'�M`%31LXدەزا�[��2'QX

'��M¹/7(�ڕژ�9'ر�ڕو'��^L[،�دوو�دە�'��'9'ر�ڕاX'ڕ��Uو�دە�''ك� �ò'��.2Qڕ/1ە�و��'�Q-دا�

��� �Lا��'�� �وەك �.2Q�� �و ��Hرە9'ر�'#Yاوە ���وH'��ن �و ��'-'وە3( )�'.9� M�£YX�

�و�دوو\'رە�(� �و�#�0'دۆزی ��'-'وە3( �و�دە��ر8"�3( �دە1k-R'9ازان �ڕا���ر3( 9'ر��'1eزار3(

'#�ی�� �و���و'�( �و���ودەرد �ژ�Uون '#'وە'�� ��9ڵ �����2QX'زاران '#� ،�L��*S'� �1Lان

���وە-'وە �ڕcUی�. �1ون، '�� '.%31LX� '�-1�.�� ���9YXرەدا �'م� )�Rوە� '�� �Uڕ'Xڕا� �'8'ر��Xش

��'u� )T���دە�''ك�' ��� '�-1�.�� �9'دام �ڕوو�7( ��Xش �� �'(����� )7���*L-� وەر��Uا

�،d�'�دوژ���و�'��S و�و�°¯��'S.'ر��-��å-�وا��pردە#Yا�d9دە�1دە�،�'(�����)7������-

�'Rم��'وا�دوو�دە�'�-�Q'ڕ1Uە�و��2Q.���'ر���زاری��'-'وەX'ر�M`9و�ڕا���ر3(�دە1k-R'9ازان�

��'ر� �و��L$'ش �و�8'ر�' �و�دە�' ��9ڵ �� �ڕۆژە �'م� dQ���'ر�دە '#� ،�Uوە9.�و� �'و��S'دا

�'(�����)7���*L-و���'(� . 9'دە'�(�د)'،���ری��'9'ر�

��1Hو7(����دە-1ا���dQ'م��Hرە9'ر�و��'م�ڕاد*�ڵ��'��'#��LV�-ر��'.S'��،]L^��d/دە�'و

،'�'�C'ر��7(�ڕا���ران�د�.'دی�و��'���ری�'ك��'و�و�ڕۆژە�'��،dQ���)7�H1L��)T��'�1*S'�

'T(�8'ڕە#'،�8'ڕا�'وە����9'ردە�(��'ر��'�����1�9�"!ە�1ون�و�9'ر�'�Sا7(�دەوS'ت�R'���

'-��)Yد�'وەی�9YX'��ن�و�-1وڕ�'�Sا7(�ڕا���ر3(�و�ڕا���را7(�R'����'-8'رە#'،�وا�a ��وH'ر

�Y8/�ا�'و �8'رە#'، �ڕ/)Ykاو\1و7( )7��'�Uوەر��'u� '�X� )7�0LW(LX� ��'ر�8'رە#'، '9YX� '�� ەی

Page 48: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

48 ��ژ��� د��و� و�����ن

��زاری�� �و�1XوY(S'Hد�'وەی �ڕا���ران a¡ڕۆ� �وە���7( �8'رە#'، �و����'S='ی �-�ك )7��'�ڕۆژە

�)T'R'���1وی�-Y=#'��زر�X�)7�eر-'��7(�8'رە#'،�8'ڕا�'وەی��Bوا�'�\1و7(�-�ك��'���!ی�

�0'T(��ی�8'رە#'،�ڕ/)k%�0'وەی����)3�9���S'='ی�8'رە#'�Hو�!

� ��� ��1Hو7('��و ��'ز�'ب �و �����1�9�"!م )7��'8������� '#� �#��2Q'ی �'و� ��Hرە9'ری

�و�دەوS'-'��ن �����2�P��ن ��.. �Xر-'��ن� '�'و��0QXوا�'� �'��Lا7(� ���'-� �دروY(����9دوون، �-

dQ���'�%'ردە �دروY(����9دوون، �'وان� '#� ،''��-�W(LX� �و �ڕ/)k%�ن �'و .�d/Y#��

��� '�� ��'ز�'���'��ن �و ��2'�ر�����1�9��%.'��ن M[�H� ��� �دەR'9ت �دا��Y(0د7( a²���

��ر1uازی ( (�'0�p��'�r'وارەی�ڕا���ر3(�وەك�دەوS'-�ا،��$��)'ن��'�8ی�'#��ا�و��L$'ش��L"ن�

�1از�Uری� �'رز\)'0'وە،� �و����Rو�درو�$'�����ن �������1را�'دا )*/Y(�'�� �وە�� '�� �'��ام

�'د� ��'�0QXو ����ن �و �"ن� �'ر���'�����ن� )7�0LÝúد'��و� �8'ل �'��وی� ەR'9-='��0�.2ن

���ە�d�1�'� !#Y/*�را�'وە،�

�و� d9ر'Xوە'-'�� �و���را9.' �دە1k-R'9ازە��ن ���!ە �'ر\'ر�Hا�'وەی� �؛ ��وا� ���ر/*( '-'pS'�

��'ر� ،�'(�� �'�����ا7(� '�� d9دە� ��'ر���ت ،'���� ��'و�و�ڕۆژە 'ك� ���ری �'ز�'��'��ن،

� �'(p��.9دە� �9'رە-����'وە ��'���وە ��'م dQ��و�: دە ��Xر-'��ن �و �ڕا���ران �دژی 8�X'��ە

H1وXو�� �دا1از��2�P���'�U��ن �و��'رY#'.9'uد7( ��'BêÃا��ن ��'2'�����ن، 'Y(Sد�'وەی

�YCە 'Hو��� �دا��1.2وا7( )7��'�U��1L�� �و ���و\'ش '��-'R'���-ەYC� �و M[.Q��YCە- �و "ن��-

�'�� �ژ/Yدە9.'��ن �و�-1/�ە �H"ن M[.%k(/ڕ����� ��'ر�ڕۆژە ���ر#Yد7( ���uوازە��ن، ��1�.1ور�

�u'��و �ڕ/)Ykاوە �و ����Lu'��ن �و�Y8و�' �1د����1ر3( �0'��ی� ��'9'ر ەر�U'����ا

��'ژ�1و7(� ��ز�'ی� �دەرەوەی '�� �و��'��-)Yدن )���H�و�� �و��ڕ/)k%�ن �\"�#Yد�'وە

�و�دەوS'-'��ن �و�����2�P��ن �ڕا���ر�U'��ن �'رەی�. �Xر-'� ��'�1Lان ��Yۆ3( �د1اری دروY(.9د7(

���Uر�و�ژ��� )7��'0/1�� '�� �و�دەر�'را�����ن �����2�P��ن )��'u�)7��'و�Y8� �دروY(.9د7( ا،

���Y#�0د7(��وان�و��'وەی��1ێ��'�ڕا�1ردووی�LX)'وەژ�Uن��،M�-'R'����)�'���و��)T'�Q9و��

�0'��ن�و��'ز�'�'��ن�و����0�L'��ن��'و����Lu'دا��Bەوا7(�'X�)3�� . و�-'

�'Rم��'#Yد7(��'�وا-�ی�-�Q'ڕا�،d/ت�و�وزە�و�-1ا��ی�دەو��ر/����7(����'،����دەزا�[�وە�����

�dQ�����Hر�دە ��ۆز0U'وە،� ���#2Q'��ن� '����-'R'���� ��Hرە9'ری d/و'��$�� �'S*��1'ر���ت

Page 49: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

49 ��ژ��� د��و� و�����ن

�دەp�9'��ر\"ن ��'���وا�'وە ���. �'ر��'م� a¥'(P�� �� ����'؛ §QX'�� �ز��Y-�Uن �دووڕ/���' �'م

��دەp�9'��ر\1و7(� �� ،�.%Q�� �وەك �ڕا���ران �و �����2�P��ن �و ��Xرت �و �دەوS'ت M`%3و

R'���ران؟�uی�ڕا���ر3(�وەك�' '�)Tو�ڕە-Y(د�'وەی���

�و�������دە�$���ا� �������1ر3( '�� ��'ردەم ،���ە� �ڕا�1ردوو �9'دەی ���iووی a²8'ر�9'ر�'�

���9ردوون،� �و�دەوS'ت �و�ڕا���ران ��2�Pو���� ��Xرت '�� �و�#2Q'���$�ن �9YX'��ن �Hرە9'ری

M`و�Y9و�� ���Uن �'رژەوە��ی� '�� �وە��Rا�'وە �وەك �و���ر#Yد���ن،���'وا��§ 9'ر�'�Sان

�ن����1ودەی�ڕا���رY#�)3دوون�و�وەك����Yاز/��'$L��)7��'��-'R'����'9YX2'�و�Q#ردەم�'�

�'��ر��U¼�دوون� �����Uن� �'ر-'ر3(� )7�0LÝÞ9دە'��و� ��2ن'=-R'9دە'�����و�9.'�(�. '2Q#

� �ڕا���ر3( )T'��H'.�9و�� '�S'�� ،M���و��'ز�' M[���� �دوو\'رە�( ،M[.Q��'�� �ڕۆژەدا �'م� '�

��uر� ��'زاران �-�ك، M�£��1�� �1و\1و�''�� )T'�و��Xر-� �����1�9�"!م '#� �L9'ردە�� '�� �'راورد

�1وە-'وە�Y-�0�1ە�و��Y-��1- .�'-'دوو�Y#� �دو/��Q0ن )7Rو���ود� �و���و��ر�و���و�9ز ª�£و��

�و� �'-))Yدن� ،'=S'���� �د�ردەی �����9��� �#Yدووە-' ����y.�1ن ��'�1و#'3(، M[دوژ�

�'�� �L�'�� �#Yدوو����'-' �ڕۆژ، �ڕووداوی �����9��� �#Yدووە-' �u'�=��ن �و ��0اBZSا��ن

�'م��'ر/$'�aۆ�Y1�.1وری���.

�وەك� �و��'���ن ��دە���9 �9'رەوە �'وا�'ی� �و�9YX'��ن '2Q#� �� ،]-1e� �9'رەوە '�� وەك

�ڕا�� �0UB9'وەی '�� �'وە-�� �� ،��دە#' �9'ر\0UB$�ن ���رەی )Éوەڕ�Hر�ڕۆژ�'�� ��ژەRن�'�� �ر3(

��'9'ر� ��Hرە9'ر�Uن �و �9YX'��ن d28� '-��)Yد�'وەیR'���� a¡و'�� �ژ��U$���ا، )7��'��

�/Y8ن�دە�U�.9'��0'��ی�1ا�d9و�'و7(���و\'�$�ن��'���ن��'� .����'.9'��'م��'���

��ە�'وە��-� ���9YXرە#'ی '�� �وەRم �دە-1ا�[، ]���'0��و�د �-"¤وا�"ن ��L^*�ر3( '�� وەك�: -'���

]-1e���2QXی��'����-'R'���رە9'ری��Hرا9.'ی����'��'ردی���0'ی��'ر���ر�و���H#��'ك�

'-��'���'،���-Y8�'#��Lو�'���MNuو�R'���ن�و�-1/�ە�"H�)3�9���M[.%k(/ڕ�ن،���9'YX

�)7�0LW(LXر��'9'ر���� �دە-1ا�"ن �1ون،'�� �u'��وەر�U'���$�ن '�'2�Xو�� �1ور3(��� ڕ/)Ykاوە R'����)T''-����'ی����1eو�8'ڕەك�و���رۆH)'�و���ر�و���وH'�و��'ر/$'��ن��\'ڕ/1ە�'را

���� )T'Uار'��'ڕ/1ە� )�'.%�9� ���رو\�ر�و���ر3��8( ��8¤ا�'وەی �وا-' ،�'(�� ��زاد� '#'ی� وەك

'T(�و��'��ر\Yد7(�زە��0'��7(���'ی�ڕا���ر3(�و��Xرت�و�ڕا���رانR'����)7�U1ە��ی�ژL� .��L-��

�����1����ر/���'9'ر�e�'#رەوەز3(�و�'��'��0'��ی�د�$�#Yا£��Mڕا9.'و��و�0q.2³'1.9و�

Page 50: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

50 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� �'ر�'��0LWن� �و ���رو\�ر M[.%k(/ڕ� ���ی� �ڕ/)�ە�ت، ��ی )T'R'���� M`2و���

�C'ر�(� �ز��7( �و�د�رY(Uد7( 1ە���'��ن'Xو�� �و��0/1ن �X'روەردە �و�%�9.'�( دا�'�)Yدن

'ن�و��1را��7(��'و��0/1'،�وا-'���رو\�ر�و�7�0/1(�دە#'و/.'��'9.�ی��'رەوەزی�و��'��1و�

.7�0LW(LX(��\'ڕ/1ە�'را'T(�9'ر\'�

�و� �1و�'وە��uو�� �-Y=#'� ���ی� ��'و��uرە، M[.%k(/ڕ� ��وە7( '.Q��دە '=S'���� '#� �L-��

�M`9ك�دە''=S'���وپ�و�Y8ر�-�ك�و�'��'#�،������9����ر/��دە����و��M`2و�LX)'وە�ژ�Uن�

'#LX .p"¤ادە�eت'��Bوا� ���1eە��ن،��'روە�� ��1Lان M`2و���و�� �و���ودەردی �و���و'�( 1ون

8'ڕە#'��ن،���رە��ن�و���وH'�و��'ر/$'��ن�و����'S='��ن����ەوە�9'ر�'�Sەدات�و��'ر��'م�

�و� �ڕا���ر3( �و/Yا�='رە��7( �و��0/1'وارە ���را3( �0UB9'وەی ���ی '.Q��دە '#� ،''���و��را9.'

�و�دەوS'-'��ن �ڕا���ر3( �و�%�9.'�( �و��Xر-'��ن �و�0�#' �و�ڕك �دوو\'رە�( ���ی �1و�'-'� '#� ،

���1.�رە��ن �و Í�'u .�'�� ��Xزە-���V'ك �و �9'ر#'و-� ��'�1و ��'وەش '=�L�� '-'pS'�

�'ری��'و��1Lاز�و���ر#Yد�'�����ەدات'0-Y8����'( .�'���وە����ا،��Ly/1*(�د

��1Hو7(���،��'�وL-R*(�وەك�'�"ن�و�YCە��'ز�'ب� ��و�YCە�ز��ن�و�ò"�اYC�aÈە���M[.Qو�YCە�

�����u��ن،�������Í�'uو���را�M�´Q#'$2Q#�)3ڕا���ران�و��Xر-'��ن�و���'Hش��X1وی�pا�Y/و

�'م��1Lازە��'�-L*���ن�����Hرە9'ری��Xزە-��åدە-1ا��dQزە��0'ی�LX)'وەژ7�U(�دوور�����'-

�و �s/1¤��ن �و�دوور��' ��زادا�'� �1و�'وەی��u� �� �'رە�(� ��'Hو�� �و�0�#' �و�ڕك Í�'u� '��

�'8'ر��������9YX�a²رە#'��'وە'،�#'��Hن�دە-1ا�"ن��'��Hرە9'ر/*(�. ��Y/1Sا7(��%�8'ر\*�ت

��'9'ر� �r%'ش �'8'ر� �و �درو9.' '�ڕ/=''�Hرە �'م� �'وا� ،�'=�� '����.���

��زار��زادە،��'وا��a¡R���2و�دە�Pرت�و����Xدار�و�'��M[.2�����LS'ڕا���ر�و�9'ر��'=-R'9دە'�

�و��' �و���و�9زە��7(��'و�دڕ��ە3( �و���و��ر�و���و��ل ª�£و��� '�� '�Uز�%yو�دوژ�� �����\1ون

7(���زار��زاد�و��'2'�ڕا���ر3(���'�U1ور������c'ت��'�Lu)'و-'�1و'��)72'�������،ª[/دو

و��k��Ýâuر3(�دەز8'�و���وە��ە�] ��­���������"!م[و�9'ر\�ز�U'��7(�ز��W!ە��ن�و�دا8"���ر3(��1ێ�

u�)7��'�U1ور��� .�Ýâن،�دە��ت

�)T'��\'ڕ/1ە�'را �و�Lu)'و-'�1و7( �-�Ýúد'����� '#'م� '#� ،]L^�� �'وەش� '.%31LX� '-'pS'�

�M�£اY#�$د�� �ڕە-)Yد�'وەی ��'وا�' ��Hرە�1و�9زن، ���*��"!م ���Yاز�و� �LS'���� ���'S='��ن

Page 51: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

51 ��ژ��� د��و� و�����ن

��ر1uازی�� ���Cرا�"!�( �ڕە-)Yد�'وەی �ڕا9.'و�، M�£اY#�$د�� �'ری'0-Y8� �و �Xر�'��7(

�1rو��C)3'(Hرا�"[ �دەوS'-'��ن/ !�( �و �دەR'9-'��ن M[-Y=#'�و�] M`L#'� )7�0LW(LX� و

���U�9'����ا،�� �����LZرا���9' �و ��LCرا��9ن '�� ����������1'��ن ��زادا�'ی� M[-Y=#'

. ڕە-)Yد�'وەی��'i¼Sارد7(�ڕا���ران�و��Xر-'��ن�و��9%.'�(�ڕا���ر3(�و�دە�=�ان��'�9'رووەران

�'ری '0-Y8� �'را�p'ردا� �28.���'��ن��' �و���\1و�'وە �و���زاد M�´8� M�£YXڕا .�M[-�Ýúد'�� دووەم،

�M[-�Ýúد'��'��ەی��X�،ن��'�U1�.1ور�و��M��2'���M[.Qو��'ز�'Q#رە9'ری��Hوەك��'���������'م�

�1ازراو� ����'S='ی �'رەو� �W2QX'���و �وەك d/Y#دە� �و ��"ن )T'�0�H��� ���'S='ی

�'8'ر . �'�'ر�Hو\="�در/�� �#'�'وە، )7'�'���،�'=�� §�-'�0�H��� ����'S='ی '�� �'-1ا�"ن

��زاری�� �و�8'ر�)Yد7( ��9�0�uو�� )3'��'-'وە �و�#�0'دۆزی �دە��ر8"�ی '��'ر�� �دە-1ا�"ن �'وا

�UY=� .H'#%�زی�و�زاY#��Sد7(�ز��W!ە��ن�

�1دی� M`9دە� '�� ����1e� ���رو\�ری �'ڕ/1ە�Yد7(� �و �ڕ/)k%�ن �'8'ر� ��$1و�' ��

�'د� ،dQ�� ��'�دا��1.2وا�'#'�ا '#� ��Xر-'��ن، �ڕا���ر�و ��2'�را7( '�� �'راورد� ��0�'وەS

��Hرە9'ر\)'ن،� �CY8.'�����ن ������ �دە-1ا�� �'��Uن� �C'ر����ا��، )*Uر'� ��رە����ا

�و� �)'ن�Y-'.9را�����و �د)'دا ���1eە��7( ��'-'ك �و���و�2.���ن �و���رU*�ر3( �\Y-1و-Y=#'

� d28� M`9��� ��'9'روو M�$/ر'�� )T'�0'��ی��\'ڕ/1ە�'را� ��'��ن ��'9'ر ��1eە���'وە

�sLÝõ(LXن ���1eە��ن، )��-� �-�ك )T'�و��\'ڕ/1\'را �'8'ر�. ڕ/)k%�ن� ���رە����ا '�� �'روە��

ڕ/)�M[.%k��رەو\�رە��ن�و��'ڕ/1ە�'را'T(��'9'ر��0'��ی�7�0LW(LX(�ڕ/)Ykاوە�u'��وەر�U'��ن�و�

'#=Y-0'وە�ن� �و '-��'��نR'���� '�Uرەوەز'�� �و MNu�� ��\'ڕ/1ە�'را'-���ن��Y8و�' و

'#=Y-0'وەی�� �و ���ر3��8( )TR'9دە� )7�%#'� �دا�'�1pو7( ���ی '.Q��دە �'وا� ،dQp-�W(LX

��ر\Yد7(�'����� �زە��0' ���ردا، ��LCرا7��9( �� ��1را '�� �8'ڕە#'��ن )7��'��-'�\'ڕ/1ە�'را

�و� ��'�1Lدە��ت �و�9YX'��ن '2Q#9'ر�'�� ��Xر-'��ن �ڕا���ر3( �9'ر��'1eزار3( aé'����� �1ار/�

-�����Q0L.'وە،��'وا-�'�(�د)'�..دە1k-R'9از3(�9'روو'S*(�و��'ر-'ر1k�Uاز3(�ڕا���ران�و�

�'�� ���ر، M`9����'9'ر� �و�چ �8'ڕە#'��ن M`9����'9'ر� �چ �'و���رە� �دا��1.2وا7( 1دی

�و� ���e1.Z8�'9'ر�9YX'��ن �ڕا9.'و�، M�£اY#�$د�� ��'9'ر��0'��ی �28.��'����ا ��\1و�'وە

���-'CY8ن�وەك�����'�ن�و�دا1از3(�و��LXاو3%.��'��ن�دە#'ن�و���UBر�Uن��'9'ردەدەن�و�

�M`%3و�'���Uن���UBرە��ن��Lu'pLuە#'ن�و�8'ڕەك�و���رە#'�ن�] �"�ادەی[1ا�M`9��Uن�

�'و��uرە�دە��0"ن،���Hی��'وە�9'روەرا7(���وH'ی�9'وزی��'�ôاد�و�9'ری�. �'ڕ/1ەدە�'ن

Page 52: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

52 ��ژ��� د��و� و�����ن

Y8و�9'ر�� �و�û1HR'rن ��UBر��'9'ر�ڕەش� '#� ��"ن، ���X�1Lر�'���'��ن �و��2'�را7( دە�Kن

�و� ��UBر� ��'�1و '�� '-�9� �'م� �-� '#� �-����'ن، �'و� �1دی 1*S'�� �دەدەن، 9YX'��ن

�و� ��Xر-'��ن �و �ڕا���رە��ن ��1ا�' ��L='ڵ، �وەك �و �دا�Bاو#Yاون �و �pQ'ش� �Lد�Y(Lu'pLu

�'�Uر����ار'C]'-'�1*» [ن��ن�دا�/ �'ر/$��'��'�Uە#'ن9'ر-�9'ر�Uر�ز�0Uوو-��UY. �-1و�Uن�د

��'روە��� ،''U19ر� M��'�� ��1رد7�.9( )T'�و��\'ڕ/1ە�'را �ڕ/)k%�ن ��رەوە،� ��'م �$1و�'

�'وەی���19ی��'��و��§QX�،'U7(�19ر��0�2'y��\'ڕ/1ە�'را'T(���ر�و���1eە���زاد#Yاوە�ò'رە

��زاد�و���!ە���%���O'��ن�دا8"��ن��)'�'وە،�#'��1را�و�����.'�و��'�U�1'ن�و��'رەوەز��'�

.8'���'��ن��'ر/1ە���ە�Yدن

؟ �% �4اری��ن آ% آ��4ا �% 'یی% زای% ��آ&ی(ن و ��ڕ* "%

�'8'ر ���¥a؟ ��#%��ن و ��#%��ن ���' d9'�9'رۆ��ن� �' �Xرا�'وە و واژۆ��#Yد�'وە �' �'

،dQ��' د��Sن -�وە�1 )*S' dQ-1و%© � )3�9�� �������2ا7( d9'� �Xر-'��ن �'Rی و �'

،dQ���0�'وە �'وا Sد'��'S*1 ���'، �'وێ �'وان��'��T( و ���Q.'وە�'��ر#��'���L-�)7ا��Lu='ی

)T��u� �T��u( و ڕو�ن درو�M¹ واژۆ��#Yد�'وە، �' '� � )3�9�� و ]Pe'3([������2ا7(

�Yد7( �� دە�=�ان� �L#دا��7( و 9'رۆ )*L#' '(�د ���Lu'����ا Y8و�( �' �'وان �'وا،

��ت' ���دەزا�"ن و 9'روەران �' �'ڕ/1ە�'را'T( 9'���'وەی å�-ر��'.S'�� '�� . B��Xەوا���ن

دەR'9-�ا و ��دادX'وەر3( و ��'#%�7( و 9'ر�1ت �'ڕووی ��ڕەزا-��'ك �Lu'ك �'ر �' �'Rم

،dQ��'8'ر �'وا �' )*L9'# )�ر��'� '�����دە3( §�(!"C وێ'� ،dQ�'� '���0Sوەی�' د '# '�

.دە��ت1��2³��Çéا7( �'��9)��'وە و �1ون �'�1و

�'8'ر d9'�'� '��� '�� �cری �'وا �1رد9.��'، �'ر/Y81u M¹ا��Cی 1Hار1LHەی��#%��ن

��ر#%�%.'��ن�hوڕێ��و دەR'9ت #' زY-�Uە، 9'دە'ك و �������9ا' 9'رە-�3( �' �'��ر�(

�'8'ر �'Rم. دە�s/1ن �ی �LX'وا�'#'ی �' و دە�s/1Lن �cرە �'و '�� d9'�'� )7�-Rو

،''(�'وا د ���'- )*/YS��'# ،d'��ن و �'واS'��ن 9''(� ،d�y���'��ر#��'��ن ��Rی #' دە

]R���'��ن و ڕەش/ 19ورە��ن و ڕەش/ ڕە�'��ن '�'X /ن و ڕەش��و ڕەش/ 9'وزە

��S'��ن� �و �ڕەش �'��ر#��'���� ڕۆژا�'ی ����دە3( �'S='ی] ���9'��ن، '� )T' و ��ڕەزا

Page 53: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

53 ��ژ��� د��و� و�����ن

�Y(�Sد�'وەی -'���'ت و 28.��'��ن �0/1' و ��1و\'رە و ��ر8' 9'���'وەی و ������2ان

��-��r'� '��'�1'��نÏL����Yازە و '=0Uن ژ��ەرە�(L-.

�«�������#%��ن�����ی��'#�'�'وە�،dLq0���1ر�ڕۆ�h�)7��Uڕاز���'$L�����'.%31LX�'#��L��

��-'�و��1Lازی�1دی���#%��ن������2ەر�و�دەر'ری����'،�'�M�-���)�'�1���Yاز�و��1Lە*S'�

'���'�U1ازدا� �و�u'��وەر1p�Uو7( ��#%��ن� a²����� .�)*Lو�Y8� ��'H� '#� �L-��� ����$1و�'

��L-�)7��1eا���'،�#'��'دوای����'��LSدە9.)'و-'وەن� o�h�،نsLڕا���ر���#%�����Lڕادە8'�و� �'وا����Y8و�'�����ن� ،d/Y(�� �u'��وەر3( )�'�U1ازدا� '�� ����ژە'ك� �'8'ر��'و��1Lە��ا

�د�.'�eڕێ ���ڕازی �u'��وەری �1UYCدا7( ���Yازی� �وەك �و�. -'��� ��UBردان� ��1Lەی '(�1H

�'وا�'�� �دەر�Uە�ت، ،'#'���%#��� ��راY#'.9د7(� �و �9'ر�'ر���)"�دن �و ����دە#Yدن

�UB�� �9'رەوە '�� '#� �ڕا���ر��2'ن، )*/Y/���و�h'��1'ر¬�aد9.' �'رژەوە��ی� MNX'��و� ردەدەن

�)'و/.'�� �ڕ/)Ykاوە��ن �'رژەوە��ی� �و��'8'ر��'و���#%���'دا �دە�L��.9ە#'ن ڕ/)Ykاوە��ن

�)3�-���)3�9���ن�ڕوو\'ڕووی��'-�M�£Yو�ز�0Uان��Qp.'وە،�زۆر�R���)*Lا���'����'-��9Y'وە�

��#%���'#'�دەsLhن�و�u�'��d2³'��وەر3(���ڕازی�و�Yۆ �'��'م���رەوە��'�دوو�. ��و�دە#'ن

� )���H� �و )T��'� '�� �چ �ڕا�1ردوودا ��1رد9.�ن'دەh'ی '�� �L*�ران� M`L#' '�'�� �چ و

� �u'��وەر�U'#'ی �Yۆ���' '�� ��1L��و�چ )��'u� �دژی 1ەری�١٧������2ا�'��7(�¼LC� ی

�9ن�و�دا�و�دە�ن��$1و�'ی�د)'دا�د.$�ن،�#'��Hن�Y8و�'�ڕا���ر�U'��ن��'�üQXو����را٢٠١١

�و� �دا���2ن �و ��9زش ����دەی� ،)3Y/���دە9.' �و �ڕ/)Ykاوە3( )Tدەە9.)'و� �%�8'ر#Yد7(

�� .s-��(LXن��'-'ك�دەR'9ت��1ون�و�دە

�)T'R'���و�� �u'��وەر3( )T��'� )���H� M�£'#� ،«������ ��'ك ���Yازە� ��#%��ن� ]-1e� وەك

�)7�0LÝÞ9دە'�����L.CY8رە9'ری��H����1*S'����o��ت���#%��ن��'�0QXو���#%����ا�����ت،�

�'(������� �L-��� �'�����ەدات،� '��#��H� �'و� )T'R'���� �و �u'��وەر3( )*L-دە9)'و

��)*L9YX�'�1ە��ی�'X���dQ��)T'R'����)�'��.%3او�LX1ازی�دا���dQ�'-��'وە��'R'��

�'ڕووی��'2'�و���UBر/*(�9'روەرا��ا،��dQ��)T'R'���وەر3(�و���'u�)3رە���ر'���ردا�'وە�و�

���\1و�'وە� ��'�1Lە��ی ��'2'��ری M[.و�داڕ�� '���%#����'9'ر��'و� ��UBردان� '.%31LX� �'وا

� �و��' �u'��وەر�U'��ن �و�28.��' �u'��وەر�U'��ن ���1Lڕ/)Ykاوە '�� '-��'����اR'���� �1Lە��ە

�'�� ��'ك ،d/ر��� �و���0/1='����ا �و�C'ر���=' �و���ر8' �و�8'ڕە#'��ن ���Lu'��ن Y8و�'

Page 54: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

54 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'�� �و d/ر\�ر�UB�� �دەR'9-��'����ا ��1Lە��ە �و �ڕا���ر�U'��ن ���\1و�'وە �و ��Xر-'��ن �0)'ی

'����� ��د�����u'����ا� �X'ر-1و#' )É1-رە�دوو�eڕۆژ� �'م� )T'R'���� )*L���%#��� 2'��ری

d/ڕ'=��و�. M�-ر�X� �و �ڕا���ر3( '���%#��� ��'و �'��ر#��'��ن� ��0�'وەSد� '�� �'ر�'وە'�

�و� ��'و���ڕ �'8'ر��'��ر#��'ك�،��� ��1Hو7(� '��و� dQpو����� '���� �1و���ن� دە9.'��/���UY'دا

'�� ����دە3(� �ڕا���را�'دا �و M�-ر�X� '���%#���و� �#'L9*(���\1و�'وە ��0�'وەSد'�� �'وا� ،dQ�

.9'ر�1L2Qاو�و����1ودە�1وە��'�دە1k-R'9از3(�و���UBردان��'�9'رووی�'S)'وە

7 و* ر آ% ;% �%��! *9� ك %�<��% :�ر"% 9� رای% ��ن و %� "% ن، آ% �7 %7% و %3 '���ن "%6ی �.K% ؟ ��ی� د* در-، �3ا: �یی% �Jی9 د* و* آ% �9و ی% ه% %)ه آ��

� �&�� آ% ;ی�یی% و ;(�% "% ����� �یی% و* ی���4% آ�� را;% :��9:(ڕ* ز;% ��ن و د* :�ر"%

ن؟ ه% س ��و'�ن ��زا�/ و ��زا�/ آ% آ%

��0�'وە�#'7�9(��'��ر�(��'9'ر��0'��ی��'ز�1و�="�3(��'��1Ýèودە3(�Sد'��،�L1و����'��§QX

�'��'و���رە،��M�XاYو��Hر�'��7(���#'ن�و����X�)7اردi¼S'hری��u'.S�eت �'ر و �اری��� M`�

و ��Pە#'ن �� 1e/��ن �'��ر#��'��ن �' و �'��ر#"ن �' #'��9' �'و ���ی �'وا ڕوو�Uا، ��وا

��0�2'وەSد'���ر1uاز�U'��ن �Xر-' �0/1'ری �' ��XاY و Y-0'رQ-'S'êÃ'� ������� �'Rم� ،��دە

���� .'(�1H a¡و 8'��ە )ن دژ\1و7��0/1'رە� ��Y9و��dو���'وە �'S*1 ��8'ڕ/.'وە، #'9'��ن

� )�!"��*��،'��Xر�'�����'#' �ە#'��'8'ر #' %�9.'�'����� �Xر�'���.�رە#'ش�/ 1دی

�S'دژە� �و ��وای �'�dQ، �2'�ر� )3�'2�� �'ر-'3(� �و �9'روەر3( )7��'�!"��*��� �'وا

����Lە#'ن، '#� ،d/و!¼�� '��Xر��'و���را9.' �9'روو'S*(1دی )T'�و��'ڕ/1ە�'را �' '��ن

����ەوە�9'ر�»���ە،. �W(LX-1وە �0QXو�Uا ���'8'ر #' �'وە'، Yا��X'#'ی )*S' ی'��$.� '�

�'و �'وا �'�dQ، ����9��%.'��ن/ �'��ر#��'��ن '-���� �'وان����� دە-1ا�"ن ��ر1uا��ن �'

�S' ���. 1UYC\�ەن ��ر1uازی 9'روەری '(�د )�'�دەR'9-�ارا��ا،��'وا-� �د1ا�7( '�

�و� )°'hز'�� )*L9'#� '�� ��XاY� �و Y-�Uز� d%��1���� �و d%������9� �'��و� )*L9'#

�0'�)T���pوەڕ\*�ت�و��'��Hوەڕوا7(��H�)�'.%�9�'���d%����1�9،�دە-1ا�H�dQ'و�9وان�

ی���ش���زادی�و�'#%�7(�و�دادX'روەر3(��'��9'ی�9'ر��'دار�Uا،�ڕادە�d/Y8و��'��Xر�'���.�ر

��ش�� )T'Sدەو� �و ��ش� �C'ر����ار3( �و ��ش� ��Xر�'��7( �و ��ش� )Tر�X� �و ��ش� �9'رۆ�( و

.���pوەڕ�Uە��ت

Page 55: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

55 ��ژ��� د��و� و�����ن

�9'روەر3(� �X"�ۆزی M[.9را�X� '�� '��.UY�� ��Xر�'��7( )�'.%�9� ab�9�P�Cو���Xو�� �و�-�ن ��'0�

�و� M`28� �'رژەوە��ی� �د���u1'ی �و ���و Y/ژ'�� '-Y=/Y(Uر��� �و )T'p�-� �دارا3( �و )T'�0�H

�و�C'ر����ار3( )3�9�� �دژی�]#Yا£�M+د�$�[ 8'ل+9'روەر3( ��Xر�'���.�ر/� �h'ر���ت �وا-' دا،

�'وەی�� �دژی �وە9.��'وە '�� �'\�� �1ەQ.9.'وە،� �دە1.9ورە#'ی �و ��Xر�'��ن ��ر#Yدی

�'#� �و�h'ر��'و�دە1.9ورەی ��L)�ەدر/.'وە �8'ل �و�C'ر���Bەا3( M`28� �'رژەوە��ی� ��و�0��Uوە

h� §QX� �#Yاو����� M�£'#و�� �دە��ت �واژۆی �i¼S'hراد��ا، '�� �Yاوە�1و7(� ��Xش �و 'i¼Sراد7(

�و���UBر�و� �-�¤وا�"ن �'وا� ،dQ0L®'9دە���� ��ی )3��'X�Xو�� ��'9'ر�دە1ات )3�9�� �0/19ی

�دژی� '�� �� ��Xر�'��ن، �دەرەوەی ���ڕازی �u'��وەری �و�1��2³ا7( �'رژەوە��ی� '�� )7��'.%É1S'h

Y/ر�و�و'=Sو�X'Hوا�='ر�و��X� '���������'�����Hر� �دە1.9ور\1ون، �دژە )T'��-� '�� ا�='رە��ن،

�دە�Q.'وە �)Yدن�eداد� �� �9'ر���pە�،�. واز�0Lhن �ڕە0'وە '��و� �وردی '��'8'ر�� �'و��uرە

��'ی�� 1*S'�� ،'���� �H'و�9وان )7���*L-� �و ��ت'� ��'ی� ��Xر�'��ن '#� �دە��0"ن، �'وە

� �'رژەوە��ی� M[.%k(/ڕ� �و �دەR'9-�ان ��1Lان �9'ر��'دارا�'،�������='ر3( �و ڕا���ران

)Yد7(�دەR'9-�اران�و��وەن��'رژەوە���'��ن�و�ڕەوا'-���ا�'�����'ی�-'�'(�'وا-�'�(�د

�'��وی�� �دە1.9ور3( �'��ی� �وەك �Y#��'9'Xد����' �و �9'ر��'داران �دا1از3( �و ��UBر� '�

�'رژەوە��ی����Rو�28.��'وە.

��H�(�و��1Lەی���ر#Yد7(��0/1'ر�د�رY(Uا��dQو���-h�'#��L'ر��'�9'رە-�وە�ڕۆڵ�و�109وری�

ڕە-)Yد�'وەی�دەR'9-�ار3(�9'روو'��Sو�-��R='ر3(���������'��ن�و�ڕە-)Yد�'وەی�-'ڕا-�ن�و�

�و� )7���u� )*����و� )T'S1دەوL�� �دراوی aÈ�09وو� �وەك )7��'������u� ��1Lە��ە )7��'uر'�� M�Sزا�و��'�eڕ\ 'V�� �و�ز���!ە��ن، '#'Hو��� )7�-'Sدەو� �����9��%.'��ن ���ی� ،dQ]و�� d%�#ر��'�

¥�aدە#'ن�و��'-'��ی�H"ن�و����Hن��LXە#d/Y؟] �'���X�1Lر�'��ن[�'و/�0ەرێ�] ���71%.'��ن

� '#'را7(��� �چ �و �دەز8''ك �وەك �چ ��Xر�'��ن ���X [�dر�'���.�ران[�'روە�� ��'�1و §QX

�ن�دە#'ن��0/1'را'�X�)Tرت�و�ڕا���ر3(�و���%�dو��'رژەوە���'���)7��Uن�و '#'0�H .8'ر�'�

�'و��'�1و��'ر���'�و��Xرت��M`%31LXوەر�چ���'uی�����'�1وان��0/1'را'u�)T'��وەردە#'ن،�

������'���Rن�و�8'ڕە#'#'��ا����'���0/1='�و���ر8'�و�C'ر���='����،'و���%.'���uوازە��'

���و ���uواز��'وەی M�.28� M`%3او�LXو�� �دا1ازی �L*�را��ا،� �و�و��'�ا7( �و���و8'ڕەك ��Rن

��و��ل�و���و��ر�و���وC'ر��ن�و���ودەردە��L*�رە#'�[��'ن�و��''؟��'8'ر�وەRم��'م�9'ر�»�

Page 56: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

56 ��ژ��� د��و� و�����ن

���ی��'و��'�1و��Xرت�و���%�dو�Y8و�'���و�و��'ر���'���uوازە��'�0QXو�¥�aو�"��"و���9YXرە��،'

� '#'�Rوە� �'8'ر� ���H'؟ �'رژەوە"�'رێ "19ود�ن� �و �دا1ازی ��1/�ا '�� ،'�و� ��� )3��

�و� ��� ���وC'ر���'#'م، �و ��� ���و��رە#'م، �و ��� ���و���'#'م، �و ��� ��و8'ڕە#'#'م،

��و3��1e(�و���و��ر�U'#'م�دە#'و/.'������(�و���uواز�U'��ن�H"ن،�#'�درو9.)Yد�X�)7رت�و�

�'ر���'�و���%�dو�Y8و�(���uواز�دە#'�'��LXاو�M`%3وە��Rا�'وە�؟

�1ە9� ��وە ��'و �'وە� ��� '-'pS'و��� ��2ن'=-R'9دە'�� ���Yازی� ��Xرت �1دی '#� ،dQ.

�'�Yە�'���1و7(�دە9.'��/Y/)'��'�9'روەری�و��2'�ر3(��'9'ر����'S='وە،�����'وەش�

�1وە-'��a¥و��'��Hن���'�Uواز��u�'�Uو�'�ڕا���رY8رت�و��X�)7ا�S'9'ر��ab�9�P�C�'#�،]دەزا�

�و� ��'9'ر��'رژەوە��ی '%r� '#� �L-��� �'Rم� �و�درو9.)'ر�Uن، �و���رەزوو�و�ژ�Uن دا1ازی

�،�L$/ر'�� ���ر/�، ،����1e� ،�/�/1-� ،�Ly�H� ،�LS'���� �u'��وەر/�، ��رو\�ری

�و� 'ك'=S'���"ك'�و�" �'-'وە �و�ژ�Uن �و�دا1از3( dCY8و�� ��'9'ر�YXس '%r� ،d/Y#دە

�و� ��.'��ن���و\'ش '#��L-���،ن��'�U��1Lو\'ش�و����� ��رو\�ری��M`28دە#d/Y،�وا-'��.'

��)3��1L؟��a¥�0و�QX'�رە��رت�و�ڕا���رە��2'�Xوپ�و�Y8و��'�1وە�'����ی��،�

�و� �9'روەران �8�X'��ەی M[-دەر#'و� �و )T'�0�H� '=S'���� )7�K'ز�1و�'�� �وەك �'Rم،

�'رژەوە��ی�� )T'��0/1'را �و���%.��' �و��Xرت �'و�Y8وپ� �ڕوو، '-'��U1و.%� دە1k-R'9ازی

'T(�دە#'ن�و�R'���ری��ن�و�-1/�/*(��2'"Hو�'��M�9'#'#�-�)3رژەوە��'��'و��1Lە��ا�

�'��1دە-��و�زۆردارە�(���Uن�دەsLX'9ن،���y2QXرە�و���#'��9'ش،�#'���Uن������دە#'ن�

�'#� ��'ر��'و�ڕۆژەوە ��0�'وەSد'�� ،'�1وا� �و��\'��2' �'�ڕا3(� '��-'�'8'ر��'و��0/1'را

�'��وی�8'�'وە�Yاوە-'�Lu='ی��د�$�#Yا£��Mڕا9.'و��-�sL(2(Lاوە�و�د�$�#Yا£��X�Mر�'��7(

�)3'#YHك�'�)*L�1����'م�ڕۆژە،����9�o��H'.'�(�ڕا���ر�و��Xر-���'ك�����دە�'دە�1و���-

�*�ت���'م��'رژەوە���M�9'#�)3�ی�و��'م���و\'رژەوە��3(�. �ی����� ]-1eم�وەك�R'�

������ �ی �����ەر '#�-� �-1/�ە#'ی، �و �H"ن �9'روەر1k�Uازا�'ی �و �و��2'�را�' �#Yدن

d����-���'�����X�M[��27'���'���2ن،�#'�'=-R'9دە'��Yد�'وە�و���� .�'Y#'�Sد7(��'ون�

�و� '��(S'9'روو� )3'(H1r� )�''-�W(LX� ��Xر�'��ن، ��W(LX-'ی �1دی �'���'ش،� 9'رەرای

'���� �'S)'وە �ڕۆژا�'ی )7�Uو�ژ� �دا1ازی '�� )�'�1ە��'X� o�� .ی�'(�د �د1ە#'ی �'روە��

��'��0/1'را '��.UY�� �ە��ن،����� �ڕا���ر���U'ی �و ��Xر-����' �و �'ر-'ر��Uار� �و �"=Lu� )T'

Page 57: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

57 ��ژ��� د��و� و�����ن

� �1Hار�] �­Q"�ادە#Yد7([�Y(.%31Lد7( ��� �B/1eا'Y(Sد���ن �و ��Hوەڕوا0�2QÝý'وە �و دە�=�ەران

�دەڕە%Q.'وە ��� �ن'(�د )�'��1ا�' ��'i¼Sراد7( aé'�� �-�وە�1 ،'(�د a¡�9 .رە��u� �'م

�1Hار� ���وەی '�� ��0'ی�دە��0"ن��� ��'Y�i¼Sدراو�و�C'ر����ار3( ��Xر�'���.�را7( �د�رY(Uاودا، a¡�9

��9زش� ،Í�'u� ��UBر��'9'ر��'ر��#Yد7(� ���Uن ��رەزووی� '�� ��'وان، ��W(LX-1و C'ر����ار3(

���1و،� )ÉY#� �Y8ا���#Yد7( �u'��وەر، �L*�ر#Yد7(� ��k��Ýâuرە��ن، ��1Lە��ە �'-'ك

� �YCۆ��ن ���ر، )ÉY#� �و 'H1و�� �و�#'�)Yد�'وەی �'ر�'��0LWن� �#'ر-'��7( �-�Y(�Rد7( و

���!ە� �'9'ر� '=S'���� )Tدا��� �و ����9ن �'0Q2'وەی� �و �دا�'�)Yدن �c'-�1زاری،

�'�� �'ر-'ر�Uان� �و ��وە�*�ران '�� �'ر-'ر�Uان� ���Uن، �'#Y/="�اوا7(� �و 9'ر�1-='رە��ن

'=0Uژ� �و/Yا�)Yد7( ���ز��W!ە��ن،� ��وەY#Rدن� �و�دەر8' �����Ýâu'��ن '����������9�� �دەر#Yد7( ،

� ���H'ران[�'Rو/�UY'��ن �PX'دوو3( �و �ژ�' ��'H� ��9ی� ��'�] �'وا�' p'ت�-� ��9ی� و

�و� ���Uن ��� '�����X� M[�27'��� �و 'H1و�� �دا��Y(0د7( ���Uن، �'رژەوە��ی

-���'و�1Hار�S�9'ی��0/1'را'T(�دە�=�ەرا7(��'�Y(�'=Lاودا،��'وان����ab..دە1.9\'��ە�����ن

�U1ڕWPر�'�����ا��'�1و���X�)�'.%�9ووی�i���'�� �.%Q�'#��ن��'9'ر����'S='وە��''�و�-��

��ڕوو0U'داوە،�#'��Xر�'��ن�و��Xر�'���.�ران��'��'رژەوە��ی�H"ن�و�-1/�ە��7(�1ارەوە���UBر/��

�'=S'���� '#� �1وە،� �L-��� ���'-� �'وا� ،dQ��ڕوو�Uا ��واش� M`8'ر��'�� �دەر\)'ن، �9'ك�

7(����#Yاوە�و��Xر�'���.�ران��'����Hر3(�و��'ژ/�2C�Yر�و��'-�M�£YYۆ��وە�و��'و�و�ڕۆژ�-���*L

��UBرە��ن�� �و �9�� �YCوLC^'وە 'ك� �و ��'زار '�� ����Hر �u'��وەردا، �'S='را�'وەی

�ڕا��=Y-1وە )T��� )*L��� �وەك �� �داY��Xاوی�. دە9.*�رY(Uدووە �و ���راوە �د1ی '�'�

u1د�� '�� ��'ردەم '#� ،'U�ڕا9.'و��� )T'���و\'رژەوە��3(��0/1'را )T'��0/1'را )7��'��

�]M"و�" ��2.$�7("و�" �'-'وە3("����. ڕزا��sاوە-'وە" ڕە8'ز3("و�" ��-� �� ��� �1و7(� �'ر�'وە'�

�'و�� '.2�'8� ��'ر�#'س '#� d/ڕ�e��� ��'وە o��� �'و،� ��و�-�� ��� �و�دS%�ز3( ����ز���( �'و،

� '�� '#� ،d��sLX'9دە� �'9'ر�Uا� �و dQ��دە ،'��u�'#'�'.%�9دوو8'ر��' �'رژەوە��ی

�ڕا���ر��Uا� )�'U�U�0�9ر� '�� )7�9��� '�� �زۆر �'8'ر��� ��UBر\�ات،� �و ��وێ� '#'�Uر�2'�

�و� �9'روەر1k�Uاز3( �'را�p'ر�«'زی� '�� dQ1ا�.�� �'8'ر�#'9'#'� '-'pS'�� ،d/Y#رە8"�دە��'#

!�2'�ر��Uا��X�(��ی�ڕا�=�d/Yو�دS%�ز��ـ$Q0L.'وە�

�'ر�'وە،�h'ر���وا�#''� Y#��d/ ك'H ����واش �'��ر\¼��d، �1ژراوان ز�0Uوو#Yد�'وەی d/Y#��

�2'�را7( ��ڕی �Xر�'��ن. �'��ر\¼�� dS'*( ����1ر#Yد�'وەی �� 1UYCدان دەز8'ی

Page 58: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

58 ��ژ��� د��و� و�����ن

''=S'��� و �L9'#ت �'ر�'���'- �UY-و #'س �'ژار �UY-¤�=�9§ ��ڕ�'# '.L���'و

'؛ ڕ/='ی دوو -'��� �'وا ��ڕەوە،'�� �'ردە��ا'� � �� �و�واز��0Lن �'��ار\1ون ��1ژی '�

!'1UYZ(Sدان� و 8'��ە¡a و �2'�ری

�ی&�Oیی% !% � 1ی�Fب و د* "% !% �%' *9� ،آ% آ�ن %&G ��� %" � %! *ن؟ آ% ر د

1ە����ن ���Xك، �uرە��7( و 9'ر��ش'X '�'، -�#'���'وە وM`%3 و 1اd9 و «'ز '� ��

�'وەم ��ab و ��[ #'س �� o��k/1ی 'I�،'��� س'#�'� ]L^� 9'ر���'#'ت � دا��X' 9'رت

�'Rم BC/�ە، �L-�� '# �L9'# � �Lو�Y8 � �L-R'9دە d/و'���'9'ر �L9'# � )*L�'�

�����'S='دا M[���X'�� �� ����Xك M[���X،dLy�X'%© وەك�� د)'ی 9'ر�1-='ر'�U�h)'ر

و��'��X"ن 9'ر���"ن �Bوا'دام �'و �� �'روە��. 9'ر9'.��'�دژا'-���ە#'م 9'روەران،

��زاد1kاز3( و ��زادی 1LXا�'ی �0y' ��-1ا�� �L9'# .d/Y#دە �Lچ ژ� '�� و زۆر '���رەزووی

� و ��dL�L �'9'ری 9'ر��ش �ی ����*��زاد1kاز ڕاد ،dQ���ی �'روا ''� �Lچ ژ� '�

M`91ای �چ و '��� �$1و�' دوو ���ەدا. �dQ #'س ���'X'ر��9� و ڕوو-p*�-'وە �ی زۆر

:دە�0L$'وە ��1Hو�'#'م 9'®���7(

�ڕاX'ڕ0U'����ا� #' �$1و�'، دە#'�' 19رU' و -�71 و ��%Y و '�'ن ژ��7( '#'م، '�

�'8'ر .�1ون ڕاX'ڕ0U'��ن ڕاد*�1pSو7( و �cوو-� ��-�ری و دە#Yد �'��ار��Uن a²9'ر�

�Q%'ر������X Mوا7( و '�'ن �'9'ر����M ژ��7( درو�$'��7(�� '-Rو� �'و،� دە��sن ��ە

�1و�و��=Yە��'�ژ��7(��Q%'ر��ش� ز��X Y-�Uوان �' زۆر ��ڕ�=��ا�'ی�ژ��ن ����دە3( و ڕاد*��"!م

�1ون� �'9'رەوە�. ��ڕ�=�¤ا�'-�Y�'9'ر��'�K'��rن� �9'ر�����ن 'I� ،��� �'ر�'وە'�� '-'pS'�

H� M�´Q¿-'$»زە� �ژ��7( �'زۆری� �'ر�'وەی'��1xS'�� �1و،�'=S'��K� �1ارەوەی )7�Kو�-1/�ە� "ن

�Q%'ر����،�وەك�Y9و�`H�M"ن�و�. �1ون�'I�،دار'PX�0/1وار�و�ژ��7(�� �'Rم��'��'را�p'ردا

�1ون� d9'\و���دەر�c/ر'Xر�و�دوورە�ec/ر�X� �ن'Iژ��7(�. -1/�ە� �و/0'ی �Bوا��I'م� ��رەوە،� �'م

�'و � M`'.�X� �ز�0Uا7( �'ردەم� �ڕۆژ/� ��'H� 'I� '�'ن،� Mدر�����H��1Kوە�-� �1p-Y8و، �ن'-Rو

�زۆر0U'����ا� M����� '�� )7�9��� '�� �ڕز�eر\¿'ن، �ز�0Uا�'دا ��'و� �ن'I'.%��ژور��� ��وڕە8'زە

.B9درا�Q.'وە

Page 59: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

59 ��ژ��� د��و� و�����ن

��زاد1kاز3( 1LXەری �ڕوو-)Yد�'وە �'8'ر دووەم، ،'�1وا�� 'I� ��uرەی و X'H'��ن�'و

1Z9ری��uران�وەك�2QX¿'و-��دە#'ن�و�و/0'ی�ژ��8�X �)7'��ەی ����1�9��%.'��ن �' �'����

�'راوردی��Q%.�ی�S'��K='�دە'�'ڕوو،�'���زاد1kاز-YZ%¿L9 �UYۆ��êþ'��ن ژ��7( دە�1و

�cا�B2QX aوا7( و )7�%#'�1وا'ن،��'Rم��'�LX'وا�'وە��'���رەی���ف�و���زادی�و� ��Xو و ژن و

�و�1ار-�Y�'و� �LX¿�ە�sLن �ژ��ن �-1/�ی ���Iەر��'I� ���Uن��ڕز�eر�U'وە، �-'����ی '.9��

�د�رY¿Uدوون ���Uن� ��K'�yن��� 'I� ���M`9. دەI'ن،� ��0ار�-���� M9'ر�������� �'8'ر�ژ��7(

�و� '��êþۆYZ%¿L9� �ڕوو-'S'ی ��'ردەم �ژ��7( �'وا� ،dQ0�p�� �I'م ��ی ���XوەI'ی دارا3(

U�� �%�0'ڕووی MNI¤¼LI� ��زاردا� '�� ��'ر�ڕۆژە �1و7(R�K� M`9��� �-� ،'¿�د )7�K'=1ارد���ن�ڕا

.وەك�R�Kی�1ازراوی���Xوان�و��'را��،'��ê��Uن�I'����-'����دەI'ن�و�دە�s/1ن

���Xوان� �����'ی'hز'�� )�!"��C� �ڕوو����ا )7���X'9� ��UBری� '�� '#� �h'ر���وا ��� �'ر�'وە،'�

]0��. دە��h�،]0'ر���واش��'���UBری�r'دە'#Yد7(�ڕوو����ا،��1�(L9�)�!"��Cر�K'.%3ن�دە

'Iرە'�� �دوو �«'زە��h'ر �و ��UBردەدەن� �-�#'وە ��زادی� �و d%3و� �9'رووی '�� �(Uر'

�)T'�19و�� ��'�1Lان ���uواز�U'ك o�h� �'ر�'وە'�� �28.="�دە#'�'وە، ���'�����ن'hز'�

�و� d%����1�9��� )*Lدە��'را�� )T'�و�19و�� �ژ���)7���X'ش '�� d%��O%��� )*Lدە��'را�

�دوو �و�h'ردوو#��ن '���� ����ش �ژ��7( '�� d%3ن؛��9)��1ر".%���C� �ی���� 'ك� د1ی

��UBردا7(�ڕا���ران��'�9'رووی�وI�-�M`%3'وە�!

��رەی �' M��'� �'ر �'ك �'��ر#��'��ن ،]��%���O'��ن دە��9YX ])TR'9رە#'وە دووە�(

)TR'9ن دە��'���O%���'��1xSڕە-�ە#'�'وە، ab�� ار\1ون�-R'9دە '��' و ��Uن M�£'#

��P%� و #'��%' و �8c'وت دەTR'9( چ دە#'ن، دە�L-R'9 �1و �' دژا'T( و ��دەن د)'ش

�L- dQ$�^'��ن و � )TR'9ن دە��ر�'���.�رە�X و dQ�� �دەC�9�P�C .�)TR'9'��ن '(�1H

�M`9دەR���)*Ly�Hرژەوە��ی�'��'��h�،dQ'ر��c'ت���L�'9'روو'h�a¢�)*S'ر�#'س�و��

� �وەك §��O%��� �و �دە��ت )T'R'���� �و �1ور3(���9'روەری� �����uی���� �'زh'ب،

�'�'-'�0�H!

�'8'ر §�.9'��� ����رە#'ی �'وا �dQ، "«���ب" و ��%�O( واژەی �'��ر\Yد7( #'�(�'���'

�و���زادی��#' دە8'ڕ/.'وە، �'وە �'9'ر�-�I'I'�9ا� �¿L����X'9� ��'�1و �دژی �'��ر�K'��Iن

-� §�I�-� ��زادی� �و �دەزا�� '=S'��K� ��زادی� �0'��ی� '�� �9'ر����ا�-�ك �BC/�ا7( '�� ���'

Page 60: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

60 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'��و�� �دەوS'-='را �و ��K'X'Hن M[ا��¤�-� '�� Y-واوە� �و �YCاوا��� 1xS'�� 1Kر-I�0'�'وە،

�-�I'وە� ��زاد�1و7(� �و ��زادی� '�� '=S'��K� M�-'R'��K� )xL9YX� ��'�1و �K'.%������9ن،

ی��'وا-�ی�دە�'0�9'وە�و�S'��K='ی���زاد�-'�����'���زادی��'�1و�-����K'Iا�و/�0دەI'ن؛���زاد

�-�ك M�-'R'��Kو�� �و�1K�.1ور3( �و�ڕا���ر3( �1ور3(��� �. 9'ر\'�\1و7( �'��ر�K'��Iن'%r '��

�0'T( دەTR'9(ڕە-)Yد�'وەی��H م،�#'�دە#'ن'� )TR'9ن دە��'���O%�� دەTR'9( �'م و

���'.%��1����B2QX §ەوە �Xر-' دەTR'9( �'م و -'Y#�0#ا-'��ن و دە9.'��/�X Yر�'��7(

��وا. دەY8/.'وە��'#)T��u�'� ر����ار3(��دە9.'واژەی'C])T'�1*»[ "M`%����1�9�� "و�(�"و�'r

��،"ò'�"�ەT("و� �و دە9.'واژەی ��دەR'9ت �'� �'ر���واش �'��ردە�'ن، ��1uازی C'ر����ار3(

)T��u )TR'9ن، دە��'���O%�� )TR'91ازی دەuر���0'T( و �H ن'��'��ردە.

'��'وەدا 'I'�Uواز��uو�� �دەR'9ت �ڕە-¿Yد�'وەی ���X'H'وە، )K'�ڕوا�=' '�� �-� 'I� ،

��%�O(�و�Y=Lu-0'وەی��'�دەR'9ت�و�C'ر����ار3(�و�دەو�X�)T'Sر-'��)T'Sر����ار3(�و�دەو'C

�M¹درو�� 'I� ،dLyL�دە8' �9'رە����'ت �'و� �'�'ش� ،d�0�p�� �����9�"!م '�� �K'X'Hن

�C'ر�� �و�Y=Lu-0'وەی �9'ر��ش �و�r'دە'YIد7( �C'ر����ار�2Q�'��)3ن '�� )�O%��� ��ار3(

dا��c��'���ڕش�و���eڕا7(���ڕ�=�¤ا�'��،M`%3�1ر�¿L9 .�'�'�'ش����ی�ڕ/=x/Y(�8'ورە

�'و�د1ی�درو�$'��ÅUY'دارە�Kن،�1p�.%���C�'Iو7���X'9�)7(�9'ر��ش�و��M[.�'ردەم�د'�

�0'T(�دەR'9ت�و�C'ر����ار �H�)K1ەڕۆL��)71وp�I'3(�و�دەوr�)T'S'دە'YIد7(�9'ر��ش�و�

�'�� '��.UY�� M`%��1�¿L9� )T'Sدەو� 'I� '�'وە� �و�واوە-�Y�'وەش، �و�L9¿��1ر%3.��' M[���

� )TR'9دە� �H1xL9¿'ی �دو����¿Yد7( �و �9�¿Yدن�)� ��–1ا '%��'I–����X(ك�'�� ،

"ن��'��'ڕ/1ە�'را'S'��K�)T='،�وەك��'وەی��K'X'Hن�8�X'��ەی����دەI'ن�� .YI��uد�'وەی�

%� اوا�%و ڕ�A7 %یی�ن د* � آ!��� وا�% رد� �% د* �% آ% ی% 'P ه% ���% �، چ ز* آ% '( %� ��D: ؟-�

��و�و��'-'������uواز\1ون��'��d%31LX '(�1Hو��'�Lu'، �'ردەم و درو��9YX���L�'8d9ر/*(

��.'�Kن، ��8�X'��ەYIد7( '-�K�� وازی��u�� ��Kر�و�' �'S*1 ڕ/)k%��0ا، �1Lازی � ��*��"!�(

�'��ا���)7�K��H(�و ����1ر3(� �����دە3(� ��/¿k'ر3( دە�Q.' ڕ/)Ykاوا�' �'و و

Page 61: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

61 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'��ن، ڕ/)Ykاوە وەك ڕ/)Ykاوا�' �'و #' �'وەی �%�8'ر8'ری '(H1r ن'�'� )�'��-'��'#

�'وا-�ی��LX�M`%31LXاY8-���'9'ر�. �����Y#'0S/� و دە9.'��, دە9.'��8'رەوە و �'-1ا���'�'�

�زا�'ی���7�K'�!"��x(��ڕ/¿k%�ن�و��1Lازی��K��H(�و���Kرا�d28�)3ڕۆ¡�H�aرە�1و%9

�'�� �p�2³'�9ن )T��u� '�� �ڕ/¿Ykاوە�Kن � 'I� �'وەی� ،dد�� 'IاوەYk¿/ڕ� �0LW¿LX'ری �'��ا��7(

�K'�� ��Kر، �و��1Lە��3( �9'رەوە ��UBری-�K'��و� �و��'S'� -�K%'�����ن Y¿Lu'pLuدن�-��UBردان

� '�'Iدە� ����K'��.28ا ��K\1و�'وە �و���' �C'ر����ان �و �����X'9ن '�� �-Y8ر'�� )�!"��x��

.زا1pSو7(�دە9.'��/Yە�ڕا���ر���K'2ن

���ش� 'I� 0'��'ی،���'9'ر��'و� �و�ڕا���ر3( a¬������� )xL�%k¿/ڕ� ��'�1و �دەزا�"ن، / وەک

�'��1Lە��8'را3(��M`%31LX��'\��،dLy��-�­�ری��'����Kر�و�درو9.¿'ری��cوو-0'وە�Kن�دە

� �و �ڕ/¿k%�ن ���،''�� )7�K'��-ر�X� ��Kرو\�رە �Y¿Lu'pLuد7( �و ��UBردان� �و �KرYIدن

�'��1ا�'�M`%31LXش�'��'�1L� /�'S'��Kە��8'را�M`%31LXو��1ا�'ش��'ڕا�'ر��'��1و-¿'دا��'

''�� ����pوەڕان M[-Y8ڕا����و�1UYCدەر� �ز���1Pس )xLH'¿Pەو�و��B��X .1ەش�L�� ��'��ن '�

7�K�x��X� '�Uوەر��'u� �'��و� ��'��ن�ڕ/¿Ykاوە �Y¿���Kد�'وەی �'\�� ��Xرت �و �دەوS'ت )

�و� ��K'��I��Hن �و ��Kرو\�رە�Kن )3��'�'PX� �9'رو1ار�و M[.%k¿/ڕ� �و )3'¿H1وr� �W¿LX-'ی

��-� ��S$��'وە� )TاYI�$�������9� )Tر�X� �9'ر�'�Sا7( �9'ردە�( '�� 'I� ،���دە ��UYرە�Kن

� )7�K'.%�-'$¿�»� ��Xر-' �9'ردە�'ی �'م� �و�-� ����K'¿�f'2ن� ��'ر�9'ردە�( �و�ò"�اق، ���ان

�و���Kرا3(� �'��ا��ن� ������1ر3( �'ر�������دە3('�� 'I� �و�ڕ/¿Ykاو/�، �و��cوو-0'وە �'وڵ

�'وا��'���و��'��'���و��واز\1ون�و�دە9.'��\1و7(��،dQp-و'¿��Kر-'�ڕا���رە�X7(�ڕەدووی��K��H

�� �و�دوا�uر�وەك �-'�'�'�LXراوە �ڕا���ر��K'�U'وە �و�ڕ/¿Ykاوە ��Xرت 'ن�'���� 'ر����''ك

�)7�Kو�«'زە� �دا1از3( )7�0LÝúد'�������Yاز�� �و�وەك �دەp�.9'9'ردا8"�اوە M�-ر�X� )K''.���K

�1و0�9='ی�ڕا���ر���K�،)3.'ی��1Lە��ی�و����K.'ی�ڕ/¿k%�ن�و�[دە9.'ی�9'روەرا�X�)7رت�

��Xرت )7�K'�Lu�� '�i�� [�/Y��دە �و �'�Kر\Yاوە .R�9� ��'ر��' �زۆرن، ��$1و�' ��رەوە� 7(��'م

� )7�K'�Uڕا���ر� �زا1pSو7( �9'ی� '�� �ڕا�1ردووەوە �9'دەی )7�K���'X)�2»(دە�'ی�� �-� دا

�،M�Uر8'ر�K� )�!"�1��K� )Tڕەو� )7�K'�Uڕا���ر� �زا1�Sو7( �9'ی� '�� �ڕا�1ردوو �9'دەی �'وەدی

�'���ی��'ژ�1و7(��'و�دوو��'I�،�U1و��)T'R'��Kوەر3(�و���'uوو-0'وەی�c�����'H0'ری���

��ر '�� �ڕ/¿Ykاوە�ڕەو-'وە ���Uن، )7�x2(L-� ��'-'ك �دوا�uر �و �'�0Q9راون �و \Yاون

.u'��وەر��2���K'�Uن��'رەو�-�x2(Lن��Yدوون

Page 62: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

62 ��ژ��� د��و� و�����ن

�-1/�ە� �و �H"ن )T'�0�H� M`LI'� ��Y9و����� �وەك �u'��وەر3( )3�'\�� ڕ/¿Ykاوەی

�و�دە9.'��/Yە� �و�I'س ��Xر-'�Kن �دە�K��'.9را�'ی a¡ر��'و'pرا�'�� '�� ��'ردەم BXۆ��.��ە�Kن،

�I'�ڕا �1وە،� �'وە� '�'و��Kردا�'وە� ��'���وی �و�'I'�"ن ������2اوە ��Kردا�'وە�ن ���رە���Kا

�'�� �و���و�Kت d/c/ر���� �و�ڕ�ZUر�"!م �دەR'9ت ��'ژ�1و7( '�� ��ی )T'�0�H� 9'ر\'�3(

�ڕ/¿Ykاوە� �و ��Xرت ��-1ÅS'Ýèر-���7( a¡و'�� )7�Kەرە����� '�� ¼�دن'X� �و «������ دەرY¿Iد7(

� '�� �و�ڕا���ر�K'�Uن �1ور3(��� '-��'� �ڕا���رY¿�Uد7( '�� ��� �u'��وەر��Uا )T��'

�a¡و'�� �u'��وەر�K'�Uن �ڕ/¿Ykاوە ������1ری )7�K��H� �و ��-�xران'� '-��'I'ی،R'��K

.دا�Bا��ن�و�دەYI�-�x.9د7(�ڕا���ران�و��Xر-'����Kن�داوە

�'ر�'وەی�I'�دە9.'��\1ون�و��x��X\1ون�و��9ز��xر3(�-'����زە�'��'-'pS'ری���K�����'0�

�'I�-1دی��1¿'�H�،0'��-1وە��-�K�'0-Y8ر'�دەرە���Iن��'�1وە،�I'9YX'����ەدا�و��'م�دوو�

�'-�W¿LX� M[.%k¿/و�ڕ� ��9%.'م '�� '¿�د )xLI�-ر�'�� �وەك �1�'و�ڕ/¿Ykاوا�'L�� )7�KاوەYk¿/ڕ

���� '��U�1L�� �زە��0'ی �درو9.¿'ری ��ی ��� '�'�� �X'روەردە�1وە، �'���Kا'¿H1وr

S'ژ�1ون9'ر�'�� �و ��را9.'� ��'��ن ��-�xرا7(�. �ا7('� �و ��K��Hن a²9'ر�� ����Kرە �'م

�'��'ژ�1و7(�دەR'9ت�و��Xر-'�Kن��'و�ڕ/=''وە�ڕا�2QIوە�و����Hر���-Y8ر'�����)7�KاوەYk¿/ڕ

�)xL�'=�!"��x��� ��رای'��0Lو��� �'�Kن'¿H1وr� '-�W¿LX� ��'1Sە�����'وەی '�� �"�YIد�'وە� '�

�'��ی�و�LX='ی�9'ر�و�1ار�و�ڕ/¿1r�M[.%kوYI�،)3'¿Hدووەڕ/=�Y�'�درو1p�9و�'و 'PXەی� .

���¬�aو���aîLڕا���ر��Uا،��'9'ر�����M���'��Xر�'pرا�'��'��'I�،1وە��'ر���'م��LXاو%3.��'�

�ڕ/¿Ykاوە� '-��'�KنR'��Kو�� �1ور3(��� '�U1ازو�دا� )T'�0�H� M��'\و��� �'رژەوە��ی� �0'��ی

¿LX� �u'��وەر�K'�Uن �و�9'ر\'� ��0/1'ران �داYاوی ��K\1و�'وەی �'را�p'ر� '�� �و �sLWاون

�M[.%k¿/ڕ� �'را�p'ر� '�� �'��ا��ن،� d28� M�.28� ��K\1و�'وەی �ڕ/¿Ykاوە���Kا، )7�K9'رۆ

��3�9(����و��'ش�و��Kڕ�و��M[.%k¿/ا،�ڕ��-'�K1ە��ی�و�9'رۆLو���)T'1rوH¿'3(�9'رYIدا

�و�'Y=I-0'وە�ن��'9'ر��0'��ی��'��ار3(� �و�دە�=�ا�M`28�)7�'9'ر���K'S'��Kن �'�1وا7(

.�K'9YXن��'��K\1و�'وەی����28ا���y2QXر\1وە

�M�-'�0�H�)T���1�'رە����(��'ز�1و�="�3(�'xS'�����L9'I"ن،� oاوی���Yدا��'����'0��'م�

�'��3(��'9'ر�9'ر\'�3(��X0'وە�و�-Y8ا�LX�'��§���K'.%�Iر��'�H"ن�و�-1/�ە�BXۆ��.��ە����Kو�

�0�H�)T��'H�)T'و�9وان،�'R'��K�M9'�='ری���ڕ���'r�-�'��'-���'و�'�M[�9و����)T'

Page 63: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

63 ��ژ��� د��و� و�����ن

�ڕ/¿H�M[.%k"ن�و�-1/�ە�BXۆ��.��ە�Kن�دوور�[�'ردەم�8�X'��ەی��'م��1Lازە��'�ڕ/¿k%�ن�

��ت�و�]�'�دە1��.9را7(�ڕا���ران�و��Xر-'�Kن�و�دەR'9ت'�'���'���!"��xو���'��'�Kر\Yد7(��،

،�]ر��K'9YXن�و��Hرە9'ر�و�دا1از�K'�Uن��'��K\1و�'وە����K'��.28ا��UBردان��'��I��H]'9ا�

��T(�ڕا9.'و��'�'��)3Y8ا�LX]�M[-Y89'ردا'p�9دن�و�دەY¿-�x�����=Y-��و�������2ان�و�

)3�9��] �B�1.Iو��� '����و��¿��0Q9�� [�)xLا����S'[و����1Lە�� ��'ر��'ش )K��Hو�� ��UBردان

K� �و ��LCرا��9ن �� 'IاوەYk¿/ڕ�'��'0�� �'م� BوYIد7('X� '�� �ڕ/¿Ykاوە�Kن ���LZرا7��9(

�¿'رەوە"�"��)7�Ýâuو�9'ر-�9'ر3(�و��'¿��)K��H�MNu�.. "�)7�K'.9را��-��دەI'ن�و��'وە��'�

�و� �دەوS'-='را '�� p'ت�-'�� ���uدەYI/0'وە، M`%������9� �cوو-0'وەی� 1L�� د¿'ی

!دە1k-R'9ازە��'��و��K'.%�I����9ن�

�'0�� �'و� '�'���Kری� �0'��ی� '�� �و �دەI'ن ��'9'ر ��LXا��UY8ن �'��ر�K'��Iن� 'I� ��'ن،�

���Y9اون M`%���x��'9�Kر��'��و�. �ڕ/¿k%�ن ��1Lازی �'و� �دە��0"ن، ،��'8'ر�9'ر���pە

��'Y=Sی� ���Uا ��'��وی '�� �'\�� ���-1وە، ��'9'رەوەدا 'I� �u'��وەر�U'ی '��I��H

¿LX� �9'ر�'�Sا�'وەی '�� �-Y8ر'�� )7�K'�!"��x��� )T'�0�H� �و�] 1rو�W])3'¿H-'ی و�دزەYIدن

'�Uڕا���ر� �دە9.'��/���UY'ی M`9ر'��'�� �و M�£اYIۆ�"�� �و �ڕ�ZUر�"!م �'روە���. -'�'YIد7(

�)T'ڕ/¿Ykاوە�u'��وەر�U'�9'ر\'��Kن،�-'�������Yازی��'�����اK��H�)7(�و�دەر\���M[UBڕەزا'� �'�LX'وا�'وە� ��"ن، M�-�K� )K'�U1ازدا� )7�0LÝÞ9دە'�� ��'رە�و '�Uواز��u� '�� '¿�د )xLI

� ��1ێ aۆ�Y�� �X'روەردەYIد7( �8��C'ی 'I� '�'وە� �0'رە-��'����Kن،]�M`%������9� aۆ�Y�

ن،�وا-'��'و�ڕ/¿Ykاوا�'���������ن��'�YI�Hد7(�ژ7�U(�ڕۆژا�'�و��'��1'ر�K�)7�K'uر�]��زاد1kاز

' .واوە-�Yدەڕوات�و���را9.''K(���ڕ�=��ا�'�ن��'

�'�����'وەی��'و�ڕ/¿Ykاوە��'�9'ر\'�3(�و�'��T(���ڕ�=�¤ا�'وە،��'pS'-'��%�8'ر3�X�)

�و� �و��ڕ/¿k%�ن ��\"�YIد�'وە '�� �¿'ن،� M[���دا �و�����x"!م ��'0�� �L�'��K� �'وەی� §QX

1ە9.''Xا�����'وە����'� .�K��H(�و��\�UBردان�و��'��kر3(�

*9� ی�4 !% د* ��ی�� ،/9رایی��ن ��و� '%" -'ی�وازی��؟ آ�ن �یی% < آ(�(�ی&�% ;%

�L^[ �'وەی �'ر ���دا ،��'� '.%31LX�� �'وە'I� ،]L^��'دا'وە '� M[.2�'=-R'9دە'�

Page 64: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

64 ��ژ��� د��و� و�����ن

��وە، ����f'2)'��ن �'و �'م '�'و و دە9.'واژە ')�'H اوە�s/1L� ( �'-'ك وTR'9دە

'#%��)Yاوە، -'#'�ندەR'9 �"�ار����'ی �W(LX-'ی و �����1%.'��ن �Xر-' �1Lە��3( '�'�

���'��-L)�ا 'I)7��'.Q�f�9 ��97( و ڕو���1'���ر�3 �X �� )*L������ '(�و �'دا)1pون د

�1ون� �ڕا���ر�K'�Uن '�������و� )T'��Xر-� �-'واو���uواز��' �د¿'ی )x/1ار-'Iو�� '=LX� . زادەی

�� �'و�LS �'ر �'دا'وە M[.9ڕا�X و'� '������ و 9'ر�Y(-1اوە ەوە١٩١٨ �X a¡�9ش �'

M[UY-ر��'و د '�Rو'� �� )T' و #Yۆ27.�ت ��ڕ�=��ا7( ��1pوM`L�f�9 )7، �\'ڕ/1ەرا

M[-Y=��� )7را�*/Y# ادY8ۆ��X 1و� '� a¡�9 ن #' دا،١٩٢١'����f'2)'���'وە �'� )7�.S'

.Y(0/1ان

�'8'ر M`9'��1Lەش �' )T'��زادە��ن Q�f�9.' �\'ڕ/1ەرا dQ��0'��ی �'9'ر M[-Y=#'

'��V�-را��C '� )*L�9���'وا YCاوا���دا، o�� وازی��u ك'-'� )T' �'روەزە�' �\'ڕ/1ەرا

�'��ر#��'����ا ��زادە��7( dQ����'ك و �� �'��ر�K'��Iن)T'�'S*1 ��#'ن، دژا M�´3ر�ec/ر�X

��uوازی ��o �� �ی #Yد�ن، Lf�9.'���'وە �'��وی ����f'2)'��ن #' �'وەی �'Rم. ��Lە#'ن

� ò"�اق ò'رە°( �'�X M�ÀòرT( ����9�"!�'#'ی �'-'ك 'U1وە 19ر��'S='�'وە�. ���' و �'�'�

�و� �'ر�'��0LWن� )7�K'�1ە��'Xو�� '=S'��K� M[.%k¿/و�ڕ� �1ور3(��� �0'��ی� 'I� ��'وەی '=�L�

�-1/�ە� �و �H"ن )3'-Y=/YI� �و �دەوS'ت �دارا�1و7( '���'ر� ��'ردوو��Iن �دا�'�¿Yد7( �1Lازی

��ر1uاز3(��1وە���'�'ن��Xر-'وە،��'روە����M[�H�)3ار�-R'90'وەی�دە-Y=Luن�و��Kۆ��.��ەYX

�M�£��9'��'-'�'�'�ڕو���K'.%��1��K�'9ا�Y¿�'%rدووە�و�'Iك�'-'��'I��L-�K�،م�وەك�

'�� )TR'9دە� �9'ی� ��Kر��' ��1Lازی �و� �دەوS'ت Ç¡و�ڕۆ� �1ور3(��� �YIدووە،� %�9.'�( ò%�ا

U1-1وe�a¥'p�91و دە����دەزا�[��'م�ڕا9.��'�زۆر�-�S'�و����زۆڕ/��. ��'��'�ی��L$'ش��'ر���وا

d%�%Iت���ر'p�-'��'Rم�- �'��K'.%��1��Kن��،�Hە�S'��0��9'�و�����M[��%����K'.%�0Lن�

� a¡�9� '�� 'I� �دەk'�'ڕوو، ���iوو�K'��Uن '=S'�١٩١٨��x�و�9'�� ��Kر��' )7�K'.���K� ەوە

�و��1ر �9'ر\'��Kن '�Uر�x/YIو�� ��Kردا�'وە '�� ��$1و�'ش �������و� �I'��رەYI�"8اون ا�Kن

�و� ���XۆY8اد ��x/YIرا7( )7�K'0-Y=���� ����K'¿��'2ن،� )7�K'�Uر�x-1K9'ر� �'رە���ر3(

�19وری� ��'�¿Yی 'ن�'�� 'I� �1ون،� �BIۆ27.�ت )7�K1ازە1را�� ڕاX'ڕ0U'وەی

K� )7�K'81ردوو�� �و �ز�0Uا�'�Kن '�� �و �1xS'��KژY¿Iان �زۆرە�L¿�ا������K'¿�f'2'وە �ری

.�'�Y\1Lان

Page 65: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

65 ��ژ��� د��و� و�����ن

�1xS'�� �و�Y¿����Hدووە، �1ون� a¥� ����K'¿�f'2ن� 'I� ،'���� ��'ر��'وەدا 'I'.CY8� '-'pS'�

��'ژ/�Yد���u1'ی� 'I� ��'ن، �L��9'I� �.2Q�� �'وەی� �8'ورە-Yە، �واوە-�Yو ��'وە 'I'.CY8

/�ە�دا�در "دەوM�.%������9�)T'S"و�" «�x/YI�)T'�1xر3("،�"دەTR'9(��1را3("دە9.'واژەی�

� M[Uڕ'Xڕا� '�� ����K'¿�f'2ن� 'I� �دەدەن، �دژە��ڕ���'ك ��'��ن '�١٩١٧��)7�Kڕووداوە� و

�'ر'���-Y8دا�Y-وو-0'وەی��1را3(�. دواc��a²������'Iوەی�'��دەR'9ت��١٩٢١-���١٩٠٥ �1و،

�'��وی�� �1و'�� '=S'��K� ���0Q9ا��%.����'ی M[.%k¿/ر� ��1را��K'وە، �'��وی� �1و'�

�1xS'��1و��'�'ن��1را��K'وە�و��'ڕ/1ە�Yد7(��'ر��" /1ە�'را'T(��1را3(�\'ڕ "�1را��K'وە،�

�و� ����U'وە ��1رای 'ن�'�� �1و� '¿�د )7�K'0/1�� �و ��Kر��' �و ���ر �و �8'ڕەك �و ��1e

�دوور��'� �9'ر-�9'ر��Uا، )*L�9��� '�� �1و� '���'و��1را� )7�K'��-'�'ڕ/1ە�'را� 'Y=I-0'وەی

� �وا-' �و�ڕا���ران، ��Xرت �S'��K='دە1L�.9ەردا7( �'ڕ/1ە�Yد7(� '-��¿Yد�'وەیR'��K .م�'��'ر�

7(���YIا����و����=�x/YI�)7�K'0-Yرا��X�)7ۆY8اد��K'�Uرەوەز'��)T��'�'I�،1و��'�U�9���0'���و�

���ی���uواز�U'ك��'��1Lا�����ا�. و�ڕاX'ڕ1UاBI�)7ۆLX�)T�.27¿'وە�Y8/�ەدا'وە�،d�y��وەك�دە

'9� '�� ��Hن ��'روەك ،'���� ��رادا� 'ن��'�'�� �1xS'��KژYIد������2ا �و رY¿-1Kدن

�����K'¿�f'2'وە��'�C'ر��0L��)7"ن�و�-Yۆ��u�o���،)x%Tواز�U'ك��'�1و�و��'YIا،��x/YIرا7(�

�)7�K'�Uرەوەز'�� �'رە���ر3(� �و �BIۆ27.�ت )7�K1را�� �ڕاX'ڕ0U'وەی �و ���XۆY8اد ���=Y-1وی

�1'ك��'� Kدوژ���و�وە�M`9ا�'�داردەYIك�'�1Kا����وەYI��'ن��'�¿Yی�19ورەوە�درا�'��'ر�

] !«I'-'�1x'ی[دە�9¤��ی��1eی��XرB2QX�)Tەو�و�C'ر����ارI'�U'ی�

� '=S'��K� �BXۆ��.��ە�Kن[H'و�9وا7( �-1/�ە �و �و�] H"ن �دەR'9ت �Y¿-1rد�'وەی a¡و'�

�و���ڕ�'� ��ت'� a²������ ��'م '¿�1H� ���دەن، ����U'وە �'��وی� �و�دەوS'ت C'ر����ار3(

'I'��-'R'��Kوەك�� '��U�� �ژ/Yدە9.��'ی M�-'R'��Kو�� �1ور3(��� �LX='ی ��'�Y\1Lد7( �ن

�و� �و�دا�'�¿Yدن �'ر�'��0LWن� '-��¿Yد�'وەیR'��K� ��������ن� �YI'PU�Kاو�و��'م )xLy�H

�'��اری��'��ab���)71و�'���'،�وا-'�دا��Y¿0د7(�'I%�7(�دەR'9ت�'=S'��K�)7دY��'ڕ/1ە

��'-��'���Kا��'��Kرو\�رە��K1و�دا��1.2وان��'� .�)TR'9دە�'��M`%31LX��L%Q9ۆYXوە���

9'روو'B2QX�،)xSەو3(�دە9.'��/Bی�ڕا���ر�و��Xر-'�Kن،��'��"�ا-¼�دC�)7'ر����ار3(�و�دەوS'ت�

�'I�،'¿LSرە���ر3(��'ر��'و'��'���ر1uا��K'وە����'،��'�1xSڕ/���'�LX'وا�'وە�31LX%.���ن��'�

'���زاری�داYاو،�دارا3(�-�p'ت��'�دارا3(�دەوYC�،)T'Sە�Xر-���Mدە1از/Lu�d='ی���زاری���زاد�

�و��'ڕ/1ە�'ران،� �و�-'YI�0Iات �و�ڕا���ران ��Xرت )3��1L�� ��1رای '�� ��Xر�'��ن ،M�-ر��I�-� '�

�'��وی�BXۆ��.�ر�Uوە،��=Y/.'وە��M�-ر�X�)3ر�-�.¿ !د¿.�-�ر3(���ر1uاز3(��'�د

Page 66: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

66 ��ژ��� د��و� و�����ن

� �و d'9� )T'�دژا �'��ر�K'.%�Iن� �و��'�'ر�'وە، �دە1k-R'9از �8�X'��ە �'و� �'ردەوا�(

�)T'�0�Hی�'=S'��K1ازن��1"!�'وە�دە��K1ن�و���Kوی��1را�و���'��'I�،ن'Iدە�'���Uڕا���ر�'و��'�'9.'�دژا'T(��'�1و�����0'T(�ڕ/¿kp'�'وە،��H�M[.%k¿/ی�ڕ'¿�'9'ر���د�xLP(�د

Iدە� '���'¿H1وrو�� )xLy.%k¿/ڕ� �و��'�1و '����8��1L'را )xLSو'��'�� '��-'�و��'و�دژا 'ن

�0'T(�دەزا��LH�)3ت�دژی��9%.'م�و�9'روەر��'�'���L�'�.

ه% ��و* �9* ه� آ% ��ی� ��زاد� ڕ*: ی% ڕ'�ن %�� ��زاد� آ% ، ��D: �)ه P��!

7 دی�7* ن آ% ی% "%��! *؟ و

��s/1L2ن،� d/و'���دە �دە1k-R'9ازان �و ��ر1uا��ن� �وەك �ڕە�� ��1WPڕی����زادی �وا-�ی '�

�و� �دە�L�.9ە��ت �-�وە ��زادی� '�� ��� ��زادی� ،dد�� �'وە� �وا-�ی '��1*�'�� ،dQ��� �L��9'#

'T(��'9'ر�. ��زادی�#'7�9(�د)'�دە�Q.'��%�8'ر8'ر�و�دا��0='ری R'����M[-زادی��'�ڕ/)'و��

dد�� �'دی� �دادX'روەری �و ��'�1وان )7�%#'� �0'��ی .'�� ��'��iە �'��ر#��'��ن pرا�'�'ر�

'�� �و �دە��sن ��زادی� �1و7(� a¬ر'�� '�� p'ت�-� �دارا3( '#� ���¼�اS'����ا �'را�p'ر� 8�X'��ەی

���ر#%�%.� �r'رە����1r'ی� 8�X'��ەی )TR'9دە� �9'ی� '�� ���'-� )7�%#'� '#� ����ا

��زادی،�«�Xر-'#'���ا�دە��sن،�دە�Sن��¯°'��§���%#'�،'��2Q#ەY�'��،)7�%#'�¯°'���زادی�

'��-'PU�� «��1ور�K'�Uن�و�'#%�7(��'�1وان�و�����زادی��'��K-1\'��ە��¯°'���1Hو�0��)7§��'

''��%C'��§�Uوەر'Xا،�داد�-R'9دە�'�!

����ن� �دەرەوەی )x�!��� �� �9'روەران 'I� ،dQ�'C��� �'و� ��زادی� ��� �و/YI�0د�$�ن �'8'ر

'�-1ا�� ��� �ڕۆژە �و ��'و 'ك� )K'��.��X� �و ��'ل �و �2'��LX$���ە �و ��K$�ن�د�ر�UەI'ن

�د¿'ی� �'وا7(� ��زادی� �دە-1ا�� ���ر\1وە�Kن �� ���رYIاوە�Kن 'I�-� ���1�Lن� ،dQ\1و��ا'X

��'-��9Y'وە '�'k�� �و �'ر-'p(9¿'�'وە� �I��'0'ی�. �'�Y¿�'=Lاو� 'I� ��زاد�'ك� �'Rم

�M�Cو����� �و M�.91او��� �و ���و\'رژەوە��3( �و ���ودەردی '�� dQ�� �-�#'�Kن 1د����1ر3(

�'وا� ،'¿�د �-0Q9Y'رە��'وا7( ��رودۆ'� �'و� �درو9.¿'ری '.Q���� ��Kت o�� .وە���

��u�)T'��وەر3(�و�'�)7�K'ا��1د����1ر�U'ك�YXۆxL%Q9(�در/���وەی�I'H'رەYIدووی��'

�9'T(�و���زادی���Uن�'Iدا�'-���'و�'�M`L�28و��M��'\ن��'���و�K'I�-�'-وا�،'��-'R'��K

Page 67: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

67 ��ژ��� د��و� و�����ن

��زادی��'ر�I'س���زدەI'ن�و��'وە�دەر�IەI'ن�و��'و�9'رە����'I�،��'8دە�'�'�����1را�'

�و� dQ��'رu'9.'دە� �-����K'Iا ��زادی� '�� §�.28� ��زادی� �و '�28.�ا ��زادی� '�

dQ��د�ر�Uەd/YI،�. �%�8'ردە '¿�د �'وی� ��زادی� '�� §Q¿LI�-ر�'�� ��زادی� �109وری �'روا

�Q%10ور3� M`9��� '-�eو�دە� �دە�Kت'X� �وا-� �L-�K� ���'-� ��زادی� �1دی �'Rم�'�� �-�ك 'I� ،)

�1ور3(�و�ڕا���ر3(�و�1K�.1ور�K'�Uن�ڕز�eری��1و\�dQو�'I%�7(���ف�و�دەR'9ت����K-1\'��ە�

�و�� ��زادی� �و �U��� �S'��K='دا ���ر��7( '�� ��'�1وان �و dQ\8'ر\1و�%�� ��'�1وان ��

.دەR'9-���ن�دەر\¼¤ن

��زادی�ڕە����'9'ر��0'��ی��ڕز�eرYIدن�و���زاد�1و7(�-�ك��'�'I��L-�K� ن�و���K'��Iە�دەرە!��

�)T��'� M�ÀQ9ۆBX� '�� )T'R'��K� �و��'رەوەز3( M`2و���� '�� '��'و���زاد� ­�2³'1.9و\1و7(

�9'رە����(� ��'ر8"! �'وا� ،dQ�� �ڕ/¿k'ری )T'R'��K� Mڕ����� �و �Q.'دی� '-��اR'��K

��M�9'Iزادی���'وا7(�ڕە���1و7(�-�ك��'���زاد�ا��'��1WPڕ3(�و�زەو-¿Yدن�و��'زا��7(�109وری�

dQ�0��-�K�'¿'ك��'وڕۆژەی��'و���زاد�'�. د�M[-�Ýúد'��'Rم��'8'ر�-��K'Iن��'��Hوەڕوا7(�

����I'��uا�������'�pS�rا7(�ژ�Uن��'�1Hار1LHەی���L-ر�X�M[.2�'=-R'9دە'��9'ی��'�

� �ڕە����1و7(�����dQو��'م��'8'ر��'C%��'ی���وا ���0�'وە��'م���زادیSد'�� �'وا�،��ادی���ز "

��x/YIر3( �'��و� )T'Sدەو� �و �C'ر����ار3( �و ��Xرت �9'روەر3( �9'ی� '�� ���xL(�" ڕە�� '.Qp�

��.2Q�� �و �1ون'�� �X'روەردە ��ڕز�eر��Uا )xL%Q9ۆYX� '�� 'I� �-��K'Iن �'وا� I'-1ار3(،

�'�� �و ��زادی� �23YC.'ی '0���� ��'ووڕۆژە 'ك� ،�Uدار'�9'ر�� �S'��K='ی X'روەردەی

��0�'وە�در/�ە��'��1WPڕ Sن�دەدە�'وەد��U1ازuر���)T'�9'I�)7�K'�U .�'I�،'�'ر��'م����Kرا�'

���� ��ر1uاز�U'وە� )T'�9'I� '�� �-�ك ��eرا7( 'I� �Bوا'ی� �'و� ���ووە-''8� )7�K'��Iر��'�

�������9��%.��'دا� '=S'��K� ��'م ��'ر �و �ڕۆژەوە �'م� '�� M`%������9� )T'�9'I

��Kوەر3(�و���'u�)T��'�)Tت�و��'�ڕەو�Kە�L�.9ت،��'ك��'�دە�Kروەردەدە'Xی��ا����-'R'

! T�9(�9'رI'و-]�MڕاX'ڕ��Uو�ڕو�7(�دەوT'S(�9'ر��'دار�U'وە

%��� %� %; *9� �7ر� و �971% �971% رآ� ' %�، چ و* �% آ% '4* ڕ* و* آ��یی% �9و ی9* ه% ت

آ(�% J(رم و ���% �(ر*��&A7ڕ )� ؟ ی% .� ه% ر��ی��7Hن

�d/Y1ا�.�� �Bوا��#'م� ����ەدا '#� ،d/1ازدە� �-��و-'9'ل )*L�Rو�وە� '=�Y8� ���9YXر/*( '�'�

Page 68: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

68 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� �دەوS'ت �'��ر�K'��Iن� ،]L^�� �دە-1ا�[ )T1ر�'�� �'Rم� ،)7��'�'�� ��'�1و �9'ر '0���

�،'=S'��K�M[.%k¿/1ا�'��'�ڕLو��'��'Iوەی�'��'ڕ/1ە�'را'T(�H1r)'3(�ڕە-�ە#'�'وە،��'�'ر

����9'#� ���ڕە-)Yد�'وە�ن،��9'روەری� �#'وا-' ��%�8'ردە#'ن، �د)'دا )*L��9'#9'ر�'�

�)*L����'��'ر� '#� �="�در/.'�'ر،� )T'�'ڕ/1ە�'را� �و �ڕ/)k%�ن '�� '(�د ��1Lاز/*( '.%31LX

��ات� �'دە9.'وە� ،''�� �.%Q�� �'وەی� �و�. �LX'وا�'ی �9'روەری )7��'�X� '�� وا-'

'��\'ر/1ە�'را �'و3§� ��ات،� ��Yۆڤ ��'�دە9.'��\1و7( ��'�1وان �وا-' ،''���Uرەوەز'�� )T

�'ڕ/1ە�'ردن�و�ڕ/)�M[.%kژ������Uا��'��dQ���ر�و�C'ر����ا��'��اردە��،��'ر��'و��uرەش�دە

�'��ار\� .d/Y#ن�دە�Uر�و�ژ��7(���ز��"�ە3(��0/1'�M[.%k(/زادا�'�و�ڕ���M`L#'�'��'�'ش� .

�UY=�� �دەY#��'.9دن �9'روەری �درو1p�9و�'وەی '��'ر�� �'وەی����1Lازی� '�� '.%31LX� ،

� ����Lu'��ن '-�W(LX���� �و���UBرە��ن d/ر��� �'ڕ/1ە�'را'-��'��ن� �'���1'ن،�[�1Lە��1pو7(

'(�د a¥و��'ر� '�1���� ��f�9'ت، ،� �و�] �1را ��زادی� ��'9'ر��0'��ی �و��'وا��§ �='ر/0'وە

'T(��%�8'ر��)'ن�و���Uن��'���YC�)*L�9اR'���وەری�'Xداد�،M`27(�و���و��%#'وا���دا�

.ڕ/)kp'�'وە

�'1KرQX�،)T§��'�1و���31LX��L%.$�ن��'���Lان�و��'1Sە�����'وەی��1Lە��3(�ڕ/¿k%�ن�

��ڕ/¿xL��-�M[.%k(�وەرز���Mو�ڕ/¿Ykاو/u�)x'��وەر3(��dQ���Lا�!��M[.%k¿/ی�ڕ����،''�

=S'��K0'وەی��%k¿/وا-'�ڕ�،dQ�7(��'ڕ/1ە�Yد�K'=S'��K�)7ن��K'8ك�و�دەز''��'�و��Kر��'

��� �Y¿Lu'pLuدن �و ��UBردان� '�� �'��ا��7(� ��'�1و )7�%I'� ��3�9(؛� ��W¿LX-'ی �1Lە3(

�–وRت��–دەوS'ت�"�'�'ش�دە�1S'��'.Qە�����'وەی�1e-'ی�. ڕە-¿Yد�'وە�و�9'ر�Y¿���Lدن

0'�'I'ی�0LW¿LX'ری�'LI.��'�". 9'ر-�9'ر3(��'�وا-�'K(�د¿'�1L����'=S'��Kە���'�Kن�دە

� '�� ��LZ��Kرا���K'��L9ا��زادە�Kن �و �'وەی�. �LCرا��9ن� '-�Kدە� �¿'�'وە،� �'8'ر�ورد-Yی

�)7�K��1ەeزادا�'دا��'-'ك����)K'��.LI'�'��،dQ��'�1و������1e�\'ڕ/1ە�'را'T(��ی�دە

�LX¿�ە�sLن �'�Kن'Hو��� ��LCرا���9' �و '�Iە�Y8'وە� ���رە�. دەورو\'ری M`9��� �'9'ر

�'���1'ن� §���K8'ورە /I8'ڕە� �و��1رای �LX¿�ە��Lن � �8'ڕە�K'Iن )T'��\'ڕ/1ە�'را '�Kن

�)7�K1ە��ەL��0/1='�و��ن�و��K'��'-'ك��\'ڕ/1ە�'را'T(�8'ڕە�K'Iن�و��Kر�K'8ن�و��Kر¤�8

�'���1'ن� �� ��LCرا��9ن � �و '�Iە�Y8'وە� '¿���ر�/ د )T'��\'ڕ/1ە�'را � ���ر �1رای

�و���ر �'�Kن'Hو��� ��LCرا���9' �و�'Y=I-0'وەی ��'ر/$�LX�M¿�ە�sLن ��LCرا7��9( �K'��Uن،

��LZ��Kرا�K'���9ن� ��'ر/$��'�Kن، ��LCرا���9' ��زادا�'ی� 'Y=I-0'وەی� �و LX¿�ە�sLن

Page 69: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

69 ��ژ��� د��و� و�����ن

'Y=I-��و�12�I��-�W¿LXەر3(�و�7�Ýâu(�دە�Q.'وە. �LXە�sLن�'��'�'Rم�. �'م��uرە��'م�ز��"�ە

��ز � '�Uرەوەز'�� M`2و���� �و M`LI'� ¯°'�� '��0-�W¿LX� �'م� dLH'�� �Y8و�'��'�"���ن �و ادە�Kن

dQ��'�'ش� .���=�Y8��K'��uن�و��\'ڕ/1ە�'ڕا'-��Mدەز8'�و��1Lە��ە�Kن،��'ر8"!��'�%'ر���

�'���و��ن�و��KرYIد7(��'ر�ڕۆژە'��'ر��'��Q%.�وە��'��1Lڕ/¿Ykاوە�u'��وەر�U'�9'ر\'��Kن�

'-���ا�����M[.%kLuوە���ژ�Uن�و�ڕ/¿k%�ن�و��KرYIدن�R'��K�)T��'�)Tو��'�ڕەو�Ly-�W¿LXو�.

%� %; *9� ر %��.�آ�ن و 'RS@% �ی&% وت و آRی&� و آ% !/، ��ی� �9و� ��;% د* د�!�ت

%� � %! %� ،/؟ � ���.�:% ر د � ر!�

�a¡و'�� 1*S'�� ���دەن، �دەR'9ت )7�0LÝÞ9دە'�� a¡و'�� �'��ر#��'��ن� �L��� ��'�1و �'ر��'

� 'S*(�دەدەن،��'�وا-�'�(�د)'،��'ر���وا�1���QXا��'�Y\1Lد7(��'�1و�دەL-R'9*(�9'روو�

#'��'�1و�-�#��L-1ا��7(��ڕز�eر#Yدن�و�'��-)Yد7(��''،��'ر���واش��'�1و�-���LI-1ا7(�

''�� ��UYردا7(� �و ��'�1وان�. �\'ڕ/1ە�Yدن �'ر�(� '=S'���� )T'��\'ڕ/1ە�'را ��uرە �'م

� o��� �و�9'روەر3( �ڕا�'ر3( '�� �و�31LX%.$�ن dQ��'�دە� '=S'����1�وە�-� ،dQ��و��� '���� #'س

d/Y=��و�ڕا �ڕ/)�kpت �و�9'رە��!ە �"�#Yد�'وە�. C'ر����ان� �'��ر�K'��Iن� '#� ��'ر���وا �'روە��

�M�£'#'#�-� �و p'ت�-� )*L��� �وەك §�0���� �دەY8ن، �'ر�Hو'�� M�£'#'#�-� ��زادی� وەك

�'ر�Hو�دەY8ن '� .[/1�� '0/Y(�� �و��'و��1Lە��ا�' "ن��� '#� �L-��� �'Rم�،'=S'���� )T'�دژا M

��'ك� ،d/Y8وەردە� d%É1S'�� ��Hن ،''=S'���� �'��ا��7(� d28� �'ر�(� �'وە� �'و�9

)*S'� )T��u� '�� �'و�. �'��ر#��'��ن� �و�-'��� ����'S='ن )3�9��� )��-� �'��ر#��'��ن� '(�1H

�،�.9'�� d/دە#'و� �ز�UY-�Uن )T���و�' �'رك� �دە#'ن، �L9YX� �و�دەر�( �����1رن '#� ڕادەی

���و�' �'��وی��'رك� '�����1rرە'r� �و���UBری �و�9'روەری �و�دەR'9ت �C'ر����ان ��'ك ت

! 'S¿'وە

�)xLy/1ر��'�� �وەك �X'ر�K'=.9ن �و��1و7( '��9'I'I�-� )xL9YX� "ن��� ،'��'0��'9'ر��'و�

��UBردەدەن،��'I����K'���1و���رەوا���eوە�'�1ە��ی��'���K'=S'��K'وە��''،�وا-'�'X�،M`28

�8'و �Bو�0Lر/�-�زە�¿Y/0'وە،� �و ��1و#Y¿p/0'وە� �� �/Y¿��L��9'I*(�. رە 'I� ��وا� �'ر

��'��ن� '�� ،dQ�'�� ���Uن '�� p'ت�-� )xL��-و�� �وەرز�=' ،''�� �'وە�ن� abوەرز�='ر���

Page 70: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

70 ��ژ��� د��و� و�����ن

�M[/1�� �� �X'رە9.=' dQ�'�� �'وە�ن� ab��� ��0ن�­Q�� �� ��0اران��� dQ��و�دە '.%31LX� �1Lە

�� 'ك� �'Rم� ،dQ�'�� �28.���ن �وەك��K\1وە�1ەی M[���� )K��H� 'I� ،dLq0ڕۆ�� dQ��دە d

�'ر�Hو��8"�در/�dو�'��)T'R'��K2'ی��X�'��،'¿K��H(�وەرز���Mو���1'ر3(�و���رەزووە7�K(�د

�'=S'��K� )7�K'��-1ا�� '�� �دە-1ا�� d28� �وەك ��0ارا��§��� �'Rم� ،dQ���� )xLدا���X� o��

���'�Yە�'�� .=S'��K� �1دی �'وە� �د�%��'وە �'وەش� �9'رەرای �و�['�Kن ��1e

����o]��رەوا���'�Kن ��رەوە� ��'و ��'روە�� ،d/Y¿�� a¥� �و dQ�� ��Hن ��UBردەدەن،� 'I� ن،

dQ����MN9ی���و'I'=S'��Kری��UB��'��ی��Xك�''=S1��K.

�'I�،ە8'م�L-وا�����رەزوو3(�دەI'م�و���'Iك�''=S'��K����'0��M[��0/1'وە�و�-�¤وا���'�'�

dQ�'�� ��'ر���و/*( ��زاد،� �'8'ر���،�S'��K='ی� ،d/Ykp¿/ڕ� '����'0���'9'ر��'و� '.%31LX� ،

dLuوە�دەردە'��K'¿�f'2��� .دوا�uر�9'ری��'�r'رە1rو���'7�K(�9'ردە�(�

%�����'4ا �( ه% 9� %" %3* � آ% و آ�را�% ن �% ، آ����% %3 ��&A7ا�4ن و ڕ�A P ؟ و* �% آ% '4* ك ڕ* ریی% ك و را�% %'یی �9و "�S!�او* ه% �9* ن، آ�'P آ% د* ���Fی�ن د* �%

'���� �و��\'ڕا�'رزا�"ن ��\'ڕا�'رYIدن ��Kر�و�'��-¿Yدن، ��زcUم، .�'�� M`%31LX� ��-¿Yدن'

�،§�-'R'��K�)Kر'�'-��'�و�R'��K�)Kر'�'ی�ڕا���ر3(����'،�'��-¿Yدن��Xو��'PXو��Í��\و��

'�و��و%3.��' '��2'\�� )x/ر�K . �� �L9'I� 'I� �L-�K�)*/ر�K� �و��و%3.��' '��2'\

��KرەI'ی� �Y¿Lu'pLuد7( �C'ر��7( �-� '�ڕا�'ر��' '�� M`%31LX� '�� �'�����ەدات،� )T'R'��K

���� ��ات،� �د¿'دا )7�9'I9'ر�'�� �C'ر��ن �-� �ڕا�'ر\1و�'، '�� M`%31LX� '�� ��ات،� �'9'ردا

�'وەی��Kرەp�Lu'pLu�'I¿'ن .Lu�ردان�و��UB\��،)T'��.%31LX�'I��L������'-�،'د�Y¿Lu'p

M�-'R'��K�)TاوەY9�¾L��'-�Kدە�'I.

�M�#�-�)71وH���'���T(�ڕۆژا��ا�'�'���L#�-ا�وەك����U��)7�Uر�و�ژ���M[/1��'�ن���ر#��'��'�

�)Éوەر�H� �و �دەدەن �#Yدە�)Yد�'وەی a¡و'�� �دە^�ن، �'وەی� �و �'��ار�Uە#'ن� ���U'وە

وا-'�. §��'9'ر�#'£��Mد¿'دا���دەندەر1Hو7(�C'ر��ن��'���L9'#�o)'وە���#'ن�و�C'ر����

�'و�. �'���Uن��'9'رووی�'S)'وە�دە��sن�و��'�'S)�§��'�9'رووی����U'وە����'�'ش�

�'وان�31LX%���ن��'��و��ن�و��Bوا�ن��'��Y¿-1rد�'وە�وەك��0/1'ر��'I�،دە8'ڕ/.'وە�'��'0�

Page 71: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

71 ��ژ��� د��و� و�����ن

� )7�Uر�و�ژ�K� M[/1�� '�� �و��'ر�I'س '���� �'��ر�K'.%�Iن� ���L9'Iو�I'%r'ری �وەك ��Uا

��1Hو���ر0U'وە�و�YI�e1.Z8دن��a¡ت�و��'و�Kدە�)T'R'��Kوەر3(�و���'u�)T���'��اری�'

�'و�ڕ/¿Ykاو�و�Y8و�'����u'��'و�ڕۆژەدا�دە�Kت�و��ی���7(��'و�H"ن�و�-1/�ە��K'9YX9'ر�'�

Iوی���'�7�9(��'��"�YIد�'وە�و�Z8.�ر�و�YIداری��ی��'ر�9Y'�و��0/1'را'I�)T'س����Kت�و�'

�'��ر�M[/1��،d%�Iژ�Uن�و��)xLI��H�)7دY¿�I��H����§�0/1��������د¿'وە��K��'%rت�و�

�و� �/1�� ��Kری ���'1ÅSر-����' ��'ك ،)T'����K'��-'R'��K� '�1ە��'X� �و ��0/1ن �Kر�و

'¿0'��'�­�2³'1.9ورە،�I'�دە��Y8 .�d�iوپ�و�ڕ/¿Ykاوە7�K(�د��'�'ش��'و�"�)K��H�MNu�

âuو��'¿��¿'رەوە�"��'�و��M`27(���و��Ý."

%�� !7ی9 ر .% ت و آ(�% و% د* �ی�Tر� �ی�ی دی- "% �9* آ% و'9و* آ% ر��وم �% �- %� %7� ، ه% و* �% رز �)� و درو�@��% آ�ن �% آ�ن و UیR@��ی% ��رآ&ی&�% � آ% و* ر�% �% ر "% ، %� ؟ و* �% آ% رزد*

�� ��¼¤�'وە،� )T1ر�� '��'8'ر��'#� �'ر�'وەی'�� �'�'��وەر��Y8م،� �درو�$' �'م� ��� ]LSدە� 'وا

'"ن��'�دەوS'ت،�ڕ/��وەك�YI��uد�'وەی�pQ9'رە��'�. درو�$1UYC�)*Lدەرا�'��YI��uد�'وەی�

� �1اYIد7(�! -'ن '�� �وا-' ،'��K'��%C'�� �1ای )TR'9دە� �زە��Y¿�yد�'وەی �'�ی� دەوS'ت

��ری�'I'��ا،. �Yۆ��aدارا�و�دەR'9-�ارە�'���)TR'9ردەی�دە'X�Y/ار��'ژ�-R'9دە�aۆ�Y��'I

�Lu'pLu¿'ری� �وەك ��ی �و dLyLX'9دە� �د¿'دا �'وا7(� �'9'ر� ��ی ��Xوا�='ر3( 1ادا

��Kرا3(� Y/ژ'�� �دووە��ا، ��ری� '�� ��2ە�Kت،�$�� ��9$�ن� '�� ����Yۆ3( )x�!��� C'ر��7(

Uڕ'Xڕا� �و�9'ر�'�Sا7( �و���1pو���ن �ژ/Yدە�K'.9ن 'I�-� �و�زا1pSو7(�����1ر\1و�'وەی ���K'0ا

�'و�C'را�����'�� ��U'وە �'��وی� dQ�����Hردە �'9'ر��'7�K'��%C(�1ادا،� �زا�K'��.%7ن '=S'�

�'و�. ��xp2��$ت� ��� �1و،'�� )3'¿H1وr� �-�Y-'$Iی )K''-�W¿�X� '�� M`%31LX� �'وەش� ��

� �H1xL9¿'ی '�� ��W¿LX-1و )7�$9��� )T'Sدەو� '.9'�'� )� �X"�ۆز �–1ا )Kر-1و'X-و��� '%��'I

��Xر�'��ن��( �'9'ر�H1xL9¿'ی�" L9¿��1ر/ دەوT'S(��'-'وە3("�'�دەو���)T'SوH'رخ�( �$¾�ا-�ر

–�� �و�ڕەا'-��ان �9���'�] ) C'ر����ار[0QX'9'ر��– "ن��� )3��u� dQدە�� �و���وی دادەڕ/�/.'وە

!دەوS'ت�

� �دەR'9ت '�� ��Cر�' �'و�دوو� a²9'ر�� �وردی '��'8'ر�� ��Xر�'��7([�'Rم �و�چ )3�%�PK� ] چ

Page 72: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

72 ��ژ��� د��و� و�����ن

��'��ن� d9دەY/ژ� )K�-و�� ��'�eڕدراوە �دەR'9ت ��W¿LX-'ی '�� o��� 'I� �دە��0"ن، �'وە� ،���ە

�M�-'Sڕوا� M�£��1�� ��eڕا7( ��eڕادراوە، 'I� �L��� ���'-� �و��Xر/cراوە، ''�� �12QXوی M[/1�1/ڕ� '�� 'I�-"� �1ا �"PU�K /'%��'I'ی '�� �YIاوە �"وە )TRوو�� /� �دەوS'ت PU�K]�)�'.%�9'ی

��L='��'وەش،�. �'ر�وەك��ی���وە-'وە) PU�K'�-1ا�(k%�ن��'9'ر��0'��ی�و�ڕ/¿]" ڕا���ر3(

�'وا�� ،'0���� 'I� ،dQ\1و�� ��u�P���� 'ك'�� M`%31LX� ���'-� ��$¾�ا-�ر� �9'روەر3( �'8'ر

'؛�'�� �د¿'ش M�u������� �LS'��K� '�� M`%31LX� "ن،��� '�� '=�L�� ���وH'رخ )T'Sدەو

� ��Xش 'I� ،'�!"���1�9��� �ژ/Yدە�K'.9ن،�د�ر-��yUYن 'I�-9'ر�'�� "ن��� ��Kرا3( 1p�'Iو�'وەی

.-1اLu�)7='ی�دە�'�=¿'ر3(��'ز�'ب��=Y/.'وە

�'.Q��دە �'وا� �ڕاp�9)'�'وە، �درو�$' �'و� �'��ر#��'وە� ��cری �ڕوا�='ی '�� d/و'$��'8'ر�

»)T'R'���� �و���رو\�ری '=S'���� '�� �دەوS'ت )3��u« .�)�''-�W(LX� ��ی �دەوS'ت '(�1H

دەوS'ت����(�. ە�و��'9'ر��0'��ی�1ا�و���C�،'PU'ر����ەر�و�C'ر���p'ر�دا�'زراوە9'ر�و�1ار

�'0���h�،''روەك��Hن�����9�"!�(�دەوT'S(����(�و�h'و¡�aدو����)Yد7(���دەTR'9(�1ای�

'���'0����M`�'h'�.

� �و Ï����%Yا� )T'Sدەو� �-'���'ت �و �'ورو���'��ن� '-'S1ر#�'(دەو-('�� ���� �L9)��1رن، و�ش

��0/1�)�'.%�9�'��)Tواوە'-'�����"ن����K�oرا�'K(��'9'ر���UBرە�Kن����'؟���دەوS'-��'دا�

��دەوS'ت�وەك��'�1�9د'�و����ان�و��x�-�fن،��'ر���و�X'روەرەدە�دا�Bاوە�و�دەYI�-�x.9اوە؟�

�و� �1ون� M[������ �H"ن )��P��و� ��uران �ڕو��9ی )��P�� )7�-'Sدەو� ����'؟ )T'�-�0�H� )T'Sدەو

�'ر�'وە،�'�� �1ون؟'�� )T'�0�H� )T'Sدەو� ���� �1و،� �r'دە' �'�uر/�� ���ا��-� "ن��� -'���'ت

� �L9¿��1ر� )T'Sدەو� )7�0LW¿LX� �����Xر�'��7([ M�£اYI�$ن،�] د��K'��9اYI�­�-� '-'Sدەو� MNu'�

� �'8'ر�وەRم� �0�2$��'؟'=������� '�� )3�-�Kو�� �1k.%������9ازە �cوو-0'وەی� a²�����]�� /

'�['���ی��'و��'�1و�وزە��''ر�uا�'ی��cوو-0'وە�0QX'��'Iو�دروY¿.9دC�)7'ر����ار3(�و��،

�8�X'��ەی� 'I� ��Xر-��L¿'وە، �و �Y8وپ �و �I'�9ن 'ن�'�� ،d%3�9¿��1ر� )T'Sدەو

1p�%������9ون�دەI'ن،��'�0QXو���H'؟

� ��د$�#Yا-�� '�� �دەوS'ت '�� "ن��� )3��u� '#� ،dLH'��"�'�� �'وە�$�ن� '-'pS'h]د��)TاY#�$

"ن���LەR'9ت����'�و��'�] �Xر�'��7(���1و7(����'�و�� 7(��'ورو��دا�-'Sدەو��و�L9)���ر%3.��

Page 73: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

73 ��ژ��� د��و� و�����ن

'���� �دا�Bاو ��Xش�. دەوS'ت '�� '%��'#� �1ور3(��� )TR'9دە� �'ورو�(� )7�-Rو� '�� �$1و�'،

�'-'Sدەو� '#� �'ر�'وەی'�� ،'�دەوS'-'وە §QX� '�� �.%Q�� �و ��h-1وە �دەوS'-'وە )TR'9دە

��(L9�'-و�#'ر� �'ر�0L��'hن� �#'ر-'��7( Y(�-'pد7(�-� �ڕا���ر3( �'�hی� �'ورو��� �ر%3.'��7(

�دەوS'ت� ��9�hری '#� ��uران �و ����'(���� �r'رزاری ���1و\'رەوە، �و �c'-�1زار�U'��ن

�،'���)'���'وە�d9دە'��'دە�d9#'��%'وە��1و،���9�h��.%Qری�دەو�1xL9�'-'Sر�K'.%3ن�

�1ور��Uن�زY-�Uە�'Rم�#'��%'�و�دا�'زراوە��7(��'راورد��'�دەوS'ت،�9'ر\'�3(��� .��hروە'h

� �و�Y#��Cد��ا �X'روەردە '�� ��K'��yن��� �دەز8' a¡و�[ڕۆ� Í�Y8� �h'رە )7R�9� '�� �د�رY(Uاوی '�

�9'رە-�3( �و�8��C'ی ��R�0ن ���'ی� �وا-' ���0ا��Rا، ��Xش�] h'���9ر�و��Hرە�1و9%�زی '�

�ژ '#� �^L"ن� �دە-1ا�"ن ��)'��7(�دەوS'-'وە'؛ '��9'ر� )7��'8��Cو�� ��9وا�ن ���'ی� ��رەی

�dQ،�زۆر�#'����'��Y-�Uن�ز��'��-'Sدەو� '8��Cن�و���'8'ر��'�ژ��رەی����'ی��9وا�،'%��'#

�زY-�Uە،�. ���' �دەوS'ت '�� �دا�'زراوە��7( �و '%��'#� �1وری��� )TR'9دە� '#� ��'وەی '=�L�

�و '���� '�� ���0اRن M[-Y8وەر� �'را�p'ر� '�� �دەوS'-'���'وە��#'��%' 'ن�'�� 8��C'�����ا

�)7���X'9� '�� ��زادە� '%��'#� �'را�p'ردا� '�� �'Rم� ،d/Y8وەردە� �دارا3( �و�1��2³ا7( �hرU*�ری

a¡�9� ��'ش �-� ����=��'وە ��'ش '�� �'9'ر����R�0ا� "ن�� .���h'ر�9'ر�'���='ر� �hورە'h

�،dQ�'h�M`%3Y#ی���'(�Ly*(�د�����dQ�'��M[����'دە��C�)7�0L�.9��ر/��#'��M�À7�Hف�و���

'���� �#'��%'دا )7��'8��C� �و '���� '�� �وا�'1e-0'وەی �و �#'�. ��ر '�'وە� ��XاY� �'�'ش

�'�'��دە ����'ڵ '�� "ن،��� �وا�'ی '�� �L�'�� �وەك ��'C.'دا )xڕۆژا�� '�� �8��C'��ن )7R�0ا�

!#'��%'��ن�و�و/Yد�ن��LXەs/1ن�

� ��9ی� �دا�'ری ��1زەر/"ن،� ��'�'ش �ن��'8'ر'0Uزۆر� M[���� '#� ،�L��-Rو� )7��'-'Sدەو

�L9)���ر%3.'���' '-'Sدەو� ���2³'ردەی M`9دە� ،'�O%���وردە��ر1uازی�. )�cUر���(L9� ���

� �)'ر'Pe]ڕە-='رەوە� �و Y8'0ڕە� ��'ك �¿'ر'Pe [�'#� �ڕا���ر3(، �و M����'ز�' )T1�9'ر� '�

�'�Y#Y=��Xد7(�����9�"!م�و�����1"!م�����Xر-'�د�d/و'ە1k-R'9ازە��S'��K�،)7='ی�ژ/�Yدە

K�X'H(�دەو�1xL9�)7�-'Sری��'ورو�(��'��L$'ی��*�ت��'�دو������زاد�و�'#%�ن�و�دادX'روەر،�

���'H�2ری�C�Y/ژ'��'#�،dQ����S�*7(��'ورو���������و�ڕاد�-'Sدەو�)�cUر���(L9�'��dQدە-1ا�

����ز '�� �و�وە��Rا�'وە '��-Rو�و'�� �H'و�9وا7( )T��'� �9'ر��'داران�9'دە )7�K'����eزر��� ە

���Pن��'و�ڕ�ZUر���'��LXاوە؟

Page 74: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

74 ��ژ��� د��و� و�����ن

� aé'=$درو�� �دەوS'ت"�'�'ر�'وە '�� "ن��� )3��u "� �L9)��1ر"و )T'Sدەو"��LS'���� ،

�و�دە1k-R'9از� ���ڕازی �وردە��ر1uازی '#� �1UYCدەرا�'ن، aé'=$وە�[درو�'��U1و�'h� §QX'�

d%�%#ر��� �و�دە'] «�)$'-�%.'��ن�-��X-�d%y�yLر-' Íڕە�� '�� )T'�0�H� )T'Sدەو� d/و

�YZۆ�Q.'وە� ��1رد9.�ن )7�2Q(-'$»و�زە� �#Y/*�ران '�� �د)'وە )*L8ر'� .�'�� �دەوS'ت �'وەی

�و��\'��2'� ��ی M���'�� ��p/BCات، ���ژ/� ����Hرە ���iوو��Uا )T�9و�� �/1�� ����'h

��'#�،'(S'�)7وەڕوا�Hو��M`9��'و��2Cرە���*�ت،��'�2C�1*Sری����'S='�و��'رز\1و�'وەی�

�'رژەوە��ی�� '�� ����Hر3( ��H#%�ز3( �� �-��1Hون )7�Uدووڕ� �دە�-' �و�دەوS'ت درو9.�ە��ت

.ژ/Yدە9.�ن

�و� )T'�QX� �31LX%.���ن '=S'���� )7��'#�-� '#� �'و���-'ی� �-� '=S'���� '�� "ن��� Y#��uد�'وەی

�'�Y-!�hو � "ن��� ��0ا،��� )T1�9'ر� '�� �و�h'ر�زۆردار�U'ك '�'.9'�� �دە#'ن، Bەوی'Xر���uدوا

�د.$�ن ����f'2)��ا� )��P�� �ڕو�7( '�� �h'روەك �دە��ت، )TR'9دە� �����uی���� �'رەو .

�دە-1ا��� �و�ژ���Uا '=S'���� )7����u��u� �1ارە� '�� �و����1hر3( �ڕۆ�0='ر3( ���'-� �'ر�'وە'�

"ن،��'Rم�h'ر����)7��'��%C'����ڕەوا���'وەی����pوەڕ3(��'�H1X='را3(�و�����h��ر/*(���را

2Cت��دە�Y-1و-Y=#'�'h'��ن�ڕادە��2ZLuر�و�9'ر�1ت��'�h!�و��،�L-1�ر�و�9'ر� .�'U��h'ر�

��زاد��dQو��'=S'����)7��'#�-�M�9'#�)*L9YXن�وەك�"���'.%31LX�،ن"���)T1�9'ر�)T��u�'�

�و� �9.'م M[-Y8ڕا� ���Yازی� �وەك �دەوS'ت '.%31LX� �دەوS'ت، '�� "ن��� �Y#��uد�'وەی )T��u� '�

'(H1r� �LX�'=S'��K)��-'ی '�� �1ا��ن )TR'9دە� )���� �وەك �'��ە،� �و �1ا ���'ی

d��¼\1L�'�� �وا-' �¿Y/.'وە،��u .�'#�-� ����pوەڕ3( �ڕەوا���'وەی ��� �h'���و ���ەوە�'وە

� �����9�"!�'وە �'��وی� d�'h'�� �'دو����)Yد7(� '�� �دەوH])T'S'و�9وە��ن )�!"�����9 [

d��s� .-� M�9'#� )*L��� "ن��� ،'(�د )�'�وا-� '��دەوS'ت� ،d/Y(���"=.28� dQ��و��� '���'#�

�دو����)Yد7(� �و �و/Y#�0دن ،§�-'Sدەو� )�!"�����9� �و '��-'�0�H� �9.'�='ر3( ���Yازی

'���'��%C'��M`�'h'� !

'��)T'��0/1'را �و "ن��� �1XوH='را3( '�� ����pوەڕ3( d/1ازk�� �'وی� ،��� ��1Hو7(

1LX� �Bەو/Q0.'وە،� �'�K'��%Cن� ���1ای� �و�دەR'9-�اران �و��KرYIدن �ژ�Uن ��1Lە��ی '�� '.%3

�'�� �Bوا�1ون� '-���اR'��Kو�� �u'��وەر3( )T���و�' '-��'�KنR'��K� '�1ە��'Xو�� �0/1ن

�و� ��ت'� ��Hرە�1و9%�ز3( �و '��K�-� �'و� M[-Y=I'� M�-'R'��K� ���!ی �و �-�ك )7�K'�-1ا��

Page 75: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

75 ��ژ��� د��و� و�����ن

-�W¿LX�'د�Y¿.2³�0ن�و�Lو�واز��)T'R'��Kوەر3(�و���'u�)7���xL-ن��K'�U0'�ڕا���ر�%k¿/و�ڕ�'

�و� ��'�1وان )7�K'��-'R'��K� '��و��'رژەوە�� �دا1از�K'�Uن )T'���'\و��� و�%�0'ڕووی

�����I�Kن��'-'ك��'رژەوە��ی�و���UBرە7�K(�دەR'9-�اران�و�9'ر��'داران�و��'ڕ/1ە�'رە�Kن�و�

�ڕوو\' �و ��ت'� '�� ��وا-��'� �و �دا1از3( �'و� ����0L'دی �-1ا��دا�1و7( ڕوو\1و�'وەی��'

'-���ا��'را�p'ر�دەR'9-�اران�و�9'ر��'داران�و�ڕا���ران�R'��Kوەر3(�و���'u1وا�'ی�-Y=I'

�'2QI'$2�I� ��'و ��K'��yن��� �Y8و�' �و ��Xرت �و M[���� ���Xوا7( M`%É1S'�� M[-و'Iدەر� و

�0'-��'داLH . ر���'X1ازە،��'ر�Lم��'��'=�L��،���M�9'I�)3�"=ز�1و�'��'�-��وا�"ن�و��)xLدا�

�'��'I�،وە'.Q0Lر�'��ە�'�"ن،�-'�����'وە���"ن�و����pوەڕ�K'9'I�)3ن��'�1XوH='را3(���

�'و�ڕە0'�ڕا���ر3(�و����K�P(�ڕو��9ا��'ر�'��0LÝâ،�وا-'�زY-�U\1و7(��'ژ��ری�X'ر�K'8'.9ن،�

� )Tڕەو� 'I� ��Kر8'ر3("وردە��ر1uاز���U'ی )�!"�1��K "دژە� �]- وەك��� ��را9.'ی� �L�O%���M

'�� '�� '=�L�� �و �YIدن �1Kرد7�.9( M¹/ر'�� �S'��K='ی �و� ��وی M[���� �دە��ر8"�3( ��!YIد7(

�1ون'�� '¿�د a���� ���-��1و-"iی،� �و�����ان �و�. -��1و-"iی )T'�K19و� '�� 'I'م،� '¿�1H

�'�� � �و �1ون� �ڕا���ر3( )xLSو'�� �دووەم، �و �Uڕ'X'0Q-� '0���� �'و� )7�K'S1$�9� '�� 1L0uدان

����0'�و��'را'�'-���ا�R'��K�)T��'�)7�K'ا��ی�ژووری��'�0�9'رە�Kن�-X'0Q'ڕ��Uو���'��'

�1xS'�� "ن،��� �1XوH='را3( �و ����pوەڕ3( )7�K'�X� ���Lا7( ��� ��Kرا )K'H� '0q�� ��.1ا7('�

�]�x/YI�Mران�و�زە«$'-¿����2Qن��'��!-YI�Yد�� !دە��ر3�"8(�

*9� %" %�)آ(ڕوآ % *ا�ی- �% �ی�� د* �ی-، آ��4ا و�- و ����د�� /3% آ� �ی9* ی4ا�'�� د* و* ؟ ی� �% آ9ی%�D: �9� )�7 �9و �% ه% '% آ ��پ و �9و!ی- �9و* ی% ز;� '� ی4ا�

%U %� ؟ "

d/Y#ە�'وە،�دە��-���#' �R'ی ��ڕ�و����� �'و �cا�[ ��زcUم،��'ر��'وەی�وە��9YX�)�RرەI'ت�

Uار��'�� �و��'��ر�K'��Iن �-�Lا��I'ن،�'�'�9ن '-���ا '�� )T�É1( �' و �����'ن ��نR'���

؟ وە9.�ون

�،'���'X'H� ��Xر-' )7���*��X� �ڕ/)Ykاوە �� '-R'97(�9'ر\'دە���*��'9� '�� d�9'��'8'ر��'

�'�hران�1r-�ە�0'وە�و��Xش���وە'ك���8'��ە#'ن�و��)eر�Kوەك���Ly/1��'�ر�ڕۆژەی�'h�'#

��"ن،� �و�u'��وەر3( �#Y/*�ر3( a¡'���و�� ���ڕ ��'ك �'وا�'� ��� ��1Hو7(� '�� �'وا� دە1Xو#0L'وە،

Page 76: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

76 ��ژ��� د��و� و�����ن

� �(LSو'h� 1*S'��و� �#Y/*�ران �و �u'��وەر )3�'\�� �دەp�9'��ر\1و7( �دەY#��'.9د7( ��

�ن،�دو���'ك�'#'�1)'���ش�1Xو���'وە�و��'زۆ�(�h'ر�H�،ە������1و���ن�زۆر��'��1و���ن�'�

�dL^Lە��Lu'���ت�و�-1ا��ی��ی،�'�'�����1ی��ی�u'��وەر���!

�L*�ران��'�".�ان،��'وا�'��'و���رەوە�دە�ن��$1و�'ی���%�a¡�9�dڕا�1ردوو��'�'ردە9�M`L#'

�"�1رد9.�ن �و ���و�1وY(9د�1و �-��Qا �'��ام� �وەك ��ی �#'س �h'زاران '#� ڕ/)Ykاوی�"،

�"9'ر\'�ی���YCە-�ن �1و،�-'����9'ر\'���'�1و،��L1و����'h�'#�،"�)7��وارە�����'S'ی�

�'ران�،�ڕ/)Ykاوە��7(��'��و�#Y/*�ران�و���ر�'��ا7(�'9.'��'��ن�و��1را"�1رد9.�ن��'Xی�

�'#� ��1رد9.�ن، )7��'�Uر�*/Y#� �ڕ/)Ykاوە �9'ر-�9'ری ��LCرا7��9( �'وا�'وە� �9'رووی و��'

.h'�1و�Uن��'-'ك�1Xو���'وەی��Xر-'��7(�«�)$'-"!م،��1و�'��'رەI'°(�9'ر���'ز

�'و�h'و�X�'Sر-����'��'ك�-'������'1Xوچ�و�دە9.'��#'ری�#Y/*�ران�و�زە«$'-)7�2Q(���ڕازی�

'�� �ڕ/)Ykاوە��1ون، ��'و '#� �1و،� �'��ام� �9'دان �و �دە�ن �8�L�1'ری��� ��XاY� وەش

�0'-���ن��H� �'-1ا��ی� �و��' �'��Uن� '�� ��وەڕ�Uن� �و�h'�1و#' ���\1و\1و�'وە ���U�*��X'دا

���­�u'����'��ن� M`%��� �وەك �ڕا���ر3( �cوو-0'وەی� d9دە� �داوە-' ���Uن �و�r'دەری �'��وە

).��%`�e�Mڕان(

'��1و7(���'��ر#��'ك�'�1Kرد9.�ن���'8'ر ،�� ��1Hو7( dQ�'-���ا '��T( �' و �'R'��� ��

� ژ�Uن ��ری �����#Yد7( M[Uڕ�e '=S'��� 7( و��د���ا �9%.'�'Y��'وا �'��ار0U'��ت، �'ڕ/1ە

�'��ر#��'��ن #' �'�ا���9YX .'(�1H '#�- �Lرەوە ژ/Y دە�-' �ی �'��ر#�1pو7( '��ا7( '�

)T��' )7�U� ،ا��c���T(�'�ڕوا�='ی��'وا�'وە�'��T(���ڕ�=�¤ا�'،�-'�����' '��-'R'���

'-��'وە �eڕا7( �' �eڕا�L)�§ �'�1و وR'��� ت��ە�L�.9ی. دە����'و '-��' '��-'R'���

�� M[.9ڕا�X '=0Uژ dQ� �� 1eزەران، ��ری �����#Yد7( ����زاد�' )7���X'9 و YCاوا�Y(دن

I'#�-ن��و�28.��'� M�9' dQ� .���� �LSو'h� �h'�1و �'��ر#��'��ن� �'وەوە،� �'�LX'وا�'وەی

�'رەو�� )T'R'���� Mڕ����� ��راY#'.9د7(� �و '-��'��نR'���� 'fاc�� ڕا���رY(�Uد7(

��� ���ڕش '(�1H� �ڕە-�ە#'�'وە، �ڕا���ر3( )TR'9دە� )7�0L�.9دە'�� �و ڕا���رY¿�Uدن

=��X� '�� �و��'وەی '���� �� '��-'R'���دژە� ،''�� �ڕا���ر�U'وە )3Y -'1ەرە�. ��ڕ�LXو�'��'ر�

����Xر-'��ن�و�دەR'9ت�دژە��*��X�)*LS'���ڕ�و���اوە�و�Yk(/1و�ڕ�'h-'ری�. ��ڕ����1)'�H

Page 77: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

77 ��ژ��� د��و� و�����ن

'���'��-'R'����'9YXت�و����'ر�'وەی��Xر-'��ن�-'����. �'و�ڕ/¿Ykاوا�'��'ڕا���رY(�Uد7(�''�

'�� �9YX'����ا �و ��ت'� �ڕا���رY(�Uد7( ��0/1'را7(��' �و Y/���دە9.' �وەك �دەر#'و-��yن M`

�M`'�'-���ا�R'����)T���'�LX'وا�'�'وە��'��ر#��'��ن�-'�����'�'�،dQ�9'روو'S*(�دە

� �و�)YXا#."!ە#Yدن(#Yدە�'#Yد�'وە �8'�'دە��ت �'��ر�(� �chری �و dQ��دە �"�ۆI'�����ن� ی

�وو1L��)Kە��ی�و�9'ر#Yدا'h�)T'ر���T��u�'��'U(�8'�'ی��Xر�'��ن�و��'ڕەدە�. � ودە�Q.'وە

�و� �و���0/1=' �8'ڕەك )7�K'S'��Kو�� �و��Kڕ �و��Kر8' �-Y=و����� �9'ر�'��r'��ن �Xر-'��ن،

�'و��a¢ن،�8'وا�K'��-'R'��Kن�و�-�ڕە���'����UcC'�'-�'S��'#ن،�-�و/��-'����ی�Y/���S'hە

K'��Iر��'�� �و��'�'رU¿���ا �'ورو�(� )7�-Rو� '�� 'I� ���دەدات،� �و�ڕا9.��'ت ��Kڕ )É1K� '�� �ن

'-��'��K'وە�وە9.�ون R'��Kوەر3(�و���'u�'S'��K.

ر� رو* �/ و داد:% ��� د* !/ ژ��ن �/، آ9��9� آ% د* ر د�!�ت "% ;% �% :/ وا�یی%

� 3(ی�ن آ% �.�� د* '( ی% ��رآ( Jی@ی�ی&/ آ% ه�وڕی�� �% زی�'�؟ ����� �یی%%7��7% ن و "% �76%درو! ن ی� ڕ�A7او* آ��4ی49� *و %�6� %�<� ؟ و* '% !% د* ه� و

�'وەی '# dQ� H'و�9وەی �'�L*( وەك[ #Y/*�را��ا � ژ��ن دەM`9 �' دەR'9ت QX.1ا

'=S'���[دا ،dQ��� و �'C%��'دا �' ژ�Uن �' �uر/)' دە#d/Y، �%�8'ر دادX'روەری ���ی

�'��-1ون 9'ردە�L)�ا ��o �' دە1k-R'9زان Y# .'(�1H/*�ران و ژ��ن 1دی �' Y(^LCد�'

�)'ن، دەR'9ت �'دە7�0LÝÞ9( دا1ازی ���U'وە �'��وی '2��'� Y/ی ��و/*( �'ژ'( وەك د

�cوو-0'وە� ڕcUی �Y# 1Lدووە-' 0#'�ن و ��-1ون ژ��ن � #Y/*�ران �'-'وە،� �و ��-*�ران'

'-��'�KنR'��Kوەر3(�و���'u.

�و �'ز�1و�'�Kن� �Y/1eەی '��'وە�� ،��0�� ��1Hو7(� '��"�ۆ#'ی ،'(Lن #' ژ����U� '�

�ڕز�eر#Yد7( و �"�#Yد�'وە -1ا��7( ژ��ن زۆر0U'ی #' 1���QXا'، و دەزا�� ژ��ن �1L دە9.'��/Yی

�'وان �1ا�'3( �' 31LX%���ن و ���' ��Uن '��1Hو�' �'و �'روە�� .�' '� )�' 8�X'��ە

�����ە وا'، ��دام و» دەR'9-�ارە ��Xو ���'S='دا �'« 1eا' �9�Xودەدەن، ژاراوی �LS'���

�'و ژن '-R'9دە d9دە'�Y=� .'�'�����رەی �'��ن 9'روای و #Q§ �'9'ر

�'8'ر« دە�Sن #' ����1�9��%.'���'، )T'Sن دەو�$�U� dQ� �'�1و C'ر���Bەا�"ن، ���ن و �'

��زاددە��، �'-'وە �'��ا��7( �����رەی d%�%#ن،-��ر���0�0%.'L� '# ن�S8'ر« دە'�

Page 78: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

78 ��ژ��� د��و� و�����ن

�L$'دا �'دەM`9 دەR'9ت dQ� ���'S='ش و #Y/*�ران �'�1و �'�Y# ،dQ/*�رU$�ن «*T'�1( و

��زاد �� .» دە

���'و 1Xو¥L- '� a='��2ن ،'�'وە��ە 8�X'��ە '9'��� ��$1و�'، �وەك 9'ر�a²�'و���رەوە

�'م 9'رە-�ی و ڕا�1ردوو 9'دەی ڕووداوە��7( 9' �Hن #' �0�p"ن، -�وە�1 ��ە�، 'دە

�9'ی �' #Y/*�ران )TR'9ر3( دە�-�.(�9'ی �'ژ/ YYا�0�0L� ��X%.'����ا-��ر#%�%d د

)TR'9دە )TR'9ر�'��7( دە�X ا����1اuر�� �'ر/M¹ �' �1ردان �Hن و دەH'و��9'وە

�ڕۆژ�eرەدا �1رد7�.9( �1ور3( ڕووی �' �'�ò 9'ردە�( �uرا7( وەك �'م�� و ڕا���ر3( و

)T'R'��� وە -'���'ت و'�U1�.1ور�0'وە Q9و'Hن وەك و دە�H '� )ا 9'ردە��%ò'�

PX' 1اروو ��و'H���H'� )7و ز���'وە �'��ر\Yدab�� )7 �'�ڕووی » ا��cUc �$�ل« �'ر/[ -�#'��7(

�9'ی �'م�ڕۆژە �1ون، دوو �'� )TR'91ازی دەuر��دەTR'9(��وا-'7( ����1�9��%.'��ن«�1رد

��'� PX'دوو �' زاراوە��7(�د¿'ی�1Kردی و ز���'��ن و ��وH'��ن دا»�3( دادە�Y/�،��'روە��

öKر�و����'P�Hر�و�'H�-�2���ران�Iو�9'رۆ�dQ��9'ی�9'روەر3(���ژن��'�"!ا'���XاYدا�ژ��ن�

.H'و��9'وە�و�دەH'و0Q9'وە

��وا����p��2ات،�I'�ژ��ن��'���،d/و'�1ار/�K�)xر�8¤3(�و�C'ر����ار3(�وە���8�X'��ە'ك�دە�o�

�'دە��X�d9وا�'وە�و�ژ��ن��'�دەرەوەی���Lن����'�و��'�1و�����Sا�ڕۆ�Uدار'و�ڕا���ر3(�9'ر��

� �9'روەرە ���ی� �1و،� '0���� �'ڕە8'ز� �I'س ��'ر �و �'�'�! I'�'.%�9'ن� ��P�0"!وا-'7(

"'�1r'9ر'- ! "X� '�� �¿LS��� ��!ا���ا )�'.%�9� ��'��ن '�� �ژ��ن '¿�1Hروردەی�'

�X'روەردە�Kر�و� �ژ��7( �زا��K�xن، '-�eدە� �-� �و����K'8��Cا '=�'�دا '�� ��'ر���وا 9'ر1K-='را�'،

���1ە9.��و�وا�'���iوەك���و�Kرە���Xوە����Kن���زاری���0اRن�دەدەن�و��'�وا�'7�K(�9'روەر3(�و�

�0'T(�و�ڕەوا'-��ان��'�I'�'.%�9'�و�دە��ر8�Hی�'=S'��K�)3ووi���)7دYIۆز�"Xو��M[����)3�"

���Xوە����Kن� ���و�Kرە �وەك �C'ر���='���Kا '�� �ژ��ن �دە�'�=�ەI'ن، �و��وان ���0اRن �'-'وە3(

�ژ��7(� �دە�)0yL'وە، �'9'ر�'S¿��ا� 'I'�'.%�9� )7�K'�UۆY�� �دژە ��KرYIدە �و )T'�K19و

��'-'ك� �I'S'I'دەI'ن، �9'ر��'داران ��� '�9'ر�� ��x/YIر، ���Xوا7( �وەك �x/YIر

���Kرە�Kو�9'ر\�ز���و�����X�،ر'����ا��L#¤¼LIەI'ن�و�1Å��Xل��''�Iی�دەY8ن،�ژ��7(��'ر/1ە

�و� �ڕا���ر �و �9'ر��'دار �ژ��7( �دەI'ن، 'I'�'.%�9� '�� ��Xر/�ecر3( ���و�Kرە����Kن وەك

�ژ��7(� �دەدەن، �و�H'و��9'وە�ن �S'� �1UYCدا7( a¡و'�� ���و�Kر�Uن ���Xوا7( دەR'9-�ار�وەك

Page 79: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

79 ��ژ��� د��و� و�����ن

�� ���و�Kرە ��9ی��Xر�'���.�ر�وەك� ��'وا�' �دەدەن، ��Yۆ�K'�Uن �دژە �9�� '�� Íدە�� ����K'0ن،��

��'H-���'$-'Sوا7(�دەو��X��� !ژ�'�

����'I� ��'و��1ارا�'دا �ژ��ن ��'ژ���ری )�'I� MNX'�� �-�وا���'دا ��'و��'�1و �ژ��ن )x2³� d/YIدە

�'و�وا-�'����'،�I'�ژ��ن��'و��9%.'��ا�دە9.���ن����'�و�-�وا��pر��'�'��'Rم��،dQ�"ن���دژی�

�ڕاI'�'.%�9 !�M[-Y8'ن �و '=S'��K� �'ڕ/1ە�Yد7(� )7�K1ارە�� '�� ��1Lە'ك o��'�� �'8'ر

�0'-��'I'دا��'��ار�'�1و��'�و�ژ��ن�وەك�Y9و��dو�-��)3��'$�-'p��Uن��'��H�'�'.%�9

�)7'�'�� �� ،'�1و��� �-�وا���' �'و��'�1وە� �دژی �و�1د�'1د �1و���'��u� ���Xوان �Yۆ1pfو7(

�0'T(�و�دژی��'�1و��I'�'وە�H�)K''-�W¿LXن،�دژی��'�1و�'Iدە�'�'و�8�X'��ە�'Iوا�'ی�'�

�)7�K��u���������Yاز�و�� �H'و0Q9'ر�و��'�1و )xL�'.%�9� �و��'�1و �H'و��9'وە'ك �uرە

�و� �درو1p�9ون �'8'ری� �^L"ن،� �دە���.1ا7( �'و�9� ،'�1و��� ��Yۆڤ H'و��9'وەی

���� )K'�8�X'��ە �وە�� 'درو9.�ەر1Hو7('�� )x�u� .و�� '=S'��K� �I'-1اری �'دا'وە� �'Rم

�'��LX'وا�'وەی��'و�8�X'��ە �9.'�='رS'��K�'��)3='دا �و��W¿LX-'ی dو�Y9ن�و��Kڕووداوە

�دە�0L$'وە. دەsL®'9ن ��$1و�' 'ك� ���'-� ����ەدا �'-'�'ی�: �� '�� �'��Uن� �ژ��ن �'وە��ەی

�1Lەرژ����ا� )Éزاوز� �'��ا�(�K� �دوور0U'وەی '�� �'9'ر�����Iا،� ��1وYIدن �و K�¼LI� '�� ،

�dQ��ن��''Sرا3(�و�ڕۆ�Kو�'��ا�ڕۆ��Sن��''،���Xوان���-1ا����I'!

�8�X��.%Q'��ەی�ڕز�eری�و���زادی�و�'I%�7(�ژ�����ن�YIدووە،���-�'Iاوا�'ی�Yk¿/و�ڕ'����Xن،�

�و� �Y¿-1rد�'وە )xUر'� ���Uن 'I� �'وەی� �9'®���ووە؛ �'وە�ن� ��LX'وا�'ی �'YIدەوە

�����X'9'وەی�ڕ/ �وا-' ��x�'.9رە���Kا، '�'¿H1وr� '-�W¿LX� '�� �Uڕاز��� �ژ��7( ¿k%�0'وەی

�'I� 'K(�د¿'ی�1rوC�)3'¿H'ر����ەر�و�C'ر����ەر،�Y2QXەو�و�B��Xەو،'-�W¿LXن�و��%k¿/ڕ

'؛�'�� �1ون� ��'��ن �ڕا���ر�2���K'�Uا �و �1ور3(��� �و M�-'R'��K� '�'¿H1وr� '-�W¿LX� '�

��8c'و ،'8��C� �و�دەوS'ت�!ان، �و�C'ر����ار3( �و��Xر�'��ن �و��Kر3¤�8( �C'ر���=' ��Kر8'، . ت،

�'م�� �'Rم� ��x�'.9�BXر3(، �و� �زۆردارا�' ��W¿LX-'ی ��'��ن �X'9'�����'وەی '¿�د )K'�'وا-�

. �uرە��'��وی�1دی�ژ��ن�و�ڕز�eری�و�'I%����'وە

��1Hو7(�����'��'ر�'وە�'�]dQ���1Hو7(��'�1و��'��ر��I'ك��'�'��'��0u8'ر�]���ەدا��'ر'��،

�)3�9��� )xLy.%k¿/ڕ� dQ��دە �'وا� ،dQ�'�� �ژ���'وە �'��وی� �ڕ/¿Ykاو/� �و �Y8وپ dQ\ر�UB�

Page 80: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

80 ��ژ��� د��و� و�����ن

dQ��'Rم��'وەی�I'�9.'م��'�ژ��ن�و�H'PX'��3(�و�. �'��dQو�������a²�Y¿��I'��Kد7(�ژ��ن�

�ڕە �و�ژ/Yدە9.'3( �1ور3(���و� �1K�.1ور3( �LX='ی 'I'�'.9� 'I� �'ر�'وەی'�� ،d��¼\1L�'�� 8'ز3(

���� '��-'R'��K� �cوو-0'وە� '�� ���'-� �ژ��ن �I'وا-' ،'��-'R'��K� )xL9YXو�� ''�� ڕا���ر3(

�)7�2QIڕا� ¯°'�� �و��'روە�� ��0ن� ��'���و����وە���7( �دە-1ا�� �'���Kا'¿H1وr� �و��� �1Lە��3(

��-'R'��K� �LX¿'وە�ڕە8'زە �S'��K='دا �و��Kرو\�ری �ژ�Uن )x/1ار�� ��'�1و '�� 'I� ،'¿�د 'I'ی

'ك�����'-'��dQ1ا�.�9.'�'��'و����Sارەی���زادی�'��KردەI'ن�و�دەژ��Uو��'و�0Uار3(�دەI'ن،�

d/BZ�� �و��0'��ی�. �'اڵ '��-'R'��K� )xL9YX� �ژ��ن، M�£YX� 'I� �'ر�'وەی'�� '¿�د )K'�وا-� '�

�1ور3(�و�1K�.1ور3(�و�ڕ ��ا���ر3(��''�و��'��W¿LX-'ی��9%.'م�و��'ڕ/1ە�'را'S'��K�)T='وە�

�و��'م� 1ە9.''X� ���Xوا��2'وە �و�1دی '=S'��K� �ڕز�eری '�� �ژ��ن �ڕز�eری ��'م 1ە9.'،'X

�M`2ا�'���و�Y='X�'I�،1ازەk.%������91از�و�kUر�e1از�و�ڕزk�'رK(�9'ر�����X�)7وا7(���زاد

�� �ژ��ن �ڕز�eر1kUازا�'ی �'°¯�. ¿'ن�cوو-0'وەی� ��0ە�K'.9ن� �و�-1/�ە �H"ن '�'.9'�� '¿�1H

�'ر�'وە��'8'ر���Xوا����L'ن�و�1از�Uر3(�'��،dQp�ڕز�eر3(�ژ��ن�وەك��'���L�'وان،�ڕز�eر�Uن�

�)Kر'�� �وەك ��'م �'وا� �1K�.1ور�K'�Uن، �و �ڕا���ر3( �و �1ور3(��� ��K-1\'��ە '�� ڕز�eر\1و���ن

�0QX'�� '.%31LX� ����Hری '�� ��'م �و �ن'��UۆYو��� �1ور3(��� �H'PX'��ی '�� �ژ��ن �ڕز�eر3( و

'-��Mو��'Rواردن�و�9.'�(�ڕە8'ز3(،���ن��'���7(�ژ��7(���زاد1kاز�-���xpQ،�وەك�R'��K

�'ر�ڕز�eر\1و7(�1دی���Xوا��§'��1xS'��'ر�ڕز�eر\1و7(�ژ��ن���،�'�����'-�]-1e!

X� §QX� ��uران �'8'ر� ،'�'وە� ،�'¿�� �"�ی'�� dQ���� 'I� '¿�د )*L���)T'Sدەو� M[-�W¿L

� ���وH'رخ �و�]�'-'وە3([9'ر-�8�X"�ی dQp-Y8وە�'�� �1K�.1ور3( )x/ر���Y-�Uز� �ژ��ن '�� �9.'م ،

��'م� �'وا� ،dQ\1و�� �S'��K='دا '�� �ژ��ن �PX'دووی �و�LX='ی �ڕۆڵ �ڕ/¿k'ر�و�د�رU¿'ری "ن��

Uر��د �ڕا���ر�K'�Uن �و�دەز8' �و�دەوS'ت �9��و�و� �و�C'ر����ار3( ��Xر�'��ن �'و�ڕۆژ�eرەدا� ='ری

��'H� ��UBری� ��$1و�' '�� �'�-ڕ/0/1�1'ن،� �ژ��ن M`�'8� ��'ر/$'وە، ��Xر�'��7( 'ن�'�� ژ�''K(��!ا�'I'ی�و�'0�'م��uرە��'�'�0L®'9'ری��'و�ڕا9.��''،�I'�9.'م�. -�..���Bا3(����

'�و��'وی�دژی '��)x�-�$.%�91ور3(�و������'�ژ��ن��'م�ڕۆژ�eرەدا�ڕ23'�و��0'��ی�ڕا���ر3(�و�

� M`28'�� �و�[�'Rواردن Íڕە�� ��'9'ر��0'��ی ��'Rوردن ،M[���� ��'ژادی، �ز��7(، ڕە8'ز3(،

��'دا¿1pون M[/1� [� �ڕە8'ز3( ��'Rوارد7( �د�رY¿Uاو3( '�� 1ە��ەدا'X� �و���Xوان[و��'م ] ژ��ن

'�9'ر��Xو��'PX�،ن�K'�'¿H1وr�'8و�دەز�'-�W¿LXدژی��'�1و��'I�،dQ���،dQ�'\�����Hردە

�K1ارەرك�و���ف�و��دژی�و�'��)7�%I'�و��� �1ور3(�و���'I%�7(�دەR'9ت���)7�%I'ن،���

Page 81: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

81 ��ژ��� د��و� و�����ن

'-��¿Yد�'وەی�R'��K�a¡و��'و�dQ��xpQ-�،ر�'�����'وە�Xر�'��7(�و����X�'��9%.'�(�ڕا���ر3(�

�'�Kن���ات،��'8'ر���،��'وا��\'��9'ری��'�دروY¿.9دن�و����Hرە9'ری��K'9YXن�و���-'

ڕ/¿Ykاوی�1rوH¿'3(�دە9.'��/Yا�'�و�ڕا���ر3(��'��وی�ژ��ن�و���0اRن�و�Y¿-1rد�'وەی�دە�ن�

�و�-1/�ە��K'وە�دەردە�dLHو�دوا�uر��'رH'��ە��������´��M�x-'�cر3(� ژ0U='�و���ژەڵ�و�H"ن

����9�M'روەر3(�دەوS'-�ا�دە�K-'وە��'��dQ،��'ر���و�'��)T'�0�H�)39'روەر.

؟ آ�� دی�7 �یی% %J@ی�ی�م و J@ی�ی��- ��رآ( �ی�واز� �%

���� ر �8 �� ��'Hواژه 9.� ده )T1ر� �(��'��رLC�K$�0"!م��وا �� ، وه �� ���� ��� ���0/1'وەی '�

� �'را�p'ر�ژ��ن،� ��'Rواردن �و �9.'م M[.2Q�'ڕ��'�'�� M`%�Iر��'�� M[وا��¤�-� - ��ر�� ��وەك

�.%�0�$LC ن��ن �������� دژ ژ����ا �cا�1L� a �� ���را�1و�' و �ڕز�eری 7��8( ی وه ز�0Uوو#Yد��

�� �PU�� )T 'PX-�H )3�� ش �� ژ��ن�X �PU�� )T وا����X وه .�� � ��ن LC$��0%.�-��ر�� �� د)' �( وا-�

�� ��LX را9.' ی وا���� ���.%�0�$LC )7�� ،'(��زاد1kاز ژ��Y#�� )7د7( 9.� ده �� ��ر د �� Y/ژ

��و��'م�ن ��#� ��Uن T( ڕا�'را �ڕە-�ەI'�'وە �د¿'دا �'9'ر��'وا7(� ���Uن )T'�ڕا�'را ��'م ؛

� '¿�د )K'�وا-� '�� �ڕە-�ەI'�'وە، �����Uا �'9'ر� '¿�د �'وا7(� )T' و T( را� ڕا��ڕا�'را

M[.%k(/ڕ �(H1r )3 )Mار���"� (���� و�9وان �H و ژ��ن ی وه ���� ���PU ری �Xر/cه M`28 زا�� ده.

����1Hو7( �� و 1���QXا� �ن� LC$��0%.��-��ر�� §�0� ������� ��Uن و ©%�sLن ��زادی ژ��ن ی وه

�� ��ن �YۆR �fوار/cی �� �( �9%.� و ��©%��ری ��7( داوه M`28ن�sL%³31%.� -� ره �9 ،ڕاLX

�� 1L� هcU7( ڕ��ا ���U� ���� �PX و �W(LX-� و �� ژ��ن ڕز�eری . رن �1L\� ��ڕە-p¿'�'وە�و�� ��وا�� ��

�� �PX -�H ی�� ���� �R )T 3�9( و� �- ��� �� را��ا روه �9 ��9ی �� ��H �� �LS ڕ�ZUر�(

�.Q�� دی، �� 1*S M`%31LX ���و��'�Y\1Lد7( � ��Lان�X )31ور����و��و ڕا���ر3( و 1K�.1ور3(

���9� )7�� �� � �'و� )7�Kەرەc/ر�X� '-�W¿LX� ��'1Sە�����'وەی �و �R�'Iواردن ،''�� '����'0�

'1r�)KوH¿'3(�دەY8/.'وە'-�W¿LX1و��'�.

��زادی #� �"ن، ����ك وه �� ر �9 ����[،�� �'و���وەڕەدا�'ڕ/cم،� ،d/1 ��در*S'� ی ده. d��sL9 ده

ری ڕز�eر�8 �Qp.� ��-1ا�dQ س #� ��L- �� ،dQا ��زاد�1و7() ی �"�اده( وM`%3 �ی �L9 #� وا-� #�

�� M[/1�1/ڕ ���� M�-'R'��Kری��� .�� �ڕادەر\�UB و ���را�1ون ����1ری �� M`%31LX ش ��

Page 82: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

82 ��ژ��� د��و� و�����ن

�� � و ڕ/)Ykاون �!ان، و �Xرت و دەوS'ت 1دی ی ��و�1Lە #� ی ���'��R و ڕ/)Ykاو و �� و

�� ���1eو �( � 1Hار1LHه ��-1ا�� �W(LX-1ون،� �� و�2Éا �� �1H¿'. ���را�1ون و �ڕز�eری

�LS'��� �C و ر ر����ه �PX -�-�PX ژ���u )7ره و �� ر ��. دوو -�PX و ر ر���LS �C �p)�§ ���� و #�

�� �9 و ��¾�Y9اوان و Y(9-��ان و ڕا�'ران( ك و Rن B/1eا�( دوو -�PX ژ��7( و) ر#Yدان

�C �pو ران ر��� � ��ن #� ڕ�u �%Éره م ���. وه ��0��sL ده م ر�� �� دا ڕ/)Ykاوا�� و ��) ژ/Y#Yدان

��� ده و ر ده -� ��-1و���'�-�و�9.'م�و���Lەرە-�7(�� #� ژ����L و 1ری وه ��L ده d/و ،dQp��Uر�eڕز

��و� ��وك ی وه �� -Y ���� زYUه و ورد-Y -�ر/*( �� ، وه ����U ��7( زه �8 ��وڕه ن �� �� �uره م

�و ��9ی ی 1Hار1LHه �� و وه #Y/.� ڕاوده ��ڕازی ژ��7( ��9�����ن، و ت و�S ده و �Xرت �8c'وت

���ی��'و�. وه #Y/�0 ده �� ��-1\� ودا B��Xه و و B2QXه ر، ر����C �p و ر����ه �C ر، ژ/Yوه و ر روه �9

����S�ÂÃ�u ���u#� و �� ڕز�eر\1و���ن �uرە����'Y# �.9دن �PX - �PX و Rواردن �� ی ���

�dQ، ده �� �� �� و داوه �ن ��UYره و �� ��Uن وه ������1ر��U �� و ��Uن ی د1êÃا9.��� #� ی وه ر

�Qp.� ڕ/)Ykاوا�� و �� �T 1L( ���PU �� وه را�� S=� �� و ر� �9 a�L��L-)�§ ر �� � a¡� ری �9

)*Lزاده ژ��� ، ��� ���� c9ا و ��9 و ��ن ��ڕا���S -� -��� وا R )T 1ور3( و��� ��ن ڕا���ر��U و

�� -�وا��pر#Yد���ن �� ��ن ز�0Uا�� ی ر�8 ده و ن ����ده ���- )T �� �pS ،وه ��9او�� d/YIدە�R .

�� ود1ار�� #� و/1ه �� ��ت، �L�.9ه ده وه ����� ��¨a �� م #� � ���وی �� ڕز�eری؛ ��، ��1Hو7(

�ز��"�ه �و ���!ان، ��Y(.9 )7ده ده�1K�.1ور3(� ��ت �و و ت و�S ده و �=S�����8c'وت

�� �� �����ن ��و�1Lە �و��و �Bو0L"ن��وەز����ا ��%0Q"ن�� �S�����(p �0 �'�� �1�.1ا�"نKوە�-� وه،

'-���ا��'-'كR'��K�)xL����xL- 0'وە�UY=pI'�� .��وH"ن�و���و-1/��و���ودەردە��K$�ا� �� ��

��0ه و و�9وه Y� �HۆLf*( ر �� ،d9 �# ری�U1از1و�� � ر �� �� ���X "��"e�-1ن. درو9.� ، ��زاد

�C و ر��ن ��9��� #� ك، )TR'9دە]�.U1ر-�� و dLy�X �9 ده ر����ا �9 �� د)' 7�9( #� ]ی

�(P� a¥�� �و��Xوا�='ر3( .='ر3( دۆ���0[زا1pSون[ ����ت،� ده ���uر��ن � ��و�uر د)'ی وا7(

'I8'رە� �� �����ن و�� � و 1اd9 ��-1ا�"ن ژ��ن � و�9وه �H ی � .�$L��UB\ردا7( �# )7�9

'(����)� و ©%���� د �0�و �!ان ��7( ���C�0'ر����ا1L���)7ان ���ن،�B� ����'¿�1HاM`9 ده

����ا���uوازی �Xر-� و�YۆY8ا�( Bه �X و ت و�S ده ��9��7( و �=S����C'ر����ا7(�دەR'9-�ارا7(�

�د�ر�xpUت،�I'��و ���� Kوەی�'��(��a¥ �� #� �� ¥a و �،��'وەی���# �L��9� ��وی �� )�د

�$L��0�� وه q ��-Y(9 ری و'���ت � �Hن ن �pQXه ر���$�ن �C و ���$�ن �S ���� و ڕ/)Ykاوه ڕا

�(� ��)��'�1Kێ�'��ت��و �������d��s'�و��������u�oوازی ر\=�UY، وه �H �� d%É1Sن و !

Page 83: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

83 ��ژ��� د��و� و�����ن

�� زی ڕە�8 ك وه ��Uن �1Lان �� Rوارد�� �� ی وه ���1S ���0ه �� 1از�Uری ��زاد1kاز ژ��7( ر �8

�0�L� وك و��7( ����0 و �Yا�����ن و �� ���� �=S ن، ��1دی���31LX�� 1L%.'��م #� � ���وی �� وا

�fاc��دژی #� � ك و/�PX ��UY و Rواردن �� ر �� دا ��W¿LX-'ی 'I� ���ڕ/¿k%�ن� )3'¿H1وr

dLyLX'%دە� .�Lfاc� � �1Lی �� ژ��ن 1دی دووی- �PX و �( �- �PX -�وی Y=Sی �� #� ڕ/)Ykاو/�

�dQ، رY(Uاوا�'وە /�pڕ �و ڕا�'ران dQی �� ��-1ا�Y=S �X )�� ��R dQواردن �� �� دژ\1ون و 7�%#(

�� �W(LX �(H1r-� ��ی 9.� ده ژ��ن د)' �uر/*( �� ���م ره �9 و BX �� ��UY/وR ن��-� ده ��وه .

و #� �cا1L� �f ��ی �� �PX دژی � �\�) d%�0$LC-��ر�� ��( ز��زاد1kا ژ��7( �'�'ر�'وە

وه -1ا����� ڕی و�� �� و ��زا�� دروd9 و وا ڕه �� ��Xو/� و ژن ��o 3( �1ا�� و ��ن�دە�� ڕ/)Ykاوه

7�%#( ��� �( �9%.� و ��©%��ری د)'ی �( � �W(LX-� ر �� ك وه �fۆY� ،ن�� � ن #� ده -���ن دژا

�� �Y\1Lد���ن �� و �� .زا�� ده ��Uن �p�9 MNu ده ر�(

� ���� �Cرو�( �� 31LX%.���ن ��زاد1kاز ژ��7(R )3 �� �9 ر M`9�� ��ر، �M[/1 و ك ڕه �8

3( ��� و 3( ز��"�ه ��ی 1ه �X و ڕ/)k%�ن �� d2³ #� ژ��ن، ��.1ۆر�(��� )3�9�� ك ��(

� ��) و1اری ره �9 .�� �Cرو�L*( -1ا�� ده #�L ڕه ،����1e �8���L�R، ژ��7(: �$1و��

�ن #Yاوه �� dQ���و ��$1و�' ��� �و-1و/�\¿'ن، �����K'9YXن ��ر/*( #� ��و#�2Qن�'9'ر

�r�- M[L#وBX ���� �=S �# ،���� ����uره �� و sLXن ©%� ��Xوا���2ا ر �9 و� ڕا��X �.9وان و

� ���� L.CY8*( ك -� ��R )T ی ڕۆژه ر �� و ���� �=S �\ووده ڕوو �� ژ��ن ��7( �� ��ن ���Hر و

��ودزا�0H �u )�� )7 ده ���� �=S �0 ده ، وهH ی�X � ت�� ����وی دا��Y(0د7( d%31LX ��

� �$1و�� م ��. �1وان �� ���Çé 19ودی #d/Y ده و #Yدە�� ڕۆژا�� �� )T���e'ی��و �1ار زۆر

و �����K�K��7( ��ر��� دژی ���0و9.��� ی)�YI( ژ��7( �� )T� �1Lازی �� ��. ر\="�در/d وه

� �� وه �� 1ارده ��وی ی وه �)Yد�� #� ��ی -� �1و�� #� ، د)' ���e )7ز��U وه 1ارد��

����K'Hا��و�� .

� ��1ه ��ر ر �9 �� ����رە�Kن�������2ەدەن،�ژ��نوەك� �# ��� �� �Hوان ی �1و��X ن رده وهY8 و

�و�� �� ت ���� -� �xUر'�'��-Rو ����'��ش'�UY.���� و ��S$���� ك وه ��7( ورو���� �ژ��ن ،'�'ر�وا

� ���و�1Lەدا )x/ر�Kر�'pرا�'�� �وەر�% ٢٥�'ڕ/�ەی ���Xوان '�����'I� )ÉYI� �و 'Hن �1وY8دە .

�ن #� �1وI�H'�(��ی � ڕ/�ه و �� �*�ری #� دا ��ره م �� #d/Y ده�'� ، �����ن ��Xوه ��و��ره �'راورد�

�� #�-[ �����ن ��Xوه ��و��ره ر��7( �9 �� ��k ��ن �1وه #� �S #� ��ره و ن �)� ��� #� ��ری �- ���

Page 84: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

84 ��ژ��� د��و� و�����ن

���ا �� �uر/)�§�"��ن و ��-1وه �� �"� ��� Çé دووهY# �- وه؛ a¥���� ��و��ر�Uن ژ��7( �pر را�

��ت � �Xی ����)�H�� �02Qر�U'ك�دە-1ا�� �uره �� و�-]Y8ن رده وه ��� #� ی �1وو�H ���*�ر، ��

�� ��Hو �1و )ÉY# � و ���1Lڵ ��ری ��و��-�§ و ن #� ده ��ڵ ی وه ره ده ��ری #� ژ����L. #%�ن

�� �� ��0ا��Sن ر�`M ر�� �9 �U�.9 ، �� ر �� ت ���� -� و ��Rن و ك ڕه �8 ژ��7( ��وڕcUی و ��رU*�ری

���ا��ی 1Hار1LHه �� -1ا�� ده ر��ر3§، �9'I�K'9]رو���C �# ا�����UBری ] 7( �9���X �� �L�

��ار �� ��Xوا���ن و��uره �� و ��ەن �������ا ��Xوه9'ر� �� ��0اRن ر�`M ر�� �9 و ���1Lڵ ��ری ��

� ���� و ڕز�eر\1ون �� وه �"�#Yد�� �� ���Hر وR د��Yری ی وه -��)����1ڵ L� د7( ر�� �9 وY¿ر���

�¿'ن� د�M`28 �.Q0 ی ���k.2QH و ��0اRن ی ���� و �=� دا� دا1ازی ش �� ��. ��0اڵ،

� -1ا�� ده #� ، ��راوه�X ی ���� �=S ��'YI1Lد7(���0اڵ���،���Q-�'Iا��Kری����1Lڵ�و� �1ێ �(

''=S'��K�)Kر'� .�Kر�و�

��1Hو7('� ،�� �� ���ی ڕۆ�3�0( ر ���. �C$��0%.�ا���uواز�K'�Uن���L�'8زۆرن -��ر�� �� ژ��7(

�"��� �� ��ن وه ��31LX%.'����ا ���� �� �Xڵ �� ،dLH �� وا�� و 1u-��ران #Y/*�ران، ژ��ن، ڕز�eری ر�

1دی 1u-��ران، 1دی #Y/*�ران، 1دی ژ��ن، 1دی -1ا��ی �� ��� -� -�... و �0/1��ران

�� �eڕM[U ر���واش �� ، -�دا�.. و… و �0/1ا��رن )*��� )3�9�� ژ��-�� �H ك وه �� M[.2Q�

�� )*L�Uر ���� �R M�- ك وه �و �� -� ���X ª�´# �� ��%É( ڕ�و� � ��'��rان �وەک M[���

�ژ��ن، 1Hو�� و ران روه �9 ك -� �� وه �eڕ�0U ���� و وه واژۆ��#Yد�� �� ز�0Uە�'Y¿S�Hد7(

���e1Sڕ ��-1ا�dQ ژن، دان �X )7�� �9ر�� �� )7�Uا #� ژ���$Uت -1ار�*����دە�d9 ڕز�eر\1ون �� و

'���. وه �p��$(Uc*�-� رU.��� �� و ��9 و 1*S �� ر ،�Lڕ��e M`%31LX ���و�� �'BêÃان

�1و7(�'.9'uر'�aا�c� ���� �R M�- �� � ، M`91LX ��� �� -�ك 3( ����ده ، M`%31LX �� �����ری

� �� #Yدن ����ده و Y(Luدن ��pLu و ���و��ن ��� و �\�UBردان و ���ر3( ، �� ش ��

M`%31LX �� ی ��زاده ژ��7( ی رد�8 روه �X و �8��C ك وه � �� ���ن ر\� �9 ر��U ��وه �u ڕ/)Ykاوه

�=S'��� اوه دا ���ه. �1ێ یYk(/ن ڕ�� �=�L�� ك � 1Hار1LHه �� �/Y-'H� �� و �1ون ��وه

'1k���%#�§�Iاز3( � و ��زاد1kاز3( وM`%3 ی وه ز�0Uوو#Yد�� و�'Y=I-��و ����1ر3('8��C�،

���� ����1ێ رده روه �X ودە �S'��K='ی aۆ�Y�� �� �'ر��'�'ر�'وە�،ی M�Lu�� �Cرو�'Y8]�)7�Kو�'

�9'ر-�9'ر�K'�Uن �و�-�ڕە �] 8'ڕەك �ژ��ن )7�K'�Uوەر��'u31%.���نو�LX �� و ر#Yده �9 و ڕا�'ر

�� 31LX%.���ن ، ���� ك � �PX ژ��7( M[/10/وا7( ڕ��X �9 ��و��و ��ن �Xر-� T( ر#Yدا X'H^'ڕcUان

� ��ز3('�'H���� )7�� �X ��ن ر�� � �و�����، �و���Kرا3( ������1ر3( '�� �31LX%���ن ���'-�1xS'�

'�'��ا�����ن��'�)K'.%3و�و��M�I'��K� .

Page 85: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

85 ��ژ��� د��و� و�����ن

�� Rواردن �� و م 9.� ��، �pژ��ن ر را� �- ��� �� ���0[، وه ��Xوا�� ن ��� �� 1*S ر�uزۆر �� � ن �

#� ی ژ���� و �� �"ن م #� �$1و�� ��. در/�LX dه ره R �Xوارد�� �� و م 9.� م �� وه ژ���� 1دی

و #o و وه �� #� ده م 9.� ��ن �� �� 1��2³ا7( ��ن �� ¥a #� و دراون �1و �� زۆر �� ��Uن

�و #Yاون �� -� � ��Uن #� ی ژ���� و �� �"ن م #�. ���Hر#Yدن و �2Cر ژ/Y �� � ده �����ن وه ��

� �1rر\�7( �1و�'-'���� ده �����ن #�� ��Uن M`9 ده �� ¥a #� و -�وا�� و �� ��c/1eا7(� م رده

M[�=ژە� )*Lودڕ��ە��ژ��� �نم� #�. ر �8 �� -� "� ����¬a -�����ا ���دا� و ژن ژ7�U( �� #� ی ژ���� و

ر �9 �� �����ن #�� ¥a #� ، داوه د����ن �� و�S ده ��Xوی ودا1pSو�ò )7 و 3( ��ره و ��S.1ن �Bه

��Xوه T( 19و��� ی #$� �H ژ/Y وه �� ���k ده و وه �� #� ده رده روه �X وه �"�#Yد�� �1Lازی ��ن ��

�ی دا���2ن �� ���Hر �����ن #�� ی #�� و ��-1وه ردا �9 �� ژ���ن ی ژ���� و �� �"ن م #�. دارا��ن

)*Lوا���X�� ����Uا ژ7�U( �� #� ی ژ���� و �� �"ن م #�. ن #� ده] «'رە�%'رادار[YCەژە��ار

ر �9 �� وT( و )T��Uن �� ¥a #� �1ژرا�dQ، و�0Uاری �� ر �� �9��Uن و M`%3��� LS*( ��وه

��# ª�£7( و دراو��c ن�U� ن م #�. ن #� ده"� �� وه 19و���U � ن �� �� #� ی ژ���� و

��� C.�ر ڕه و ��ر ��ن �� ��Uن �� ¥Y(L� ، �# aاوه ���ن 9.� و T( 19و�� �p1و#� ر را�� �����ن

���Sزی�YCەڕە�'��ی���( � د�رده ژ��ن �� م 9.� �"ن ده م��uره �� ، وه �� #� ده���� �=S �# ،����

��ك �� �9� دا��sLاوی -'������. ��Xوا��L زۆرداری � �1وY9اوه �( � �L-�K 1و�� وH�� �وازا��

�� ژ��ن �� م 9.� #� وه، 0/1$� ده M[�����%Oم ����. وه ����8 ده ��� -� M`9ڕا �� ��Xوا�� و ژن و

�=Lu ی ��� ���� د�رده �� ر�MN �9 وا���ی وه ���0/1 #� "ن، زه R ���- ن��م 9.�. ن #� ده ��

�0 و ��%Oم �� زۆر ��ه �� ڕه و �� و � �� ��iووی ��ی �� ڕه ژ��ن�� )7�� §�'(�'م��. �����ه د

�)7�K'�Uو�ڕا���ر� �1ور3(���و� �1K�.1ور3( �زە��0' M[�y��'�� ،'���U1ار-'I� �دراوە �'م� M[��'�� �uرە

�)xLS�� �و��Xر-'��K'وە، �دR'9ت )7�K�x��X� '�Uڕا���ر� '�'¿H1وr� �ڕ/¿Ykاوە 'ن�'�� 9.'م

'ن��'�� �ژ���'، ��'Rوارد7( �و �9.'م �دەرY¿Iد7( �و �-�¤وا�"ن )T'���H� ���uوازی د¿'ی

�0�$LC �'�� �و �دە1k-R'9ازە��K'وە �دژە%.' '.%�0�$LC� 9'روەرە��K'وە-'ن

�'��ر�K'.%�0�$LC�Kن[[.��)K'�و�دەز8' '-�W¿LX� ��'�1و '�� a¡1r� '�� �'��ر�K'.%�0�$LC��Kن

�)7�K'�U1�.1ور3(�و�ڕا���رK1ور3(�و�����ا��'�دووی�ڕەگ�و�ڕ23'�'I'��-'S'��K='�و��'ڕ/1ە�'را

��C'ر/0'ر��'I�،ك'�-�W¿LXم�و�!"��xاز�و���Y���9.'م�و��'Rواردن،�دە8'ڕ/��و�ڕاد�R�x'��'�1و�

'�� �و �9.'م ��Xر/cەری �و�و �u'��وەر3( �ڕۆژا�'ی )T��'� '�� �و �ڕە-�ەI'�'وە ،dQ�� Rواردن

'-���ا��'���و��'��'���و����0UB9'وەی��'���ش�و��'�YIدەوە�و��'����و-]�K'I�-�Mن�و�R'��K

���Kە�L-ن��Hو�¯°'�'-��'���Kا،�R'��K1ە��ە�L��'�.

Page 86: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

86 ��ژ��� د��و� و�����ن

�� ]LS�� وه������ ، ���� دا -�وا���� و م 9.� و �� 9.���ن ده ��%Oم ��7( ڕه �ر8"! �� ��، ��و

��� )xL��� ]����'-'��^�[ وا .���و�-� Rم ��%Oم ��7( ڕه ��وه �1Lان �� و-�L ڕ/))� و �����1e )3ن

� �� S='ی�1Kرد9.���ا ���� #����'ی �^� -�¤وا��]�W¿LXM-'�و��و ژن ڕۆڵ�و�ڕ/��M[/1�1ڕ �� �� .

�� �0�8��'�)3B�1-1�ا�-"�ۆری���¿L��KوY-و�H�'�و ژ��نو� �� ��ه �� ڕه و �� -1ا7( �ه �� -))Yد���ن

����ده ��ا ���9 ی زاره �� �( #� � ی �� ده �� وه -�09Y#� و 3( ڕ�23 dQ� .�# �L��9 �# ��M`'�

��زاد1kازا�'�ن ���ر\1و�'وەی�1 � a¡�*�ڕۆژ�eر��'و�����1ر�U'ی� �1وه �� ڕاد )7�Kڕووداوە� �

���وون'8 ، ����%Oم ��7( ڕه ��وه #� زا�� ده وه �0q��X ��� )� �PL ی دوور�8 ��1ه #����'ی

�ò ن ره���� �� ���0 �1رد9.���§ ی S=� ���� و ��� )� �^L ی'����# �� ��1و7( و �"=���' �� م

'I� ،'� ��0' زه دووا�' �و�LX¿�ە�sLن�'��ردەI'�19-���ن و �1-¼¤� و رد��را�¿Yدن ��ی ���. ن

�0/1�،'0�2�'=LXم�'���2ن�و�دەرYIد7(�'=L- ری cUز�� ژ��ری �� ��uوازی ر�a² �9 -1ا�dQ ده

M[.�1� ری و ژ��ن�� a¨�9� ����ەن؛ � �� #� ی ��و���H و �� و�0Uار3( a¨���r 1و��اp�I'^�

� و ڕ1Uون -������- )T �.2Q� ا�����- �� �u1وه �� 9.� ر�رن،� روه �9-�����ا����ن #��� ڕ�%ÉL^� و

�)7�K'�1ە��'X� M�I'^L� �و��0'��ی �و��"�ازە �زوو���1pLu'.2ون 'I� �'و���و��H'ی� �'-'ك

�¿��'راورد� �'1.9ون،'�� �و�LX¿'وەی dQ0L��0¿LX� )7�K'I�-� و �� ر �� ��%Oم ر �8 ��. ن �1Lان

��O%������ده ردوو����ا �� �� #� ����، � ، ��a¥ �� �Ly/1� Y-ده ژن زۆر d/1ژ�و ��

�Ly/1� � o�� ���0 ر�a² �9 ر �8 �� �� روه ��. �1ژ/d ده ��� #� �� ��ن S=� ���� د)'ی ��7(

��ه ��وا �� Y8ن، �� م #� �� ژن ��%Oم �� زۆر-Y ر �8 �� ، وه ���y0/1k �����ن Y-1eاوە�و

� '0�L�� '�� '-��¿Yد���ن�K19و�# ��� '���.��)x/ازY���� �وەك ���'-� ��%Oم� M[���� �'ر�'وە'�

ژ���'وە�1L��)xS'Iەر8"�اوە،�-���1eو��'�'ن�S'��K='ی�1K�M�I'^Lرد9.�ن�و�1K�.1وری�دژە�'ك��'وەی�I'��'�1دی�I'=S'��K'دا�-�¤وا��]R'��Mو/Bا�'�و�9.'�='را�'�و��1xژا�'�دژی�

`L��0L�� ��ی ��'-'ك ��%Oم� M[���� �و dQ\1و�'�� ����K'.%����1�9ن�ژ��ن �و �H'پ �وەك ،M

.8�X'��ەی�دەI'ن

��� ��UBردا7( ر�a² �9 ر �8 �'روە�� �X ��7( ر�� �� M¹/1رد9.�ن ر��9ی ر �9 �� � �H ��-ژ��

��ه ،���0"ن ده o�� �0-ووc�� وه )� ���� �R � )T]و�� '��0��'�� ��'ك M�-'R'��K� �cوو-0'وەی

�K'-ر�X�)31زار3(�ڕا���رe' ���=T �-Y(�و زا� ��ڕه ��ی �1وه �� و دا ���0��2 ی وه ��ردا�� ]ن9'ر��

��©%��ر�و� ڕ/)Ykاوه ی وه ره �9 ژ��7( ��ی ��0qL ی ��ه YXو���8 �� ر �8 ��. وه ��ر�P.9 ���2�# ده و

، وه �1رد9.��� ��7( ��و�H �1و �� �� ژ��ن �1و ده ، �1وا�و��K'X'Hن��ژ��ن ��و �� ���X )7رT%��ره

Page 87: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

87 ��ژ��� د��و� و�����ن

��ن �Xر�� و ره �� ڕۆژه �� �H ڕ/�1Lا7( و ���=Y-� و ������2ان �� وه ���� ��1eه و ��ر �1و �� ��

�� ردوو�Uن دارو�� و ن دا8"���p)� و �Bۆن �"�ی ��R��7( ز�8 ده و �9� �H ژ���� �# ��� وه

�)xL-Rك��'�'و\'ر��'�و'��ا�ژ��7(��¨1L��aە��ە7�K(�©%1و-sLن،��'ر���وا�I'�دە�'�xUر'C'�

�داYI�"8دن �� �� ��ا ��Q9 ی زاره �� -�ی ره �9 �� ��وه �� �"�م �� ��ش. [ دەR'9-��ن وL-R*(چ

�� )*UYC��'I�،1و��� و داY#�"8د دەوS'-���ن و M[/1� M`28 زۆر و ڕا�1ون ژ��ن �H ی��ك!���'�و�

� ���� �� ك � ��o �1رد9.�ن �� Rم ��]. ن���X �9 �����ن دا1از ��U��Uن'Y=I-1وی

�0��Uك وه ت ���� -� و دا ڕوو MN^��ژ���'وە #� '�� d91ە'X� )*L��� o�� �� ���� �=S دا

�0Uڕوو dQ��L¼�وا3( ی �����2 �� ��. دا�� �� ��Uن، ��!ی �� ژ����1دی �� ���2Q� ی

)T'�9'I� � ��!ه ڕÉ%�ی �� ژ���� ی �S�9 زاران �� ��\1و7( 9.� ده و وردو��1pو7(

�1K��U �9�.1ور � �و وM`%3 و ����1ری � ��1و7( �� ����ده ی �����2 �� ��. ڕا���ر�K'�Uن���ن

�� ، ���� #� S=� ���� ژ��7( ی وا�� ��زادڕه �� �� ��و �� ڕ/)Ykاوه �� ژ���� �p�2³ M[.9 �( ر��

و ڕا�1pون ی �����2 �� ��. ��ن ڕ�ZUر��%.� �cا�f و ��ن ڕا���ر�X ��Uر-� و ��ن ژ����

�� #%���1kازه � و ڕز�eر1kUاز ژ��7( ��\1و7( 9.� ده Y/���دە9.' روو �W(LX �9-� و ژ��7(

.��ن ژ����

��� ،��� ��1Hو7('�� ر �� ر �8 �# �� ،�$L� �H �� �L=��� �� �9 ر ���1وه ڕووداوه و dQ.9 و

dQ910و��*�ت، ر �9 �� ی وه -�0U�/1 و وه ��p�(Lا-� و �.2Q� �� ��� �� �� و ��-�3( ����( � ��

�8�� � .�� ���� �=S ��� ��ن ڕا���ر�X ��Uر-� #� #�ا �r� �� 9'ر��'1eزار3(�ڕا���ر3( و #Yدن

�8�X ی ��ه �(��ن�'I'��.91ردK�)71وp�%3(��ن�و� 9)��1رT'�K19و�BXم�دە9.'واژە�'�ڕۆژا�'�

� '��H1وXرە°(�"و�'ò� )7�-Rو� ���ە� ،'���� ��ن���� ���ە� ،'���� �ÅUYC'�� ���ە� ،'���� �7%.�نC'�� ���ە

'��� "� �¿'�'وە� ��UBری #� ��ن ژ���� ڕ/)Ykاوه و�'زار\�رە ��c^L$9 )7�� 1هL� ر-� ��ی�X ن����� ��

ڕۆژی� "ی���رس٨"ن�و� #� ده �����ن ��و��ر-��� �� a¡R ده ��ن���) �� ت ���� -� و L"ن �8 ده ژ��ن

�M���0�و��' ���'�=�¤ان� ���'ی� '.Q��YIا �ژ��ن ��'Rوارد7( �دژی )7�Ýâu� M`2و���و�� )T'��ڕەزا

)7���� ���ی� �Y¿���1eدن �9 ڕا���ران، �و � ���� ر19وڕ��ن ،�# �� a¥�� و �=� ��Lه وا���ژ��ن

��ت ���� -� �� زا�*��U ��ر/�، #�L، ڕه �8 ك، � �8��C ك، � ��ر�8 ��ژ��ن� ك � H �#YH'�� ك،

��9ی �H ��-1وە ژ���'� �� �êþ �S ن و��.CY8 و �� �� M[-Y=Lد�� ڕه و ر�Y(- ی� وه

! وە��'�'I'و-�

Page 88: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

88 ��ژ��� د��و� و�����ن

'=S'��K� ��ر/*( �� �eڕا7(����و -1ا�� ڕا وه 1اره �� ��� -� #� 1از/d، ده 3( ڕ�e �23ڕا7( وا،

`'�M )7ڕوودا �� � رU*( � #� ���'وە، ��ر1uازLC ��U$��0%.� و7( � ی �LX'وا�' �� ڕ/� ،

���� �0Uڕ�e اران ك -� �� ن وه�-R'9د�� و دەY# 1ه و �1و0�9=� ی وهL� ی�� �� �1L �� ژ��ن ��و

�� وه ���S �� ژ���ن �� �H��Uن #� ی، ��Xوا�� و �� �( ���� و �Xره �� و Rت �9 ده ���PUوەك

و ن #� رده ده ��9��ن ��Uن و �0�W(LXوه ژ������ن -"�ۆری ��7( 9.� ده ��Uن و ڕاY8-1وه

�. ن #� واژۆ���Uه�� �� �� �� �=S ���� ����ر1uازی، 1p� )�!"0�$�Cو7( ��و\� �# �� �� ��اری

�H ���9ت ده ژ����ا ی وه و��و �� ڕ��Uن ���pوه �ن #� -� د$�#Yا-��� و دەR'9ت و ��9��ن

���ا �1Lه �� و ��ت ده�� M[/1�1/ڕ �PX �� و وه �� #� ده ژ����ا ر �9 �� ��Uن دەR'9-�اری و رزی

�� ��ی �� ، ��0Lوه �� 9.���ن ده �� 1eزار�Uا ر��� �9 دو���ی و ��ن �Xر-� �1L �� ی وه

.��ن �ه وه LX)� ، وه ژ���� ��#Yد7( 9.� ده

���1�Lن��'��KرYIدن�و��'I�،وا���0ا¤�-�'�����K'�Uواز��uوی��Hر'��)xL�'��'���'��،)T1رK�'�

��'�1و� ��زاد1kاز��'� �ژ��7( 'I� '-���ا،R'��K� )T��'� )7�K1ە��ەL�� '�� �ڕۆژا�'دا، )7���xL-

�'�Uواز��u� �دە��0y'وە، �دە1k-R'9ازدا �و �ڕا���ر �ژ��7( �'را�p'ر� '�� ���Uن �'���و/¿�ا

Iش�'¿�د ���uواز3( �LS'��K� ��0�2'وە،Sد'�� ���¿Yا-�Yو�ڕۆ����0�'ر�HودەI'ن،� Yدە�'�Kن

�-1ا��ی� �د�رY¿Uاودا �109ور �'ز�1و�="�ا�'ی� )xL�Rوە� '�� ��'ر8"! '$L�� 'I� �2QX'وە، د�0'

�و� ��pQXا-'وە �وە���Rن dQدە-1ا�� �دا��-1و �ڕۆژ�eری )T��'� ���'-� �و '���� دەرY¿Iد��$�ن

���xpت'.9'uر'�.

م دو�ی�ی% �% ، ���3 ی�ی96و� ��ی4ی�آ�����% � �- :�!ی�ر درو!�4��Xت، P�� %3 آ%%�� د* �(ن %! %� -�&A7ت و ڕ *9ی�'�ن "% د* ڕ� '% ری% ر�% و �% �/، ��ی� د* "% آ% و* '% آ�ودوو*� ؟ دات '4ا ڕوو د* !% Yی�

���� م، pL�.9)� ده وه -� #� ��9YXره ��-�3( �� Ç¡ �� -� #� �9-� م �� ر �� و دا YH#� �'م ر �8

� ��9YXرت �� �=S���� Y# ،دووه -�Lا �-�W(LX )7�� و �fۆY� �� � ���������� وه �.Uc/1�� وه

���� �=S � )� � ��زاد])Kر��'�[، ����Q%'رەو\'رە� �و ��'9YX'� ڕووده ك و/Yا�� ��'ر دات،

]� ��'ك �'ر\'رU'ت"�Q%'رەو\'رە3( .["��� ��0�� �# �L� �� �9 ر �� �( ده ی �"�Y(0اوه واژه م

�H �X ن��1وه � ،].9 "���ر/*( 1LXه 3(؛ دڕ��ه ری 1LXه -� #Yواوهوەك�H'���و�وا-��� #� "ت ر��U ر\�

Page 89: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

89 ��ژ��� د��و� و�����ن

� � ر�Hوه �9 و � �*�را�� 9.�زۆر )� �� �Xی ر9.��� ژاد �� � ، �# �� ورو���� �� را7(؛ ��ر\�

�� ��ن 9.� ��Rده L^� وا��§ �� QX§ و ��ن 9.� ��Rده �X �9 ت ��یR'9زۆره و دە M�LP� و

�� -��ان وا� ڕه ��� ��Uن T( دڕ��ا �pر را� ��� ره و زاڵ دەTR'9( ك وه ��ن، ە"ر ر\� ��"���ر3(

، وه -� �Y(���y/1دووه �����ن ڕ�� ری �9 �� �������ا ز���� �1L �� ،)زاڵ ��( ر�� �C( زاڵ ��( ده

���ن �1رده�'ر�'�x.%Sر3(������ا -1ر#� ���C%.� ��( ر�� �C و وه �"�#Yد�� �� #� ی وه �� ك روه ��

�'راورد��'�-1ر�K'���cIن 1ار��Uن �PX و زا7( �� و1p�U1LIون��YIaé1p$�9اوە-'��'� !

dQX� ��زcUم، ���H �# �L9 dQ��T��u( و واژە��aé'8،"ت ر�U ر\� ��" ی ���Yۆ���f ی واژه �'

"�� "ت ��ر#%��" � "ت �1رد "����O%�� ر/d؟ ��ر\� �� "ت -��� ژ���" و "ت -��� ��Xوه" � "ت

����1Hو7( �� )T�� ���1و�� #� یو�دە9.'واژا�'� واژا�� و �� ��L #� ��ن، �H �X ��-1وه وه �-

�.2�0� ��7( ��� ��زه و ر-1و#1X �X ���k-�زی -� �� �2Q)��ن و وه ورد��0q ���ن، ده �1L ی ���

���dQ ده. وه �� p#�X)� ورو�� a¥ �� را�� 9.� وه�*� Y- و��Y-'دڕ��ا�،dQ� �# �LfۆY� �� ��وی

��Rده �Yۆ�f �( ده S¼!ر��وی �� �M`2Q0 و �dQ وه 1p�%������9و�� و ��زاد1kازی �.9

� ؟ وه ����2QX �./1 ده ٢٠��9 -��١٤ ��7( دڕ��ه���� -�وا�� و �� ��M ��و\� �� d9 ���'و���رەوە

�� �Xر�.��� ژاد � � M�0�L��'را�p'ر�� 'I� وه، -� در/�\1وه ����ا ده �9 ��و�� #Yاوه ە�Kن"�'ر\'ر"ی،

d؟ ��#� ��� �� ����ا، ��­���¼�ا�S ی درۆ�0U د$�#YاT( دو���ی �� ر����ا، ورو\� ده �� و �Q%.� ر ��

��� �X ی �9� �� ����ا، ڕ/��P� �0 و ر �0Q-19 ژن #3Y%.� دو���ی )7�� � �� دا، د �� �1«� و �1ودا

�cا�i�� aووی �H 1رددا، #�اری�ووی �� i�� اری �9 ده�-R �.%�%#ا، ��ر����ی �$1و�� زاران ��

�� ڕی�ڕاده و�� �� T( دڕ��ا� ری 1LXه �� ���1eو و ���%.� ،�/Y#�0� د �������u -� وه ��� �Hوی

Y/1� و �ڵ ز��7( و )É1e �# ؟ ڕ�UدووY#

��0�� ���cا�[ �� ی ��ه وه �� زcUم، ���� ��ن ��ر#�%.� M[LS �9 �و ر��ن ر��'�� 1K���'1ارن

��9$����ن ��وا���2ا� �� M`9 ده �� دەR'9ت ر �8 �� 1���QXا����، و داوه �� س #�

�'��ر���K'��Iا[[ ،dQ��Q%.� ی وه �� ����� dQ���1Hو7(���،���� روه �� و �'��� ��ن �Yۆ�f ر �8

���� ��Uن 3( �1ا�� �Q%.�وه، ی Y=r-�0 ده و �# )7�9 '( 1دی �� ت ���� -�[ د

���Q%.� ی وه �� -�ز�LS�r ری وه ��داد�X وا �� ©%���ن،] ����§ ��ر#�%.� �# ��� �،dQ� ك روه �� [��

�� M[Uڕ'Xدا، ڕو���9ی١٩١٧ ڕا �� M[Uڕ'Xن ی١٩٧٩ ڕا�$. و �*�ر-Y 9.� ��ن وه Y=Luه ،]���ا��ا�د

�� ده -Y ��ه دڕه .�� ر�1-� �9 ���Yازی دەR'9ت ���)Yا؛ و �9ده ��ی ك � ر �� �� ��� -� ش وه

���Yازی��ك ���� )7�0LÝúد �Xی . ری روه داد��'I��L9'I��� ���ای �� �Xزادی، ری، روه داد��

Page 90: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

90 ��ژ��� د��و� و�����ن

� )7�%#��،dQا�c �����7( ی وه ره ده �� و Rت �9 ده ی روه ده ��� ��� ��U1ازk-R'9وه دە ���'و��

��������� �=���0L®'9راوا�'�-�Lە�eت ��7�9(��'م�'��،d/ڕ .��� ی وه �1و�� ��ر ���Pن و زار ��

������7( ز�1و�� �1Ýèودە3(M[Uڕ�e ���'�� �1Lە و �� Rت �9 ده �1Lە م �� ڕا�'ر، و �� ڕا�'ر م

�� �"ن س �� �Xرت، و �� �Xرت م �� ر#*���ر، �9 و �� ر������ر �9 م �� R-�ار3(، �9دە �� ی وه

ڕا�$0L"ن؟ ��ن وه �"�#Yد�� و ��iوو و ���ن �� -�و/�

H[، ده ��ی و ���LX )T ڕم ��وه �� #� رɧ و/�0ه �� -� و �cا�[ �� ��ه وه �� -� �e،]-1ك وه

��� ��ن ��ر#�%.� �X )7�� ���� �=S روو7( ده �� �1ێ ی �� 1���QXا� و ��ن ���y-�ه دا � S=� ���� م

� ك روه ���X )7�� �9 ��� ره ده( �­�Cدا�"!م ��7( وه ره -)� ڕه و داری ر�� ��e )T (�� 1L� 1دی

�� ره ده ��e اوە�-��ا�S'Ýý�Uو 9'ر �X 7%� ره��Yدووه ی #� �� %�9.� �� ��rن �� و ووه �� ،

� ش �� �9%.� م �� ری و/Yا�=� و وه ره -)� ڕه ��و �dQ دا)�ه �� ��Uا ��وی �� �� '.%31LX�� م�

� ڕۆژ�eرەدا�X )7�� ���s\ر ��. ڕۆ �� ڕ/)Ykاوه #� dLyL، �8 ده ��1Hو�� و �� ��ن ��ر#��� �� ش ��

�u وه�� ��Uر �ره �*-�� چ ��ن، ز��U وه ره �� چ ��ن، -� ���f�9 چ ��ن، ��ر��� ی ����.� چ[ ��ن

�9 �*� و �� ���.L# ،ن�� �� و �"ن ��ن ڕا���ر�X ��Uر-� و دەR'9ت ��X*�ی #� ی وا��

�0� �3( ر\� �9�H )T ن ڕا���ر3( و�U� ن دهc/ر�X [�- ��� ازیY��� �� دۆ�ر/� �� 7�0LÝÞ9 �H( ده

)ÉY# Y-�Uد�� #� و زY(� ی وه �H �� �(S1 �L# ]ده �Å�r ��� �"ن، ��ر ی ��وه] ك 1*S �8��C ی

�1و7( رده روه �X و وه ����1ر\1و�� aۆ�Y� ،�/1� ازیY��� M[.%k(/ڕ ���� �=S م� ر �� �1/�، ی'�

�0� �( �9%.� ی وه -)Yد�� ڕه دا ��ر�����e و �� �1L �� و ڕۆژ�H )T �� وی��� ���Q.� ده و �d/Y ده

�L�'��� ر�( ده زا�[ ده ��. ��7( ��ا�� �� ی ڕۆژا�� ژ��H )7�U�( و ��ر و وه �"�#Yد�� �� �� ��

�# �L9 �# ��� �� �1و�H ی #� ڕ/)Ykاوه ������� #� �dQ، ڕا���ر)3 ڕ/Yk(او/*( ��ا�(

�C'ر��� ری روه �9 �� ڕ/c ����ا �Xر�� �� ر�Uن ��0/1 � d/Y8 رده وه ��ر1uا��ن ]«T'�1x([�ار3(

�0� ری روه �9 ��7( 109وره و ��d داده ��9��ن�H )T ك وه �� a¬ �� �1ر���9 و �� ���1ون �� �Yه

��U�0/1وده ،d/c/ر�X اوهYk(/ڕ ��� ك وه ��7( ر��U ��وه �u ��و ���.L# 7( رده زه��ت، �9 ده R

��Xر-� ��7( ره ���ه و �Xرت ��ی �1Lه ��7( ر���� ��X �C*�ی ،�� ��ن، �� ڕۆژا�� CY8.� ری �H �9ره

�� دا ژده �� ی ده �9 ��7( ��� ��زه �� و ��ن وه ڕا�� S=� رد�� زه ر-1و#� 1L� �X وه ر/�0 �8 ده

�'وان��ڕ/�، �8 ده �'م�ڕۆژ�eرە #'-1اری و/YI�0د7(���� ���1e ���� .�(�1Hو و ���9ندەرY¿Iد7(�

�'وان���� ��ن، 19اوه �r ده و دەوS'ت و C'ر����اری و ��ن �Xر�� و �Xرت ��7( د1اره ی وه ره ده ��

��dLy -1ار3( #� دو���ی��.

Page 91: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

91 ��ژ��� د��و� و�����ن

���1و7( رده روه r �� �X%� ��ن ��ر#�%.� M¹1- وی ە�� ه �� ��ڕ�=��ا�� � )T�� دا ڕۆژا��

��0اره و ر ���X �p ك وه وان �� ن، #� ده�� �� ���$9����'و�وان �� ن، ��ده ��ت � C.1ای وه ،

ی ڕۆژا�� ی ³%�وه �� ��T( � وT( ڕه �� ��� -� ��ر#%�.�§ ���� 7�9( #� چ و ��Uن چ ��وەڕەدان

��Yۆڤ و dQ0Q.9 ده ره �X ����1ر��Uن ����ا 9.� ��0ه -1/�ه و H"ن ��ر�L*( �( ر�� �� ����1ر3(

���� ی ��دد 'T( رو\� ده و �ی'Iر/�. رە�*/Y# �- ده d9 �� �-Y=��� 1ازی وت، �� دا��

�' #� ����ره �وه و �ی T( دوژ��0'�� �'وەی� �وەك ���-�dQ9����، �Lی �- M[-Y=��� M`28 و

���dQ، �� وام رده ���0� S=� ���� ��ا��7( �H )71وp�- ت �9 دهR ر����ار3( و'C ر�� و�X و ��ن

�-'Sن دەو������0#� �� L�.9 ،ن �L-��� �- �# �L#�- ی� �� و �\�UYردان و وه �\"�#Yد��

�pLu� دنY(Lu اوه وY9�¾L�� )T �� و����� ،dQ� �� d9 ���و �ری ��2 و �*�ری 9.�

� M�.%31LXران��'���UYرده را7( �9 و ڕا 1L�� و �Xرت ��X*�ی ��7( ر��U ��وه �u ��و �� ڕ/)Ykاوه ری

.ن ��#� دەR'9ت

��زاد1kاز� )K�- �� �9 �0 ر��Q.� ده #� ی، ����1ر��U1د�و �� ��ی �� �L� �� 1ون� �� و

M`%É1S'� ی �9 و�Xد�� راY#�"��'�Y/1eەی��'وە��و وه B9/.� ده �2Q)��ا �� دەR'9-�اران ی وه

������ا �� ��زادی ��'دا¿1pو��ا�[9'ر�'�Sەدا-'وە '�� ��Yۆڤ �'ر�'وەی'�� 9'ر�'�Sەدا-'وە،

�'I� ،�Uڕا���ر� )�'.%�9� )7�K�9�� �و �1K�.1ور )7�K�%Éڕ� �'وە� �و ��زادە� dو�Y9� '�

�]���H'¿PەI'ن ���ی، �� �.9 �� dQ1ا�.���ات �ی �� ڕ/=' � �ی ی �1ا�� �*�-� س #�

�.Qp��'و��'و��uر �د)'، 7�9( #� ی �1ا�� �����ە� �.9 'I�،dQ��� م�دە ��O)U7( ڕ��اردن �� i¼S

�� و �0LS )7�� �9 �ر-� ر��7( ر�X ن��و �� �� �.� �� ڕا�'رزان و وزان B2QXه �\� ی #� �0LSرواوه

�I' ���ه ��. 1k\1UYCات ،'�'��ر�K'��Iن وە �%r �� دو���ی �%Q��و C'ر����ار3(���و ر روه

ن�و��'9'ر��0'��ی���-0'�'�ا7(��'و�-�I'�1د����1را�'�و�'Y=I-0'وە�ن� #� ده -�M و�S ده��

�Q%'روەر�� )T'�0�H��� �S'��K='ی �و/�0ی '-���ا،�'��K� �و �u'��وەر3( )T��'� M`LI'� '�

�0'��ی�. دەI'ن،��'ك�«'ز�و�'�¡�aدا�Bاو�'�'Iدە�M�-'R'��Kزادا�'ی����M[-روە���ڕ/¿'و'�

�و���K'ڵ��' �و��'1Sە�0Q'رەوەی�LX¿'وەژ�Uن �ڕا���ر3( �وەك�0QX'9'ری�%�9.'�( ك�دەوS'ت

'-��'�KنR'��K���'0�.

�'�� d(Lرا��e� �و��'�1و �1و'�� �-��K'Iن �9'ر\'�ی M`%3و�و� �-1ا�� '�� �Bوات��-� 'I� �L-�K

�'و�� d2�I��Hر�و��K��'\�� ���ی� ،M[��� �1د����1ر�U'دا '��'و�����دە� �و��'�1و7( �1ون

Page 92: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

92 ��ژ��� د��و� و�����ن

'��را9.'�دە���و�dQ�0'��'�دە�. Y=I-0'وە��d�'-'ك��'ر�-�ك�و�Y8و�L¿��2ا��'9'ر��'و�

�'�� ���-1ا�� ��eڕا�'�Kن ��0�'وەSد'�� ،dQ�'�� �1و7(� �'و���را9.'� �cوو-0'وە'ك� 'I� �L-�K

��U�0�9ر� '�� ����� �L�'�� �Xو�9'را� �ڕوو\�ەن '��Kڕ�=�¤ە��� �ژ/Yدە9.' 'I�-� M`%3و� دەرەوەی

��/Yە�دە1k-R'9از�و��'ر-'ر1kUازە�Kن�­Q'ژ��رە7�K(�دەوS'ت�و��Xرت�و�دە'.9 .�'¿�'وا-�'K(�د

] چ�دژە�دە�K'-R'9ن�،�چ�دە1k-R'9ازە�Kن[��iووی��eڕا�'�Kن،�YXاI�-�)x�.I'�����1رە�Kن�

�1و7(�� ��KراI.'رە �'و�دوو� ¯°'�� ���iوو�U'ك o��� �0'-��ا�H� �S'��K='ی �و��' دە10وQ9.'وە

'\�.I��� M[Uڕ'Xڕا� '�� ����$1و�'� � ،'���� ���iوو��'م�١٩١٧ری ،'I'0Uڕ'Xڕا� M[-'I9'و� �و��Xش دا

�'��.UY��'و���iووە���،M�-�K�)3ار����'Cار3(�و�c-ا-�ری��¾$���uرە�ڕەو-�ە�Kت؛�QX§�ڕوو�7(�

�و� �دژەدەR'9ت ��1Lان MN�O$P�� '�� �'وە� ��Xش ��$¾�ا-�ری،� �u'��وەر�و ��1Lان MN�O$P�� '�

�د �و ���ڕش �وا-' ،dQ��دە �در/�ەی �د�رY¿Uاو-��UYدە1k-R'9ازە�Kن �BIۆ27.�ت ژە��ڕش،'��L�O$Pو��'� !�$1و�'ی�

� ��9 و دەوS'ت�'را�p'ر��� ����2$� ،)7�� )T��u� T( د).�-�ر��U -�#��ر-�C M'ر����اری �'

��ت � و ��ر �ـ'��ر�K'��Iن �Xرت، �� )7�0LW(LX �� وه ره ��Uزاده ز��� و ��ن �0-Y=# ی وه

� #� ده ��ر�(، �� ��Cرا�"!�( ��ی ��0 ر �9 �� �ن ��زادا�� ���Cرا�"!�(�[ن '�� d9'�'�� ���ەدا

'�� '��.UY�� 'I� ،'���� � 9'روەرا�' M[-Y=# �9 ده '-'Sار�و�دەو�-R �Hو�� ���'���K'��Iن]. ��ن

��س �� �Uر�e 7�0( و-��y� ���� �=S س �1ێ، ی����UBردان و ��ت � �� �� � 1دی ن �

�fۆY� � �'��ر�K'��Iن. ن #� ده ]��ن 9.� ��0ه �0�H و -1/� -��([ ��ن � 'I� ��o �'و���وەڕەدان

��!�� dQر�8 ��-1ا��eری ڕز ���� �=S � )� '(�dQ، د��o���# §�¿L9 dQ1ا�-�� �# '¿ xL9(�د

��زاد�*�ت .'¿�1H زادی�� �� a¨�� �fۆY� ���� ەدا-'وە� وه�S'1-1ر\��'�دەرەوە��،9'ر�� ،d/Y#��

وT( ڕه �� �Yۆ1pS�r �fو7( ی وه �=�ا�� ڕه ، -�#� �����1ری ی وه �=�ا�� ڕه ��زادی

���-�1K ���� د�ر�U'ك ��زادی �����ا، ز�1و�� ، �(2QX d/Y(p� . وازی��u aۆ�Y� ����زاد §t�� و

aۆ�Y� هB��X م �� و ���� �=S �� وه �� دا ، �# aۆ�Y� ����زاد §t�� a¨�� )*L��.%زاد����Q%10وره

�� �� و �pردا را� a¨�� aۆ�Y� هB��X ی( و��� چ و ��وك چ و ر ڕا�� چ و 1ا چ �dQ ر¥a �� وی B��Xه

��� d%3رت چ و و�X ر�� چ و�X نچ��و ��ن�C�9�P�C ()*L�0ا�Uز �'��e������1�� �،�# �S1u و

1ه ��را�( و 12³و ¤¼L� .)��- ���� �=S �9 ی ��، �� وا����uری داری ر�� �- ��� � �� ز�0Uان ك

�� ، ���� ����ا 1*S �H � ���M و #Y/� درو9.�ه ����ا �� #��ا � �1L ��� ��و��ت ز�0Uان ��

�Q.� ده �9�X )7وا ��� و �Í ده ر �� �� ڕ/=� و ��ن ز�0Uا�� �1و �� �را3( ���� #� d/Y8، ده ك

������7�K��u(�درو�xp�9تو/��9YX�dر�و���1eن��'9'ر� ���.

Page 93: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

93 ��ژ��� د��و� و�����ن

'K(�-'واو�و��Bاوە،����9YX�§�0ر/����را9.'ی�'Iۆ�"��'.Q��'وەی�وەI'�R'ی�����'������ەدا�

�Y-1ڕe18'ر�� ��B�1.2ی �و 1ە��ی'X� ��'�1Lا�$�ا �وەI'�R'ی � ���1ادارم �و �دەI'م �-

����زاد�1ون�و�ڕزYI�eد7(�-�ك��'�'ن���!ی�9'رووی��U'وە؛�������درو�xp�9ت؛���'H��

�و� �دە9.'��/Y/¿'وە 'ن�'�� �H'و�9وان �ڕا�'را'-��¿Yد7( �'ز�1و�¿Yد7(� '�� 9'دە

�ر د ��زاد"وY¿.9د7(� �و����Xن�" S'��K='ی 'U��'.9و�دا��و�و�دە� �x��X� �'و�H'و�9وە���

� �دەR'9ت �و �ڕۆڵ �����I'$�'X'ی ��]دەوS'ت[-1ا�'وەی� '�U1ار-'I��� �دە9.'��/Yە، �'و� ی

-�a¨1و�'وەی�����ك�و��ڕز�eرYIدن�و��S'��K�)7�0-��y='��'�ڕ/='ی�'�M`LIو��'رەوەز3(�و���زاد

'-��'وە�؟R'��K�Mڕ����

%R9&7&ی� ؟ و* ��% ی�ن د* دا �9� 9� %.* آ�ن "% ��ی� ه(�(!9&7 و

�'��d�9'��1�1Lەدا"�'8'ر��'L�'� "اران��'و���'��'وا��،���'��ر#��'��ن��'�Y8و�'�8�X'��ە

"ن�و�ڕە��(��d2QXو�ڕە8'ز�. Y8و���'دا�-'������و������a²و��hوchر�)3�����Uە���'وە���'-'وە�و�

و���uوازی���رەزووی��M�%(L9و�i�Hی�1اردن�و�1uا���1h�M�£�0'ر3(�و��1�.1ور��o�hڕۆLS)��ن�

�1�'��ر#�%.'����ا�. �'�LX)'وە��ر#Yد7(��'��ار\1وا��ا����'L�'�ك�'��را9.'�Y-وەش�واوە'��'�

�Kر��'� -�'�'�'X���ن���Rی�ڕەش�و���ڵ�'I'S1$�9اوە�و�Y91اڵ���%(L91��h����L)%1ال�.

��'9'ر���زادی� )3Y8ا�LX� '#� �'و�ڕادە'ی� �'��ر#��'��ن� '#� �ڕۆ�Qp.'وە، �'وە� '.%31LX� �'Rم

� ��hوL9¿%='را M�%(L9� ��رەزووی� �و �دوودە#��ن�] L9���h)%1ا�'��ن[h'وەس و

�'و��hوL9¿%='را�و�دوودە#�1kازا�'�دە#'ن،��دە#'ن،] ��L)%1ا�'��ن[�)T'�'و�ڕادە�ز�Y-�Uدژا

p'ت��'-*(���0اRن،�#'��-'�#'�#'7�9(�د)'����Hر��'���Pان��'�«'ز�و�h'وە��9ن�دە#'ن،�

��1رد9.�ن� M¹/ر'h� �و ��1رد9.�ن )7��'Hر�X� '�� ��1Lا�����ا '�� �وR-�ا �زۆر '�� �'دا'وە

"iی��M�À(L9و��'-))Yدن��'ژ/X�Y'ردەی��hوL9¿%='را��ا��'د�رY(Uاوی،���0ا�pSز3(�و�-��1و-

�'��وی���زادی�«'زی�L9)%��'وە،�1��2³ا7(�و�دا���(��'���L��9'#�'(U'ردراوە-'وە�و���

#'��L��9دە#'ن،�#'��'�8'ڕە#'�h'ژار0�27'��ن�و��0/1'��7(���ری���0اRن�و�8��C'����ا،�

�دە#'ن ���0اRن M�À(L9� )*-'���'-��9Yار . �زۆر '�'��'و�� ��'-'ك ���uوازی o��� �و ە

�1دی� �'را�p'ر� �I'=S'��K'����ا '�� �ڕۆژ�eرەدا ��'م 'I� ،d��s��'�� �'داi"-��1و-

d/YIن�دە�Kرا'=%¿L9و��.

Page 94: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

94 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� ��hوL9¿%='را '�� �1��2³ا7( ��زاد1kازا�'���'،� �'ر�(� '#� ��uرەی �h'ر��'و �'ر�'وە،'�

�9'روو� )7�9'#� � �و�YCەدە1k�Iاز3( �و�١٨�³دوودە�( �'(�� �و��9ڵ �ڕ/)k%�ن '�� 1��2ا7(

�)T'�دژا �9'ر���$��' �'ر�(� Y-�Uز� ��'وە ��uر �دە�ن ،�'(�� ���1kCازا�'�����ن ڕ/)Ykاوە

��و��'و��0QXوەدا�و����ڕ/=3Y(��'و�'(��'-))Yد�0��M�%(L9�)7اRن�و�#'�­'��ا��ن�و���ژەRن�

�p(LX�'را��*-��31LX%.'�زۆر�. 0L"ند�ردە�دژە��Yۆ3(�و�دژە���ژە��S'،�ڕ/)Ykاوەی�u'��وەر3(�'

�)3�"=.%É1S'h0'وە�و�'(���u�M�%(L9ی�i"-و�-��1و��-'�ڕا�*�وا�'���زادی��M�%(L9�'-'ك�

dQ�'hن��'#'���)Yا�و�ڕۆ�0$�ن��'را�p'ر�و����h'ر�.

��/1ی�ژ�Uن�و����-��YIد7(���رەزوو�و��'وە£��M�ی،�����'I�،�L9'Iرە��'�1و��uو�'��،Ç¡'�

"ن�I'7�9(�د¿'����Hر�و��P¿'چ���و��'-)�K'0ت�و��Yۆ�K'fن��'9'ر��0'��ی��ڕە8'ز�و��'ژاد�و�

و�ڕە��(��d%QXو���رەزووی��M�%¿L9و��ز��ن�و����Xك��1Lەی�ژ�Uن��'Rو/�K'�Yت�و�1از�Uری�

'�'ڕوو�Uا�YIاوە�)Kر��'��)xLو�Y8دەر8'ی��'�1و��،dQ\روەر'%Q��)T'�0�H���)K''=S'��K .

ی�ن : و ��زادیی% ، ��ی� �% 9&���ن �یی% ه(�(!9&7]، ه% ی% و دی�رد* �% روا�% �(ن د* ؟ �ی�- وا د* ر*

�زۆر �'و �'را�p'ر ���'S=' �1�.1ر3( �'���9ر3( �'�'ر ��9YXرا�' �'م �uر �'دا'وە '��9YX

'0. ڕا1L� M`9ا��7( و ' �S���pوەڕ3( وروژا��7( ���Yازی دە#Y/0' زۆر�uر3§ و 2�X'وە د

��1Hو7('�1ە��ی �' �uر/� �' «'ز��ن د)' #'7�9( و �'ڕ/cت و �� ��وا �'ر �� 'X

M�À(L9 اوY(Uر��'و و �''] ژن �'-'ك ��Xو/ ��Xو �'-'ك ژن [ د 'C�� ن���'� ڕەوادە��0"ن،

� L9¿%='را #'7�9( �'ر���واش Ï/1%(L9���� ab�� '��U� ی #'س و���'وە�ن ���'، ��

�����' د�رpU*�ت؛ 1ە��ی'X� '�� . ��ڕوا' ���' و ڕەوا' ���' ��درو9.'، ���' و درو1L�'.9ە

��وا �'ر �'روە�� ��� ��Xو/� )*Lك ���' �9ڵ�١٨ 9'روو ژ�'-'� )*LS1ڕ ��0ا� � o#

1ە��ی'X M�À(L9 ،d/Y=���واش �'ر dQ��YCە�uرL9¿%='را #'7�9( �� �� ��وL9¿%='را

1ە��ی ��0اRن �'-'ك'X M�À(L9 ،نY=�1ە��ی دژی ��وا �'ر 'X ی'���LPژن زۆرە� � ��Xو/)[

1ە��ی دژی ��واش �'ر ��Xو/�، � ژن �'-'ك'X ی'���LPرا�)[ زۆرە�'=%¿L9 دژی

�'Rم د)'، #'L9*( �'ر � L9¿%='را���� ����� و ��[ #'س ��k/1ی�� '��� '� o��

�L9'# ؛]L^��'وە -� '(��'وە �'#'، �'وە و '�'وە و ڕەوا ،'�'و ��ڕەوا '.C�� و و'� ��C'ت

'���!

Page 95: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

95 ��ژ��� د��و� و�����ن

'�1ە����ن -'��� و #'�9"ن و -�M�À(L9 aé'=.� )T'p «'زی و ��رەزوو ��، ��1Hو7( 'X و'�

'، #'9'وە'� '# '�1ە���'�( �'�1و �� �ی ���S'� .'UەY#'� dQ.9د7( � #Yدن 'X

M�À(L9 �- و'�د)'،� #'7�9( «'زی و ��رەزوو 7���X'H( و ���Hر#Yدن ��ی �'�Q.' #' ڕادە'ی

d9و درو ،'��ر ڕەوا� 'I� ��وا� 1ە���' �uری � �'ر'X '��%(L9 و�� دا���Lا�Yاوە و

،d��s���ڕەوادە '#'�U1�.1ر�وەی وا-' '� '# d/Y-1eە��QX 1ە��ی'X M�À(L9 '؛�ڕا9.'وا�

1ە��ی'X M�À(L9 1انL� وی و ژن��X 1.9و'p�2³ '� )T' زۆر ���ەدا �'Rم�.�1�.1وری ڕەوا

M`%31LX'�'���'ی و Y8وپ و #'س �'و �LX'وا�'ی �' دەزا�[ � '# '�'#%���8�X M'��ەی

�'دە )7�0LÝÞ9�Y-ی �' -'��� �'�1وان، Íی و دە��"=�'� )7�9'# Y/�2ری ژC 1�.1وری�و

،M�À(L9 8'��ە�X و دە#'ن o�� وڕ�� دۆ��و و دۆ #' 8�X'��ە�����ن ��='-�V'��7( ڕە�'��ە �'

'#%�ن ��0ا�pSزی #' ڕاp�.9)'�'وە، و دەp��2�0�9)'م �'وە -�S'(Lە#'ن���دە�'وە، '��� '�

��زادی '�1ە��'X )7��'��%)9 را3( وەك'=%¿L9 ەڕە8'ز\�زی، وYC '# '� )7�-Rراوا و�ش �X

�ن �'و زۆر 1rر\����ا�L*( و '��ت'�����زادی. �'دە�0LÝÞ9ون ��زاد���M�%¿L9وا�' -'واو'�LX

7���X'H( و �2Cر �'ژ/Y ��وH'#'، وR-�7( و �1رد9.�ن �' #' L9¿%='را�'ك �' ��uوازە و

. دە�� ��0ا�pSزی -1و��M �وان L9)%��ا

'-'pS'� �� d/ری ���'و�UB��'Rم ��ەم، #'�9ا �'9'ر c9اواری dQ��'وە دە ]L^� §QX� '�

-�وا�'ن �'و د�'دەری ڕا���ر�U'#'ی، و �1�.1وری دەR'9-' و ���'S=' 1دی ��0ا�pSزا�'وە

�1و7( �'�'ر �'�'ك �1H)'. ��0اRن �'را�p'ر'0y����0اRن،� 7�0/1( و ژ�Uن 'ر¬a و ��/1 دا

،�/YIو�دە� ���دە ���0ا­S'-¿¿'ران '�� �و�-1pS'¿Lون ���Pان '�����Hر� ��Kرەوە �'��ی� ��0اRن

)�'�و��'�1و7(���'��ی د)'وە �'� ��وان M�%¿L9�M`9روەردەی�درو'X�)71و�'�)3���� '�

)7�Uژ M�À(L9 و �وا��ا'��^�[ ���'و/d ���ەدا. درو9.�ە�L9 dQ)%��' ��-'��رو9.' ��رە

��زادی �'8'ر M�À(L9 dQ���رەزووی ��دروM�.9 و �دان ���ی �' M�À(L9 وان �ی�

،dQ���زادی #' ش'�����91ا� و �'�'رU*� و �'ورو�� �' درو�0�9 M�À(L9 ،'��'ی� �'م �'

Mۆ��YZ%(L9 م و'� )ردا7���'X M�À(L9 ���'Rم �''، ��0اRن 9'ر '� وR-�7( ڕادە'ی

'����'(��رەدا �'و دەر#'و-]M �' و د ،'Iردراوە���'Xاو�و�Y¿��9او�و��'راY¿¿-'��'Sوەك ��0ا

d/Y#��Y -�وا��pر'1 9*S'� �.$��' دەروو7( ��ری دروY(.9د�'وەی �'9'ر ��ر 1rر\�7( وەك

�'�\1و7( d/Y#دە .

Page 96: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

96 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'دا'وە�'I�،]L^��'وەش��dQ�Bە �' �'م���رەوە�دە'X ا�( وY8ۆYX و'� #' Y8و���'دا، و �1Lە��

�'��وی )7��1Kرد9.��'وە L9¿%='را �و �'م درو1p�9ون، �1رد� a²ی��9'ر�'=�Y8� '�'�

��'دراوە 'I'9YX ن و��=�Y8 وە'� ��Uن �1Lان 109ور\'��ی و ڕە-���Y#'0دووە-'وە و �'داوە

1ە��ی �' ��زاد و �9ڵ�١٨ 9'روو #'7�9( وەك'X ،M�À(L9 ك'-'� �Lزا��pS�0#'ن، ��0اUر� د

�ڕۆژ�eرەدا #' ���' �'م �-'راوەد�ردەی �و �د�ردە'K( -�ك ��'ی �1و�'-'���� �1L�� )7RRدە

L9¿%='را�ن �� ڕەوا ��ab و ��زاد 1وU'�(دا��- ��دەدەری و ��='را���' Lu='ی �'�'. ��رە�Kن

،'��� 1*S'�'T( ژ7�U( �' د)' ڕوا'��-'S���e )7ڕا�' �'�1و وەك R'��� ،ا�(S' ڕە�=�ا�'وەی

��9ی �UB# ۆ��ن وYC و a¥'(P� تR'9ە�L� ���و� دەR'9-�اری چ( دەR'9-�ار �1وری��

�دە�dQ) (ڕە8'ز�3چ ڕا���ر3(، �. �'9'ر ،��� ��1Hو7(� '���7-'��� ��دەر\'��9' �'م��)

�'C%1وس ،'��� 1*S'��7�="� ڕە0'ی (��'X را و��ك��'وا�'ی� و 'ڕو0L'را�'�'،�I'��'ر�

.دەر��IەI'ن،��'را�p'ر�ڕۆ¡�aدەر\'9.��'ی���Uن��Y9�¾Lاو���Uە�Kت

�( �ی��9و��و� �یی�؟ ��'�و�ی و آ���Sی��آ�� ڕا:�!'�و�د �� ڕا� '( !���ر�ت

� -'����درۆU'�(�» دەوT'S(��'-'وە3(«�'8'ر��'�دە9.'واژە'�(�زۆر��1رت�وە�p�Rە�'وە،��'وا

�و��'س �و�-1/�ە�! X"�ۆزە �H"ن )T1�و�9'ر� �-Y8زۆرڕا'�� ���Yازی� ���Uا '�� �دەوS'ت '(�1H

��9)��1ر��dQ��dQ؛��'ز�'°(�'��)*Lر��Cر�'��'-'Sو�دەو'����ی��،''=S'����)7��'.9�0ە�

� ��Xر�'��7( ��زاد(،� �) 9'ر��دار3( M�-ر��#�-� �� dQ�))T'Sدەو� ��)9'ر��'دار3(� dQ�� )T'���X� ،

�'رك�و��0QXوی�9'ر�'�Sا�'#'ی��'��oو����d/ڕ�eی���'#'��-'�0�H�'#ۆB#�'��o���،ری����

d/ڕ�e��.

�'و3§�� ،'���� �1و7(� �I'-1اردا '�� '#� �L������ '����ژە� '�'و�دە9.'واژە� ،��� ��1Hو7(� '�

"� )T'Sوە3(دەو'-'�"'���� �1و7(� �'و���وەوە� �دەوS'ت '#� ،��� �'ر�'وە'�� '-'pS'�� ،' .�1xS'�

�d/Y-ەو��QX�'#ك�'و��'9'ر��0'��ی�ز��ن���و\'ش�و��W(LX-'ی�» �'-'وە«�'�'ر�'وەی�r'وارە

��W(LX-1وە،� '�U1�.1ور�و��� �و Mوز������� '#'� �'و� ���1pLu'.2و7( M[9'رزە��� �و �1�.1وری

�و �����ك ���Uا '�� 0'��'��یqL���W(LX-'ی�. �و�'ك �ز��ن 'ك� �r%'#'را7( �'ر�'وەی'�

���uواز�و� �'رژەوە��ی� �و�-1/�ی �H"ن '�� '-���نR'���1ور3(�و����� M[/1�1/ڕ� MNX'�� �1�.1ور3(

Page 97: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

97 ��ژ��� د��و� و�����ن

��W(LX-1ون 'ك'�� ��Xر/cەری�. ����ك �و dQ�� �Ly�H� M`9دە� ���Yازی� �دەوS'ت '#� �L-��

،dQ�� �د¿�ا )x���'9'ر��'�� ����'�� ��وا��9'روەر3(� )�'�8�X'��ە �دە-1ا�"ن ��Hن ���ی

�،�I'�دەوS'ت�دەر\Bی�1ا�d9و�و�d%3و���رەزووی��'�1و���K'ڵ�'(�'"�'-'وە" .�'�'�

�و��'ڕ/1ە�Yد7(�دەوM�-'S،���ژە�¿'رەوەی� �-�W¿LXو�� ��L='��'وەی��K�)7�K'�!"��x���'IرYIدن

��K� )7�K'I�-� ��1Lان M�-R'9دە� �و �1ور3(��� )7�%I'��� �و �YIYHد�'وەی�9'ر1Kت �و 'ڵ

��'�1L\'ری� �دە0�p"ن، �وەك �دەوS'ت ��'روە�� ،'�'¿H1وr� ��W¿LX-'ی �و �1Lە��8'را3(

'S'��K3(�-�ك�و��ردان�و�9'ر\'�UB\�و��)K��H�1ون�و�\�'��Bوا .

�)�'�'�ورد�1و�'وە����'-��L#�-ی�9'®���7(�ڕا9.��'ك،�#'��'�1و��X�'$H'��Y-�Uوەی�ز'����

�'و�9'رە����'����ت،����ەدا�-'����H'���1�'�(��'�ڕ �dQت،�دە-1ا�'S7(�دەو��دەY#ر��ۆڵ�و�

�'م���9YXرا�'���؛��'8'ر�دەوS'ت����Yازی��Xڕا�9ن�و��)�R1ازم��'�دووی�وە0/1'ران�دە�'�

��¥�a����L-#'��'ر��'و�-�ك�"�'-'وە'"Y(-'�cد7(��'�1و�-�#'��ن�و�H"ن�و�-1/�ە��7(��،'#

'uن�و�-1/�ا�'�دژی�"Hت�و�'S7(�دەو��و�دەز8'�Y(�'�و������X�،ن��'��r'��1L��'0/دەڕژ�Í�

�ڕوودەدات،� �Ly-Y=���� �L-��� a¥��� �و�9'ر1K-�ەYI/�؟ �دەY8ن �S'� �'ر��'و���زاد�'ی

دە#'و�'�" �'رژەوە��ی��'-'وە3(�و���2.$�7("�'�1و�������ن�و�دەR'9ت��'ژ/�Yد���u1'ی�

� )7��'#�-� ��'�1و a¥��� �9'رزە��]�M" ە�'-'و "دژا'-�¿Yد7(؟ )Tو�دا��� ����9ن '�� 'ك� وەك

�" �'-'وە" ��"ن؟ ��$1و�'[ �'�Yە�'�� �دە#'�' ��1رد9.�ن �و ��1رد ��1ردا7(�] ���ەدا a¥��

�'�WS-1وی����ان�و�-1ر#�'�و�19ورU'،���-1ا���وەك��'ر�-�#L*(�د)'ی����1وری��1رد9.�ن�

�1ر � �و��s/cاو�'-' dQ�'�� ���وR-���ن abو���� �)'ن� )3�9��� )7�Uوەك�ژ� �� �داYاوە��ن دو8'

"'���L�ڕەC.�ر�Uن��'-'�Iا�دەd/YI؟���¥����0L��a�وە7(�زەوی�و���1و�و�" ���'-'وە�'ك/

�)7��'(���'#�§��'و�" ��2.$�7(��'-'وەن"Y8د�و���ر8'�و�'0Uدا�"��2.$��'��'-'وە3("و�زۆر'

�دە �9'روەر�و�زۆر0U'ش ����'�� a¥��� �و��1ردووs�27'8ن؟ �و���pS'��ڵ a�/Y#9'رن؟�'p�9

��'دار�و� �و�زۆر0U'ی ''�� )xLردا��UB�� ��'�1و abار����-R'9دار�و�دە'�9'ر�� �I'��0'ی a¥��

�،dLÎچ�'¿P��dQ� -��؟؟؟؟؟؟...��LەR'9ت�دە

�)T'Sدەو� �و�����ر\1و7( �دەوS'ت �دڕ��ە3( ���-1ا�"ن �د�%��'وە �'وا� ��1زە�"ن،� �'8'ر��'���'ش

د7(�#�0'�و��Í�'uو���1.�ری�-�#'��7(����'S='��'�درو9.)Y " دەوT'S(��'-'وە3(" ��ر1uازی�

�UY8'و���Hر'�'�� ���Uن، �و��1Lەوەی ���Uن �دەرەوەی ��'ر�! �'-'ك ��� ��'وە، ���-L='��2ن

Page 98: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

98 ��ژ��� د��و� و�����ن

���8'��7(�����1�9��%[،��'�ژ7�U(�ڕۆژا�'وە��'����#'�MNu'��'9�U'وە�دوور��'�#�0'�9زی�

�9'ر�² �X"�ە���$��'وە �1�داوەر3(L�� �-���ر#Yاوی �cا�"ن���iووی� ،���ە� ����'S='��ن )7�Uژ� a

'وە��Yۆf'��ن��'9'ر��XرX�'H'ڕۆ'U�1X�)وچ�'#'�)R��" دەوT'S(��'-'وە)3"و�درۆی�X"�ۆزی�(

��Uن��'��1.�ەدەن�و�دە�1ژر/��و�X'���ری�'S*(�د)'�دەدەن؟��'�#''وە��'����'S='دا�

�1وە-'�دوژ�]���Mو£��ªو������1eدژی����1e*(�د)'؟�ª�£و��

��ری�ڕە0'��'وا�Y/ت��'�ژ'Sوەی�دەو'�����'وە'،�#'����'��LSد���و��Y-ر�u'.S�e1وی��'��'�

� '�� �دەوS'ت �ڕازا���'وەی �و �8�X'��ە �دە#'و�' �ڕز�eر\)'ن، �-�ك a²9'ر�� و�" 9)��1ر"و

و�زۆر�دە9.'واژەی�����ك�و��1Lەڕۆ#�1و¥M`%������9 "�a"و�" ��¼�اڵ"و�" ��د�Yن "و�" ��2.7�$("

'(�. د ��Hرە9'ری��'وا�'ش �دەوS'ت '#� ،d�0L��� �'�ت� �Bوا� '#� ،'�'وە� ،Y-'را��u'.S�e

�)3'(H1r�)K''-�W¿LXی�وەك��'�) h"�ا�����'(��دادوەر3(�و���'#%����'#'،�#'�دەوS'ت�

�و� ��C'ر/0'ر� �'�ی� ،''=S'��K� )7�K'I�-� �ژ/Yدە9.��'ی �و �9'روەر 1ە��ی'X� ڕ/¿k'ری

� )7��'#�-� ��1Lان )7�%#'��� �و��Xر/cەری �داY#�"8او ����'S='ی )7��'#�-� �� '=S'���� 'ك

�1p-1rوە-'وە �'��و�U'وە� ��ی '#� ،'#''=S'���� �1دی�. -�#'��7( ��'9'ر '%r� �'8'ر

� �Y=��Xی ¯°'�� �BXۆ " �'-'وە"دەوS'ت ����� �h'�1و '�� �'وا� ،�'(�-���H1وX� دەوS'-��'��ن

�0'1L�'��)Tان��1Lەڕۆ�(��'وە'،�#'�QX.1ا��dQدەوS'ت��'��U'وە�دە-1/.'وە�����uوازی��H

� )T'Sدەو")°'hز'� "� �9'رۆ�(�"L9)��1ر"و ��ت �'8'ر� dQ��QX.1ا �'وەی� �� ،''h� دا

�و��'� d/ڕ�eدە� �دەوS'ت ��1Lەڕۆ�( �'وا� ،dQ��C'ر����ار� ��Xر-'#'ت �� �L-'Sدەو� C'ر����ار3(

�Xو�� �دا��Y(0دن ���Yازی� '.Q��دە �و�دادX'روەر��U'وە )7�%#'�و� ��زادی� �'و��'�1L\'ری� M[.9ڕاd%�%#ر���'#� ��#.�\'ری�-'و���'،�وەك��'و�وڕ/��0'ی�M[Uڕ'Xڕا�§QXن����0�0%.'L�١٩١٧�

���� ��-)Yدن'� �8�X'��ەی �وڕ/��0'وە �'و� �'دەم� ��Xرت �LS'���� �h'�1و#' �ا �و دە��)Yدن

�دە#'ن M`%������9� ����'S='ی )7�0L��و�. �'د �Y#'S'hدن �^L"ن� �دە-1ا�"ن ���'-� ���ەدا

�ە3(����'،��'S*�1دوو\�رە�و�h'زار\�رە#Yد�'وەی�S'h'ی��0�2QXن�و�h'و0S'دان�����'زا�"ن،�8'�

�)�!"������ �109ور\'��3( '�� �دە�'�=1pو�' ��)%.'�Kن، �و 'S'h� ��h��ری '�� -L='��2ن

�����uدا����."!

دەوS'ت��'�LX'وا�'ی�'و�-�)7��)���S'='�داY#�"8اوە���'وە،��'��'رە����(�'��T(�ڕز�eری�

�'و7(���2.$ ��ر\'ری'�� �'�LX'وا�'وە� �-'واو 1*S'�� ،''-��'� �'و� �در/�ەی '�� �و '����

Page 99: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

99 ��ژ��� د��و� و�����ن

��ی� 'I� �دا8"�#'ردا، )T'Sدەو� �وەدەر��7( ��Xڵ �داY#�"8او��' ����'S='ی )��-� '#� ،'��Uر�eڕز

�'-'Sدەو� �دژی ��ت'���� )T'�Uەر���h� �دادX'روەر3( �و )7�%#'�و� ��زادی� �'و7( �'��Uا

pرا�'�'ر��'و�1اY9�'.9و�.��'دا�دەوY=Lu�)T'Sەوەی�دەوT'S(�دا8"�#'ر،�دا8"�#'رە#'�و��'�

�و��'ر-'ری� p'ت�-� �و�دارا3( )T'�0�H� �9'روەری M[.9ڕا�X�����h!�و� �h'�1و ��1Lە �h'��ن '�

�'9'ر�h'���*(�د)'دا�دام�و�دەز8'��7(�دە�-'8'ر،�I'�دە�K-'�ژ/Yدە9.$��'وەی������'h

�PU�K [9'���'وەی[ �و��eڕا7( ���وز��نژ/Yدە9.�ن �9'روەرا7( '��داI�"8'ر� �L$'ی�! 'روەرا7(

��"ن '#'�"ن� �'وا� �"ن،'�� �'و�ڕا9.��'� ��0'ری� �'8'ر�دوا"ن� ��1رد ����ن�. -��( �'�Hوی

�u'�دا7(� �و �'YI/="�اوان� ��Hن �ڕ/)Ykا�'وە، �9'ر�1-='رە��ن �دەز8' ��Hن '#� د.$�ن

� �#Yا�' ���ڕ�=�¤"دا8"�#'ر �0'�I'H "Tاری�H� )7�%#'��� ��Hن �-�#'��7(�و ��'�1Lان )

� a¡�9� '�� ��1رددا ��ر1uازی� )TR'9دە� �9'ی� '�� ��1رد9.���ا، ��١٩٩٢���'S='ی �-٢٠١٢�

�ڕادە �'و�'ڕی� �C'ر����ار3(�. 8'�sLاوە-' '�� )3'Pe� �و�وەك ���ادە'X� '(�د )*L��9'#8'ر�'�

� �'��وی� '(�د )*L-'Sدەو� �'و7( ،�.%Q�"d%3�1ر�(L9 "� �" d%������9"و ەوە�"#Y/*�ر"و

�'وا�دە-1ا�[��^L[،��'�دەوS'-'��7(�ڕو���9و��رTR'h(�د�،�.%Q��'وەی��)V�-ر��'.S'�ە#'�'�

� �'��وی� 'I� ،�*Uر'C'��و� ��-"ن �و��'�'رU*�ی ��9���و� وە�"BXۆ�S.�ر�U"و�" ����9�"!م"�'ورو��

�'را�p'ر�� '�� �و ����� ������ �9'ر1K-�ەYIد، �1k.%������9ازە����Kن �و �Uۆ��.�رYX

�و�ە#"L9)��1رcUم" �*Uر'�'��و� �'ورو��� �-� �=Yە� ���و0U'وە )TR'hر�� )7��'-'Sدەو� '�� '���ن،

�9�0��و�د).�-�ری�و��uو��B\1.�1�0�2'ی�QX�'��'=�L��،����91ا���،�دە-1ا�"ن����p�����2ە

��'�L9ارە�����ن،� �و a¬��'��� �و )3��$�#� )�'H� �و )��-'�� Mw���� �و �������u'��ن '=�'u

�1و ��� )7�%#'��� �دەوh�'-'S'�1و#'ش �دەز8'��7( �و ��*�Y8'0S'��Sە )*L1و��� ���ا��-� ر3(�'�����ەدەن،�#'�دەز8'��7(�دەوL9 "�'-'S)��1ر3%.'��ن"�)T'�0�H�)7ر��'Cرك�و�'�h'��ن�

7(��'7��C%.�ن�و�ò"�اق�و����ان�و�1�9د'�و��K'��'hر3(�و��'ز�-�.(�'��������ەدەن،�..د��-

�Bوا�0� ��رەوە،� ��'و �ز�0Uووش �UY.������$1و�'ی� �������2ا�'��7( �و �-Y=���� )T1K9'ر� '

�'�� �*Uر'�'�� ���*��eی )7�K'���2ا����� )T1K9'ر� �را�1ردوو، �9'دەی ��'�.�ی دە�'ی

�����u="�ی� �دژی �������2ا�'��7( )T1�9'ر� �و �ڕا�1ردوو �9'دەی )7�Kوەدە'�� )7R�9

�و �Uو��� )TR'hر�� �و ���*�ن� '�� )7��'=�'u� �و �9'ر .. 9'ر��'داری '�� ��'زارەی�-� ە-�ی

�9'ی�9'روەر3(�د�$�YIا�X�M�9ر�'��7(�و��Y/ی�ژ�xUر'�'�7(��'ورو���و��K12ەرە�I�'�ا���'�Q9

�'رژەوە��ی���2.$�7("و�" دەوT'S(��'-'وە3("! "

Page 100: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

100 ��ژ��� د��و� و�����ن

'�و�د �، "�و ��و�آ�ی��و�'4�آ9رد!��ن ڕ @ه�ر ���&� ���� آ� '( Jی4رای�' آ(�(�ی&���1 �)3���� !7ی9 ر و !�ر /Dڕی�و��آ��7ر� ڕ�'4�آ�ی��و�، وا��ا�5

���7؟ ��T7/ ه�ی�، آ� �ی4ی2ر��'ی���� ی\ �یی�، ��د� چ�O&ی� و ی�'

�'وا�دوو�ڕ/='������y.%kLuن�h'ن؛��،dQ�'h�d(LV�-ر��'.S'���1Hوh����)7'ر���y2QXر�و��'�

'� '�� �1ارەوەرا '�� �YXا#."!ە#Yدن �و ����1hر#Yد�'وە �و �8�X'��ە ��'���وی�'#'م �و �-Y=I

�Mو��9ز��� �و�9'ودا �ڕا���ران ��UBری� '�� �9'رەوەرا، '�� ����X'9ن �دووەم �ژ/Yدە9.�ن، YIدە3(

�'وەی��'���y2QXرە#'ی��م���و/[،������ە��$1و�'����h'ر�دوو���رە#'�. دە1k-R'9ازان�§QX

�)7��'�Uرەوەز'h� �و ���f'2"!م� �9'ی� �ڕو�9'ی �����êزە��7( ����ەدا ��� '#� ��0�0L'وە،

�،�١٩٣٩-١٩٣٦و��'رەوەز7�K'�U(�9'ردە�(�1L��)��'u�ی���%�������١٩٢١ - YI�١٩١٧ا���ی�

�'راورددەI'م:

����f'2)'��ن�h'و����Sا�����1ی���Uن����#L^='ی��١٩١٧ی��Xش�ڕاX'ڕ�a¡�9�M[U'�'�ڕو�9'

�)T�9رە��� ���iوو�U'��ن '.yL�1�دۆ� �و �9'ر�Hوە ��رەوە� ��'و �©%'sLXن، �'زۆر� M`%������9

0/1L�������f'2و�������دە�)3��S'و��YدH�)7'��ان��)Tر�X1ڕی��Pوو3(��'�زۆرداری�و��iی���'

�'ڕادە'ك�1u-��را7(�ڕو�9'�-1و���M��رە�9ت��'I�،دە�8¤�'وە�'Sو'hو�'��)�'hر'pQ��7��P(�و�

�)T'���X�)1زەرا���ن��'�9'ردە�eم�و�'hرە'�و�1L��)��'u��c- [اری [�1ون،�#'���ری�ژ�Uن�و�

�1و � ��XاYا��������1ەe� �'9'ر� a¡��� �1و7('�� �و �Y8ا7( �و �دا�'ز1pUو �'ر�0L��'hن� �ڕادەی و

��'و��Kرە� ��م �'ر�'وە'�� �'و�����ر�و�دراوا�'،#'�'،� �'و�� ���%.¿Yد7( �1اری� ����ەدا �2�1و،Q#

��-� ���eدار�p¿'رەوە� � �وە�R'دا، �'م� )�Rوە� '�� '�x-� ،''�� '�'�� d���1e8'ر�'�� �دەدەم،

.ی��'S='دار،��'�دە�(�ڕەY8'0ا��1��K�)7%.'وە،��k'�'ڕوو�$1و�'xL�'8(�زۆر

� 7(���YIا����K'�Uردا��'رەوەز'pرا�'�'ك��'�'ن��'�¿Yی��'�%��و��١٩٢١- ١٩١٧�'��'��'I

�19ورەوە� ��'�¿Yدی ���'�ە �2³.'وەڕا '�� ���و�Kت �و �9'ر '�دەYIا �������ن ��S$����وە

)7�K'�Uرەوەز'�� ��'روە�� �9'ر، '�دەYIا ����¤���ن M[Uڕ'Xڕا� '�� �����%��١٩٣٦� u'��(�"ی

)3�1L� "وە�'(�د )�'�و��'� ����دەدە#Yد� �����hش� �YCا�*���ی 'ك�'�� '#� ��%�����دا،

�'�- ���BX�'.%��1ۆ �a¥'#�،دYI1ازا�'�دەk��زاد�)K'U1����ڕو9'��ن�ڕ/=��UYن��'��'ر��'وڵ�و�

��زادە��ن�h'م��'�'ن��LX'وا�'ی��'ز�1و7(�9'ر1K-='را7(������K'¿�f'2'وە،�h'رەوەز �'�U

Page 101: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

101 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� �'رh'م� �h'م �و �دەYIا Çé� �u'��وەر��Uن �YCاوا7( )K'�U12ازQX� ��x/YIرا�'وە �و 1u-��ران

�'ر�Hو\1و � �و Y-�Uز� '¿�د )7�K'Hو��� '�� �'راورد� �و�. 9'ر#'و-1و��Uن �9'رI'و-� Ç¡'�

��ن��'�X'رە9'�����ن��'ڕادە'ك��1و،���-��L#'��وەL#�)7^='�8'ورە��ن�و���ر8'�و���ر��'

�Bی�� �و�h'م �1ون� ��وەدان� �و���ر8'��ن '=^L#� �h'م �YCا�*��8'ڕا�'وە، ��'�)Yی M[-9'ر#'و

�ز�Uد¿Yد�1و �I'-1ار�و�. �'ر�0L��'hن �1و،� ��زاد� �و��'روەز3( M`L#'��Kر�و� �X'ر1uوی '�'�

����K'¿�f'2ن���9�1'دە��'��'�1و��uر/���'و¡���aرد�'وە�و��1Lا�����ن��'I�،ڕا9.��'ك

!دا

�uو�'��d%3زادی�و��'ك���hدە8'ڕ/.'وە،��'و3§����ی�)�"�ادە(�واز�U'��'�9'رە�����ا�-'����

� '#'��ا� ��ری� '�� '#� �و����������1'���'، ���x�f'2([-�ك� �'زۆر����Hر�] ڕو��9ی� 1u-��ران

�1k�9را7(� �B2QXەو�و )Tر�X� ��Y=uا7(� 'ن�'�� �'رh'���ن� �و�زۆر0U'ی �دە#Yان �'��اری'�

)�*�H(اY#زەو-�ە� �و��وە ��¼�9� ��� �'وا� ،'�1وا'�� �����êزە��ن �'��اری� ����دەی� �'وی� و

�دەc/1eرا'وە '(�د )7��'��LPزۆرە�� �و�. �1ردوو8' ��YIا���� �'��ر#��'��7(� '�Uرەوەز'h� '�� �'Rم

�'#� �#'9'ی �'و� �'وە��ا� ��'-'ك ،��� �� �'��ارpU*�ت� ��زاد�1و� �#'س �h'ر ��%�����دا،

�9� )3�-��� '�� �و '��'#Yدا �1�'��اریL�� �1u-��را7( 'ن�'�� ،'�1وا� �#'م )�'hر'�� �Sا

'T(�دا���0ە#YاR'����)�'���7(�وەك��Uا�و�ژY#وە،�دە9.="�ۆ3(�دە'���'�Uرەوەز'h .م�'�h'ر�

�'��و� �دەر#p)'ن �h'رەوەز�U'��ن �و�9'ر#'و-1و3( )��Y8� '#� �#Yد، �1u-��ران '�� �وای 'S�

0QXن�و��'و�'(��Çéن���Uر�ec/ر�Xك�'H�'��وە��ا��'را�p'ر��'�)Yی�YCا�*�،��'�0QXو���رU*�ری�و�

��UY-ا�8'ورە���-'R'��K�)3روەر'X1ور3(�و�داد�����زادی�و�'I%�7(�دەR'9ت�و�9'ر\'�3(�

.1rر\����pەن

�و� �9'ر0S'�U'داوە ��'وڕۆژ/)�ا '�� '��-'�0�H� '�����دە� �و �1د����1ر3( �'م� '-'pS'h

� '�� �L�'��و� )T'R'���� ��h!ی �1وە-''�'#'(S'� ����. �1�.1وری ���و�R'#'ی� '#� �'وەی

�'ردەوا�(���iوو�U'�و�h'�1و��)*L%Q9ۆYXڕش����،]L^��d/و�دە�'و�''S�م�'�h�،'=�Y8'ر�

�،''h� ���ڕ�="�ا�' �و�8�X'��ەی §'pU���1رh� ���ری '�� M`%31LX� ��'و�YXۆQ9%'دا �LS�

�a¡�9��--�3(�9'دەی���زدەوە���ن��'���ر#��'��'���%�����،��'و�و���١٩٣٦'ر��'وەی�#'��'�

ڕۆژ��'ردەوام��'��1L��ر8'��ن�و�#L^='����ا���ر�Uن����#Yد�1و�و��1و\1وە��'����1h�'���Lری�و�

�S'1�.1وری��وەز�و��� .-'���'ت�

Page 102: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

102 ��ژ��� د��و� و�����ن

� �L$'ش� �'8'ر� �'ر�'وە،'�� �h]'-�9'ر �'م� �7�0L�(LX(�] ��و9'ردە���7( �چ ���ر/� �h'ر ��

�'ر��#Yد7(� �� dQ�� �u'��وەری ��ڕ/)Ykاو/*( �BêÃ'hا��7(�] ڕYZUا��ۆ��L[ڕا��9YX'ك �

�'وا�� ،�LV�-ر��'.S'�� M[.%kLu� �و ��'9'ر��1Lاز/� '=S'���� �ڕ/)k%�0'وەی �� �LyUڕ'Xڕا

'،�وەك�2QX$'ر¬�aدەp�9'��ر\1ون'hردەوام�'�. 31LX%.$�ن��'�8�X'��ە�و����1hر#Yد�'وەی�

� '�� �1ون� '�� M`%31LX� �د�ردە'ك، �و�Lu)'و-'�1و7( �-Y89'ر� '(�1H1�.1ور�و��� '�� �L�'�

�'وە-��وەك��'ز�1وX'H�)7'��ن��'�ò"�اق����'8'ر���،��،''h�M`28'��'=S'���وەزی�-�ك�و���

��� ����h-0'دی� �U1ازk�� )7�$9��� �X'ر1uوی '�� ��ز8' dQ��دە �������2ەدات، و��1رد9.�ن

�'وە-��وەك�����f'2)'��ن��'����1ن�و�ز�0Uان�و�h'ڕە�'ی�دوور%.'�'وە�دە�%'0QX"ن.

�ò"�ا ���uواز�چ �و��1�.1وری "ن���و� M[.Q�� �LS'���� '�� ��1رد9.�ن، M¹/ر'h� �چ M`28'�� ق

'ن��'�� �ò"�اق �داY#�"8د7( ��Xش '�� �و M`28'�� ���زدەوە �9'دەی )3�-��� '�� LX)��-1وە،

�M[.%k(/ڕ� ��'9'ر �ڕا���ر�U'��ن ��Xر-' �و �����1�9��%.��'��ن 'fاc�� �UY.����وە� دا8"���ر3(

���¬�M`%����1�9���aو�دروY(.9د7(�دوژ��0'h�)T'ر/$'��ن�و������وH'��ن��'9'ر��0'��ی�

�)T'p�-'�� ��hو\'�'����ا 'Hو���و� M`28'�� ��'-'وە����ا �و���1.�ر��'�1Lان Í�'uو�� '2Q#و�

�و� ��ران��$�I� ���-1وە، �'9'ردا� )Kو�دەرە� )3�1L�� )��'u� ��'H� ��'ر/$' �و��'م ��ردە#'ن

�-�LاYIاوە �9�0�ی�u .���0�'وە��'ر�Sد'�� ،d/Y8'و��Hر'�'�� �ڕووداوا�' �'م� �LV�-ر��'.S'

���X�'��0ر-��'�Kن�دە�Q.'�ڕا�1ردووK'U(��'زۆك'� .وەك�

'ك�� ��1Lە��ەوە �و d9ڕا� �و �H'پ '�� �ڕا���ر�U'����ا �Y8و�' �زۆر\'ی 1L�'�� �دەزا�"ن وەك

� )T'Sڕوا� ��eڕا7( �'و3§� ���y2QXرە، å�-ر��'.S'��دەR'9] ڕا���ر3([ '�� ��eڕان ��ڕا���ر�Uا،� )T

���Y=Lu-0'وەی�9'روەرا7(���������������'�#'�h'ر�Y8وپ�و���را9.''�(�ڕا���ر3(��ی�

�d/و'���دە '#� �u'��وەر/� ��� ����ن'X� 'ك� �دە1k-R'9ازان d28� ،dLy���دە �.%Q�

� '�'وە� �'و3§� ،''�� �)'ن،� �'9'ردا� �'�M`�'h"9'روەر3(� ،d�'(�� ��� �دوای �'8'ر

9'�� d��*#'��$9����%�8'ردە#'م ��� �زەوی �'��اری�". 'ر� '�� �� �'S.'ر��-�V'ش� �'م

��زاری� �0�9�r'وەی �و �9'ر\�زی ��1دە-�ی '�� �� ���Lu'pLuەI'ن ��Xر�'��7( i¼S'hارد7(

'دا��'�ی�Y8وپ�و�. ڕاX'ڕ0U'��ن'Hم���و'��)xL9'ردە��o���'��'Iو��.��'ی�'��'را�p'ردا��'�

9� M[.%k¿/ڕ� ���y2QXر�'�1ون، �X'H'��ن ��Xر-' )K��H� �u'��وەر3(، ��T(['ر\'�ی' [

� �9'ر\'� )T'Uرار'���\'ڕ/1ە ��-���م[ڕا9.'و�،[�'=^L#� �و ���ر8' �و ������K'����1ن ی

Page 103: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

103 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'#� ��K'=S'��Kن، ��LCرا�S%.����'ی �ڕا9.'و��و�'Y=I-0'وەی M�£اYI�$د�� h'رەوەز�U'��ن،

0'���0'ی�ڕ/)k%�0'وەی����'S='ی���زاد� .دە

��1Hو7(���،��'����'روە���'(pL�.9وە�دە'�،�31LX%.'��'م�9'رە-�'(pL�.9ت�دە��ر�'h

�)*LyUڕ'Xو�ڕا� �1�Ã'hون o�h� '�� '�'.9'�� ،'�Uر��دە����� �'م� ¯°'��و� '�9'رە-� �'م� ¯°'�و�

�'رەو����Sو�eری�� �h'���و/� �.1ا�"ن� �9'ر��'دار�Uا، )*Lا�Y'r� o�h� '�� �� ��ڕ�=��ا�'دا

���� �0'��ی� �-L)�ا7( �'وا-�ی� 'T(؛R'����)�'.%�9� )7��'�U1�.1ور�� �1و�'� �و 1ور3(

�Ly"ن� �8�X'��ەی�. 9'ر��'داری، '#� �'وا�'ی� M`CY8� �9'ردە�'����ا �h'�1و '�

� �#Yدووە �[1p�%������9و���ن a¡�9� '�� p'ت�-'��8�X'��ەی�] �'دواوە�١٩٩١ '#� �1وە،� �'وە

�ڕۆژەد ��'و �و �Y=S'h-1وە Yان'r� �و �1�Ã'hون �ڕۆژا7( ��� �Lو�'� �وەك ا��eڕا�'�����ن

��L�����'�دەر#Yد7(�ڕا8'�'��U��0'[و3%.1و��'��'�وا-�ی�[و����='واز#Yد�)7�S'،���ڕش�]

�'ر���)'ن] ��Uن.

�)7�Kوە'���������زا�[�#'ی�و�H'���دە�dLyL،�-��'و�'��7(��L$'�چ��'�ژ7�U(������ا�و�چ�

� �'ر�(� 'I� ��9-'ی �'و� �� �.%Q�� �h'ر �د��0Sم ��'وە �'Rم� �د�0'دی، h'�1و#'3(�دا��-1و

�¯°'���و��'وە��'�'ر�Hو\=�UY،�#'��'�دا�h-1ودا�'(����9'ر���$�ن�دە#'�،�31LX%.'���ری�

�'دە0L�p�9"ن� �9'ر#'و-� '�'.9'�� ،�.%Q�� )7���*L-ر�و��� .�'�� d/و'��$��'8'ر�� ����$1و�'

��1ار3(� )�'�cوو-0'وە� �� �9'ر\'� �و !�h'�� �L*�ری� )�'�cوو-0'وە� �دا�h-1ودا a¡�9

���'��a¡�9���'Hدا�h-1ودا�ز��"�ە'ك�h'رەوەزی�د��-'��ن�و�����1'ی�Lu)'و-�dQ�'hن���'

��ر3(�و����'��LS�\'ر/1ە�'رY#�)3/*�ر3(���ر��'�Kن�و����'��LS��0/1='ی�9'ر\'��و�

�و��'م� �.%Q��h'ر� '.%31LX� ،��'h� �و�����9.���$�ن ��0/1��ران )T'��\'ڕ/1ە�'را ��زادی

�� �8�X'��ە�ن �و��9-'وە ��\'ڕ/1ە�'ر/1ە�Yدن �و ��ڕ/)k%�ن �و �����1hری �و �'(�� �

���و��'و�pSە �ڕۆژا�'��ن )7���xL-و�� )K��H� �'ر���'ی� '�� �L�'�� '0'(�� �ژ�Uن )����-��

�'���L�'���1�.1وری�ژ7�U(�ڕۆژا�'��ن�'���'¿���� .����9$��'وە��'���Uر�p�'h�)Éوەڕ�Hك�'�

!�'دا1pو7(�ڕا�'ران��"ن

�"ò�]-1eر�و�وەك���وەی�'�����sن،���اق�و�h'ر/�M¹�1رد9.�ن،�YCە��1�.1ور�و�YCە���M[.Qو�YCە�

� ��1Lازی '.%31LX� ،dQ\9'ر#'و-1و� ���ڕ�=�¤ا�'��ن )7���*L-"و�� �Y¿�I��Hدن MNu�

� ���و�Y¿��2دن �" 9'ر-�9'ر3('(pUەوB'X� �و )K��H� �و ��Kر �0'��ی� '0'(��'�'ش�. � ��

Page 104: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

104 ��ژ��� د��و� و�����ن

�9'رە- �وەك �L��� �h'�1و §QX� '.%31LX�،زادی��� '�� �Bوا�1و�$�ن� '�� 0'��'ك�� �و 'ك�

��1�.1وری،� ��زادی� ��0�L'��ن،� �h'ر/$'��ن، ���وH'��ن، M[-Y=#'�و� �1و�'وە��u� '�� ��وەڕ��ن

dQ�'h�،���زادی�ز��ن�و�7�0/1(�ز��7(�دا.

�و� �8�X'��ە )*Uر'� ���Uا، )7�Uژ� �و ���ر M[/1�� '�� �و '9'#� �h'ر �دووە��ا �h'���وی '�

� ����Luا����1hر#Yد�'وە M�-'R'���� �و�-�ڕی �1ور3(���و� )3'2�X� �ڕ/)Ykاوەی �و��' dQ�

dQ��'�'�دە��-'���'روەردە#Yدن�و�X'روەردە#Yد7(�-��(�. 'ر��H�)*U�(�9'ر\'�ی��ی�

'-��'�Kن��'و�. ��زاد1kاز�و�9'ر\'�R'���وو-0'وە�c���-I��L'�-1ا�Yا��'����M`9���S'='دا�

M`9����را9.'��'ڕ/Ykp/��و���'��d/Yی��'-1ا���H�'#�،9.'ی���'و��'.��sL'=����1hری�-�ك�

)'3(��'ڕ/1ە�Yد��ا���ی H1r(��'.%�9ی�'�9�Y/ژ .�M�-'R'��K�M`LI'�'و���ت��'�����دە3(�و�

� ��eڕا�1kاز �'رەی� ��'�1Lان !�h� ��hو9'��( �ڕە�'��دا ����'�Xر/�c) ��ڕش(YCە �'رەی� و

�'وە�و/�0�)d/Y،�#'�دا��'�ی��'رەی���ڕ��ا�دە�)L.'و )دژە��ڕش(�d/Y�����9دە-1ا���ە�و�

�و� ��\'ڕ/1ە�'را'-��'�Kن M[-Y8!و���� �'ردەوام� M�-'R'���� �و���1pو7( M`28� M[-Y=���� '�

�)T'�0�H� )TR'9دە� '-���ا،R'��K� )7�Uژ� '�� �'ڕ/1ە�'ران� �و �دەوS'ت a¡ڕۆ� M[.%ر��'I

d��sLدە9'. دەڕو� �B��Xەو3( '�� 'I� �'وا�'ی� ��� '�و��'وا�' �دە9.'��\1ون 1k-Rازان

�'Rم��'8'ر�9'ر�i���a²ووی��،dQ�'0��9����Lد7(�وە�����YIواB�Y=��U1-1وە،�و/YI�0دن�و�

�'I�،ون'Iودە�Hر'����$1و�'ی�ز�0Uوو���'H�)7�9���'��'وا��،���%�a¡�9�dڕا�1ردوو���ە

1ردوودا��'�وTR(��'�9'دەی�ڕا�: �LX'وا�'ی�-��وا��]Y��X�Mەوا�'�و�دە���U��'.9'ی�ڕا���ر�U"ن

)7�Kوو-0'وەc�� ��'رH'��ە ��1\�0ن، )TRو� '�� ��'روە�� �و �'�=Oد�§ :�'�� �-Y8ر'�

�)7�K1ە��ەL'�و����ر�Kن�و��9'���'وەی��K'�U7�0(��'رەوەزLW¿LXن�و��K'-ر'Iد�'وەی�Y¿�-'p�-

�و� ��رادا�'�1ون� '�� �9'ر��'داران �و �دەوS'ت '�� ��K'��.28ن '0/1�� �و �c'-�1زاری

'0�%k¿/م�ڕR'�� �1و����0'�1و،� M��'8� )T'��\'ڕ/1ە�'را �و �'ر�'��0LWن� M�-'R'��K� وەی

� ��uر�C'ر����ار3( ��'H� �'وەش� �و�) «T'�1x((و/Yای M`28� M[-Y=���� �'��ی� '-Rو� �'و�دوو

�و��'1Sە��0Qر/0'وە �Bو�0Lر/�� �-1ا�Yاوە �. 9'ر-�9'ر�U'وە )71u� )����� '�� - �٢٠١٠'روە��

٢٠١١���'���x�Â�'��)TRر����ار3(�و'C�¯°'��ی�2QI'ی��1Lان���%.'��Yاوەi¼S'��)7�Kارد�'وە،�

�)7�Kرو\�رە�K� ��'�1و �و ���x�� )7�Ýâu� �ڕ�xUردی �C'ر����ار3(، ¯°'�� )TRو� �وەك �و 'وە��

�'��'و��Q%'رەو\'رە� �'وەی�¯°'��و� S'��K='�و�1eزەرا7(�ژ7�U(�ڕۆژا�'�و�ڕۆ-�"ن��'ڕ/1ەدە1Hو

� �'وە� �ڕا���رە�Kن 'I� ،dQpq.9درو� �دە-sL9Yن؛ �1و'��'��������1ر�و��Bوا )7�9'I"8'ر�'�

d/1زەرe��� �ژ�Uن ،dQ�'�� )xS'9'روو� �و�C'ر����ار3( �دەوS'ت �'و�". �1ا�'3(� §QX� '-'pS'h

Page 105: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

105 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� )T'R'���� '9YX9'ر�'�� M�9YXو�ڕا� ��UBردان� ab��� '.%31LX� �'وەش،� ��Xش �و� �'���وا�'

�و�h'ر 'Hر���و'hو�� dQ��'ر�Hو8"�ا'�� �1ور�U'��ن،����'9'ر���UBردا7(� �و���ر/� ��1e� �� �L$/

�)TاY#�$د�� )7����'0�� MNX'�� ،)7��'�Uوەر��'u� �و�ڕ/)Ykاوە �و��1را��ن �h'رەوەز�U'��ن M`28

��T'���H(�ڕ/)�M[.%kژ�Uن�و��\'ڕ/1ە�Yد7(��ی���-Y=#'���1و�'وە���u�ab���،�ڕا9.'و

dQ�'h.

�'��� )��'uو�� �s/1¤��ن '��'ر�� �دە-1ا�"ن �و��'و��uرە �و����0�L'��ن ���وH'��ن ��1Lان )3

�9'ر\'�3(� �و ��زادی� �دە9.'�'ر#Yد7( '�� �و �UY=�� ���uوازە��ن ��1�.1ورە �و �0'��ن��

����sL9ا�"!ە#Yد7(� �وا-' �؛'(�!�h'�� �LX)'وەژ�Uن �و M`2و��h� �و )3��'-� )7��8� h'�1وا��ا

��8¤ا�' �وا-' ����������1'��ن؛ M[.%k(/ڕ� �و �ژ�Uن ��1Lەی �و )T'�و��'ڕ/1ە�'را ��UBردان� وەی

��S'1دی�����)T'�'ڕ/1ە�'را]'=S'��K�)7ا����'��d28[�)3ڕا���ر�)xLS8'ر�����'ر��'و'��،

�ا،�9'ری��'��"�ۆYIا£��Mو�-�­�YIا��9'وە�دەدەLH.'وە�'=.%Éو����¿Uc��'�!

�)T'�'Rم��'�"���ن��'dLH،�#'�دەp�9'��ر\1ون����h�)7�0L�(LX'رەوەز�U'��ن�و��\'ڕ/1ە�'را

�9'ر\'����ر �ڕ/)Ykاوە �و��1و7( �و���رەوا���'��ن �و�C'ر���=' �و���0/1=' '=^L#و�� '��

��زادە��ن،�'#'�"ن�h'���وی�دەp�9'��ر\1و�'��'=S'���'ی��0�u'��وەر�U'��ن�وەك��'ردی�

)T'�0�H�)�'.%�9�M[Uڕ�e�a²������'�h'روەX��h'روەردە#Yد7(��Bوا�'�\1و7(�-�#'#'س�و�.

*�T(�ڕا���ر��ران�و��2'�ران��'�ژ7�U(�9'ر\'�3(��'�دە9'��TR(�9'روەری�و��Xر-'��ن�و�

'-��'-���ا،��'ر¬9�a'ر\'�1L��)3ە��ە��7(�'R'���.

'� ��و��4�� �- �ی&�5�6 ����ر�ی&��آ�ن ��و�ڕیی�ن �� �(ڕش �ی�، ��� '( �

د�ی/؟

�'��ر � �دەردەdLH؛ Çé� �'�'ی� �'وا� ��1ر-p)'�'وە، '#'�Rوە� �'8'ر�'�� ��وەڕ�Uن� #�%.'��ن

�و� �9����� ���ڕش '�� )*S'و�9'روو� �ڕا���ر3( ���e1Sر/*(� o�hو�� ''h� )T'R'���� Mڕ����

�دە��0y'وە،� '-���اR'���� Mڕ����� '�� �و�ڕا9.'و����Uن ���#'ن �����ڕش� §���'p���r

�M[-9'ر#'و� �'وا-�ی� ��'ك '����.9'�'�� �'��ر#�%.'��ن� '#� �وا-�'ی �'و� ���ڕش '-'pS'h

��'��Xر- �L-ر�X� M[.2�'=-R'9دە'��و� �9'ر\�زی )�'��1دە-� �� ��Xر�'�����ا �i¼S'hارد7( '�� �L

Page 106: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

106 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� '=S'��K� )7��Uڕاز��� )K'-�9� )xL1و��Ã'�� �� �BXۆ�S.�ر�Uوە، �'��وی� �ڕاX'ڕLyU¿�ا M`%¿�

�)x/ڕ�-�.¿�د '�� �9'ر\�ز3( )x/ڕ�-�.¿�د M[Uڕ�e� ،'¿�د )x/9'روەر� '�� �9'روەر/� M[Uڕ�e

� M[Uڕ�e� ��X�)�!"��Cر®�7(، '�� M[���� )�!"��C� M[Uڕ�e� ��Xر�'��7(، ��'رای '�� M�£اYI�­�-

�'رەو�S'��K='ی�. L9¿��1ر� '��-'�0�H� �S'��K='ی '-����'یR'��K� ��eڕا7( )Tڕەو� ��ڕش

�،'��K'��-'Sو�ڕوا� �ڕا���ر3( ���e1Sڕە� �-'واو��LX'وا�'ی ���iوو3( )xL%Q9ۆYX� �وە�� ،)T'�0�H��

�ڕ M[Uڕ�e� '�� ''=S'��K� M[Uڕ�eو�� �1K�.1ور3( �و �1ور3(��� '0�%k¿/ڕ� �و ��'0�� )3'23

)7�K'�'-�W¿LX!

�)T'�و�ڕا�'را �L-ر�X� �Y#1Cد7( ،'���� M�-��و��B�1.#� �ڕووداو/*( ���ڕش ��0'وە، �ڕوا�='ی '�

'�(��'�)��UYا،��'BX�1*Sۆi���)*L%Q9وو�U'�و��'وە-'ی�H'و��9'وە�'r1u�'��Xر-�������'�

�� �.2Qhو�� �'ردەوا�'� �'و3§� ،''h�)�رە��#'� M[-9'ر#'و� �زە���0ا ��eی )*Ly/1�� o�h� '

�'��'Iی�'���Uووiو�ڕووداوە���'���و\Yاون�و���ودە�Y/�،��'�ڕاX'ڕ��U" ��ڕش"�'دە�0Lh'0�9وە،�

�'و�وە-��Y"ن� ���ڕ�=�¤ا�' )K'-�9� ��'�. و�1�Ã'hو7( 'I� ،)T'R'��K� ��eڕا7( �وا-' ��ڕش

)7�K'�1ە��'X� ��eڕا7( '-�Kدە� �1ور��Uا��� '-��¿Yد�'وەی���1اریR'��K� �و �'ر�'��0LWن

� )T'�0�H� )�'.%�9� )7�K'�X� �و��'�Y\1Lد7( �'ر�'��0LWن� )7�K'-ر'I]�)3و�دارا� '-Y=/Y¿Uر�K

�و�]-�p'ت �ڕا���ر3( )�'.%�9� ��'1Sە�����'وەی '-�Kدە� �S'��K='دا �'ڕ/1ە�Yد7(� �1اری� '�� ،

�'ڕا���رY¿�Uاوە�Kن��'��-'R'��K�'9YXد�'وەی�Y¿��-'R'��Kن�و��K'=S'��K0'وەی��%k¿/و�ڕ

-'واوی��Ýâuن��'9'ر��0'��ی�'�LC�M[-Y=Iرا��%.����'ی���زاد�و�p�2³'1.9و��'���و��M`2و�

'¿��3(�و�LX¿'وەژY��)7�Uۆڤ�و��1و�'وەرە7�K(�د'-.

�Y=S'hی� ���Uا �h'��وی '�� ،)T'�0�H� ����'S='ی �8'�'ی )Tڕەو� �1دی ،��� ��1Hو7(� '�

��را9.'ی���ڕش�و�دژە��ڕ�'،��'S='��ن�و�دەر#'و-'��ن�و����u*(�دەر#'و-��و�-�Lا1Hو7(�

�و� ���ڕش ��1Lان MN�O$P�� �'ردەوا�(� �و �1ون� �0L®'9'ری '-��'��ن،R'���� د�ردە

���)7�'��'8'ر��'راوردی�9'رە-��و�. �'S='ی��Yۆ�U'وە�-��h'�1و#'دژە��ڕ��،��'ر��'��'رە

���� �ڕۆژا�'دا )7�Uژ� '�� ���ڕ�$�ن �'ردەوا�(� )*�u��� �'وا� ،�'(�� �د�ردە��ن �Q%.�ی

��1Lەی� ،�.%Q�� �و �'�)'و-�0�2yن� 1L�'�� ���1.�ر �و �-��1و-"iی ��$1و�' ��� دەردە#'و/d؛

� §QX� d%Qو�ڕە��� d%Q���9� )7�Uوەژ'(LX١٠٠� �e� ،�.%Q��و� �و���ژەS*1ژی��9ڵ �.�kری

�)7��'Sو'hن،�9'رەڕای�s���uران�و��Q%.�،�ڕ/�M[/1�1ژ��ن،��uران�و��Q%.��زۆر��`�Mد)'،�دە

Page 107: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

107 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� a¬���0#'-� �-1ا��ی �'�hی� ��Yۆڤ �����1را�'ی )T'�دڕ��ا �����د��Y"!ە#Yد7(� 9'روەران

�و� Í�'u� '�� �-�#'��ن �Y(L�.2³د7( �و �����hری �.2Qh� ��9%.'�'#'وە، 9'ر-�8�X"�ی

��Hو��'ژاد '�� �دڕ��ە3( �و���زاری '2QX� �ڕوو��' �و�ڕە8'ز3(، M�0�L��و� M[���� �و�دە��ر8"�ی M`9ر'X

'�Uc#�'�ران�ڕوو��u .ردەوا�(���ڕش�دەدەن'�����a¢ردەی���ڕ���و�8'وا��'���'�د������.

� ��9%.'�'��ن ��eڕا�'��7( '�� 'ك� o�h� �زاڵ، �و ��و� �"�ی� �'�LX'وا�'ی]�'�� )T'OU�K

9�'��)T'�e'���ڕ��8�M'ورەی�"،�"��ڕ��OU�K�Mن"h'ر��'��'وەی���QXە�Sن�] 'ر��'داری دەرە

��#.�\'ری�"و�-��" ��ڕ���M���C "��-"'�1'رە%7'�Mو�" ��١٩١٧ڕ��"�M��١٩٣٦ڕ��������%��ی�

�"و�" Mان��١٩٧٩ڕ������ �" ی �'�1xS-'����١٩٩١و���زاری� �1ون،'�� ���ڕش ��1رد9.�ن، ی

���ڕ�� )Tڕەو� '�� �1ون� �و��'���و/� �'ردەوام���ز�''ك� ،dQ�'h� �ژ�Uن �-� '#� �Lڕ���� ا،

dQ�3(��'و��-���dQ1ا�-���)T'R'����)*L�'.%�9�o�h�)71وp�9ن�و�درو�و�ڕو�dQ��'و�. دە

�و� �1�Ã'hون ���'-� ،'(�د ���s/1Lاوی �و ��'��Y9او �د)'ی �ڕووداوی �h'زاران �و ڕووداوا�'

0Uڕ'X2*�7(�ڕا(L-1ون�و��'-'ك��'�u'��وەر�U'����ا،�-'0�r'وەی���ای��'�X�'��7(���ڕش�

�'دە�0L�.9وە،��'�1L��)7R�9ان��M[-2*�7(��١٨٤٨ - ١٧٩٣ – ١٧٧٩دژە��ڕش�9'ر#'و(L-�'�

� �H'و�9وا��ا �u'��وەر3( ���ر3([�'رەی ��x/YIرا7( �و �وەك�]1u-��ران M�À7رە'C� ��ر1uازی� ،

��Xش� )7R�9� '�� ،�0L�.9دە'�� M[-9'ر#'و� ���ڕش، )7�K'.91ا� ��Xوا�='ری �و دژە��ڕش

[Uڕ'Xڕا� a¡�9� ��#.�\'ری� �u'��وەر3( M١٩١٧�)7���x2¿L-� '�� �دژە��ڕش �وەك ���f'2"!م� دا،

�،�0L�.9دە'�� M[-9'ر#'و� ���1eە���Kا �و��'روەز3( ���رە�Kن �و��1رای ��Kر��'�Kن ���K.'ی

� a¡�9ن��١٩٣٩�K'�Uرەوەز'�� ��'ی��.�P��� )7���x2¿L-� '�� � �YCا�*� ��'�)Yی ،�����%��� '�

�*2(L-�'��،تR'9وە�دە'ی����ا��ا،����O�X�)7��١٩٧٩'ی�ڕاX'ڕu�M[U'��وەر3(�ڕ/p'��ا7(�8'ڕا

��2ن،��'�-L)2*���7(�ڕاX'ڕu�M[U'��وەر3(�'=R'9دە'��'�K'��K(�ز��W!ە�Kن،�����1ە��ن�

� �وەك�١٩٩١��زاری ،�0L�.9دە'�� �9'ر#'و-��yن �*Uر'�'�� �و��'�=Yا7( ��1رد7�.9( �'رەی� دا

�� )7��'0Uڕ'Xڕا� )7�*2(L-� '�� �دە��0"ن �دوا��2ا �S�9'ی �دوو �وR-�7(�] ٢٠١٢-٢٠١١['م '�

�BXۆ �و d%����1�9��� �و ��%���O'��ن� ،�xUYC'�� �9'ر#'و-��yن�-��1Kوری �'�'رU)��'��ن

�'دە�0L�.9وە�و�دەsLhن،��'Rم����K�oت�و��'�������Ly/1��oڕش��'وە9.�وە�و��'ردەوا�'�و�

�و�دەد ������2اوە ��Kردا�'وەی �دژە��ڕش )7�K'Sر��'و'pرا�'��و� ���1ا ���ڕش '¿�1H� ا-'وە،

dQ� ! ����ەری�ژ��U'�و�ژ�Uن��'°¯���ڕش��'��1و7(��''�و��'�دە-1ا��dQدر/�ەی��'

�1وری�و���-�3(�9'روەری����M[.%k(/1ازی�ڕL��)7ڕا�eو��)T'R'���ڕی��e�S����ڕش�وەك�

Page 108: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

108 ��ژ��� د��و� و�����ن

���Luك��'و�'�o�h�'��،روەر'Xن�و�داد�%#'�0'T(�و�LH)Yد�)7���S'='ی���زادی�و��H�،دا'

� '�� �ڕاX'ڕ0U'�����ن �و�" ��ڕش"#' �'دە�0Lh'0�9وە� )Kرە��#'� M[-9'ر#'و� ،�/Y���ودە

'�و��' �1وە� �و�دا#���2ا �S'h)�2ن '�� �'ردەوام .�§�-��� o�hو�� ��'وە9.�وە ���ت o�h� �'Rم

���ای� )*L1و��Ã'hو�� �ڕوودا ���'-� ،dL(ە��(L-� �1�'وەی*S'�� ،dL(��0(L-� ���ڕش 1دی

��$¾�ا-�ری�. ە�ڕا���ر�1L��)7�K'�UڕەوT(�ڕووداوە�1L����KڕەوT(���ڕش�و���! �'#��L-���'U��h'ر�

� ��Xش )*�f'2����h'م��٧٠ ���ڕش )7��'��X'�� ���ای �دەر#'و-0'وەی ،dL(ە��(L-� �9ڵ

!�'وێ�و��'م��'�دەرەوەی��'و��'ر�Hو-�Yدە���و�'��ت�X'رەدەLyL9.'وە�

�'��ردە�Y/��] اX'ڕ��Uو���ڕش�'�S'ی�ڕا���ر3(،�ڕ [�'وەی�#'��'و�واژە�و�دە9.'واژا�'��'S'h�'�

و���Luڕ#��Lن��LXە#���1h���'��،d/Yری��L$'�و���!ا7(�دوژ���0'وە'،�-�وە��1�'و�ڕ/='وە��'�

��وەز�و�����1ر3(��L$'دا��öC1r�'�ڕەوT(���ڕش����ەن .�)T'OU��دژی��'��'PU���'I��L-�K

9� �'و� �و d/ڕ�eدە� �9'روەری ��uری �-L)2*����ا '�� �و d/ڕ'X-'�ڕادە��دە� ��ی '�Uروەر'

�a²������دوا �دە��-' M�´3�و�� ���Lەدات ���ڕش )3�-��� �و���ری ���OUن M[Uڕ'Xڕا� )�'hر'�

���رH .�)3'و�9وان ��x/YIرا7( �و �1u-��ران M[Uڕ'Xڕا� �'ورو��دا� '�� 'I� �L-�K� ��وا� �'ر

� '¿�د )*LS'���� �و dL(ە��(L-]ن�Kە��'$-'S12و�] دەوQX� �9'روەرە��7( Lu='ی

�'د�Ýú-1وی�ڕاX'ڕ�M[Uد) �­�CداS'��ن(�a²������و��'دە�M[��2�'=-R'9��Uن�دە#'�'� ە�Y8'وە

"M1-��ران" ��ڕ��u .�M`9دە����'�'�دە9.�ودەY¿.9د7(�دەR'9-'��'�دە�­�C�M`9دا��K'S'وە�

���ر )7�K1اuر�� .�)7�*2(L-� '�� �و �ڕادەX'ڕن �ڕو�9' '�� �9'ر\�زان �و �#Y/*�ران 'I� �L-�K

ی���ر��'����ا�����f'2)'��ن�دەr�)TR'9'رە1rو����'�ن��'رەوەز�K'�Uن�و��1را�و�����.'

�و�h'ر��'و���وەوە� �Uر�.�SۆBX� Mڕ����� )�'hر'����iوو�و� )3�-��� �دە#'�' '�'��و� دەsLX'9ن

�M[Uڕ'Xڕا� )7�x2¿L-� �'وە� �دە#'ن، �BXۆ�S.��ی )*L1و�p��� �و �ڕاX'ڕ0U'وە �h'�1و )T1�9'ر

�دژە��ڕش M[-و'I9'ر� '�� �ز��. H'و�9وا�' ��uرە �'��وی��'م� �'ردەوام� �-L)2*��'��ن "�ەی

�'I� ،dQ0Lر�'��ە�'�� '��L�1��و��'و��� �H'و�9وان Mڕ����� �9'ر�1-='ری '0��دە ��ڕ�'وە

���ا�زا1pSوە؛��'وا-�'K(�د¿'���L-�KدەLS"ن��fۆY9'ر��'�-�x2(Lوە،�" ڕاX'ڕ�U"�'م�ڕۆژ�eرەدا�

��وەز�وا-'�-7�x2(L(��'و�K�'���LSت�و��1/��و���ر�و�دۆxL(�د�رY¿Uاو �'��'�'�دا،����K�oت�

7(����'��xLy/1(�د¿'�و���ر�و��'��'Iری،��'وەی�'I�L�1����'.Q�و�����H�)K�-�M'و�9وەدا���

''�� M[-و'I9'ر� �'8'ری� �د¿'دا، )xLدۆ .� �^L"ن� 'I� �L-�K� ��'�" ��ڕش"�'Rم -�x2(Lوە،

� 'I� ،dQ0Lر�'��ە�'�� '��u1X='را �'و� �-�x2¿Lودا a¨�� )K�-� ��وەزی� �و 9'رI'و-]���Mش

")Kر�$%��� aÊد��� "� �9'رە����( '-�Kدە� �ڕو��9 '�� �����K'¿�f'2'وە� و�" ��ڕش"�'�'ن

Page 109: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

109 ��ژ��� د��و� و�����ن

�a¡�9�'��Ï�'ر�'�0LW'ری�1XوH='را�'K(�د¿'؛�١٩٨٩دوا-7�x2¿L-�Y(��'��ن���د�'-�Kدا�دە

"���� �و����ی �Ýâت�-�Kو� �ڕو� ���ڕش �9'ر1K-�ەYIد، ��زادی� 'I� �1و،� ��'ر��'وە ��ڕش

'داری�دوا�i���a¨���rووە�'��2'�9'ر�� ! "

�واژەی� �و �Uر\'ر��'�� �دە9.'واژە��ن �'وە�Uور� '�� 'I� ��h-1وە، �'وە� )T��� ،��� ��1Hو7('�

�Uر\'ر��'�� ��T(�����1را�'ی��'ردەوام�" ��ڕش. "درو���1e�M[/1��'��d9ودا'�'��'��.UY�

'ن�'�� '(0Uژ� �و�-L)�ا7( �و���ژەڵ ��Yۆڤ �H'و��9'وەی '�� ���0Lن�-����������1رە�� 'fۆY�

�دارا3(�. دڕ��ە��K'وە �9'روەری، �H'و��9'وە؛ M[-Y8ڕا� )7��'�X� ��'�Y\1Lد7( ¯°'�� �'و�' �'م

�#'-1ار '.Qp�� '�'.9'�� ��2'�ر3(، ،'-Y=/Y(Uر��� �'و�. -�p'ت،� a²9'ر�� �دە-1ا�"ن ���ەوە

� '�� ���iوودا '�� '#� ،���ە� �دە�Y/�" ��ڕش"ڕووداوا�' �و �1Hار�. ��و\Yاون �'و� ���

p�0'-���ن��'�Y\1Lدووە-��H�)�'.%�9ی�'� ؟ '-$'��

��#.�\'ری��M[Uڕ'Xا،�#'�ڕا����y��S�*��1Hو7(�����'���و��'�ڕاد'��1و،��'ك��'-1ا�Yا��١٩١٧

��'و��9%.'�'دا� �'h�1*S'ر�1Hار�Uن� ،���¼\1L�'�� )T'�0�H� )�'.%�9� '#'ی�X1ار�Hر�'h

��Xر �و��'��!-YI�Yان؛ �1و'h� �و�����دە��ن �دارای����'وە �دەوS'ت �9'روەر��1و، d%��1���� )T

�دەوS'ت� �#Y=/Y-'ی �#Y/*�ران �1و،� '=S'���� )7���9� �و �زە�"ن �و �'ر�0L��'hن� ���Yازە��7(

�1ون�'=S'����)70'راLW�'ر�'��a²ری�ڕە��ت��2''Sرت�و�دەو�X�)71ون،�9'را�.

�ی��ی�''���( '4�9و'ی[� د���ن و �3 ���: �Dر�ی&��آ�ن ه��ی���� �)�و ����و�ر� ڕ�'4�آ���و� ؟

��2QXاوەر�U'وە� '�� ،M�-ر�X� �X'روەردەی '�� �Y¿��eاو )K�-� )7�Kرە�UB�� �زۆر\'ی �'دا'وە

�'�1وان�". "�����وام���%.1وە. ��دام���وا���وە�و���وا�دە�Sن،����ی���وا'"9'ر�HوەدەY8ن؛�

�دە�Sن ��وا... "�- .�2QX� �'وە��ەی� �-�دا )7�Kدە9.'واژە� '�� ��� �و��'ژ�1و7(��'ڕ/cم، اوەر3(

]0��0[،��'وە��ە�9'ر���ەر3(�و���9YXر����������زا�[�زۆر\'ی��'وا�'ی�. ����ی�دەR'9ت�دە

�)xLy.�د �� 'ك'=S'�� �و �9'ر�Hوە �چ �و/Yا�='ر�دە��sن، �-��1و-"�iو '�� �'��ر�K'.%Iن� 'I

'،�I'�و/�0���ەI'ن؟�'��'���'$ 1د��ن��'و�د

Page 110: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

110 ��ژ��� د��و� و�����ن

'��Kوە��� �8�X'��ە ������ای��'�LX'وا�'وەی '#� ��"ن، ��uرە �'و� �LX)�ادا�'��ن '#'م� وە،

��$9����������2ەدەن�� .�]P�C�'-1ر�ری�و�'.yL�1�دۆ�'$P�Cو�'��a²رەوە�دە-1ا�"ن�9'ر����'م�

�و��'� �دە��=Yن �������2ا�'��ن '�� �������2ەران �h'وا��0Sی �دە9.'ی '#� ،���ە� و�و/��0'

� �9'ر\'� �ی���� '�� �و '-��'�KنR'��K� �ڕوو،�] www.indymedia.org[-�ڕە '�'k��دە

�'�� �و��'وەی �دەدەن �������2ەران �X'���ری 'I� ،�-R'9دە� ��h!ە��7( '#'م� ���h)'ری

���� �دەR'9-�ا، �-��1و-"iی �ڕووی '�� '���ردا�'وە ،d/���2ەدر��� ���K'S���K'وە �����2ەری

� �و �دەR'9ت �ی���� �'وەی� �ڕووداوە��ن �د1ی �h'ر�دوو a²9'ر�� �ی��$1و�'���� �'وەی

�-1eو��Ï-��9�'�ت�R'9گدژەدە��pو����VLyL8ەن..و��� .-��دەk'�'ڕوو،�

���Xن��'�LX'وا�'ی��'وەی�#'��'�دوو�9'دا��a¡�9ڕا�1ردوودا��'�'ڕ��'��ر#��'��ن�Y-1eاوە�و�

0'���ن����#Yاوە،��'�LX'وا�'ی��'وا�'وە،�#'���وەڕ�Uن��'�-L*���7(�ڕا���ر3(�و�qL�8�X'��ەی�

'،��Xر-�'h� �u'��وەر�U'��ن �ڕ/)Ykاوە ��'ی'(H1r� M[.%k(/و�ڕ� ��Xر�'��7( �و��S'h'ی )T'

�)T���0'T(�دەزا��،��'و3§�'�H9'�='ری��'��'��ر#��'��ن�-'����'ك��1Lاز��'�-L*���ن�

�وە��� )xLy.%k¿/ڕ� 'I� ،'��K'��-'R'��K� �cوو-0'وە� M�'(H1r��� M[.%k(/ڕ� �و u'��وەر3(

7(��'و��cوو-0'وا�'،��W¿LX-'ی�-7���xL(���-��1و-"�iدە�K'0�%k¿/او�و�ڕYk(/�1¿'�ڕH�،d/1از

�-��ۆر�و� �و�دە9.'ی )T'��Xر-� ���2³'ردەی �و��'ر���'ی �OXن '�� �و�31LX%.���ن ��"ن )3��2�P��

�cوو-0'وە'Y=��Ýâu�)Kدا��'��ر�'R-'وە�����راوا،��'����1ورەوە�. -�0Lr'ر����'�'��d/YIدە

��Y8و�(��'H�،1ورK������W¿LX-1و��'��وا7(�0/1='رم�و��­Q'ز�1ون��'��،�LX�'I¿�ادان��

�'را�p'ر�دەز8'�� �ن'�R�9� �1وی'I'S'I� �-1وڕە3( )K'-�9� �دا���KY'وەی �و ����X� �'-'ك

�'I�-ر�'pرا�'�'T(�و�-��1و-"iی��Kڕۆژا�'�19وو�'I�،ن�Kردە��9'ر1K-='رە�X�)7�K����و���د

'�� �'�Kردە�'ن،� �و �دە�s/1ن �cا���ژ/Yدە�K'.9ن� �19ود�'�� �و ���ڕ�=��ا�' )x/ر�K .م�R'�

�و� �ران�"��و� M�-'R'��K� �cوو-0'وەی� '�� )T'U�-� M`%�Iر��'�� �cوو-0'وەی� ���iووی 9'ر��ی

� ����eی �$-����� ���وی �دە-1ا�"ن ��'وا�' ،i"-��1و-��� �OIرا�] Mahatma Gandhi[-�­�ری و

�'ر ] 2�f]Clara Wichmann$�ن��'¿]�Mد��'Hو�-��%.�ی�و��U.

�)T��'� ��Xر�'��7(، ��ز3('�'Hو�� �h'وڵ ���� ،'��H� )T'�0�H� )T��'� '�� d9'�'�� ���Xن،

��Xر-'� ��'-'ك ��hو\'ش �'رەی� �و �دەR'9ت '�� ��Xڕا�'وە �و �واژۆ��#Yد�'وە ���� �0'-��'؟�H

'-��'ك���'#� '#� ،)3'(H1r� �ڕ/)Ykاوەی )7�0L�(LX� ���� �0'-��'؟�H� )T��'� ڕا���ر�U'��ن،

Page 111: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

111 ��ژ��� د��و� و�����ن

�� ���ا��-�'�� �����2دان �و ��R1u'وە ���� �0'-��'؟�H� M[.%k(/ڕ� ��UBردەدەن،� '0Uزۆر� �

�Mç9ی�'.�Cد�'وەی��Y#رز'�1Hار1LHەی����9و��Hود�Yی�و�9'ر�'ر�`�h�M!ە��7(�دەوS'ت�و�

�'#� �'وەی� �دەR'9-�اران �و�-�وا��pر#Yد7( �و���2.7�$( ��'-'وە3( ��'ر��0���'ی M¹و�درو�

��T(�دژە�'��.1ا��1ە��'-'وەX'روەر�'�،�\c/و�9وا�'؟-و���2.$����ر'H�)3دار' 9'ر��

�و� '=S'�� �9'ر�Hوەی 'ك�'�� 'I'Hو���و� �1Kرد )7�K'.%������9� ��رەوە،� ��'م �'دا'وە،

�)T��'� '�� ���0Lە �د¿'وە )K'�'�� �و '�����K'��UcC'�'-� ������2ەری ��UBردا�'����Kن

'�� 'I� �����\1ون، )T'R'��K� �و �u'��وەر3( �C'ر��7(�9'ر\'�ی Y/ژ'�� �cوو-0'وە'ك� ر

�)3i"-��1و-� �و ��ژاوە� '�� ،dQ�'�� ����Pا '�� �دەR'9ت ��'و�9ری �و dQ�'�� ��Xر-'�Kن 9'را7(

�'�� �و�چ �دەR'9-�ا '�� �چ )3'¿H1وr� )xLy.%k¿/و�ڕ� �دەز8' o��� �L-�K¿�ا '�� '�'�� دەزا��،

� �و �'��ا��7(� �'را�p'ر� )3i"-��1ە-� �ڕۆژا�' 'I� ،'���� �1و7(� �دەR'9ت I'7�9(�دەرەوەی

�'�d9�'�-��1و-"3i(،�-'����-��1و-"u�)3i'9.'3(����'،�. ژ/Yدە9.'ی��'�Kر�'��ت'��'-'pS'�

�9'-�§�دەY8/.'وە،�'Iو��Mد7(�دەروو7(�و�-"�ۆری�����YI�2ر�و�-'�='-�وCر��ن�و�'C�1xS'�

dQ0Lە��¿LXدن�و����'وەی�YIر�K0'��ی���0'-��ا��'�Kردە��d/Yو��H�)K'. I'��'��'�1و�دەز8'

�'Rم��'�'ر�'وەی�K�-�M�����'��'I(�ژ/Yدە9.'دا�وە���ڕەC.�ر�و��'�Kر\Yد���Lڕەوا'�LX�)Tراوە�

�)7�9'I� �YI�"=Luاوە، M`28� M�0�p��Ýâuو�� �"�YIد�'وە� �1K�.1ور�و��1Lازی '�� �L�'�� و�وەك

�'��U��'.9دە� �و ���دەر\'9.��' �9'روەر3(، )7�K�9�� �و �8�X'��ە '�����pوەڕ� �و ������1ر

� �Y��X�'Iەو3( �L-�K� �'را�p'ردا� '�� �9'ر\'�����0��2دەن، )K'��Kردا�'وە oو���� ��LەI'ن

���k��u'ی� './Y8دە� �'رد��� �� �'رزدە�K-'وە� �1K-'ك ����X� �'را�p'ر� �L9'I� دە��sن،

�'وەی��'و��'و��'I�،'وەی����'���را���Mدە��dQو�-1ا��7(���0/1'وەی����Mی�-1و������،�L¿���

1eدە� ��ی� �����Kا�Kن �و��9-'دا ��'1�Ãون )T�K� M�.و�Y9� )K'��Kردا�'وە ���'-� از�0'وە،

!�Xر/�ecر'��)3�YIد7(�������2ەرا�'�

����Dه�ن، ��;�ر �ی �و� ����ر�ی&@�و������و ه��9و� ��< و "^ و :(:���� آ�

!��7ری&�96ون �ی-، ��� �ی- ؟

��را9.'���-�¤وا��0'��'��ر#�%.��'��ن��'�'ڕ��'#�،]Ly�9'رە-��31LX%.'�ددان��'و�#'-1ارەدا�

Page 112: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

112 ��ژ��� د��و� و�����ن

��Xش� MN2#'��X� ��'ژ/�Y��را3( �'�'ش� �1Hون، �و��)='ر3( �'رەو���ڵ� '-��'�KنR'���� '9YX

�1وە،��M`%�%#را3(�دا��7(�دە9.'8'ر3(���ر��ن�و���'������u�'=�'uن�و���0'Uڕ'X2*�7(�ڕا(L-

'p�-'�ت�ڕوو#YدX'H�)7'��ن��'��'��ر#"!م�و��XراC�M[.9'ر�X�'=�'hر-��Mو�9).�ر%3.��'#'�ن�

��aواز3(��cاf'#'دا ��ر�و�دۆ�'� .�،�Uو���)TR'hر�7(��-Rا��'�وY(����'��'�د�رY(Uاوی�و����

�دە#'ن،� �'��ر#"!م� �و�ڕوو��' �دەsLhن �H'پ �واز��' ��'وا�'ی �و�زۆر/� ]0���دە '�د�ردە '�'�

19و�'12QX�)Tو�و���ردە#'ن�و�-�¤ا���'��'��ر#�%.��'��ن��'�ڕەو���u�)TوەردەY8ن�و���'h'��ن

�Y8و�'�����ن M�£��1�� '�'(�و�دە �ڕ/)�ە'ن �'و��uرە� ��وا�. ��Uن� )xL-'�19� '�� '¿�1H

����دەر\�زYIد���ن�� ��ر3§'�� M�-'R'��K� �زە��0'ی �و��'روە�� ���-1ا�� )7�9��'��و� ��-1ون

�� '�� �زۆر��وازە�'و�ڕا�1ردووە، �� '���� �-��. �رادا ،d/1�� �زۆری )K'���وە '��'وا�' �'ر�'وە'�

�C1e.�ری� �و �YIدار �و )3'¿H1وr� ��W¿LX-'ی �و �ڕا���ر3( �ڕ/¿Ykاوی ��Kرا3( دەp�9'رداری

�¼ن� �ڕا���ر3( �1د�3�$( �و M`%3وەك�. 9¿.�ر� Y-ەYC� '��9'I� �'و� 'I� �'ر�'وە�''�� �'ر

d9'رەدا������را�(�دەI'ن��Z-OXر��%�K�dردەI'ن�و��'و��'�.

��'�'ڕ� �-�¤ا��7( ��'�h-1وە �'��ر#"!م� �را7(�"�� '�� 'ك� o�h� �ڕا�1ردوودا '�� ��� ��1Hو7(� '�

dLyL9�0�����$1و�'�����S�e��$Lن�. L9YX*(�د�رY(Uاو�وەك�ڕەو-��u�)*Lی��'��ر�(�]Emma

Goldman [��ر��'�� �ی���� �Y=S'hی �ژ��7( �1-1وە'�-��X� '�� ��u� dQ��دە M`%�0�$LCو�� وان

�ڕۆ#'ر� ÓSڕۆدۆ� �� �و���ر\)'ن، �ڕ/)kp'ن ���Uن '(�د �'��ر#�%.��'��7(� �-��ا���' دا�Bاو��'

]Rudolf Rocker [��ر��'�� �ی���� �Y=S'hا7( dL^�� ��'�-�'�h-1وە ��u� '�� M`%���*��'9

Y=S'hا7(�ڕەو-'��7(�د)'���Uن�ڕ/)kp'ن�و�h'روا��X.'ر�#Yۆ��-)"ن�و��'وا7(�د)'ش�h'روا�

�U��'1.91وە-'�ڕوو�وو-0'وە،��'c��)T'��.28�'����uن�����Kن�و��'�-�¤ا�"ن�و�-�!ە.

�'�� �1ون� �'��ر#�%.'��ن� )V�-ر��'.S'�� ���'-� �و�-�¤ا���'��ن �'��ر#�%.��'��ن� ����� ،��'�

�'��ر��� '(�د )�'�'وا-�� �و�ڕا9.�ا، �H'پ �و���ری ��1Lازی�-�'را�p'ر�h'ژ�1ون 9'��*��"!م

�ڕ/)Ykاوە M[.%k(/ژ���$�ن�ڕ� �ڕ/)Ykاو/*( '$L�� �L-��� �وا-' �'��ر#�%.��'،� �u'��وەر3( ی

�)3�9��� �و �1ارەوەرا '�� M[.%k(/ڕ���'\�� ،dQ�'h� M`%�Iر��'�� ��را9.'ی� �و dQ�'h

�)V�-ر��'.S'�� �'�'ش� �و�ڕ/)Ykاو�ڕە-�ە#'�'وە، �ڕ/)k%�ن )3'(H1r� �LX)��-'ی �وا-' ،dQ�دە

�'8'ر�ڕ/)Ykاو/�،�]�'��ر��9'��*��"!م['��'��ر#�%.��'��'��1اری�ڕ/)k%��0ا،�#'�دە��-���،

��'9'ر� �0LC$��0%.'��ن �'��ر��� �'وا� ،dQ�'h� �#Y/*�رU$�ن )�'�*��'9� h'رەوەرز�U'ك،

�0'��ی�� ��'9'ر �ڕ/)Ykاوەدا، ��'و �R'hوارد�'��ن ��'�Y\1Lد7( ��� ��hو\'ش )T��'� �0'��ی

Page 113: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

113 ��ژ��� د��و� و�����ن

'ك�و�h'ر�R'hوارد���L�'9'ر�-�¤ا���'��'��ر���LC$��0%.��'��ن،�دژا'h�)T'�1و�دوو\'رە#��

�دە#'ن �ڕە8'ز3( �و�. �0'��ی M`%��1���� �و �-�#='را )�!"Iر��'�� �-�¤ا��7( ��'روا ��uرە �'م

�و� �LS��� ��'ك �'��ر#�%."ن،� aا�c�� �-'واو#'ری '(�د �1ارە��7(� �و d9ۆ�Sژە��� ژ�X'=0Uر/�cو

�'S.'ر�� ��'�1و '��1xS'�� ،'¿�د ��'وا7( ��u'�� �دا�Bاو�و��ڕ/)k%.1و )*L-و�ڕەو� �-��K'Vن

'-�YC�Mەڕە�'���LX¿�ە�sLن�R'��K�)K'�cوو-0'وەی��'��رM`%�I[-�¤ا���'��K'وە،��cوو-0'وە .[

�'و�� ��-p*�ت،��'وا'��LS�����'H1و،�#'�وەك�H�'�'و���را9.'�M`%�#ر��'��aا�c�h'ر���ت�

� ��Xرت �وەك M`%3و�9).�ر� )°'hز'�� )�''S'���� ��'H� '�� dQ��دە M`UY�� ���'-� ���ی� و���-'

���y'��ن�� .Y8و�'���ر#%�%�dو���¼�اڵ�و����d%����1�9و�

��ی� "� 93رت و 3(رایی� �X ��رX&ی��Xن ���.( �� ��ژاو�� و دژ� X(�(�ی�م و دژ� �X_�ر د�زا�- ی� ��ڕا!� ����رXی�م ه�ر ��و�ی� ؟

�M�Sزا� �'��ی� '#� �و���ڕ1êþازە��ن، ���ڕازا3( '9'#� '�� �زۆر/� �'دا'وە� ،]L^�� �'وە� dQ�دە

� �دە1k-R'9ازان �����uی����و���ر#%�%.'�Kن[ �#Y/*�ران�]�K'X'Hن M[دوژ�� '�� �'��ر#"!م� ،

�'���M1ارەوەی����'ك��'�'ن��0)'ی��"=.%É1S'وە�����'-'pS'��،دەزا���و�ڕە-��ە#'�'وە

�و�Y8و�' �چ���Xرت ��'�'ڕ��'��ر#"!م '�زا���ر���U'وە �و��'�1و7( �1ون�e����� '�� ڕا���ر�U'���'وە،)T'R'���� �cوو-0'وەی� �وەك �چ �و ��cر �دە#'و�'�. وەك '#� �L-��� ��'وا�' �زۆر/� '(�1H

���و-���'�'ڕ�دو���ی�'ون�و���رەزەوو�Uن،�دە�rودەق����'S='ی��'��ر�(�و/�0دە#'ن،��'Rم�

���� �'��ی� �و�8"�ۆدە��ن M�9'#� M[و�-�¤وا��� �"�#Yد�'وە� M[.%8'ڕ'�� �-1ا��ی �����uوە،

�و� �دS%�ز �'8'ر��'و�#'9'� ،]L^�� �دەو/Yم ��0�'وەSد'�� �9'��وو�'-'وە، Çé� )*�u��وەز�و���

�'راوردی��'وەی��'را�p'ر��'��ر#"!م��'�'ن����1k.%������9ازا�'،���L-�9���'H�'���-��ن�

� '#� �'وەی� �و �Y-1eاوە �دژە�����'وە )3�'�� �'��رI"!م]�)T'R'��K� ���iووی �و ��cر وەك

�cوو-0'وە#' [�'�� 1xS'�� ،d%�Iر��'�� '0��دە ��'ر ��'ك �'وان� �)'ن،� ،'�H� �و ''�

�'��ر#�%�1pون�و�-�*���ن���������9ن�و�X'رە�LXا7(��'م��cرەدا،��'-'ك��L$'ی��'��ر#�%.�ا�

M[وا��¤�-� �و ��وەز� �و �"�#Yد�'وە� �-1ا��ی �و �¤¼2QX� ���Uن��دە#'و�' ورد����0'ی

� ��Xر-����'وە �و M�-'Sدەو� M[.2�'=L-� ��LX'وا�'ی '�� �و �'دە9.�ە�0yL'وە]'���Uڕا���ر [���

� ��زاد1kاز�� )�!"�����9� �وەك �'��رI"!م� '-����'[����9�"!م،R'��K� M[.2�'=L- [و�� و/�0

. دەر�IەI'ن

Page 114: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

114 ��ژ��� د��و� و�����ن

�)7��'8�����������9�"!�(�دەوT'S(،�زۆر��'روە����'��'را�p'ردا������1e�o[��'وە����'،�#'�

�'(�1H�،نs/1L2دە#'ن�و�دە��)�ر��'��'وە�دژا'c��)Tر�و��cوو-0'وەی���Uور�'�����1را�'�و�

�و� ��Xوا�='ر3( �و ��-1رU.'8'ر3(� �و �9'روەر1k�Uاز3( )T'�دژا �'��ر�(� M[وا��¤�-� �و �cر

'��'�ڕا�'رزان�و��1ا�'�ڕا���ر�U'��ن�دە��ت�و����d28وان�و�'�8'ر��'ڕ/)'وت��X'HوS='ر3(�

�و�Y8و�'� ��Xرت ��1Lە��ی �و�����.'ی �ڕا���ر3( ��1و0�9='ی �و��'��ا��7( �9'رۆك 'S'�� '�و�

�'.%É1LX� �'وا� �'��ر�(،� M[وا��¤�-� �و ��cر ��'Y=Sی '0q�� �9).�ر3%.'��ن �و Y/��دە9.'

�"ن�و��'�ور3�U(�و�9'ر��'وە��'�دەر\��UBو��1و9"ن�و���H#��'�����ن��Bوا�"ن'0��êÃی�. د��

�� '�و��' ��!ا7( ��'ژ/X�Y'روەردەی �9'ر��'دار/� �ڕۆژ�eر/� �زۆر�زۆر�#'�'وە، �'8'ر/*(� '

�و� ���ر��' �و dQp�� �9'ر��'#'ی �دەp�9'رداری ��'ژاران )�'���� ��� ����y'وە��� ����ا7(

�'Rم�h'ر�o������!"8��ت��Bوا�و��،'=S'����)3و�دارا�)T'R'����)3رەوەز'��'-�*��)7��'=^L#

�����.$��'م��'و�#'��9'�'(�'ر�[���'،��'وا�'ی�#'�دە-1ا���9'روەر�و�C'ر����ەری��'وا7(�د

�L-ر�X� �9'رۆ�( �دە��-' �-� �9'رۆ��2#''#'وە �دەp�9'رداری�]�' �و �'��ر�(� '0q�� �.1ا��� ،

�'(�1H�،نsLÝïوەر���'u�)3'و��1ا��)T'���M[�y��Uن����و�واز��'�H1X='راB2QX�)3ەواR�\�

��S'#'رن،����ی��دە1k-R'9ازان��'��B2QX�Mەو�و 'S�����1hری���ر1uازی�و�وردە��ر1uازی�

�#Bۆ#'� '�� o�h� ،���*pQ-� �و �sL9�0ن� '=S'���� '�� ���Uن ���و/)�ا �و �'ژ/h�Y'ر����Xك

�d/ڕ�eن���� !9'روەر1k�Uازە#'

�'I�،'وە����'��'ر�'وە���LX�§�0ا3Y8(��'9'ر���1Hو�'I'ت�دەI'م،�I'��'�1رت�و��را'�

�'��و�� �دەI'ندە1k-R'9ازە M`%�Iر��'�� )T��'� ��1Lازی )T'�دژا �'وان�. �K'.%������9ن

�و� )K��H� )x/1ازLر��'�� M[-و'¿Lu� '�� '¿�1H� �'و��Kرە�'�Sە�9ن،� �����1ر�U'وە �'و�'ڕی

�دە�sن �1�cوو-0'وەI'داL�� '�� ���Uن MN�Y/ژ� ���1pو7(� �'��ر���Iا،� �و��"�YIد�'وەی . �KرYIدن

��1Lا �وەك �'��رI"!م� '¿�د )K'�'وا-��'�� ��زاد1kاز��'رەو��.$��'YIدن� )K�-� �"�YIد�'وە،� زی

-1ا���'7�K(�1د�و�'�M`LI�'-'ك���ودەردا7(�و�9'ر\'�K��H�)3(�و�ڕ/¿Ykاو\1ون�دە��ت،�

�'�� ،)3'.9'��وا '�� �واز��0Lن �و �Y¿L�.2³دن '-�Kدە� �ا'¿�د �د1ەI'ی '�� '�'�� 'I

���ڕا���ران� �ڕا�1pون '�� ،)3�����'�� '�� ��T(��.د9.'��\1ون،'� '�� �'��ر�K'��Iن� )T1رK� '�

�ڕەدووی� 'Iوو-0'وەc�� 'I� ����L^0'وە، �ڕا���ران ��� 'YIدن�K� �1اری� '-���اR'���

�'رە�'رەی�� M[.2�'=LX� ��Rی� )x/ز�C� '�� �����9�"!م �'وان� ��� ،d/و'¿�� دە1k-R'9ازان

� a¬������� ��'�pS�rا7( �و '2'�� �'رە����(� '�� ،'�Uڕا���ر� �و �1ور3(��� S'��K='�8'�'ی

Page 115: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

115 ��ژ��� د��و� و�����ن

�)Tر�Xن�'و��'��'ر�'�(��'زە3(�و��9زدار3(�9'ر��'داران�و�9'روەران،��'B2QX "�1xSەو"�'�

�و�-'���� '�U9'روەر� �دژە M�-'R'��K� )K'�cوو-0'وە� �����1را�'ی )K��Hر�و��K� �'رە����(

�S'��K='ی� )7�Kە��'�� �و ��Kت '�� �ڕز�eر\1ون ��� �H'و�9وان 'Y=I-1وا�'ی� وY¿.%3د7(

)T'�0�HdQ������»�و�دا�h-1وU'ك���hری�وە'I8'ر�%��dQدە-1ا��،!

ی�آ&�� ژن و :ی�و ؟!�: �� ���.( 9X د�ڕوا�

��'9'ر� ����ن '.%31LX� ��و/"ن،� �ڕە8'ز3( �ڕز�eر3( � �و )7�%I'� M�£YX� '�� �'وەی� §QX

�و� �ژ��ن '1p��%Iو7(� ،)7�%I'� '�� d9'�'�� ���� 0'وە؛'¿p�OI'� 'I'¿�'H� ��0/1'وەی

��ڕز�eر\1و7(�] '��H'¿P��'��)7�%Iا����C'ر��7(�9'روەراPU�K�'��']'=S'��K�)7'-���ا���Xوا�

�و� �9'ر '-�W¿LX� '�� �ڕز�eر3( �و ��Yۆڤ �'9'ر� ��Yۆڤ �9'روەر3( '�� 'fۆY�� 'I%����'ی

�'�� )7�%#'� ��1�.1ور�U'��ن، �و �1ور3(��� ���-1\'��ە '�� �ڕز�eر\1ون )7�%#'� 1ار�K'�Uن،

�'�UۆY���h'��'���R��ن؟8'��2ن�

��1Hو7(���،��'و��.'ی�#'��'�����$9��و�8�X'��ەی���­���¼�اS'����ا��'����abژن�و�'��'¿�1H

�'#� ��'روا ،'�Uڕە8'ز� M[وار�R'�� ��'��ن �د)'ی )*/1�د ���Y9اوە، ���Xو �و �ژن )7�%#'

�'����'وەی�/ ��Xو��9ری��)T'��©%��ری��'9'ر��0'��ی�9.'م��'�ژ��ن��ی�ڕاY8-1وە�و�ڕەوا

�ژ7%��ری ��'رواش �دەدات، ��ی�/ �ی ���Xوان '�� �9.'م �0'��ی� ��'9'ر دا)%��ری،

'ی��X� �وەك �و��'Rواردن �و�9.'�='ر3( �دەدات ��ی �9'ر�'�Sا7( '�� )T'�و�ڕەوا d/Y8ڕادە .در/�ە�LXا7(��ی / �9%.$�-�*(�دەTR'9(��1�.1ور3(�و�ڕا���ر3(�دە��-'��0'��ی����'وە

�و�ژ7 ���Xو��9ری �و��'�'ر�'وە، ��9%.'م 'ك� �-'واو#'ری �دراو، 'ك� �دوود1ی �وەك %��ری

�ڕە8'ز�و� MNX'�� ��Yۆf'��ن ��'Rوارد7( ��'9'ر��0'��ی '#� �ڕا���رU"ن، �و� ��1�.1ور3( �W(LX-'ی

�1ور3(�و�PX'و��'ی�ڕا���ر3(��ڕاY8-1وە�و�در/�ە��'����'وەی���"ن�و��'ژاد�و���M[.Qو�LX='ی���

���ژە� ��ی )7����'0��و� �دەدات ���ژ�و�ڕواT'S(��ی �9'ردە�'��ن، ��eڕا7( MNX'��و� �ە��-'وە

�)É1��)3ر��دا8"��'��'=�L��ی�دە�eڕ/d؛�ز�0Uوو-���UY$1و�'��'م���رەوە،���­���¼�ا�"!�'،�#'�

�o���،ن��'�U1ور���'-��Mو�R'����'����%#'���'�و��'Rواردن�و�9.'�*�ر3(��1ێ�و�در/�ەدان�

Page 116: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

116 ��ژ��� د��و� و�����ن

'�Q0L��0.'وە،��1H¿'�وەك�وە��Rەرەوە��'��LXاوL���M`%3*(�د)'ی��'ر�'��0L�'0وە�و��'ر�

�0'T(�9'ر�S'Ýúاوە��'ك��LX'وا�'ی��'وە�Hی�'=S'��K�M[.9را�X.

�ڕووداوە��7(� ��0'ری� '#� ��LXراوە، �-'�'�'ی ���0Lە �ژ7%��ری ��'ژ�1و7( �ڕۆژا�'دا �'م

�ت،�-���'و�-'���'ت��'�������2ا�L)�ا�#'��X����9'ر�T1(�������2ەران�دە�. �Y#Y/1دووە

���U'��ن،����'S='�-1و�����Mك�و���f�'-1ر�و/0'�و��،dQp-ر�'#'و���'Xر�'���Lی�#'�ژ�'-��

���#'ن ��واز�و����7(�. دا�K'^Hن '�� �ژن '#� ،'���� '��0�p��Ýâuو�� ��'ر��'و�-�¤وا�"ن '�'�� ���

�د � �'��!�و��'-1ا��� '����Xو� '#� ،'���� �ڕوا�=' ��'��ن �دەزا�dQ؟ �'زە���Lا��-0'وە����و� dLy��ە

�'دی�� �'8'ر���،� ��واز�دە�dLyL؟ '�� �و�ژن � d/Y8دە� �9'.��'ك ��'�1و �'و���Xو��'رY8'8ی

�'ر¥�L��aان�و�Y(2Q(�'Xد7(�دە�ن�و�9'دان���Xو�و�-�S'Ýèان�و��'�)�0'�دا���ن،��'�ی�'�

�'Rم���Lان��'�ژ���L�'�������2ا�L)�ا����'S='�-1و�����Mك��،d/3�9(�وەردە8"�در����0'ر�

�)7���� �و ��وازە �1و�'وەر/*(� �ژن '#'م،� '؛'�� �����ر�زY-�Uی �دوو '�� '�'�� ���� دە��ت؟

�و� �'9'ر�-L='��2ن� ��$9�وە��� )Éڕ� '�� �ژ7%��ری ��'ژ�1و7( �دووەم، �'ز�L��Uا��-0'وە'؛

�و� ��Y/1\1ون �وە�� ��'-��9Yاری �ڕە�'��ی '�� �"���ن� o��� ���� �زا1pSوە؟ ��0'ردا� M[وا��¤�-

L1و�p�9'\0"!�(���دەر�$�C� ��Uc)�ا )�''��ە��� '�� '#� �#Yدووە-'وە، �ڕە8'ز�'ر9.��' )*

� ��ر1uازی� 'رە��7(��%(L�� '�u������� �Lu='ی �����1�9�"!م[دە1k-R'9از، �و "ن�� [

�a²زا��r� '�� �و �ڕە8'ز3( �-��1و-"iی �و ��'Rواردن '�� �در/�ەدان ���ی '.Q��دە �و دەY8/.'وە

� �'م� '#� �دە�)L.'وە، '��-'�0�H� �و�%�9.'�' �-��1و-"iی �و )7�%#'��� ¯°'�� '�'.%�9

'ك�-�r'�ڕۆژ����'وەی��'�M�À3Y8�ی��%�8'ر\*�ت�dQ1ا�.��'�'.9'� ؟ �'Rواردن،�

'I%�7(�و�H'PX'��3(�ژ��ن��'�7�K'=S'��K(�9'ر����'I�،'����'�'و�وا-��'�'��'Rم����K�oت،�

'��'����'1Sە�����'وە�و��'�Y\1Lد7(���UY=�رK(��'�1وI'3(�و��'ردە�(��eی�زەو�Uا���د�ە�

�'¿p�S�ا��Uر���Y/ن��'ژ����9وا�'وە���7(��X1و�و������'�1xS. ���ن��'زا�"ن�و��'و��،��'�

�8�X'��ە� '�� �و� �دە1k-R'9ازە�Kن ��را9.'� �ژ/��Y'ژ�1و7( '0Uو'I'�� 'I� ،'�'وە� d9'�'�

� ��9�Xو �و ��'0�� '�R�x�ڕاد ��'وە Y-واوە� �و ��''L-'S"ن 7(��ÅUY'دارە����Kن�KەY8ڕا� ���!ە و

'-��'���Kا�R'��K� '�1ە��'X� � �و �cاڤ� 1L�� '�� �و �ڕە0' �'ر'0��ە� �ڕە8'ز3( �'Rوارد7(

��ە0'وە� ������9را�' �و��Xوا�='ر3( �و��'Rواردن M�.9ر'X'��K� ��'ژ�1و7( a¥ر�'ر'� .�'�� وا-'

�دا1ا �و ��ت'� '�� ،���ە� ��'Rواردن )7�K��'0�� '�� �ڕۆژا�'����ا )7�Uژ� )7�K'�K�'�Uز

Page 117: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

117 ��ژ��� د��و� و�����ن

��'1Sە�����'وەی� ��� �u'��وەر3( ���!ی �و �وە��Ly"ن ��'Rواردن '-��'��K$���اR'��K

��xLران،�. �'YêÃ/0"ن� ��x/YIران، ��زاد1kازا�'ی� �cوو-0'ی� d/Y1ا�.�� '�'.9'�� '¿�1H

�و� dQ���رادا� '�� ���'�0�27ن 9.��ن،����� �C'ر���p'ران، ��K�0/1ران، 1u-��ران،

��'Rوارد7( �9'رە1S'���)Kە�����'وەی a¡�� �و�ڕز�eری )7�%#'� ،dQ�'�� M¹درو�� ڕە8'ز3(،

9.'�'��'°¯�دژا'-�¿YدR'��)7وارد7(�دا��1.2وا7(�'��'Iروا�'��،��دا1ازی�و��'ر���'ی��'

�'���L��'9'ر��3(�و��'=S'��K]و��M[���دا،�]-�..�3(�و�����L'ی�ڕا�M`%�9و����M`%����1�9و�

��زاد1kاز��1و7(��'�)K'�cوو-0'وەdQ� !

�و��Xی� �-�ن '�� '-��'�KنR'��K� '9YX� �-1ا����ن �����1رە�Kن ��-�xرە'� �ژ/Yدە9.' 'I�-� I'ی

�¿'ن،������ت�و���I��Hن�'��L�28ە�'وە�و�وەك��p/Y8وە�'¿LXا����-'R'��Kاوی�Y¿L�S'�

� �و���Xو�و��3( �ژن ��1Lان ��'Rوارد7( ��'1Sە�����'وەی M�£YX� ��'م �'و��Kت،])TRوو�h [و�

� ���]H�K'ر[���3(� ��ت'� ��'م �و dQ��دە '-��'�KنR'��K� �cوو-0'وە� ��'�1و M�£YX� ،

�و���Xوان� ��1Lان�ژ��ن �Hرە9'ری�7�K'9YX(�د¿'ش�-'واوI'ری��Hرە9'ری�R'��M�£YXوارد7(

dQ��'�وا-�'K(�د¿'،�I'ی�ژ��ن�وەك��x/YIر،�وەك���xLر،�وەك�1u-��ر،�وەك��K�0/1ر،�. دە

� �وەك ،�.9����� �وەك �C'ر���p'ر، ��7�K'�Lu(�وەك �Y8و�' )K��H� �وەك ��'27"ن،

��'1Sە�����'وەی� M�£YX� �'YIدەوە� �و �ان'�'-��� �u'��وەر�K'�Uن �ڕ/¿Ykاوە �و 8'ڕە�K'Iن

�'و�� �Y#�"=��28دەوە، ��زاد1kازە���Kا� '��-'R'��K� �cوو-0'وە� �'9'ر�-'واوی� �'واRرد���ن

��1�'وە��M�£YXژ���'�و��'وە���X�M�£YXوا�'�L�'���Lی������1و7(�����dQو��'�1و��K�)xL9YXت�

��T(�ڕۆژا�''�'��dQ�'-��Mدە��dQو��'���LدەR'��K�)xL9YX�،دە9.�نY/8'ر�ژ��ن�. ژ'��'Rم�

�و� �ڕا���ران �8�X'��ەی �X'رە�LXەری �و ��Xر-'�Kن ��x��Xی '0q�� ���دەر\'9.��' �'�LX'وا�'وە،

`%����1�9��� �و �ڕە8'ز3( �دە��ر8"�3( �-��0ەری �و �دەR'9ت '�� �و����pوەڕ3( M[���� � �و M

�'¿�د ���0Lەی 1xS'�� ،dQ���Hرە9'ر�� ��'Rواردن M�£YX� � ��'ر ��'ك �'وا� ،)7�$.2��

��S1rدە�Q.'وە�و�ز�Y-�U-'�'�'دە�Kت�و�ڕcUەH�)7�K'و�9وان��'9'ر�ڕە8'ز�و���را9.'ی�ڕا�����ا�

'-��'���Kا�دە-1ا��dQ. دا�'��ە�KتR'��K�'9YXو��'=S'��K�'���/�1¿'��'ر�-�ك�و�ڕە8'زH

'-��'�Kن��dQڕاR'��K0�9'وەی���!ە�'���-�ا�. 'S'ی�LX¿'وە'�'�������$10و�'�ژن�وەك�دا

�'��K��Hاری���'��'��dQن،�دە-1ا�����K'C���)7دY¿0������Xرا�0��M[.9اRن��'�-��1و-"iی�و�دا

���0اRن� ��'Rوارد7( M[.2Q�'و��� �وە���ن M�£YX� �9'ر\'����Kا، �و�ڕ/¿Ykاوە �cوو-0'وە� '�

���xت�و������xL-�aÈ'H�'-�x'��'9'ر��"=Luر�و���y2QX���0/1ا�روەردە�و�'X�'�0'��ی�ڕە8'زی�

Page 118: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

118 ��ژ��� د��و� و�����ن

�وەك� ��K�0/1ر، �وەك �1u-��ر، �وەك ��xLر،� �وەك ��x/YIر، �وەك �ژن ��'روا ،'I'�Uوەر��'u

�cا�u�a'��وەرC...�)3'ر���p'ر،�وەك�����9.�،�وەك���'27"ن�و��'��'��K��Hاری���'��'���-

�1S'��M�£YXە�����'وەی��'Rوارد7(�و�'��T(�9'ر\'�ی� �'و�H"ن�و�-1/�ا�'دا�M�-'R'��K

�Lu="�ی� )K'��'0�� '-�x���و� 'I'�Uوەر��'u� '-��'� ��Kی �و��Xی �و�-�ن �H'ق '-�x�� ڕە8'ز3(

'Iوو-0'وەc� .�ڕز�eر3(�

�9'رە-�� �و�1K�.1وری، �و�ڕە8'ز3( )T'�0�H� )xL�'.9� ��'�1و �'و��QX'ی� ،��� ��1Hو7(� '�

�)xL¿L�.9و�دە'�'-��¿�Y'وەی�R'��Kو-��و�'¿Lu�MNX'�'�و�'��)3'=S'��Kڕا���ر3(�و�9'روو

�وەك� �Y¿LP�'.9او�و��'م �وەك ��'م �ژ/Yدە�K'.9ن 'I�-و�� � dQp��"=.28� dQدە-1ا�� ،'�'.9

d/Y=��ڕا d9'\و���دەر� �e����� �و�. 9.'�¿'ری ��'�Y\1Lدن '�� �دە-1ا�"ن �L-�K� ���'-� �'ر�'وە'�

R'و��� �9.'م �'و�1S'��،'�'.9ە�����'وەی� )7�K'��-'R'��K� �زە��0' 'I� ��و/"ن،� �Lوارد�

����'�Y\1Lد ��'Rوارد�'��ن �1ارە�. �'و� ��'�1و '�� 'I� �L-�K� �وا-' '¿�د )K'�'وا-�

�cوو-0'وە�� M¹درو�� '.Q��YIد ��'Rوارد�'��ن �'و� ��'1Sە�����'وەی '-��'���KاR'��K

��'ر�9. �'و��Kت� ���ی� �9'روەر�K'�Uن، �دژە '��-'R'��K1اری��� ���'-� �Lوارد�R'و��� 'م

0'��'ك�����Xرا�9ن���1ور3(��9%.'�(�9'روەر��Uا�دە�Q0L.'وە�و�وەك����3�9(�و�ڕا���ر3(�و�

�0'T(��'و¡����a'وە�و�در/�ە�'�دان�دەدات�H�)30�2'وەی�9'روەرQرە��ا�وەك�. و�����'و�

�وە ������2اوە، �H'و�9وان )7���xL-و�� ��ت'� )7�K'�Uووi��� �'ز�1و�'�'�� �و�0UB9'وەی ���ن

1ە9.''X1ان���!ی���ڕش�و�دژە��ڕش�L��)��'9وەر3(�و���و��'u�)T���'8'ر����. �Kی�'

� �و M[���� �و M`%����1�9��� �و �ڕە8'ز3( �0'��ی� ��'9'ر �Lا�����B��دا ��T(�..�'ر'� '�� �-

�و� dQ��-'واودە )T'�0�H� )�'.%�9� �9'روەر���'وەی '�� ��c'ت '�� ���'-� '-���ا،R'��K

r�-ر�'h�،0'داU9'ر�زۆر'��''0��'I�M�-'�0�H�)37�2(�9'روەرQI1وی����'وە�و�در/�ەuڕ'X�'��

''��-'Rە���'����'و�دا�Bان�و���-'!

�)� آ��7ر د�آ�ی/، � ؟ "� �9و!ی��آ���4ا آ���� G&� "� �ی

����'S='ی� '�� �#Y/*�ر M[�H� ���'-� '#'م� �U�h'ك، ��'H� �'ر'�� �'�'ش� ،'��وا� ،Ç¡'�

�و�h'�1و�9' ��'دار/� �h'�1و 'ك،'#''-Y=/Y#� �'h�1*S'�1و� ���H'وQ9.'وە، ر��'دار�Uا

Page 119: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

119 ��ژ��� د��و� و�����ن

� �L�9دەY/او/�[ژY(�Uر����ار'C� ،�L-R'9ە�L� [�'�� ��'�'ش '=�L�� دەH'وQ9.'وە،

�چ� ���ڕ�=�¤�"ن �h'�1وان �#Y/*�ران ��'�'ڕ�#Y/*�ران، �H'پ )7��'��y���� �Y9و-' �LX'وا�'ی

*/Y#� ���'-� �H"ن، �وەك �و�چ �-�ك ��-*�ر����وەك'� �#Y/*�را7( ،d%������9���1ر�و�h� �را7(

���ڕ�=�¤ن )T'�0�H��� '=S'��� .ی�'(�د )�''PU��ر�'h� �وەك �#Y/*�ران �زۆر0U'ی '(�1H

�'�� �دە�=�ان �-� ��1�.1ورەوە '�� ���ر��'، �-� �ژ��U'وە M[/1�� '�� �1�9���9زار �و ���pوەڕ

�LX� �-� ���دەر\'9.'وە �'��ر\'ر3(� '�� ��Xر�'��ن، �و������ا7( '%��'#� )TR'99'ر�دە'�� )3Y8ا

�)T'�و�دژا M`9ر'Xو��'ژاد� '��.%����1�9��� �����ز3( �-� �ڕە8'ز�U'وە �R'hوارد7( '�� �8c'وت،

���ڕا9.'و�� �ڕا9.'و��و�چ �چ �و�����دە���'وە، �و��"�#Yد�'وە �ژ�Uن '�� ���H'ر، #Y/*�را7(

�0'T(�دە�Xر/cن �H�)�'.%�9 .#د�Uد7(�زY#ش�داوا'�'��'=�L���hروە'h�����'hێ�و�Y#�)7دY

�'R'h�MNXو7�9(�دراوی�و��'رز\1و�'وەی��Yخ،�����-'���ڕ�=��Y#�)3/*�ران،��'(دا1از3(�د

��X����و���!ە�9'ر1K-='رە7�K(�د¿'ش�وەك� �'وا�،dQp9'��'8'ر��'وە������ڕ�=�¤�1ون�

�ز�Uد#Yد7(� �داوای �و )T'���ڕەزا �و �������2ان ��uر �زۆر ،)T'�0�H� ����'S='ی )*/�/1-

�دە#'ن� �����YIد7(�. 1وH'�����ن� ��� �ڕۆژا�' )T��'� 'I� ،'���� �'وە� ].9'�'�� '-'pS'�

�)K'��0�p��Ýâu� �و �-�¤ا�"ن �1pو7('h� ¯°'�� ،]L^�� d/دە�'و� ��'�� �ڕە-p¿'�'وە، 1eزەران

� ��-'دا'� ��'و ����Kری�[��ڕ�=��ا�' �وەك )T'�0�H� �9'روەر3( �و ��9%.'م ڕە-¿Yد�'وەی

M���%I'�h'�1و ]�� �9'رە���م ��ز�'ی��،� '�� �19وڕا�'وە '�� �H'و�9وان )*L-��'� �و h'وڵ

d����-�Kر��%.��'دا��ZUوەڕ3(�ڕ�p��.

� �Uۆ��.�رYX� �واژەی ��� ��'وەش، '=�L��X"�ۆزYIاوی�] ��LەR'9-�ن/ #Y=/Y-�ن[ �واژەی )T��u� '�

�'�درو9.���دەزا�[�و��'وەش��'��ردە�'م،�h�'(�1H'�1و�H"ن�و�-1/�ە���0ە�d9و�" �x/YIران"

�'وا�H'و9� ،dQ�� �H'و�9وە3( '�� '%r8'ر�'��و� �دەY8/.'وە '=S'���� )7��'-R'9ە�L��و� �وە

�0'-���ا��'�ڕ/�ە'ك��Hی�'-�W¿LXی��9%.'م�و�'�'�1و�-�xLI(���دارا�و���LەR'9ت��'��9

�و��x/YIر\1ون� dQ�� ���ڕ�=�¤�1و7( M�£��1�� dQ1ا�-��� �H'و�9وە�1ون �'Rم� دەH'وQ9.'وە،

�K0'رەLW¿LX� 'I�-� �9'روەر3(��\'� )T'�دژا �و ���ڕش �'رەی� '-���� �#Y/*�ر M[�H� )7

�)�'.%�9� M[.9را�X���� �H'و�9وان �و�����دە3( �'8'ر����pوەڕ3(� �'�LX'وا�'وە� ،)T'�0�H

�dQ1ا�-��� ،'I'�'.%�9� �9'روەری �و �9'ر��'دار )K''0��'I� ��'ر8"! ،dQ�'�� )T'�0�H

d/Y=�'K(��'ش����Pرد��Yۆ3(��'م���رەدا�ڕا'=S'��K.

Page 120: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

120 ��ژ��� د��و� و�����ن

�#Y/*�را7(� ��� �X'H'��ن ��Xر-' '#� �X"�ۆز#Yد�'ی �h'�1و �'و� ��'�Q0L.'وە، ��'و-Yاو �'روە��

�'وە�� ��� 1*S'�� ���8'ڕ/.'وە، �#Y/*�ران �ڕز�eری ��� �'وان� )3Y=�'�� ��� ��h��رە#'ی دە#'ن،

�دە-1ا��� )7�9��� '�� �و '0�H� �UY-���1رh��� �و ���'��'د� '0�H� �'م� '#� دە8'ڕ/.'وە،

X� '�'(�� )7�K'ا���'��'#� �h'ر��'�'ر�'وە�' �'دەsL�p�9ن،� �دە�='�����ن �و ���Uن ��Bەوی

�'و��'�'9.'ش������وەڕ�Uن��'��ڕز�eرY#�)3/*�ران����'�و��'�دە�'��Íو��Q.1ا���ن�دادە��ن�و�

.��Uن�وەك�ڕز�eر#'ر�و��UYCدڕە£�Y#�M/*�ران������دە#'ن

-�MNX'��'وا��،dQ�7(��'وان�دە�1و�9'روەر3(��'8'ر��'�8�X'��ە�و��وا���'وەی��K'X'Hن��Kە!�

�1وا'،��1H¿'��'��وا���'وەی��'0Q-'S'êÃ'را�'ی�'��M[-Y8را�1ا��ی�-�'IYHك�'�)T'�0�H

�dو�Y9'�� �-�ك �وەك �و�چ �H"ن �وەك �چ �و��x/YIران ��x/YIرا�� '=S'��K� �زۆر0U'ی �'وا��ا

�71��K%�."ن �S'��K='ی �1از�Uری �و �9'ر��'داری )�'.%�9� �دژی �و ��. ��ڕ9=�¤ن�،'�

�'وەد�و�(I��L-�K'�9'روەران��'�9'دا�'ك�و��x/YIران��'�9'دا��'وەد�و�������و��'�9'دا�

�'دی��'�9'دا�'ك��Hن��'�در/�ا3(�9'دان�)���،��I'��'�1و���ڕ�=�¤�و�دژە9'ر��'داری�

� �9'دا '�� M[-Y8ڕا'PU�K� �-1ا��ی ���(�9ڵ �و �'�'�)�'وەد� ���� '؟'�� �و �1وە'�� I'ی

��� )xL����-'S'�اوی�Y¿Uر��د '�� �H'و�9وان �YI'.�'Hد7( '�'�� ���� ����'؟ a¬����

�'�'�� ���� �B��Xەوڕا��y-Y8ن؟ � �و ��Xرت )7�K'�U1ازk-R'9دە� '������� ��� '���� �x/YIران

�Xرادۆ�M�ÀIڕا���ر3(����'�؟

�'��)T'�c����'-1ردوو���'در/�ا3(�9'دە7�K(�ڕا��Ly1و7(���،�وە���-�¤وا��H���'��'ر�'وە�'�

��K'0ن�و��K'.%���Cن�و��K'X'Hن����pوە���'I�،دووەYI�)T'PU�K�'�ڕ���'وە�و�����زY¿Uدن�

�)�'.%�9� �9'ی� '�� ��Kر� �و���ز��ز3( �X"�ۆز3( M[وا��¤�-� M[.%kLu9'ر�'�� ��KرYIد���ن '�

�]-1e� �وەك �8'و���uووە، ��x/YIرا���ن ��x/YIر\1و�'وە، '�� �����زY¿�Uدن �ڕادەی �-� �0'-��ا�H

�-��رcUە �'و��'�1وە�،)T'�0�H� M�£��1�� M[-Y8رزرا'��و� )T'�0�H� ��Kری �����ز�Uار3( YIد�'ی

�'�� '�OU�K� ��'�¿Yی ����pوەڕYIد7( �'و3§� �1وە،� �������ا� 'ك� ��'�0QXو ���'-

� M[.2�'=-R'9دە'�� �9'ی� '�� �B2QXەو"�'.'وەر\1و���ن )Tر�X "�M[LS'�� �'0�2'وەی� و

Xر�و��K�'�'��'-'pS'��،ا���U9'ر'� !�2'ی��'�1و�ڕا���ر/¿'��'�X'H'وە����ڕا9d9'ر'ر���'�

Page 121: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

121 ��ژ��� د��و� و�����ن

ه�ی�؟�D; ��9و��و���و�ڕ'�ن �� آ( �9�

�'�� �'��ر�K'��Iن���� M`28� ��K\1و�'وەی )��Y8و�� �و��Bوا�1ون �-�¤وا�"ن '-'pS'�� �'Rم� ،Ç¡'�

�و��'ز�1و�='ر3(� �-�¤وا�"ن '�� M`28� ���\1و�'وەی '¿�1H� ،dQ��-'واو�� �1Kر-�ا )xL�Rوە� وە��

�دە9.'��/Yە� �و�دە1k-R'9از3( �-�#Bەو3( '�� �-Y8ر'����� '(L�!"��*از�و���Y���� �'��ر���K'��Iا،

�و� �#Y/*�ر3( '�Uرەوەز'h� �و ��f�9'-'��ن �و �'���1'�'��ن� '�� �ڕا���ر�U'��ن �و �1ور3(��

��T(�ژ/Yدە9.�ن�. 8'���'����ا'�M`و�Y9�)xL�!"��x1از�و���Lوەك���'Iوەی�'��'=�L��'�'�

/YI� ��Kڕە '��M[وا����-� �و��' ��sL®'9اوە-'وە ���iوو3( M�=�Y8� ���زدەh'��ا �9'دەی )7�K'�Uر�x

�'��ر���K'��Iا��1وە-'�Y9و�p'§�و���C'ر/0'ری�9'�.�!ە�Kن،��'ر�0/1'ر/���'�دەرەوەی�

�M�Iر��'��)T����ۆ�����uا�دە-1ا���L�'��'�1و�9'ردە�'���Kا��'�9'را�Xی��'دە���2QXاوەر3(�

]��زاد� ��1k[�)Tاز����9�"!�('� �Y9و�.��'ی '�!"��xو���'���'9'ر� �'ردەوام� )3Y8ا�LX� دا

�)7�KەB�1.2ڕ/0'وە�9'ر��'=��x/YIران�و�'��u�)T'��وەر3(��'د�xpت،��'و���رەوە�دە-1ا�"ن�

���ا���-� 'I� 'I'م،� ���1L'-'وە3( 1L�� �دژە9'روەری a¡��� �و �دە1k-R'9از a¡��� �1Lان

)7�K1و�'وە\�K�1L�� '�� ��'9'ر���'��ر�K'��Iن ��LXا��UY8ن � �دەرەوە�ا �و��' 'I'م� ��1L'-'وە3(

��Hن� ��'روەك �دەYIد، �#Y/*�ر�U'��ن 'S'���و�� �و���ڕ �28.��'��ن ���\1و�'وە 0'���1و7(�

�����1ر� �9'ر\�زا7( �و ��x/YIران �و �1u-��ران �وەك �ڕو��9دا )7�K'-'��f�9� '�� �'��ر�K'��Iن

�1و � ���f�9'-'��ن )7�0L�(LX� �دەêëQ��9'را7( �زا1pSو7(�'I'�"ن ���ی '�� Y-دوا� �و ن

دە1k-R'9از3(�����K'¿�f'2ن،��'���iووی���0/1Lراوی��'و��R�9'دا،��K'-'��f�9ن�YIا�'�

7(����h�،��f'2'ر���واش���\1و�'وەی��M`28وەك���*��"!�(��K'2درە�ڕا���ر���Kدی�Y¿.9دە

� �و�#Y/*�ران �1u-��ران )7��'�Uر�*-��'� ���1L��ڕە �و���UBردا7( ���ری�ڕ/)Ykاو\1ون )T'و�19و�

d/Y#ە�S1ازا�'#'ی�#'وk�'��ر#�%.'��ن،���s/1Lاوە�و�دە��d/Y�1Lو�ل�#Bۆ#'���زاد.

���Yازی�� ���'-� M`28� ���\1و�'وەی ���ر#%�%.'���'وە، �و��'��ر\Yد7( �-"¤وا�"ن �'�LX'وا�'ی

�'ر/1ە�Yد��2'،�� �و ���ر �دا�'�)Yد7( �و ��UBردان� ���Yازی� 1*S'�� ،'���� ��زاد� i¼S'hراد7(

�و��'و �Y8وپ M�£YX� �و '=S'���� )7��'9YX� �h'م �28.��'����ا ���\1و�'وە '�� ،'(�د )�'ا-�

�)7�9'#� �و��'م d/9'ر�دەدر'�� ��UBر�Uن� �و�h'م �'ر���Lوان� '0/Yدە� ����u'��ن ڕ/)Ykاوە

���ر�و� )7��'��eر��� �و�h'م �/Y#ردە��د �و�در/�ە�LXا���ن ���Y(Lu'pLuدن� �و��\'§ ����دە

ە،��'�'���uوازی����19��%.'���زاد1kازە��ن�و�دە1k-R'9ازە��'��و���H��S'h�)ە��/Yدر/0'و

.����9��%.'��ن�د�ر�Uە��ت

Page 122: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

122 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'�� �ژ/Yدە�K'.9ن �و�-1/�ە �H"ن �u'��وەر3( ��K\1و�'وەی �� M`28� ��K\1و�'وەی ،]-1e� وەك

�)T��ڕەوت�و��Kڕی�'��T(�ڕۆژا�'دا،�دا��sLاوی�I'س����'،�ڕÉ%��و��1Lاز/x(��\'�ی�''��-'�0�Hو��� �I��u'رەوە ���'-� ،''�� �1و7(� ���iوو���K'�Uا �9'ردە�' ��'�1و '�� و

�)7�KاوەYk¿/ڕ� ���9'ر\'�3( �و )3�'��9'رە ��� ،dQp'�� 'I� M9'ردە��� )K'���'$-'p�-

��'ر� �� �L-ر�X� ��x��Xی �u'��وەر�K'�Uن �ڕ/¿Ykاوە 'I� �L-�K� �وا-' �دە8'ڕ/.'وە، ��-�xران'

\�� �'وا� ،��� �ڕا���ر3( )x/Y/���و�دە9.' ��-�xرا�''� 'IۆBI� '�� ��K'��.28ن '���K\1و�'وە

�'��'��u1وە،�-'������و/¿'�و�وەك�د�'.Q0Lوی�دە�'��ن�I'و�SەYI/��و�'I'1ازا�k�1Lازە���زاد

d/درB���زاری�. ��Rی��1Lاز�و���xL�!"��x(�د¿'دا�دە�M[Uڕ'Xش�ڕا�X�'��'1و�$����وە��'م�١٩٩١

ەر7�K'�U(�دوا-Yدا،�QX§�دەY¿L�.9د�K�)7\1و�'وە�Kن��'��1را���Kا�و��'م��'�ڕ/¿Ykاوە�u'��و

�و� �'وان� ���دە�=�ان� �و��'��ا��ن �د�ردەYIان ��K'9'Iن �ڕا���ر��K'�U'وە �ڕ/¿Ykاوە 'ن�'�

���eداردەYIا�'وە� �و���UBرە����Kن ��1Hون� �و�YI��'9'Xد7( ��KرYIدە�. �'i¼Sرادن �'م� '-'pS'�

��K'81ردوو��و� �8'ڕەك M`28� ��K\1و�'وەی '�� ��K\1و�'وەی��'م '�� �'ر�و��'م'�دە8"�درا �ا

�'��ار3(�� 'I� ��'و����0/1'دا �'ر؛'�دە8"�درا �ڕ/¿Ykاوە���Kا )7�K'�i��و�� �'��ا��ن� ��28ی

���� �1ون� �L/1�� ���'-� ��K'��.28ن ��K\1و�'وە �1ردوو�K'8ن،� �وەك �1و'�� �'�1وان

�'��ار � �و 'I'�Uوەر��'u� �ڕ/¿Ykاوە 1L�� a¡زا� �Y8و�( �ڕا���ر3( ����9�oY¿د�'وەی \1وان

�1و�و�-'����دە�=�ا�xL(���ڕا9.'و��'��)7�K'�'��M�=�Y8دن�و�YIر�K1ازی�L��'��0'���Iن����

�و��Hوەڕوا�$��'وەی� ��ی a¡������ ��'ر�I'س �و����ی ��'�Sە��/Yدران �L��9'I� �وا-' �1و،

)7�$9��� ��M`28. ڕا�'را7( )�!"��x��� '�� 'I'9YX� �ڕ/¿Ykاوە���Kا )7�K1و�'وە\�K� '�� �'Rم

�و�دە �دە�=�ا�'�Kن �د�رY¿Uد7( ��2QX� �و �دە9.'8'ر3( �ڕادەی �-� �و ��'دە��'وە �=�ا���2ا

���� ��ی a¡'�B/�eا �'��ا��7(� �Lو�Y8� ��'ر �و �'ر-'9¿�ە�1وەوە� �ڕا�'ران '�� C'ر����ان

�دە�1و�'� �'��و��K'��.28ن� �و��K\1و�'وە �'ڕ/�ەYIد� )7�Kراوە'��ڕا '�� �ڕا���ر��2' '�� دە�=�ان

�¿Yد�'و OI'� M[/1ن������K1ازەk-R'9دە� �'��ا�'� �و �Y8و�'�Kن )Kڕەدە��وو'�� ەی

��-1رU.'1ازە����Kن[.[

�'�Kر\Yد7(��)T'���Hو��M`281و�'وەی�\�K�'�پ�'H�M[.2�'=L-رەی����'ز�1و0��)7'��'��'�'�

�Y9و�.'� �و �دە1k-R'9از3( M`91ا� �و �ڕا���ر�K'�Uن '������� ���رد�'وەی ��

� ��ی �] H'پ[�0QX'9'را�'I'ی ���و� ��زاد1kازا�'� ���iوو3( M[.2�'=L-� �'روە��

�'ر�X�'���-Y8وا�='ر3(�و��Y8�M[LX'9و�'������L�!"��xوەك����)��Y8و��M`281و�'وەی�\�K

.ڕا���ر�K'�Uن�و���X'روا���ن��'�'��u�)T'��وەر��Uا

Page 123: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

123 ��ژ��� د��و� و�����ن

�� ��Jی&/ ��و د���ی/؟ `'�و�ه��9و د �Dه��ی �X ی�م �ی���J )' �(�9و� ��

�ردە'�(����)7���S'='ی��Yۆ3(����'،��'�h�1*Sوە�Sووا�'ی�دەوT'S(��'-'وە�'�و���C"!م�د

)T'�����دا �و �����ن �ڕا���ر3( M[.%k(/ڕ .�'�� �و '�Uڕا���ر� )�'�"�ۆ#'� �L��� ��'�1و §QX

�وەك� �'دا،'¿H1وr� )xLy.%k¿/ڕ� '�� 'I'Iۆ�"�� ��'Y=Sا7( M[.%k¿/ڕ�� M�ÀQ9ۆYX

� d/و'Iدەردە� )T'��Xر-� �����uی����و� ���uواز�U'ك ��'�1و )T'�دژا �و �دە��ر8"�3( '.Q�دە

��1�.1وری� '.Q��دوا�uر�دە �و �دە��ت 'I'�Uڕا���ر� �Y8و�' �دەرەوەی )xL1و��� �و ��'وڵ �'�1و

�ڕەC.�ر�Uن� �C1e.�ر�و �و M[�q��Ýâu� �و �-�¤وا�"ن �و �ڕا���ر�K'�Uن �Y8و�' '�=Yا7(�� �و �'��ا��ن

dQ0Lە��¿LX .ی���� �-�ك، ��1�.1وری '�� �1و� '#� �L-��1و���'hو�� �1UBون� �109ورە��7( h'�1و

�9�Y=S'h'ر\'�3(� �و�-��( �و��'�U1L¼�دووون �-L)�اون )7��'��-'R'���و�� ��Yۆ3( '�1ە��'X

�ڕەC.�ری� �و �C1e.�ر '#'��.%���C� �cوو-0'وە� )7��'8�������� �و ��'دە9.�اوە �"�#Yد�'وەی

Y8و�'I'ی��'��'-�M�£Yد�ردە#'ن�و���را9.'�ە#'ن،��'�وا-�'K(�د¿'��'�1و�ڕە0''ك��'�

dLy��. �'�1H1Lو7(�و�دژا'T(��ی�دەزا��dQو��'�1و����Xر-��'ك�و����د�'ك��'�دوژ���دە

�،)3'¿H1وr� )K''-�W¿LX� ��'�1و �ڕا���ر3(، )xLو�Y8� ��'�1و ،��'8'ر�9'ر���pە� �'و���رەوە

��1و�)7��Uا،��'Y=Sی�8'رای���C"!�'�و��'-'ك�8'ورە�M`و�Y9�'���L-'S1ون�و��'�1و�دەو

�1و��C�،)7"!م��'��1-¿'دە�eت�"X .�d/YIە�L��.9'ردا�'وەدا���K�'�م�!"��Cر��uروە���زۆر�'�

�'0�r'.9ڕا� �د1ە ��'�Kت، M�£Y-'�� '�� d9'�� 'I'و�Y8� �� �'��ام� 'I� �L-�K� �-� و

�دەوS'ت�] I'��.%���C'ی[ ،'��'ر���وا �دەوS'-���2'وە ��رەی� '�� '�'�� ����0��2دات، �ی

'=�'-�)T�K�'�����'-ت��ی�دەردە'I'��.%���C1ە� !-�و�Uا�د

����*��"!�(��Xرا9�M[.9'روەر�'��'�U��T(�1ا��9اودا�M`%3او�LXو��'�Uم�زادەی�9'روەر!"��C .

�h'م� ،dQ0L�\9'ردەر� �����1�9��%��'وە �و M[���� �"�ۆ#'ی� '�� dQدە-1ا�� �h'م �'ر�'وە'�

'���دەR'9-='را )�!"�����9� �"�ۆ#'ی� '�� �9'ر�S'hا7( �زادەی��'8'ری �h'م ،''h� دا

h'ر���ت�h'ر�#'س�و�h'ر�Y8و���Lچ�. دەTR'9(��1�.1ورە�و�h'م�زادەی�دەTR'9(�ڕا���ر3(

�h'�1و� '(�د �'وا7(� �'وە،� ��ی �hڕە� M`9ڕا� '#� �1�QXا�1و ��1�.1وری، �و�چ �و�ڕا���ر3( �1ور3(��

��� �'وا� ،''hو�'�� �و�9'روەر3( �و�ڕا�'ر3( )3Y/���دە9.' '�� �و�31LX%���ن ���C"!�(��'زا�� )��

�'�9'رووی�h'�1و��'���'وە�8'رای���C"!م��'��9%.'�(�9'روەر��Uا'،�. �ی�ڕا8'���ووە

�و�h'ر���ت� '�!"��C� '�� ��uر/� �و���*( '(2Q�� ��1Lە�����'وە، �h'�1و '�� �دەوS'ت وا-'

Page 124: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

124 ��ژ��� د��و� و�����ن

�-�وە��1 ��'��r'��ن �9'ر '.���0�دە ��Q'ردە� �'وا� ��'-��9Y'وە، �#'و-' ��ی 9'روەر3(

'Xۆ��ن�و�ڕاYووا�'ی��Sوە���،'(�'وا-�'�(�د���،dL��$�ڕH�M[U'و�9وان��'�'ردەم���Uا�ڕا� )*S'9'روو� )TR'93([دە'(H1r[�)xL-'Sدەو� '��¿S'9'روو� '-R'9دە� �'و� ���ی� ،'

dQ��M����'�ر�Xو�9'ر\�ز3(�و��M`-ر3(�-�#��ر���K�)xL-'Sدەو���dQ��)3���X.

!"��Cۆ�B�'����#'7�9(�ور��Uو�h'9.'وەر،��d28�)7���م��وەك�1e-�ر�و�وەك�ڕەC.�ر��'�ڕا8'

دە9.'��/��Yو��Xرت�و���را9.'�ڕا���ر�U'��ن�و���%�dو���S'��7(�دەR'9ت�و��'�����ی�زا�Sا،�

�-'�='-�و� �'و�ڕادە� �.2Qh� �'Rم� �9'رە-�-)�Lە��ت، �L-�9)�ا �h'�1و �و��' ��Lu'ك �h'�1و '�

*"9'د�ڕە�'��ن"�'�1وە،�#'�-����و�دە9.'����ی��Bژ/Q0.'وە�"#YاB9ە�'��ن** "'�=Yەی�

��'�. 9'ر��'��r'��ن ��K'.%���Cن '-R'9و�دە� �cوو-0'وە� ��'ردەم ���iوو3( �'ز�1و7(� وەك

�M`%3او�LX� '�� �وە��Rا�'وە �وەك ��زاد1kازە���Kا� �و��cوو-0'وە ��ت'� �'را�p'ر�X'رە9'��7(

� )T'�0�H� �9'روەر3( M[.9را�X]ت'Sو ] دەو� '�� �1وە،� ��'1�Ãو��ا ����K.'ی��' ����.��� )TR

�دەوS'ت� ��'9'ر ��'-���9Yن �'ڕادە'ك� M`%������9� �cوو-0'وەی� �و �Kر��'�Kن

�M`%¿�� �و �دۆ��ا���1ون ���-1ا�� �1k�9ر�K'�Uن �دەز8' �و ����X� 'I� دروY¿.9د�1و،

�M`%���C� �cوو-0'وەی� ���'-� �'ر�'وە'�� ،d�دەد ���Uن �ڕۆژی '�� �ڕۆژ M�-'R'��K

'-�YC�Mە�ڕە�'��دا،��K\1و�'وە��x/YIر�K'�Uن��دە.1اYI "'��)7اB9ە�'�Kن"R'��K�)xL=�'u

d/Y=\�.9'��'روە����'���S$������و��'�. �xI'-1Kری���xت�و��'رI'�9'رەI'��I'ی�دەوS'ت��'�

�����%��� )TRو'�)T'��\'ڕ/1ە�'را �و�9'ر�'�Sا7( M`%������9� �'را�p'ر��cوو-0'وەی� '�� ش

�K'�U2'�9ز�X� �و ��x.2Iر3( '�Uرەوەز'��'�� �xا�YC� �u'�'ڕاڵ �I'.%���C'ی ���!ە ���'-� ��ا،

�و� �زر/��ش '�� �-1ا7( ،)7�Kاوە�"=/YI'�� ��I'Hارە �و ���.P'ر )7�K'��=�'u� 'IۆYC� )K'��K

��Kر8'،� �و�دوا '=^LI� �u'���وەر�و�دوا �دوا �و �9'�='ر�و���ڵ �دوا �1��را�¿Yدنe� )7�K'$�-

!�'�1L\'رن

�و�#Yدە�)Yد�'و �ڕە�=�ا�'وە ���C"!م، )T1رK'��'�� '�!"0Lfو���� �����1�9�"!م �#�0'دۆز3( ەی

�M`9ر'X2.$���'روەر3(�و�و��'-'وە���M[.2�'8'(-1��'����ەدا��'�'�d9�'�[دەR'9-�ا،�وا-'�

�d9'�'�� �hروە'h� �دا8"�#'ر، '�� ���ڕز�eر\1ون� '���� �ژ/Yدە9.�ن M`91ا� ��2.$���'روەر3(،

.�1�� ��زاد3(� �و���رەزووی ��hوز��7( M`9'h� ،M`9ر'Xوە'-'��'�� d9'�'��1*S'�� ،'���� 1ور3(

���2.$��'وە �و ��'-'وە �'��وی� '�U1ازuر��� �دەR'9-�ار3( )7����u��ۆ������iووی�] '�� ،

Page 125: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

125 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� �و�9'دام �P.�h'ر�و��Xر-'#'ی �و��Xر-'#'ی، M[���91�� �و��'-'وەX'ر9.���ا ��2.$���'روەر3(

�L$'ن�§QXو��'$L�وە'K(�ڕا���ر3(�و��'�1و��cوو-�X .'0ر-'#'ی��$1و�'�ز�0Uووە��7(�9'ردە�(�

�8'رای� ��'Y=Sی �ڕا���ر3(، �و )3'¿H1وr� )K''-�W¿LX� ��'�1و �و �ڕا���ر3( )xLو�Y8� �'�1و

��وڕدا�'وە'ك��'�ڕا�1ردووی�ڕا���ر3(��ی،��'�Y8وپ�و��cوو-0'وە��'���C"!�'�و��'ر�I'س�

YIەوB'X� M�.%���C� �و�1e-�ر�و�YIداری �و�-�¤وا�"ن d%É1S'�� '���e����� دووە،�ڕا���ر���K'�Uا

�M`%���C�)xL$/ا�دژی�ڕژ�U��a¡�'�'����dQ\1و��'وە��'�M�´��������'رH'��ە����K�oت�

�ò'�� BەوYIد7(�'وەك'X� )xUر'� ����C%���ا )K'��Kردا�'وە '�� �'Rم� ،dQ����'u� §�

�1وە� ]%���C .8'ر�'��و� '�ڕوودا��ا '�� �.%Q���'ر� 'I� �0LÝï$'وە، ��$1و�''ك �دە-1ا�[ ���ەدا

'��'رە���ر3(��)�!"��C0'ری����'0���'داY8�)xLا�'وە�دە� �'وا�،M�£Y-'��'.Qp��dQ1ا�.�را�p'ر�

�)�!"0Lf��� �ڕا���ر3(، )TR'9دە� M`2�S�X� '�� �Q%.�دا� '�� ��'ر/$'دا؛ ��'م �1Kرد )�!"���1�9��

�'¿�د )7�K'��1Kرد �ز���' ��1Lەرا7(� �ڕەوای �دا1از3( �'را�p'ر� '��Kردا�'وەدا '�� ز��7(

]� �و���را�( � �و�1W�'Ia²���YIڕی )Kو�]و�زازا'�� ��1Lەرا7(� )3Y8ا�LXو�� �'رە���ر3(� ��'ر��Kت ،

���9'ر�'و�'���I'��.%�f'ی�ڕۆ�py"�ا7(�دەR'9ت،��M�£Y-'1ون�و��p��ز�����'�2�'8.'��'��u1د�� d2³� '�� ��ی dQ�����Hردە �دەR'9ت، M[���X� M`2�� �وەك ���C"!م �'وا

��روت� �و ��ك �و �/1� �و �دەر\�kت �-�xpS'¿L- .�M�£Yت�د�$�YIاI'�9'ی �� �ڵ'� '�'�

�'�'�ڕاI'��.9'�و��'�7R�9(�ڕا�1ردوودا��1و9'ران�و�ڕۆ�py"�ا7(�دەR'9ت��،'����)K'ڕە�'�

� �C'ر��7( '�� ����0Q'#'ی �%�0'8'ڕی ��� �9'وز�Uن )��^e� ��uر ���'H"9'رۆك "

C1ە���زادی�و��'��ر\Yد�ab���)7ڕەوا3(�د='ران،�د�'���-Y8ر'�����'I�،دووەY¿S'��'I'��.%���

�. دەر\�kت )3�1L�� )��'u� �و�����2�P��ن�و��١٩٩٨-�١٩٦١'روە�� ��Xر-'�Kن ��1Lان و�دوا-Yی

�I'��.%���C'ی� �د1ە M[-و'Iدەر� )7'$�د '�� )T'U�-� �1Kرد ��1uازی� دەR'9-�ارا7(

��ن�YIدووە��I' !دە1k-R'9ازان�و��'ردەم�0UB9�)��'u'وەی�

Xی�وازی��چ Xر���� ��.��)X آ(�(�ی�م ��ی� �X ه�ی� �3ی� _ه����� >�;�" �[د�� د�دات ؟

�1و7(�واژەی�'S'رم��'9'ر���H���،'I��9رەYX�)K1ەڕۆLا�'وەی����Rی�وە�X�'$���'وەی��§QX"

�" �����"!م �'وا-�ی� ��Kت o��� 'I� �1ە9.[،"Communism "'��� .�1"!م��K "Communism"

3(���ز��3�xL��)7(�و�وا-'��Common "1L"وا-'��1��K='را3(�و����Kن��K1L��a¡�3(؛�وەك��K

Page 126: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

126 ��ژ��� د��و� و�����ن

�1و7(����'�و��'روە����'�ز��1K�)7رد�ا��'وە�" �����"!م"�'�ز���'��-����K'0ا�واژە'ك��'��وی�

�1xS'��'�Kردە�'ن،��'S'��'��'�'و�واژە�'I�،ن��"ن�K'.%��1��K�'-ر�X7�9(�دەرەوەی�'I����'-

'.%��1��K� ��Xر-' �9'را7( ��'�1وا�'وە §QX� '��'S'�� '�� '�واژە �'و� �'��ا�'����Kن� �و �Kن

�'�Kردە�'ن .� )7�Kواژە� �وەك �واژا�'ش �'م� �'دا'وە]� �د�$�YIا-1kاز(د�$�YIات M�£'I (�،

� M�£اYI�$د�)ab�9�P�C� �و ��cری )x�'H [ (� ،]� )7�®'ò)d%3�1ر�¿L9� M�£'I (�)7�$P�ò� و

)'Iۆ�"� /M`�/M`%7زا� M�£'I /� �) ] زا7%.�ۆd9/ زا�x.%7ر ،]�9��� M`�'�� دژە�(��1�"!م

�)����1�9�"!م ��y.'ر����1�9�"!م� �)��1L'-'وە3((، �'�.'ر����1�9�"!م� �1Lا-�(،[(� 'ن�..،�'�� �-

!�1و9'ران�و�ڕۆ�py"�ا1K�)7رد�و�-'���'ت��'�=Yا7(��'و��cر�و��"�ۆ��K'وە�-Y¿S'¿Lاون�

�ل�و�دەY¿.9د���''����2QX�)KB2QI'2او�و�'=S'�1Kدن�YI�0/�1"!م�وەك�و��K�)7را'�ی�ڕا

�B2QXەو" )Tر�X"�1'ی����� ��� ����'�K'=Sن ���iووی )3��'p���r� )7������� '�� d2³� ،

� )T'�و��'��ا �] Slavery[9'رە-�3( a¡دا�­�Cو�]feudalism [� و�] Capitalism[و�9'ر��'دار3(

� �'و�] Communism[����1"!م� )7�K��'0�� �و �دراو a²9'ر�� �'وردی� �'8'ر� �و dQ.9'�دە

�'ی��'p���r��'Iۆ�"����� '���'p���rو�'�� �9'ر�Hوەی �'وا� ،���ە� ��Yۆ3( S'��K='ی

]���� [�)T'���Hو��d�'�'�p'ت��"�ۆ'I��T'���H�)7(�دەرYIدY��)7ۆڤ��'��-'����y'��ن���

�aۆ�Y�� '#� �L-��� ��'ر��'و��uرەی ،d�'�'����� d�'�'�� �دەر#Yاو��' aۆ�Y�� 8'ڕا�'وەی

�ڕ BەوY¿Uد7('X� '�� d�'�'�� '�� �'�دەرYIاو� �و �دەB9/.'وە )7��'���1e� ��p'ران'X� /�pزی

��1��K"!م،� )7�K'���%3ر�­�-� ��L¿�ا�'وەی �'Y/1eەی� ��واش� ��'ر ���ددە�Q.'وە، d�'�'�

���� ��Yۆ�K'fن )3��'��X� '�� 'ك'=S'��K� �وە�� M[-�Ýúد'��و� ��1��K"!م '�� ��Yۆڤ M[.2�'8

7�K'¿2Qو����P��'������uی��Xرت�و�-�¤وا��7�K'0(���ر��Iو����(��Xش��'وان�دە�'0�9'وە�

Bەو�Kران�'X�)3دن�و��دەرYI'0Iزا7(�و�دەر'��'�و��'ر��'زۆ��I'ك��'�-�­�ری����2QXداڕ/�راودا�

�'را�p'ر�� � �ڕە-¿Yد�'وە'ك �و �-Y8'0ڕە� ��'ر ��'روە�� ،d/Yدادە�� ��Xر-'�Kن �9'را7( و

�'��دان�و�دژە1و �،M`%��1��Kی�'=S'��K�'���2ن�'8�)T'���H�)7�K'�Uوەڕی�-�­�ر���'��)7

d/YIژ��ردە'��R��.

���ش� �وا-' �دەزا��، �ران�"�� �و��"�دۆزی �و�دۆز0U'وە ¼�دن'X� '�� �����9�"!م �K'.%��1��Kن،

d/و'Iدە� ���د�'�Kن �'ز�1و�'� �و ��2ن'=LX� §QX� �و '��K'.�� �'روە���. ��C'ر/0'ری

'Iدە�،d%7زا�'��را�'��'�X"�ۆزYIدن�و���و-�YIد���ن��"�7(��'و��Kدۆزە�"��'�K'H(�ڕە-¿Yد�'وە�و�

Page 127: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

127 ��ژ��� د��و� و�����ن

��uرە� ��'م 'I� �و 'I'��.%��1��K� �"�دۆزە� �دەرەوەی '�� �ڕا9.��'ك ��'ر '�� �Y¿�S�xدن

��'ز�'�='را3( '�� �در/�ەدان ��'م �و '¿L%Iرادۆ�X .�M[.2�'=LX� �وا-' d%7زا� '¿�1H

�'ز�1و�='ر3(�و�در/�ەدان��'�دەرI'و-��و�دراوە��K'��y�2QXن،��'وا-�'K(�د¿'�زا��d%7'م�

�و �xLy.2(��در/�ە'=LXو�� ��'ر�دەرI'و-� ��'-'ك �و��'م )T'U�� §QX� )7�K'Sو'�� 8'�'ی

�'�'�� 'I� �ڕە-�ە�K-'وە، ��ی )7�K'.9درو��� �و ��واز '�'�� �و M�0ڕۆ���� ،'����'ز�1و�="�

��K'0�2ن��'رە����(��Kر�و�'=LXوا-'�-�­�ری�و��،'��.%���UY-���M[.2�'=LX1ازی�8'�'�و�L�

��Kد�'وەY¿�r�-و�� )K��Hی'I'وا�'�LX� ��'ك ��K'.%��1��Kن�. �، �8�X'��ەی a²8'ر�9'ر�'�

��'�'ڕ� �Lو�9'ر��� ��'ر�ڕە0' �و�ڕە-¿Yد�'وەی M`%�%Iر��� )�!"�1��K� �'�'ڕ�زا1p�.%7و7(

�-�!ە� �'ر�Hو��'�1Lان� )K'�Uواز��u� o��� 'I� �دە��0"ن، ،���ە� ���2����دەYIاوە�KنQX� داڕ��0'

��K'��yن�و�-�!ە���ر���K'��.%�%Iا������' .�����K'��yن�درو1p�9وY��)7ۆڤ���وەك�1e-[�-�!ە�

� ���دە §QX� �'�'��d] 1اYIد[����1ر3(� '�� �9'ر���L'8'ر �و a¨�� aۆ�Y�� �و دەB8/0'وە

����Yۆڤ�د�ر�Uە�Kت��d�'�'������K'0ن�ڕ/='�Hرەی�8'ڕا�'وە���دەردە�Kت�و����Xن�1ای�

BەوY� [Uۆ��aدەرYIاو��'��'�'�d[و��'8'ر�'Xرە��H'=/و�ڕ'���K'0ت،��'وا����K�oت��'8'ری�

�9'ر� '�� ���iوو ���ر�K'.%�%Iن 'I� ��'ر��'وەی ،'���� �1و7(� d�'�'�� '�� �0�2'وەی'8

�Yۆ�9�a'رە-�3(��'��ی�دۆز0U'وەی�[���r�H���'ر7�K'�U(�8'�'ی�S'��K='دا�دا�'��ەI'ن�

�'�1��K� �'��!ەوە،� )7�9'I� 'ن�'�� ��وە��ار��Uن �و �'ر�'��0LWن� )7�K'.9رە'I

�Lu'��'I� �'ر�'وەی'�� ���OU�Kا M[Uڕ'Xڕا� '�� �و����Xن )T'OU�K� a¨���r� '.Qە��LXو�� dLPLە�

�M[�H� ���iوو3( )K'��%3او�LX� �وەك ��رادا�"ن،�'�� M`%������9� Mڕ����� )7�K'�Uووi��� 'uر'�

�'Iوەی�'���Rدە�M`9د¿'��­�Cدا�K'Sن�9'ر�'�Sەن�و�د�%��'وە��'�ڕاX'ڕ1u�M[U-��را��ا��'�'ر

�Uووi��� 'uر'��M[�H� ���iوو3( )K'��%3او�LX� �وەك ��رادا�"ن،�'�� M`%������9� Mڕ����� )7�K'

� �وەك ��ر1uا�Kن� '¿�د M`9دەR���و�"��ڕ�=�¤" ���ادە'X� �Lرا���"��و�دوا�uر� 9'ر�'�Sەن

�1ورS'��K�M[-�W¿LX�)7�K'�U='�دەI'ن�و��'و�9'رە����'�دە8'ن،������'0��0�S�xL'وە��'9'ر�

� a¬2$'رQX� �LS'��K� dQ��دە 'I�)7�K'�Uر�­�-� BەوYIد7('X� '��و� �ڕوو\�ەن �1ور3(��� 8'�'ی

� d�'�'�� ��� �8'ڕا�'وە �-1ا��ی �9'رە-�3("�'وان، ��'�]. دە��1��K "dQ'ی �'وا�'� '-'pS'�

��-� 'I� ��8¤ا�'وا�'ن، �و �8�X'��ە �'و� 1xS'�� ��sن، a¡�'� ��C'ر/�sاوی� '�� �و ��sن ��1Hو7(

1��K�)7ەواB��Xران�و�'��L$'��'�دە�(�ڕا�'Iن�'�1و".%�� .7%�%.'وە���%.1و�����و�دە

�،��'�� ]L^�� �دە-1ا�[ �دا، )7�Kو�-�!ە� �دو���3( M`�'�'���'�'ڕ� ]��� M[وا��¤"-� 'I� �.%Q�

Page 128: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

128 ��ژ��� د��و� و�����ن

��cر� �وەك �و��'��رI"!م dQ�� d�'�'�� '���� �و���UBر3§ '���� d�'�'�� )Kر��'�� S'��K='ی

. 9'�.�!ە��'ك�-�!'8����)7�$9���'��ر�K'��Iن��'-'���"ن���LS'��K-�!ی��d�'�'��'���2ن�

�و� �دو���3(دا�B/�ن M[���� '�'¿���� .� ��زاد� �S'��K='ی '�� ��Yۆڤ M[.2�'8]� M`%������9 /

)Kر��'��'8'ر/��] � �وە�� �و�ڕوودا7( 1ە9.''X� �H'و�9وە��K'وە 'I�-� )7���xL-و�� ����دە3(� '�

)7�$9��� )K'U1وuر'X /و�� Í�'u� BX� �S'��K='ی ��Hو-YوL����K¿�ا '�� 'I� ،'���� ڕا���ر3(�و�د �H'و�9وە ،)3��'-� �و �LX¿'وەژ�Uن ���ر��7( BX� )K''=S'��K� '�� d/ڕدر���� )T'ڕد��ا

'-��MNI¤¼LI�،Mدە1k-R'9از3(�و�R'��K�M�2'\�ر3(�و��xUر���'��d/ڕدر���19ود1از3(�

)T'�fۆY�� �و���ودەرد3( �-Y=I'� '�� d/ڕدر���� �ڕا���ر3( 'K(�. �2'�ر3('=S'��K���'�

1LX�)T'�0�Hوای������'ردوا�(�-I�-�)7���xL'�ژ/Yدە�K'.9ن��)xL%Q9ۆYX�)7دYIڕ'�Q-�'��M`%3

''���L��������2ن��'�وە���'8���'ك�I'��'9'ر��0'��ی�c9ا�و�. '=S'��K�d/YIن�دە�H

��'9'ر��0'��ی� ،d9دەY/ژ� �ڕا���ر�و�زۆر0U'ی �I'��0'ی �C'ر����ار3( ��'9'ر��0'��ی ز�0Uا7(،

��2'�ر3 �و ��'دار �زۆر0U'ی �'°¯�ڕە���ەر3(� �و dQ��دا�'زرا �9'ر��'دار �I'��0'ی )

�)7�Uر�و�ژ�K� M[.%k¿/ڕ� �و��' '-��'�KنR'��K� '�1ە��'X� '�� �'S.'ر��-�I'V'ی� ��y2QXر\1و7(

�ڕا���را�'وە� �دە�( '�� ���'-� �1XوH='را�'ك �وە�� �وە�����s؟ ��'و�و�ڕۆژە 'ك� S'��K='دا،

Sو'Iوەڕ�و�دە9.'���و��p���)7�9'I����'-و��d/ڕ'Xدەردە�)xL1و��¿Yاو��'��'�1و�و�d%3و�

.9'ر\'�،�دە-1ا����Bوای�pQX¿'ن�و�دوای��¿'ون�

� �����9�"!م M[-�Ýúد'� /�M`%3و� �دەرەوەی '�� �ڕوودا7( �-� '¿Lو�'� '�� ،)Kر��'�� ��K'�='ی

�Yۆ��K'f'وە���dQو��'���C'ر/�sاوی�-1ا��ی��uدوو8'ر���U'ی�ڕا���رە�H��-�،'��Kوەڕ3(��'زە3(�و�

�'و �M�9دڕە�UYCدەوەی�YI'�'ك��'��'���و��7(�'=S'��Kوا�'وە���-0'دی�وە���'�LX'�ان��"ن،�

�'S.'ر��-�V(�دە��sن�و�YIدە�¿Yد�'وەی��'�ژ�Uن�و��'��'��d%31LXو��'I�،'.91ە'Xوا�'وە�'�

�دەزا�� ���-0'دی ��%�8'رI'ری ���'-� '�� �ڕۆژا�'دا �'�K .�)xLyLSری� ��'�1و ��� �'8'ر

��'زار\�رەYIد ���'-� �9'ر'ر��ن، �د¿.�-�ر3( ��'��ن �B2QXەو"�'وەی )Tر�X "وی���'�� ،dQ�دە

� �Y8و�'�! BXۆ��.�ر�Uوە '�� �����Uا )7�Uر�و�ژ�K� M[/1�� '�� ��'ر�ڕۆژە �'��ر�K'��Iن� �'ر�'وە'�

�a¡�'� �YIدە�¿Yدەوەی )xUر'� �9'ر\'����Kا '�Uوەر��'u� �ڕ/¿Ykاوە '�� �و ��K'��Luن

�M`%������9 /'S��'��رI"ن،��'�ژY¿��Uد7(�'��'Hو���'��'Iوەی�'�د�Y��)7�K'0UYۆڤ،��'ر�

7(���YIا���ی��Kزادە��ڕوو�Uا�و��'وەی��'م�ڕۆژ�eرەدا��١٩٣٩-١٩٣٦و���%�����ی��١٩٢١- ١٩١٧

�'Iوەی�'�7(��'ورو���و��'�'ر�xUدا�'رU¿'�ڕوودەدات،��K'�1��Kن�و��K'�U��1ە��'رەوەزe�'�

Page 129: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

129 ��ژ��� د��و� و�����ن

�u�'���/ر�u'�7(��'��xUYCو�QX���2QX§�9'ر�'�Sا7(�دەوT'S(��'-'وە3(��K'=S'��K�'�ن��Kرە

� �و����91ا���ی �xUر'�'��و� ��-"ن �و��'�'ر�xUی ��9���9�0�YIدن[�uو�� �داYI�"8دن §QX[�،

�1و7(��'�1وە؛�ژ�Uن��'°¯�9'روەر،�ژ�Uن��'°¯��W¿LX-'ی�1rوH¿'3(�و�دەز8'ی�ڕا���ر3(؛�ژ�Uن�

��زر7�e(�و�19ود�ر3(����¿'�Kن؛�ژ�Uن��'°¯��0/1'را'�X�)Tر �¯°'�-'�Kن�و�ڕا���ران؛�ژ�Uن��'�

�M�£اYI�$د�� �0'��ی� ��'9'ر '-��اR'��K� M�I'��K�� �و M`2و���� �و ��'روەرز3( ��ر��7(

�'°¯��0/1'ر�و��X����و�دەوS'ت��'=S'��K�،�ڕا9.'و!

`ر)� �X یی�� �و�� ��&� �' ��Xڕ��)� �_&�9Aارد������ی� �� ��ز�ر� '( !�

�� ،a"� '�ری �9و��( زbر�Xدن cی��.���ی5 ��ی� ��و �_&�9Aارد�� �' _ر)� زbر��Rی���� �@� �ی� ، ��ی� ه�و �� ��3(� ڕd د��Xت و :9ی&� aری�' �X ��و�� �" P(ر�ی/ �X�ن د�X�ه�9ی�ر �X�' b9و!&�ز� ڕ��ی4 "� ��رX�' )' ��و��

ڕا��رای�' و ��را!���Xد� '�ریa �ی�؟

0LÝïن����'�"ن،�i���'Iوو��'�دەرەوەی�وY��M`%3ۆ��K'f'وە��\'���Kردە�Kت�و��'8'ر��Bوا�

�M[UB�� �و '=S'��K� �1ور3(��� �0'��ی� �8'�'ی �1ازراوی �و �د�رY¿Uاو )K'�ڕ/�ە وا�'9.'ی

����'و��L¿�ا�'وە���I'-1ار�U'��'�1و��'وY��)xLSۆڤ��MNX'��'وا��\'���،'��K'���'p���r

�� ��'-'ك ،'I'ر�و�دۆ��� �ڕوو\'ڕوودە�dQزوو-�Q'ڕا��7( �و�������Kا d%¿ .�'I� �L-�K� �'Rم

'T(�ڕاI'��.9'ی�د¿'�دە�K�'I�،dQ0L®'9راY��)3ۆڤ�و��'رە����1pو7(��fۆYووی��i1دی���

�'�� '=�L�� ��L¿�ا�'وە'ك �وە�� ���ی� �'وا� ��Yۆ��K'f'وە، ��KرYIدی �'��ی� '��K'ڕا��e

dQ0L��0�'ر�'�� '¿�د a���� M`%������� �I'-1ارU$�ن��'�'ر�'. 1XوH='را3( )K'�ڕ/=' ���'-� وە

��'ك� ��¿%.'�Kن، ����Kری �دووی '�� �و�8'ڕا�' ��L¿�ا�'وە �'و3§� �دە�Q0L.'وە، �'ردە��ا'�

�)7�Kرە�K��� ���� ��Yۆڤ؛ ���ڕ�=�¤ا�'ی �-1ا��3( '�� �1ون�L�1��و��� ��¿%.'�Kن '�� �-�WS'�

�Q%.�ی���ڕش،��3(��1ون���دەرە�M�I؟��-�M`%¿�

Uزۆر� �1د����1ر3( 'I� �L-�K�¯°'�� ��'�1وان )7�Uوەژ'¿LX� M`9��� �-� �ڕاX'ڕ1Uە�Kن 'PU�K� 0'ی

�'وا�� �-L¿0'�¿�ن، �دوژ��0§ M[-و'I9'ر� '�� �ڕاX'ڕ�K'0Uن �'8'ر� ���ی� ��K��Bت،� 9'روەر

� d����-�Kاو�Y¿Uر'��ڕا�'ر�و�ڕا ��'9'ر��0'��ی '=S'��K� �ڕ/¿k%�0'وەی '�� ��L-�K! 9'رە���م

�� 1Uڕ'Xڕا� �1u-��را7( �زۆر0U'ی �1د����1ر3( 'I�'�Uرەوەز'�� )7�0-��y�� M`9��� '-�e�

Page 130: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

130 ��ژ��� د��و� و�����ن

9.'3(��'�دارا�­�C�)3دا�K'Sن��'9'ر����K'=^LIا،����ی���ر1uازی�'��x.2Iر�K'�Uن��'�MNuوا

�)T'Sدەو� ��'9'ر��0'��ی �S'��K='ی �ڕ/¿k%�0'وەی �-1ا��7( )7�9��� '����ر� �ڕ/¿k%.1وی

��� �و�1u-��را7( dQ��دە )7�K'Sدا�­�C� �9'روەر3( �و�Y=Lu-0'وەی �'��'-'وە3(� �دە�eڕدر/� !ەوی

� �ڕو�9'ی '�� �و�9'ر\�زان ��x/YIران �1د����1ر3( 'I� �L-�K� ،'-Y¿/YI� دا��x/YI١٩١٧را7(

]'-Rو�و'��)K'�1.2وە-'����M`9�\'ڕ/1ە�'را'T(�9'ر-�9'ری�] �'�M`28و��'��'�1و��'8'�

���دە9.' )7�9��� '��زۆر� ���ی� �BXۆ��.��ە��K'وە، �1دی 'ن�'�� �و��Kر��'�Kن '=S'��Kی�Y/

� �'��وی� ��Xر-L¿�ا '�� ��ڕ/¿k%.1و �و ��x/YIران"ڕا���ر �Lu='ی�"Y2QXەوی dQدە-1ا�� ەوە،

�وەك� ���ڕ�=��ا�' )xL1و�p��� �و ���ڕەزا'-��'ك ��'�1و �و �=Y/.'وە� �12QXو 9'روەرا7(

!�'��0/1ا�'�xp��.Sت�) BIۆ27.�ت(

�K'I�-�M`%3وو��'�دەرەوەی�وi�����'��،]L^��d/وە�دە�'و'��I'2QXو�'�S'��K�)7='وە��1و7(�

� '�� �ژ/Yدە�K'.9ن 'I�-� 'I� �L-�K� ،dQ0Lر'Hوو�دەi��� 'I� ''$L�� ��KرYIدی �و��'وە '��� "

� �1ا )T'Sی�" دەو'�9� '�� ���Uن �و�ڕز�eر\1و7( �و��'.'رەر3( ������pوەڕدە �'9'ر�زەوی

� �ڕ/p'��ا7( M[Uڕ'Xڕا� M`%¿�� '�� 'I� �ڕوودەدات �'وە� ���ی� �00�p'وە،� ���ا��ا١٩٧٩�'ودا� �ی

� '�� �ژ/Yدە�K'.9ن 'I�-� 'I� �L-�K� �" ڕوو�Uا، ��'-'وە3( )T'Sدەو "�)xLو�'� '��و� ���pوەڕ\�

�'��'I�،وە�ڕوودەدات'���0�'وە�Sد'��ل�و��K-�3(��'�1و��'���'-��'�)7�K��Uن��cا��،����

��زاری��M[Uڕ'Xڕا�M`%¿9'ر��١٩٩١'�دا�وو�Uا،����2�P����LS'��Kدە-1ا���9'روەر�)3��Uن�

�و��Kە�^=' ����L�1دە��� ���Uن ���!�و�-1ا��ی '�� �ژ/Yدە�K'.9ن 'I�-� 'I� �L-�K� �©%'sL�Xن، دا

7(��'�'ر��xUو��'ورو���دە�'0�9'وە،����ی��Kە!�W�ز�'-'Sدەو�M�9دڕە�UYC�'��'�1و���1ا'��Iن�

�ڕوو�Uا �و�ò"�اق �'7��C%.�ن� '�� 'I� �ڕوودەدات، �و�. �'وە �زۆر�در/�ە '.%��� �'م� �'دا'وە

'���ی��Bوا�'�1و7(�-�ك��'�ڕۆ¡�a�ی�و��Kرا3(�'Y=I-1و3(���!ی�u'��وەر3(�9'را�Xی���iوو�

�و� ��Xر-'�Kن �Y��Xەوی d9دەY/ژ� )K�-�1Kوە�-� ��� ��1Hو7(� '��و� ��'و��¿%.��' �BXە �U'وە،

B/1eا'¡�9�a%.'�(�ڕا���ر3(�°¯�و���1ای�ڕز�eر\1و7(��ی��'��'���'-��'�Kن��'�1rر\����ان�

'-'Sد7(�دەوY¿.9�0و�دروQX'�وە��'���0Sد'��]�Mو�L9¿��1ر�K'.%3ن��p/Y8ا-'وە،����'-'وە3(�و�

���e'ی� '�� �� �ا�L�1���� '�� �و dQ0Lدۆ��ادە�� ���Uا )7�K'.%¿�� �'ردەم'�� �'ردەم

� ���K'����$9ن� �X'ڕ1uوە �ڕودا7( ��Hوەڕوا7( �1اX])3'ر���K'=.9ا M�£دڕە�UYC [�'�� �� dQ�دە

ی��'�1H1Lو7(��9%.'�(�9'ر��'داری��'��ی�X'ر-1و���K'��kIا��Hوەڕوا7(�ڕوداX�)7'ڕ1uو

� dQ��دە �1ور��U'وە��� �0'T([8'�'ی�H� �S'��K='ی �د.�����0%.����'ی �'�] �eڕا7(� و

Page 131: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

131 ��ژ��� د��و� و�����ن

-�Q'ڕ\1و7(��9ت�و�ڕۆژ�و��'C.'�و�����Íو�7�K'S�9(�-'�'7(�ژ/Yدە9.'3(�و�����L�1ی��ی�

.دە�1وQ9.'وە

� ���iووی �'در/�ا3(� �ژ/Yدە�K'.9ن 'I�-� ،)T1رK'�����pوەڕ����Uا� '�� ��Yۆ�K'�Uن '=S'��K

��%�8'رYIدووە؛� �دەR'9-�ارە�Kن �و �دارا '0�H� ��� �9'روەر��Uن )7�K'.�'�'�� �'ردەم

�و� ��1e� �YIدوون، �ن��9�0�u� ���1Kن، �ن'¿�د �'وا7(� �'�1K.�اوە،� ���Uن �'�0QXو���Uا

'� �9�X'وا7( �1و�'-'� �'�Y¿�����Zدوون،� �و �19و-���ن ��'ر/$'����Kن �و ��'���ر �Iی

�'8'ر�� �دە9.'واژەدا 'ك� '�� �9'رY¿-1Kدوون، �ڕاX'ڕ����K'0Uن �و )T'���ڕەزا ز�0Uا�'���Kا،

��$¾�ا-�ر/��� ��'ر8"!���'وادەی �'وا� ،dQ�'�� �ژ/Yدە�K'.9ن 'I�-� ����pوەڕ3( �و ����دە3(

�]PU�K'دارە�Kن[ �زە���0ار �L�2�� �]�­�CداS'��ن[، �LSڕا'�'u� ��'H� ،�]1Kدە-��K'��Hن[،

��� �9'ر��'دار����K.'ی )�'I� ��'رە )K''0��'Iو�� �L-ر�X� و�ڕا���ر�] �Kر��'دارە�Kن[وە��ی

�و��Ýâuن�]C'ر����ەران[و�دەR'9-�ار�] �Xر�'���.�رە�Kن[ ���ە-1ا7(�و���-1ا����K'=S'��Kن'��،

��0'���M�£Yو�9'رp-1K¿'ن�و���Uن�9'روەر�و��2'�ر�Uن�و�زۆر'kp�9دەY/ر�. ژ'pرا�'���'�

� ��'9'ر �و �و��'وەدا ��ت'� ��Kڕی '�� �H'و�9وان �����1ر\1و�'وەی ���'-� ،'��'0�� �'و

�B��Xەوی� �و ����pوەڕ3( '�� �ژ/Yدە�K'.9ن 'I�-� ��'م dQدە-1ا�� �ڕۆژا�'دا M[.%k¿/ڕ�

�'=S'��K� �و����y-��0'وەی �ڕا���ر3( )�'.%�9� �و��'�Y\1Lد7( �Uڕ'Xرەو�ڕا'�� �و��'م �=���.'وە

xUو��'رەوەز3(�و���ر�M`20'��ی���و��'-��dQ0/BêÃ'��،Mو��Bوا�'�\1ون�و��'9'ر�R'��K�)3ر�

�'ز�1و�'�. 1د����1ر3(����H'و�9وان��=�¤�.'وە�'�0'��'�و��'�p�2³'�9ن���'ر��'9'ر��'و�

'-��LX����،Mا3Y8(��'9'ر��Kرا�1ون�و�R'��K�)T��'�)7�K'�Uووiم�و�دراوە����7(��K'�1د

��'�دەرەوەی�'���H�)Tرە�1و9%�ز\1و7(�ڕۆ¡���1��aرا�'ی�-�H�)K'و�9 وە�دەI'م،��'8'ر���

'-�H�M'و�9وان،���-0'دی�����9�"!م�R'��K�M[.%k¿/و�ڕ��-Y=I'u'��وەر3(�و���و��M`2و�

�d�'�'��'�`8�M'�0�2'وەی��Yۆڤ�'��Hد�'وەی�Y¿��'�1XوH='را3(�ڕا���ر3(�و���9����'-

�]0�� !دە

�؟ ��;�ر ��وا�ی\ ����ر�ی&/ ��ی� :�ی9���4 !�روز��Xن "�;�< ����ر�ی&���Xن �یی �ی-؟

Page 132: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

132 ��ژ��� د��و� و�����ن

�دە�L�.9ەI'م �'وە�-�K� ����Hر��' ��ە�'وە،� d��K��9رەYX� '�� �وەRم �.1ا�[� �'وەی����'8'ر�.

� '�� d�9'���0�'وە�"9'روزە�Kن"�'Sد'�� �'وا� �د¿'ن، )7�-Rو�و� �'ورو��� )7�K9'وزە� ��Xر-' ،

��� ]L^�� �. دە-1ا�[ �'وان� �L��� ��'�1و §QX� '¿�1H"ن�K9'وزە "Xو�� �ڕا���رU"ن )Tر�

�§�Uڕا���ر� ،)T'��Xر-� �و/Bای ��م ��� §�0�� �و �ڕە-�ەI'�'وە )T'��Xر-� �'��ر�K'.%�Iن

�'��ر�d%�I. ڕە-�ەI'�'وە� �'�uر/�� �9'وزە�Kن ��Xر-' �Q%.�ی� �'��ا��7(� �ڕۆژ�eر/� d/YIدە

�'��را9.'� �'و�دوو� ��Kت o��� �'Rم� ،dQ�'�� �'��رI"!م���� ��9زدار��Uن �Q%.�ش� �� �1و\�،

I'�'وان����دەTR'9(�ڕا���ر3(��'و�Sەدەن�و��'�. %�ن�و���و-��"ن�d1و���'��§QX�'¿�1H

�'وەش��'I�،'�'ڕوورە9'ر�دە�Hا����K'9'I�)7دY¿��-ر�X�'�'ی�ڕا���ر3(�و��Xر�'���.�ری�و��K

'-��Mدەرەوەی�r'وارە�ڕا���ر3(�R'��Kوو-0'وەی�c�7(��'��رI"!�'؛��K'�Uرc����'0�ڕە-¿Yد�'وەی�

H1وrنو��K'�'¿.

����1و\���'��'���K'.%�Iن�و���L�'��'وان�وەك�-�ك�و�Y8وپ�ڕۆژ�eر/���،d/YI1-[�دەeوەك�

�cوو-0'وەی�دژە�)K��Hو��dQ���-���¿Yد'�)3cUر�X'=0Uژ-�'¿�د M`و�زۆر���Í�'uم�و�دژە�-'�

�)K'�cوو-0'وە� �وەك �و ��cر �وەك �و �"�YIد�'وە� ��1Lازی �وەك �'��رI"!م� '¿�1H� �1و\�،

�و�دژەYCەڕە�' ��زاد1kازا�'� M[وا��¤�-� �1ارە���Kا� d28� '�� ،M�-'R'��K� 9'روەرا�'ی�-��ی

� M�-'R'��Kو�� �u'��وەر3( M[.%k¿/ڕ�ڕ'�'�� �-�¤وا�"ن ��'وا�' 9'���x�"!م[�''؛�Kر��'�[�،

� �ژ��ن �'را�p'ر� � �ڕە8'ز3( )�'.9� ��'Rوارد7( ��'�Y\1Lد7( ��'�'ڕ �'��ر0LC�K"!م[-�¤وا�"ن[�،

،�-��وا�"ن��'�'ڕ��XراZ�9�X[�M[.9"!م�-�'��ر�K[دژا'�Í�'u�)Tو����.��1kاز3(��-��وا�"ن��'�'ڕ

� '=0Uژ]Green anarchism / eco-anarchism[� ��ژەڵ� �ڕز�eری ��'�'ڕ �-�¤وا�"ن ،]animal

libertain front [و�...�-.

��1HوL-�،§�0��)7¿�ا7(�ژ0U='�و�Y¿%�Xد7(���و�و �'��'وا�و���'�-�¤وا��0"ن��'��ر���K'��Iا�و�

�1����HوK�0H(�و�xS'����Kری�ڕوودا�K�)7رە�K'-�9ن،�-'��������'زاY��)7ۆ�K'fن���8'ڕ/.'وە،�

��Xوا�='ر3(� �ز�Y-�Uو �19ودی )7�0LÝÞ9دە'�� ��'�0QXو 'I� �دە8'ڕ/.'وە، ��1uا�Kن� زۆر-Y1از3(

�دە�'ن �'رەو�-��1Hون� �زەوی ��'9'ر��eی �ژ�Uن ،Y-�U2'�9ز3(�. ز�X� '�� ���ا )xL9'ر���ا�� '�

�)7�K'2'p��Uو�ز�d%31LX���'�U2'�9ز�Xو��)��-'���ÏLو�I'H%�ز3(�و�وزەی�'��-���'وت�و�

�'و�ڕا9.��'��ن����دەردەI'و/I�d'��'م���Ýâu'دا�'ر�a¥�'¿Uدە1eزەر/�dو�دا��-1وی��،'¿د

dQ��دە ��Hن �0'-���ا�H� �9'روەر3( �و �ڕا���ر3( )�'.%�9� �9'ی� '�� )T'�fۆY� .�'�

Page 133: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

133 ��ژ��� د��و� و�����ن

�ڕا �8�X'��ەی �-��K'Iن��LX'وا�'ی ��'�0/1ەوار3( �و ��'زا�"ن ��� ����Kرە�Kن 'I� ���را�'وە،

� �xUر'�'�� )7�K'1و����� �دا��1.2وا�' )Kدەر� �'ورو���'�Kن�[دەB8/0'وە،� �H�K'رە 'I� �'وا�'ی

��9�0�u /دنY¿��UB�'Hم�] وە'�� )7�Kزا��� ��9�P�Cف )Kدەر� �زۆر��' '=0Uژ� M[.9را�Xڕ�'�'�

�و�-'� �ڕۆ����0و�درو9.����1وە �ڕۆژ�eرە�9'ردە�' �'م� )7�K1و�'وەرە��و� '=0Uژ� 'Iر��K��� ��

�و� �ڕا���ران �و�9'روەر3( �9'ر��'داران a²زا��r�0و�QX'�� 'I� ،'��-'�0�H� �S'��K='ی �2QIوە،

�'I� ،'9'�� ��'ر��'وە��ە ��رەوە� ��'م ،d/1\'رL�'�� �ژ�Uن '����دە� �دەR'9-�ارا��ا �2'�ر3(

��'وS"��و� )7�$9��� a²9'ر�� ���ڕە�' ��'Y¿Sد7( )T�Kو� )7�$LP9...�'%�I� ��Hن 'I� ،���ە� �-

)��S8'/ د�'ò (و�� �-'1X-�ز a²9'ر�� �� ���ر�دا8"�دەI'ن، )7�$9��� ،)7�$9��� )xL����� وەك

��زاری�� 'I� �'=pQ-� �-� ��ەن،� ��K'PLن'�1-��� M�£�%I'�� a¡'IەدووBH� �و �Uر�pS�

�'رەو�1Kێ�دە��ت�)T'�fۆY0='�و��Uژ�'¿U'رداری�'�'وە��'و�. 9'ر��������ی��،dQ.91ە��وە�

!2�X�'I'�9زی��d�1eو��"�ە�'7(�چ��Kرە����9درو9.�ە�Kت�

��Xر-'� a²�-��9ا� �و d%31S'�� a²9'ر�� ��'9.'وەر�U'وە �و �وردی '�� ��رەوە� ��'م �'8'ر

�'زە"ن،�� '�� �و YUژ� �9'ر��'دار3( �1از�Uر3( �'وان� 'I� �دە��0"ن �'وا� ،���ە� 9'روزە�Kن

� ��C'ر/0'را7(� ����ژ�eرY¿�Uد7(� )xU'رەز3(�'�� �و ��9ز �cووا��7(� )xUر'� �'-��"ن،� )K'H

�)7�Kزارە��� )7RRدە� ����ژ�eرY¿�Uد7(� )xUر'� ،)7�K1و�'وەرە�� �و '=0Uژ� �'را�p'ر� � ڕا���را���PL%�زU"ن'��-��� �و ��'ر�. I'H%�ز3( �د¿'دا �د1ەI'ی '�� ���ی� �'�'ش

�دەY¿L��.9د �9'ر��'داران ����ژ�eرY¿�Uد7(� '�� 'I� �'��YI�$�������9ا��9'،� M`%3و� و

� �ڕز�eر\�xت )T'�fۆY�� �دووەم، )7�Ýâu� )��'u� ���9YXر/��! �'��ارY¿Uد7( ��'-'ك ���ەدا

)7�Kرە�K���)7دY\1L�'��¯°'������،�Uڕوو\'ڕوو /�¯°'��،)��-'�H�)7�K'���.%31LX'ك�و�وزەی�

��ÏLو��'وت�و�H'#%�زی�و�'��-���8'ڕا�'وە����وزەی[-��..�'�Y\1Lد7(�����ەرە2�X�)7�K'�9زی�

� M`و�Y9) ر�و�� ���و�دەR'9ت) ��و�و� �و��2'�ر3( �و�9'روەر3( ��9%.'م ،�]و��'�Y\1Lد7(

��'�0QXو�Uا� �.%Q���-�a¥��دە-1ا�"ن�ژ0U='ی��Xر/cراو��%�8'ر\¿'�؟��'8'ر�دە�H�،d/YIن�و�

�و�¥�aڕ/=Yە�و����Kرە�Kن�H"ن؟ K�،اوەYI'ر��K

� �ی ��.��)X ر�ی�م و���� �� :�ی9���4 �!b4�یی� ؟��ژ� �ی�'ی�و��

� 'I� ��ە�'وە،� 'I��9رەYX� '�� �وەRم �ز���'وا���'وە �ڕووی '�� '.%31LX� d�� ��'�1و §QX"�¯°

Page 134: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

134 ��ژ��� د��و� و�����ن

)T'�0�H "� �و �درو9.'"��درو9.' )T'�0�H�� ."��0�� �'�� ��Yۆڤ �9.'�='ر3( �ڕا���9ا '�

] L9¿���'-'ك���ژەڵ�و���Lان�و�19ار\1ون�و�ز�0Uا��¿Yد7(��'���ڵ�و����'�Kن[��ژە�­Sزار3(�

� M�2QIەY�'�� �و�[و d��e� )7�0LW�'ر�'�� �2�X'�9زY¿�Uد7( �و ��ر\'ر3(� ��� ��ژەڵ� �'�Kر\Yد7(

��ژەڵ] �"�ە�'7(� '�� �ژ�Uن ab��� �9'���'وەی �و ���1Kن '�� �ڕەا'-���ان �و��و 1Kر-�0�Q.'وە

��Yۆڤ� )7�Kرە�uو��� �1دی '�� �Y¿�'.9دن �'رەو� 'I'�U9.'�='ر� 1xS'�� ،dQ�0��-�K

�'7�K'��%C(�. در/�YIاوە-'وە� '�� ��1K.�ر �و �-��1و-"iی '�� �ڕەوا'-���ان 'I'�"ن� '¿�1H

��19'ر 'ن�'�� �دو��� �-دروY¿.9د7( ��C'ر/0'وە� ��Yۆڤ،�] �eد/ هللا[��!ی ��-Yی '�

'و/�ا��Yۆڤ��ی�وەك�9'روەری��1و�'وەرە7�K(�د¿'�و/�0دە�Kت�و����Xن�دە�L�.9ە�Kت�و��

M�23�� )7�Kرە�uو��� �دەYI��'.9د7( a¡و'�� �'�. دەI'و/.'� ��Yۆڤ �L-�K� '¿�د )K'�'وا-�

�9�¿Yد�'وەی�دڕ��ە3(���ژە7�K'S(�دەورو\'ری��ی،��'و¡�a1ارد7(��'وا7(�د¿'ی�داوە،��

9� ��'و $�1'���'وە�� �YCاوا7( �ز�0Uوو���'وە��'��ی ��� ����Hر���U'ی �و �������1ر3( 10ورە

�o��� '�� 'I� ��ی، )7�Kرە�uو��� �YI'PU�Kد7( �و ���1Kن a¡و'�� �I'و-1وە-' �و �'وە9.�وە

� )xLSژە��])x/1و�'وەر��1eرگ�] 'I� ��ژەڵ،� �UY-دڕ��ە� �و�-'���'ت '���� '�'و�د�ردە� د¿'دا

�وا ��'وەش �و ���1ات ��ی ���و�uری ��Kت o��� ��L$�ی، �و�YIاوە-' d2و���� وە-�0L��Yە

��'ژ���Uان ���K'ڵ '�� �و �LX¿'وە '2��'�� 'I� ،'�1xژی�. S'��K='را� ��'م ��Yۆڤ �'Rم

�PU�K'8'ر�و�ز�0Uا��='ر�و� �و��'م )7�Kرە�uو��� M`��e� ��kری� ��'م ،)T'U�� )7�Kرە�uو��

��ژ¡9�a'ر������YCۆ�'ر�و��UBIری���و�uرەT'���K(؛��''ك�دە9.'واژەدا�دڕ��ە-��UYو��pQ'زە

�M[.داڕ�� �و ��0�S�xL'وە �و �OXن '�� )T'�دڕ��ا �����1ر��U'وە '�� 'I� �زە�"ن،دڕ��ە'ك �eی

� ��.I�-� �'�Kر\Yد7(� �و �9'روەر3([��9ا-�» �'را�p'ر�] ڕا���ر3(: ��1'ری� � �و X'رە�LXەدات

�'ر] �Yۆf'�ژ/Yدە�K'.9ن[��و�uرە7�K(��ی�'./Y= . و���ژە7�K'S(�د¿'�و�ژ0U='�دە

� ��L.�دی �وەك �����1ر3(،��'��رI"!م '�� ��2ن'8� �و �د�ردە�Kن '�� �"�YIد�'وە� �و -�¤ا��ن

�M�2QIەY�'�ڕە-='رەوەی��'�Yە��2QI'،��'ك�-'�����'�1Lان��Yۆ���K'fا،��'�1xSڕە-='رەوەی�2'��'���ژە7R(�دەورو\'ری،�ڕە-¿'رەوەی�-��1و-"iی�و���M[.�1K'�1و��1و�'وەر/¿'�fۆY� .�'-وا

-'����ڕە�Y8'0�'�-�وا��pر،�دژی�9.'م�و��'�Yە��2QI'��'ك��'��رI"!م�ڕە-='رەوەی�-�وا�'��'ك�

���� ���'-� ��'ك ����'�1وان،� '��Uژ� ��زادی� �1ازر�Uر3( ��Yۆڤ، '�� M�2QIەY�'��و� �9.'م ���'-

�9��K'��kن�8'رم�"��L='��'�'،�وەك�-��%.�ی�دە��Y=�'� .�d�iاc��)7ری��ی 'rزاری�����-

�'ردەوام� §�=�'u� )7�Kرە'�� �و��1ڕی �زرم ،dQ��dQ���'رە�". دە ����Kرە '�� �LI'� '¿�1H

�'وا7(��M[.�1K�'��Í�'u�)7�K'��Kو�در/�ە�2QIن�و����'وەی����9'ردە�(��L$'،�ڕەوا'-��ا�'�

Page 135: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

135 ��ژ��� د��و� و�����ن

'T(�1د���X�0و����'وە�و�QX'��'¿�'Y��)7�Kۆڤ�ڕا��-��و�. د��'$-'p�-�'���LI'�'روە���

�I'-'�� ،dLq1ا��.'����2QX� ��'رH'��ە ��ر/�،� '�� ��'�xpSت��Pا�' ��$1و�'ش�. �ا ������

ڕا��X�)7�0L����و����19و�دە9.'�-"�ۆر��K'��.%3'��'ر��'���K'وە�-���Q%.���'9'ر�ڕاوYIدن�و�

�a²9'ر�� dدە-1ا��� ��'و���رەوە ،)3�9��� )*L��� '-�Kدە� ��'�ی ���1Kن 'I� ��ژەڵ،� M[UB\9'ر

�ڕو� ��Xش aÈا�"ò� '�� ��%�K'���Oن� �-"�ۆر%3.��' �دە9.' �ڕا��7�0( M¹P�C��ò'�� M¹/ڕژ� )7��

��K'��yن،���� �Y9وودە '�� �و�B/1eاد�Yان �-1e� �'دەم� �9'ر8'ر���'ك �وەك ��Hن 'I� ،d��ە

'¿ .دەI'و�'�-'YI'rدن�و�9'ر\�M[UBو����و���ژە7R(�د

'K(�د¿'وە،��'Y/1eەی�2³¿0"ن�و��0�S�xL'وە�زا�K'����%7ن�دەرI'و-1وە،�I'��^'ژاوی�و��'�

)T�K'�� ��ژەڵ� ��'�ی 'I� 'وە���2Cر/�'I'.��e� �1ارد7( ��'ڕ/='ی ،dQ��درو9.�ە 9'ر\�UBا

�)�'.%�9� ��واز\1و7( �و ��'����'�Kن '=�L�� '�'�� �دەc/1eر/.'وە، ��êþ�eر aۆ�Y�� ��

�)7�K'0/1�� 'I� '�� �دەر�����'ی �'و� ��x��Xرا3( �'��ی� ��Yۆڤ �u'9.'ی �'ر�'�YIد7(

'p�-'���ژەRن�دەدر/���'��-��X'روەردەYIد2�X�)7'�9ز���U'ی���ژRن����M`�'�. ت��x��Xرا3(�

�'و��uرە�دە��0"ن،���1K�'Iن�و�1ارد7(���ژەڵ��'�X�M`28ر/cەر�و�در/�ە�LXەری�دڕ��ا'T(�و�

�)3�9��-��1و-"iی�و��'�Yە�M�2QIو�7���X'H(���و�uر�و��uرە7�K(�د¿'ی���ژەڵ��'�ی��Yۆڤ�

�����9ە�Kت� ��u. و aۆ�Y�� �دڕ��ە3( �و �-��1و-"iی �ڕادەی �'م��'8'ر��'راوردی� aۆ�Y�� �و ران� '�Uر�êþ�e1ا��ی�-� �زۆر\1و7( ����Kرە�Kن '�� �LI'� �دە��0"ن �'وا� ،�'¿�� ��L-�K. 9'ردە�'

�M1زەرا������ ��c'ت '-�k��و� �و��1kات d/1ژx�� ��ژەRن� ��ات،� �'�ی� �ڕ/=' ��Yۆڤ 'I

�M�/وەڕ�H�d/YIن�دە�Hی������ژەRن���xت،��'��M�2QIەY�'��ی�و��'��Kر�و��'��`�Mد¿'دا�

'��و�-��1و-"iی� M�2QIەY�'��و� �9.'م '�� a¡�� )K''=S'��K� dQ1ا�.�� 'I� ،d/Y¿�� Çé� وەی

�dLyp-��y؟�Y���L-�Kۆڤ��'و��1و�'وەرە��I�،dQ'�-1ا���M`Lqدڕ��ە�H���)3ر3(�و�������1را�'ی�

��1و-¿'� �UY-رز'�� '�� ��U'وە M�IەYUز� �و ��u���0I'-� �و d%7زا� ��'ڕ/='ی '¿�د )7�K'Sژە��

�Hی�����،dLyL'=�ن�دە-1ا�"ن�8�X'��ە7�K(��'�'ر���زادی�و�'I%�7(�و�دادX'روەر1k�Uاز3(�

�'��'��وەر\=��UY؟

�� ��ز�ر� '( !(�ی�"ی�م و !�ر��ی�دار� ;���� 93ا و ��ه�ی@�ن �ی� ؟

Page 136: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

136 ��ژ��� د��و� و�����ن

�Q%10ور3(�� �و �دەورو\'ری '�� �-�¤ا��7( �'رە����(� �وەك �9'رە-�3( aۆ�Y�� ،��� ��1Hو7('�

و�9'ر��'����Kا،����Hر���!�x(���9'ر��7(��'���ش�و���وەزی�8'ردوون،��'��1Lە��9YX�)�Rر�

�)3�"8''� '�� ��ی �'وەی�����19'ر��!� ��C'ر/0'ری� �'وە� �دوا�'دوای ��YCا��ووە،� ��Uا

��9$�ن�� )3����� �'رەو� ��19'ر��!ەی �'و� �ڕز�eر\�xت، ��Hوەڕوا�YI'0اوە�Kن ��9YXرە

�. ڕەوا�'YIدووە �'و��19'ر��!ە� �1و7(� �و/Yای 'I� �L-�Kن��K'fۆY�� '�� ����'�� -0Q9Y'رەش،

� �1ون'�� �Yا�K'Xر3( �1K�.1ور�و�ڕ/¿'و-]�M[ دەp�9'رداری �ڕوا�='ی '�� �Yا�K'Xر3( '-'pS'�

�S'��K'وە �'و� M�-'R'��K[� ���9YXرەدا �'و� M��R1ەL�� '�� �د�%��'وە �وەك�" ، ��Yۆ�K'fن ��

�9'ر���2QIەI'ن؟� ��YCا��7(���!��-،���C'ر/0'را7(��19'ر"'�Iی��"ن�و��'���)��ن�'���Hر�

�)7�U�� )7�K'XاY� ��9�Xوی 1Kوە�-� ،§QI9'ر� )x�!�19'ر��� �1ون؛� '¿�د )x�!��9'ر��

�'Rم���C'ر/0'را7(���9'ر��!��'��cاY¿LH�'��'I�،)7د7(��19'ر. �pQXە�'وە�و���¿'�'����Kر-

�و/�0دەI'ن ��زاد1kاز� ���!ی 'I'�"ن� �دووە��ا ��19'ر�"!ی�. ��!ی �ڕۆژەوە ��'و �'ر�'وە'�

�دووەم� ��19'ر��!ی dQ1ا�-��� 'I� ،'�8"�ۆدە �L.CY8¿'وە �و �Iرادۆ�X� d9دە'�� 'I'م،

�'I� ،'�'�p/1L'ر/Y\1L�'��'��'¿�1H�،dد7(��'ودا،��ی��'�1Lدە��ت،����Kری��'�'ش��'وە

�'وا-�'K(�د¿'�. دەR'9ت��'°¯�دژ���-1ا��9�X�dQوی��1ون�و��LXاو����M`%3'وەی��ی���ات

'�19� ��C'ر/0'را7(� '�� 'I'م� ����pوەڕY� [�)K'�Uۆ�K'fن[ر��!ی '�� �دەر\�ز\1و���ن -1ا��ی

��19'ر��!ی� �و��' �ڕز�eر\¿'ن ،'��'�� ���Uن �'را�p'ر���C'ر/�sاوەI'ی� � ���Uن 'I� ��iوو3(

dQ0L®'%©ی���M`%31LXو��M�����'°¯���وە�Sووا�'ی�Yا�K'Xر،��dQم�دە-1ا�'I'.

�'ردەوا�'ی�'�Uووi���'=�'uم�'�و��'�UY$'ن،��'���K'��$9ن�" هللا/ �eد�"�1Lان���'�ڕا���9ا�

�'$L��L$'ی� [و��'�'�¡�'PU�K�a���pوەڕە���Kا����'،��'�1xS�'�ژI�)7�U'-1ار3(��'ر�ڕۆژەی�

��زاد1kاز�و��Yۆ�9�a'رI'و-='ر؛��Yۆ��aڕە���ەر�و��Yۆ��aڕە���ز�و�ڕە���êر،��'�1Lان��aۆ�Y�

�����1از�و��Yۆ��X�aوا�='ر�و�9'روەر �aۆ�Y�'دا'�و��'ر����ە��'���1L'�1و��1و�1k�U[�)xLازدا

��19'ر �H1xL9¿'ی �9'روەر3( 'I� ��K-'وەی ��'و ،''�� �1و7(� �L$'دا-!��-� �-X'رە9.='

� '�9'ر�� �9'روەر3( '�� ��eڕاوە ��$¾�ا-�ر–�� �9'رزەوی��-�Xر�'��ن )7�K�19'ر��!ە� دەوS'ت،

1Kرن،�-�وە�K'XاYد�'وەی���!ی���9ر�و�Y¿-1r�)xU'رردەم�'���M`%3او�LX�9وی����'وە�و��X

.��Uن���ە�'وە

��وەژوو�Yاوە-'ڕوو،��'I'2QIم���و'I'��1Hو7(����دە8'ڕ/.'وە،�����'وە��ەی���-�،��'�

���'���K،�/ هللا/ �eد� 'fۆY�� 'I� �و��'�UY$'ن، '�Uر�K'XاY� �و�ڕاY8ی �9'ر�Hوە دەوS'ت

Page 137: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

137 ��ژ��� د��و� و�����ن

� �و )7�%I'� �و �9'ر\'�3( �و �ڕز�eری �و ��زادی� �'و�. دادX'روەرU"ن1از�Uری� ��2ن'8� ��

�'وی�وەك�PU�K'�ڕاY8-1وە�و��'I�،رەی�K'XاYو���!ە�'���������'ش��'°¯���Lان�و��'�Y\1Lد7(�

�H'و��9'وە� Mردەوا��'�� �داYاوەی ��ز�'� �'و� '�'.9'�� ��ی، )T'PU�K� ��'�Y\1Lد7( ¯°'�

� )T'�9'I� �8'�'ی '��Y-R��� )xL���r� '�� �و��Yۆڤ dL¿2©]زاد��� )K�- [���'وا-�'K(�. �ت

�'و�� ،d/1\'رL�'�� )T'OU�K� '.%31LX� ��K-1\'��ە�Kن، '�� �ڕز�eر\1و7( ��� 'PU�K� '¿د

�وا-'� ،)T'�0�H��� )K''=S'��K� ��� )T'�0�H� �S'��K='ی M[Uڕ�e� '�� ���'-� �'�Y\1Lد�'ش

�1ون�'PU�K�)7�Kرە�Kد7(�زە��0'�و���Y\1L�'� ]ۆڤ�Y��)39'روەر�،�'-Y=/Y¿Uر�K�،ت�'pدارا3(�-�

�'9'ر��Yۆf'وە [�dQ� !�'�%'ردە

� ��ی4ی("(�ی� �(ن د�'9ا�ی- ��وو'��و���ن ه�� و 3(��ن ڕز;�ر �_�ی- ؟�� ��ی�

�1د����1ر3(� '¿�1H� ���ڕ�=�¤ا�'، �1د����1ری '�� '��0��%I'� )T'�0�H� �����uی���

0�H� �����uی���� �'Rم� ،'��-'�0�H� �S'��K='ی �ڕە-¿Yد�'وەی �9'رە-�ی 'T(���ڕ�=�¤ا�'�

�'و�� �u'�%'ری ��Kم '�� �'وەی� ���ی� ،)T'�0�H� �S'��K='ی ��'9'ر����'وەی '�LXاY8-0'وە

�dQ�،����o�'وە����eڕ/I�،d'�-��'رxU(�ڕەوا'-��ا7(��'�]H'پ���ڕاS'��K]d9='وە�وە9.�

��LI�-�o���'Iا��¿L-�K�'��'�'�'�Iا،��'�7(��'9'ر�H'���دە9.'ی�دژ��K'fۆY��)7دY¿�'�دا

u'9.'3(�و��'��'�ڕووی�1د����1ر3(�و��'��'�ڕووی�1uا���M�£�0و��'��'�ڕووی��'��'�ڕووی�

�)K'��1XوH='را ���'-� )T'�0�H� M�=ە�BI'� �و M`9ە�I'� �و dLH��� '¿�د ��'وی «'زەوە

���%.��'�و��'���9�o'ردە�L¿�ا��Yۆ�K'fن�چ��'ڕووی��"�YIد�'وە�و�چ��'�ڕووی�«'زەوە،����

9� ��'و �-'���'ت �1ون،'�� 'ك� �'�وەك� ����x�uرە�Kن���� 'I� �'��ا'��%C'�� 'ردە�'

� �9'رە-�3( �ل[�1��K'ی���� M`�'�'���1Lدە�'ن] ��Kت�. ی o��� '���Uواز��u� �'م� '-'pS'�

�)T'�0�Hو��M[����'وا-�ی�ڕەوا�1ون�و�1p�%31LXو��u�)7واز3(�و��'Rواردن�ڕە8'ز3(�و��'ژادی�و�

� �دا�'�¿Yد7( ،'�'وە� ].9'�'�� ���'-�1xS'�� �����uی��"ن،���� �LS'��K9'ر�'�� �Yۆ�K'fن

�'ردەوام�� a¬������� )xL=�'uو�� )3���و���-' ���uوازی '�� '=�L�� ���و��را9.'دا �� دژ\''ك

dQ0L��0�'ر�'�� '¿�د a��� .�)xL=�'u� '�� ��وەڕە����Kن� ��'Y=Sا7( ��'ن، �K'0ن��� �'وە-'ی

�ا��0/1و�U'،��'روە�I'����'و��K-'وەی��Xر-�'�K���)T-�دا�دەژ��Uو�0H=��ن��'�u'9.'ی�

�)Kرا�� �و �/1� �و ����K-�دان )xL=�'u� '�� '�=Yا���ن�� �و �'��ا��ن� 9'ر�S'Ýúاوە،

�����uی���� '�� �'p�2³'�9ن� '�� '=�'u� ���'-� ،'�Uڕا���ر� �وەرە�' �'و� ز�0Uوو���'وەی

�'ر-'ر3(�ڕە8'ز3(�و��'ژاد3(�و��Xوا�='ر3(�دە9.'��/3Y(�و�9'روەر3(��،M`9ر'Xوە'-'�..�-.

Page 138: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

138 ��ژ��� د��و� و�����ن

�)T��'� ،)T'�0�H� �0�I'ی '�� '��0��%I'� )T'�0�H� )T��'� �����uوە،���� �'�LX'وا�'وەی

�'�X� �وا-' )T'�0�H� �S'��K='ی �درو1p�9و7( )7�Kرە�K��� ����'�Y\1Lد7(� '����xL-� )T'�0�H

�'ك،�i"-ر�-��1و'�� �وەك )T'�0�H� �0�I'ی �'Rم� ،)7�K'��"pyو�ڕۆ�� �و�1K�.1وری �1ور3(��

�S'��K='ی��-��1و-"iی ��Xر/cەرا7( d9دە� �دەدا-' ����1و� �و ��9�Xو �وا-' ،d�0Lر�'��ە�'�

)T'�0�H�)�'.9�'����ڕەوا'-��ان��)T'�0�H .�'�و�� �'روە����'وەی��'�در/�ا3(�-'�'7(���

���دا�'�¿Yد7(��'��u�������1وە،�1p#'Hون�و����Yاز\1و7(�'I'S'I�0ا���M�9'I�)7ز�1و'�

�'Y��)KۆH�'f'و�9وە�Kن��'9'ر���'ك�و�ڕا��y-Y8ن��'���-''�Y8وپ�و��Xرت�و��W¿LX-'ی�دژە

�'ردەوا��ا�و��'و���U'وە��'��'را�p'ردا�دا��Y¿0د7(���را�(�و���19ودە3(����9'روەران،��'وەی�

��و������'رژ/.'�9'ر�H�)��'u'و0Q9'را���ن�I'�)��'u�)xU'رو�9وان�'H�'I .ن�و��Uژ�'�

�����'�'ی��'ر��0LW�'Wوە�"�ەوە3(�و��1و7(���0ا�����'-�)T'�'8'ر�. �����uو�ڕا���ر3(�و��Xر-�

�،''�� ��u������� �و �ڕا���ر3( '�� �د¿'ی )K'��'ز�1و�="�� '¿�د )xL9'I� ��'ر �� �-

�،dQ0L®'%©وە�'��'8'ر��'�ڕۆ��x0ر7�K'�U(��ی��'�Yە�'��م���xت�و��،]�1�9��19زاری�دە

�1UYCدا7( �و �9'روەر3( ���1'ری �ڕا���ر3( 'Iو��� '���� ��2'�ر3( ��%�8'رI'ری �و �S'

�و� �H'و�9وان )T'R'��K� ���!ی �1�BX\ وەY¿LXد7( �و �دا�'�¿Yدن ���Yازی� ��u������

�Bاوەی��1Kژ��Uا�'��)xL¿=�'u�'��'ن������y-Y8ن�و�ڕا�K'I�-�)7دY¿=�'����'�9'را�Xی�! دە��

������وا��'���رەی��)K''=S'��0'-���ا،��H�MN�O$Pووی��i���'I�،'�����uو�ڕا���ر�U'وە��'

�'I� ،dQ�� ��'وا�' ��'ر�'ك )7�K'����'0�� ��1Hو�'� �و ��2ن'=LX� �و �'ز�1ون� �LX'وا�'ی

�M[.%k¿/ڕ� �و ���ڕش �و ��ت'� '-��1pو7(R'��K� ��'9'ر �و �دەI'ن ��u������� )T'دژا

�M�.%������9]M�-'R'��K [1ێ�؟Kی�و���'و�'I�،'��Kن؛�'Iدە

�&G /'9ا�ی�ن د)� �_�ی/ "� '�X_4ا د��و�ت و !ی&��� �.��)X "� ;(ڕا� �' Xی��.دوور چ ڕ ��ر����� ی�� �Xم و ی�� �" �.F� ،-ر��ی�دار� زا�!

ه�ی�؟

�،)T'�0�H��� �S'��K='ی '�� ��2ن'8� )Tڕەو� )3��'p���r� ��'روا �و ���iوو )3��'p���r

�U1ازk-R'9دە� �1UYCدەرا�'ی �� ��'زا���' )xLSاو3%.��'�. '�'و�LX� �و �دا1از3( دا�'�¿Yد7(

�0'��ی�� ��'9'ر ��0ە3(،��� �و )3'I1و�'�� �دا1از3( �'9'ر� '=S'��K� )7�K'��-'R'��K

Page 139: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

139 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'��-'Sدەو� )T1K9'ر� M`%3او�LX� �و �L-ر�X� )7����ڕا8' '�� ���ڕش �و/YI�0د7( 1XوH='را3(

"�Uۆ��.�رBX� �"د¿.�-�ر3(� )7�K'��109ور\'�� '�� '=S'��K� M[-Y8ڕا���� '�و��'ر���'� ��u�����

���2����دەYIاوە�Kن،�9'ر�S'ÝúاوەQX.

�'I�-� �1د����1ر3( M[.2�'=LX� �و �YI'�'8دن ���iوو3( M�ÀQ9ۆYX� ���ڕش �'8'ر

'-��M�S�K1.2I�Mو�2�X'�9ز3(�و�R'��K�)Tر'I�)7�0LW¿LX1و�'وە�و�pUن�و��'رەوەز�K'.9دەY/ژ

p�'را�p'ر�دارا3(�-���'��'I�،dQ�'ت�و�دارا3(�دەوS'ت�و�9'روەرY��)3ۆڤ��'�1K�.1ور1pUو7(�

��'ر��'��Iن� M[-و'I9'ر� ،!��� M�=�'9و��� �و�دوا�uر����x'وەی dQە���دا �'9'ر��Yۆf'وە

�و��'�1و� �L������� �و��'�1و �دا1از�U'ك ��'�1و �'وا� �د�ردە�Kت، �د¿'دا �'9'ر��'وی

�S'��K='ی �و��1Lان �ڕوودەدات �0'-��'دا�H� '=S'��K� �'م� �1دی '�� �Lڕا��eو��� )T'�0�H

�د�رY¿Uاو��1و7(� )xLS�9و�� ��9ت �� �وR-�ن ��1Lان �'وەی� �وەك �109ور3( )xLS�� )T'�0�H��

'¿��و��Xش��'وە��'و��Kرا�'ی�د'Iرا�'�دە�Kم�'��'وە��§QX�،ر�K0'��ی���'0'¿���'I�،'���.

�-��Qا،� ���ڕش �و �Uڕ'Xڕا� �ڕوودا7( �و ���iوو )Tڕەو� ��� �Lyوا��¤�-� �وە�� ��� ��1Hو7('�

Kن�Kڕووداوە� )Tڕەو� �و ���iوو ��� ���ڕ�=�¤ا�' M[.2�'=L-� '�� '¿���-�xUر� .�'I� �'ر�'وەی'�

�و� d���'د� �-���xLن '�� ���'-� �S'��K='دا ��'م ��Yۆڤ )xLS��و�' �'ون ��'�1و M[-�Ýúد'�

d/Y¿����� ��Kری '.%31LX .�)x/12ەر�Iو�� �وRت ،'¿�د )x/ڕوو\'ر� )T'�0�H� �S'��K='ی '¿�1H

���وە �� ،'���� '¿�S'��K='ی�د M[/1�� �و ��Kت �دوای '�� 'I� ،'���� �دا�Yاو M9'ردە��� )K'

�'م�� ��eی �9'ر )7�K'fۆY�� ��'ر M�´���K'fۆY�� ��'روە�� �دە�xpL�.9ت، �Q%.�وە� )T'�0LH

'�و�'��'I�،'''=S'��Kم�'��M[Uڕ�e�1xS'�زە��0'�دە���و��'��'9.��ە'K(�د¿'وە����ن،�

�Uدەژ� �ڕ . -��Qا ��UBردا7(� '�� ��eڕ0U'ش ��Xر�'���.�ر��'و ��'H� �و ��Xرت 'ن�'�� '�Uا���ر

�1xS'��'9'ر�S'��K='دا،��'��u�������)K'7(��'ر���'���X'9�'��،وە'-'Sر����ار3(�و�دەو'C

'��K'د�YIر�Kن�و��U7(�و�ژ�K'-�W¿LXڵ�و�'��Kڕە�'��ی�'�'�������$1و�'�. �eڕYC�M[Uە�ڕە�'���

Ýúد� '�� ��\�UBردان، )T��u� '�� �-��K'Iن 'I� �L-�Kو�� �'رەو�2Q¼�دن� �و �دا1از�K'�Uن M[-�

��Lڕا��e� o��� �دە���9ن، �دەوS'ت �و ��Xر�'���.�ران �و ��Xرت '�� ��K'9YXن �¿Yد�'وەیOI'

�و� �دە�Xر/cن 'I'�'.%�9�Y-�Uز� �ز�Y-�Uو 1xS'�� �ڕوو��دات، ،''�� �.%Q�� �'وەی� �LX'وا�'ی

�'i¼Sراد�X�)7رت�و���'Rم��K'I�-�'I��L-�Kن��'T��u(�دە�=�ان�و . �K'9YXن��'9.'����دەI'ن

�a¡ن�و��'وsLÝõ¿LXن��U��)7�K'��-'R'��Kوەر3(�و���'u�'S'��Kڕ�و��K�،ر�'���.�ران�Xو��d%��

Page 140: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

140 ��ژ��� د��و� و�����ن

�'I� �'�����ەدەن،� ��Kرە�Kن �'و��uرە� ��'م �'وا� ��ەن،� �و��'�Y¿Lu'pLuدن �'�\�UBردان

��8¤ا '-�Kدە� '�'�� ����1eوە، 'I� �'و��uرەی� �و��'م �دە��sن �درو9.���ن '�� �'وەی��'��Uن

� �1د ��� ��UBردان� �و ���K'�Luن،�[دەR'9ت '��-'R'��K� �Y8و�' �و �-��K'Iن �1دی ��

�9'ر\'��Kن '�Uوەر��'u� �و�]. ڕ/¿Ykاوە �C'ر����ار3( �و �دەوS'ت ��'م ��وادا� )x/ر��� '�

�'�� �و����Kرا�1و���ن ���1p�%31LXون �و��'م �S'ر�'pرا�'�� � �دەI'و�' �و��Xر-'�Kن �Xر�'���.�ران

����ا�دەI��L-�K�،dQ0L$P9'�-�ك��'�ی��'YIدەووە���]�Mو���ی�دەرI'وت،�I'�ژ7�U(�ڕۆژا�'

���ی�� �������Lu'pLuە�Kت،� �دەR'9-�اران �و��' ��UBردەدات� ��Xر�'���.�ران '�������� �'�ی

��XاY�'�اپ�Y�)7اردi¼S'��)3ر�u'.S�eری�'.I'��'.Q��� ...�'��'I�،'�����L9YX�oوە���'��'ر'�

�'uڕۆژا�'ی��)T��'-��ا��Hرە9'ر�'d/YI،�-�وە�H�1Kرە9'ر�و�'R'��K�M[-Y=I'�وەر3(�و��'�

� �9'ر'ر��7( �وەرزی '�� �YIBد7('0��B2QXەو" )Tر�X "م�'�� �؛���%©� �ڕا���رە�Kن و�دە9.'��/Yە

��'م� �و '=S'��K� )3�9��� M[.%k¿/ڕ� ��'م �و )T'R'��K� �و �u'��وەر3( M[.%k¿/ڕ�

[����YIBدR'��)7وارد7(�ڕە8'ز3(�و�'0��Mو��'ژادی�و�1K�.1ور3(،��'م�7�0LW¿LX(��'رەوەز�K'�Uن�

�'0/1�� �و ��c'-�1زاری )7�K1ە��ەL�� �و ��Kر��' �9'���'وەی �و M�-'R'��K� )Tر'I� و

�و� �ڕا���ران ��LەY¿-R'9د7(� ��'م �و �دەوS'ت �و ��Xرت �و �9'ر��'داران '�� �K'��.28ن

L��)Kر'��0'-��'ن�و��2'�ران�و�C'ر����اران�و�دەوS'-$'-$'��ان،��Kر�و��H�'=S'��Kم�'��1

0�9'��'�1XوH='را3(�'p�2³�،'=S'��Kدەرەوەی��'��)T'�0�Hی���'=S'��K�����Lد�YI�0/ر�و'�

� ��K'0ن��� M`�'�'����� ��Yۆڤ �8'ڕا�'وەی ��'�1و�! �"�ۆI'ی �.%Q�� �و�-� ���ە� �-� 'I� �'روا

� ��'ك �ڕوو�Uاوە، �و����K'=S'��Kا �9'ردەم ��'��وی '�� �9'ردە�'�Kن )xLڕا��eو�� �دەرەوەی '�

�'ودا�M`%31LX�)7��'و��و��'� .دا�Bاو��'�ڕەو1X�)Tو��K'وەی�

�و� �-�Lا1Hون ����U'وە ��'��وی '�� a¡دا�­�Cو�� )T'OU�K� M[.%k¿/ڕ� 'I� ��'ر���وا )T1رK� '�

�'��0�%k¿/و�ڕ'�� �I��u'رەوەی aîL�� �وەك 'I� ،'���� �LS�9و�� Íو����� '.C'و�ڕۆژ�و��� �9ت

�'-'pS'�� ���Ýý-1وە،�-�K� �و��'و��9-'دا �دەY¿L�����.9دووە ��9-'وە ��'م �و��^L"ن �'¿pUر�د

�'�����'-�'�'����M`9وL-R¿�ا���،��'�1xS-'���'ت��'������M`9وH'�و��'ر/$L¿�§��'ر���وا'�و�

�Ýâت�-�K� �C'رە7%'دا M¹/ر'�� '� C� '�� ��9-'وە ��'م ��­�Cدا�"!م �^L"ن� �و�. ��-1ا�"ن ڕ/¿k%�ن

�2Q¿S'W¿L-0'وە�و���ا���ڕدە�I'�1L�'��'=S'��K�)7�K'��-'�'�'ش��'S='�و�. �'ڕ/1ە�'را

� ��'�1H1Lو7( �و�وا-�ی ���Uا 1L�'�� 'I'�1ە��'X� ��uرە �و )T'�'ڕ/1ە�'را� �و ڕ/¿k%�ن1ە���'K(�د¿'�،��'ك�'Xرە��uو��)T'9'ر�'�Sان�و�Y=Lu-0'وەی��'�ڕ/¿k%�ن�و��'ڕ/1ە�'را

Page 141: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

141 ��ژ��� د��و� و�����ن

�)xL�����ڕا8' �و �9'ر\�ز3( )K'�دە9.' �� ��Xر-L¿'وە، �ڕا���ر3( ��'ڕای )7����ڕا8' a¡�� '�

. �Xر�'�����'وە

�'��xر3(�'��ت�و��دا��7(��'ر���'������ڕش�دەLH.'���'ی�1XوH='را3(��'�'ر�'وە��'م�دا

�دژە��ڕ�'وە� '�� �9'ری �دەرI'و-1وە، �'ز�1ون� '�� �.%Q�� �-� �وەك ��'م �و ڕا���ر�U'وەdLHدەردە .� �1XوH='را3( '2��'�� ،M�-'��Xر-� M�À3Y8'�� )7'�'-� �'ر���'ی�"�'در/�ا3(

'ك��1وە������رد�'و " �'��¿'م'��u1رت،�-'����د��X�)79'را�M[.2�'=-R'9دە'��)7OXەی�

�'�� �1Kرد9.�ن )7�K'.%����1�9��� �Y8و�' �و ��Xرت �ڕا�1ردوودا �9'دەی '�� ��Hن �'روەك

��T(�ڕز�eری���2.$����'�و�"د�$�YIات�و���رI%�%����'وە�دە���1ت�'�a¨���r�،'���rم�'�

�Xش�9'رI'و-�،������0�'م����r'دا�ڕە���ەران��'-'ك���ر1uازی���2.$����ا���و'��-��و�

�دە�L�.9ە�Kت �����9�"!م �دا�'زرا��7( ��'�0QXو ��ت'"�M[LS'�� �ڕۆژ�eرە �'م� a¥'I� ،

�I'ر-'� Y¿-'pد�'وەی�-� '�� �ز�0Uا�'�Kن؛ ��وەدا�¿Yد�'وەی� '�� ��eڕدرا �'وان� 9'ر'ر��7(

�1Kرد9.��'� �و ��k��Ýâuرە�Kن '�������K� M[L-ڕا'-� ��� ��زار� ��زادYIد7(� '�� دەو�K'��-'Sن؛

�و�ڕز ���ا7(� )T'Sدەو� )T�òO.���و� '�I1ر-� )T'Sدەو� �9'ر\�زا7( '�eی�X� '�� �YIد �eرYIاوەI'���ن

)7�.UY��و� )xUر'�'�� �'7�K'0LS(�. 9'ر\�زا7(� �ڕا�1ردوودا �9'دەی �9'رە-�ی '�� 'I� �'ر���واش

�M[Uڕ'Xڕا� M[-و'I9'ر� ��Xش �9'ر'ر��7( �ڕۆژ�eری '�� �ڕو�9'، )TاYI�$د�� �����9ل )Tر�X

�'�ز�0Uا�'LH�)7�K*�؛��1ردوو�K�)7�K'8ری�زۆرە�ÇÊ؛����ش�و�B\1.�1Kی��'�دا��eڕدران�١٩١٧

��x/YIرا7(� '�� �-'YI'rدن �و �BIۆ27.�ت ��1را1ازا7( �و ��YIا���� )7�K'�Uرەوەز'�� a¡'��K

.-�... ���=Y-1وی���XۆY8اد�و�

��زاد� 93از� �ی&� و �ی�ر� �(ڕ�.�ا��� !9:�� ��و _�3 �'( دژ� را:�ڕی �ی� ���� ی��.ی�� "� ����و�� �ی9Aا���Xن �یی�؟و'�ی/ �

��ە�'وە،���-� �ڕا���ر�U'ی 'Iزۆ'»� �� '��'0qL�� �'و�-��'-'� �� '���1eو�'�� �وەRم �'وە� §QX

�0/1k$'وە� �ڕاX'ڕ�K'0Uن �و�9'را�Xی �دواوە �='ڕ/$'وە� �L�'I� �دەزا�[ M`%31LX'��'Y/1eەی�.

� a¡�9� '�� 'I� ٢٠٠٧�'وەی�� '�� �1وم� �LI'� �'دواوە�)T��'� ��Hود�Yا7( �و 9'ر���ەران

�]1ە��'X�§�ر�uر��uو��Y%��71و���-�،�"��x/YIر3(�و���ڕەزا'-��'7�K(�وu�،ËUYô'��)7�-R'زا

Page 142: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

142 ��ژ��� د��و� و�����ن

��� ��xLر� ��19و-���7( �ڕووداوی 'I� ��'وەی �'ر� �1وە،'�� �وR-��'دا �'و� )7�K��H� �'-'ك

��و��Qp.'���ی�ڕو�YZI'$��)7ۆ�I�)xL'��ر��uدە���'.Qp�0�r'-�a¡'وەی�u'��وەر3(��'�-71

�������2ا7(� �وR-��'دا ��'و �ڕۆژا�' ،'-Rو� �'و� �دە�'ی ��'H� �د¿.�-�ر���U'ی C'ر����ار3(

�'I8'ڕە� �و 'Hو��� '�� �ڕا���ران ��1WPڕ3( �دژی �������2ان ��Kر، �دا��¿Yد7( ��� ��xLران

'� �71-� '�� ��'روە�� �1و،� �X'ر9'����ا �و��' �ڕوو�Uەدا �'و�وR-��'دا� )7�K'0�27ژار'��M`LI

�M`LI'� �9'ر ��� ��2Cر��Uن )7�K'��I��H� �و �1و� ���Hك �زا��K�xن ��xLری� دەر1Hوا7(

�دروY¿.9د�1و �1و،� �دەR'9ت ��x��Xی 'I� ،'-Rو� �'و� ��x/YIرا7( �C'ر�( . 9'ر-�9'ر3(

����K� ��Xش �YZ9ی ��K'.%��1��Kن �1و،� �وڕ/YI'0دن )xUر'� �'ورو��� �ڕا���ر��' ����ز7��9(

�1ون .'I� ���uواز�U'ك �و��KرYIد7(��-'��� ��1kا�'�Kن� �r'دە'�1و7( �1و،'��Y%��� )TRو� '�

��������'I�،ن�K'��'.9'�'ا��'وا����-'R'��K�)3ر�x-'�c1اری����ڕا9.'و��Uن��1و��'�

�a � �و��Kر��'�Kن �BXۆژە �زۆر\'ی �'را�p'ردا� '�� �1ون،� �'وان� a � ��'ژ/Yەوە ''.9���K'ن

�1ون�و��XرC�)T'ر����ار�2³�Y%��71و���19ی���-�)TR1و،��'روە����'ر�دوو�و�x(�8'ورەی��'

�و� �و�دراوی �9'ر\�ز3( )x��%�u��� �1��2³ا7( �و��'�'ر�xUوە �'ورو��� )7�-'Sدەو� 'ن�'��Y%��

�دەYIا �1k�9ڕ��Uن ���ر�xUر3( ��Xر-'I'ی�. -'���'ت �و abزا'r� 'I� ��q��� )T'Sدەو� -'���'ت

��x'وە���� �8�X'��ەی �'�LX'وا�'وەی� �1ون،� �دەوC�)7�-'S'ر����اری �8'ورەی )x/ر�xUر��� ،

�'را7(���'X� �و �H�K'ران ��� �ز�0Uا7( �UY-8'ورە� �و M[���دە �'ورو��ی� M`%���X� a¡ڕۆ� �و ��رو��

�دروY¿.9د�1و �'و�وR-'دا� )7������ '�� �xUYC'� .�������� �'9'د� �و��S��'0'ی 'U19ر� )T'Sدەو

�1ون�Ï�� .9�X'وا7(�109وری���%Yا

�د �u'��وەر�9'ر\'���' 'I� �L-�Kو��!�W�ز� )7�-'Sدەو� �ڕاX'ڕی، �ڕا���ران M`%3و�و� �OXن ەرەوەی

�و��'��.1ا7(� �����0��2'درا� ��Kردا�'وە�ن Ǭ'p9و�دە� �1ون� ���ك M1و��-� �'ورو��� )7�-'Sدەو

�ڕا���ر��Uا� ����ز7��9(� 1L�'�� �� ���ر/cن� �وR-��'دا ��'و �'رژەوە���'����Kن� 9�X'وا��7(

��ۆز/.'وە����'S.'ر��-���Vن� .��'Rم�. 'وە����Hر��'���Pان��'�I'-1اری�ڕووداوە�Kن��1ون�'�'ر

�و� �و�'�'ن '�و�1�9د �و��1ردن ËUYô'�� �u'��وەر��' M[Uڕ'Xڕا� �و��' ����'�� �زۆری '�'�

��دژەOXن�'�'«Yە 'I'Hو��� )7�-'Sدەو� ���ر�xUر3( '�� �-1ا���ن �و �I'و-� ���Uن ��UYCی دا

� M�2QIY¿�'�� '�� ��'«Yە� '�� ����$1و�'� ��I'HارYIد7(�����دە�¿'ن، '�� ��q��� '�� ،'1�9د

������2�Pی���'H1ا���ن�-�'�'���ر�xUر3(�دەوT'S(�-1ر�I'�و�1�9د�'Uو��'�19ر�'I'0Uڕ'Xڕا

����I'Hارا�'ی� M[Uڕ'Xڕا� �و �دروp�9¿'ن ��'ز�'���'�Kن �و d%����1�9��� �Y8و�' �I'Hار��'

�'ر �'S�9���'H�)*/�1.�رK3(�و��1L��)��'uرەو�'� .ن 9'ر\'�ی�u'��وەر3(�

Page 143: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

143 ��ژ��� د��و� و�����ن

��2��¿Yد7(�ڕاX'ڕI'��'I'0U'و-�،��P���)7OX�)7دYIدە��Xی��UYC�Y%��71و���-�'��'I��L-�K

�ڕ/='ی� '�� ������ن'=-R'9دە'�� �و ��%�K'���Oن� ���!ە �'ر�1��2³ا7(� �Yدە� �ن��'Xر��H��

�'رەی�� �'وان� M[.2�'=-R'9دە'�� '�� 'I'م� ��'���وی �'وەی� ��� �'وە����� 8�X'��ەی

2q¿L-وەر���'u�)7�9��� '�� ���ڕەزا'-��'���Kا �9'ر�'�Sا�'وەی '�� �دووەم، �و��'���وی dQ0L¿

�0yLÝï'وە� ���Uن )7�K1ە��ە�دە�1.9' �9'ر\�ز��Uا �و�1Kدە-�ی ��uراو�uر ��'ژ/���Yوی d/Y1ا�.�

�)��'u� '�� ���ڕن� �دەR'9ت، ��'9'ر ��%�K'���Oن� ��'-'ك ���Uن )��'u� �و 9'ر�Kر

uرەی�'��Bاوە��'�1Lان�'��M�-'R'��Kا���K'���O%���'�'���2³'ردەی�. '��وەر�و�u'��وەری�

�1Kرد9.�ن� )7�K'X'H� 'I� �'وەی� �و���%�Yڕوو�Uا، �71-� )TRو� '�� 'I� �1و،� �'و�ڕووداوا�'

�ن��'�1Kدە-�ی�9'ر\�ز3(����"��ڕش"�'و�'ڕ3(��'�=�UYUY'وە���ز��وی�!

��1Hو7(���،��'وەی�ڕاX'ڕ�K'0Uن����-�x2¿Lن�و��Hن���1kا�'�Kن�و '��'�cە��'��'i¼Sراد7(��

�'�� ��eڕدرا 'U19ر� �و ��q��� �u'��وەر3( M[Uڕ'Xڕا� ��Hن �و ��2ن'8� �'دەR'9ت� �Xر�'��7(

�1د����1ر3(� M`9��� '�� 1ە��ی'X� ��'�1وی �و�YCەڕە�'��، �Bاوە'�� )3���2�P��� )xL=�'u

'�'��u�'I��L-�K'��وەر��2Q.���'و����pوەڕ�U'دا'،�u .'I'��وەرەی���ڕاز�U'وە��'�1و�و��'

� �Yد7(�)aé'ò� ���'�) �1\�رەك)و�( � �� dQ0L���� �د¿.�-�ر3( ���ی� ،'¿�د )xL9'I� و�دا��7(

�'.CY8س�و�YXی�����'i¼Sاد�X�)7ر-xL(�د¿'��'��X�MNuر-'�C'ر����ارە�a¡�9�M�£�)7�Kڕا�1ردوو،�

�9'روەر\�،� �-YI�0¿Lات )KY/���'8'ر�دە9.'� �� ����Hرە9'ردە '-�������KنR'��Kو�� �1ور3(��

��1Kد-�ی� �و ��Xر�'��7( ��u'.S�eر3( ��0�'وەSد'�� ،dد�� �'وان� �ژ/Yدە9.'3( '�� )3�-�K� ��ی

�و� �دە�0'وە ��وەدان� �ز�0Uا�'�Kن �9'رە���م �و �ڕاX'ڕ�K'0Uن )3�-�K� )7'$�د '0��دە 9'ر\�ز3(

�M[�-ڕۆ� �ڕووداوی '�� �دە�0'وە �'ر�'�x.%Sران� ��'�L9ارەدا7( �و �������2ەران M[.�1K

'=S'��K .ر�'�� '-'pS'و��� �و��Xر�'��ن �دەوS'ت '�� �و����pوەڕ3( �������1ر3( �9'رە-�وە '�

�1و،�� ���د^1pو��ا �و�-'���'ت �1ون�"=Luو�� �-'�'�'YIدن �ڕۆژ��' '��و�ڕۆژ� �د�ر\1و ڕا���ران��1HوX'��K����)7'ر��9��د�ردەی��'��'I�،ت'Sی��'-'وە3(�و�دەوR���'وا�'��'رزYIد�'وەی�

'I� �و��'وە��ەی �1و'��0Uڕ'Xو�ڕا'��و�� �و�دەوS'ت �����1�9�"!م '�� ��c'ت �-1ا7( '�'و�د�ردە

ەوە�-���'Rی�)�1��K'ی��Xر�3(9'ر��'دار3(���xت،��'��¿%`�MڕاX'ڕ8�M[U'ورەی�C'ر7%'�و�

�و� �دەز8' ��'�1و '�� )7�Ýâu� �9'ر��'دار3( ���-��و���زار��زاد، )K�P�� )Kرە��I'� M[-و'I9'ر

Y¿��ر'-� ��'�1و '�� �1k�9ڕ����K'�U'وە �ڕا���ر����K'�U'وە����1Lە '�K� �و �1ور3(��� )*Lد�

dQ0LÝõ¿LXن���U1ان�و���ڕازUڕ'X1دی�ڕادژە��ڕش��'��)x�!1و�وە�����p1ا��.-�K(���ڕازی��'و�. �'

Page 144: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

144 ��ژ��� د��و� و�����ن

ڕاX'ڕ��0U'دا��'�����دە�'�1و7(�1د����1ر3(���ڕ�=�¤ا�'دا��'��'را�p'ر��'ژ�1و8�X�)7'��ەی�

�� �و d%����1�9��� ���!ە �و �ò'رە���'�Kن '-'Sدەو�،dLy���دە ����Hر '�� ��ی �%���K'���Oا

�'�� �و�ز�0Uا��¿Yاوە �9'رY¿-1Kاوە �ا'�9� ��'ر��' �'و��9-'ش� �-� 'I� �'رز\�x-'وە،� 'كR��

��9'را�Xی���iوو،��u'.S�eر�)K'�U���I�0�'�'�'ی��'ر�'��0LWوە�و��'�U'وە�! �L9ارەدراوە���

د1ە�؟

'��0Uڕ'Xو�ڕا'�ی�I'��'�وò�)7�-R'رە���ا�ڕوو���Uا�و�د�ردەی��'�'�1Kر-'ی���1Hو7(��0'��'�'ڕ�

�و�1e-0'وەی� �و�دەوS'ت ��'-'وە3( ��Rی� �'رزYIد�'وەی� �وەك �و�دژە��ڕ���'ی X'��K'ر9.��'

"�¼Iدەورو\'ر�"هللا�ا� )7�-Rو� '�� '¿�د )7�KاوەY¿���K� '0Uڕ'Xڕا� aÊد���� �YIدە �ن]�'�� �'روەك

))7�$LP9(� �9'را(��ا )Kردەر'���8c'وت) '�� �] YIا� �و�و d9ر'X'��K� 'Pد���� 'و

�)7�-Rو� '�� �دە��0"ن، �وەك �و �YI�"=��Ýâuا �دەوS'-�ن �ی���� )K'��K� '�� ''��.%����1�9��

] �'-'وە-�'رزYIد�'وەی���Rی�دەوS'ت[�'ورو�(�و��'�'ر�xUی���1Kور3§�وە���X'��K'ر9.��'ك�

�X'�����1و�23ن �u'��وەرI .U'و-' '0Uڕ'Xڕا� '�� �ò'رە°(، )7�-Rو� M[Uڕ'Xڕا� §QX�)7�KR��� �'���Kا

� )3�-�K� '�� �'Rم� �دە19و-�0Qران، �و��٢٠١٠دەوS'ت �9'ر1Kت ��Rی� �'رزYIد�'وەی� �'دواوە

�cوو-0'وە�X'��K'ر�d9و�ز��W!ە��k��Ýâuرە���Kا��)É1e�'���'ی�'Xم�'�9'روەر3(���ر1uاز3(�

������a²زۆر0U'ی�ڕاX'ڕ1Uان��'�Y\1Lد7(�9'روەر3(�و��'1Sە�����'وەی�%�9.'��'I�،دەدا�'I'

�M[Uڕ�eو���L-اYI�0I'-�'���LSڕا'�'u�M[Uڕ�e�1xS'��،'���)M[91» (�'�)M�£0'وەی�) �1رUڕ�eو�

)M�£1ر� (�'�)M[91»(��-1دەK�'��' !�1Uڕ'Xوەری���ڕازی�و�ڕا��'u�)3وەڕ�p���)رە����'��'�'�

�و� ����pوەڕ3( �'و� �دە-1ا�"ن ��رەوە� ��'م ،'���ڕ�=�¤ا�' �1د����1ر3( �1و7('�� و

�ڕەدووI'و-] ��Xش )7�K'���2ا����� '�� �ڕا���ر3( M1رد9.�ن١٧K� M¹/ر'�� )T�\1�� �'�)ی� ��2ا

�0�p"ن��M[ڕۆ�!

�M�-ر�X�'���1HوK�-�1K�-�،���)7(�ژ/Yدە�d9و�Y¿LP�'.9او،��'�دەوS'ت�و�C'ر����ار3(���ش،�'�

�'��)T'R'��K�)3روەر'X7(�و�داد�%I'��ش�و�9'رۆ�H�)Kوەڕوا�¿Yاو،��'���-0'دی���زادی�و�

�9�)3Y/��'ی�دە9.'�K1اری����0�'وە��'م�Sد'��،dQ\وەڕ�p��ا����-'�0�H�)3ی�9'روەر'

�و��rر¿Yد7(� �����X'9ن �1اری� ��'م ،dQ�'1از��'��رادادە�X1از�و�k-R'9دە� )7�9'I

�M[-و'Iو�9'ر� �دە1L�.9ەردان �1اری� �و��'م ''�� �ڕا���ر��K'�U'وە ��Xر-' 'ن�'�� دەR'9ت

�� �ز��W!ە�Kن )7�K'�OXی�R��� ��x�'.9ران، ��Rی� �19و-���7( )T��u'�� ��'م ،dQ�%�8'ردە

.9'روەر3(���ر1uاز3(��'دە�M`9������2ەرا7(�������1ر�و����pوەڕەوە�دە�'LI.'وە

Page 145: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

145 ��ژ��� د��و� و�����ن

�� !ی�!ی��Xن د��Xی/ و د�'�و/ !ی�!�ت ���ی�ی- �_�ی/ ��ی� '( زbر !9و�Xی�' ��و� �_&/ و را�9ردوو� 3(ت �ی� ؟����!

'�� �'-'��-1و7(��� �زۆر��'9'ر��'م �'در/�دادڕ�U'وە� ��'وS$�اوە �و��'وێ ����ە ��'رH'��ە ،c/ڕ

�'و��)Tc/ڕ'��'I�،dQ��1ە9.[�و��Bۆم،��'Rم��'وە�دەI�،dLH'��'�دەر\0UB$�ا���وڕۆ���0'ك��'

�،'�1k.%¿�����'I�،dQاردووی��'و��'�ا�'م�و�ڕا�1ردووم��L-�M`CY8ا���9'رە����'�8'

�'¿PUو�H�'9'ر\�ری�. �Xر-��'I'ت�ڕوا�='ی������وا���ڕۆ���و����0و1rچ����p��2ات���'وا�'

�و� �Uور� �0/1'ری ��'رH'��ە ��ە�'وە،� ���9YXرەI'ت '�� �وەRم ��'و�Sەدەم ����ەدا �'وەش

dQ0LÝõ.9دە'��'-'��K$�ا����'م���9YXرەی�-���'��)�Rوە�dQ7�9(�دە-1ا���'� .9'ر���ەر�

ن�وەك�"9��9'ت،���9£�!"ڕا���ر،��'�'���ووا-�ی�1Kرد�'I'ی�واژەی��–ڕا���ر3(��-ڕا�¿Yدن�

�M`28'�'-��ا��fۆY��)7�Uن��'�ژ����KەYC�)K'�Hو��YC�)eن�و�H'���و�وەك��¿'ر،�I'�ڕ23'

�دەI'ون �ز����§ §QX� �و�-'���'ت '�-'واو��'م�. �' )xLز���� �1و7('�� §QX� ��Yۆڤ '¿�1H

. �'م��"�ۆI'ی�ڕا�¿YدX�)7'رە�LXاوە�و��'م�ڕا��xر��1وە��ژە¡�aڕا�¿Yدووە�و�

��1Hو7(���،��'8'ر��'�وردی�و��'�دەرەوەی��1Lا���H�)7وPU¿'ی�ڕا���ر�U'وە�د�ردە�Kن��'�

�M�ÀQ9ۆYX� ��'��ن �در/�ەی ��Xر-��'���Kا '�1ە��'X� '�� �-��K'Iن �ڕا�¿Yد7( �'وا� �0�0/1k'وە،

eن�و�c��'وا-�'�L-��- .�)Kا�ڕا�¿Yدووە..1/����و����23Yو�ڕا�¿Yد�'،�Y��'Iۆڤ�������و��'ڕ�و�

1ە���'�Y9و�`�M- د¿'�ڕا���ر3('X1ەی�L��'���/1و�'وەر��M[.23دەر��و�'��'��.UY�ڕا�¿Yدن�'¿�د )x/1ازL9'ر��'�� �و���ر���0L'وەی )7�K'��-'R'��Kو� .�)xL1و��� �ڕا�¿Yدن §QX� �����

7(��1وە،��'-'ك���زادی��'�1وە�و�ژY9�)xL��Uو�.����'ی��'�1وە،��K'¿H'�����"�ەI'ی�-'����

��زاد�و���ر�����ا�ژ�Uوە،��'روەك��Yۆ��aدەرەوەی���ر7�.9(��)K'�1ە��'X�'�ا�����Kرە�uو��

�1Hار1LHەی� '�� �و��Kر�و�C'ر��7( Mوەڕوا���Hو�� ��زاد�1وە� '-��'����KاR'��K� '�1ە��'X� '�

�ڕ/¿Ykا )7�Kرە�uو��� ��'-'ك '-���اR'��K� M[-ن�. وەڕ/¿'و�K'Sژە��� ��Yۆڤ 'I� �L-�K� �'Rم

�و���M[/1'و-]������M،��وە�'I'ی� ڕا��ە�Kت،����ی�T�K(�1اردن�و�1Hو�'دەر�و�8'ڕا�'وە�)7�K'PX�'��'PX�'�د�ر�Uە�Kت،��'روەك��Hن��'��ا�(��Xر-�X�،�Lر-'I'ی�و��Y9�¾Lاوە�ز��"�ە

7�Kو�109ورە� ��'�Kت a¥و�� ��xت� a¥و�� dL^�� a¥� �د�ر�UەI'ن، 7(���ی�K'��و���زاد )K��H� )

H'��ە�YCاوا��،��'روەك��Hن�دەوS'ت�و�ڕا���ران���وەی��Kر�و��Bی�1اردن�و��uری�1اردن�

�'=S'��K� �ژ/Yدە7�.9( ��!ا7( �و M�9'I� )7�Uژ� )3�.��X� �و �H1و-��� �و )K��H� �109وری و

Page 146: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

146 ��ژ��� د��و� و�����ن

�. د�ردەI'ن] BXۆ��.��ە�Kن[ �L-ر�X� �'��ا�(� �ڕا�¿Yاوی ��'�1Lان ���uوازی o��� ���و�

��ووK'��-R(�دەوT'S(���وH'رخ��'�109ورە7�K(�ڕا���ر��Uا�و���ژەxLS(�ڕا�¿Yاو��''�؟

�'��].9'�'��'-'pS'؟���'���'�I'-1اری�ژ��U$���ا�ڕا���ر3(�وا-�'ك�و��1و�xL(�د¿'ی��'��

�)x/1ازLو��� �و���را9.''ك �L-ر�X� ���'-� ��'ك ،''I'¿�'Hو�� 'IدارەYI� �9'را�Xی ڕا���ر3(

�ڕا���ر3(�د�رY¿Uاو �ڕادەی�. ڕا�¿Yدن/�' '�� �ڕەC.�ر�و��'م '�� ��1Lاز�و��'م '�� ��'م �دەزا�[ ��

�����'Rم��،'�'�Yە�Yدن��'�ڕا�¿Yد7(���ژە���ا��'�ڕا��xر/¿'وە����ڕا��xر/x(�د¿'���uوازی��'

�)K'�'وا-�� �دە�eڕن؛ �ڕا���ر3( a²������و� ��را9.'� )KۆBI� '�� o��� '����-'Sڕوا� '�Uواز��uو�'�

�'¿ ���o�'�دەYI��'.9دن�و�109وردارYIد7(�ژ�Uن�و�«'زی���ژەRن�دە�eڕ/�d؟�د

'-��'�Kن�R'��Kو��M�.و�Y9�'�1ە��'X�)7دY\1L�'��'�����M`CY8���ەوە'،�I'�ڕا���ر3(�-'����

'ی�1K�.1ور�Uا�u='ی��ی���x-'وە�K�'��dQۆڤ�. دە-1ا�Y��M[Uڕ�e�'�����'-�'¿�'وا-�'K(�د

� )x/1و�'وەر�� '��)x/1و�'وەر�� ��� ��'رەوەزەوە، �و ���ودەرد M�-'R'��K� 1د����1ری

�Xرت،�دەوS'ت�و��W¿LX-'�[������1ری،��HوK�0H(�و����Kك�و�دە9.'���و��9�a¥'¿P'روەران�

'¿�د )7�K'�'¿H1وr[dQ���'�%'ردە 'I'د�Y¿ڕا�� ، .�)xL��� o��� �ڕا���ر3( ،'�'�� '=�L�� ���

د¿'ی��'�����اوە�؟

��وای�د����'����].CY81ردوو��ا��ا��Lyن،�1k.%¿�����'Iاردووی��'�ا7(�ڕا���ر�U[�و��'�ڕا

'����ی�����7(��'�1و�دا��0Lن�و������Yدن�����1Lازا�xL(��1ێ��'�1وە؟�. �'�d2¿�����

�¯°'�����9�o'رI'و-Y��)xLyۆڤ��'°¯�9�d%¿���LS'��K'ر�S'Ýúاوە������o-�­�ر��U'ك���

K��� '�� ��2ن'=L-� �و �'ز�1و�="��'�Kن���0/1'وە� )7�����'%S'�� �و ��¿%.'�Kن �ری

�'وا�� ،dLq.9درو� �-�ش ����1e'ی �'و� �'8'ر� �I'وا-' '��'0�� �'م� ��'9'ر 9'ر�S'Ýúاوە؟

�dQ�'¿��-1ا�0L®'9�dQ'ری�درو�M�.9و���وەز8"�3(�و�ڕەوا'T(�ڕا�¿Yد7(���ژەRن�و��Yۆ7�K'f(�د

�����ەرەوە! '���-� �I'���1e'ی M`9درو��� �و/Bای �و��'Rم �ڕا���رY¿�Uدن )T'���دژا� ��� )7�K

�].CY8� �دوو ���وH'ر�ا �S'��K='ی '�� ��� 'I� ،]0LIر��� �'وە� �دەزا�[ M`%31LX� '�� ڕا���ر3(،��م��'ر�H�!"8رە9'ر��YIدر/�؛�'I'م��'�]�dCY8�'�ڕوا�='ی�I'7�9(�وەك�-�وە[�'ن��'I�،

��� '¿�د )7�9'I� �ڕا���ر3( '�� Ï�� �دە�.1ا�[ '�� �و �ڕا�p¿'م �I'س ��'�. ەمدە-1ا�[ دووەم

��ەم،��'�دە�.1ا�[�����%�8'رYIد7(��'¿3(����I'7�9(�د'-Y=/YI�'��Ï��]7�9(�دە-1ا���'�

���x/YI�)7�9ری�'��'Y=p/YIم،��'�وا-�'K(�د¿'��'�دە-1ا�[��'¿�2'�ر3(��م،�I'7�9(�د

Page 147: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

147 ��ژ��� د��و� و�����ن

� ]�� '¿�د M�£'I� ��وە��xری ��'دە�.1ا�[ ،]�� '¿�د )7�9'I]�)7ا����'�� 'I� ��uرەی �'و

�1�'وا���2ا��1Lە��L�'�و�� ��x/YIران �و�ڕ3%.1را�.'������Kا ���X!ەری '�� ��K'.%��1��Kن ��Xر-' ی

�'YI/�ەY8ن � ���Uن )7�KەوەB��X� �I'�]. ��و��ر-��' ��"ن، ��'وەوە ]��K'01ا��-'�� '-'pS'�

�و�����[� �و���رەزا3( ���Ýè-1و3( �ڕادە�'دەری '�� )K'��-1ا�� �'�1xS�'و���رەوە� ،]�'H�X'9دە

'-� �'Rم� ،''��'�K� '�� ��زاد�1و�$'� �و�Uدا�$'، �و �دەرك ���Lە�Kت ]�UY=/ڕ� 'I� �L��� ���

'��'�دەرەوەی��HوPU¿'�ڕا���ر�K'�Uن،�I'��'ردەم�ژ�Uن�و�'=S'��Kن�و��Uژ�M[.ڕا���ر�K'�Uن،�د

�دە1ازن ��راI'.9'را���ن� 'I� ������2ەدەن، ��وا� 1ە���'�Kن'X .وا�'ی�'�LX'�� �-'واو ڕ/�� )K�-� )K9'رە� ��'رە M`CY8�)3�"8دە��ر� �8"�ۆدەی )K�-� �دەوS'-'وە، �و M�-ر�X� دە9.'��ی

� �1دyL9.'رەوە �و a¬������� �و ��'-'وە3( �و M��'T(�[�'ز�'�K�-� �'وا-�ی� 1دyL9.'ر3(

)M`%��وا��V�0��� ��!ان) 9'ر\'�3( �'وا-�ی� 1xS'�� ،��-�0�L�� ،d%���0Q9-�،d%���0Q9

�دەوS'ت-�Xرت ،d%���0Q9-� d%���0Q9 ..�-[ �uو��� 'I� ،�،d/1ژKدە� ��ی ری

دەH'وLyL9.'وە،����9Yە�Kت،�ز�0Uا���ە�Kت،�1UYCدەدات،�دەd/BI،�دەYCۆ�dQ،�دە1ات،�

..�-

�'�-�¤وا��]���Mڕا���را�'ی���0ا،�ڕا���ر3(�وا-'���1'ری��'2.'�Yدن،���1'ری�دەR'9-�ار3(،�

�K���)xL1و��'-���ا���1'ری��Xوا�='ر3(�و���1'ری��2'�ر3(،�وە�����1'ر/��-'�����'�R'�

�'�1ە��'X� ��'1Sە�����'وەی '�� ���'-� ،''�� 8"��1و7(�X�-9'ر� �و �-'�'YIدن -1ا��ی

�'�� ���'-� �ڕا���ر3( '-��'�Kن،R'��K� �ڕ/¿'و-0' ��'1Sە�����'وەی '�� ���'-� '-��'�Kن،R'��K

�دە9.'��دا،� )K�-� '�� �دەروو7( �Bاوەی'�� M�-'R'��K� �YCەڕە�'��ی )��'u� دروY¿.9د7(

u� ���!ی�-1ا��ی M`91ا� �'��وی� �ڕا���ران 'I� '؛'�� �'1K�.1ور\�1و7(� �و L¿'و-'�1ون

�دەدەن،� $���ا�I'� �'�8ی� �د¿'وە M`و�Y9��� ��W¿LX-'ی �و ��'-'وە �'��وی� ��9$����'وە،

�¿'ن� ��%�8'ر ���Uن �9'روەر3( 1Kوە�- .�'I� ''�Uز����� �'و� '�'�� ،'�Uڕا���ر� '�'�

��'ردە ��K'.%������9ن �'��و� ��'�دە1k-R'9ازە �1Å��Xل )7�0LÝÞ9دە'�� ��'9'ر م

!��و9'�='را���ن�دەY8ن�و������Pە�¿sLن�

�����uی����� �و )T'��Xر-� �9'ر�'�Sا7( §QX� ���� �¾�9"ن؛� ��'���ن �دە-1ا�"ن ��رەوە� �'م

�و� �و���و'�( �و���ودەردی �و���و�9زی �و���ر�xUر3( )3���و�-' �و���ڕا�( ��19ودە3(� ڕا���ر3(،

�K'fۆY�� ��1Lان M�.2و���� �ژ/Yدە9.�ن )T��'� �و�'Y=I-1و3( �و��K'=S'��Kن ] "Yۆ��.��ە�Kن[ن

�1وە����Xش�9'ر�'�Sا�X�)7ر-�'T(�و����9و��9%.'�'�ڕا���ر�K'�Uن؟�!��'��1وە�و�'�

Page 148: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

148 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� ����pوەڕ3( '�� �ڕۆژ�eر/� ،'¿�د )xL9'Iر�'�� �وەك §�0�� ��'Y-1eاو��'�Q0L.'وە، '-'pS'�

�'�داوی�ڕا���ر��Uا�دە9.'��\1وم�و�] 1د����1ر3(��'�1ون�و�����دە�'�1و7([������1ر�U$�ا�

�)7�9'Iۆداون�و�¤�C'���و��Kرا-7�K'-�9��UY(�ژ��U[��'و��0QXوە�1XوH'دا���Y�'���و�����

وە���ڕەو-�L،�. دە1k-R'9از�و��2'�ڕ�و��'��'ر9.[��'�9'رووی���'وە�9'روەرYIدوون

�1وە'�� �'8'ری� �زۆر/¿$���ا �'ردەم'�� �L9'ردە�� ��'��وە�� �'ز�1و�="�3(� '�� �'Rم� ،'و��'

��7�9(�دە-1ا�"ن��'�داو�و�-'���M¹%���pوەڕ3(��'�ڕا���ر3(�و�'�ڕووداوە�Kن�و��'رە����'�Kن،�

��زادەI'ی�� �1دە '�� �و��0�p'وە �ڕا��%0Q"ن ����ن �ڕا���ر1p�Uو�'وە، '�� �����زY¿Uدن M�=�'�دە

9'ر\'�3(��"�YIد�'وەی�8'رەI'�و��وە���ڕوودا�L���L¼¤او3(�و��Bوا�'�\1ون�و . ��¨�a���ن

��ری��Y/0'�ژ����'�'.9'����ی��،�'=�'��'�1د����1ر3(�'PXو�'����'.9���'و��'I��L-�K

�)7�9'I0'�9'روەری��p��'I�،'9.'�����'وە'�9'روەرI�)3'7�9(�د¿'�و��'روە����'وەش�

�'¿ !د

��و�ی��/ ه�6[اردو�)� ����ر�ی&@ و �� و� ؟'( !�ر �� �Xم

�'-'،�9'ر\�ری��'وەش�وەك���وا�cا�[�I'م�-��زۆر����ە�و��'وێ�ڕۆ��0�[�%.1وە-'�9'ر��'م�

�'ڕ/cت،��'و�Sەدەم��'1Kر�u�)Tر/x(�د¿'،�وەRم��'م��Mوەڕوا���H1از3(�و�دا�'���Ly-Y8c/ڕ

9'����Sزە���ە�'وەYX .�1xS'����'��،dQp.'9ا�'وەی���Rوە�'I�،وە���'����Sز��'�'ر�'-'pS'�

�'�� ��'ر/$'I'ی��L$'دا 'I'م��'��رI"!م��'�'Iوەی�'��ر�'Rت��'�M`28و��ر�'TR(�['ر

)T'p�-'�� �و�1Kرد9.�ن �Uو�� [� ���Y9او����' ��cر �وەك�[وەك ��'ك ��cر، �وەك ���'-� '-'pS'�

��uرە�Kن� '�� �'�uر/�� ��ر�'R-���ا )K''=S'��Kر�'�� )7�Uژ� '�� '¿�1H� �ژ�Uن، �1Lەی

�K�)3ن�و��'رەوەز�Uوەژ'¿LX�M�-'R'� /و�'��،'�'��رI"!م��1و7(��'�1وە�و��I�.2Q'ش�����دە

�)Kر-1و'X��0/1'وەی�رەوە����'��رI"!م��'�9'ر-�9'ری����Ýèuا�: �'��K�uر-��-�����1p%7رگ(

/� M[�91و�Sebastian Kalicha, Gabriel Kuhn ( dQ\ڕۆ�0='ر� dQدووەم،�]. دە-1ا�

�����uی��'����'ر�'وەی�I'��'���وI'H'ی��L$'دا��cری�1H�'�����'-�M`%������9ار1Luەی�

� �وەك �'��رI"!م� M[�9��� �1اری� ����sL9اوە، ��'ر�) 9'�.�!(��رI%�%���ا �و��'دا'وە �1وە'�

.1ا��1وە�'�� ����K'��uن���� '��U�2اوەرQX� ¯°'�� ،dQ��دوا ��رە'وە'�� 'I� �/Y8'0ڕەdQ\ر�K'p�9رو . دە'��'��'را�p'ر�� ��u������� �و "ن��� �و �دەR'9ت )T'�دژا )3�"=��K'� ە��

� ��زاد1kاز3(� )7�K'Iۆ�"� /�'�� �H'پ )7�K'�Uر�Kوەژوو���و� ��1Lا��ن �و��'و��1Lە��ا �'��رI"!م

Page 149: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

149 ��ژ��� د��و� و�����ن

� و\1و�'وەی�� ��'�1Lان ،dQ�� §��-�K� a¥8'ر'�� ،�L�9'\ر'�� '��U11ا��-� ������K'S'وە،� �'�1و

7(���زاد1kازدا�دروp�9¿'ن�'��رI"!م�وەك��cر�و�9'���Uوا�'ی�. .�!���و���ڕاز'�LX'��'-'pS'�

�'��رI"!م�وەك���ژاوەT'��H(�و��Q%'رەو\'رە3(�و��'I�،1ازا�'یk.%������9و�'���L-�Kوەی�'�

�و� �����9�"!م ��رەی'�� ���Lوان �و �YI'9�0QXدن )T�K� '�� �دە��sL9ن، ��x/YIران M[دوژ�

���S'��K='ی��"�ۆ����K'Iن��'��رەی�S'��K='ی�����9��M`%�Iر��'��%.��'وە،��'��ن�و/�0ی�

0'وە،��'وا�'¿p-ن�ڕوو�K'��u������1ازراو�دەI'ن�و��'8'ر�دەر\����K'0UBن��'�X"�ۆزYIد�'�

'���وە��Rا�'وەی���9YXرەI'ی�. �'��ن�'و7(��'��رI%�����ن��'�'I�،''�Uو�دژوار'��'�'�

�'ردەم���0ا�1r-�ە�Q.'وە'��،�-.

� ��1Hو7('��و� «������ 'I� ��زاد1kاز،� M�-'R'��K� )K'�cوو-0'وە� �وەك �'��رI"!م� ،��

9'روەر3(�[��را9.'ی��'�S'��K='ی��'رەوەز�U'�و�-��Qا�9'روەر3(��'��'�1و��uرە����K'وە�

�ردا،���C9'ر�'���K��Cر� �9'روەر3( �'9'ر���0اڵ،� �و���وك ��دا �9'روەر3( ��Xو��'9'ر�ژن،

،�]ك�و�C'ر����ار3(�و�دەوS'ت��'9'ر�S'��K='�و�-�����K'Iا�9'روەرH�)3"ن�و��Xرت�و�9'رۆ

��'1ازراو �و �-�ڵ )K'U1ردوو��ڕا �� '��%C'�� '0���'و¡�a. دە �cوو-0'وە� �'م� ��Kت �'ر

���'ی� '.LHدە� �'وا� �درا، �ڕا���ر��Uا )�'.%�9� ��'-'ك )7�����1e� �و �'ڕا���رY¿�Uدن

�. دژە��ڕ�'وە �ڕا���ر3( �و�%�9.'�( �ڕا���ر3( '¿�1H]W¿LX�M�u�������و� )3'¿H1وr� �-'ی

)T'�0�Hو�� ��'ژاد3( ،M�0�L�� ،M[���� �ڕە8'ز3(، �و�] 9'روەری ��'رەوەز3( �'�'�Y\1Lد7(� '�� ���'-

�¼ن�و��"=Luا�دە-1ا������-'R'��K�M`���'T(�و���ودەرد3(�و�'��kر3(�و�R'��K�M`2و���

�'ر��'�'ر�'وە'،�I'�. ا�0q'�ڕا�Y8و��%�8'رI'ری�9'روەر3(��'������'9'ر��'���x(�د¿'د

�'-�W¿LXاو�و�Yk¿/ی�ڕcUد7(�ڕY¿S�Hن�و��K'�Uڕا���ر�'�1ە��'X�'��0ن�L0'وە�و�واز�UB9�'�����'-

1ە��ی�ڕا���ر3(�و��Xر-�'T(�و��9%.'�(�ڕا���ر3(،�-1ا��7(�'X1ە�����'وەی�S'ن�و���K'�Uڕا���ر

�دە '=S'��K� M[.%k¿/ڕ� )7�K'��-'R'��K� ��'0�� '�� 0'وە8'�0�2'وە'8 .�'�� ���'-� �'وەش

� M�-'p�-� �و�دارا3( '-Y=/Y¿Uر�K� )7�K'�U1ور����و� �ڕا���ر3( ��'0�� �و��-�'1Sە�����'وەی M�-'Sدەو

�'�1ە��'X� �0'��ی� ��'9'ر )7�K'-�W¿LX� �و '=S'��K� �ڕ/¿k%�0'وەی 9'ر�'�1ێ

'R'��K� M`����و� )3���و�-' �و�LX¿'وەژ�Uن M`2و���و�� �و��'رەوەز3( '-��'�KنR'��K��� )T

'-��¿Yد�'وەی��'ر�'��0LWن�و�دا�'�¿Yدن�و��'ر/1ە�Yدن�و���UBردان�و�R'��K�'¿�'وا-�'K(�د

�'�Yە�'��3(�-�ك��'��'ر�'م�و�دا��ت�و�7���9(���و\'���'ی�S'��K='�و�S'��K='��'�وزەی�

. دا�0L'را�'ی�-�ك

Page 150: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

150 ��ژ��� د��و� و�����ن

�cوو-0'/ �'�'ر�'وە��'��رI"!م�dQ1از،�-'����دە-1ا�k����9�"!�(���زاد�¯°�M�-'R'��K�)K'وە

�M[/1��)7�K'��-'R'��K�'�1ە��'X0'��ی����T(��'9'ر�'�)7�K1ازەL1ە�و��Lن�و���%k¿/و�ڕ

���و���ڕ�'��M��'I'ر�'��'¿'-��'7�K(�دR'��K�'��I��H�0/1ن�و��0ن�و�LW�'ر�'�ژ�Uن�

�ڕە-¿ �و �ڕا���ر3( )�'.%�9� ��'1Sە�����'وەی M�´�������� ����ەوە �و '��-'R'��Kد�'وەی�Y

�'�1ە��'Xو�'�� ���ی� �دە�dQ؛ �ڕا���ر�K'�Uن )K'�1ە��'Xو�� �دەR'9ت �و��'�1و )T'�Xر-�

�M�H'¿P�� �و ��و�Kن� �و �دا�xن M�Sزا� �ژ��ن، M�I�X'HY/ژ� �و ���Xوان ���9ر3( ��1Lان 1ە��ی'X

��x/YIران �ڕە���ەر3( �1ا�1و7(�-��0اRن، 1ە��ی'X� �9'ر��'دار، ��2'�ر3( �و 1u-��ران

�ر����9.����C�)T'PU�Kو�/ و��M�-ر�X�)Kر����ەر3(�9'رۆ'Cردەر3(�و��UB�1ە��ی�'X�،ر�K�0/1

��'$-'Sو�دەو� �ڕا���ران �9'ر1K-='ر3( 1ە��ی'X��� ،dQ�� �'��ا��ن� دەوS'-�ار�و�/C'ر���p'ر3(

�dQ� !9'رY¿-1KاوK�-�)3(�ژ/Yدە9.'

��������و� dQ�'�� M�-'R'��K� )K''-�W¿LX� �cوو-0'وە'ك� 'I� �L-�K1ە�����'وەی�S'�� M�´

�'9'ر�� ����'�� �و��2'�ر3( �9'روەر3( �و��'�Y\1Lد7( �ڕا���رYIدە�Kن '�1ە��'X� �'�1و

�'���*(�د¿'وە���dQو��'�ڕ/cە7�K(��ی�و��'��1Lازی�ڕ/¿k%�ن�و�'��ت�و��M�I��H��Uا�

����Kك،� �و ���uواز ��را9.'ی� �و ��ڵ� ��'9'ر �YI'%rدن ���ی� �ڕە-�xp-'وە، �1ار �و 9'ر

U1ار-'Iو�� �دە9.'8'ر3( ��را9.'ی� '�� �LSو'�� ��'ر �و ��'دە9.�ەدات ��ی �1pو7(

�'�'وە� �'و3§� ،dQ��دە �9'رە����( 'ك� ���'-� ،��u������� �و�Y¿-1rد�'وەی �'�1p�'pون

�M�-'Sڕوا� )x�!�-� M`�'�� '�� ��ردا� ������� �و��' dLHدەردە� 'وە'Iدژە� �'رەی� '�� �9'ری 'I

dQ����Y-و�وە'��'I'�'.%�9.

� �'ر�'وە'��)����'�� '�� 'I� ،'��-'R'��K� )x/رc�� �'��رI"!م� ،��� M[.2�'=L-و�� ��1Hون'�

�و� a¬������� �و���راI'.9'را�'ی �9'روەر1k�Uازا�' )K''-�W¿LXو�� ��'ر��'وڵ ڕە-¿Yد�'وەی

d/دەر\¿'و� �و��"�YIد�'وە �-�¤وا�"ن )xد��.��� �� ��!�.�'9� �وەك dQدە-1ا�� ���'-� . ڕا���ر��Uا،

��را9� '�� 'I� ���uواز���� .��'وا�'ی a¡��� � و 1L�)�����Y9اون )��رI"!م �-�¤وا��]�M دا '�� �UY."ن� ،

��'وا�' '-��'��K'وە،R'��K� '9YX� ��رەی'�� M`%�Iر��'�� �را7(�"��و� �ڕە8'ز�K��H :�)3ن )�'.9

'-��'�Kن�]�'��رLC�K$�0"!م[R'��K� �cوو-0'وە� ��زاد1kازا�'ی� M[.%k¿/ڕ� ،

9'���x�"!م[�Kر��'�[� M[.9را�X� ،� ��ژەRن� �ڕز�eر3( �و '=0Uژ]�x���'��ر�K'.%�Iن-/Green

anarchist[م�cUر�.�Pو�دژە���)T'R'��K�M`����، ]�Kر��'������1kازە�Kن�-Anarcho-pacifist /

Page 151: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

151 ��ژ��� د��و� و�����ن

Non-violent anarchist [ك�-� ��زادی� ، /� �[-�I='را3( �-�I='را�Kن �Kر��'�Individual

anarchist [رە�cم��'��)7�����1e����'¿���'و¡�aد��'Hو��'روە����'¿و�H'���-�¤وا��]�Mد

���� �'و��'و�R'ش� ����Kری �9'ر��'دار3(، �و�-'���'ت "ن���و� �و�����1�9�"!م �H'پ �'-'ك

���� 'Iرەc�� �1����Kرا3(xS'�� ���8'ڕ/.'وە، 'Iرەc�� �1دی )7�K��'0�� ��Xرادۆ1p%Iو7( �� )K�K��

�K'.9را��� �و �'�9'ر�H'پ� �-Y8ر'�� ��� �'را�p'ردا� �زۆر��uر��' 'I� �دە8'ر/.'وە، '¿�د )7

MN�� �-Y8ر'�� ��� �دژە�'وڵ �I'و-1و�' M`%�Iر��'�� �cوو-0'وەی� �و ��cر ��Kرا3( �و . �'ژ�1ون

�ڕ/¿Ykاوە3(� MN2I'��X� �و �9'رY¿-1Kدن )7�K'9'ردە�� '�� ��'�'ش، '=�L�� �'روە��

7�Ýâu� �دووە�( )��'u� M���Xو�� §QX� p'ت�-'�� 'Iوو-0'وەc��M`%�$�'�Kد� )7�9'I� ��Kرا3( )

��cری� '�� �'ر�"ن� �د1اری �ڕوو�7( ��Xش ���ر�K'��.%�%Iن �و�Y8و�' �-�ك �و�ڕوو��7( �L�1���

��xLرا3(��'�1وە�و�ز\�öو�زا¡�aڕا���ر�)3��Uن���وردەYIدەووە�و��'و¡�����1e�aن��،M`%�Iر��'�

��وا،�زۆر��'9.'م����'،��1H. و�Y¿Luد�'وە�ن�داوە�)x/ر�K�'-'pS'����u�������'��رI"!م��'¿

�وەك� �چ �'��رI"!م� 'I� ��'و�وR-��'ی p'ت�-'�� �ڕ/='�'دەن، )7�K1ار�و�109ورە�-�وە�1Kد ،'���

'-�0�2QX�M'ی�����دە3(��'�ا7(�و�ڕ/¿Ykاوە3(����'R'��Kوو-0'وەی�c� . �cر�و�چ�وەك�

Uڕ'Xش�ڕا�X�)°رە'ò�)7�-Rو�'��'Iی�'��K�-و�'��a²8'ر�9'ر�'� - �a¡�9�)7�K'0٢٠١٠�'م���رەوە�

٢٠١١�� a¡�9� ��Xش ��٢٠٠٩و��"�ا7( �-1ر�I'[و�1Kرد7�.9( M��'�� p'ت�-'��وەرH'ر�7(�] �Xش

7(���H'�ن��'���ر�I%"!�'وە��'رەو��"�ۆBX�)7�K'Iۆدۆن��K'1و�H��] �LCرا�"!م�و���Z��Kرا�"!م[

�1ور�K'�Uن[و��1ری���I1"ن����'�Uو ] �'رەوەز�)K��H�'�ا�Y¿����'��'وا��،���ە��M[وا��¤�-�'�

�0�2QX'ی� �و�-�BIەو3( �و��Xوا�='ر3( )3Y/���و�دە9.' �دە1k-R'9از3( ���X$�وە3( ���K'9'Iا

�دە��0"ن M`%�%Iر��� �و M`%����1�9��� �و M`%�������'ر�'وەی�. '�� ،'��9��� )xL��� '�'�

��W¿LX-'ی� ��'9'ر�9'ر�و�1اری �و�ڕا��-� �X'روەردە�1ون ��9ڵ ���'H� ��Xش 'I� �L9'I

���'���وە'1K�)Kر-�ا���-1ا��dQدەp�9'رداری�ڕا��-��و�1p��eون�ڕ/¿�M[.%kڕ �B�1.I�،)3ا���ر

�ڕۆ����0و� )Kدەر� �'8'ر��'وا�'ی� ،'���� )3�9��� �'Rم� ،dQ0�Rوە� '-��'�KنR'��K��� �%Éڕ� '�

�M`%31S'Ýè�� �و ��Lە�='� �'��ر����I'دا��� 'Sو'�� �'و� d9��� '�� ،''�� �YCە-�UYن �'ز�1و7(

��Kر '¿�1H� ��'��pS'��aéن، ��ر\Yد7('�� ��� �ڕ/=' ��وا،� )xLSو'�� ��'ر �'را�p'ر� �'دا�'وە

�و� ��ر�'Rت )7�-Rو� '�� ��زاد1kاز� )3'¿H1وr��� M�-'R'��K� �cوو-0'وەی� 9'ر�'�Sا7(

���1وردا��'��ردە�Kت.

Page 152: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

152 ��ژ��� د��و� و�����ن

���K'X'Hن��'�دژی��d%�Iر��'��)xL���/8'ر���وڕ'��'I�،'2��9���)K'���دەزا�[�و��Kردا�'وە

� '9�0QX� �cوو-0'وەی��'م� �و ��cر �وەك �'��رI"!�'وە� ��رەی'�� ��� �و/YI�0د�'ی �'م� �

�1ە0�9'وە� ،M�-'R'��K .��2'ی���� ،'¿�د )7�9'I� )�'��Kردا�'وە ��'�1و ��'رج����' �'Rم

dQ��'$L��1و7(�'S'� .�'��[�و�'رxU(�وڕ/YI'0دن�و�'و�0�p"ن�'S'رەوە����دە����d/YI�'م�

�'Rم� ،]�� ���S'وە'� )K'�'ز�1و�'7�K(��دو���� �'رە����(� �وەك 'I� �L9'I� �وەك ��

�'¿�د )xL��� ���-1ا�[ �1.2وم،'8� �'��رI"!م� )7�K'�Uرc�� ��'0��و� 'Iۆ�"�� '�� ��م )T'�X'H

�'�� ]��K'ز�1و���'�� '����®'9� �و��'م ]�U1د����1رو�� �"�YIد�'وە� M`9��� �و��'م و/�0�¿'م

�دە8'sLن؛ �9'رە����'م �'م� ��u�)T'��وەر��Uا'� �و���1اری ��cر �وەك �'8'ر��'��ر�K'.%�Iن

'-��Mو��'��'�1و�ڕووI'U'وە���Uن��'��Kرا3(��cوو-0'وە�و�R'��K�)T��'�)K��Hو��ab�9�P�C

�dQ����Y-�U8'ر�ز'�'I'م،��'��'��ن�: �W¿LX-'�ڕا���ر�K'�Uن�دا�'�Yن،��'وا�9'رە���م��'�دوو�

�K'��.%������9و���'�7(�د¿'دا�دە19وڕ/0'وە؛�دووەم،�S1='ی�ڕا���رc��)3ر�و��cوو-0'وە�

'�دە�Q.'�9'ر��'ی�ڕا���رI�)3'�9ن�و�'Iوو-0'وەc��M�´��Kوڵ�و�'��a¥ر'���.%Q�وەك�-��

�I�H%�ز3(� '�� �9'ر�Uن �و�9'رە���م �'��و��K'.%������9ن� �دە1k-R'9ازە �و�ڕەو-' Y8وپ

� M[Uڕ'Xڕا� '�� ��Hن ��'روەك ،dLHدەردە� �0'-��'وە�H� �ڕو 9١٩١٧'روەر3( �ڕو�9'دا و�Uا�ی

�'�� �1و� ،a¨�� �9'ر\�زا7( �و ��x/YIران )7�K'-'�f�9� �و '.���K� �'��ر�I%.����'ی� a¡و'�

�'I� �'وەی������K'¿�f'2ن،����وەك�'I'�"ن�) �1��K'ی��Xر�3(9'ر��'1eزار3(�ڕا���ر3(�

�)7�x2(L-� �دوای �-� 'I� �'وا�'ی� �����زی '�� �و�YIا ��وەژووYIا'وە� )Kر��'�� )T��'� �'ز�1و7(

N��1'ش���K�2ن��'8'0Q-�M!

Page 153: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

153 ��ژ��� د��و� و�����ن

:��راو��

*a¡�9�M[Uڕ'Xر�ڕا'pرا�'���$¾�ا-�ری�-cار3(�ڕو�9'��1ون،�#'��'��)T'p 9'د�ڕە�'��ن،��h!ی�-�

1ەری�و���#.�\'ری� و�� ١٩٠٥�¼LC�M[Uڕ'X�0ن١٩١٧ڕاL�Uر��'� . دا�

**� ���H#���ن �و ���ر '#� �1ون،� M[���91�� '�=Yا7(�� 9'ر� Y(�¤�hد�'#YاB9ە�'��ن،

/Y#� M[-Y=����*��'9� �و M`L#'� )���H� �و �����9��%.'��ن�*�ران 'S'���� �و ���ڕ و

�1و ] �'��ر#�%.'��ن �����1%.'��ن�و�[ .

****************************************************************************

'I'م� �ز��"�ەی )3�-�K :� ���iا، �B9ا�'وەی�0/1'ری '�� 'I� �'���'ی� �'و� �-1ا��[ �'8'ر

�]��K'8O��Ë/و-�7(�و'C�'��]��K'-'����)Vر��'�،�'�(���ن�و�'و1K (�)7ردdQ�OX(�'ژ/��[

� �8�P'ر(��زادی� ��)] 1Kرد� �دووەم �ز��"�ەی �وەك '��ەدا��� '�� �'وا� �'دە0LÝõ.9$'وە،� دا،

�'ر�Hوی��'�'k���1Lە-'واو�Kری��'م�ز��"�ە'�دەUز�� .cی�

****************************************************************************

d%�#ر��'��'ر��V(��1و9'را7(� www.theanarchistlibrary.org/authors

�M`%�#ر��'��)T�� 1L�www.shawnewald.info/aiaازی�'

��9YXرە��'ردەوا�)Yاوە��ن��'�'ڕ��'��ر#"!م

www.anarchism.pageabode.com/afaq/index.html

�ۆ �و��د��وە و ����رد�� ��ر�وو�� ز��ر دەر��رەی ���ر�زم �� ز���� ���: ���ن ��رە��، ��ر�� و �وردی، �ر�� ����ر �م �

http://issuu.com/anarkistan

�رای �وا�دن و ����ردن ���ب ���ر در��رەای آ��ر�م �� ز���� د��� ��� ا��ر��� ��� :!ر��، �ر� و �ردی، روی ان

http://issuu.com/anarkistan

"#���� "�+راءة و ا�ط�' ا��زد �ن ا���ب ا$�ری &ول ا$��ر��: ا�0ر�"، ا�/�ر" و ا��رد"، زوروا ھذا ا�را�ط ا���رو�,

http://issuu.com/anarkistan

Page 154: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

154 ��ژ��� د��و� و�����ن

BY HEJÊN

First Edition, May 2014

Apapale
Textbox
Page 155: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

155 ��ژ��� د��و� و�����ن

Apapale
Textbox
Page 156: نۆژەنکردنەوەی وەڵامەکان-ھەژێن- ڤێرژنی ئۆنلاینی

156 ��ژ��� د��و� و�����ن