ژمارە ٦٥٤ی رۆژنامەی کوردستان بڵاوبۆوە

The Official Organ Democratic Party of Kurdistan - I ran

No: 493 5 Sep 2008

KURDISTAN NO: 654 April 2015

The Organ of Kurdistan Democratic Party-Iran

به ر له مااڵوایی

ماڵپه ڕی ناوه ندیی حیزبی دێموکراتی کوردستان، رۆژنامه ی »کوردستان« له تۆڕی جیهانیی ئینتێرنێت دا:

ئیمەیل و ته له فوونی ته شکیالتی نهێنی:+9647508578190

[email protected]

[email protected] [email protected]

www.kurdch.tv Hotbird:6 13 MHz 11137polarization: horezental-SR: 27500 - FEc : 3/4

[email protected]

ئازایه تی و قاره مانه تیی هێزی پێشمه رگه ی له بۆ ڕێزنان له نیشتمان سه ربه رزی شه هیدانی بیره وه ریی کوردستان و شاری له شێعرێک کۆڕه کوردستاندا داگیرکه رانی شه ڕی

هه ولێر به ڕێوه چوو. چاالکیی به ڕێوه به رایه تیی رۆژی هه ولێر وێژه یی شه ممه 2٩ی خاکه لێوه کۆڕه شێعرێکی بۆ شاعیران بۆتان جه الل، زیاد نادرو ره سووڵ

سوڵتانی پێک هێنا.وه ک شێعره کۆڕه ئه و له پشتیوانی بۆ باس کرا رۆڵه گیان ئه و له گه ڵ هاوسۆزی و کوردستان پێشمه رگه ی له زۆر خه ڵکێکی هات و پێک نیشتمان له سه رده ستانه ی شاعیران و نووسه ران و هونه رمه ند و هۆگرانی ئه ده بی کورد شیعره کانیان شاعیره ش سێ ئه و بوون و به شدار تێیدا

خوێنده وه .ره سووڵ سوڵتانی، شاعیری خاوه ن هه ست که یه کێک له به شدارانی ئه و کۆڕه شێعره بوو، له لێدوانێکدا بۆ کوردستان و ده وڵه ته په الماره کانی هه ڕه شه و له گه ڵ ده ڵێ: کورد به ره نگاریی کوردستان و سه ر بۆ داعش ئیسالمییه که ی له هونه ر له سه رده سته کانمان، گیان پێشمه رگه قاره مانانه ی هاته وه و به به ردا حه ماسیی گیانێکی کوردستان باشووری که حه ماسی شیعری نیشتمانی و گۆرانیی سروودو دیسان له باشووری کوردستان له دوای ڕاپه ڕینه وه ته واو فه رامۆش کرابوو و که س قه ڵه میشی پێدا نه ده هێنا و ته نیا له لێکۆڵینه وه

ئه کادیمییه کاندا ناویان دهات، دیسانیش بووژانه وه .

گۆنتەر گراس، نووسەر،شانۆنامە ی وبیردۆز نوویس،پەیکەرتەراش ئاوریل ١٣ی لە ئەڵمانی ناسراوی له تەمەنی ٨7 ساڵیدا کۆچی دوایی

کرد.لە سەگییەکان«، ساڵە و پشیلە و مشک تەنەکە، »تەپڵی

ناسرواترین بەرهەمەکانین.هەندێک لە بەرهەمەکانیشی کراونەتە کوردی.

ساڵی ١٩٩٩ خەاڵتی نۆبڵی ئەدەبیی وەرگرتووە.ئەڵمانی دەرهێنەری شلۆندرۆف« »فۆلکر ١٩7٩ ساڵی

رۆمانی تەپلێ تەنەکەی کردووەتە فیلمی سینەمایی.

محەممەد خانی تێکواندۆکارێکی کرماشان له کێبڕکیێەکانی پۆمسەی قارەمانیی ئاسیادا پله ی یه که می وه ده ست هێنا.

هەواڵدەرییە راپۆرتی بەپێی تێکواندۆکارێکی وەرزشییەکان، لە کرماشان خەڵکی کوردی قارەمانیی پۆمسەی کێبڕکیێەکانی جیاوازی تەمەنی 2 لە کە ئاسیا منداڵ و مێرمنداڵ بە بەشداری ١27 هۆڵی لە واڵت ١7 لە تێکواندۆکار تایپە چین واڵتی لە تایپە زانکۆی بەڕێوەچوو، پلەی یەکەمی بەدەست

هێنا.به پێی ئه و ڕاپۆرته ئەمە یەکەمین خولی رکه بەرایەتی قارەمانی تێکواندۆی مندااڵنی ئاسیا »کیوروگی« بوو و لە رێکەوتی 2٥ی دەستی تایپە چین خانەخۆیی هەتاوی، ١٣٩٤ی خاکەلێوەی

پێکرد و هەتا رێکەوتی 27ی خاکەلێوە درێژەی کێشا.مێرمنداڵی تێکواندۆکاری خانی محەممەد کێبرکێیانه دا له و

کرماشانی لە کێشی ٦٥- کیلۆدا پلەی یەکەمی بەدەست هێنا.

ڕۆژهەاڵتی لە مای١٩٠٠( ١27٩)١ی بانەمەڕی ١١کوردستان، کەسێک هاتە سەر دنیا کە دواتر و لە دەیەی پێنجەمی تەمەنی دا، ڕێچکەیەکی لە مێژووی نەتەوەکەی دا رەنگڕیژ کرد کە لە ماوەیەکی کەم دا، ئاراستەی ئەم

مێژووە و چارەنووسی نەتەوەکەی گۆڕی.قازی محەممەد، کە بەر لە هاتنیشی بۆ نێو کۆمەڵەی ژێکاف و حیزبی دیموکراتی کوردستان، کەسایەتییەکی دیار و شوێندانەری مەهاباد بوو، لەو کاتەوە کە هاتە نێو کۆمەڵەی ژیانەوەی کوردستان، ئەو زەمینە و دەرفەتەی بۆ پێک هات کە ڕۆڵێکی گەورە لە ژیانی بناغەی سەر لە کە بوو محەممەد قازی بگێڕێ. دا، نەتەوەکەی سیاسیی کۆمەڵەی ژێکاف حیزبی دیموکراتی کوردستانی بنیات نا و، کردی بەو هێزە لە دەوری بەرنامە و لە الیەکەوە خەڵکی ڕۆژهەاڵتی کوردستان سیاسییە ئامانجەکانی کۆبکاتەوە و لە الیەکی دیکە، بیکا بە نوینەری نەتەوەی کورد بۆ وتووێژ و دانوستان لە گەڵ ئازەربایجان و سۆڤیەت و الیەنەکانی دیکە تا

پشتی پێکهاتنی دەوڵەتێکی کوردی لەم ناوچەیە بگرن.بنەماڵەکەی خۆی و کۆمەالیەتیی ئایینی و پێگەی ناسراوی و هەر ئەوە محەممەد قازی ڕۆڵی و دەور بەرزبوونەوەی یارمەتیدەری کە نەبوو زانایی و بوون. دا کوردستان دیموکراتی حیزبی و ژێکاف کۆمەڵەی لە هەڵسوکەوتی بیروباوەڕ و کەسایەتییە و ئەو گشتیی سیاسی و ڕۆشنبیریی ئینسانی و شارستانی و دیموکراتانەی ئەو، هاندەری توێژە جۆراوجۆرەکانی پێشەوەی لە ئەوەی بۆ بوون بیانییش و ئازەربایجانی دۆستانی خەلک و خۆیان و لە ڕووبەرووی خۆیان دا، رێبەر و کەسایەتییەکی بەرپرس و جێگای

متمانە بەدی بکەن.وەها سەرکۆمارییەکەی دا، کورتی ماوەی لە محەممەد، قازی زەمان و سەرسووڕهێنەر شێوەیەکی بە ڕووناکییەکەی کە درەوشاییەوە، مەکانی بڕی. ئەو دەسەاڵتە کوردییەی پێشەوا قازی محەممەد سەرۆکایەتیی کرد، لە ماوەی یازدەمانگ لەسەرکاربوونی دا، لە ژیر ڕێبەری و کاریگەریی بیرکردنەوە و سیاسەتی ئەو کەسایەتییەدا نمووونەیەکی ئەوەندە بەرز و گەش ئازادیخوازان و لە سەر کاریگەرییەکانی کە دەسەالتدارەتیی خستەڕوو، لە ڕووگە و بە بوون نەسڕاوەنەوە و ئێستاش هەتا کوردستان خەباتکارانی

سەرچاوەی ئیلهامی سیاسیی نەتەوەکەی.لە سیاسی و ژیانی سەردەمی لە ئەگەر محەممەد، قازی پێشەوا خەڵک و یەکگرتوویی تەبایی و هەوێنی ڕێبەری دا، دەسەاڵت و چڵەپۆپەی کوردی دەوڵەتی جاڕدانی نەتەوەیی و بندەستیی رەتکردنەوەی ڕەمزی بوو، لە شەهیدبوونیشی دا، هەڵگری پەیامی سەردانەنواندن و پشتنەکردن لە ئامانجی ڕزگاری بوو. ئەو بە بەرگرییە بوێرانە و میژووییەکەی لە بێدادگای ڕێژیمی شایەتی و بە چوونی سەربەرزانەی بۆ سەر سیدارەی دوژمنان، بەو هەمووە دەسکەوت و ناوەرۆکە سیاسی و دیموکراتییە دەوڵەمەندەی لە ڕێگای کۆماری کوردستان و لە ماوەیەکی کورتی دەسەالتدارەتی دا بەرهەمی هێنا، نەک هەر سەری خۆی، بەلکوو بڕگەیەکی هەستیار لە مێژووی نەتەوەکەشی

بەرز کردەوە.ڕێزگرتن لە١١ی بانەمەڕ، ڕۆژی لە دایکبوونی پێشەوا قازی محەممەد، شانازی و لە زۆر کە سەرکردەیەک ڕێبەر و لە گرتنە ڕێز الیەک لە ئەو دەستی سەر لە نەتەوەکەمان هاوچەرخی مێژووی دەسکەوتەکانی بەرهەم هاتوون و لە دایک بوون، بۆ نموونە: دامەزرانی حیزبی دیموکراتی کوردستان بە تەمەنترین حیزبی کوردی، دامەزرانی جمهووریی کوردستان یەکەم دەسەاڵتی مودیڕنی نەتەوەیی، هاتنە دنیای ئااڵی کوردستان، پێکهاتنی هیزی پێشمەرگە و چەندین دەسکەوتی دیکە. لە الیەکی تریشەوە ڕیزگرتن لە دایکبوونی پێشەوا قازی محەممەد، نیشاندانی وەفادارییە بیرەوەریی لە کرد، بەخت پیناویان دا لە خۆی گیانی سەرکۆمارە ئەو ئامانجانەی بەو بەر خستیە شەهید پێشەوای کە ڕێبازێک و ڕێگا سەر لە پێداگرتنەوەیە دەمی نەتەوەکەی، ڕێگای رزگاربوون لە بندەستی و ڕێبازی بە سەربەستی و

بە سەربەرزیی ژیان.نابێ هەر وا بە سادەیی بەالی سەدوپازدەهەمین ساڵڕۆژی لە دایکبوونی پێشەوا قازی محەممەددا کە دەبێتە ١١ی بانەمەڕی ئەمساڵ، تێپەڕ بین. لە پێشەوای ئامانجەکانی ئاوات و لە ژێردەسەاڵتی دوژمنانی نێوخۆی واڵت و بۆنەیەکی وەک پێویستە لەدایکبوونەکەی ڕۆژی ڕێنیشاندەردا، ڕێبەر و نەتەوەیی و خەباتگێڕانە بە شکۆیەکی تایبەتەوە، یادی بکرێتەوە. لە بەشەکانی لەم ڕێزگرتن دەژین، کوردستانیان جێگایەک هەر لە کوردستان و دیکەی هەڵوێست و پەیام و ئەندیشە و هزر و یادکردنەوەی ڕێزەوە بە بۆنەیە و، ئامۆژگارییەکانی ئەو کەسایەتییە میژووییە، پێویستە بە ئەرکێکی نەتەوەیی دابنرێ. با گیانی سەرکۆماری شەهیدمان پێشەوا قازی محەممەد لە بەرزایی مێژوودا، شاد و شایەد بێ کە نەتەوەکەی بە قەدرزانی و پێزانینەوە ڕێگای

ئەو، کە ڕێگای ڕزگاریی خۆیانە، درێژە دەدەن.

قادر وریا

ڕۆژی لە دایکبوونی پێشەوا، بۆنەیەکی نەتەوەیی و خەباتگێڕانە

مه هاباد خه ڵکی ـــوردی ک وێنه گرێکی ئان«ی یه که می فستیڤاڵی وێنه ی » خه اڵتی

وه ده ست هێنا.کوردستان و په یامنیری ڕاپۆرتی به پێی هــونــه رمــه نــدی ــدی، ــه زی ــای ب میکاییل ــورد کـفستیڤاڵی له که مه هاباد شــاری وێنه گری به شداریی تــاران شاری له ئان« « وێنه ی فستیڤاڵه ی ئــه و یه که می خه اڵتی کــردبــوو،

برده وه .ــی ــه شــداری لـــه م فــســتــیــڤــاڵــه دا کـــه بـــه بشاره کانی لــه وێنه گر هــونــه رمــه نــدی ٣٠٠پارێزگاکانی ئێران بۆ نموونه تاران، سمنان، باکوور، خوراسانی بــاشــوور، خوراسانی به ڕێوه چوو، ورمــێ مــازنــده ران و گوڵستان ، له بــه شــدار ١٤٠٠ وێــنــه ی هــونــه رمــه نــدانــی

به شی پێشبڕکێ دابوون که ٨ وێنه ی میکاییل بایه زیدی خه اڵتی یه که میان وه ده ست هێنا.

ــدی، ــه زیـ ــایـ ــل بـ ــی ــای ــک ــی ی ــنـ ــه وتـ ــه رکـ سـمه هابادو شــاری وێــنــه گــری هــونــه رمــه نــدی وه ده ستهێنانی پله ی یه که می فستیڤاڵی وێنه ی ناوبراو که دایه حاڵێک له له مساڵدا »ئان« ساڵی ڕابردووش هه ر له و فستیڤاڵه دا خه اڵتی

دووهه می پێدرابوو.

سه رکه وتنی وێنه گرێکی کورد له فستیڤاڵی وێنه ی »آن« له تاران

به ڕێوه چوونی کۆره شێعرێک له هه ولێر له په سنی شه هیدو پێشمه رگه کانی کوردستان

كوردستان و رۆژهه اڵتی له چه ند ساڵ دوای كۆچی دوايی، خه اڵتی برایمی یونسی له بواری

ئه ده بیات به په سند گه یشت.ئه م هه نگاوه له الیه ن شورای هه وڵێكی دوای بانه وه شاری

زۆر توانیان ئه م خه اڵته دیاری بكه ن.شورای جێگری محه مه دیان شه وبۆ الیه ن له خه اڵته ئه م

شاری بانه سه رپه رشتی ده كرێت .خه اڵتی دوای له ئه ده بی خه اڵتی دووهه م به خه اڵته ئەو هونه ری ماملی له رۆژهه اڵتی كوردستانە كه به ناوی كه سایه تیه

دیار و ناودارەکانی کوردەوە ناودێر کراوە.

لە سمیناریکدا لە شاری بۆکان ئەدبیاتی کوردیی مندااڵن تاوتوێ

کرا.شاعیران و بەشداریی بە چاالکانی فەرهەنگی و ئەدەبیی کورد، سمینارێکی تایبەتی لەسەر ئەدەبیاتی ناوی لەژێر مندااڵن کوردیی ئەدەبیاتی لێکدانەوەی و »تاوتوێ

مندااڵن لە رۆژئاوای ئێران« لە شاری بۆکان بەڕێوەچوو.مستەفا ئیلخانی زادە، بەرپرسی کۆڕی فەرهەنگی و فێرکاریی کوردستان بۆ ته له فونیدا لێدوانێکی له بۆکان لە شاری ئەدەب و کورد ده ڵێ لەو سمینارەدا، کە چاالکانی فەرهەنگیی کورد لە شارەکانی، مەهاباد، سەقز، بۆکان و سەردەشتەوە بەشدارییان ئەدەبیی و فەرهەنگی چاالکانی لە کەس چەند کردبوو، تێدا ئیلخانی زادە، پرشنگ رەزایی، یوونس وەکوو کوردستان، سەالحەدین خزرنژاد، دیانا مورادیان لە ئیالم، شەرارە ئیلهامی، ئەدەبیاتی لەسەر وتاریان فارسی، و کوردی زمانی دوو بە

مندااڵن و خەسارناسیی ئەدەبیاتی مندااڵن، پێشکەش کردوه .ده ڵێ و ده ڕوانێ کاره له و بایه خه وه به ئیلخانیزاده مسته فا حه وتووه کانی له دیکه شیان سمیناری و کۆڕ چه ند به رنامه ی

داهاتوودا له به رده ست دایه .

پەسندکردنی خه اڵتی »برایم یونسی«

تاوتوێ کردنی ئەدبیاتی کوردیی مندااڵن

کۆچی دوایی نووسەرو فیلسووفی ئاڵمانی، »گۆنتەر گراس«

سه رکه وتنی تێکواندۆکارێکی کورد له کێبڕکیێەکانی پۆمسەی قارەمانیی ئاسیادا

ژماره : ٦٥٤

٣١ی خاکەلێوەی ١٣٩٤

٢١ی ئاوریلی ٢٠١٥

عەلی لەیالخ

کە باس لە هونەر و کاریگەرییەکانی دەکرێت هـــەر نــەتــەوەیــەک دەێــهــەوێــت ئاستی هــونــەر و لە چونکە بنرخێنێت. ــەرز ب خــۆی هونەرمەندانی بەهێزی مرۆیی میراتێکی مێژە »هونەر« وەک توانیویەتی ببێتە ڕایەڵێک بۆ ناساندنی گەالن بە یەکترو دەرخەری ئاستی شارەستانیەتی هەرگەلێکە. شارستانیەتی ناسیاری بۆ دەڵێ: »کۆنفسیۆس«

هەر گەڵیک، سەرنجی مۆسیقاکەی بدە«.دوور مــێــژوویــەکــی هــەڵــگــری بەگشتی هــونــەر بەسەر و ئینسانی کۆمەڵگای ڕەوتــی لە ــژە درێ و خۆی شوێندانەریی فیکرییەکان ــوارە ب ســەرجــەم و بیرۆکەفیکرییەکان لە زۆر بەشێکی سەلماندووە. رێبازە زەینییەکان یان لە پانتایی هونەردا تاقی کراونەتەوە یان هونەر بۆتە هۆی سەرهەڵدانیان.

تاڕادەیەکە کۆمەڵگە بەسەر هونەر کاریگەریی کە هیچ بزاڤ و بزووتنەوەیەکی فیکری، ئایدۆلۆژی، سیاسی، خۆی بە نیسبەت هونەر بۆ جێ خستنی ئایدیاو بیروباوەری خوی نەتەنیا بێنیاز نەزانیوە، بەڵکوو زۆریش هەوڵی داوە سەرنجی هونەرمەندان بەرەوالی خۆیان ڕابکێشن و بەستێنێکی لەباریان بۆ ئامادەبکەن. ئەگەرچی لە رەخنەی زانستی تایبەت لەخزمەتی بەتەواویی نابێت هونەرمەند بەهونەر لــەوچــوارچــێــوە بــیــرۆکــەیــەکــدا بێت و بــانــگــەشــەی هەر بازنەی لە مانەوە چونکە بمێنێتەوە قەتیس نەفسی لە خەسار فیکریی، سیاسی، بیرۆکەیەکی ــە پێی ــەو هــونــەرمــەنــدە دەدا. هــەر ب ــەری ئ هــونئەمە خاوەنی سەرەکیی و هەمیشەیی هونەرمەند خەڵک و کۆمەڵگەیە بۆیە جاروبار دەبێتە هۆی مۆزیسین لە هونەرمەندان لــە وگازندە گلەیی و نووسەرەوە بگرە هەتا شێوکاروگورانی بێژە و ســەرجــەم مــژارەکــانــی دیــکــەی هــونــەر. بــەاڵم هونەرمەندان شوێندانەریی و پایەبەرزی ئاستی کە بــەرچــاوە و بەهێز ئــەوەنــدە کۆمەڵگە لــەســەر ــدان لەسەر ــەرمــەن زۆرجــــار دەورو رۆلـــی هــونبۆ دەبینین. وکۆمەاڵیەتییەکان سیاسی الیــەنــە ــژووی سیاسی واڵتــێــک وەکــوو ــە مــی نــمــوونــە لو سەربەخۆیی بەدەستهێنانی دوای ئەرمەنستان یەکیەتیی سووڤیەتی لە ژێر ڕکیفی دەرچوونی ئەوکات، ئێستاکە چاودێرانی سیاسی لەسەر ئەو باوەڕەن کە جوواڵنەوەی هەستی ناسیونالیستی

نەتەوەیی« »وشیاریی و ئەرمەنستان خەڵکی گەلی ئەرمەنی جیا لە مێژوویەکی پڕ چەوسانەوە قەرزداری رۆڵی هونەر و هونەرمەندانی دەروەستە. بەپێویستی دەزانم لێرە بۆ وەبیرهێنانەوەی دەور و نەقشی هونەرمەندێکی ئەرمەنی و شێوەی رێزگرتن و پاڵپشتی کردنی خەڵکی ئەرمەنستان بەهەمووچین وتوێژێکەوە لەو هونەرمەندە دەروەستە بە کورتی

بخەمە بەر باس.رێبەری و مۆزیسین چــکــنــاواریــان« »لــۆریــس لە جیهان، بەناوبانگی ــەری ــاوازدان ئ و ئۆرکسترا قەاڵچۆی و کۆشتن لە راکـــردوو وباوکێکی دایــک ئەرمەنییەکان لە تورکیە کە پەنابەری ئێران دەبن لە شاری »برۆجرد«ی سەربە پارێزگای لۆرستان کە ئەوەی دەبێ. لەدایک هەتاوی ساڵی١٣١6ی لە زیاتر بەناوبانگە مۆزیسینە ئەم هونەریی ژیانی لە

وێنەیە بێ هەستی سۆزو تێرامانە جێی و بەرچاو کاریگەریی هــەروەهــا خــۆی. نــەتــەوەی نیسبەت بە گەرایانەیە میللی هونەرمەندانەو شویندانەریی و کاتێک ئەرمەنستان. واڵتــی سیاسی دۆخــی بەسەر بوومەلەرزەی کارەساتی زایینی ١٩88ی ساڵی لە هۆی دەبێتە روودەداو ئەرمەنستان »ئیسپیتاک«ی ــەس ــ ــی ٢٥٠٠٠کــــەس ونــزیــک بــە ٥٠٠٠٠٠ک کــوژرانلە هەر هونەرمەندە ئەم دەبن، پەنا بێ و ماڵوێران یەکەم چرکەکانی ئەم کارەساتە فریای هاواڵتییەکانی لە کەسایەتیی هونەری خۆی دەتوانێت و دەکەوێت بە باشی کەڵک وەربگرێت و نزیک بە ١٥میلیۆن رۆبل یارمەتی کۆدەکاتەوە بۆ لێقەوماوانی ئەو بوومەلەرزە. ــاچــۆڤ«ســەرۆک ئــەمــە لــە کاتێک دایـــە کــە »گــۆرپیارمەتی بۆ ئەوکات سووڤیەتی یەکیەتی کۆماری دان بە خەڵکانی زیان لێکەوتوو لە کارەساتی ناوکی پــارە رۆبــل ١میلیون دەتــوانــێــت تەنیا »چــرنــویــل« کۆبکاتەوە!! بەبەراوردێکی خێرایی ئەم دوو کاراکترە، و دڵسۆز هونەرمەندانی کە ــت ــەوێ دەردەک بۆمان دەروەست چەندە دەتوانن بەسەر کۆمەڵگای خۆیان کاریگەریی پۆزتیڤ و بەهێزیان هەبێت. جێی ئاماژەیە وگەیشتنی سەرخستن بۆ چکناواریان« »لۆریس وکیانی« »سیاسی سەربەخۆیی بە ئەرمنیا خەڵکی دەور و رۆڵێکی باشی گێرا. تائاستێک کە چاودێرانی و شـــۆرش بــە ئەرمنستان ســەرکــەوتــنــی سیاسی

کاریگەریی هونەر دەزانن .جیهانی نموونەیەکی بە بــوو ئاماژەیەک ئەمە و هــونــەر نەقشی و دەور لــەســەر سەردەمیانە و هەلومەرجی بــەســەر هــەرگــەلــێــک هــونــەرمــەنــدانــی

سیاسی،فیکری وفەرهەنگی کۆمەڵگە.ــەرحــەز و ــورد ئــەگــەرچــی نــەتــەوەیــەکــی هــون کـهونەرپەروەرە، شوێن پێی هونەری کوردی بەتایبەت لە ژانری مۆزیک و ئاوازەوە بەسەر هونەری گەالنی

مێژە لە کە دەکاتەوە پشتڕاست ئەمە ئێران دیکەی ئەگەرچی بووە. بەالیەوە گرینگ گەلی کورد هونەر کــلــتــوورەوە و زاراوە ــاری بـ ــە ل ــورد کـ نــەتــەوەی نــەتــەوەیــەکــی فــرەچــەشــن و هــەمــەرەنــگــە هــەرئــەم لەسەر بەربەستێک بۆتە جــار زۆر تایبەتمەندییە نەتەوەییەکان رێکخراوەسیاسییە و جەریان رێــی جێ باشی بە خۆیان سیاسی گوتاری نەتوانن کە ئێستای دۆخی لە وردبوونەوەیەک بە بەاڵم بخەن. کورد لە باری شوناسخوازییەوە بۆمان دەردەکەوێت ئەم کوردی مۆزیکی بەتایبەتی هونەر چەندەها کە ژوور و خوار پڕکردوتەوەو پچرانەی و بووشایی و »ئیالم لە ئەگەر داوە. گرێ پێکەوە ناوەندیی و گوندەکانی دووررتــریــن تادەگاتە قەسرەشیرین« باکووری کوردستان دەنگ وگورانی هونەرمەندانێک ــرەک وســەیــدعــەلــی ئەسکەری ــوو حــەســەن زیـ وەکـ

کوردستانی بۆنەتە چریکەیەکی هاوبەش و هاوسۆز ئەمە کــورد، هــەرەزۆری خەڵکی نێوان زۆربــەی لە خزمەتی لــە هونەریی و مەعنەویی بەشێوەیەکی

هاوسۆزیی نیشتمانی دایە.نەتەوەیی« »وشیاری ئەمرۆدا دنیای لە ئەگەر و نــەتــەوەســازی پــرۆســەی بــۆ بەهێزە فاکتەرێکی

پێکهێنانی »دەوڵەت - نەتەوە«،کوردیش ئەم مافەی لە خەونێکەوە بەرەبەرە خەریکە لە ناخی کۆمەڵگا دەبێتە ویست و داواکاری بێگومان هەبوون و هاتنە مەیدانی هونەرمەندانێکی دەروەست و هەڵسۆڕ وەکوو )هیمن، هەژارو، رەزازی، شوان پەروەر، نەجمەی غواڵمی و

شاریڤان ..هتد( کاراکتەرێکی ئێگجار شیاو شایستەن کە بە ئافراندنی کاروچاالکیی هونەری هەم ژێرخان ــردەوە و ماڵی هــونــەری کــوردیــان دەوڵــەمــەنــدتــر کبۆ بــاش هاندەرێکی بە ببن توانیویانە هەمیش و ورووژاندنەوەی هەستی نەتەوەیی. بەاڵم تەنیا بەرهەم خوڵقاندن مەرج نیە، بەڵکوو پێوەندیی نێوانی کۆمەڵگە و هونەرمەندان دەبێ دووالیەنە بێت. واتا هەموو چین هونەرمەندانی لە خاوەنداریەتیی کۆمەڵگە وتوێژی لە چاوەڕوانی ئاستی بەداخەوە بەاڵم بکات. خۆی سیاسی کۆمەڵگەی لەالیەن زۆرجار هونەرمەندان کوردەوە دەگاتە ئاستێک کە هەر الیەنێک دەیهەوێت فالن هونەرمەندێک بەناوی خۆی تاپۆ بکات و مۆرکی

خۆی پێوە بنێت.بە گوتەی »گونتەرگراس« نووسەر و فیلەسۆفی دوایــی کۆچی ٢٠١٤ ساڵی کە ئاڵمانی بەناوبانگی ئەوەی پێش »هونەرمەند دەلــێ: بابەتێکدا لە کــرد، خەڵکی و شــارێــک شــارۆمــەنــدی بێت هــونــەرمــەنــد دەگەێنێت ــەوە ئ قسە ئــەم لێکدانەوەی . واڵتێکە« و مۆزیکژەن چ نووسەر، چ هونەرمەند راستە کە هتد نابێت بە نیسبەت خەڵک و واڵتەکەی خەمسارد مەیدانی هاتنە و نەبوونە ئەم خەمسارد بەاڵم بێت. دۆخی لە چاالکانەیان بەشداریی و هونەرمەندان قازانجیان بــە کەمتر نــەک ــورد کـ گــەلــی سیاسی تەواوبووە، بەڵکوو ئەگەر لە بەرهەمێکی ئەوان بۆن و رەنگی الیەنگەریی الیەنێک یا بیرۆکەیەکی فیکری پێوە دیار بێت، هەرزوو کەسانی دیکە والیەنی دیکە بە دڵبژۆکی لەگەڵی هەڵسوکەوت دەکەن و تەنانەت بە بێ لە پێش چاوگرتنی هونەرەکەی کەرامەتی هونەریی درووخێنن وکەسایەتی دەشکێنن! هونەرمەندی کورد یان دەبێ بێ هەڵۆیست نەبێت یان هەڵویستەکەی بە پێی مەرامی »من » بێت! بەداخەوە نموونەمان لەم بارەوە زۆرن کە بیرمان لەوە نەکردوتەوە هونەرمەند ــەڵ ئێمەش ــەگ ل ــش ــەری ــەرگ مــۆڵــکــی هــەمــوومــانــە ئهەر هونەری نەچێت بیرمان لە نەبێت. هاوبیروڕا هونەرمەندێکی کورد پاسپۆرتی پێناسەو باشترین و بەهێزترین بەڵگەیە بۆ خۆ سەلماندن بە دنیای دەرەوە. »ســالــوادرودالــی« ئیسپانیا نەققاشی گــەورەتــریــن کــردوە، ئیسپانیای دیکتاتۆری پــێــرەوی مــاوەیــەک خاوەنی بە خۆیان ئیسپانیایی تاکێکی هەموو بەاڵم

ئەو هونەرمەندە دەزانن .ئەمەگناسی هەر گەلێک بە نیسبەت هونەرمەندان دەرخەری ئاستی شارستانیەت و گەشەی شوعووری

فەرهەنگی و سیاسی ئەو گەلەیە.

.................ژێدەر:

مێژووی مۆسیقای کوردی. حەمەی حەمە باقیماڵپەری همشهری

ماڵپەڕی »آکادمی موسیقی آهنگ«،،

ڕووشاندنی هەستی هونەرمەندان بە چ مەبەستێک؟!

رۆژنامەیژماره : ٦٥٤ ٣١ی خاکەلێوەی ١٣٩٤ _ ٢١ی ئاوریلی ٢٠١٥ سیاسی10

رێبوار مەعروف زادە

ده کوترێ ده وڵه تانه به و ڕانتی ده وڵه تی که به شێکی به رچاو له داهاته که یان له رێگه ی فرۆشتنی رێگه ی له یان ده ره کــی هاوکاری سه رچاوه کانی ژێرزه وی )وه ک گاز و نه وت( عێراق، وه ک واڵتانێک ــه ن. ده کـ ده ســتــه بــه ر ئه لجه زایر ئــێــران، ســعــوودی، عه ره بستانی ــه ن که ــان ــه و واڵت و قــه زاقــســتــان نــمــوونــه ی ئفروشتنی داهاتی به پشت زۆر تاڕاده یه کی نه وت و گاز ده به ستن. میسر و ئوردن دوو هاوکاری به پشت که واڵتانه ن له و نموونه ده ره کی داهاتێکی ده به ستن. ده ره کی ماددی زۆر، ئه و توانایه ی به ده وڵه تانی ڕانتی داوه سه ربه خۆییان و ئۆتۆنۆمی تــاڕاده یــه ک که هێندێک بتوانن و هه بێ کۆمه ڵگه که یان له بـــه رنـــامـــه ی ســیــاســی و ئـــابـــووری بـــه بێ ڕه زامه ندی هاوواڵتیانیان به رێوه ببه ن. توانای ئابووری ده وڵه تانی ڕانتی وایکردوه که بتوانن دابه شکردنی رێگه ی له خۆیان ده ســه اڵتــی له هاوواڵتیان هه روه ها بپارێزن. سه رمایه ناده ن و هه ر ماڵیات زۆربه ی واڵتانی ڕانتی پرۆسه ی له ئــه وه ن خــوازیــاری که متر بۆیه ئه و ئه گه رچی بکه ن. به شداری دا سیاسی واڵتــانــه ی لــه رۆژهــه اڵتــی نــێــوه راســت نــه وت به شداریی و گه شه ئاستی ده کــه ن، هه نارده له هه موویان به اڵم جیاوازه تێیاندا سیاسی نه بوونی دێموکراسی، رێژه ی زۆری گه نده ڵی له و هاوبه شن. ده وڵه تی واڵمده ر نه بوونی و وتاره دا ئاوڕێک له تایبه تمه ندییه نه رێنی یه کانی ــانــی ڕانــتــی رۆژهـــه اڵتـــی نــێــوه راســت ــه ت ده وڵدەدرێتەوە که پشت به داهاتی هه نارده که ری

نه وت ده به ستن.

به‌اڵی‌نه‌وتــه اڵم ــه ی چـــاره ره شـــی نــیــه، ب ــه وت مــای نـداهاتی له ده وڵه تان خراپی وه رگرتنی که ڵک نه وت بۆته مایه ی به دبه ختی بۆ چه ند واڵتی که بیرۆکه یه ئــه و نــێــوه راســت. ــی رۆژهــه اڵتبه شێکی نێو له چاره ڕه شییه ، مایه ی نــه وت نێوه راست رۆژهــه اڵتــی خه ڵکی لــه بــه رچــاو نێوان پێچه وانه ی پێوه ندی کارناسان بــاوه . واڵتێکدا لــه پێشکه وتن و نــه وت هه بوونی نــاو ده بـــه ن. بۆ نموونه نــه وت« به »بــه اڵی گه شه ی ناخالسی نه ته وه یی ئه ندامانی ئۆپێک

له سالی ١٩6٥ تا ١٩٩8، ١,٣% که می کردوه له واڵتــانــی میللی ناخالسی گــه شــه ی ــه اڵم بهه بووه ، که متریان داهاتێکی که گه شه حاڵی نیشان ئه وه کــردوه . گه شه ی %٢,٢ به گشتی ده دا که واڵتانی ئه ندامی ئۆپێک له و سااڵنه دا له گه ڵ ئه وه دا داهاتێکی زۆری هه نارده کردنی نه وتیان بووه ، به اڵم ئابوورییه کەیان دابه زیوه . که ڵکی دروستیش شێوه ی به نه وت ده کرێ کانادا نوروێژ، وه ک واڵتانێک لێوه ربگیرێ. بــه رچــاو ســه رچــاوه ی ڕاده یــه کــی ئه مریکا و سیاسی سیستمێکی ــه ل و هــه یــه نــه وتــیــان کاتێک به هره مه ندن. دێموکراتیش و واڵمده ر نوروێژ لــه ــه وت ن بــه مــاڵوه ١٩6٠ ساڵی لــه ــه چه ند ــ ــه و واڵت ــمــانــی ئـ دۆزرایــــــــه وه ، پــارڵیاسایه کی ده رکرد بۆ ئه وه ی داهاتی نه وت له نوروێژ هاوواڵتیانی به درێژخایه ندا خزمه ت نه یهێشت نــوروێــژ پارڵمانی به گشتی بکا. نــه وت بکه وێته ده ســت ده وڵـــه ت و داهــاتــی ویستی که دا پرۆگرامێک هــه ر له ده وڵــه ت خه رجی بکا. ئێستا نوروێژ به پێی به راوردی یه کێک یه کگرتووه کان نــه تــه وه رێکخراوی ئاستی باشترین توانیوێتی که واڵتانه یه له و ژیان بۆ هاوواڵتیانی دابین بکا. به گشتی ئه و دێموکراتیک ــه زراوه ی دام خاوه نی واڵتانه ی بوون پێش له وه ی نه وت بدۆزنه وه ، توانیویانه وه ربگرن. نــه وت داهاتی له که ڵک باشی به ــه اڵم ده وڵـــه تـــانـــی رانــتــی لــه رۆژهـــه اڵتـــی ــ ببه کارهێناوه نــه وتــیــان داهــاتــی نــێــوه راســت یان بپارێزن خۆیان ده ســه اڵتــی ئــه وه ی بۆ به شوێن هێندێک ئایدیای خۆیان بکه ون به بێ ئه وه ی ئه و ئایدیانه پشتگیری خه ڵکی له پشت له ســعــوودی عه ره بستانی نموونه بــۆ بــێ. ساڵی ٢٠١٤ له ئاستی جیهانی دا یه که م واڵت بووه له کرینی چه کوچۆل؛ ئه و واڵته ته نیا له ساڵی ٢٠١٤، 6,٤ میلیاردی دۆالر چه کۆچۆلی کریوه . له ساڵی ٢٠١٤، عه ره بستانی سعوودی هه موو کــۆی لــه زیــاتــر پێکه وه ئــیــمــارات و واڵتانی ئوروپای رۆژئاوا له به رگری نیزامی ئێران ئیسالمی کۆماری ــردوه . ک خه رجیان چه کی به ده ستراگه یشتن بۆ زۆر سااڵنێکی ئه تۆمی هه وڵی دا، تێچووی ئه و پرۆگرامه به زیاتر له ١٠٠ میلیارد دۆاڵر به راورد ده کرێ. که وایه ده وڵه ته کان له رۆژهه اڵتی نێوه راست بــه رپــرســیــارن لـــه وه ی »بـــه اڵی نـــه وت« له و

واڵتانه دا باڵو بووه ته وه .ده وڵه تی ڕانتی و ناکارامه یی

تایبه تمه ندییه ــه ل یــه کــێــک نــاکــارامــه یــی داهاتی ڕانتی یه . ده وڵــه تــی سه ره کی یه کانی نه وت سه ره تا ئابوورییه ک دروست ده کا که به رهه مهێنه ر نیه که ئه وه ش ده وڵه تێکی گه نده ڵ

و دواجار کۆمه ڵگه یه کی گه نده ڵ به رهه م دێنێ. لێره دا مه به ست له گه نده ڵی ئه وه یه که که سێک داهاته ئه و بۆ ئه وه ی به بێ داهاتێکی هه بێ کاری کردبێ و زه حمه تێکی ئه وتۆی کێشابێ. به شه کانی که ده کا وا نه وت زۆری داهاتی ماشێن بــازرگــانــی، و کشتوکال وه ک دیکه که رتی له گه ڵ ملمالنێ توانای ... و ســازی نه وتیان نه بێ و ئه و به شانه په راوێز بخرێن. که وایه له درێژخایه ندا داهاتی نه وت وا ده کا و نیه فره چه شن که پێکبێ یــه ک ئــابــووری ئه و به شی گه وره ترین وه ک نــه وت که رتی ئابووری یه له قه ڵه م بدرێ. هه وروه ها ده وڵه تی بۆ خه ڵک ــه وه ی ئ بۆ نیه هانده رێکی ڕانتی جمووجۆلی ئابووری و پێکهاتنی ئابوورییه کی نه ته وه یی فره چه شن و چاالک هان بدا چونکه سه رمایه کی مفتی ده ست ده که وێ. ده وڵه ت به به سه ر ده ست نه وت، به شتی کۆنترۆڵکردنی ته واوی ئابووریدا ده گرێ. هه وره ها ده وڵه تی ئــه وه ی بۆ به کاردێنی نــه وت داهــاتــی ڕانتی ئه و که س و گرووپانه ی که ویستی، یارمه تی ماددییان بکا و کاریان پێ بدا. بۆ نموونه له ژماره یه کی ١٩7٠ تا ١٩٥٠ نێوان ساڵه کانی زۆر له خه ڵک له واڵتانی هه نارده که ری نه وت و ــوون دامــه زراب ڕانتی ده وڵه تانی الیــه ن له داهاتێکی زۆریان وه رده گرت بێ ئه وه ی هیچ زۆر ژماره یه کی بۆیه هه ر بــده ن. ماڵیاتێک فێر بووه نه وت له واڵتانی خاوه ن له خه ڵک بابه ته ش ئه و هه بێ. داهاتی و نه کا کار که واڵتانه له و کاری ئه خالقی زۆر تاڕاده یه کی رێژه ی له گه ڵ ڕانتی ده وڵه تانی داڕمــانــدوه . زۆری گه نده ڵی ڕووبــه رون. به پێی راپۆرتی له ــه تــی ــێــوده وڵ ن شه فافییه تی ــکــخــراوی رێساڵی ٢٠١٤، عێراق، یه مه ن و لیبی له ریزی گه نده ڵترین واڵتانی جیهاندا بوون. هه ر بۆیه نــه وت، ده وڵــه ت و کۆمه ڵگه داهاتی نێوان له پێوه ندی یه ک دروست ده بێ: له الیه ک ده وڵه ت هیچ به رهه م ناهێنێ و پشت به داهاتی نه وت ده به ستێ و له الیه کی دیکه خه ڵک جمووجۆلی ئابووری ناکا و پشت به ده وڵه ت ده به ستێ.

ده‌وڵه‌تی‌ڕانتی‌و‌نه‌بوونی‌دێموکراسیڕانــتــی خــاوه نــی سیستمێکی ده وڵــه تــانــی ــن. بـــه گــشــتــی ســه رجــه م ــی ــیــک ن ــمــوکــرات دێکۆلۆنیالیزمیان ئه زموونی ڕانتی ده وڵه تانی بــه ده ســت لــه دوای داگــیــرکــاری هــه بــووه و واڵتانی رۆژئاوا دامه زراون. ئه و داکیرگارییه رێگه ی بۆ دامه زرانی رژیمگه ڵی ته ک حیزبی و بنه ماڵه یی له رۆژهه اڵتی نێوه راست خۆش له وه ی پێش ده وڵه تانه ئه و بۆیه هه ر کــرد. نه وت داهــاتــی له و ڕانتی ده وڵــه تــی به ببن

و تۆتالیتر ده وڵه تگه لێکی بــن، به هره مه ند ده ستراگه یشتیان به اڵم بوون. نادێموکراتیک به داهاتی نه وت، تۆتالیتاریانیزم و میلتاریزمی له نێو ده وڵه تانی ڕانتی رۆژهه اڵتی نێوه راست کویت، سعوودی، عه ره بستانی کــرد. به هێز واڵتانی له نموونه یه ک به حره ین و قه ته ر دواتـــر کــه پــاشــایــه تــیــن سیستمی خــاوه نــی له نه وت به های چوونه سه ری به به تایبه تی ده یه ی هه فتای سه ده ی بیسته م به ماڵوه بوون ده وڵه تگه ڵی ڕانتی. ده وڵه تگه ڵی خاوه نی به سه رمایه ی نێوه راست رۆژهه التی له ڕانتی ماددی ته رخان ده که ن تا ده نگی خه ڵک بکرن و ئه و که سانه ش که ئاماده نه بن ده نگی خۆیان بفروشن، سه رکۆت ده کرن. ده وڵه تانی ڕانتی نه ک هه ر هه وڵ بۆ کرینی ده نگی هاوواڵتیان خۆیان ده ده ن، به ڵکوو له ئاستی نێوده وڵه تیش دا هه وڵ ده ده ن پشتیوانی سیاسی و نیزامی بـــۆ خـــۆیـــان ده ســـتـــه بـــه ر بـــکـــه ن. نــزیــکــی و عه ره بستانی و ئه مریکا له مێژینه ی هاوکاری نموونه یه کی باشه بۆ تێگه یشتن له وه ی چۆن ده توانێ رانتی ده وڵه تێکی ئابووری توانای له کرینی پشتیوانی نێوده وڵه تی رۆل بگێرێ. دابین ئه مریکا بــۆ ــه وت ن هــه م عه ره بستان فروشی بۆ گه وره یه بازارێکی هه م و ده کــا چه کۆچۆلی ئه مریکا. بۆ نموونه له ساڵی ٢٠١٠، به های به نیزامی ئه مریکا کۆمه لێک فڕۆکەی 6٠ میلیارد دۆالر به عه ره بستان فروشتووه . ئه مریکا ئابوورییە قازانجه ئه و به رامبه ر له ئه مریکاش ده کــه وێ، ده ستی عه ره بستان له سیاسی و نــیــزامــی ئه منییه تی، پشتیوانی بوونی له خــۆێ گوێی و ده کــا عه ره بستان له و دیکتاتۆری و پشێل کردنی مافی مرۆڤ

واڵته داده خا.

ئاکام‌گیری بوونی سه رچاوه ی نه وت خۆی له خۆێدا مایه ی چاره ره شی نیه ، به اڵم که ڵک وه رگرتنی ــه وت، چــاره ره شــی ــی نـ ــادروســت لــه داهــات نبه رهه م دێنێ. ده وڵه تی ڕانتی به که ڵک وه رگرتن کۆنترۆلی ده دا هــه وڵ ئــابــووری، توانای له کۆمه ڵگه بکا و خه لکێکی پاسیڤ به رهه م بێنێ. ناکارامه یه چونکه ده وڵه تێکی ڕانتی ده وڵه تی و پــالن ئه نجامدانی به نیه ئه ستوور پشت جمووجۆلی ئابووری. له درێژخایه ندا ده وڵه تی ڕانتی به سێ شێوه ده کرێ تووشی گرفت بێ: خه رج و کۆنترۆل له پێش یاسا به یه که م، کردنی داهاتی نه وت له الیه ن ده وڵه ت بگیرێ که دیاره ئه و بابه ته له نه بوونی دامه زراوه ی دێموکراتیک و پارڵمانی دێموکراتیدا ئه سته مه . دووهه م، حه شتیمه تی واڵت ئه وه نده زۆر بێ

که ئیتر نه کرێ به داهاتی نه وت، ده نگی خه ڵک بکردرێ. توانای ئابووری ده وڵه ت به به راورد سێهه م، دابـــه زێ. واڵتــه ئــه و حه شیمه تی به به ها و پێگه ی نه وت له بازاری جیهانی دا که م

بێته وه . سه رچاوه کان:

Angrist, Michele Penner. “Party Systems and Regime Formation in the

Modern Middle East: Explaining Turkish Exceptionalism,” published by PH.D.

Program in Political Science of the CityUniversity of New York, on 2004

Ehteshami, Anushiravan. “Reform from above: the politics of participation

in the oil monarchies,”published in 2003 by Wiley on behalf of the Royal Institute

of International Affairs Karl, Terry. “Oil-led Development:

Social, Political, and economic Conse- quences,” published on January 2007

by CODRL Stanford Gray, Matthew. “A Theory of Late

Rentienism in the Arab States of The Gulf,” published on November 2011 by Center for International and Regional Affairs Georgetown University School

.of Foreign Service in Qatar Algazeera Report. “US Confirms

$60 bn Saudi Arm Deal,” published on20 October, 2010

Canada Compete. “What Norway did with its oil and we didn’t,” published

on May 16, 2013 on The Global And .Mail

Nagraj, Aarti. “Top 10 Countries with The World’s Biggest Oil Reserves,”

published on April 13, 2013 on Gulf.Business

HIS Report. “Saudi Arabia Re- places India as Largest Defense Market for US, IHS Study Says,”

published on March 7, 2015 from:http://press.ihs.com/press-release/aerospace-defense-terrorism/sau-

di-arabia-replaces-india-largest-de--fence-market-us-ihs

Saudi Arabia Becomes world’s top” arms importer,” published on March 9,

2015 from: http://www.buzzfeed.com/sheerafrenkel/the-23-most-corrupt-countries-in-the-world#.fc1KZd4NJ

ده وڵه تی ڕانتی

ئازاد که ریمی

ــه ڕی داعــش لــه غــه ڵــبــه غــه ڵــبــی شــــه عــێــراق دا، ــه تــکــریــت و مــووســڵ ل لئــێــســکــادرانــی هــەوایــی پــێــکــهــاتــوو له ــی ــی عــه ره ب ــ ــوار واڵت ــ ســـعـــوودی و چــه ــه ی واڵت ــ ــه گـــه ڵ زۆربـ ــه کـــه نـــداو ل لعه ره بیه کان بێجگه له عێراق، سوریه و پێگه کانی سه ر کرده هێرشیان لوبنان له »حــوســی« ــی گــروپ میلشیاکانی

باکوورو باشووری یه مه ن.ــی ــکـ ــێـ ــروپـ ــان گـ ــ ــه کـ ــ ــی یـ ــ ــوسـ ــ حـزه یدی«یه کانی « سه ربه چــه کــدارن هه رێمه ئــه م و پــارێــزگــای«ســه عــده » »سەنعا«ی له دووره کیلۆمتر ٢٤٣

پایته ختی یه مه نه وه.دامه زرێنه ری حوسی« »حوسێن بــیــرۆکــه ی » یــه کــیــەتــیــی مــه زهــه بــی بــوو، هــه روەهــا به شێوازی زه یـــدی« خومه ینی ده ستی کرد به پڕۆپاگه نده ی له بێجگه ڕۆژاوایـــــی، ــی ــان واڵت دژی حوسین حوسی، نوێنه رێکی په رله مانی حوسی« »به درەدین ناوی به یه مه ن ــای زایــیــنــی دا که لــه ســااڵنــی هــه شــتســه ربــه زه یـــدی یـــه کـــان و هــه روه هــا ــوو، ــحـــق« بـ ــزبـــی« الـ ــری حـ ــێ ســکــرتبــیــرۆکــه ی بــه رپــاکــردنــی ده وڵــه تــێــکــی دروست یه مه ن دا له مه زهه بی زه یدی دوای ٢٠٠٤وه ســاڵــی ــه ل کـــردبـــوو. ــه وه ی ده رکـــه وت کــۆمــاری ئیسالمی ئگروپه یه ئه و دنه دانی خەریکی ئێران ده وڵــه تــی بــه دژ تێکده رانه ــاری ک بــۆ

ــاڵ ســاڵــح« ــدوڵ ــه ب یـــه مـــه ن، »عــه لــی عــاری یــه مــه ن کــه خۆی ســـه رۆک کــۆمزه یدی مه زهه بێکی سێکوالره و له ساڵی یه مه نه ، کــۆمــاری ســـه رۆک ١٩78وه حوسی یه کانی ســـه ر ــرده کـ هــێــرشــی یه مه ن و له سێپته مبه ری هه مان ساڵ دا )خه رمانان ١٣8٣( به دره دین حوسی و

چه ند که سی دیکه ی کوشت.ــه مــه ن ی ــی ــان ــه ک حــوســی ی دۆزی زۆر یـــان کـــه م دواوه ــه ب ٢٠٠٤ ــه لــاســی ڕاگــه یــانــدنــی گشتی لـــه بـــه ر بزه یدی یانه چه کداره ئه م جیهانی دایه و وا واڵتــه کــه ی خــۆیــان بــه ره وهــه ڵــدێــر هــەنــدێ دروشــمــی ــه ل بێجگه ــردوه ــ بهیچ هه ڵگری ئیسراییل ئه مریکاو دژه ــای ســیــاســی نین و ــۆژی ــدۆل ــای ــۆره ئ جـخاوه ن به رنامه یه کی دیار و ڕوون بۆ

به رپاکردنی ده وڵه ته که یان نین.ــحــق« بۆ بــیــرۆکــه ی حــیــزبــی » الهه مان هه ڵگری ده ســه اڵت به گه یشتن ئیسالمی کــالســیــکــه کــه ی ــه نــدیــشــه ئ

سیاسی یه.سیاسی ئیسالمی بیرۆکه ی دیاره له ناو واڵته عه ره بیه کان دا پێشتر تاقی موسلمین« »ئیخوان وه ک کراوه ته و له میسر، »ئه مه ل« له لوبنان و دواتر بیرۆکه ی کۆماری ئیسالمی له شیعه ی دوای که ئێران له ئیمامی دا دوازده له ئێران له زایینی ١٩7٩ی ڕاپه ڕینی به رباس و خرایه خومه ینی یه وه الیه ن ڕێفراندۆم و ده نگدان و له ئاکام دا کرا به

ده وڵه ت.سیاسی ئیسالمی بیرۆکه ی دیاره شه ریعه تی و عــه لــی الیـــه ن لــه پێشتر وه ک ئێرانی شیعه ی نووسه ری چه ند سه ر له بابه تی ئال ئه حمه د« »جــه الل

باڵو کرابوویه وه.ــاب، حــزبــوڵــاڵ ، حـــه مـــاس و شــه بئه بوسه یاف و گــرووپــی بــوکــوحــه رام، ــه ق« حـــزبـــی حــوســیــه کــانــی ــحـ ــه لـ »ئـهه موویان قاعیده، ته نانه ت یــه مــه ن و به دوای ئیسالمین و چه کداری گروپی ئایدۆلوژیکی ــه تــی ده وڵ بــه رپــاکــردنــی ئیسالمییه کان دا. ــه واڵتـ ــه ل خــۆیــانــن خــاڵــی ســرنــج ڕاکــێــش لــه م گــروپــانــه دا په یوه ست بوونیان به ده وڵه تانی دیکه ی فاینانس)ماڵی( ــواری ب لە ئیسالمی یه مــتــمــانــه داری یــانــه وه و لۆجێستیک و

)اعتبارات(. ئه وه ی له سه رحوسی یه کان بۆ وێنه باس ده کرێ نیشانده ری ئه و ڕاستیه یە که ئه وان له ئێرانه وه به دوورو نزیک بجولێنه وه تــاکــوو ــن ده درێـ یارمه تی شۆڕش خۆیان ده وڵه ته کانی دژبــه و بکه ن. هه موو که س ده زانێ زه یدیه کان ته نیا له پارێزگای سه عده له باکووری واڵتی خه ڵکی ئه وان ئه ژین و یه مه ن دا مێژوویێکی به کۆن واڵتێکی یه مه نن. ــی واڵتــی ــه وان خــاوه ن ــ قـــه دیـــمـــه وه... ئپێویستیان ئێستابه هەتا و خۆیانن بکه ن. زه یــدی« ڕاپه ڕینی« نه زانیوه به هه رحاڵ حزبی »الحق« به بیرۆکه ی دژایه تی له گه ڵ ئه مریکا و ئیسراییلەوە دامه زراوه و دواترڕووی له توندوتیژی ــه »کــــــردار«دا کــرد ــار«و ل ــوتـ ــه »گـ لهێناوه ته مــه بــه ســتــداره کــه ی ــه ڕه وشـئــه وه ی یــه مــه ن. له خــۆی« »ناوماڵی تۆمارکراوه زه یدیه کان دا مێژووی له یه کنه گرتوویی و بــه ربــاڵوی بــاســی ئـــــه وان ده کــــــات. ئـــــه وان هــێــشــتــا به شێوازی عه شیره تی و تایفه یی ده ژین و مۆدێڕنیان ده وڵـــه تـــداری ئــه زمــوونــی

له تاکێکی یه مه نی نیه، هه رچه ند وه ک ده سه اڵتدا به شداری یان کردوه بۆ وێنه کوده تاێیکی به ساڵح عه بدوڵاڵ عه لی سه ربازی له ساڵی ١٩78وە هه تا ٢٠١٢ بۆماوه ی ٣٤ ساڵ فه رمانڕه وای یه مه ن

بوو.»جــه مــاڵ کــه ١٩6٢وه ســاڵــی لــه عه بدوناسر« هێزی سه ربازی نارد بۆ به یەمەن بوونی له ت هه تا یه مه ن و »باشوور«و »بــاکــوور«و دووبه شی ــه ن له ــه مـ ــی هـــه ر دوویـ ــوون ــه شــدارب بشــه ڕی ســارد لــه نــێــوان دوو بــه ره ی »کاپیتالیستی« »کــۆمــۆنــیــســتــی« و دوای دووبـــاره یـــان یه کگرتنه وه ی و ڕووخانی سۆڤیه تی پێشوو له ١٩٩١دا ،کــۆمــونــیــســتــه کــان و ســێــکــوالره کــانــی یه مه نی کــۆنــتــڕوڵــی ڕۆژاوا ــه ســه ربله تکراو، یه مه نی هه ره وها یه کگرتوو، یه کگرتویان ــاره دووبـ یه مه نی ــر دواتیه کی یه مه ن کاتێ بــووه. به ده سته وه ڕۆژاوا، ســـه ربـــە بـــــه ره ی ــه وه ــرتـ گـــی ــداره ی واڵتــــی گـــرتـــه وه ده ســت ــ ــی ــ ئخـــۆی و عــه لــی عــه بــدووڵــاڵ ســاڵــح بوو ساڵح عــه بــدڵــاڵ واڵت. ســه رۆکــی ــه بــه ــدی مــه زهــه بــێــکــی ســێــکــوالر وات ــ زه یــی دوورلــــه بــیــرۆکــه ی ــک ــه دارێ ــه ت ده وڵــوو، هــه ربــۆیــه ــ ئــیــســالمــی ســیــاســی ب)مــه زهــه ب( ئاینزا ئایین و جــیــاوازی سێکوالری حکوومه تی سیسته می له له دوای بــه اڵم بــوو. یــه مــه ن دا بێ واتا به ده سته وه سه دام حسێن و ڕووخانی گرتنی ده سه اڵت له الیه ن شیعه کان له عێراق داو ئاوه اڵبوونی ده ستی کۆماری شیعە مــه زهــه بــی ئــێــران لــه عــێــراق دا، هاوێشت گـــه وره ی شه قاوێکی ئێران بۆ ئه وه ی بیرۆکه ی ئیمپراتوری شیعه

ــاوه ڕاســت دا بکات به ن له ڕۆژهــه اڵتــی ڕووداوێـــکـــی بــه کـــرده وه یـــی کــه هیچ بکات. لێ نکۆڵی نه توانێ دیــارده یــه ک ئێران »نینۆکه شه ڕه «ی هه رحاڵ به لــه بــه حــره یــن و بــاکــووری ســعــوودی و ئــه م پشتگیری لــوبــنــان و بـــاشـــووری »عه له وی/بەعسی« ده وڵه تی له واڵته به رامبه ر شۆڕشی سوننه له سووریه ختۆکه دانی ــا هــه روه ه ــه داو ــ واڵت ــه م لکه واڵتــه ــه م ل یــه مــه ن حوسی یه کانی ئازاردانی بۆ واده رده کـــه وت سه ره تا ســنــووری کــه ســعــودی یــه شانشینی لــه گــه ڵ پــارێــزگــای ســه عــده ی یه مه ن ئەم ده رکـــه وتـــوه ئێستا و هــاوبــه شــه بە پالنێکە پێشەکی کردنانە »گەمە« مەبەستی به رپاکردنی ده وڵه تێکی شیعه بوونه وه ی له ت یه مه ن و سێناریۆی له دیکه به شێوازێکی یه مه ن دووبــاره ی مه به ستی ده بــات، ڕێوه ی به ئێران وا

کۆماری ئیسالمی ئێرانه.پــێــگــه ی یـــه مـــه ن لـــه جــوگــرافــیــای ســیــاســی دا زۆرگــرنــگــه لــه بــه رئــه وه ی ده کــات »ده ریـــای ســوور« کۆنترۆلی له ڕێگه ی گه رووی » باب المندب«ه وه، هــه روه هــا ســنــووری ده ریــایــی له گه ڵ له ئه فریقایی داهاوبه شه ، واڵتــی چه ند الیــەکــی دیــکــه وه کــه نــاره کــانــی یه مه ن ئه ڕوانێ به سه ر »ئۆقیانووسی هێند«دا. که واته ئێران لەڕێگەی کۆنتڕۆڵ کردنی یــه مــه نــەوە ده تــوانــێ هــێــزی ده ریــایــی ده ریای له ئه مریکا کــراوی نیشتەجێ ــا کــۆنــتــڕۆڵــی ــ ــه روه ه ــ ســــــووردا و هبــــاشــــووری ئـــیـــســـرایـــیـــل وگـــه رووی ئــابــووری »ئـــۆردون« واتــه که نداوی لە مه ترسی یه، بخاته »عــه قــه بــه« ش »کاناڵی میسرو دیــکــه شــه وه الیێکی

گشتی به سعودی سوێز«وشانشینی شااڵوێکی به رهه مووجۆره ئه که نه وه که واته ئێرانه وه. پەالمارەکانی نه رێنی یـــه مـــه ن و کــێــشــه ی حــوســیــه کــان - و ــا پــه المــاره کــانــی »الــقــاعــده« ــه روه ه هلـــه پـــارێـــزگـــای »حــــه زر مــــه وت« کە بابەتێکی بە پەیوەستە ئەویش دۆزی جــۆری لــە سیاسی ئیسالمی دیــکــەی ڕادیکالیسمی سوونەگەری ولەوانەیە لە دەرفەتێکی دیکەدا لە سەری توێژینەوە بکرێ - بابەتی » ئاسایشی جیهانی« خستوه ته وێنه که م شێوازێکی به ی به ربه ره کانیه دا له م ئێران مه ترسیه وه. به ده یـــه وێ ســه ره کــیــه و هاوکێشه ی له دنیا شوێنێکی هه ر بۆ په لهاوێژتن شیعه«، »پرسی وروژانــدنــی ڕێگه ی ئه م تێکبدا. جیهانی ئه منیه ت وئاشتی ــاره زووه مــه تــرســی داره ی ئــێــران بۆ ــ ئقــه بــووڵ ــی عــه ره ب جیهانی ڕۆژاواو تواناوه په ڕی ئه و به هه ربۆیه ناکرێ له نــیــزامــی یــه وه ــواری سیاسی و بـ لــه بـــه رانـــبـــه ری دا ڕاوه ســـتـــان و هـــه م به به ره نگاری دیپلۆماسی به هه م شه ڕو ئێران وهاوده سته زەیدیە ڕادیکاڵەکانیان کردو سه ره ڕای شه ڕلەگه ڵ حوسیه کان ــاڵوی ــەربـ ــە ئـــۆپـــەراســـیـــۆنـــی بـ ــە لـ کـــاو«دا خــۆی ــ ــک »گـــەردەلـــوولـــی ڕاشــــێــســتــاش لـــه » ئــه نــجــومــه نــی ــد،ئ ــوان نیــه کــگــرتــوه کــان«دا نــه تــه وه ئاسایشی بڕیاری گه مارۆدانی ئەم گرووپە - وا له ئێرانە- ئیسالمی کۆماری پاشکۆی بواری ئابوری ونیزامی یه وه ڕاگه یێندرا.ئه مه ش خه ونی هاشه وپاشه ی کۆماری ــۆ گــه یــشــتــن به ــران بـ ــێـ ــیــســالمــی ئـ ئ

ئیمپراتوری ئۆقیانوسه کان ده زڕێنێ.

»خەونی ئێمپراتوریی ئێرانی«، لە یەمەن، کەوتە بەر »گەردەلوولی ڕاشکاو«

رۆژنامەی9 ژماره : ٦٥٤ سیاسی٣١ی خاکەلێوەی ١٣٩٤ _ ٢١ی ئاوریلی ٢٠١٥

ئایینی و شیعییه کان ئیدیۆلۆژییه پێکردنی زیادکردنی و دروستکردن مه به ستی به په ڕپۆ له چوارقورنه ی جیهان و، به تایبه ت ناڤین، رۆژهه اڵتی و ناوچه که واڵتانی له بــۆ پــتــه وکــردن و درێــژکــردنــه وه ی ژیانی جۆشی له هیوای خــۆی، نه گبه تی له پڕ ئۆپۆزیسیۆن و خه ڵکی گۆڕانخوازی واڵتی بۆ رووخانی سیستم له باربرد و، ته نانه ت خــودی ــه تـــی ده وڵـ کــۆتــایــی هــاتــنــی دوای مۆره یه کی هێنانی و دانــان ئیسالحات و وه ک ئه حمه دی نیژاد، ئاوی پاکی به ده ست ئه وانه ش داکرد که له نێوخۆی سیستمه وه ده دا. رێفۆرمیان و چاکسازیی هــه وڵــی بنئاژۆخوازی به ره ی هه ڵسوکه وته ی ئه م روون په یامێکی ویــالیــه ت له گوێی ئاڵقه ــۆ ئــه و ــوو ب و نــێــوه رۆکــێــکــی بـــێ قـــاوخ بـــاوی بــڕیــبــۆ ئــاســۆی ئــۆپــۆزیــســیــۆنــه ی چـچاالکییه کانی نێوخۆ. ئێستاکه ش که ئه مریکا جیهان، سیاسی شوێندانه ری گه وره ترین راشکاوانه به سه رکردایه تی ئۆپۆزیسیۆنی سیاسه تی راده گه یه نێ؛ ئیسالمی کۆماری ــه نــه ک ــی هــه ی ــژم ــاری رێ ــتـ گــۆڕیــنــی ره فـگۆڕینی سیستم، ده بێ ئه و بزووتنه وه یه ی

که له هه موو بواره کانه وه ؛ له ئاست هێزو ده ستڕۆیشتوویی و تیۆری و ده ســـه اڵت و بڵێی دابــه زیــوه ، رێــژیــم دا به رانبه ر له ....بزووتنه وه ی بگرێته به ر؟ سیاسه تێک چ سه راسه ری به جۆرێک ته ره که واڵت بووه و له واڵتانی ئورووپا هه واری خستوه که به دژواری ده کرێ بڵێین توانای رێکخستن و شوێن دانه ری له سه ر ره وتی رووداوه کانی نێوخۆی هه یه ، هه روه ها هیوا و ئۆمێد به زیندانی دوای نێوخۆییش بــزووتــنــه وه ی له خۆیاندا ماڵه کانی له رێبه رانی کردنی کاڵی دا و، خه می نان برستی له کۆمه ڵگه ی دیــکــه شه قامان ــوه ؛ جــارێــکــی ــڕی ب ئــێــران

بخرۆشێنن. ــه ره ڕای بـــزووتـــنـــه وه ی کــوردیــش ســچه کداره کانی هێزه ــه ی زۆرب هه ڵوه رینی ــێــوخــۆ و ــی لـــه ن ــژمــۆن ــنـــی هــێ و دابـــه زیـســه رهــه ڵــدانــی پـــارت و الیــه نــی دیــکــه ، که پوتانسیه لی و توانیویانه وزه که متاکورت کاناڵی ره کێشی رۆژهــه اڵتــی کۆمه ڵگه ی ویسته کانی خۆیان بکه ن، تووشی په تایه کی ئه ویش که هاتوه مه ترسیدار گورچوبڕی الیه نه و جیابوونه وه ی حیزب و له تبوون

کوردستانه . رۆژهه اڵتی پێگه کانی خاوه ن هه ر له و سۆنگه یه وه سه ره ڕای له باربوونی ژینگه ی ر ۆژهه اڵت بۆ چاالکیی سیاسی و نه ته وایه تی؛ تووڕه یی خه ڵکی کوردستان له به ده نگه وه نه هاتنیان و ره سه نه کان پارته ده بێ هه ڵبژاردنه کان، وه ک بۆنه کانی له نــایــه وێ به بــزووتــنــه وه که ئــه و به شه له پــێــچــه وانــه ی ره وگـــه ی رووبـــار مــه لــه بکا بکا. قوڵ تێڕامانێکی و تێفکرین تووشی تووڕهه ڵدانی و لۆژیکیانه ئاشبوونه وه ی هه ندێ بیری چه وتی حیزبایه تی و پشتگوێ ــاکــه کــه ســی و خــســتــنــی بــــه رژه وه نــــدی تده سته یی و گۆڕین و گونجاندنی سیاسه تی ــوازی ده گــــه ڵ واقــعــی ــخـ ــاریـ بــزاڤــی رزگـبــه رۆژکــردنــه وه ی و ئابده یت و کۆمه ڵگه دیکه تــه وه ری داواکـــان و زۆر ویست و ئاڵۆزه ی و گێژه ن هه لومه رجه له م ره نگه مه ییوی خــوێــنــی نـــاوچـــه کـــه دا، ئــێــســتــای شاده ماره کانی کۆمه ڵگه ی کوردی ببزێوێ بــزووتــنــه وه ی ئیعتباری و هێژمۆنی و، به هۆی هه نووکه بگه شێنێته وه . کوردیش و بــۆنــه ی سیاسی چــه نــدیــن و ــه ورۆز ــ نکــۆمــه اڵیــه تــی دیــکــه الیــه نــه کــوردیــیــه کــان

ده توانن به وردبینی و دانواندن بۆ یه کتر، یه کگرتووانه ، سیاسی هێڵی و گوتار به کالسیکه کانی شێوازه بیرنه کردنی له به خه بات، هه نگاو بنێننه وه گۆڕه پانی ئاڵۆزی ــی واڵتــــــه وه ، که ــه ت ــه اڵی ــۆم ســیــاســی و کده بینن، کوردستانی دا ئاستی له هه روه ک پێشکه وتنخوازنه ی خــۆڕســکــی چــاالکــی هــه وڵ و بۆ له باره به ستێنێکی کۆمه ڵگه ، تێکۆشانی ئه رێنیتر. ئه گه ر ویستی ئه مریکا ــه ڵ ده گ کـــرده وه بــه ئێستا کــه جیهان و ئێران له چه ند به ره دا له شه ڕدان، ته نیا له گۆڕینی ره فتاردا خۆی ده بێنێته وه ، که واته و هێز هه ڵسه نگاندنی به ــوردی ک بزاڤی گونجاوی و له باربوون و خــۆی توانای و تــوانــای وه رگــرتــنــی گــوتــاری خــۆی له و ئێران کوردستان و کۆمه ڵگه ی الیــه ن له نه سڵه مینه وه به جیهانیشه وه ، ته نانه ت هه ندێک چه مک و ده سته واژه ی سازشکار له پێناو ــوێ نـ رێــکــارێــکــی ــدن، ــ ــوان ــ دان و هێشتنه وه ی خۆی و گوتاری خۆی له بیری

تاکی رۆژهه اڵتدا بگرێته به ر. چێدی ــه اڵت رۆژهـ بزاڤی کۆمه ڵگه و ــه ناگرن، ــڕان ــه م بــۆشــایــی و داب بــه رگــه ی ئهه روه ها یادگه ی زامداری تاکی کوردیش چیدی لێ براوه ، ده ره تانه کانی هه موو که سیاسی بــاری ئاڵۆزییه ی ــه م ئ بــه رگــه ی نـــاگـــرێ. و کـــۆمـــه اڵیـــه تـــی رۆژهــــــــه اڵت بۆنه به ڕێوه چوونی و ئه مساڵ نــه ورۆزی

له به تایبه ت نـــه ورۆز رێوڕه سمه کانی و مه ریوان و ناوچه کانی ده وروو و پشتی ده بێ بزووتنه وه به تایبه ت حیزبی دیموکرات بیر خۆی بخاته وه ، کاتێک هیواکانی دواڕۆژی واڵت به وێنه ی رێبه رانی ئه م حیزبه وه و به سرودی نه ته وایه تی »ئه ی ره قیب »ه وه له ژێر هه ڕه شه ی داپلۆسێنه رترین رێژیمێکی له خوێنڕێژ و دیکتاتۆر ئێسکان سه ر تا

ده وری ئاگری نه ورۆز کۆده بنه وه .ــێــکــدانــه وه ی ــی ل ــاتـ ــه رچــی دووپـ ــه گ ئناکا، یــارمــه تــیــمــان ــان ــه ک ــه ت هــه ڵــه ی ده رفسه ر له ئیسالمی کۆماری داهاتنی به اڵم پرسی وه ک ســه ره کــی پــرســی هــه نــدێــک ناوکی و به هه ند وه رگرتنی ئه حمه دشه هید ــه وه یــه کــگــرتــوه کــان بۆ ــه ت رێــپــۆرتــێــری نبوونی گرژتر و ئــێــران، له مــرۆڤ مافی پیالنه کانی دژی ناوچه یی به ربه ره کانیی هه ڵکشاوی پشووی به ره به ره که رێژیم، رێگه خۆشکه ر ده تــوانــێ ده خنکێنن ئێران بــێ هــه تــا بــزووتــنــه وه بــزاڤــی کــوریــش به خوڵقاندنی و نــوێ رێــکــاری گرتنه به ری ده رفه تی گونجاو و ده گه ڵ ناوه نده بکه وێته نۆژه نکردنه وه ی که م تێچوو، ملمالنێیه کی و ــه اڵت ده سـ ده گـــه ڵ دیــالــۆگ فه رهه نگی

به تایبه ت کۆمه ڵگه ی ئێران و کوردستان.

عەزیز مەعرووفی

ــەرەڕای هــەمــوو هـــەڕەشـــە و ــ ســگۆڕەشەکانی هێندێک تاقم و مۆرەی سەر وتەبێژی و ڕیژیم پاسدارانی سوپای بە مەجلیسی دەروەی سیاسەتی کۆمسیۆنی تەیپ ــەب ڕەجـ ــێــران، ئ ئیسالمی ــوڕای شـــان، ســەرۆکــکــۆمــاری تــورکــیــە، ــ ــەردۆغ ــ ئوێڕای وەفدێک لە ڕاوێژکاران و وەزیرانی واڵتەکەی وەک وەزیرانی دەرەوە، ئابووری ڕاوێژکاری میت ، وزە و سەرچاوەکان و ئێران. بۆ چوو رۆژە یەک سەردانێکی بە مــۆرەکــانــی و تــاقــم پێشتر، رۆژ ــد چــەندەوڵەتیی و سوپای پاستاران، 6٥ نوێنەری لــە حەسەن داوایــــان نــامــە بــە مەجلیس دەکــرد، رێژیم سەرۆککۆماری ڕوحــانــی، واڵتەکەیان بــۆ ــەردۆغــان ئ هاتنی لــە رێ یان هەڵوەشێندرێتەوە سەفەرەکەی بگرێ، پەکی ئەردۆغان بخرێ. وەپــاش کەم النی کاتی لــە پێداگیرییەوە بــە زۆر نەخست، دیــاریــکــراو ســەفــەرەکــەی کــرد. نــابــراو لە کۆشکی سەعدئاباد لە گەڵ حەسەن ڕوحانی

کۆبووە، لە عەلی خامنەییش کۆبووە ناڕەزایەتی دەبرین بۆ وەها سەفەرێک، قسەکانی لە بێزاری و ڕق دەرخستنی بۆ ئاست لە ئــەردۆغــان پێشتری ڕۆژ چەند ئێران دابوو. ئەردۆغان چی گوتبوو؟ ئەدی ئەردۆغان، بۆچی؟ ناڕەزایەتی و هەڕەشە ڕۆژی ٢6ی مارس، ڕاستەوخۆ هاوکاری و پشتیوانی واڵتەکەی بۆ هێڕشی عەڕەبستان حوسییەکانی سەر بۆ هاوپەیمانەکانی و حوسییەکانی ــی گــۆڕەوشــاردان و یــەمــەن ڕاشکاوی بە ئەوە وێڕای ڕاگەیاند، یەمەن ئێرانی بە دەست تێ کێشان لە واڵتانی یەمەن، ناوبراو کــرد. تۆمەتبار عێراق و سوریە بۆ تورکیە لۆجەستیکی پشتیوانی گوتی:« ڕادەگەیەنین. هاوپەیمانانی و عەرەبستان دەبێ تیرۆریستییەکان گــرووپــە و ئێران سیاسەتی بە ئێران بکشێنەوە. یەمەن لە دەست تێ کێشان و ئاڵۆزی نانەوە واڵتانی هەرگیز ــەوەش ئ هێناوە، ــە وەزاڵ ناوچەی نییە بۆی ئێران، نییە. کردن قەبووڵ جێی جێی داعش لە مووسڵ بۆ خۆی بگرێتەوە«. هەڕەشە و خۆ سوور کردنەوەی ئەو تاقم دانی خــەت بێ بە کە ڕێژیم مــۆرانــەی و ــە کە ــەوەی ــم، نــەکــراون، ڕاســـت بــۆ ئ ــژی رێنیشانی نەیارەکانیان بدەن ڕیژیم ئێران لە سەر سیاسەتی ناردنە دەرەوەی شۆڕش و هەروەها لە سەر دامەزرانی هیاللی شیعە لە

ڕۆژهەاڵتی نێوەڕاست سوورە و بە ئاسانی سەر بۆ تەوەرەی سوننە نەوی ناکات. ئەوە سەردانەکە هەستیاری و دۆخی الیەنێکی

بوو.ئەو سەردانە، ئەوەیە، دیکەی الیەنێکی ــۆزان و لـ کــۆبــوونــەوەکــانــی بــە دوای دوا سەر لە ١+٥ واڵتانی و ئێران رێککەوتنی ئێران شــەڕخــوازنــەی ئەتۆمیی بەرنامەی پێکهات. رێژیمی ئێران کە خۆی وەک الیەنی براوە لە تێکڕایی وتووێژەکان و ڕێککەوتنی ــۆزان، دەردەخــســت، هــەوڵــی ئــەوە بــووە لـسەبارەت دەرەکیی و نێوخۆیی بیروڕای خۆی و بشێوێنێ ڕاستییەکان کڕۆکی بە

وەک براوە دەرخا و دیزەبەدەرخۆنە کرانی بە سەرکەوتن وەک هەستییەکەی بەرنامە

چاوی دوست و دوژمن دابداتەوە.گرینگترین لــە دوو ئــێــران، و تورکیە لە ڕۆژهەاڵتی واڵتانی جێگای مشت و مڕ نێوەڕاست دان. ئێران، خۆی بە داکۆکیکار و پارێزەری هەموو شیعەکانی جهیان دادەنێ و شــەڕ سەندنی بڵێسە و تەشەنە لــە و ملمالنێی نێوان تەوەری شیعە و تەوەرەی تورکیە ، میسر و سووننە کە عەرەبستان ئااڵ هەڵگرین، نەپرینگاوەتەوە. ئێران، واڵتانی سووریە، یەمەن و عێراقی کردۆتە مەیدانی لە خۆی، پێوەندەکانی و دەست تەراتێنی لەوێ ئێرانیش هەبێ ئــاژاوە و کوێ شەڕ لە هەڕەشانەی ئەو ســەرەڕای بۆیە هەیە. چوو ــان ــەردۆغ ئ کـــردن، باسمان ســەرێ بــۆ ئــێــران تــاکــوو نــاڕاســتــەوخــۆ بــە ئێران

هەموو ــەرەڕای ســ و هەین ئێمەش بڵێ، بەرژوەندییە هاوبەشەکەنمان لە گەڵ ئێران، بەرژەوەندی تایبەتمان لە هەڕەمی سووننە دا هەیە و ئاسان نییە چاو لە پەلکێشی ئێران

بۆ واڵتانی دەورووبەر بنوقێنین.ــەو ســەفــەرە دا لــە گەڵ ئـــەردۆغـــان، لناوچەیی هاوکێشە ئێرانییەکەی، هــاوتــا لە ــاوڕ ئ هەڵسەنگاندوە. جیهانییەکانی و تێکڕایی و عێراق، سووریە یەمەن، دۆخی بوارەکانی هاوکاری نێوانیان دراوەتەوە و، لە هەمووی گرینگتر لە کۆشکی سەعد ئاباد، مێژینەی لە کێشەی دیکەش جارێکی بۆ هەڵسەنگاندۆتەوە. کوردستانیان و کــورد

بەم جۆرە، دووهەمین کۆبوونەوەی هەیئەتی شوڕای بەرزی هاوکاری و پێوەندی ئێران-

تورکیە بەڕێوە چوو. قورسایی سەردانی ئەردۆغان بۆ ئێران ــواری ب یــەکــەم، دەگـــرێ؛ لەخۆ دوو خــاڵ بوو بڕیار بــازرگــانــی؛ و ئــابــووری، وزە ئابووری و بازرگانی ئاڵوگۆڕی ــژەی ڕێدۆاڵر میلیارد ٣٠ پــار واڵت، دوو نێوان بێ. کاریگەری گەمارۆ ئابوورییەکانی سەر ئێران نەیهێشت ئەو ئاڵ و گۆڕە بە نیوەی ئاستی خۆشی بگات. ٩٥ لەسەدی هەناردەی سرووشتییە، ــازی گـ تــورکــیــە ــۆ ب ــران ــێ ئگازی نرخی داشکانی داوای ئــەردۆغــان واڵت دوو ــرد ک داوای و ــرد ک ئــێــران لــە لەمەوبەوا هەوڵ بدەن ئاڵوگۆڕی بازرگانی لیرەی بە بەڵکو نەکەن دۆالر بە نێوانیان کەواتە، بیکەن. ئێرانی تمەنی و تورکی

خێری ئێران سەر ئابوورییەکانی گەمارۆ بۆ تورکیەش نەداوە، لە خۆرا نەبوو تورکیە ئەنجومەنی لە بــوو لــەو چەند واڵتــە یــەک نەتەوەیەکگرتووەکان شــوڕای ئاسایشی دژی بــە گــەمــارۆیــەک چەشنە هــەر دژی ــاوە. جــیــا لـــەوە ئــاکــەپــە، ــ ــت ــران دەوەســ ــێ ئکۆڵەکەی کە تورکیە دەسەاڵتداری پارتی ئابووری و مەزهەب سەر لە دەسەاڵتیی قایم کردوە، پشووی بە ڕێککەوتنی ئێران و واڵتانی ١+٥ و هەلوەشاندننەوەی گەمارۆ کردوە خۆش ئێران سەر ئابوورییەکانی ــان بــۆ بــرەوپــێــدانــی ــەک ــەت و بـــۆوەی دەرفبێ بقۆزێتەوە، وزە و ئابووری پێوەندەی

سەفەری توانی هــەڕەشــەکــان، ــە دان گــوێ خۆی بسەپێنێ.

کــورد مێژینەی لــە کێشەی دووهـــەم، کوردە. ناسراوی خەباتی و کوردستان و بێ ملمالنێ ــە، ــاوچ ن ــۆزی ــاڵ ئ ــی دۆخـ ــە لدا، نێوەڕاست ڕۆژهــەاڵتــی سنوورەکانی و گرژی لە لێوە لێوان کە مەڵبەدندێک لە بۆتە کــورد کێشەی پێکدان، لە و ئاڵۆزی لە گرینگە، فاکتەرە ئەو بەهێز. فاکتەرێکی ژێر کۆنتڕۆلی دەوڵەتانی ناوچە بە تایبەت ئێران چۆتە دەر و دوو واڵتی تورکیە و داوێنی ئەوانیشی گرتۆتەوە. کێشەی کورد ــاوای لــە بــاشــوری کــوردســتــان و لــە ڕۆژئـپێش چووە، بەرەو بە جۆرێک کوردستان بۆخۆی نێودەوڵەتی پشتیوانی توانیوێتی دەستەبەر بکات، شتێک کە مایەی توڕەیی و لێدان واڵتەیە. دوو ئەو دەمــارگــرژی و

گــورچ و بــڕی داعــش لە الیــەن ئەمریکا و هاوپەیمانەکانی لە باشووری کوردستان و

کۆبانی، نموونەی زەقی ئەو ڕاستییەن.بەشی گــەورەتــریــن ئــێــران و تورکیە ــردوە، بــۆیــە ئەو ــ کــوردســتــانــیــان داگــیــر ککاتانەش پێوەندەی دوو واڵت بە گرژترین بین، غافڵ لەوە نابێ دەگات، ئاستی خۆی ئەوان بۆ کۆسپ و تەگەرە داتاشین و هەتڵە و کوردستان شۆڕشی ڕەڕەوەی بوونی و دانیشن پێکەوە ــامــادەن ئ تــوانــدنــەوەی بۆ پەنا مێژووییان، باوی خەسلەتی وەک دە ئالۆزی نانەوە و ئاژاوە کردن، بن کۆڵ نێو ڕیزەکانی نەتەوەی دابەش کراوی کورد لەو نموونەی دوو لەو سۆنگەوە، بــەرن. ئەو بێنینەوە؛ ساڵی ١٩7٤ ڕاست چەشنە پێوەندەی ئێران پاشایەتی ڕێژیمی کاتە باشووری شۆڕشی گەڵ لە تۆڵی و توند گەڵ لە ڕێککەوتن بە هەبوو، کوردوستان رێژیمی بەعسی عێراق کە بە ڕێککەوتننامەی ئەلجەزایر بە ناوبانگە، ئەو شۆڕشە بەرین و ڕەوایەی تووشی نسکۆ کرد. دووهەم؛ ٢٠١٢ وەزیرانی ســەرۆک ئەردۆغان کاتەی ئەو تاریق داڵدەدانی بە مەبەستی بوو، تورکیە عێراق، سەرۆککۆماری جێگری هاشمی، نــوری مالیکی ســەرۆک وەزیــرانــی عیراقی بـــەوە تــۆمــەتــبــار کـــرد، کــەلــێــنــی شیعە و لە غــەدر و کــردۆتــەوە قووڵتر سووننەی سووننەکان دەکات. ساڵیک دواتر الیەنێکی ڕاستتری ئەو هەڕەشەی ئاشکرا کرد، گوتی من بۆیە هێندە دژت بووم چونکە کارێکت لە بیر عێراق بــاکــووری کوردەکانی کــرد

سەربەخۆیی بکەنەوە. ــان بـــۆ ئـــێـــران و ــ ــەردۆغـ ــ چـــوونـــی ئـــەڵ کــاربــەدەســتــانــی ــە گـ کـــۆبـــوونـــەوەی لو ناکۆکی بە کۆتایی ڕیژیم، ــەرزی ب پلە دوو ئــەو ناهێنێ. ــە واڵت دوو ئــەو مالنێی سەر لە جیاوازیان تــەواو روانگەی واڵتــە سووریە و عێراق هەیە، بەاڵم وێڕای ئەوە ئێران وەک تەوەری شیعە و دەسەاڵتی« دەسەاڵتی وەک تورکیەش و ســەفــەوی« هاوپەیمانی عوسمانی«و »ئیمپراتۆری گرینگی تەوەری سوننە لە خۆیان دەڕوانن، لە ناوچەدا سیاسەت و ئامانجەکانی خۆیان دەدەن هــەوڵــیــش و دەبـــەن پیش بـــەرەو ئەوەندەی بۆیان بکرێ لە بەرژوەندییەکانی ئەوندەی کاتێکیش هەموو نــەدەن. یەکتر هاوکێشە ناوچەیی و نێو دەوڵەتییەکان ڕێگا بدەن ئامادەن لە سەر کێشەی کورد سات و سەودا بکەن، پێک بێن و ناکۆکییەکانیان وەال بنێن. ڕاستە ئێستا هاوکێشەکانی ناوچە

ئاڵۆزن، بەاڵم ناشبێ بێ ترس دانیشین.

لە پەراوێزی سەردانی سەرۆککۆماری تورکیە بۆ ئێران

درێژەی: سیاسه تی ئه مریکا گۆڕینی ره فتاری رێژیمه

رۆژنامەیژماره : ٦٥٤ ٣١ی خاکەلێوەی ١٣٩٤ _ ٢١ی ئاوریلی ٢٠١٥ 8

ته های ره حیمی

ملمالنێی ده یــه چــوار به نزیک ده گــه ڵ ئه مریکا وه ک زلهێزێکی ئیدیۆلۆژیکی نــاوچــه یــی هێزێکی پره نسیپێکی ــه ر ه لــه ــه دوور ــ ب و سه ربه گۆڵمه ز و سه رده م په سند له ئـــێـــران، وه ک بــه گــێــچــه ڵــی و که گه یشتوه ، شوێنێک به ئاکام دا ئۆپۆزیسیۆنی رێبه رانی زمانی له سیاسه تی ده بیستین؛ ــه واڵت ئــه و جیهانی رۆژاوا به شوێن که وتن له ره فتاری گۆڕینی له ته نیا ئه مریکا ده بینێته وه ، خۆی سیستمه دا ئه م بن کۆڵی و بناخه گــۆڕیــنــی نــه ک رێژیمه ئـــه و لــه قــه کــانــی کــۆڵــه کــه وه رهه مێک وه ک کــه ــه ســه ره ڕۆیناخی ئــێــران، کۆمه ڵگه ی لــه جگه زۆربه ی کۆمه ڵگه کانی ناوچه که شی شێرپه نجه ئاسا داوه شـــانـــدوه و خزاندۆته نه خۆشییه کانی ریشاڵی

نه خشه ی رۆژهه اڵتی ناڤینه وه . ــیــش ــان ــه کــوردســت ــک لـ ــه شــێ بــه وه ــارانـ کـــه بـــه چـــاره نـــووســـی تـژێر له بــه داخــه وه به ستراوه ته وه ، زه بـــروزه نـــگـــی ئـــه و ســیــســتــمــه دا رێگه یه که وه هه ر له و، داپلۆساوه که لواوه ، به ره و هه ڵدێر و داڕمان ده کرێ هه روه ها و هه لدێشتراوه بــڵــێــیــن هــه نــووکــه بـــزووتـــنـــه وه ی ــان که ــوردســت ــه ی ک ــارچــه ی ئـــه م پــه ســـه ره تـــای ســـه رده مـــی نــوێــوه لگــه و ره شــه ڕه دوای تایبه ت به و جیهانییه کانه وه به رده وام له ترۆپک ئێستا ــووه ، ــ دابـ پــه ل هــاویــشــتــن و خۆی زێڕینی سه رده می له دوور

ئه م الیه نه کانی پــارت و و ده ژی پارچه یه به هۆی کۆمه ڵێک فاکته ری ــی ــن ــاراســت پ بـــۆ ــۆر و ــ ــۆراوجـ ــ جـجگه کـــورد، گشتی بــه رژه وه نــدی جــمــوجــۆڵــی وه رزی هــه نــدێــک ــه لرێکخستن، و میدیایی چاالکی و بــه کـــــرده وه پــانــتــایــی خــه بــاتــیــان ــه رۆژهـــــه اڵت چـــۆڵ کــــردوه . له لــژووی کـــــــورددا به ــ ــێ ــ ره وتــــــی مهه رسێک هه ڵکه وتوه که م داخه وه و سه رکه وتن گرنگه کانی فاکته ره سه رگرتنی داوا و خه ونی کورد له به تایبه ت پارچه کانی کوردستان و وێکڕا کوردستان رۆژهــه اڵتــی له له مه به ست هه بووبێ، ئاماده ییان و نــاوچــه یــی نێوخۆیی، فــاکــتــه ری به کــوردســتــان کــۆمــاری جیهانی. محه مه د قازی پێشه وا رێبه رایه تی به روونــی ده رخــه ری غایب بوونی ئه و گرنگترین ــه ره هـ لــه یه کێک فاکته رانه بوو، که هیوای له مێژینه ی ــی ــه ت ــێ ده وڵ ــی ب گـــه وره تـــریـــن گــه ل

جیهانی کاڵ کرده وه .ــی ــ ــه اڵت ــ ــه وه ی رۆژه ــ ــن ــ ــزووت ــ بکوردستان دوای هه وراز و نشێوێکی و، که ڵه پیاو ده ستدانی له و، زۆر و قاسملوو د. وه ک مه زنه رێبه ری د. شه ڕه فکه ندی و ..... هه نووکه به ناچاری له سنووره کانی رۆژهه اڵت دوورکـــه وتـــۆتـــه وه و مــاوه یــه کــی و رێــکــخــســتــن رێــگــه ی لــه زۆره مێدیاییه کانه وه پێوه ندییه کاناڵه کۆمه ڵگه ، هه ناوی نێو ده خزێته وه ئیمکاناتی سنوورداربوونی بــه اڵم نه ستاندنی گه شه و ئۆپۆزیسیۆن ــه وه لــه چاو ــان ــواره ک لــه هــه مــوو بسیستمی تــوانــایــی و ــه ت ــ ــ ده رفکۆماری تئۆکراسی پــاوانــخــوازی هه مووش؛ له گرنگتر ئیسالمی و

کۆمه ڵگه و سه رچاوه ی له دابــڕان ــای ــۆی، بــــــــه رده وام ت ــ هـــێـــزی خـته رازووی به الی رێژیم دا قورستر ــردوه ، ئــه گــه رچــی لــه ســه رده مــی کـبــزووتــنــه وه ی لووتکه دابوونی لــه رۆژهه اڵتیش دا تای ته رازووی هێز قورستر سیستم قازانجی به هه ر

بووه .

قۆناخی له دیموکرات، حیزبی راگــرتــنــی شــــه ڕی چـــه کـــداری و به ئــه وه ی ده گــه ڵ که مپ نشینیدا، گوێره ی ده رفه ت و ره خسانی هه ل، خۆی فیزیکی ئاماده یی جارناجار دووپات کوردستان ناوچه کانی له خواستی زیاتر بــه اڵم کــردۆتــه وه ، پێناوه شدا لــه م بــوو و هــه ر ــه وه ئــی چــڕ کـــردۆتـــه وه که ــه کــان هــه وڵ

بتوانێ بنه ما سه ره کی و فه لسه فه ی جه وهه ری دامه زراندنی و پێکهاتنی، له کــورد پرسی چاره سه ری واتــه دیپلۆماسییه وه و دیالۆگ رێگه ی رێگه ی بــه ، و بگه یه نێ بــه ئــاکــام جۆراوجۆر بتوانێ دیسان وێژار و دیسکۆرسی دانوستان و وتووێژ بکاته وه ، زیــنــدوو نــاوه نــد ده گـــه ڵ

فه رمییه کا نی هــه وڵــه ــن ــی دوای کــه لــه کــۆبــوونــه وه کــانــی بــزاڤــی کــورد ٥7دا شـــۆڕشـــی ــی ــ ــه رده م ســ ــه لـکاتی ده وڵــه تــی نوێنه ر انی ــه ڵ ده گهه روه ها بــووه . به رجه سته تــاران حــیــزبــی دیـــمـــوکـــرات لـــه مـــاوه ی ــواری ب زۆر لــه تاراوگه نشینی دا هه نگاوی بنه ڕه تی دا و بنچینه یی گۆڕینی که هه ڵێناوه ته وه قووڵی

فیدراڵیزم بۆ ئۆتۆنۆمی دروشمی یه کێک له م هه نگاوانه یه .

ــه اڵت ــ ــ بــــزووتــــنــــه وه ی رۆژهـــه ســـه ره کـــیـــتـــریـــن ــ ل یـــه کـــێـــک و دیموکرات، حیزبی واته هێزه کانی ره وتی له مۆرکی و شوێن په نجه رۆژهــه اڵت رزگــاریــخــوازی بزاڤی به بێ و پــڕشــنــگــداره کــوردســتــان

ــڕ له ــه مـــێـــژووی پ ــه وه ل ــ ــاوڕدان ــ ئحیزبه ئــه م شــانــازی و تێکۆشان ــه اڵت ــ ــی مــێــژووی رۆژه ــوێ ــاووت تره وته ئه م که ڵه به ره . و که لێن پڕ ــیــه کـــه بـــه جـــۆرێـــک له ســیــاســیهه ره زۆربــه ی ماکه ی جۆره کانی زۆری حیزب و پارته کانی ئێستای ــوور و رۆژهــــه اڵتــــه ، کــه م ــاشـ بـتێچووی له پێناوی رزگاری کورد

به تایبه ت و پارچه کان هه موو له ئـــه م حیزبه ــه داوه . ــ نـ ــه اڵت ــ رۆژهـهه رده م ویستوویه تی به ئابدێت و وێژاری و دروشــم گه شاندنه وه ی ئێران گۆڕه پانی سیاسی له خۆی، ــی هــه بــێ. ــاده ی ــام ــان د ئ و کــورســتــاوه به لــه ســه ره ت ــه م حیزبە کــه ئچاره سه ری و دیالۆگ فه لسه فه ی هه نگاوی کورد پرسی ئاشتیانه ی ــاتــه وه ؛ له م ــه مــه یــدانــی خــه ب ــاوه ت نکاریزماتیکی رێبه رانی سۆنگه یه وه مرۆیی ئامانجێکی قوربانی خۆی کردوه ، که له الیه ن داگیرکه رانه وه ــی واڵمــی ــرۆی ــام بــه کــــــرده وه ی ندراوه ته وه . ئه م حیزبه له ره وگه ی خــه بــات و مـــێـــژووی خـــۆیـــدا، به ــه وه ی ــدان ــک ــێ ل و ــگــانــدن ــســه ن هــه ڵــه و ره چــــاوی دۆخــی ــان ــی ســه رده مــاری ــێــشــڤــه چــوونــی بـ نـــاوچـــه و پدیموکراسی له جیهان و کارامه یی دوای قــۆنــاخــی ــه ل سیستمه کان شه ڕی یه که می که نداو به وازهێنان فیدراڵی سیستمی ئۆتۆنۆمی لــه واڵتی کێشه کانی چــاره ســه ری بۆ فره نه ته وه ی ئێران هێنایه به رنامه ی ــوو به ــه ک بـ ــاوه یـ ــۆی و، بــۆ مـ خـو ئۆپۆزیسیۆن ــی ــ رۆژه ڤ بــاســی ئیسالمی، کــۆمــاری کـــاردانـــه وه ی بـــه اڵم بــه تــێــپــه ڕی کــات کــۆمــاری ــارا و ــه ئ ــان ــن ئــیــســالمــی کـــه لـــه هــێسیناریۆی و گــه مــه خــوڵــقــانــدنــی جۆراروجۆر به کوردی و به کورتی بااڵده ستی قه یران خوڵقێنی دا لــه هەیە به هێنانه کایه ی جۆراوجۆر و هه ڵفریواندنی بیروڕای گشتی جیهان و دوژمن داتاشی و هه ڵخه ڵه تاندنی سیناریۆ بــه ڕێــوه بــردنــی و خه ڵک ته شه نه جــۆراوجــۆر و شانۆی و

سیاسی

سیاسه تی ئه مریکا گۆڕینی ره فتاری رێژیمه

عومەر باڵەکی

ــردوو دا دوای ئــەوەی ــ لــە مـــاوەی ڕابالیەنەکانی ئیران ئەتۆمی لەسەرپرسی ــۆزانــی سویس وتــووێــژکــار لــە شـــاری لگەیشتنە تفاهم بۆ ئەوەی لە ماوەی سێ مانگی داهاتوو دا بەستێنی ئەوە بڕەخسێنن جێگای سەرەکییەکانی لەسەرخاڵە کــە جێگای ڕێکەوتننامەیەک بگەنە نــاکــۆک وتووێژکار ، الیەنی هـــەردوو پەسەندی وتووێژکاری هەیئەتی گەڕانەوەی دوای ئێرانی، لە هێندێک شار و شاروچکەی ئێران خەڵک کەوتنە شایی و هەڵپەرکێ و خۆشی دەربڕین. دەوڵەتی کۆماری ئیسالمی ئەو بەنیشانەی خەڵکی دەربــریــنــەی خۆشی رەزامـــەنـــدیـــی خــەڵــک دانـــاکـــە دەســتــەی سەرکەوتووبوون. ئێران وتــوویــژکــاری شایی ئــەو ئایا ئــەوەیــە پرسیار لــێــرەدا ــۆ ســەرکــەوتــنــی ــە ب ــن ــڕی و خــۆشــی دەربئەتۆمییەکان وتووێژە لە ئێران دەوڵەتی بــوو، یا هــیــوادار بــوون بــوو بەالچوونی ئابلۆقە ئابوورییەکان و ڕزگاربوونیان لە وەزعییەتی نالەباری ئابووری کە لە ژێر بە ســەریــان دا ئەتۆمی پــەروەنــدی نــاوی

سەپاوە؟ هــەروەکــی ئــاگــاداریــن مـــاوەی نزیک دنیای نێوان لە کێشەیەک ساڵە ١٢ بە ــاوا لــە الیـــەک و ئــێــران لــە الیەکی ــ ڕۆژئبە نزیک لە ئێستا هەتا هەیە و دیــکــەوە جیاجیا ــی ــان واڵت شـــارو پــێ تــەخــت و ١٢الیەنەکان نێوان وتووێژی کۆبوونەوە و مەبەستی وتووێژانە دا لەو بەڕێوەچووە . ــاوا ئــەوە بــووە کــە ئــێــران دەستی ــ ڕۆژئبەپێی چونکە ئــەتــۆمــی ، چــەکــی نــەگــاتــە ئیسالمی و کــۆمــاری بنەماکانی یــاســا و ــەو نیزامە قــســە و دیــالــۆگــی ڕێــبــەرانــی ئڕێژیمێکی کە ڕاستیەن ئــەو ــەری دەرخـنییە متمانە ــاوەڕ و ب جێگای چەشنە لەو

لە ئــەتــۆمــی و ببێتە خــاوەنــی چــەکــی کــە باوەر و بەپێی هەر ئێران دیکەوە الیەکی مەبناکانی خۆی دەیهەوێ ببێتە » ام القرای مەزهەبی شیعەی ئــااڵی ژێر لە اســالم « ــای فەقی و بــــاوە ڕدار بــە ویــالیــەتــی رەهـئێستای هەتا گەیشتنی بــەدەســەاڵت لــە بۆ پالنی بەرنامە و دایــم بە دابــێ لەگەڵ دەرەوەی بــۆ شـــۆڕش ــاردەکــردنــی هــەنپایە و لە یەکێک بە ئێران سنوورەکانی دەرەکــی سیاسەتی ئەساسی بناخەکانی ئەو ئیدامەی و بووە ، ئیسالمی کۆماری پێشکەوتنی هۆی نەبۆتە نەک سیاسەتە ئــێــران لــە بـــواری خــۆش بــژێــوی خەڵکی ئێران و بەتایبەتی لە ماوەی ئەو دوو سێ ساڵەی ڕابردوو دا کاتێک بە هۆی مل بادانی ئۆڕانیوم و پیتاندنی لە ئیسالمی کۆماری لە دروست بوونی چەکی نزیک بوونەوە ئــابــووری ئابلۆقەی کۆمەڵێک ئەتۆمی یەکیەتیی ئەمریکا و ــانــی واڵت الیـــەن لــە ئورووپا و شووڕای ئەمنییەتی ڕێکخراوی واڵتانی هێندێک یەکگرتووەکان و نەتەوە دیکەی خرانە سەر ئابووری ئێران و ئەوە ڕاستە وخۆ کاریگەری لەسەر ژیانی خەڵک

داناوە. ئەو مــرۆڤــایــەتــی دا ژیــانــی لــە لەمێژە ئەسڵە سەلمێندراوە کە ئابووری ژێرخانی هەربۆیە دێــنــێ . پێک کۆمەڵگایەک هــەر بە زۆربــەی زۆری نزیک بڵێین دەتوانین کۆمەڵگایەک هەر نێو گرفتەکانی کێشە و ڕیشەی لە ئابووری واڵت دایە . بێکاری و لێک جیا بوونەوەی ژن و مێرد ، تووشبوون ئەخالقی و الدانی هۆشبەرەکان ، مادە بە دەگەڕێتەوە هەموو دزی قەتڵ و تەنانەت بۆ وەزعی خراپی ئابووری ئەو کۆمەڵگایە ــی ــەت ــاری ــرســی ــەرپ ــەت و ب ــی ــول ــەســئ ــە م کـــەوە ســەرشــانــی ــتـ ــەوێـ ڕاســتــە وخــۆ دەکـسیستمی حوکمڕانی و دەوڵەتی ئەو واڵتە . کرد پــێ ئــیــشــاڕەمــان پێشتر هــەروەکــی کەبە ڕۆژئاوا ئابووریەکانی ئابلۆقە هەم هۆی کەڵەوەکێشی لەگەڵ دنیا بۆ دەست ڕاگەیشتنی بە چەکی ناوکی بەسەرئێران دا

سەپاوە و هەم ئەو هەموو خەرج و باجە کە کۆماری ئیسالمی لە دەست تێ وەردانەکانی ــی شـــۆڕش بۆ ــردن ــاردەک ــەن ــۆ ه خـــۆی بدەرەوەی سنوورەکانی ئێران کردویەتی و دەوڵەت ئابووری هەڵەی سیاسەتی هەم لە وای ــردوودا ــ راب سالی ٣6 لــەمــاوەی ئابووری ئێران کردووە کە بازاری ئێران توانای هەناردەکردن یا هێنانی شت ومەکی نموونە بۆ نەبێ. خەڵکی ژیانی پێویستی بایەخی دراوی ئێرانی لە بەرامبەر دراوە هاتۆتە بایەخی ڕادەیەک بە خاریجیەکان بۆ خەڵک کڕینی توانایی کــە خـــوارەوە ڕۆژانەیان پێداویستیەکانی کردنی دابین

الیەکی لە کـــردوون و کێشەی تووشی بواری لە دەوڵەت ناسەقامگیری دیکەوە بانک و کە ــەوە ئ هــۆی بۆتە ئەمنی یەوە سەرمایەداران ، خاریجیەکان و شیرکەتە ــەکــەن و لــە ئــێــران ســـەرمـــایـــە گـــوزاری نڕێژەی کە گرینگ هۆکارێکی بۆتە ئەوە بوون زیــاد لە ڕوو ــەڕۆژ ڕۆژبـ بێکاری ڕیزبەندی لە ئێران کە ڕادەیــەک بە بکا دەوڵــەتــان دا لە بــواری ڕێــژەی بێکاریەوە یــەکــەم دا ڕادەوەســتــێ. لە ڕیــزی واڵتانی دەوڵەمەند واڵتێکی ئــێــران حالێک دا لــە کانگای کشت وکاڵ و زاری زەوەی و بە دەوڵەتێکی ئەگەر کە ژێرزەوی یە زۆری

کورسیی لەسەر خەڵکی دێموکراتیک و ئیمکاناتە بــەو دەتــوانــێ بــێ ــەاڵت دەســبێکاری ڕادەی هەیەتی کە سروشتییە کارێکی دابەزێنێ و بەرچاو بەڕادەیەکی بەرچاو بۆ بێکارانی ئێستا دەستەبەر بکا . هەروەکی پێشتر باسمان کرد ئابووری هەر واڵتێک ڕادەی سەقامگیری سیستمی دەسەاڵ تداریەتی ئەو واڵتە دەست نیشان دەکا بۆیە کاتێک وەزعی ئابووری بەهۆی حوکمڕانی سیستمی هەڵەی سیاسەتی کاتێک ســەرێ و دەچێتە بێکاری ڕێــژەی بــێــکــاری پــــەرەی ئــەســتــانــد کــاریــگــەری ڕاستە وخۆی دەبێ لەسەر ژیانی خەڵک و

مێرد ژن وو جیابوونەوەی لێک ڕادەی ژن و کاتێک دەکـــا و زیـــادبـــوون ڕوولـــە ــاری ــەب ــال ــۆی وەزعــــی ن ــردێــک بــە هـ مــێئابووری تووشی لێک جیابوونەوە دەبن و ــەوێ ــ ــێ دەک ــی پ ــان ــە زی ــەم کـــەس ک ــەک یبابەتەدا لــەو لەکۆمەلگایەکی منداڵە کە

تووشی چارەنووسێکی نادیار دەبێ . بێجگە لەو نمونەیە ، وەزعییەتی خراپی ــەژاری و کــەم داهــاتــی پــەرە ــ ــابــووری ه ئکۆمەاڵیەتییەکانیش نەخۆشییە پــێــدەدا و وەک گیرۆدەبوون بە مادەهۆشبەرەکان و لە ڕاوەڕووت دزی و ئەخالقی و فسادی کۆمەڵگا دا پەرە دەستێنێ، کە بە داخەوە بە

هۆی سیاسەتی هەڵەی کۆماری ئیسالمی ئــەو هــەمــوو ــردنــی واڵت دا ــوەب ــەڕێ ب ــە لنەهامەتیانە بەسەر گەالنی ئێران دا هاتووە

و ئێستا بە دەستیەوە دەناڵێنن . لە کۆتایی دا جێی خۆیەتی ئەو پرسیارە دووپات بکەینەوە کە بە وەزعە شپڕێوەی و ئــابــووری ــواری ب لە ئێران کۆمەڵگای کۆمەاڵیەتییەوە دەبێ خەڵکی ئێران دڵیان بەوە خۆشبێ کە نوێنەرانی دەوڵەت لە سەر لەگەڵ دانوستانەکان دا وتــووێــژ و میزی دنیای ڕۆژئاوا لەسەر پرسی پەروەندەی هێناوە بەدەست سەرکەوتنیان ئەتۆمی دا یان بۆ ئەوە شایی و هەڵپەرکێ دەکەن کە ڕەنگە لێک تێگەشتنی ئێران و واڵتانی ٥+١ ببێتە هۆی ئەوە کە ئابلۆقە ئابوورییەکان ــچــن و دەروازەیـــەکـــی ــران الب ــێ ــەســەر ئ لبکرێتەوە و ئێران خەڵکی ڕووی بە هیوا ئابووری و بواری لە هانایەکیان ئەوکات لەو بێتەوە و وەبــەر ژیــان خۆش بژێوی ئاکامی کە ئابوورییە شەپرزەییە وەزعە ئیسالمی یە کــۆمــاری هــەڵــەی سیاسەتی

ڕزگاریان بێت . دەکرێ بۆچونی دووهەم دروست بێ هەم و ئێرانی بەرپرسانی هــەم چونگە بەرپرسانی واڵتانی ٥+١ لێدوانی جیاواز لە یەکتری دەدەن و هەر کامیان بۆ خۆراکی بیرورای گشتی خۆیان تەفسیری بەیاننامە تەنانەت و دەکــەن ــۆزان ل سیاسییەکەی »آیت اللە« خامەنەیی دەڵێ بۆ پیرۆزبایم لێ دەکەن خۆ هیچ رووی نەداوە؟ چونگە راگەیشتن دەســت خامەنەیی ئامانجی پێودانەی بەو بووکە ئەتۆمی چەکی بە ئامانجەی ئەو پێش چوونە وتوویژەکان رێبەری کۆماری ئیسالمی نایەتەدی هەر خەڵک تێ گەیشتنی بــەاڵم نارازییە. بۆیە پێچەوانەی بە راســت و دیکەیە شتێکی ئاکامی ــوازن ــ دەخـ هــیــوا و خــامــەنــەیــیــە لەو کە بخوڵقینی فەزایەک وتوویژەکان

وەزعە ئابووریە خراپە رزگاریان بێت.

لێک تێ گەیشتنی لۆزان سەرکەوتنی ئەتۆمی یا ڕزگاربوون لە قەیرانی ئابووری

بە‌وەزعە‌شپڕێوەی‌کۆمەڵگای‌ئێران‌لە‌بواری‌ئابووری‌و‌کۆمەاڵیەتییەوە‌سەر‌ لە‌ دەوڵــەت‌ نوێنەرانی‌ کە‌ خۆشبێ‌ بــەوە‌ دڵیان‌ ئێران‌ خەڵکی‌ دەبــێ‌میزی‌وتووێژ‌و‌دانوستانەکان‌دا‌لەگەڵ‌دنیای‌ڕۆژئاوا‌لەسەر‌پرسی‌پەروەندەی‌ئەتۆمی‌دا‌سەرکەوتنیان‌بەدەست‌هێناوە‌یان‌بۆ‌ئەوە‌شایی‌و‌هەڵپەرکێ‌‌دەکەن‌کە‌ڕەنگە‌لێک‌تێگەشتنی‌ئێران‌و‌واڵتانی‌5+‌١ببێتە‌هۆی‌ئەوە‌کە‌ئابلۆقە‌

ئابوورییەکان‌لەسەر‌ئێران‌البچن‌


پلینۆمی دوازده هه می کۆمیته ی ناوه ندیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان ره نگه یه كێک به هۆی که بێ حیزبه ئه و پلینۆمانه ی له و ئاماژه ی به یاننامه ی کۆتایی پلینۆم به پرسی به ستنی ــاری ــڕی ب و ــه ــداران چــه ک چــاالکــیــی کۆنگره ی شازده هه می ئه و حیزبه و هه رو ه ها خۆبواردن له ئاماژه به پرسی یه کگرتنه وه ی دێــمــوکــڕاتــه کــان زۆرتـــریـــن ره نــگــدانــه وه و ده ره وه ی گشتیی بیروڕای له کــاردانــه وه ی

ئه و حیزبه دا به دووی خۆیدا هێناوه.له كه هیزه سیاسیانه یه له و یه ك كوردستان دیموكراتی حیزبی چه ند ساڵی رابردوودا هه ڵگری روانینێكی جیاوازتر له زۆر پرس له شه ری له چه كدارانه ی به شدارینه كردنی له هه ر بــووه ، كوردستان گواستنه وه ی و بــاشــوور( به رپرسانی مه یلی بی هــوی داعــش)بــه هێزه كانی بۆ رۆژهه اڵت له قالبی پاریزه رانی رۆژهه اڵت، گرتنه به ری رۆژهه اڵتمیحوه ری و پرسی هێنانه گۆڕێی ئێران و گه ل له دانوستان روانینی جیاوازی بۆ لێكتێگه یشتنه ئه تۆمیه كه و به ره پیشبردنی پرسی یه كگرتنه وه له گه ڵ حدكا و گرتنه به ری روانینی جیاواز به رامبه ر به

دۆخی نێوخوی رۆژهه التی كوردستان.ئه م حیزبه كه داوای دامه زرانی كۆماری كوردستان له رۆژهه اڵت ده كات و له و سااڵنه ش زۆرترین شوكی له م هه رێمه داوه به جۆرێك كه كاردانه وه ی زۆریشی له رۆژهه اڵتی مه جازی به دوای خۆی هێناوه ، به اڵم نابێ له بیری بچێت كه ئه وه ی ئه م هێزه ده توانی له هاوكێشه سیاسییه كان بهێلێته وه ، جیاوازبونیه تی له سه ر بنه مای وه گه ڕخستنی كۆی تواناكانی له گه ڵ كۆی هێزه سیاسییه كانی تری رۆژهه اڵت و نه ك

بوون به به شێك له وان.كێشه ی حیزبه كانی رۆژهه اڵت له ئێستا ئه وه یه كه زۆر لێك ده چن و جیاوازییه شكڵییه كانیان نه یتوانیوه جیاوازی روانینی فیكری و سیاسی بخوڵقێنن و ره نگه زۆرترین جیاوازیان دابه شبوونیان بێت به سه ر دوو روانینی حیزبی به سه ر كورستان دا و ئه مه ش وایكردوه خوێندنه وه ی

رۆژهه اڵتی بۆ دۆخه كه بوونی نه بێت.ئه ركی یه كه می حدك به پله ی یه كه م كاركردنه له سه ر رۆژهه اڵت. چاالكتركردنه وه ی كۆنگره ی بكات داهاتووی كۆنگره ی ده بێ حدك ــان و لــه هــه مــوو پتانسیه لی ســوود وه ربــگــرێــت بۆ ــواره ك لــه كــۆی ببه رۆژكردنه وه ی رۆژهه اڵت و گه ڕانه وه ی گوتاری كوردستانی بوون

له سه ر بنه مای رۆژهه اڵت.ئه مه ش به پله ی یه كه م پێویستی به فۆرماتكردنه وه ی ئه م هێزه یه رێگری و هه موو له پێداچونه وه ده بێ كه جۆرێك به نێوخۆیدا و له

كۆسپه نێوخۆییه كانی چاالكتركردنه وه ی ئه م هێزه بكات. لێدوانی له ده بێ هه ڵگریه تی هێزه ئه و كه مێحوه ری رۆژهــه اڵت میدیایی بگوازرێته وه بۆ كۆی جومكه كانی ژیانی سیاسی رۆژهه اڵت و ئه مه ش پێویستی به دانوستان و هاوبه شی له گه ڵ كۆی ئه و هێزانه هه یه كه خه باتی كوردستانی له سه ر بنه مای رۆژهه اڵت گرنگی یه كه می هه یه بۆیان. پێویسته كار بۆ كۆكردنه وه ی جیاوازییه كانی رۆژهه الت بكات له ده وری میزیك تا ئاستی به ستنی كۆنگره ی رۆژهه اڵتی كوردستان. سیاسییه كان هێزه خودی كه بێته وه هه موویان وه بیر راستییه ئه م

ناتوانن به شێك بن له پرۆسه ی ئیهمالكردنی رۆژهه اڵت.ده بێ گوتاری یه كگرتنه وه ، یا ریككه وتن كه ئه م هێزه هه ڵگرییه تی سیاسی و گــرووپــه هێز و كــۆی نێو بۆ بكرێته وه به رفروانتر زۆر مه ده نییه كان و له وێشه وه ئه م یه كگرتنه وه شۆر بێته وه بۆ وه گه رخستنی هه یه . رۆژهـــه اڵت له بـــراوه ی ــدا الرێ به نستووه و پتانسیه لی ئــه و رۆئیای یه كگرتنه وه ده بێ په ل بهاوێ بۆ نێو جیاوازییه كانی كۆمه ڵگای رۆژهه اڵت و قه تیس نه مێنێته وه له خولیایه كی مه حفه لی تاراوگه نشینی .

حــدك لــه كــونــگــره ی داهـــاتـــوودا ده بـــێ خــاوه نــداریــه تــی لــه كۆی سه مبول و ره مز و ده سكه وته كانی رۆژهه اڵت بكات و بۆ خۆی ببێ به گه یشستنی په سند به وه ك ره مزانه له م سه مبول و به شێك هه ڵگری ئااڵی كوردستان و گشتاندنی كۆی ئه م بۆنه نه ته وه ییانه ی هه ن بۆ نێو

كۆمه ڵگای رۆژهه اڵت و بیكات به بریاری ره سمی و سیاسی .له سیاسی رووداوی چاالكی و له پر ساڵێكی دادێ كه ساڵێك له سه ر پێویسته كاری ئه م هێزه ئه وه ی ئێران و كوردستان ده بێت، كۆمه ڵگای گه ڵ له بوونه پێكەو ه یی بۆ هه وڵدان دانوستان و بكات به كۆمه ڵگایه ئه م نێو له خواستی گرتن گۆی رۆژهــه اڵت و مه ده نی جۆرێك كه كۆی ئه مانه بتوانێ خێرایه كی زیاتر به پرۆسه ی سیاسی

كوردی له ئێران به پرسی كورد بدات.لــه ژێر داهــاتــووی كــۆنــگــره ی لــه كــه دادێ و لــه ساڵێك حــدك تاقیكردنه وه یه كی گه وره داده بێ و ده بێ واڵمی ئه م پرسیاره بداته وه كه ئایا وه ك هێزه گۆرانخوازه كه ی جاران ده مێنێته وه و به رنامه ی روون و پراكتیكی هه یه بۆ دابه زاندنی ئه م جیاوازیانه ی ؟ یا ده بیێ به به شێك له پرۆسه ی خاو وخلیج و پڕ له چاوه روانی و بێ به رنامه یی حیزبی

سیاسی له رۆژهه اڵت كه له ئێستا هه یه ؟!پێموایه حدك ده بێ رێگای یه كه م بگرێته به ر.

حیزبی دیموكرات و ئه ركه فه رامۆشكراوه كانی !

خالید محه ممه دزاده

قادر وریا

ئاپریلی ١٣-١١ی ڕۆژانـــی لــە )١٣٩٤ خاکەلێوەی ٢٤-٢٢ (٢٠١٥کۆمیتەی ــی ــەمـ دوازدەیـ پلینۆمی کۆنگرەی هەڵبژێراوی نــاوەنــدیــی ١٥ی حیزبی دیموکراتی کوردستان زۆر پلینۆمە دا لــەم چــوو. بەڕێوە باسی گرنگ کران کە هەر کامیان لە شوینی خۆیان دا گرنگن و پیویستە بۆئەوەی بەرباس، بکەونە جیا بە ڕێنوینییەکانیان پەیام و ڕاسپاردە و بــاشــتــر دەســتــنــیــشــان بــکــرێــن و لە تێکۆشانی ئــەوان دا ڕووناکیی بەر لەم بەرین. بەرەوپێش ڕۆژانەمان ــەوڵ دەدرێ هـ ــارەدا ــ وتـ زنــجــیــرە لە سەر جــارەی سەرنجەکان هەر یەکێک لە باسەکانی ئەم پلینۆمە چڕ

بکەینەوە:

حیزبی‌ ــی‌ ــەزرانـ دامـ ــەی‌ ســال ‌70دیموکراتی‌کوردستان:

ــوو ــەمـ ــان، بــــە هـ ــ ــتـ ــ ــوردسـ ــ کـسیاسیی حیزبێکی بەشەکانییەوە، دیموکراتی حیزبی لە تەمەنتر بە حیزبە ئــەم نیە. تێدا کوردستانی 7٠ داهــاتــوودا، گەالوێژی ٢٥ی لە ساڵ تەمەن تەواو دەکا و پێ دەنێتە تێکۆشانی ساڵی حەفتاویەکەمین

خۆی.7٠ســـاڵ تــێــکــۆشــان و خــەبــات و ــەر ڕێـــگـــا و ــ ــە سـ ــ ــی ل ــ ــ ــەردەوام ــ ــ بــەی ــوازانـ ــخـ ــاریـ ئــامــانــجــێــکــی ڕزگـنــەتــەوەیــی و پــێــشــکــەوتــووانــە، بە ــکــۆشــان و ــێ تــایــبــەتــی کـــە ئــــەو تبەردەوامییەی لە ئاکامی فیداکاریی بێپسانەوەی پشتیوانیی ڕۆلەکانی و ــکــەکــەی دا مــســۆگــەر بــووبــێ، خــەلجێگای شانازییە. حیزبی دیموکراتی ئەگەر خۆیەتی حەقی کوردستان، درێژترین هەبوونی بە سەبارەت نەتەوەیی و بزووتنەوەی لە مێژوو شۆڕشگێڕانەی کورد دا شانازی بە دەبێ باشتر زۆر بەاڵم بکا. خۆی بەرەو ڕۆیشتن لە حیزبە ئەو کە ساڵی حەفتایەمین لە بۆنەیە و ئەو تــێــکــۆشــانــی دا، هـــەر تــەنــیــا الپـــەڕە بەهێزەکانی خاڵە پڕشنگدارەکان و ــێ. جیی ــن ــی ــەب ن ــۆی ــ مـــێـــژووی خــەوە لە ــاوڕدانـ خــۆیــەتــی لــە گــەڵ ئـهــەمــوو هــــەورازو شــانــازیــیــەکــان، میژووی الوازییەکانی نشێوەکان و

خۆشی ببینێ.ــژووی حیزب، ــێ م 7٠ســالــەی ــدەری ڕێـــبـــەران، ــ ــان ــ پــێــویــســتــە هبــــەڕێــــوەبــــەران، تـــێـــکـــۆشـــەران و هۆگرانی ئەو حیزبە بێ کە بە شوێن واڵمی کۆمەڵێک پرسیاری جیددی و نموونە وەک بگەڕێن. گرنگیش دا دوای چۆنە کە بپرسن خۆیان لە حیزبە و ئــەم خەباتی ســاڵ حەفتا لە سیاسیی ڕێژیمی دوو گۆڕانی

زۆر بارەوە جیاوازلە ئێران، هێشتا ــە ڕوانــیــنــی ــۆ ل ــەوت ئــالــوگــۆڕێــکــی ئدەسەاڵت لە ئێران بەرامبەر کورددا کورد هێشتا ــاراوە و ئـ نەهاتوەتە لەم واڵتە بە النیکەمی مافەکانیشی نەگەیشتوە؟ ئەو مافانەی ئەم حیزبە ڕۆژهەاڵتی لە کــورد نەتەوەی بۆ قورس و دەکا، داوایــان کوردستان نــەگــونــجــاون یــا عــەیــب لــە جــۆری داوایانە ئەم بۆ تێکۆشان خەبات و لە ئەوەیە دیکە پرسیارێکی دایــە؟ ئەم مــێــژووی ــەرەزۆری ــ ه بەشی بەشە ڕێــبــەریــیــەکــەی و حــیــزبــەدا، لە کاریگەرەکەی، هــەرە ئاشکرا و دوورەواڵتــــــی دا و، زۆربـــەی هــەرە ئەو ئەندامانی کە حیزبەکە زۆری

حیزبەن و خودی حیزبەکەش لە نیو کوردستان، ڕۆژهەاڵتی لە ئیران و بە شێوەی نهێنی خەباتیان کردوە. هەر چی ئەم دۆخە درێژتر بۆتەوە، کاریگەریی حیزب لە سەر کۆمەڵگە نیوخۆیی حیزب و کەمترو، کێشەی تێکۆشانی ســەڕڕێــی کۆسپەکانی زیاتر بوون. ئەم وەزعە هەتا کەی درێــــژەی دەبــــێ؟و چـــۆن دەکـــرێ گۆڕانی بە سەر دابێ؟ پرسیارێکی پرسیارانە لــەم پیویستە دیــکــەش حەفتا ئــەم مــێــژووی بکەین: ــاد زیساڵە، ئەگەر لە الیەکەوە، مێژووی باشترین بەربەرەکانیی خــەبــات و ڕۆڵــەکــانــی نـــەتـــەوەیـــەک لــە گــەڵ نیشتمانەکەیان و ــی ــەران ــرک ــی داگمافە سەرەتاییترین پێشێلکەرانی لە ئینسانییەکانیانە، نــەتــەوەیــی و ــەوە ئـــەو مـــێـــژووە، ــکـ الیـــەکـــی دیـنێوخۆیی، ملمالنێی ــە ل پــڕیــەتــی وێــکــهــەڵــنــەکــردن و لــێــکــدابــڕان و لــەمــەیــدانــوەدەرنــان وهــەڵــوەرانــدنــی دەستی بە تواناکانی وزەو سیما و ــەم ــە درێــــــژەی ئ ــەر لـ ــ یــەکــتــر. هپرسیارەدا، پرسیاری بۆ زۆر کەس لەمانە گرنگتر ئەوەیە ئەو حیزبەی یەکگرتنخوازەکانی، هیممەتی بە توانی لە پەنجاساڵەی مێژووەکەی دا، ــی خـــۆی بـــە دەســـت ــووی ــەکــگــرت یحیکمەتێک و هـــەر ــە ب بــێــنــێــتــەوە و بۆ ماوەی ١٠ساڵ بوو زەحمەتێک پاراست، خۆی یەکگرتووییەی ئەم لە بەرەبەری 6٠ ساڵەی تەمەنی دا، چارەنووسی خۆی دایەوە دەستی جارێکی یەکگرتوویی و نــەیــارانــی دیکەی لێکترازانێکی گــەرای دیکە تــێــدا دانـــرایـــەوە و ســەرئــەنــجــام بۆ لەتبوون و تووشی دیکە جاریکی دابڕان بۆوە. ئیستا کە حەفتایەمین دەکــا، تێپەڕ خــۆی تەمەنی ساڵی تەواوییەتی لە دیموکراتەکان ئایا ــی و گــەورەی ئاستی لــە خـــۆیـــان دا، ــژووەکــەی خــۆیــان دا ــێ قــەبــارەی متوانایان دا لە زووانـــە ــەم ــن و،ب دەبهەیە ئارەزووی خەڵکی کوردستان

حیزبی یــەکــگــرتــووبــوونــەوەی کــە دیموکراتە، وەدی بینن؟

دیموکرات و حیزبی داهاتووی نوێی داهــاتــوویــەکــی هەڵچنینی ــۆ خــەڵــکــی ڕۆژهــەاڵتــی ســیــاســی بــە گـــــــرەوی بــە ــ کــــوردســــتــــان، لخۆڕێکخستنەوەی خۆداهاتنەوە و مێژووە ئەو میراتگرانی هەڵگران و لــە گــرەوەی دوور و درێـــژە دایـــە، بۆ گونجاو وەاڵمێکی دۆزینەوەی

ئەم پرسیارانە دایە.ــاڵ مــێــژووی حــیــزب،7٠ 7٠ســـات و خــۆبــەخــتــکــردنــی ــەبـ ســـاڵ خـڕێبەران، کادرەکان، پێشمەرگەکان و ئەندامانی ئەو حیزبە، 7٠ ساڵ کاری کۆمەاڵیەتی و فەرهەنگی، سیاسی،

7٠ ساڵ تێکۆشان لە شار و شاخ، لە نێو بەندیخانە و لە دوورە واڵتی، لە پێشمەرگایەتی و سەنگەری لە کۆڕ و ناوەندی دیپلۆماسی، حیزبی ــی بـــە شـــار بـــە شـــار و ــرات ــوک ــم دیگوندی بە گوند ناوچە و بە ناوچە ڕۆژهـــەالتـــی کــوردســتــانــەوە گرێ داوە. ئەوە دەبێتە 7 دەیە کە حیزبی بە خـــاوەن و یەکەم بە دیموکرات سەرەکیترین هەڵگری پرسی ڕەوای نەتەوەی کورد لە ئێران دەناسرێ. مێژوویە،خۆشەویستییەکی ــەم ئــۆ حــیــزبــی دیــمــوکــرات بــێــوێــنــەی بئیعتیبارێکی نــەتــەوەکــەی و نێو لە تایبەتی بۆ ئەو حیزبە لە دەرەوەی ئەوانە و هێناوە. پێک نەتەوەکەی ئەو هیزەی بە کردەوە و بە شێوەی »بالقوە« لە گەڵ حیزبی دیموکرات بۆ گـــەورەن سەرمایەیەکی دان، ــان و ــوردســت ســیــاســەتــکــردن لــە کــان دا، بــەو ــه ئـــێـــران و نـــاوچـــە و جــیحیزبێکی دیموکراتەکان، مەرجەی ــوو ســــەرلــــەنــــوێ و بــە ــرتـ ــگـ ــەکـ یـپێکەوە زەرفــیــیــەتــی دابــیــنــکــردنــی وێکهەڵکردن و عەقڵیەتی بـــوون و لــە خەسار و ئــەزمــوون وەرگــرتــن بنێنەوە. بنیات ڕابــردوو هەڵەکانی تواناکانی و هێز ــەرجــەی م بــەو لە هــەدەردان بە جیاتی لە خۆیان بۆ نیوخۆیی دا، ناکۆکیی و کێشە پرسیار و کێشە و بــەو واڵمــدانــەوە چاوەڕوانیانەوە تەرخان بکەن کە لە دەرەوەی حیزب و لە نیو کۆمەڵگا و لە الیەن سەردەمەوە، بەرەوڕوویان

دەکرێتەوە.کاتێک لـــەمـــەوبـــەر ســـاڵ ١٠دامـــەزرانـــی ــەرەو 6٠ ســـاڵـــەی ــ بـبە ــن، دەچــووی دیــمــوکــرات حیزبی لە هەواڵنەی نیازو لەو ئــاگــاداری ڕەوتی کۆنگرەی سێزدە و بە دوای لەباربردنی بــۆ کــۆنــگــرەیــەدا، ئــەو یــەکــگــرتــوویــی حیزب یــەکــڕیــزی و هــەســتــم پــێــدەکــردن و دەمــدیــتــن و پێوە دەخــواردن، هەر ئەم خەفەتم دەربڕێنێک بــە ئیستام قــســانــەی

ــەوای ئـــەو کـــات دا ــەشــوه ــە ک کــە لهــەر ئیستا کـــردبـــوو. ــجــا، ــون دەگــات ئــەو قــســانــەی ئــەو کــات دووپـئەوانەی هیوایەی، بەو دەکەمەوە، ئەو کات سەرمەست لە سەرکەوتن گوێی خۆیان دا، سەرهاوڕێیانی بە نــەبــوو، قــســانــەیــان ئـــەم بیستنی ئاسەواری دیتنی دوای بە ئێستا و زیانباری ئەم جۆرە »سەرکەوتن« و ــۆ ــک وەخـ ــێ ــەم غــــەڕرەبــــوونــــە، کهاتبنەوە و بە دوورلە دەمارگرژی و بۆ گوێ کات، ئەو کورتبینییەکانی

ئەم پەیامە هەڵ بخەنەوە:»حـــیـــزبـــی دیــــمــــوکــــرات لــە دەیەیەکی ــەرەو ب هەلومەرجێک دا دەنــێ هــەنــگــاو تێکۆشان لــە ــوێ ن

لە گـــۆڕانـــەکـــان و ڕووداو ــە کـبە ناوچە دا، نێونەتەوەیی و ئاستی خەباتی بەرەوپێشچوونی قازانجی بزووتنەوەکانی ــازادیــخــوازانــە و ئفیدراڵیزم و داواکاری دیموکراسی و ڕێژیمی پێش. دەچنە مرۆڤ مافی ئەو پێشەوەی ڕیــزی لە ئێرانیش ڕێژیمانە دایە کە لە نیوخ و دەرەوە پێکهینانی ــۆ ب زۆری فــشــارێــکــی دیموکرات سەرە.حیزبی لە گۆڕان ــیــەوە ــازی بـــەو رابـــــــردووە پــڕشــانخۆشەویستی و ــە ب هــەیــەتــی، کــە خەڵکی نیو لــە بێوێنەی نــفــووزی ــی ــوون ــەزم ئ بـــە دا، کـــوردســـتـــان مەعنەویی سامانیکی دەوڵەمەند و ــەورە کــە کــۆی کـــردوەتـــەوە، بە گـبۆ گونجاو دروشــمــی هەڵگرتنی ئەم سەردەمە، بێگومان دەتوانێ لە سەرەتای دەیەی حەوتەمی تەمەنی خۆی دا، رۆڵێکی گەورەی لە ژیانی والتــەکــەی دا گــەلــەکــەی و سیاسیی ــەر لــە هــەمــوو هــەبــێ. ئــەمــەش بـشتێک بە پاراستنی دەسکەوتەکانی لــەوان پاراستنی ــردووی و یەک ڕابدڵگەرمکردنی ڕیزەکانی و یەکیەتیی بە خــۆی تێکۆشەرانی ســەرجــەم

داهاتووی ئەو حیزبە دێتە دی.بڕگە و لــە دیــمــوکــرات حیزبی ژیانی تەمەن و دیکەی قۆناغەکانی خۆی دا نیشانی داوە کە لەو ئاستە پیگەيشتوویی بەرپرسایەتی و لە ــنــەری ــهــێ ــە کــە وەدی ــ ســیــاســی دایــکــی ــی خــەڵ ــ ــان ــ ــەک ــ ــی ــ ــی ــ ــاوەڕوان ــ چ 6٠ دەروازەی لە بــێ. کوردستان دەتوانێ دا دامەزرانیشی ساڵەی سەلماندنەوەی ئەم ڕاستییە بکا بە جێژنانەیەک بۆ کۆمەاڵنی میلیۆنیی لە دڵــیــان کــە کــوردســتــان خەلکی لێ دا دیموکرات تێکۆشەرانی گەڵ

دەدا.«ــان«، ــوردســت ــەی »ک ــامـ ڕۆژنـجـــۆزەردانـــی ٣١ی ژمـــــــارە٤١٥، ــەرەو 6٠ ساڵەی ــاری »ب ١٣8٤،وتـ

دامەزرانی حیزب«

لە باسە گرنگەکانی پلینۆمی دوازدەیەم )1(

حەفتایەمین ساڵی دامەزرانی حیزبی دیموکراتی کوردستان

ــەی‌مــێــژووی‌ ــ ــال ــ ‌70سهــانــدەری‌ پێویستە‌ حــیــزب،‌ڕێــــبــــەران،‌بـــەڕێـــوەبـــەران،‌تــێــکــۆشــەران‌و‌هــۆگــرانــی‌ئــەو‌حیزبە‌بێ‌کە‌بە‌شوێن‌واڵمی‌جیددی‌و‌ پرسیاری‌ کۆمەڵێک‌

گرنگیش‌دا‌بگەڕێن

ڕۆژهەاڵتی‌ بۆ‌خەڵکی‌ نوێی‌سیاسی‌ داهاتوویەکی‌ دیموکرات‌و‌هەڵچنینی‌ داهاتووی‌حیزبی‌ ‌کوردستان،‌لە‌گرەوی‌بە‌خۆداهاتنەوە‌و‌خۆڕێکخستنەوەی‌هەڵگران‌و‌میراتگرانی‌ئەو‌مێژووە‌دوور‌و‌

درێژە‌دایە،‌لە‌گرەوەی‌دۆزینەوەی‌وەاڵمێکی‌گونجاو‌بۆ‌ئەم‌پرسیارانە‌دایە

رۆژنامەیژماره : ٦٥٤ ٣١ی خاکەلێوەی ١٣٩٤ _ ٢١ی ئاوریلی ٢٠١٥ 6

گرفته میتۆدیکه کانی شرۆڤه ی پرسه سیاسییه کان

یه کێک سیاسه ت زانستی که مرۆییه کان زانسته له وانه و، کۆمه ڵگه ی مرۆیی زۆر پێچه ڵپێچ و ئاڵۆزن. دا سیاسی رووداوێــکــی لــه هــۆکــار و فاکتۆر زۆر کاریگه ر و به شدارن. زۆر جار دێته پێش که هه ندێک فاکتۆر که له لێکدانه وه ی پرسێک دا ره چاو نه کراون، به بێ ئه گه ر ده گـــۆڕن. تـــه واوی به پرسه که ئاکامی پێشداوه ری و به شێوه یه کی بێالیه نانه و به له به رچاو بکه ین پرسه کان شرۆڤه ره هه نده کان، هه موو گرتنی و به پێی ئه مه ش پێش بینی ره وتی رووداوه کان بکه ین، دیسان ئه گه ری هه ڵه به که بــه وه ی بگا چ هه یه ؛ بینییه کان پێش و نه گه ڕانی شرۆڤه وه ڕاســت و پێشداوه رییه وه له سه ر پرسه کان قسه بکه ین و بمانه وێ رووداوه کان به بااڵی

ئایدۆلۆژییه کان بگرین. هه ر بوارێک له بواره کانی ژیان و هه ر زانستێک له و زانستانه ی که مرۆڤ به تایبه ت شرۆڤه ی رێکاری و میتۆد پێداون، گه شه ی و هێناون به رهه می و کۆنترۆڵ قابیلی زیاتر داتاکان دا سروشتییه کان زانسته له هه یه . خۆیان ئه ندازه گیرین و، شیته ڵکاری و شرۆڤه شیان به هه بوونی مادده و فاکتۆرگه لی زانستێکی سروشتییه ، که زانستی شیمی له نموونه بۆ ئاسانتره . دیاریکراو، ده گوترێ ٢ هیدرۆژن له گه ڵ ئۆکسیژنێک ده بێته ئاو. ئه م فۆرموله ش له هه موو رێژه ی به مادده یه ت دوو ئه و که پێویسته ته نیا ده رده چــێ، راست شوێنێک مرۆییه کان زۆر پێوه ندییه و دا کۆمه ڵگه ی مرۆیی له حاڵێک هه بێ. باسکراو پێچه ڵپێچتر و جیاوازترن. ئه گه ر به زێهنییه تی زانسته سروشتییه کان له پرسه سیاسییه کان بڕوانین، ناتوانین لێیان تێبگه ین و تووشی هه ڵه ی شرۆڤه ده بین.

ئێستا له م پێشه کییه ناسین ناسانه وه ده چینه نێو باسه که و بۆ تێگه یشتنی زیاتر له مه به ستی وتاره که ، له خواره وه دوو جۆری شرۆڤه ئاماژه پێ ده که م

و بۆ هه ر کامیشیان پێناسه یه ک له روانگه ی خۆمه وه ده خه مه روو.١(شرۆڤه ی هێڵی-چاره هه ڵنه گر: گرفتێک که زۆر جار له شرۆڤه ی پرسه مامه ڵه یان هۆکاری تاک شێوه یه کی به که ئه وه یه ئارا دێته دا سیاسییه کان له گه ڵ ده کرێ. ئه م روانینه پرسه کان زۆر ساده ده کاته وه و له ئاڵۆزیی واقعیی دیاریکه ر، هۆکاری تاک بۆ هۆکاره وه کۆمه ڵێک له و دایانده شۆرێ خۆیان دایده به زێنێ. گرینگتر له وه ش له نێوان تاک هۆکاری دیاریکه ر و به ره نجام دا، هێڵێکی چاره هه ڵنه گر وێنا ده کا؛ به و واتایه که هۆکاری ئای، حه تمه ن به ره نجامی و بکه وێته وه ته ریک واڵتێک هه ر ده گوترێ نموونه بۆ ده که وێته وه . لێ بی، ده بێته هۆی سه ر هه ڵدان ئه وه حه تمه ن بچێ، داته پین به ره و ئابوورییه که شی و راپه ڕینی خه ڵک له دژی ده سه اڵت. غافڵ له وه که ته ریککه وتنه وه و دۆخی و سه رهه ڵدان هــۆی نابێته چاره هه ڵنه گر شێوه یه کی به ئــابــووری، خراپی

رووخانی حکومه تێک؛ نموونه ش کۆریای باکووره .ئێران رووی به ده ره وه دنیای ئه گه ر ده گوترێ شرۆڤه دا جــۆره له م ئیسالمی کۆماری ببووژێته وه ، راده یــه ک تا ئێران ئابووریی و بکرێته وه دا سه قامگیر و پارێزراو ده بێ. یه که م ئه وه ی که پێوه ندیی به رباڵوی نێونه ته وه یی دوو تونس و میسر بگرێ؛ نــاڕازی خه ڵکی سه رهه ڵدانی له رێگه ناتوانێ نموونه ی سه لمێنه ری ئه م راستییه ن. بێجگه له وه ش به ستنه وه ی هه ر راپه ڕینێک به )تاک(هۆکاری خراپیی دۆخی ئابووری، رێگه له وه ده گرێ که نه توانرێ له و راپه ڕینانه بگه ین که هۆکاری سیاسی، ئه تنیکی، دێموکراسیخوازییان هه یه یان ئه و هۆکارانه رۆڵێکی گرینگتر و سه ره کیتریان گێڕاوه . که واته لێره شدا کرانه وه به رووی دنیای ده ره وه دا و باشتر بوونی دۆخی ئابووری ناتوانێ زه مانه تی و ئــازادی بواری له که ئه وه ی مه گه ر بکا، مانه وه ی حکومه تێک له سه رکار

دێموکراسییه وه په ره ی سه ندبێ و رێز له ئازادی و مافه کانی خه ڵکیش بگرێ.هۆکارێکی که ، ئه وه یه بگا تێ لێی ناتوانێ روانینه ئه م جۆره که ئه وه ی بکه وێته وه . لێ ئاکامی جیاوازی به ستێنی جۆراوجۆردا، ده کرێ له دیاریکراو راپه ڕینی خه ڵک له سووریه ده بێته هۆی شه ڕی نێوخۆیی و وێرانبوونی ئه و له له سه رکار مانه وه ی هه تا ئێستای رێژیمی سووریه . به اڵم ئه گه ر واڵته و ئێراندا خه ڵک هه ستێ و ماوه یه کیش خۆراگرێ، نامومکین نییه حکومه ت زووتر له وه ی بیری لێ ده کرێته وه ، ئیراده ی سه رکوت له ده ست بدا و ئاکامێکی دیکه ی

لێ بکه وێته وه .دژایه تیی و دژکـــرده وه له گه ڵ شرۆڤه لێره دا ئایدۆلۆژیک: ٢(شــرۆڤــه ی لێکدانه وه یه ک سیاسی تێکه ڵ ده کرێ. زۆر جار الیه نی ته بلیغی و پۆپۆلیستی شرۆڤه چوارچێوه ی له و ده دا شرۆڤه که له زیــان که ده کــرێ زاڵ ئه وه نده

ده یترازێنێ. له و بــێ ئۆبژێکتیڤ کــه ئــه وه یــه شــرۆڤــه پێداویستییه کانی لــه یه کێک له گه ڵ راده یــه ک بێ الیه نی ره چاو کرابێ. چونکه شرۆڤه تا دا هه ڵسه نگاندن هه یه . جیاوازیی هانده ر خه ڵک ورووژێنه رانه ی و ئامێز دروشم نووسینێکی له شرۆڤه ی ئایدۆلۆژیک دا ئارمانج و ئاواته کان له به رگی شرۆڤه دا ده خرێنه روو؛ به کورتی له م شرۆڤه یه دا قاڵبیکی پێش وه خت ئاماده کراو هه یه که هه ر رووداو و ئاڵوگۆڕێکی پێ ده پێورێ و له راستیدا هه وڵ ده درێ که رووداوه کان ته نیا شرۆڤه یه ئه م بترنجێنرێن. دا ئایدۆلۆژیک ته سکی چوارچێوه یه کی له توندی به ئایدیاکه ی. له گه ڵ هاوخانه که ده بینێ پرسه کان له ره هه ندێک ته بلیغته وه ره ؛ هه موو ژانره کانی راگه یاندنی، تاک ره هه ندی و دروشم ئامێزه . ئه م شرۆڤه یه له رووی میتۆدیک و نێوه رۆکه وه هه ژاره و ئاڵۆزی و دینامیزمی پرسه کان نادیده ده گرێ و ره ش و سپی بینه . له جیاتی دروست کردنی هیوا، نادیده بنه مای له سه ر و دڵخوازانه ده یه وێ ده کا. چونکه دروست »توهم« گرتنی ره هه نده تاڵه کانی راستییه کان، خۆش بینی و هیوایه کی ناواقعی بخوڵقێنێ. به اڵم که ڵک وه رده گــیــرێ، ته بلیغات و دروشــم له دا له سیاسه ت راسته ناوکی سیاسه ت هزر و عه قاڵنییه ته . راسته ئێمه که سانێکی سیاسین و ده بێ هه میشه چاوێکمان له ئامانجه سیاسییه که شمان بێ و، ئۆپۆزیسیۆنیین و ده بێ خه ڵک له دژی کۆماری ئیسالمی هان بده ین و هیوایان پێ ببه خشین، به اڵم ئه وه به و واتایه نییه که ئاواته کانمان ئه وه نده له شرۆڤه ی رووداوه کاندا ده خیل بده ین

که بابه تی بوونی بباته ژێر پرسیار.

حه سه ن شێخانی

سیاسی

کوێستان فتوحی

ــە ژیـــانـــی ــک ــێ ــن ژیـــنـــگـــە شــوێتــێــدایــە. ژیــانــی مـــرۆڤ، حــەیــوان ، باڵەندەو دارو گوڵ و گیاو هەموو گەر زەوی. سەر بوونەوەرەکانی ژیانمان و دەکەین ژیــان لە حەز ژینگەکەشمان گرنگە پێخۆشە، ــان ــۆمـ خـ وەک و خـــۆشـــبـــوێ ژینگە پارستنی ئەرکی بیپارێزین. لەسەرشانی مرۆڤە. خۆشه ویستیی دروشمی نیە ئه وه هه ر نیشتمان ئااڵکەی و هەڵگرین رەنگاورەنگ بـــه ســـه ر بـــکـــه یـــنـــه وه و ــه رز ــ ــ بمێژووی پڕله خه بات و خۆڕاگریی داگیرکه رانی دژی له ئینسانەکان ته نیا ئــه وه هه ڵبلێین، خــاکــەکــەی خۆشەویستیی ــە ل الیه نێکیه تی نیشتمان. که سێک یان کەسانێک که به ڕاستی واڵتی خۆیان خۆش بوێ و بیانهه وێ له زیان و مه ترسییه کانی ــزن، ده بــــێ ئــه و ــارێ ــپ ــی ــن ب ــ دوژمـبەرپرسایەتیی و ده روه ستییه شیان بەشێکە کە ژینگه که ی، بێ، تێدا ــه زبــــــڵ وزاڵ و نــیــشــتــمــانــەکــەی لـژینگەن، دوژمنی کە پاشماوه کان

بیپارێزن. پاراستنی وابــێ پێمان ئەگەر و ــەاڵت دەسـ ئــەرکــی تەنیا ژینگە بودجە الیەنانەی ئەو و ــەت دەوڵواڵتــیــان سامانی و ســـەروەت و ــە ــەوەی ــن بـــەدەســـتـــەوەیـــە، خــۆدزیــە ئــەرکــێــکــی گــرنــگــی مــرۆڤــانــەی لسەرشانمان. بێگومان ئەوە راستە ژینگە پاراستنی یه که م دا پله ی له الیه نانه دایه هێز و ئه و له ده ستی که ده سته اڵت و سامان و بوودجه ی هەر بەاڵم به ده سته وه یه ، واڵتیان لەم دەتــوانــێ کۆمەڵگەش تاکێکی بەشدار و هاوکار گرنگەدا ئەرکە

بێ. هـــەمـــوومـــان بـــۆ خـــۆمـــان و ئــارەزووی ئازیزەکانمان و منداڵ ــن و ژیــنــگــەیــەکــی جـــوان و خــاوێئارام دەکەین. پێشمانخۆشە دوای قەرەباڵغییەکانی و هیالکی هەموو

جاروبار کارمان، و ژیان شوێنی ــەوە و ئــارمــبــوونــەوە بــۆ حــەســانلە و چێژ داوێنی سروشت بچینە لە بەتایبەتی ببینین. جوانییەکانی وەرزی بەهاردا کە وەرزی سەیران جوانییەکانی لە وەرگرتنە چێژ و سروشت. کەوایە با ئەو مافەش بۆ سروشت بە هەموو پێکهاتەکانیەوە ئەگەر سروشت بزانین. رەوا بە

جوانی و ئارامییمان پێ دەبەخشێ، پێویستە و ئەرکە لەسەرمان ئێمەش مێهرەبان بین لەگەڵی و بیپارێزین نامێهرەبانییەکانی و ناشیرینی لە

دەستی خۆمان. پارێزگاری لە ژینگە! ئەو وشە زۆربــەمــان بەگوێی کــە جــوانــەی ئاشنایە. کە وایە ئاشنایەتی لەگەڵ ئینسانی ئــەرکــێــکــی ــە وشــەی ئـــەم دەخــاتــەســەر نیشتمانیشمان و رێگاکانی بڕوانینە ئەگەر شــان. پارێزگاری لە ژینگە و سروشتی ئێمە ئەرکی رەنگە دەوروبەرمان، بێنە چـــووک و ــاکــەکــان ســـادە تبەرچاو، بەاڵم لە عەینی چووکی دا دەتوانن ئەوانەن بەرێوەنەبردنی دواڕۆژی بــۆ نەرێنییان ئاکامی بــەدواوە بێ. ئینسانەکانی واڵت و بۆ نموونە فڕێدانی تەنیا کیسەیەکی ــێ واب پــێــمــان ــگــە رەن پەالستیکی

زۆر گاریگەرییەکی و ئاساییە بەاڵم زەوی، لەسەر نەبێ خراپی کیسەیە ئــەو هــەر بزانین ئــەگــەر زیـــانـــەکـــەی بـــۆ ســـروشـــت و بۆ گیانلەبەرانی دیکە چ دەبێ، هەرگیز ئەو کارە ناکەین. هەر ئەو کیسەیە بە دەیان و سەدان ساڵ دەکێشێ تــاکــوو ئـــاســـەواری لــەســەر خاک دەسڕرێتەوە. هەر ئەو کیسەیە جگە ئاوەکانی و ناحەز زەوی لــەوەی رەنــگــە دەکــــا، پــیــس زەوی ــر ژێـگیانلەبەرێکیش بکوژێ، چونکە لە الق و سەروملی باڵندەیەک دەهاڵێ کۆتایی لەناوچوونی بە ــر دوات و

بێ.

ــان‌و‌ ــتـ ــوردسـ رۆژهــــەاڵتــــی‌کـنەریتێکی‌جوان

ــاوێـــن، نــیــشــانــەی ــگــەی خـ ــن ژیکۆمەڵگەیە. وشیاریی و ئاگایی کۆمەڵگه ی پێشکەوتوو پێویستی بە پێشزەمینەی فەرهەنگی و فکری هەیە کە کەلتووری ژینگەپارێزی یــەکــێــکــە لـــەو پــێــشــزەمــیــنــانــە کە دەکا. ئامادە ئامانجە بۆ کۆمەڵگە ژیــنــگــەپــارێــزی و ژیــنــگــه دۆســتــی، ئەرکە ئەو و جــوان و نه ریتە ئەو

ئینسانی و نیشتمانییەیە کە چه ند کوردستان رۆژهه اڵتی له ساڵێکه بەتایبەتی و ئــاگــا خەڵکی له نێو چاالکان و تێکۆشه رانی مه ده نی و پێ کردوه و، ده ستی ژینگەپارێزی زۆربەی لە خەریکە به خۆشییه وه شارو ناوچەکان په ره دەستێنێ.

کــەمــپــەیــن و خــســتــنــی وەڕێ وەک؛ ــزی ــارێ ــەپ ــگ ــن ژی ــی ــی چــاالکدارستان سووتاندنی له رێگرتن ئـــازادکـــردنـــی ــان ، ــ ــرەوارەک ــ ــێ ــ ل و بــاڵــنــده کــێــویــیــه کــان، شــکــانــدنــی هـــەرەوەزی راویــیــەکــان و تفه نگه ــه و ــگ ــران ــی ســه ی ــن ــاوێ ــوخ ــاک ــۆ پ بـــۆڕ و ــ شــوێــنــه گــشــتــیــیــه کــان، کـکۆبوونەوەی جەماوەری بۆ ئاگایی دان بە خەڵک ، لەناوبردنی قلیانەکان و .... هه موو ئه وانه دانانی بناغه ی ئـــه و فــه رهــه نــگــە جــوانــەیــە کــە بە خۆشییەوە لە زۆر شار و ناوچەی

رۆژهەاڵتی کوردستان بۆتە ئەرک. چاالکییەکی هــەواڵــی رۆژە هــەر لەم چەشنە لە شارێک و ناوچە و گوندێک باڵو دەبێتەوە. رەنگە لەم لە پڕ و لە جەنجاڵ پڕ رۆژگـــارە ئەوجۆرەکارانە ئـــاژاوەدا، شــەڕو بـــچـــووک بـــێـــنـــەبـــەرچـــاو، بـــەاڵم ئەوکەلتوورە کارانەیە ئــەو هــەر ئینسانەکان کــە دەکـــەن دروســـت بۆخۆیان رووناکتر داهاتوویەکی بنێن بنیات داهــاتــوو نەوەکانی و مــەتــرســیــیــەکــانــی ــی ــەران ــگ ــی ن و پیسبوونی ئاووهەوا نەبن. ئه گه ر ژینگە و ژینگه پارێز تێکۆشه رانی دۆست له کوردستان به مشێوه یه ی ــۆ ئــه م ــار ب ئــێــســتــا بــــــەردەوام کـپێ بده ن، پــه ره ی بکه ن و عه قڵیه ته ــەگــەر کــانــاڵــەکــانــی راگــەیــانــدنــی ئکوردستان هاوکار و رێنیشاندەری کەلتووری چەسپاندنی بۆ خەڵک دڵنیاییه وه به بــن، ژینگەپارێزی کوردستان رۆژهەاڵتی کۆمەڵگەی گه شتری و روون داهاتوویەکی ده بـــێ و خـــۆی ئــامــادە دەکـــا بۆ

پێشکەوتنی زیاتر و گەورەتر.

رۆڵ‌و‌ئەرکی‌ژنان‌ــان هــــــەروەک ــ ــت ــوردســ ــ ــە ک ــ لجیهان، پــێــشــکــەوتــووی واڵتــانــی مندااڵن له گه ڵ زەویی و ئاسمان و ــاک و گــیــانــلــه بــه ران رووحــێــکــی پبـــەاڵم هەرکە بــێــگــه ردیــان هــه یــه، به داخه وه زۆربه یان ده بن گه وره ــه گــه ڵ ســروشــت و گــیــانــلــه بــه ران لــەوەی دڵــڕه قــانــه ده جــووڵــێــنــه وه . ئکەسایەتییانی و والێ دەکا مندااڵن رەفــتــاری دەنـــرێ، بنیات لــەســەر ئەمڕۆش تا گەورەکانەوە. مندااڵن ــه ر نــامــێــهــره بــانــیــیــان ــ ــر ه ــ ــ زۆرتله گیانله به ران سروشت و له گه ڵ گه وره کانەوە بینیوە و فێر فێربوون. و حەیوانات ئازاردانی بەتایبەتی کەلتوورە لە یەکێکە گیانلەبەران ئێمە. کۆمەڵگەی ناشایستەکانی

بۆیە لەم پێوەندییەدا دایک دەتوانێ گەورەترین رۆڵی لە دروستکردنی کـــەلـــتـــووری ژیــنــگــە پـــارێـــزی و ــەڵ ــەگ ــی مــێــهــرەبــان ل ــەکـ ــەوەیـ نـ

سروشت و گیانلەبەران هەبێ. پاراستنی ژینگه ئه مڕۆکه وه ک بنه ماکانی گرنگترین لــه یه کێک گه شه سه ندنی جیهانییە و پێویستیی ئاگایی راسته قینه و به شداریی به ــه هــۆی ــه . ژنـــان ب ــه ی کــۆمــه ڵــگــه هزۆرتریان رۆڵی و نه خش ئه وه ی له ئیداره ی بنه ماڵه و په روه رده و ده توانن هه یه ، منداڵ دا فێرکردنی وه ک هه ر کاریگه ر، هێز یکی وه ک چۆن ده توانن نیگابان و پارێزه ری ــاواش ــه ر ئـ مــنــداڵــه کــانــیــان بـــن، هـده توانن نیگابان و پارێزه ری ژینگه بگوازنەوە جوانە نەریتە ئەم بن و

بۆ نەوەکانی داهاتوو. هــه رکــه س لــه ئــاســت خــۆیــه وه

ــی دایــــکــــان و بـــاوکـــان ــه ت ــب ــای ــه ت بــکــی زۆر ــێ ــه رک بـــــــواره وه ئ ــه م ــ لئه وان له سه رشانه . به رپرسانه یان دەتوانن نه وه یه ک بۆ ئه و نیشتمانه سروشتیان کــه بکه ن ــه روه رده ــ پخۆشبوێ و رێزی لێ بگرن و لەگەڵ خۆپاراستن لە هێندێک گیانلەبەری دۆستانه پێوه ندییه کی مەترسیدار، و مێهرەبانانە یان له گه ڵیان دا هه بێ. تایبه تمه ندیی وه ک ده بــێ ئه مانه ــه رزو جـــوانـــی ئــیــنــســان ســه یــر ــ بـبـــکـــرێ . گـــه وره کـــان بــه رپــرســن هه موو بــه ســروشــت دا ئاست لــه خۆشی ئارامی و پێکاهاته کانیه وه . به ڵکوو نیه ، ئینسان مافی ته نیا گــیــانــلــه بــه ران و ســروشــتــیــش ئــه و مافه یان هه یه که رێزیان لێ بگیرێ. ــه ی لــه رۆژهــه اڵتــی ــ ــه و ره وت ئتێکۆشه رانی الیه ن له کوردستان پێکردوه ، ده ستی ژینگه پارێزه وه نیشتمانی خه باتێکی وه ک ــێ ده ببه پێزانینه وه ببینرێ و ئینسانی و ــبــەتــی ــای ســـەیـــری بـــکـــرێ. بـــە تکاناڵی و مــیــدیــا ــەی ــان ــەن الی ئـــەو ــە، دای لــەبــەردەســت راگەیاندنیان هیچ بە کەلتووری ئەرکێکی وەک ژینگەپارێزی الیەنی بیانوویەک نابێ لەبیر بکەن و وەک بەشێک لە خەباتی خۆیانی بزانن. کوردستان پــارێــزگــاری جــوانــه ، نیشتمانێکی له وجوانییه ، ئه رکی هه موو تاکێکی

ئه و واڵته یه . پارێزگاری ره وتی هیوایه به و کوردستان ڕۆژهەاڵتی لە له ژینگه هه موو گشتی و که لتوورێکی ببێته ــی ، ــه وه یـ ــه تـ ــی نـ ــه رکـ ــه ئـ الیـــــه ک بـــن و ــزان ب ئــیــنــســانــی و نیشتمانی نیشتمانه ئه م داهاتووی مندااڵنی دوور لە نەخۆشییەکان کە زۆرتر بەهۆی پیسبوونی ئاو و هەواوەیە، ــه ش و خــاوێــن داهــاتــوویــه کــی گـ

چاوه ڕوانییان بکا.

رۆژێک بۆ ژینگە دەرفەتێک بۆ ژیان


سمایل شەرەفی

مانگی دوو کــە کەمتر ــاوەی مـ لــە دا بەربەرین ئاستێکی لە و ــردوودا رابقوتابخانەکانی رۆژهەاڵتی مامۆستایانی دەوری لە کۆبوونەوە بە کوردستان ــە نــارەزایــەتــی ــ ــان دای ــی یــەکــتــر، دەســت

دەربڕین.مامۆستایانی بــانــگــەوازی پێی بــە کورد و بە سەرنجدان بەو دروشمانەی کە ئەوان لە پالکاردەکانیان دا بەرزیان لە داخوازییەکانیان دەکــرێ کــردبــۆوە, چەند رەهەندی جیاوازەوە خوێندنەوەی

بۆ بکرێ.مامۆستایان داخوازیی سەرەکیترین لە کە، خۆیان سرینەوەی هەاڵواردنێکە گرانترو بە دەستکورتیش و هەژاریی ــن. هـــەاڵواردنـــێـــک کە ــی ــن ــی زەقـــتـــر دەببە دوای خۆیدا وایە پێیان مامۆستایان بێ رێزو بە کەمگرتنی پێگەی ئەوانی لە کۆمەڵگادا لێ کەوتۆتەوەو دەڵێن »ئەگەر چیدیکە هەبێ، درێژەی هەاڵواردنە ئەم و ئــەرزش ئــەو مامۆستایەتی پێشەی بایەخە کۆمەاڵیەتی و پیشەییەی نامێنێ و ئەوان ناچار دەبن بۆ پاراستنی رێزو کەرامەتی خۆیان و پیشەکەیان روو لە دەرفەتێکی دیکەی کاری بۆ دابینکردنی بنەماڵەکان و خــۆیــان ژیــانــی بــژیــوی

بکەنەوە.«حەقدەست و مووچەی مامۆستایانی ــەراوەرد بـ بــە ئــێــران لــە قوتابخانەکان لــە گــەڵ فــەرمــانــبــەران و کــارمــەنــدانــی ــی دیکەی ــان ــاک لــە دامــودەزگ ــی دەوڵــەتکــەمــەو پــیــشــەیــی دا، زۆر و دەوڵـــەتـــی رابــردووی وەک خۆیان باسی دەکــەن، دا، پیشەکەیان لە مامۆستایان کاریی هیچ لە بەرچاو ناگیرێ و بە پێچەوانەی دیاری لە دەوڵەتی، دیکەی کارمەندانی کردن و بڕینەوەی حەقدەست و موچەدا،

رابردوو و سابیقەی کاری وەک ئیمتیاز لە بەرچاو ناگیردرێ.

ــی دیـــکـــەی مــامــۆســتــایــان ــ ــەک ــ داوایپێڕاگەیشتن بە نیزامی پەروەردەو فەزای پێیان ئەوان قوتابخانەکانە. ئاموزشیی کاروباری بۆ کە بودجەیەی ئەو وایــە پــەروەردە لەم واڵتــەدا تەرخان دەکرێ لە کـــورد مامۆستایانی نــیــە. واڵمـــدەر لە وایــە پێیان کوردستان رۆژهــەاڵتــی لە گەڵ تەرخانکردنی ئەو بڕە پێوەندی فێرکردن سیستمی بۆ کە بوودجەیەی لە ئێران دا تەرخان دەکرێ، کە دەگاتە

بــە ئاشکرا کــوردســتــان هــەاڵواردنــەکــە قوتابخانەکانی و دەکــــەوێ ــەرچــاو بلە گەڵ شارو بــەراوەرد بە کوردستان پشت زیاتر ئێران، دیکەی ناوچەکانی

گوێ دەخرێن.تەرخانکردنی گــەڵ لە پێوەندی لە بوودجە بۆ سیستمی فێرکردن لە ئێران، شێرزاد عەبدوڵاڵهی، کارناسی کاروباری فێرکردن و راهێنان دەڵێ: »لە ئێران دا کارییان ئەنگیزەیەکی هیچ مامۆستایان ــەوە. بــودجــەی پـــەروەردە ــاوەت ــەم بــۆ نتەنیا ــردوودا رابـ ساڵی لە فێرکردن و سەدا لە کە بووە تمەن میلیارد بیست نەوەدو نۆی )٩٩%( سەرفی حەقدەست کارمەندانی و مامۆستایان مووچەی و ئەم وەزارەتە کراوە. ئەوە لە حالێک دایە

کە پــەروەردە و فێرکردنی ئێران یەک میلیۆن و سی هەزار کارمەندو پێرسنۆل و دوازدە میلیۆن و سێسەدهەزار قوتابیی هەیە کە لە هەمووی سەرسووڕهێنەرتر ئــەوەیــە کــە لــە ســەرانــســەری ئــێــران دا

تەنیا سەدو سێ هەزار قوتابخانە بوونی هەیە!!«

گرینگی نەدان بە سیستمی پەروەردە گــوێــخــســتــنــی ــشــت پ و ــرکـــردن ــێـ فـ و مامۆستایان و پێرانەگەیشتنیان، زۆرێک نیگەران ئــامــووزشــیــی چــاودێــرانــی لــە ئەم درێژەکێشانی وایە پێیان کــردوەو لە مەترسیدار شوێنەراری بــارودۆخــە سەر نەوەکانی داهاتووی ئەم کۆمەڵگایە و هەروەها سیستمی فێرکردن لە واڵت

دا دادەنێ.دابـــەزیـــنـــی کــەیــفــیــیــەتــی فــێــرکــردن

ــە قــوتــابــخــانــەکــان، خــەمــێــکــی دیــکــەی لهۆکارەکەشی ناڕازی یەو مامۆستایانی پیشەی سەیرکردنی کەم »بەچاوی بۆ کاربەدەستانەوە الیەن لە مامۆستایی« دەگێرنەوە و دەڵێن: »ئێمە کە دەغدەغەی هــەاڵواردن بە هەست و هەبێ ماڵیمان پێویست ســەرنــجــی نــاتــوانــیــن بــکــەیــن، بدەینە ئەرکەکانمان و خۆی پێوە ماندوو

بکەین«.ــی قــوتــابــخــانــەکــانــی ــان ــای ــامــۆســت مخەمێکی ــان، ــتـ ــوردسـ کـ ــی ــ ــەاڵت ــ رۆژهلە کە خەمێک هەیە، تایبەتیان دیکەی قوتابییەکانیانەوە و خۆیان کوردبوونی بە سەرچاوە دەگرێ. ئەوەیش خوێندن

زمانی زگماکی یە.قوتابیانی ئێستایش تــا ــەداخــەوە ب

ــە رۆژهـــەاڵتـــی کــوردســتــان لە ــورد ل کـخۆیان، ئینسانی مافی سەرەتاییترین خۆیانە دایکیی زمانی بە خوێندن کە بە خوێندن ئیزنی و کــراون بــەش بێ ــاردێ. ئــەم بێ زمــانــی کــوردیــیــان پــێ نـ

رۆژهەاڵتی لە کورد قوتابیانی مافییەی مامۆستایانی نیگەرانیی کــوردســتــان،

کوردی لێ کەوتۆتەوە.لە درێژەی ئەم دوو جار نارەزایەتی دەربڕینەی مامۆستایان دا، مامۆستایانی کورد هاوکات لە گەڵ بێزاریی دەربڕینیان بەرامبەر بە کەمیی مووچەکانیان و ئەو بە سەریان ناڕوا بە کە هەاڵواردنانەی لە داکۆکییان خەمەوە بە ســەپــاوە، دا کـــردوەو زگماکی زمــانــی بــە خوێندن خوێندنی قوتابییەکانیان بە زمانی کوردی

بە مافێکی رەواو ئینسانی دەزانن.

لەو باشی بە کــورد مامۆستایانی تێگەیشتوون ئاموزشییە ــە ــ زەروورەتچەندە زگماکی زمانی بە خوێندن کە سەر لە ئەرێنی شوێنەواری دەتــوانــێ مندااڵن بارهێنانی و راهێنان کەیفییەتی

دابنێ.یەکێک نمەکی، ئــازاد پێوەندییە لەم قوتابخانەکانی کوردی مامۆستایانی لە لەوەیکە »دڵنیام دەڵـــێ: سنە شــاری بدرێ پێ ئیزنیان ئێمە مندااڵنی ئەگەر کە بە زمانی خۆیان بخوێنن زۆر باشتر

لە ئێستا لە دەرسەکانیان تێدەگەن.ئاموزشیی فـــەزای ناسالمبوونی قوتابخانەکان لە ژێر نیزامی ئامووزشیی دا، ئــێــران ئیسالمی کــۆمــاری رێژیمی زۆر رادەیەکی تا کە دیکەیە بابەتێکی

چــاودێــرانــی نیگەرانیی مــەتــرســیــدارەو لێ مــامــۆســتــایــانــی و ئـــامـــووزشـــی

کەوتۆتەوە.ــا تــایــبــەت ــی ــەن بــــەداخــــەوە ئــەمــە تزانکۆکانیش نــیــەو قوتابخانەکان بــە بابەتە لــەم تێگەیشتن بۆ دەگــرێــتــەوە. ــەوەی ــدە بــەســە کــە پێش ئ ــەوەن هــەر ئزانکۆکان، قوتابخانەو حەوشەی بچینە بدەین تایبەتییە تابلۆ ئەو سەرنجێکی حەساری حەوشەو درگــای لەسەر کە »پایگاە ناوی بە پیرۆزانە ئەم شوێنە مقاومت بسیج« ی فاڵنەوە هەڵواسراوە. بیر ئەوەی پێش تابلۆیە ئەم بینینی بە بکەیەوە ئــامــووزشــی هەلومەرجی لــە وێنا ال پادگانێکت وێنەی دەستبەجێ دا، واقعییەتیش لە بەداخەوە کە دەبێ کراونەتە ئێمە زانکۆکانی قوتابخانەو و »ســیــخــوڕپــەروەری« بــۆ مەکۆیەک

»جاسوسی کردن« لە سەر یەکتری!!ــان و ــ ــەک ــ ــان ــ ــخ ــ ـــاب ـــوتـ ــی قـ ــ ــی ــ ــەم ــ کنەبوونی و کالسەکان قەرەباڵغبوونی ــە نــێــوان ــەوخــۆ ل پــێــوەنــدیــیــەکــی راســت»متکلم هۆی بە دا قوتابی مامۆستاو ــەداخــەوە فــەزای ــەوە، ب ــوون الــوحــد«ە بکوردستان قوتابخانەکانی ئامووزشی

سالم و دڵخواز نین.ئەوەی لە ماوەی کەمتر لە دوومانگی مامۆستایان هەڵوێستی لە دا رابــردوو دیتمان، راسانێک بوو دژ بە هەاڵواردن ــی پـــــەروەردەو ــرکــردن و بــەکــەم ســەیــراوی ــک داکــۆکــی کـــردن لــە مــافــی زەوتنارەزایەتی و هەوڵ ئەو بەاڵم خۆیان. دەربڕینانە کاتێک دەتوانێ ئاکامی باشی چ و ئاموزشی نیزامی نیسبەت بە چ لێ مامۆستایان مافەکانی نیسبەت بە یەکگرتووانە ئیرادەیەکی کە بکەوێتەوە

و بەردەوامی لە پشت بێ.

ئێعدامی‌‌55که‌س‌له‌‌‌3

حه‌وتوودا‌له‌‌نێو‌بێده‌نگیی‌راگه‌یه‌نه‌کاندا

له زیندانه کانی ئێرانداو، له ماوه ی که متر له ٣ حه وتوودا ٥٥ که س ئێعدام کران.

له ئیعدام به دژ نێوده وڵه تیی کۆمیته ی هه واڵی ڕاگه یاندنی وێڕای راگه یه ندراوێکدا، جیاجیاکانی زیندانه له که س ٥٥ کرانی ئێعدام ئێران له ماوه ی که متر له ٣ حه وتوودا، داوای له ڕاگه یه نه فارسی زمانه کان کردووه تا کۆتایی به بێده نگیی خۆیان له به رامبه ر ئه م بابەتەدا بێنن.

کۆماری که هاتووه راگه یه ندراوه دا له م به ده ستی لۆزان ڕێککه وتنی پاش ئیسالمی کردووه . زیندانه کاندا نێو له کوشتار کوشت و ئه گه ری له باس زیندانییان بنه ماڵه ی زۆربه ی ئێعدامکرانی ڕۆڵه کانیان ده که ن و، کۆمه ڵێک له م پێیان زیندان کاربه ده ستانی ده ڵێن بنه مااڵنه ڕاگه یاندوون بۆ دواجار و به مه به ستی دوایین دیدار بچنه زیندان و سه ردانی ئازیزانیان بکه ن.ئه م ماوه ی له که هاتووه راپۆرته دا له م ئابادی وه کیل زیندانی له که س ٣ مانگه دا مه شهه د، که سێک له شیراز، ٢ که س له زیندانی کرماشان، ئابادی دیزڵ له که سێک بووشێهر، له شیراز، ٢ له زابۆل، ٤ که س که سێکی دیکه ره جایی له که س ١١ به نده رعه بباس، له که س شار، 8 که س له که ره ج، ٤ که س له عادڵ ئابادی شیراز، که سێک له مه هریز، ٤ که س له زیندانی ئیسفه هان و ١٥ که س له قزڵحه سار له ماوه ی ٣

حه وتوودا ئێعدام کراون.ده ڵێ ئێعدام به دژ نێوده وڵه تیی کۆمیته ی ڕزگار کردنی گیانی هه زاران که سی مه حکووم کۆماری مه رگه کانی سلووله له ئێعدام به ئه م گشت شانی سه ر ئه رکی ئیسالمیدا، که سانه یه که گوێیان له م هه وااڵنه ده بێ و له م

جینایه تانه ئاگادار ده کرێنه وه .

خنكانی‌‌700كۆچبەری‌ناقانوونی‌لە‌دەریای‌مەدیترانە

ڕێكخراوی بەرزی كومیساریای وتەی بە هۆی بە پەنابەران، بۆ نەتەوەیەكگرتووەكان كۆچبەرانی هەڵگری پاپۆڕێكی نقومبوونی بە 7٠٠ نزیك لە دەریای مەدیترانە، ناقانوونی

كەس خنكان.

ئەم بەلەمە شەوی شەممە لە ئاوەكانی واڵتی باشووری نزیك كیلۆمیتریی ٢٢٠ لە لیبی 7٠٠ لە زیاتر بە المپدۆزا ئیتالیایی جەزیرەی ساحیلیی گاردی و بووه و نقوم كۆچبەرەوە ئیتالیا لە نیوە شەوی شەممەدا له م ڕووداوەدا

ئاگادار كرایەوە. ٢8 تەنیا ئێستا تا ڕاپۆرت دوایین بەپێی كەسانە ئەم وتەی بە و كراون ڕزگار كەس كاتێك بەلەمە ئەم له م ڕووداوەدا ڕزگاربوون، لە نێوی خه ڵکه که ی زۆربەی که وەرگەڕاوە

الیەك كۆبوونەەتەوەو پاشان وەرگەڕاوە.

راسانێک بۆ داکۆکیکردن لە مامۆستایان

مامۆستایانی‌قوتابخانەکانی‌رۆژهەاڵتی‌کوردستان،‌خەمێکی‌دیکەی‌تایبەتیان‌هەیە،‌خەمێک‌کە‌لە‌کوردبوونی‌خۆیان‌و‌قوتابییەکانیانەوە‌سەرچاوە‌دەگرێ.‌ئەوەیش‌خوێندن‌بە‌زمانی‌زگماکی‌یە

مامۆستایانی‌کورد‌بە‌باشی‌لەو‌زەروورەتە‌ئاموزشییە‌تێگەیشتوون‌کە‌‌خوێندن‌بە‌زمانی‌زگماکی‌چەندە‌دەتوانێ‌شوێنەواری‌ئەرێنی‌لە‌سەر‌کەیفییەتی‌راهێنان‌و‌بارهێنانی‌مندااڵن‌دابنێ

رۆژنامەیژماره : ٦٥٤ ٣١ی خاکەلێوەی ١٣٩٤ _ ٢١ی ئاوریلی ٢٠١٥ سیاسی4

مستەفا مەعرووفی

ــه کــه م ی 1898 ئـــاوریـــلـــی 22ی ــه م ــه ک ــان«، ی ــ ــتـ ــ ــوردسـ ــ ــاره ی«کـ ــ ژمـلــه الیــه ن میقداد کـــوردی ــه ی ــام رۆژنمیدحه ت به درخانه وه له شاری قاهیره لـــه و مــێــژووه ده رچـــــوو. 117 ســـاڵ رۆژنامه یه ئه م ده رچوونی تێپه ڕیوه . فه رهه نگییه وه و سیاسی رووی له گرنگییه کی زۆری هه یه ؛ له و ماوه یه دا بــواری له ــوردی ک رۆژنامه نووسیی جیاجیادا گه لێک خزمه تی به نه ته وه ی کۆسپێکی که ندو به اڵم کــردوه ، کورد زۆریشی له سه ر رێگای هه ن. هه رچه ند ــه م رۆژنــامــه یــه ش له چــاره نــووســی ئــێ مـــاف و چــاره نــووســی کــــوردی ببه بوو بــه اڵم نه بوو، جیا له تله تکراو رۆژنامه نووسیی ره وتـــی ده سپێکی ئه وه ی بێ به ئێستا هه تا که کوردی سه ربه خۆ واڵتی و ده وڵــه ت خاوه نی

بێ، درێژه ی هه یه . ــاره دا لــه دوو روانــگــه وه ــ ــه م وت لــی رۆژنــامــه نــووســیــی ــ ــری ره وت ســه یکوردی کراوه ؛ یه که م، ئه و کاریگه رییه پــۆزه تــیــڤــانــه ی کــه رۆژنــامــه نــووســیــی ــی ســیــاســی و ــه ســه ر دۆخـ ــوردی ل ــ کهه یه ، و هه بووه کوردی رۆشنبیریی دووه م، ئه و که موکورتی و کۆسپانه ی که رۆژنامه نووسیی کوردی له گه ڵیان

به ره و ڕوویه . ــیـــیـــه وه فـــه رهـــه نـــگـ رووی لــــه رۆژنـــــامـــــه نـــــووســـــیـــــی کـــــــوردی پۆزه تیڤیی یه کجار کاریگه رییه کی نه ڵێین ئه گه ر هه بووه . کــورد له سه ر ــوردی یــه کــه م ــ ــه ی ک ــامـ ــه م رۆژنـ ــه ک یهه نگاوی کورد بۆ نووسینی په خشانه یــه کــه م لــه بڵێین ده تــوانــیــن )نـــثـــر(، زمانی کاته ئــه و هه تا هه نگاوه کانه . نه ته وه کانی ــه ی زۆرب وه ک نووسین بوو. شێعر و هۆنراوه زمانی دیکه ،

ئه رکی شێعر سه روبه نده ئــه و هه تا ــه کــانــی ــوو مــه ســه ل ــه مـ ــی هـ ــرن ــاســک بفه لسه فی، مــه ســه لــه ــوو؛ بـ له ئه ستۆ مێژوویی سیاسیه کان، کۆمه اڵیه تی، زمـــانـــی شێعر بـــه هــتــد چـــیـــرۆک و کۆمه ڵگا به ره وپێشچوونی به بــوون. به شێعر هه ر هه موو شتێک نه ده کرا و هۆنراوه بێ، چونکه هه م زه حمه ته ، ــران لــه ده ســتــیــان ــی ــه م تــه نــیــا شــاع هـمه سه له باسکردنی بۆ بۆیه ده هــات. ســیــاســی، فــه رهــه نــگــی، کــۆمــه اڵیــه تــی، ئابووری و زانستییه کان و گه یاندنیی ــان پێویست بوو هــه واڵ و رووداوه کـده ستپێکرانی ــکـــه وێ. دابـ پــه خــشــان واتای به و رۆژنامه نووسی ره وتــی ده ستپێکردن یان النی که م په ره گرتنی

په خشان نووسی بوو.ــه ی کــوردی ــام ــی رۆژن ده رچــوونــکــدا ســـه رکـــوت، ئــیــنــکــار و ــێ لـــه کــاتــورد ــ ــی ک ــ ــوون ــ ــه ب ــ ــردن ل ــ ــاک ــاشــ ــ حدابه شکه ری واڵتانی باوی سیاسه تی زۆری خزمه تێکی ــوو، ب کــوردســتــان زمــانــی ته سبیتی و چــه ســپــانــدن ــه بته نیا الیه نی کوردی کرد. زمانێک که زاره کی هه بێ، یان به ره و دابه شبوون هه وڵی ئه گه ر جا فه وتان، یان ده چێ له سه ر ئاسیمیله کرنیشی و تواندنه وه ده بێ. به رابه ر چه ند مه ترسییه که بێ له ده بــێ، تۆمار نووسین به زمانێک نه یارانی له و جێگایانه دا که نیه خۆرا له گه ڵ ئــه وتــۆیــان کێشه یه کی کــورد قسه کردن و ئاخاوتن به زمانی کوردی و خوێندنی له گه ڵ گیروگرفتیان نیه ، له هه یه . کــوردی زمانی به نووسین به رۆژنــامــه ئــه وتــۆدا هه لومه رجێکی زمانی کوردی توانیویه تی له م بواره دا

خزمه تێکی گه وره بکا. به شی زۆری مێژوودا، بواری له بێگانه به ده ستی یان کــورد مێژووی یان له الیه ن دوژمنانیه وه نووسراوه. توانیویه تی کوردی رۆژنامه نووسیی بۆ مێژوویی ســه رچــاوه ی ببێته هه م قه ڵه م گه لێک هه م کورد، نووسه رانی

مێژووی بۆخۆیان که بکا ــه روه رده پکورد بنووسن.

ــوردی له ــ رۆژنــامــه نــووســیــی کـو ــه ت ــ ده وڵ ــی خــاوه ن کـــورد کاتێکدا له پێوه ندیی که نیه واڵتی سه ربه خۆ نێو هاوواڵتانی کورد دا پێک بێنی، تا راده یه ک بوو به پردی پێوه ندیی پارچه و کوردستان. دابه شکراوه کانی ناوچه زۆر جار دیتراوه که رۆژنامه یه ک له کوردستان پارچه یه کی بۆ پارچه یه ک و له ناوچه یه که وه بۆ ناوچه یه کی دیکه

ده ستاوده ست کراوه .له هه مووی گرنگتر رۆژنامه نووسی دیکه ی بواره که نی بناخه ی بۆخۆی نووسینه . کتێب ته نانه ت و راگه یاندن رۆژگـــاری لــه و، ته له ڤزیۆن ــۆ، رادیـئه مڕۆشدا سایته ئه نته رنێتییه کان که م له سه ر کــاره کــانــیــان بنه مای زۆر و دزگایانه ش ئــه م نووسییه . رۆژنــامــه پێشکه و تنه له که ڵکوه رگرتن هۆی به زۆریـــان کــاریــگــه ریــی تێکنیکییه کان و هــه یــه ــوردی کـ کۆمه ڵگای لــه ســه ر ئیدئۆلۆژییه کان و سیاسی سنووره له ئه گه ر پێ بگرن. پێشیان ناتوانن رابــــردوودا رۆژنــامــه یــه ک بــه زمانی کوردی ده یتوانی سه ری خوێنه ره که ی یان هه ڵگره که ی به با بدا ،له سه رده می

ــه شــه پــۆلــه کــان ئـــه مـــڕۆدا رۆژنـــامـــه بپێ پێشیان زه حــمــه ت به که تــه یــارن

ده گیرێ. له کاتێکدا کورد هیچ کات پێی وا نه بووه که ده توانێ له رێگای چه که وه مافه کانی به ده ست بێنێ و ئه و چه که ی پێیه تی ته نیا بۆ دیفاع له خۆی بووه ، و له کاتێکدا سانسۆر و نه بوونی ئازادیی تێکۆشانی سیاسی ده نگی بزووتنه وه ی کردوه ، کپ کــوردی ئازادیخوازانه ی که رۆژنامه کانن زۆری به شی ئــه وه

کــوردیــان سیاسیی ئــه حــزابــی بــیــری گه یاندوه . کــورد غه یری و کــورد به تریبوونی رۆژنامه نووسی کــه وابــوو هه ره گرنگی هێزه سیاسییه کانی کورد

بووه . ته نانه ت رۆژنامه نووسیی کوردی نووسین و خوێندن که واڵتانه دا له و ــه ــ ــه یـ ــه ده غـ ــی کـــــوردی قـ ــانـ ــه زمـ بـخوێندنی جێگای کات هیچ هه رچه ند تا ــه اڵم ب ـ ناگرێته وه سیسته ماتیک راده یـــه ک بۆشایی ئــه م بــواره شــی پڕ توێژی نێو له تایبه تی به کردۆته وه ،

گه وره سااڵندا. ــه ر بــاســی که ند ــه ر بــێــنــه سـ ــه گ ئکــۆســپــه کــان و کــه مــوکــورتــیــیــه کــانــی داخه وه به کوردی، رۆژنامه نووسیی

دوور له قه ده ر مێژوویه کی سه ره ڕای ــواره کــه نــد و ــه م بـ ــژ، هێشتا ئ و درێـ

کۆسپی جیددی له سه ر رێگان:پێش، هه موو شتێک کورد خاوه نی که نیه سه ربه خۆ ده وڵــه تــی و واڵت ــه و ــ ــه بــه شــێــوه یــه کــی رۆژان ــام رۆژنکوردستان له سه رتاسه ری رێکوپێک ئه رکی رۆژنامه نووسی بێته وه و باڵو پێشه یی خــۆی پــڕ بــه مــانــای وشــه ی خۆی به جێ بێنی. ئه و واڵتانه ش که کراوه دابه ش به سه ردا کوردستانیان که نین دیموکرات و ــازاد ئ ئــه وه نــده رووناکبیرانی و کــورد نــووســه رانــی له و که ڵکوه رگرتن بــه بتوانن کــورد ئازادییه ئه رکی پێشه یی خۆیان به جێ

بێنن. دیکه ی گـــه وره ی گیروگرفتێکی نه بوونی کـــوردی رۆژنــامــه نــووســیــی زمانی یه کگرتوو یان زمانی ستاندارده . جگه له وه ی له هه ر ناوچه یه ک ده رفه تی ده رچوونی رۆژنامه ده ره خسێ زیاتر ده نووسرێ، ناوچه یه ئه و زمانی به که کوردیانه ی رۆژنامه ئه و ته نانه ت ده رفه تی چاپ و باڵو بوونه وه یان به رێژه یه کی زۆر بۆ ره خساوه پێڕه وی له پره نسیپی زمانی یه کگرتوو ناکه ن و النی که م به دوو شێوه زار ده نووسن. کوردی رۆژنامه یه کی ئێستا هه تا ــه که ــ ــام ــ ــانـــای رۆژن بـــه تــــــه واوی مـیان الیـــه ن گرتنی وه بــه رچــاو بــه بــێ ره نگدانه وه ی که سیاسی ئیدئۆلۆژی کــورد گشتییه کانی ــه ــی ــدی ــه رژه وه ن بو خـــاڵـــه هـــاوبـــه شـــه کـــانـــی خــه ڵــکــی ــه هــه مــوو جــیــاوازیــیــه ــان ب کــوردســتبێ، ناوچه ییه کان و زمــانــی ئایینی، کــوردی رۆژنامه نووسیی بۆیه نیه . لــه گــه ڵ زۆری مـــه ودایـــه کـــی ــارێ جــستاندارده کانی کاری رۆژنامه نووسی

هه یه . رۆژنامه ی کوردی به هۆی ئه وه ی به ته واوی گرێ نه دراوه ته وه به ژیانی رۆژانه ی خه ڵک و نه بووه به به شێک ــه وان، ئــه گــه ر سوبسیدی لــه ژیــانــی ئـ

له سیاسیی رێکخراێکی و حیزبێک پێی خۆی له سه ر ناتوانێ نه بێ پشت یارمه تیی ــه ک ــامــه ی رۆژن راوه ســتــێ. ــی ــه ســراوه ی مــاڵــیــی لـــه پــشــت بـــێ، بسیاسییشی ده بێ و له ئاکامدا ناتوانێ بکا کار پیشه یی رۆژنامه یه کی وه ک و هه موو ئه و شتانه باڵو بکاته وه که

خه ڵک مافیان هه یه لێی ئاگادار بن. نووسیی رۆژنــامــه زۆری به شی کوردی له دوو باره وه کێشه ی سیاسیی راگه یاندنی لــه به شێکن ــان ی هــه یــه ؛ ئه حزاب که ئاماژه به که موکورتیی ئه م رۆژنامانه کرا، یان له الیەن ده وڵه تانی زاڵ به سه ر کوردستاندا قه ده غه ن. ئه و ئێران له که کوردییانه ش رۆژنــامــه یان تورکیه باڵو ده بنه وه له باشترین حاڵه تدا ده رفه تی باس له سه ر مه سه له هه یه و ئه ده بییه کانیان و کۆمه اڵیه تی ــه و ده وڵــه تــانــه کــه ش و ســه ره نــجــام ئکه ده خوڵقێنن بۆ وایــان هه وایه کی ــه نێو ــن، بــۆیــه ل ــتـ بــۆخــۆیــان راوه سـناکرێ بــه دی رۆژنــامــه یــه ک ئه مانه دا ته مه نێک و رابردوویه کی که خاوه نی

دوور و درێژ بێ. له گه ڵ ئه وه دا به شی هه ره زۆری کورد به سه ر چاره نووسی خۆیدا زاڵ نیه ، ناچاره به زمانی دووه م خوێندن و نووسین فێر بێ، به و حاڵه ش زمان له وه دا پاراستوه ، خۆی فه رهه نگی و کورد زۆر قه رزداری بواری رۆژنامه بناخه ی به ردی که بوارێک نووسییه ، کــوردســتــان رۆژنـــامـــه ی ــه ل بریتییه کــه بــه ده ســتــی بــه تـــوانـــای مــیــقــداد ده ستێکی دانـــرا. بــه درخــان میدحه ت به توانا بناخه ی مێژوویه کی تا ئێستا دانــا، رۆژنامه نووسیی ساڵه ی 117ده ستانێکی یــان تــوانــا بــه ده ستێکی ــاش پــێــویــســتــه رێــگــای بۆ ــوانـ بــه تـبــه ره و پێشی به رن و خۆش بکه ن و رۆژنامه پیشه ی ستاندارده کانی له

نووسیی نزیک بکه نه وه .

ئارەش لورستانیوه رگێڕان: تەها

ــیـــس، کــه بـــه یـــانـــنـــامـــه ی ســـوئـــاوکــی لــۆزانــیــش ــه رێــکــکــه وتــنــی ن بچوارچێوه ی ناسێنەر به ناوبانگه ؛ رێککه وتنێکه ، که ده بێ به هاوبه شی هـــــه ردووال بــه پــێــی بــه رنــامــه یــه کــی به پووشپه ڕ 10ی هه تا گشتگیر ئاکام بگا. به اڵم راستی و دروستی و ئاکامی ئه و دانوستانانه ، دوو ده ق و دوو گێڕانه وه ی جیاوازه که هه ر رێککه وتن وه ک الیه نه کان له کام بۆ ته ئه مه ش هه ر و، ده یخه نه ڕوو له سه ر بڕیاردان ئــه وه ی که هۆی نــاڕاســت بــوونــی و ــوون ــ ــت ب راســو ئه مریکا گێڕانه وه ی له کام هه ر ئێران کۆماری ئیسالمی بۆ خه ڵکی جیهانییش کۆمەڵگه ی ته نانه ت و

زۆر ئه سته م بێ.کــاردانــه وه ی بڕوانینه ئــه گــه ر واڵتان و رێکخراوه جۆراوجۆره کان به م رێککه وتنه ؛ ده بینین رێکخراوی ئاژانسی یه کگرتووه کان، نــه تــه وه نێونه ته وه یی وزه ی ناوکی، ئه یاڵه ته ئینگلیز، ئه مریکا، یه کگرتووه کانی چین، ئاڵمان، رووســیــا، فه ڕه نسا، تــورکــیــه ، کــۆمــاری ئــازه ربــایــجــان، ئیتالیا، عه ره بستان، عێراق، عه ممان، قه ته ر، ئوسترالیا، ئوتریش، کوره ی حیزبوڵالش تــه نــانــه ت و بــاشــوور ــووه و ــه ب کـــاردانـــه وه ی ئــه رێــنــی هحکوومه تی به رپرسانی زۆربـــه ی وه ک حه سه ن روحانی، سه رکۆمار، عــه لــی ئــه کــبــه ر هــاشــمــی، ســه رۆکــی دیــاریــکــردنــی بــه رژه وه نــدیــیــه کــانــی

سه رۆکی الریجانی، عه لی رێژیم، مه جلیسی شووڕای ئیسالمی، سادق ــی ــی، ســه رۆکــی ده ســه اڵت ــجــان الریزه ریــف، محه مه دجه واد دادوه ری، عــه لــی ئــه کــبــه ر ده ره وه ، وه زیــــری ساڵحی، سه رۆکی رێکخراوی وزه ی کاشانی، ئیمامی ئایه توڵاڵ ناوکی، تـــاران، هه ینی نــوێــژی وتــاربــێــژی سه رۆکی فــیــرۆزئــابــادی، حــه ســه ن ناوه ندی گشتیی هێزه چه کداره کان، محه مه دعه لی جه عفه ری، فه رمانده ی سپای پاسدارانیش ده گه ڵ ده ربڕینی به هه ندێکیان خــۆیــان، خۆشحاڵی په یامی پیرۆزباییه وه داکۆکییان له و

رێککه وتنه کردوه .ــکــی گــرنــگ ــارێ ــرســی لـــێـــره دا پئــه وه یــه ؛ ئــه ویــش کــه ده ورووژێ ئــه و هــه مــووه خۆشحاڵی هــۆکــاری کاتێکدا لــه چییه ؛ ره زامــه نــدیــیــه و الیه نه کان خۆیان ده ڵێین ئه مه ته نیا دیاریکردنی ســه ر لــه رێککه وتنه چــوارچــێــوه یــه ک بــۆ ســـازان و ئه و له نیه ، رێککه وتنه الیه نی حقووقیی الیه کی دیکه شه وه ئه و رێککه وتنه ی ئه مریکا باسی دەکا، ده گه ڵ ئه وەی کۆماری ئیسالمی وێکناچن، که واته ره نگه تێگه یشتن له هۆکاری شادی و ــان واڵتـ زۆربـــه ی خۆشحاڵی و ته نانه ت به رپرسانی خودی کۆماری ــت ــڕامــانــی دروسـ ــێ ئــیــســالمــی و تتێگه یشتنی له زیاتر پرسه که ، له

بابه ته که نزیکمان بکاته وه .ــە ــنـ ــدەیـ ئـــــه گـــــه ر ســـــەرنـــــج بـعه ره بی بــه هــاری دەستپێ کردنی ــاوی ده نــا ن کــه کــۆمــاری ئیسالمی »وشیاری ئیسالمی«، و تا ره وشی ئــێــســتــای نــاوچــه کــه، چـــاومـــان به ئایدیا دوو به ره نگاریی و ملمالنێ و دوو کارکردی جیاواز و ته نانه ت دژیش ده که وێ. یه که م حاڵه ت، مەیل

له خه ڵکه به ربه رینی به شداریی و و ویستوویانه که بزووتنه وه یه کدا ده یانه وێ واڵت به ره و دیموکراسی نیشتمانی حکوومه تێکی و بــه رن دامه زرێنن، دوویه م حاڵه تیش؛ کار و ده ره کییه کانه فاکته ره کرده وه کانی ئیسالمی کــۆمــاری پشتیوانی )جــا پێناو ده ست به سه رداگرتن و له بێ به الڕێدابردنی شۆڕشه کانی واڵتانی

رۆژاوا، هه ڵسوکه وتی یا و، ناوچه ئاراسته ی بــه ئه مریکا به تایبه ت دابــیــن بــوونــی بــه رژه وه نــدیــیــه کــانــی خه ڵک( که به دوای به رین کردنه وه ی پانتایی ده سڕۆیشتوویی و سنووری واتایه کی بــه خــۆیــانــن. ده ســه اڵتــی ناڤین ــی ــه اڵتـ خــه ڵــکــی رۆژهـ دیــکــه دیکتاتۆری لــه تێپه ڕین دوای بــه سه قامگیر ئاشتی دامــه زرانــدنــی و هێزه کــه چــی پــێــشــکــه وتــنــه وه ن، و ئه مریکا به تایبه ت و رۆژاواییه کان ئیسالمی له م الیه شه وه کۆماری و ــه ره و بـ ــی ــاوچــه ی ن هــێــزێــکــی وه ک هه نگاو ویستانه ئه و به الڕێدابردنی هاوبه شی و به ریه ککه وتن ده نێن. به رژه وه ندیی نێوان ئێران و ئه مریکا هۆی بووه ته ناڤین رۆژهه اڵتی له که قه یرانانه ی ئــه و گرژتربوونی دژکـــرده وه ی ناچارکرد ئه مریکای بگرێ. هه ڵوێست و هه بێ جیددی

ــه پـــــرۆژه ی بــه پــیــت کــردنــی ــه واتـ کـناوکی ئێران که چه ندین ساڵ پێش به هاری عه ره بی ببووه هۆی کێشه ــخــراوی نــه تــه وه ــک ــه رێ و گــرفــت لیه کگرتووه کاندا، له الیه ن ئه مریکاوه ــووه هـــۆی هـــۆکـــاری ســه ره کــی ــ ببێ ئاکامی شه ڕێکی و گه مارۆکان ده سڕۆیشتوویی سنووری له سه ر له رۆژهه اڵتی ناڤین له نێوان ئێران

له ژێر ناوی »مه ترسی ئه مریکا و چه کی بــه ئــێــران ده سڕاگه یشتنی ــاری ــی« لـــێـــکـــه وتـــه وه . کــۆم ــاوکـ نـبــه ریــن کــردنــه وه ی بــه ئیسالمیش سووریه ، عێراق، له شــه ڕ پانتایی که نداو، ده وری واڵتانی و لوبنان و کــرد قه یراناویتر ره وشــه ی ئــه و تێچووه کانی کێشه کانی بۆ خۆی و ئه مریکاش هێنده زۆر به رز کرده وه ، کــه ئــه و شــه ڕه بــوو بــه قومارێکی دووالیــــه نــــه . بـــۆ وێــنــه کــۆمــاری ئیسالمی له هه ندێک واڵتان یارمه تی تا کـــردووه ــدی ــاوه ن ن حکوومه تی سه رکوت خه ڵک ناڕه زایه تییه کانی به واڵتانیش هه ندێک له و، بکرێن گرووپه به هێزکردنی و پشتیوانی پێشخستنی ــی هــه وڵ ــان ــه ره کـ دژبـداوه . خـــۆی ــیــه کــانــی ــدی بــه رژه وه ندیاره کۆماری ئیسالمی پاش گه اڵڵه کردنی هیاللی شیعی، کارێکی زۆری

بۆ به ئاکام گه یاندن، تۆکمه کردن و تیرۆریستییه گرووپه له پشتیوانی ــان لــه ســه راســه ری جــۆراوجــۆره کزۆربه ی که جۆرێک به داوه ، دنیا ــه بــه هــۆی تــرســان له ــان ئــه و واڵتکۆماری تیرۆریستییه کانی کرده وه به ســه ر گرووپه کانی یا ئیسالمی ئێران، هه وڵیان داوه دژ به کۆماری ــســت نــه نــوێــنــن ــوێ ــه ڵ ــیــســالمــی ه ئ

ــووری ــاب ــانــه ت پــێــوه نــدیــی ئ ــه ن و تبه رینیش دانه مه زرێنن.

ــاژه و ــ ــام ــ ــن ئــــه و ئ ــری ــت ــگ ــرن گخۆشحاڵی و شــادی سیگنااڵنه ی کــرده وه رێککه وتنه یان ئه و کاتیی ئـــــاو و مــه تــرســی بــڵــقــی ســـــه ر قــه یــرانــاویــتــر بــوونــی دۆخــه کــه یــان و ئه مریکا کــۆنــگــره ی دا؛ نیشان و ــه ک الیـ ــه ل ئیسرائیل ده وڵـــه تـــی ــرده وه ی بــه پــارێــزه وه ی عه لی ــ دژکدوای قــســه کــانــێــتــی و خــامــنــه یــی رێککه وتنی ناوکی لۆزان له الیه کی له ئێراقچی دیاره عه بباس دیکه وه . ئاماژه ی تلویزیۆنی دا وتووێژێکی کـــرد کــه هــه مــوو دانــوســتــانــه کــانــی ــه م و ــ ــازده یـ ــ ــوان ده وڵــــه تــــی یـ ــێـ نـــووه و واڵتــانــی رۆژاوایـــی تــه واو ببۆچوونی دانــوســتــانــانــه ش دا لــه و مه جلیسی شووڕای ئیسالمی له به ر دیکه واتایه کی به نه گیراوه ؛ چــاو

کۆماری ئیسالمیش ئه گه ر پێویست بکا له م بواره دا مه جلیس له به رانبه ر

کۆنگره ی ئه مریکادا به کاردێنێ.یه ک سیاسه ته ئــه و ســـه ره ڕای هــه وایــه ی الیــه نــه کــان بــان و دوو _ گرتیانه به ر دانوستانانه دا لــه م ئاڵۆزبوونی نیشانده ری دۆخه ئه م ـــه ده ری دانـــوســـتـــان و ــ ــ ـــه ڕاده ب ــ ــ لــی ــه رجـ ــومـ ــه لـ دژواربـــــــوونـــــــی هـچه شنێک به کۆتاییه ؛ رێککه وتنی تا دوایین ساته کانیش ئه م شێواوی بــۆوه _ ده بــیــنــرا حه ساسییه ته و ــار بــده یــن ــڕی ــه ئــێــســتــاوه ب ــابــێ ل نــه و ــێ ئ ــب ــگ و گــه شــبــیــن بــیــن، ره ندانوستانانه هێمنی به ر له هه ڵکردنی زۆر رووداوگه لێکی و بن تۆفانێک روو ناخۆش و چــاوه ڕوان نــه کــراو

بده ن.راستییه کی کۆتایی دا له بــه اڵم و، دیـــاره روون و حاشاهه ڵنه گر ــی ــش پــاشــه کــشــه ی ده ســه اڵت ــه وی ئتایبه ت بــه و ئیسالمی ــاری ــۆم کسووره کانی هێله له فه قیهه وه لــی وه ک ،1357 شــۆڕشــی ســه ره تــای دروشـــمـــی دوژمــنــایــه تــی کــردنــی ــه ری ــب ــا؛ بـــه چــه شــنــێ رێ ــک ــری ــه م ئله ــۆزان ل رێککه وتنی پــاش رێژیم ــداحــان( ــۆڕی )م ــه کـ قــســه کــانــی دا لوتووێژی و هاوکاری ئه گه ری دا، بابه تی ــه ســه ر ل ئــه مــریــکــا ــه ڵ ــ ده گــێ و به ــه زانـ دیـــکـــه ش بـــــه دوور نـله ئه مریکا راستگۆیانه ی کارکردی راست واته به سته وه ، ناوکی فایلی نە شرقی، »نە دروشمه که ی وه ک غربی، جمهوری اسالمی«، رێژیمی ــای ــیـ کـــۆمـــاری ئــیــســالمــی رووســـاران_ _یــه کــیــه تــی ســۆڤــیــیــه تــی جــنوێنه ر و نوێنگه ی رۆژهه اڵتی وه ک کرد، قبووڵ هاوپه یمان و دۆســت ئه مریکاش وه ک نیشانه و نوێنگه ی رێگه ی خه ریکه هه نووکه رۆژاوا، هێله ــه ل تــێــپــه ڕیــن و تابۆشکێنی

سووره حکوومه تییه کان ده بڕێ.

لێک تێگەیشتنی ناوکی ، ئارامی به ر له تۆفان

رۆژی رۆژنامه نووسیی کوردی و هه ڵسه نگاندنێکی کورت

گرنگترین ئه و ئاماژه و سیگنااڵنه ی شادی و خۆشحاڵی کاتیی ئه و رێککه وتنه یان کرده وه بڵقی سه ر ئاو و مه ترسی قه یراناویتر بوونی دۆخه که یان نیشان دا؛ کۆنگره ی ئه مریکا و ده وڵه تی ئیسرائیل له الیه ک و دژکرده وه ی به پارێزه وه ی عه لی خامنه یی و قسه کانێتی دوای رێککه وتنی

ناوکی لۆزان له الیه کی دیکه وه

مانای تـــه واوی به ــوردی ک رۆژنامه یه کی ئێستا هه تا ئیدئۆلۆژی یــان ــه ن الی گرتنی وه بــه رچــاو به بێ که رۆژنــامــه و کــورد گشتییه کانی به رژه وه ندییه ره نگدانه وه ی که سیاسی جیاوازییه هه موو به کوردستان خه ڵکی هاوبه شه کانی خاڵه ئایینی، زمانی و ناوچه ییه کان بێ، نیه . بۆیه رۆژنامه نووسیی کاری ستاندارده کانی له گه ڵ زۆری مه ودایه کی جــارێ کــوردی

رۆژنامه نووسی هه یه .

رۆژنامەی3 ژماره : ٦٥٤ هەواڵ و راپۆرت٣١ی خاکەلێوەی ١٣٩٤ _ ٢١ی ئاوریلی ٢٠١٥

نۆروێژ

به بۆنه ی که ڕێوڕه سمێکدا له نۆروێژ واڵتی لە بیره وه ریی ــادو ی پێکهاتبوو، خاکه لێوه 10ی

شه هیدانی کوردستان به رز ڕاگیرا.کوردستان دێموکراتی حیزبی نۆروێژی کۆمیتەی هــاوکــاری ــە ب خــاکــه لــیــوه ١٥ی یــەکــشــەمــمــە، رۆژی یەکیەتیی الوان و ژنانی دێموکراتی کوردستان و کۆمیتە ناوچەی ئۆسلۆ، ئاکەشهووسی حیزب له ڕێوڕه سمێکدا که بۆ ڕێزگرتن له شه هیدانی کوردستان پێکی هێنابوو، بەرپرسی رۆستەمی، هاشم بۆ سیاسی سمینارێکی لە کوردستان دێموکراتی حیزبی ئامووزیشی بەشی پێشاندانی به برد و هه روه ها به ڕێوه دەرەوەی واڵت یادی ماملێ، سمایل لەالیەن دۆکۆمێنتاری فیلمێکی

پێشه وا قازی محه ممه دو هاوڕێیانی بەرز راگرت.له و سمیناره دا هاشم رۆستەمی باسەکەی خۆی لە سێ تەوەری ژیان و تایبەتمەندی و کەسایەتیی پێشەوا قازی محەممەد، پێشەوا قازی و کۆماری کوردستان و شوێنەواری شەری جیهانی دووهەم لە سەر کوردستان و دامەزرانی و محەممەد قازی پێشەوا له گه ڵ ناوچەکە

حیزبی دێموکراتی کوردستاندا پێشکێش کرد.بە رۆستەمی، هاشم باسەکەیدا کۆتایی بەشی لە

بە ئەرتشی ڕۆژنامەنوسێکی بەڵگەکانی بە پشتبەستن ناوی سەروان کیومرس ساڵحی کە لە دادگا دا بەشدار کە ـ »ئەرتەش« گوڤاری بۆ راپۆرتەی ئەو و بــووە نهێنی بووە ـ تۆمار کردووە، باسی لە سەر ئازایەتی و هاورێیانی کوردستان و کۆماری سەرۆک قارەمانەتی سەیفی قازی و سەدری قازی لە کاتی دادگایی کردنیاندا کردووە و دەڵێ کە ئەوە قازی محەممەد بوو دادگای

محاکەمە و دادگایی کرد. لە بەشێکی دیکەی سمینارەکە دا مەحموود بیرۆ، سووریە، کــوردی نیشتمانی ئەنجومەنی بەرپرسی قــازی پێشەوا ــی رۆڵ کەسایەتی و ســەر لــە وتارێکی محەممەد لە دامەزرانی کۆماری کوردستاندا پێشکەش ــاداری خــۆی بۆ ــ ــزو وەف کــرد و وێـــرای دەربــڕیــنــی رێکوردستان، کۆماری ســەرۆک یەکەم پاکی رووحــی هیوای خواست کە هەردوو الیەنی دێموکرات وەسییەت نامەی پێشەوا لە بەرچاو بگرن و النی کەم بتوانن ئەو

بۆنەو رێورەسمانە بە یەکەوە بگرن. بەشی دووهەمی بەرنامەکە تایبەت بوو بە پیشاندانی فیلمێکی دوکۆمێنتاری لە ژێر ناوی » تراژدیای کۆمار«

کە هونەرمەند سمایل ماملێ ئامادەی کردبوو

ئاڵمان

کۆرێک کوردستان شه هیدانی لە رێزگرتن بۆ لەالیه ن کومێتەی هاوکاری هێزە کوردستانییەکان لە

ئالمان به ڕێوه چوو.کومێتەی هاوکاری هێزە کوردستانییەکان به بۆنه ی ــازی محه ممه د قـ پــێــشــه وا ســاڵــڕۆژی شــه هــیــدکــرانــی ڕێوڕه سمێکی بۆ رێزگرتن لە شەهیدانی رێگای رزگاری

و سەربەستیی کوردستان پێکهێنا.ــی هـــاوبـــەشـــی هــێــزە ــام ــەی ــه و ڕێـــوڕه ســـمـــه دا پ ــ لپێشکەش گواڵوی سوڵتان الیەن لە کوردستانییەکان

کرا .سەر لە پێداگری دیکە جارێکی دا پەیامه لــەو هێزە نێوان له هــاوبــەش کــاری پێویستیی گرینگی و کوردییەکان کرابۆوه بە تایبەت لەوهەلومەرجەی دا کە یەکیه تیی الوازکردنی هەوڵی کوردستان داگێرکەرانی

نەتەوەی کورد دەدەن.ئەیوب رێــورەســمــەدا ــەو ئ دیــکــەی برگەیەکی لــە

رۆڵی و قازی پێشەوا کەسایەتیی لە سەر ئەیوبزادە، ــاری کــوردســتــان و ــۆم ــە دامــەزرانــدنــی ک بــەرێــزیــان ل

ئامانجەکانی وتارێکی پێشکەش کرد.چووە وردی بە دا خۆی وتارەکەی لە بەرێزیان لە پێشەوا کەسایەتی جۆراوجۆرەکانی الیەنە ســەر کۆمەاڵیەتی، ــواری ب لە جــیــاوازەکــان، ــوارە ب و ئاست سیاسی، نەتەوایەتیی و مرۆڤایەتیەوەو چەند نموونەی ــی پــێــشــەوا کــە لــە کــۆمــاری ــاره کــان لــە ده ســکــه وتــه دیپێکهینانی وەک هینایەوە، هاتن بەدی دا کوردستاندا لە کــورد رزگــاری کــوردو بۆ دێموکراتیک کۆمارێکی گەلی بۆ ئارامی ئاشتی و کردنی دابین و ژێردەستی

کورد.لە دەرێژه ی کۆریادەکەدا حوسین بەخشی لە سەر

١٠ی خاکەلێوە باسێکی پێشکەش کرد.ســروودو چه ند کــردنــی پێشکێش باسه شایانی ئیبراهیم دوکتور حاکم و مامۆستا له الیه ن هــۆنــراوه

مەحموود چه ند بڕگه یه کی دیکه ی ئه و کۆڕیاده بوون.

فێنالند

لە کوردستان دێمۆکراتی حیزبی کومیتەی واڵتی فینالند بۆ رێزگرتن لە شەهیدانی کوردستان

سمینارێکی پێکهێنا.خاکه لێوه ١٥ی شه ممه ، ڕۆژی که سمیناره دا له و حیزبی ئەندامانی لە بــەرچــاو بەشێکی به به شداریی دێمۆکراتی کوردستان و نوێنەری هێزو الیەنە سیاسیە کوردییەکانی کۆمەڵە فیدراسیۆنی و کوردستانییەکان فینالند به ڕێوه چوو، بە خوێندنەوەی سروودی نیشتمانی رێزلێنان بۆ بێدەنگی ڕاگرتنی خولەکێک رەقیب و ئەی له شه هیدان دەستی پێکردو پاشان لوقمان زەهرایی و

عەزیز شێخانی باسه کانیان پێشکێش کرد.عەزیز کــاک و زەهــرایــی لوقمانی سمیناره دا لــه و بــە خــوێــنــدنــەوەی لــە روانــگــەی خــۆیــانــه وه شێخانی ڕووداوەکانی سەردەمی کۆماری کوردستان ئاوریان لە دەورو نەخشی کاریگەرو بەرچاوی سەرۆک کۆماری

کورد قازی موحەممەد دایەوە.ــز شــێــخــانــی لە ــەزی لــوقــمــان زەهـــرایـــی و کـــاک عدەرەکـــی و هــۆکــارە بــە ئــامــاژەدان بــە بابەتەکانیاندا کوردستان، جەختیان کۆماری ناوخۆییەکانی شکستی لەوە کردەوە کە ئەو کۆمارە بە پێی قۆناغ و هەلومەرجی سەروەرییەکانی لە پڕ الپەرە لە یەکێک پێکهاتنەکەی

ــەوەی کـــورد کــە پــڕ بــە واتـــا نیشتمانی بـــوون و ــەت ننەتەوەیی بوونی بەرجەستە کرد.

به کۆرگێره کان سمینارەدا ئەم دیکە لەبەشێکی بە هاورێیانی و قازی کە ئــەوەی لەسه ر جەختکردن دەستەکەوتەکانی کــۆمــارو لە بەرگرییان بـــاوەرەوە کردوه ، تیشکیان خسته سه ر ئه وه ی که ئه وان بە هەست کۆمارو بەرپرسایەتیی هەموو بەرپرسایەتییەوە بە دامەزراندنی و کارو دەسەکەوتەکانی لە ئەستۆ دەگرن لە پێناو پاراستنی خەلک و پێشگیری لە کوشتارو قەتل کۆماری دەســەالتــی ژێــر ناوچەکانی خەڵکی وعامی

کوردستاندا.لە پێکهاتبوو ســمــیــنــارە ئـــەم ــکــەی دی بەشێکی ئەو سیاسیەکان. هێزوالیەنە پەیامی خوێندنەوەی الیەنانەی پەیامیان پێشکێش کرد بریتی بوون لە پەیامی لە کوردستان دێمۆکراتی حیزبی شەهیدانی بنەماڵەی

الیەن خاتوو بەهار قادری.زەحمەتکێشانی شورشگێری کۆمەڵەی پەیامی خاڵەندی. پەروین خاتوو الیەن لە ئێران کوردستانی سیروان کاک لەالیەن کە گــۆران بزوتنەوەی پەیامی سابیر و پەیامی فدراسیۆنی کۆمەڵە کوردییەکانی فینالند کە لەالیەن کاک مەجید حەقییەوە پێشکێش کرا. کۆتایی بوو ئەی شەهیدان خوێندنەوەی سروودی بەرنامەکە

کە ئامادەبوان پێکەوە خوێندیانەوە

هەیئەتێکی کۆمیتەی دەرەوەی حیزبی دێموکراتی کوردستان لە کۆنگرەی رێکخراوی فیدائیانی خەڵکدا

به شداری کرد.خەڵک فیدائیانی رێکخراوی بانگهێشتنی لەسەر )اکثریت(، هەیئەتێک بە سەرپەرستی خالید حەسەنپور، ی ٢١ هــه یــنــی رۆژی حــیــزب، ــی ــەری ــب رێ ــدامــی ــەن ئبە ئاڵمان کۆڵنی شــاری لە ئــاوریــل( خاکه لێوه )١٠ی رێکخراوەدا ئەو چاردەیەمی کۆنگرەی لە شدارییان

کرد. ــه دا پــەیــامــی حــیــزبــی دیــمــوکــراتــی ــگــره ی لـــه و کــۆنکوردستان کە بەو بۆنەوە ئامادەکرابوو، لە الیەن خالید

حەسەنپوره وه خوێندرایەوە. لە پەیامی حیزبدا وێرای پیرۆزبایی لە رێکخراوی فیدائیان، قامک خرابوە سەر نوێترین هەڵویستی حیزب سەبارەت بە رێکەوتنامەکەی ئێران و واڵتانی ٥+١ کە دەگەل پێشوازی بەشداران رووبەرو بوو .

لەو کۆنگرەدا کە بۆ ماوەی سێ رۆژ درێژەی هەبوو بێجگە لە ئەندامانی رێکخراوی فیدائیانی خەڵک )اکثریت( ژمارێکی بەرچاو لە ئەندامانی یه کیه تیی فیدائیانی خەڵک چەپە هــەروهــا و سۆسیالیستەکان کاتی شــۆرای و

سەربەخۆکانیش بەشدار بوون . به پێی ئه و ڕاپۆرته کۆنگرەی چاردهەمی فیدائیان دوو تەوەرەی بنەرەتیی یه کیه تیی چەپ و چاره سه ری مەسەلەی نەتەوەکانی ئێرانی خستبوە نێوو دەستوری کێشەی بە پەیوەندیدار بەشی لە خــۆیــەوەو کــاری نەتەوکان لە ئیران ده رفه ت به خالید حەسەنپور درا تا لە الیەن هەیئەتی حیزبەوە، روانگه و هەڵوێستەکانی حیزبی چاره سه ری چۆنیەتیی له سه ر کوردستان دێموکڕاتی

مەسەلەی میللی لە ئێران بۆ بەشداران روون بکاتەوە.هەیئەتی کۆنگرە کــاری ــی رەوت لە باسه شایانی حیزب توانی دەگەڵ بەشیکی بەرچاو لە کەسایەتییه کان و

نوێنەرایەتی رێکخراوەکان دیدار و چاوپێکەوتن بکا.

پلینۆم بـــه اڵم هــه رلــه وکــاتــه دا قۆناغه کانی که بوو بـــاوه ڕه دا له و پــــاش رێـــکـــکـــه وتـــن و هـــه روه هـــا ــه ک دوو ــه یـ ــه ی ل ــدان ــی ــه وع ــه و م ئـئیسالمی کــۆمــاری ئاینده دا ساڵی ــدی ــوه ن ــێ ــه پ ــوخــۆی واڵتـــــدا ل ــێ ــه ن لئاینده ی و هه ڵبژاردنه کان له گه ڵ له پێشنی ــزام« ــیـ نـ ــی ــه ریـ ــبـ »ره هـمشت و ســـه فـــئـــارایـــی ــن ــ ــوان ــ ده تباڵه کانی ــێــوان ــه ن ل تـــازه مـــڕی و بـــه دووی خــۆیــانــدا بێنن. ــم دا ــژی رێده بینین وه ک دیکه شه وه له الیه کی بۆ ــاوچــه دا ن لــه جــیــددی هه وڵێکی نفووز له گه ڵ ــه وه ــوون ــه رووب رووبرێژیم زیاتری لــه وه پێشڕه ویی و ئارادایه له ناوچه دا قه یرانه کانی له هاوپه یمانیی نموونه یان دوایین که بــه دژی ناوچه و عه ره بی واڵتانی ئێران ژێرپشتیوانیی حوسییه کانی

له یه مه نه.

ئه و ده رخـــه ری ئه مانه هه موو ــه ک له ــه الی ــه گــه ر ل راســتــیــه ن کــه ئرێککه وتنێک ــدا ــاوکــی ن دۆســـیـــه ی قازانجی به نیه به ڕێوه یه که مه رج بێ، رێــژیــم ناسالمه کانی مــه رامــه له الیه کی دیکه وه رێژیم چ له ناوخۆ و چ له ئاستی ناوچه دا به ره وڕووی کۆمه ڵێک کێشه و چالشی جیددییه. هه ربۆیه پێویسته ئاجێندای خه باتی به ئێران خه ڵکی ئــازادیــخــوازانــه ی ــن لــه هــه مــوو ئه و ــرت ســـوود وه رگله ده کــرێ به ستێنانه ی ده رفــه ت و رێك بگرن، شکڵ ئاستدا هــه ردوو

بخرێ.کاره کانی دیــکــه ی به شێكی لــه کۆمیته ی ــی ــه مـ دوازده هـ پلینۆمی ــدا ــڕات ــوک ــم نـــاوه نـــدیـــی حــیــزبــی دێبارودۆخی رۆژهه اڵتی کوردستان تێکۆشان و خه بات هه لومه رجی و به له بارچاوگرتنی ناوخۆی واڵت له

ئه و بارودۆخه خرایه به ر باس. له و به شه دا پلینۆم وێڕای سه رنجدانه وه ــه ر رێــگــای ــه ئــاســتــه نــگــه کــانــی سـ بتێکۆشانی و کار مه ده نی، خه باتی مه ده نییه کانی و سیاسی ــژارده بـــی بــه رز ــ ــورد لــه نــێــوخــۆی واڵت ــ کنرخاند و کۆمه ڵێک رێکاری له بواری ئه و هیممه تی و هه وڵ بره وپێدانی بــژاردانــه و هــه روه هــا هــه وڵــدان بۆ هێنانه مه یدان و له مه یداندا راگرتنی خه ڵک به شــێــوازی جــۆراوجــۆر و مه سه النه ی ئه و له گه ڵ له پێوه ندی ئــازادیــیــه کــانــی خه ڵکی ــاف و بــۆ مبه ر خسته گرینگن کــوردســتــانــدا

باس. کۆمیته ی بــڕگــه یــه دا ــه و ل ــه ر هــی ــمــوکــڕات ــی دێ ــزب ــدیـــی حــی نـــاوه نـکوردستان وێڕای وه بیرخستنه وه ی

پێشمه رگه کانی چاالکیی و حزوور و کــوردســتــان دێموکراتی حیزبی ــه اڵت لــه ساڵی ــ ــارێــزه رانــی رۆژه پــی ــدن ــان ــرخ ــه رزن ب و رابـــــــــردوودا ــزوور و ــ ــه کــانــی ئـــه م ح ده ســکــه وتبووژاندنه وه ی له بواری جموجۆڵه وره و گیانی خه باتگێڕی له نێوخۆی چۆنیی و چه ند و به ستێن واڵت، چاالکییانه ی و کار ئه م درێژه دانی

بۆ داهاتوو تاوتوێ کرد.بــڕگــه یــه کــی دیــکــه ی کــاره کــانــی کۆمیته ی ــی ــه مـ دوازده هـ پلینۆمی ــاس لــه پــێــوه نــدی و ــدی بــۆ ب ــاوه ن ننێوان حیزبی دێموکڕاتی هاوکاریی ــی تــری ــان ــزه ک ــێ کـــوردســـتـــان و هکــوردســتــان تــه رخــان کــرابــوو. له و هه ڵسه نگاندنی وێــــڕای بـــه شـــه دا ــه گــه ڵ ــی حـــیـــزب ل ــان ــه ک ــی ــدی ــوه ن ــێ پ

ــی کــــورد لـــه بـــاشـــوور، ــان ــزه ک ــێ هباکوور و رۆژئــاوای کوردستان و دووباره کردنه وه ی په یامی یه كڕیزی تایبه تی به شێوه یه کی تــه بــایــی، و ســه رنــج درابــــووه ئــه و هــه واڵنــه ی ــردنـــی چـــوارچـــێـــوه ــکـ ــتـ ــۆ دروسـ بـو لێکگه یشتن بـــۆ ــه مــایــه ک ــن ب و هاوکاریی نێوان هێزه سیاسییه کانی رۆژهه اڵتی کوردستان له ئارادان و سیاسیی ده فته ری پێوه ندییه دا له و ــه وڵ و ــ حــیــزب راســـپـــێـــردرا کــه هپێوه ندییه دا لــه و کــه تێکۆشانێکی

ده ستی پێ کردووه، درێژه پێ بدا.دوایین به شی کاره کانی پلینۆمی نــاوه نــدی کۆمیته ی دوازده هـــه مـــی ــێــک بــاســی نــێــوخــۆیــی بـــۆ کــۆمــه ڵــوو. ــراب ک تــه رخــان ته شکیالتی و ــڕای ســه رنــجــدان ــ لـــه و بــه شــه دا وێ

ــی کـــاروبـــاری ــه ن ــه کــۆمــه ڵــێــک الی برابــردوودا، مانگی چه ند له حیزب له و راســپــارده و بڕیار کۆمه ڵێک کارپێکردن به مه به ستی پێوه ندییه دا و جێبه جێکردن له ماوه ی داهاتوودا به په سند گه یشتن. هه ر لێره دا هه وڵ و تێکۆشانی ئه ندامان و الیه نگرانی مه به ستی بــه دێــمــوکــڕات حیزبی بۆ دارایــی یارمه تیی کۆکردنه وه ی پلینۆمی و نرخێندرا بــه رز حیزب کــۆمــیــتــه ی نـــاوه نـــدی لـــه و بـــاره وه پێزانینی و ســـوپـــاس ــی ــه رم ــه گ بته شکیالتی بــه رامــبــه ر لــه ــۆی خـحیزب به تایبه تی له ده ره وه ی واڵت

ده ربڕی.دوایین بڕگه ی کاره کانی پلینۆمی ناوه ندیی کۆمیته ی ــی ــه م دوازده هئاماده کاری بۆ دێموکڕات حیزبی گــریــنــگــی رووداوی دوو ــۆ ــ بله ساڵی که ته شکیالتی و سیاسی دێموکڕاتن حیزبی له پێش تـــازه دا یادکردنه وه ی کرابوو،واته ته رخان حیزبی ــی ــه زران دام ســاڵــه ی حه فتا به ستنی و کوردستان دێموکراتی له پێوه ندی شــازد ه هــه م. کۆنگره ی پێویست رێکاری کۆنگره دا، له گه ڵ بـــه ره و گرتنی لــه مــه ڕ هــه نــگــاونــان گه یشت به په سند کۆنگره یه ــه و ئپلینۆم ــه ش ــه ســت ــه ب م ئـــه و بـــۆ و کۆنگره ی ئاماده کاری کۆمیته یه کی شازده می دیاری کرد و ئه و کار و ئه رکانه ی پێویسته ئه و کۆمیته یه له مانگه کانی داهاتوودا جێبه جێیان بکا،

ده ستنیشان کرد.

حیزبی دێموکڕاتی کوردستانده فته ری سیاسی

٢٥ی خاکه لێوه ی 1٣٩٤ )1٤ی ئاپریلی ٢01٥(

ڕێوڕه‌سمی‌ڕێزگرتن‌لە‌شه‌هیدانی‌کوردستان‌

درێژەی:

راگه‌یاندراو‌به‌بۆنه‌ی‌کۆتایی‌هاتنی‌پلینۆمی‌دوازده‌هه‌می‌کۆمیته‌ی‌ناوه‌ندیی‌حیزبی‌دێموکڕاتی‌کوردستان

بەشداریی‌هەیئەتێکی‌کۆمیتەی‌دەرەوەی‌حیزب‌لە‌کۆنگرەی‌رێکخراوی‌فیدائیانی‌خەڵک‌)‌اکثریت(

وێــڕای‌ کوردستان‌ دێموکڕاتی‌ حیزبی‌ ناوه‌ندیی‌ کۆمیته‌ی‌حیزبی‌ پێشمه‌رگه‌کانی‌ چاالکیی‌ و‌ ــزوور‌ ح وه‌بیرخستنه‌وه‌ی‌دێموکراتی‌کوردستان‌و‌پارێزه‌رانی‌رۆژهه‌اڵت‌له‌ساڵی‌رابردوودا‌و‌به‌رزنرخاندنی‌ده‌سکه‌وته‌کانی‌ئه‌م‌حزوور‌و‌جموجۆڵه‌له‌بواری‌بووژاندنه‌وه‌ی‌وره‌و‌گیانی‌خه‌باتگێڕی‌له‌نێوخۆی‌واڵت،‌به‌ستێن‌و‌چه‌ند‌و‌چۆنیی‌درێژه‌دانی‌ئه‌م‌کار‌و‌چاالکییانه‌ی‌بۆ‌داهاتوو‌

تاوتوێ‌کرد

رۆژنامەیژماره : ٦٥٤ ٣١ی خاکەلێوەی ١٣٩٤ _ ٢١ی ئاوریلی ٢٠١٥ هەواڵ و راپۆرت2

خالید عه زیزی، سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی ته شکیالتیدا سیاسی کۆبوونه وه یه کی له کوردستان جه ختی له سه ر ئه وه کرده وه حیزبه که ی به بایه خه وه له چاالکی و جموجۆڵی چاالکانی سیاسی و مه ده نیی کورد

له نێوخۆی ئێران و ڕۆژهه اڵتی کوردستان ده ڕوانێ.سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان له کۆبوونه ویه کدا که ڕۆژی یه کشه ممه ، ٣٠ ی خاکه لێوه پێشمه رگه کانی کادرو له که س سه دان به شداریی به تیشکی پێکهاتبوو، کــوردســتــان دێموکراتی حیزبی خسته سه ر باسه کانی پلینۆمی ١٢ ی حیزبی دێموکڕات و له دێموکڕات حیزبی تێڕوانینی خوێندنه وه و له باسی هه مبه ر پرسه ڕۆژه ڤه کانی کورد له ئێران و کوردستان

کرد.کاک خالید عه زیزی له پێوه ندی له گه ڵ لێحاڵیبوونی واڵتانی ١+٥ له گه ڵ ئێران له سه ر کێشه ی ئه تومیی ئه و واڵته گوتی له ڕوانگه ی ئێمه ساغبوونه وه له سه ر ئه و که نییه ڕوون هێشتا نییه و کار کۆتایی لێکحاڵیبوونه ده کرێ چۆن لێحاڵیبوونه به و الیه نه کان ده روه ستیی ببێته بنه مای ڕێککه وتن و چ گه ره نتیه ک بۆ پێبه ندبوونی

ئێران به ڕێککه وتنه کان له ئارادا ده بێ.کوردستان دێموکڕاتی حیزبی گشتیی سکرتێری له و به شه ی قسه کانیدا جه ختی له سه ر ئه وه کرده وه که کێشه ی کوردستانه وه دێموکڕاتی حیزبی ڕوانگه ی له ئێران و دنیای ده ره وه له سه ر که یسی ئه تومی پێوه ندیی به دێموکراسییه وه نییه ، پێوه ندی به مافی مرۆڤه وه نییه ، پێوه ندی به مافی کورده وه نییه و پێوه ندیی به داخوازه کێشه ی وه ک کــوردســتــان خه ڵکی ســه ره کــیــیــه کــانــی سیاسه ت و بۆیه نییه ، ئازادییه کانیانه وه ماف و ژیان و

بڕیاره کانی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان به ند نییه به ده ره نجامی ئه و ڕێککه وتنه ، به اڵم ئه گه ر له ده ره نجامی بزووتنه وه و قازانجی به ئاڵوگۆڕێک ڕێککه وتنه دا ئه و

دێموکرات حیزبی ئــه وا پێشی، بێته خه ڵک کۆمه اڵنی ده ستی بۆ قۆستنه وه ی ئه و هه ل و ده رفه تانه ئاوه اڵیه .

ئه وه باسه که یدا گوتی له و به شه ی خالید عه زیزی پێوه ندییه کانمان له که داده نێین خۆمان ئه رکی به پێیان ئێران بــه رامــبــه ری الیه نه کانی واڵتـــان و له گه ڵ کۆماری ڕه فــتــاری حاکمییه ت و ئه زموونی که بڵێین ئیسالمی ده ری ده دا ئه و ڕێژیمه جێی متمانه نییه و له عه قڵییه تی سیاسیی کۆماری ئیسالمیدا پاشگه زبوونه وه ، نه بوون پێبه ند فێل و تێهه ڵچوونه وه ، کارشکێنێ، فرت و

سیاسیی فه رهه نگی له به شێکه ده روه ستییه کان به کۆماری ئیسالمی.

کوردستان دێموکڕاتی حیزبی گشتیی سکرتێری

که ئه وه سه ر په ڕژایه باسه که یدا دیکه ی به شێکی له له واڵتانی قه یران به دروستکردنی ئیسالمی کۆماری ــه هاوکێشه ــی خـــۆی ل ــه ک ڕۆڵـ ــه الی دیــکــه ده یــــه وێ لوه ک هــه م کێشه خوڵقێن و وه ک هــه م ناوچه ییه کان کۆمه ڵگای به سه ر قه یرانه کان چاره سه ری له به شێک قه یرانه کێشه و جــۆره به و هه م بسه پێنێ و؛ جیهانیدا

نێوخۆییه کانی پێ په رده پۆش بکا.خالید عه زیزی له درێژه ی باسه که یدا تیشکی خسته سه ر ئه وه ی که تا ئێستا کۆماری ئیسالمی ئیستێعدادی

ڕێگه ی له بیه وێ که ــه داوه ن نیشان له خۆی ئــه وه ی ــورد له ــاوڕ لــه چــاره ســه ری پرسی ک دانــوســتــانــه وه ئکوردستان دێموکڕاتی حیزبی بۆیه ش بداته وه ، ئێران هه موو له خۆی تێکۆشانی خه بات و شێلگیرییه وه به بردنه پێشێی پێناو له جۆراوجۆره کان ڕه هه نده بوارو

بزووتنه وه ی کورددا درێژه پێده دا.دێموکڕاتی حیزبی گشتیی سکرتێری به شه دا له و وه خۆگری، ئــه رک له باسی بایه خه وه به کوردستان تێکۆشان و چاالکیی هه ڵسووڕاوانی سیاسی و مه ده نیی

ــه ســه ر پــشــتــیــوانــیــی حیزبی ــردو جــه خــتــی ل ــ ــــورد ک ککورد چاالکانی تێکۆشانی له کوردستان دێموکراتی کۆمه اڵیه تی، مه ده نی، سیاسی، بواره کانی هه موو له

ئه ده بی و ژینگه پارێزیدا کرده وه .سکرتێری گشتیی حیزبی دێموکڕاتی کوردستان له به شێکی دیکه ی باسه که یدا کۆمه ڵێک پرسی ته شکیالتیی هێنایه به رباس که له پلینۆمی ١٢ ی حیزبی دێموکڕاتی

کوردستاندا تاوتوێ کراون و بڕیاریان له سه ر دراوه .

٢٥ی ســـێـــشـــەمـــمـــە ڕۆژی ئاپریل( ١٤ی (١٣٩٤ خاکەلێوەی سیاسیی ــەری ــتـ دەفـ هــەیــئــەتــێــکــی بە کوردستان دێموکراتی حیزبی سەرپەرستیی کاک خالید عەزیزی، لە هاوینەهەواری پیرمام، سەردانی مەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکراتی کوردستانیان کرد. هەیئەتی حیزبی دێــمــوکــراتــی کــوردســتــان لــە الیــەن شاندی خانەخوێ بە سەرپەرستیی ــی، ســکــرتــێــری ــازل مــیــران ــ کـــاک فمەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکراتی

کوردستان، پێشوازیی لێ کرا.ــە ســـەرەتـــای دانــیــشــتــنــەکــەدا، لسیاسیی ــەبــی مــەکــت ــێــری ســکــرتــان ــی کــوردســت ــرات ــوک ــم پـــارتـــی دیــن لە ــڕیـ وێــــڕای خــۆشــحــاڵــی دەربـنوێکردنەوەی دیدار لە گەڵ حیزبی دیموکراتی کوردستان تیشکی خستە سەرگرنگترین پرسەکانی پێوەندیدار کە کوردستان هەرێمی عیراق و بە دیارە شەڕی داعش لە گەڵ هەرێمی کوردستان و لە گەڵ دەوڵەتی عێراق ــوو پــرســەکــان ــەم ــەرووی ه ــ ــە سـ لباسی بارەیەوە لەم میرانی دابوو. پێکردنی پاشەکشێ پــرۆســەی لــە ناوچە زۆری بەشێکی لــە داعــش سەرکەوتنەکانی داگیرکراوەکان و تەئکیدیشی کرد. پێشمەرگە هیزی لە موسڵ داعــش ــردەوە کە هەتا کدەرنـــەکـــرێ هــەرێــمــی کــوردســتــان

هەست بە ئاسوودەیی ناکا.و ــم هــەرێ ــوان ــێ ن کێشەکانی بەغدا و هۆیەکانی سەرهەڵدانی ئەم کێشانە تەوەرێکی دیکەی باسەکەی سکرتیری مەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکرات بوو. بەڕێز میرانی، وێرای ڕووەوچارەسەرچوونی بە ئاماژە خەڵکی خــۆڕاگــریــی کێشانە، ــەم ئئــەوان پشتیوانیی و کــوردســتــان حکوومەتی نەوتیی سیاسەتی لە لە گرنگ فاکتەرێکی بــە هەرێمی بەغدادا و هەرێم نێوان ملمالنیی

زانی.هەرێم ســەرۆکــایــەتــیــی پــرســی لەو بابەتانە بوو کە ڕێزدار میرانی ڕوانـــگـــەی پـــارتـــی دیـــمـــوکـــرات و هەرێمی دیکەی والیەنەکانی هێز خستە بــارەیــەوەی لەم کوردستان دا هەواڵنە بەو ئاماژەشی و روو كردنی هــەمــوار مەبەستی بــە کــە

بە پێوەندیدار یاسای دەســتــوورو لە کوردستان هەرێمی ســەرۆكــی نیوان ئەو پارتە و الیەنەکانی دیکە

لە ئارا دا هەیە.دوایــیــانــەی ئـــەم پێکگەیشتنی ئێران و کۆمەڵگەی جیهانی لە سەر کەیسی ناوکیی بابەتیکی دیکە بوو سیاسیی مەکتەبی سکرتیری کــە هەڵسەنگاندنی دیــمــوکــرات، پارتی کــردو بــاس ــەوە ــارەی ب لــە خۆیانی بە ڕێککەوتنێکی وەهــا ئاکامەکانی قازانجی خەڵکی ئێران، لێک دایەوە.

عەزیزی خالید بــەڕێــز پــاشــان ڕوانین و هەڵسەنگاندنی حیزبەکەی و ڕووداو نــوێــتــریــن ــارەی ــ بـ لـــە پێوەندیدار گرنگەکانی ئــاڵــوگــۆرە کوردستان، و ئێران و ناوچە بە ــڕای ــاس کــــــرد. عــــەزیــــزی وێـــ بـــوەبیرهێنانەوەی هەڵوێستی هاوینی کە دیــمــوکــرات ــردووی حیزبی ــ رابئامادەیی نیشاندان بۆ ناردنی هێزی پێشمەرگەی دیموکرات بۆ بەرەکانی شـــەڕی دژ بــە داعـــش و بــەرگــری ــان ــمــی کــوردســت ــی هــەرێ ــاک لـــە خلە ئێمە کە کــردەوە دووپاتی بوو، و سیاسەت مەیدانەکانی هــەمــوو داکۆکی و بەرگری دا تیکۆشانمان کورد نەتەوەی دەسکەوتەکانی لە ــمــان بە ــان ــەم بـــەشـــەی کــوردســت لـــدار ــوە. لــە دی ــی ئــەرکــی خــۆمــان زانــان ــشــم ــی ــان ــەوەک ــن ــۆڕی ــروڕاگ ــی ب و ــیـــزە ســیــاســیــیــەکــانــی لـــە گــــەڵ هـبـــاشـــووردا، هـــانـــدەری تــەبــایــی و کۆمەالنی و هیزانە ئەو یەکڕیزیی خۆڕاگریی و ڕاوەســتــان خــەڵــک و، ــەر ــب ــەرام ــان لـــە ب ــەی ــووان ــرت ــگ ــەک یهەرێمە ئەم نەیارانی و دوژمنان

دابووین.ڕێککەوتنی گەڵ لە پێوەندی لە

سکرتێری دا، ئاکامەکانی و لۆزان ــی ــراتـ ــوکـ ــمـ ــی دیـ ــزبـ ــیـ گـــشـــتـــی حـــان، ڕێـــکـــکـــەوتـــن لـــەم ــ ــت ــوردســ ــ کبارەیەوەی لە ڕاستای بەرژەوەند و ڕاستای لە ئێران و خەڵکی ویستی ئاڵۆزیی ــرژی و گـ کــەمــکــردنــەوەی هەڵسەنگاند جیهانی دا ناوچەیی و حیزبی کە هێنایەوە وەبیریشی و خەڵک کۆمەالنی کات هەموو ئێمە داوە هان کوردستانی نێوخۆی لە بە هیوای هێرشی دەرەکی بۆ سەر ئــیــران، ئــەرکــی خــۆیــان کــە خەبات دژی ستەم و دیکتاتۆری و بێ مافی گوێ پشت دایە، نیوخۆی والت لە ــۆیــەش بــــەردەوام ــەخــەن. هـــەر ب ندەگونجێ ئــەوەنــدەی داون هانی دەرفــەتــەکــان و زەرفــیــیــەتــەکــان لە پێشی بــردنــە بــۆ واڵت نێوخۆی

خەباتە ڕەواکەیان بە کار بێنن.ــری گــشــتــیــی حــیــزبــی ــێ ــرت ســکــرات، بــــە ئـــــامـــــاژە بــە ــ ــوکـ ــ ــمـ ــ دیـو ناوچەکە لە تایبەت بــارودۆخــی پاراستنی بەردەوامی و پێناوی لە ــم ،هــیــوای ســەقــامــگــرتــوویــی هــەرێهەوڵەکانی و دانــوســتــان خــواســت دیکە الیەنەکانی دیموکرات و پارتی كردنی هــەمــوار پرسی ــارەی ب لە دەســتــوور و یــاســای پــێــوەنــدیــدار کوردستان، هەرێمی سەرۆكی بە هەرچی زووتر بگاتە ئاکامی دڵخواز.کاک خالید عەزیزی لە بەشێکی ــووە ســەر دیــکــەی قــســەکــانــیــدا چــدیکەی بابەتی و پــرس کۆمەڵێک دیموکرات و حیزبی بە پێوەندیدار الی بە کە کوردستان ڕۆژهەالتی کوردستانەوە دیموکراتی پــارتــی

شیاوی بایەخ پێدانن.

هەیئەتێکی کۆمیتەی نۆڕوێژی حیزبی دێموکراتی کوردستان سەردانی وەزارەتی دەرەوەی ئەو واڵتە لە

ئۆسڵۆ کرد.هەیئەتێکی خاکەلێوە ی ٢٠ چوارشەممە، رۆژی کوردستان دێموکراتی حیزبی پێوەندییەکانی بەشی بەرپرسی قــادری، خوسرەو لە پێکهاتوو نۆروێژ، لە بەرپرسی قــادرپــوور، ناسر پێوەندییەکان و گشتی بەشی پێوەندییە بیانییەکان، لە سەر بانگهێشتنی بەشی نۆروێژ، دەرەوەی وەزارەتــی نێوەراستی رۆژهەاڵتی »هەیدی خاتوو الیەن لە کردو وەزارەتیان سەردانی رۆژهەاڵتی بەشی بەرپرسی یوهانسێن«، ئێلبورگی دەرەوەی وەزارەتی ئەفریقای باکووری و نێوەراست

نۆروێژەوە پێشوازیان لێکرا.کۆبوونەوەیەدا لــەو دێموکرات حیزبی هەیئەتی مافی کۆمیتەی الیەن لە کە تێروتەسەلیان راپۆرتێکی مرۆڤی حیزبی دێموکراتی کوردستانەوە لە سەر وەزعی مافی مرۆڤ لە ساڵی ٢٠١٤ لە ئێران ئامادە کرا بوو،

ڕادەستی وەزارەتی دەرەوەی نۆروێژ کرد.لە درێژەی کۆبوونەوەکەدا، هەیئەتی حیزبی باسیان سەرکوتی مـــرۆڤ، مافی پێشێلکارییەکانی ســەر لــە رێژیمی الیــەن لە ئایینیەکان و نەتەوەیی کەمایەتییە نالەباری زیندانییانی سیاسی ئێران و دۆخی خراپ و

کورد لە ناو زیندانەکانی کۆماری ئیسالمی دا کرد.هاورێیانی دا دانیشتنە ئــەو دیکەی بەشێکی لە بەشی پێوەندییەکانی حیزب لە نۆروێژ، باسیان لە سەر لەسەر یــەک کۆ ٥ واڵتانی و ئێران نوێی رێکەوتنی مەسەلەی ناوکیی ئێران کرد و داوایان کرد کە لە الیەن نۆروێژ و واڵتانی دیکەی رۆژئاوا، دوای ئەو رێککەوتنە، و نەخرێ پشتگوێ ئێران لە مــرۆڤ مافی مەسەلەی بەڵکو دەبێ زیاتر لە جاران زەخت بخەنە سەر کۆماری

ئیسالمی ئێران لەو بوارەدا.لە کۆتایی دا خاتوو هەیدی ئێلبورگی وێرای سپاس کە هیوای خواست زانیارییانە ئەو بۆ دەستخۆشی و نەتەوە مرۆڤی مافی رێکخراوی هاوکاری بە بتوانن

یەکگرتووکان بتوانن مەسەلەی رەوشی مافی مرۆڤ و ئازادییەکان لە ئێران و واڵتانی دیکە بەرەو باشتر بەرن.ســـەردانـــی شــانــدێــکــی نــوێــنــه رایــه تــیــی کــۆمــه ڵــه لە

نوێنەرایەتیی حیزبی دێموکراتی کوردستان لە هەولێر

حیزبی نوێنه رایه تیی هەیئەتێکی کۆبوونەوەی لە کۆمه ڵه ی لــەگــەڵ لەهەولێر کــوردســتــان دێموکراتی ئێراندا کــوردســتــانــی زه حمه تکێشانی شۆرشگێری ڕۆژ گرینگەکانی باسە ــەن و ــ دووالی پێوەندییەکانی

تاوتوێ کران.ڕۆژی چوارشه ممه ١٩ی خاکه لێوه ی ٩٤ هه یئه تێکی زه حمه تکێشانی شۆرشگێری کۆمه ڵه ی نوێنه رایه تیی کوردستانی ئێران له هه ولێر به سه رپەرستیی زاگرۆس حیزبی نوێنه رایه تیی ده فــتــه ری ســه ردانــی خــســروی له الیه ن کــردو هه ولێر له کوردستان یان دێمۆکراتی ئیبراهیم دێــمــۆکــرات حیزبی نوێنه رایه تیی شاندیی

زێوه یی و حەسەن کاکیلی یه وه پێشوازییان لێکرا.له و دانیشتنه دا هێندێک بابه ت و ته وه ری پێوه ندیدار به پرسی کوردو هێزوالیەنە سیاسییەکانی کوردستان بــاس و ــه ر ب هاتنه جیهان نــاوچــه و ــی ــانـ رووداوه کـ و

ئاڵوگۆری بیرورایان له سه ر کرا.

‌‌‌‌خالید‌عه‌زیزی:‌به‌‌بایه‌خه‌وه‌‌له‌‌چاالکی‌و‌جموجۆڵی‌چاالکانی‌سیاسی‌و‌مه‌ده‌نیی‌نێوخۆ‌ده‌ڕوانین

چاوپێکەوتنی‌دەفتەری‌سیاسیی‌حیزبی‌دیموکراتی‌کوردستان‌و‌مەکتەبی‌سیاسیی‌پارتی‌دیموکراتی‌کوردستان

سەردانی‌هەیئەتێکی‌کۆمیتەی‌حیزبی‌دێموکراتی‌کوردستان‌لە‌وەزارەتی‌دەرەوەی‌نۆروێژ

حیزبی نوێنه رایه تیی هەیئەتێکی کۆبوونەوەی لە کۆمه ڵه ی لــەگــەڵ لەهەولێر کــوردســتــان دێموکراتی ئێراندا کــوردســتــانــی زه حمه تکێشانی شۆرشگێری ڕۆژ گرینگەکانی باسە ــەن و ــ دووالی پێوەندییەکانی

تاوتوێ کران.ڕۆژی چوارشه ممه ١٩ی خاکه لێوه ی ٩٤ هه یئه تێکی زه حمه تکێشانی شۆرشگێری کۆمه ڵه ی نوێنه رایه تیی کوردستانی ئێران له هه ولێر به سه رپەرستیی زاگرۆس حیزبی نوێنه رایه تیی ده فــتــه ری ســه ردانــی خــســروی له الیه ن کــردو هه ولێر له کوردستان یان دێمۆکراتی ئیبراهیم دێــمــۆکــرات حیزبی نوێنه رایه تیی شاندیی

زێوه یی و حەسەن کاکیلی یه وه پێشوازییان لێکرا.

له و دانیشتنه دا هێندێک بابه ت و ته وه ری پێوه ندیدار به پرسی کوردو هێزوالیەنە سیاسییەکانی کوردستان بــاس و ــه ر ب هاتنه جیهان نــاوچــه و ــی ــانـ رووداوه کـ و

ئاڵوگۆری بیرورایان له سه ر کرا.

سەردانی‌شاندێکی‌نوێنه‌رایه‌تیی‌کۆمه‌ڵه‌‌لە‌نوێنەرایەتیی‌حیزبی‌دێموکراتی‌کوردستان‌لە‌هەولێر

www.kurdistanukurd.comژماره ٦٥٤ سێشەممە ٣١ی خاکەلێوەی ١٣٩٤ _ ٢١ی ئاوریلی ٢٠١٥دامه زرانی کۆماری کوردستان له چوارچێوه ی ئێرانێکی دێموکراتیکی فیدراڵ دا

مامۆستایانی قوتابخانەو خوێندنگەکانی زۆربەی شارەکانی هەر چوار پارێزگەی ڕۆژهەالتی کوردستان بە نیشانەی ناڕەزایەتی دەربڕین لە بارودۆخی پیشەکەیان و پێشێلکرانی مافەکانیان لە بەر دەم ئیدارەی پەروەردە و فێرکردنی شارەکانیان کۆ بوونەوە.ڕۆژی پێنجشەممەی ڕابردوو، 27ی خاکەلێوە، مامۆستایانی لە کوردستان شارەکانی زۆۆربــەی خوێندنگەکانی قوتابخانەو دژی هەاڵواردن و ناعەداڵەتی لە سیستەمی فێرکردن و پەروەردە و بێ کیفایەتیی بەڕێوەبەرانی ئەو ئیدارەیەو وەزارەتی پێوەندیدار، بــەشــدارانــی هێنا. پێک نــارەزایــەتــیــدەربــڕیــنــیــان ــەوەی ــوون کــۆب

وەک خۆیان گرفتی کێشەو بەدواداچوونی داوای کۆبوونەوەکە توێژی فەرهەنگیی کۆمەڵگایان کرد.

شایانی باسە لە مانگی ڕەشەمەی رابــردووش دا مانگرتنێکی ئەوکاتیش وەک بەڕێوە چوو. ئیران مامۆستایانی سەرانسەریی شارەکانی مامۆستایانی خاکەلیوە، 27ی ناڕەزایەتیدەربڕینی کوردستان بە شێوەیەکی یەکگرتوانەتر و بەرینتر لە مامۆستایانی شوێنەکانی دیکەی ئیران، هاتنە سەر شەقام . ئەمەش نیشاندەری مەدەنی بەرەوپێشبردنی خەباتی ئیرادەی وبەهیزبوونی لێبراوی

لە ڕۆژهەاڵتی کوردستانە.

راگه‌یاندراو

‌به‌بۆنه‌ی‌کۆتایی‌هاتنی‌پلینۆمی‌دوازده‌هه‌می‌کۆمیته‌ی‌ناوه‌ندیی‌حیزبی‌دێموکڕاتی‌کوردستان

١٣٩٤ی خاکه لێوه ی 2٤ی تا 22 رۆژه کــانــی زایینی( 2٠١٥ی ئاپریلی ١٣ی تا ١١( هــه تــاوی پازده هه می کۆنگره ی هه ڵبژێردراوی رێبه رایه تیی دوازده هــه مــیــن کــوردســتــان، دێموکڕاتی حیزبی ئه سڵی ئه ندامانی به شداریی به خــۆی پلینۆمی و ناوه ندی کۆمیته ی راوێژکارانی و جێگران و

راوێژکارانی ده فته ری سیاسی به ڕێوه برد.پلینۆم به راگرتنی ساتێک بێده نگی بۆ رێزگرتن له بیره وه ریی شه هیدانی رێگای رزگاریی کوردستان دەستی پێ کرد. پاشان راپۆرتی سیاسیی کۆمیته ی سیاسیی هه لومه رجی خوێندنه وه ی که ناوه ندی ئاڵوگۆڕه کانی و رووداو دوایین و نێوده وڵه تی هه ڵسه نگاندنی و ناوچه و ئێران به پێوه ندیدار دۆخی ئێستا و دووره دیمه نی خه باتی گه له که مان له به ر رووناکایی ئه و هه لومه رجه ی له خۆ گرتبوو، له الیه ن کاک خالیدی عه زیزی، سکرتێری گشتیی

حیزبی دێموکڕاتی کوردستانه وه پێشکه ش کرا.ــه ســـه ره تـــای راپـــۆرتـــی ســیــاســیــدا، وێـــڕای لگرینگترین چاوپێداخشاندنی و وه بیرخستنه وه ئاڵوگۆڕه کانی سیاسه تی جیهانی له ماوه ی نێوان جارێکی پلینۆم دا، رێــبــەری کــۆبــوونــەوەی دوو پێشووی واقعبینانه ی و مه نتقی هه ڵوێستی دیکه زانی دروســت به دۆسیه یه ئــه و له سه ر حیزبی به ته مابه ستن له خــۆبــواردن له بــوو بریتی که ده ره وه جیهانی رادیکاڵی رووبــه ڕووبــوونــه وه ی و پرسه ئــه م به هۆی ئیسالمی کــۆمــاری له گه ڵ به تێکۆشان و خــه بــات ئاجێندای به ستنه وه ی به چه شنه. لــه م سیناریۆیه کی لــه ــی چــاوه ڕوانسه رباری نــاوه نــدی، کۆمیته ی پلینۆمی ــاوه ڕی بهه موو که ڵکێکی فێڵبازانه که رێژیم هه وڵ ده داچ له و کێشه یه و چ ته نانه ت له چاره سه ره که ی وه ربگرێ، چاره سه ر و هه ڵوه ژێردرانی ئه و مه سه له یه له به ر ئه وه به قازانجه که مه یدانی مانۆڕی رێژیم له خانه ی له ده ستڕاگه یشتنی له ڕێگه ی جیهانیدا ئه منیه تی بێته وه سنووردار ناوکی چه کی به کورتماوه دا کۆمه ڵگای جیهانی هه موو سه رنجی و چیدیکه ش ــه وه لــه و ــه ی بــه بــیــانــوو و هـــۆکـــاری ئـــه م مــه ســه لپرسانه ی بۆ خه ڵکی ئێران مه سه له ی ئه سڵیین، واته پێکهاته کانی مافی و مرۆڤ مافی و دێموکڕاسی

ئه و واڵته، وه رنه گێڕدرێ.بێگومان پلینۆم ئه و راستییه ی له بیر نه کرد که رێککه وتنیک له و پێوه ندییه دا به مانای چاره سه ری ڕا بــنــه ڕه ت لــه چونکه نابێ پرسه که ــه داری ــای پو متمانه جێگه ی رێژیمێکی ئیسالمی کــۆمــاری له مه ودواش ده کرێ و نیه هه ڵگر به رپرسیارێتی له م پرسه وه ک ئامرازێک بۆ به الڕێدابردنی به ناو »غرووری میللی«ی ئێرانییه کان و پارامێترێک بۆ ده ستئاوه اڵیی له سه رکوتی ناوخۆیی و خراپکاریی

ناوچه یی که ڵک وه ربگرێ. ل‌٣

رۆژی‌رۆژنامه‌نووسیی‌کوردی‌و‌هه‌ڵسه‌نگاندنێکی‌کورت

رۆژی‌جیهانیی‌ژینگە‌دەرفەتێک‌بۆ‌ژیان

ڕووشاندنی‌هەستی‌هونەرمەندان‌بە‌چ‌مەبەستێک؟!

لە‌باسە‌گرنگەکانی‌پلینۆمی‌دوازدەیەم‌)1(

٤

٥

٦

٧

11

ناڕەزایی دەربڕینی سەرانسەریی مامۆستایانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان

سەلمێنەری لێبڕاوی و بەهێزبوونی ئیرادەی خەباتی مەدەنی لە کوردستان

راسانێک‌بۆ‌داکۆکیکردن‌لە‌مامۆستایان

ڕێزگرتن لە١١ی بانەمەڕ، ڕۆژی لە دایکبوونی پێشەوا قازی لە زۆر کە سەرکردەیەک ڕێبەر و لە گرتنە ڕێز محەممەد، نەتەوەکەمان هاوچەرخی مێژووی دەسکەوتەکانی شانازی و

کە لە سەر دەستی ئەو بەرهەم هاتوون و لە دایک بوون.شکۆیەکی بــە نــەتــەوەیــی ، بۆنەیەکی وەک پێویستە بۆیە

تایبەتەوە، یادی بکرێتەوە. ل ١2

بەپێی ڕاپۆرتی هەواڵدەریی ڕۆیتێرز پێشتریش، چاوەڕوانیی خۆی لە باسی نێودەوڵەتی ئاژانسی لە بارەی پێشكەوتنی ئەم دانووستانەکان كردبوو، ئەوە لە حاڵێكدایە كە جێگری بەرپرسی سیاسەتی پێویستە گوتبووی، ئورووپا یەكیەتیی دەرەوەی ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزە لەسەر كۆتایی پیهێنان بە گەمارۆكانی سەر ڕێژیمی ئێران و واڵتانی ١+٥

دڵنیا بكاتەوە.دەرەوەی سیاسەتی جێگری ئێشمید، هێلگا

فەكس«ی »ئینتێر هەواڵدەریی بۆ لێدوانێكدا لە موسكۆ بۆ سەفەر لە بەر ئورووپا یەكیەتیی ڕووسیە گوتی: بە هەمان شێوە كە لە بەیننامەی لۆزانیش دا هاتووە، گەمارۆكان تەنیا پاش بەجێ نێودەوڵەتیی وەزە، ئاژانسی لە الیەن بابەتە ئەم ئێران و پشتڕاستكرانی بەڵێنییەكانی گەیاندنی

هەڵدەوەشێنەوە.بە ٣٠٠ەكان ئێس مووشەكە ڕادەستكردنی بۆ ڕووسیە بڕیاری بارەی لە هەروەها ناوبراو بە ڕاگەیاندووە، بە ڕووسیە بارەوە لەم نیگەرانیی خۆمان پێشتریش ئێمە ئێران گوتی: ڕێژمی تایبەت لە بارودۆخی ئێستای ئەم ناوچەیەدا كە ناردنی ئەم مووشەكانە بۆ ئێران دەتوانێ زیاتر

پەرە بە نائەمنی و ناسەقامگیر بوونی ناوچەكە بدا.

عەلی خامنەیی، رێبەری کۆماری ئیسالمیی ئێران،

رۆژاوای بەوە تاوانبار کرد کە »بەبێشەرمی« هەرەشە لە

ئێران دەکا و »غەڵەتی زیادی« دەکا.

ئیسالمی کۆماری رێبەری فەرماندەکانی لەگەڵ دیدار لە

ئەرتەشی کۆماری ئیسالمی - بۆنەی رۆژی ئەرتەشەوە – ئیشارەی بەو هەرەشانە کرد کە لە دژی کۆماری ئیسالمی دەکرێن و گوتی: ماوەیەک بوو بێدەنگ بوون، کەچی چەند رۆژ پیشتر یەکێک لەوانە دەمی کردۆتەوە نیزامییەکانی هێناوەتە گۆڕێ. و باسی چاوەدیری کردن بەسەر شوێنە

ئەوانە غەڵەتی زیادیین، دەکرێن!تەئکیدی پاسداران سپای فەرماندەی جێنشینی پێوەندییەدا لەو هەر لەسەر قسەی خامنەیی کردەوە و گوتی رێگە نادەین حەریمی میللی ئێران بشێوێندرێ. هەر کەس بیهەوێ سەردانی شوێنە نیزامییەکانی ئێران بکا، بە

»سرب« داغ واڵمی دەدەینەوە.

هێلگا‌ئێشمید‌لەسەر‌گەمارۆكانی‌سەر‌ئێران‌و‌مووشەکی‌–‌٣00

خامنەیی:‌رۆژاواییەکان‌غەڵەتی‌زیادی‌دەکەن!

بەرەو‌پیلی‌سەدو‌پازدەیەمین‌ساڵڕۆژی‌لەدایک‌بوونی‌پێشەوا‌قازی‌محەممەد‌سەرکۆماری‌کوردستان

ژمارە ٦٥٤ی رۆژنامەی کوردستان بڵاوبۆوە

Documents