ه نامههفت

سال دوم * شماره 31 * یک شنبه * 5 عقرب 1392 * 27 اکتوبر 2013 * 22 ذی الحجه 1434

موید این مدعا است که زنان از نظر استعداد هنری کم از مردان نیستند؛ چه بسا که روح و جان لطیف آنها می تواند آنها را نسبت

به مردان در جایگاه بلندتر هنری قرار دهند.زن نگاه رسد. می بنظر چنین عمدتاً هم امروز افغانستان در متفاوت مرد نگاه با زیبایی شناسی و محتوا درپرداخت هنرمند می آفرینند زنان که آثاری که کرد ادعا بتوان شاید است؛ واقعیت یک این است. همراه لطیف تری پرداخت با گاهی بطورنمونه است. هنرمند کمترازمردان هنرمند زنان که است می کنند دیدن نقاشی نمایشگاه یک از بازدیدکنندگان وقتی باشد، نشده درج اثر در هنرمند امضای یا نام که صورتی در تشخیص داده نمی شود که خالق یک اثر زن بوده و یا مرد. در نتیجه باید در کل به این اعتقاد بود که با معیار جنسیت و زنانه

و مردانه کردن نمی توان به ارزش هنری یک اثر دست یافت.در کنار سایر مشکالتی که سنت فراروی زن هنرمند افغان قرار تامین در هنر ناتوانی و هنرپیشه زنان ضعیف اقتصاد می دهد، است دیگری چالش های از هم آنان هنری فعالیت و معیشت آفرینشگری بر عالوه جامعه این در زنان می شود سبب که باید از خود قهرمانی نشان دهند. ذوق و استعداد هنری در این نیست، افغانستان هنردوست زنان فراروی شرط تنها سرزمین توجهی قابل بخش هم ازخودگذرانه و قهرمانانه روحیه بلکه این فرهنگ از ماجراست که سبب می شود آفرینش هنری در به هنر راه و سخت تر مراتب به دیگر فرهنگ های به نسبت

فرداز به

گاه سبن

مراتب دشوارتر باشد.زنان هنرمند افغانستان هنرمندانی هستند که با همه مشکالت به هدف شان ادامه می دهد و می خواهند از طریق همین هنردر کشور خود سهم سازنده ای داشته باشند، هرچند راه فراروی وضعیت به هنرمندان این است. پردرد و دشوار بسیار آنها هنری زنان در افغانستان خوشبین هستند و به این عقیده هستند که از طریق فلم، تئاتر، موسیقی، نقاشی و ... می توانند درد آنها فراروی بیان کنند و محدودیت هایی که را افغان زنان

است را به شکل بهتری در جامعه بازتاب داد. نمایشگاه »حقایق نمناک« که در 26 میزان 1392 در شهر کابل هنرمندی زن هنری فعالیت از بارزی نمونه گردید، برگزار است که درد خویش را به تصویر کشیده است؛ هرچند این درد، نه تنها درد او که رنج همه زنان این سرزمین و چه بسا رنج تمام همه مردم جهان است. برگزار کننده این نمایشگاه تمامی خویش صورت به زدن سیلی با کبراخادمی« »خانم دردهایی را که یک زن افغان متحمل شده به نمایش گذاشت. در نهایت باید گفت که ورود به دنیای هنر برای یک فرزند محروم از سرمایه -چه سرمایه اقتصادی و چه سرمایه فرهنگی و اجتماعی- به خصوص برای یک زن کار بس مشکلی است. این تالش برای یک زن در این سرزمین اما، مستلزم بسی بیشتر زن برای هنر دیگر به سخن است؛ آفرینشگری و تالش از افغان چیزی معادل از خودگذری، فداکاری و قهرمانی است.

جا دارد از خود بپرسیم که توجه به هنر کی و تحت تأثیرچه جامعه در تحوالتی توانسته هنر وآیا آید می بوجود عواملی کنونی افغانستان بیاورد؟ به نظر می رسد رسانه ها یکی از عوامل اغلب ها رسانه باشد. می هر جامعه ای در هنر و رشد ترویج همچون عرصه، یک بازتاب و معرفی در را نقش مهمترین ونشرات، ها رسانه همین دیگر واز سوی دارند هنری عرصه این از می دهند. انتقال مردم به را هنری رویدادهای و اخبار رو می توان گفت رسانه های دیداری و شنیداری، روزنامه ها، هنر تا حد زیادی می تواند ها و گاهنامه های موجود هفته نامه را، به جایگاه واقعی آن ارتقاء دهد. در افغانستان متأسفانه اما از آن جایگاه بایسته و شایسته خود برخوردار نیست. هر چند در یک دهه ی اخیر هنرهای مختلفی در این سرزمین به آموزش گرفته شده است. مسابقات ونمایشگاه های گوناگونی برپا شده وتداوم هم خواهد یافت. اما به نظر می رسد هنر هنوز نتوانسته

در افغانستان جایگاه برازنده خود را بیابد. عامل دیگر اما در کنار رسانه ها شاید نوع نگاه مردانه به هنر در جامعه افغانی است. در جامعه ما هنر که بیشتر در عرصه هایی مانند موسیقی فولکور تجلی می یابد، حریمی کامال مردانه تلقی می شود و حضور زنان در این حیطه همواره به معنای عبور از هم رو همین از شاید است. می شده پنداشته قرمز سنت خط عرصه های دیگر و سینما تئاتر، موسیقی، مخاطب که باشد پنداشته می شوند. حضور بیشتر مردان جامعه امروز هم هنری در حتا سازوآواز، کنسرت های یا و تئاتر سینما، در زنان »شهرترین« نقطه این سرزمین هم خالی از اماواگر نیست. این ما سبب می شود که خودبه خود در جامعه هنر به مردانه نگاه نیمی از بدنه جامعه نسبت به هنر بی نیاز و بی ارتباط تلقی شوند. به عالوه در جامعه ای که در آن حضور زنان به عنوان مخاطبان واضح است، نشده شناخته رسمیت به هنوز هنری، آثار عام از آنها برای هنری آفرینشگری جایگاه شدن قائل که است فضای چنین در بود. خواهد تصور از خارج بسیاری ها دید خفقان آوری، روی آوردن زنان به هنر چیزی فراتر از فعالیت هنری است؛ زیرا زنان هنردوست و هنرمند در جامعه مان نه تنها به هنر می پردازند، بلکه برای آن مبارزه می کنند و از کارزار و

خارزار پرمشقت هنجارهای سنتی عبور می کنند.بیشترین آثارهنری در طول تاریخ معموالً توسط مردان آفریده در زنان کمرنگ حضور معنای به خود این و است شده مردان برتری معنای به هرگز این اما است. هنری عرصه های نسبت به زنان در حیطه هنر نیست. بلکه این امر رابطه مستقیم تاریخ موج با نگاه پدرساالرانه و مردانه ای است که در روح می زند. ظهور زنان هنرمند در برهه هایی از تاریخ هنر به درستی

از آفرینشگری تا ازخودگذری؛ حکایت زنان هنرمند افغانستان

آینده افغانستان در گرو دو انتقال قدرت در 2014

این در است. قدرت انتقال سال 2014 سال تکمیل می گیرد. صورت عمده انتقال دو سال نیروهای از امنیتی مسئولیت های انتقال روند بین المللی به نیروهای امنیتی افغان به معنای انتقال سخت افزاری قدرت به حکومت افغانستان است. در روی دیگر انتقال قدرت از حکومت موجود را جدید، مشروع و مردمی حکومت یک به سال این در قدرت نرم افزاری انتقال می توان اهمیت، نظر از قدرت انتقال دو این نامید. می زند. رقم را کشورمان آینده سرنوشت بدون انتقال روند این دو در اگر و اما هرگونه شک می تواند آینده کشور را با تهدیدی جدی مواجه کند و عمال کشور را به سمت بی ثباتی،

ناامنی و یا تجزیه رهنمون شود.انتقال مسئولیت های امنیتی از نیروهای بین المللی به ارتش افغانستان فرایندی است که در سال های و افغانستان توجهات صدر در همواره اخیر و اهمیت به توجه با است. بوده جامعه جهانی از مختلف طرف های سوی از که مدت زمانی و افغانستان حکومت تا گرفته جهانی جامعه صرف روند این برای جامعه مدنی و رسانه ها انتقال که بود امیدوار می توان است، شده تداوم هرچند کرد. تجربه را موفقیت آمیزی مخالفان سوی از امنیتی تهدیدات گسترش و تجهیزاتی و تسلیحاتی محدودیت های مسلح، نظامیان افغان، و بالتکلیفی در کمیت و کیفیت خصوص به بین المللی نیروهای حضور ادامه که است مواردی از همه آمریکایی نیروهای اما با چالش هایی مواجه می کند. انتقال را روند در جانب مقابل تعهد طوالنی مدت جامعه جهانی با افغانستان سبب می شود که این چالش ها تا حد

زیادی به حاشیه روند.وقوع به سال این در که قدرت دیگر انتقال به حکومت یک از اقتدار انتقال می پیوندد، حکومت مردمی و مشروع دیگر است. این انتقال از آن جهت که اولین انتقال مسالمت آمیز قدرت می تواند است، افغانستان اسالمی جمهوری در برای سیئه یا و حسنه سنت یک پایه گذار به انتقال قدرت این باشد. اگر انتقال های آینده صورت مردم واقعی آرای با و مشروع شکل گیرد و در نتیجه آن یک تیم مردمی و مدبر زمام افغانستان شک بدوش گیرد، دست به را امور مقابل در پیمود. خواهد را ثبات و توسعه راه یا کنونی تداوم حکومت برای تالش گونه هر از دست نشانده حکومت یک آمدن کار روی شک بدون گیرد، صورت که هم مجرایی هر کشور را به سوی بحران، ناامنی و تجزیه به پیش

خواهد برد.شکل به باید قدرت انتقال این که آنجا از برخالف گیرد، صورت آن دموکراتیک گفته های غالب که ارگ یا غرب را تعیین کننده رای می کنند، معرفی انتخابات این سرنوشت خواهد را تعیین کننده و اساسی نقش مردم داشت. در چنین فضایی هرگونه دست کاری و اعمال فشار از مجاری غیرقانونی در روند انتقال نتیجه در بود. همگان آشکار خواهد بر قدرت در صورت تقلب و دستکاری در روند انتخابات ما شاهد بحرانی همه گیر و گسترده خواهیم شد. با این حساب امید می رود که هر دو روند انتقال انتقال نرم افزاری قدرت سال آینده به خصوص صورت 1393 حمل انتخابات قالب در که می گیرد، به شفاف ترین و سالم ترین وجه ممکن به وقوع پیوندد تا راه ما به سوی آینده ای روشن

پس از 2014 هموار گردد.

صفحه 2

ش. زرگری

ناگفته های داکتر عبداهلل به رییس جمهور کرزی

2

انتخاباتی تکت عمده ترین رهبر عبداهلل، عبداهلل داکتر رییس جمهور با گذشته روز حکومت، اپوزیسیون کرزی در ارگ دیدار کرد. این دیدار که گفته می شود بیشتر حول با تقاضای داکتر عبداهلل صورت گرفته است است. بوده آینده سال ریاست جمهوری انتخابات محور کرزی رییس جمهور از عبداهلل داکتر نشست این در در حکومت نفوذ اعمال و دخالت از تا است خواسته انتخابات آینده جلوگیری به عمل آورد تا به این ترتیب

باشد. و سالم انتخاباتی شفاف افغانستان شاهد مکرر اظهارات وجود با که است حالی در این مهندسی و دخالت عدم بر مبنی کرزی رییس جمهور هم هنوز ریاست جمهوری، ارگ سوی از انتخابات کنار در دست کاری ها و مداخله ها این از هراس چالش های بزرگ ترین موجود، امنیتی تهدیدهای

انتخابات آینده عنوان می شود. فراروی اولین عنوان به می تواند که جهت این از مالقات این حرکت داکتر عبداهلل برای تضمین سالمت انتخابات سال باالیی اهمیت از است، شده گرفته دست روی آینده برخوردار است. زیرا بدون شک این بار داکتر عبداهلل با انتخابات ریاست جمهوری گذشته دارد، از تجربه ای که

نمی خواهد وارد یک بازی جدید و ناشناخته شود.مردم اسالمی وحدت حزب رهبر محقق محمد استاد سایت در که نوشته ای در پیش چندی افغانستان که بود کرده اشاره رسید، نشر به سکوت جمهوری با وی گفته است داکتر رییس جمهور کرزی در نشستی ریاست جمهوری برای مناسبی و خوب فرد عبداهلل این گرفتن درنظر با نمی شود! رییس جمهور اما است، نقل قول، هراس داکتر عبداهلل از سوءنیت ارگ نشینان هم این به قدر هم که خوش بینانه بود. هر نخواهد بی جهت مبنی نشانه ای آن از نمی توان هم باز شود، دیده سخن اپوزیسیون قبال در کرزی رییس جمهور حسن نیت بر

کرد. استنباط به رسول زلمی به کرزی رییس جمهور مستقیم اشاره شانگهای نشست در ارگ حمایت مورد نامزد عنوان و اهداف بیانگر می تواند که است دیگری عالمت هم انتخابات روند در مداخله برای حاکم تیم برنامه ریزی سال آینده تلقی شود. حتا اگر توجیه شود که این سخن برای نیت وی معنای به نمی تواند رییس جمهور هیچ گاه پذیرفت باید حداقل باشد، آینده انتخابات مهندسی سوی از جدی کمپاین یک از کمتر سخن این که

نیست. کشور برحال رییس جمهور پیشنهاد مانند دیگری پشت پرده و سخنان نشانه ها این با بلخ، نور، والی استاد عطا محمد برای چک سفید ارگ در و ارگ بی طرفی به نسبت نمی توان شک بدون زیاد آینده انتخابات در کرزی رییس جمهور آن راس و شواهد که داشت اذعان باید نتیجه در بود. خوشبین مهندسی برای تداعی گر تالش های حکومتی قراین همه ارگ حمایت مورد تیم های از یکی سود به انتخابات

است.چهره های حضور حتا بنگریم، قضیه به دید این با اگر خود علیحده انتخاباتی تکت های در حکومتی مختلف که حضور معنا این به باشد. معنا و پیام می تواند حاوی متعدد تیم های در حکومتی شخصیت های از بسیاری برای در هم شکستاندن رای تاکتیکی به عنوان می تواند نامزد نفع به آنها یکی یکی انصراف و سپس اپوزیسیون

اصلی ارگ باشد. اگر نیم نگاهی به فهرست ده نفری یی که پس از بررسی سوی از ریاست جمهوری نامزد 26 صالحیت های بیاندازیم، شد، داده بیرون انتخابات مستقل کمیسیون

حلقه نحوی به حاضر چهره های بیشتر که می شود دیده وصلی با ارگ دارد؛ عبدالقیوم کرزی برادر رییس جمهور کرزی است. داکتر زلمی رسول هم همان عضوی از کابینه رییس جمهور کرزی بوده که وی او را به نحوی وصی و میانه هم احمدزی اشرف غنی است. نامیده خود جانشین نامزدان در جمع همواره او نام دارد. تیم حاکم با خوبی عبدالرحیم هست. و بوده ارگ حمایت مورد احتمالی وردک، وزیر دفاع پیشین و از یاران دیرینه رییس جمهور ارشد مشاور ارسال امین هدایت می رود. شمار به کرزی کابینه در حضور اقبال هم چندی که بوده کرزی آقای پیشین والی عنوان به شیرزی گل آقا است. داشته را وی

نیکی داشته است. با کابل روابط ننگرهار پیشین رئیس هالل، قطب الدین چهره ها این از غیر به حکمتیار گلبدین رهبری به اسالمی حزب سیاسی کمیته دارد، یا داشته ارگ با رابطه ای چه نیست معلوم هرچند شاخه اسالمی حزب با خوبی میانه که جهت آن از اما در می تواند آسانی به شک بدون ندارد، ارغندیوال که هم نعیم نادر سردار گیرد. قرار حکومتی ها صف برادر نوه عنوان به است، شناخته شده ای کم تر چهره تیم های با بیشتر تعامل زمینه احتماال خان، داوود سردار

محافظه کار ارگ دارد.خاطر به که باشد نامزدی یگانه شاید اما سیاف استاد دارد کرزی رییس جمهور انتخاباتی بازی از که عقده ای هم اسماعیل خان کنارش در که این گرفتن درنظر با و به رفتن کنار و پیوستن به متمایل می کند، خودنمایی بدون کرزی رییس جمهور وقتی باشد. عبداهلل داکتر نفع هماهنگی با استاد سیاف، او را نامزد احتمالی ارگ نامید، در واقع او را مجبور کرد که در یک بازی حیثیتی، بدون این که درصدی بر پیروزی خود امیدوار باشد، وارد میدان ادامه در سیاف استاد که می رسد نظر به نتیجه در شود. این بازی همواره می کوشد که پاسخ دندان شکنی به ارگ حاکم، تیم برای ممکن پاسخ سخت ترین شاید که دهد

کنار رفتن او به نفع داکتر عبداهلل باشد.که نشانه هایی و صف بندی ها این به توجه با حال هر در که گفت می توان قطع به است، پیدا کنونی بازی های از آینده انتخابات در گفته هایش برخالف کرزی آقای روند مدیریت برای تالش بود. نخواهد و نبوده ساکت در حتا حکومت ها سوی از حاکم تیم سود به انتخابات در البته آنچه نیست. تازه ای بحث توسعه یافته کشورهای میان حکومت ها متفاوت است، میزان دخالت تیم حاکم و افراد مقتدر در انتخابات است. در کشور ما به نظر می رسد که سخن گفتن از مداخله یا عدم مداخله تیم حاکم امری روند در حکومت صورت هر در زیرا باشد؛ بیهوده منافعی دارد که راهنمای عمل آنها در انتخابات عالیق و و نحوه که این جاست اما سخن می باشد. سیاسی عرصه تنها مداخله این آیا است؟ حد چه تا مداخله این میزان مانند کناره گیری از طریق تاکتیک هایی ابزار سیاسی و با خالصه ارگ تیم اصلی نامزد نفع به نامزدان یکی یکی ابعاد وسیع تری دارد و حتا این مداخله این که یا می شود

تا سرحد پر کردن صندوق های رای پیش می رود؟رییس جمهور با عبداهلل داکتر مالقات این می رسد نظر به عدم برای پیشگیرانه حرکتی عنوان به بیشتر کرزی باشد. داکتر عبداهلل تیم حاکم از سوی انتخابات مهندسی گمان و است آگاه ارگ کنونی بازی های از خوبی به سنجیده درخوری پاسخ حرکت هر برای که می رود از هراس می کشاند ارگ به را او پای اما آنچه باشد. ارگ سوی از است ممکن که است گسترده ای تقلب بازنده به را او دیگر بار طریق این از و گیرد صورت

کند. تبدیل میدان

این جا برزخ است. همه چیز و همه کس در تعلیق به سر می برند. یکی از شلوغ ترین گذرگاه هایی که انبوهِ مسافران

از گوشه و کنارِ جهان به این جا می آیند تا بروند. برزخ اگر وجود داشته باشد، باید جای عجیبی باشد: ایست گاه

انتظار و چیزی شبیهِ »اندوه سرا)بیت االحزان(«. شاید بتوان گفت که انتظار مالآ­لورِ برزخ، به مراتب دردناک­تر از سقوِط قطعی در جهنم و هر عذاِب الیِمِِ دیگري است؛ زیرا انتظار اگر از حدی بگذرد انسان را از پای

در می آورد.

فوتبال فدارسیون مقامات سی- بی بی توانسته این کشور که کرد اعالم افغانستان مجوز تاریخش در بار اولین برای است بدست را آسیا )ب( دو درجه مربی گری

آورد.افغانستان فوتبال فدراسیون اعالم براساس مربیان توسط آموزشی«ب« دوره فدراسیون فوتبال آسیا، ۲۳ میزان/ مهر آغاز

شده است.فوتبال فدراسیون ایرانی مربی نعمت، پور اردشیر عهده به را افغان مربیان آموزش مسئولیت آسیا دوره قبال که افغان مربی 17 دوره این در و دارد کرده دریافت را 3 درجه گری مربی آموزشی

بودند، حضور دارند.که شده اعالم روز 21 مربیان این آموزشی دوره فراگیری به نظری و به صورت عملی افغان مربیان

فنون فوتبال مدرن خواهند پرداخت.دوره این برگزاری افغانستان فوتبال فدراسیون موفقیت یک افغانستان مربیان برای را آموزشی آینده در دارد انتظار که است گفته و خوانده آموزشی دوره آسیا فوتبال فدراسیون نزدیک کشور این در نیز را )الف( یک درجه مربی گری

برگزار کند.

افغانستان فوتبال فدراسیون دبیر آقازاده، علی رضا فدراسیون که گفت بی بی سی به باره این در نیز که توانسته تالش سال 5 از بعد افغانستان فوتبال دوره«ب« آموزش برای را آسیا فوتبال فدراسیون

در این کشور متقاعد کند.او در ادامه افزود که فدراسیون فوتبال درنظر دارد و کمی نظر از را افغانستان در مربیان تعداد که فوتبال رشد برای روند این و دهد افزایش کیفی

افغانستان ضروری است.که »ب« دوره آموزش به اشاره با آقازاده آقای برگزار می شود، افغانستان تاریخ بار در اولین برای رسمی مجوز که افغان مربیان تعداد اکنون گفت نفر 45 حدود به داراند را آسیا فوتبال فدراسیون

می رسد.در فوتبال باشگاه هزار 4 اکنون که کرد تاکید او فوتبال فدراسیون که دارد وجود افغانستان سراسر را ها باشگاه این مربیان تا دارد نظر در افغانستان

آموزش دهد.دبیر فدراسیون فوتبال افغانستان افزود که اکنون در ثبت افغانستان سراسر در بازیکن هزار ۸0 حدود شده که این افراد در مدارس و باشگاه های فوتبال

در سراسر افغانستان به بازی فوتبال رو آورده اند.او در ادامه بیان داشت که اکنون در شهر کابل 20 در و دارد وجود دختران مختص ورزشی باشگاه والیت های هرات، مزار شریف و پروان نیز باشگاه

مخصوص زنان وجود دارد.قابل رشد اخیر سالهای در افغانستان فوتبال جاری سال در کشور این است. داشته مالحظه ای

قهرمان کشورهای جنوب آسیا شد.فیفا در رتبه بندی افغانستان در رده در حال حاضر

133 جهانی و 21 آسیا قرار دارد.

ناگفته های داکتر عبداهلل به رییس جمهور کرزی

Asad Buda

سال دوم * شماره 31 * یک شنبه * 5 عقرب 1392 * 27 اکتوبر 2013 * 22 ذی الحجه 1434

فوتبال افغانستان مجوز مربی گری درجه دو آسیا را بدست آورد

شبکه رنگین کمان

محمدکاظم کاظمیسه گانه های نگارش­­­­­­­­­­­­

متن اصلیبا توجه به این واقعیت که اکثریت مردم افغانستان از

لحاظ تباری، غیرپشتون بودند، طرزی و همکارانش با دو چالش مواجه بودند.

................نظر ویراستار

1. »اکثر« یعنی »بیشتر«. مثاًل می گوییم »اکثر نمایندگان با این الیحه موافق بودند.« یعنی بیشتر نمایندگان. ولی »اکثریت« یعنی »بیشتر بودن«، چنان که می توان گفت

»نمایندگان معتدل در اکثریت هستند« یعنی در وضعیت »بیشتر بودن« هستند. در جمله ی باال »بیشتر بودن« منظور

نیست، بلکه »بیشتر« منظور است. پس باید آنجا »اکثر« گفت یا حتی خود »بیشتر«.

نظیر این خطا به شکلی دیگر در مورد »بشریت« هم رخ می دهد. »بشریت« در اصل یعنی »بشر بودن« یا

»انسان بودن« ولی ما بسیار وقت ها آن را به خطا به معنی »جامعه ی بشری« به کار می بریم و این درست نیست.

2. کلمه ی »واقعیت« در اینجا ضرورت ندارد. »این واقعیت« وقتی به کار می رود که خود واقعیت در جمله ی قبلی گفته شده باشد و ما در اینجا فقط به آن اشاره کنیم.

ولی اینجا واقعیت در همین جمله بیان شده است و نیازی به ذکر دوباره ی آن نیست.

3. تکرار فعل در جمله عیبی ندارد، ولی اگر نباشد بهتر است. در اینجا دو تا »بودند« داریم که می شود یکی را با

تغییری در جمله، حذف کرد........................

متن ویرایش شدهبا توجه به این که اکثر مردم افغانستان از لحاظ تباری

غیرپشتون بودند، طرزی و همکارانش دو چالش در پیش داشتند.

صد سال جنگ برای یک سال صلحصد سال دروغ برای یک سال راستی

جنبش لب ها و قدرت اهریمنی تاثیر کالمانسان

پرنده ای است با آوازهای مسموم

حسین پناهی

Seddiqa Bakhtiari

فیسبوک نامهعلی پارسا

ما عادت کرده ایم همیشه برف هایمان را به بام دیگران بیاندازیم... همیشه دیگران را مسئول خطاهای خود

بدانیم! اگر فساد همه جامعه را فرا گرفته است، یا آنرا توطئه بیگانگان میدانیم و یا هم تقصیر حکومت یا ... در

این میان اما همیشه این »من« بیچاره و قربانی بوده!!ما در رنگین کمان میکوشیم تا در راه اصالحات اجتماعی

از درون جامعه وارد شویم... ما اصالحات را از »من« شروع می کنیم؛ بعد این »من«ها با هم یکجا می شود و

»ما« را می سازد... پس بیایید تا »ما« شویم!

متولد حضرتی شیرین نمرۀ اول است؛ ایران جغرافیه بخش دّوم سال دانشگاه شبانۀ بخش در به نزدیک است، کندز می نویسد، است ماه هفت نخستین اش های کار در می شود دیده جوهره های منتظر را سبزی آیندۀ که را شعرهایش است؛ نشسته

بیشتر از طریق فیسبوک به مخاطبانش رسانده است.

1دست های بی ریشه ام را

در گلدان عشق می کارم،انگشتانی که همیشه

خوشه های اندوه را می فشرند،شاید ازبوسه های مکرر خورشید

آغاز تولدی دوباره باشند.2

نسیم یادت وزید،بوسه ای نثارش کردم،

موج تنهایی ام طوفانی شدو به عمق بحرعشقت پرتابم کرد،بیا شیشه های همدیگررا بشکنیم

یک آیینه باشیم!3

سکوت...حرف ناگفته ای ست

که به گلوی دلم چنگ می زند،سخن چگونه پر بگشاید،

وقتی واژه ها در قفس اند؟!4

خسته ام از دیارآدمک ها،سفرم این بار

به شهرآسمان است،به خانه ماه

و سوغاتی امچمدانی پر از ستاره

خواهد بود.5

من بی تودرباغچه دلم درد می کارم،

یادت اماآن قدر زیباست

که عشق می روید.6

نگاه تلخ خاک به باغچه تشنهحوض، تنها وخالی

درحسرت تصویرپاییزی باغآسمان خسته ازابرهای ولگرد

ومن ازپشت پنجره نگاه نگرانم را می دزدم !

7دلتنگ که می شوم

کجای آسمان قدم بزنم تا دل مهربان

ابرها برایم بسوزد

و منبه باران برسم.

۸نیمه شب،

خواب با چشمانم قهراست اتاق بوی دلتنگی می دهد،

کنارپنجره می روم دستم را روی پوست شیشه می کشم

کاش می شد به مهمانی ستاره ها روم باد گیسوان سیاه شب را

نوازش می دهد، و ماه به خلوت تنهایش

فرایم می خواند، گر خواب با چشمانم پیوند نبست

تا سپیده بیدار می مانم و خورشید مرا

به صبح پنجره دعوت خواهد کرد.

***

سال دوم * شماره 31 * یک شنبه * 5 عقرب 1392 * 27 اکتوبر 2013 * 22 ذی الحجه 1434

در ادامه آیینه نوروز... کبیسه روش یعنی شده اضافه مارس ماه به تاریخ میالدی غلط است، یعنی سالی که کبیسه است، کبیسه سالی که و می کنند کبیسه نیست نیز تاریخ این مبدأ روز در نمی کنند. کبیسه اختالف است. قابل یاد آوری است که نخستین ایجاد کرده تقویم را زردشت کبیسه کردن در

است«.)ص 139 کتاب تقویم و تاریخ(به زمستان در قرن هجدهم بهار از اّول سال را

میالدی برده اند.نه مربوط »تاریخ اسکندری« نوشتۀ موصوف به به والدت است نه جلوس، نه فتوحات و نه مرگ چهار به نسبت مبدأ روز و مبدا سال اسکندر. حاشیۀ موجب به نیست. مشخص اصلی نقطۀ اصل در که اسکندری، تاریخ 133 ی صفحه

تاریخ رحلت زردشت بوده است.بناهای تاریخ مصری، تاریخ دیگر، تاریخ های شهر روم، تاریخ ابراهیمی، تقویم تورفانی و غیره دارند. جداگانه بحث های کدام هر که است

)ص 4 تقویم و تاریخ ایران(»در : می نویسد دیگر جای در نویسنده همین از میالد تقویم های تورفانی در قرن هشتم پیش زیج ها در شده، برده نام یزدگردی تقویم از )یزدگردی( تاریخ این وضع نجومی کتب و و اند داده نسبت وی از قبل و جم زمان به را یزد به مربوط تاریخ این اند که، تصریح کرده گرد شهریار فارس نیست یزدگردی یعنی الهی. در تاریخ از بالذری، یعقوبی، و طبری گرفته تا روضه الصفا و حبیب السیر تصریح کرده اند که نبوده است پادشاه در سال 11 هجری یزد گرد

.تاریخ یزدگردی مربوط رحلت زردشت است.و خدایی تاریخ را میالدی تاریخ نیز عیسویان ماه های روز از یک هر یعنی اند. گفته الهی ها بعد ولی داشت مخصوصی آغاز ایزدی،

گفتند. یزدگردی را روزی 365 سال هرگونه و برای تمیز از تاریخ های دیگر آن را یزدگردی

باستانی می نامند.سال های یزدگردی 365 روز بدون کسر است و ازین جهت سر سال در تمام فصول سیر می کند. مبدأ سال یزدگردی باستانی 5025 سال پیش از

میالد است.«گ ص 30 و 34 کتاب -تقویم و تاریخ ایران از رصد زردشت تا رصد تهران دانشگاه استاد مقدم م. خیام-گردآورنده

13۸7و افراد بعضی که طوری آن می شود مالحظه مانند نوروز مورد در مغرض یا بی خبر محافل می کنند، فکر دیوار« پهلوی های نشین »آفتاب از پُر و هزار ساله تاریخ چند نوروز، یک نبوِد از نمی توان سادگی به که دارد نشیب و فراز آن گذشت و به آن خطه بطالن کشید و یا آنرا

تحریم کرد.قبایل بدوی عرب، از دوران قبل از اسالم تا زمان و تاریخ واحد بن خطاب »رض« خالفت عمر معیینی نداشته؛ هر قبیله یی ، مبدأیی برای خویش ایجاد کرده بود. مثاًل: دسته یی ریاست عمرو بن ربیعه؛ عده یی وفات ولید بن مغیره؛ برخی وفات نمرود؛ آتش جمعی مخزومی؛ معیره بن ُهشام عده یی بنای خانۀ کعبه و گروهی هم گذشته های مربوط به خود را مبدأ قرار می دادند و این مبدأها

نیز دایمی نبودند، بلکه تغییر می خوردند.هر ، نیز پیغمبر«ص« وفات تا هجرت سال از سال : مثاًل می یافت. شهرت مهمی به نام سالی را/ هجرت دوم سال سنۀ/االذن را هجرت اول

آزمایش( )سال التمحیص را سوم سال االمز الوداع سنۀ را هجرت دهم سال باآلخره و...

می گفتند. )106( عمر حضرت که بود هجرت هجدهم سال در

گردید مواجه تقویم نبود مشکل به »رض« عجم تقویم از که دادند مشوره او به اصحاب

استفاده کند.بود که هرمزان پارسیان مدینه شخصی میان در نام داشت ] از نام اش پیداست که احتماً زردشتی بوده باشد [ از او پرسیدند موصوف گفت: ما، در میان خود برای ضبط اوقات حساب » ماه- روز« مُعـَرب موّرخ کلمۀ که می شود ]گفته داریم.

همان ماه - روز است.[یزدگردی، جملۀ، از تقویم انتخاب در مسلمین -پارسی -میالدی، رومی و اوستایی، کدام یک را برگزینند، پس از بحث طوالنی به فکر ایجاد حادثۀ 4 جملۀ از و شدند خود برای تقویمی بزرگ مربوط به پیامبر بزرگ اسالم: تولد، بعثت،

هجرت و وفات - هجرت را مبدأ قرار دادند.در حالیکه هجرت در روز سه شنبه ، هشتم ربیع دیدند- آن ها الزم ولی بود، افتاده اتفاق االول اول ماه مُحرم، همان سال، یعنی 6۸ روز عقب تر

را- تاریخ هجرت قبول و مبدأ قرار دهند.یعنی سنۀ هجری قمری موجود که 1433 هجری است شمسی هجری 1391 با مُصادف قمری سه روز که پیغمبر »ص« اصلی هجرت روز از شنبه هشتم ربیع االّول می باشد گرفته نشده؛ بلکه روز 6۸ یعنی ، محرم ماه اّول مصلحتی بهطور از روز هجرت گرفته شده است، چون که قبل ماه مُحرم نزد اعراب یک ماه با اهمیت بوده است

که ممکن ریشۀ و اساس دینی هم نداشته باشد.روی گردش از را- قمری سال هجری بنابرین »ماه« گرفتند که درمیان اعراب مرسوم بود؛ یعنی 12 ماه هاللی را- که هرگز کم تر از 29 روز و قمری نباشد، یک سال هجری روز از 30 بیشتر خواندند. به این صورت ماه ها و سال های قمری

/عربی حقیقی هستند یعنی کسر ندادند. )107(

خمسه مسترقه در آخر آبان ماه/عقرب بوده. پس آمده بهعمل کبیسه سال بار هشت زمان این تا

بوده است.در تقویم یزدگردی به دلیل آنکه کبیسه رعایت نمی شده، عید نوروز همیشه با اّول حمل و نقطۀ مانند بلکه نمی گردیده، مصادف ربیعی اعتدال در سال، فصول تمام در قمری، ایام و اعیاد گردش بود . ابتدأ متوکل خلیفۀ عباسی در 243 بااهلل در سنۀ 2۸2هـ ق برای هـ ق سپس مُعتضد آن، اصلی موضع و به موقع را، نوروز این که اصالح به محتاج برگردانند، حمل اّول یعنی کبیسۀ اهمال شده گشتند و از زمان یزدگرد سّوم تا زمان خودشان را حساب نموده، کبیسه کردند،

تا نوروز به محل اصلی خود برگشت.)104(سلطان جالل الدین ملکشاه بار دیگر در 471هـ و هجده نموده اصالح را اهمال شده کبیسۀ ق روز از فروردین ماه قدیم یزدگردی را، کبیسه کرد و نوروز را- روزی قرار داد که در نصف حمل/ درجۀ اول در آفتاب روز، آن النهار

فروردین باشد و در نصف النهار مقدم، در آخر حوت همین روز را. نوروزجمشیدی می خوانند،

فردوسی طوسی به همین سبب گفته است:فرۀ از فروماند // او بر تخت انجمن شد جهان

بخت اوبه جمشید بر گوهر افشاندند // مر آن روز را،

روز نو خواندند )105(کتاب در تهران دانشگاه استاد ذ.بهروز آقای تا زردشت رصد از ایران در تاریخ و »تقویم رصد خیام« می نویسد: »در زمان عیسای مصلوب روز ده میالدی 14 قرن در است. اختالف ع

سید نایل ابراهیمی

نمود یا چارچوب مشخص و محدودی برای آن متصور شد. در حقیقت به نظر می رسد داستان کوتاه یک تعریف تجربی است اندوختن تجربه و مطالعه ی داستان های با تازه کار نویسنده ی و تعریف این به معرفتی به صورت نویسندگان معروف می تواند تعریفی چه که اید کرده فکر کنون تا مثال برای یابد. دست ابزار نقاشی، روش همه این با کرد؟ ارایه نقاشی از می توان متفاوت، و سبک های مختلف، چه تعریفی می توان ارایه داد که هم آثار ونگوک را در بر بگیرد و هم آثار پیکاسو را؟ هم سبک یک به کسی اگر اما را؟ کوبیسم شیوه ی هم و را کالسیک موزه نقاشی سده های مختلف برود، و نقاشی های قرن 16 تا 21 را ببیند، شاید مفهموم هنر نقاشی را تا حدی درک کند و دیگر

نیازی به تعریف کالمی این هنر نداشته باشد. از ویژگی های داستان کوتاه می توان به حجم اندک آن در مقابل »رمان«، »داستان بلند« و »داستان نیمه بلند« اشاره کرد. محدوده ی معمول داستان کوتاه بین 5 تا 15 صفحه ی کتابی است و بندرت ممکن است تا مرز 49 صفحه تجاوز کند. همچنین داستان کوتاه در اغلب موارد تنها دارای یک شخصیت اصلی است و تعداد شخصیت های فرعی داستان از سه تا چهار نفر فراتر نمی رود )در مورد شخصیت های داستان کوتاه به تفصیل در جلسه ی چهارم حادثه ی تنها یک همیشه کوتاه داستان سخن خواهیم گفت(. اصلی دارد و خط طرح داستان مستقیم و یک بعدی است؛ یعنی به رسیدن در جهت و ندارد اضافه برگ و شاخ داستان مسیر حادثه ی اصلی است )در مورد مفهوم حادثه در جلسه ی پنجم و در مورد »خط طرح« در جلسه ی دوم صحبت خواهیم کرد(. این

ویژگی ها »داستان کوتاه« را از »رمان« متمایز می کند. )3( از تکان ـ که آن را بصورت یکی ارزش واقعی داستان کوتاه دهنده ترین ابزارهای مؤثر بر گروه های مختلف جامعه در آورده انتقاد و جامعه، مردم با همدردی سریع، رسانی پیام ـ است

هنرمندانه از وضعیت موجود است. همان طور که در گفتار قبل نیز گفته شد، تعریف و منظور ما از »داستان کوتاه«، تعریف خاصی است و منظور نوشته ای برخاسته با و است نویسنده یک هوشیار ذهن نوآوری و خالقیات از مقوالتی مانند »اسطوره«، »قصه«، »حکایت«، »روایت«، »خاطره« و... کاماًل متفاوت است. »داستان کوتاه« اگر چه ساخته ی ذهن

و خیال نویسنده است، اما مانند آیینه ای از زندگی واقعی بشری خواننده که باشند انسان هایی باید آن شخصیت های و است

بتواند آنها را باور کند. آموزش داستان کوتاه

ایجاد با مترادف را آموزش تربیت، و آموزشی کارشناسان بنا بر این هنگامی که بحث از تغییر رفتار در فراگیر دانسته اند. آموزش به میان می آید، خواسته یا ناخواسته صحبت از بایدها و نبایدهاست و از طرف دیگر بایدها و نبایدها یعنی ایجاد قانون، قید، بند، حدود، و مرز؛ و صد البته آموزش داستان نویسی نیز از

این سخن مستثنی نیست، اما... اما چگونه می توان چیزی را که از جنس هنر است و به همین دلیل ماهیتی نوآور و ساختار شکن دارد در چارچوبی مشخص و محدود قرارداد؟ چگونه می توان داستان را با تمامی شیوه های و تالش و تجربه قرن ها از متأثر که سبک هایی و نگارش قاعده ی خشک و قانون بند چندین و چند نوآوری است، در از می توان چگونه و کرد؟ اسیر نویسی« داستان »فنون نام به زندان در آنکه حال داشت نوآوری انتظار داستان نویسنده ی

قواعد از پیش تعیین شده اسیر شده است؟ پاسخ این است که این قواعد و قوانینی ـ که با نام فنون داستان نویسی ارایه می شوند ـ هیچ کدام وحی منزل و حکم به ال بدیل نیستند. این فنون تنها قواعد کلی و اصول اولیه داستان نویسی و سبک و شیوه ای که امروزه رایج است را بیان می کنند و تخطی از آنها لزوماً به معنی خروج از مکتب داستان نویسی نیست. بسیاری از نویسندگان بزرگ و صاحبان سبک نیز قواعدی از این دست بنیان نهاده اند. را زیر پا گذاشته اند و سبک یا مکتب جدیدی برای مثال ثبات زاویه دید در طول نگارش داستان، یکی از اصول اولیه و بنیادی داستان نویسی سنتی بود )زاویه دید در جلسه سوم تدریس خواهد شد(. اما بعضی از نویسندگان با زیرپا گذاشتن این تنها سبک نه از نگارش داستان، ایجاد شیوه ی جدیدی اصل و جدید در زاویه دید داستان به وجود آوردند، جوایز ارزنده ای از

جمله جایزه ی نوبل ادبی را نیز به خود اختصاص دادند. ولی باید به این نکته توجه داشت که ساختار شکنی و نوآوری در هر هنری، اگر با دید باز و روش صحیح انجام نشود، به از بین رفتن آن هنر می انجامد. »برای شکستن هر قابی باید حدود و زوایای آن را به کمال شناخت«. اگر نیما یوشیج قالب شکنی کرد و شعر نو را در مقابل )یا بهتر است بگوییم در کنار( شعر سنتی )کالسیک( معرفی نمود، به این معنی نیست که او از شعر در نیما تسلط و مطالعات است. بوده بیزار یا بی اطالع سنتی ادبیات فارسی و بیش از ده قرن شعر سنتی بی شک پی و اساس شعر نوی او را تشکیل می دهد و او برای شکستن محدودیت های را مطلب همین بود. آن کامل شناخت از ناگزیر سنتی شعر نمایش نویسی، داستان نقاشی، مانند دیگر هنرهای به می توان بدون جدیدی سبک یا نوآوری هیچ داد. بسط و... سینما، و

پشتوانه ی تجربه ها قدیم و تسلط بر آنها به وجود نمی آید. نوشته شده در فنون از مطالب و اینکه هیچ کدام کوتاه سخن این کارگاه مجازی آموزش فنون داستان نویسی، مطلق نیست و قطعاً مطالب و نظرات ضد آن حتی در آثار بزرگان وجود دارد. این مطالب ممکن است جزء اصول یک مکتب از بعضی حتا نگارشی باشند، در عین اینکه در سبک دیگر ناپسند و نگوهیده است. اما از شما انتظار می رود که مطالب آموزش داده شده را به عنوان کلیات داستان نویسی قبول کنید و تمرین ها را بر پایه ی

آنها انجام دهید.

مقدمه داستان کوتاه ترجمه ی کلمه ی Short story انگلیسی و مترادف بردن کار به این بر )بنا است فرانسوی )Nouvelle( نوول با یا ،»)Novelette( »ناولت ،»)Novel( »ناول جای به »نوول«

»رمان« در فارسی صحیح نیست(. )1( داستان کوتاه به شکل امروزی در قرن نوزدهم ظهور کرد. »ادگار آلن پو« و »گوگول« را می توان پدران داستان کوتاه دانست. پو در سال 1۸42 اصول انتقادی و فنی خاصی ارایه داد که تفاوت میان شکل های کوتاه و بلند داستان نویسی را مشخص می کرد، نویسی داستان کوتاه از آن اصول همچنان در بسیاری گر چه اولین »)Short story( کوتاه »داستان اصالح اما می شد. تقض بار توسط منتقدی به نام براندر ماتیوز در سال 1۸۸5 مطرح شد. به از قرن نوزده تا هم اینک در قرن 21 تغییرات، تحوالت، و عبارتی سیر تکاملی سریعی در داستان کوتاه رخ داده است که نویسندگانی است؛ کوتاه داستان بزرگ نویسندگان مدیون گی دومو تولستوی، لو فلوبر، گوستاو تورگه نف، ایوان چون: پاسان، آنتوان چخوف، هنری جیمز، جوزف کنراد، او هنری، کرین، استفن اندرسن، شروود لندن، جک گورکی، ماکسیم دی اچ الرنس، فرانتس کافکا، جیمز جویس، کاترین منسفیلد، ارنست سارویان، ویلیام موام، سامرست ویلیام الردنر، رینگ همینگوی، ویلیام فاکنر، فرانک تو کانر، آلبر کامو، جیمز تربر،

جی دی سالینجر، و ... )2( تعریف داستان کوتاه

گمان نمی کنم کسی بتواند ادعا کند که تعریف کامل و جامعی مشخص یعنی تعریف زیرا است. کرده ارایه کوتاه داستان از نوعی داستان کوتاه که و نداشته ها. و داشته ها و کردن حدود هنر نگارشی است آن قدر وسیع، متنوع، و استثنا پذیر است که

در بند کردن آن با یک تعریف، بسیار سخت می نماید. از صفحه چند در شده نوشته ذهنی تخیالت کوتاه، داستان شخصیت زندگی از برهه ای آن، در که است نویسنده یک آنان برای حادثه ای و نویسنده ذهن ساخته ی یا شخصیت های

روایت شده است. داستان برای تعریف جامع ترین و کاملترین باال تعریف شاید کوتاه نباشد، زیرا همان طور که گفته شد اصوالً نمی توان داستان کوتاه را با تمام ظرایف و نکاتش در یک یا چند جمله تعریف

3

nawroz.weekly@gmail.com :نشانی

به‌جز‌سرمقاله‌مسووليت‌نوشته‌ها‌به‌نويسنده‌ها‌بر‌مي‌گردد.

Second Year, Issue# 31, Sunday, 27 October 2013

آگهی برای آگاهیهفته نامه نوروز اعالنات تجاری شما را با هزینه

مناسب می پذیرد.همچنین اگرعالقه مند به اشتراک منظم در هفته 0774112366 شماره با هستید نوروز نامه

تماس بگیرید.

weekl

y

شورای علما: حمله به مکان ها و مراسم مقدس حرام است

و انتحاری حمالت افغانستان علمای شورای انفجاری به مساجد، قبرستان ها، مراسم نماز جنازه و حرام« »ناروا را عادی مردم دادن قرار و هدف

خوانده است.رئیس و اعضای شورای علما روز جمعه 3 عقرب با حامد کرزی رئیس جمهوری افغانستان دیدار کرده بمبگذاری در لوگر که در ترور والی و در مورد

مسجدی در لوگر کشته شد، صحبت کرده اند.افغانستان علمای شورای اعضای دیدار این در حمالت محکومیت به که را مصوبه ای محتوای مقدس« مراسم و »مکان ها به انفجاری و انتحاری

صادر شده، در میان گذاشته اند.»بررسی ها روی شکایات انتخاباتی

جریان دارد«انتخاباتی شکایات مستقل کمیسیون مسووالن ها روی شکایات بررسی افغانستان می گویند که والیتی شوراهای و جمهوری ریاست نامزدان

کشور صبح امروز آغاز شده و جریان دارد.نادر محسنی، سخنگوی این کمیسیون به خبرگزاری انتخاباتی شکایات »کمیسیون گفت: بخدی افغانستان، صبح دیروز )4 عقرب( بررسی ها روی شوراهای و جمهوری ریاست نامزدان شکایات

والیتی را رسماً آغاز کرده است.« نادر محسنی، سخنگوی این کمیسیون پس از ختم مهلت شکایت، به خبرگزاری بخدی گفته بود که 474 مورد شکایت در سراسر افغانستان در کمیسیون

شکایت انتخاباتی ثبت شده است. »عدم امضای توافقنامه امنیتی باعث

قطع کمک های امریکا می شود«سنای نظامی خدمات کمیته رییس لیون، کارل ادامه که است کرده اعالم امریکا متحده ایاالت موافقتنامه امضای به مشروط امریکا های کمک

امنیتی و دفاعی میان کابل و واشنگتن خواهد بود.در امریکا دموکرات حزب سناتور لیون، کارل پس گذشته روز متحده، ایاالت سنای مجلس کرزی، حامد با دیدار و افغانستان از برگشت از گفته که مساله تدوام کمک های امریکا به امضای

موافقتنامه امنیتی وابسته است.یوناما از دولت افغانستان خواست

به قوانین انتخاباتی احترام کنددر متحد ملل سازمان نمایندگی هیات دفتر افغانستان افغانستان )یوناما( تاکید کرده که دولت انتخابات ریاست جمهوری و در جریان برگزاری شوراهای والیتی به قوانین انتخاباتی احترام بگذارد

و از قانون اساسی پشتیبانی کند.یان کوبیش نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد در نورستانی یوسف با عقرب 2 گذشته روز کابل دیدار افغانستان انتخابات مستقل کمیسیون رئیس کرده و به او از تعهدات سازمان ملل به حمایت از

انتخابات اطمینان داده است. کار ساخت یک میدان هوایی

جدید در دایکندی آغاز می شودمرکز در دایکندی والیت در محلی مقامات میدان یک ساخت کار که گویند می افغانستان به والیت، این مرکز در معیاری جدید هوایی

زودی آغاز خواهد شد.»این گفت: دایکندی والی شفق، عبدالحق مرکز در متر از 3000 بیش به طول هوایی میدان دایکندی)نیلی( ساخته خواهد شد و در صدد آن هستیم که بودجه آن از طرف وزارت ترانسپورت و هوانوردی افغانستان پرداخته شود تا کار ساخت

این میدان هوایی رسما شروع شود.«***

A Green loo

k to tom

orrow

مبارزه با بی سوادی، تعصب و فساد * حفاظت از محیط زیست، صحت وخانواده

زير‌نظر‌هيأت‌تحرير‌به‌نشر‌مي‌رسد.

محاسبۀ روز نوروز و تقویم های تاریخی:خم و پیچ پُر مراحل سال هزاران طی در نوروز محاسبه انسان های عقل و تصور از که گذشتانده است را بی شماری

عادی بسیار باال است.ق هـ 471 یا 467 سال در جاللی، تقویم ایجاد از پیش تا محاسبۀ نوروز به این ترتیب بود که، سال را- به دوازده ماه سی روزه تقسیم می کردند که جمعاً 360 روز می شد. پنج روز باقی مانده را- در پایان ماه عقرب یا ماه حوت بر آن می افزودند که

جمعاً 365 روز می گردید.)91(می ماند. باقی ثانیه دقیقه 51/45 و 4۸ پنج ساعت این حال با که آن جا از و می شد یک روز سال چهار هر ساعت ها، این در محاسبه نمی آمد، روز اول فروردین)حمل( در فصول سال مانند زمان، آن در نیز خورشیدی ماه های این می کرد، تغیر ماه های قمری در فصول سال متغییر بودند، یعنی نوروز در آغاز

فروردین واقعی یا نقطۀ آغاز اعتدال بهاری قرار نداشت.زمانی که یزدگرد سّوم آخرین شاه ساسانی در سال 632 م بر یا اول فروردین، مطابق تخت شاهی نشست روز نخست سال 16 حزیران)ژوئن( مطابق 27 جوزا بود. یعنی روز نوروز یا اول

فروردین، هر چهار سال، یک روز به عقب می آمد.در سال 467 یا 471 هـ ق)زمان پادشاهی ملک شاه سلجوقی( همین در بوده، ماه( )اسفند 12 حوت مطابق نوروز اّول روز تا مُنجمان، محاسبۀ دقیقی سال ملکشاه سلجلوقی دستور داد، تعیین را فروردین اّول روز و دهند انجام سال خورشیدی از

کنند.)92( طُغرل بیک بنیان گذار سلسله سلجوقی، در 429 قمری )103۸م( شهر نیشاپور را گرفت و در نبرد دندان قان سلطان مسعود غزنوی را شکست سخت داده، قسمت هایی از ماورالنهر را نیز بهدست و ارسالن آلپ برادرزاده اش سلطنت، سال 26 از بعد آورد. بهدنبال آن فرزندش، ملکشاه سلجوقی، از 465 تا 4۸5هـ ق ادامه یافت. سلطنت وی به کوشش خواجه نظام الملک وزیر، از شرق تا چین و از غرب تا مدیترانه توسعه یافت. سالُجقه را می توان آن ها دانست، دری فارسی فرهنگ بزرگ خدمت گذاران از زبان فارسی دری را به عراق آذربایجان و آسیای صغیره)ترکیه غزنوی، سنایی چون بزرگی دانش مندان داده، انتقال فعلی( عبدالرحمن خواجه غزالی، محمد انصاری، عبداهلل خواجه

خازنی)مروی( و دیگران را پرورش دادند.)93(عبدالرحمن خواجه پرور، علم شاه این دستور اساس بر روز که را قبلی محاسبۀ مروی، مشهور شناس اختر خازنی، هـ سال467 اسفند)حوت( ماه 12 با مصادف فروردین اول ق می شد، هجده روز جلوتر برده، ابتدای اعتدال بهاری، اول

فروردین قرار گرفت.نوبت 365 روز محاسبه قرار محاسبۀ جدید، هر سال را در 4 کرده- 12سی روز به ضمیمۀ 5 روز که در گذشته در آخر ماه آبان)عقرب( یا حوت افزوده می شد- سال پنجم را 366 روز محاسبه کردند که پس از ۸ دورۀ چهار ساله- سال پنجم را 366 روز حساب نمودند، بدین ترتیب با محاسبۀ 5 ساعت و چندین دقیقه، روز نوروز، به عنوان نخستین روز فروردین ماه، بعد از

آن تاریخ ثابت ماند.بنابر این نخستین سالی که روز اول فروردین آن- دقیق مطابق

آغاز اعتدال بهاری بود- سال 471 هـ ق است.)94(

قرار استفاده تقویم های هجری قمری و خورشیدی هر دو مورد گرفته است؛ هرچند تقویم هجری قمری به عنوان تقویم دینی در کشورهای غربی پذیرفته شده، اما تقویم خورشیدی به دلیل ثبات و دقت آن، در تعیین فصول سال همیشه مورد استفاده در بسیاری

کشورها قرار دارد.)95(به اساس خورشیدی)1925م( 1304 سال در ایران شاهی دولت تقویم، دو هر تاریخی سیر مورد در زاده« »تقی آقای تحقیق در نموده ارایه غور جهت مربوطه، ملی شورای به را موضوع جلسۀ شب 11 فروردین 1304 خورشیدی- تقویم خورشیدی را تاکنون که است. نموده تصویب کشور رسمی تقویم عنوان به

ادامه دارد.)96(به نوشتۀ خسرو صادقی »برو جنی« در کتاب اوستا از نوروز نامی نیست؛ ولی درمیان متون دینی قدیمی زردشت- که قدیمی ترین

آن »بندهشن« است به جشن های نوروزی اشاره شده است.هخامنشیان که تعصب دینی نداشته و دولت آن ها بر اساس تساُهل و احترام نسبت به آرأ و عقاید مردمان دیگر بنا یافته بود، در پذیرش فرهنگ مثبت بیگانگان نیز مقاومت نمی کردند و بدبینی نداشتند، مبنای محاسبۀ تقویمی خود را بر پایۀ دانش نجومی مصریان قرار

داده و برای نام ماه های سال از اسامی زردشتی نیز سود می بردند.دورۀ گاه شماری اشکانیان نیز ترکیبی از تقویم اوستایی و مصری

بوده، جشن های نوروزی و مهرگان نیز در آن جا داشته است.اما در زمان ساسانیان که دین زردشتی با دولت یک جا شده بود، مراسم و آن ها برگزار می شد با شکوه بسیار نوروزی جشن های درازا به روز چند آن ها جشن و می آوردند. بهجای را مختلفی

می کشید.)97(تقویم نویسی قدیم به استناد کتیبۀ بیستون

کتیبۀ بیستون چیست؟برای روشن شدن این موضوع مجبوریم اندکی به عقب برگردیم. گروهی از آریایی ها، وقتی به طرف فالت ایران رفته، و در آن جا مستقر شدند، آن سرزمین را به نام پارس یا فارس نامی دند. یکی قبیله که رییس این نام داشت و رییس »پاسارگاد« قبایل این از عمومی قبایل دیگر نیز بود »هخامنش« HAKHAMANESH. نام

داشت.و رسیدند پارس حکومت به دیگر پی یکی هخامنش فرزندان با ایالمی ها آشنا قلم رو خود را تا شمال خوزستان گسترش داده

شدند و نوشتن »خط میخی« را از آن ها آموختند.یکی از نوادهگان هخامنش که به حکومت پارس رسید کوروش

نام داشت.که امروزی مازندران دریایی غرب در »ماد« پادشاه با کوروش »اژی دهاک« نام داشت جنگیده کشور او را متصرف شد، با دیدن این حالت، پادشاهان کشور لیدی-بخشی از ترکیه امروزی- بابل اتحادیه یی کوروش ضد بر مصر و امروزی- عراق از -بخش امپراتوری خوردند. شکست دیگر پی یکی اما دادند؛ تشکیل

کوروش به نام جدش امپراتوری هخامنشی یاد می شود.وقتی کوروش در یکی از جنگ ها در شمال کشورش ُکشته شد، پسر بزرگش »کمبوجیه« به قدرت رسید، اما برادرش »بردیا« نا راض گردید. کمبوجیه وقتی خواست به مصر لشکر کشی کند، از ترس

قیام برادرش اورا مخفیانه ُکشت و خودش به سوی مصر رفت.بردیا مرگ از که »گئومات« بهنام شخصی کمبوجیه غیاب در اطالع یافته بود، زیر نام بردیا، قدرت را بهدست گرفت و مدت هفت ماه با عدل و داد حکومت کرد، وقتی اقوام کوروش و دیگر بزرگان فارس خبر شدند به رهبری یکی از اقوام کوروش به نام

داریوش کئومات را ُکشته قدرت را بهدست گرفت.

داریوش با قیام های متعددی روبرو شد که همه را طی سه سال به شدت سرکوب و نظم و امنیت را در قلم روش بر قرار نمود.

کتیبۀ بیستون، در اصل یادگار همین جنگ ها، مجازات دشمنان، وضع قوانین و طرِز اجراآت دولت داریوش است.)9۸(

و نیایش برای یا جمشید، یم فرمان به آریاییان که طوری آن سپاس گذاری به درگاه یزدان مهر هفت روز را اختصاص داده به عقیدۀ آن ها، یزدان مهر جهان را در هفت روز بودند؛ چون نشانۀ مهر، نیایش و ستایش به آفریده است، جشن می گرفتند، روشنایی و پاکی آن، یعنی آتش پرداختند و آنروز -نوروز-نام

گرفت.)99(از هخامنشیان می شود، معلوم بیستون کتیبۀ از طوری که اما نه است بوده خزان آن آغاز که اند می کرده استفاده تقویمی نام اما در آن تقویم سال را- 12 ماه حساب کرده اند که بهار،

بعضی ماه های آن تا هنوز خوانده می شود.کنون تا که است تقویمی قدیم ترین از بیستون کتیبه تقویم مقدس دین ظهور از بعد که تقویمی اما آمده، بهدست پارسیان شده تقویم به موسوم ماه، و برای حساب سال اسالم، »یزد گردی« می باشد و آن، روز جلوس یزدگرد تقویم است، االول ربیع ماه سّوم و بیست شنبه، سه روز که است سّوم رومی، 943 سال حزیران 16 به مساوی قمری 11هجری سال اسکندری و مساوی با 16 ژوئن 632 میالدی است. درین تقویم تا فروردین اول از که- است ماه دوازده و روز 365 سال نیز

اسپندارمذ، تمام ماه ها 30 روز اند.اما پنج روز کم بود را به آخر ماه آبان/عقرب می افزودند، تقسیم ماه به 4هفته، مثل امروز معمول نبود، اما هر روز، نام مخصوص داشت، روز هشتم ماه را)دیبازر( روز، پانزدهم را )دیبمهر( روز

بیست و سّوم را )دیبدین( روز می گفتند.)100(سال 7 ،۸ و می شد تقسیم حصه چهار به ماه ترتیب این به یزدگردی شمسی حقیقی نبود، چون سال را- 365 روز حساب به است، ساعت چند و روز 365 سال حالی که در می کردند؛ ساسانی ها، زمان در که بود کسر همین نکردن حساب دلیل نقطۀ یا اّول حمل مطابق بهار، اول روز یعنی نوروز جمشیدی اعتدال ربیع و اّول فروردین ماه، همیشه در یک جا ثابت نمی ماند و تقریباً هر چهار سال یک روز عقب تر رفته، در طول سال سیر

می کرد.)101(پادشاه ملکشاه الدین جالل پادشاهی وقت در این که تا 1۸ به مصادف تقریباً حمل اول ق( 471هـ سلجوقی)سال واقع حوت برج 13 در نوروز دیگر عبارۀ به یا ماه فروردین شمسی سال آغاز ق 392هـ سال در حالی که در می گردید.

مصادف با اّول حمل بوده است.از پس یعنی است؛ سال 1440 یزدگردی تاریخ کسری دورۀ

انقضای همین مدت روز به نقطۀ اول خود باز می گردد.)102(گفته می شود که این تقویم پیش از یزدگردی نیز معمول بوده، بعدی حوادث مبدأ را خود جلوس سال پادشاهان- غالباً اما اورا رسم که نشد پادشاه کسی یزدگرد از پس می گرفتند.

بشکند، ازین رو آن تقویم باقی ماند.نیز رایج بود و آن این که، کسرزاید بر 365 روز تقویم دیگری را پس از هر 120 سال، که یک ماه می شده، جمع می کردند و بر سال می افزودند. یعنی سال صدوبیست و یکم را- 13 ماه حساب می کردند و در این سال دو فروردین ماه می داشتند. در سال 240 دو اردیبهشت/ثور، همین قسم سال هایی که 13 ماه داشت »وهیکک«،

-بهیزک به معنای مبارک و میمون- می خواندند.)103( چون در زمان نوشیروان ... ادامه در صفحه 3

غالم محمد محمدی

آیینة نوروزچهاردهم( تاریخچه)بخش