Ένα αυιέρωμα τοσ

Political Affairs στις

στέσεις τοσ Φρανκ

Σινάτρα με την

Αριστερά

toufas.blogspot.com

[2]

Λίγα λόγια για αρχή

«Σώρα, θέλω να σκεφτείτε κάποιον σας αρέσει, και θα θέλατε να

έχετε την αυτοπεποίθηση και τα χαρίσματά του. Εντάξει;»

«Εντάξει.»

«Έχετε αυτό το πρόσωπο στο μυαλό σας;»

«Ναι.»

«Φαρίσματα, αυτοπεποίθηση και θέλετε να του μοιάσετε.»

«Δεν είναι ανάγκη να τον ξέρουμε προσωπικά, ε;»

«Ω, Βούλωσε το.»

«Απλά ρωτάω. [...] Ποιόν σκέφτεσαι εσύ, Κεφτέδα;»

«Εγώ; Σα παλιά Μπλε Μάτια. Σον κύριο Υρανκ ινάτρα. Θέλω να

μοιάσω στο Υράνκ ινάτρα. Θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα

ντουέτο.»

(Ώπό την ταινία “Looking For Eric”, του Ken Loach)

------------------------

«Εγώ και ο Γουίλυ Μπάνκ είμαστε τόσο καιρό στην πιάτσα, που

έχουμε σφίξει και οι δυο το χέρι του ινάτρα... Και υπάρχει ένας

άγραφος νόμος γι' αυτούς που σφίξαν το χέρι του ινάτρα.»

«Γάμα το το χέρι του ινάτρα.»

(Ώπό την ταινία “Oceans 13”, του Steven Soderbergh)

Γίναι κάποιοι άνθρωποι, διασημότητες, που με τον έναν ή τον άλλο

τρόπο τους νιώθεις “δικούς” σου: Γίσαι σίγουρος ότι άνετα θα έκανες

παρέα μαζί τους, θα πίνατε κανά ποτηράκι, θα κουβεντιάζατε για

μαλακίες. Παρόλο που ποτέ δεν τους γνώρισες από κοντά. Παρόλο που

δεν έχεις ιδέα για το τι σόι άνθρωποι είναι στην πραγματικότητα και για

το αν όντως αξίζουν το σεβασμό και την εκτίμησή σου. Ίσως νιώθεις έτσι

γι‟ αυτούς επειδή σου αρέσει η φάτσα τους, ένας ρόλος στον οποίο

έπαιξαν, ένα τραγούδι που τραγούδησαν, ένα βιβλίο που έγραψαν.

Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι για μένα ο κύριος Φρανκ Σινάτρα.

Ο Υρανκ ινάτρα πέθανε σα σήμερα πριν 13 χρόνια, στις 14 Μάη του

1998. αν φόρο τιμής, αναγνώστη μου, σου προσφέρω την παρακάτω

μελέτη από το ηλεκτρονικό περιοδικό του Κομμουνιστικού Κόμματος

των ΕΠΏ, το Political Affairs.

ταν έπεσε στα χέρια μου αυτό το κείμενο, το αντιμετώπισα με πολλή

επιφύλαξη. Μου φαινόταν ότι θα ήταν μια ακόμα αγιογραφία για

[3]

κάποιον που το τελευταίο που έχει ανάγκη είναι οι αγιογραφίες. την

πορεία όμως διαπίστωσα ότι η δουλιά που έχει κάνει είναι εξαιρετική και

-σίγουρα- ξέρει για το θέμα με το οποίο καταπιάστηκε πολύ περισσότερα

από εμένα, οπότε του δικαιολογούνται ορισμένες -κατ‟ εμέ- υπερβολές.

Σην κριτική μου στην μελέτη αυτή την περιορίζω στην απόδοση στα

ελληνικά του τίτλου της. το πρωτότυπο κείμενο, που δημοσιεύτηκε στις

22 Ώπρίλη του 2010, ο τίτλος έχει ως εξής: «Frank Sinatra and the

Popular Front: The Leftism of an American Icon». Ο όρος “leftism”,

ο οποίος στην κυριολεξία μεταφράζεται ως «αριστερισμός»,

χρησιμοποιείται για να δηλώσει μια γενικά «αριστερή συμπεριφορά»

(όπως και αν ερμηνεύεται αυτή). Γνδεχομένως κάποιοι να απέδιδαν

αυτόν τον όρο με τις λέξεις «κινηματική δράση» ή να αδιαφορούσαν γι‟

αυτόν και να επέλεγαν κάτι του στυλ «Οι σχέσεις με την Ώριστερά ενός

αμερικανικού ειδώλου». Πάνω κάτω αυτές οι μεταφράσεις

ανταποκρίνονται και στο νόημα που έδινε ο ίδιος ο συγγραφέας στον όρο

που χρησιμοποίησε. Γγώ για να αποδώσω τον όρο «leftism»

χρησιμοποίησα τον όρο «αριστεροσύνη» με την ίδια σημασία που του

προσδίδουν οι συντάκτες του «Ριζοσπάστη» όποτε γράφουν ρεπορτάζ ή

σχόλια για το υνασπισμό και άλλους αριστερούληδες.

Με αυτήν μου την επιλογή δεν μέμφομαι το ινάτρα, γιατί δεν υπήρξε

ποτέ ο «κομμουνισταράς» που θα θέλανε κάποιοι (ανάμεσα σε αυτούς

ενδεχομένως και ο συγγραφέας του κειμένου αυτού!). Άλλωστε ο Υράνκι

δεν έχει ανάγκη ούτε από μένα ούτε από κανέναν για να αποδείξει τι

ήταν.

Σον όρο αυτό τον επέλεξα για να ειρωνευτώ όλους αυτούς που πασχίζουν

να βάλουν ταμπέλες σε διασημότητες και να τους κλείσουν στο ένα ή στο

άλλο μαντρί («ο τάδε ήταν γενικά αριστερός», «ο δείνα ήταν “πανεθνικό

σύμβολο” κλπ).

Σι να κάνουμε; Ο καθένας έχει τα δικά του πιστεύω και πορεύεται όπως

αυτός κρίνει στη ζωή, παίρνοντας τη μια ή την άλλη θέση -μερικές φορές

κάνοντας κι επιλογές φαινομενικά αντιφατικές. Σο τι πιστεύει ο καθένας

και πού κατατάσσει τον εαυτό του δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με το

πώς αποδέχεται το έργο του ο κόσμος, και μάλιστα όχι στατικά, αλλά σε

μια πορεία χρόνου. Πώς π.χ. το έργο ενός καραδεξιού ποιητή απετέλεσε

τη βάση για να φτιαχτεί ένας ύμνο των αγωνιζόμενων κομμουνιστών και

αριστερών και πλέον -ξεθυμασμένο από την όποια του

επαναστατικότητα- είναι κομμάτι του εθνικού αφηγήματος; (Ώναφέρομαι

στο “Άξιον Εστί” του Γλύτη)

Δάχος Σούφας

14 Μάη 2011

[4]

Ο Φρανκ Σινάτρα και το Λαϊκό Μέτωπο

Η αριστεροσύνη ενός αμερικάνικου ειδώλου

Σου Gerald Meyer

(μετάφραση: Ζάχος Σούφας)

ημείωμα του εκδότη του Political Affairs: Αυτό το άρθρο

δημοσιεύτηκε με διαφορετική μορφή στο περιοδικό Science &

Society (Υθινόπωρο 2002). Ο Gerald Meyer δίδασκε Ιστορία για

πολλά χρόνια στο Hostos Community College / City University of

New York και έχει συγγράψει τη βιογραφία του αριστερού

υγκλητικού Βίτο Μαρκαντόνιο, με τίτλο «Βίτο Μαρκαντόνιο, ένας

ριζοσπάστης πολιτικός». Επίσης συμμετείχε στην επιμέλεια του

βιβλίου «Ο Φαμένος Κόσμος του Ιταλοαμερικανικού Ριζοσπαστισμού».

Ο Υράνσις Άλμπερτ ινάτρα ήταν «μια από τους πιο πολυσυζητημένες

διασημότητες της σύγχρονης εποχής… Για χάρη του έχουν καταναλωθεί

ωκεανοί μελανιού και έχουν τραβηχτεί μίλια φιλμ» (Kuntz, 2000, xi, 40).

Πράγματι, για το ινάτρα έχουν ενδεχομένως γραφτεί τα περισσότερα

από όλους τους αστέρες της σόου μπιζ. Πέρα από τις αμέτρητες

βιογραφίες και τα άρθρα που γράφτηκαν και τα ντοκιμαντέρ που

γυρίστηκαν, ο ινάτρα αποτέλεσε αντικείμενο ακαδημαϊκού συνεδρίου,

ενώ εκδόθηκε μέχρι και εγκυκλοπαίδεια για ό, τι είχε σχέση με τη ζωή

του! Παρά όλην αυτήν την μανία για σχεδόν οτιδήποτε από τη ζωή της

“Υωνής από το Φομπόκεν”, παραμένει σχετικά άγνωστη η σύντομη αλλά

έντονη ενασχόλησή του με την Ώριστερά. Μια ενασχόληση η οποία,

ανάμεσα στ‟ άλλα, οδήγησε την κυβέρνηση των ΕΠΏ να μην του

επιτρέψει να τραγουδήσει στα αμερικανικά στρατεύματα στην Κορέα, ενώ

επίσης οδήγησε και σε μια ενδελεχή έρευνα για να διαπιστωθεί αν θα

έπρεπε να διωχθεί για ψευδορκία, επειδή στην αίτησή του για χορήγηση

διαβατηρίου ανέφερε ότι δεν είχε υπάρξει ποτέ μέλος οργάνωσης με

σκοπό την ανατροπή του πολιτεύματος (Ώρχεία FBI 62-83219-28 και

36, 211-232-244).

Ώπό το 1944 έως το 1948 ο ινάτρα συνεισέφερε χρήματα, ενώ

συμμετείχε και προσωπικά σε αρκετές προοδευτικές καμπάνιες και

οργανώσεις. Γπίσης έκανε κάτι που πολύ λίγοι διάσημοι είχαν τολμήσει

εκείνη την περίοδο: Καταδίκασε δημόσια τον ρατσισμό, τις φυλετικές

διακρίσεις και το κυνήγι των κομμουνιστών. (το παρόν κείμενο με τον

όρο “Προοδευτικός” εννοούμε εκείνον που παρόλο που δεν ήταν ούτε

κομμουνιστής ούτε καν συμπαθών τους κομμουνιστές, δεν είχε

[5]

πρόβλημα να συνεργάζεται με αυτούς για την επίτευξη κοινών στόχων.1)

Οι σχέσεις του ινάτρα με την Ώριστερά έληξαν άδοξα, όταν έγινε κι

εκείνος στόχος του κυνηγιού των κομμουνιστών, κάτι που προκάλεσε

θεαματική πτώση στην καριέρα του.

Ε σχέση του ινάτρα με την Ώριστερά2 –οι δραστηριότητές του, οι

συναναστροφές του και τα ανομολόγητα πιστεύω του- έχει τις ρίζες της

στις ήδη στα παιδικά του χρόνια, ενώ λίγο πολύ αυτά που τον επηρέασαν

συνέχιζαν να αντανακλώνται σε διάφορες φάσης της ζωής του. Ώυτή η

«αριστερή φάση» στη ζωή του ινάτρα όχι μόνο χρησιμεύει για να

κατανοήσουμε καλύτερα την όλη πορεία αυτού του αμερικάνικου

ειδώλου, αλλά και για να «πλησιάσουμε» δυο τεράστιας σημασίας και

αλληλένδετα φαινόμενα: το «Λαϊκό Μέτωπο»3 (τόσο την πολιτική του όσο

1 Ο όρος «προοδευτικός» είναι ανακριβής. τις αρχές του 20ου αιώνα

χρησιμοποιείτο για να προσδιορίσει ένα κίνημα κατά κύριο λόγω μεσοαστών, οι οποίοι επιζητούσαν μεταρρυθμίσεις στις πολιτικές δομές (γενικές εκλογές, δημοψηφίσματα, ανακλητούς αντιπροσώπους, αναλογική αντιπροσώπευση) σαν μέσα για να λυθούν τα ζητήματα της φτώχειας και της διαφθοράς των πολιτικών, που τους ενοχλούσαν. Σον ίδιο όρο, «προοδευτικοί» χρησιμοποιούσαν για να αυτοπροσδιορίζονται και ορισμένοι εργάτες. Φρησιμοποιώντας κυρίως λαϊκιστικά συνθήματα, η προεδρική υποψηφιότητα του Ρόμπερτ Λα Υολέτ από πλευράς του Προοδευτικού Κόμματος το 1924, είχε σαν αποτέλεσμα να αναβιώσει ο όρος «προοδευτικός». Σην περίοδο άνθισης του Λαϊκού Μετώπου, ο όρος «προοδευτικός» χρησιμοποιείτο από τους οπαδούς του Μετώπου για να προσδιορίσει αυτούς που δεν ήσαν κατ‟ ανάγκη σοσιαλιστές ή κομμουνιστές, αλλά συμμετείχαν στη συμμαχία. Με αυτήν την αφετηρία, ο όρος «φιλελεύθερος» χαρακτήριζε αυτούς που πίστευαν μεν στον καπιταλισμό, αλλά υποστήριζαν μια δημοκρατία με προωθημένα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Έτσι, ο όρος «προοδευτικός» κατέληξε να είναι συνώνυμο του «συνοδοιπόρου». Ε τελευταία περίοδος που χρησιμοποιήθηκε πλατιά ο όρος «προοδευτικός» στο πολιτικό σκηνικό των ΕΠΏ, ήταν όταν το 1948, με τη στήριξη του Προοδευτικού Κόμματος, κατέβηκε υποψήφιος για Πρόεδρος ο Φένρι Αουάλας, ο οποίος συγκέντρωσε ένα εξαιρετικό αριθμό ψήφων: 1.157.000 ψήφους απογοητευμένων πολιτών και ποσοστό 2,4. τις επόμενες

εκλογές, του 1952, ο υποψήφιος του Προοδευτικού Κόμματος, ΐίνσεντ Φάλιναν, συγκέντρωσε μόλις 140.000 ψήφους, και το Κόμμα διαλύθηκε. (.τ..) 2 Μια αξιόλογη, αν και πολύ συνοπτική, προσπάθεια να εξερευνηθούν οι αριστερές δραστηριότητες του ινάτρα είναι το άρθρο του Σζον ΐίνερ “ταν τα Μπλε Μάτια ήταν Κόκκινα: Ε οδυνηρή ιστορία της εμπλοκής του ινάτρα με την πολιτική”, το οποίο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “New Republic” το 1986. Ένα παράδειγμα για το πώς τα αρχεία του FBI μπορούν να χρησιμοποιηθούν νηφάλια και σοβαρά σαν ερευνητική πηγή, είναι το βιβλίο του Φέρμπερτ Μίτγκανγκ “Γπικίνδυνοι Υάκελοι: Ώποκαλύπτοντας το μυστικό πόλεμο εναντίον των σπουδαιότερων συγγραφέων της Ώμερικής”. (.τ..) 3 «Λαϊκό Μέτωπο»: το 7ο υνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, το καλοκαίρι του 1935, αποφασίστηκε, μετά από εισήγηση του Γκεόργκι Ντιμιτρόφ, τα Κομμουνιστικά Κόμματα που συμμετείχαν στην Διεθνή να παλέψουν στις χώρες τους για τη δημιουργία Λαϊκών Μετώπων, δηλαδή συνεργασιών πολιτικών και κοινωνικών με ενοποιητικό στοιχείο την πάλη απέναντι στο φασισμό, ο οποίος

[6]

και την πολιτιστική του επιρροή) και την καταστολή του στην

μεταπολεμική περίοδο. Ε ιστορία του ινάτρα φανερώνει πόσο ευρύτατα

διαδεδομένο ήταν πολιτικά το «Λαϊκό Μέτωπο» στις ΕΠΏ, ενώ

αποκαλύπτει και το εύρος της καταστολής που υπέστη αυτό το κίνημα, η

οποία στο τέλος το νίκησε.

Παρόλο που μόνο ένα από τα οχτώ κεφάλαιά του έργου “Οι φάκελοι

ινάτρα: Σα αρχεία του FBI για το ινάτρα” (επιμέλεια: Tom και Phil

Kuntz), με τίτλο «Ο ινάτρα και ο Κομμουνισμός» ασχολείται με την

συνεργασία του ινάτρα με την Ώριστερά, το έργο αυτό έχει προσθέσει

πολλά στοιχεία στις γνώσεις μας γι‟ αυτόν. Ο συνολικής έκτασης 1.275

σελίδων φάκελος που άνοιξε το FBI για το ινάτρα το 1943 είναι

αποτέλεσμα σαράντα χρόνων παρακολούθησης του πιο σπουδαίου

τραγουδιστή της Ώμερικής. Σο μεγαλύτερο μέρος του φακέλου του FBI

αποτελείται βέβαια από αναφορές που τον συνδέουν με την μαφία.

Παρόλα αυτά, σχεδόν το 25% του αρχείου αυτού είναι αφιερωμένο στην

συνεργασία του ινάτρα με την Ώριστερά. Ο φάκελος του ινάτρα

περιέχει αρκετά στοιχεία που μας βοηθούν να ρίξουμε άπλετο φως σε

εκείνη την παραμελημένη περίοδο της ζωής του τραγουδιστή που

ανέβασε την λαϊκή μουσική των ΕΠΏ σε ανώτερο επίπεδο. Παρόλο που

δεν προσέγγισαν αυτοτελώς αυτά τα αρχεία, που αφορούν τις σχέσεις

ινάτρα-Ώριστεράς, και παρόλο που τα δημοσίευσαν χωρίς καμία

επεξεργασία και σχολιασμό, ακριβώς όπως ήσαν καταχωνιασμένα στις

αρχειοθήκες του FBI, οι εκδότες του “Οι φάκελοι ινάτρα”, μάλλον άθελά

τους, έριξαν άπλετο φως στα στοιχεία που είχαν συλλεχθεί και

χρησιμοποιηθεί για να περιθωριοποιηθεί και αχρηστευθεί ένας αναπτυσσόταν γοργά. Η δικαιολογητική βάση για αυτές τις συμμαχίες ήταν ότι οι κομμουνιστές ενδιαφέρονταν πάρα πολύ για τις συνθήκες υπό τις οποίες θα διεξαγόταν η ταξική πάλη, για το αν αυτή δηλαδή θα γινόταν κάτω από συνθήκες κοινοβουλευτικής δημοκρατίας ή φασιστικής τρομοκρατίας. Μια τέτοια συμμαχία, το Λαϊκό Μέτωπο στην Ισπανία, κέρδισε τις εκλογές το Υλεβάρη του 1936, για να ακολουθήσει μετά από 5 μήνες εξέγερση των φασιστών και ο Ισπανικός Εμφύλιος. την Ελλάδα, τον Γενάρη του 1936, πραγματοποιούνται εκλογές στις οποίες το «Παλλαϊκό Μέτωπο» λαμβάνει 5,75%, υψηλό ποσοστό αν λάβουμε υπόψη μας ότι στην Βόρεια Ελλάδα είχε πολύ ψηλά ποσοστά και στην Νότια Ελλάδα και στην Κρήτη πολύ χαμηλά. τις ΗΠΑ, οι οποίες μας απασχολούν στην προκειμένη φάση, το σύνθημα του «Λαϊκού Μετώπου» δεν μπόρεσε ποτέ να υλοποιηθεί σε πολιτικό συνασπισμό, λόγω και του δικομματικού εκλογικού συστήματος. Η μεγαλύτερη «επίπτωση» που είχε ήταν η εγκατάλειψη από μέρους του ΚΚΗΠΑ της αρνητικής στάσης απέναντι στο New Deal και την πολιτική του Franklin Delano Roosvelt (υποστηρίζοντας την επανεκλογή του για τέταρτη θητεία), ενώ οι συνδικαλιστές του συνέβαλαν τα μέγιστα για την διεξαγωγή Πανεργατικού υνεδρίου, με τη συμμετοχή και συμβιβασμένων συνδικάτων. Ως «Λαϊκό Μέτωπο», λοιπόν, στην ιστορία των ΗΠΑ αναφέρεται η περίοδος εκείνη (1936 – 1939), αλλά και η περίοδος αμέσως μετά τον πόλεμο, τουλάχιστον μέχρι να πιάσει δουλιά ο ΜακΆρθι όπου το ΚΚΗΠΑ είχε την μεγαλύτερη πολιτική επιρροή (η οποία επεκτεινόταν και στα καλλιτεχνικά δρώμενα, στη λογοτεχνία κλπ). (.τ.Μ.)

[7]

καλλιτέχνης που δραστηριοποιείτο σε προοδευτική κατεύθυνση. Γδώ θα

ξαναδιαβάσουμε αυτά τα αρχεία από μια διαφορετική σκοπιά και θα τα

τοποθετήσουμε στο πλαίσιο εκείνο που αποκτούν το πραγματικό τους

νόημα.

Ώπό τη μικρή του ηλικία ο ινάτρα ήταν κοντά στην Ώριστερά4. Οι γονείς

του ήσαν και οι δυο μετανάστες από την Ιταλία. Ε μητέρα του, η Νατάλια

(Ντόλι) Ακαραβέντα, είχε έρθει στην Ώμερική από ένα χωριό κοντά στην

Αένοβα. Ο πατέρας του, ο Άντονι Μάρτιν ινάτρα ήταν από τη ικελία.

Και οι δυο τους εγκαταστάθηκαν στο Φομπόκεν του Νιου Σζέρσι (Fagiani,

1999, 29, 23). Σο Φομπόκεν, μια πόλη έκτασης σχεδόν μισού

τετραγωνικού μιλίου, που βρισκόταν στην όχθη του ποταμού Φάντσον

απέναντι από τη Νέα Τόρκη, είχε αποκτήσει τη φήμη μιας ζόρικης

εργατούπολης. τη δεκαετία του ‟30 το Φομπόκεν ήταν η πιο

πυκνοκατοικημένη πόλη των ΕΠΏ. Οι σκληροτράχηλοι κάτοικοι αυτής

της πόλης αποτελούνταν από διάφορες εθνότητες, με τους Ιταλούς να

είναι περισσότεροι από τους Αερμανούς και τους Ιρλανδούς (Federal

Writers‟ Project, 1989, 262-269). ε μια ολοσέλιδή του συνέντευξη στον

ποιητή Αουόλτερ Λόουενφελς, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “The

Daily Worker”5, ο ινάτρα θυμάται: «Μεγάλωσα σε μια παράγκα, σε μια

πολύ φτωχή συνοικία. Ήταν ένα πραγματικό χωνευτήρι, μια περιοχή όπου

συνωστίζονταν εκπρόσωποι απ‟ όλες τις φυλές που ζούσαν στη χώρα»

(Lowenfels, 1945, 3). Ο ινάτρα αναφερόταν στη νοτιοδυτική περιοχή

του Φομπόκεν, το μοναδικό σημείο της πόλης όπου κυριαρχούσαν οι

ξύλινες παράγκες, και όπου βρισκόταν η Ιταλική συνοικία με την δικιά

της καθολική ενορία, τον Άγιο Υραγκίσκο, και με το ετήσιο πανηγύρι της

(Proctor, 91-94 – Brown, passim)6.

4 Βυστυχώς, δεν μπορούμε να έχουμε σαφή εικόνα για το αν και σε ποιο βαθμό επηρεάστηκε ο ινάτρα από τις πιο ριζοσπαστικές πρακτικές της

Ιταλοαμερικανικής κοινότητας. Παρόλο που μετά την εκτέλεση των Νίκολα άκο και Μπαρτολομέο ΐαντσέτι το 1927 το μέχρι τότε ανθηρό αναρχικό κίνημα σχεδόν εξαφανίστηκε, η ανάμνηση αυτού του κινήματος παρέμεινε ζωντανή και ισχυρή, ειδικά στην πρώτη γενιά ιταλοαμερικανών. Γπιπλέον, τόσο το σοσιαλιστικό όσο και το κομμουνιστικό κίνημα προσέλκυσε πάρα πολλούς οπαδούς απ΄αυτήν την κοινότητα. (Βες και: Philip Vannistraro & Gerald Meyers, The Lost World Of Italian American Radicalism). (.τ..) 5 The Daily Worker: Η ημερήσια εφημερίδα που εξέδιδε το Κομμουνιστικό Κόμμα των ΗΠΑ από το 1924 μέχρι (με διάφορες μορφές μετά το „50) τη δεκαετία του 1960. (.τ.Μ.) 6 Παρόλο που δεν έχουμε στοιχεία για παρουσία κομμουνιστών στην Μικρή Ιταλία του Φομπόκεν, στην γειτονική πόλη, την Union City, δρούσε μια αριστερή οργάνωση, η υνεργασία Γνωμένων Ιταλών. Ώυτή η οργάνωση ήταν

παράρτημα της Ώμερικανικής Ομοσπονδίας “Ακαριμπάλντι”, η οποία ήταν η ιταλόφωνη πτέρυγα της Βιεθνούς Ένωσης Γργατών, μιας κομμουνιστικής οργάνωσης για την αλληλοβοήθεια των εργατών. Ε L‟ Unita Del Popolo, η

[8]

Οι γονείς του ινάτρα από πολύ νωρίς ενεπλάκησαν σε μεγάλο βαθμό με

τα κοινωνικά δρώμενα αυτής της κοινότητας. Ο Άντονι Μάρτιν ήταν

επαγγελματίας μποξέρ, μέχρι να τραυματιστεί και να πιάσει δουλιά στα

καρνάγια του Φομπόκεν. Ε Ντόλι ινάτρα, που ήταν η επικεφαλής της

οργάνωσης 3ου διαμερίσματος του Φομπόκεν του Βημοκρατικού

Κόμματος, ήταν η πολιτική νονά της κοινότητας, έχοντας αποκτήσει

συνολικά ογδόντα εφτά βαφτιστήρια. Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης

Όφεσης7, το κατόρθωμά της να μαζέψει εξακόσιες ψήφους στις εκλογές

για λογαριασμό του Βημοκρατικού Κόμματος, επιβραβεύθηκε με την

εξασφάλιση για τον άντρα της ενός τεράστιου βραβείου για εκείνη την

κρίσιμη περίοδο: Μια δουλιά στην Πυροσβεστική του Φομπόκεν (Talese,

113-15).

Ο ινάτρα ανέφερε αρκετά στον Λόουενφελς για τις πολιτικές

δραστηριότητες της μητέρας του. Γξήγησε: «Η μητέρα μου ήταν αυτό που

μπορείς να πεις προοδευτική. Αποφάσισε ότι δεν ήθελε να είναι μια απλή

νοικοκυρά και σπούδασε νοσηλευτική και πλέον είναι διπλωματούχος

νοσηλεύτρια. Πάντοτε την ενδιέφεραν αυτά που γίνονταν έξω από το σπίτι

μας. Σο ίδιο και ο πατέρας μου, αλλά ο πατέρας μου ήταν πιο “αθόρυβος”

τύπος.» (Lowenfels, 1945). Οι πολιτικές δραστηριότητες της Ντόλι δεν

είχαν άμεση σχέση με την Ώριστερά. Ε Ντόλι ήταν επικεφαλής του

εκλογικού μηχανισμού στο Φομπόκεν του υποψήφιου στην Κομητεία

Φάντσον, Υρανκ “Είμαι ο Νόμος” Φάγκ. Μέσα στην κάψα του να

συμβάλλει στην τέταρτη κατά σειρά επανεκλογή του Υράνκλιν Ντελάνο

Ρούζβελτ, το Κομμουνιστικό Κόμμα στήριξε την υποψηφιότητα του Φαγκ

για τη δημαρχεία. Ε επιλογή είχε κάποια βάση: αυτός ο παλιομοδίτης

πολιτικός ασκούσε μια φιλολαϊκή πολιτική, ελκυστική στα κατώτερα

κοινωνικά στρώματα, ενώ ο συνδυασμός του ήταν έτσι καταρτισμένος

ώστε να εκπροσωπούνται σε αυτόν όλες οι εθνοτικές ομάδες που ζούσαν

ιταλόφωνη εβδομαδιαία εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος, δημοσίευε

κάθε πρωτομαγιά ανακοινώσεις της υνεργασίας Γνωμένων Ιταλών και κάλυπτε τις εκδηλώσεις της. Αια παράδειγμα, το 1941 δημοσίευσε ρεπορτάζ από την «κομψή αίθουσα εκδηλώσεων της υνεργασίας Γνωμένων Ιταλών», όπου 150 άτομα παρακολούθησαν το θεατρικό έργο “Frutti Di Guerra” [“Υρούτα του Πολέμου”, .τ.Μ.], το οποίο ανέβασε μια θεατρική ομάδα ενός άλλου παραρτήματος της Ώμερικανικής Ομοσπονδίας “Ακαριμπάλντι”. Ε «υνεργασία» λειτουργούσε σίγουρα μέχρι το 1949. Βιοργάνωσε και μια ομιλία για τις Ιταλικές εκλογές του 1948, στην οποία συγκεντρώθηκαν και χρήματα για την L‟ Unita, καθώς και μια προβολή μιας ταινίας που γυρίστηκε με έξοδα της Ώμερικανικής Ομοσπονδίας “Ακαριμπάλντι”. Βεν γνωρίζουμε αν κάποιο μέλος της οικογένειας ινάτρα είχε σχέσεις με την “υνεργασία”, την Ομοσπονδία “Ακαριμπάλντι” ή αν ήταν αναγνώστης της L‟ Unita. (.τ..) 7 Μεγάλη Ύφεση (Great Depression): Η περίοδος αμέσως μετά το μεγάλο χρηματιστηριακό κραχ του Οκτώβρη του 1929 στις ΗΠΑ, όπου από τη μια στιγμή στην άλλη εκατομμύρια άνθρωποι βρέθηκαν στην ανεργία. Η Όφεση εξαπλώθηκε και στον υπόλοιπο κόσμο και κράτησε αρκετά χρόνια. (.τ.Μ.)

[9]

και εργάζονταν στην περιοχή που ήταν υποψήφιος. Ε επικράτηση του

Φαγκ σε αυτή τη δύσκολη και αμφίρροπη αναμέτρηση οφείλεται στον

πιο ουσιαστικό πολιτικό του λόγο, καθώς και στον ενθουσιασμό του

εκλογικού του μηχανισμού, ο οποίος δεν δίσταζε να διαφοροποιείται από

τις θέσεις των άλλων υποψηφίων του Βημοκρατικού Κόμματος σε

επίπεδο Πολιτείας ή πανεθνικό. Πέρα από τις δραστηριότητες των γονιών

του, ο ίδιος ο ινάτρα δε δίσταζε να συναναστρέφεται φανερά με

ανθρώπους και ομάδες καταφανέστατα αριστερές και να συμμετέχει σε

πρωτοβουλίες τους –κάτι που δεν ήταν συνηθισμένο στην πολιτική

κουλτούρα της Πολιτείας Φάντσον.

Ε εμπλοκή του ινάτρα στην Ώριστερά συμπίπτει με την εξάπλωση του

Λαϊκού Μετώπου στα χρόνια του πολέμου –περίοδο στην οποία το Λαϊκό

Μέτωπο έφτασε στο απόγειο του- και την έναρξη της σκληρής

καταστολής του8. Σο Λαϊκό Μέτωπο υιοθέτησε μια στρατηγική η οποία

συνδύαζε τόσο πολιτική όσο και πολιτισμό, στα πλαίσια του αγώνα για τη

συντριβή του Υασισμού, η ενδυνάμωση του οποίου είχε καταστεί δυνατή

κυρίως λόγω της πεισματικής άρνησης των δυτικών μεγάλων δυνάμεων

να αποδεχτούν ως σύμμαχό τους τη οβιετική Ένωση. Παρ‟ όλ‟ αυτά, το

πολιτικό αυτό κίνημα του Μετώπου απέκτησε τεράστια υποστήριξη, λόγω

της συμμαχίας –τον καιρό του Πολέμου- των ΕΠΏ με τη οβιετική

Ένωση, καθώς και λόγω της σημαντικής συνεισφοράς της Ώμερικανικής

Ώριστεράς στους αγώνες ενάντια στο ρατσισμό και τον αντισημιτισμό,

πέρα από τον φασισμό. τις ΕΠΏ, οι αρχές του Λαϊκού Μετώπου

συμπυκνώθηκαν ίσως με τον καλύτερο τρόπο στην ομιλία του

Ώντιπροέδρου των ΕΠΏ Φένρυ Αουάλας το 1942, όπου ανέφερε ότι ο

κόσμος εισερχόταν «στην Εποχή του Απλού Ανθρώπου». ε μια νέα εποχή,

8 Σο Λαϊκό Μέτωπο, που ξεκίνησε το 1935, ήταν έκφραση της στρατηγικής συμμαχίας ανάμεσα στην Ώριστερά και τις Κεντρώες δυνάμεις σε πολιτικό επίπεδο, για την υπεράσπιση της Βημοκρατίας απέναντι στο Υασισμό. Ώυτό το

κίνημα έγειρε αποφασιστικά την πλάστιγγα υπέρ της Ώριστεράς, λόγω και της πλατιάς πεποίθησης ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα ήταν μια νομιμόφρων πολιτική δύναμη και ότι η οβιετική Ένωση ήταν μια από τις ουσιαστικές συνιστώσες του αμυντικού μετώπου της δημοκρατίας απέναντι στη φασιστική απειλή. Ε Ώριστερά τράβηξε πολλές δυνάμεις από το Κέντρο (σοσιαλδημοκράτες και φιλελεύθερους). Ε αποτυχία του Λαϊκού Μετώπου να εγκαθιδρύσει μια συμμαχία ανάμεσα στη οβιετική Ένωση και τις Βυτικές Βημοκρατίες οδήγησε τη οβιετική Ένωση να επιζητήσει να εξαγοράσει χρόνο και να υπογράψει το ύμφωνο Μη-Γπιθέσεως με τη Αερμανία. Σελικά, η πολυαναμενόμενη υμμαχία της οβιετικής Ένωσης με τις Βυτικές Βημοκρατίες έγινε πραγματικότητα τον Ιούνη του 1941, μετά την εισβολή των Αερμανών στη οβιετική Ένωση. Έτσι, υλοποιήθηκε ένας από τους στόχους του Λαϊκού Μετώπου: μια συμμαχία ανάμεσα στη οβιετική Ένωση και τις Βυτικές

Βημοκρατίες, καθώς και την εφαρμογή πολιτικών στο εσωτερικό αυτών των χωρών εμπνευσμένες από το σοσιαλισμό, όπως ο κυβερνητικός σχεδιασμός της οικονομίας και εξορθολογισμός των εσόδων. (.τ..)

[10]

όπου το πρόβλημα ήταν ο ρατσισμός και η λύση ήταν ο διεθνισμός

(Culver, 2000, 275-280). Ώυτές οι πολιτικές ιδέες εκφράστηκαν έντονα,

ιδιαίτερα στα πλαίσια της συμβολής της Ώριστεράς στην εφαρμογή του

Νιου Ντιλ9, σκοπό στον οποίο συνέβαλαν κομμουνιστές και άλλοι

αριστεροί. Πολιτικά, το Λαϊκό Μέτωπο εκφράστηκε με τη δημιουργία του

CIO και κυρίως με την οργάνωση της Γπιτροπής Πολιτικής Βράσης το

1944, η οποία υποστηριζόταν από τα συνδικάτα του CIO10 (και κάποια

της AFL11). Άλλες συνιστώσες της ήταν το Ώμερικανικό Γργατικό Κόμμα

στην Νέα Τόρκη, διάφορες πολιτικές και πολιτιστικές ενώσεις, καθώς και

μια ευρεία γκάμα εκδόσεων12. τις εικαστικές τέχνες, στο σινεμά, στο

θέατρο, την ποίηση, την πρόζα και στην μουσική, το Λαϊκό Μέτωπο

αξιοποίησε χαρακτήρες και σκηνικά από τη ζωή της εργατικής τάξη,

στοιχεία από την αμερικάνικη παράδοση και τις εθνοτικές και φυλετικές

μειονότητες, για να παρουσιάσει έτσι μια πολύ πλούσια παραγωγή, να

ανυψώσει την λαϊκή κουλτούρα σε ανώτερο επίπεδο και να καταστήσει

τον πολιτισμό προσιτό στις πλατιές μάζες (Denning, 1997). Ε δράση και

η πολιτιστική παραγωγή των κομμουνιστών και των προοδευτικών

ανθρώπων -για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα δυστυχώς- ήσαν οι

σημαντικότεροι παράγοντες που επηρέαζαν την πολιτική σκέψη των ΕΠΏ

(Abt, 1993 83-84, 87).

9 Νιου Ντιλ (New Deal): «Μια νέα συμφωνία με τον Αμερικανικό λαό». Έτσι αποκάλεσε ο Πρόεδρος Ρούσβελτ ένα πρόγραμμα θεαματικών μεταρρυθμίσεων, στην προσπάθεια να ξεπεραστεί η Μεγάλη Όφεση που προκλήθηκε από το Κραχ του 1929, που εφάρμοσε από το 1933. την ουσία ήταν ένα ξαναχτίσιμο του καπιταλισμού στις ΗΠΑ από την αρχή. υμπεριελάμβανε μέτρα έντονου κρατικού παρεμβατισμού στην ανάπτυξη της οικονομίας, αύξηση των δημόσιων έργων, κρατικό έλεγχο του νομίσματος και των τραπεζών, σχεδιασμός της αγροτικής παραγωγής κλπ. Πολλά από τα φιλεργατικά - φιλολαϊκά μέτρα που πάρθηκαν στην κατεύθυνση της εδραίωσης ενός κοινωνικού κράτους, ήταν αποτέλεσμα των εργατικών αγώνων στις ΗΠΑ. (.τ.Μ.) 10 CIO (Congress Of Industrial Organizations): Εργατική Ομοσπονδία ταξικών εργοστασιακών σωματείων, τα οποία δεχόταν σαν μέλη τους και τους μαύρους εργάτες. την αρχή της λειτουργίας της η CIO συμμετείχε στην AFL (βλέπε επόμενη σημείωση) και προσπαθούσε να προωθήσει μια ταξικά ατζέντα, ενώ σύντομα βρέθηκε να δρα ανταγωνιστικά με αυτήν. Σελικά, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι δυο ομοσπονδίες συγχωνεύτηκαν. (.τ.Μ.) 11 AFL (American Federation Of Labor): Αμερικανική υνομοσπονδία Εργατών, κάτι σαν τη ΓΕΕ τη δικιά μας. (.τ.Μ.) 12 Μια από τις πιο σημαντικές οργανώσεις που δραστηριοποιείτο στα πλαίσια του Λαϊκού Μετώπου, ήταν η Βιεθνής Οργάνωση Γργατών (IWO), μια κοινωφελής οργάνωση η οποία στο απόγειο της δόξας της είχε 186.000 μέλη και 2.500 παραρτήματα, καθώς και εφημερίδες που τυπώνονταν σε πάνω από είκοσι διαφορετικές γλώσσες και είχαν κυκλοφορία πάνω από 400.000 φύλλα. Ε Ώμερικανική Γπιτροπή για την Προστασία των Αεννημένων στο Γξωτερικό, καθώς και η Βιεθνής Γργατική Άμυνα (η οποία εξέδιδε μια προβεβλημένη

έκδοση, την “Γργατική Άμυνα”) ήσαν διεθνείς οργανώσεις με πλατειά επιρροή στην κοινή γνώμη, και με παρεμβάσεις που οδήγησαν σε λήψη φιλεργατικών νομοθετικών μέτρων. (.τ..)

[11]

Ο ινάτρα ασχολήθηκε ενεργά (είτε ως χορηγός, είτε ως συνεισφέρων,

είτε ως ομιλητής) με πάρα πολλές οργανώσεις του Λαϊκού Μετώπου,

συμπεριλαμβανομένων των εξής: της Κοινής Ώντιφασιστικής Γπιτροπής

για τους Πρόσφυγες, την Ένωση για την Γλεύθερη Ιταλία, την

Ώμερικανική Γκστρατεία κατά του Λυντσαρίσματος και τον Ώμερικανικό

μιλο για Πολιτιστικές χέσεις με την Ιταλία, καθώς και με εκδόσεις

όπως το περιοδικό New Masses, το περιοδικό πολιτισμού του

Κομμουνιστικού Κόμματος, και την L‟ Unita Del Popolo, την ιταλόφωνη

βδομαδιάτικη εφημερίδα που εξέδιδε το Κομμουνιστικό Κόμμα (Kuntz,

2000, 58-60, L‟Unita Del Popolo, 1947a). Σο Βεκέμβρη του 1946 ο

ινάτρα ήταν ο τελετάρχης μιας δεξίωσης, η οποία μεταδόθηκε απ‟

ευθείας από το ραδιόφωνο, που διοργανώθηκε από την Νότια

υνδιάσκεψη για την Ώνθρώπινη Γυημερία για να τιμηθεί ο Joe Lewis13

ως «ένας μεγάλος αγωνιστής και ένας μεγάλος Αμερικανός» (Daily Worker

1946a,10, 1946b,10, 1946c,8).

Ο ινάτρα «βγήκε» ακόμα πιο μπροστά την περίοδο του αγώνα ενάντια

στις διώξεις από το Κογκρέσο των ΕΠΏ κατά των «10 του Φόλυγουντ», των

σεναριογράφων, οι οποίοι κατά τη διάρκεια των ακροάσεων που

διεξήγαγε το 1947 η Γπιτροπή Ώντιαμερικανικών Γνεργειών του

Κογκρέσου των ΕΠΏ (HUAC) αρνήθηκαν, επικαλούμενοι την Πρώτη

Σροπολογία του υντάγματος των ΕΠΏ, να απαντήσουν στις ερωτήσεις

που τους απευθύνθηκαν όσον αφορά τα πολιτικά τους πιστεύω και τις

συναναστροφές. Σο όνομα του ινάτρα προστέθηκε σε μια μακριά λίστα

αστέρων της κινηματογραφικής βιομηχανίας, η οποία περιελάμβανε τον

Σζον Φιούστον, τον Σζιν Κέλι, την Κάθριν Φέπμπορν, τον Μπαρτ

Λάνκαστερ, την Άβα Ακάρντνερ, τον Φένρι Υόντα και άλλους, οι οποίοι

είχαν δημιουργήσει την Γπιτροπή Τπέρ της Πρώτης Σροπολογίας και

αντιμάχονταν την HUAC (Caute, 1978, 614). Ε Υωνή από το Φομπόκεν

έβαλε κι αυτός την υπογραφή του σε μια διαμαρτυρία που

συνυπέγραφαν πάνω από τριακόσιους αστέρες του Φόλυγουντ, η οποία

κατηγορούσε αυτές «τις ακροάσεις σαν ηθικά απαράδεκτες γιατί: Κάθε

διερεύνηση των πολιτικών πιστεύω του κάθε ατόμου είναι αντίθετη στις

βασικές αρχές της δημοκρατίας μας». τις 25 Οκτώβρη ο ινάτρα

συμμετείχε σε μια πολυπληθή και ενθουσιώδη συνεστίαση (μαζί με τους

Φάμφρεϊ Μπόγκαρτ, Λωρήν Μπακώλ, Ρίτα Φέιγουορθ, Ακραούτσο Μαρξ,

13 John Lewis: Μεγάλη μορφή του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ. αν πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ανθρακωρύχων διοργάνωσε τεράστιες απεργίες, ενώ ήταν από τους πρωτεργάτες για τη δημιουργία της CIO, της οποίας ήταν και ο πρώτος πρόεδρος. Από τους αγώνες στους οποίους πρωτοστάτησε και οργάνωσε, οι εργάτες, και ειδικότερα οι ανθρακωρύχοι, απέσπασαν σημαντικές κατακτήσεις. Σην περίοδο της Μεγάλης Όφεσης ήταν ένας από τους πιο ένθερμους οπαδούς της πολιτικής του Ρούζβελτ, απειλώντας ολόκληρα σωματεία με αποβολή από την CIO αν δεν υποστήριζαν ανοιχτά την υποψηφιότητα του Ρούζβελτ στις εκλογές. (.τ.Μ.)

[12]

Σζην Κέλι και Υρέντρικ Μαρτς) στο σπίτι του Ίρα Ακέρσουιν, για να

οργανωθούν επιπλέον δραστηριότητες της Γπιτροπής Τπέρ της Πρώτης

Σροπολογίας (Buford, 2000, 80). Μαζί με άλλες προσωπικότητες από το

χώρο του κινηματογράφου, όπως η Σζούντι Ακάρλαντ, συμμετείχε σε μια

ραδιοφωνική εκπομπή με τίτλο “Σο Φόλυγουντ αντεπιτίθεται” (Kuntz,

2000, 57). Πέταξε μέχρι την Ουάσινγκτον μαζί με τον Φάμφρεϊ

Μπόγκαρτ, τον Ακραούτσο Μαρξ και την Λωρήν Μπακώλ για να δείξει

την αλληλεγγύη του στους «10 του Φόλυγουντ» (Navasky, 1980, 80). Ο

ινάτρα δήλωσε, θέλοντας να εξηγήσει την αντίθεσή του στην Ιερά

Γξέταση της Γπιτροπής Ώντιαμερικανικών Γνεργειών: «Άμα τα

καταφέρουν με το σινεμά, σε πόσο καιρό η Επιτροπή αυτή θα ασχοληθεί

και με την ελευθερία του αέρα; Πόσος καιρός θα περάσει μέχρι να μας πει

τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται να λέγεται στο ραδιόφωνο; Αν πεις κάτι

στο ραδιόφωνο για τους φουκαριάρηδες, θα σε πουν κομμούνι;

Αναρωτιέμαι, αυτό θέλουν; Να μας τρομάξουν, για να σιωπάμε;» (Kahn,

1948, 19). Γδώ, με την ίδια του τη φωνή, η “Υωνή”, βάσισε την

υπεράσπισή του προς τους αριστερούς -ορισμένοι από τους οποίους

ήσαν γνωστοί κομμουνιστές- όχι υπερασπιζόμενος γενικά κι αόριστα την

ελευθερία του λόγου, αλλά αναδεικνύοντας την ελευθερία του λόγου σαν

ένα μέσο για την υπεράσπιση των “φουκαριάρηδων”. Παρόλο που το FBI

από την πρώτη στιγμή έβαλε κατέταξε την Γπιτροπή Τπέρ της Πρώτης

Σροπολογίας στις “Κομμουνιστικές Οργανώσεις”, ο ινάτρα δεν

μπορούσε να φανταστεί ότι ένας πληροφοριοδότης είχε ήδη καταγράψει

τους αριθμούς των πινακίδων των αυτοκινήτων αυτών που συμμετείχαν

στη συγκέντρωση στο σπίτι του Ίρα Ακέρσουιν, ούτε ότι ο ίδιος ο Ίρα

Ακέρσουιν αργότερα θα έδινε στην Γπιτροπή Ώντιαμερικανικών

Γνεργειών μια λίστα με τα ονόματα όλων αυτών που συμμετείχαν στη

συγκέντρωση στο σπίτι του (Buford, 2000, 80, 82).

Ε αριστερή οργάνωση στην οποία ο ινάτρα είχε την πιο ενεργή

συμμετοχή, βέβαια, ήταν η Γπιτροπή Ώνεξάρτητων Πολιτών για τις

Σέχνες, τις Γπιστήμες και τα Γπαγγέλματα (ICCASP), μια από τις

“βιτρίνες” του Λαϊκού Μετώπου, η οποία δρούσε ουσιαστικά σαν

καλλιτεχνικό πρακτορείο για τους αριστερούς (Kuntz, 2000, 83, Caute,

1978, 31)14. Ώυτή η Γπιτροπή ιδρύθηκε το 1944, και ανάμεσα στα

14 Παρόλο που η Γπιτροπή Ώνεξάρτητων Πολιτών για τις Σέχνες, τις Γπιστήμες και τα Γπαγγέλματα (ICCASP) δεν τέθηκε ποτέ στη λίστα των ανατρεπτικών οργανώσεων που εξέδιδε ο Αενικός Γισαγγελέας, η τοπική Γπιτροπή Ώντιαμερικανικών Γνεργειών της Καλιφόρνια την είχε συμπεριλάβει στη λίστα των «κομμουνιστικών μετωπικών οργανώσεων». Σο 1947 η ICCASP μετονομάστηκε σε Προοδευτικοί Πολίτες των ΕΠΏ, για την προώθηση της

προεδρικής καμπάνιας του Αουάλας. Σο 1949 δημιουργήθηκε ένα λιγότερο «λαμπερό», μιας και δεν συμπεριελάμβανε προσωπικότητες από το Φόλυγουντ, κίνημα διακεκριμένων λογοτεχνών και επιστημόνων, με τον τίτλο “Γθνικό

[13]

ιδρυτικά της μέλη ήσαν προσωπικότητες όπως ο Σζέιμς Ρούζβελτ, ο

Φάρολντ Άικς, ο Άλμπερτ Ώϊνστάιν, ο Λάνγκστον Φιουζ, ο Σόμας Μαν και

μια μακριά λίστα διασημοτήτων του Φόλυγουντ, που περιελάμβανε τους

Μπέτι Ντέιβις, Σζέιμς Κάγκνι και τον ρσον Αουέλς. (MacDougall, 1956,

112, 112). ε μια συγκέντρωση αυτής της Γπιτροπής στο Madison

Square Garden15 στις 12 επτέμβρη 1946 ο πρώην Ώντιπρόεδρος Φένρι

Αουάλας έδωσε μια ομιλία, στην οποία διετύπωσε την πίστη του στην

ειρηνική συνύπαρξη με τη οβιετική Ένωση, κάτι που ώθησε τον Φάρυ

Σρούμαν να τον παύσει από Τπουργό Γμπορίου. Ο ινάτρα μίλησε και

τραγούδησε σε αρκετές συγκεντρώσεις της ICCASP. τις 28 Οκτώβρη του

1945 κάθισε στο πάνελ των ομιλητών, μαζί με τον σκαρ Φάμερστιν και

άλλες διασημότητες του Φόλυγουντ, σε μια δεξίωση προς τιμήν του

γλύπτη Σζο Ντέιβιντσον (κατά τη διάρκεια του οποίου συγκεντρώθηκαν

22.000 δολάρια). Ο κύριος ομιλητής σε αυτήν την δεξίωση, ο Harlow

Shapley, διευθυντής του Παρατηρίου του Φάρβαρντ, προειδοποίησε ότι η

διάδοση των όπλων ατομικής ενέργειας σήμαινε ότι «ο πλανήτης πλέον

ήταν πολύ μικρός για αντιμαχόμενα κράτη». (Daily Worker,1945a,9,

PM,1945a,7, PM,1945b,200, MacDougall,1965,112). τις 16 ΜαΎου

του 1946, στο Madison Square Garden, σε μια συγκέντρωση που

διοργάνωσε η Γπιτροπή ΐετεράνων της ICCASP, το “Παιδί απ‟ το

Φομπόκεν” είπε: «Αν κάποιος προσπαθήσει να βοηθήσει τους αδύνατους,

την ίδια στιγμή τον λένε Κομμουνιστή». Σο 1946, σε μια περίοδο που η

Γπιτροπή έκανε αριστερή στροφή, συμμετέχοντας στην δημιουργία του

Προοδευτικού Κόμματος, ο ινάτρα εξελέγη αντιπρόεδρός της (από την

ίδια θέση πέρασαν και οι Υιορέλλο ΛαΑκουάρντια, Άρτσιμπαλντ ΜακΛι,

Σζέι Ρόμπερτ Οπενχάιμερ16 και Σζο Ντέιβιντσον) (Kuntz, 2000, 47, 59-

60, 80-90). τις 6 Αενάρη του 1947 ο ινάτρα έγραψε μια ανοιχτή

επιστολή προς τον Φένρι Αουάλας, ο οποίος εκείνη την περίοδο ήταν

αρχισυντάκτης του περιοδικου «The New Republic». την επιστολή του

αυτή, ο ινάτρα εξέφραζε προς τον Αουάλας τον προβληματισμό του για

το ότι «τα πρόσωπα των ανθρώπων είναι ακριβώς όπως ήσαν το 1939». Και

υμβούλιο για τις Σέχνες, τις Γπιστήμες και τα Γπαγγέλματα”, ένα από τα κατορθώματα του οποίου ήταν η διοργάνωση του Πολιτιστικού και Γπιστημονικού υνεδρίου για τη Βιεθνή Γιρήνη, το οποίο έλαβε χώρα στο ξενοδοχείο Αουόλντορφ-Ώστόρια, στη Νέα Τόρκη, τον Μάρτη του 1949. (.τ..) 15 Madison Square Garden: Σο περίφημο στάδιο της Νέας Τόρκης, έδρα των New York Knicks, στο οποίο πέρα από αγώνες μπάσκετ, διεξάγονται αγώνες χόκει επί πάγου, συναυλίες, ομιλίες και άλλα σόου. Μεγάλη στιγμή για το “Garden”, όπως το λένε χαϊδευτικά ήταν η καταστροφή του στην ταινία “Γκοτζίλα”, όταν διαπίστωσαν ότι το μεταλλαγμένο τέρας το είχε επιλέξει για φωλιά του! (.τ.Μ.) 16 Ναι, ναι, ο γνωστός δρ. J. Robert Oppenheimer, ο πατέρας της ατομικής βόμβας. Μετά τον πόλεμο και τις καταστροφές στη Φιροσίμα και το Ναγκασάκι, ο Οπενχάιμερ συμμετείχε ενεργά στην εκστρατεία για τον παγκόσμιο αφοπλισμό, την μη χρήση ατομικών όπλων κλπ, με αποτέλεσμα να τεθεί και αυτός στο στόχαστρο της αντικομμουνιστικής υστερίας. (.τ.Μ.)

[14]

αυτό το εξήγησε λέγοντας «οι τιμές είναι ψηλές και ο κόσμος δεν τις

αντέχει» και «ο φόβος των ανθρώπων οφείλεται στην ανασφάλεια και την

αβεβαιότητα για το μέλλον». Έθεσε σαν πρώτη προτεραιότητα την

«ανεκτικότητα» απέναντι σε όλους τους συμπολίτες, ανεξάρτητα από την

εθνοτική ή την κοινωνική ταυτότητα, τονίζοντας την ανάγκη για

«συνεργασία και συνύπαρξη όλων των εθνών». ταν δήλωνε ότι «το να

συμμετέχεις σε συγκεντρώσεις με φιλελεύθερους και προοδευτικούς

ανθρώπους στα χρόνια του Ρούζβελτ δεν ήταν κατακριτέο», κριτίκαρε

συγκαλυμμένα τον Φάρυ Σρούμαν και ενθάρρυνε τον Αουάλας να

συνεχίσει να αναδεικνύει τον τύπο της ηγεσίας που απαιτείται για να

ξαναθεμελιωθεί η εμπιστοσύνη και η ενότητα ανάμεσα στους

φιλελεύθερους και τους προοδευτικούς, που ήσαν οι κυριότερες

συνιστώσες του Λαϊκού Μετώπου (Sinatra, 1947, 2, 46)17.

Μεγάλη στιγμή της κοινής πορείας ινάτρα – Λαϊκού Μετώπου είναι ο

πρωταγωνιστικός του ρόλος στο “The House I Live In”, ένα δεκάλεπτο

φιλμάκι, παραγωγής RKO, το οποίο πάντρεψε την φήμη και το

καλλιτεχνικό χάρισμα του ινάτρα με τους σκοπούς του κινήματος του

Λαϊκού Μετώπου. Γπίσης τον έφερε κοντά σε τρεις σημαντικούς

κομμουνιστές καλλιτέχνες, οι οποίοι δημιούργησαν το ιδανικό σκηνικό

για το ομώνυμο τραγούδι. Ε μουσική του “The House I Live In”

γράφτηκε στα 1942 από τον ενθουσιώδη αριστερό συνθέτη Έρλ

Ρόμπινσον, ο οποίος επίσης είχε γράψει και το “The Ballad For

17 Γν μέρει, αυτή η επιστολή ήταν μια απάντηση στη συγκρότηση της οργάνωσης “Ώμερικανοί για τη Βημοκρατία” (A.D.A.) στις 4 Αενάρη, η οποία στην ιδρυτική της διακήρυξη τόνιζε ότι «Ώπορρίπτουμε κάθε συνεργασία και συναναστροφή με Κομμουνιστές ή συμπαθούντες τον Κομμουνισμό στις ΕΠΏ, όπως επίσης απορρίπτουμε κάθε συνεργασία και συναναστροφή με Υασίστες ή συμπαθούντες τον Υασισμό» (Culver, 2000, 434-35. Wreszin, 1984.255-85) H A.D.A. εκπροσωπούσε τους φιλελεύθερους της εποχής του Χυχρού Πολέμου, οι οποίοι όχι μόνο αρνούνταν κάθε συνεργασία με την Ώριστερά, αλλά έβλεπαν

και τους Κομμουνιστές και τους συμμάχους τους σαν εχθρούς ίδιους με τους εχθρούς τους από τα δεξιά. Ώπό τη στιγμή που οι δυνάμεις του Άξονα είχαν ηττηθεί, αυτοί οι ψυχροπολεμικοί φιλελεύθεροι αφοσιώθηκαν αποκλειστικά στην αντικομουνιστική τους εκστρατεία, ασχολούμενοι μόνο επιδερμικά με φασιστικά ή απολυταρχικά δικτατορικά καθεστώτα που συνέχιζαν να υπάρχουν σε αρκετές χώρες του κόσμου. Ώπό εδώ και πέρα αυτοί που παρέμειναν πιστοί στις αρχές του Λαϊκού Μετώπου και συνέχιζαν να προπαγανδίζουν την πολιτική του, είχαν να αντιμετωπίσουν εντεινόμενους εξευτελισμούς και απειλές από πολλές πλευρές: α) από το κράτος, μέσω της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, τις πολιτείες, ακόμα και τις τοπικές αρχές (FBI, συμβούλια, νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, εξεταστικές επιτροπές κλπ). β) Ώντικομμουνιστές αριστερούς (Σροτσκιστές, εκδότες και συντάκτες του “Partisan Review”, δεξιούς οπορτουνιστές και σοσιαλδημοκράτες στα εργατικά σωματεία). γ) τους

“ψυχροπολεμικούς φιλελεύθερους” (οι οποίοι συσπειρώνονταν κυρίως γύρω από την ADA). Γπίσης από τα ΜΜΓ και τις μαζικές οργανώσεις (π.χ. Γνώσεις ΐετεράνων, την Καθολική Γκκλησία) (Liebermann, 1995).(.τ..)

[15]

Americans” και το “Joe Hill”, δυο από τα πιο σημαντικά τραγούδια που

είχε γεννήσει το Λαϊκό Μέτωπο στις ΕΠΏ. ύμφωνα με τον Ρόμπινσον,

πριν το τραγουδήσει ο ινάτρα, η σημαντικότερη στιγμή του τραγουδιού

αυτού ήταν όταν παίχτηκε στην πρωτομαγιάτικη εργατική συγκέντρωση

στη Νέα Τόρκη το 1943 (Robinson, 1998, 151-152). Ο στιχουργός

Λιούις Άλαν (ψευδώνυμο του Άμπελ Μέεροπολ), ένας Νεοϋορκέζος

καθηγητής λυκείου και ακτιβιστής του Κομμουνιστικού Κόμματος, είχε

γράψει στίχους και για άλλα αριστερά τραγούδια, όπως το “Beloved

Comrade”. Ο Άμπελ επίσης είχε γράψει και το “Strange Fruit”, του

οποίου οι στίχοι είχαν πρωτοδημοσιευτεί στο New Masses, ένα κλασσικό

τραγούδι της Μπίλι Φόλιντεϊ, χαρακτηριστικό δείγμα των επηρεασμένων

από το Λαϊκό Μέτωπο μπλουζ. Ο Άμπελ και η σύζυγός του Άννι, η οποία

διηύθυνε μια σχολή νοσηλευτικής και φρόντιζε στο Φάρλεμ παιδιά των

οποίων οι γονείς εργάζονταν πολλές ώρες και δεν μπορούσαν να τα

φροντίζουν μετά το σχολείο, ήσαν αυτοί που πήραν στο σπίτι τους τον

Ρόμπερτ και τον Μάικλ Ρόζενμπεργκ μετά την εκτέλεση των γονιών τους

το 1953. Σο ζεύγος Μέερεπολ, του οποίου τα φυσικά παιδιά είχαν

πεθάνει σε πολύ μικρή ηλικία, κατάφερε τελικά να υιοθετήσει νόμιμα τα

παιδιά των Ρόζενμπεργκ μόλις το 1957 (Margolik, 2000, 31, 37, 138-39.

Denning, 1997, 35, 323. Meerepol, 1975, 223). Ο Άλμπερτ Μαλτζ, ο

σεναριογράφος του “The House I Live In”, ήταν μια εμβληματική μορφή

στις γραμμές του Κομμουνιστικού Κόμματος, ο οποίος (πέρα από τις

άλλες του πολλές διακρίσεις στον κινηματογράφο) είχε κερδίσει και ένα

ΐραβείο Ο‟ Φένρι για τα διηγήματά του (Navasky, 1980,81). Ώυτή η

αξιοθαύμαστη συνεργασία είχε σαν αποτέλεσμα το να φτάσει αυτός ο

ύμνος του Λαϊκού Μετώπου σε όσο το δυνατόν ευρύτερα ακροατήρια.

το φιλμάκι αυτό ο ινάτρα έχει βγει έξω από το θέατρο για να καπνίσει

ένα τσιγάρο, ανάμεσα στις πρόβες. Γκεί σώζει ένα αγοράκι από μια

ομάδα νταήδων, που του είχαν επιτεθεί επειδή «δεν τους άρεσε η

θρησκεία του». Ώφού τους είπε «Ο πατέρας μου ήρθε εδώ από την Ιταλία,

όμως εγώ είμαι Αμερικανός», ο ινάτρα τους τραγουδάει το ομώνυμο της

ταινίας τραγούδι και τα αγόρια, μαζί με το παρολίγον θύμα τους,

φεύγουν από το δρομάκι σαν μια παρέα. Ώυτός ο ύμνος του Λαϊκού

Μετώπου στους πρώτους του στίχους απορρίπτει τις αρχές «ένα όνομα,

ένας χάρτης, μια σημαία» σαν δηλωτικές του «τι είναι η Αμερική για μένα».

ε λιγότερες από διακόσιες λέξεις, οι στίχοι του τραγουδιού αυτού

επιμένουν ότι η Ώμερική είναι «η πόλη στην οποία ζω, ο δρόμος, το σπίτι,

το δωμάτιο… αλλά κυρίως οι άνθρωποι». Οι «άνθρωποι» αυτού του

τραγουδιού είναι «όλες οι φυλές και όλες οι θρησκείες… ο μανάβης κι ο

χασάπης… ο εργάτης που μένει δίπλα μου». Γπιπλέον, η Ώμερική είναι το

μέρος όπου ο καθένας «έχει το δικαίωμα να εκφράσει ό, τι θέλει». Ο

ινάτρα, με το μοναδικό στυλ που τον διέκρινε, ανέδειξε το όραμα μιας

[16]

φυλετικά και εθνοτικά πλουραλιστικής Ώμερικής, ακριβώς όπως

επεδίωκαν οι παραγωγοί αυτής της ταινίας και του τραγουδιού,

δημιουργώντας ένα άψογο σοσιαλιστικό και δημοκρατικό έργο τέχνης.

Σο φιλμάκι, όμως, μείωσε την δυναμική του τραγουδιού, παραλείποντας

μια στροφή που περιέγραφε αυτήν την ειδυλλιακή Ώμερική, όπου «οι

γείτονές μου είναι λευκοί και μαύροι»18. Ε περιρρέουσα κατάσταση

υπαγόρευε οι νταήδες να είναι όλοι λευκά αγόρια. Κάποιος θα μπορούσε

να προτείνει βέβαια το αγόρι που απειλούσαν να είναι μαύρο. Παρόλο

που οι δημιουργοί του φιλμ παραδέχονταν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν σωστό,

την περίοδο εκείνη το σπουδαιότερο πρόβλημα το οποίο απαιτούσε

επειγόντως απάντηση ήταν η αυξανόμενη εχθρότητα, που συχνά

οδηγούσε και σε περιστατικά βίας, εναντίον άλλων λευκών εθνικών

ομάδων, ιδιαίτερα εναντίον των Γβραίων19.

Σο «The House I Live In” και ειδικότερα η ερμηνεία του ινάτρα

επιβραβεύτηκαν: το 1945 απονεμήθηκε ένα ειδικό βραβείο σκαρ στο

ινάτρα. Σο 1946 ο παραγωγός του φιλμ Υρανκ Ρος και ο σκηνοθέτης

Μέρβιν Λιρόι κέρδισαν ένα σκαρ και μια Φρυσή φαίρα (ούτε ο Ρος

ούτε ο Λιρόι είχαν κάποια άλλη σχέση με την Ώριστερά). Ο ινάτρα

δώρισε σε κοινωφελείς οργανώσεις όλα του τα έσοδα από το φιλμ, ενώ η

εταιρία της παραγωγής, η RKO, έδωσε όλα τα κέρδη στο Γργατικό

χολείο της Καλιφόρνια, στο αν Υρανσίσκο (το οποίο το 1947 ο Αενικός

Γισαγγελέας το τοποθέτησε στη λίστα των «ανατρεπτικών οργανώσεων»)

και σε άλλες οργανώσεις που καταπολεμούσαν τις διακρίσεις (Robinson,

1998, 155). Σρεις μήνες αργότερα, στις 22 Ώυγούστου, ο ινάτρα

ηχογράφησε το τραγούδι με την ίδια ενορχήστρωση του Άλεξ τόρνταλ

που ακούστηκε στο φιλμάκι. Ε ηχογράφηση αυτή κυκλοφόρησε σε

σινγκλ από την Κολούμπια (Mustazza, 1995, 46). Ήδη τον Ιούλη του

1947, ένας από αυτούς που κατέθεσαν ενώπιον της Γπιτροπής

Ώντιαμερικανικών Γνεργειών ανέφερε ότι «τα φιλμάκια [sic] του ινάτρα

παίζονται σε φεστιβάλ και εκδηλώσεις με ανατρεπτικό περιεχόμενο» από

την Βιεθνή Οργάνωση Γργατών (Ώκροάσεις HUAC, 1947, 106). Ε L‟

Unita Del Popolo πρόβαλε αρκετές φορές το “The House I Live In” σε

εκδηλώσεις που πραγματοποιούσε για την οικονομικής της ενίσχυση. Αια

παράδειγμα, στο Κλίβελαντ, σε μια τέτοια εκδήλωση, όπου θα

προβαλλόταν και το φιλμάκι αυτό παραβρέθηκαν 195 άτομα (L‟ Unita,

1947b,3. 1947c,2).

18 Ώυτή η εκτέλεση του “The House I Live In”είναι διαθέσιμ Frank Sinatra Sings His Greatest Hits (Columbia Records) Frank Sinatra with Alex Stordahl and His Orchestra, 1944-1945 (Cedar CD) (.τ..) 19 Άλλη μια εξήγηση είναι ότι εκείνη την περίοδο, με το αίμα στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης να μην έχει ακόμα στεγνώσει, η παρομοίωση με Ναζί αυτών που κυνηγούν συμπολίτες τους είχε μεγαλύτερη δυναμική και εξυπηρετούσε καλύτερα τους σκοπούς των δημιουργών. (.τ.Μ.)

[17]

Ο ινάτρα δεν περιόρισε τις επιθέσεις του εναντίον των προκαταλήψεων

και της μισαλλοδοξίας μόνο στις ταινίες. Και στην ίδια του τη ζωή

βρέθηκε πολλές φορές αντιμέτωπος σε τέτοιες καταστάσεις. Σο 1945,

πραγματοποίησε τριάντα εμφανίσεις σε όλη τη χώρα, μιλώντας κατά των

διακρίσεων. πως ο ίδιος εξήγησε τους λόγους που τον οδήγησαν σε

αυτήν την καμπάνια, «Από τη στιγμή που είδα ότι έχω κάποια επιρροή σε

αρκετό κόσμο, ένιωσα υποχρεωμένος να την αξιοποιήσω και να κάνω ό, τι

μπορώ για να εξαλειφτεί ο ρατσισμός στη χώρα μας» (Lowenfels, 1945,3).

το Κάρνεγκι Φωλ, στις 23 Μάρτη του 1945 έδωσε μια τριαντάλεπτη

ομιλία, κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας υγκέντρωσης Νεολαίας20. Ε

συγκέντρωση αυτή ήταν μια από τις κλασσικές πρωτοβουλίες του Λαϊκού

Μετώπου, η οποία έφερνε κοντά φιλελεύθερους, όπως ο Πρόεδρος του

Βημοτικού υμβουλίου της Νέας Τόρκης Νιούμπολντ Μόρις και

συμμετέχοντες με αριστερές καταβολές από την Ώμερική, τη Ααλλία και

την Ώγγλία, όπως τον ρσον Αουέλς και τον χορευτή Πέρλ Πρίμους

(Daily Worker: 1945b, 8. 1945c, 5. 1945d, 4. PM, 1945c, 12. New York

Times, 1945, 17). Οι διοργανωτές του συμπεριέλαβαν στο Υεστιβάλ αυτό

φιλελεύθερες οργανώσεις, όπως το Ώμερικανικοεβραϊκό Κογκρέσο,

καθώς και αριστερές οργανώσεις, όπως το Ώμερικανο-λαβικό Κογκρέσο,

που είχε πολύ στενούς δεσμούς με το Κομμουνιστικό Κόμμα (Ryan,

1990, 45, 347. Thayer, 67, 554)21. την ομιλία του σε αυτή τη

συγκέντρωση, ο ινάτρα είπε στους νεολαίους: «ταν πήγαινα στο σχολείο

στο Σζέρσι, κάτι παιδιά μου πέταγαν πέτρες και με φώναζαν “dago”…

Σώρα ξέρω ότι στις γειτονιές φωνάζουν τα παιδιά των Εβραίων “kikes” και

“Sheenies” και τους μαύρους “νέγρους”. λα αυτά είναι λάθος.» Ο

ινάτρα παρομοίασε αυτές τις συμπεριφορές με τις διώξεις των Ναζί κατά

των Γβραίων και των Καθολικών, τις οποίες τις έκαναν, όπως είπε, «για

να αδυνατίσουν τους λαούς που ήθελαν να νικήσουν και να σκλαβώσουν».

Ολοκλήρωσε την ομιλία του δηλώνοντας ότι «Αυτή η χώρα, που χτίστηκε

από πολλούς ανθρώπους, πολλές φυλές και δόγματα… δεν πρέπει ποτέ να

20 το φάκελο του FBI για το ινάτρα αναφέρεται ότι στη Narodni Glasnik, την εφημερίδα των Κροατών Κομμουνιστών, δημοσιεύτηκε ότι η Κροατική Πτέρυγα της Βιεθνούς Οργάνωσης Γργατών είχε εκδώσει σε 25.000 κόπιες μια μπροσουρίτσα με τον τίτλο «Ε Ιδέα των Ώμερικανών», βασισμένη στην ομιλία του ινάτρα στο Κάρνεγκι Φολ, με τιμή 60 σεντς η κατοστάδα.(.τ..) 21 Λίγο μετά την ίδρυσή του, το Ώμερικανο-λαβικό Κογκρέσο μετρούσε δέκα με δεκαπέντε εκατομμύρια μέλη, μιας και απέκτησε δεσμούς αμοιβαίας συνεργασίας και αδερφοσύνης με κοινωφελείς οργανώσεις, εργατικά σωματεία και γενικά όλες τις οργανώσεις στις οποίες συμμετείχαν αμερικάνοι σλαβικής καταγωγής από όλες τις χώρες της Ώνατολικής Γυρώπης. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου, το Κογκρέσο κινητοποίησε την κοινή γνώμη υπέρ της δημιουργίας του Βεύτερου Μετώπου στην Γυρώπη εναντίον της Αερμανίας, ενώ συγκέντρωσε

και ανθρωπιστικό υλικό για την ανακούφιση των θυμάτων του Πολέμου στη Ρωσία. Σο Ώμερικανο-λαβικό Κογκρέσο τοποθετήθηκε στη Λίστα Ώνατρεπτικών Οργανώσεων του Αενικού Γισαγγελέα των ΕΠΏ το 1951. (.τ..)

[18]

διαιρεθεί… και δεν μπορεί ποτέ να νικηθεί.» (Sinatra, 1945. Ώρχεία FBI

62-83219-6, 43, 116).

τις 23 Οκτώβρη του 1945 ο ινάτρα μίλησε σε δύο συγκεντρώσεις στο

Λύκειο Μπέντζαμιν Υράνκλιν, που βρισκόταν στην καρδιά του Ιταλικού

Φάρλεμ (Meyer 1999) στα πλαίσια μιας προσπάθειας να ηρεμήσουν τα

πνεύματα και να αποκατασταθούν οι σχέσεις των μαθητών, μετά από το

ξέσπασμα ενός πογκρόμ ιταλοαμερικανών κατά αφροαμερικανών

μαθητών στις 28 επτέμβρη του 1945. Ε εκστρατεία για να

αποκατασταθούν οι σχέσεις των μαθητών και να επιδιορθωθεί η ζημιά

που είχε υποστεί η φήμη του σχολείου, οργανώθηκε από τον Λέοναρντ

Κοβέλο (ο οποίος ήταν ο πρώτος ιταλοαμερικανός διευθυντής δημόσιου

Λυκείου στην Νέα Τόρκη και αξιόλογος διανοούμενος), που μαζί με το

υγκλητικό του Ώνατολικού Φάρλεμ ΐίτο Μαρκαντόνιο εργάστηκαν

σκληρά να εκτονώσουν την ένταση που επικρατούσε στην περιοχή και να

επουλώσουν το τραύμα που είχε δεχτεί η φήμη του σχολείου, το οποίο

μέχρι τότε ήταν διάσημο σαν ένα πρότυπο σχολείο πολυπολιτισμικής

εκπαίδευσης, χωρίς ρατσιστικές διακρίσεις (Meyer, 1989, 54 – 66). Οι

γραπτές αναφορές από εκείνες τις συγκεντρώσεις αναφέρουν ότι ο

ινάτρα τραγούδησε μόνο το “Aren‟t You Glad You‟re You”, αλλά

τουλάχιστον δύο από αυτούς που είχαν βρεθεί εκείνη τη μέρα στο

σχολείο μαρτυρούν ότι ο ινάτρα τραγούδησε το “The House I Live In”

(PM, 1945d, 14. Daily News, 1945, 4 Daily Worker, 1945e, 4)22.

Σην 1 Νοέμβρη 1945, λίγο αφότου κυκλοφόρησε το “The House I Live

In”, ο ινάτρα βρέθηκε μπροστά σε ένα εριστικό και θορυβώδες κοινό σε

ένα σχολείο στο Ακάρυ στην Ιντιάνα. Οι μαθητές αυτοί απείχαν από τα

μαθήματα, προβάλλοντας το αίτημα για ένα σχολείο μόνο λευκών, το

οποίο είχε θέσει μια διασπαστική Ένωση Αονέων και Κηδεμόνων

αποτελούμενη μόνο από λευκούς, την ώρα που η επίσημη Ένωση

Αονέων και Κηδεμόνων του σχολείου είχε για πρόεδρο τη σύζυγο ενός

στελέχους του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ο ινάτρα, με τα χέρια

διπλωμένα κοιτούσε υπομονετικά το ακροατήριο αυτό και τους ζητούσε

να κάνουν ησυχία. Σα παιδιά συνέχιζαν να κάνουν φασαρία, οπότε τους

22 Ε εκστρατείας αυτή ολοκληρώθηκε με μια πικετοφορία εξακοσίων μαθητών του σχολείου Υράνκλιν, οι οποίοι κρατούσαν πλακάτ που διακήρυτταν ότι ήσαν όλοι από διαφορετικές εθνότητες και φυλές. Οι διαδηλωτές μαθητές ήσαν συγκεντρωμένοι πίσω από ένα μεγάλο πανό, το οποίο έγραφε «Γίμαστε όλοι Ώμερικανοί». Ώυτή η συγκινητική διαδήλωση διαφυλετικής φιλίας, συνεργασίας και αλληλεγγύης, καλύφθηκε εκτενέστατα από τον τύπο της πόλης. Ε New York Mirror σημείωνε ότι «ένας σεισμός από χειροκροτήματα υποδέχτηκε τα κορίτσια από το Λύκειο Μπέντζαμιν Υράνκλιν, που, ανεβασμένα σε μια εξέδρα αναπαριστούσαν το Άγαλμα της Ελευθερίας, κάτω από επιγραφές όπως “Είμαστε όλοι Αμερικανοί - Νέγροι, Εβραίοι, Καθολικοί και Προτεστάντες”» (Tribune, 1945, 6. Daily Mirror, 1945,6. Meyer, 2003). (.τ..)

[19]

φώναξε: «Μπορώ να πλακώσω στο ξύλο όποιον από σας θέλω, κωλόπαιδα».

Υυσικά, μετά τραγούδησε το “The House I Live In” (Weiner, 1986, 22)

και οι μαθητές ξέσπασαν σε επευφημίες. Παρά το παθιασμένο του αυτό

κάλεσμα για ανεκτικότητα, όμως, δεν κατάφερε να τερματίσει την αποχή

από τα μαθήματα (Kuntz, 2000, 42). ταν ρωτήθηκε σε μια συνέντευξη

γι‟ αυτήν την αντιρατσιστική του εκστρατεία, επικαλέστηκε το δικό του

παρελθόν: «Ξέρω ότι τα παιδιά που μένουν πίσω στα μαθήματα το

παθαίνουν για λόγους οικονομικούς και εκπαιδευτικούς. Κανείς δεν

μπορεί να φανταστεί πόσο θυμωμένος είμαι που δεν μπόρεσα να πάω στο

πανεπιστήμιο». Και όταν τον παρακίνησε ο δημοσιογράφος «Και τι γίνεται

με αυτήν την περιοδεία που οργανώνεις για την ενίσχυση των Κέντρων

Νεότητας;», ο ινάτρα απάντησε: «Αργότερα θα προσπαθήσουμε να βρούμε

ένα μέρος για να μαζευτούν όλα μαζί αυτά τα παιδιά. Αυτή τη στιγμή, αυτό

που επείγει είναι να βρούμε ένα κοινό σημείο για να συναντηθούν τα

μυαλά τους». (Sinatra, 1945. Meyer, 1996, 36-43).

Οι πρωτοβουλίες του ινάτρα καταχειροκροτήθηκαν από την Ώριστερά.

τις 6 Βεκέμβρη του 1945, με ομόφωνη απόφαση της Κριτικής

Γπιτροπής, λόγω της «εκστρατείας του που περιελάμβανε αμέτρητες

συναυλίες, ομιλίες, ραδιοφωνικές παρεμβάσεις, άρθρα σε εφημερίδες και –

βεβαίως- το “The House I Live In”«, η αριστερή εφημερίδα Newspaper

Guild της Νέας Τόρκης, τίμησε τον Υρανκ ινάτρα, «για τον θαρραλέο

του αγώνα υπέρ όλων των μειονοτήτων». Παρόμοιες τιμές αποδόθηκαν

και σε άλλες είκοσι τέσσερις «Πρωτοσέλιδες Προσωπικότητες της χρονιάς»,

συμπεριλαμβανομένων της Έλεανορ Ρούσβελτ, του τρατηγού Ντουάιτ

Ώϊζενχάουερ και του Σζο Ντέιβιντσον. Ε εκδήλωση στην οποία του

αποδόθηκε αυτό το βραβείο πραγματοποιήθηκε στο Madison Square

Garden (Daily Worker, 1945f, 11). τις 14 Αενάρη του 1946 ήταν ένας

από τους είκοσι δύο «Ήρωες του Λαού» (μαζί με τον Σζο Λιούις, τον Α.

ντιΜπουά, τον Σζέικομπ Λόρενς, τον Ντιουκ Έλινγκτον και τον Πωλ

Ρόμπσον23), τίτλος που του απονεμήθηκε από το πολιτιστικό περιοδικό

23 Σην Μακαρθική περίοδο, το “The House I Live In” συμπεριλήφθη στο ρεπερτόριο του Πωλ Ρόμπσον. Ε “Μαύρη Λίστα” στέρησε από τον Ρόμπσον τη δυνατότηα να τραγουδάει σε συναυλίες, ενώ δεν μπορούσε να βγάλει νέο δίσκο ή να ακουστούν τα τραγούδια του από το ραδιόφωνο. Σο 1950 η Κυβέρνηση του αφαίρεσε το διαβατήριο. Έτσι δεν είχε την δυνατότητα να πραγματοποιεί εμφανίσεις ούτε στο εξωτερικό, μέχρι που το Ώνώτατο Βικαστήριο των ΕΠΏ το 1958 κήρυξε την απόφαση αυτή αντισυνταγματική. Κατά τη διάρκεια αυτής της σκοτεινής περιόδου, ο Ρόμπσον τραγουδούσε αυτό το τραγούδι σε εκκλησίες μαύρων, με τέτοιο ενθουσιασμό, που το κατέστησε το τραγούδι - σύμβολο ενός καταπιεσμένου και φθίνοντος κινήματος. Ε εκτέλεση του Ρόμπσον είχε και κάποιους διαφορετικούς στίχους από αυτούς του ινάτρα. Αα παράδειγμα, η

Ώμερική περιγράφεται σαν «μια χώρα γεμάτη πλούτο και ομορφιά, αρκετά αγαθά για να τα μοιραστούν όλοι». Γπίσης, υπάρχει μια αναφορά στον Υρέντρικ Ντάγκλας και «σ‟ αυτούς που μόλις ήρθαν εδώ», μια αναφορά στους

[20]

του Κομμουνιστικού Κόμματος, το New Masses, προς τιμήν της

«συμβολής του στην προσπάθεια για την Αμερική όλων των ανθρώπων»

(Daily Worker 1946d, 11. 1946e, 8). Ο Λόουενφελς24 επεσήμανε ότι το

“The House I Live In” ήταν ένα μικρό μόνο μέρος από την εκστρατεία

του ινάτρα ενάντια στις διακρίσεις και ότι πέρα από «τις βδομαδιάτικες

εφημερίδες των μαύρων, στον υπόλοιπο τύπο δεν έγραφαν ούτε λέξη για τις

πρωτοβουλίες του». Έχοντας μόλις επιστρέψει από το Ακάρι της Ιντιάνα, ο

ινάτρα ανέφερε ότι εκείνες οι ρατσιστικές αντιδράσεις δεν ήσαν

αυθόρμητες και ότι η αποχή των μαθητών είχε υποκινηθεί από έναν

πρώην αξιωματικό του γερμανικού στρατού. Ο ινάτρα είπε στον

Λόουενφελς: «Είμαι υπέρ της ζωής… Αυτή είναι μια μάχη την οποία δεν

πρόκειται να εγκαταλείψω ποτέ» (Lowenfels, 1945, 3 Caute, 1978, 203-

4. Wald, 1998, 679).

Παρά την τεράστια δημοτικότητά του, η ενασχόληση του ινάτρα με την

Ώριστερά είχε σαν αποτέλεσμα σοβαρές αντιδράσεις. τα 1947 ο Λι

Μόρτιμερ, ένας επιφυλλιδογράφος εφημερίδων του συγκροτήματος του

Φιρστ25, ο οποίος παλιότερα είχε κατηγορήσει το ινάτρα ότι «συνήθιζε να

συναναστρέφεται με λιμανίσιους», ξεκίνησε την εκστρατεία εναντίον των

κόκκινων. Ο Μόρτιμερ επικέντρωσε την επίθεσή του στο ινάτρα

τονίζοντας τη σχέση του με το “The House I Live In”, το οποίο το

δεσμούς με τους μετανάστες, η οποία -δυστυχώς- παραλείπεται στην εκτέλεση του ινάτρα (The Odyssey of Paul Robeson, Omega Classics). (.τ..) 24 Ο Λόουενφελς, του οποίου η συγγραφική δραστηριότητα εκτείνεται σε σχεδόν πενήντα χρόνια, διαμόρφωσε ένα στυλ γραφής του οποίο «έμοιαζε να ενσωματώνει μια μεταφυσική αντίληψη για τον κόσμο», η οποία προσπαθούσε «να αποκωδικοποιήσει την φυσική πραγματικότητα προσεγγίζοντας αυτό που αυτός αποκαλούσε “Πρωτεύουσα Πραγματικότητα”». Πολλά από τα ποιήματά του δημοσιεύτηκαν σε κομμουνιστικά μέσα. την δεκαετία του ‟60, όμως, η δημοτικότητά του έπεσε. Σο 1953 ο Λόουενφελς μαζί με πέντε ακόμα στελέχη του Κόμματος, συνελήφθησαν στην Υιλαδέλφεια, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν, με τον Νόμο μιθ. μως -σε μια απροσδόκητη νομική

αποτυχία για τον Μακαρθισμό- το Γφετείο τον απάλλαξε από την ποινή της διετούς φυλάκισης. (.τ..) 25 William Randolph Hearst: Αμερικανός Μεγιστάνας του Σύπου. τις εφημερίδες του θεμελιώθηκε η «κίτρινη» δημοσιογραφία, ενώ είναι παροιμιώδης η φράση του «Προμηθεύστε μου τις φωτογραφίες. Θα σας προμηθεύσω τον πόλεμο» σε τηλεγράφημά του προς έναν δημοσιογράφο που είχε στείλει να καλύψει τον Ισπανο-Αμερικανικό Πόλεμο του 1898 στην Κούβα. Λίγο μετά το τηλεγράφημα, άγνωστοι τορπίλισαν ένα Αμερικανικό Πολεμικό πλοίο στο λιμάνι της Αβάνας, με αποτέλεσμα η Αμερική να αποδώσει αυτό το χτύπημα στην Ισπανία (που τότε κατείχε την Κούβα) και να της κηρύξει τον πόλεμο. Η μεγαλύτερη ταινία όλων των εποχών, «Ο Πολίτης Κέιν» του ρσον Γουέλς, βασίζεται στη ζωή του Φιρστ και τις πολιτικές του φιλοδοξίες, με αποτέλεσμα ο επιχειρηματίας να προσπαθήσει ανεπιτυχώς να εμποδίσει την προβολή της. τα χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι εφημερίδες που ανήκαν στο συγκρότημα του Φιρστ πολέμησαν λυσαλέα τον κομμουνισμό και τους κομμουνιστές, παρομοιάζοντάς τους με τον «Αρμαγεδδώνα» που έρχεται να καταστρέψει τον κόσμο. (.τ.Μ.)

[21]

χαρακτήρισε σαν «προπαγάνδα υπέρ της ταξικής πάλης, ντυμένη το

ένδυμα της ψυχαγωγίας» (Weiner, 1986, 21-22). Σο πολιτικό κλίμα είχε

αλλάξει από τότε που οι «Βέκα του Φόλυγουντ» κλητεύθηκαν από την

Γπιτροπή Ώντιαμερικανικών Γνεργειών, και πλέον ελάχιστοι τολμούσαν

να ανταπαντήσουν σε αυτές τις μομφές και τα υπονοούμενα. την

βδομαδιάτικη στήλη του στον Daily Worker, με τον τίτλο «Αλλάξτε τον

Κόσμο», ο Μάικ Ακολντ, όταν δεν αναφερόταν στον εαυτό του με στόμφο

και αλαζονεία, συνέκρινε τις επιθέσεις στο ινάτρα με την συντριβή της

αντίστασης στο Ακέτο της ΐαρσοβίας (Gold, 1947,6)! Ε L‟ Unita Del

Popolo έβλεπε αυτή την επίθεση από διαφορετική σκοπιά. Προς

υπεράσπιση του πιο διάσημου Ιταλοαμερικανού, έγραψε με πηχαίους

τίτλους: «Είμαστε αλληλέγγυοι στον αγώνα του ινάτρα ενάντια στον

ρατσισμό». Σο άρθρο που ακολουθούσε αυτόν τον τίτλο τόνιζε: «Για εμάς

τους Ιταλοαμερικανούς, η υπόθεση του ινάτρα μας φέρνει στη μνήμη τους

αμέτρητους εξευτελισμούς που υπέστησαν οι πατεράδες και οι παππούδες

μας, όχι πολλά χρόνια νωρίτερα». Σο άρθρο επίσης υπενθύμιζε στους

αναγνώστες του ότι ο ινάτρα «έχει συμβάλει τα μέγιστα για να

συνενωθούν όλα τα στοιχεία που απαρτίζουν την μεγάλη κοινότητα των

Αμερικανών πολιτών. Ο ινάτρα εναντιώθηκε στον ρατσισμό εναντίον των

μαύρων, στον αντισημιτισμό, και στο διασυρμό των ιταλοαμερικανών» (L‟

Unit;a, 1947, 1).

Ε καριέρα του ινάτρα πολύ γρήγορα άρχισε να φθίνει. Σο 1947 ο τύπος

του επιτέθηκε όχι μόνο για την αριστερή του δράση, αλλά και λόγω των

σχέσεών του με άτομα που εμπλέκονταν στο οργανωμένο έγκλημα26. Ε

αποτυχία του πρώτου του γάμου με την Νάνσι, την κοπέλα του από το 26 την παρούσα μελέτη δεν γίνεται καμία αναφορά στις σχέσεις του ινάτρα με την Μαφία. Σην περίοδο στην οποία επικεντρώνει η παρούσα μελέτη, η Μαφία και οι μαφιόζοι ήταν αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητας σε όλες τις συνοικίες ιταλοαμερικανών, ειδικά όπου ζούσαν κυρίως ιταλοί που κατάγονταν από την Νότια Ιταλία. Ε Μαφία ήταν δημιούργημα των ημιφεουδαρχικών

συνθηκών που επικρατούσαν στη ικελία και την νότια Ιταλία. Ε αδυναμία της κυβέρνησης και των πολιτών σε εκείνες τις περιοχές της επέτρεψε να ενδυναμώσει και να αναπτύξει πλούσια και πολυποίκιλη δραστηριότητα. την Ώμερική, ανέπτυξε δραστηριότητες σε τομείς που η μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου δεν τις θεωρούσε παράνομες, όπως η παραγωγή και διακίνηση αλκοόλ, ο τζόγος και ο δανεισμός χρημάτων. Σαυτόχρονα, η μαφία παρείχε ασφάλεια και προστασία στις γειτονιές εκείνες, των οποίων οι κάτοικοι δεν εμπιστεύονταν την αστυνομία. υνεπεία αυτού, η μαφία ήταν αποδεκτή από την πλειοψηφία των μελών αυτών των κοινοτήτων. Οι πιο αποτρόπαιες και καταδικαστέες δραστηριότητες της μαφίας, και ειδικότερα το εμπόριο ναρκωτικών, εμφανίστηκαν κυρίως μετά τον ΐ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι συναναστροφές του ινάτρα με μέλη της μαφίας έλαβαν χώρα μετά από την περίοδο στην οποία επικεντρώνει η μελέτη αυτή, και ενδεχομένως μπορούν να ερμηνευτούν και ως

εξελίξεις όχι άσχετες από την αποχώρησή του από την Ώριστερά. πως και να „χει, αυτές του τις συναναστροφές με τη μαφία τις ξέρει όλος ο κόσμος, ενώ τις σχέσεις του με την Ώριστερά όχι. (.τ..)

[22]

σχολείο, και η αντικατάστασή της με την Άβα Ακάρντνερ ξεσήκωσε

θύελλα αντιδράσεων. Ο ινάτρα ήξερε ότι τον είχαν στο μάτι, όπως και

όλους όσους είχαν την ταμπέλα του “κόκκινου”. Μετά την άρνησή του να

καταθέσει ενώπιον της HUAC ο Άλμπερτ Μαλτζ μπήκε στη Μαύρη Λίστα

και φυλακίστηκε. Και αυτό ήταν το λιγότερο. σο εξέτιε την ποινή του, ο

Μαλτζ φοβόταν ότι όταν αποφυλακιζόταν ήταν πιθανόν να μεταφερθεί

στα στρατόπεδα εκείνα που είχαν ιδρυθεί από τον Νόμο ΜακΚάραν (περί

Γσωτερικής Ώσφαλείας), και στα οποία θα οδηγούνταν «σε περιόδους

έκτακτης εθνικής ανάγκης» εκείνοι που θεωρούνταν ύποπτοι

ανατρεπτικών ενεργειών από τον Αενικό Γισαγγελέα. Ο Έρλ Ρόμπινσον,

σύμφωνα με τα δικά του λόγια ήταν «στη γκρι λίστα»: δεν έχασε καμιά

από τις δουλιές που είχε ήδη αναλάβει. Ώπλά, δεν πήρε καμιά

καινούρια, με αποτέλεσμα το εισόδημά του από 25.000 δολάρια το 1945

να πέσει στα 8.000 δολάρια το 1950 (Robinson, 1998, 201-5, 217). Ο

Άμπελ Μέεροπολ, παρόλο που είχε κληθεί ενώπιον μιας Γπιτροπής που

ερευνούσε τις αριστερές δραστηριότητες στο City College το 1939,

διέφυγε της τοποθετήσεώς του στην «Μαύρη Λίστα» την Μακαρθική

περίοδο και έτσι συνέχισε να κερδίζει τα προς το ζην γράφοντας

διαφημιστικά σποτ για την τηλεόραση, όπως αυτά για την μπύρα ιλτζ ή

τη Υορντ (Meeropol, 1975, 223, 249. Leberstein, 1993, 91-122).

Παρόλαυτα, έμπλεξε σε χειρότερους μπελάδες: σε μια πολύχρονη

δικαστική διαμάχη για να εξασφαλίσει την κηδεμονία των παιδιών των

Ρόζεμπεργκ. Κάποια στιγμή, η Οργάνωση για την Πρόληψη της Παιδικής

Κακοποίησης κατήγγειλε ότι τα παιδιά των Ρόζεμπεργκ «υφίσταντο

εκμετάλλευση για οικονομικούς σκοπούς» και έπεισε τον Βικαστή

Ώνηλίκων της Νέας Τόρκης να απομακρύνει τα παιδιά από την επιμέλεια

των Μέεροπολ. Μέχρι να επιστρέψουν ο Μάικλ και ο Ρόμπερτ στην

αγκαλιά των Μέεροπολ, είχαν ήδη υποστεί κι άλλα τραύματα, λόγω της

τοποθέτησής τους σε ορφανοτροφείο (Margolick, 2000, 139). Παρόλο

που η αποδυναμωμένη Ώριστερά είχε ακόμα τη δυνατότητα να

προσφέρει μια στοιχειώδη υποστήριξη στα θύματα της καταστολής της

περιόδου εκείνης, η προοπτική του να τραγουδάει σε αξιολύπητες

συγκεντρώσεις και εξαθλιωμένα ακροατήρια δεν πρέπει να συγκινούσε

ιδιαίτερα ένα αγόρι που κατάφερε να διαβεί τον Ποταμό Φάντσον και να

δει το όνομά του να αναβοσβήνει στις φανταχτερές ρεκλάμες του

Μπρόντγουεϊ.

Οι αριστερές δραστηριότητες του ινάτρα είχαν σαν αποτέλεσμα να είναι

ένας από αυτούς που είχε σκοπό να κλητεύσει η Γπιτροπή

Ώντιαμερικανικών Γνεργειών του Κογκρέσου για να καταθέσουν ενώπιόν

της, στα πλαίσια της προεργασίας για την ψήφιση του «Νομοσχεδίου για

τον περιορισμό της δράσης ή την απαγόρευση λειτουργίας του

Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ» (Ώκροάσεις HUAC 1948). μως,

[23]

ούτε η Γπιτροπή ούτε κάποιος άλλος από τους εμπλεκόμενους φορείς

κλήτευσε επίσημα το ινάτρα να καταθέσει. υνεπώς, δεν βρέθηκε ποτέ

στην κατάσταση όπου θα εξεταζόταν ενόρκως γι‟ αυτές του τις

δραστηριότητα. Παρόλαυτά, πιεσμένος από το γενικότερο κλίμα του

κυνηγιού μαγισσών, συμμετείχε σε πολιτικές δραστηριότητες για να

κατευνάσει τους διώκτες του. Σον Ώπρίλη του 1948, μαζί με τον Σζίμι

Ντουράντε και τον Σζο ΝτιΜάτζιο συμμετείχε σε μια ραδιοφωνική

εκπομπή στα Ιταλικά, η οποία αναμεταδιδόταν απ‟ ευθείας και στην

Ιταλία, όπου καλούσε τους Ιταλούς να μην ψηφίσουν το Κομμουνιστικό

Κόμμα (PCI) στις πρώτες εκλογές της μεταπολεμικής Ιταλικής

Βημοκρατίας. Ο Λουέλα Πάρσονς ανέφερε ότι από αυτήν την εκπομπή

φτιάχτηκαν είκοσι επτά κόπιες, «για να παιχτούν σε διάφορα μέρη της

Ιταλίας, σε μια προσπάθεια να προσεγγίσουν ακόμα και τα πιο

απομονωμένα σημεία αυτού του ταλαιπωρημένου κράτους» (Daily Mirror,

1948, 5)27. Σο 1951 ο ινάτρα συμμετείχε σε μια συγκέντρωση που

πραγματοποιήθηκε στο έντραλ Παρκ και διοργανώθηκε από την

Γπιτροπή «ταματήστε τον Κομμουνισμό», της οποίας ο σκοπός ήταν «ο

αγώνας ενάντια στις Κόκκινη επιρροή στην βιομηχανία της ψυχαγωγίας».

τα αρχεία του FBI συμπεριλαμβάνεται και μια αναφορά για έναν

«ενδιάμεσο», ο οποίος ισχυρίστηκε ότι ο ινάτρα ήταν πρόθυμος να γίνει

πληροφοριοδότης του FBI στις έρευνές του για ανατρεπτικά στοιχεία.

μως, δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι αυτή η αναφορά ανταποκρίνεται

στο ελάχιστο στις πραγματικές προθέσεις του ινάτρα (Kuntz, 2000, xii,

xxvi, 33-34, 78, 81. Daily Mirror, 1948, 6).

Παρόλο που τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας δεν είναι ξεκάθαρα

όσον αφορά την χρονολόγηση διαφόρων περιστατικών, φαίνεται ότι ο

ινάτρα συνέχισε τις αριστερές του δραστηριότητες ακόμα και μετά την

υποτιθέμενη συμφωνία του με την πολιτική των ΕΠΏ στον Χυχρό

Πόλεμο. ταν ρωτήθηκε σε μια συνέντευξή της για την Μαύρη Λίστα στο

Φόλυγουντ, η ηθοποιός Μπέτσι Μπλερ (σύζυγος του Σζιν Κέλι και θύμα

και αυτή του Μακαρθισμού), ανέφερε ότι ο ινάτρα βοηθούσε

οικονομικά πολλά θύματα των διώξεων. Βήλωσε «δεν τον ένοιαζε να μάθει

[για ποιο σκοπό πήγαιναν τα χρήματα]. Δεν του άρεσε να κουβεντιάζει

κάποια πράγματα… [αλλά] ήταν ασυνήθιστα γενναιόδωρος. Αν κάποιος

είχε μπελάδες, του συμπαραστεκόταν και ήταν πολύ γενναιόδωρος».

27 Ώυτή η καμπάνια οργανώθηκε από την Καθολική Γκκλησία και τον Σζενερόσο Πόουπ, εκδότη του Il Progresso Italo Americano, υπό την αιγίδα του Τπουργείου Γξωτερικών των ΕΠΏ. Ώυτή η αντικομουνιστική εκστρατεία κινητοποίησε σε πολύ μεγάλο βαθμό του Ιταλοαμερικανούς, οι οποίοι είδαν σε αυτήν μια ευκαιρία να διατυμπανίσουν την αμερικανικότητά τους και να

αποβάλουν το στίγμα των «φασιστών». Ώυτή η ραδιοφωνική εκπομπή είναι η μοναδική καταγεγραμμένη δημόσια εμφάνιση του ινάτρα όπου μίλησε ιταλικά.(.τ..)

[24]

Μιλώντας για την περίοδο τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 1950, ο Ρινγκ

Λάρντνερ Σζούνιορ θυμάται το ινάτρα σαν μέλος μιας μικρής ομάδας

«φιλελεύθερων … που συνέχισαν να είναι αφοσιωμένοι στην υπεράσπιση

των δικαιωμάτων μας [ενν. των «Δέκα του Φόλυγουντ»].» (Mc Gilligan,

1997, 412, 546).

Οι δημόσιες αποκηρύξεις του του Κομμουνισμού δεν ικανοποίησαν ούτε

το FBI ούτε την Κυβέρνηση. Σο 1954, παρά την δήλωση του ινάτρα

«Είμαι τόσο Κομμουνιστής όσο είναι και ο Πάπας!», επικαλούμενος «τις

σχέσεις του με τους Κομμουνιστές», ο τρατός αρνήθηκε να του δώσει

άδεια για να ψυχαγωγήσει τα Φριστούγεννα τους αμερικανούς στρατιώτες

που πολεμούσαν στην Κορέα. Και έρχονταν και χειρότερα. Σο 1955,

όταν ο ινάτρα υπέβαλε αίτηση για να του εκδοθεί διαβατήριο, ο ΐοηθός

του Αενικού Γισαγγελέα, Ώρμόδιος για την Γσωτερική Ώσφάλεια,

Αουίλιαμ Σόμπκινς, ζήτησε από το FBI να διεξάγει έρευνα για να

«διαπιστωθεί το κατά πόσο υπήρχαν επαρκή στοιχεία για να κινηθεί δίωξη

εναντίον του… λόγω του ότι στην αίτηση [στην ερώτηση για το αν υπήρξε

ποτέ μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος ή κάποιας άλλης ανατρεπτικής

οργανώσεως] απάντησε αρνητικά, ενδεχομένως ψευδόμενος, με

αποτέλεσμα να υποπέσει στο έγκλημα του άρθρου 18 του Κώδικα των

ΗΠΑ, ενότητα 1001 ή 1542» (Ώρχεία FBI, 244). Ώκολούθησε μια

εξονυχιστική έρευνα του FBI στο λμπανι, την Υιλαδέλφεια, το ικάγο,

το Ντιτρόιτ, το Νιούαρκ, την Νέα Τόρκη, το Λας ΐέγκας, το Λος Άντζελες

και την ολτ Λέικ ίτυ, καθώς και καταθέσεις πληροφοριοδοτών από το

κάρσντειλ, τη Νέα Τόρκη και την Καλιφόρνια: από το Μπέρμπανκ, το

Φόλυγουντ, το Μπέβερλι Φιλς, το Μπρέντγουντ, το Κανγκόα Παρκ, το

Μαλιμπού και το Βυτικό Λος Άντζελες. Και όλα αυτά για να διαπιστωθεί

αν ένας «τραγουδιστής» (το επάγγελμά του, σύμφωνα με το FBI) πρέπει

να διωχθεί για ψευδορκία ή είναι εντάξει να του εκδοθεί διαβατήριο.

Σελικά, η σαραντασέλιδη αναφορά κατέληγε στο συμπέρασμα ότι «δεν

κατέστη δυνατόν να βρεθούν επαρκή στοιχεία για να θεμελιώσουν την

άποψη ότι ο ινάτρα ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος ή ότι είχε

άλλες σχέσεις με το Κομμουνιστικό κίνημα». Ώυτή η Καφκική έρευνα, της

οποίας το οικονομικό κόστος δεν τολμάμε καν να το φανταστούμε,

στηρίχτηκε κυρίως σε τρεις ανώνυμες καταθέσεις, που επαναλάμβαναν

κάτι που είχαν ακούσει κάπου, από κάποιον (αρχεία FBI, 301 – 343).

Παρά το στρίμωγμα από την Γπιτροπή Ώντιαμερικανικών Γνεργειών και

την Ώκροδεξιά, ο ινάτρα συνέχισε να αντιμάχεται το ρατσισμό και τις

διακρίσεις. Σο 1961 και το 1963 εμφανίστηκε στο Κάρνεγκι Φωλ, σε

δεξιώσεις της Southern Christian Leadership Conference του Μάρτιν

Λούθερ Κινγκ. Παρέμεινε για χρόνια ένας συνεπής και πολύτιμος

μαχητής της πτέρυγας των φιλελεύθερων του Βημοκρατικού Κόμματος.

[25]

Αια παράδειγμα, το 1952 συμμετείχε στην προεκλογική εκστρατεία του

Ώντλάι τίβενσον, τραγούδησε τον αμερικανικό Γθνικό Όμνο στα

Προεδρικά υνέδρια του Βημοκρατικού Κόμματος το 1956 και το 1960,

ενώ στήριξε τον Φέμπερτ Φάμφρει στην εκστρατεία του το 1968

(Mustazza, 1998, 285 – 289).

Σο 1972 ο ινάτρα πραγματοποίησε μια θεαματική στροφή στις

πολιτικές του πεποιθήσεις. Έγινε υποστηρικτής του Ρεπουμπλικάνικου

Κόμματος. Μια από τις αιτίες αυτής της στροφής ήταν η επιδεικτική

αγνόησή του από τον Σζον και τον Ρόμπερτ Κένεντι, παρά την απλόχερη

οικονομική υποστήριξη που τους είχε παράσχει. Γπίσης, ο ινάτρα

πρέπει να ήταν ένας από τα εκατομμύρια αμερικανούς με καταγωγή την

Γυρώπη, που αισθάνθηκαν άβολα από την στροφή του Βημοκρατικού

Κόμματος από τις αρχές του Νιου Ντιλ στην σοσιαλιστική ατζέντα της

δεκαετίας του ‟60. Πλέον, αν και με επιφυλάξεις, συνεργαζόταν και

συναναστρεφόταν μ‟ εκείνους τους Ρεπουμπλικάνους που οργάνωσαν και

υλοποίησαν τον «Κόκκινο Σρόμο28», δηλαδή τον Ρίτσαρντ Νίξον και τον

Ρόναλντ Ρέιγκαν. Ο ινάτρα συμμετείχε στις ίδιες δεξιώσεις με τον Νίξον,

που όντας μέλος της Γπιτροπής Ώντιαμερικανικών Γνεργειών,

συμμετείχε στις ανακρίσεις και απήγγειλε κατηγορίες στον Μαλτζ και

τους άλλους σεναριογράφους, αυτούς ακριβώς που υπερασπιζόταν ο

ινάτρα το προηγούμενο διάστημα. Ο ινάτρα πλέον συναναστρεφόταν

με τον Ρέιγκαν, ο οποίος ως Πρόεδρος της υντεχνίας Εθοποιών και ως

μυστικός πληροφοριοδότης με την κωδική ονομασία «Σ-10» είχε

ρουφιανέψει ουκ ολίγους εκ των συναδέλφων του, συμβάλλοντας με

αυτόν τον τρόπο στην στοχοποίηση αρκετών από τους φίλους του

ινάτρα, για την δίωξή τους από την Γπιτροπή (Morris, 1990, 355.

Caute, 1978, 492. Mitgang, 1989,15). Βεν ήταν δυνατό να μη γνώριζε ο

ινάτρα ότι η Γπιτροπή δεν είχε σκοπό να βάλει στη Μαύρη Λίστα μόνο

τους αριστερούς καλλιτέχνες: Ε δράση της σήμανε το τέλος της

παραγωγής ταινιών με κοινωνικό περιεχόμενο. Έπρεπε να περάσουν

πάνω από δέκα χρόνια για να τολμήσουν κάποιοι να παράγουν μια

ταινία με περιεχόμενο παρόμοιο με του “The House I Live In”.

28 Κόκκινος Τρόμος (Red Scare): Έτσι ονομάστηκαν δύο περίοδοι στην αμερικανική ιστορία, όπου το κράτος κυνηγούσε με μανία τους κομμουνιστές και τους αριστερούς. Η πρώτη ήταν λίγο μετά την επικράτηση της Μεγάλης Οκτωβριανής οσιαλιστικής Επανάστασης στη Ρωσία και την Ίδρυση της ΕΔ. Εκείνη την περίοδο, που συνέπιπτε και με το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στον οποίον οι ΗΠΑ είχαν μπει καθυστερημένα και παρά τις αντιδράσεις του αμερικανικού εργατικού κινήματος, όλες σχεδόν οι πολιτείες θέσπισαν νομοθεσίες που καθιστούσαν παράνομη την ίδρυση κομμουνιστικών κομμάτων και οργανώσεων και καταδίωκαν τα μέλη τους. Η δεύτερη περίοδος είναι αυτή που πραγματεύεται αυτή η μελέτη, μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκφάνσεις αυτής της αντικομουνιστικής εκστρατείας ήταν ο Μακαρθισμός και οι διώξεις των κομμουνιστών κα αριστερών καλλιτεχνών και η Μαύρη Λίστα. (.τ.Μ.)

[26]

Σο τραγούδι “The House I Live In” εξαφανίστηκε από το ρεπερτόριο του

ινάτρα. Μόλις το 1964, μετά το οριστικό τέλος της Μακαρθικής

περιόδου, αυτό το τραγούδι ξαναεμφανίστηκε στη δισκογραφία,

τραγουδισμένο από τον Μπινγκ Κρόσμπι σε ένα δίσκο με πατριωτικά

τραγούδια. Σο 1973 ο Πρόεδρος πλέον Νίξον κάλεσε το ινάτρα να

τραγουδήσει το «The House I Live In” στον Λευκό Οίκο (Weiner, 1986,

23). Κατά τη διάρκεια της περιοδείας του το 1974, ο ινάτρα τραγούδησε

αυτό το απαγορευμένο τραγούδι σε όλες τις συναυλίες και το

συμπεριέλαβε στο δίσκο «Sinatra – The Main Event». Γβδομήντα πέντε

ετών, τραγούδησε το «The House I Live In” σε μια συναυλία προς τιμήν

των στρατιωτών που πολέμησαν στον Πόλεμο του Κόλπου το 1991

(Robinson, 1998, 156, 41-43). Σην καριέρα του σαν τραγουδιστής την

έκλεισε το 1994, με την κυκλοφορία του δίσκου του «Duets II», στην

οποία παντρεύει ηλεκτρονικά την δικιά του ερμηνεία του «The House I

Live In” με αυτήν του Νιλ Ντάιαμοντ (Mustazza, 1998, 46).

Κάποιος από τους παρατηρητές του φαινομένου ινάτρα περιέγραψε την

διαφοροποίηση στις κατοπινές ερμηνείες του ινάτρα με αυτόν τον

τρόπο: «Πλέον, όποτε τραγουδάει το “The House I Live In”, αυτόν το

συγκινητικό ύμνο του “New Deal”, μοιάζει σαν να τραγουδάει μια κούφια

προσευχή για τις 4 του Ιούλη» (Brennan, 1995, 216). Αεννάται λοιπόν ένα

βασανιστικό ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν ένα τραγούδι άρρηκτα

συνδεδεμένο με την Ώριστερά, μια απόδειξη της προσήλωσης του

ινάτρα στους σκοπούς της Ώριστεράς, να χρησιμοποιείται αργότερα σαν

μια καθυστερημένη επίδειξη πατριωτισμού; Μια ουσιώδης διαφορά

ανάμεσα σε εκείνες τις δύο περιόδους ήταν η εξής: Κατά τη διάρκεια του

Λαϊκού Μετώπου, η Ώριστερά ήταν προσηλωμένη στις αρχές της

αμερικανικής δημοκρατίας και οι αριστεροί ήσαν τα πραγματικά

πρότυπα του αμερικανού πατριώτη. Σα δεκαετία του ‟60, όμως, η

Ώριστερά είχε γίνει αντι-πατριωτική και η Βεξιά είχε υιοθετήσει όλα

εκείνα τα σύμβολα που αντιπροσώπευαν τον πατριωτισμό, ακόμα και

αυτά που είχαν γεννηθεί από την Ώριστερά.

Μέχρι το 1960 είχε συμβεί επίσης και κάτι άλλο, το οποίο συνέβαλε στη

αποκήρυξη της Ώριστεράς από το ινάτρα. ταν άρχισε να ξεφουσκώνει

η Μαύρη Λίστα στην κινηματογραφική βιομηχανία, κάποιοι από τους

κυνηγημένους από τον ΜακΆρθι καλλιτέχνες προσλήφθηκαν φανερά σε

νέες παραγωγές. Ο ττο Πρέμινγκερ ανακοίνωσε ότι το σενάριο για το

“Έξοδος” το είχε γράψει ο Ντάλτον Σράμπο29, ενώ ο τάνλει Κρέιμερ

29 Dalton Trumbo: υγγραφέας και σεναριογράφος του «Ο Σζόνι πήρε τ‟ όπλο του». Αργότερα, μετά τον Μακαρθισμό, έγραψε το σενάριο για το αριστούργημα «Ο Πεταλούδας», με το τίβ ΜακΚουήν και τον Ντάστιν Φόφμαν. Σο «Έξοδος» που αναφέρεται εδώ είναι μια ταινία για την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, στην οποία πρωταγωνίστησε ο Πολ Νιούμαν (.τ.Μ.)

[27]

ανέθεσε στον Νέντρικ Αιανγκ να γράψει το σενάριο για την ταινία

“Κληρονομήστε τον Άνεμο”30. Σον ίδιο χρόνο ο ινάτρα ανακοίνωσε στο

περιοδικό Variety ότι είχε αναθέσει στον Άλμπερτ Μαλτζ να γράψει το

σενάριο για την ταινία “Ε εκτέλεση του τρατιώτη λόβικ”, η οποία ήταν

βασισμένη στην ιστορία ενός βετεράνου του ΐ΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο

οποίος ήταν ο πρώτος αμερικανός στρατιώτης μετά τον Γμφύλιο Πόλεμο

που εκτελέστηκε ως λιποτάκτης. μως ο ινάτρα αναγκάστηκε να

ανακαλέσει την ανακοίνωσή του, μετά από αφόρητη πίεση από την

Ώμερικανική Λεγεώνα, του Καθολικούς ΐετεράνους και τις εφημερίδες

του Φιρστ (The Journal American), οι οποίες τόνιζαν ότι «δεν προσφέρεις

δουλιά σε ένα απολωλώς πρόβατο… αλλά σε ένα πραγματικό

επαγγελματία Κομμουνιστή» (Navasky, 1981, 327. Salzman, 1978, 129-

30)31. ντας νεότερος, ο ινάτρα είχε θέσει σε κίνδυνο την καριέρα του

και τα έβαζε με πανίσχυρα κέντρα για να υπερασπιστεί θύματα του

Κόκκινου Σρόμου και να προωθήσει την ισότητα όλων των αμερικανών.

Σώρα, που είχε φτάσει στον κολοφώνα της δόξας και του πλούτου του,

αναγκαζόταν να αποτραβηχτεί, την ώρα που άλλοι παρέμεναν αλώβητοι.

Σα αρχεία του FBI για το ινάτρα είναι απογοητευτικά για τους διώκτες

του: Βεν υπάρχει ούτε ένα στοιχείο που να αποκαλύπτει μια

δραστηριότητα του ινάτρα που να έρχεται σε αντίθεση με το

αμερικανικό ύνταγμα. Αεμάτα πρόχειρες αναφορές και μισόλογα,

παρουσιάζουν το ινάτρα να δίνει ομιλίες, να προσφέρει οικονομική

ενίσχυση και βοήθεια, να συναναστρέφεται με κόσμο: τα στοιχειώδη

δικαιώματα που έχει ο κάθε πολίτης αυτής της χώρας, τα οποία

προστατεύονται από την Πρώτη Σροποποίηση του υντάγματος.

υμμετέχει σε εράνους για την ενίσχυση των Βημοκρατικών προσφύγων

από την Ισπανία, θυμάτων του Υράνκο. Γίναι ένας από αυτούς που

υποστηρίζουν τη συνέχιση της συνεργασίας ανάμεσα στις ΕΠΏ και τη

οβιετική Ένωση και μετά τον Πόλεμο. Γνισχύει αριστερές οργανώσεις

που συγκεντρώνουν χρήματα για την διαλυμένη από τον πόλεμο

Αιουγκοσλαβία. Κυρίως όμως, ο ινάτρα αντιμάχεται τις διακρίσεις και

το ρατσισμό (Ώρχεία FBI, 62-83219 [ενότητα 2], 322-323. 62-83219

30 “Κληρονομήστε τον άνεμο” (Inherit The Wind): Η ταινία που πραγματεύεται την περίφημη “Δίκη των Πιθήκων”, στην οποία δικηγόρος υπεράσπισης του καθηγητή που δίδασκε τη θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου ήταν ο Κλάρενς Ντάροου. (.τ.Μ.) 31 Ο ινάτρα δεν δέχθηκε πιέσεις να εγκαταλείψει τα σχέδιά του για το γύρισμα αυτής της ταινίας μόνο από πολιτικούς του αντιπάλους: Εκείνη την περίοδο ο ινάτρα είχε εκφράσει δημόσια την υποστήριξή του στην προεδρική υποψηφιότητα του Σζον Υ. Κένεντι. Σο εκλογικό του επιτελείο, όμως, θεώρησε ότι αν ο ινάτρα γύριζε αυτή την ταινία, η υποψηφιότητα του Κένεντι θα υφίστατο μεγάλο πλήγμα, και γι‟ αυτό τον πίεσαν να μην προχωρήσει. Σο βιβλίο τελικά γυρίστηκε τηλεταινία το 1974 σε σενάριο και σκηνοθεσία Λάμοντ Σζόνσον, με τον Μάρτιν ιν στον πρωταγωνιστικό ρόλο. (.τ.Μ.)

[28]

[ενότητα 1], 20). Ο φάκελός του είναι γεμάτος με άχρηστες πληροφορίες

από ανώνυμους πληροφοριοδότες και αποκόμματα εφημερίδων. Οι

αναφορές που περιλαμβάνονται σε αυτόν επαναλαμβάνουν ότι τα

κινήματα και οι οργανώσεις με τις οποίες συνεργαζόταν

δραστηριοποιούνταν μόνο για σκοπούς απόλυτα σύμφωνους με το

ύνταγμα. ταν το FBI ανέκρινε ένα πρώην στέλεχος της Ένωσης Νέων

Κομμουνιστών από το Λος Άντζελες, αυτός ανέφερε ότι η μόνη ανάμνηση

που είχε από το ινάτρα ήταν ότι «ένα τραγούδι του, που το ανέφεραν

συχνά οι άνθρωποι του Κόμματος και το έπαιζαν σε συγκεντρώσεις, επειδή

είχε να κάνει με το ρατσισμό». Ώντίστοιχα και ένα άλλος πληροφοριοδότης

ανέφερε ότι από το 1946 μέχρι το 1947, όταν ο ινάτρα ήταν

αντιπρόεδρος και μέλος της διοίκησης των κηνοθετών της Ώμερικανικής

Ομοσπονδίας Καλλιτεχνών Ραδιοφώνου του Λος Άντζελες, «ήταν ο πιο

φιλελεύθερος από το Διοικητικό υμβούλιο. Επίσης, στήριζε και άλλους

φιλελεύθερους υποψηφίους, οι οποίοι προέβαλλαν αιτήματα όπως ενότητα,

εργασία για όλους, φιλεργατικοί νόμοι, συνεργασία των σωματείων και

υγεία για όλους».

Οι φάκελοι αυτοί του FBI δεν είχαν καμιά αποδεικτική ισχύ, αν

χρησιμοποιούνταν ενώπιον των Βικαστηρίων αλλά μπορούσαν να

προκαλέσουν ανεπανόρθωτες ζημιές σε ομοσπονδιακές ακροάσεις (όπως

αυτές της Γπιτροπής Ώντιαμερικανικών Γνεργειών ή άλλες Γπιτροπές για

τους Μετανάστες και τη Νομιμότητα), μιας και εκεί δεν εφαρμόζονται οι

στοιχειώδεις δικονομικές αρχές περί αποδείξεων. Γπιπλέον, αυτοί οι

φάκελοι αξιοποιήθηκαν σαν πηγές (για παράδειγμα, οι πληροφορίες που

χρησιμοποίησε ο Μόρτιμερ εναντίον του ινάτρα) δεξιών

δημοσιογράφων, που τους χρησιμοποίησαν για να καταστρέψουν

καριέρες αριστερών ή να τους αναγκάσουν να μαζευτούν για να

γλυτώσουν από αυτό το κυνήγι μαγισσών. Σο FBI συνέλλεξε πληροφορίες

από επιτροπές τόσο ομοσπονδιακές όσο και πολιτειών, οι οποίες είχαν

μεν σαν εκπεφρασμένο τους σκοπό τη θέσπιση νόμων, αλλά στην ουσία

χρησίμευαν σαν έκτακτα ψευτοδικαστήρια, με αποτέλεσμα όσοι

αρνούνταν να συνεργαστούν με αυτές να τιμωρούνται με

περιθωριοποίηση. σοι τολμούσαν να επικαλεστούν τα συνταγματικά

τους δικαιώματα, ζητώντας νομική βοήθεια για να αποφύγουν να

αυτοενοχοποιηθούν (μιας και η άσκηση του δικαιώματος της σιωπής

σήμαινε αυτόματα παραδοχή της ενοχής) αντιμετώπιζαν χυδαία

δυσφήμιση και έχαναν τη δουλιά τους. Σο FBI, μαζί με την Γπιτροπή

Ώντιαμερικανικών Γνεργειών του Κογκρέσου και άλλες ομοσπονδιακές

και πολιτειακές Γπιτροπές εναντίον ανατρεπτικών ενεργειών και

οργανώσεων, καθώς και ιδιωτικά πρακτορεία ερευνητών, όπως το «Red

Channels», λειτούργησαν ενιαία και αλληλένδετα για την καταστολή της

Ώριστεράς. Ο στόχος τους ήταν να βάλουν σε εικαζόμενους αριστερούς τη

[29]

στάμπα του «Κόκκινου», ειδικά σε αυτούς που είχαν σχέσεις με το

Κομμουνιστικό Κόμμα, για να απομονώσουν και να εκμηδενίσουν κάθε

πολιτικό κίνημα στις Ενωμένες Πολιτείες. Σο FBI και οι ομοσπονδιακές

και πολιτειακές νομοθετικές Γπιτροπές λειτούργησαν σαν ένα σκιώδες

παρακράτος, έξω από τα όρια που επέτρεπε το ύνταγμα, το οποίο, για

παράδειγμα, απαγορεύει τη θέσπιση νόμων για τη στέρηση

δημοκρατικών δικαιωμάτων (όπως ήταν οι νόμοι που καταστρατηγούσαν

δικονομικά δικαιώματα των κατηγορουμένων) και προστατεύει το

δικαίωμα των κατηγορούμενων να εξετάζουν και οι ίδιοι τα εναντίον τους

στοιχεία και τους μάρτυρες (Πέμπτη και Έκτη Σροποποίηση).

Ο ινάτρα έπεσε θύμα και ο ίδιος αυτής της Καφκικής διαδικασίας και,

χωρίς να καταδώσει τους συντρόφους και συναδέλφους του, βγήκε από

αυτήν με την καριέρα του σχεδόν ατσαλάκωτη. Σο γεγονός ότι σε

ορισμένες περιπτώσεις λύγισε, δεν λέει τίποτα για την δύναμη του

χαρακτήρα του, αλλά αποδεικνύει το μένος του αυτού του διωκτικού

μηχανισμού, που δρούσε ανεξέλεγκτος μέσα σε μια δημοκρατική χώρα.

Σο γεγονός ότι τελικά η Γπιτροπή Ώντιαμερικανικών Γνεργειών δεν

κλήτευσε επίσημα τον ινάτρα να καταθέσει ενώπιόν της και το ότι δεν

μπήκε ποτέ στη «Μαύρη Λίστα», είχε σαν αποτέλεσμα να αποφευχθεί ένα

ανεπανόρθωτο πλήγμα στην καριέρα του. Γίναι σημαντικό να δούμε

γιατί δεν πάρθηκαν εναντίον του αυτά τα δύο ενδεχομένως καταστροφικά

μέτρα. Μια πρώτη ιδέα μπορούμε να πάρουμε αν ρίξουμε μια ματιά σε

μια εκπληκτικά παρόμοια περίπτωση, αυτήν του Μπαρτ Λάνκαστερ.

πως και ο ινάτρα, ο Λάνκαστερ είχε μεγαλώσει την περίοδο της

Μεγάλης Όφεσης σε ένα Ιταλικό γκέτο μιας πολύ μεγαλύτερης

πολυπολιτισμικής εργατικής κοινότητας, στο Ώνατολικό Φάρλεμ του

Μανχάταν. το Φόλυγουντ είχε επαφές με την Ώριστερά, και ιδιαίτερα,

με το Κομμουνιστικό Κόμμα. ταν άρχισε η καταστολή του Λαϊκού

Μετώπου, μετά τον Πόλεμο, δραστηριοποιήθηκε και αυτός στην

Γπιτροπή Τπέρ της Πρώτης Σροπολογίας καθώς και στην Γπιτροπή

Ώνεξάρτητων Πολιτών για τις Σέχνες, τις Γπιστήμες και τα Γπαγγέλματα.

πως συνδέθηκε ο ινάτρα με το “The House I Live In”, έτσι κι αυτός

συνδέθηκε με την μεταφορά στη μεγάλη οθόνη του έργου του Άρθουρ

Μίλλερ “Ήταν όλοι τους παιδιά μου”, όπου συνεργάστηκε με

πασίγνωστους αριστερούς, σε ένα υλικό καταφανέστατα γέννημα της

κουλτούρας του Λαϊκού Μετώπου. Ώντίθετα, όμως, από το ινάτρα, ο

Λάνκαστερ δεν προσφέρθηκε ποτέ να παίξει στους αμερικανούς

στρατιώτες στην Κορέα, επομένως δεν ξέρουμε αν θα του αρνούνταν μια

τέτοια άδεια. μως, όπως ο ινάτρα, έτσι κι αυτός αντιμετώπισε

προβλήματα με το διαβατήριό του. Σο 1953 η κυβέρνηση των ΕΠΏ του

μείωσε τη χρονική ισχύ του διαβατηρίου του στον ένα χρόνο και

[30]

αποκλειστικά για να ταξιδέψει στο Μεξικό για τα γυρίσματα της ταινίας

“ΐέρα Κρουζ”. Ο Αουόλτερ Μπέρνστιν, σεναριογράφος που είχε μπει στη

«Μαύρη Λίστα» και ο Μίκυ Νοξ, ηθοποιός και αυτός «μαυρισμένος»,

εξηγούν γιατί η Γπιτροπή Ώντιαμερικανικών Γνεργειών δεν κατάφερε

ποτέ να κλητεύσει τον Λάνκαστερ και το γιατί η κινηματογραφική

βιομηχανία δεν δέχτηκε να τον βάλει στη «Μαύρη Λίστα». Ώυτό έγινε για

δυο λόγους: Ήταν ένας αστέρας και δεν ήταν Γβραίος. Ο Μπέρνστιν

σημείωσε ότι «η όλη διαδικασία διαπνεόταν από έναν άκρατο αντι-

σημιτισμό. Προτιμούσαν να κυνηγήσουν τον Σζον Γκάρφιλντ, παρά… αυτόν

τον όμορφο άριο». Ο Νοξ είπε: «Δεν κατάφεραν ποτέ να κλητεύσουν ένα

αστέρι. Σον μόνο που κατάφεραν ήταν ο Γκάρφιλντ, που ήταν Εβραίος». Ο

ηθοποιός Ρόμπερτ Ράιαν δίνει και αυτός μια παρόμοια ερμηνεία όταν

ρωτήθηκε από τον Μοντγκόμερι Κλιφ, γιατί, παρά την σφοδρή του

κριτική στην HUAC, αυτή δεν τον κλήτευσε ποτέ: «Είμαι καθολικός και

πρώην πεζοναύτης. Ο Φούβερ ούτε που θα τολμούσε να αγγίξει αυτό το

συνδυασμό» (Bufford, 2000, 80-82, 97098, 122, 145, 385, 390). Γίναι

λοιπόν πολύ πιθανόν ότι αυτό που «γλίτωσε» το ινάτρα από την

αντικομμουνιστική υστερία ήταν η πλατιά δημοσιότητά του και το

γεγονός ότι δεν ήταν Γβραίος.

Οι εκδότες του «The Sinatra Files» καταλήγουν σωστά στο συμπέρασμα

ότι «στο FBI ήσαν υπερβολικοί όταν στις εσωτερικές τους αναφορές

απέδιδαν στο ινάτρα το χαρακτηρισμό του “υμπαθούντος τον

Κομμουνισμό” ή “συνοδοιπόρο του Κομμουνιστικού Κόμματος”». μως και

αυτοί υπερβάλουν όταν επιμένουν ότι το FBI «δεν είχε κανένα στοιχείο

εναντίον του πέρα από τις συνηθισμένες δραστηριότητες ενός φιλελεύθερου

αστέρα» (Kuntz, 2000, 40). Ο ινάτρα για μια περίοδο τεσσάρων ετών

ήταν απόλυτα ταγμένος στους σκοπούς του Λαϊκού Μετώπου. Ώυτό

αποδεικνύεται εύκολα από τις συναναστροφές του, τις δραστηριότητες

του, τις ομιλίες και τα γραφτά του. Και κάτι πολύ σπουδαίο: το 1947 δεν

εγκατέλειψε την Γπιτροπή Ώνεξάρτητων Πολιτών για τις Σέχνες, τις

Γπιστήμες και τα Γπαγγέλματα για να ενταχθεί στην αντικομμουνιστική

και ανταγωνιστική της οργάνωση, τους Ώμερικάνους για την Βημοκρατία.

Οι ισχυροί δεσμοί του ινάτρα με την Ώριστερά του Νιου Ντιλ και η

ειλικρινής του αφοσίωση στον αγώνα για την ισότητα και στην κατάργηση

των διακρίσεων με βάση τις φυλές, τις θρησκείες και τις εθνικότητες, του

κόστισαν πολύ στην δημοσιότητά του. Ώυτός όμως δεν λυπήθηκε

ενέργεια και δυνάμεις όταν συμμετείχε σε δραστηριότητες οργανώσεων

που προωθούσαν την εξάπλωση του Νιου Ντιλ, ή που έθεταν σαν

προτεραιότητά τους το μπλοκάρισμα και την αντιμετώπιση

αντικομμουνιστικών εκστρατειών. Ε ανηλεής καταστολή κάθε αριστερής

δράσης, η οποία δεν ήταν πουθενά τόσο μανιασμένη όσο στο χώρο των

καλλιτεχνών, ανάγκασε πολλούς να απομακρυνθούν από την γραμμή

[31]

του πυρός, ή ακόμα και να αποκηρύξουν τα παλιά τους πιστεύω, τις

παλιές τους δραστηριότητες και να «δώσουν» παλιούς τους συντρόφους.

την περίπτωση των ηθοποιών και των τραγουδιστών, άλλωστε, δεν

υπήρχε η δυνατότητα να κρυφτούν πίσω από ένα ψευδώνυμο, για να

αποφύγουν την καταστροφή της επαγγελματικής τους καριέρας λόγω της

«Μαύρης Λίστας». Ο ινάτρα όμως δεν ήταν από αυτούς.

ταν ο ινάτρα μετατοπίστηκε στη Βεξιά, αντικατέστησε το “The House I

Live In” με έναν άλλο «ύμνο», το “I Did It My Way”. Ώυτή η μετατόπιση,

από ένα τραγούδι που υμνούσε τη συλλογικότητα, που είχε τις ρίζες του

στις αντιλήψεις για ενωμένους εργάτες, ανεξάρτητα από ράτσες και

θρησκείες, σε ένα τραγούδι-επίδειξη εγωισμού και ατομικισμού, ήταν

δηλωτική μιας στάσης ζωής που την ακολούθησαν και άλλοι μαζί με το

ινάτρα.

Ώυτό που δεν μπορούμε πλέον να γνωρίζουμε είναι αν οι πολιτικές και οι

αρχές του Λαϊκού Μετώπου και του δικού του Νιου Ντιλ θα συνεχίζονταν

και πώς, αν δεν υπήρχε αυτή η καταστολή. Ώυτή η καταστολή που

τιμώρησε βάναυσα και στιγμάτισε όλους όσους πίστεψαν στο Λαϊκό

Μέτωπο. Που διέλυσε τις οργανωτικές δομές της Ώριστεράς. Που

απέκλεισε τους Κομμουνιστές και τους «προοδευτικούς» από τη

υνομοσπονδία Γργατών και το Βημοκρατικό Κόμμα. Άρρηκτα

συνδεδεμένο σε αυτά είναι και το ερώτημα αν θα συνεχιζόταν η

πολιτιστική ανάπτυξη και η καλλιτεχνική παραγωγή που συνδεόταν με

το Λαϊκό Μέτωπο. Ώυτό που είναι πλέον ξέκάθαρο είναι ότι η κουλτούρα

και οι αρχές του Λαϊκού Μετώπου αντικαταστάθηκαν από τον

Χυχροπολεμικό φιλελευθερισμό και η λαϊκή / συλλογική ηθική με την

εμπορευματική / ατομικιστική κουλτούρα. λα αυτά, άθλια και χυδαία,

είχαν σαν αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ενός μανιώδους και

στρατοκρατικού αντικομμουνισμού, καθώς και την εμφάνιση και την

καλλιέργεια νέων αξιών και ανησυχιών, οι οποίες σταδιακά κατέστησαν

τον αντικομμουνισμό περιττό.

[32]