ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ

1995 îíû 3 äóãààð ñàðûí 30-íû ºäºð Óëààíáààòàð õîò

ÁÀÉÃÀËÜ ÎÐ×ÍÛà ÕÀÌÃÀÀËÀÕ ÒÓÕÀÉ

ÍÝÃįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

ÍÈÉÒËÝà ¯ÍÄÝÑËÝË

1 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí çîðèëò Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü õ¿íèé ýð¿¿ë, àþóëã¿é îð÷èíä àìüäðàõ ýðõèéã õàíãàõ, íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí õºãæëèéã áàéãàëü îð÷íû òýíöýëòýé óÿëäóóëàõ, ºíºº áîëîí èðýýä¿éí ¿åèéíõíèé àøèã ñîíèðõëûí ¿¿äíýýñ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé àøèãëàõ, æàì ¸ñíû áîëîìæòîéã íü íºõºí ñýðãýýõòýé õîëáîãäîæ òºð, èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí õîîðîíä ¿¿ñýõ õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä îðøèíî. 2 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ 1. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ íü Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëü, ýíý õóóëü áîëîí òýäãýýðòýé íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààñ á¿ðäýíý. 2. Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ýíý õóóëüä çààñíààñ ººðººð çààñàí áîë îëîí óëñûí ãýðýýíèé çààëòûã äàãàæ ìºðäºíº. Ç äóãààð ç¿éë. Õóóëèàð õàìãààëàõ îáúåêò, ò¿¿íòýé õîëáîãäñîí íýð òîìú¸î 1. Ýíý õóóëèàð áàéãàëèéí äîð äóðäñàí îáúåêòûã áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé íºëººëæ áîëçîøã¿é ¿éë àæèëëàãààíààñ õàìãààëæ, áàéãàëü îð÷íû òýíöýë àëäàãäàõààñ ñýðãèéëíý: 1/ ãàçàð, ò¿¿íèé õºðñ; 2/ ãàçðûí õýâëèé, ò¿¿íèé áàÿëàã; Ç/ óñ; 4/ óðãàìàë; 5/ àìüòàí; 6/ àãààð. 2. Ýíý õóóëüä õýðýãëýñýí äàðààõü íýð òîìú¸îã äîð äóðäñàí óòãààð îéëãîíî: 1/ "áàéãàëü îð÷èí" ãýäýãò õ¿íèé àìüäðàë, ¿éë àæèëëàãààíä øóóä áîëîí øóóä áóñààð íºëººëäºã Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðèéí ÷óëóóí ìàíäàë, óñàí ìàíäàë, øèì ìàíäàë, àãààð ìàíäëûí õàðèëöàí ø¿òýëöýýò õ¿ðýýëýë õàìààðíà;

1

2

2/ "óñ" ãýäýãò Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýð äýõ ìºðºí, ãîë, ãîðõè, áóëàã, øàíä, ðàøààí, ìºíõ öàñ, ìºñ, ìºñºí ãîë, áàéãàëèéí áîëîí õèéìýë íóóð, öººðºì çýðýã ãàçðûí ãàäàðãûí áîëîí ãàçðûí äîîðõè óñ õàìààðíà; Ç/ "óðãàìàë" ãýäýãò Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò óðãàäàã áàéãàëèéí áîëîí òàðèìàë îé, ìîä, á¿õ òºðëèéí äýýä, äîîä óðãàìàë õàìààðíà; 4/ "àìüòàí" ãýäýãò Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò áàéíãà áóþó ò¿ð íóòàãøñàí õºõòºí, øóâóó, ìºëõºã÷, õî¸ð íóòàãòàí, çàãàñ, õàâ÷ õýëáýðòýí, øàâüæ, 纺ëºí áèåòýí, ýãýë áèåòýí õàìààðíà; 5/ "àãààð" ãýäýãò Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðèéí õèéí á¿ðõýâ÷ õàìààðíà; 6/ "áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé íºëººëºõ" ãýäýãò áàéãàëü îð÷èí, ò¿¿íèé áàÿëãèéã áîõèðäóóëàõ, ìóóòãàõ, ãýìòýýõ, ñ¿éòãýõ, ñºíººæ ìºõººõ ¿éëäýë / ýñ ¿éëäýõ¿é/ õàìààðíà.

7/ “áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ” ãýäýãò áàéãàëü îð÷íûã áîõèðäîõîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, áàéãàëèéí áàÿëãèéã æàì ¸ñîîðîî íºõºí ñýðãýõ áîëîìæèéã íü àëäàãäóóëàõã¿éãýýð, áàéãàëèéí äààöàä íü òîõèðóóëàí çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ, òýäãýýðò õÿíàëò òàâèõ àæèëëàãàà õàìààðíà; /Ýíý çààëòûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

8/ ”áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ èðãýäèéí íºõºðëºë” ãýäýãò /öààøèä

“íºõºðëºë” ãýõ/ èðãýä òóõàéí íóòàã äýâñãýðòýý áàéãàà áàéãàëèéí òîäîðõîé òºðëèéí áàÿëãèéã õàìãààëàõ, ãýðýýãýýð çîõèñòîé àøèãëàõ, ýçýìøèõ çîðèëãîîð Èðãýíèé õóóëèéí 481.1-ä çààñíû äàãóó çîõèîí áàéãóóëàãäàæ, ýíý õóóëüä çààñíààð ãýðýý áàéãóóëàí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà èðãýäèéí ñàéí äóðûí áàéãóóëëàãà õàìààðíà. /Ýíý çààëòûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ Ç. Ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñàí îáúåêò, òýäãýýðèéí áàÿëãèéã ºì÷ëºõ, ýçýìøèõ, àøèãëàõòàé õîëáîãäñîí õàðèëöààã òóñãàé õóóëèàð çîõèöóóëíà. 4 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààðõè èðãýíèé ýðõ, ¿¿ðýã 1. Èðãýí áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð äàðààõü ýðõèéã ýäýëíý: 1/ ãýì áóðóóòàé ýòãýýä áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé íºëººëñíººñ ýð¿¿ë ìýíä, ýä õºðºíãºí人 ó÷èðñàí õîõèðëûã ò¿¿ãýýð íºõºí òºë¿¿ëýõýýð íýõýìæëýõ; 2/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéí çºð÷èëòýé òýìöýõ áîëîí áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé íºëººëñºí ýòãýýäýä õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõèéã øààðäàõ; Ç/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ îëîí íèéòèéí áàéãóóëëàãà áàéãóóëàõ, õºðºíãèéí ñàí ¿¿ñãýõ íóòãèéí èðãýä ñàéí äóðûí ¿íäñýí äýýð íýãäýæ áàéãàëèéí áàÿëãèéã àð÷ëàí õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõ, ò¿¿íèé àøèã øèìèéã õ¿ðòýõ; /Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/ 4/ õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãààñ áàéãàëü îð÷íû òóõàé ¿íýí, çºâ ìýäýýëýë àâàõ;

3

5/ áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé íºëººëºõ àëèâàà ¿éë àæèëëàãààã õÿçãààðëàõ, òàñëàí çîãñîîõ øèéäâýð ãàðãàõûã áîëîí áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé íºëººëæ áîëçîøã¿é àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã øèíýýð áàéãóóëàõ çºâøººðºë îëãîõã¿é áàéõûã õîëáîãäîõ ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ øààðäàõ;

6/ ñàéí äóðûí ¿íäñýí äýýð çîõèîí áàéãóóëàëòàä îðæ, ýíý õóóëèéí 3 äóãààð ç¿éëèéí 2 äàõü õýñãèéí 8 äàõü çààëòàä çààñàí íºõºðëºë áàéãóóëàõ çàìààð îðøèí ñóóãàà íóòãèéíõàà áàéãàëèéí òîäîðõîé òºðëèéí áàÿëãèéã õàìãààëàõ, õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó ãýðýýãýýð àøèãëàõ, ýçýìøèõ. /Ýíý çààëòûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ 2. Èðãýí áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð äàðààõü ¿¿ðýã õ¿ëýýíý: 1/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéã ñàõèí áèåë¿¿ëýõ; 2/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ ¿íäýñíèé óëàìæëàë, çàí çàíøèë ýçýìøèæ õýðýãëýõ, ¿ð õ¿¿õýääýý ýêîëîãèéí õ¿ì¿¿æèë îëãîõ; Ç/ áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé íºëººëºõººñ ñýðãèéëýõ, ººðèéí áóðóóãààñ ó÷ðóóëñàí õîðòîé íºëººëºë, ò¿¿íèé õîõèðëûã àðèëãàõ áóþó íºõºí òºëºõ.

4/ áàéãàëèéí áàÿëãèéã õóóëü áóñààð àøèãëàñàí, ãýìòýýñýí, õºíººæ ñ¿éòãýñýí ¿éëäëèéã îëæ ìýäñýí èðãýí òýð òóõàéãàà òóõàéí îðîí íóòãèéí Çàñàã äàðãà, óëñûí áàéöààã÷, áàéãàëü õàìãààëàã÷èä íýí äàðóé ìýäýãäýõ. /Ýíý çààëòûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ 5 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààðõè òºðèéí ÷èã ¿¿ðýã, çàð÷èì 1. Òºð íü õ¿íèé ýð¿¿ë, àþóëã¿é îð÷èíä àìüäðàõ ýðõèéã õàíãàõ çîðèëãîîð áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé íºëººëºõººñ áîëîí áàéãàëü îð÷íû òýíöýë àëäàãäàõààñ ñýðãèéëýí õàìãààëàõ ÷èã ¿¿ðãèéã õýðýãæ¿¿ëíý. 2. Òºð íü áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ ÷èã ¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõäýý äàðààõü çàð÷èì áàðèìòàëíà: 1/ õ¿íèé àìüäðàõ, õºäºëìºðëºõ, àìðàõ áàéãàëü îð÷íû òààëàìæòàé íºõöºë á¿ðä¿¿ëýõ ; 2/ ýêîëîãèéí áàðèìæààòàé ýäèéí çàñãèéã õºãæ¿¿ëæ áàéãàëü îð÷íû òýíöëèéã õàíãàõ; Ç/ áàéãàëèéí áàÿëãèéã øèíæëýõ óõààíû ¿íäýñëýëòýé çîõèñòîé àøèãëàõ íºõöºëèéã õàíãàõ; 4/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, áàéãàëèéí áàÿëãèéã àøèãëàõ øèéäâýð, ¿éë àæèëëàãàà èë òîä áàéõ. 6 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëèéí áàÿëãèéã ºì÷ëºõ 1. Ãàçàð, ò¿¿íèé õýâëèé, îé, óñ, àìüòàí, óðãàìàë áîëîí áàéãàëèéí áóñàä áàÿëàã ãàãöõ¿¿ àðä ò¿ìíèé ìýäýë, òºðèéí õàìãààëàëòàä áàéõ áºãººä Ìîíãîë Óëñûí èðãýäýä

4

ºì÷ë¿¿ëñíýýñ áóñàä ãàçàð, ò¿¿í÷ëýí ãàçðûí õýâëèé, ò¿¿íèé áàÿëàã, îé, óñíû íººö, àí àìüòàí òºðèéí ºì÷ ìºí. 2. Õóóëüä ººðººð çààãààã¿é áîë Ìîíãîë Óëñûí èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà, ãàäààäûí èðãýí, õóóëèéí ýòãýýä áàéãàëèéí áàÿëãèéã çîõèõ òºëáºð, õóðààìæèéã òºëæ, ãýðýý, òóñãàé çºâøººðºë áóþó ýðõèéí áè÷ãèéí äàãóó àøèãëàæ áîëíî.

3. Õóóëü, ãýðýýíä çààñàí æóðìûí äàãóó èðãýí ºì÷èéí áîëîí ýçýìøëèéí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà ýçýìøëèéí ãàçàð äýýðýý ººðèéí õºðºí㺺ð òàðüæ óðãóóëñàí óðãàìàë, îé ìîä, ºñãºæ ¿ðæ¿¿ëñýí àìüòàí áîëîí õóðûí óñûã õóðèìòëóóëàõ çàìààð áàéãóóëñàí óñàí ñàí, íóóð, öººðìèéã ºì÷èëæ áîëíî. /Ýíý õýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

4. Áàéãàëèéí áàÿëãèéã ýíý õóóëèéí 6 äóãààð ç¿éëèéí 3 äàõü õýñýãò çààñíû äàãóó áèé áîëãîñîí ýñýõ òàëààð ìýðãýæëèéí ýðäýì øèíæèëãýýíèé áàéãóóëëàãûí ä¿ãíýëò, îðîí íóòãèéí çàñàã çàõèðãààíû áîëîí áàéãàëü îð÷íû àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãûí òîäîðõîéëîëòûã ¿íäýñëýí òýäãýýðò ºì÷ë¿¿ëýõ àñóóäëûã õóóëèéí äàãóó øèéäâýðëýíý. /Ýíý õýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

ÕΨÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÁÀÉÃÀËÜ ÎÐ×ÍÛ ¯ÍÝËÃÝÝ, ÌÝÄÝÝËËÈÉÍ ÑÀÍ, ÑÓÄÀËÃÀÀ, ØÈÍÆÈËÃÝÝ

7 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íû ¿íýëãýý 1. Áàéãàëü îð÷íû óíàãàí òºðõèéã õàäãàëàõ, ò¿¿íèé òýíöýë àëäàãäàõààñ ñýðãèéëýõ àðãà õýìæýý áîëîâñðóóëæ õýðýãæ¿¿ëýõ, áàéãàëèéí áàÿëãèéí àøèãëàëòûã çîõèöóóëàõ çîðèëãîîð áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí ¿íýëãýý áîëîí áàéãàëü îð÷èíä íºëººëºõ áàéäëûí ¿íýëãýýã òóñ òóñ õèéíý. 2. Áàéãàëèéí áàÿëãèéã ¿éëäâýðëýëèéí çîðèóëàëòààð àøèãëàõûã õ¿ñ÷ áàéãàà èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñàí ¿íýëãýýã ººðèéí çàðäëààð õèéëãýõ áóþó ¿íýëãýýã óðüä íü òîãòîîñîí áîë ò¿¿íèéã ã¿éöýòãýñíèé çàðäëûã òºëíº. Ç. Áàéãàëü îð÷íû ¿íýëãýýã ýíý ç¿éëèéí 4 äýõ õýñýãò çààñíû äàãóó ýðõ îëãîñîí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà õèéæ òóõàéí òºðëèéí áàéãàëèéí áàÿëãèéã õàìãààëàõ àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà áàòàëíà. 4. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí ¿íýëãýý õèéõ ýðõèéã òóõàéí òºðëèéí áàéãàëèéí áàÿëãèéã õàìãààëàõ, çîõèñòîé àøèãëàõ àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà, áàéãàëü îð÷èíä íºëººëºõ áàéäëûí íàðèéâ÷èëñàí ¿íýëãýý õèéõ ýðõèéã áàéãàëü îð÷íû àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà / öààøèä "òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà" ãýõ/ îëãîíî. /Ýíý õýñýãò 1998 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

5. Äàðààõü øààðäëàãà õàíãàñàí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä áàéãàëü îð÷íû ¿íýëãýý õèéõ ýðõ îëãîíî:

5

1/ ¿íýëãýýíèé áàãèéí á¿ðýëäýõ¿¿íèé ãóðàâíû íýãýýñ äîîøã¿é íü îðîí

2/ õýìæèëò, ñóäàëãààíû áàãàæ,õýðýãñýë, òîíîã òºõººðºìæòýé áàéõ; àéãàëü

íýëãý è éºð÷ëºí íàéðóóëñàí/

4/ ¿íýëãýý õèéõ àñóóäëààðõè ìýäýýëëèéí ñàíòàé áàéõ. 6. /Ýíý õýñãèéã 1998 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä

8 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí ¿íýëãýý

1. Áàéãàëèéí òîäîðõîé òºðëèéí áàÿëãèéí õýìæýýã òîî, ÷àíàð áîëîí ìºíãºí

2. ¯íýëãýýãýýð áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí õýìæýý, òóõàéí áàÿëãèéã õàìãààëàõ,

ºëò îðñîí/

Ç. Áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí ìºíãºí ¿íýëãýýã ýêîëîãè, ýäèéí çàñãèéí à÷

4. ͺºöèéí ìºíãºí ¿íýëãýýã òóõàéí áàÿëãèéí íººö àøèãëàñíû òºëáºð, õóðààìæ,

9 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷èíä íºëººëºõ áàéäëûí ¿íýëãýý

1. /Ýíý õýñãèéã 1998 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä

2. Áàéãàëü îð÷èíä íºëººëºõ áàéäëûí ¿íýëãýýòýé õîëáîãäñîí õàðèëöààã õóóëèàð

998 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 22-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

Ç. ͺ뺺ëëèéí ¿íýëãýýíèé çàðäëûã çàõèàëàã÷ ýòãýýä ñàíõ¿¿æ¿¿ëíý.

4. ͺ뺺ëëèéí ¿íýëãýýãýýð òîãòîîãäñîí øààðäëàãûã òºñºë õýðýãæ¿¿ëýã÷ èðãýí,

í õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

10 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íû òºëºâ áàéäëûí

òîîíû ìýðãýæëèéí áîëîâñîí õ¿÷èí áàéõ; /Ýíý çààëòûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ 3/ ìàãàäëàí èòãýìæëýãäñýí ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãààñ áàòëàãäñàí áîð÷íû ¿ ý õ éõ àðãà ç¿ òýé áàéõ; /Ýíý çààëòûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð º

òîîöñîí/ ¿ç¿¿ëýëòýýð òîäîðõîéëñíûã áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí ¿íýëãýý ãýíý. çîõèñòîé àøèãëàõ, æàì ¸ñíû áîëîìæòîéã íü íºõºí ñýðãýýõ àðãà õýìæýýã òîãòîîæ, áàéãàëü îð÷íû óëñûí íýãäñýí ìýäýýëëèéí ñàíä á¿ðòãýíý. /Ýíý õýñýãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ë õîëáîãäëûã õàðãàëçàí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà õîëáîãäîõ áóñàä áàéãóóëëàãàòàé õàìòðàí òîãòîîíî. áàéãàëüä ó÷ðóóëñàí õîðòîé íºëººëºë, øóóä õîõèðëûí íºõºí òºëáºðèéí õýìæýýã òîãòîîõ ¿íäýñ áîëãîíî. òîîöñîí/ çîõèöóóëíà. /Ýíý õýñãèéã 1 àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà áèåë¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé. /Ýíý õýñýãò 1998 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 22-íû ºäðèé õÿíàëò-øèíæèëãýý

6

1. Áàéãàëü îð÷íû òºëºâ áàéäëûí õÿíàëò-øèíæèëãýýíä áàéãàëü îð÷íû òºëºâ áàéäàë, ò¿¿íèé õóâüñàë ººð÷ëºëòºä áàéíãûí àæèãëàëò, õýìæèëò, ñóäàëãàà, øèíæèëãýý õèéæ ä¿ãíýëò ãàðãàõ, èëýðñýí ñºðºã ººð÷ëºëòèéã çîãñîîõ, àðèëãàõ àðãà õýìæýý áîëîâñðóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà õàìààðíà. 2. Òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñàí àæëûã õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð áàéãàëü îð÷íû òºëºâ áàéäëûí õÿíàëò-øèíæèëãýýíèé ñ¿ëæýý /öààøèä "õÿíàëò-øèíæèëãýýíèé ñ¿ëæýý" ãýõ/ -ã çîõèîí áàéãóóëæ àæèëëóóëíà. Ç. Õÿíàëò-øèíæèëãýýíèé ñ¿ëæýýãýýð äàðààõü àæëûã õýðýãæ¿¿ëíý: 1/ áàéãàëü îð÷èíä ãàðàõ ôèçèê, õèìè, áèîëîãèéí õóâüñàë ººð÷ëºëò, áîõèðäîëòûí ò¿âøèíä áàéíãûí àæèãëàëò, õýìæèëò, ñóäàëãàà õèéæ áàéãàëü îð÷íû òºëºâ áàéäëûí ººð÷ëºëòèéã òîãòîîõ, ¿íýëãýý ºãºõ; 2/ áàéãàëü îð÷èí, ò¿¿íèé áàÿëãèéí òàëààð õ¿í àì, ñîíèðõîã÷ àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã ìýäýýëëýýð õàíãàõ; 3/ õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíä, áàéãàëü îð÷èíä ó÷ðóóëàõ õîðòîé íºëºº, áàéãàëèéí àþóë ãàìøãààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, õîð óðøãèéã àðèëãàõ àðãà õýìæýýíèé òºñºë áîëîâñðóóëàõ. 11 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íû ñóäàëãàà, øèíæèëãýý, ò¿¿íèé ñàíõ¿¿æèëò 1. Óëñûí áîëîí á¿ñ íóòãèéí õºãæëèéí áàðèìæààã òîäîðõîéëîõ, íýí õîâîðäñîí àìüòàí, óðãàìëûã íºõºí ñýðãýýõ, ºñãºí ¿ðæ¿¿ëýõ, õºðñ, óñ, àãààðûã õàìãààëàõ áîëîí õ¿í àìûí ýð¿¿ë, àþóëã¿é îð÷èíä àìüäðàõ òàëààðõè ñóäàëãàà, øèíæèëãýýíèé àæëûã óëñûí áîëîí îðîí íóòãèéí òºñ⺺ñ ñàíõ¿¿æ¿¿ëíý. /Ýíý õýñýãò 2003 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 2-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 2. Òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà, çîõèõ øàòíû Çàñàã äàðãà íü ýðäýì øèíæèëãýýíèé áîëîí õîëáîãäîõ ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãàä áàéãàëü îð÷íû ñóäàëãàà, øèíæèëãýýíèé àæèë õèéõ, òºñºë áîëîâñðóóëàõ çàõèàëãà ºã÷ çîõèõ òºñâèéí õºðºí㺺ð ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõýýñ ãàäíà ñîíèðõîã÷ èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä ººðèéí õºðºí㺺ð ñóäàëãàà,øèíæèëãýý õèéõýä íü äýìæëýã ¿ç¿¿ëíý. /Ýíý õýñýãò 2006 îíû 6 äóãààð ñàðûí 29-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 12 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íû ìýäýýëëèéí ñàí 1. Áàéãàëü îð÷íû ìýäýýëëèéí óëñûí íýãäñýí ñàí / öààøèä "ìýäýýëëèéí ñàí" ãýõ/ íü: 1/ ñóìûí ìýäýýëëèéí ñàí; 2/ àéìàã, íèéñëýëèéí ìýäýýëëèéí ñàí; 3/ óëñûí ìýäýýëëèéí òºâ ñàíãààñ á¿ðäýíý. 2. Óëñûí ìýäýýëëèéí òºâ ñàí íü òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà áîëîí ñóäàëãàà, øèíæèëãýýíèé áàéãóóëëàãûí ã¿éöýòãýñýí ãàçàð, ãàçðûí õýâëèé, òýäãýýðèéí áàÿëàã, îé, óñ, àìüòàí, óðãàìàë, àãààðò õèéñýí àæèãëàëò, õýìæèëò, ñóäàëãàà,

7

øèíæèëãýýíèé àæëûí òàéëàí, ìýäýý, íºëººëëèéí ¿íýëãýý áîëîí àéìàã, íèéñëýëèéí ìýäýýëëèéí ñàíãèéí ìýäýý, áàðèìòààñ á¿ðäýíý. Ç. Ñóì, àéìàã, íèéñëýëèéí ìýäýýëëèéí ñàí òóõàéí íóòàã äýâñãýðò ã¿éöýòãýñýí ýíý ç¿éëèéí 2 äàõü õýñýãò çààñàí àæëûí òàéëàí, ìýäýý, áàðèìòààñ á¿ðäýíý. 4. Ñóì, àéìàã, íèéñëýëèéí ìýäýýëëèéí ñàíã òóõàéí øàòíû Çàñàã äàðãà, óëñûí ìýäýýëëèéí òºâ ñàíã òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà òóñ òóñ ýðõýëíý. 5. Óëñûí ìýäýýëëèéí òºâ ñàíã á¿ðä¿¿ëýõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð òîãòîîíî. 6. Èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà íü óëñûí áîëîí îðîí íóòãèéí òºñâèéí õºðºí㺺ð ã¿éöýòãýñýí ñóäàëãàà, øèíæèëãýýíèé àæëûí òàéëàí, ìýäýý, áàðèìòûã ìýäýýëëèéí çîõèõ ñàíä ¿íý òºëáºðã¿é øèëæ¿¿ëíý. /Ýíý õýñýãò 2003 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 2-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 7. Èðãýí, òºðèéí ºì÷èéí áóñ àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ººðèéí õºðºí㺺ð ã¿éöýòãýñýí ñóäàëãàà, øèíæèëãýýíèé òàéëàí, çóðàã òºñºë, áóñàä ìýäýýëëèéã òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà áîëîí çîõèõ øàòíû Çàñàã äàðãà õóäàëäàí àâ÷ áîëíî. 8. Ìýäýýëëèéí ñàíãèéí òàéëàíã ñóìûí Çàñàã äàðãà æèë á¿ðèéí 11 ä¿ãýýð ñàðûí 15-íû ºäðººð òàñàëáàð áîëãîí 12 äóãààð ñàðûí Î1-íèé äîòîð àéìàã, íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãàä, àéìàã, íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãà 12 äóãààð ñàðûí Ç1-íèé äîòîð òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãàä, òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà íü óëñûí íýãäñýí òàéëàíã äàðàà îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí Ç1-íèé äîòîð Çàñãèéí ãàçàðò òóñ òóñ èð¿¿ëíý. 9. Çàñãèéí ãàçàð áàéãàëü îð÷íû òºëºâ áàéäëûí òàëààðõè òàéëàíã õî¸ð æèë òóòàìä 1 óäàà Óëñûí Èõ Õóðëûí õàâðûí ÷óóëãàíä ºðãºí ìýä¿¿ëýõ áºãººä ò¿¿íä äàðààõü àñóóäëûã òóñãàíà: /Ýíý õýñýãò 2005 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 06-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò, ººð÷ëºëò îðñîí/ 1/ áàéãàëèéí áàÿëãèéã õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõýä çîðèóëñàí óëñûí òºñâèéí áà òºñâèéí áóñ õºðºíãèéí çàðöóóëàëò; 2/ áàéãàëü îð÷íû òºëºâ áàéäëûí áîëîí áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí õóâüñàë ººð÷ëºëò; 3/ áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí àøèãëàëò, íºõºí ñýðãýýëò; 4/ îð÷íû áîõèðäëûí ýõ ¿¿ñâýð, ò¿âøèí, ò¿¿íèéã áóóðóóëàõ òàëààð àâñàí àðãà õýìæýý, ¿ð ä¿í.

ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÁÀÉÃÀËÜ ÎÐ×ÍÛà ÕÀÌÃÀÀËÀÕ ÒÀËÀÀÐÕÈ ÒªÐÈÉÍ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ Á¯ÐÝÍ ÝÐÕ

1Ç äóãààð ç¿éë. Óëñûí Èõ Õóðëûí á¿ðýí ýðõ Óëñûí Èõ Õóðàë áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý:

1/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ òºðèéí áîäëîãûã òîäîðõîéëîõ; 2/ Çàñãèéí ãàçðûí ºðãºí ìýä¿¿ëñíýýð áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ýêîëîãèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ ¿íäýñíèé õºòºëáºð áàòëàõ; Ç/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéã áàòëàõ òýäãýýðèéí áèåëýëòýä õÿíàëò òàâèõ; 4/ áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéã àøèãëàñíû áîëîí îð÷íûã áîõèðäóóëñíû òºëáºð, õóðààìæèéí äýýä, äîîä õýìæýýã òîãòîîõ; 5/ óñòàõ àþóëä îðñîí àìüòàí, óðãàìëûí æàãñààëòûã áàòëàõ, ººð÷ëºõ, áàéãàëèéí çàðèì îáúåêòûã óëñûí òóñãàé õàìãààëàëòàä àâàõ; 6/ õóóëüä çààñàí áóñàä á¿ðýí ýðõ. 14 ä¿ãýýð ç¿éë. Çàñãèéí ãàçðûí á¿ðýí ýðõ Çàñãèéí ãàçàð áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 1/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ýêîëîãèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ ¿íäýñíèé õºòºëáºðèéã áîëîâñðóóëàõ, õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ; 2/ áàéãàëèéí áàÿëãèéã àøèãëàõ, èìïîðòëîõ, ýêñïîðòëîõ õýìæýýã õóóëüä çààñàí ¿íäýñëýëýýð õÿçãààðëàõ áóþó òîäîðõîé õóãàöààãààð õîðèãëîõ; /Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/ Ç/ èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí õ¿í àìûí ýð¿¿ë ìýíä,áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé íºëººëºë á¿õèé ¿éëäâýðëýëèéí áîëîí áóñàä ¿éë àæèëëàãààã òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà áîëîí àéìàã, íèéñëýëèéí Çàñàã äàðãûí ñàíàëûã õàðãàëçàí ºì÷èéíõ íü õýëáýðèéã ¿ë õàðãàëçàí çîãñîîõ; 4/ àìüòàí, óðãàìàë, ò¿¿í÷ëýí áàéãàëèéí ãàðàëòàé ò¿¿õèé ýä ýêñïîðòëîõ, èìïîðòëîõîä õèë, ãààëü, õîðèî öýýðèéí õÿíàëòûã çîõèîí áàéãóóëàõ; 5/ áàéãàëü õàìãààëàõ ñàí áàéãóóëàõ, çàðöóóëàõ æóðàì òîãòîîõ; /Ýíý çààëòûã 2006 îíû 6 äóãààð ñàðûí 29-íèé ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/ 6/ èðãýäýä ýêîëîãèéí áîëîâñðîë, õ¿ì¿¿æèë îëãîõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ; 7/ õóóëüä çààñàí áóñàä á¿ðýí ýðõ.

15 äóãààð ç¿éë. Òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãûí

1. Áàéãàëü îð÷íû àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà áàéãàëü

á¿ðýí ýðõ îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý:

8

9

1/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí

2/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òîäîðõîé àñóóäëààð òºðèéí çàõèðãààíû

3/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí

4/ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó æèë á¿ð àøèãëàæ áîëîõ îé, óðãàìàë, àìüòíû

11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

5/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð óëñûí çàõèàëãà ºã÷ ñóäàëãàà,

6/ áàéãàëü îð÷íû òóõàé ìýäýýëëýýð èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã

-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

7/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí òàë

8/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ àñóóäëààð ãàäààä óëñ, îëîí óëñûí ëàãàòàé õàìòðàí àæèëëàõ;

9/ /Ýíý çààëòûã 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä í/

10/ /Ýíý çààëòûã 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèàð õ¿÷èíã¿é

11/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, áàéãàëèéí áàÿëãèéã íºõºí ñýðãýýõ, ýêîëîãèéí áî

12 / èäýâõòýí áàéãàëü õàìãààëàã÷ àæèëëóóëàõ, àæëûí ¿ð ä¿íãýýð óðàìøóóëàõ

8-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí áà 2006 îíû 6 äóãààð ñàðûí 29-íèé ºäðèéí õóóëèàð äóãààðûã íü ººð÷èëñºí/

ñýðãýýõ, áàéãàëü îð÷íû òýíöëèéã õàíãàõ òºðèéí áîäëîãî, õóóëü òîãòîîìæèéã õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ; áóñàä òºâ áàéãóóëëàãà, àéìàã, íèéñëýëèéí õýìæýýíä ìºðäºõ øèéäâýð, ä¿ðýì, æóðàì áàòëàæ áèåëýëòèéã õàíãóóëàõ; ñýðãýýõ òàëààð ñàëáàð äóíäûí áîëîí á¿ñ íóòàã õîîðîíäûí çîõèöóóëàëò õèéõ, áàéãàëü îð÷íû ÷àäàâõèéí õýì õýìæýý, ñòàíäàðòûã áîëîâñðóóëæ, ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààð áàòëóóëàõ áóþó òºðèéí çàõèðãààíû õîëáîãäîõ òºâ áàéãóóëëàãàòàé õàìòðàí áàòàëæ, áèåëýëòèéã çîõèîí áàéãóóëàõ; òîî õýìæýýã òîäîðõîéëæ, ýêîëîãèéí øààðäëàãà, íººöèéã õàðãàëçàí òóõàéí á¿ñ íóòàãò áàéãàëèéí çàðèì òºðëèéí áàÿëãèéí àøèãëàëòûã õÿçãààðëàõ áóþó òîäîðõîé õóãàöààãààð õîðèãëîõ; /Ýíý çààëòàä 2005 îíû øèíæèëãýý, çóðàã òºñëèéí àæèë ã¿éöýòã¿¿ëýõ, ººðèéí õàðüÿà ñóäàëãàà, øèíæèëãýý, çóðàã òºñëèéí áîëîí ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààã óäèðäàõ; õàíãàõ áèîëîãèéí áîëîí ãåíåòèêèéí íººöèéã òîãòâîðòîé àøèãëàõàä ÷èãëýãäñýí óëàìæëàëò ìýäëýã, øèíý ñàíàà, àìüäðàëûí òóðøëàãûã õýðýãëýñíýýð ãàðàõ ¿ð àøãèéã òýãø, øóäàðãààð àøèãëàõ ÿâäëûã äýìæèõ; /Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18 ñýðãýýõ ààð òºðèéí çàõèðãààíû áîëîí íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãàä àðãà÷èëñàí òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ; áàéãóóë òîîöñî áîëñîíä òîîöñîí/

ëîâñðîë, õ¿ì¿¿æèë îëãîõ àæèëä ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ. /Ýíý çààëòûã 2006 îíû 6 äóãààð ñàðûí 29-íèé ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

æóðàì áîëîâñðóóëàí áàòëàõ; /Ýíý çààëòûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 1

10

íý çààëòûí äóãààðûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷èëñºí áà äóãààðûã íü ººð÷èëñºí /

õ òàëààð àðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý:

èéí ÷èã áàðèìòëàëä áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, àéãàëèéí áàÿëãèéã çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ àðãà õýìæýýã òóõàéëàí òóñãàæ

/ ñàëáàðòàà áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéí èåëýëòèéã çîõèîí áàéãóóëæ ¿ð ä¿íã æèë á¿ð Çàñãèéí ãàçàðò òàéëàãíàõ.

Õóðëûí áîëîí Çàñàã äàðãûí á¿ðýí ýðõ

ã, íè îð÷íûã õàìãààëàõ àëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý:

àëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé øèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ àðãà õýìæýý, òºñºâ áàòàëæ, áèåëýëòýä õÿíàëò òàâèõ;

íººöèéí ýýä õýìæýýã ýíý õóóëüä çààñàí ¿íäýñëýë, æóðìûí äàãóó òîãòîîõ;

ã¿é îáúåêòûã îðîí óòãèéí õàìãààëàëòàä àâàõ øèéäâýð ãàðãàæ, ò¿¿íèé õèëèéí çààã, õàìãààëàëòûí äýãëýì

ðèí áîëîí àìðàëò, ñóâèëëûí ãàçàð, ãîë, ìºðíèé õ, íóóð, ðàøààí, áóëàã, øàíä, óñò öýãèéí îð÷èíã õàìãààëàõ, ýð¿¿ë àõóéí øààðäëàãûã

àéäàë, ìýäýýëëèéí ñàíãèéí òóõàé Çàñàã äàðãûí ýäýýëýë, òàéëàíã õýëýëöýõ.

àñàã äàðãà áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð äàðààõü ¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý:

÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ, Çàñãèéí ãàçðûí èéäâýðèéí áèåëýëòèéã çîõèîí áàéãóóëàõ;

÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé øèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ àðãà õýìæýý áîëîâñðóóëæ, èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàëä

òºðèéí çàõèðãààíû ºâ áàéãóóëëàãàä õóãàöààíä íü èð¿¿ëýõ;

13/ õóóëüä çààñàí áóñàä á¿ðýí ýðõ. /Ý2006 îíû 6 äóãààð ñàðûí 29-íèé ºäðèéí õóóëèàð 2. Òºðèéí çàõèðãààíû áóñàä òºâ áàéãóóëëàãà áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàä 1/ ñàëáàðûíõàà õºãæëáõýðýãæ¿¿ëýõ; 2á 16 äóãààð ç¿éë. Àéìàã, íèéñëýëèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí 1. Àéìà éñëýëèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë áàéãàëüò 1/ íóòàã äýâñãýðòýý áàéãàëü îð÷íûã õàìãàà 2/ íóòàã äýâñãýðòýý òóõàéí æèëä àøèãëàõ áàéãàëèéí áàÿëãèéíä 3/ áàéãàëü îð÷íû óëñûí òóñãàé õàìãààëàëòàä îðîîíòîãòîîæ, áèåëýëòýä íü õÿíàëò òàâèõ; 4/ õîò, òîñãîí, áóñàä ñóóýõàíãàõ òóñãàé á¿ñèéí çààãèéã òîãòîîõ; 5/ áàéãàëü îð÷íû òºëºâ áì 2. Àéìàã, íèéñëýëèéí Çá 1/ áàéãàëü îðø 2/ íóòàã äýâñãýðòýý áàéãàëü îðàºðãºí ìýä¿¿ëýõ, ãàðñàí øèéäâýðèéí áèåëýëòèéã çîõèîí áàéãóóëàõ; Ç/ áàéãàëü îð÷íû ìýäýýëëèéí ñàíãèéí ìýäýý, áàðèìòûãò

11

õ ¿éë àæèëëàãààíä õàðüÿàëàë àðãàëçàõã¿éãýýð õÿíàëò òàâüæ, èëýðñýí çºð÷ëèéã àðèëãóóëàõ àðãà õýìæýý àâàõ,

ó ÿëãàõ òýìäýã, ä¿ðýìò õóâöàñ, áèå õàìãààëàõ ýâñýã, òåõíèê õýðýãñýë, óíàëãààð õàíãàõ.

Õóðëûí áîëîí Çàñàã äàðãûí á¿ðýí ýðõ

îð÷íûã õàìãààëàõ

àòàëæ, áèåëýëòýä õÿíàëò òàâèõ;

5/ íóòàã äýâñãýðèéíõýý áàéãàëèéí òîäîðõîé òºðëèéí áàÿëãèéí õàìãààëàëò,

ºðëºëä õàðèóöóóëàõ àñóóäëûã áàã, õîðîîíû èðãýäèéí Íèéòèéí Õóðëûí àíàëûã ¿íäýñëýí øèéäâýðëýõ.

/Ýíý çààëòû

1/ íóòàã äýâñãýðòýý áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ,

3/ èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí áàéãàëèéí áàÿëãèéí àøèãëàëòàä ò òàâü

éã õ¿ëýýí àâàõ;

èëãóóëàõ àðãà õýìæýý âàõ, øààðäëàãàòàé áîë òóõàéí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé

4/ íóòàã äýâñãýðèéíõýý àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõøààðäëàãàòàé áîë òóõàéí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí áàéãàëü îð÷èíä õîðòîé íºëººëæ áóé ¿éë àæèëëàãààã ººðºº ò¿äãýëç¿¿ëýí çîãñîîõ áóþó óã àñóóäëûã ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãàä òàâüæ øèéäâýðë¿¿ëýõ; 5/ íóòàã äýâñãýðòýý àæèëëàõ áàéãàëü îð÷íû óëñûí àõëàõ áîëîí óëñûí áàéöààã÷èéã ýíý õóóëüä çààñíû äàãóç/Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò, ººð÷ëºëò îðñîí/ 17 äóãààð ç¿éë. Ñóì, ä¿¿ðãèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí 1. Ñóì, ä¿¿ðãèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë áàéãàëü òàëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 1/ íóòàã äýâñãýðòýý áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ àðãà õýìæýý, òºñºâ á 2/ íóòàã äýâñãýðòýý òóõàéí æèëä àøèãëàõ áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí õýìæýýã õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí ¿íäýñëýë, æóðìûí äàãóó òîãòîîõ; 4/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð Çàñàã äàðãûí àæëûí òàéëàí õýëýëöýõ.

àøèãëàëò, ýçýìøèëòèéã ýíý õóóëèéí 3 äóãààð ç¿éëèéí 2 äàõü õýñãèéí 8 äàõü çààëòàä çààñàí íºõñ

ã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ 2. Ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë, äýýä øàòíû áàéãóóëëàãûí øèéäâýðèéí áèåëýëòèéã çîõèîí áàéãóóëàõ; 2/ èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººö àøèãëàõ ýðõèéí áè÷ãèéã õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó îëãîõ; õÿíàë æ, òýäíèé óðãóóëñàí îé, óðãàìàë, ºñãºí ¿ðæ¿¿ëñýí àìüòàí, ñýðãýýí ñàéæðóóëñàí, çàñàæ òîõèæóóëñàí ãàçàð, óñò öýãè 4/ íóòàã äýâñãýðèéíõýý àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ ¿éë àæèëëàãààíä õàðüÿàëàë õàðãàëçàõã¿éãýýð õÿíàëò òàâüæ, èëýðñýí çºð÷ëèéã àðà

12

òºñºâòºº òóñãàí õàíãàõ, øààðäëàãàòàé áóñàä óñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ;

ý àâàõ.

7/ ýíý õóóëèéí 17 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 5 äàõü çààëòàä çààñàí

, õóãàöààòàéãààð õóóëü, æóðìûí äàãóó õàìãààëóóëàõ, øèãëóóëàõ, ýçýìø¿¿ëýõ ãýðýý áàéãóóëæ, áèåëýëòýä íü õÿíàëò òàâèõ.

/Ýíý çààëòû

1. Áàã, õîðîîíû èðãýäèéí Íèéòèéí Õóðàë áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð

1/ áóñäûí ýçýìøèë, àøèãëàëòàä îëãîîã¿é õàäëàí, áýë÷ýýð, óñò öýãèéã

2/ íèéòèéí àøèãëàëòûí áàéãàëèéí áàÿëãèéí õàìãààëàëò, àøèãëàëòàä

3/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààðõè Çàñàã äàðãûí àæëûí òàéëàí ñîíñîõ.

îðîîíû Çàñàã äàðãà áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð äàðààõü á¿ðýí ðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý:

1/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààðõè õóóëü òîãòîîìæ, èðãýäèéí Íèéòèéí óðàë áîëîí äýýä øàòíû áàéãóóëëàãûí øèéäâýðèéí õýðýãæèëòèéã çîõèîí áàéãóóëàõ;

äýâñãýðòýý áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ àæëûã óäèðäàí ÷èãë¿¿ëæ ð÷íû áîõèðäîë, õîã õàÿãäëûã öýâýðëýõ æèë á¿ðèéí àæèëä èðãýäèéã òàòàí îðîëöóóëàõ;

ö øèãëàõ ýðõèéí áè÷èã îëãîõ;

éòèéí õîã õàÿãäëûí öýã òîãòîîõ.

ÁÀÉÃÀËÜ ÎÐ×ÍÛà ÕÀÌÃÀÀËÀÕ, ÁÀÉÃÀËÈÉÍ ÁÀßËÃÈÉÃ

ÀØÈÃËÀÕ, ÍªÕªÍ ÑÝÐÃÝÝÕ ÍÈÉÒËÝà ÀÐÃÀ ÕÝÌÆÝÝ

íºëººëæ áóé ¿éë àæèëëàãààã ººðºº ò¿äãýëç¿¿ëýí çîãñîîõ áóþó óã àñóóäëûã ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãàä òàâüæ øèéäâýðë¿¿ëýõ; 5/ áàéãàëü õàìãààëàã÷èéí àæëûã óäèðäàí ÷èãë¿¿ëýõ, àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõýä íü øààðäàãäàõ ÿëãàõ òýìäýã, ä¿ðýìò õóâöàñ, áèå õàìãààëàõ çýâñýã, òåõíèê õýðýãñýë, óíàëãààð îðîí íóòãèéí ò/Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/ 6/ àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí õîã õàÿãäëûí öýã òîãòîîõ, áîõèðäëûã áàãàñãàõ àðãà õýìæý

øèéäâýðèéã ¿íäýñëýí èðãýäèéí íºõºðëºëä õàðèóöóóëàõ áàéãàëèéí òîäîðõîé òºðëèéí áàÿëãààñ íü çîõèõ áîëçîëà

ã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ 18 äóãààð ç¿éë. Áàã, õîðîîíû èðãýäèéí Íèéòèéí Õóðàë áîëîí Çàñàã äàðãûí á¿ðýí ýðõ äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: õàìãààëàõ, àøèãëàõ õóâààðü ãàðãàæ çîõèöóóëàõ; õÿíàëò òàâèõ; 2. Áàã, õý Õ 2/ íóòàã î Ç/ õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí òîõèîëäîëä áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººà 4/ íóòàã äýâñãýðòýý îð÷íû ýð¿¿ë àõóé, àðèóí öýâðèéí øààðäëàãûã õàíãóóëàõ, íè

ĪЪÂįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

13

àëàõ íèéòëýã àðãà õýëáýð

1. Ìîíãîë Óëñ ñàíõ¿¿ãèéí áàòàëãàà á¿õèé "Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ýêîëîãèéí àþóëã¿é áàé

2. Òºð, ò¿¿íèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí äàðààõü íèéòëýã àðãà õýëáýðýýð

1/ íýí õîâîð àìüòíûã àãíàõ, áàðèõ, óðãàìëûã áýëòãýæ àøèãëàõûã õîðèãëîõ;

;

íý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

4/ õ¿í àìä ýêîëîãèéí áîëîâñðîë, õ¿ì¿¿æèë îëãîõ, ¿íäýñíèé ºâ óëàìæëàëûã ¿ëýõ;

5/ õîðã¿é, àþóëã¿é, áîõèðäîëã¿é, õàÿãäàëã¿é òåõíîëîãè íýâòð¿¿ëýí õûã ó

ýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

6/ õîò, òîñãîí, áóñàä ñóóðèí ãàçðûí îð÷èíä áîëîí ãîë, ìºðºí, íóóð,

7/ íºõºðëºëä ãýðýýíèé äàãóó áàéãàëèéí òîäîðõîé òºðëèéí áàÿëãèéí

1 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

20 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íû ÷àäàâõèéí õýì õýìæýý

íûã àìãààëàõ çîðèëãîîð áàéãàëü îð÷èíä ãàðãàõ õîðòîé, àþóëòàé áîäèñûí àãóóëàìæ,

¿ç¿¿ëýõ ñºðº

îðñîí/

é áîäèñûí õ¿ëöýõ õýì ýìæýý;

/

íºëººëëèéí õ¿ëöýõ õýì õýìæýý;

19 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãà

äëûã õàíãàõ ¿íäýñíèé õºòºëáºð"- òýé áàéíà.

áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëíà: 2/ íýí õîâîð, õîâîð àìüòàí, óðãàìëûã Ìîíãîë Óëñûí óëààí íîìîíä á¿ðòãýæ õàìãààëàõ; 3/ áàéãàëü îð÷èíä ¿ç¿¿ëýõ õîðòîé àþóëòàé íºëººëëèéí õýì õýìæýý, ñòàíäàðò òîãòîîæ ìºðä¿¿ëýõ/Ý ýçýìø¿ àøèãëà ðàìøóóëàõ; /Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ã ðàøààí, áóëàã, øàíäûí ýõ, óíäàðãûí îð÷íûã õàìãààëàõ, ýð¿¿ë àõóéí á¿ñ òîãòîîõ.

õàìãààëàëò, àøèãëàëò, ýçýìøèëòèéã õàðèóöóóëàõ. /Ýíý çààëòûã 2005 îíû 1 1. Õ¿í àìûí ýð¿¿ë, àþóëã¿é îð÷èíä àìüäðàõ íºõöºëèéã õàíãàõ, áàéãàëü îð÷õ

ã íºëººëëèéí ò¿âøíèé õýì õýìæýý / öààøèä "áàéãàëü îð÷íû ÷àäàâõèéí õýì õýìæýý"ãýõ/ -ã äàðààõü ¿ç¿¿ëýëòýýð òîãòîîíî: /Ýíý õýñýãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò 1/ àãààð, óñ, õºðñ äýõ õèìè, áèîëîãèéí õîðòîé àþóëòàõ/Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/ 2/ áàéãàëü îð÷èíä õàÿæ áîëîõ õîðòîé, àþóëòàé áîäèñûí çºâøººðºãäºõ äýýä õýìæýý; /Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí 3/ ÷èìýý, øóóãèàí, ÷è÷èðãýý, öàõèëãààí ñîðîíçîí òàëáàé áîëîí ôèçèêèéí áóñàä õîðòîé

14

4/ öàöðàã èäýâõæëèéí õ¿ëöýõ õýì õýìæýý;

äýýä õýìæýý;

6/ õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿í äýõ õèìèéí áîäèñûí çºâøººðºõ äýýä àãóóëàìæ;

íý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

íý õýñýãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

ñ ãàðãàñàí, õîðòîé íºëººëºë ¿ç¿¿ëñýí èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà ëàãààð

ðèëãóóëæ ãàðñàí çàðäëûã íºõºí òºëíº.

õàìãààëàõ

íû òºâ àéãóóëëàãà õºòºëíº.

¿éëäâýðëýëèéí áîëîí àõóéí õîã õàÿãäëààð àéãàëü îð÷íûã áîõèðäóóëàõã¿é áàéõ òàëààð äàðààõü ¿¿ðýãòýé:

îí îðèóëàëòûí ãàçàð çºâøººðºãäñºí àðãààð áóëàõ, óñòãàõ;

2/ õîã õàÿãäëûã ÿëãàí, çîðèóëàëòûí ñàâàíä öóãëóóëàí, òóñãàéëàí

Ç/ îðøèí ñóóãàà /îðøèí áàéãàà/ îð÷íîî áîëîí í¿¿õäýý áóóöàà öýâýðëýæ,

. Öàö ãñòãàõ æóðìûã õóóëèàð,

éëäâýðëýë, àõóéí õîã õàÿãäëûã öóãëóóëàõ, òýýâýðëýõ, õîðã¿éæ¿¿ëýõ,

ûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

àþóë á¿õèé ãàçàð íóòàã

5/ ãàçàð òàðèàëàí, áýë÷ýýð õàìãààëàõàä õýðýãëýõ àãðîõèìèéí áîäèñûí çºâøººðºãäºõ 7/ áàéãàëü îð÷íû äààöûí áîëîí íººöèéí àøèãëàëòûí çºâøººðºãäºõ äýýä õýìæýý. /Ý 2. Ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 1, 2, Ç, 4, 6-ä çààñàí õýì õýìæýýã ñòàíäàðò÷èëëûí áàéãóóëëàãà òîãòîîíî. /Ý Ç. Áàéãàëü îð÷íû ÷àäàâõèéí òîãòîîñîí õýì õýìæýýã õýòð¿¿ëýí áàéãàëü îð÷èíä õîðò áîäèáàéãàëü îð÷èíä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã ººðºº àðèëãàõ áóþó ìýðãýæëèéí áàéãóóëà/Ýíý õýñýãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 21 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íûã áîõèðäîõîîñ 1. Áàéãàëü îð÷íû ÷àäàâõèéí òîãòîîñîí õýì õýìæýýíýýñ õýòð¿¿ëæ ¿éëäâýðëýëèéí áîëîí àõóéí õîã õàÿãäàë õàÿõûã áàéãàëü îð÷íûã áîõèðäóóëàõ ãýíý. 2. Áîõèðäóóëàõ ýõ ¿¿ñâýðèéí óëñûí íýãäñýí á¿ðòãýëèéã òºðèéí çàõèðãààá Ç. Èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà á 1/ õîðòîé, àþóëòàé áîäèñ áîëîí õîã õàÿãäëûã ãàãöõ¿¿ òóñãàéëàí òîãòîîñç/Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ òîíîãëîãäñîí òýýâðèéí õýðýãñëýýð 纺æ òîãòîîñîí öýãò õàÿõ; øààðäëàãàòàé áîë àðèóòãàæ áàéõ; 4/ õàøàà, áàéðíûõàà îð÷íû õîã õàÿãäëûã òîãòìîë öýâýðëýõ. 4 ðà èäýâõò áîëîí õèìèéí õîðòîé, àþóëòàé áîäèñ, òýäãýýðèéã àãóóëñàí íýãäëèéã ¿éëäâýðëýõ, õàäãàëàõ, òýýâýðëýõ, àøèãëàõ, ó¿õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ, áîëîâñðóóëàõ, áóëàõ, óñòãàõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð òóñ òóñ òîãòîîíî. /Ýíý õýñýãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàð 22 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëèéí ãàìøèã, ãýíýòèéí

15

ãýíý.

2. Áàéãàëèéí ãàìøèã, ãýíýòèéí àþóë á¿õèé ãàçàð íóòàãò õàìðàõ á¿ñèéí çààãèéã Çàñãèéí ãàçàð òîãòîîíî.

3. Áàéãàëèéí ãàìøèã, ãýíýòèéí àþóëààñ ñýðãèéëýõ, ò¿¿íèé ýõ ¿¿ñâýðèéã

óóòàé òãýýäýýð íºõºí òºë¿¿ëíý.

ûí ¯íäñýí õóóëüä çààñíààð îíö áàéäàë òîãòîîñîí íóòàã äýâñãýðò àéãàëèéí ãàìøèã, ãýíýòèéí àþóëûã ñààðóóëàõ, ò¿¿íèé õîð óðøãèéã àðèëãàõ, áàéãàëü

24 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí ý

1. Áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéã ò¿¿íèé äààö, íºõºí ñýðãýõ ÷àäâàðûã õàðãàëçàí

áàéãàëèéí òóõàéí àÿëãèéã õàìãààëàõ, çîõèñòîé àøèãëàõ òóõàé õóóëüä çààñíû äàãóó òîãòîîíî.

ðãýýõ

íûã çàñàæ ñàéæðóóëàõ, îõèæóóëàõ.

1. Õ¿íèé ¿éë àæèëëàãàà áîëîí áàéãàëèéí ¿éë ÿâöààñ øàëòãààëàí áàéãàëü îð÷èí, õ¿í àì, ìàë, àìüòàí, óðãàìàë, òýäãýýðèéí óäìûí ñàíä õºíººë ó÷ðóóëàõóéö õîðòîé íºëººëºë, ººð÷ëºëò ¿¿ññýí íóòàã äýâñãýðèéã áàéãàëèéí ãàìøèã, ãýíýòèéí àþóë á¿õèé ãàçàð íóòàã òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãûí ñàíàëûã ¿íäýñëýí õÿçãààðëàõ, õîð óðøãèéã àðèëãàõ, áàéãàëü îð÷íûã çàñàæ ñàéæðóóëàõ, áàéãàëèéí áàÿëãèéã íºõºí ñýðãýýõ àðãà õýìæýýã òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà, èðãýíèé õàìãààëàëòûí àëáà, á¿õ øàòíû Çàñàã äàðãà, õîëáîãäîõ áóñàä áàéãóóëëàãà õàìòðàí àâ÷ õýðýãæ¿¿ëíý. 4. Áàéãàëèéí ãàìøèã, ãýíýòèéí àþóëûí õîð óðøãèéã àðèëãàõ çàðäëûã óëñûí òºñ⺺ñ ãàðãàæ, ó÷ðóóëñàí õîõèðëûí øàëòãààíûã òîãòîîñíû äàðàà ò¿¿íèéã ãýì áóðý 2Ç äóãààð ç¿éë. Îíö áàéäàë òîãòîîñîí ¿åä áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ Ìîíãîë Óëñáîð÷èí, ò¿¿íèé áàÿëãèéã õàìãààëàõ àðãà õýìæýýã îíö áàéäëûí òóõàé áîëîí îíö áàéäàë çàðëàñàí õóóëüä çààñàí ¿íäýñëýë, æóðìûí äàãóó àâ÷ õýðýãæ¿¿ëíý. àøèãëàëòûí äýýä õýìæý òîäîðõîé õóãàöààíä àøèãëàæ áîëîõ õýìæýýã áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí àøèãëàëòûí äýýä õýìæýý ãýíý. 2. Áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººöèéí àøèãëàëòûí äýýä õýìæýýã á 25 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëèéí áàÿëãèéã íºõºí ñý 1. Áàéãàëèéí áàÿëãèéã ¿éëäâýðëýëèéí çîðèóëàëòààð àøèãëàã÷ èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà áàéãàëü îð÷íû òýíöëèéã õàíãàõ çîðèëãîîð äàðààõü àðãà õýìæýýã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëíý: 1/ õîâîðäñîí àìüòàí, óðãàìëûí àøèãëàëòûã õÿçãààðëàõ, òýäãýýðèéã ¿ðæ¿¿ëýõ, íóòàãøóóëàõ, òýæýýëýýð õàíãàõ çýðãýýð íººöèéã íü íýìýãä¿¿ëýõ; 2/ áàéãàëèéí áàÿëàã àøèãëàñàí ãàçàð, îð÷ò

16

2. Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò áàéäàãã¿é àìüòíûã ¿ðæ¿¿ëýõ, íóòàãøóóëàõ

òãýíý.

ÁÀÉÃÀËÜ ÎÐ×ÍÛ ÕßÍÀËÒ

1. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõýä òàâèõ õÿíàëòûã ìýðãýæ ëëàãà õýðýãæ¿¿ëíý. /Ýíý õýñýãò 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 2. Õèë, ãààëü, ìàë ýìíýëýã, ýð¿¿ë àõóé, õàëäâàð ñóäëàë, óóë óóðõàéí çýðýã

¿ õÿíàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõ ¿¿ðýã á¿õèé æèëòàíä áàéãàëü îð÷íû óëñûí áàéöààã÷èéí ýðõ îëãîæ, õÿíàëòûí ¿¿ðýã ã¿éöýòã¿¿ëæ

Ç. Ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí àëáàíä áàéãàëü îð÷íû óëñûí åðºíõèé áàéöààã÷, óëñûí

ýãò 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

4. Óëñûí áàéöààã÷èéã äàðààõü áàéäëààð òîìèëæ, ÷ºëººëíº:

ð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/

2/ /Ýíý çààëòûã 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä

/ áàéãàëü õàìãààëàã÷èéã ýíý õóóëèéí 26 äóãààð ç¿éëèéí 7 äàõü õýñýãò

ãà. íý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

ð÷íû õÿíàëòûí óëñûí áàéöààã÷ààð ýêîëîãè, áàéãàëü õàìãààëàë, àéãàëü îð÷íû õÿíàëò, ¿íýëãýýíèéí ÷èãëýëèéí ìýðãýæèëòýé, ýñõ¿ë ýíý ÷èãëýëýýð

àãààñ àéãàëü îð÷íû ÷èãëýëýýð ñóðãàëò ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðºë á¿õèé ñóðãóóëèéí

óðãàìëûã òàðèìàëæóóëàõ, ýãýë áèåòíèéã ºñãºâºðëºõ àæëûã òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà, ýðõ á¿õèé áóñàä áàéãóóëëàãûí çºâøººðºë, õÿíàëòûí äîð ã¿éöý

ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

26 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íû õÿíàëò

ëèéí õÿíàëòûí áàéãóó

õÿíàëòûí áàéöààã÷ áóþó õóóëüä çààñíààð ýíýõ¿àáîëíî. /Ýíý õýñýãò 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ àõëàõ áàéöààã÷, óëñûí áàéöààã÷, àéìàã, íèéñëýëä óëñûí àõëàõ áàéöààã÷, óëñûí áàéöààã÷, ñóì, ä¿¿ðýãò óëñûí áàéöààã÷ /öààøèä "óëñûí áàéöààã÷" ãýõ/ áîëîí áàéãàëü õàìãààëàã÷ òóñ òóñ àæèëëàíà. /Ýíý õýñ

1/ óëñûí àõëàõ áàéöààã÷, óëñûí áàéöààã÷èéí ýðõèéã Òºðèéí õÿíàëò øàëãàëòûí òóõàé õóóëèéí 21 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 3, 4 äýõ õýñýãò çààñíû äàãóó îëãîíî. /Ýíý çààëòûã 2002 îíû 7 äóãàà

òîîöñîí/

3/ /Ýíý çààëòûã 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 10-íû õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/

4çààñàí íîðìàòèâûí äàãóó ñóì, ä¿¿ðãèéí óëñûí áàéöààã÷èéí ñàíàëûã õàðãàëçàí ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàð/Ý

5. Áàéãàëü îáìýðãýøèæ äàäëàãàæñàí äýýä áîëîâñðîëûí çýðýãòýé èðãýíèéã òîìèëíî. /Ýíý õýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

6. Áîëîâñðîëûí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëë

á

17

ìýðãýæ

7. Íýã áàéãàëü õàìãààëàã÷èéí õàðèóöàí àæèëëàõ òàëáàéí õýìæýý íü ºíäºð óóëûí á¿ñýä

îãîîí á¿ñýä 70 õóâèàð áàãàñãàæ òîîöíî. Òóõàéí á¿ñ÷ëýëä õàìðàãäàõ îðò ãàçàðò íýã

áàéãàëü õàìãààëàã÷èéí õàðèóöàõ òàëáàéí õýìæýýã òóõàéí òóñãàé õàìãààëàëòòàé ãàçðûí àíãèëà

ààã÷èéí ýðõ, ¿¿ðýã

1. Óëñûí áàéöààã÷ äàðààõü ýðõòýé áàéíà:

ðüÿàëàë õàðãàëçàõã¿éãýýð õÿíàí

ëáîãäîõ èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, àéãóóëëàãààð ãàðãóóëàõ;

3/ õóóëü òîãòîîìæ, ñòàíäàðò, çºâøººðºãäºõ äýýä õýìæýýã çºð÷èæ áàéãàëü

4/ õÿíàëò, øàëãàëò õèéõýýð àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä íýâòðýí îðîõ,

5/ áàéãàëèéí ãàìøèã, ãýíýòèéí àþóëûí ¿åä øààðäëàãàòàé áîë íèéòèéí

6/áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéí õýðýãæèëòèéã õÿíàõ òóõà

, ò¿¿ñýí, áýëòãýñýí, ëáîðëîñîí áàéãàëèéí áàÿëàã, àøèãëàñàí òåõíèê, òîíîã òºõººðºìæ, áàãàæ õýðýãñëèéã

õ

7/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí ýòãýýäýä õóóëüä çààñà

ëèéí ñóðãàëòàíä õàìðàãäàæ òºãññºí èðãýíèéã áàéãàëü õàìãààëàã÷ààð àæèëëóóëíà. /Ýíý õýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

100.0, îéò õýýðèéí á¿ñýä 120.0 , òàë õýýðèéí á¿ñýä 500.0, öºëºðõºã õýýðèéí á¿ñýä 600.0, öºëèéí á¿ñýä 800.0 ìÿíãà õ¿ðòýë ãà, óëñûí òºñâèéí õºðºí㺺ð çîðèóäààð òàðüæ óðãóóëñàí îéí çóðâàñò 30 êì òóòàìä íýã áàéãàëü õàìãààëàã÷ áàéõ áà ýíý íîðìàòèâèéã õîò îð÷ìûí íñóìäûí íýðèéí æàãñààëò, äàðõàí öààçàò áîëîí áàéãàëèéí öîãöîëá

ë, õàìãààëàõ äýãëýì, îíöëîã, à÷ààëàë çýðãèéã õàðãàëçàí Çàñãèéí ãàçàð òîãòîîíî. /Ýíý õýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

8.Òóõàéí îðîí íóòàãò áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé

àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõýä òàâèõ õÿíàëòûã õýðýãæ¿¿ëýõýä òóñëàõ ¿¿ðýã á¿õèé èäýâõòýí áàéãàëü õàìãààëàã÷èéã òîìèëîí àæèëëóóëæ áîëíî. /Ýíý õýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ 27 äóãààð ç¿éë. Óëñûí áàéö

1/ èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéã õýðõýí áèåë¿¿ëæ áàéãààä õàøàëãàõ; 2/ õÿíàëòàä øààðäàãäàõ ìýäýý, áàðèìòûã õîá îð÷èíä õîðòîé íºëººëºë ¿ç¿¿ëñýí èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä óã çºð÷ëèéã àðèëãàõûã øààðäàõ, òîäîðõîé õóãàöààãààð ¿éë àæèëëàãààã íü ò¿äãýëç¿¿ëýí çîãñîîõ; ñîðüö, äýýæ àâàõ, òýäãýýðèéã ººðèéí õÿíàëòûí äîð øèíæë¿¿ëýõ; òýýâðèéí õýðýãñëýýð äàðààëàë õàðãàëçàõã¿éãýýð çîð÷èõ, áóñàä òýýâðèéí õýðýãñëèéã äàé÷èëæ õºëñèéã íü òºëºõ;

ÿâöäàà éí èðãýíèé áîëîí òýýâðèéí õýðýãñëèéí áàðèìò áè÷ãèéã øàëãàõ, çºð÷èë èëýðñýí òîõèîëäîëä áàðèìò áè÷èã, õóóëü áóñààð àãíàñàíîõóðàà ;/Ýíý çààëòûã 2002 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 25-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

í çàõèðãààíû øèéòãýë íîãäóóëàõ;

18

9/íîöòîé çºð÷èë ãàðãàõ ¿åä àøèãëàñàí òýýâðèéí õýðýãñëèéã õóðààõ. áà 2005 îíû 11

¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

ºð÷èë ãàðãàæ áàéãàëü îð÷èíä õîõèðîë ÷ðóóëñàí àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ëèöåíçè, çºâøººðºë, áàéãàëü îð÷íû ÷èãëýëýýð

¿ð áîëîí á¿ðìºñºí îãñîîõ ñàíàëàà òóõàéí ýðõ îëãîñîí áàéãóóëëàãàä òàâüæ øèéäâýðë¿¿ëýõ;

/Ýíý çààëòû û 11

11/áàéãàëü îð÷íû òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéã çºð÷ñºí øèéäâýð ãàðãàñàí éãóó ëàãà,

àéöààã÷ äàðààõü ¿¿ðýãòýé áàéíà:

åë¿¿ëýõäýý õóóëü òîãòîîìæ, ò¿¿íä èéö¿¿ëýí ãàðãàñàí ä¿ðýì, æóðìûã ÷àíä ñàõèí áèåë¿¿ëýõ;

íæ áàéäàë, ó÷ðóóëñàí õîõèðîë, ÷èë ãàðãàã÷èéí

ðûí ¿ñýã çóðóóëàõ áóþó çóðàõààñ òàòãàëçñàí áîë ýíý òóõàé òàéëáàð òýìäýãëýë õèéõ;

3/ èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä çàõèðãààíû øèéòãýë íîãäóóëàõ,

õîéëæ, áàòàëñàí çàãâàðààð éëäñýí àêò áóþó òîðãóóëèéí õóóäàñò òýìäýãëýõ;

¿ëýõ, çºâëºí òóñëàõ, çîõèîí áàéãóóëàõ, õàìòàð÷ æèëëàõ.

1. Áàéãàëü õàìãààëàã÷ äàðààõü ýðõòýé áàéíà:

8/ áàéãàëü õàìãààëàã÷èéí àæëûã øàëãàõ, çààâàð ºãºõ.

/Ýíý çààëòûã 2002 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 25-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí ä 10/õóóëü òîãòîîìæ, òåõíîëîãèéí çó¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ ýðõèéã õ¿÷èíã¿é áîëãóóëàõ, ¿éë àæèëëàãààã òç

ã 2002 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 25-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí áà 2005 îíä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/ áà ë àëáàí òóøààëòíû øèéäâýðèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîõûã øààðäàõ, ýñõ¿ë äýýä øàòíû áàéãóóëëàãàä ãîìäîë ãàðãàæ, øèéäâýðë¿¿ëýõ. /Ýíý çààëòûã 2002 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 25-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ 2. Óëñûí á 1/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ ¿¿ðãýý áèí 2/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéí çºð÷ëèéí øèíæ áàéäàë /çºð÷èë ãàðãàã÷èéí íýð, õàÿã, ¿éëäëèéí øèõºíãºð¿¿ëýõ áîëîí õ¿íäð¿¿ëýõ íºõöºë/-ûí òóõàé òýìäýãëýë õºòëºí çºðãà òýäãýýðèéí õóóëü áóñ ¿éë àæèëëàãààã ò¿äãýëç¿¿ëýí çîãñîîõäîî ò¿¿íèé ¿íäýñëýë, øàëòãààíûã õóóëü òîãòîîìæèéí ç¿éë, çààëòûí äàãóó òîäîð¿ 4/ èëð¿¿ëñýí çºð÷ëèéã òàñëàí çîãñîîõ, àðèëãàõ àðãà õýìæýý àâàõäàà èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã õ¿íäýòãýõ, ¿éëäâýðëýëèéí íóóöûã õàäãàëàõ; 5/ çºð÷èë ãàðãàã÷ààñ õóóëüä çààñàí ¿íäýñëýëýýð õóðààí àâñàí ç¿éë, çýâñýã, õýðýãñýë, ò¿ð õóðààñàí áè÷èã áàðèìòûí á¿ðòãýëèéã ¿éëäýæ ýçýíä íü ¿ëäýýæ, çýâñýã, õýðýãñëèéí á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã õàíãàæ ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãàä õóãàöààíä íü øèëæ¿¿ëýõ.

6/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ, õÿíàëò òàâèõ ¿éë àæèëëàãààíä îðîí íóòãèéí èðãýä, îëîí íèéòèéí îðîëöîîã íýìýãä¿¿ëýõ, òýäíèé èäýâõ ñàíàà÷ëàãûã ºðí¿à/Ýíý çààëòûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ 28 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëü õàìãààëàã÷èéí ýðõ, ¿¿ðýã

19

õýñãèéí 6,7-ä ààñàí óëñûí áàéöààã÷èéí ýðõèéã õóóëüä òóñãàéëàí çààñàí òîõèîëäîëä õýðýãæ¿¿ëýõ.

2. Áàéãàëü õàìãààëàã÷ ýíý õóóëèéí 27 äóãààð ç¿éëèéí 2 äàõü õýñýãò çààñíààñ

ìæýý àâàõ;

øèãëàõ ãàçðûã çààæ ºãºõ, õÿíàëò òàâèõ;

íý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

éí ººð÷ëºëòèéí àæèãëàëò èéæ, ìýäýýã ìýäýýëëèéí ñàíä òóñãóóëàõ;

øèã, ãýíýòèéí àþóë ãàðñàí äàðóéä çîõèõ øàòíû Çàñàã àðãàä ìýäýýëæ, õîð óðøãèéã àðèëãàõ àðãà õýìæýý àâàõ;

ýðãýýõ àæëûã

õàìãààëàõ òóñãàé õýðýãñýë õýðýãëýõ

èåëýëòèéã õÿíàí øàëãàõ ¿åäýý ãàëò çýâñýã, áèå õàìãààëàõ òóñãàé õýðýãñýë áèåäýý àâ÷

2. Óëñûí áàéöààã÷, áàéãàëü õàìãààëàã÷ õýýðèéí íºõöºëä õÿíàëò, øàëãàëò õèéõ ñëàí çîãñîîõ áîëîìæã¿é

1/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí ýòãýýä õóóëü

2/ çýðëýã àìüòàí äîâòîëæ àìü íàñàíä àþóë ó÷ðóóëàõàä õ¿ðñýí.

ýðýãëýí ýñýðã¿¿öâýë åçèíýí áîëîí öàõèëãààí áîðîîõîé, íóëèìñ àñãàðóóëàã÷, àìüñãàë áîîãäóóëàã÷ààð

1/ íóòàã äýâñãýðòýý ýíý õóóëèéí 27 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 1,4,5-ä çààñàí óëñûí áàéöààã÷èéí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëýõ; 2/ íóòàã äýâñãýðòýý ýíý õóóëèéí 27 äóãààð ç¿éëèéí 1 äýõç ãàäíà äàðààõü ¿¿ðýãòýé áàéíà: 1/ õàðèóöñàí íóòàã äýâñãýðòýý áàéãàëü îð÷èíä ó÷èð÷ áîëçîøã¿é àþóëààñ ñýðãèéëýõ, áàéãàëèéí áàÿëãèéã õàìãààëàõ àðãà õý 2/ õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí òîõèîëäîëä áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººö àøèãëàõ ýðõèéí áè÷èã îëãîõ; Ç/ èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä ãýðýý, òóñãàé çºâøººðºë, ýðõèéí áè÷ãèéí äàãóó òóõàéí áàÿëãèéã à/Ý 4/ õàðèóöñàí íóòàã äýâñãýðòýý áàéãàëèéí áàÿëãèõ 5/ áàéãàëèéí ãàìä 6/ õàðèóöñàí íóòàã äýâñãýðòýý áàéãàëèéí áàÿëãèéã íºõºí ñçîõèîí áàéãóóëàõ. 29 ä¿ãýýð ç¿éë. Óëñûí áàéöààã÷,áàéãàëü õàìãààëàã÷ ãàëò çýâñýã, áèå 1. Óëñûí áàéöààã÷, áàéãàëü õàìãààëàã÷ õýýðèéí íºõöºëä õóóëü òîãòîîìæèéí áÿâàõ ýðõòýé. ¿åäýý èëýðñýí çºð÷èë, ãàäíû õàëäëàãûã ººð àðãà õýðýãñëýýð òàáîë äàðààõü òîõèîëäîëä ãàëò çýâñýã õýðýãëýæ áîëíî: ¸ñíû øààðäëàãûã íü èëò ýñýðã¿¿öýí çýâñýã õýðýãëýõ áóþó ººð àðãààð õ¿÷ õýðýãëýí àìü íàñàíä íü õàëäñàí; Ç. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí ýòãýýä óëñûí áàéöààã÷, áàéãàëü õàìãààëàã÷èéí õóóëü ¸ñíû øààðäëàãûã õ¿÷ õð

20

4. Ãàëò çýâñýã, òóñãàé õýðýãñýë õýðýãëýõ çààâðûã òºðèéí çàõèðãààíû òºâ ãäààãèéí

ºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà áàòàëíà.

éöààã÷, áàéãàëü õàìãààëàã÷ íü íèéãìèéí áîëîí ýðõýý õýðýãæ¿¿ëýõ àðààõü áàòàëãààãààð õàíãàãäàíà:

àëü îð÷íû õÿíàëòûí óëñûí áàéöààã÷, àéãàëü õàìãààëàã÷ íàðûã òýòãýâýðò ãàðàõàä íü 12 ñàðûí ¿íäñýí öàëèíòàé òýíöýõ

õýìæ ã óäàà îëãîõ;

2/ àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõ çîðèóëàëòààð óíàà, ä¿ðýìò õóâöàñ, ãàëò çýâñýã, áèå õàìã

. Óëñûí áàéöààã÷, áàéãàëü õàìãààëàã÷ àëáàí ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõ ÿâöäàà áóñäûí íºëººãººð

1/ õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà ò¿ð àëäñàí òîõèîëäîëä ýìíýëýãèéí ÷ºëººòýé áàéñàí õó

2/ õºãæëèéí áýðõøýýëòýé áîëñîí òîõèîëäîëä õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýí

é íýã óäààãèéí áóöàëòã¿é òóñëàìæ;

òó ãýýä ð íºõºí òºë¿¿ëíý.

/Äýýðõ 291 ä

ÇÓÐÃÀÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÒÀËÀÀÐÕÈ ÀÆ ÀÕÓÉÍ ÍÝÃÆ, ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ¯¯ÐÝÃ

30 ä ëàãà

öýíýãëýñýí áóó, ðåçèíýí áóþó õóâàíöàð ñóìòàé áóó çýðýã íýã á¿ðèéí òóñãàé õýðýãñýë õýðýãëýæ áîëíî. áàéãóóëëàãûí ñàíàëûã õàðãàëçàí Óëñûí åðºíõèé ïðîêóðîðòîé çºâøèëöºí öàò

291 ä¿ãýýð ç¿éë. Óëñûí áàéöààã÷, áàéãàëü õàìãààëàã÷èéí íèéãìèéí áîëîí ýðõýý õýðýãæ¿¿ëýõ áàòàëãàà 1. Óëñûí áà

ä

1/ òºðèéí àëáàíä 25 áà ò¿¿íýýñ äýýø æèë, ò¿¿íýýñ ñ¿¿ëèéí 10 æèëèéã íü áàéãàëü õàìãààëàõ àëáàíä àæèëëàñàí áàéãá

ýýíèé ìºíãºí òóñëàìæèéã àæèëëàæ áàéãàà áàéãóóëëàãààñ íü íý

ààëàõ òóñãàé õýðýãñýëýýð õàíãàãäàõ. 2

õºäºëìºðèéí ÷àäâàðàà ò¿ð àëäñàí, õºãæëèéí áýðõøýýëòýé áîëñîí, àìü íàñàà àëäñàí òîõèîëäîëä ò¿¿íä áîëîí ò¿¿íèé àð ãýðò íü äàðààõü áóöàëòã¿é òóñëàìæ, öàëèíãèéí çºð¿¿ã îëãîíî:

ãàöààíû òýòãýìæ, àëáàí òóøààëûí ¿íäñýí öàëèíãèéí çºð¿¿ã ;

èé òýòãýâýð, àëáàí òóøààëûí ¿íäñýí öàëèíãèéí çºð¿¿ã;

3/ àìü íàñàà àëäñàí òîõèîëäîëä àð ãýðò íü õîõèðîã÷èéí 3 æèëèéí ¿íäñýí öàëèíòàé òýíöýõ õýìæýýíè

4/ ýíý ç¿éëèéí 2 äàõü õýñýãò çààñàí ¿íäñýí öàëèíãèéí çºð¿¿, áóöàëòã¿é

ñëàìæèéã òºñ⺺ñ îëãîæ, ò¿¿íòýé òýíöýõ õºðºíãèéã ãýì áóðóóòàé ýò ýý

5/ õóóëüä çààñàí áóñàä áàòàëãàà.

¿ãýýð ç¿éëèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

ÁÀÉÃÀËÜ ÎÐ×ÈÍ, ÁÀÉÃÀËÈÉÍ ÁÀßËÃÈÉà ÕÀÌÃÀÀËÀÕ

óãààð ç¿éë. Ìýðãýæëèéí áàéãóóë

21

1. Îé, àìüòàí, óñ, àøèãò ìàëòìàë çýðýã áàéãàëèéí áàÿëàã õàìãààëàõ, çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ àñóóäëû çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãààñ îëãîñîí ýðõèéí äàãóó ýðõëýí çîõèöóóë áàéãàà àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã ìýðãýæëèéí á/Ýíý õýñýãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

äýõ õýñýãò çààñàí ¿éë àæèëëàãààã ðõëýí çîõèöóóëàõ ýðõ îëãîõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

ëñºí/

ý áàéãóóëàõ, óã

áîëîâñðóóëàõ, òýäãýýðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ, ýðõ

í

àìãààëàõ, ýäãýýðòýé òýìöýõ àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõ;

éí õÿíàëò òàâèõ, ìýðãýæèë, àðãà ç¿éí óñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ;

7/ áàéãàëèéí áàÿëãèéã ñóäëàõ, õàìãààëàõ, çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ

8/ áàéãàëèéí áàÿëãèéã õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõ, çîõèñòîé àøèãëàõ,

ýé àéíà:

ãóóëëàãà áîëîí Çàñàã äàðãûí øèéäâýð, óëñûí áàéöààã÷, áàéãàëü àìãààëàã÷èéí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýõ;

ã õóóëèàð áîëîí òºðèéí

æàéãóóëëàãà ãýíý.

2. Ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãàä ýíý ç¿éëèéí 1ý/Ýíý õýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/ 3. Ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãà õàðèóöñàí íóòàã äýâñãýðòýý äàðààõü ¿éë àæèëëàãààã õýðýãæ¿¿ëíý: /Ýíý õýñãèéí äóãààðûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷è

1/ òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà, Çàñàã äàðãûí øèéäâýðèéã ¿íäýñëýí èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàòàé áàéãàëèéí áàÿëãèéã àøèãëàõ ãýðýãýðýýíèé äàãóó áàéãàëèéí áàÿëãèéã àøèãëàõ ãàçðûã çààæ ºãºõ; 2/ áàéãàëèéí áàÿëãèéã õàìãààëàõ, çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ òºñºë, òºëºâëºãºº îëãîñîí òîõèîëäîëä íºëººëëèéí ¿íýëãýý õèéõ; 3/ áàéãàëèé áàÿëãèéí íººöèéí ñóäàëãàà õèéëãýõ çàõèàëãà ºãºõ; 4/ áàéãàëèéí áàÿëãèéã ºâ÷èí, õºíººëò ìýðýã÷ àìüòàí, õºíººëò øàâüæ, ò¿éìýð çýðýã áàéãàëèéí ãàìøèã, ãýíýòèéí àþóëààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, õò 5/ áàéãàëèéí áàÿëãèéã õàìãààëàõ, çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºí ñýðãýýõ òàëààð èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä òåõíîëîãèò 6/ õàðèóöñàí íóòàã äýâñãýðòýý áàéãàëèéí áàÿëãèéí ººð÷ëºëòèéí àæèãëàëò õèéæ, ìýäýýã ìýäýýëëèéí ñàíä òóñãóóëàõ; òàëààð ñàíàëàà èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë, Çàñàã äàðãàä òàíèëöóóëæ øèéäâýðë¿¿ëýõ, øààðäëàãàòàé áîë òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãàä óëàìæëàõ; àð÷ëàõ, òýäãýýðèéã àøèãëàí õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí æóðìûí äàãóó ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýý ýðõëýõ. Ç1 ä¿ãýýð ç¿éë. Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí ¿¿ðýã Àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð äàðààõü ¿¿ðýãòá 1/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ, Çàñãèéí ãàçàð, íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéõ

22

2/ ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí áàéãàëü îð÷íû õîëáîãäîëòîé

¿ëýõ;

ºðºìæèéí àæèëëàãààíû òóõàé òàéëàí ýäýýã õóãàöààíä íü ãàðãàæ õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãàä ºãºõ;

, áàéãóóëëàãà ¿éë àæèëëàãààíûõàà ñºðºã íºëººëëèéã áóóðóóëàõ, çîãñîîõ îëîí áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõ àðãà õýìæýýíèé çàðäëûã æèë á¿ð

ìüòàí, ñýðãýýí àéæðóóëñàí óñíû óíäàðãà, çàñàæ òîõèæóóëñàí ãàçðûã ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãàä

311 ä¿ãýýð ç¿éë. ͺõºðëºë

éí 8 äàõü çààëòàä çààñàí íºõºðëºëèéí õýëáýðýýð îõèîí áàéãóóëàãäàí îðîëöîæ áîëîõ áºãººä ãýðýýíèé ¿íäñýí äýýð õàìãààëàõààð

ó çîõèñòîé àøèãëàõ, ýçýìøèõ äàâóó ýðõòýé áàéíà.

íàñ õ¿ðñýí, òóõàéí ñóì, ä¿¿ðãèéí õàðüÿàò, ìºí ñóì, ä¿¿ðýãòýý áàéíãà îðøèí ñóóã÷ Ìîíãîë Óëñûí èðãýí áàéíà.

¿éëèéí 3 äàõü õýñýãò çààñíû äàãóó áàéãàëü îð÷íû àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí æóðìûã ¿íäýñëýí íºõºðëºëèéí á¿õ ãèø¿¿ä

ñòàíäàðò, õýì õýìæýý, ä¿ðýì, æóðìûã ÷àíä ñàõèí áèåë¿¿ëæ, äîòîîäûí õÿíàëòûã õýðýãæ¿ 3/ ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýý ýðõëýõ ÿâöàä áàéãàëü îð÷èíä ãàðãàæ áàéãàà õîðò áîäèñ, ôèçèêèéí õîðòîé íºëººëºë, õîã õàÿãäëûí õýìæýýã á¿ðòãýæ, òýäãýýðèéã áàãàñãàõ, öýâýðëýõ òàëààð àâñàí àðãà õýìæýý, õÿíàõ òºõºì 4/ áàéãàëü îð÷èíä ñºðºã íºëººëºë á¿õèé ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýý ýðõýëäýã àæ àõóéí íýãæáòºñºâòºº òóñãàí õýðýãæ¿¿ëýõ; /Ýíý çààëòûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ 5/ ãýðýýíèé äàãóó òàðüæ óðãóóëñàí îé, óðãàìàë, ¿ðæ¿¿ëñýí àñõóãàöààíä íü õ¿ëýýëãýí ºãºõ; 6/ òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí æóðìûí äàãóó ýêîëîãèéí ïàñïîðò õºòëºõ.

1. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ àæèëëàãààíä òóõàéí îðîí íóòãèéí èðãýä ýíý

õóóëèéí 3 äóãààð ç¿éëèéí 2 äàõü õýñãèçõàðèóöàæ áàéãàà íóòàã äýâñãýðèéíõýý áàéãàëèéí òîäîðõîé òºðëèéí áàÿëãèéã õóóëèéí õ¿ðýýíä ãýðýýíä çààñíû äàãó

2. ͺõºðëºëèéí ãèø¿¿í íü 18

3. Áàéãàëèéí òîäîðõîé òºðëèéí áàÿëãèéã õàðèóöàí õàìãààëàõ, àøèãëàõ, ýçýìøèõ òàëààð íºõºðëºëèéí áàðèìòëàõ æóðìûã áàéãàëü îð÷íû àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû òºâ áàéãóóëëàãà áàòàëíà.

4. Ýíý ç

èéí õóðëààð áàéãàëü õàìãààëàõ ÷èãëýëýýð ÿâóóëàõ ¿éë àæèëëàãààíû õºòºëáºðèéã õýëýëöýæ áàòàëíà.

5. Áàéãàëèéí òîäîðõîé òºðëèéí áàÿëãèéã ãýðýýíèé äàãóó íºõºðëºëä

õàðèóöóóëàõäàà íºõºðëºëèéí ãèø¿¿äèéí òîî, õàðèóöóóëàõ òàëáàé, áàÿëãèéí íººö õýìæýý, îíöëîã çýðãèéã õàðãàëçàíà.

6. ͺõºðëºëä õàðèóöóóëàõ áàéãàëèéí áàÿëàãò ãàçàðò ò¿¿íèé õýâëèéí áàÿëàã,

áýë÷ýýð, óñàí ñàí á¿õèé ãàçàð, òóñãàé õýðýãöýýíèé ãàçàð õàìààðàõã¿é.

23

íà:

3/ íºõºðëºëèéí á¿õ ãèø¿¿äèéí õóðëààð õýëýëöýæ áàòàëñàí áàéãàëü õàìãààëàõ

4/ íºõºðëºë áàéãóóëñàí ãèø¿¿äèéí õàìòðàí àæèëëàõ òóõàé ãýðýýíèé õóóëáàð;

5/ íºõºðëºëèéí ãèø¿¿äèéí èðãýíèé ¿íýìëýõèéí õóóëáàð.

ñýãò çààñàí øààðäëàãà, ýíý ç¿éëèéí 7 äàõü õýñýãò çààñàí á¿ðäýë, ìºí ç¿éëèéí 3 äàõü õýñãèéí äàãóó áàòàëñàí æóðìûí íº

èéí õ¿ñýëòèéã õ¿ëýýí àâ÷ áàéãàëü õàìãààëàõ ÷èãëýëýýð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ òóõàé ãýðýý áàéãóóëæ, ãýð÷èëãýý îëãîíî.

9. ͺõºðëºëèéí áàéãàëü õàìãààëàõ ÷èãëýëýýð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ ãýðýý

áîëîí

ñîîæ, ãýðýýã öóöëàíà:

äèéí Õóðëûí øèéäâýð ãàðñàí;

èãëýëèéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëààã¿é ;

èéäâýð ãàðñàí;

ýíý õóóëèéí 31 ä¿ãýýð ç¿éë, áàéãàëèéí òîäîðõîé òºðëèéí áàÿëãèéã õàìãààëàõ, àøèãëàõ, ýçýìøèõ õàðèëöààã çîõèöóóëñàí õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèä

óóëü òîãòîîìæèä íèéö¿¿ëýí ýðõëýíý.

7. Áàéãàëü õàìãààëàõ ÷èãëýëýýð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ òóõàé èðãýäèéí íºõºðëºëèéí õ¿ñýëòèéã øèéäâýðëýõ àñóóäëûã äàðààõü áàðèìò áè÷ãèéã ¿íäýñëýí ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà çîõèîí áàéãóóë

1/ áàã, õîðîîíû èðãýäèéí Íèéòèéí Õóðëûí ñàíàë, ñóì, ä¿¿ðãèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðëûí øèéäâýð;

2/ íºõºðëºëèéí áàéãàëü õàìãààëàõ ÷èãëýëýýð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõûã

õ¿ññýí ºðãºäºë;

÷èãëýëýýð ÿâóóëàõ ¿éë àæèëëàãààíû õºòºëáºð;

8. Èð¿¿ëñýí áàðèìò áè÷èã íü ýíý ç¿éëèéí 2 äàõü õý

õöºëèéã õàíãàñàí, áàðèìò áè÷èã á¿ðýí áîë ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà íºõºðëºë

ãýð÷èëãýýíèé çàãâàðûã áàéãàëü îð÷íû àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿í áàòàëíà.

10. ͺõºðëºëèéí áàéãàëü õàìãààëàõ ÷èãëýëýýð ÿâóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã äàðààõü

òîõèîëäîëä òóõàéí ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà çîã

1/ íºõºðëºëèéí áàéãàëü õàìãààëàõ ÷èãëýëýýð ÿâóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã çîãñîîõ òóõàé áàã, õîðîîíû èðãýäèéí Íèéòèéí Õóðëûí ñàíàë, ñóì, ä¿¿ðãèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷

2/ ýíý ç¿éëèéí 11 äýõ õýñýã áîëîí ãýðýýãýýð õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýý óäàà äàðàà

áèåë¿¿ëýýã¿é, ãýðýý áàéãóóëñíààñ ýõëýí 6 ñàð áàéãàëü õàìãààëàõ ÷

3/ á¿õ ãèø¿¿äèéí õóðëààð íºõºðëºëèéí áàéãàëü õàìãààëàõ ÷èãëýëýýð ÿâóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã çîãñîîõ òàëààð ø

4/ ýíý ç¿éëèéí 2 äàõü õýñýãò çààñàí øààðäëàãûã çºð÷ñºí.

11. ͺõºðëºë íü

çààñàí ¿¿ðãèéã áèåë¿¿ëýõèéí çýðýãöýý, òóõàéí øàòíû Çàñàã äàðãàòàé áàéãóóëñàí ãýðýýíä çààñíû äàãóó ººðèéí ¿éë àæèëëàãààã õ

24

ä¿ãýýð ç¿éëèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

àðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò ðñîí/

1. Áàéãàëü îð÷èí, ò¿¿íèé áàÿëãèéã õàìãààëàõ ä¿ðìèéí çîðèëãî á¿õèé îëîí ü ¿éë àæèëëàãààã

1/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéí áèåëýëòýä îëîí èéòèéí õÿíàëò òàâèõ, ¿çëýã õèéõ, èëýðñýí çºð÷ëèéã àðèëãàõûã øààðäàõ, óã àñóóäëûã

àëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààðõè ñàíàëàà òºðèéí çàõèðãààíû òºâ àéãóóëëàãà áîëîí çîõèõ øàòíû Õóðàë, Çàñàã äàðãàä óëàìæëàõ;

óëàõ.

. Çà éèé ¿íäñýí äýýð áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ

¿ðìèéí çîðèëãî á¿õèé òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàä ýñõ¿ë òóõàéí íóòãèéí èðãýäèéí ñàéí

íý õýñýãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò, ººð÷ëºëò îðñîí/

1. Òºðèéí áîëîí íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãààñ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã íºõ ý õýðýãæ¿¿ëýõ, áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéí áèåëýëòýä õÿíàëò òàâèõàä øààðäàãäàõ çàðäëûã óëñûí áîëîí îðîí íóòãèéí òºñ⺺ñ ñ

íý õýñýãò 2003 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 2-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

2. Õóóëüä ººðººð çààãààã¿é áîë áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººö àøèãëàñíû òºëáºð,

34 ä¿ãýýð ç¿éë. Áàéãàë îð÷íûã õàìãààëàõ

12. ͺõºðëºë íü æèë á¿ð ñóì, ä¿¿ðãèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàëä áàéãàëü õàìãààëàõ ÷èãëýëýýð ÿâóóëæ áàéãàà ¿éë àæèëëàãààíûõàà õºòºëáºðèéí áèåëýëòèéã òàíèëöóóëæ, òàéëàí òàâüæ áàéíà. /Äýýðõ 311

Ç2 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõàä òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà îðîëöîõ /Ýíý ç¿éëèéí ãàð÷èãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñî íèéòèéí áàéãóóëëàãà áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààð äàðààõõýðýãæ¿¿ëæ áîëíî: íýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãàä òàâüæ øèéäâýðë¿¿ëýõ; 2/ áàéãá 3/ ýêîëîãèéí ñóðãàëò, õ¿ì¿¿æëèéí àæëûã ººðºº áîëîí õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãàòàé õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëàõ; 4/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõ òºñºë, çºâëºìæ, àðãà÷ëàë áîëîâñðóóëæ õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãàä òàíèëöóóëæ øèéäâýð ãàðãó 2 ñãè í ãàçàð áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òàëààðõè òºðèéí ã¿éöýòãýõ áàéãóóëëàãûí òîäîðõîé ÷èã ¿¿ðãèéã ãýðýýíääóðûí ¿íäñýí äýýð íýãäýí áàéãóóëàãäñàí ýòãýýäýä øèëæ¿¿ëæ, ò¿¿íèé õýðýãæèëòèéã ñàíõ¿¿æ¿¿ëæ áîëíî. /Ý

ÄÎËÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÁÓÑÀÄ Ç¯ÉË 3Ç äóãààð ç¿éë. Ñàíõ¿¿æèëò

ºí ñýðãýýõ àðãà õýìæý

àíõ¿¿æ¿¿ëíý. /Ý õóðààìæèéí îðëîãî îðîí íóòãèéí òºñºâò îðíî.

25

ñýðãýýõ, àéãàëü îð÷èíä ¿ç¿¿ëýõ õîðòîé àþóëòàé íºëººëëèéã áàãàñãàõ äýâøèëò àðãà, õîðã¿é,

íý õýñýãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

ãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, áàéãàëèéí àÿëãèéã íºõºí ñýðãýýõ àæèëä òºñ⺺ñ ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã ¿ç¿¿ëíý.

îãòîîíî. îí/

ëñýí, èëð¿¿ëýõýä í

ºëáºðèéí îðëîãûí ä¿íãèéí 15 õóâüòàé òýíöýõ ìºíãºí óðàìøóóëëûã ñóì, ä¿¿ðãèéí

ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

5. Õóóëü áóñààð áýëòãýæ õóðààëãàñàí áàéãàëèéí áàÿëãèéí áîðëóóëàëòûí îðëîãû

Ñàíãèéí áîëîí àéãàëü îð÷íû àñóóäàë ýðõýëñýí Çàñãèéí ãàçðûí ãèø¿¿ä áàòàëíà.

/Ýíý õ

1. Áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººö àøèãëàñíû òºëáºð, õóðààìæèä áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººö à

ãäàë, áîõèðäóóëàõ áîäèñ ãàðãàñíû òºëáºð õàìààðíà.

2. Ýðõèéí áè÷èã, ãýðýýíä çààñàí õýìæýýíýýñ õýòð¿¿ëýí àøèãëàñàí áîëîí àëèéí áàÿëàã áîëîí

îãäóóëíà.

ýäèéí çàñãèéí õºø¿¿ðýã 1. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, ò¿¿íèé áàÿëãèéã çîõèñòîé àøèãëàõ, íºõºíáàþóëã¿é, áîõèðäîëã¿é, õàÿãäàëã¿é òåõíîëîãè íýâð¿¿ëñýí èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã òºðººñ óðàìøóóëíà. /Ý 2.Ýêîëîãèéí áîëîâñðîë, õ¿ì¿¿æèë îëãîõ, áàéá/Ýíý õýñãèéã 2006 îíû 6 äóãààð ñàðûí 29-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºí íàéðóóëñàí/ Ç. Ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñíû äàãóó èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã óðàìøóóëàõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð ò/Ýíý õýñýãò 2006 îíû 6 äóãààð ñàðûí 29-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñ

4. Áàéãàëü îð÷íû õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí òóõàé ¿íýí áîäèò ìýäýýëëèéã ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ºãñºí, ò¿¿í÷ëýí çºð÷ëèéã èëð¿¿áîäèòîé òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëñýí èðãýíä çºð÷èë ãàðãàã÷èä íîãäóóëñàí òîðãóóëü, íºõºòÇàñàã äàðãà îëãîíî. /Ýíý õýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû

í 15 õóâèéã òóõàéí çºð÷ëèéã èëð¿¿ëñýí óëñûí áàéöààã÷èä ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãà, áàéãàëü õàìãààëàã÷èä òóõàéí àéìàã, íèéñëýë, ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà îëãîíî. /Ýíý õýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

6. Ýíý ç¿éëèéí 4, 5 äàõü õýñýãò çààñàí óðàìøóóëàë îëãîõ æóðìûã

Áýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

7. Ýíý ç¿éëèéí 4 äýõ õýñýãò çààñàí ìýäýýëýã÷èéã õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèéí

äàãóó íóóöëàíà. /Ýíý õýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

Ç5 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëèéí áàÿëãèéí íººö àøèãëàñíû òºëáºð, õóðààìæ

øèãëàõ ýðõèéí áè÷èã îëãîñíû õóðààìæ, íººö àøèãëàñíû òºëáºð, çºâøººðñºí õýìæýýíä õîã õàÿ çºâøººðºëã¿é àãíàñàí, ò¿¿ñýí, áýëòãýñýí, îëáîðëîñîí áàéãçºâøººðñºí õýìæýýíýýñ õýòð¿¿ëýí õîã õàÿãäàë, áóñàä áîäèñ ãàðãàõàä íºõºí òºëáºð í/Ýíý õýñýãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/

26

3. Ýíý ç¿éëèéí 2 äàõü õýñýãò çààñàí íºõºí òºëáºðèéã îðîí íóòãèéí òºñºâò

ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñàí òºëáºð,õóðààìæèéí äýýä, äîîä õýìæýý, òºëºõ

ýýíä ðãýäýä ýêîëîãèéí áîëîâñðîë, õ¿ì¿¿æèë, áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ àðãà, äàäàë îëãîõ

2. Ýêîëîãèéí áîëîâñðîë, õ¿ì¿¿æèë îëãîõ àæëûã äàðààõü áàéäëààð çîõèîí

2/ êîëëåæ, èõ, äýýä ñóðãóóëü áîëîí ìýðãýæëèéí ñóðãàëòûí áàéãóóëëàãàä

èãëàõ øèíæëýõ óõààíû ¿íäýñ, ýðõ ç¿éí ìýäëýã îëãîõ;

õ.

1. Èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà õóóëü áóñ ¿éë àæèëëàãààãààðàà áàéãàëü

2. Èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí õóóëü áóñ ¿éë àæèëëàãààíû óëìààñ áàÿëãèéã íºõºí ñýðãýýõ, õ¿í àìûã

øèëæ¿¿ëýõýä ãàðñàí çàðäëûã ãýì óðóóòàé ýòãýýäýýð íºõºí òºë¿¿ëýõýýð ñóì, ä¿¿ðãèéí Çàñàã äàðãà ø¿¿õýä íýõýìæëýë

îðñîí/

äóãààð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé

õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãà

ã õàðãàëçàí ýð¿¿ãèéí áîëîí àõèðãààíû õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýíý.

îðóóëíà. /Ýíý õýñýãò 2006 îíû 6 äóãààð ñàðûí 29-íèé ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ 4. Ýíýæóðìûã õóóëèàð òîãòîîíî. Ç6 äóãààð ç¿éë. Ýêîëîãèéí áîëîâñðîë, õ¿ì¿¿æèë 1. Çàñãèéí ãàçàð àëáàí áîëîí àëáàí áóñ áîëîâñðîëûí òîãòîëöîîíû õ¿ðèõºòºëáºðèéã áàòàëæ áèåëýëòèéã çîõèîí áàéãóóëíà. áàéãóóëíà: 1/ ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëûí áàéãóóëëàãà, åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëüä áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ àíõíû ìýäëýã, õ¿ì¿¿æèë îëãîõ; ìýðãýæëèéí ÷èã áàðèìæààã õàðãàëçàí áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, áàéãàëèéí áàÿëãèéã çîõèñòîé àø 3/ õýâëýë, ìýäýýëëèéí õýðýãñëýýð ýêîëîãèéí ìýäëýã, áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ ¿íäýñíèé óëàìæëàë, çàí çàíøèë, õóóëü òîãòîîìæ ñóðòàë÷ëà 37 äóãààð ç¿éë. Áàéãàëü îð÷èíä ó÷ðóóëñàí õîõèðëûã íºõºí òºëºõ îð÷èí, ò¿¿íèé áàÿëàãò ó÷ðóóëñàí øóóä õîõèðëûã íºõºí òºëºõ ¿¿ðýãòýé. áàéãàëü îð÷íû àëäàãäñàí òýíöëèéã áîëîí áàéãàëèéí í¿¿ëãýõ, ìàë, àìüòíûã òóõàéí íóòàã äýâñãýðýýñ áãàðãàíà. /Ýíý õýñýãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò 3. Ãýì áóðóóòàé ýòãýýä ýíý ç¿éëèéí 1, 2 äàõü õýñýãò çààñàí õîõèðëûã íºõºí òºëñºí íü ò¿¿íä çîõèõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó ýð¿¿ãèéí áîëîí çàõèðãààíû õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýýñ ÷ºëººëºõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é. Ç8 õóóëü òîãòîîìæ çºð÷èã÷èä

1. Áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæ çºð÷ñºí ãýì áóðóóòàé ýòãýýäýä çºð÷ëèéí øèíæ áàéäàë, õîõèðëûí õýìæýýç

27

÷ áó í áàéöààã÷ áàéãàëü îð÷íûã ààð çºð÷ñºí ýòãýýäýä ýð¿¿ãèéí

óöëàãà õ¿ëýýëãýõýýðã¿é áîë äîð äóðäñàí çàõèðãààíû øèéòãýë íîãäóóëíà: /Ýíý õ

ç¿éëèéí 3, 31 ä¿ãýýð ç¿éëèéí Ç, 4, 5, 6-ä çààñàí ¿ðãèéã áèåë¿¿ëýýã¿é àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 100000-200000 òºãðºãººð òîðãîõ;

òºðººñ ºëºâëºí îëãîñîí õºðºíãèéã ººð çîðèóëàëòààð àøèãëàñàí àëáàí òóøààëòíûã

3/ ýíý õóóëèéí 9 ä¿ãýýð ç¿éëèéí 4 äýõ õýñýã, 20 äóãààð ç¿éëèéí 3 äàõü ýñýãò çààñàí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýýã¿é èðãýíèéã 25000-50000 òºãðºãººð, àæ àõóéí

óòàé òãýýäýýð õîõèðëûã íºõºí òºë¿¿ëýõýýð ø¿¿õýä íýõýìæëýë ãàðãààã¿é àëáàí

ä ¿ë èåë¿¿ëñýí, áèåë¿¿ëýõã¿é áàéõûã óðèàëñàí, ýñýðã¿¿öñýí, àëáàí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõýä íü

ñàíààòàé ñà

éí õóóëü áîëîí Çàõèðãààíû õàðèóöëàãûí

íý õýñãèéã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

ÄÀÐÃÀ Í. ÁÀÃÀÁÀÍÄÈ

2. Ø¿¿ã þó áàéãàëü îð÷íû õÿíàëòûí óëñûõàìãààëàõ òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéã äàðààõü áàéäëõàðè

ýñýãò 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò îðñîí/ 1/ ýíý õóóëèéí 21 ä¿ãýýð¿/Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìýëò, ººð÷ëºëò îðñîí/ 2/ áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ, íºõºí ñýðãýýõ àðãà õýìæýýíäò20000-400000 òºãðºãººð, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûã 150000-250000 òºãðºãººð òîðãîõ; /Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/ õíýãæ, áàéãóóëëàãûã 200000-250000 òºãðºãººð òîðãîõ. /Ýíý çààëòàä 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèà𠺺ð÷ëºëò îðñîí/

4/ ýíý õóóëèéí 37 äóãààð ç¿éëèéí 2 äàõü õýñýãò çààñíû äàãóó ãýì áóðóýòóøààëòíûã 30000 - 60000 òºãðºãººð òîðãîõ. /Ýíý çààëòûã 2005 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 18-íû ºäðèéí õóóëèàð íýìñýí/

3. Óëñûí áàéöààã÷, áàéãàëü õàìãààëàã÷èéí õóóëü ¸ñíû øààðäëàãûã çîðèóá

àä ó÷ðóóëñàí, àëáàí ¿¿ðýãòýé íü õîëáîãäóóëàí óëñûí áàéöààã÷, áàéãàëü õàìãààëàã÷ áîëîí òýäãýýðèéí ãýð á¿ëèéí ãèø¿¿äèéã äîðîìæèëñîí, ã¿òãýñýí, çàíàëõèéëñýí, õ¿÷ õýðýãëýñýí ýòãýýäýä Ýð¿¿ãèòóõàé õóóëüä çààñàí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýíý. /Ý

39 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëü õ¿÷èí òºãºëäºð áîëîõ Ýíý õóóëèéã 1995 îíû 6 äóãààð ñàðûí 5-íû ºäðººñ ýõëýí äàãàæ ìºðäºíº. ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ