วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

125
วารสารศาสตร์แห่งผู้นำ Journal of Leadership Sciences

Upload: weerayut-chokchaimadon

Post on 24-Mar-2016

254 views

Category:

Documents


11 download

DESCRIPTION

วารสาร “ศาสตร์แห่งผู้นำ” (ฉบับ e-book) ปีที่ 1 ฉบับที่ 2 มกราคม – มีนาคม 2554 จัดทำโดย หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาผู้นำทางสังคม ธุรกิจและการเมือง วิทยาลัยนวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยรังสิต

TRANSCRIPT

Page 1: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

1

วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

Page 2: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

2

จดพมพและเผยแพรโดย สำนกพมพมหาวทยาลยรงสต

ทปรกษา รองศาสตราจารย วทยากร เชยงกล

คณบดวทยาลยนวตกรรมสงคม

ผทรงคณวฒ ศาสตราจารย ดร.ตน ปรชญพฤทธ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย (อดต)

ศาสตราจารย ดร.อดม ทมโฆสต

สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ศาสตราจารยคลนก นพ.สรวทย เตชธวานนท

มหาวทยาลยรงสต

รองศาสตราจารย ดร.วรพทย มมาก

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

รองศาสตราจารย ดร.กงพร ทองใบ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ดร.สวทย ธนยวน

มหาวทยาลยขอนแกน

บรรณาธการ พลโท ดร.ประสารโชค ธวะนต

หลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำฯ

บรรณาธการผชวย ภญ.ดร.ณฐชา เพชรดากล

หลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำฯ

กองบรรณาธการ ผศ.ดร.นพ.ประยงค เตมชวาลา

ผอำนวยการหลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำฯ

ผศ.ดร.เฉยบ ไทยยง

หลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำฯ

ดร.ประจกษ ทรพยมณ

หลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำฯ

ดร.วนสรา เชาวนนยม

หลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำฯ

ดร. ภวนดา คณผลน

หลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำฯ

ดร.พฤฒไกร ศรชย

หลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำฯ

ดร.เมธาคณ ตงคะสมต

หลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำฯ

รศ.ดร.สรชาต ณ หนองคาย

มหาวทยาลยมหดล

รศ.ดร.สมาน งามสนท

มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ

ดร.ฉตรวรญ องคสงห

หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑตสาขาผนำฯ online

อาจารยวนวชต บญโปรง

หลกสตรศลปศาสตรบณฑตสาขาผนำฯ

อาจารยดารณ อนทะแสน

หลกสตรศลปศาสตรบณฑตสาขาผนำฯ

วารสารศาสตรแหงผนำปท 1 ฉบบท 2 มกราคม - มนาคม 2554 ISSN 1906-5779

รายนาม คณะผทรงคณวฒในการทบทวนบทความวารสาร ศาสตรแหงผนำ ปท 1 ฉบบท 2

รศ.ดร.วรพทย มมาก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร อาจารย ดร.บญเลศ ไพรนทร มหาวทยาลยกรงเทพธนบร อาจารย ดร.ประจกษ ทรพยมณ มหาวทยาลยรงสต ผศ.ดร.เฉยบ ไทยยง มหาวทยาลยรงสต อาจารย ดร.วนสรา เชาวนนยม มหาวทยาลยรงสต อาจารย ดร.ภวนดา คนผลน มหาวทยาลยรงสต

Page 3: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

3

บทบรรณาธการ

“ศาสตรแหงผนำ” เปนวารสารทหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาผนำ

ทางสงคม ธรกจและการเมอง จดทำขนเพอเผยแพรความรเกยวกบศาสตรแหงผนำ

สำหรบเปนสอกลางในการแลกเปลยนทศนะแนวคดองคความรดานศาสตรเกยวกบ

ผนำและเปนสอสมพนธการเรยนรระหวางผนำและผสนใจทวไปดวยบทความท

หลากหลายเกยวกบศาสตรและศลปะในการเปนผนำซงเปนผลงานของนกวชาการ

ผทรงคณวฒ ทงจากภายในและภายนอกมหาวทยาลย

วารสารฉบบนเปนวารสารฉบบท 2 เรมดวย “วสยทศนประเทศไทยกบ

ความเปนผนำในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน” อนเปนทศนะของทานอธการบด

มหาวทยาลยรงสต (ดร.อาทตย อไรรตน) ตามดวยบทความเรอง “ยทธศาสตรการพฒนา

เศรษฐกจแบบยงยน” ซง ม.ร.ว.ดศนดดา ดศกล เลขาธการมลนธแมฟาหลวง ได

ถายทอดประสบการณจากการถวายงานสมเดจยาทดอยตง หลงจากนน พล.ต.อ.วเชยร

พจนโพธศร ผบญชาการตำรวจแหงชาต ไดเลาถง “ประสบการณความสำเรจใน

การเปนผนำ” ซงผบญชาการตำรวจแหงชาตเนนถงคำขวญทวา “บรการดจญาต

พทกษราษฎรดจครอบครว” ขณะท ผศ.ดร.นายแพทยประยงค เตมชวาลา ไดชให

เหนถงทศทางในการปฏรประบบงานตำรวจไทย ใหสามารถตอบสนองความตองการ

และความคาดหวงของประชาชน ไดอยางแทจรง ดวยการนำเสนอบทความอนเปน

ผลสรปการวจยทไดเสนอตอวฒสภา เรอง “การปฏรปโครงสรางและระบบงาน

ตำรวจไทย” ขณะเดยวกน พลโท ดร.ประสารโชค ธวะนต กไดนำเสนอ “กลยทธ

การนำนโยบายไปสการปฏบต : กรณศกษาการปรบโครงสรางกองทพบก” ดวย

อยางไรกด โดยทการศกษาเกยวกบผนำและภาวะผนำนน นอกจากจะ

ศกษาศาสตรและศลปะในการเปนผนำแลว ยงจะตองศกษาเรองจรยธรรมอนเปน

องคประกอบสำคญของภาวะผนำดวย ดงนนวารสารฉบบนจงไดนำเสนอบทความ

Page 4: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

4

เรอง “ภาวะผนำและจรยธรรมสำหรบนกบรหาร” โดย ดร.บญเลศ ไพรนทร ขณะท

ดร.อภวตต นมละออร นำเสนอเรอง “ผนำแหงการเปลยนแปลง” นอกจากนน

ดร.ประจกษ ทรพยมณ ยงไดเสนอบทความโดยใชการวจยเรอง “การวเคราะหเชงเปรยบ

เทยบ (Benchmarking) องคกรนำในอตสาหกรรมรถเกยวนวดของญปน อนเดย

และไทยโดยวธ Data Envelopment Analysis (DEA)” สวนอภรตน กงสดารพร

ไดนำเสนอเรอง “ภาวะผนำของสถาบนอดมศกษา” และ ภณณณ ลาภทวเศรษฐ

เขยนเรอง Sitvation of Women Political Leaders in Global, Regional and

National Contexts

แมวาผนำมใชไดมาแตกำเนด (Born Leader) แตทกคนเกดมากตอง

พบกบผนำตงแตปฏสนธและอยกบผนำจนชวชวต ดงนนบทความเรอง “แม...ผนำ

ทใหญยงของมนษย” ทเขยนโดยอดตวฒสมาชก โสภณ สภาพงษ จงมความ

หมายและมคณคายงตอวถทางของผนำและผทจะเปนผนำตอไปในอนาคต

บรรณาธการ

Page 5: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

5

สารบญ

บทบรรณาธการ

วสยทศนประเทศไทยกบการเปนผนำในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 8

ดร.อาทตย อไรรตน

ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจแบบยงยน 11

ม.ร.ว.ดศนดดา ดศกล

ประสบการณความสำเรจในการเปนผนำ 17

พล.ต.อ.วเชยร พจนโพธศร

การปฏรปโครงสรางและระบบงานตำรวจไทย : บทสรปผลการศกษาวจย 22

ผศ.ดร.นพ.ประยงค เตมชวาลา

กลยทธการนำนโยบายไปสการปฏบต : กรณศกษาการปรบโครงสรางกองทพบก 37

พลโท ดร.ประสารโชค ธวะนต

ภาวะผนำและจรยธรรมสำหรบผบรหาร 49

ดร.บญเลศ ไพรนทร

ผนำแหงการเปลยนแปลง 67

ดร.อภวตต นมละออร

การวเคราะหเชงเปรยบเทยบ (Benchmarking) องคกรนำในอตสาหกรรมรถ 76

เกยวนวดของญปน อนเดย และไทยโดยวธ Data Envelopment Analysis (DEA)

ดร.ประจกษ ทรพยมณ

ภาวะผนำในสถาบนอดมศกษา: ปญหาและกลยทธการพฒนา 95

อภรตน กงสดารพร

Situation of Women Political Leaders in Global ,Regional And National 111

Contexts Pannin Sumanasrethakul

โสภณ สภาพงษ

แม...ผนำทยงใหญของมนษย 127

Page 6: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

6

Page 7: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

7

วสยทศนประเทศไทยกบความเปนผนำในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

Page 8: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

8

วสยทศนประเทศไทยกบความเปนผนำ ในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

ดร. อาทตย อไรรตน*

ในเวทประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทไทยเปนสมาชกอยในปจจบนนน

แมวาจะกอใหเกดประโยชนตอประเทศในหลายๆดานแตกคงปฏเสธไมไดวาในอก

ดานหนงสงผลทำใหภาคธรกจของไทยมการแขงขนกบประเทศเพอนบานทเปน

สมาชกประชาคมเศรษฐกจอาเซยนดวยกนสงขนดงนนเมอพจารณาจากศกยภาพ

ของประเทศไทยในปจจบน ไทยเรานาจะสามารถแขงขนกบประเทศเพอนบานและ

กาวขนมาเปนผนำของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในอนาคตไดโดยพจารณาจาก

ตนทนทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศอยางนอย4ดานคอ

1. เกษตรกรรมและอตสาหกรรมการเกษตร

ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรมมาแตดงเดม ไทยเราโชคดทม

ทรพยากรธรรมชาตทพรงพรอมและอดมสมบรณเหมาะแกการเพาะปลกและเลยงสตว

หลากหลายชนด จงทำใหไทยสามารถเปนผนำในการสงออกผลตภณฑเกษตรทง

ทแปรรปและยงไมแปรรปไปยงตลาดโลกไดในอนดบตนๆ อาท ขาว ผลไมกระ

ปอง ไกและกงแปรรป ฯลฯ ซงจดเปนผลตภณฑอาหารเปนสวนใหญ แตในดาน

ผลตภณฑแปรรปจากผลตผลทางการเกษตรอนๆเชนถงมอยางไบโอดเซลไทย

กไมนอยหนาเชนเดยวกน ดงนนจะเหนไดวา ผลตภณฑแปรรปสวนใหญลวนม

*อธการบดมหาวทยาลยรงสต ใหทศนะเกยวกบตนทนของประเทศเนองในโอกาสทคณาจารยและนกศกษา

ประจำหลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำทางสงคม ธรกจ และการเมอง เขาพบ และขอรบพรปใหม เมอวน

ท 13 มกราคม 2554

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 9: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

9

วตถดบสวนหนงมาจากผลตผลทางการเกษตร ประเทศไทยจงควรใหการอนรกษ

และสงเสรมภาคการเกษตรอยางจรงจง เพอใหเกษตรกรมความรและความเปนอยทด

มความภาคภมใจ และมกำลงใจในการสรางสรรคและผลตวตถดบเพอปอนใหกบ

ภาคอตสาหกรรมตางๆ ทไทยมศกยภาพในการแขงขนกบเพอนบานไดอยางมประสทธ

ภาพและยงยนตอไป

2. การทองเทยว

การทองเทยวของไทยมศกยภาพสงทจะแขงขนกบเพอนบานไดใน3ดาน

คอการทองเทยวเพอความเพลดเพลนหรอผอนคลาย การทองเทยวเชงอนรกษ

และการทองเทยวเชงวฒนธรรม

แมวาทผานมาประเทศไทยจะเผชญกบปญหาวกฤตดานตางๆอนสงผล

กระทบตออตสาหกรรมการทองเทยวของไทยโดยตรง แตในภาพรวม ความสวยสด

งดงามของทรพยากรทางธรรมชาตของไทยกยงทำใหเมองไทยเปนแหลงทอง

เทยวทดงดดใจนกทองเทยวตางชาตไดในอนดบตนๆ อยเสมอ ทงน เนองจาก

เมองไทยมภมประเทศทงทเปนภเขาและทองทะเล มภมอากาศทไมรอนหรอหนาว

เกนไปและมชายหาดทงดงามมพนทสำหรบนอนอาบแดดอยมากมาย

อยางไรกด ไทยเรายงไมไดมความใสใจเพยงพอในการรกษาและอนรกษ

ทรพยากรทางธรรมชาตทเรามอย จนบางครงถงกบละเลยความสวยงามของธรรมชาต

อนเปนมรดกทยงยนเพอแลกกบคาตอบแทนสงในชวงสนๆเชนการขดเจาะนำมนท

เกาะสมย ซงสงผลใหเกดทศนยภาพทางการทองเทยวทดอยลงไป หรออทยาน

ประวตศาสตรทจงหวดพระนครศรอยธยา กไมไดรบการสนบสนนงบประมาณ

ทจะบรณะหรอพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมไดอยางจรงจงสมศกด

ศรการเปนมรดกโลกแตอยางใดเปนตน

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 10: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

10

3. การแพทย

ประเทศไทยไดมการประกาศนโยบายทจะทำใหเมองไทยเปนศนยกลาง

ทางการแพทยของภมภาคหรอMedicalHubมาเปนเวลาหลายป เนองดวยไทย

เรามปจจยเออตางๆ ททำใหชาวตางชาตตองการเขามารบการรกษาพยาบาลใน

เมองไทย อาท คณภาพของบคลากรทางการแพทยในสาขาตางๆทไมแพประเทศ

ทเจรญแลว เชน สหรฐอเมรกา ทำใหสามารถรกษาโรคทหลากหลายไดอยางม

ประสทธภาพ การมราคาคารกษาพยาบาลทไมแพงเมอเทยบกบประเทศคแขงอนๆ

และการมจตวญญาณทพรอมจะใหบรการแกผปวยดวยไมตรจต อยางทไมมค

แขงประเทศใดจะทำได

4. ศลปะเชงสรางสรรค (Creative Art)

แมวาประเทศสหรฐอเมรกาจะเคยเปนผนำในดานงานศลปะเชงสรางสรรค

(CreativeArt)อาทการใชComputerAnimationในธรกจบนเทงและภาพยนตร

แตปจจบน ประเทศไทยกไดมสถาบนทเปดการเรยนการสอนในสาขาเหลานอยาง

แพรหลาย กอใหเกดบคลากรทมคณภาพและสามารถสรางสรรคงานประเภทนได

อยางไมนอยหนาตางประเทศอยางไรกดอตสาหกรรมนกยงไมไดรบความสำคญ

ในการไดรบการสนบสนนและสงเสรมจากภาครฐเทาทควร

ดงนนหากภาครฐมวสยทศนทจะใหความสำคญและสนใจทจะสนบสนน

และพฒนาอตสาหกรรมเหลานอยางจรงจงและตอเนอง กจะทำใหประเทศไทยสามารถ

กาวขนเปนผนำในประชาคมเศรษฐกจอาเซยนนไดอยางไมยาก เนองจากเราม

ทรพยากรทพรอมอยแลวทงในสงทธรรมชาตรงสรรคให รวมทงบคคลากรในแตละ

สาขาทมความรความสามารถและมจตใจรกในการใหบรการอยางแทจรง.

15 มกราคม 2554

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 11: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

11 วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจแบบยงยน

Page 12: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

12

ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจแบบยงยน

หมอมราชวงศดศนดดา ดศกล*

การบรรยายครงนเลาถงแนวทางการพฒนาชนบทของมลนธแมฟาหลวง

ในพระบรมราชปถมภ โดยมตวอยางประกอบ คอ โครงการพฒนาดอยตง (พนท

ทรงงาน) อนเนองมาจากพระราชดำร และโครงการขยายผลตางประเทศ ตามแนว

พระราชดำรสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน หรอทปวงชนชาวไทยรจกกนด

วา สมเดจยา

ม.ร.ว. ดศนดดา ดศกล ผบรรยาย เปนผสบสานแนวพระราชปณธาน

ของสมเดจยา ในการพฒนาชนบทพนทตางๆ มากวา 40 ป โดยเฉพาะในการ

เปลยนแปลงพนทดอยตง จากเดมทเคยเปนสามเหลยมทองคำ หรอแหลงผลตยา

เสพตดแหงใหญทสดในภมภาคใหกลายมาเปนพนทเศรษฐกจการเกษตรทสำคญ

ของประเทศไทยในปจจบน

สถานการณและเหตผลความเปนมา

1. แนวคดบรโภคนยม และวตถนยม กระตนใหคนเราเกดความโลภ

อยากได อยากมมากกวาคนอน จนมากเกนความจำเปน โดยไมไดคำนงวาเปนการ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

*เลขาธการมลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ บรรยายแกนกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต

สาขาผนำทางสงคม ธรกจ และการเมอง รนท 4 มหาวทยาลยรงสต ในวชาการจดการนวตกรรมทางสงคม (Social

Innovative Management) หวขอเรอง “การพฒนาเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมทยงยนตามเสนทางแมฟาหลวง”

เมอวนเสารท 15 มกราคม 2554

Page 13: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

13

เผาผลาญทรพยากรใหหมดไป และสงผลกระทบตอ สงแวดลอม กอใหเกดภยพบต

ทางธรรมชาต และภาวะขาดสมดลระหวางการใชและการรกษาทรพยากรสำหรบ

ภายภาคหนา

2. ความเหลอมลำทางชนชนและการเอารดเอาเปรยบจากนายทน สอตางๆ

ทเขาถงผบรโภคโดยตรง เชน อนเตอรเนต วทย โทรทศน เปนการโฆษณาชวนเชอ

และปลนรายไดอนนอยนดจากคนยากคนจน มาเปนผลประโยชนทางการคาแก

นายทนทรำรวยอยางมหาศาลอยแลว ทงทคนยากคนจนเหลานนยงไมมอาหารพอ

กน ไมมทอยอาศย เครองนงหม อาหาร หรอยารกษาโรค

3. ประเทศชาตและสงคมโลกแบงเปนฝกเปนฝาย ประเทศรำรวย และ

ประเทศยากจนตางกลาวหากนวาอกฝายทำลายสงแวดลอม สวนการเมองไทยกม

การแบงขว แบงส ปลกระดมประชาชน

4. ประเทศตางๆ ในโลกกำลงประสบวกฤต และยงไมสามารถหาทางออก

ได แตประเทศไทยโชคดทมพระประมขของประเทศทหวงใยพสกนกรและทรงคด

วจย พฒนาโครงการพระราชดำรจำนวนมากเพอพฒนาคณภาพชวตของพสกนกร

ของพระองค แตหนวยงานตางๆ ละเลยและไมนำแนวพระราชดำรไปปรบใชอยางตอ

เนองและไมเปนประโยชนเทาทควร

โครงการพฒนาดอยตง (พนททรงงาน) อนเนองมาจากพระราชดำร

พนทดอยตงกอนป พ.ศ. 2531 ตงอยใจกลางพนทสามเหลยมทองคำ

ประกอบดวยชนเผา 6 ชนเผา พด 7 ภาษา พนทแรนแคน มปญหาสงคม เชน

การปลกฝน การลำเลยง และตดยาเสพตด การคามนษย โรคเอดส และกอง

กำลงชนกลมนอย 3 กอง คอ ขนสา วา และกกมนตง โดยรวมถอวามสภาพท

เลวรายกวาสามจงหวดภาคใตในปจจบน

เมอสมเดจยาไดทอดพระเนตรเหนปญหาในพนท พระองคตรสวา “ฉน

จะปลกปาบนดอยตง” จงเปนทมาของโครงการพฒนาดอยตงฯ ทกอตงขนเมอ

ป พ.ศ. 2531 เมอสมเดจยาทรงมพระชนมาย 87 พรรษา

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 14: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

14

ยทธศาสตรการพฒนาของมลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ

หลกการทรงงานของสมเดจยากบพระบาทสมเดจพระเจาอยหวสอดคลอง

และมอทธพลซงกนและกนในแบบ “ลกเรยนจากแม แมเรยนจากลก”

แนวทางการทำงานของมลนธแมฟาหลวงฯ เรมตนดวยการสำรวจขอมล

พนฐาน ภมสงคม และขอเทจจรงในพนท โดยการเขาเพอเขาใจและเรยนรจาก

ชาวบาน ทำใหชาวบานเกดความศรทธา และไววางใจเจาหนาทโครงการ ซงม

ปจจยความสำเรจ ดงตอไปน

1. สอสารใหเขาใจโดยการพดถาม

2. ลงดนไปใหถงทใหรถงแกน

3. ไดใจ เกดความรวมมอ

4. เรยนรและลงมอทำดวยกน

การพฒนาคนอยางบรณาการ สมเดจยาเชอวา ความยากจนและการขาดโอกาสเปนตนเหตของปญหา

เศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ดงนน มลนธแมฟาหลวงฯ จงมงเนนการ

พฒนาคณภาพชวตโดยยดคนเปนศนยกลางใน 3 มตตอไปนตามลำดบ

1. แกความเจบ โดยทรงกอตงมลนธแพทยอาสาสมเดจพระศรนครนทรา

บรมราชชนน ในป พ.ศ.2507

2. แกความจน โดยทรงกอตงมลนธแมฟาหลวง ในพระบรมราชปถมภ

ในป พ.ศ.2515

3. แกความไมร โดยทรงจดตงโรงเรยนตำรวจตระเวนชายแดนกวา 300

โรงเรยน

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 15: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

15

การวดความสำเรจของโครงการ

เราตงคำถามกบทมงานเสมอวา “ทกบาท ทกสตางคทลงทนไป ชาวบาน

ไดอะไร” ประกอบดวย ผลประโยชนโดยตรงทเกดกบชาวบาน ตอไปน

1. ผลลพธทางสงคม เชน ระดบการศกษาสงขน อตราการเกดการ

ตายลดลง

2. ผลลพธทางสงแวดลอม คอ ไดพนทปากลบคน และคนกบปาอย

รวมกนไดด

3. ผลลพธทางเศรษฐกจ เชน รายไดเฉลยตอคนตอป

ดอยตง: ธรกจเพอสงคม

โครงการพฒนาดอยตงฯ ทำธรกจผานแบรนด “ดอยตง” เพอเปนหนทาง

หนงในการหารายไดเขาโครงการ และไมตองพงพางบประมาณสนบสนนจาก

ภายนอก แบรนดดอยตงมทงหมด 4 ธรกจ ดงน

1. เกษตร ไดแก ดอกไม ตนไม หญาแฝก

2. อาหาร ไดแก กาแฟ และแมคคาเดเมย

3. หตถกรรม ไดแก ผาทอ เซรามค และกระดาษสา

4. การทองเทยว ไดแก พระตำหนกดอยตง หอแหงแรงบนดาลใจ สวน

แมฟาหลวง สวนรกขชาตดอยชางมบ ทพกดอยตงลอดจ และรานอาหาร

แบรนดดอยตงเนนการสรางงาน สรางอาชพ และสรางรายไดโดยการ

แปรรปเพอสรางมลคาและพฒนาคณภาพตลอดสาย เชน การเพมราคาผลกาแฟ

สกจาก ราคา 15 - 18 บาท / กโลกรม มการแปรรปและไปเรอยๆ จนกระทงเปน

กาแฟชงในรานกาแฟดอยตงทมมลคา 4,000 บาท / กโลกรม เปนตน

รายไดจากการจำหนายผลตภณฑดอยตงทำใหโครงการพฒนาดอยตงฯ

สามารถเลยงตวเองไดตงแตป พ.ศ. 2543 เปนตนมา ซงตรงตามเปาหมายทวาง

ไวตงแตตอนเรมตนโครงการวาตองการใชงบประมาณแผนดนใหนอยทสด และม

รายไดเพยงพอเพอเลยงตวเองภายในปท 14 ของการดำเนนงาน นอกจาก

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 16: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

16

โครงการพฒนาดอยตงฯ จะสามารถพงพาตนเองทางการเงนไดแลว ผลกำไรทได

ยงนำกลบไปใชในการพฒนาสงคมตอไปอกดวย

คณะนกศกษาไดฟงคำบรรยายครงนแลวรสกซาบซงในแนวพระราชปณธาน

ของสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนนทพระองคทานมวธการเรยนร ”ลกเรยน

จากแม แมเรยนจากลก” ซงวธการดำเนนการของโครงการพฒนาดอยตงฯ ยง

เปดโอกาสใหผทรงคณวฒเรยนรจากชาวบานโดยตรงดวย คณะนกศกษาจงขอนอม

รบแนวทางการพฒนาสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอมแบบยงยนตามเสนทางแม

ฟาหลวงเพอนำไปตอยอดทางวชาการเพอการทำดษฎนพนธ และนำไปใชในการ

ดำเนนชวตประจำวนเพอใหเกดประโยชนสงสดสำหรบสงคมและประเทศชาตตอไป

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 17: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

17 วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

ประสบการณความสำเรจในการเปนผนำ

Page 18: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

18

ประสบการณความสำเรจในการเปนผนำ

พล.ต.อ.วเชยร พจนโพธศร*

เนอหาของการบรรยายแบงเปน 4 หวขอหลกไดแก ความสำคญของ

ผนำ ความแตกตางระหวางผบรหารและผนำ ประสบการณของผบรรยายทเปน

ปจจยนำไปสความสำเรจในการเปนผนำ และสรปคณลกษณะทดของผนำ โดยม

วตถประสงคเพอใหผฟงไดรบรถงแนวคดทฤษฎของการเปนผนำ ตอมาเปนการ

บรรยายถงประวตของผบรรยายซงนำมาสการเปนผนำทด จากนนจงเปนการนำทฤษฎ

ทดงกลาวมาประยกตใชในการบรหารงานองคการขนาดใหญและมความสำคญอยางยง

ตอประเทศไทย นนคอสำนกงานตำรวจแหงชาต โดยผบรรยายไดมการกำหนดวสย

ทศนทชดเจนท ในการบรหารงานไววา “บรการดจญาต พทกษราษฎรดจครอบครว”

ซงเปนแนวทางในการกำหนดกลยทธในการบรหารงานของสำนกงานตำรวจแหง

ชาตอยางบรณาการตอไป

ความสำคญของผนำ

ผนำคอบคลากรทมความสำคญทสดขององคการ โดยจะเปนผชกนำหรอโนม

นาว กำหนดวสยทศน และวางกลยทธ เพอใหผใตบงคบบญชาปฏบตตามเพอ

บรรลเปาหมายทไดกำหนด ทฤษฎทกลาวถงความสำคญของผนำมดงน

• ภาวะผนำเปนบทบาททเรยกไดวาเปนกญแจสำคญของการคงอย

ขององคการและสงคม (Paulus และคณะ, 1996 : 298 )

* ผบญชาการตำรวจแหงชาต บรรยายแก นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำทางสงคม

ธรกจ และการเมอง รนท 4 มหาวทยาลยรงสต เรอง “ประสบการณความสำเรจในการเปนผนำ” เมอวนอาทตยท

9 มกราคม 2554

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 19: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

19

• ความสำเรจหรอความลมเหลวขององคการพบวา เกยวกบการขาดภาวะ

ผนำทมประสทธภาพ (Schultz & Schultz, 1994 )

• ผบรหารหรอผนำ เปนสวนสำคญทจะทำใหองคการดำเนนภารกจ

อยางมจรยธรรมหรอไมมจรยธรรม เนองจากผบรหารมหนาทวางแผน กำหนด

นโยบายและตดสนใจเปนสวนใหญ ซงผนำทมพฤตกรรมทางดานจรยธรรม เปน

แบบอยางทดใหกบลกนอง

• จะมอทธพลตอพฤตกรรมของสมาชกในองคการอยางสง และการเปน

สมาชกทดขององคการ

ความแตกตางระหวางผบรหารและผนำ

ผบรหารเปนผสรางและกำหนดวสยทศน แผนกลยทธ และแนวทางการ

ปฏบต แลวนำมาใชกำกบดแลองคการของตนใหเกดประสทธภาพสงสดในการทจะ

ไปสเปาหมายทไดกำหนดไว ดงนนผบรหารจะตองมคณสมบตทสำคญดงน

• ผบรหารมความแตกตางกน ในความสามารถ ขนกบกระบวน

ทศน ความร ความสามารถและความมงมน

• ผบรหารจำเปนตองศกษาวชาการบรหารใหถองแท และเขาใจ หาไม

เชนนนแลวไมอาจจดการกบกระบวนการใหบรรลเปาหมายขององคการ

• บคคลหนงจะซมซบและมภาวะผนำไดมกขนกบการไดรบการปลก

ฝงและอบรมมาตงแตชวตในวยเดก และเกดการสงสมเรยนรในการเปนผนำ

ปจจยนำไปสความสำเรจในการเปนผนำ

ผบรรยายใหความสนใจในเรองการศกษาเลาเรยนอยตลอดเวลา และประกอบ

กบผทมสตปญญาดดงทไดทราบประวตการศกษาทงในระดบประถม และระดบ

มธยม แมกระทงเขารบราชการตำรวจแลวกยงสำเรจการศกษาตอในระดบปรญญาโท

อกถง 3 หลกสตร สวนประวตการทำงานเปนผมผลงานทด มความตงใจและมงมน

ในการทำงานอยางมประสทธภาพ ประกอบกบไดรบราชการในสำนกพระราชวงอย

เปนเวลาถง 25 ป

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 20: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

20

จากประวตสวนตวของผบรรยายทไดกลาวมาจงสงใหไดรบตำแหนงผ

บญชาการตำรวจแหงชาตในปจจบน ซงจะเหนไดวาภาวะผนำของผบรรยายนน

ไดเกดมาจากการสงสมความรทางวชาการ ประกอบกบประสบการณในการทำงาน

ทอยในลกษณะงานเดยวกนมาเปนระยะเวลานานทำใหเกดความร ความเขาใจ ในงาน

ททำอยอยางลกซง และไดนำความรและประสบการณเหลานนมาบรณาการเขา

ดวยกนจนเกดเปนแนวทางการบรหารงานทงหมดดงตอไปน

• มจตสำนกในเปาหมายและใฝหาความสำเรจ (Sense of purpose

& direction)

• รความตองการของตนเอง (Self realization)

• มความตนตว (Alertness)

• มความกระตอรอรน (Enthusiasm)

• มความซอสตย (Integrity)

• มความรบผดชอบ (Responsibility)

• มความเปนเพอน (Friendliness)

• มความฉลาดรอบร (Intelligence)

• มความจรงจง (Ingenuity)

• มความคดสรางสรรค (Initiative)

• มความศรทธาเชอมน (Faith)

• มความรก (Love)

• มเทคนคในการทำงาน (Technical mastery)

• มทกษะในการถายทอด (Teaching skill)

• มประสบการณ (Experience)

• มความแขงแกรงทงกายใจ (Physical & Mental energy)

• มความเสยสละ(Sacrifice)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 21: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

21

สรปคณลกษณะทดของผนำ

เพอเปนการสรปแนวคดการเปนผนำทประสบความสำเรจ ผบรรยายได

รวบรวมประเดนทสำคญๆ ไว 5 ประเดน เพอใหผนำองคกรสามารถนำไปเปน

แนวทางในการปฏบตดงตอไปน

1. การเปนผรจกตนเอง(Self realization)

2. การเปนผรจกการวเคราะหหาเหตและผล (Analytical Mind)

3. การเปนผเรยนรตลอดกาล (Life Long Learning)

4. ความเขาใจในจตวทยาการบรหาร

5. การเปนคนด “Good Person”

สรปและเรยบเรยงโดย

สบสกล วชรนทรวงศ

9 มกราคม 2554

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 22: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

22 วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

การปฏรปโครงสรางและระบบงานตำรวจไทย: บทสรปผลการศกษาวจย

Page 23: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

23 วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

การปฏรปโครงสรางและระบบงานตำรวจไทย : บทสรปผลการศกษาวจย

ผศ.ดร.นายแพทยประยงค เตมชวาลา*

1. สรปผลการศกษาวจย

1.1 จากการศกษาตดตามพฒนาการของตำรวจไทย ทปรากฏเปนหลก

ฐานมมาตงแตสมยกรงสโขทยเปนราชธาน ตำรวจไทยในสมยนนจะทำหนาทเปนราช

องครกษ ตอมาไดมการปรบปรงเปลยนแปลงเรอยมา จนกระทงรชสมยพระบาทสมเดจ

พระจลจอมเกลาเจาอยหว ตำรวจไทยไดมการปฏรปตามแบบอยางของชาตตะวนตก

เพอทำหนาทรกษาความสงบของบานเมอง ตอมาบทบาทของตำรวจไทยไดมการ

เปลยนแปลง โดยเฉพาะอยางยงยคหลงการเปลยนแปลงการปกครอง ตำรวจไทยได

แปรเปลยนไปรบใชกลมบคคลหรอคณะบคคลมากขน

1.2 อยางไรกด แมวาตำรวจจะรบใชสงคมไทยมาอยางยาวนานตงแต

อดตจนถงปจจบน แตภายใตสถานการณปจจบน ปจจยแวดลอมของระบบตำรวจไทย

ไดมการเปลยนแปลงไปจากอดตคอนขางมาก ทงปจจยแวดลอมภายนอกทเปนการเมอง

เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและเทคโนโลย รวมทงมการเปลยนแปลงปจจย

แวดลอมภายในระบบตำรวจ เปนตนวา โครงสรางองคกร กระบวนการบรหารจดการ

และพฤตกรรมของตำรวจไทย ดงนนระบบตำรวจไทยจงจำเปนตองมการปรบปรง

เปลยนแปลงอยางยากทจะปฏเสธหรอหลกเลยงได

1.3 ผลการสำรวจทศนคตและความพงพอใจของประชาชนทมตอ

กจการตำรวจ ยอมจะพสจนยนยนไดเปนอยางดวา กลไกการบรหารตำรวจไทยจำเปน

อยางยงทจะตองมการเปลยนแปลง ทงนผลการสำรวจพบวา ประชาชนสวนใหญยง

ไมพงพอใจตอบทบาทและภารกจของตำรวจไทย โดยเหนวาตำรวจไทยยงไมสามารถ

*ผอำนวยการหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาผนำทางสงคม ธรกจและการเมอง มหาวทยาลยรงสต

Page 24: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

24

ทจะคมครองดแลสวสดภาพและความมนคงปลอดภยในชวตและทรพยสนของ

ประชาชนไดอยางเพยงพอ อกทงกลไกการปฏบตงานของตำรวจไทยยงเปนไปอยาง

เชองชา ขาดประสทธภาพและทนกาล รวมทงมการเลอกปฏบตอยมาก กลาวคอ

ยงขาดความยตธรรมและเสมอภาคในการใหบรการกบประชาชน นอกจากนน

ประชาชนยงมทศนคตวากลไกการปฏบตงานของตำรวจยงขาดความโปรงใส ไมสามารถ

ตรวจสอบไดอกดวย

ผลการสำรวจยงพบอกวา ประชาชนสวนใหญมไดมบทบาทและมสวนรวมใน

กลไกการปฏบตงานของตำรวจเลย ทงในดานกระบวนการกำหนดนโยบายและทศทาง

การปฏบตงานของตำรวจ การกำหนดมาตรฐาน และการควบคมกำกบการปฏบตงาน

ของตำรวจ ประชาชนอาจจะมสวนรวมบางเฉพาะในเรองการสรางขวญ กำลงใจ

และคาตอบแทนแกเจาหนาทตำรวจ

1.4 จากการศกษาเปรยบเทยบลกษณะและประสบการณการบรหาร

ตำรวจในตางประเทศ พบมประเดนสำคญๆ ทพอสรปไดดงน

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 25: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

25 วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

ประเทศ โครงสรางองคการ ทรพยากรสนบสนน

ไตหวน

สหรฐอเมรกา

ฝรงเศส

ญปน

โครงสรางตำรวจ

มการแบงตามลกษณะงาน

ตวอยางเชน

- ตำรวจทางหลวง

- ตำรวจปาไม

- ตำรวจทองเทยว

- ตำรวจอากาศ

โครงสรางตำรวจ แบงระดบออกเปน

- ตำรวจสหพนธรฐ

- ตำรวจทองถน ซงแบงออกไดเปน

- ตำรวจมลรฐ

- ตำรวจเทศบาล

- ตำรวจเมอง

โครงสรางตำรวจ แบงออกเปน 2

ระดบ คอ

- Police Nationale

สามารถจำแนกออกเปน

- Police Officers

- Administrative Employees

- Gendermerie Nationale

ซงแบงยอยออกเปน

- Gendermerie Mobile

Gendermerie Territoriale

โครงสรางตำรวจ ประกอบดวย

- ตำรวจระดบชาต ไดแก

- คณะกรรมการรกษาความ

ปลอดภยแหงชาต

- สำนกงานตำรวจแหงชาต

การบรหารงานบคคล

มการแบงตามขนตอนตางๆ ดงน

- การสรรหาและคดเลอกบคลากร

- โครงสรางเงนเดอน

- ระบบชนยศ

- การดำเนนการทางวนย

- ระบบการเกษยณอาย

งบประมาณ มการจดสรรออกเปน

- สหพนธรฐ 15 %

- ทองถน 85 %

บคลากร ทงหมดมจำนวน

940,275 คน

บคลากร แบงออกเปน

- Police Nationale

จำนวน 126,000 คน

- Gendermerie Nationale

จำนวน 90,000 คน

งบประมาณ ( ป 1992 )

แบงออกเปน

- ระดบชาต 6.66 %

- ระดบทองถน 93.34 %

บคลากร จำแนกเปน

Page 26: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

26 วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

ประเทศ โครงสรางองคการ ทรพยากรสนบสนน

ไตหวน

สหรฐอเมรกา

ฝรงเศส

โครงสรางตำรวจ

มการแบงตามลกษณะงาน

ตวอยางเชน

- ตำรวจทางหลวง

- ตำรวจปาไม

- ตำรวจทองเทยว

- ตำรวจอากาศ

โครงสรางตำรวจ แบงระดบออกเปน

- ตำรวจสหพนธรฐ

- ตำรวจทองถน ซงแบงออกไดเปน

- ตำรวจมลรฐ

- ตำรวจเทศบาล

- ตำรวจเมอง

โครงสรางตำรวจ แบงออกเปน 2

ระดบ คอ

- Police Nationale

สามารถจำแนกออกเปน

- Police Officers

- Administrative Employees

- Gendermerie Nationale

ซงแบงยอยออกเปน

- Gendermerie Mobile

Gendermerie Territoriale

การบรหารงานบคคล

มการแบงตามขนตอนตางๆ ดงน

- การสรรหาและคดเลอกบคลากร

- โครงสรางเงนเดอน

- ระบบชนยศ

- การดำเนนการทางวนย

- ระบบการเกษยณอาย

งบประมาณ มการจดสรรออกเปน

- สหพนธรฐ 15 %

- ทองถน 85 %

บคลากร ทงหมดมจำนวน

940,275 คน

บคลากร แบงออกเปน

- Police Nationale

จำนวน 126,000 คน

- Gendermerie Nationale

จำนวน 90,000 คน

Page 27: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

27

1.5 จากการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และภาวะคกคาม (SWOT

Analysis) ของระบบตำรวจไทยมขอยตเกยวกบทางเลอกในการพฒนาโครงสราง

และระบบงานตำรวจไทยในประเดนตางๆ ทนาสนใจ ดงน

1.5.1 แมองคการตำรวจไทยจะรบใชสงคมไทยมาอยางยาวนาน แต ณ

วนน สงคมตางเหนถงความจำเปนทสถาบนตำรวจไทยจำตองปรบปรง หรอ

เปลยนแปลงอยางยากทจะปฏเสธหรอหลกเลยงได

1.5.2 ตำรวจไทยมเจาหนาททมประสบการณอยในระดบตางๆอยาง

มากมาย ทงสวนกลาง ภมภาค (จงหวด อำเภอ และแมในระดบตำบล) ดงนน

หากรฐจะเนนถงการมอบอำนาจใหผวา CEO. หรอการกระจายอำนาจสทองถน

ทรพยากรกำลงคนดงกลาวนกสามารถถายโอนไดทนท

1.5.3 สถาบนตำรวจ มสถาบนฝกอบรมทพรอมทจะตอบสนองตอการ

บรหารการเปลยนแปลง ทงระดบพลตำรวจ ระดบประทวน และระดบสญญาบตร

รวมตลอดจนมสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาตางๆ ทพรอมจะพฒนา

ทรพยากรกำลงคนไดอยางพอเพยง ทงในเชงปรมาณและคณภาพ

1.5.4 ในหวงบรรยากาศทรฐพยายามปฏรประบบราชการ รฐนาจะ

ถอโอกาสปรบปรงโครงสรางและระบบงานตำรวจ โดยเฉพาะทบทวนบทบาทภารกจ

ซงภารกจทไมจำเปนควรจะตดออกไป คงเหลอเฉพาะภารกจทจำเปน

1.5.5 โครงสราง และ ระบบงานตำรวจควรปรบปรงใหสอดคลองกบ

ทศทางการปฏรประบบราชการในภาพรวมของประเทศไทยโดยเฉพาะการมอบ

อำนาจใหผวา CEO. และการถายโอนอำนาจใหทองถน

1.5.6 หลงทบทวนบทบาทภารกจทคงเหลอเฉพาะพนธกจทจำเปน

เปนผลใหโครงสราง และระบบงานตำรวจมขนาดเลกลง โดยเฉพาะอยางยงใน

ราชการบรหารสวนกลางเพราะจะทำหนาทเพยงบทบาทและภารกจทสำคญๆ ซง

ไดแกการกำหนดทศทางนโยบาย ควบคมกำกบตดตามและประเมนผลนโยบาย ดง

นนจงเปนการลดจำนวนนายพลตำรวจลงไปดวยโดยปรยาย

1.5.7 การปฏรปโครงสรางและระบบงานของตำรวจไทย นอกจาก

จะปฏรปโครงสรางองคการแลว ยงตองปรบปรงกระบวนการบรหารจดการ โดยเฉพาะ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 28: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

28 วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

ปรบปรงเครองมอชวยในการบรหาร รวมตลอดจนตองมการปรบและพฒนาทศนคต

และพฤตกรรมของตำรวจดวย

1.5.8 อยางไรกดโดยทสถาบนตำรวจอยคกบสงคมไทยมาอยางยาวนาน

ฉะนน วฒนธรรมการทำงาน โดยเฉพาะพฤตกรรมทไมพงประสงคของตำรวจจง

อาจฝงรากลกในวงการตำรวจไทย และอาจจะเปนแรงตานการเปลยนแปลงได

1.5.9 ทามกลางทรพยากรกำลงคนของตำรวจทมากมายหลากหลาย

ทศนคต จงมทงผคนทสนบสนนและตอตานการเปลยนแปลงในแวดวงตำรวจไทย

1.5.10 หากรฐจะเอาจรงเอาจงในการปฏรประบบงานตำรวจ รฐนาจะเรม

ตนดวยการพฒนากระบวนทศนใหมในการทำงาน โดยเฉพาะตองปฏรปคานยม

และพฤตกรรมตำรวจไทย ตงแตในสถาบนฝกอบรมทงในและนอกองคการตำรวจ

1.5.11 อนง การปฏรประบบงานตำรวจจะลมเหลวโดยสนเชง หากรฐไม

สนบสนนและ/หรอไมเอาจรงเอาจง เพราะแรงตานการเปลยนแปลง มมากเหลอเกน

ในวงการตำรวจไทย

1.5.12 วงการตำรวจมบคลากรเปนจำนวนมากและหลากหลายทศนคต

รวมทงมธรกจผดกฎหมายมากมายทจะกระตนใหเกดพฤตกรรมทไมพงประสงค

จงเปนการยากทจะปฏรประบบงานตำรวจใหสมฤทธผลได

2. ขอเสนอการปฏรปโครงสรางและระบบงานตำรวจไทย

ผลการศกษาวเคราะหระบบตำรวจไทยทงในอดตจนถงปจจบน รวมทงการศกษา

เปรยบเทยบประสบการณการบรหารงานตำรวจในตางประเทศ สามารถทจะสงเคราะห

ในประเดนสำคญๆ ในการปฏรปโครงสรางและระบบงานตำรวจไทยไดดงน

2.1 ทศทางการปฏรปโครงสรางและระบบงานตำรวจไทย จกตองเรมดวย

การกำหนดวสยทศน พนธกจ รวมทงการกำหนดปรชญาและคานยมรวมของ

ระบบตำรวจไทย ซงขอเสนออนเปนผลการวเคราะหและสงเคราะหในทน มดงน

2.1.1 วสยทศน (Vision)

เปนสถาบนหลกทจะพทกษความมนคงปลอดภยในชวตและทรพยสน

ของประชาชน รวมทงรกษาความสงบเรยบรอยของบานเมอง

Page 29: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

29 วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

2.1.2 พนธกจ (Mission)

2.1.2.1 รวมกบภาคประชาสงคมและภาคประชาชน ในการปองกน

และปราบปรามอาชญากรรมทกรปแบบ

2.1.2.2 พทกษสนตสขของประชาชนเพอใหเกดความสงบ

เรยบรอยและยตธรรมในสงคม

2.1.3 ปรชญาและคานยมรวม (Philosophy and Core Value)

ตำรวจไทยจะยนหยดเคยงขางประโยชนของประชาชนผบรสทธ และจะรวม

ขจดความทกขยากของประชาชนอนเกดจากอาชญากรรม และความอยตธรรม

ทางสงคมทงมวล

2.2 เพอใหกลไกการปฏบตงานของตำรวจไทยไดสอดคลองกบวสยทศน

พนธกจและปรชญาคานยมรวมดงกลาวในขอ

2.1 จำเปนอยางยงทจะตองกำหนดวตถประสงคใหชดเจน (ทงวตถประสงค

ทวไปและวตถประสงคเฉพาะ) สำหรบใชเปนกรอบในการวเคราะหและสงเคราะหตอไป

ดงน

2.2.1 วตถประสงคทวไป

เพอพฒนาโครงสรางและระบบงานตำรวจใหสามารถทำหนาท ในการ

ปองกนและปราบปรามอาชญากรรม รวมทงรกษาความสงบเรยบรอยของบานเมอง

ไดอยางแทจรง

2.2.2 วตถประสงคเฉพาะ

2.2.2.1 ทบทวนและปรบบทบาทภารกจของสถาบนตำรวจ ให

คงเหลอเฉพาะภารกจทสำคญจำเปนจรง และใหถายโอนภารกจทมความจำเปน

นอย หรอไมจำเปนไปยงหนวยงานอน

2.2.2.2 ปรบปรงโครงสรางองคกรของสถาบนตำรวจ ใหมขนาด

Page 30: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

30

เลกกะทดรด และมความคลองตวในการปฏบตงาน

2.2.2.3 ปรบปรงระบบการบรหารจดการ และมเครองมอชวย

ทางการบรหาร เพอใหการดำเนนงานของตำรวจไทยเปนไปอยางมประสทธภาพ และ

ปราศจากอทธพลทไมชอบ ทงนจกตองพยายามใหประชาชนไดมสวนรวมในการ

บรหารดวย

2.2.2.4 พฒนาตำรวจไทยใหเปนไปในลกษณะทพงประสงค

กลาวคอ จกตองเปนตำรวจอาชพและมการปรบปรงทศนคต คานยม และ

พฤตกรรมของตำรวจ เพอใหตำรวจสามารถทจะปฏบตงานไดดวยความซอสตย

อดทน เสยสละ และเออประโยชนตอประชาชนไดอยางแทจรง

2.3 เพอใหสอดคลองกบวตถประสงคและเจตนารมณในอนทจะตอบ

สนองตอวสยทศน พนธกจ และปรชญาคานยมรวมของระบบตำรวจไทยดงกลาว

จำเปนอยางยงทจกตองพจารณาทบทวนบทบาทและภารกจของระบบตำรวจ กอน

ทจะพจารณาถงโครงสรางองคกรตำรวจไทยทพงจะเปน โดยจกตองพจารณาถาย

โอนพนธกจบางพนธกจทไมใชพนธกจหลกของตำรวจออกไป ทงนพนธกจหลก

ของตำรวจ ไดแก การพทกษ สนตสขและรกษาความสงบเรยบรอย รวมทงการ

ปองกนและปราบปรามอาชญากรรม ดงนนพนธกจอนทจกตองมการถายโอนไดแก

งานทะเบยน งานจราจร งานดบเพลง งานตำรวจปาไม ตำรวจรถไฟ ตำรวจ

ทางหลวง เปนตน

สำหรบพนธกจดานการสอบสวน สนตบาล ยาเสพยตด และนตวทยาศาสตร

รวมทงตรวจคนเขาเมองควรไดรบการถายโอนไปยงกระทรวงยตธรรม

2.4 โครงสรางองคกรตำรวจทพงจะเปน ม 2 ระดบดวยกน คอ ระดบชาต

และระดบจงหวด

องคกรตำรวจระดบชาต จะมการบรหารในรปของคณะกรรมการเรยกชอ

วา “คณะกรรมการตำรวจแหงชาต (National Police Commission)”

องคกรตำรวจระดบจงหวด อาจเรยก “คณะกรรมการตำรวจระดบจงหวด”

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 31: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

31

หรอ “คณะกรรม การยตธรรมและรกษาความสงบเรยบรอยระดบจงหวด” (Provincial

Police Commission) โดยมองคประกอบ เปนผแทนจาก 3 ฝายๆ ละ 5 คน คอ

ฝายราชการ ฝายประชาสงคม (เชน หอการคาจงหวด สภาอตสาหกรรมจงหวด

สภาทนายความฯลฯ) และฝายประชาชน ซงไดรบการเลอกตงโดยตรงจากประชาชน

โดยมกระบวนการสรรหาและคดเลอกบคคลตามบญชรายชอ (Name List) ดวย

คณะกรรมการตำรวจระดบชาตจำนวน 15 คน ประกอบดวย ผแทน

สวนราชการ 5 คน ผแทนผทรงคณวฒ 5 คน และผแทนคณะกรรมการตำรวจ

ระดบจงหวด ทมการคดเลอกกนเองอกไมเกน 5 คน

นอกจากน ภายใตองคกรคณะกรรมการตำรวจระดบจงหวดใน แตละ

จงหวดจะมองคกรตำรวจระดบอำเภอและระดบสถานตำรวจ ซงจะมการบรหารใน

รปคณะกรรมการดวยเชนกน

อนง ในแตละสถานตำรวจจะมจดแจงเหต (โดยใชชมชนเปนศนยกลาง) และ

ตำรวจปอมยามซงอยางนอยทสดในแตละหมบานจะม 1 ปอมยาม

2.5 ระบบและกระบวนการบรหารจดการตำรวจทพงประสงค ประกอบดวย

2.5.1 กระบวนการกำหนดนโยบายและแผน กลาวคอ องคกรคณะ

กรรมการตำรวจระดบชาต (N.P.C.) จะทำหนาทกำหนดทศทางนโยบายขององคกร

ตำรวจทงหมด โดยสำนกงานตำรวจแหงชาตซงมหนาทเปนสำนกงานเลขานการกจ

จะมหนาทในการนำนโยบายไปสการปฏบต ซงจะตองเนนในเรอง กระบวนการ

วางแผนกลยทธ

2.5.2 กระบวนการบรหารทรพยากรบคคล ซงจะตองเนนการพฒนา

กระบวนการตาง ๆ ดงน

- การวางแผนทรพยากรบคคล

- การสรรหาและคดเลอกบคคล

- การฝกอบรมและพฒนา

- คาตอบแทนและประโยชนอน

- ความปลอดภยและสขภาพ

- การประเมนผลการปฎบตงาน

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 32: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

32

2.5.3 การบรหารพสดและงบประมาณโดยเนนการกระจายไปสผ

ปฏบตงานอยางเพยงพอ

2.5.4 กระบวนการบรหารระบบขอมลขาวสารซงจะตองใหเกด

ประสทธภาพในการปฏบตงาน ทงขอมลสวนบคคลของตำรวจและขอมลพนท

ปฏบตการดวย

2.5.5 กระบวนการสบสวนและสอบสวนจะตองแยกจากกนอยาง

ชดเจน ทงนพนกงานสอบสวน จกตองเปนมออาชพทมความรความสามารถได

รบคาตอบแทนสงเปนพเศษ มความกาวหนาไมจำกด อาจไมจำเปนตองมขนยศ

หรอตำแหนงทางตำรวจขณะเดยวกนจกตองมการพฒนาเพอเพมพนศกยภาพทก

ระยะๆ นอกจากนน ยงตองมทรพยากรสนบสนนกระบวนการสอบสวนอยางเพยง

พออกดวย

2.6 คานยมและพฤตกรรมตำรวจไทยทพงประสงค คอ จะตองเปนตำรวจ

มออาชพ ทมคณลกษณะ สำคญตางๆ คอ

2.6.1 มคานยมทเนนประชาชนเปนศนยกลาง

2.6.2 มคานยมทซอสตยทงตอตนเอง ตอเพอนรวมงาน และวชาชพ

และตอสงคม และประชาชน

2.6.3 มคานยมทเนนคณภาพหรอ ประพฤตปฏบตทสอดคลองกบ

มาตรฐานของหนวยงาน มาตรฐานของวชาชพ และปทสถานของสงคม

2.6.4 มคานยมทเนนการเสยสละและความสมฤทธผล

2.6.5 มคานยมแหงการเรยนร โดยขวนขวายทจะเรยนร แสวงหาและรบ

รขอมลขาวสาร สนใจศกษา รวมทงแสวงหานวตกรรมใหมๆ อยตลอดเวลา

3. ขอเสนอแนะและการใชประโยชนจากการศกษาวจย

3.1 ยทธศาสตรสำคญในการปฏรปโครงสรางและระบบงานตำรวจ

3.1.1 แมวาระบบตำรวจไทยจะมความพยายามในการปฏรป

โดยมการปรบปรงเปลยนแปลง บทบาทภารกจและโครงสรางองคกรเรอยมา แต

โดยขอมลเชงประจกษปรากฏวาประชาชนยงไมพงพอใจตอบทบาทและภารกจ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 33: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

33

ของตำรวจ ฉะนนระบบตำรวจไทยจงยงคงตองมการปฏรปตอไป โดยจกตอง

พยายามทจะตอบสนองตอปญหาความตองการและความคาดหวงประชาชนได

อยางแทจรง อยางไรกดโดยเหตทโครงสรางและระบบงานตำรวจไทยยงเนนการ

รวมศนยอำนาจในสวนราชการ (แมในพระราชบญญตตำรวจแหงชาต พ.ศ.

2547 กตาม) ดงนนตำรวจสวนใหญจงยงคงเคารพและจงรกภกดตอผบงคบ

บญชาในสายงานตำรวจ โดยเฉพาะอยางยงในราชการบรหารสวนกลาง หาใชเคารพ

และจงรกภกดตอประชาชนแตประการใดไม ฉะนนความจำเปนทจะตองปฏรป

โครงสรางและระบบงานตำรวจ ดวยการกระจายอำนาจใหประชาชนไดมสวนรวม

อยางจรงจงทงในกระบวนการกำหนดนโยบายและแผน การดำเนนกจกรรมตางๆ

รวมทงมสวนรวมในการตดตามและประเมนผลการดำเนนการดวย

3.1.2 แมวาตำรวจจะรบผดชอบในบทบาทและพนธกจบางประการ

แตกใชวาตำรวจจะตองดำเนนการเองในทกพนธกจและกจกรรม เพยงแตจะตอง

แนใจวาพนธกจและกจกรรมบางประการนนจะตองถงมอประชากรสวนใหญ พนธ

กจและกจกรรมบางอยางอาจมอบใหภาคเอกชน หรอองคกรชมชนไดมสวนรวม

ในการดำเนนงานดวย อนง แมวาพนธกจและกจกรรมบางอยางทตำรวจจะตอง

ดำเนนการเองกอาจถายโอนใหทองถนเปนผรบผดชอบในการดำเนนงานได โดย

เฉพาะอยางยงกฎหมายรฐธรรมนญตงแต มาตรา 282-290 ไดเนนถงการกระจาย

อำนาจสวนทองถน และจากพระราชบญญตกำหนดแผนและขนตอนการกระจาย

อำนาจสการปกครองสวนทองถนทออกตามมาตรา 284 แหงกฎหมายรฐธรรมนญ

ไดเนนถงบทบาทอำนาจหนาทขององคการบรหารสวนทองถนในการจดบรการ

สาธารณะ โดยมการระบถงลกษณะ การถายโอนอำนาจสการปกครองสวนทอง

ถนในลกษณะตางๆไวดวย

3.1.3 โดยหลกการแลวโครงสรางองคกรและระบบงานตำรวจ จำตอง

ปรบใหมตามบทบาทภารกจทเปลยนแปลงไป โดยจะตองมขนาดเลก กะทดรด ม

สายการบงคบบญชาทสนและแคบลง และมอสระคลองตวในการบรหารจดการ

แตจากการศกษาโครงสรางองคกรตำรวจไทย ปรากฏวามบทบาทภารกจมากมาย

ทงทจำเปนและไมจำเปน การขยายตวของโครงสรางองคกรตำรวจเปนไปอยาง

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 34: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

34

กวางขวาง ทงการขยายตวเชงแนวดงและแนวราบ โครงสรางองคกรตำรวจไทยจง

มขนาดใหญ เทอะทะ อยอาย มกำลงคนมากเกนความจำเปน มตำรวจระดบยศ

นายพลทปฏบตงานสนบสนนเปนจำนวนมาก (คาดวามไมตำกวา 300 - 400

ตำแหนง)

รฐบาลภายใตการนำของ พ.ต.ท. ดร.ทกษณ ชนวตร ไดรเรมและเอาจรง

เอาจงในการปฏรประบบราชการ เปนผลใหเกดบรรยากาศทสงคมไดตระหนกถง

ความจำเปนทตองปฏรประบบงานตำรวจอยางขนานใหญและเปนระบบทงน

ทศทางการปฏรประบบราชการของรฐบาล ไดเนนถงการแบงอำนาจไปยงผวา

ราชการจงหวดแบบบรณาการ (หรอทเรยกวา ผวา CEO) ซงนาจะเอออำนวยให

เกดบรรยากาศการทำงานเชงบรณาการทกภาคสวน ทมเอกภาพในระดบจงหวดได

เปนอยางด ซงนาจะรวมถงการบรณาการระบบงานตำรวจในระดบจงหวดดวย

3.1.4 ขอมลจากการวจยเชงสำรวจนนไดพสจนยนยนเปนอยางดวา

ระบบงานตำรวจไทยมความลกลน และเลอกปฏบตอยมาก ยงขาดความ โปรงใส

เปดเผย และตรวจสอบไดฉะนน กลไกการปฏบตงานของตำรวจไทยจงควรเปด

โอกาสใหประชาชนไดมสวนรวมในกระบวนการตรวจสอบ เพอใหเกดธรรมาภบาล

(Good Governance) ของระบบงานตำรวจอยางจรงจงตอไป

3.1.5 ภายใตกระแสโลกาภวฒน บรการสาธารณะทอยในความรบผด

ชอบของตำรวจพงเปนไปเพอสองตอบตอปญหาความตองการและความคาดหวง

ของประชาชนกลาวคอเปนบรการทดมคณภาพไดมาตรฐาน มความสะดวกรวดเรวใน

การใหบรการ รวมทงเปนบรการทประชาชนเสยคาใชจายทนอยทสด ดงนนทศทาง

การปฏรปโครงสรางและระบบการใหบรการแกประชาชน จงควรเนนทสถานตำรวจ

ซงเปนจดบรการทมความสำคญและใกลชดกบประชาชน โดยพงประกอบดวยจด

แจงเหตทมชมชนเปนศนยกลางและมตำรวจปอมยามอยในชมชนระดบหมบาน

ซงอยางนอยทสด ในแตละหมบานควรจะม 1 ปอมยาม

3.2 ปจจยสำคญในความสำเรจของการปฏรปโครงสรางและระบบงาน

ตำรวจไทย ไดแก

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 35: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

35

3.2.1 แมวาสมฤทธผลของกระบวนการปฏรประบบราชการใดๆ

กตามจกตองอาศยการรเรม และการนำการเปลยนแปลงจากกลไกภายในองคกร

เปนสำคญ แตกอาจไมเปนจรงสำหรบการปฏรปโครงสรางและระบบงานตำรวจไทย

อนเนองจากวฒนธรรมและกลไกการทำงานของตำรวจทอาจฝงรากลกในวงการ

ตำรวจและ อาจเปนแรงตานการเปลยนแปลงได ดงนน จงเปนความจำเปนทจะตองม

รฐบาลทมความมนคงและมเสถยรภาพมากพอ รวมทงเอาใจใสอยางจรงจงทจะ

ปฏรประบบตำรวจไทย

3.2.2 ทศทางนโยบายและเปาหมายของการปฎรปโครงสราง และการ

ระบบงานตำรวจจะตองมชดเจนทงในดาน เนอหาสาระกระบวนการและขนตอน

ของการปฏรป

3.2.3 มขาราชการกลมกาวหนา นกศกษา และประชาชน ใหความ

สนใจและตระหนกถงความจำเปนทจะตองมการปฏรปโครงสรางและระบบงาน

ตำรวจทงนเพอจะใหเกดความคดรเรม และเปนพลงสำคญในการกระตนและผลก

ดนใหเกดความสำเรจของการปฏรปโครงสรางและกลไกการปฏบตงานของตำรวจ

3.2.4 จะตองมกลไกทมประสทธภาพในการตดตามตรวจสอบ และ

ประเมนผลนโยบายการปฏรปโครงสรางและระบบงานตำรวจไทย

3.2.5 จะตองมทรพยากรทจำเปนในการสนบสนนการปฏรปโครงสราง

และระบบงานตำรวจ โดยเฉพาะอยางยงสำหรบการศกษาคนควาวจย เพอใหไดมา

ซงขอมลขาวสารทมคณภาพ มความสมบรณทกตอง ทนกาลและมความหมาย

3.3 ขอเสนอแนะเกยวกบการศกษาวจยในอนาคต

3.3.1 ดงทไดกลาวมาแลววา “แมวาตำรวจจะรบผดชอบในบางพนธกจ

หรอบางกจกรรม กใชวาตำรวจจะตองดำเนนการเองเสมอไป เพยงแตจะตอง

มนใจวาพนธกจหรอกจกรรมทจะดำเนนการนนไดตกถงมอประชาชนไดอยาง

แทจรง ทงนอาจจะมอบหมายใหภาคเอกชนหรอภาคประชาชนเปนผรบผดชอบ

ในการดำเนนงาน...”

ดงนน จงควรจะมการศกษาคนควาวจยเกยวกบกลยทธและรปแบบ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 36: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

36

การมสวนรวมกบประชาชน ในการพทกษความมนคงปลอดภยในชวตและทรพยสน

รวมทงการรกษาความสงบเรยบรอยของบานเมอง

3.3.2 สงเสรมและสนบสนนใหมการศกษาคนควาวจย เกยวกบการ

ปฏรประบบตำรวจไทยกนอยางกวางขวางทงในระดบภาพรวม (Macro) และภาพยอย

(Micro) ซงขอเสนอหวขอการวจยทนาสนใจหวขอหนงไดแก “กลยทธในความ

สำเรจของการปฏรประบบตำรวจไทย”

สงหาคม 2548

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 37: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

37 วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

กลยทธการนำนโยบายไปสการปฏบต : กรณศกษาการปรบโครงสรางกองทพบก

Page 38: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

38 วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

กลยทธการนำนโยบายไปสการปฏบต : กรณศกษาการปรบโครงสรางกองทพบก

พลโท ดร.ประสารโชค ธวะนต*

บทนำ

เมอทศวรรษทแลวไดเกดปรากฎการณวกฤตการณเศรษฐกจขนใน

ประเทศไทยอนเนองมาจากการโจมตคาเงนบาทใน 2 กรกฎาคม 2540 จากกลม

มหาอำนาจทางการเงนระดบโลก มใชแตประเทศไทยเทานนทไดรบความเสยหาย

อยางหนกถงขนธนาคารและสถาบนทางการเงนมากมายตองถกปดตวลง นกธรกจ

ลมละลาย คนตกงานนบแสนคน ประเทศในเอเชยอกหลายประเทศตางกไดรบผล

กระทบกนทวหนา ประเทศทมนโยบายทยดหยนทางการเงนกไดรบผลกระทบนอย

ประเทศทไมมภมคมกนกจะไดรบความเสยหายเชนกน

อนโครงสรางกองทพบกแตเดมมาเคยมทรวดทรงปรามดทแขงแกรงดงภผา

สงผลใหกองทพบกไทยมแสนยานภาพมากทสดในภมภาคยานน ครนโลกเขาส

ยคสงครามเยน ภยคอมมวนสตคกคามประเทศไทยทเคยมแตความสงบสขในรป

สงครามนอกแบบมใชการยกทพเขามาอยางเปดเผยเหมอนยคทไทยรบกบพมา แต

เปนการรบกบพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทยซงกเปนคนไทยทนยมลทธ

คอมมวนสตจงตองการเปลยนประเทศไทยใหเปนประเทศคอมมวนสตในชวงป

พ.ศ. 2508-2523 กองทพบกจงมความตองการทหารระดบผนำหนวยขนาดเลก

ซงไดแกนายทหารชนสญญาบตรยศรอยตรถงรอยเอกและนายทหารชนประทวน

เปนจำนวนมากเพอสงไปรบตามปาเขาในทกภาคของประเทศไทยรวมทงสงไปส

รบในสงครามเวยดนามและประเทศในอนโดจนอกดวย

* อาจารยประจำหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาผนำทางสงคม ธรกจและการเมอง

มหาวทยาลยรงสต

Page 39: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

39 วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

เมอสงครามสนสดลง กองทพบกไมสามารถลดกำลงพลลงไดทนททนใด

เนองจากทงนายทหารสญญาบตรและนายทหารชนประทวนเนองเปนขาราชการท

ตองรบราชการจนเกษยณอายเมออายครบ60ปบรบรณ กำลงพลทสามารถปลด

ออกไปไดคอพลทหารเทานน แมจะประสบปญหาวกฤตเศรษฐกจไดรบงบประมาณ

นอยลงกไมสามารถปลดกำลงพลออกอยางบรษทหางรานตางๆได กองทพบกตอง

แกปญหาดวยการผลตนกเรยนนายรอยและนกเรยนนายสบลดลงเพอแกปญหาดง

กลาว จนกำลงพลในระดบปฏบตการขาดแคลน เพราะภารกจของทหารไมไดลดลง

ตามงบประมาณแตกลบเพมขนตามบทบาทของทหารทเพมขน นายทหารระดบชน

นายพนทเปนผบงคบบญชาและวางแผนในระดบยทธการมเปนจำนวนมากเพราะ

ขนมาจากชนนายรอยไดรบการเลอนชนเรวแตไมสามารถเลอนชนเปนนายพลได

เรวเพราะตำแหนงนายพลมนอยกวานายพน กำลงพลจงมาคงอยตรงกลางมาก

ทำใหทรวดทรงโครงสรางกำลงพลของกองทพบกจงขยายออกตรงกลางคลายรป

หาเหลยม จงตองใชกลยทธการลดกำลงพลและปรบโครงสรางกองทพบกซงตอง

ใชระยะยาวในการปฏบต

วตถประสงคของการวจย เพอศกษาผลสำเรจของการปฏบตการลดกำลงพลและปรบโครงสราง

ตามแผนยทธศาสตรของกองทพบก และเพอศกษาการปฏบตราชการของหนวย

งานของรฐตามการจดการเชงกลยทธ(Strategic Management)

ขอบเขตการวจย หวงระยะเวลาทำการวจยและเกบขอมลในพ.ศ. 2543-2544 ซงเปนแผน

ระยะสนของแผนการลดกำลงและปรบโครงสรางกองทพบกซงประกอบดวยแผน

ระยะสน ปานกลางและระยะยาวใชระยะเวลาประมาณ 10 ปขนไป

ขอบเขตทางวชาการการบรหารการพฒนาวาดวยวชาการบรหารเชงกลยทธ

(Strategic Management) มาเปนรปแบบเปรยบเทยบกบการบรหารราชการ

ของกองทพบก

Page 40: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

40 วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชนทราบผลดและขอจำกดของการปฏบตตาม

แผนยทธศาสตรและนำไปปรบปรงประสทธภาพและประสทธผลของการปฏบต

ตามนโยบายของรฐบาลและ

สงเสรมการวจยเชงคณภาพและกรณศกษาใหแพรหลายมากขน

ระเบยบวธวจย

ใชการวจยเชงคณภาพ แบบกรณศกษาของ ครสต มทเชลและคณะ

(2000)(Christie Michael et al [on line])

กรอบแนวคดในการศกษา ใชโมเดลหรอตวแบบ การจดการเชงกลยทธ ของ เฟรด อาร เดวด (2000)

มาเปนกรอบการศกษาเปรยบเทยบการลดกำลงพลและปรบโครงสรางกองทพบก

Page 41: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

41 วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

ภาพท 1 การปฏบตการการจดการเชงกลยทธ : ปรบปรงจาก เฟรด อาร เดวด (2000)

! !"#$"%&'()*+,-"./#0

$1/2*3#4.%503#46738

(9):")

!"#&:;%<=:+#1>)"!#

!"#61?!"#5$"<@1?&)A%

!"#:##6:95#%.#A"%!1:)*+,-"./#0

!"#3#1:95#%.#A"%&B4!"#3#1:3#*%#4::

!"#CDE;=<'B%"( &B4!"#6;")!1:)*+,-"./#0

!"#61?!"#!"#/;=/A"(!"#C3B8;)(&3B%

!"#.#A"%$1F(,##<.(1:.(*()*+,-"./#0

#.#A"%$1F(,##<.(1:.(*()

5$"<.7C#G6H(!"#3IJ:1/J!"#

B?!7B1%

&B4!"#3#1:95#%.#A"%

!"#3#4C<J('B)*+,-"./#0

Page 42: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

42

วธดำเนนการวจย

ใชการวจยเชงคณภาพแบบกรณศกษา โดยการศกษาจากกองทพบก แบง

ออกเปนสามกลม/กรณคอ

กรณศกษาท 1 หนวยบญชาการสงครามพเศษ (หนวยพลรม) มหนวยใน

บงคบบญชา2กองพลรบพเศษ ถกปรบลดลงเหลอเพยง 1 กองพลรบพเศษ (ดวยวธ

การไมบรรจกำลงพลในหนวยทถกปดและสามารถบรรจคนลงไปใหมไดทนทเมอ

เกดภาวะสงคราม)

กรณศกษาท 2 กรมยทธการทหารบก (หนวยวางแผนดานยทธการและ

การฝก) และศนยอำนวยการสรางอาวธกองทพบก(ถกปรบออกจากกองทพบกไปอย

สำนกงานปลดกระทรวงกลาโหม)

กรณศกษาท 3 กรมกำลงพลทหารบก (หนวยวางแผนดานกำลงพล)

การศกษาใชวธการวจยเอกสาร การสงเกต และการสมภาษณเชงลก (In-

depth interview) โดยมผใหขาวสารสำคญจำนวน 15 คน แลวนำขอมลมา

วเคราะหโดยใช 3 กรณศกษาบนพนฐานของหนวยงานทเกยวของดงน

กรณศกษาท 1 ศกษาการลดกำลงพลและการปรบโครงสรางซงเปาหมาย

การดำเนนการไดกำหนดโดยผบงคบบญชาและฝายอำนวยการของหนวย

บญชาการสงครามพเศษ

กรณศกษาท 2 ศกษาการวางแผนและการกำกบดแลการปรบโครงสราง

โดยเจากรมและฝายอำนวยการกรมยทธศกษาทหารบก รวมทงการโอนศนย

อำนวยการสรางอาวธกองทพบกไปสงกดสำนกงานปลดกระทรวงกลาโหมโดยผ

บญชาการและฝายอำนวยการศนยอำนวยการสรางอาวธกองทพบก

กรณศกษาท 3 ศกษาการวางแผนและการกำกบดแลการลดกำลงพลโดยเจากรม

และฝายอำนวยการกรมกำลงพลทหารบก

การวเคราะหขอมลสวนราชการหลกของกองทพบกทเกยวของโดยตรง

กบการปฏบตการลดกำลงพลและปรบโครงสรางกองทพบกตามแผนยทธศาสตร

ระยะสน(พ.ศ.2543-2544) แบงออกเปน4ขนตอนคอ

1. การวเคราะหขามกรณศกษา (Cross-case Analysis)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 43: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

43

2. การวเคราะหกลม (Group Analysis)

3. การวเคราะหกลมรวม (Cluster Analysis)

4. การเปรยบเทยบและการปรบการปฏบตอยางถกตอง (Set Comparison

and Taking Corrective Actions)

ผลการวเคราะหการอภปรายผลและขอเสนอแนะ การวเคราะหตามกรณศกษา ม 4 ขนตอนดงน

ขนตอนท 1 การวเคราะหขามกรณศกษา (Cross-case Analysis)แสดง

คณลกษณะของการลดกำลงพลและการปรบโครงสราง 9 คณลกษณะใน 3 กรณ

ศกษา และการวเคราะหมดงน

ตารางท 1 ผลการวเคราะหขามกรณศกษา

ลำดบ

1

2

3

4

5

6

7

8

9

ลกษณะการปรบโครงสราง

ประสบการณการลดกำลงพล

ยทธศาสตร

เผชญกบการเปลยนแปลงอน

การเกยวของของผบงคบ

หนวยรอง

การเยยวยาจากผลกระทบ

ของผบงคบบญชา

เงอนไขการตอตานการ

เปลยนแปลง

การกระทบตอ

พฤตกรรมของหวหนาหนวย

การมองของหวหนาตอการ

ปรบโครงสราง

การจดการของหวหนา

กรณศกษาท 1

ไมม

มการจดการความขดแยง

มการลดกำลงและ

การปรบโครงสราง

มความวตกตอบทบาท

และการบรรลภารกจ

เงอนไขทางภมศาสตร

และการเยยวยา

การรวมการทำใหลาชา

นศส.เปนหนวยงานแรกทลด

กำลง และปรบโครงสราง

มการสอสารทดกบ

กรณศกษาท 2

มการเชอมโยงโครงสราง

กบยทธศาสตร

เผชญกบการเปลยนแปลง

นอยกวา

ไมมความวตก

มนอย

ไมมเงอนไข

สอดคลองกน

ลดระดบความพรอมรบ

กลบไปสการสงเคราะห

งาน (Workload Synthesis)

กรณศกษาท 3

ไมม

มการลดยศของตำแหนง

ระดบหมวดกองรอย

เผชญกบการ

เปลยนแปลงนอยกวา

มบาง

มนอย

เงอนไขของแนวทาง

Career Path

สนบสนน

ลดหนวยเสนารกษใน

กองพลทหารมา

มการโยกยายตามแผน

การคนพบ

ไมมประสบการณไมเพยงพอ

การปฏบตมความ

ยากลำบากมากกวาทคาด

ไมมการเปลยนแปลงอน

นอกเหนอจากการลด

กำลงพล และการ

ปรบโครงสราง

มความวตกในบทบาท

และความสามารถในการ

บรรลภารกจ

มการเยยวยานอย

คาดวาจะมการ

ตอตานบาง

ตองการกระจายงาน

มทศนคตเชงบวก

และขดความสามารถของคน

บรรลแผนและสงเคราะห

การงานใหม

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

นศส.

Page 44: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

44

ขนตอนท 2 การวเคราะหกลม (Group Analysis) ของการปฏบตการลดกำลง

พลและการปรบโครงสรางกองทพบกในระยะสน ปพทธศกราช 2543-2544 กระทำ

โดยการเอาปจจย9ประการทนำไปสความสำเรจของการปฏบตการมาจดกลมวามอย

ในกรณศกษาใด ตามตารางท 2

ตารางท 2 การวเคราะหกลมการปฏบตการลดกำลง และการปรบโครงสราง

กองทพบก

ขนตอนท 3 การวเคราะหกลมรวม (Cluster Analysis) มการแบงออกเปน 3

กลมรวม ตามตารางท 2

1. กลมรวมท 1 (Cluster 1) ม 2 ปจจย คอ วตถประสงคประจำป

(Annual Objectives) และนโยบาย (Policies) ใน 3 กรณศกษา

2. กลมรวมท 2 (Cluster 2) ม 4 ปจจยคอการจดการความขดแยง,การ

บรรจบยทธศาสตรกบโครงสราง,การปรบโครงสรางและการจดการการตอตาน

การเปลยนแปลงพบในกรณท 1 และกรณศกษาท 2

3. กลมรวมท 3 (Cluster 3) ม2 ปจจย คอ การมอบทรพยากร พบใน

ปจจย

วตถประสงคประจำป

นโยบาย

การแบงมอบทรพยากร

การจดการความขดแยง

การบรรจบยทธศาสตรกบโครงสราง

การปรบโครงสราง

การเชอมโยงผลงานและการจายกบยทธศาสตร

การจดการการตอตานความเปลยนแปลง

การสรางวฒนธรรมสนบสนนยทธศาสตร

กรณศกษาท 1

a

a

a

a

a

a

-

a

-

กรณศกษาท 2

a

a

-

a

a

a

-

a

-

กรณศกษาท 3

a

a

-

-

-

-

-

-

a

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 45: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

45

!

!"#$#%&'()*+,-./0"12#3

!"#4"56*),-./0"12#3

4728-$#%1593$#%:;$<

)=,>",

!"#6>?5'@>.#7A,"!#

!"#:7B!"#94"'C7B6,D5

!"#>##:>=9#51#D"5!7>,-./0"12#3

!"#$#7>=9#51#D"56+%!"#$#7>$#-5#%>>

����������

����������

����������

��

����������

���������!!"#&EF?@'*+5") 6+%!"#:?",!7>,-./0"12#3

!"#:7B!"#!"#2?@2D")!"#&$+<?,)6$+5

!"#1#D"547G)/##'1)7>1)-),-./0"12#3

#1#D"547G)/##'1)7>1)-),

กรณศกษาท 1 และปจจย การสรางวฒนธรรมสนบสนนยทธศาสตร พบในกรณ

ศกษาท 3

ขนตอนท 4 การเปรยบเทยบการวเคราะหกลมรวม (Cluster) และกลม (Group )

และการแกไข ตามภาพท 2

ผลการวเคราะห พบวา ความสำเรจในการปฏบตการลดกำลงพลและ

การปรบโครงสรางแบงออกเปน 4 ระดบ คอ ระดบมาก 2 ปจจยระดบปานกลาง

4 ปจจย ระดบนอย 2 ปจจย และไมประสบผลสำเรจ 1 ปจจย สรปความสำเรจในการ

ปฏบตการลดกำลงพลและการปรบโครงสรางกองทพบกอยในระดบปานกลาง

ภาพท 2 ความสำเรจของการปฏบตการลดกำลงพลและการปรบโครงสรางกองทพบก

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

ความสำเรจในการปฏบตการ ลดกำลง

และการปรบโครงสราง

Page 46: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

46

หมายเหต เสนทบ หมายถง ความสำเรจในการปฏบตการใน ระดบมาก

เสนเดยว หมายถง ความสำเรจในการปฏบตการลดกำลงพลใน ระดบ

ปานกลาง

เสนประ หมายถง ความสำเรจในการปฏบตการลดกำลงพลใน ระดบนอย

เสนประลอมรอบ การเชอมโยงผลงานและการจายกบยทธศาสตร หมายถง

ไมประสบความสำเรจ ผลการวเคราะหจากขนตอนขามกรณศกษาพบวา ประสบการณ

ในการลดกำลงพลและการปรบโครงสรางมคอนขางนอยจงทำใหการปฏบตการดง

กลาวเปนไปดวยความยากลำบากมากกวาทคาดไวและไมนำไปสการเปลยนแปลงอน

ผบงคบหนวยระดบกลางทปฏบตการมความวตกเกยวกบบทบาทและการบรรล

ตามยทธศาสตรการปรบโครงสราง ผใตบงคบบญชาทไดรบผลกระทบไดรบการเยยวยา

นอยกวาทควรจะเปน นอกจากนทศนคตของผบงคบบญชาทมตอการปรบโครงสราง

เปนไปในทางบวก และเนนไปสการสงเคราะหภาระงาน (Workload Synthesis)

ผลการวเคราะหกลม(Group Analysis) พบวากรณศกษาท 1 ใชปจจยท

นำไปสความสำเรจของการปฏบตการ 7 ปจจยใน 9 ปจจย กรณศกษาท 2 ใช 6

ปจจยใน 9 ปจจย และกรณศกษาท 3 ใชเพยง 3 ปจจยจาก 9 ปจจย ดงนน การ

วเคราะหกลมอาจสรปไดวา ความสำเรจของการปฏบตการปรบโครงสรางในกรณ

ศกษาท 1 ประสบผลสำเรจมาก กรณศกษาท 2 ประสบความสำเรจ และกรณ

ศกษาท3 ประสบความสำเรจนอย

ผลการวเคราะหการรวมเปนกลม (Cluster) การรวมเปนกลมท 1

กองทพบกประสบผลสำเรจดานการกำหนดวตถประสงคประจำป และนโยบายใน

สามกรณศกษาในระดบมาก สวนการรวมเปนกลมท 2 นน กรณศกษาท1และ

กรณศกษาท 2 ประสบความสำเรจในดาน การจดการความขดแยง, การบรรจบ

ยทธศาสตรกบโครงสราง, การปรบปรงโครงสรางและการรอปรบระบบ, การจดการ

การตอตานการเปลยนแปลง ในขณะทกรณศกษาท3 ไมประสบผลสำเรจเนองจาก

ไมมปจจยดงกลาว นอกจากนการวเคราะหการรวมเปนกลมท 3 พบวา กรณ

ศกษาท 1 มปจจยในเรอง การแบงมอบทรพยากร ในขณะทกรณศกษาท 2 และ 3

ไมมปจจยการแบงมอบทรพยากร อยางไรกตาม กรณศกษาท 3 กลบม ปจจยใน

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 47: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

47

เรอง การสรางวฒนธรรมสนบสนนยทธศาสตรแตเพยงกรณศกษาเดยว

ผลการเปรยบเทยบและการปรบการปฏบตใหสอดคลองกบโครงสรางทางวชา

การ แมวาผลการวเคราะหการปรบโครงสรางมแนวโนมประสบผลสำเรจในระดบด

แตเมอวเคราะหการลดกำลงพลแลวทำไดนอยกวาแผนยทธศาสตรทวางไว

เนองจากสมมตฐานการลดกำลงพลนำเอาแนวทางมาจากภาคเอกชน ซงสวน

ราชการตองปฏบตตามกฎหมายทใหขาราชการรบราชการจนถงอาย60ปบรบรณ

การลดกำลงพลจะกระทำไดดวยการจงใจใหเกษยณกอนกำหนดเทานน โครงสราง

องคกรของมนซเบอรก (Minsberg, 1983)แบงองคออกเปน 5 สวน คอ สวน

ยทธศาสตร (Strategic Apex) หรอสวนบญชาการทอยสวนบนขององคกร สวนท

ตำลงมากลางเรยกวาหนวยรอง (Middle Line) ซงมสวนขางเคยงอกสองหนวยคอ

สวนสนบสนน (Support Staff) และสวนเทคโนโลย (Techno structure) สวนฐาน

ขององคกรเรยกวาสวนปฏบตการ (Operating Core) ถาจะเปรยบเทยบกบสวน

ราชการกองทพบก สวนบนคอ กองบญชาการกองทพบก สวนกลางคอระดบ

พนทหรอกองทพภาค สวนฐานคอหนวยระดบกองพลและหนวยสนบสนนและ

หนวยเทคโนโลยจะอยระดบเดยวกบสวนกลาง ดานการปรบปรงกระบวนการ

ปฏบตราชการใหมความคลองตวควรกระจายอำนาจการตดสนใจไปทระดบกลาง

และปรบปรงระเบยบขอบงคบตลอดจนกฎหมายทลาสมยใหลดขนตอนลงใหมาก

ทสดสงตางๆเหลานใหกระทำกอนการปรบโครงตามแผนยทธศาสตรการปรบ

โครงสรางในขนตอไป ในเวลาเดยวกนหนวยดานการศกษาตองเพมศกยภาพให

กบกำลงพลและพฒนาหลกนยม หนวยทางเทคโนโลย วจยและพฒนาเพอให

สามารถจดหาอาวธยทโธปกรณสำหรบสงครามในอนาคตตอไป

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 48: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

48

บรรณานกรม

1.Major General Prasanchoke Thuvanuti, (2006), The Implemetation of

Downsizing of the Royal Thai Army, Dissertation of the National

Institute of Development Admistration, Bangkok.

2. David, Fred r, (1999). Strategic Management : Concepts & Cases. Upper

Saddle Riverm, New Jersey : Practice Hall International, Inc.

3. Gargan, John J, (1999). To Okland a Nation : an Overview of Downsizing

and the U.S. Military Management 2, 3, Special Issue : pp 221-232.

4. Charistie, Micharl et al {Online} (2000). Implementation of Realism Case

Study Research Methodology available at http://www.shaer.uca.edu/

research/2000/ICB/ptz/068CHR.PDF.

5. Bokhavi, EAS. [online] (1999). The New-Era German Army-A Profile.

The German Defense Production & Sales, available at http:///

www.defensejournal.com/jum99/government.heml

6. Tiershy, Ronald. [online] (1999). French Military Reforms and Strategy,

available at http://wwww.ndu/inss/strform/form94.html

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 49: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

49

ภาวะผนำและจรยธรรมสำหรบนกบรหาร

วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

Page 50: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

50

ภาวะผนำและจรยธรรมสำหรบนกบรหาร

ดร.บญเลศ ไพรนทร

เปนทเขาใจกนแลววาความสำเรจหรอความลมเหลวขององคการ สงคม

และประเทศชาตนน มกจะขนอยกบผนำวาจะมความรความสามารถ ทกษะ คณธรรม

และจรยธรรมมากนอยเพยงใด ไมวาจะเปนบรษทยกษใหญอยางบรษท เอนรอน

(Enron) หรอ เวรลคอม (WorldCom) ทตองลมครนลงมาอยางไมเปนทา และได

สงผลกระทบอยางรนแรงกบนกลงทนทวโลก ทำใหพนกงานของบรษทเหลานน

ตกงานหลายหมนคน และตองสญเสยรายไดและสวสดการทคาดวาจะไดรบหลง

เกษยณจากงานอยางมากมายมหาศาล ทงนเพราะนกบรหารตงแตระดบคณะ

กรรมการบรหารและกรรมการผจดการใหญขาดไรซงคณธรรมและจรยธรรม คดโกง

ฉอฉล และคอรปชนทกรปแบบนนเอง

Achua และ Lussier (2010 : 4) ไดกลาวถงความสำคญของภาวะ

ผนำไวอยางนาฟงดงตอไปน

“ความสำเรจในอาชพของแตละคนและชะตากรรมขององคการ มกจะถก

กำหนดโดยพฤตกรรมทมประสทธผลของผนำ” และ “ความลมเหลวของบรษทเอน

รอน และ เวรลคอม ไดชใหเหนตวอยางของผนำทประสบความลมเหลวและในทสด

กถกปลอดออกจากตำแหนง ซงอาจไดแก Gary Forsee แหงบรษท Spring Nextel

หรอ Angelo Mozilo แหงบรษท Countrywide Financial หรอ Charles

Prince แหงบรษท Citigroup หรอ Stan O’neal แหงบรษท Merrill Lynch

เปนตน

วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

* อดตสมาชกวฒสภา จงหวดฉะเชงเทรา

อาจารยประจำ มหาวทยาลยกรงเทพธนบร

Page 51: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

51

สวนบรษททประสบความสำเรจเพราะมผนำทเกงและด ซงอาจไดแก William

Gates ในฐานะประธานบรษท Microsoft หรอ Alan Greenspan ในฐานะ

ประธาน US Federal Reserve หรอ Lee Iacocca อดต Chief Executive

Officer of Chrysler หรอ Muhammad Yunus ในฐานะผกอตง Grameen Bank

(Pandya and Shell, 2005 : xiii-xv)

ความหมายของภาวะผนำ

Peter Drucker ใหความหมายของคำวา ภาวะผนำไวดงน “ภาวะผนำ

เปนการยกระดบวสยทศนของมนษยใหสงขน เปนการยกระดบผลงานของมนษยให

สงกวามาตรฐานทกำหนดไว เปนการพฒนาบคลกภาพใหอยเหนอขอจำกดของ

มนษยตามปกต” (Drucker, 1954 : 159 - 160)

Filley และ House พยายามแยกภาวะผนำกบผนำใหเหนอยางเดนชด

ดงน “ภาวะผนำเปนกระบวนการทบคคลแสดงอทธพลเหนอสมาชกของกลม สวน

ผนำนนเปนบคคลทมอำนาจเหนอผอน ซงเปนผใชอำนาจเพอวตถประสงคทจะ

แสดงอทธพลเหนอพฤตกรรมของผอนนนเอง” (Filley and House, 1969 :

391)

ทฤษฎภาวะผนำ (Theories of Leadership)

ภาวะผนำตามคณลกษณะของผนำ (Trait Leadership)

ทฤษฎเหลานเชอวาภาวะผนำทมประสทธผล (effective leadership) จะตอง

มคณลกษณะประจำตวของผนำบางประการ ดงน

1. มความเฉลยวฉลาด (intelligence)

2. มความตนตวอยเสมอ (alertness)

3. มความเขาใจเรองใด ๆ อยางลกซง (insight)

4. มความรบผดชอบ (responsibility)

5. มความคดรเรมสรางสรรค (initiative)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 52: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

52

6. มความอดทนไมยอมแพงาย ๆ (persistence)

7. มความเชอมนในตนเองสง (self - confidence)

8. มความสามารถในการเขาสงคม (sociability)

9. มความสามารถในการโนมนาวจตใจผอนสง (persuasiveness)

10. มบคลกภาพทด (appearance) (Achua & Lussier, 2010 : 26-60)

ภาวะผนำตามพฤตกรรมของผนำ (Behavioral Leadership)

เนองจากทฤษฎภาวะผนำตามคณลกษณะของผนำไมสามารถใหคำตอบไดทงหมด

การศกษาคนควาวจยเกยวกบภาวะผนำจงเปลยนไปใหความสนใจพฤตกรรมของ

ผนำมากขน

1. ภาวะผนำตามพฤตกรรมทวจยในมหาวทยาลยไอโอวา (University

of Iowa Research of Leadership Behavior or Style) ไดแบงภาวะผนำออก

เปน 3 แบบ คอ

1.1 ภาวะผนำแบบเผดจการ (Autocratic Leadership)

1.2 ภาวะผนำแบบเสรนยม (Laissez-Faire Leadership)

1.3 ภาวะผนำแบบประชาธปไตย (Democratic Leadership)

2. ภาวะผนำตามพฤตกรรมทวจยในมหาวทยาลยโอไฮโอ (Ohio State

University Research of Leadership Behavior or Style) การวจยครงนนไดแบง

พฤตกรรมของผนำไว 2 มต ใหญ และ 4 แบบยอย ดงน

2.1 พฤตกรรมของผนำ 2 มต มดงน

2.1.1 พฤตกรรมทเนนหรอใหความสำคญกบความสำเรจของ

งาน (initiating structure behavior) และ

2.1.2 พฤตกรรมทเนนหรอใหความสำคญกบการสนอง ความ

ตองการและการสรางความสมพนธทดกบผอน (consideration behavior)

2.2 พฤตกรรมของผนำ 4 แบบ มดงน

2.2.1 พฤตกรรมทใหความสำคญกบงานและความสำคญกบ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 53: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

53

คนอยในระดบตำทงค (low structure and low consideration)

2.2.2 พฤตกรรมทใหความสำคญกบงานอยในระดบสงแตใหความ

สำคญกบคนอยในระดบตำ (high structure and low consideration)

2.2.3 พฤตกรรมทใหความสำคญกบงานอยในระดบตำแตใหความ

สำคญกบคนอยในระดบสง (low structure and high consideration)

2.2.4 พฤตกรรมทใหความสำคญกบทงงานและคนอยในระดบสง

ทงค (high structure and high consideration)

3. ภาวะผนำตามพฤตกรรมทวจยในมหาวทยาลยมชแกน (Michigan State

University Research of Leadership Behavior or Style) การวจยครงนนไดแบง

พฤตกรรมของผนำไว 2 แบบ ดงน

3.1 พฤตกรรมทเนนหรอใหความสำคญกบความสำเรจของงาน (job -

centered behavior) ซงเนน 2 เรอง ดงน

3.1.1 เนนความสำเรจของงานตามเปาหมาย (goal emphasis)

3.1.2 เนนการอำนวยความสะดวกเพอใหงานสำเรจตามเปาหมาย

(work facilitation)

3.2 พฤตกรรมทเนนหรอใหความสำคญกบพนกงาน (employee - centered

behavior) ซงเนน 2 เรอง ดงน

3.2.1 เนนภาวะผนำทใหการสนบสนนพนกงาน (supportive

leadership)

3.2.2 เนนการอำนวยความสะดวกในการมปฏสมพนธกบพนก

งาน (interaction facilitation)

4. ภาวะผนำตามพฤตกรรมทวจยในมหาวทยาลยเทกซส (University

of Texas Research of Leadership Grid) การวจยครงนนไดแบง

พฤตกรรมของภาวะผนำออกเปน 2 มต และ 5 แบบ ดงน

4.1 ภาวะผนำออกเปน 2 มต ดงน

4.1.1 ภาวะผนำทใหความสำคญกบงาน (concern for task)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 54: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

54

4.1.2 ภาวะผนำทใหความสำคญกบคน (concern for people)

4.2 ภาวะผนำ 5 แบบ ดงน

4.2.1 ภาวะผนำแบบยำแย (The Impoverished Leadership)

4.2.2 ภาวะผนำแบบเผดจการ (The Authority - Compliance

Leadership)

4.2.3 ภาวะผนำแบบสงสรรคสโมสร (The Country - Club

Leadership)

4.2.4 ภาวะผนำแบบครงๆ กลางๆ (The Middle - of - the

Road Leadership)

4.2.5 ภาวะผนำแบบทม (The Team Leadership)

ทฤษฎภาวะผนำตามสถานการณ (Situational Leadership Theories)

1. ภาวะผนำตามสถานการณ (Situational Leadership) ในแนวคด

ของ Hersey และ Blanchard ไดแบงพฤตกรรมของภาวะผนำออกเปน 4

แบบ ตามสถานการณทแตกตางกน คอ

1.1 พฤตกรรมในเชงชนำ (directing style) จะเกดขนในกรณท

จำเปนตองแสดงพฤตกรรมในเชงชนำสง (high directive behavior) ทงนเพราะระดบ

พฒนาการของผใตบงคบบญชาอยในระดบตำ (low development level of

subordinates)

1.2 พฤตกรรมในลกษณะของผฝกสอน (coaching style) จะเกด

ขนในกรณทจำเปนตองแสดงบทบาทในการชนำสง (high directive behavior)

และในขณะเดยวกนกจะตองแสดงพฤตกรรมในเชงการสรางสมพนธภาพทสงดวย

(high supportive behavior) เพอใหบรรลวตถประสงคขององคการและของผใต

บงคบบญชาไปพรอมกน แมพฒนาการของผใตบงคบบญชาจะยงคงตำอยกตาม

1.3 พฤตกรรมในเชงสนบสนน (supporting style) จะเกดขนในกรณท

จำเปนตองแสดงพฤตกรรมในการสรางสมพนธภาพทดกบผใตบงคบบญชา (high

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 55: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

55

supportive behavior) เพอใหผใตบงคบบญชาไดใชทกษะในการปฏบตงานใหด

ทสดดวยการยกยองและใหความสำคญแกผใตบงคบบญชา โดยไมหวงผลทเปนเปา

หมายขององคการแตเพยงอยางเดยว

1.4 พฤตกรรมในเชงการมอบอำนาจ (delegating style) จะเกดขนใน

กรณทมความจำเปนนอยทงการชนำ (low directive behavior) และการสราง

ความสมพนธทดกบผใตบงคบบญชา (low supportive behavior) ทงนเพราะ

พฒนาการของผใตบงคบบญชา อยในระดบสง (high development level of

subordinates) เมอทมงานตกลงกนอยางไรกใหดำเนนการไปไดเลย โดยไมตอง

เขาไปชนำและสรางสมพนธภาพทดอกแตอยางใด

2. ภาวะผนำตามสถานการณ (Contingency Leadership) ในแนวคด

ของ Fiedler ทฤษฎนได แบงปจจย ภายในสถานการณออกเปน 3 ปจจย

2.1 ความสมพนธระหวางผนำกบผตาม ทงทด (good) และ ไมด

(poor) (leader-member relations) ไดแก

2.1.1 บรรยากาศของกลมเปนมตรทดตอกน

2.1.2 ระดบของความมนใจในตวผนำ

2.1.3 ความจงรกภกด

2.1.4 การสรางแรงศรทธาของผนำ

2.2 โครงสรางของงาน (task structure) ม 2 ลกษณะ คอ

2.2.1 มโครงสรางทแนชด (high structure)

2.2.2 มโครงสรางไมชดเจน (low structure)

2.3 อำนาจในตำแหนงของผนำ (position power) ม 2 ลกษณะ คอ

2.3.1 มอำนาจมาก (strong power)

2.3.2 มอำนาจนอย (weak power)

ปจจยทง 3 ตวนนอาจถกจดลำดบไวในลำดบใดลำดบหนง คอ ความพง

พอใจ (favorableness) ถาความสมพนธระหวางผนำกบผตามเปนไปดวยด

ลกษณะงานกำหนดไวชดเจน และผนำมอำนาจมาก ถาปจจยทง 3 มลกษณะตรงกน

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 56: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

56

ขามกไดชอวามความไมนา พงพอใจเกดขนในองคการ (unfavorableness)

3. ภาวะผนำตามสถานการณ (Path - Goal Leadership) ซงเปน

แนวคดของ House และ Mitchell

3.1 แนวคดนแบงพฤตกรรมของภาวะผนำได 4 แบบ ตามลกษณะ

ของใตบงคบบญชา (subordinate characteristics) และตามลกษณะของงาน

(task characteristics) ดงน

3.1.1 ภาวะผนำแบบชนำ (Directive Leadership)

1) สอนงานใหผใตบงคบบญชาเขาใจความคาดหวงของ

พวกเขา วธปฏบตงาน และระยะเวลาแลวเสรจของงาน

2) กำหนดมาตรฐานการทำงานอยางชดแจง

3) ชวยใหผใตบงคบบญชาเขาใจอยางชดเจนในระเบยบของ

องคการ

3.1.2 ภาวะผนำทมพฤตกรรมแบบการสรางสมพนธภาพทดกบ

ผใตบงคบบญชา (Supportive Leadership)

1) สรางความเปนมตรทดกบผใตบงคบบญชา

2) ผใตบงคบบญชาเขาพบไดโดยงาย

3) ใหความสนใจในความเปนอยทดและความตองการของผ

ใตบงคบบญชา

3.1.3 ภาวะผนำแบบมสวนรวม (Participative Leadership)

1) เชญชวนใหผใตบงคบบญชาเขามามสวนรวมในการ

ตดสนใจและปรกษาหารอกบผใตบงคบบญชา

2) ขอแนวคดและความคดเหนของผใตบงคบบญชา

3) บรณาการแนวคดและความคดเหนของผใตบงคบบญชา

ไปสการตดสนใจเกยวกบวธทกลมหรอองคการจะนำไปปฏบตตอไป

3.1.4 ภาวะผนำแบบเนนความสมฤทธของผลงาน (Achievement

- Oriented Leadership)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 57: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

57

1) สนบสนนใหผใตบงคบบญชาปฏบตงานใหอยในระดบ

สงทสดเทาทจะทำได

2) กำหนดมาตรฐานการทำงานใหสงมากสำหรบผใตบงคบ

บญชา

3) แสวงหาวธการปรบปรงวธการปฏบตงานใหดยงขนอยาง

ตอเนอง

4) มความเชอมนในความสามารถของผใตบงคบบญชาวา

จะสามารถปฏบตงานจนบรรลวตถประสงคททาทายได

3.2 ลกษณะของผใตบงคบบญชา(subordinate characteristics)

3.2.1 ความตองการมความสมพนธทดกบบคคลอน (need for

affiliation) จงเชอวาผใตบงคบบญชาประเภทนจะตองการภาวะผนำแบบการสราง

สมพนธภาพทด (Supportive Leadership) ทงนเพราะจะนำไปสความพงพอใจ

ของผใตบงคบบญชาประเภทน

3.2.2 ความปรารถนาทจะควบคมความเปนไปในชวตของตนเอง

ได (desire for internal locus of control) ผใตบงคบบญชาประเภทนจะตองการ

ภาวะผนำแบบมสวนรวม (Participative Leadership)

3.2.3 มความไมมนใจวาจะสามารถควบคมความเปนไปของชวต

ตนเองได (external locus of control) ผใตบงคบบญชาประเภทนจงตองการ

ภาวะผนำแบบชนำ (Directive Leadership)

3.2.4 การรบรในความสามารถของตน (perception of their own

ability) มมากเทาใด ความตองการภาวะผนำแบบชนำจะลดนอยถอยลงมากตาม

ไปดวย

3.3 ลกษณะของงาน (task characteristics)

3.3.1 การออกแบบงานใหกบผใตบงคบบญชา (design of the

subordinate’s task)

1) ในกรณทลกษณะงานมโครงสรางทชดเจน มกลมทเขม

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 58: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

58

แขงและมอำนาจทกำหนดไดอยางชดเจนกไมจำเปนตองมภาวะผนำเขามาชนำ

แตประการใด

2) ในกรณทมลกษณะงานไมชดเจนสลบซบซอนกจำเปนตองม

ภาวะผนำเขามาชวยทำความกระจางในงานทคลมเครอเหลานน

3) ในกรณทงานมลกษณะทตองทำซำ ๆ อยตลอดเวลานาเบอหนาย

จำเปนจะตองอาศยภาวะผนำทใหกำลงใจเพอรกษาระดบ ของแรงจงใจของผใต

บงคบบญชาเหมอนกน

3.3.2 ระบบอำนาจทเปนทางการ (formal authority system)

ในกรณนถาระบบอำนาจทเปนทางการมความออนแอกจำเปนตองใชภาวะผนำ

เขามาชวยทำความกระจางเกยวกบกฎกตกาในการทำงานใหชดเจนยงขน

3.3.3 ลกษณะปทสถานของกลม (group norms) ถาปทสถาน

ของกลมออนแอกจำเปนจะตองอาศยภาวะผนำเขามาชวยสรางความเหนยวแนน

นำหนงใจเดยวกนและความรบผดชอบตอบทบาทของกลม

ทฤษฏภาวะผนำแบบบรณาการ (Integrative Leadership Theories)

1. ภาวะผนำมากดวยบารม (Charismatic Leadership)

1.1 มวสยทศนกวางไกล (visionary)

1.2 มทกษะในการสอสารอยางโดนเดน (masterful communication

skills)

1.3 มความสามารถในการสรางแรงบนดาลใจใหเชอในตวผนำ (ability

to inspire trust)

1.4 มความสามารถทำใหสมาชกกลมรสกวาพวกตนนนกมความ

สามารถดวย (ability to make group members feel capable)

1.5 มพลงและการกระทำไปสความสำเรจ (energy and action

orientation)

1.6 มความสามารถในการสรางความประทบใจทางอารมณและ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 59: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

59

ความอบอนกบคนทงหลาย (emotional expressiveness and warmth)

1.7 มความชอบในการเสยงภยในสงทคนอนยงไมเคยทำมากอน

(romanticize risk)

1.8 สามารถใชกลยทธใหมๆ ไปสความสำเรจเสมอ (use unconventional

strategies)

1.9 มบคลกภาพเชงสงเสรมตนเอง (self-promoting personality)

1.10 ผนำมากดวยบารมทาทาย กระตนและผลกดน (challenge, prod,

and poke)

1.11 สามารถแสดงบทบาทไดดและโดดเดนเฉพาะตวในเรองสำคญและเปน

ไปในเชงบวก (being dramatic and unique in significant and positive

ways) (Dubrin, 2010 : 72-73)

2. ภาวะผนำแบบแลกเปลยน (Transactional Leadership)

2.1 เปนการแลกเปลยนระหวางผนำกบผตามเกยวกบผลประโยชนท

มคณคา (The leader-follower exchange of valued benefits.)

2.2 ผนำใหรางวลเมอผตามปฏบตใหเปนไปตามความคาดหวงของ

ผนำ (The leader rewards the followers for specific behaviors and

performance.)

2.3 ผนำลงโทษหรอตำหนผตามเมอไมไดปฏบตใหเปนตามทตกลง

กนไว (The leader punishes or criticizes behaviors or performance that

does not meet expectation.)

2.4 การแลกเปลยนนนๆ มงไปสผลประโยชนของผตาม (Such

exchanges cater to the self-interest of followers.)

3. ภาวะผนำการเปลยนแปลง (Transformational Leadership)

3.1 ลกษณะของภาวะผนำการเปลยนแปลง

3.1.1 มบารม (charismatic)

3.1.2 มความสามารถในการโอนออนผอนตามผอน (agreeableness)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 60: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

60

3.1.3 มกเปดตวตอสงคม (extraversion)

3.1.4 มความฉลาดทางอารมณหรอควบคมอารมณไดด

(emotional intelligence)

3.1.5 เปนผกำหนดวสยทศน (create a vision)

3.1.6 เปนผกระตนใหผตามพฒนาตนเอง (encourage the

personal development of their staff)

3.1.7 ใชภาวะผนำแบบเปนมตรกบผตาม (supportive leadership)

3.1.8 กระจายอำนาจใหผตามเขามามสวนรวมในการตดสน

ใจ (empowerment)

3.1.9 มความคดรเรมสรางสรรค (innovative thinking)

3.1.10 นำโดยการทำใหเปนตวอยาง (lead by example)

3.1.11 มเหตผลเชงคณธรรม (moral reasoning)

3.2 ผนำสามารถสรางการเปลยนแปลง (how transformations take

place) ไดดงน

3.2.1 สรางจตสำนกใหกบคนทงหลาย (raising people’s

awareness)

3.2.2 ชวยใหคนทงหลายมองขามผลประโยชนสวนบคคล ไปยง

ผลประโยชนของสวนรวม (helping people look beyond self-interest)

3.2.3 ชวยใหคนทงหลายแสวงหาความสำเรจขนสงสดของชวต

ของเขา (helping people search for self-fulfillment)

3.2.4 ชวยใหคนทงหลายเขาใจวามความจำเปนทจะตองมการ

เปลยนแปลง (helping people understand the need for change )

3.2.5 กระตนใหผบรหารระดบรองลงไปไดเหนความสำคญของ

ความเรงดวนขององคการ (investing managers with a sense of urgency)

3.2.6 สรางความผกพนทมตอความยงใหญทกำลงรอคอยอย

(committing to greatness)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 61: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

61

3.2.7 กำหนดมมมองระยะยาวและในขณะเดยวกนกสงเกตและ

พจารณาประเดนตางๆ ขององคการจากมมมองทกวางไกลมากกวามมมองทคบ

แคบ (adopting a long-range perspective and at the same time

observing organizational issues from a broad rather than a narrow

perspective)

3.2.8 สรางความเชอและไววางใจ (building trust)

3.2.9 เนนการใชทรพยากรในสงทตองการใหมการเปลยนแปลงมาก

ทสด (concentrating resources on areas that need the most change)

4. ภาวะผนำแบบรบใช (Servant Leadership)

4.1 เนนจดยนดานคณธรรมอยางเขมแขง (strong moral standpoint)

4.2 เนนการรบใชและการนำไปพรอมๆ กน (both serve and lead)

4.3 เนนความเชอและไววางใจ (trust) ความเปนธรรม (fairness)

และความยตธรรม (justice) ในฐานะทเปนสอกลางไปสการสรางพฤตกรรมความ

เปนพลเมองทมผลตภาพสงขององคการ (means for achieving productive

organizational behavior)

4.4 เนนคณคาทางดานความเหนอกเหนใจ (empathy) คณธรรม

(integrity) ความสามารถในการโอนออนผอนตาม (agreeableness) และความ

สามารถทวไป (competence)

4.5 เนนการใหบรการหรอรบใชจากระดบลางไมใชการนำจากเบองบน

(to serve at the ground, not to lead from the top)

4.6 เนนการรบใชอยางเขมแขงและจตวญญาณเชงคณธรรม เปน

สำคญ (strong service orientation and moral-spiritual emphasis) (Achua

and Lussier, 2010 : 303-321)

นอกจากนยงมภาวะผนำรปแบบอนๆ อกมาก อาจไดแก ภาวะผนำ

แบบมงผลสมฤทธ (Results - Based Leadership) หรอภาวะผนำเชงกลยทธ

(Strategic Leadership) เปนตน ซงไมสามารถจะกลาวไดทงหมดแตอยางใด

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 62: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

62

จรยธรรมสำหรบภาวะผนำ (Leadership Ethics) จรยธรรมเปนมาตรฐานของความถกตองและความผดซงมอทธพลตอ

พฤตกรรมของมนษย (Ethics are the standards of right and wrong that

influence behavior.) พฤตกรรมทถกตองถอวาเปน พฤตกรรมทมจรยธรรม

พฤตกรรมทผดถอวาเปนพฤตกรรมทขาดไรซงจรยธรรม (Right behavior is

considered ethical, and wrong behavior is considered unethical.) (Achua

and Lussier, 2010: 50)

ทฤษฎจรยธรรม (Ethical Theories) ม 2 แนว ทฤษฎทเกยวกบ

พฤตกรรมของผนำ (theories about leaders’ conduct) กบทฤษฎทเกยวกบ

บคลกลกษณะของผนำ (theories about leaders’ character)

1. ทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมของผนำแบงออกเปน 2 ประเภทคอ

1.1 ทฤษฎทเปนผลทตามมาของพฤตกรรมของผนำ (theories that

stress the consequences of leaders’ actions) ซงจะแบงยอยลงไปอก 3

ประเภทคอ

1.1.1 เพอผลประโยชนของตนเองมากวาผลประโยชนของคน

อน (ethical egoism)

1.1.2 เพอผลประโยชนของคนสวนใหญ (utilitarianism)

1.1.3 เพอผลประโยชนของผอนแมจะขดกบผลประโยชนของ

ตนเอง (altruism)

1.2 ทฤษฎทเปนการปฏบตตามบทบาทหรอกฎเกณฑขององคการและ

สงคม (Theories that stress the duty or rules governing leaders’ actions.)

1.2.1 พฤตกรรมทมไดเนนเฉพาะผลทตามมาของผนำตาม

ขอ 1.1 เทานนแตพฤตกรรมนนจะตองเปนการกระทำทดอกดวย (Ethical action

rests not only with its consequences, but also with whether the

action itself is good.)

1.2.2 เนนการกระทำของผนำและความผกพนทมตอคณธรรม และ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 63: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

63

ความรบผดชอบทจะตองกระทำในสงทเปนเรองถกตอง (Focus on the actions

of the leader and his or her moral obligations and responsibilities to

do the right thing.)

2. ทฤษฎเกยวกบคณลกษณะของผนำ (leader’s character)

2.1 เนนใครคอผนำในฐานะทเปนมนษยคนหนง (Focus on who

leaders are as people.)

2.2 ความดงามฝงอยในจตใจของผนำ (Virtues are rooted in

the heart of the leader.)

2.3 ความดงามและความสามารถเชงคณธรรมนนไมไดมมาแตกำเนด

แตสามารถแสวงหาและเรยนรไดจากการฝกฝนอบรม (Virtues and moral abilities

are not innate but can be acquired and learned through practice.)

2.4 คนทมคณธรรม (moral person) จะแสดงความดงามดงตอ

ไปนออกมา

2.4.1 มความกลาหาญ (courage)

2.4.2 มความอดทนอดกลนและอดออมสง (temperance)

2.4.3 ใหเกยรตผอน (generosity)

2.4.4 ควบคมตนเองไดหรอมตปะ (self-control)

2.4.5 มความซอสตยหรออาชชวะ (honesty)

2.4.6 มความสามารถเขาสงคมไดด (sociability)

2.4.7 มความออนนอมถอมตน (modesty)

2.4.8 มความเปนธรรม (fairness)

2.4.9 มความยตธรรม (justice)

3. หลกการของภาวะผนำทมจรยธรรม (principles of ethical leadership)

3.1 เคารพผอน (respect others)

3.2 รบใชหรอบรการผอน (serve others)

3.3 มความยตธรรม (justice)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 64: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

64

3.4 มความซอสตย (honesty)

3.5 สรางชมชนและสงคม (build community) (Northouse, 2010:

377-407)

สรปภาพรวม

จะเหนไดวาภาวะผนำเปนกระบวนการหรอความสามารถของผนำในการ

ใชอทธพลเพอใหผตามเปลยนแปลงพฤตกรรมเพอยงประโยชนใหเกดแกองคการ

สงคม ประเทศชาต แกตวผตามและแกหนวยงานและบคคลทเกยวของดวย

ผลการศกษาคนควาวเคราะหและวจยเกยวกบภาวะผนำตงแตการศกษา

เฉพาะคณลกษณะเฉพาะตวของผนำ (traits) พฤตกรรมของผนำ (behavior)

ภาวะผนำตามสถานการณ (situational leadership) รปแบบตางๆ รวมทง

ภาวะผนำแบบบรณาการ (integrative leadership) ทไดนำเอาคณลกษณะ

เฉพาะตวของผนำทเหมาะสม พฤตกรรมของผนำตามสถานการณตางๆ โดย

เฉพาะอยางยงลกษณะของงาน (task characteristics) และลกษณะของผ

ตาม (follower characteristics) รวมทงคณธรรมและจรยธรรมทจำเปน

สำหรบผนำหรอนกบรหาร

จากบทเรยนอนลำคาของผนำทประสบความสำเรจหรอความลมเหลว

นน กไดพบวาผนำทประสบความสำเรจจะตองเปนทงคนเกงและคนดไปพรอมๆ

กน คนดในความหมายนกคอ จะตองยดมนในหลกคณธรรมและจรยธรรมอยาง

จรงจง สวนผนำทประสบความลมเหลวนน อาจเปนคนเกงและไมดทขาดไรซง

คณธรรมและจรยธรรม

ดวยเหตน องคการ สงคม และประเทศชาตจงจำเปนทจะตองไดผนำท

เปนทงคนเกงและคนดในตวคนเดยวกนดวยการฝกฝนอบรมและการหลอหลอม

ตงแตครอบครว สถานศกษา สถาบนทางศาสนา และสอสารมวลชนของสงคมใน

ภาพรวมดวยนนเอง

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 65: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

65

บรรณานกรม

บญเลศ ไพรนทร. การพฒนาทรพยากรมนษย. กรงเทพมหานคร: สำนกพมพ

เสมาธรรม, 2548.

บญเลศ ไพรนทร. พฤตกรรมการบรหารงานบคคล. กรงเทพมหานคร:โรงพมพ

สำนกงาน ก.พ.,2538.

บญเลศ ไพรนทร. รฐประศาสนศาสตร : แนวคด ทฤษฎและวธปฏบต.

อบลราชธาน : มหาวทยาลยอบลราชธาน, 2548.

บญเลศ ไพรนทร และคณะ. การคนหาความจำเปนและกำหนดหลกสตรเพอการ

ฝกอบรมและพฒนาขาราชการในสำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

กรงเทพมหานคร : โรงพมพสำนกงาน ก.พ., 2540.

Achua, C . F. and Lussier, R. N. Effective Leadership. Canada:

South-Western, 2010.

Beaucham, Tom and Bowie, Norman (eds.). Ethical Theory and

Business. New Jersey: Pearson Education, 2004.

Brown, David S. “The Managerial Ethics and Productivity Improvement”

in Ott, J. S. and Associates. (eds.) Public Management.

Chicago: Lyceum Books\ Nelson-Hall, 1991.

Desjardins, Joseph. An Introduction To Business Ethics. New York:

McGraw-Hill, 2011.

Drucker, Peter. The Practice of Management. New York: Harper

and Row, 1954.

Dubrin, A. J. Principles of Leadership. Canada: South-Western, 2010.

Ferrell, O. C. and Associates. Business Ethics : Ethical Decision Making

And Cases. Mason, Ohio: South-Western, 2008.

Filley, A. C. and House, R. J. Managerial Behavior. Glenview, Il:

Scott, Forcesman and Co., 1969.

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 66: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

66

Hartman, Laura P. and Desjardins, Joe. Business Ethics : Decision

Making For Personal Integrity And Social Responsibility.

New York: McGraw-Hill, 2011.

Heifetz, Ronald and Associates. The Practice of Adaptive Leadership.

Massachusetts: Harvard Business Press, 2009.

Lama, Dalai and Muyzenberg, L. V. D. The Leader’s Way. Great

Britain: Nicholas Brealey Publishing, 2009.

Lawrency, Anne and Weber, James. Business and Society :

Stakeholders, Ethics, Public Policy. New York: McGraw-Hill. 2011.

NG, John. Dimsum Leadership. Singapore: Amour, 2008.

Nohria, Nitin and Rakesh, Khurana. (eds.) Handbook of Leadership

Theory and Practice. Massachusetts: Harvard Business Press, 2010.

Northouse, Peter G. Leadership: Theory and Practice. Los Angeles:

Sage, 2010.

Pairindra, Boonlert. “Leadership Development Within The Thai Public

Service” Thai Journal of Development Administration Vol.34,

No.2, April-June, 1994. (April 1999).

Pandya, Mukul and Shell, Robbie. Lasting Leadership: What You

Can Learn From The Top 25 Business People of our

Times. New Jersey: Pearson Education, 2005.

Russell, Ruth V. Leadership in Recreation. New York: McGraw-Hill, 2006.

Thompson, D. F. “The Possibility of Administrative Ethics” in Shafritz,

J. M. and Hyde, A. C. Classics of Public Administration. California:

Wadsworth, 1992.

ดร. บญเลศ ไพรนทร

16 ก.พ. 2554

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 67: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

67

ผนำแหงการเปลยนแปลง

วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

Page 68: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

68

ผนำแหงการเปลยนแปลง

ดร.อภวตต นมละออร *

คณพรอมหรอยงกบ…การเปนผนำในโลกยคใหม โลกแหงการเปลยนแปลง

หากปจจบนเราบอกเพยงวา เราม “ผจดการ” มากมายอยในองคกร คณแนใจ

หรอวา…นนจะเปนการมทรพยากรมนษยอนมคาสงสดอยางพอเพยงแลวในการ

บรหารในโลกยคใหม โลกแหงการเปลยนแปลง ผนำอาจจะเปนคำทไดยนกนมา

นาน แตสำหรบวนนการเปน “ผนำ” เทานนทจะสามารถนำพาองคกรใหอยรอด

ไดอยางสงาผาเผยในเวทการแขงขนทสลบซบซอน ดเดอดและตองมฝมอชนยอด

นาเสยดายทผจดการทกคนไมสามารถเปนผนำได ทวาตรงกนขามทหากคณเปน

ผนำแลว การเปนผจดการหรอผบรหารมอหนงยอมไมยากเลย องคกรของเราวนน

ตองการภาวะการเปนผนำมากกวาเสยอก ดงนน คณพรอมหรอยงกบการเปนผนำ

ในโลกยคใหม โลกแหงการเปลยนแปลง

แรงกดดนรอบดานในยคโลกาภวฒน ทองคกรขามชาตหรอแมแตธรกจ

เลกๆ ในแตละประเทศกำลงกลายเปนหนงเดยวกนมากขน ไมวาจะเปน

ผลตภณฑ การผลต การขาย การบรการ ดงมประชากรมากกวา 1,000 ลาน

คนใน 100 กวาประเทศทใชภาษาองกฤษในการสอสาร มประชากรมากวา 2,000

ลานคนทบนขามประเทศกนในแตละป ตลาดหนและการเงนรอบโลกเปดทำการ

ตลอด 24 ชวโมง มาตรฐานและกฎเกณฑตางๆดานการคาการเงนการบรการเขา

* ทปรกษาและนกการตลาดวชาชพแหงภาคพนเอเชยแปซฟก

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 69: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

69

สมาตรฐานระดบโลกเดยวกน หรอแมแตการบรโภคแฮมเบอเกอรในรานแมคโดนลด

ทมากกวา 12,000 สาขาใน 50 ประเทศ กทำใหประชากรโลกในประเทศตางๆยค

โลกาภวฒนกลายเปนหนงเดยวกนมากขน

เมอโลกมการเปลยนแปลงมากมายและรวดเรวขนาดน องคกรของเรา กจำเปน

ตองมการเปลยนแปลง เพราะสาเหตมากมาย อาท การแขงขนทรนแรงขนยก

ระดบเปนการแขงขนระดบนานาชาต การประกาศนโยบายทางการคาของเขตการ

คาเสรตางๆ ทมมากกวา 134 กลมทวโลก การพฒนาของระบบการสอสาร

โทรคมนาคม การเพมประสทธภาพการคมนาคมและลอจสตกส รวมถงการถายทอด

ความรทกษะประสบการณดานเทคโนโลยและศาสตรตางๆอยางรวดเรว

ดงนนองคกรของเราวนนจงไมเพยงตองการ “ผบรหารหรอผจดการ” แตเรา

ตองการ “ผนำ” ทจะเปนผนำแหงการเปลยนแปลง ผนำทสามารถจะโนมนาวผคน

ภายในองคกรและภายนอกองคกรใหเปลยนแปลงไดจรงตามวตถประสงค ซงหา

ไดไมงายนกทจะม “ผนำ” ทมทงความสามารถดานการบรหารจดการและมภาวะ

ผนำสงแลวอะไรเปนสงททำใหการหา “ผนำ” ทมความสามารถสกคนตางไปจาก

การไดผจดการโดยทวๆไป เพราะผนำนนจะตองมวสยทศนและกลยทธทเฉยบคม ม

ความสามารถหลายดาน สามารถสรางวฒนธรรมองคกรทมคณคาไดโดยลดการ

แบงพรรคแบงพวก สามารถชทศทาง เปนแรงบนดาลใจและจงใจบคลากรใน

องคกรใหทำงานอยางมประสทธภาพ เปนคนทเปดใจ รบฟง เปนโคชผฝกสอน ผ

อำนวยการสนบสนน หรอแมแตคนรบใช เพอสงเสรมใหกลมมการเปลยนแปลง

และสรางพลงแหงการเปลยนแปลง

การเปนผนำนนสามารถพฒนาไดจาก 5 คณสมบต คอ ขอแรกจากพน

ฐานสวนตว อนไดแก สภาพครอบครว การเลยงดในเยาววย การศกษา และ

ประสบการณในการทำงาน ขอทสองจากแรงผลกดนในการแขงขน ซงหมายถง

เปนบคคลทมมาตรฐานสง ผลงานด และมนใจตวเองในการแขงขน ขอทสามเปนผ

เรยนรทไมรจบ อยากเรยนรเรองททาทายตลอดเวลา ยอมรบไดทงความสำเรจ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 70: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

70

และความลมเหลว ขอทสเปนผมทกษะและความสามารถในดานตางๆ และขอ

สดทายคอ มความสามารถในการแขงขน โดยเฉพาะในสภาวะการณทมการ

เปลยนแปลงอยางรวดเรวของสภาพแวดลอม

นอกจากคณสมบตเบองตนแลว “ผนำ” ยงตองม “มาตรฐานการเปน

ผนำ” อก 7 ดานทตองรบผดชอบและพฒนาอยางตอเนอง อนไดแก จรยธรรม

และจรรยาบรรณ ผลสำเรจขององคกร การดแลใสใจลกคา นวตกรรมสรางสรรค

การทำงานเดยวไดกลมได การพชตความสลบซบซอน การพฒนาองคกรและ

บคลากร

ดานทหนง จรยธรรมและจรรยาบรรณ กลาวคอตองเปนบคคลทซอสตย

มงมน เคารพและใหเกยรตผอน ดานทสองคอผลสำเรจขององคกร ตองดแลดาน

การเงน สภาพคลอง ประสทธภาพตนทน ความพงพอใจของลกคา รายไดของ

องคกร สวนแบงการตลาด ประสทธภาพของผลผลต รวมถงสภาพแวดลอมและ

ความปลอดภยของททำงาน ดานทสามคอการดแลใสใจลกคา นนคอตองรถง

ความตองการของลกคาและสนองตอบความตองการนนอยางมคณคา รวมถงวเคราะห

ปจจยตางๆทจะทำใหองคกรของเราดแลหรอบรการลกคาไดดกวาองคกรอนๆ ดานท

สคอนวตกรรมสรางสรรค ซงผนำจะตองสามารถสรางวสยทศนเพอนำองคกรไปส

อนาคต สรางสรรควธการพฒนาองคกรใหเตบโตอยางแขงแรงและยงยน รวมถง

กระตนจงใจใหเกดบรรยากาศของการเรยนรและสรางสรรค ดานทหาคอการทำงาน

เดยวไดกลมได คอสามารถทำงานทตนเองรบผดชอบไดดโดยไมมขอบเขตจำกด

รจกวธทำงานรวมกบผอน และสามารถสอสารไดด ดานทหกคอการพชตความสลบ

ซบซอน ซงผนำจะตองเขาใจถงการเปลยนแปลงซงกคอความไมแนนอน ทผนำจะตอง

คอยปรบตวอยตลอดเวลาและโนมนาวใหผอนปรบเปลยนตามภายใตความแปรปรวน

ทสลบซบซอน และดานสดทายคอการพฒนาองคกรและบคลากร ทจะตองมงมน

ทำใหเกดสภาพแหงการเรยนรเพอความสำเรจ ทกคนสามารถทำงานไดอยางม

ประสทธภาพสงกวามาตรฐานและใชศกยภาพสงสดทตนเองม

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 71: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

71

การบรหารการเปลยนแปลง สงท “ผนำ” ตองนำ อตราการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมจะไมลดความเรวอยางแนนอน

หากแตองคกรของเราจะตองปรบอตราเรงการเปลยนแปลงในองคกรใหทนหรอนำ

ความเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม แตดวยเทคนคตางๆทองคกรตางๆพยายาม

ใชอยางทมเท ไมวาจะเปน ระบบคณภาพตางๆ รเอนจเนยรง การเปลยนแปลง

วฒนธรรมองคกร การปรบขนาดองคกร การปรบโครงสรางองคกร จะไมไดผลด

นกหากเราลมทจะกระตนพฤตกรรมของบคลากรในองคกรอยางตอเนอง ซงเปน

บทบาทหนาทหลกของผนำ

แมองคกรตางๆจะตระหนกถงการเปลยนแปลงแลวกตาม และกไดปฏบต

ตามหลกการจดการแลว แตหลายๆองคกรกลบพบกบความผดหวง ไมประสบผล

สำเรจตามทตองการ เพราะมขอผดพลาดบางประการท “ผนำ” จะมองขามมได

ไดแก องคกรนนมความสขสบายจนเคยตว องคกรนนเมนเฉยตอกลมนำการ

เปลยนแปลง องคกรนนบกพรองเรองวสยทศน องคกรนนมองขามความสำคญของ

การสอสาร องคกรนนทอถอยตออปสรรค องคกรนนยอมแพตงแตตน องคกรนนทำ

สำเรจไดไมจรงหรอคดไปเองวาทำสำเรจแลว และองคกรนนไมไดทำการเปลยนแปลง

อยางตอเนองจนใหกลายเปนหนงในวฒนธรรมองคกร ทงหมดแปดประการนเปน

หลมพรางทผนำจะตองระมดระวงเมอทำการเปลยนแปลง

ผนำแหงการเปลยนแปลง กเปรยบไดเสมอนแพทยในหองผาตด ซงตอง

มความพรอมทงดานภาวะผนำ บคลากร อปกรณเครองมอ สถานท เวลา และรวม

ถงความพรอมของคนไขหรอองคกร ผลกระทบของความไมพรอมในการเปลยนแปลง

นนอาจจะรนแรงมากนอยตามความเสยงและสภาพแวดลอมของแตละองคกร อาท

กลยทธตางๆทองคกรพยายามอดฉดเขาไปในองคกรกลบไมไดรบการตอบสนองท

ดจากบคลากรในองคกร การซอควบรวมกจการเพอเพมศกยภาพองคกรกลบกลาย

เปนสงทมแทงองคกรใหคลอนแคลน การยกเครององคกรหรอรเอนจเนยรงตองใช

เวลานานเกนสมควรและตนทนสงจนโครงการไมสำเรจ การลดขนาดองคกรเพอ

ลดตนทนกลบกลายเปนเพมตนทนคาใชจาย และรวมถงการนำระบบคณภาพตางๆ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 72: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

72

มาปฏบตในองคกรกลบไมไดผลสำเรจประการใด

ผนำแหงการเปลยนแปลง ตองตระหนกถงขอผดพลาดและผลกระทบทเกด

ขนในกระบวนการเปลยนแปลง พรอมทงคนหาวธการขจด แกไข บรรเทา ขอผด

พลาดนนๆ ดงตอไปน หากองคกรนนมความสขสบายจนเคยตว ซงมกจะเปน

องคกรขนาดใหญ ทมผลประกอบการด เปนองคกรทมชอเสยง แตหากองคกร

เหลานไมมการพฒนาเปลยนแปลง กจะกลายเปนเคยใหญเคยดเคยดง และเปน

อดตในทสด ดงนน “ผนำ” จะตองดำเนนการใหบคลากรในองคกรนน เผชญความ

จรงกบสภาพแวดลอมทอาจทำใหองคกรมผลกระทบในทางลบ โดยผบรหารระดบ

สงควรจะเปนผชแจง ในองคกรสวนใหญมกปฏเสธบคคลทกลาวหรอพดถงองคกร

ในทางลบแมจะเปนความจรงกตาม ทำใหบคคลผนนอาจถกทำโทษหรอไมเปนท

ตองการขององคกร ดงนนผนำจะตองไมมองขามเรองนเพราะเปนสงทเปนลบทเปน

ความจรง ดงนนบคคลทจะสามารถสะทอนภาพนไดอาจเปนทปรกษาซงเปนบคคล

ภายนอกกได องคกรใหญๆ หลายแหงมความสขมาเนนนานและไมเคยมความทกข

หรอเผชญภาวะวกฤต จะรวาภาวะวกฤตเปนอยางไรกอาจจะสายไปเสยแลว ดงนน

ผนำตองสรางสงกดดนใหเสมอนเปนภาวะวกฤตเพอใหผบรหารและบคลากรไดม

ความพรอมและฝกฝนเชนเดยวกบทหารทตองมการซอมรบอยบาง ความสขสบาย

อกอยางทมกพบกคอการตงเปาหรอตงมาตรฐานการทำงานทตำ บคลากรสามารถ

ทำไดสำเรจอยางงายดายจนเกนไป จนไมไดแสดงศกยภาพความสามารถเทาท

ควร ดงนนผนำจะตองทำการปรบเกณฑมาตรฐานใหเขมขนอยางทาทายและเปน

ไปไดเพอบคลากรจะไดใชศกยภาพของตนเองไดมากทสด ในองคกรขนาดใหญนน

มกมหนวยงานยอยลงไปอกมากมาย เปนฝาย เปนแผนก เปนสวน และมกจะใช

เกณฑประเมนเฉพาะหนวยงานของตนเองทำใหขาดความเปนเอกภาพทงองคกร

ดงนนผนำจะตองปรบเกณฑการประเมนผลงานนนใหสะทอนไดทงภาพผลงานสวน

ยอยระดบฝาย แผนก สวน และภาพโดยรวมทงองคกร หรอแมแตเกณฑการ

วดผลงานของหนวยงานตางๆ ตองมนใจวาดชนชวดนนถกตองเหมาะสมกบ

หนวยงานนนๆ อกประการหนงขององคกรทใหญดดงกคอ การละเลยความสนใจ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 73: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

73

ตอลกคา ซพพลายเออร และผถอหน กเปนอกประการหนงทผนำตองพงระวง

หากไมตองการเปนองคกรทเคยใหญเคยดเคยดง และผนำตองคอยแถลงเสนอขาว

คราวสภาพแวดลอมทจะกระทบตอองคกรใหแกบคลากรในองคกรทราบเพอความ

ไมประมาท

ขอผดพลาดประการทสองคอ องคกรนนเมนเฉยตอกลมนำการเปลยนแปลง

หรอไมใหความสำคญสนบสนนเทาทควร ในหลายองคกรนยมการแตงตงคณะกรรมการ

หรอคณะทำงานอยางมากมายหลายคณะ แตกลบมไดใหการสงเสรมสนบสนนใน

การทำงานเทาทควร ซงผนำจะตองปรบวธคดในการแตงตงคณะทำงานหรอกลมนำ

การเปลยนแปลงดงนคอ สรรหาบคลากรทถกตองเหมาะสมเปนสมาชกของกลม

หรอคณะทำงาน ซงตองดจากบคลกภาพ ตำแหนง อำนาจ หนาท ความเชยวชาญ

ความนาเชอถอ และภาวะผนำ ตลอดจนประสานการสอสารเพอใหแนใจถงความคบ

หนา ความสำเรจหรออปสรรคตางๆทกลมนำการเปลยนแปลงเผชญอย พรอมทง

ตองมวตถประสงคและเปาหมายรวมกน

ขอผดพลาดประการทสามคอ องคกรนนบกพรองเรองวสยทศน กลาวคอ

วสยทศนไมชดเจน หรอไมเหมะสมกบองคกร หรอกบสภาพแวดลอม ดงนนผนำ

จะตองทำการปรบวสยทศน โดยแจงบคลากรในองคกรวาองคกรตองการเปนอะไร

ทำอะไรในอนาคตและจะมผลดอยางไรตอองคกรและบคลากร อกทงจงใจใหบคลากร

ทงหมดพรอมทจะปฏบตงานเพอสนองตอบตอทศทาง นโยบายขององคกร

ขอผดพลาดประการทสคอ องคกรนนมองขามความสำคญของการสอสาร

ซงผนำจะตองตระหนกถงพลงของการสอสารทจะโนมนาวใหบคลากรทงหมด

เขาใจ ยอมรบ และใหความรวมมอในการปฏบต ซงการสอสารทมประสทธภาพ

นนตองใชภาษาทเขาใจงายๆ มการยกตวอยางเปรยบเทยบ มเวทในการสอสาร

แลกเปลยนความคดเหน มการยำในเรองทสำคญ เปนการสอสารแบบสองทาง

และทสำคญคอ พฤตกรรมของผนำ และผบรหารเปนตวอยางของการสอสารทด

ทสด ซงหมายความวาผนำหรอผบรหารนนจะตองประพฤตตวใหเหมาะสมสอดคลอง

กบวสยทศน นโยบาย และกลยทธขององคกร

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 74: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

74

ขอผดพลาดประการทหาคอ องคกรนนทอถอยตออปสรรค ในการ

เปลยนแปลงนน เปนธรรมชาตของมนษยทมกจะตอตานและคดคาน เนองดวยไม

ชอบทจะเปลยนแปลง แตผนำจะตองผานอปสรรคนไปใหไดดวยการแตงตงกลม

นำการเปลยนแปลงพรอมกบกระจายอำนาจแกบคลากรในองคกรอยางเหมาะสม

สอสารถงวสยทศนขององคกร ปรบแตงโครงสรางองคกรใหสอดคลองกบการ

เปลยนแปลงเพอผลกดนนโยบายและกลยทธอยางไดผล จดการพฒนาฝกอบรม

ใหแกบคลากร และพยายามทำความเขาใจหรอกำกบบคลากรทตอตานการ

เปลยนแปลงโดยเฉพาะในระดบหวหนาหรอผบรหาร

ขอผดพลาดประการทหกคอ องคกรนนยอมแพตงแตตน กลาวคอวางแผน

ไดแลว แตเมอนำมาปฏบตกลบลมเหลวในครงแรก กยอมพายแพโดยยกเลกหรอ

ยตการปฏบตตอไป ซงผนำจะตองสงเสรมกำลงใจใหแกกลมผนำการเปลยนแปลง

โดยจะตองวางแผนทมประสทธภาพพอทจะสงผลสำเรจไดโดยเรวภายใน 6-18 เดอน

โดยใหเหนถงความสำเรจอยางเดนชดและเชดชความพยายามเสยสละของบคลากรท

ทำงานในกระบวนการเปลยนแปลง อาจใหรางวลแกบคลากรทตองทำงานมาก

ขน ขณะทผนำจะตองคอยสงเกตการเปลยนแปลงทเกดขนในองคกรในทางปฏบต

เพอปรบแตงกลยทธใหสอดคลองกบสถานการณ

ขอผดพลาดประการทเจดคอ องคกรนนทำสำเรจไดไมจรงหรอคดไปเองวา

ทำสำเรจแลวทงทเพงเปนแคเพยงการเรมตน ซงผนำจะตองไมประเมนผลสำเรจ

เรวเกนไปหรอหยอนจากเกณฑมาตรฐานทตงไว ดงนนผนำจะยงตองใหการพฒนา

ฝกอบรมแกบคลากรทนำการเปลยนแปลงอยางตอเนองเพอเพมความเขาใจและ

ความสามารถ มการประเมนผลงานเปนรายบคคลเพอเพมหรอถอนจำนวนบคลากร

ทตองนำการเปลยนแปลงอยางเหมาะสมสอดคลองกบสถานการณ รวมไปถงยก

ระดบเกณฑการประเมนใหทาทายขน

ขอผดพลาดประการสดทายคอ องคกรไมไดทำการเปลยนแปลงอยางตอ

เนองจนใหกลายเปนหนงในวฒนธรรมองคกร แมวาผนำสามารถนำการเปลยนแปลง

ไดสำเรจแลวกตาม การทำใหกระบวนการทำงานนนๆและพฤตกรรมของบคลากร

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 75: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

75

ผสมผสานกนจนเปนวฒนธรรมองคกรกเปนหนาทของผนำดวย ผนำอาจจะตอง

ชแจงแกบคลากรถงผลของกระบวนการทำงานใหมทดกวาแบบเดม กลาวถงวฒนธรรม

องคกรเดมทเปนสงทดและเหมาะสมในอดต แตปจจบนและอนาคตเราตองการ

วฒนธรรมองคกรทเหมาะสมกวา รวมไปถงการสรรหารบบคลากรใหมเพอสนอง

ตอบตอวฒนธรรมองคกรทเปลยนแปลงไป และใหรางวลแกบคลากรทสนองตอบ

ตอกระบวนการทำงานและวฒนธรรมองคกร

ดงนนเราจะเหนวา “ผนำแหงการเปลยนแปลง” นนเปนไดไมยาก หาก

เราไดเรยนร เขาใจ และปฏบต ยงปฏบตมากเทาไร กยงเพมพนประสบการณ

การนำการเปลยนแปลงมากเทานน ดงนนการเปนผนำการเปลยนแปลงเปนทง

ศาสตรและศลปชนสงในการบรหารจดการองคกรททวโลกตองการในปจจบน

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 76: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

76

การวเคราะหเชงเปรยบเทยบ (Benchmarking) องคกรนำในอตสาหกรรมรถเกยวนวดของญปน อนเดย และไทยโดยวธ

Data Envelopment Analysis (DEA)

วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

Page 77: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

77

การวเคราะหเชงเปรยบเทยบ (Benchmarking) องคกรนำในอตสาหกรรมรถเกยวนวดของญปน อนเดย

และไทยโดยวธ Data Envelopment Analysis (DEA)

1

ดร. ประจกษ ทรพยมณ *

บทคดยอ การศกษานเปนการวเคราะหความเปนองคกรนำดวยวธ Benchmarking

โดยใช Data Envelopment Analysis (DEA) ทำการเปรยบเทยบประสทธภาพ

ระหวางองคกร โดยระบปจจยนาเขาและผลผลตทไดรบ แลว คานวณหาขอบเขต

ของการผลตทองคกรนำมประสทธภาพสงสด การศกษาไดเปรยบเทยบองคกรธรกจ

ในอตสาหกรรมผลตรถเกยวนวดญปน อนเดย และไทย เพอตอบคาถามวาองคกร

สามารถเพมผลผลตไดเทาใดโดยไมเพมจานวนปจจยการผลต ในดานผลผลตใช “ผล

กำไรและราคาขายตอหนวยสนคา” ในดานปจจยการผลตใช “ตนทนวตถดบ ตนทน

แรงงาน ตนทนการใชพลงงาน และตนทนการซอมบำรงตอหนวยสนคา” ผลการ

วเคราะหพบวาองคกรธรกจของญปนและสวนหนงขององคกรธรกจไทยมประสทธภาพ

สงสด และอนเดยมประสทธภาพตำทสด เนองจากมาตรการภาครฐของอนเดยให

ใชวตถดบในประเทศเกอบทงหมด ในขณะทญปนสามารถนำเขาวตถดบราคาถก

จากประเทศตางๆ และไทยนำเขาวตถดบมอสอง จงมผลสรปวาการทำใหตนทน

วตถดบตำลงแตมคณภาพดเปนปจจยสำคญในการพฒนาประสทธภาพองคกร

ธรกจในอตสาหกรรมน

1 บทความนเปนสวนหนงของโครงการพฒนาฐานขอมลอตสาหกรรมเชงเปรยบเทยบเพอเพมขดความสามารถในการแขง

ขนอตสาหกรรมเครองจกรกลการเกษตร โดยสถาบนเหลกและเหลกกลาแหงประเทศไทย นำเสนอตอสำนกงานเศรษฐกจ

อตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ต.ค. 2552

*อาจารยประจำ หลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาผนำทางสงคม ธรกจและการเมอง มหาวทยาลยรงสต

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 78: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

78

Abstract This study is an analysis of the leading organization by benchmarking

method using Data Envelopment Analysis (DEA) to compare performances

between organizations. The input and output factors are specified and

calculated to find the envelope, where the best performance organizations

are located. The study compared the combine harvester industries in Japan,

India, and Thailand to find how their efficiency can be raised without

increasing the input costs. The outputs are “the profits and unit price”, and

the inputs are “the material costs, labor costs, energy costs and maintenance

costs”. The analysis found that the Japanese and some of the Thai business

organizations are the leaders, while the Indian has the lowest efficiency. The

reasons are that India are required to use domestic materials, while Japan

can import cheaper materials, and Thailand can import used-materials. The

conclusion is that the lower material-costs but higher quality is the main

factor for the performance development of combine harvester industries.

การวเคราะหความเปนผนำหรอองคกรนำดวยวธ Benchmarking โดยใช

Data Envelopment Analysis (DEA) เปนทนยมมากวธหนง เนองจากสามารถจะ

กำหนดไดวาองคกรใดมประสทธภาพและเปรยบเทยบไดกบองคกรอนๆ นำไปสการหา

สาเหตของความมหรอไมมประสทธภาพตอไป โดยไมจำเปนตองทราบรปแบบความ

สมพนธ (Function) ของการทำงานหรอการผลต (Charnels, Cooper and Rhodes, 1978)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 79: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

79

ทงนวธการของ DEA ใชไดกบองคกรธรกจทมปจจยการผลตและผลผลต

หลายชนด เพยงแตระบปจจยนาเขาและผลผลตทไดรบ แลวใช Linear Programming

คานวณหาขอบเขต (Frontier หรอ Envelope) ของการผลตทใชสดสวนทรพยากรได

ประสทธภาพสงสด หรอเลอกสดสวนการผลตสนคาใหไดมลคาการผลตสงสดภายใต

ทรพยากรทมอยจากด จงสามารถระบไดวาองคกรใดทอยบนเสนขอบเขตกจะเปนองคกร

นำทมประสทธภาพมากทสด ซงอาจกำหนดใหมคา = 1 (หรอรอยละ 100) สวน

องคกรใดทอยตำกวาเสนดงกลาวกจะมประสทธภาพลดลงและมคาตำกวา 1 ลดหลน

กนลงมา หลงจากนนจงนำไปวเคราะหวาองคกรธรกจทประสทธภาพตำเกดจากสาเหต

อะไร เชน การขาดอปสงค การใชเทคโนโลยการผลตหรอเครองจกรทไมทนสมย

การใชวตถดบทดอยคณภาพ ขาดแรงงานทมทกษะและความชำนาญพอเพยง ขาด

ความรพนฐานในการผลต มกำลงผลตขนาดเลกหรอดำเนนธรกจแบบครวเรอน ขาด

การลงทนอยางพอเพยงและเปนระบบเพอเพมประสทธภาพในการผลต หรอใชพลงงาน

สนเปลอง เปนตน ซงอาจเปนสาเหตสำคญททำใหเกดความแตกตางในประสทธภาพ

กลาวโดยสรป DEA มลกษณะดงน

u เปนการวเคราะหองคกรตางๆเปรยบเทยบกบองคกรนำทมประสทธภาพด

ทสด โดยให ประสทธภาพ = ผลผลตเฉลยแบบถวงนำหนก (Weighted Average

Outputs) / ปจจยการผลตเฉลยแบบถวงนำหนก (Weighted Average Inputs)

u ใชไดกบองคกรธรกจทมปจจยการผลตและผลผลตหลายชนด เนองจากเปนการ

หาประสทธภาพโดยรวม (Total Factor Efficiency) ไมตองแยกวเคราะหประสทธภาพ

ผลผลตแตละชนดจากแตละปจจย (Partial Efficiency)

u ไมตองระบรปแบบความสมพนธหรอฟงกชนของปจจยนำเขาและผลผลต

u ใชการวเคราะหแบบ Linear Programming เพอหาองคกรนำทมประสทธภาพ

ดทสด ภายใตเงอนไขวาองคกรอนๆมประสทธภาพ ≤ 1 โดยไมจำเปนตองรสดสวน

ทใชในการถวงนำหนกของผลผลตและของปจจยการผลต การวดประสทธภาพมคา

ตงแตรอยละ 0 (ดอยประสทธภาพทสด) จนถงรอยละ 100 (ประสทธภาพดทสด)

u สามารถวดประสทธภาพไดสองแนวทางคอ ดานผลผลต (Output-Oriented

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 80: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

80

Measure) และดานปจจยการผลต (Input-Oriented Measure)

เนองจากองคกรนำอยบนเสนขอบเขตมประสทธภาพดทสด และระยะหางท

สนทสดจากองคกรอนๆไปยงเสนขอบเขตแสดงถงชวงหางของประสทธภาพ ดงนนหาก

คำนวณหาทตงขององคกรนำ “สมมต” (Hypothetical Comparison Unit-HCU) บนเสน

ขอบเขตทใกลทสด เพอเปรยบเทยบผลผลตและปจจยการผลตระหวางองคกรจรงกบ

องคกรสมมตน กจะไดชวงหางของประสทธภาพทถกตอง การคำนวณหาทตงของ HCU

ดงกลาวน สามารถทำไดดวยวธ Linear Combination ขององคกรทอยบนเสน

ขอบเขตทใกลเคยงกน ดงแสดงในภาพขางลางน

!

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 81: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

81

สำหรบการศกษานจะใชแนวทางการวดประสทธภาพจากการวดผลผลต

(Output Oriented Approach) เพอตอบคาถามวาองคกรธรกจสามารถเพมผลผลต

มากเทาใด โดยไมเพมจานวนปจจยการผลต ในดานผลผลตการวเคราะหนเลอกใช

“ผลกำไรตอหนวยสนคา” และ “ราคาขายตอหนวยสนคา” เปนผลผลตสองชนด

เนองจากผลกำไรสะทอนใหเหนถงปจจยทสำคญ 3 ประการ ไดแก 1) ราคาของปจจย

การผลต 2) ราคาสนคา และ 3) ประสทธภาพดานเทคนค และราคาขายแสดงถง

ความสามารถในการใชกำลงผลต ตลอดจนความสามารถดานการบรหารจดการของ

องคกรธรกจ ในดานปจจยการผลตไดเลอกใชปจจยดาน “ตนทนวตถดบตอหนวย

สนคา” “ตนทนแรงงานตอหนวยสนคา” “ตนทนการใชพลงงานตอหนวยสนคา” และ

“ตนทนการซอมบำรงตอหนวยสนคา” ซงสวนใหญเปนตนทนทองคกรธรกจไมอาจควบคม

ได เนองจากเปนผลตภณฑทตองนำเขาและถกกำหนดราคาโดยตลาด หรออาจถก

กำหนดโดยมาตรการภาครฐ เชน คาแรง และภาษนำเขา เปนตน

การคำนวณใชวธ Linear Programming เพอหาจดทองคกรธรกจแหงหนง

จะทำใหประสทธภาพในการทำผลกำไรและราคาขายตอหนวยสนคาทดทสด ภายใต

เงอนไขวาองคกรอนๆมประสทธภาพเชนเดยวกนน ≤ 100% โดยใชโปรแกรมของ

Dartmouth College (Kenneth R. Baker, 2006)

ผลการวเคราะห Benchmarking องคกรธรกจในอตสาหกรรมการผลตรถเกยวนวด

ขอมลไดมาจากการสำรวจเพอเปรยบเทยบองคกรธรกจในอตสาหกรรมผลตรถ

เกยวนวดของญปน 1 แหง อนเดย 1 แหง และไทย 24 แหง

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 82: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

82

ผลการวเคราะหทคำนวณไดจากระยะหางของประสทธภาพองคกรตางๆไปถง

องคกรนำสมมต (HCU) บนเสนขอบเขต ซงเกดจากการใชตนทนตางๆ พบวารถ

เกยวนวดทผลตโดยองคกรธรกจญปนมประสทธภาพ DEA ในการทำผลกำไรและราคา

ขายตอคนรอยละ 100 ในขณะทอนเดยมเพยงรอยละ 82 สำหรบองคกรธรกจของ

ไทยทไดประสทธภาพ DEA รอยละ 100 มอย 8 แหง และทไดประสทธภาพ DEA

ลดหลนลงมาอยางละ 8 แหง โดยองคกรนำทมประสทธภาพสงจะมกำลงการผลต

มากกวา แตองคกรทมประสทธภาพกลางและตำมกำลงผลตใกลเคยงกน อยางไรกตาม

องคกรธรกจไทยทกแหงมประสทธภาพสงกวาอนเดย ทงนอาจเปนเพราะอตสาหกรรม

เครองจกรกลการเกษตรในอนเดยไดรบการอดหนนจากมาตรการภาครฐและตองแขง

ขนระหวางบรษทตางชาตหลายแหงทเขาไปลงทนผลตในอนเดย ทำใหราคาตำกวา

ประเทศอน (Prachi Singh, 2006) ผลการวเคราะหประสทธภาพ DEA ไดแสดงใน

ตารางและแผนภมดานลาง

!

!

!

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 83: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

83

โรงงานไทยแยกตามกลมประสทธภาพ

DEA

สง กลาง ตำ

จำนวนโรงงาน 1 1 8 8 8

กำลงการผลตรวม (เครอง/ป) 3,000 700 46 13 14

ประสทธภาพ DEA 100% 82% 100% 92% 87%

ญปน อนเดย

1) ตวชวดดานตนทนการผลต ในดานการใชตนทนการผลตขององคกรธรกจ พบวา

ประสทธภาพในการใชตนทนวตถดบ แรงงาน พลงงาน และการซอมบำรงของ

อนเดยอยในระดบตำกวาทกองคกร ดงแสดงในตาราง

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 84: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

84

1.1) ประสทธภาพในการใชตนทนวตถดบ จากการวเคราะหพบวา องคกร

ธรกจอนเดยมประสทธภาพการใชวตถดบตำทสด และสามารถลดตนทนวตถดบได

อกรอยละ 18 จากปจจบนทใชอย ทงนอนเดยมการใชวตถดบในประเทศสงถงรอยละ

99 ในขณะทญปนใชวตถดบในประเทศเพยงรอยละ 20 ดวยการเลอกนำเขาวตถดบ

จากแหลงทมราคาถกทสด และไทยใชวตถดบมอสองทนำเขาในราคาถก3 สำหรบองคกร

ธรกจไทยทมประสทธภาพสงและมกำลงผลตสงจะมประสทธภาพการใชตนทน

วตถดบดกวาเนองจากมอำนาจตอรองในการจดซอ และในองคกรธรกจทมประสทธภาพ

รองลงมาหากใชวตถดบทนำเขามากกวากจะมประสทธภาพในการใชวตถดบดกวา

ดงแสดงใหเหนในภาพ เนองจากวตถดบเปนตนทนใหญทสดในการผลต ดงนน

ประสทธภาพในการใชวตถดบจงสงผลกระทบตอประสทธภาพโดยรวมมากทสด

1.2) ประสทธภาพตนทนแรงงาน แรงงานญปนมอตราคาจางสงถงประมาณ 5

แสนบาทตอเดอน แตประสทธภาพของแรงงาน ( = คน - ชวโมงการทำงานตอ

จำนวนเครองทผลตได) ดกวาอนเดยและไทยมากกวา 50 เทา องคกรธรกจของอนเดย

โรงงานไทยแยกตามกลมประสทธภาพ

DEA

สง กลาง ตำ

ญปน อนเดย

กำลงการผลตรวม (เครอง/ป) 3,000 700 46 13 14

ตนทนการผลต

ตนทนวตถดบ 100% 82% 100% 92% 87%

ตนทนแรงงาน 100% 65% 100% 80% 87%

ตนทนการใชพลงงาน 100% 49% 100% 66% 85%

ตนทนการซอมบำรง 100% 49% 100% 80% 79%

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

3รายงานการศกษาอตสาหกรรมแทรกเตอรของอนเดยระบวา แทรกเตอรอนเดยมราคาตำมาก คอตำกวา Gear Box

ของรถยนตทผลตในยโรป แตไมสามารถสงออกไดมากนก เนองจากความตองการของตลาดภายในยงคงสงมากและการ

สงออกไปกลมประเทศเอเซยตะวนออกเฉยงใตตองแขงขนกบแทรกเตอรมอสอง (Prachi Singh, 2006)

Page 85: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

85

มการใชแรงงานจำนวนมาก แตเฉพาะทศกษานเปนองคกรทใชระบบของเยอรมนนจงม

มาตรฐานดานความรบผดชอบตอสงคม (CSR) ในการใชทรพยากรมนษย และม

อตราคาจางเฉลยประมาณเดอนละ 18,760 บาท ซงสงกวาองคกรธรกจไทยทมอตรา

เพยง 12,890 - 8,907 บาท หรอสงกวาประมาณรอยละ 60 เมอเปรยบเทยบกบ

ตนทนแรงงานของไทย อนเดยจงมประสทธภาพตนทนแรงงานตำกวาไทย

1.3) ประสทธภาพการใชตนทนพลงงาน องคกรธรกจอนเดยมการใชตนทน

พลงงานตอคนสงกวาญปนและไทย แตตนทนดงกลาวมสดสวนในตนทนการผลตนอยจง

ไมสงผลกระทบตอประสทธภาพโดยรวมมากนก

1.4) ประสทธภาพการใชตนทนการซอมบำรง องคกรธรกจอนเดยมการใชตนทน

การซอมบำรงตอคนสงกวาญปนและไทย แตเชนเดยวกบตนทนพลงงานซงมสดสวนนอย

จงไมสงผลกระทบตอประสทธภาพโดยรวม

การวเคราะหในขนตน ไดศกษาประสทธภาพของการผลตโดยสมมตใหทก

องคกรธรกจมเปาหมายในการเพมผลกำไรและราคาขายตอคน และสามารถระบองคกรนำ

ทมประสทธภาพสงสดซงตงอย ณ เสนขอบเขต ซงนำไปสการเปรยบเทยบ

ประสทธภาพของการผลตและการใชตนทนวตถดบ แรงงาน พลงงาน และการซอม

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 86: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

86

บำรงดงทไดนำเสนอไวขางตนแลว สำหรบการวเคราะหในขนตอไปไดคดแยกองคกรธรกจ

ตามประสทธภาพการผลตดงกลาว แลวนำมาวเคราะหตวชวดอนๆ เพอหาความแตก

ตางขององคกรธรกจทมประสทธภาพแตกตางกน

2) ตวชวดดานการบรหารจดการ สำหรบตวชวดนมขอมลเฉพาะอตราสวน

กำไรสทธตอยอดขาย ซงแสดงใหเหนวาองคกรธรกจในญปน อนเดย4 และองคกร

ธรกจทมประสทธภาพสงของไทยสามารถทำอตรากำไรไดอยในระดบรอยละ 16-19

สวนองคกรธรกจของไทยทมประสทธภาพระดบกลางและตำจะมอตรากำไรนอยลง

อนงเปนทนาสงเกตวาองคกรธรกจทมประสทธภาพระดบกลางของไทยจะเปนองคกร

ธรกจขนาดเลกกวาองคกรทมประสทธภาพตำ แตองคกรธรกจขนาดเลกเหลานจะม

อตรากำไรสทธสงกวา ทงนอาจเปนเพราะองคกรธรกจขนาดเลกเปนอตสาหกรรมใน

ครวเรอน และไมสามารถแยกตนทนทใชทรพยากรในครวเรอนไดชดเจน

4 ผบรหาร Sonalika ใหสมภาษณวาบรษทเปน “Market Price Warrior” ในตลาดแทรกเตอรของอนเดย

ซงหมายความวาบรษทใชนโยบายแขงขนดานราคาขายและกำไรเพอใหไดสวนแบงการตลาด (Times of India, 12, Jan,

2006)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 87: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

87

3) ตวชวดดานประสทธผล (Effectiveness) เปนการเทยบวดผลทไดกบ

มาตรฐานทกำหนดไว ไดแก อตราสนคาเสย อตราการใชวตถดบในประเทศ และ

ระยะเวลาในการสงมอบสนคา สำหรบอตราการใชวตถดบในประเทศญปนสามารถ

เลอกใชวตถดบจากแหลงทมราคาถกไดทวโลก ในขณะทอนเดยใชวตถดบในประเทศ

เกอบทงหมดจงมตนทนในดานนสงกวาองคกรธรกจอน สวนองคกรธรกจไทยพบวาท

มประสทธภาพ DEA ระดบกลางจะใชวตถดบในประเทศนอยกวาองคกรธรกจอน

โรงงานไทยแยกตามกลมประสทธภาพ

DEA

สง กลาง ตำ

กำลงการผลตรวม (เครอง/ป) 3,000 700 46 13 14

ตวชวดดานการบรหารจดการ

อตราสวนกำไรสทธตอยอดขาย 16% 18% 19% 14% 10%

ญปน อนเดย

กำลงการผลตรวม (เครอง/ป) 3,000 700 46 13 14

ตวชวดดานประสทธผล

อตราสนคาเสย 1% 3% 1% 0% 1%

อตราสวนการใชวตถดบในประเทศ 20% 99% 74% 69% 79%

ระยะเวลาในการสงมอบสนคา (วน) 60 3 30 37 32

ญปน อนเดย

โรงงานไทยแยกตามกลมประสทธภา

DEA

สง กลาง ตำ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 88: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

88

4) ตวชวดดานความสามารถในการใชสนทรพย (Asset Utilization) ตวชวด

ในดานกำลงผลตแสดงใหเหนวาองคกรธรกจไทยมกำลงผลตตำกวาญปนและอนเดย

มากและมอตราการใชกำลงผลตตำ นอกจากนนยงพบวาองคกรธรกจไทยทมประสทธภาพ

DEA สงกมกำลงการผลตสงดวย แตองคกรธรกจทมประสทธภาพ DEA ระดบกลาง

และตำมกำลงผลตใกลเคยงกน ดงนนกำลงการผลตจงเปนตวชวดประสทธภาพของ

การผลตไดไมชดเจนนก

5) สรปผลการวเคราะหองคกรธรกจในอตสาหกรรมการผลตรถเกยวนวด

ในการดำเนนการผลตเพอใหไดกำไรและราคาขายตอคนสงสด องคกรธรกจแตละแหง

มการใชตนทนการผลตเพอใหไดประสทธภาพภายใตบรบทของการแขงขนในแตละ

พนท สามารถเปรยบเทยบการใชตนทนการผลตไดดงภาพขางลางน ซงแสดงใหเหน

วาองคกรธรกจญปนและองคกรธรกจไทยทมประสทธภาพ DEA สงอยในวงนอกสด

ของแผนภาพ ในขณะทองคกรธรกจของอนเดย (แสดงดวยเสนสแดง) มประสทธภาพ

DEA ตำกวาในดานการใชตนทนตางๆเปนสวนใหญ อยางไรกตามทกองคกรม

ประสทธภาพ DEA ใกลเคยงกนในดานการใชตนทนวตถดบ ซงมนำหนกในการ

คำนวณหาประสทธภาพมากทสด

โรงงานไทยแยกตามกลมประสทธภาพ

DEA

สง กลาง ตำ

กำลงการผลตรวม (คน/ป) 3,000 700 46 13 14

ตวชวดดานความสามารถในการใชสนทรพย (Asset Utilization)

กำลงการผลตจรง (คน/ป) 3,000 500 25 8 9

อตราการใชกำลงการผลต 100% 71% 53% 63% 66%

ญปน อนเดย

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 89: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

89

หมายเหต : เสนแสดงประสทธภาพของไทยและญปนอยทรอยละ 100 ซงเปนเสนเดยวกน

ทวงนอกสด

เมอแบงองคกรธรกจออกตามระดบของประสทธภาพ ดานตนทนทคำนวณ

ไดจากภาพขางตน สามารถระบตวชวดออกเปน 4 ดาน ไดแก 1) ตวชวดดาน

การใชตนทนการผลต โดยเฉลยจากประสทธภาพ DEA ทคำนวณได 2) ตวชวด

ดานการบรหารจดการซงไดจากอตราสวนกำไรสทธตอยอดขาย 3) ตวชวดดาน

ประสทธผล (Effectiveness) และ 4) ตวชวดดานความสามารถในการใช

สนทรพย (Asset Utilization) ซงไดจากอตราการใชกำลงการผลต ดงแสดงไวใน

ภาพขางลาง

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 90: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

90

โดยสรปการวเคราะหประสทธภาพโดยใช DEA เพอทำ Benchmarking ระหวาง

องคกรธรกจในอตสาหกรรมผลตรถเกยวนวดญปน อนเดย และไทย เมอสมมตใหทก

องคกรมเปาหมายในการเพมผลกำไรและราคาขายตอคนใหไดสงสด พบวาองคกร

ธรกจของญปนมประสทธภาพในการทำผลกำไรและราคาขายตอคนสงสด สำหรบไทย

มองคกรธรกจทไดประสทธภาพสงสดและลดหลนลงมาอยางละ 8 แหง ในขณะท

อนเดยมประสทธภาพเพยงรอยละ 82 ของญปน และยงตำกวาองคกรธรกจของไทย

ทกแหง ทงนเปนผลจากการทอนเดยขาดประสทธภาพในการใชวตถดบซงเปนตนทน

ใหญทสดของการผลต โดยมสาเหตจากการใชวตถดบในประเทศเกอบทงหมด (Automotive

Mission Plan 2006-2016) ในขณะทญปนมเครอขายโรงงานผลตชนสวนในประเทศ

ตางๆ และสามารถนำเขาวตถดบจากแหลงทมราคาถกทสด สำหรบองคกรธรกจใน

ไทยนยมใชวตถดบมอสอง นอกจากนนพบวาองคกรธรกจอนเดยใชแรงงานจำนวน

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 91: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

91

มาก แตมอตราคาจางเฉลยสงกวาไทยประมาณรอยละ 60 เนองจากองคกรททำการ

สำรวจเปนของเยอรมนน จงจำเปนตองรกษามาตรฐานสากลดานความรบผดชอบตอ

สงคม (CSR) ในดานกำลงผลตองคกรธรกจของไทยมขนาดเลกกวาและยงใชกำลงผลต

ตำอกดวย อยางไรกตามองคกรธรกจขนาดเลกของไทยทผลตไดเพยงปละ 7-8 คน จะ

มกำไรสงถงรอยละ 14 ตอคน

จากขอสรปดงกลาวจะเหนไดวาปจจยในการพฒนาประสทธภาพของ

อตสาหกรรมรถเกยวนวดทสำคญทสดคอการทำใหวตถดบมราคาตำลงแตมคณภาพ

ด วธหนงคอการสงเสรมและสนบสนนใหใชมาตรฐานชนสวนของรถเกยวนวดอยาง

เปนระบบ ซงจะทำใหเกดการขยายกำลงผลตชนสวนจนไดขนาดการผลตทตนทนตำ

นอกจากนนอาจสงเสรมอตสาหกรรมประกอบรถเกยวนวดใหเปนอตสาหกรรมรายยอย

ระดบครวเรอนหรอชมชน เนองจากมการใชเทคโนโลยในระดบตำ แตใหผลกำไรสง

ตอองคกรขนาดเลก อกทงเปนประโยชนตอภาคเกษตรกรรมในชนบท

รปแบบขององคกรธรกจในอตสาหกรรมรถเกยวนวดไทยทไดประสทธภาพ

จากขอมลทไดมาจากการสำรวจสามารถสรปในภาพรวมไดวา องคกรนำใน

อตสาหกรรมรถเกยวนวดของไทยจะมกำลงผลตประมาณปละ 46 คน ใชกำลงผลต

สงกวาครงหนงเพยงเลกนอย พนทโรงงานมากกวา 1 ไร และแรงงานประมาณ 55

คน แตทำงานประมาณ 140,000 คน-ชวโมงตอปใกลเคยงกบโรงงานญปนทมกำลง

ผลตมากกวาหลายสบเทา และมอตราเงนเดอนประมาณ 14,000 บาทตอคน สำหรบ

องคกรธรกจทมประสทธภาพรองลงมามกำลงผลตประมาณปละ 13-14 คน ใชกำลง

ผลตเกนกวารอยละ 60 เลกนอย มพนทโรงงานตำกวา 1 ไรและใชแรงงานเพยง 11-

12 คน ทำงานปละ 27,000-28,000 ชวโมง อตราเงนเดอนคนละ 9,000-14,000

บาท องคกรธรกจของไทยไดประสทธภาพจากการใชตนทนวตถดบตำ ซงเปนการนำ

เขาวตถดบมอสองเพอนำมาประกอบเปนรถเกยวนวด และสามารถขายไดในราคา

เฉลยคนละ 1.7-2.0 ลานบาท คดเปนกำไรสทธรอยละ 10-19 ซงสงกวารถเกยวนวด

ของญปนและอนเดย

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 92: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

92

การเปรยบเทยบศกยภาพองคกรธรกจทผลตรถเกยวนวดของไทยทง 24

แหง

เมอเปรยบเทยบศกยภาพเฉพาะองคกรธรกจทผลตรถเกยวนวดของไทยทง

24 แหงแลว จะเหนไดวาโรงงานสวนใหญของไทย คอจำนวน 18 แหงอยในระดบ

Question Mark โดยมโรงงานเพยง 5 แหงเทานนทอยในระดบ Star และอยในระดบ

Dog เพยงแหงเดยว

ดงนนในกรณทรฐตองการพฒนาอตสาหกรรมรถเกยวนวดของไทยเพอทดแทน

การนำเขาจากตางประเทศ ควรพจารณาองคกรธรกจกลมใหญทอยในระดบ Question

Mark เนองจากสามารถสงเสรมและสนบสนนใหเพมประสทธภาพขนได ในขณะท

องคกรธรกจซงอยในระดบ Star สามารถแขงขนไดดวยตวเอง และองคกรธรกจทอยใน

ระดบ Dog ไมมความจำเปน ทรฐตองใหการสนบสนน

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 93: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

93

จงเหนไดวาประสทธภาพในการผลตของอตสาหกรรมรถเกยวนวดและของ

ไทยมปจจยหลกมาจากการใชวตถดบมอสองทนำเขาในราคาถก แตกเหนไดชดเจนจาก

การวเคราะหวาในอตสาหกรรมรถเกยวนวดจะประสบปญหาการแขงขนกบรถเกยวนวด

ขนาดเลกจากญปน ซงมประสทธภาพในการผลตดทสดแตราคาตำกวารถทผลตโดย

องคกรธรกจของไทย นำไปสการเขามาแขงขนกบอตสาหกรรมภายในประเทศ ดงนน

จงมความจำเปนในการพฒนาประสทธภาพของอตสาหกรรมเครองจกรกลการเกษตร

เหลาน เพอใหสามารถแขงขนไดทงตลาดภายในประเทศและตางประเทศ โดยเนนไปท

การทำใหวตถดบมราคาตำลงและมคณภาพดขน โดยอาศยจดแขงของเครอขาย

อตสาหกรรมชนสวนยานยนตทผลตไดภายในประเทศ กำหนดมาตรฐานของชนสวน

เพอใหเกดการขยายกำลงผลตชนสวนเครองจกรกลการเกษตรจนมตนทนตำลง รวม

ทงใชจดแขงจากการทไทยมภาคเกษตรกรรมขนาดใหญ สามารถสรางอปสงคให

อตสาหกรรมเครองจกรกลการเกษตร จนอาจทำใหเปนอตสาหกรรมรายยอยทกระจาย

ออกไปตามพนทชนบทตางๆ ซงเปนประโยชนตอภาคเกษตรกรรมของไทยไดเตมท

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 94: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

94

บรรณานกรม

Automotive Mission Plan 2006-2016, Department of Heavy Industry, India

Charnes, A., Cooper W., Rhodes E., 1978, “Measuring the Efficiency of

Decision Making Units”, European Journal of Operation Research,

2(6), 429-444

Kenneth R Baker, 2006, “Optimization Modeling with Spreadsheets”,

Thomson Brooks/Cole, USA

Prachi Singh, 2006, “Tractor Industry in India”, Disha Institute of Management

and Technology (DIMAT), Raipur, available at: http://www.indianmba.com/

Occasional_Papers/OP127/op127.html

Times of India, New Delhi, January 12, 2006, “บทสมภาษณ Mr.Mittal: ผบรหาร

บรษท Sonalika”, available at: http://www.tmcnet.com/usubmit/2006/jan/

1279934.htm

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 95: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

95

ภาวะผนำในสถาบนอดมศกษา: ปญหาและกลยทธการพฒนา

วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

Page 96: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

96

ภาวะผนำในสถาบนอดมศกษา : ปญหาและกลยทธการพฒนา

อภรตน กงสดารพร*

บทนำ สงคมโลกในปจจบน อยในยคโลกาภวฒน (Globalization) ซงเปนยคท

เทคโนโลยชนสงดานการสอสารและการโทรคมนาคมมการพฒนาอยางรวดเรว ทำให

มนษยทกคนในประชาคมโลกสามารถตดตอสอสาร แลกเปลยนขอมลขาวสาร ความ

ร ความเชอ ทศนคต รวมไปถงคานยม กนไดอยางรวดเรว จนเปรยบเสมอนวา

มนษยทกคนในโลกอยในหมบานเดยวกน (Global village) การพฒนาเทคโนโลยดง

กลาว สงผลใหโลกกาวเขาสยคแหงการเปลยนแปลง และการแขงขนทรวดเรวและ

รนแรง ซงนบวนจะทวความรนแรงมากยงขนเรอยๆ และในฐานะทประเทศไทยเปน

สวนหนงในประชาคมโลก จงหลกเลยงไมไดทจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลง

ครงน อนจะเหนไดชดจากสภาพวกฤตการณทงทางดานสงคม เศรษฐกจ และ

การเมองในปจจบน จงเปนสงทนาศกษาวาในสภาวะการณเชนน องคการตางๆจะม

ความสามารถในการปรบตว และการพฒนาอยางไร ทจะรองรบกบความเปลยนแปลง

และสามารถดำรงอยไดอยางมนคงและยงยน ภายใตวกฤตการณทกำลงเกดขนได

สถาบนอดมศกษาไทยนบตงแตมการจดตงจฬาลงกรณมหาวทยาลยขนเปน

มหาวทยาลยแหงแรกของประเทศไทยในป พ.ศ. 2459 แลว กไดมการพฒนามา

อยางตอเนอง ดวยแนวคดของการพฒนาในแตละยค โดยยคแรก เปนมหาวทยาลย

ทเปดขนเพอสงเสรม สนบสนน และพฒนาดานวชาชพทเกยวของเปนหลก ไดแก

* นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฏบณฑต สาขาผนำทางสงคม ธรกจและการเมอง รนท 3

มหาวทยาลยรงสต

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 97: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

97

มหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง (มหาวทยาลยธรรมศาสตรในปจจบน)

มหาวทยาลยแพทยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตรและมหาวทยาลยศลปากร

ตอมาในยคทสอง ภายหลงสงครามโลกครงทสอง แนวคดอดมศกษาของอเมรกา

ไดเรมแพรหลายในประเทศไทย ซงแนวคดการพฒนาอดมศกษาในเชงเสรนยมจง

เกดขน การอดมศกษาไทยจงเปดกวางมากขน ทำใหเกดมหาวทยาลยในตางจงหวด

ถอกำเนดขนมา ทจงหวดเชยงใหม ขอนแกน และสงขลา

การอดมศกษาไทยในยคท 3 เรมในป พ.ศ. 2514 โดยไดมการประกาศจด

ตงมหาวทยาลยเปดคอ มหาวทยาลยรามคำแหง เพอใหโอกาสทางการอดมศกษากบ

ประชาชน พรอมทงประกาศใชกฎหมายเพอใหเอกชนสามารถจดตงสถาบนระดบ

อดมศกษาได ซงถอไดวาเปนยคแหงการเปดโอกาสทางดานการศกษาระดบอดมศกษา

อกทงรปแบบการเรยนการสอนและการบรหารจดการกถกปรบเปลยนใหสอดคลองกบ

ความจำเปนของยคสมยมากขน

ตอมาในยคท 4 จากการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจของโลก ทำให

มหาวทยาลยตางๆ ตองเปลยนแปลงและปรบตวใหทนกบกระแสการเปลยนแปลงของ

โลกทรวดเรว ดงนนเพอใหมหาวทยาลยมอสระจากระบบราชการและเพอใหการบรหาร

จดการมความคลองตว รฐจงตดสนใจใหการตดสนใจในการดำเนนงานของมหาวทยาลย

ในเรองตางๆ สนสดทสภามหาวทยาลย

จากการเปลยนแปลงในยคทสน ประกอบกบอทธพลจากกระแสโลกาภวฒน

ทรนแรงขน ทำใหอดมศกษาไทยกาวเขาสยคของโลกาภวตนอยางชดเจนในเวลา

ตอมา ซงสงผลใหสถาบนอดมศกษาของไทยตองดำเนนการในทางการศกษาใน

ยคโลกาภวฒนอยางจรงจงตามไปดวย ซงกอใหเกดผลกระทบกบสถาบนอดมศกษา

ของไทยอยางมากมาย อาทเชน อทธพลจากกระแสโลกาภวตนและทนนยมเสร ท

เนนการแขงขน และเนนตลาดเสร มอทธพลสำคญตอระบบอดมศกษาไทยอยางมาก

สงผลใหสถาบนอดมศกษาไทยเปลยนเปนเชงธรกจมากขน เมอแนวคดเชงธรกจเกด

ขนในระบบอดมศกษาไทย ความคดในเชงของการจดการ (Managerialization) จง

เกดขนในสถาบนการศกษาตางๆ การลดระเบยบกฎเกณฑลง ลดความเปนราชการ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 98: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

98

ลงเพอใหดำเนนงานเชงธรกจไดอยางคลองตว การบรหารจดการตางๆ ไดถกรวม

ศนยอำนาจไวทผบรหารหรอคณะผบรหาร ทงนกเพอความรวดเรวในการจดการ การ

สงการและการดำเนนงาน ประกอบกบแนวคดในการตองการใหสถาบนอดมศกษาของ

ไทยมมาตรฐานสงในแบบเดยวกบสถาบนอดมศกษาของตางประเทศ ดวยการจดระบบ

คณภาพและมาตรฐาน (Standardization of Education) ใหไดมาตรฐานสากล ดวย

ความคดของ ISO, Ranking และ ความคด World Class รวมถงการกำหนดกฎ

เกณฑใหระบบการศกษาไทยใหเหมอนกนทวประเทศตามเกณฑของ สกอ. สมศ. ซง

นำไปสระบบเครอขาย และความรวมมอทางการศกษาของสถาบนอดมศกษาทงใน

และตางประเทศ

จากการเปลยนแปลงดงกลาว สงผลใหการอดมศกษาของไทย เกดแนวคดท

จะพยายามจดการศกษาเพอใหคนไทยมความทนสมย ทนตอกระแสโลกาภวตน ทน

ตอกระแสโลกาภวตน ดวยการสงเสรมใหบณฑตเรยนรภาษาองกฤษ สงเสรมให

บณฑตเรยนคอมพวเตอร สงเสรมบณฑตใหมการเรยนรตลอดชวต ใหใฝร ใฝเรยน

ตลอดเวลา โดยเนนการเรยนสาระจากตางประเทศ เนนการเปนสงคมแหงการเรยนร

(Learning Society) เนนการจดการความร (Knowledge Society) เนนการใหบณฑต

สามารถใชชวตและคานยมสากลตามแบบอยางของตางประเทศโดยเฉพาะคานยม

ทางตะวนตกทมลกษณะเปนทนนยมเสร สงเสรมบณฑตใหเปนปจเจกบคคลและวตถนยม

ดวยการสนบสนนสงเสรมใหทนสมย ทนโลก ทนทนนยม ทนนานาชาต

แนวคดการเปลยนแปลงของระบบอดมศกษาไทยดงทไดกลาวมา เปนแนวคด

ในการทจะพฒนาการอดมศกษาของไทย ใหผลตบณฑตทมคณภาพ ทจะเขาไปพฒนา

ประเทศทงในดานสงคม เศรษฐกจและการเมอง แตในทางปฏบตจรง ผลทออกมากลบ

ตรงกนขาม เนองจากการเปลยนแปลงแบบกาวกระโดดน ทำใหสถาบนอดมศกษาไทย

เปลยนเปนเชงการคามากขน ในขณะทรฐกใหความสนบสนนดานงบประมาณลดลง

สถาบนอดมศกษาตางๆ จงตองแสวงหาแหลงทนและเงนทนดวยตนเอง การแสวงหา

1 Sinlarat, P. (2005). “Changing the culture of Education in Thai Universities” Higher Education Policy. 18, 2005, 265-269

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 99: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

99

รายไดจงเปนหวใจสำคญของสถาบนอดมศกษา ประกอบกบการเปลยนแปลงทไมได

คำนงถง ดานความรพนฐานเดม วฒนธรรมและคานยมตางๆ ในสงคมไทย ทไมเคย

สรางภมคมกนใหคนในสงคมไทยมความเขมแขงทางปญญา และเขมแขงทางจตใจ

มากอน อาทเชน ความตองการใหบณฑตไทยเปนคนทนสมยดวยการเรยนรภาษา

องกฤษและเทคโนโลยชนสง แตในความเปนจรงพนฐานการศกษาดานดงกลาวของ

คนไทยนนยงมปญหาอยมาก สงผลใหนกศกษาสวนมากไมสามารถปรบตวไดทน

นอกจากนน ระบบอดมศกษาไทยเอง กถกพษของกระแสโลกาภวตน กลายมาเปน

สถาบนบรโภคนยม โดยดำเนนการศกษาในลกษณะบรโภคนยมตามไปดวย ทำใหนสต

นกศกษา กลายมาเปน “ลกคา” แทน “ลกศษย” ครผสอนกลายเปน “ลกจาง” ใน

ขณะทผบรหารสถาบนการศกษากลายเปน “นายจาง” โดยในหลกสตรการสอน ก

เปนระบบบรโภคความร บรโภคความเขาใจ และบรโภคคานยมตางๆตามครหรอ

ตามทสงคมกำหนดไว หรอสอนตามแบบอยางทคนอนๆ ทำมา เนนสงคมแหงการ

เรยนร (Knowledge Society) แตไมไดเนนการสรางความร (Knowledge Creation)

ไมไดสงเสรมใหผเรยนสราง ประดษฐ และพฒนาสงตางๆ ขนมาใหมใหกบตนเอง

และสงคม ทำใหไมกอใหเกดความคดสรางสรรค (Creation) ขน ในขณะเดยวกน

การบรโภคความรและคานยมตางๆ ทเปนอยยงเปนกระแสความรและคานยมทเราได

รบจากตางประเทศเปนสำคญ ทำใหคานยมของตางประเทศไดแทรกซมเขาไปฝงอย

ในระบบความคดของนกศกษา ซงสงผลโดยตรงตอ การเปลยนแปลงความเชอ ทศนคต

และคานยม และพฤตกรรม ดงนนไมแปลกเลยทนกศกษาสวนใหญไดกลายเปนนก

บรโภคนยมเตมตว กน ดม ใช อยางเตมท มคานยมในการบรโภคสนคาจากตาง

ประเทศ ทำตามคานยมของตางชาต โดยเฉพาะตะวนตก โดยละเลยความคด และ

คานยมเดมของไทยไป รวมไปถงเทคโนโลยตางๆ ทนำมาสอนเพอใหเกดประโยชน

ทางการศกษา กลบกลายมาเปนการใชเพอความบนเทง อบายมข และผลประโยชน

ทางธรกจมากกวาวชาการและคณงามความด

2 เกอ วงศบญสน และ สวาณ สรเสยงสงข. (2540). ทกษะแรงงานไทยในอนาคตทพง

ประสงค. กรงเทพๆ: สำนกงานกองทนสนบสนนการวจย

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 100: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

100

กลยทธและรปแบบการพฒนาภาวะผนำ การบรหารจดการองคการขนาดใหญหรอแมกระทงในองคกรตางๆ ในยค

ปจจบน ตางยอมรบในทฤษฎการบรหารทประกอบไปดวยหนาทหลกในการบรหาร 4

ประการ ไดแก การวางแผน (Planning), การจดองคการ (Organizing), การนำ

(Leading) และการควบคม (Controlling) โดยสามารถเรยกยอๆ ไดวา “POLC” จาก

หลกการดงกลาวจะเหนไดวา “ผนำ” (Leader) เปนบคคลทมความสำคญหรอทเรยก

กนวาเปน กญแจดอกสำคญทสงผลตอความสำเรจขององคการ ไมวาจะเปนองคการ

ภาครฐ ภาคเอกชน เปนองคการระดบนานาชาตหรอเปนองคกรระดบทองถน

ความสำคญของผนำ และความเปนผนำหรอทเรยกวา “ภาวะผนำ” (Leadership)

นน มการศกษาวจยจำนวนมากทงในตางประเทศ และในประเทศไทย ทยนยนวาผนำ

หรอภาวะผนำมอทธพลตอประสทธภาพหรอประสทธผลขององคการ รวมถงผลการ

ปฏบตงานของบคคลในองคการ ความพงพอใจในการทำงาน ความผกพนในองคการ

ผลการปฏบตงานของบคคลในองคการ และความเปนพลเมองดในองคการ

(Organizational Citizenship Behavior: OCB) รวมถงการพฒนาบคคลากรใน

องคการ และตวแปรอนๆทเกยวของอกมากมาย

เปาหมายหลกของการศกษา คอ การพฒนาผเรยนดวยความร ทงดานวชา

การและคณธรรมจรยธรรม ดงนนผนำในสถาบนอดมศกษาจำเปนตองมพนฐานทางวชา

การและมคณธรรมจรยธรรม รวมไปถงการเปนผนำทมวสยทศน (Vision) ทกวาง

ไกล แหลมลกและคมชดพอ ทจะมองไปทอนาคตเปนสำคญ ทงในการพฒนาวชา

การ และการพฒนาคนทเปนนกวชาการ (Academic People) ทจะเขามาทำงานวา

จะวางแผนงานอยางไร และสนบสนนเขาอยางไร

กลยทธของผนำหรอผบรหารสถาบนอดมศกษา ทควรจะนำมาใชในการบรหาร

จดการ ควรใชการบรหารเชงกลยทธ (Strategic Management) เนองจากเปนหลกการ

บรหารจดการทครอบคลมทกขนตอนขององคกร ซงมประสทธภาพ และประสทธผล

สง โดยหลกการบรหารเชงกลยทธ จะประกอบไปดวยกระบวนการทงหมด 4 ขน

ตอน หรอทเรยกวา 4SMP (4 Strategic Management Process) ไดแก

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 101: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

101

!

"#$%&'#()#*

+,!-.+##%#/!

-*&+*)/0!

1'&(2,+*%'

#!!

-*&+*)/0!

3(4,)()#*

+*%'#!!

"$+,2+*%'#!

+#5!6'#*&',!! ! !

Feedback

4SMP (4 Strategic Management Process)

!

กอนจะเขาสกระบวนการ ผนำควรเรมดวยการกำหนดวสยทศน (Vision)

ซงเปนทศทางในระยะยาว ทสถาบนตองการ กำหนดภารกจ (Mission) ซงเปนจด

มงหมายพนฐานและขอบเขตการดำเนนงาน รวมทงคานยมของสถาบน กำหนดเปา

หมาย (Goals) ซงเปนสงทสถาบนตองการในอนาคต โดยเปนผลลพธหรอเปาหมาย

สำคญซงเกยวกบความอยรอด และการเจรญเตบโตของสถาบน และคานยมหลก (Core

value) ไดแกพฤตกรรมของบคคลในสถาบน ซงจะมผลกระทบตอคานยมและความ

เชอถอวาสงใดเหมาะสมหรอไม โดยจะนำไปกำหนดเปนวฒนธรรมองคการ (Corporate

culture)

หลงจากนนกเขาสกระบวนการบรหารเชงกลยทธ ซงขนตอนแรก ไดแก

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกและภายในของสถาบน (Environmental

Scanning) โดยทำการวเคราะหทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ พจารณาจดออน/

จดแขง ของทรพยากรททงจบตองไดและจบตองไมไดทมอยในองคกร เชน เงนทน

สนทรพยตางๆ ทรพยากรบคคล โครงสราง ระบบงาน วฒนธรรม เทคโนโลย และ

ภาวะผนำขององคกร รวมถงวเคราะหความสามารถหลกขององคกร (core competency

analysis) เพอทจะนำผลวเคราะหทไดไปวางแผนกลยทธของสถาบน เพอนำไปส

การสรางแผนปฏบต

3รตตกรณ จงวศาล. 2544. “ภาวะผนำการเปลยนแปลง (Transformational Leadership)”. วารสารสงคมศาสตร. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 102: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

102

เมอวเคราะหสภาพแวดลอมทมผลตอสถาบนเสรจสนแลว ขนตอนตอไปคอ

ขนการกำหนดกลยทธของสถาบน (Strategy Formulation) ซงเปนรปแบบของการ

ปฏบตและการจดสรรทรพยากรทออกแบบเพอใหบรรลเปาหมายของสถาบน การ

กำหนดกลยทธจะตองพจารณา ถงภารกจ (Mission) ของสถาบนและผลลพธจาก

การวเคราะหสถานการณ กลยทธของสถาบนอดมศกษาทจะนำมาใช ประกอบดวย

การกำหนดกลยทธ ทกำหนดลกษณะทงหมดและจดมงหมายของสถาบน ท

เกยวของกบแตละหนาทของสถาบน 3 ประการ ไดแก APC

!

งานวชาการ (Academic) เปนงานทเปนหวใจของการบรหารการศกษา

ผนำจงตองใหความสำคญเปนพเศษ รเรองอยางด รวมทงเปนผนำทางความคดใน

เรองนดวย ซงดานวชาการทเปนหลกสำคญของการศกษา คอเรองของหลกสตรและ

การสอน ซงจะเปนตวกำหนดทศทางของวชาการวาควรจำดำเนนไปในทศทางใด

ผนำจะตองมความรความเขาใจในเรองของหลกสตรและการสอนเปนอยางด

งานบคคล (People) งานบคคลทสำคญในดานการศกษา ไดแก อาจารยผ

สอน ซงจะเปนผผลกดนใหการศกษาเกดขน และดำเนนไปอยางมคณภาพและ

ประสทธภาพ ในการบรหารจดการจงตองใหการดแลกบบคลากรอยางมาก

งานดแลใหความสะดวกกบการดำเนนงานของบคลกร (Facility) เพอใหงาน

วชาการเดนไปไดอยางเตมท การใหความสะดวกนครอบคลมถงเรองของคา

ตอบแทน วสดการเรยนการสอน อาคารสถานท และบรการตางๆ ทสถาบนและ

ผนำจะจดใหได หลงจากทกำหนดและเลอกกลยทธแลว ขนตอนตอไปคอ ขนตอน

การปฏบตตามกลยทธ (Strategy Implementation) เพอใหบรรลตามวตถประสงค

4สมชาย คมพล. 2551. “การบรหารเชงกลยทธ”. กรงเทพมหานคร: สำนกพมพมหาวทยาลยรงสต

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 103: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

103

ซงเปนขนตอนทสำคญมาก เนองจากจะตองใชทงศาสตรและศลป เชน จดโครงสราง

องคกร และระบบการดำเนนงานภายในเพอสนบสนนกลยทธ การสรางความสามารถ

ใหบคคลากร การจดสรรทรพยากร การจงใจบคลากร จดระบบผลตอบแทนท

สอดคลอง และการสรางวฒนธรรมองคกรและบรรยากาศทเออตอการดำเนนกลยทธ

ในการประเมนและควบคมกลยทธ (Evaluation & Control) โดยใชระบบการควบคม

เชงกลยทธ (Strategic control system) เปนระบบทออกแบบเพอใหการสนบสนนผ

บรหารในการประเมนความกาวหนาขององคการใหเปนไปตามกลยทธ และเมอมขอแตก

ตางกมการแกไขปรบปรง

การพฒนาผนำตงแตอดตจนถงปจจบน ไดมการศกษาเกยวกบผนำ และ

ภาวะผนำมานบพนปโดยทนกปรชญา นกประวตศาสตร และนกสงคมศาสตร ได

พจารณาถงปรากฏการณของเรองภาวะผนำ ซงสามารถแบงออกไดเปน 4 ทฤษฎหลก

โดยทฤษฎแรกไดแก ทฤษฎคณลกษณะผนำ (Trait Theories) โดยสนนษฐานวา

แหลงปฐมภมของความมประสทธภาพของการเปนผนำ มาจากคณสมบตหรอ

คณลกษณะของผนำคนนน อยางไรกตามในเวลาตอมา เกดการคนพบวา คณลกษณะ

แตเพยงอยางเดยวกไมสามารถอธบายเรองความมประสทธภาพของการเปนผนำได

จงไดมการศกษาตอจนไดเปนทฤษฎทสองคอ ทฤษฎพฤตกรรมผนำ (Behavioral

Theories) ซงทฤษฎนไดมงเนนในประเดนทวา โดยปกตผนำทำอะไรบางเมอตองม

ปฏสมพนธกบพนกงาน ทฤษฎนพยายามทจะอธบายถงความสมพนธระหวางสงทผนำ

ทำ และการมปฏกรยาตอบสนองกลบของพนกงานทงในเรองของอารมณและพฤตกรรม

แตถงอยางไรกตาม พฤตกรรมกยงไมสามารถอธบายหรอใหเหตผลในเรองการเปน

ผนำในสถานการณทแตกตางกนได ดงนน ทฤษฎทสามหรอทฤษฎผนำตาม

สถานการณ (Contingency Leadership Theories) จงไดเกดขน โดยทำการศกษา

ภาวะผนำในสถานการณทแตกตางกนไป และถงแมวาทฤษฎนจะใหรปแบบผนำใน

สถานการณทแตกตางกนไดด แตกยงไมสามารถใหเหตผลสำหรบเรองการสรางแรง

บนดาลใจและนวตกรรมทผนำจำเปนตองม ซงเปนสงจำเปนสำหรบองคการในยค

โลกาภวฒน ดวยเหตนเอง จงไดมการศกษาเรองผนำและภาวะผนำในการทจะ

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 104: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

104

สรางความสามารถในการแขงขนมากขน จนกลายเปนทมาของทฤษฎผนำแหงการ

เปลยนแปลง (Transfor- mational Leadership) ซงทฤษฎนไดแสดงใหเหนวา ผนำ

สามารถสรางแรงบนดาลใจใหแกผตามใหหลดพน (transcend) ตอการกระทำทมงเพอ

ผลประโยชนของตน (self-interest) เพอสรางผลประโยชนสงสดใหกบองคการและพรอม

ทจะรบกบความเปลยนแปลงตางๆ ภายใตสภาวการณของโลกในยคโลกาภวตน

สำหรบผนำในสถาบนอดมศกษาในยคปจจบน ซงเปนยคของการเปลยนแปลง

ดงทไดกลาวนำไว การทจะทำใหสถาบนอดมศกษาสามารถผลตบณฑตทมคณภาพม

คณธรรมและจรยธรรมไดนน การเปนผนำจะตองเปนผนำในเชงของแนวคด และใน

เชงของกระบวนการทางการบรหารพรอมกนไป ผนำทเปนแตเพยงผมความสามารถ

มทกษะในการบรหาร มพฤตกรรมทเหมาะสม และรจกสถานการณดคงจะไมเพยงพอ

อกตอไปแลว แตผนำจะตองเปนผนำทางความคดดวย โดยการคดเองหรอนำความ

คดของคนอนมาประยกตใช พฒนาใหเปนของตนเองทชดเจนและแนวทางนนควรจะ

ตองเปนแนวทางทเหมาะสม มคณคาสะทอนทศทางและเปาหมายของสถาบนทชดเจน

นนคอ การบรหารทมวสยทศนและทำใหวสยทศนนนประสบความสำเรจไดเปนอยาง

ด การเปนผนำวสยทศนยงคงเปนความจำเปน ไมใชเพยงแคการนำองคการในยคของ

การเปลยนแปลง แขงขนและพฒนาเทานน แตยงเปนความจำเปนในยคสงคมแหงการ

เรยนร (Knowledge Society) อกดวย ผนำตองบรหารความรและใชความรนนเปนฐาน

นำแนว ทางโดยความรนนจะตองเปนความรทกลนกรองคดเลอกมาแลวอยางด (Best

and Big Ideas) การเปนผนำสถาบนอดมศกษายคใหม จะเปนยคของวสยทศนและ

การบวนการบรหารใหมพรอมๆ กนเพอกอใหเกดความเปลยนแปลงไปสจดมงหมาย

ทผนำไดวางไว

ดงนนรปแบบของการพฒนาภาวะผนำสถาบนการศกษาทเหมาะสมทสด คอ

ภาวะผนำแบบเปลยนสภาพ (Transformational Leadership) ซงประกอบไปดวย

(1) การเปนตวแบบอยางของพฤตกรรม (Role modeling) หมายถง ระดบพฤตกรรม

5

Dering, N. (1998). Leadership in quality organizations. The Journal for quality and Participation,

21(1), 32-35. Retrieved from ProQuest database.

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 105: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

105

ของผนำสถาบนอดมศกษาทแสดงใหผตามไดเหนถงการจดการ หรอการทำงานทเปน

กระบวนการ ทำใหผตามมการยอมรบ เชอมนศรทธา ภาคภมใจ ไววางใจในความ

สามารถของผนำ และมความยนดทจะทมเทในการปฏบตงานตามภารกจ โดยผนำจะ

มการประพฤตตนเพอใหเกดประโยชนแกผอน มคณธรรม จรยธรรม เสยสละเพอ

ประโยชนของกลม เนนความสำคญในเรองคานยม ความเชอ และการมเปาหมายท

ชดเจน มความมนใจทจะเอาชนะอปสรรคตางๆ (2) การสรางแรงดลใจ (Inspirational

motivation) หมายถง ระดบพฤตกรรมทผนำสถาบนอดมศกษาตองแสดงใหเหนใน

การจดการหรอการทำงานทเปนกระบวนการททำใหผตามมแรงจงใจภายในหรอมแรง

บนดาลใจ ทำงานเพองานดวยความเพลดเพลนดวยใจรก ดวยความรสกเหนคณคา

ของงาน หรอเหนวางานนนมความทาทาย ไมเหนแกประโยชนสวนตน แตอทศตน

เพอการถายทอดความรใหกบนกศกษา มการตงมาตรฐานในการทำงานสงและเชอมน

วาจะสามารถบรรลเปาหมาย มความตงใจแนวแนในการทำงาน มการใหกำลงใจและม

การกระตนผตามใหตระหนกถงสงทสำคญในงาน (3) การคำนงถงความเปนปจเจกบคคล

(Individualized consideration) หมายถง ระดบพฤตกรรมทผนำสถาบนอดมศกษา

แสดงใหเหนในการจดการ หรอการทำงานโดยคำนงถงความแตกตางระหวางบคคล

มการเอาใจเขามาใสใจเรา มการตดตอสอสารแบบสองทางและเปนรายบคคล สนใจ

และเอาใจใสผตามเปนรายบคคล มการวเคราะหความตองการและความสามารถของ

แตละบคคล เปนพเลยงสอนและใหคำแนะนำ และสงเสรมผตามใหพฒนาตนเอง ม

การกระจายอำนาจโดยการมอบหมายงานใหผตาม (4) การกระตนการใชปญญา

(Intellectual stimulation) หมายถงระดบพฤตกรรมทผนำสถาบนอดมศกษาแสดงให

เหนในการจดการหรอการทำงานทเปนกระบวนการ กระตนผตามใหเหนวธการหรอ

แนวทางใหมในการแกปญหา มการพจารณาวธการทำงานแบบเกาๆ สงเสรมใหผ

ตามแสดงความคดเหน และมองปญหาในแงมมตางๆ มการวเคราะหปญหาโดยใช

เหตผลและขอมลหลกฐาน กระตนใหมความคดรเรมสรางสรรค

6 Mosley, D.C., Pietri, P.H. & Megginson, L.C. (1995). Management: Leadership in action. (5th ed.).

New Youk, NY: HarperCollins College Publishers.

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 106: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

106

ผนำสถาบนอดมศกาษานอกจากจะตองมภาวะผนำดงทไดกลาวมาแลว ใน

ดานการดำเนนบทบาทของผนำสถานอดมศกษา กจะตองดำเนนบทบาทของตนเอง

ในลกษณะของผนำเชงวสยทศน โดย บทบาทผนำเชงวสยทศน (Visionary leaders)

หมายถง ผนำทมวสยทศนกวางไกล มสำนกของความเรงดวนในการเปลยนแปลงให

สอดคลองกบสภาพแวดลอมตางๆ เปนผสรางวฒนธรรมองคการ ทำตนเองให

สอดคลองกบทกคนในสถาบน มการนำวสยทศนไปสการปฎบตไดอยางสมดลยกน

ผนำมความคดกาวไกลไปขางหนาอยเสมอ ดงแผนภาพน

แผนภาพบทบาทผนำเชงวสยทศน

รจกองคกร ผนำสถาบนอดมศกษาจะตองรจกและเขาใจองคกรของตนอยางด

วามประวตทมาอยางไร เตบโตและพฒนาการมาไดอยางไร อะไรเปนแรงผลกดน อะไร

เปนแรงตาน วฒนธรรมทคงอยและกำลงจะหายไป สภาพใหมทจะเขามาแทนคออะไร

สงแวดลอมและภาวะคกคาม ของสถาบนคออะไรบาง เปนตน

กำหนดวสยทศน คอการกำหนดวสยทศน กำหนดทศทาง และการดำเนนงาน

โดยการกำหนดวสยทศนทเกดจากการเขาใจสถานการณทเปนอยและมองออกวา

อนาคตทควรจะเปนอยางไร แลวจงจดบทบาทใหของสถาบนวาควรจะอยตำแหนงไหน

ในสงคมทวไปและสงคมของการศกษา

ขายความคด เมอผนำสถาบนอดมศกษามทศทางหรอจดยนของตนเองแลว

ตองกลนกรองทศทางทตนเองตดสนใจใหรอบคอบ หลงจากนนจะตองขายความคด

ของตนเองใหกบคณาจารย รวมถงจะตองสนใจรบฟงความคดเหนทเปนผลสะทอน

กลบมา แลวมาไตรตรองด โดยอาจจะปรบใหเหมาะสมขน เพอความรวมมอทด

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 107: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

107

จดทมงาน งานใหญไมอาจสำเรจไดดวยคนเดยว แมงานเลกแตทำหลายคน

นาจะไดผลทดกวา การใหคนอนชวยทำตามแนวทางนนน ผนำสถาบนอดมศกษาจะ

ตองสอใหชดเจนวาทศทางทเราตองการเดนไปคออยางไร มเปาหมายทคาดหวงคออะไร

กระจายอำนาจ เปนการเรมลงมอทำตามกระบวนการและขนตอนทไดวางไว

และเหนชอบกนเปนสวนใหญ ควรใชการกระจายอำนาจออกไปและคอยหมนเฝาด ตรวจ

สอบและตดตาม งานทมอบหมายไป แตควรจะคาดหวงความสำเรจเปนบางเรอง

บางประเดนกอน อยาหวงความสำเรจทกอยางพรอมกน เมอสวนใหญสำเรจกควร

พอใจและภมใจ รวมถงจะตองแจงใหสมาชกพอใจดวยพรอมกนไป

ใหกำลงใจ การทจะไดใจจากคนอน กคอ การใหใจแกคนอนดวย นนคอ

ผนำตองใหกำลงใจ เอาใจใส ดวาผรวมงานเปนอยางไร มสข มทกขอะไร มปญหา

ในการทำงานหรอไม

ประเมนผลและปรบปรง เปนการประเมน ตรวจสอบ บนทกและเผยแพรให

กวางขวางออกไป เพอใหมการรบร เขาใจ และรวมถกเถยงอภปรายกน อนจะนำไป

สการปรบปรงและพฒนาทดขนตอไป

สรป หากผนำของสถาบนอดมศกษายงคงยดตดกบการบรหารรปแบบเดมๆ

ไมมการพฒนากลยทธแบบใหมๆ รวมไปถงพฒนาภาวะผนำของตนเองและผตาม

ซงกคอคณาจารยและยงรวมไปถงนกศกษา ระบบการเรยนการสอนและคณภาพของ

บณฑต กจะคงตกอยภายใตกระแสทนนยม การคา และบรโภคนยมอยางไมมวน

พลกฟนได พรอมกบยงคงตองวงไลกวดความคดและวธการของชาวตางชาตตอไป

โดยละเลยความคดและวธการของไทยเอง ดงนนจงเปนเรองสำคญทผนำของสถาบน

อดมศกษาตองคดใหไกล เรมวางวสยทศนและเรมพฒนาภาวะผนำใหเกดขนทวทง

ระบบ ดวยการใชกลยทธทเหมาะสม นนคอกระเปลยนกระบวนการดำเนนงานใหม

ของอดมศกษาไทย ดงทกลาวไวในบทนำ เชน การทำใหบณฑตไทยเปนคนทนสมย

หรอการทำใหระบบอดมศกษาไทยเปนการคา หรอ ทำใหระบบอดมศกษาจดการได

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 108: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

108

รวมไปถงการทำใหอดมศกษาไทยเปนนานาชาต ทผานมาสถาบนอดมศกษาไดเนน

การดำเนนงานตามหลกดงกลาว ซงผลทออกมานน ไดแกความลมเหลวของระบบ

การศกษา ความลมเหลวในการสรางบณฑต ดงนน ผนำของสถาบนอดมศกษาควร

ตองเปลยนกระบวนทศนใหม โดยเปลยนหลกการดำเนนงานดงน

หลกการแรก หลกการทำใหบณฑตไทยเปนคนทนสมยมาเปนการสรางบณฑต

ไทยใหรจกคดเปน รจกการคดวเคราะห หาเหตผล คดสรางสรรค และเปยมไปดวย

คณธรรมจรยธรรม

หลกการทสอง หลกการกระจายโอกาสทางการศกษา คอ การทำใหระบบ

การศกษาทเปนการคา มาเปนมงเนนใหโอกาสกบคนทไมมโอกาสทางการศกษามโอกาส

ไดเรยนมาขน โดยลดความเปนธรกจลง เพอสรางความเทาเทยมกนใหเกดขนในสงคม

หลกการทสาม หลกการเนนการจดการดานวชาการใหมากขน ตามหลก

POLC ไมวาจะเปนการวางแผนดานวชาการใหมากขน สรรหาและคดเลอกนกวชา

การทมคณภาพเขาสสถาบนใหมากขน สรางภาวะผนำใหกบตวผบรหารและผตาม

รวมถงมการประเมนผลและตรวจสอบดานวชาการอยางสมำเสมอ รวมถงลดกฎ

ระเบยบลง เนนการกระจายอำนาจมากขน

หลกการทส หลกการทำใหระบบการศกษาไทยเปนนานาชาต มาเนนการสราง

สมดล โดยการพฒนาแนวคด กจกรรม วธการทเปนตวของเราเองใหมากขน โดย

สรางขนบนพนฐานของไทย เพอพฒนาพนฐานดานความร ระบบความคด และ

จรยธรรม ของคนไทยใหมากขน กอนทจะเชอมตอกบนานาชาตตอไป

ดงทไดกลาวมาแลวแตตนวา ผนำในสถาบนอดมศกษาจะตองมลกษณะความ

เปนผนำแบบเปลยนสภาพ (Transformational Leadership) ซงมคณลกษณะหลาย

ประการ รวมไปถงการพฒนาบทบาทผนำเชงวสยทศน (Visionary Leaders) สราง

กลยทธการบรหารจดการของผนำในยคโลกาภวฒน ประกอบกบผนำจะตองพฒนา

ความคดสรางสรรค พฒนานวตกรรม ตดตามสภาวการณ รจกใครครวญ และ

พฒนาแนวทางใหมๆ ทเหมาะสม สอดคลอง กบบรบทและพนฐานของสงคมไทย

รวมถงสงทสำคญอกประการหนงกคอ จะตองสามารถสรางวสยทศน ทกวางไกล

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 109: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

109

แหลมลก คมชด และเปนไปไดในทางปฏบต และมความสามารถในการจงใจ และ

คณสมบตอนๆอกมากดงทไดกลาวมาแลวทงหมด

โลกไดเปลยนแลว สงคมไดเปลยนแลว ผนำในสถาบนอดมศกษาจงตองเปลยน

กระแสของการศกษาใหม เพอใหการศกษาเปนเครองมอในการสรางบณฑตทเปยม

ไปดวยความร ความสามารถ คณธรรมจรยธรรม คดเปน ทำงานได อยรวมกบผอน

ในสงคมได โดยไมตองพงพาตางชาตแตเพยงอยางเดยว “ถาเดกและเยาวชนคออนาคต

ของชาต ณ ตอนน อนาคตของชาตกำลงอยในมอผนำในสถาบนอดมศกษาทกทาน”

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 110: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

110

บรรณานกรม รตตกรณ จงวศาล. 2544. “ภาวะผนำการเปลยนแปลง (Transformational

Leadership)”. วารสารสงคมศาสตร. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลย

เกษตรศาสตร

สมชาย คมพล. 2551. “การบรหารเชงกลยทธ”. กรงเทพมหานคร: สำนกพมพ

มหาวทยาลยรงสต

เกอ วงศบญสน และ สวาณ สรเสยงสงข. (2540). ทกษะแรงงานไทยใน

อนาคตทพงประสงค. กรงเทพๆ: สำนกงานกองทนสนบสนนการวจย

Bass, B. M., & Avolio, B. I. (1990). Transformational leadership

development. Pola Alto, California : Consulting Psychologists Press, Inc.

Dering, N. (1998). Leadership in quality organizations. The Journal for quality and

Participation, 21(1), 32-35. Retrieved from ProQuest database.

Mosley, D.C., Pietri, P.H. & Megginson, L.C. (1995). Management: Leadership in

action. (5th ed.). New Youk, NY: HarperCollins College Publishers.

Nanus, B. (1992). Visionary Leadership. Sam Francisco: Jossey-Bass.

Sinlarat, P. (2005). “Changing the culture of Education in Thai Universities” Higher

Education Policy. 18, 2005.

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 111: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

111

Situation of Women Political Leaders in Global, Regional And National

Contexts

วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

Page 112: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

112

Pannin Sumanasrethakul *

1.1 Background

From the latest United States presidential election in 2008, there

was a possibility of the first female president in the history. Although Mr.

Barack Obama finally won the election, the image of the woman in power

or top elective office and how it affects women leadership throughout the

world showed an interesting issue. In term of number of population, the

great Chinese leader Mao Zedong said once that women hold half the sky

which is true in term of demography but not the fact on politic (Anuradha,

2008: 1). According to the 100 most powerful women in 2008 by Forbes,

Chancellor from Germany, Angela Merkel, is ranked the first of the most

powerful women which is from a success of country to be Europe’s

biggest economy with 3.3 trillion in GDP. In 2010, she is also ranked in top

five lists of the most powerful women and the sixth from the list of most

powerful people of the world. (Forbes, http://www.forbes.com/profile/

angela-merkel, December 2010)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Situation of Women Political Leaders in Global, Regional And National Contexts

*Ph. D. Candidate, (Leadership in Society, Business and Politics) College of Social Innovation, Rangsit

University

Page 113: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

113

Genovese and Thompson (1993: 2-3) stated that there are very

few women to reach to positions of political leadership. Politics has been

presumed to be a natural area for men. When the person who reaches a

top leadership role is female, the biography of political and personal allow

the perceptions, expectations, and interpretations that make up the social

definition of appropriate gender role. The lives of those women who have

headed nations offer a unique point on the role of gender in political life.

Therefore, the emergence of woman head of government may be both

effect the social change and paradigm shift in the distribution of political

power between men and women.

1.2 Situation of Women Political Leaders

In term of statistics, women are underrepresented in the political

area. The situation of female leadership can be divided into three levels:

global, regional and national levels.

1.2.1 Situation of Women Political Leaders in Global Context

For the global and international context, the number of elected

female head of state or government is rare. As of the situation on 1

January 2010, there are only 15 nations which have one or the other

female head of state or government; namely, Argentina, Bangladesh,

Chile, Croatia, Finland, Germany, Iceland, India, Ireland, Liberia, Lithuania,

Mozambique, Philippines, Switzerland, and Ukraine. Increasing the number

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 114: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

114

of women in parliament is a primary concern; but it is equally important

that women, once in parliament, develop and use their positions of

influence to participate substantively in decision making (Inter-

Parliamentary Union (IPU), 2010: 1).

1.2.2 Situation of Women Political Leaders in Regional Context

For the regional context, table 1.1 below shows the percentage of

regional averages of women in parliament. Countries in Asia are ranked

after Nordic countries, Americas and Europe which are 42.1%, 22.1%,

19.9% and 18.7% respectively. The example of female leaders from Asia

are Sirivamo Bandaranaike in Sri Lanka, Chandrika Bandaranaike in Sri

Lanka Begum Khaleda Zia and Sheikh Hasina Wajed in Bangladesh, Indira

Gandhi in India, Benazir Bhutto in Pakistan, Corazon Aquino and Gloria

Arroyo in the Philippines, and Megawati Sukarnoputri in Indonesia. For

some reason, the family lineage of the above listed female leader is

happened to have parents who served in the president or prime minister

level or have husbands from the political background. The question is

raised that the success of female leaders in the developing country is from

the concept of nepotism or the success of political feminism. (Kovacs,

2006: 2)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 115: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

115

Table 1.1 World and Regional Averages of Women in Parliament Both Single House

(Lower House) and Upper House (or Senate) in Percentage

Source: IPU, 2010

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

World average 18.8%

Regional average

(Regions are classified by descending order of the percentages of women in unicameral parliaments or the lower house of parliament)

Nordic Countries 42.1%

Americas 22.1%

Europe (Nordic countries not included) 19.9%

Asia 18.7% Sub-Saharan Africa 18.4%

Pacific 13.2%

Arab States 10.1%

1.2.3 Situation of Women Political Leaders in Thailand

After the change from an absolute monarchy to the constitutional

democracy in 1932 or the first Constitution of the Kingdom of Thailand

B.E. 2475 there is no female leader in top elective office or a woman to

hold the prime minister position yet. It has been only a few women

achieved the political position although there are more than half of women

to cast the vote. Also they are underrepresented in the nation’s policy-

making in the government, the Parliament, the provincial and local levels

(Iwanaga, 2008: 1).

Thailand’s number of women parliamentarians compares

unfavorably when compares to other countries. As of the data from IPU,

there are 185 countries for the representation of women in the lower

house of parliament. Thailand is placed in a rank of 91st in this ranking.

The whole average of the world for women in the lower houses of

Page 116: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

116

parliament is 16 percent and in the upper houses is 15 percent while the

proportions in Thailand are 10.4 percent and 10.5 percent. The data from

Inter-Parliamentary Union shows that Thailand’s rank is worse than most

countries in East and South-East Asia even though ahead of Cambodia,

Malaysia and Japan (IPU, 2010: 1)

In term of elected female Member of Parliament (MP), the number

has increased but only slowly and only recently surpassed 10 percent.

Between 1969 and 2005 the proportion of elected MPs who were women

increased from 2.28 percent to 11.46 percent. Table 1.3 shows the

number of women in parliamentary elections during 1969-2007. (GDRI,

2007)

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 117: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

117

Table 1.2 Statistics on Women’s Political Participation, Candidates and Elected

Members of Parliament by Sex, 1969-2007

Source: Gender Development Research Institute-GDRI compiled from Local

Administration Department, Ministry of Interior and the Office of Election

Commission, 2007.

1.2.4 Statistics and Disparity:

Women still not on top, late comers and underrepresented

From the above table, it shows that Thailand misses the

Millennium Development Goal-Plus (MDG-Plus) targeted by the United

Nations since the Royal Thai Government has committed to a set of

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Candidate Elected No. of

Election

DD/MM/YY Women

(%) Men (%) Total

Women (%)

Men (%) Total

9

10 February 1969

27 (2.15)

1,226 (97.85)

1,253 5 (2.28)

214 (97.72)

219

13 18 April

1983

54 (2.87)

1,826 (97.13) 1,880

13 (4.01)

311 (95.99) 324

14 27 July 1986

362 (9.50)

3,449 (90.50)

3,811 12 (3.26)

335 (96.54)

347

15 24 July 1988

366 (10.13)

3,246 (89.87)

3,612 10 (2.80)

347 (97.20)

357

16 22 March

1992

212 (7.17)

2,742 (92.83) 2,954

12 (3.33)

348 (96.67) 360

17 13 September

1992

242 (10.01)

2,175 (89.99) 2,417

15 (4.17)

345 (95.83) 360

18 2 July 1995

242 (10.20)

2,130 (89.80)

2,372 24 (6.14)

367 (93.86)

391

19 17 November 1996

360 (15.58)

1,950 (84.42)

2,310 22 (5.60 )

371 (94.40)

393

20 16 January

2001 347

(12.47)

2,435 (87.53)

2,782

45 (9.00)

455 (91.00)

500

500

21 6 February 2005

281 (12.02)

2056 (87.98)

2,337 53 (10.6 )

447 (89.4)

500

22 23 December 2007

842 (16.35)

4,307 (83.65)

5,149 55 (11.46)

425 (88.54)

480

Page 118: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

118

MDG-Plus target. In this case, one of Thailand’s MDG-Plus targets is to

double proportion of women in national parliament, local government

bodies, and executive positions. This target is originally established in the

Ninth Women’s Development Plan for 2002-2006. Unfortunately, from the

parliamentary election in February 2005, Thailand lost the chance to

double the proportion of women MPs. The proportion is actually increased

but only from 9.2 percent to 10.4 percent. Therefore, there is more works

to be done to increase the number of women MPs (UNDP, 2006: 2).

It can be seen that it is challenging for women to enter to the

politic compare with men. It is even worse in term of number of women in

the national political or reach to the ministerial or prime minister level.

Particularly most of study on politics in Thailand has been attracted to the

democratization but there are small numbers of attention to focus on the

political participation of women in the national level (Iwanaga, 2008: 2).

As stated earlier, Politics is an important aspect for decision

making in either national or local context. Decisions by the politicians affect

people’s individual choices by encouraging some behaviors. Also politicians

exercise their power through social institution by applying some practices

into law. Additionally, to hold a political position is to hold a position of

authority. They have power to enforce their decision. Therefore, politics is

an important arena and women should be part of it even though most laws

are gender neutral in principle but the appearance of neutrality seems to

hide some part of gender equality. Without women, the state dominated by

men is likely to draft the law with male interest. If women are not around in

the cabinet, their interest may not be raised. As the democratic country, all

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 119: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

119 วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

groups’ point of view is needed to incorporate so the view of women as

well as men must be taken into political decision making (Paxton and

Hughes, 2007: 3-4).

Iwanaga (2008: 3) also suggested that there are two major

perspectives on women’s political participation which are the descriptive

and substantive perspectives. For the descriptive perspective, more

electing women in the system are a symbol of gender equality and more

legitimacy to the political system. At present, most parliament in the world

draw disproportionately from the male population of societies. This

approach argues that the more numbers of women’s representation the

more reflects their proportion in the society. This is important why the

government needs to enhance and enact the law to promote the gender

equality issue or to have more number of women’s representation in the

politics. The next paragraph will discuss the factor that promotes women

into political participation from the government which are policy and

regulations.

Even though the number of women in politics is increased the

number is increased slowly, the study of national policy and regulation

related to the issue to promote women into political participation is

necessary in order to better understand the external factor influencing

political women leader. According to the Constitution of the Kingdom of

Thailand B.E. 2550, section 30 is related to equality issue that all are

equal and both men and women shall enjoy equal rights no matter that

person is from the ground of difference in origin, race, language, sex, age,

Page 120: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

120

physical or health condition, personal status, economic or social standing,

religious belief, education, or constitutional political views. In the context of

political party, section 97 is stated clearly for the political party to prepare

the list of candidate in an appropriate proportion between women and

men. (Constitution of Kingdom of Thailand, 2007)

Section 97. The preparation of the lists of candidates prepared by

a political party for the election of the members of the House of

Representatives on a proportional basis shall be as follows …candidates in

an election both on the constituency basis and on proportional basis of

any political party and, in preparing the list of candidates, regard shall be

had to opportunity and approximate proportion between women and men.

The issue of women leader does not only be reflected in the

Constitution, but Thailand also has begun to work on the women’s

development since 1973 by including several issues in the National Plan.

As of the current Women’s Development Plan in the Tenth National

Economic and Social Development Plan (2007-2011), this plan seeks to

focus on changing attitudes of Thai society toward gender equality and at

the same time to keep building women’s capacity. One of objective is to

focus on women empowerment in politics by increasing the number of

women in politics and administration at all levels by using a strategy to

increase women’s participation in political decision making (Women’s

Development Plan, 2007).

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 121: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

121

According to the UNDP Thailand report in 2006, there are three

main factors to support the reasons why few women enter the politics. In

the past, the main reason for women to avoid entering to the politics is

because of the levels of education. However, women’s standard of

education today is similar to men so the issue of education should not be

considered as a barrier anymore. Even though the statistical report still

shows the small numbers of women MPs in Thailand. The first reason is

the general social attitudes in Thai society. Women which are reflected in

public attitudes like media have been showed as weak, emotional and

indecisive. Some potential female politicians can also be held back by the

attitudes of their families. Many still believe that the primary responsibility

of women is to take care of children and household. The next one is the

attitudes of politicians and political parties. It is also reflected that the

political leaders have less awareness of gender differences especially to

promote women in politics. The final reason is the practical difficulties

between women and men. Many women are still burdened because of

household and children so both reduce their time and opportunities. It is

also difficult to find women to have meetings, negotiation or political base

within their people in the night time.

This is similar to the study on Thai women in local politics by

Thompson (1995: 11-17). She explains two main barriers for women entry

into local politics: Social Barrier and Structural Barrier. Gender roles and

Leadership, Education and Training Opportunities, and Time Factor are

counted as social barrier. In Thailand, the gender ideology defines the

different roles of women and men. The belief also shows that a man is a

natural leader which is deeply belief to people in Thai society as the

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 122: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

122

common phrase which can be heard in all parts of the country is:

Phu chai pen chang thaw na, Phu ying pen chang thaw lung.

Men are the front legs of elephant, women are the back legs

(translation in English)

Therefore, traditional ideas about men and women’s roles in

society seem to be the greatest barriers to women’s election to leadership

position. Time factor also play a significant role as the obstacle for

women. The double burden of household and professional work is a factor

for young mothers who wish to enter politics especially women without

support provided by the family or the single mothers. Anyway, older

women with grown children have more free time when compare to the

younger women. The other structural barriers also play a significant role to

prevent women to the politics. Similar to the national election, Thai men

and women were granted for local election in 1914 but there were women

to stand for the local election in 1982 or almost 60 years later due to an

amendment of the Local Administration Act B.E. 2457 (A.D. 1914) to alter

the village head serving five year terms rather than the retirement on their

sixtieth birthday. Thus, the opportunity was risen for women to run the

election. In sum, the barrier of women in the local politics has some

similarities when compare to the national politics so women still have

difficulties or discriminated to enter politics no matter in the national or

local level.

In conclusion, since there is no woman on the top of elective

office or in prime minister position in Thailand yet and the rate of female

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 123: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

123

members of parliament or potential women leader is also low when

compare to men. According to the survey of women and men in

parliaments by IPU, the result shows that numbers do matter because the

increased numbers of women in parliament is at least able to facilitate the

women’s concerns and agendas by sponsoring bills, working in

committees or amending laws. In other words, the more women the more

the responsibility can be shared. As bills are passed and laws amended,

policy oversight and implementation becomes central. (Ballington, 2008:

71). Our question is that how we will improve the situation in order to have

more number of women in politics especially how we can set an agenda to

elect the first female prime minister of Thailand. This is an area worth

study for scholars to study further.

วารสารศาสตรแหงผนำ Journal of Leadership Sciences

Page 124: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

124

Bibliography

Anuradha, C.S. “Women Political Leadership and Perception - A Case

Study of South Asia.” International Journal of South Asian Studies.

2008: 1-2.

Ballington, Julie. Equality in Politics: A Survey of Women and Men in

Parliaments, An Overview of Key Finding. Geneva, Switzerland:

PCL Lausanne, 2008.

Constitution Drafting Council. “Constitution of the Kingdom of Thailand B.E.

2550” [On line] available at: http://library2.parliament.go.th/

giventake/con2550-2.html, December 2010.

Forbes. “The World Most Powerful Women.” [On line] available at: http://

www.forbes.com/profile/angela-merkel, December 2010.

Gender and Development Research Insitute (GDRI). “Statistics on Women’s

Political Participation, Candidates and Elected Member of Parliaments

by Sex, 1969-2007” [On line] available at http://www.gdrif.org/eng/

data/51Administration-eng.htm, December 2010.

Genovese, Michael A. and Thompson Seth. Women as National Leaders.

London: Sage Publication, 1993.

Inter-Parliament Union. “Women in Politics: 2010” [On line] available at

http://www.ipu.org/english/surveys.htm#MAP2010, December 2010.

Iwanaga, Kazuki. Women and Politics in Thailand. Nordic Institute of Asian

Studies: Denmark, (NIAS) Press, 2008.

Kovacs, Tibor. “Women in Political Leadership: Another Historical Step

Forward.” Contemporary Global Affairs. January 2006: 2

Office of Women’s Affairs and Family Development. “Women’s Development

Plan 2007-2011.” [online] available at: http://www.gender.go.th/eng/

policy/women_develop.htm, December 2010.

Thompson, Sheila Sukonta. Thai Women in Local Politics Democracy in the

Making. Bangkok: Edison Press Products, 1995.

วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences

Page 125: วารสาร ศาสตร์แห่งผู้นำ

125

UNDP. “Women’s Rights to a Political Voice in Thailand.” Bangkok: n.p, 2006.

National Statistical Office and Office of Women’s Affairs and Family

Development. Gender Development: Similarities and Differences. Bangkok:

Thammada Press, 2008.

วารสารศาสตรแหงผนำJournal of Leadership Sciences