4/18/2014

1

การเสวนา เรอง อดมศกษาของชมชน : การออกแบบการจดการความรเพอเสรมสรางความเขมแขงชมชน และ

กรณตวอยางการนาสการปฏบตของวทยาลยชมชน

โดย

ดร.สเมธ แยมนนนายกสภามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

งานมหกรรมอดมศกษาไทย 2557 วนท 23 เมษายน 2557

ณ อาคารศนยการประชมอมแพค ฟอรม ศนยการแสดงสนคาและการประชมอมแพค เมองทองธาน

1

วทยาลยชมชน : บทบาทการสรางความเขมแขงชมชนในชวงทผานมา

จดการศกษา/ฝกอบรม เพอตอบสนองกลมเปาหมายในจงหวดทขาดโอกาสทางการศกษา เขาไมถงการศกษา (ระดบปจเจกบคคล) หลกสตรอนปรญญา ปวส. และ ปวช.

ประกาศนยบตร

หลกสตรฝกอบรม 2

4/18/2014

2

วทยาลยชมชนในบรบทปจจบน

สถาบนอดมศกษาตากวาปรญญา ดาเนนการตามภารกจของการอดมศกษา การผลตบคลากรทมคณภาพ การวจยและพฒนา /วจยชมชน การบรการวชาการ

3

ผลผลตของวทยาลยชมชน บคลากรระดบอนปรญญา บคลากรทมความร และทกษะอาชพ

ในชมชน

ผลลพธของวทยาลยชมชน ชมชนสามารถเขาถง “อดมศกษา” มากขนการประกอบอาชพ ธรกจชมชน

ความเปนพลเมอง และคณภาพชวต

ความสงบ และสนตสข

บทสรปทเปนจดเปลยนของ วชช.

วทยาลยชมชนเดนตามกระแสหลกของอดมศกษาทมงปรญญา

โครงสรางการจดการเรยนการสอนเนนความรเชงวชาการ มากกวาการสงเสรมทกษะ การประกอบอาชพ

ความหลากหลาย และความแตกตางระหวางบคคลสงมาก

การประกอบอาชพและการแบงเวลาเพอการเรยนร

4

4/18/2014

3

วทยาลยชมชน : บทบาทการสรางความเขมแขงชมชนตามนโยบาย กวชช.

การจดการความรเพอเสรมสรางความเขมแขงชมชน (ระดบกลมบคคล หรอชมชน) โดยใชกระบวนทศนในการปรบวธทางานใหมหลกสตรอนปรญญา ปวส. และ ปวช.ประกาศนยบตรหลกสตรฝกอบรม

“ภายใตพนธกจเดมโดยกระบวนทศนใหม”5

กระบวนทศนใหมในการจดการศกษา/ฝกอบรมเพอสรางความเขมแขงชมชน ของวทยาลยชมชน

: (นโยบาย กวชช. ชดปจจบน)

“สอนคนชมชน โดยคนชมชน ใชโจทยชมชน เพอพฒนาชมชน”

4/18/2014

4

การจาแนกพนธกจของวทยาลยชมชนการจาแนกพนธกจของวทยาลยชมชน

รปแบบท 3 การจดการศกษาระดบอนปรญญา : TRACK อนปรญญา ศกษาตอระดบปรญญาทมคณภาพสง

มความยดหยน และเอออานวยใหเกดการเรยนรททนสมย

ปรบเขาสระบบ Modular และ หลกสตรฐานสมรรถนะ

รปแบบท 2 การจดการศกษาเพอการประกอบอาชพ : TRACK อาชพ การเลอกสรรอาชพทมความตองการระดบชาต – ทองถน มงเนนความร ทกษะ และคณลกษณะ เพอการประกอบอาชพ (Competency

based Education) จดในรปชดการเรยนร (Modular System)National Certificate และ Institutional Certificate

7

รปแบบท 1 การจดการศกษาเพอพฒนาทองถนชมชน : TRACK ชมชน ตอยอดโครงการจดการความรเพอเสรมสรางความเขมแขงของชมชน

มงสงเสรมความรวมมอ การพฒนาเพอยกระดบคณภาพชวต

ตอบสนองความตองการ มตเศรษฐกจ การสรางรายได การเปนผประกอบการ ความสงบ และสนตสขในชมชน

เปนกระบวนการของสถานศกษาทตองการปรบเปลยนหลกการจดการศกษาทเนนองคความรทไดจากอาจารย (ตารา) ไปสความสามารถในการปฏบตงานของผเรยน

เปนการศกษาทมงเนนผลของการศกษา คอ สมรรถนะทตอบสนองความตองการในตลาดแรงงานทกาหนดโดย นายจาง หรอ มออาชพ

สมรรถนะโดยธรรมชาตแลวจะมความซบซอนและมปญหาในการวดและการประเมน

การจดการศกษาฐานสมรรถนะ (Competency based Education)

8

4/18/2014

5

กระบวนทศนใหม

วทยาลยชมชน ตองเตรยมพรอมการเปลยนแปลงเขาส การศกษาฐานชมชน

(Community-Based Education) และ การวจยฐานชมชน (Community-Based

Research)

• พนธกจดานชมชน Track : ชมชน• พนธกจสมพนธกบชมชน Community

Engagement• การจดการความร Knowledge Management• ความเชอมโยงเปนเครอขาย Networking

โครงการจดการความรเพอเสรมสรางความเขมแขงของชมชน “Project-Based”

9

การศกษาฐานชมชน : Community-Based Education

การศกษาฐานชมชน หรอ การศกษาชมชน (Community Education) เปนการศกษาทมแบบแผนเฉพาะแตกตางกนตามสภาพแวดลอมของชมชน

การศกษาทตองทางานรวมกบชมชน มลกษณะเปนการศกษาสาหรบผใหญ (Adult Education) และผดอยโอกาสทางเศรษฐกจและสงคม

การศกษาชมชน มวตถประสงคเพอการพฒนาศกยภาพของบคคลหรอกลมคนในชมชนทกวย ผานกจกรรมในชมชน ความสามารถของชมชน และคณภาพชวต การมสวนรวมในระบอบประชาธปไตย

นกวชาการศกษาชมชน (Community Educators) มความสามารถพฒนาทกษะและวธการทางานรวมกบชมชน ตลอดจนวธการจดองคกรชมชน (Community Organizing) และการทางานเปนกลม (Group Work Skills)

การศกษาชมชน มพฒนาการมายาวนานในหลายประเทศทงยโรปและอเมรกา จนมการจดตงสมาคมการศกษาชมชนนานาชาต (International Community Education Association)

10

4/18/2014

6

การวจยฐานชมชน (Community-based research)

• การวจยฐานชมชน หรอ การวจยภาคประชาชนเปนการวจยเชงปฏบตการทพฒนาความร และกระบวนการหาความรโดยใชภมปญญาทองถน มการพฒนากระบวนการการมสวนรวม รวมกนเรยนรและถายทอดความรแกกนดวยวธการสอสารแบบปากตอปาก

• ประเดนการวจยภาคประชาชน ม 6 ประเดน

การวจยเพอแกไขปญหาในชมชน เชน ยาเสพตด ความขดแยงในชมชน

การวจยเพอแกไขปญหาจากภายนอกชมชน เชน นโยบายของรฐทกระทบวถชมชน

การวจยเพอนาใชภมปญญาทองถน เชน แพทยพนบาน สมนไพร

การวจยเพอการธารงไวของฐานทางสงคม เชน ประวตศาสตร ประเพณ

การวจยเพอการพฒนาทางเลอกของชมชน เชน เกษตรกรรมยงยน ธรกจชมชน

การวจยเพอเชอมตอนโยบายตางๆ เชน การอนรกษปา ดน นา

11

เปาประสงคการวจยฐานชมชน

การวจยฐานชมชน มใชการทาวจยใหไดผลงานวจย แตตองการใหกระบวนการวจยนาไปสเปาประสงคหรอผลลพธในสงทตงปรชญาไวแบบองครวม ประกอบดวย

• คณภาพชวต

• การพฒนาทยงยน

• การคงอยของสงคมและวฒนธรรมพนฐาน

• ทางเลอกในการชวยเหลอตวเอง

• การพฒนาเศรษฐกจและสงคมทชมชนเปนผกาหนด

12

4/18/2014

7

ความสาคญของบทบาทใหมของวทยาลยชมชน

• การเปดประตเขาใกลชดชมชนอยางแทจรง และเปนสวนหนงของชมชนตามหลกการของพนธกจสมพนธกบชมชน (Community engagement)

• การธารงอยของชมชน คอ ความอยรอดของวทยาลยชมชน

• สงผลใหวทยาลยชมชนตองปรบตวอยางรนแรง เมอเปลยนจาก การศกษาฐานความร เปน การศกษาฐานชมชน

13

กระบวนทศนใหมการเปลยนแปลง 3 ระดบของวทยาลยชมชน

ระดบท 1 การยกระดบผลผลต/ผลลพธของวทยาลยชมชนองคความรในชมชน กระบวนการพฒนาทยงยนของชมชน

ระดบท 2 การยกระดบความเชยวชาญของบคลากรของวทยาลยชมชน

ผประสานงานโครงการ นกวชาการการศกษาชมชน นกบรหารการวจยชมชน

ระดบท 3 การยกระดบการบรหารจดการของวทยาลยชมชนการบรหารหลกสตร

การบรหารจดการการศกษาฐานชมชน

การบรหารจดการงานวจยฐานชมชน

14

4/18/2014

8

การปรบตวในระยะสน• พนธกจสมพนธกบชมชน (Community Engagement) การรวมคด รวมทา กบองคกรตางๆ ในชมชน ผลการดาเนนการตองเกดประโยชนรวมกน ใชความรและเกดการเรยนรรวมกน เกดผลกระทบตอชมชนทประเมนได

• การเพมประสทธภาพของการบรหารจดการโครงการ (Project Based)

พฒนากระบวนการบรหารจดการโครงการทมประสทธภาพ

จดระบบบคลากรใหเหมาะสมกบการบรหารจดการโครงการ

วางเปาหมายของโครงการใหเกดผลทชมชน ซงสามารถวด - ประเมนได

15

การจดบคลากรประจาโครงการ

ประกอบดวยประธาน ผแทนชมชน นกวชาการชมชน ผแทนองคกรบรหารสวนทองถนผแทนองคกรเอกชน

เปนนกวชาการชมชน มความรความเขาใจการวจยฐานชมชน หรอการศกษาฐานชมชน

นกวชาการประจาโครงการ 1 – 2 คน

คณะกรรการบรหารโครงการ จานวนประมาณ 5 คน

หวหนาโครงการ หรอ ผจดการโครงการ

16

4/18/2014

9

ในระยะยาวการปรบโครงสรางการบรหารใหรองรบพนธกจชมชน – สวชช.

และ วชช.ปรบปรงเปาหมาย ตวบงชความสาเรจของ วชช. เพอความมนคง

ของชมชนปรบระบบการกาหนดตาแหนงใหมตาแหนงนกวชาการการศกษา

ชมชน นกวจยชมชน และเสนทางความกาวหนาในอาชพปรบระบบการจดสรรงบประมาณจากความสาเรจของการพฒนา

ชมชน

17

กรณตวอยาง และบทสรปการออกแบบหลกสตรการจดการความรสชมชนการจดการความรเรอง “การจดการการทองเทยวโดยชมชน”

: พนทชมชนบานแหลมงอบ และตาบลเนนทราย ของวทยาลยชมชนตราด

การจดการความรเรอง “การพฒนาศกยภาพของชมชนเพอสงเสรมการทองเทยวตามแผนยทธศาสตร�การพฒนาจงหวดสตล” : พนทชายฝงจงหวดสตล ของวทยาลยชมชนสตล การจดการความรเรอง “วฒนธรรมไทใหญ” : พนทอาเภอเมอง

แมฮองสอน และชมชนเครอขาย ของวทยาลยชมชนแมฮองสอน

18

4/18/2014

10

19

Q & A