Ο αιώνιος στρατός

δημητρης δημητριαδης: Ο αιώνιος στρατός ένας θεατρικός μύθος

εκδόσεις διάπυροΝ – γιαννης ευαγγελου

(Μαντινείας 48, 54644, Θεσσαλονίκητηλ. 6937.16.07.05 και 6937.10.88.81)www.diapyron.com, email: [email protected]&Ομήρου 47, Τ.Κ. 10672, ΑΘΗΝΑΤηλ. 210 3614968 Φαξ. 210 3613581 Email: [email protected]

διάπυροΝ * λογοτεχνία 8Α΄ έντυπη έκδοσηΝοέμβριος 2012124 σελίδες (12 Χ 20,5 εκ.)ISBN: 978-960-8187-99-3

© γενικό: 2012, δημητρης δημητριαδης

© για την έντυπη ελληνική έκδοση: 2012, εκδόσεις διάπυροΝ και δημητρης δημητριαδης

Σχεδίαση εξωφύλλου και σελιδοποίηση: γιαννης ευαγγελου

Παραγωγή - Διακίνηση:ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΥΡΑΣΙΑ (http://www.eurasiabooks.gr/)Ομήρου 47, Τ.Κ. 10672, ΑΘΗΝΑΤηλ. 210 3614968 * Φαξ. 210 3613581

Τυπώθηκε στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 2012 για λογαριασμό των εκδόσεων διάπυροΝ.

δ η μ ή τ ρ η ς δ η μ η τ ρ ι ά δ η ς

Ο αιώνιος στρατός

ένας θεατρικός μύθος

διάπυροΝ

*

*

ΑρχηγήτωρΠρωτογήτωρΜεγαγήτωρ

Πίθων, πατέρας τουςΜαία, μητέρα τους

ΚύκνοςΠορφύρα, μητέρα του

ΛουδίαςΚασπία, γυναίκα τουΣκάμανδρος, γιος τουΙάμβη, κόρη τουΣαλαμίνα, μητέρα τουΠετροπόλεμος, πατέρας του

ΝέστοςΚερκίνη, γυναίκα τουΣπερχειάδαΣτυμφαλίαΑγουλινίτσα, κόρες τουΥπάτη, πεθερά τουΔρυμός, πεθερός του

ΑλφειόςΒόλβη, γυναίκα τουΡαδάμανθυςΙβίσκοςΦλόριαν, γιοι τουΑνεμώνη, κόρη του

ΠαρασκευάςΣταύροςΔιαμαντής, μηχανικοί τού γερανού

Υάκινθος, γιος τού ΠαρασκευάΚυπάρισσος, γιος τού ΣταύρουΜυρτίλος, γιος τού Διαμαντή

ΤομΣκοτΜαρκΡοςΝίνοΦλάβιο, οι άντρες τής φρουράς

[ 9 ]

Άπλετο φως.

Ακρογιαλιά – η θάλασσα χάνεται μέχρι εκεί όπου διακρίνεται αμυδρά μια στεριά.

Αριστερά, ένας γερανός που το ρύγχος του είναι βυθισμένο στην θάλασσα. Στην μηχανή κάθονται ή ακουμπάνε όρθιοι ο Παρασκευάς, ο Σταύρος και ο Διαμα-ντής. Καπνίζουν.

Δεξιά, μια κατασκευή σαν υπερβολικό έπιπλο: αποτελείται από μία βάση με τρία μεγάλα συρτάρια και πάνω της ένα κουβούκλιο σαν δίφυλλη ντουλάπα.

Στο μπροστινό μέρος τού σκηνικού χώρου είναι ανοιγμένος ένας τάφος.

Οι άντρες τής φρουράς, Τομ, Σκοτ, Μαρκ, Νίνο, Ρος και Φλάβιο, φορώντας μαγιό ή βερμούδες, μάσκες ασφυξιογόνες και πλαστικά γάντια, στοιβάζουν στην αμμουδιά τα πτώματα που ξεβράζει η θάλασσα.

[ 9 ]

[ 11 ]

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΕίδα τον ήλιο να χωρίζεται στα δύο.

ΣΤΑΥΡΟΣΜπα; Μετράς;

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΜετρώ αλλά δεν βγάζω νόημα, κι έχω χάσει τον λογαρια-σμό, ούτε ξέρω πόσα έχουν ξεβραστεί μέχρι τώρα.

ΣΤΑΥΡΟΣΠού τον είδες;

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΣτον ύπνο μου.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΑτελείωτα είναι – και πώς μυρίζουν, ως εδώ φτάνει η μπόχα. Θα τους κάψουν.

ΣΤΑΥΡΟΣΠαίρνει ώρα το κάψιμο.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΑπ’ τον τρόμο μου ξύπνησα.

ΣΤΑΥΡΟΣΤέτοια ζέστη, κι εσύ έχεις όρεξη για όνειρα με ήλιους.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΒαράει αλύπητα – και τον είδες να γίνεται δύο.

ΣΤΑΥΡΟΣΔεν μας έφτανε ένας.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΣτάθηκαν, που λέτε, αντικριστά, άνοιξαν κάτι στόματα να, έγιναν ένα στόμα ο καθένας κι άρχισαν να κατασπαράζονται σαν θηρία.

[ 11 ]

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΣκάβουν κι άλλους λάκκους.

ΣΤΑΥΡΟΣΘα μας σκοτώσει αυτό το φως.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΑπό τι πεθαίνουν τόσοι;

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΚαι το κύμα τούς βγάζει σ’ εμάς εδώ.

ΣΤΑΥΡΟΣΑπ’ το φως θα είναι.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΣ’ όλη την παραλία μέχρι την άλλη άκρη το ίδιο γίνεται, σκάβουν λάκκους.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΔεν μπορεί να ’ναι απ’ το φως, μάλλον επιδημία.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΚανείς δεν ξέρει πόσα άλλα συνεργεία κάνουν την ίδια δου-λειά μ’ εμάς.

ΣΤΑΥΡΟΣΓιατί τους ρίχνουν όμως στην θάλασσα; Γιατί δεν τους θάβουν εκεί;

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΓια να μας μολύνουν.

ΣΤΑΥΡΟΣΚι εμείς σάπιοι είμαστε.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΓια πότε τούς παραχώνουν.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΠετούν πολλούς μαζί στον ίδιο λάκκο.

ΣΤΑΥΡΟΣΑτέλειωτοι είναι, όσους και να παραχώσουν, συνεχώς έρχονται.

12 Ο αιώνιος στρατός

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΔεν θα ’θελα να ’μουν στην θέση τους.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΔεν καταλαβαίνουν πια τίποτα, δεν τους βλέπεις; Σαν αυ-τόματα δουλεύουν, μέρα νύχτα, ασταμάτητα, χρόνια τώρα.

ΣΤΑΥΡΟΣΠότε πέρασαν κιόλας τρία.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΚαι έξι και εννιά και δώδεκα και δεκαπέντε.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΚαι δεκαοχτώ και βάλε. Άλλη μία απ’ τα ίδια σήμερα.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΗ Πορφύρα.

ΣΤΑΥΡΟΣΠάντα πρώτη.

(Μπαίνει η Πορφύρα.)

ΠΟΡΦΥΡΑΓεια σας.

ΣΤΑΥΡΟΣΣτην ώρα σου.

ΠΟΡΦΥΡΑΗλιακό ρολόι.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤσιγάρο;

(Της δίνει και της το ανάβει.)

ΠΟΡΦΥΡΑΔεν ήρθαν.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΛες να μην έρθουν; Πάντα έρχονται.

13Δημήτρης Δημητριάδης

ΠΟΡΦΥΡΑΟύτ’ ο γιος μου εμφανίστηκε ακόμα.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΚι αυτός ηλιακό ρολόι. Από σένα το πήρε.

ΠΟΡΦΥΡΑΠήρε ό,τι πήρε, γι’ αυτό βγήκε όπως βγήκε. Κι εσείς αγόρια έχετε αλλά κανένα σαν τον Κύκνο. Φαντάζομαι πώς έχουν γίνει μετά από τρία χρόνια, σωστά παλικάρια, ε;

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΘα τους δεις.

ΠΟΡΦΥΡΑΠάντα ζήλευα τα παιδιά των άλλων. Μια νέα γέννα ονειρεύομαι.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΘα δοκιμάσεις και σήμερα, Πορφύρα, μπορεί κάτι άλλο να βγει φέτος.

ΠΟΡΦΥΡΑΜε παλιά, φθαρμένα υλικά, τι καινούργιο να βγει.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΕσύ όμως πάντα καινούργια, όσα χρόνια κι αν περάσουν εί-σαι και θα είσαι η ανεπανάληπτη, η άφθαρτη Πορφύρα, τίπο-τα δεν σε παλιώνει εσένα.

ΣΤΑΥΡΟΣΔείξε μας τι φοράς από κάτω, έλα.

(Η Πορφύρα ανοίγει την καμπαρτίνα της – είναι γυμνή από μέσα – και δείχνει το αιδοίο της.

Γελούν.

Κατευθύνεται προς τους φρουρούς που συνεχίζουν να θάβουν πτώματα στην παραλία.

Από αριστερά μπαίνουν ο Λουδίας, η Κασπία, η Ιάμβη, ο Σκάμανδρος, η Σαλαμίνα και ο Πετροπόλεμος.


Σχεδόν ταυτόχρονα, από δεξιά, ο Νέστος, η Κερκίνη, ο Ραδά-μανθυς, η Αγουλινίτσα, η Στυμφαλία, ο Δρυμός και η Υπάτη.Αμέσως μετά, από αριστερά, ο Αλφειός, η Βόλβη, ο Ιβίσκος, ο Φλόριαν και η Ανεμώνη.

Η Πορφύρα χαριεντίζεται στην παραλία με τους φρουρούς που έχουν παρατήσει το θάψιμο και παίζουν μαζί της, τελικά βγά-ζουν ό,τι φορούν κι αυτή την καμπαρντίνα της, ξαπλώνουν την Πορφύρα στην αμμουδιά και πέφτουν και οι έξι πάνω της.

Αυτοί που μπήκαν, μαζεύονται όλοι γύρω απ’ την Πορφύρα και τους φρουρούς παρακολουθώντας και επιδοκιμάζοντας με φωνές την ερωτική σκηνή.)

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΔεν πρέπει να το χάσει αυτό ο Κύκνος. Κύκνε, Κύκνε, βγες.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΒγες, Κύκνε, χάνεις.

(Οι ιαχές και οι αλαλαγμοί τού πλήθους κορυφώνονται καθώς τελειώνει ό,τι έχει διαμειφθεί ανάμεσα στην Πορ-φύρα και τούς φρουρούς. Συγκεντρώνονται όλοι στο κέ-ντρο. Βγαίνει απ’ τον τάφο ο Κύκνος.)

ΚΥΚΝΟΣΟ τάφος μου είναι πιο μεγάλος απ’ τον κόσμοΤι θέλετε από μένα Γιατί με φωνάζετεΓιατί δεν μ’ αφήνετε να χαρώ τον θάνατό μου

ΛΟΥΔΙΑΣΔεν αποφασίζεις εσύ πόσο θα μένεις στον τάφο σου και πότε θα βγαίνεις. Είσαι εδώ για να κάνεις αυτό που πρέπει, κανείς δεν σε ρωτάει αν το θες ή δεν το θες. Θα το κάνεις θες δεν θες, όπως θα το κάνουμε κι όλοι εμείς. Γι’ αυτό είμαστε εδώ.

(Απευθύνεται σε όλους.)

Κηρύσσω την έναρξη τού παλλαϊκού εορτασμούγια την ανεύρεση και ανέλκυση απ’ τον βυθό


αυτής εδώ τής θάλασσας μιάς πανάρχαιας πέτραςπου για άλλη μία φορά θα αποδείξει σε όλουςότι ο τόπος αυτός όπου ζούμε και ευημερούμεείναι πραγματικά και αναμφισβήτητα η Κασταλίαη μυθική, όπως την θεωρούν, χώρα τής ευδαιμονίαςόπου γεννήθηκαν οι τρισένδοξοι προπάτορές μαςόπου γεννηθήκαμε εμείς τα παιδιά μας και οι γονείς μαςΑρχίζουμε λοιπόν τον πάνδημο εορτασμό μαςΌπως πάντα η αρχή θα γίνει με τούς Αρχηγούςμ’ αυτούς που οικοδόμησαν την ευδαιμονία μαςΕίναι μεγάλο το βάρος ν’ αναλαμβάνει κάποιοςμόνος την υπέρογκη ευθύνη τής διακυβέρνησηςαυτού τού όλβιου τόπου, δυσβάστακτο κι επίπονογια τούς ώμους ενός και μόνον ανθρώπουγι’ αυτό και η ασήκωτη αυτή ευθύνη μοιράστηκε εξίσου στα τρίαστούς τρεις ηγήτορές μας που μάς κυβερνούν ως έναςΙδού ο πρώτος Ο Αρχηγήτωρ

(Οι φρουροί –στο μεταξύ έχουν ντυθεί– ανοίγουν το πρώτο συρτάρι όπου είναι ξαπλωμένος ο Αρχηγήτωρ. Τον χειροκροτούν όλοι.)

Ιδού ο δεύτερος Ο Πρωτογήτωρ

(Οι φρουροί ανοίγουν το δεύτερο συρτάρι όπου είναι ξα-πλωμένος ο Πρωτογήτωρ. Τον χειροκροτούν όλοι.)

Ιδού ο τρίτος Ο Μεγαγήτωρ

(Οι φρουροί ανοίγουν το τρίτο συρτάρι όπου είναι ξαπλω-μένος ο Μεγαγήτωρ. Τον χειροκροτούν όλοι. Η Πορφύρα έχει πέσει στην θάλασσα και κολυμπάει.)

Σειρά έχει ο Νέστος


ΝΕΣΤΟΣΕυχαριστώ ΛουδίαΗ αρχηγική τριανδρίατο ηγεμονικό τρίγωνο που κυβερνάτην πολύχρυση Κασταλία μαςαπό τότε που ιδρύθηκεμε απαράμιλλη προσφοράστην οποία θα αναφερθεί εκτενώςμετά από εμένα στην ομιλία του ο Αλφειόςαυτό το βασιλικό τρίγωνομε τις οξυδερκείς και ακμαίες γωνίες τουείναι γέννημα ακόμα πιο αρχαίων προγόνωναποκύημα τών θεμελιωτώντής αναλλοίωτης στο πέρασμα τών χιλιετιών ΚασταλίαςΙδού αυτοί που γέννησαν τούς Αρχηγούς μας

(Οι φρουροί ανοίγουν το κουβούκλιο και εμφανίζονται μέσα σ’ αυτό καθιστοί ο Πίθων και η Μαία)

Ο Πίθων και η Μαία

(Τους χειροκροτούν όλοι)

Έχουν πεθάνει πριν από αμέτρητα χρόνιαείναι όμως ακόμα ζωντανοί ανάμεσά μαςΤην ζωντάνια και φρεσκάδα τους είναι έτοιμοινα τις αποδείξουν και πάλι θεαματικάδιαδραματίζοντας καίριο ρόλοστα γεγονότα που θ’ ακολουθήσουνΣειρά έχει ο Αλφειός

ΑΛΦΕΙΟΣΣ’ ευχαριστώ ΝέστοΗ τελετή αυτήόπως γνωρίζετε όλοι διοργανώνεται κάθε τριετίαώστε η τριετία που διέρρευσε να προσφέρειστον καθένα απ’ τούς Αρχηγούς την ευκαιρίανα υλοποιήσει την πολιτική του


Σ’ αυτά τα τρία χρόνια είναι ευάριθμα τα επιτεύγματαέργο των Αρχηγών μας όλαΟ καθένας στούς τομείς του έχει να παρουσιάσειπλήθος από πράξεις που συνέβαλαν με τρόποευεργετικό αν όχι σωτήριο στην καλπάζουσα πρόοδοτής Κασταλίας και όλων των κατοίκων τηςΟ Αρχηγήτωρ κάλυψε πλήρως τον τομέα τής Παιδείαςτού Στρατού τών Τεχνών και τών ΕπιστημώνΟ Πρωτογήτωρ διοχέτευσε την ενεργητικότητά τουστον χώρο τής Οικονομίας τής Ανάπτυξηςτών Φυσικών μας Πόρων και ΑποθεμάτωνΟ Μεγαγήτωρ ασχολήθηκε με την Δημόσια Διοίκησηκαι με όλα όσα συμβάλλουν στην πλέον τελεσφόρα λειτουργία τού Κράτους και τών στελεχών τουΓια όλα αυτά θα μάς μιλήσουν διεξοδικώς οι ίδιοιΤώρα νομίζω ανυπομονούν να δουν πώς εξελίχθηκε τα τρία αυτά χρόνια η νεολαία μαςΈχουμε εδώ τούς καλύτερους εκπροσώπους τηςΣτην ηγεσία μας θα τούς παρουσιάσουν οι μητέρες τουςΘα ξεκινήσω με την δική μου οικογένεια

(Στην γυναίκα του)

Βόλβη

(Η Βόλβη φέρνει τα τέσσερα παιδιά της μπροστά στούς τρεις Αρχηγούς που οι φρουροί τούς έχουν ανασηκώσει μέσα στα συρτάρια τους και τούς κρατούν για να μην πέσουν.)

ΒΟΛΒΗΈχω τρεις γιους και μία κόρηΟ Ραδάμανθυς είναι πια δεκαοχτώο Ιβίσκος έκλεισε τα δεκαεφτάο Φλόριαν τα δεκαέξικι η Ανεμώνη μόλις δεκαπέντε


(Στα παιδιά)

Μη στέκεστε έτσι χαιρετήστε τους

(Τα παιδιά φιλούν τα συρτάρια)

Εντάξει ελάτε

(Τα παιδιά υπακούουν)

Ο Ραδάμανθυς έμαθε να σχεδιάζει τον κύκλοχωρίς να τον βλέπει για να τον αντιγράψειΈτσι έμαθε κι ο Ιβίσκος μου το τρίγωνοτο σχεδιάζει ισοσκελές όρθιο κι ανάποδαΟ Φλόριαν ξέρει πια να μετράει ως τα πέντετο αγόρι μου χωρίς να χρησιμοποιεί ένα ένα τα δάχτυλά του όπως μετρούσε μέχρι πρόπερσιΗ Ανεμώνη μου την βλέπετε πόσο αναπτύχθηκεη αγάπη μουσωστή γυναίκα έχει γίνειφτιάχνει πια πλεξούδες τα μαλλάκια τηςτα λύνει και πάλι απ’ την αρχή τα ξαναφτιάχνειαν θέλετε μπορεί και να σας δείξει

ΑΛΦΕΙΟΣΌχι τώρα Βόλβη

(Η Βόλβη παίρνει τα παιδιά και γυρίζει στην θέση της.)

ΝΕΣΤΟΣΚερκίνη

(Έρχεται μπρος στούς αρχηγούς η Κερκίνη με τις κόρες της.)

ΚΕΡΚΙΝΗΑυτές είναι οι κόρες μου τις γνωρίζετεαπ’ την άλλη φορά που ήταν τόσες δα


τώρα είναι έτοιμες να γίνουν μητέρεςΠρώτη εδώ η Στυμφαλία μουμόλις έκλεισε τα δεκαπέντε γελάειόλη την μέρα μόνη τηςτην νύχτα όμως όλο κλαίειδεν ξέρω να σας πω πότε κοιμάταιαλλά κι όταν κοιμάται πάλι γελάειόμως και κλαίει μες στον ύπνο τηςΑυτή είναι η Αγουλινίτσα μουέχει μπει στα δεκαέξιάρχισε ένα κέντημα στα δέκα τηςσάς το ’δειξε πριν τρία χρόνιαδεν το τελείωσε ακόμα μόλις κεντήσει μια γωνιά κάτι την πιάνει κι αμέσως την ξηλώνει και πάλι απ’ την αρχήΗ Σπερχειάδα μου είναι δεκαεφτά γεμάταόλη την μέρα κάνει μόνον ένα πράγμαέχει το χέρι συνεχώς εκεί μπροστάεκεί που βλέπετε και τώρα να το έχει και όλο εκεί σκαλίζειδεν κάνει τίποτ’ άλλο σκαλίζει και σκαλίζει

ΝΕΣΤΟΣΚερκίνη φτάνει τόσο

(Η Κερκίνη ξαναγυρίζει με τα παιδιά στην θέση της.)

ΛΟΥΔΙΑΣΚασπία

(Η Κασπία έρχεται μπρος στους Αρχηγούς με τα παιδιά της.)

ΚΑΣΠΙΑΟ Σκάμανδρος και η Ιάμβη Δίδυμα


Σε λίγο κλείνουν τα δεκαεφτάΚοιτάξτε τα τι όμορφα που είναιΔεν τα μπερδεύω που είναι δίδυμαμπερδεύομαι που είναι τόσο όμορφαη ομορφιά τους με μπερδεύει παίρνω τον Σκάμανδρο για Ιάμβη την Ιάμβη

ΛΟΥΔΙΑΣΚασπία πες τα άλλα

ΚΑΣΠΙΑΗ Ιάμβη μου είναι έγκυος κοιτάξτε την ορίστε ναΟ Σκάμανδρος τής το ’κανε Τα βάζαμε τα δυο σε χωριστά κρεβάτια αλλά στην ίδια κάμαραΜπήκε ο μικρός μια νύχτα στο κρεβάτι τηςΔέστε την όμως έντεκα μήνες είναι έτσιόπως την βλέπετε δεν προχωράει η εγκυμοσύνητο έχει μέσα το παιδί αλλά δεν μεγαλώνεικι αυτή δεν θέλει να το βγάλει ε Ιάμβη μουθέλεις να το ’χεις το παιδί μες στην κοιλίτσα σουδεν θέλεις να γεννήσεις ε Δεν θέλει τι να κάνουμεΟ Σκάμανδρος έχει μια βρώμικη αρρώστια την έχει στο πουλάκι του πυόρροια την λένεδείξ’ την χρυσό μου να την έχει από πολύ μικρόςαλλά κι αυτός δεν θέλει να τον δει γιατρόςμόλις τού τρέξει το πιάνει και το καθαρίζει μόνος τουνα δείτε τι καλά το καθαρίζει έχει μάθει μια χαράμ’ αυτό ασχολείται νύχτα μέρα ο ομορφούλης μου


(Ο Λουδίας κάνει νόημα στην Κασπία να τραβηχτεί στην άκρη. Η Κασπία ξαναγυρίζει στην θέση της με τα παιδιά. Η Πορφύρα βγαίνει απ’ την θάλασσα και φοράει, χωρίς να σκουπιστεί, την καμπαρντίνα και τις γόβες της. Οι φρουροί βάζουν τούς Αρχηγούς να καθίσουν κανονικά στα συρτάρια τους αλλά πάντα τούς κρατούν για να μην πέ-σουν μπροστά ή στο πλάι.)

ΚΥΚΝΟΣΠοιοι είναι όλοι αυτοί Τους έχω δει αμέτρητες φορέςαλλά δεν τούς ξέρω ούτε μπορώ να τούς μάθωΤα σώματά τους ανάπηρα ελαττωματικά μού φέρνουν αηδίακάτι τούς λείπει ή κάτι έχουν παραπάνω Βρωμούντα στόματά τους οι μασχάλες τους τα πόδια τουςΜονάχα τρώνε κι αφοδεύουν Τι ζητούν από μέναΟύτε στον τάφο δεν μ’ αφήνουν ήσυχοΑφού δεν με θέλουν γιατί θέλουν κάτι από μένα

ΛΟΥΔΙΑΣΈφτασε η στιγμή που η ηγετική μας τριανδρίαθα εκθέσει τα πεπραγμένα τής παρελθούσης τριετίαςστούς τομείς όπου έχει ο καθένας την ευθύνη

ΝΕΣΤΟΣΤον λόγο έχει ο Αρχηγήτωρ

(Ο Αρχηγήτωρ προσπαθεί να μιλήσει, αρθρώνει κάποιες σκόρπιες συλλαβές και σταματάει εξαντλημένος.)

ΛΟΥΔΙΑΣΛέει πως οι επιτυχίες στούς τομείς του είναιαπροσμέτρητες κι ότι στα τρία διαρρεύσαντα χρόνιαδεν πρόλαβε να ολοκληρώσει όλα τα σχέδιά του


(Ο Αρχηγήτωρ αρθρώνει κάποιες σκόρπιες συλλαβές και μετά σταματάει εξαντλημένος.)

ΛΟΥΔΙΑΣΛέει πως δεν θυμάται τα επιτεύγματά του όλακι ότι το μόνο που τον διακατέχει πλέον είναι η επιθυμίανα περάσει στην επόμενη τριετία να πετύχει εκεί στόχους ακόμα πιο πολλούς κι ακόμα υψηλότερους

ΝΕΣΤΟΣΤον λόγο έχει ο Πρωτογήτωρ

(Ο Πρωτογήτωρ προσπαθεί να μιλήσει, αρθρώνει κά-ποιες σκόρπιες συλλαβές και σταματάει εξαντλημένος.)

ΝΕΣΤΟΣΛέει πως είναι πολύ θυμωμένος με τον ΑρχηγήτοραΔουλειά τους λέει δεν είναι καθόλου να δημιουργούννα πετυχαίνουν στόχους πολλούς και υψηλούςείναι μόνο να καταστρέφουν κι ότι ο Αρχηγήτωρή λέει ψέματα ή έχει ξεχάσει την αποστολή τουκαι τού ζητάει να επανορθώσει να πει τώρα αμέσωςμπροστά σε όλους την αλήθεια τι ακριβώς συμβαίνει

(Ο Αρχηγήτωρ αρθρώνει κάποιες συλλαβές και μετά στα-ματάει εξαντλημένος.)

ΛΟΥΔΙΑΣΛέει Ποιος είπε στον Πρωτογήτορα πως εννοούσακάτι δημιουργικό μιλώντας για τα επιτεύγματά μουΕίμαι απολύτως σύμφωνος μαζί του προορισμός μας είναι μόνο να καταστρέφουμε να μην αφήνουμε με κάθε τρόποτίποτα ζωντανό να μην αφήνουμε να ζήσει τίποτα ωραίο και σπουδαίονα επιβιώσει


και μόλις εμφανίζεται κάτι καλό κάτι που αναζωογονεί προσδοκίες πρέπει εμείς αμέσως να το καταπνίγουμεεν τη γενέσει του προτού προλάβει να υπάρξει

(Ο Πρωτογήτωρ αρθρώνει κάποιες συλλαβές και μετά σταματάει εξαντλημένος.)

ΝΕΣΤΟΣΖητά συγγνώμη απ’ τον Αρχηγήτορα και λέει ποτέδεν θα περνούσε απ’ το μυαλό του ασφαλώς και βέβαιαούτε κι απ’ το μυαλό των άλλων δύο τής συναρχηγίαςπώς θα ’ταν δυνατόν να έχουν έστω φανταστείή διανοηθεί περίπτωση όπου η δική του συμβολήθα έφερνε και την ελαχιστότατη βελτίωση Γι’ αυτό συγχαίρει μ’ όλη του την καρδιά τον Αρχηγήτορακαι τού ορκίζεται στην άψογη συνεργασία τουςπως θα ’ναι πάντα όπως και ήταν πάντα στο πλευρό του

ΛΟΥΔΙΑΣΤον λόγο έχει ο Μεγαγήτωρ

(Ο Μεγαγήτωρ αρθρώνει κάποιες συλλαβές και μετά σταματάει εξαντλημένος.)

ΑΛΦΕΙΟΣΟ Μεγαγήτωρ λέει οι δηλώσεις και των δύο συναρχηγών δεν τον άφησαν καθόλου μα καθόλου ικανοποιημένοΛέει πως δεν σημαίνουν τίποτα πια απολύτως λέξειςόπως δημιουργία επιβίωση βελτίωση και προσδοκίεςκι ότι ο ίδιος βρίσκει τις λέξεις «καταστρέψουμε»και «καταπνίξουμε» ανεπανόρθωτα ανεπαρκείς Αυτός πρεσβεύει να ληφθούν οι πιο ακραίες αποφάσειςκαι να δοθούν οι πλέον τελεσφόρες λύσεις στα προβλήματαπου ακριβώς προέρχονται από την ίδια την δημιουργίααπ’ την βελτίωση τις προσδοκίες κι από την επιβίωση


Ο Μεγαγήτωρ λέει επιβάλλεται όλα αυτά επειγόντωςνα χτυπηθούν στην ρίζα τους με τρόπο ανοικτίρμονα με τρόπο που δεν θα επιτρέπει σε κανέναν πλέον να μιλάειγια προσδοκίες βελτίωση δημιουργία επιβίωση και άλλες αηδίεςΜισεί λέει αυτές τις λέξεις και το περιεχόμενό τουςκι έχει αποφασίσει να τις εξαφανίσει από το λεξιλόγιοΘέλει να δώσει τέλος αμετάκλητο σ’ αυτόν όπως τον λέειβούρκο που όπως λέει είναι γι’ αυτόν πολύ ωραίος για να τον ανέχεται Ζητά λοιπόν ενεργοποίηση επείγουσαόλων των άγριων ενστίκτων και ορμών για να εξαλειφθείδια παντός ό,τι μπορεί να έχει κάποια σχέση με τέτοιουείδους σκέψεις και διαθέσεις και κάνει έκκληση πιεστικήστους δύο συνηγήτορες να μην υποχωρήσουν ούτε βήμααπ’ τις σκληρές τους θέσεις που οφείλουν να ’ναι θέσειςεξόντωσης σκοταδισμού διάλυσης και ολικής εξαθλίωσηςΔουλειά του λέει είναι η αδιάκοπη επιδείνωση των πάντωνσε όλους τούς τομείς ώστε εντέλει να μην επιζήσει τίποτα

(Ο Αρχηγήτωρ και ο Πρωτογήτωρ προσπαθούν μαζί να συλλαβίσουν κάποιες φράσεις και μετά σταματούν εξα-ντλημένοι.)

ΛΟΥΔΙΑΣΕπικροτούν αμφότεροι με ενθουσιασμό τα λόγια τουκαι λεν πως είναι σαν να μίλησε εκ μέρους τους

ΝΕΣΤΟΣΟρκίζονται ότι οι ίδιοι θα ξεπεράσουν όχι μόνον όσαείπε ο Μεγαγήτωρ αλλά ακόμη και τα δικά τους σχέδια

ΛΟΥΔΙΑΣΘα επιδιώξουν να εξωθήσουν πάραυτα τα πάνταστην μεγαλύτερη κι ανεπανόρθωτη κατάρρευσή τους

ΝΕΣΤΟΣΚαι δεν προτίθενται ν’ αφήσουν τίποτα ν’ αναστείλειτην ολοκλήρωση τής γενικής και τελικής ισοπέδωσης


ΛΟΥΔΙΑΣΠου όπως είπαν ήταν απ’ την αρχή και είναι εσαείο πρώτος σταθερός κανόνας οδηγός και νόμος τους

(Ο Αρχηγήτωρ, ο Πρωτογήτωρ και ο Μεγαγήτωρ προ-σπαθούν και οι τρεις συγχρόνως ν’ αρθρώσουν μερικές συλλαβές και σταματούν εξαντλημένοι.)

ΑΛΦΕΙΟΣΣυγχαίρουν κι επευφημούν αλλήλους δίνονταςυπόσχεση αιώνιας σύμπνοιας και συνεργασίας

(Ο Λουδίας, ο Νέστος και ο Αλφειός τούς χειροκροτούν. Τούς χειροκροτούν και όλοι οι άλλοι.

Οι φρουροί, μετά από νόημα που τούς έγινε, παίρνουν στους ώμους τους τα τρία συρτάρια και τα περιφέρουν ενώ τούς ακολουθούν όλοι οι άλλοι φωνάζοντας ρυθμικά τα ονόματα των τριών Αρχηγών.

Γύρος θριάμβου. Η πομπή επανέρχεται στο αρχικό ση-μείο της. Ατμόσφαιρα γενικής ευφορίας.

Ο Αρχηγήτωρ, ο Πρωτογήτωρ και ο Μεγαγήτωρ προ-σπαθούν ν’ αρθρώσουν μερικές συλλαβές και μετά σταμα-τούν εξαντλημένοι.)

ΛΟΥΔΙΑΣΖητούν και οι τρεις από ένα κορίτσιπρώτα να γυμνωθεί μπροστά του ύστερα να ξαπλώσει μαζί του

ΚΑΣΠΙΑΙάμβη

ΚΕΡΚΙΝΗΑγουλινίτσα

ΒΟΛΒΗΑνεμώνη

(Η Ιάμβη, η Αγουλινίτσα και η Ανεμώνη στέκονται μπρος


στούς Αρχηγούς, βγάζουν τα ρούχα τους με προκλητικές κινήσεις και μετά τούς επιδεικνύουν την γύμνια τους σαν να θέλουν να τούς διεγείρουν.

Σιγά σιγά πηγαίνουν και ξαπλώνουν μέσα στα συρτάρια τους που οι φρουροί τα έχουν ακουμπήσει καταγής.

Η Ιάμβη ξαπλώνει μέσα στο συρτάρι τού Αρχηγήτορα, η Αγουλινίτσα στού Πρωτογήτορα και η Ανεμώνη στού Μεγαγήτορα.)

ΚΑΣΠΙΑΞαπλώνουν με τούς Αρχηγούς μας.

ΚΕΡΚΙΝΗΘα γίνουν γυναίκες των Αρχηγών.

ΒΟΛΒΗΘα κάνουν παιδιά απ’ τους Αρχηγούς.

ΚΕΡΚΙΝΗ(Στην Κασπία)

Μα η δικιά σου είναι κιόλας έγκυος.

ΚΑΣΠΙΑΚαι δεν πα να ’ναι; Θα πιάσει και δεύτερο, έχει χώρο η κοι-λιά της, θα τα γεννήσει και τα δύο μαζί.

(Ο Πίθων και η Μαία αρχίζουν να κραυγάζουν ζητώντας πεισματικά κάτι.)

ΝΕΣΤΟΣΖήλεψαν, θέλουν κι αυτοί.

ΑΛΦΕΙΟΣ(Στους φρουρούς)

Κατεβάστε τους.

(Οι φρουροί κατεβάζουν το κουβούκλιο με τον Πίθωνα και την Μαία και το ακουμπούν καταγής ξαπλωμένο.)


ΝΕΣΤΟΣΕγώ θα βάλω τα πεθερικά μου κι εσύ (Στον Λουδία) τούς γονείς σου, να τούς σπρώχνουν, από την μια οι γυναίκες την Μαία, απ’ την άλλη τον Πίθωνα οι άντρες.

(Ο Λουδίας καλεί τον Πετροπόλεμο και την Σαλαμίνα, ο Νέστος την Υπάτη και τον Δρυμό.

Τους πηγαίνουν στο κουβούκλιο όπου ο Πίθων και η Μαία βγάζουν τρομερές κραυγές απ’ την ανυπομονησία τους.)

ΛΟΥΔΙΑΣ(Στον Πίθωνα και στην Μαία)

Τώρα, τώρα, δείτε τι σάς έφερα. Από ’δω η Σαλαμίνα, η μητέρα μου, κι αυτή, η Υπάτη, η πεθερά τού Νέστου.

ΝΕΣΤΟΣΑπό ’δω ο Πετροπόλεμος, πατέρας τού Λουδία, κι αυτός, ο Δρυμός, ο πεθερός μου.

ΛΟΥΔΙΑΣΘα ’χετε την καλύτερη εξυπηρέτηση, θα σάς βοηθήσουν να κολλήσετε, μην ανησυχείτε, θα τα καταφέρετε πολύ γρήγορα, θα σάς σπρώχνουν ρυθμικά και με τις κατάλληλες κινήσεις θα μπει ο Πίθων στην Μαία.

(Στους Πετροπόλεμο, Δρυμό, Υπάτη και Σαλαμίνα)

Αρχίστε, μαλακά στην αρχή, μετά ξέρετε.

ΔΡΥΜΟΣΞέρουμε, πώς δεν ξέρουμε.

ΥΠΑΤΗΜετά πιο γρήγορα και όλο και πιο γρήγορα.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΚαι στο τέλος δώσ’ τα όλα, μάνα μου.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΠάμε, πάμε, δεν κρατιέμαι άλλο.


ΣΑΛΑΜΙΝΑΤι χαίρεσαι, δεν θα το κάνεις εσύ.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΜόνον η κίνηση φτάνει και παραφτάνει για να σ’ ανάψει, άντε πάμε.

(Σκύβουν και οι τέσσερις πάνω απ’ τον Πίθωνα και την Μαία, ο Πετροπόλεμος και ο Δρυμός απ’ την μεριά τού Πίθωνα, η Σαλαμίνα και η Υπάτη απ’ την μεριά τής Μαίας, αρχίζουν να τους σπρώχνουν τον έναν προς τον άλλον.

Στο μεταξύ οι Αρχηγοί έχουν αγκαλιάσει τα τρία κορίτσια μέσα στα συρτάρια και προσπαθούν να κάνουν έρωτα μαζί τους.

Η Πορφύρα πλησιάζει τούς φρουρούς και τούς ζητάει τσι-γάρο. Τής δίνουν και τής το ανάβουν.)

ΛΟΥΔΙΑΣ(Στον Κύκνο)

Ετοιμάσου.

(Η Πορφύρα πλησιάζει τον Κύκνο.)

ΠΟΡΦΥΡΑΌπως θα ξέρεις μάλλον θα φαντάζεσαι σ’ αυτόν τον κόσμο που ζούμεδεν με νοιάζει πώς φτιάχτηκετίποτα δεν υπάρχει ωραιότερο από ένα καλλίγραμμογεροδεμένο ανδρικό σώμα Το έχω μάθει απ’ την ζωήΣκέψου τώρα τι γίνεται τι μπορείς να νιώσειςόταν ένα τέτοιο σώμα σε θέλει όσο το θες κι εσύΚαι σκέψου ακόμα τι μπορεί να γίνει και να νιώσειςόταν δεν είναι μόνον ένα το σώμα που σε θέλειδεν είναι μόνον ένα το σώμα που θες εσύ


αλλά έξι και το ένα ωραιότερο απ’ το άλλο ΈξιΜπορείς να το φανταστείς; Αλλά γιατί να το φανταστείςΑυτά τα σώματα είναι και τα έξι εδώ Να ταΔες τα Πιάσ’ τα αν θεςΕίναι αληθινά Κοίτα έξι απίθανα αγόριαΠοτέ δεν λένε όχι Δίνουν ό,τι τούς ζητήσειςΚι όταν δίνουν δεν σε ξεγελούν σού τα δίνουν όλα επειδή το θέλουνΔεν κρατούν την ομορφιά για τον εαυτό τουςτην χαρίζουν σ’ όποιον τούς την ζητήσει χωρίς αντάλλαγμαεπειδή κι αυτοί το επιθυμούνχωρίς ψέματα και υποκρισίες Κύκνεχωρίς καμιά κακία Καλά παιδιά μόνο για καλόκι αυτό που κάνουν είναι το μεγαλύτεροΔεν μπορεί να ’ναι κάτι άλλο ο Παράδεισος Κύκνε όχιΗ προσφορά αυτής τής ομορφιάςμ’ αυτά τα γελαστά πρόσωπα απ’ αυτά τα καλόκαρδα αγόριααυτό είναι ο ΠαράδεισοςΘα πρέπει όμως να τούς την ζητήσεις την ομορφιά τους Να τούς δείξεις πως την χρειάζεσαι Πως την έχεις μεγάλη ανάγκηΜόνο τότε θα σού την προσφέρουνΔεν ξέρω αν θα τολμήσειςΞέρω μόνο πως το θες πάρα πολύ ναιΑλλά κι αν την ζητούσες δεν ξέρω πάλι τέτοιος που είσαι


ΚΥΚΝΟΣΕίπες πως την δίνουν σε όλους.

ΠΟΡΦΥΡΑ Δεν είσαι σαν όλους.

ΚΥΚΝΟΣΚι εγώ τι φταίω.

ΠΟΡΦΥΡΑΔεν χάνουμε τίποτα να τους ρωτήσουμε, είναι τόσο καλά παιδιά, κανέναν δεν αφήνουν παραπονεμένο, μπορεί, ακόμα κι εσένα, να σε δουν όπως δεν είσαι.

ΚΥΚΝΟΣΒάλ’ τα μια φορά και με τον εαυτό σου, μην ρίχνεις όλο το βάρος τής ζωής μου πάνω μου, μη μ’ αφήνεις μόνο μου μ’ αυτό το βάρος.

ΠΟΡΦΥΡΑ(Κάνει νόημα στους φρουρούς, οι φρουροί πλησιάζουν)

Ο γιος μου ο Κύκνος.

(Τους παρουσιάζει στον Κύκνο)

Σκοτ, Μαρκ, Ρος, Νίνο, Τομ και Φλάβιο. Δεν πιστεύω να μην χαίρεσαι που γνωρίζεις τέτοια αγόρια. Αυτοί, όπως βλέ-πεις, χαίρονται.

(Οι φρουροί γελούν)

Πες κάτι, μην ντρέπεσαι. Δεν με πειράζει να πας μαζί τους. Γιατί να με πειράξει; Το βρίσκω πολύ φυσικό, ένας γιος να έχει τα ίδια γούστα με την μάνα του, τίποτα πιο φυσικό.


Ζήσε. Παρ’ τους όλους. Ορίστε, τα παιδιά εδώ δεν λένε όχι. Είναι δικοί σου, ε παιδιά, δεν είστε;


ΚΥΚΝΟΣΟ έρωτας μ’ έκανε ό,τι είμαι


Με χτύπησε παντούΑπό παντούΔεν άφησε τίποτα όρθιο μέσα μου

ΠΟΡΦΥΡΑΑς μ’ άκουγες.

ΚΥΚΝΟΣΜετάνιωσε, ή ζήτησέ μου συγγνώμη.

ΠΟΡΦΥΡΑΕγώ; Γιατί; Απ’ την πρώτη στιγμή δεν ήθελες να ζήσεις. Δεν έχει ξαναδεί κανείς νεογέννητο να θέλει να πεθάνει. Δεν είχες βγει καλά καλά απ’ την κοιλιά μου κι έκανες την πρώτη από-πειρα αυτοκτονίας. Αυτοί που σε κρατούσαν μες στα αίματα τής γέννας, δεν πίστευαν στα μάτια τους. Το πρώτο πράγμα που θέλησες μόλις ήρθες στην ζωή ήταν να την αφαιρέσεις απ’ τον εαυτό σου. Έκανες μια κίνηση που γιατροί και νοσοκόμες την πρόλαβαν την τελευταία στιγμή. Έγειρες απότομα πάνω στο νυστέρι που κρατούσε μια νοσοκόμα, λίγο ακόμα και θα είχε καρφωθεί η αιχμή του στο τρυφερό κορμάκι σου. Όλοι στο χειρουργείο είδαν την κίνηση, δεν ήταν τυχαία, κατάλα-βαν πως είχε γίνει επίτηδες. Ένα βρέφος, πριν ακόμα ανοίξει τα μάτια, πριν ακόμα κλάψει, πριν ακόμα το κόψουν απ’ την μάνα του, μέσα στα αίματά της, να θέλει τόσο νωρίς να δώσει τέλος στην ζωή του, κανείς δεν είχε ξαναδεί ποτέ κάτι τέτοιο. Κι από τότε δεν σταμάτησες. Ούτε κι εσύ ξέρεις πόσες παρό-μοιες κινήσεις αποπειράθηκες ως τώρα. Κι έφτασες να κάνεις μόνιμη κατοικία σου έναν τάφο. Ζήσε, Κύκνε, ζήσε, σού έδωσα την ζωή για να την ζήσεις, όχι για να την θάψεις ζωντανή.

(Σπρώχνει τούς φρουρούς προς τον Κύκνο)

Έλα, άρπαξέ την, εδώ είναι, η μάνα σου σού την δείχνει.


Κάνε ό,τι κάνω κι εγώ.

ΚΥΚΝΟΣΕσύ είσαι μόνο γυναίκα.


ΠΟΡΦΥΡΑΓυναίκα. Δεν έχουμε τίποτα να ζηλέψεις από μάς. Εγωίστριες, φθονερές, κουτές, κακόγουστες, ανενδοίαστες, πονηρές, πρό-στυχες, εκδικητικές. Το δυνατό φύλο δηλαδή και προπαντός το άσχημο. Τι είναι μια γυναίκα δίπλα σ’ αυτούς τούς άντρες;


Ξέρω τι σού λέω, πίστεψέ με. Μπορεί να γεννάμε την ζωή επειδή είναι στην φύση μας, στην φύση μας όμως είναι και να φέρνουμε τον θάνατο. Ό,τι γεννάμε, πεθαίνει. Εμείς ανανεώ-νουμε τον θάνατο. Εμείς είμαστε ο θάνατος. Δεν θα ’πρεπε να υπάρχουμε, είμαστε το μεγαλύτερο λάθος, το θανάσιμο. Γι’ αυτό σού λέω, ζήσε, πάρε αυτήν την ομορφιά και φάγε την. Δες τους, είναι έτοιμοι να σού τα δώσουν όλα.

(Στους φρουρούς)

Παιδιά, κάντε κάτι εσείς, μην περιμένετε απ’ αυτόν.

(Τους σπρώχνει προς τον Κύκνο, οι φρουροί γελούν)

Τούς βλέπεις; Θέλουν πιο πολύ από σένα.

ΚΥΚΝΟΣΤι θέλουν;

ΠΟΡΦΥΡΑΕσένα. Αυτό που είσαι.

ΚΥΚΝΟΣΚι εγώ αυτό θέλω.

ΠΟΡΦΥΡΑΔώσ’ τους το.

ΚΥΚΝΟΣΠοιο απ’ τα δύο; Δύο είμαι. Ποιο απ’ τα δύο θέλουν;

ΠΟΡΦΥΡΑΚαι τα δύο.

ΚΥΚΝΟΣΜαζί;


ΠΟΡΦΥΡΑΧωρίζονται;

ΚΥΚΝΟΣΌχι.

ΠΟΡΦΥΡΑΤότε;

ΚΥΚΝΟΣ(Δείχνει όλους τούς άλλους)

Εκείνοι δεν το θέλουν αυτό.

ΠΟΡΦΥΡΑΓι’ αυτούς γεννήθηκες (Δείχνει τούς φρουρούς), όχι για ’κείνους.

ΚΥΚΝΟΣΑπ’ την πρώτη στιγμή κατάλαβα ποιος είμαι. Γι’ αυτό θέλη-σα να πεθάνω αμέσως. Κατάλαβα ότι δεν θα με ήθελε κανείς όπως είμαι.

ΠΟΡΦΥΡΑΕσύ τον θες τον εαυτό σου όπως είναι;

ΚΥΚΝΟΣΝαι, αλλά δεν φτάνει. Δεν μ’ αφήνουν να ζήσω όπως είμαι. Τώρα θα με βάλουν πάλι να ξαναγεννηθώ, να γίνω όπως με θέλουν αυτοί.

ΠΟΡΦΥΡΑΠρόλαβέ τους.

(Ακούγονται οι τελευταίες κραυγές τού Πίθωνα και τής Μαίας.)

ΛΟΥΔΙΑΣ(Στούς φρουρούς)

Σηκώστε τους.

(Οι φρουροί σηκώνουν όρθιο το κουβούκλιο. Τραβιούνται όλοι στην άκρη.)


ΚΥΚΝΟΣΠοτέ δεν θα προλάβω.

(Τα τρία κορίτσια βγαίνουν απ’ τα συρτάρια των Αρχη-γών και ντύνονται με την βοήθεια των μητέρων τους που τις συγχαίρουν.)

ΚΥΚΝΟΣΓι’ αυτό με ονόμασες «Κύκνο»;

ΠΟΡΦΥΡΑ(Γελάει)

Πώς αλλιώς να σ’ έλεγα; Άρχισες την ζωή σου απ’ το τέλος. Δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνο το τραγούδι σου στο χειρουργείο.

(Οι φρουροί ξαναστήνουν τα συρτάρια στις θέσεις τους και τοποθετούν ξανά το κουβούκλιο από πάνω.)

ΝΕΣΤΟΣΠολύ πιο αδύναμοι φέτος.

ΑΛΦΕΙΟΣΠρέπει ν’ αντέξουν ώσπου να τελειώσουμε.

ΛΟΥΔΙΑΣΠάντα αντέχουν.

ΝΕΣΤΟΣΚι αν δεν αντέξουν;

ΛΟΥΔΙΑΣΤίποτα δεν θα σταματήσει.

(Τα λένε μεταξύ τους.)

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΤα κόκαλά του έτριζαν μες στα χέρια μου.

ΔΡΥΜΟΣΦοβόμουν να τον σπρώξω παραπάνω, μην διαλυθεί.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΚι αυτή, τόσα χρόνια πεθαμένη και να μην μυρίζει.


ΥΠΑΤΗΔεν έχει μείνει και τίποτα για να μυρίσει, άδεια είναι.

ΔΡΥΜΟΣΆδεια ξεάδεια, το θέλει πιο πολύ απ’ όσο το ’θελες εσύ την πρώτη νύχτα στο κρεβάτι, θυμάσαι, Υπάτη;

ΥΠΑΤΗΠώς δεν θυμάμαι, Δρυμέ μου. Θυμάμαι και τίποτ’ άλλο;

ΔΡΥΜΟΣΚαι για να ’χουμε καλό ρώτημα, τι θυμάσαι;

ΥΠΑΤΗΕ τώρα.

ΔΡΥΜΟΣΠες μας, Υπάτη, πες.

ΥΠΑΤΗΚαι τι δεν θυμάμαι, ξεχνιούνται αυτά; Ήσουν ένας εσύ. Και τί δεν μού ’κανες εκείνη την νύχτα. Σε ησυχία δεν μ’ άφη-νες. Μόλις τέλειωνες, ξανάρχιζες. Έμπαινες και δεν έλεγες να βγεις, με τις ώρες μέσα, σταματημό δεν είχες. Κι εγώ η καημένη, όχι που δεν ήθελα, αλλά πού να τα βγάλω πέρα μαζί σου, με τίποτα δεν σού ’πεφτε, το ’κανες το ξανάκανες κι εκείνο ντούρο και καμαρωτό, κι όλο κάτι καινούργιο μού ζητούσες, τελειωμό δεν είχες, καλέ, ένας τρελός ήσουν, Δρυ-μέ μου, ένας τρελός, σε χάρηκαν όμως τα σκέλια μου, τους έδωσες και κατάλαβαν.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΕσύ τι θυμάσαι, Σαλαμίνα;

ΣΑΛΑΜΙΝΑΔεν θέλω να θυμάμαι.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΕπειδή σού λείπει, ε;

ΣΑΛΑΜΙΝΑΌχι μόνο μού λείπει αλλά.


ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΑλλά;

ΣΑΛΑΜΙΝΑΘέλω και να το κάνω.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΘες να το κάνεις;

ΣΑΛΑΜΙΝΑΝαι, να το κάνω θέλω, είπα τίποτα κακό;

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΣ’ άναψε το σπρώξιμο, ε Σαλαμίνα μου;

ΣΑΛΑΜΙΝΑΔεν λες τίποτα, φούντωσα, Πετροπόλεμε, φούντωσα, πανά-θεμά με.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΦούντωσες ε;

ΥΠΑΤΗΛέτε να το ευχαριστήθηκαν;

ΣΑΛΑΜΙΝΑΤι με νοιάζει αν το ευχαριστήθηκαν εκείνοι.

ΔΡΥΜΟΣΔεν τούς έβλεπες πώς τινάζονταν, πώς βογκούσαν.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΕμένα τώρα με νοιάζει πώς θα ευχαριστηθώ εγώ.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΕσύ;

ΣΑΛΑΜΙΝΑΝαι, εγώ, μάλιστα, πώς θα τιναχτώ εγώ και θα βογκήξω.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΤι θες να πεις; Κάν’ το λιανά.


ΣΑΛΑΜΙΝΑΑυτό που είπα, Πετροπόλεμε, πιο λιανά δεν λέγεται.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΚαι πότε; Τώρα;

ΣΑΛΑΜΙΝΑΝαι, δεν κρατιέμαι, τώρ’ αμέσως.

ΥΠΑΤΗΚι εγώ θέλω, Δρυμέ μου, κι εγώ.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΠάμε.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΠού;

ΔΡΥΜΟΣΕίδες πώς τις κατάφεραν τις εγγονούλες μας οι γέροι;

ΥΠΑΤΗΕσύ, Δρυμέ μου, εσύ θέλω τώρα να με καταφέρεις.

ΔΡΥΜΟΣΚι εσύ, Υπάτη;

ΥΠΑΤΗΝαι.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΕκεί πίσω, ελάτε.

(Η Σαλαμίνα και η Υπάτη τραβούν τον Πετροπόλεμο και τον Δρυμό πίσω απ’ το κουβούκλιο. Σε λίγο θ’ αρχίσουν ν’ ακούγονται, όλο και πιο δυνατά, γελάκια και βογκητά.)

ΛΟΥΔΙΑΣΤώρα θ’ αποκαλυφθεί ξανά σε όλους μαςμία ακόμη απόδειξη που έρχεται από τα έγκατατής γης από τα βάθη τής θάλασσας η απόδειξηότι – είμαι πάρα πολύ συγκινημένος που το λέω


αλλά και απερίγραπτα περήφανος γι’ άλλη μια φορά –απόδειξη που δεν μπορεί κανείς ν’ αμφισβητήσειότι – πραγματικά δεν ξέρω πώς να συγκρατήσωτα αισθήματα που πλημμυρίζουν την καρδιά μουγιατί πάρα πολλοί έχουν κατά καιρούς ισχυριστείπως αποκλείεται να είν’ αλήθεια αυτό που έρχεταινα το επαληθεύσει πανηγυρικά η ίδια μας η γηη ίδια μας η θάλασσα όπως και τώρα για πολλοστήφορά και που πιστεύω ότι δεν θα βρεθεί κανείςνα θέσει υπό αμφισβήτηση ξανά το γεγονός αυτό ότι – κοιτάξτε μού ανεβαίνουν δάκρυα στα μάτιατρέμω ολόκληρος μπερδεύω τα λόγια μου τα χάνωπώς είναι δυνατόν να μείνει κανείς ασυγκίνητοςμπροστά σ’ αυτό το αδιάψευστο ιστορικό πειστήριοότι – ναι επιτέλους θα το πω θα βρω την δύναμηγια να διατυπώσω σθεναρά την μία και μεγάλη αλήθειαότι αυτό εδώ το μέρος όπου ζούμε όλοι εμείςδεν είναι άλλο απ’ την αρχαία Κασταλία ναιτην μυθική χώρα τής τέλειας ευημερίαςκαι προόδου σε όλους τούς τομείς την χώραπου κάθε άλλο παρά είναι όπως διαδίδουν μυθικήκαθώς και κάθε άλλο παρά όπως λεν εξαφανίστηκεκαταποντίστηκε και είναι πια οριστικά χαμένηόχι η Κασταλία είναι απολύτως υπαρκτή και ζειείναι η χώρα όπου ζούμε όλοι εμείς ευτυχισμένοιμε θαυμαστή ανάπτυξη σε όλα τα βιοτικά επίπεδα είναι όμως πασίγνωστα αυτά εκείνο που χρειάζεταινα αποκαλυφθεί κι αυτό θα γίνει αμέσως τώραείναι μία απόδειξη περίτρανη ακλόνητη εξόφθαλμηότι – δεν μπορώ να το πω ζητώ θερμά και ταπεινάσυγγνώμη όμως αντιλαμβάνεστε τι εννοώ είναι η συγκίνηση νιώθω έναν κόμπο στον λαιμό

(Έχουν κορυφωθεί οι κραυγές πίσω απ’ το κουβούκλιο. Ο Λουδίας κάνει νόημα στούς τεχνικούς τού γερανού. Ο Παρασκευάς βάζει σε λειτουργία τον γερανό κι ο Διαμα-


ντής με τον Σταύρο επιβλέπουν την σωστή έξοδο, μες απ’ την θάλασσα, μίας τεράστιας πέτρας που είναι δεμένη στην άκρη ενός χοντρού συρματόσχοινου.

Ο γερανός τήν βγάζει απ’ την θάλασσα, μετά στρέφεται προς την στεριά και την αποθέτει στο κέντρο τής σκηνής, με τον Διαμαντή και τον Σταύρο να βοηθούν στην ακριβή της τοποθέτηση.

Βγαίνουν πίσω απ’ το κουβούκλιο η Σαλαμίνα, ο Πε-τροπόλεμος, ο Δρυμός και η Υπάτη, ταχτοποιώντας τα ρούχα τους.

Οι φρουροί λύνουν το συρματόσχοινο με το οποίο είναι δεμένη η πέτρα, και ο γερανός ξαναγυρίζει στην προη-γούμενη θέση του.

Όλ’ αυτά γίνονται μέσα σε συνεχή χειροκροτήματα και ξέφρενες επευφημίες τού πλήθους που πλησιάζει μετά την πέτρα και την περιεργάζεται από κοντά, την αγγίζει, κτλ.

Με την παρότρυνση τού Λουδία, τού Νέστου και τού Αλφειού, στρέφονται όλοι προς τούς Αρχηγούς και τούς χειροκροτούν, μετά ξαναγυρίζουν στην πέτρα, την αγκα-λιάζουν, την φιλούν, όπως κάνει ένα θρησκόληπτο πλήθος όταν τού δίνεται η ευκαιρία να πλησιάσει και να πιάσει κάτι που του έχουν πει πως είναι ιερό.

Ατμόσφαιρα εορταστική.)

ΑΛΦΕΙΟΣΠορφύρα, η σειρά σας με τον Κύκνο.

ΠΟΡΦΥΡΑ(Στον Κύκνο)

Έλα.

ΚΥΚΝΟΣΚάνε κάτι για μένα.

ΠΟΡΦΥΡΑΖήτα μου ό,τι θες.


ΚΥΚΝΟΣΝα είναι αυτή η φορά η τελευταία.

ΠΟΡΦΥΡΑΜόνο αν με σκοτώσεις.

ΚΥΚΝΟΣΔεν μπορώ. Δεν θέλω.

ΠΟΡΦΥΡΑΤότε κάνε δικό σου κάτι άλλο. Αυτό που μ’ έκανε μητέρα.

ΚΥΚΝΟΣΔεν θα σού λείψει;

ΠΟΡΦΥΡΑΌσο κακό ήταν να κάνει, το έκανε κι απ’ ό,τι φαίνεται, μόνο κακό μπορεί να κάνει. Βγαίνοντας, πάρ’ το μαζί σου, για καλό μου θα είναι.

ΑΛΦΕΙΟΣΜέσα σ’ αυτό το φως που δεν μειώνεται ποτέούτε κι αυξάνεται τίποτα δεν μπορεί να μείνει κρυφόαλλά και τίποτα δεν επιτρέπεται να είναισε προκλητική αντίθεση και δυσαρμονία με το σύνολοΌλα πρέπει να είναι καθαρά λαμπρά και τέλεια εδώΌλα είναι εκτός από ένα Ένα και μόνον ένα αμαυρώνει την γενική εικόνα που αστράφτει ένα που δεν συνάδει με την φύση και την τάξη τού συνόλουένα και μόνον ένα το σκοτεινό σημείομία η μελανή παραφωνία ανάμεσά μαςΑυτό εκεί Ο ΚύκνοςΑν και σε γνωρίζουμε όλοιδείξε αυτό που είσαι


(Ο Κύκνος ρίχνει από πάνω του τον μανδύα και αποκα-λύπτει το ερμαφρόδιτο σώμα του.

Το πλήθος τον γιουχάρει – εκτός απ’ τούς φρουρούς και τούς τεχνικούς τού γερανού.)

ΑΛΦΕΙΟΣΕδώ και πολλά χρόνια προσπαθούμε να τον καταφέρουμενα επιλέξει την μία μόνον απ’ τις δύο φύσεις τουεφόσον είν’ αδύνατον για λόγους τάξεως και αρμονίαςδηλαδή ομορφιάς να τον δεχθούμε ανάμεσά μας όπως είναιΈχετε παρακολουθήσει κι άλλες φορές την διαδικασίαπου τώρα αμέσως πρόκειται να επαναληφθεί Θα μπει ξανά στον κόλπο τής μητέρας του και όταν βγει θα πρέπει να μην είναι δύο όπως τώρα αλλά ένα και μόνον έναή άντρας ή γυναίκα όχι πλέον και άντρας και γυναίκαΠοτέ ως σήμερα δεν έχει κάνει την επιλογή αυτή ποτέ δεν έχει ξαναβγεί μέσα απ’ την μητέρα τουμόνο με μία φύση πάντα βγαίνει ξανά ίδιος όπως είχε μπειΔεν γίνεται όμως να παραμείνει στην διπλή κατάστασηΠρέπει η προσπάθειά του κι η δική μας να συνεχιστούνμέχρις ότου η μία φύση του να επικρατήσει απόλυτακι η άλλη να εξαφανιστεί για πάντα εντελώς Γιατί το βλέπετε μαζί οι δύο φύσεις συνθέτουν ένα τέρας ένα τελείως παρά φύσιν ον που αρνούμαστε να το δεχτούμε

(Φωνές απ’ το πλήθος, που επικροτεί τα λόγια του)


Φωνή λαούΓι’ αυτό τώρα εδώ ενώπιόν σας θα επαναληφθείη είσοδος τού Κύκνου στον κόλπο τής μητέρας τουκαι όλοι τού ευχόμαστε από καρδιάς όταν θα βγει να είναιένας άλλος άνθρωποςκάποιος που θα ταιριάζει με την εικόνα τού συνόλουκαι θα αποτελεί δικό μας αναπόσπαστο οργανικό κομμάτιΠορφύρα πάρε την θέση σου εκεί που ξέρεις.

(Η Πορφύρα ξαπλώνει πάνω στην πέτρα. Οι φρουροί την σκεπάζουν μ’ ένα μεγάλο ύφασμα.)

ΚΥΚΝΟΣΜού ζητούν να ξαναγεννηθώΝα γίνω αυτό που δεν είμαιΜού ζητούν να μοιάσω σ’ αυτούςγια να με δεχτούνΚαλύτερα να πεθάνωΚαλύτερα να μην ξαναβγώ ζωντανόςαπ’ την σπηλιά που μού έδωσε την ζωήΚαλύτερα στον τάφο μουΑν είν’ ο κόσμος τόσο ψεύτικοςόσο αυτή η πέτρατότε δεν έχει καμιά αξίανα είσαι μες στον κόσμοκι ό,τι αξίζει μόνο είναι να ’χειςόπως εγώ τον δικό σου τάφονα ’σαι χαρούμενοςμόνο εκεί μέσα

(Ο Αλφειός τού κάνει ένα ανυπόμονο νεύμα. Ο Κύκνος περνάει κάτω απ’ το ύφασμα. Η Κασπία, η Βόλβη και η Κερκίνη βάζουν τ’ αγόρια και τα κορίτσια τους να πια-στούν απ’ τα χέρια και να χορέψουν γύρω απ’ την πέτρα.


Χορεύουν βγάζοντας άναρθρες φωνές στην προσπάθειά τους να τραγουδήσουν. Όλοι τα ενθαρρύνουν συνοδεύο-ντάς τα με παλαμάκια.

Ο χορός τελειώνει μέσα σε χειροκροτήματα. Ο Νέστος κάνει νόημα στ’ αγόρια. Έρχονται κοντά του.)

ΝΕΣΤΟΣΔείξτε σ’ όλες αυτές (Δείχνει τα κορίτσια) τι μπορείτε να τις κάνετε.

(Τ’ αγόρια δεν καταλαβαίνουν)

Δείξτε τους πόσο μεγάλη την έχετε – ότι μπορείτε να τις βά-λετε κάτω και να τους αλλάξετε τα φώτα, να τούς πετάξετε τα μάτια έξω.

(Τ’ αγόρια στέκονται αμήχανα)

Εμπρός, ορμήστε πάνω τους, αρπάξτε τες, μη στέκεστε έτσι, κατεβάστε τα πανταλόνια, βγάλτε τες έξω, πάρτε από μία και ξεσχίστε την, εμπρός, βγάλτε τες έξω.

(Τ’ αγόρια κοιτάζουν χωρίς να καταλαβαίνουν)

ΚΑΣΠΙΑΑυτές να τους ερεθίσουν, ξέρουν αυτές.

ΛΟΥΔΙΑΣΙάμβη, έλα ’δω – πιάσ’ την, Σκάμανδρε, τής το ’χεις ξανακά-νει, κάν’ της το πάλι, μπρός, πιάσ’ την.

ΑΛΦΕΙΟΣΙβίσκο, την Αγουλινίτσα – Φλόριαν, την Ανεμώνη – Ραδάμανθυ, την Στυμφαλία.

ΝΕΣΤΟΣΣτυμφαλία, πήγαινε στον Ραδάμανθυ, τράβα – κι εσύ Σπερ-χειάδα, τράβα κι εσύ μ’ αυτόν, τραβάτε και οι δυο μαζί.

ΒΟΛΒΗΤι ωραία ζευγαράκια, τι να το κάνεις όμως, ξυλάγγουρα.


ΚΕΡΚΙΝΗΖευγαρώστε, ζευγαρώστε, ρε.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΣαν κωθώνια στέκονται.

ΔΡΥΜΟΣΑχ και να ’μουν εγώ στην θέση τους.

ΥΠΑΤΗΚι εγώ στην δική τους.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΣπρώξτε, ρε, σπρώξτε.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΝα τούς τις πιάσουν αυτές.

ΥΠΑΤΗΝαι, βάλτε τες να τούς τις παίξουν.

ΒΟΛΒΗΠάνω απ’ τα πανταλόνια τρίψτε τες.

ΚΑΣΠΙΑΑν δεν τις βγάλουν έξω δεν θα ερεθιστούν ποτέ.

ΚΕΡΚΙΝΗΝαι, ναι, μόνο αν τις δουν θα καυλώσουν, έτσι γίνεται πάντα.

ΒΟΛΒΗΒγάλτε τες έξω, πετάξτε τες έξω.

ΥΠΑΤΗΚι αυτές να τα κατεβάσουν κι αυτές.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΚατεβάστε τα.

ΝΕΣΤΟΣΚαυλώστε ρε καυλώστε.

ΑΛΦΕΙΟΣΤρίψτε τις ψωλές τους.


ΛΟΥΔΙΑΣΚαι τα βυζιά τους τρίψτε, άντε.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΤα βυζάκια, τις βυζάρες.

ΔΡΥΜΟΣΌλα έξω, όλα, γαμώτο, όλα.

ΛΟΥΔΙΑΣΔείξτε ρε τι άντρες είστε.

ΚΑΣΠΙΑΝα φιληθούν.

ΝΕΣΤΟΣΜε τις γλώσσες μέσα.

ΔΡΥΜΟΣΣαν μαλάκες στέκονται, ας ήμουν εγώ και θα ’βλεπαν.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΔεν νιώθουν τα μαλακισμένα.

ΚΕΡΚΙΝΗΞεγυμνώστε τες.

ΥΠΑΤΗΚι αυτούς ξεγυμνώστε τους, να τα βγάλουν όλα, μπρός.

ΛΟΥΔΙΑΣΑν δεν τις πηδήξτε ρε αν δεν τις πηδήξτε, κι εγώ δεν ξέρω.

ΑΛΦΕΙΟΣΘα τις πηδήξουν, πού θα πάει, θα τις πηδήξουν.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΤι σόι αρσενικά είναι; Στην ηλικία τους θα ’πρεπε να το θέ-λουν συνέχεια.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΈτσι μού ’ρχεται να πάω εγώ, θα δουν τι έχει να γίνει.


ΣΑΛΑΜΙΝΑΚοίτα να δεις, τόσο γερά αγόρια και να μην τούς σηκώνεται με τίποτα.

ΛΟΥΔΙΑΣΔεν μπορεί, θα τους σηκωθεί, αλίμονο, δεν υπάρχει ψωλή που να μην σηκώνεται.

ΥΠΑΤΗΠώς δεν υπάρχει, αλλά δεν είναι τέτοιοι τα παιδιά μας

ΒΟΛΒΗΝα τους τις πάρουν στο στόμα αυτές, στο στόμα.

ΚΑΣΠΙΑΤίποτα, κρίμα, τέτοια αγόρια και τίποτα.

ΝΕΣΤΟΣΔεν παίρνουν είδηση τα χαϊβάνια.

ΥΠΑΤΗΈχουν τρακαριστεί, δεν τους βλέπεις;

ΣΑΛΑΜΙΝΑΑυτές φταίνε, αυτές δεν τούς καυλώνουν, δεν ξέρουν να το κάνουν καλά.

ΒΟΛΒΗΠάμε εμείς.

ΚΕΡΚΙΝΗΠιάσ’ τους δύο δύο.

ΔΡΥΜΟΣΚι εμείς τα κορίτσια.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΤι λαχταριστά αγόρια πωπω.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΤρίβε βυζάκια, βυζάρες.


ΔΡΥΜΟΣΜουνάκια, γλυκά μουνάκια.

ΒΟΛΒΗΝα, ορίστε, τούς σηκώνεται, μια χαρά, δες.

ΚΑΣΠΙΑΠού το βλέπεις, τίποτα δεν γίνεται.

ΚΕΡΚΙΝΗΘα τούς την σηκώσω εγώ, πού θα μού πάνε, θα τους καυ-λώσω.

ΝΕΣΤΟΣΤίποτα δεν αισθάνονται, νέκρα.

ΛΟΥΔΙΑΣΓαμώ το σόι τους, το φελέκι τους γαμώ.

ΑΛΦΕΙΟΣΜε τέτοιες ψωλάρες και να στέκονται σαν μαλάκες.

ΝΕΣΤΟΣΟύτ’ αυτές καταλαβαίνουν τίποτα, αναίσθητες.

ΛΟΥΔΙΑΣΑς είχαν τις ψωλές μας στο μουνί τους και θα σού ’λεγα.

ΑΛΦΕΙΟΣΠώς να τις χώσεις μέσα τους αφού τους είναι πεσμένες.

ΝΕΣΤΟΣΈτσι μού ’ρχεται τώρα.

ΛΟΥΔΙΑΣΕγώ έχω καυλώσει, να δες, κάγκελο μού ’γινε.

ΝΕΣΤΟΣΤα πούστικα, πάει να τούς σηκωθεί κι όλο τούς πέφτει.

ΒΟΛΒΗΞύλο θέλουν, ένα γερό μπερντάχι.


ΚΕΡΚΙΝΗΝαι, κι αυτό βοηθάει, ανάβει τα αίματα.

ΛΟΥΔΙΑΣΟύτε με το ξύλο παίρνουν χαμπάρι.

ΝΕΣΤΟΣΤσογλάνια.

ΑΛΦΕΙΟΣΘα τα γαμήσω όλα, έτσι μού ’ρχεται να τα βάλω κάτω.

ΛΟΥΔΙΑΣΠούστηδες είστε ρε; Πουστάρες;

ΝΕΣΤΟΣΔεν θέλουν μουνί, ψωλή θέλουν.

ΛΟΥΔΙΑΣΝα ’χουν τέτοια μουνάκια μπροστά τους και να μην.

ΝΕΣΤΟΣΔεν τους βλέπετε; Πουστάκια είναι.

ΒΟΛΒΗΣταματήστε, δεν γίνεται τίποτα.

ΛΟΥΔΙΑΣΔικά μας παιδιά είστε ρε;

ΑΛΦΕΙΟΣΤραβηχτείτε στην άκρη, θα τις πηδήξω όλες εγώ.

ΚΕΡΚΙΝΗΚαι τα πουστάκια, πρώτα τα πουστάκια.

ΚΑΣΠΙΑΝαι, πηδήξτε τα κι αυτά να μάθουν οι κώλοι τους.

ΒΟΛΒΗΞεσχίστε τα, τέτοια κωλόπαιδα που είναι.

ΥΠΑΤΗΌρμα, Νέστο, δείξε τι άντρας είσαι, γαμπρέ μου.


ΣΑΛΑΜΙΝΑΛουδία, όρμα, γιε μου, κι εσύ, γάμησέ τα.

ΑΛΦΕΙΟΣΔεν θ’ αφήσω κώλο για κώλο.

ΥΠΑΤΗΞεσχίστε τα, να μάθουν, ξεσχίστε τα, μην τα λυπάστε.

(Ο Λουδίας, ο Νέστος και ο Αλφειός παίρνουν μαζί τους τ’ αγόρια και τα κορίτσια πίσω απ’ την πέτρα. Οι υπόλοι-ποι τούς παρακολουθούν χτυπώντας παλαμάκια.

Στο μεταξύ οι φρουροί έχουν ξανακατεβεί στην παραλία όπου έχουν αρχίσει πάλι να τραβούν έξω στην αμμουδιά τα πτώματα που ξεβράζει η θάλασσα και να τα παραχώνουν.

Οι μηχανικοί καπνίζουν κοιτάζοντας αυτά που γίνονται πίσω απ’ την πέτρα.)

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΚοίτα χάλι, τα ίδια τα παιδιά τους.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΑυτοί την κατάντησαν έτσι την Κασταλία.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΔεν είναι όλοι σαν αυτούς.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΟι περισσότεροι είναι.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΕμείς δεν είμαστε. Κι είναι κι άλλοι σαν εμάς.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΝαι αλλά εμείς, όσοι κι αν είμαστε, δεν έχουμε καμιά δύνα-μη. Γι’ αυτούς δουλεύουμε, για ένα μεροκάματο. Τίποτα δεν μπορούμε να κάνουμε. Καθόμαστε και τους κοιτάμε.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜας αφήνουν απ’ έξω, κάτι είναι κι αυτό.


ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΤα ίδια μας τα παιδιά θα μας σκότωναν αν απλώναμε χέρι.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΈχουμε καλά παιδιά, έξυπνα, σοβαρά παιδιά, ώριμα.

ΣΤΑΥΡΟΣΔεν θέλω με τίποτα να τα προλάβει αυτά ο Κυπάρισσος.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΓιατί, θέλω εγώ να τα προλάβει ο δικός μου; Θ’ αρρωστήσει.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤού είπα να μη βιαστεί, ν’ αργήσει όσο μπορεί.

ΣΤΑΥΡΟΣΜαζί θα ’ρθούν κι οι τρείς.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΚαλύτερα να μην έρθουν καθόλου. Να τους ειδοποιούσαμε;

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤώρα είν’ αργά. Να μπορούσα να τού φωνάξω «Υάκινθε, μείνε εκεί που είσαι, αγόρι μου, θα ’ρθώ εγώ σε λίγο».

ΣΤΑΥΡΟΣΑν τούς δούμε να ’ρχονται, να τούς κάνουμε σήμα να μην πλησιάσουν. Να κοιτάμε να τους προλάβουμε.

(Ο Λουδίας, ο Νέστος και ο Αλφειός βγαίνουν πίσω απ’ την πέτρα τακτοποιώντας τα ρούχα τους. Οι δικοί τους τούς περικυκλώνουν και τούς συγχαίρουν.

Βγαίνουν και τα παιδιά πίσω απ’ την πέτρα, τακτοποιώ-ντας κι αυτά τα ρούχα τους.

Ο Λουδίας κοιτάζει κάτω απ’ το ύφασμα που σκεπάζει την Πορφύρα και τον Κύκνο.)

ΛΟΥΔΙΑΣ(Σε όλους)

Μέχρι να βγει αυτός απ’ την κοιλιά τής μάνας του,


εμείς θ’ ακούσουμε από τους τρεις Αρχηγούς μας ποια είναι τα σχέδιά τους για την επόμενη τριετία.

Όλοι μας θέλουμε να μάθουμε ποια είναι αυτά τα σχέδια κι είμαστε βέβαιοι πως θα θαυμάσουμε και πάλι τα άλματα που πρόκειται να γίνουν, τα μεγαλειώδη και ιλιγγιώδη άλματα που θα μάς αφήσουν όλους άναυδους.

Περιμένουμε λοιπόν να τούς ακούσουμε να χαράζουν τις κα-τευθυντήριες γραμμές τής άλλης τριετίας και ανυπομονούμε να μάθουμε συγκεκριμένα σχέδια, μελετημένα προγράμματα, όχι αοριστίες και ρητορείες, γιατί εμείς είμαστε μαθημένοι σε πράξεις, σε λύσεις, σε αποτελέσματα. Θέλουμε ν’ ακούσουμε πράγματα που να ξεπερνούν κατά πολύ τα προηγούμενα επι-τεύγματά τους.

Ζητάμε από τούς Αρχηγούς μας έργα που θα μας κάνουν περή-φανους γι’ αυτούς. Τούς ζητάμε να υπερβούν τον εαυτό τους, να μάς αιφνιδιάσουν, να μάς καταπλήξουν. Τούς ζητάμε να φτά-σουν εκεί όπου ποτέ άλλοτε μέχρι σήμερα δεν έχουν φτάσει. Στο σημείο όπου κανείς άλλος και πουθενά αλλού δεν έχει φτάσει.

Αυτοί οι ίδιοι, με τις πράξεις και τούς στόχους τους μάς έχουν κάνει τόσο απαιτητικούς, δύσκολους κι εκλεκτικούς. Αυτοί μάς έχουν μάθει να θέλουμε το πιο υψηλό, το πιο φαντασμαγορικό, το πιο αδιανόητο. Ξέρουμε ότι και σήμερα αυτό θα μας δώσουν. Και πιστεύουμε ότι μας το οφείλουν. Γιατί εμείς τούς στηρί-ζουμε, εμείς τούς κρατάμε στις θέσεις τους, εμείς ανανεώνου-με την εξουσία τους, και το ξέρουν. Μπορεί να είναι Αρχηγοί μας, αλλά χωρίς την δική μας εμπιστοσύνη και συμπαράσταση, δεν θα υπήρχαν, ή θα υπήρχαν άλλοι στις θέσεις τους. Αυτό νομίζουμε πως το γνωρίζουν και το αναγνωρίζουν. Δεν είναι αχάριστοι. Μας το ανταποδίδουν. Η αμοιβαιότητα και η σύ-μπνοια ανάμεσά μας είναι τέλειες. Καμία πλευρά δεν υπάρχει χωρίς την άλλην. Η διακυβέρνηση τής Κασταλίας θα κατέρρεε αν στηριζόταν μόνο σε ένα πόδι. Η διακυβέρνησή της στηρίζεται σε δύο πόδια, και το δεύτερο πόδι είμαστε εμείς, ο λαός της, ο λαός τής Κασταλίας.


(Χειροκροτήματα)Τους ακούμε.

(Ο Λουδίας στέκεται δίπλα στον Πρωτογήτορα, ο Αλ-φειός δίπλα στον Μεγαγήτορα, ο Νέστος δίπλα στον Αρχηγήτορα.)

ΑΛΦΕΙΟΣΠρώτος μιλάει ο Μεγαγήτωρ.

(Ο Μεγαγήτωρ προσπαθεί ν’ αρθρώσει κάποια φράση, σταματάει εξαντλημένος.)

ΑΛΦΕΙΟΣΕίπε θα συνεχίσει ακολουθώντας και πάλιπιστά τον δρόμο που άνοιξε η παράδοση


ΑΛΦΕΙΟΣΛέει θα τιμήσει αυτήν την παράδοσηκαι θα σταθεί όπως πάντα αντάξιός της


ΑΛΦΕΙΟΣΛέει δεν έχει τίποτ’ άλλο να προσθέσει

ΛΟΥΔΙΑΣΔεν έχει τίποτ’ άλλο να προσθέσει; Αυτό είπε;

ΑΛΦΕΙΟΣΕίπε δεν έχει τίποτ’ άλλο να προσθέσει.

ΛΟΥΔΙΑΣΔηλαδή δεν έχει να μας αναγγείλει τίποτα;

ΑΛΦΕΙΟΣΌχι, δεν έχει να μας αναγγείλει τίποτα.


ΝΕΣΤΟΣΜήπως δεν ολοκλήρωσε την φράση του; Μήπως τον έκοψες;

ΑΛΦΕΙΟΣΕίναι πολύ εξαντλημένος αλλά την φράση του την ολοκλήρωσε.

ΝΕΣΤΟΣΟλοκλήρωσε την φράση του και είπε μόνον αυτό;

ΑΛΦΕΙΟΣΟλοκλήρωσε την φράση του και είπε μόνον αυτό.

ΛΟΥΔΙΑΣΤότε ας ακούσουμε τι έχει να μας πει ο Αρχηγήτωρ.

ΝΕΣΤΟΣΤον λόγο έχει ο Αρχηγήτωρ.

(Ο Αρχηγήτωρ προσπαθεί ν’ αρθρώσει κάποια φράση, σταματάει εξαντλημένος.)

ΛΟΥΔΙΑΣΟ Αρχηγήτωρ λέει νιώθει εξουθενωμένοςαλλά θα συνεχίσει αμείωτα το έργο του


ΛΟΥΔΙΑΣΕίπε μόνον ο θάνατος θα τον εμποδίσεινα επιτελέσει την λαοπρόβλητη αποστολή του


ΛΟΥΔΙΑΣΕίπε την στιγμή αυτή δεν μπορεί να συνεχίσει άλλο.

ΑΛΦΕΙΟΣΕίπε δεν μπορεί να συνεχίσει άλλο;

ΛΟΥΔΙΑΣΑυτήν την στιγμή, είπε. Δεν είπε πότε θα μπορέσει.


ΑΛΦΕΙΟΣΡώτησέ τον πότε.

ΛΟΥΔΙΑΣΔεν μπορεί να προσθέσει τίποτ’ άλλο, αυτό ήταν όλο.

ΑΛΦΕΙΟΣΤα πηδήματα με τα κορίτσια τούς εξάντλησαν εντελώς.

ΝΕΣΤΟΣΝα δούμε τι έχει να μας πει κι ο Πρωτογήτωρ.

ΑΛΦΕΙΟΣΤον λόγο έχει ο Πρωτογήτωρ.

(Ο Πρωτογήτωρ προσπαθεί ν’ αρθρώσει κάποια φράση, σταματάει εξαντλημένος.)

ΝΕΣΤΟΣΛέει θα κρατήσει ψηλά την σημαία τού αγώνακαι θα βρίσκεται πάντοτε στην πρώτη γραμμή


ΝΕΣΤΟΣΛέει έχει γράψει χρυσές υποθήκες για το μέλλονκι ο σπόρος που έσπειρε θα δίνει αιώνιους καρπούς


ΝΕΣΤΟΣΛέει για την ώρα αυτά που είπε είναι υπεραρκετά

ΛΟΥΔΙΑΣΜα δεν είπε απολύτως τίποτα. Τι υπεραρκετά;

ΝΕΣΤΟΣΑυτά είχε να πει. Ακούγονται σαν τα τελευταία λόγια του.

ΛΟΥΔΙΑΣΤα τελευταία; Πώς τα τελευταία; Δεν το δέχομαι αυτό, όχι.


ΝΕΣΤΟΣΜα κι ο δικός σου τα ίδια είπε, όσα ακριβώς κι ο δικός μου.

ΛΟΥΔΙΑΣΤα ίδια είπε κι ο δικός μου, κι αυτό το θεωρώ απαράδεκτο.

ΑΛΦΕΙΟΣΚι ο δικός μου τόσα είπε. Δηλαδή τι είπε; Δεν είπε τίποτα.

ΛΟΥΔΙΑΣΔεν μπορούμε να τ’ αφήσουμε αυτό έτσι. Δεν γίνεται, όχι.

ΝΕΣΤΟΣΔεν το περίμενα, όσο κι αν ξέρω πως είναι εξουθενωμένοι.

ΛΟΥΔΙΑΣΔεν είναι απλώς εξουθενωμένοι. Είναι κάτι πολύ χειρότερο.

ΑΛΦΕΙΟΣΝομίζω πως πρέπει να τους πιέσουμε, να τους εμψυχώσουμε.

ΝΕΣΤΟΣΔεν πιστεύω πως θ’ αντέξουν. Δεν έχουν πια καθόλου δυνάμεις.

ΑΛΦΕΙΟΣΑς προσπαθήσουμε. Κάτι μπορεί να βγάλουμε. Ελάτε, μια δοκιμή.

ΛΟΥΔΙΑΣΑρχηγήτωρ, κουράγιο, μίλησε.

(Ο Αρχηγήτωρ κάνει μία προσπάθεια να μιλήσει, δεν τα καταφέρνει.)

ΑΛΦΕΙΟΣΜεγαγήτωρ, σ’ ακούμε.

(Ο Μεγαγήτωρ κάνει μία προσπάθεια να μιλήσει, δεν τα καταφέρνει.)

ΝΕΣΤΟΣΠρωτογήτωρ, η σειρά σου.


(Ο Πρωτογήτωρ κάνει μία προσπάθεια να μιλήσει, δεν τα καταφέρνει.

Τούς πιάνουν απ’ τούς ώμους, τούς τραντάζουν, τούς κά-νουν σωματικές ασκήσεις, τούς δίνουν το φιλί τής ζωής, χω-ρίς αποτέλεσμα, δεν αντιδρούν σε τίποτα. Τούς αφήνουν.)

ΝΕΣΤΟΣΠέθαναν.

ΦΩΝΕΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΟΥΣΜην τούς εγκαταλείπετε Είν’ ακόμα ζωντανοί Θα τούς πε-ράσει Θα γίνουν καλά Δεν έχουν τίποτα Το έχουν ξαναπάθει Θα ζήσουν πολλά χρόνια ακόμα Δεν πέθαναν Είναι αθάνατοι.

ΛΟΥΔΙΑΣΕίναι νεκροί.

(Γενικός θρήνος.

Οι γυναίκες φέρνουν τα παιδιά τους να προσκυνήσουν μπρος στα συρτάρια με τούς νεκρούς Αρχηγούς μέσα, οι ίδιες ρίχνονται πάνω στα πτώματα και χτυπιούνται κλαίγοντας.)

ΑΛΦΕΙΟΣΣταματήστε τούς θρήνους. Μπορεί αυτοί να πέθαναν, το έργο τους όμως θα συνεχιστεί. Εμείς θα το συνεχίσουμε.

ΝΕΣΤΟΣΝαι, και δεν θα μείνουμε άπρακτοι. Δεν θ’ αφήσουμε τα πράγματα σ’ αυτό το νεκρό σημείο. Θα πάρουμε αυτά που ζητάμε.

ΛΟΥΔΙΑΣΘα τα πάρουμε γιατί τα δικαιούμαστε.

ΝΕΣΤΟΣΓιατί θέλουμε να ικανοποιηθούμε.


ΑΛΦΕΙΟΣΚαι θα ικανοποιηθούμε.

ΛΟΥΔΙΑΣΑπό ’δω και πέρα εμείς οι ίδιοι θα ικανοποιούμε τούς εαυ-τούς μας. Χωρίς μεσάζοντες. Μόνοι μας. Θα δώσουμε στούς εαυτούς μας εκείνο που θέλουν να πάρουν. Όσα δεν παίρνα-με όλ’ αυτά τα χρόνια, θα τα πάρουμε τώρα όλα μαζί και όπως ακριβώς τα θέλαμε, χωρίς περικοπές, χωρίς υποκατά-στατα. Πήραμε πολλά, ευχαριστημένοι είμαστε, μάς έδιναν όσα τους ζητούσαμε, δεν έχουμε κανένα παράπονο, απενα-ντίας, θέλουμε όμως να είμαστε πιο ευχαριστημένοι, θέλου-με να παίρνουμε πιο πολλά και την στιγμή ακριβώς που τα θέλουμε, χωρίς καθυστερήσεις και αναβολές. Αυτό δεν το πετυχαίνει κανείς παρά μόνον όταν έχει την δυνατότητα να ικανοποιεί ο ίδιος τον εαυτό του. Τώρα εμείς την έχουμε, και θα την χρησιμοποιήσουμε με τον αποτελεσματικότερο, τον αποδοτικότερο τρόπο. Θα τα δώσουμε όλα στούς εαυ-τούς μας. Όλα δικά μας.

(Ζητωκραυγές.)

ΝΕΣΤΟΣΜ’ αυτά που δεν είπαν, μού άναψαν τα αίματα.

ΚΕΡΚΙΝΗΔεν πρόλαβαν, οι καημένοι, λυπηθείτε τους, μάς αγαπούσαν.

ΑΛΦΕΙΟΣΌχι, είμαι πολύ θυμωμένος μαζί τους, έχω γίνει θηρίο.

ΛΟΥΔΙΑΣΔεν έπρεπε να το κάνουν αυτό, να το κάνουν σ’ εμάς, δεν έπρεπε.

ΒΟΛΒΗΓια μάς εξαντλήθηκαν όμως, μάς έδωσαν και την ζωή τους.

ΥΠΑΤΗΕίναι στ’ αλήθεια πεθαμένοι; Κοιτάξτε τους καλά.


ΚΑΣΠΙΑΔεν μπορεί να είναι, κάνουν πως πέθαναν, τους έχω ικανούς.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΑυτοί έλεγαν ότι δεν θα πέθαιναν ποτέ, αυτό δεν μας έλεγαν;

ΝΕΣΤΟΣΤο έλεγαν αλλά δεν το έκαναν, δεν κράτησαν τον λόγο τους.

ΥΠΑΤΗΜόνο λόγια, ψεύτες κι αυτοί, τίποτα δεν έκαναν για μας, οι άχρηστοι.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΝαι, τίποτα δεν έκαναν για μας. Αυτή είναι η αλήθεια. Μόνο για τον εαυτό τους ό,τι έκαναν. Μόνο τον εαυτό τους σκέ-φτονταν. Μάς έδιναν ό,τι περίσσευε απ’ αυτούς. Ψίχουλα. Αποφάγια. Τα κόκαλα. Με κόκαλα μεγαλώσαμε κι εμείς και τα παιδιά μας. Εμείς τούς τα δώσαμε όμως όλα. Τους δώ-σαμε τις γυναίκες μας, τα παιδιά μας, κι αυτοί τίποτα, μόνο τα ψίχουλα που έπεφταν απ’ το τραπέζι τους. Σαν να ήμαστε γατιά, σα να ήμαστε σκυλιά. Μάς έφτυναν. Μάς κλωτσού-σαν. Μάς έβριζαν. Δεν μάς ήθελαν κοντά τους. Μάς κρατού-σαν μακριά. Σαν εξόριστους, σαν λεπρούς. Μάς σιχαίνονταν. Από μάς ζούσαν όμως. Γι’ αυτούς πολεμήσαμε. Γι’ αυτούς χύσαμε το αίμα μας. Περάσαμε κακουχίες. Αντιμετωπίσαμε πανίσχυρους εχθρούς, θανάσιμους κινδύνους. Αυτοί ήσυχοι κι ασφαλείς στις θέσεις τους, παρακολουθούσαν από μακριά τις μάχες που δίναμε εμείς για να τους προστατεύσουμε. Ποιο το όφελος; Τι κερδίσαμε; Μόλις γυρίζαμε απ’ τους πολέμους, όσοι γυρίζαμε, συνέχιζαν να μάς φέρονται όπως σε δούλους, σε κατώτερα όντα, σε μικρόβια. Μάς κοίταζαν πάντα από ψηλά. Δεν αναγνώριζαν τις θυσίες μας. Εξακολουθούσαν να μάς πετούν ξεροκόμματα. Αυτά έκαναν. Αυτοί ήταν. Ποτέ δεν μας υπολόγιζαν. Μας μισούσαν.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΈχεις δίκιο, Πετροπόλεμε, τέτοιοι ήταν, τύραννοι.


ΚΑΣΠΙΑΑλήθεια, ναι, ποτέ δεν μας φέρθηκαν εντάξει.

ΔΡΥΜΟΣΟύτε τώρα είν’ εντάξει, μ’ αυτό που έκαναν. Μας εξαπάτη-σαν. Πέθαναν χωρίς να μάς πουν κάτι, χωρίς να μάς σκε-φτούν. Δεν είχαν δικαίωμα να πεθάνουν έτσι. Έπρεπε να μάς προειδοποιήσουν, να μας προετοιμάσουν, να ξέρουμε κι εμείς τι γίνεται. Μάς φέρθηκαν με τον χειρότερο τρόπο. Νιώθω ταπεινωμένος. Μόνο σε ζώα φέρονται έτσι. Σε σκουπίδια. Καλά τα είπε ο Πετροπόλεμος, ποτέ δεν ήμασταν κάτι γι’ αυτούς. Μια ζωή μάς έφτυναν. Δεν το ανέχομαι πια αυτό.

ΥΠΑΤΗΟύτ’ εγώ. Μπράβο, Δρυμέ μου, πολύ ωραία τα είπες.

ΚΕΡΚΙΝΗΒγάλτε τους από ’κει μέσα, καθαιρέστε τους.

ΒΟΛΒΗΔεν τούς αξίζουν αυτές οι θέσεις.

ΚΑΣΠΙΑΠετάξτε τους έξω τούς απατεώνες.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΈξω, έξω και οι τρεις.

ΟΛΟΙΈξω, έξω.

(Ο Λουδίας, ο Νέστος και ο Αλφειός αναποδογυρίζουν τα συρτάρια και ρίχνουν έξω τούς Αρχηγούς.)

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣ(Στον Λουδία, τον Νέστο και τον Αλφειό)

Εσείς να πάρετε τις θέσεις τους, εσείς να γίνετε Αρχηγοί.

ΔΡΥΜΟΣΕσείς τις αξίζετε αυτές τις θέσεις, μόνον εσείς.


ΟΛΟΙΕσείς, εσείς, εσείς.

(Βγάζουν τις στολές των Αρχηγών και τις φορούν στον Λουδία, στον Νέστο και στον Αλφειό.

Οι φρουροί, μέσα σε ενθουσιώδεις ζητωκραυγές από όλους, τούς ανεβάζουν στους ώμους τους και τούς περιφέρουν.

Γύρος θριάμβου.

Τούς βάζουν να καθίσουν μέσα στα συρτάρια.)

ΑΛΦΕΙΟΣΕγώ είμαι από τώρα ο Μεγαγήτωρ.

(Ζητωκραυγές, χειροκροτήματα.)

ΝΕΣΤΟΣΕγώ είμαι από τώρα ο Πρωτογήτωρ.


ΛΟΥΔΙΑΣΕγώ είμαι από τώρα ο Αρχηγήτωρ.


ΑΛΦΕΙΟΣΜ’ εμάς τούς τρεις νέα ηγετική γενιάνέα αρχηγική τριανδρία στον τριπλό θρόνονέο ηγεμονικό τρίδυμο νέο βασιλικό τρίγωνομ’ εμάς αρχίζει η νέα τριετία διακυβέρνησηςτής Κασταλίας μ’ εξαγγελίες για λαμπρά έργαπου φιλοδοξούν να επεκτείνουν και να υπερβούντο έργο των προκατόχων μας που είναι παρελθόν

ΛΟΥΔΙΑΣΤομ Σκοτ Μαρκ Ρος Νίνο Φλάβιοπετάξτε τους στην θάλασσαθάψτε τους ή κάψτε τουςη θέα τους μάς κρύβει το μέλλον


(Οι φρουροί μεταφέρουν τούς τρεις νεκρούς στην παραλία.)

ΝΕΣΤΟΣΘέλω τώρα, δεν κρατιέμαι, τώρα αμέσως, θέλω να κάνω κάτι, να προσφέρω, να δημιουργήσω, να καταστρέψω, θέλω τώρα αμέσως να καταστρέψω κάτι, τα δέντρα. Τα δέντρα. Όλα τα δέντρα. Κάθε είδους δέντρα. Να γίνουν στάχτη. Να μην ξαναφυτρώσουν δέντρα. Προειδοποιώ την γη, δεν θα επιτρέψουμε πουθενά ίχνος χλωρίδας, αν δεν συμμορφωθεί, θα το πληρώσει αυτή, αυτή θα καεί, αυτή θα καταστραφεί, αυτή θα εξαφανιστεί αν τολμήσει και παρακούσει την διατα-γή μου. Στάχτη όλα, όλη η γη στα χέρια μου, κανένα δέντρο πουθενά, η απόφασή μου να εφαρμοστεί αμέσως.

ΑΛΦΕΙΟΣΕγώ θα εκτελέσω όλα τα ζώα. Αρχίστε αμέσως και φέρτε μου τα πρώτα δείγματα, θέλω να δω τα πρώτα εκτελεσμένα ζώα. Να είμαι βέβαιος πως άρχισε η εξόντωση. Θέλω να δω το τέλος, μόνον αυτό μ’ ενδιαφέρει, μόνο γι’ αυτό ασκώ την εξουσία μου, για να δημιουργώ το τέλος. Είμαι ο δημιουργός τού τέλους. Το θέλω όλο δικό μου. Χορτάστε με μέ τέλος. Ο οργασμός τού τέλους.

ΛΟΥΔΙΑΣΓια μένα δεν αφήσατε τίποτα. Τίποτα ζωντανό. Πού θα ξε-σπάσω τώρα εγώ; Τι θα μολύνω; Οι λίμνες, τα ποτάμια, είναι κιόλας μολυσμένα, κι η θάλασσα ένας βόθρος, η μπόχα της φτάνει ως εδώ. Κι ο ουρανός έχει τελειώσει, εξάλλου το χρειάζομαι το φως του, θέλω να βλέπω τούς καρπούς των έργων μου. Ποιο θα είναι όμως τώρα το δικό μου έργο; Σε τι να στρέψω την μανία μου; Ποια τρομερή πράξη θα με κά-νει να νιώσω αντάξιος τού αξιώματός μου; Να σκοτώσω, να σκοτώσω, ναι, αλλά τι; Τι; Τι έχει μείνει για μένα; Δεν μού αφήσατε τίποτα ζωντανό, κι εγώ θέλω να πάρω ζωή, αυτό είναι το νόημα τού αξιώματός μου. Πρέπει να βρω μία διέξο-δο, αλλιώς θα τρελαθώ. Τι να την κάνω τόση δύναμη αφού δεν έχω τι να την κάνω;


ΚΑΣΠΙΑΛουδία, μην απελπίζεσαι.

ΛΟΥΔΙΑΣΠνίγομαι από εξουσία, από ασύλληπτη εξουσία.

ΚΑΣΠΙΑΔιάλεξε έναν από μας.

ΛΟΥΔΙΑΣΝα διαλέξω έναν από σας;

ΚΑΣΠΙΑΝαι, Λουδία μου, έναν από μας.

ΛΟΥΔΙΑΣΓια να τον κάνω τι, Κασπία;

ΚΑΣΠΙΑΓια να τον σκοτώσεις, Λουδία.

ΛΟΥΔΙΑΣΝα σκοτώσω έναν από σας;

ΚΑΣΠΙΑΝαι, Λουδία μου, έναν από μας.

ΛΟΥΔΙΑΣΜα, είστε η οικογένειά μου, Κασπία.

ΚΑΣΠΙΑΓι’ αυτό ακριβώς.

ΛΟΥΔΙΑΣΝα σκοτώσω έναν απ’ την οικογένειά μου;

ΚΑΣΠΙΑΑν δεν σού συμπαρασταθούμε εμείς, οι δικοί σου, τότε ποιος;

ΛΟΥΔΙΑΣΚασπία, εσύ έχεις τρελαθεί πριν από μένα.

ΚΑΣΠΙΑΔεν έχεις τρελαθεί ακόμα, γι’ αυτό διστάζεις.


ΑΛΦΕΙΟΣΤην οικογένειά σου; Πολύ δεν πάει;

ΛΟΥΔΙΑΣΝαι, πολύ πάει, δεν θα το κάνω στην οικογένειά μου, όχι, όχι, ποτέ.

ΑΛΦΕΙΟΣΓιατί δεν διατάζεις εκτελέσεις σε όλη την επικράτεια τής Κασταλίας;

ΝΕΣΤΟΣΝαι, αυτό κάνε, πώς δεν το σκέφτηκες ακόμα;

ΛΟΥΔΙΑΣΛέτε να μ’ ανακουφίσει αυτό;

ΝΕΣΤΟΣΑν διατάξεις μαζικές εκτελέσεις.

ΑΛΦΕΙΟΣΔεν μπορείς να φανταστείς πώς θα αισθάνεσαι μετά.

ΛΟΥΔΙΑΣΔιατάζω μαζικές εκτελέσεις αμέσως τώρα σε όλη την επι-κράτεια. Να βγουν στους δρόμους οι φρουρές και ν’ αρχίσουν να σκοτώνουν όποιον βρίσκουν μπροστά τους. Να πάρει μέ-ρος στην επιχείρηση και ο στρατός. Να μπαίνουν στα σπίτια και να τούς εκτελούν επί τόπου. Με μαχαίρια, με τσεκούρια, με πιστόλια, με δρεπάνια, με σφυριά, με μπαλτάδες, με λο-στούς. Σκορπίστε τον τρόμο και τον θάνατο παντού. Μέρα και νύχτα. Μην σταματάτε μέχρι να τελειώσετε. Μέχρι να γεμίσει όλη η Κασταλία πτώματα.

ΑΛΦΕΙΟΣΠώς αισθάνεσαι τώρα;

ΛΟΥΔΙΑΣΚαλό μού έκανε.

ΑΛΦΕΙΟΣΔεν υπάρχει τίποτα καλύτερο για τα νεύρα.


ΛΟΥΔΙΑΣΔεν μού φτάνει όμως, κάτι χρειάζομαι ακόμα.

ΝΕΣΤΟΣΜα δεν έχεις αφήσει κανέναν ζωντανό.

ΛΟΥΔΙΑΣΝαι αλλά – δεν είδα τίποτα, δεν έπιασα τίποτα. Άλλοι το έκαναν, με τα δικά τους χέρια, εγώ ο ίδιος με τα χέρια μου δεν έκανα τίποτα. Θέλω να κάνω κάτι εγώ με τα δικά μου χέρια.

ΚΑΣΠΙΑΛουδία, εμείς.

ΛΟΥΔΙΑΣΌχι, Κασπία.

ΚΑΣΠΙΑΕίμαστε στην διάθεσή σου.

ΛΟΥΔΙΑΣΔεν γίνεται.

ΚΑΣΠΙΑΓιατί;

ΛΟΥΔΙΑΣΕίναι φρικτό, απαράδεκτο, είστε η οικογένειά μου, Κασπία.

ΚΑΣΠΙΑΓι’ αυτό την δημιούργησες, Λουδία μου.

ΛΟΥΔΙΑΣΌ,τι πιο ιερό.

ΚΑΣΠΙΑΔιάλεξε. Ποιον θέλεις πρώτον;

(Η Ιάμβη, που την κρατάει μαζί με τον Σκάμανδρο η Κα-σπία, τής ξεφεύγει και τρέχει σαν τρελή για να γλιτώσει.)


ΛΟΥΔΙΑΣΑυτήν που δεν θέλει.

(Στους φρουρούς) Πιάστε την.

(Οι φρουροί κυνηγούν και πιάνουν την Ιάμβη που φωνά-ζει άναρθρα και χτυπιέται για να τούς ξεφύγει. Την φέρ-νουν μπροστά στον Λουδία.)

ΚΑΣΠΙΑΤιμώρησέ την, είν’ ανυπάκουη, δεν θέλει να δώσει χαρά στον πατέρα της, δώσ’ της να καταλάβει τι πατέρας είσαι.

(Ο Λουδίας τραβάει την Ιάμβη πίσω απ’ το κουβούκλιο.)

ΚΑΣΠΙΑΑπό καιρό έπρεπε να βγει απ’ τη μέση αυτό το βρομοθήλυκο. Αυτή προκάλεσε τον Σκάμανδρο, δεν θα το σκεφτόταν ποτέ μόνος του τέτοιος που είναι. Γέννησα έναν δαίμονα. Τώρα αισθάνομαι πιο καθαρή. Τής το δίνει το μάθημά της ο πα-τέρας της.

ΒΟΛΒΗΜακάρι να μπορούσε να δίνει σε όλα τα παιδιά ένα τέτοιο μάθημα ο πατέρας τους. Αυτός είναι ο ρόλος τού πατέρα, να εφαρμόζει τις τελικές λύσεις.

ΔΡΥΜΟΣΕμένα δεν μού δόθηκε ποτέ τέτοια ευκαιρία.

ΥΠΑΤΗΕίχες καλά παιδιά εσύ, υπάκουα, πειθαρχικά.

ΔΡΥΜΟΣΝαι, αλλά πάντα υπήρχε κάτι για να τολμήσω κι εγώ, πάντα κάτι δεν πήγαινε καλά, κάτι στραβό γινόταν, αλλά ποτέ δεν τόλμησα να το διορθώσω, να το στρώσω. Υπήρξα μαλακός σαν χόρτο. Σ’ όλη μου την ζωή ήμουν ένα δάσος χωρίς αγρίμια.


ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΕμείς το θάρρος μας, Δρυμέ, εμείς την τόλμη μας, τα ξοδέψα-με στον πόλεμο. Ο πόλεμος είναι η πιο μεγάλη ευκαιρία. Από μικρός τον αγαπούσα, με μια πέτρα στο χέρι ήμουν συνεχώς κι όλο κάποιον σημάδευα, γι’ αυτό και μού ’μεινε το όνομα. Κι όταν μπήκα στην αληθινή μάχη ήμουν έτοιμος για όλα. Η αληθινή μάχη. Εκεί έχεις το ελεύθερο. Σκοτώνεις, σκοτώνεις, και κανείς δεν σου λέει να μην σκοτώνεις, κι όσο πιο πολλούς σκοτώνεις, τόσο θέλεις κι άλλους κι άλλους.

ΔΡΥΜΟΣΠαντού μπορείς να σκοτώνεις, όχι μόνο στον πόλεμο, αρκεί να έχεις όρεξη.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΆλλο είναι ο αληθινός πόλεμος, να μπήγεις την λόγχη στο σώμα τού απέναντι, να είναι τα χέρια σου μες στο αίμα του, να πέφτει, τα σαγόνια του να στραβώνουν απ’ τον τρόμο τού θανάτου, τα μάτια του να σβήνουν, να μην έχει μάτια.

ΔΡΥΜΟΣΕμένα πάντως δεν μού άρεσαν καθόλου αυτά που είπε ο γα-μπρός μου για τα δάση. Μπορεί εσύ να μεγάλωσες με μια πέτρα στο χέρι, εγώ όμως όλο πάνω στα δέντρα σκαρφάλω-να, έφτιαχνα φωλιές με σανίδες, μέρες ολόκληρες, ακόμα και νύχτες, περνούσα μες στα δέντρα, εκεί είχα το σπίτι μου, εκεί ήμουν εγώ ο Δρυμός. Για τούς ανθρώπους δεν με νοιάζει, αλλά για τα δέντρα είναι άλλο.

ΚΕΡΚΙΝΗΤι να πούμε κι εμείς; Ούτε γύρισε να μας κοιτάξει εμάς. Αντί να χαίρεσαι που ασχολήθηκε μαζί σου. Για μάς κουβέντα δεν είπε.

ΔΡΥΜΟΣΤι θέλατε να πει για σάς; Τι να σάς κάνει; Να σάς αποξηρά-νει; Να σάς δηλητηριάσει κι άλλο;


ΒΟΛΒΗΔεν θα με πείραζε. Τι λες, Κασπία, θα σε πείραζε εσένα;

ΚΑΣΠΙΑΤι να με πειράξει; Εγώ κι η Σαλαμίνα κάτι ξέρουμε από πνιγμούς αλλά δεν μάς υπολογίζουν όσο θα ’πρεπε. Να ’ξε-ραν πόσους νεκρούς μπορούμε να χωρέσουμε στα νερά μας.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΟλόκληροι στρατοί είναι ξαπλωμένοι στον βυθό μου, και τι στρατοί, οι ενδοξότεροι, οι πιο γενναίοι, αυτοί είναι τα πλού-τη μου, και δεν παθαίνουν τίποτα, τους κρατώ όλους άφθαρ-τους, αιώνιους, και περιμένω κι άλλους, θα ’ρθούνε κι άλλοι, δεν τελειώνει αυτό, ποτέ δεν θα τελειώσει, θα σκοτώνονται και θα καταλήγουν στον βυθό μου, στον αιώνα τον άπαντα.

ΚΑΣΠΙΑΉ θα τούς ξεβράζουν τα νερά μου σε καμιά στεριά, δεν έχω παράπονο, κανείς μας δεν πρέπει να έχει παράπονο, όλοι κάτι παίρνουμε, όλοι κάνουμε την δουλειά μας, παίρνουμε και δίνουμε, μας αρκεί.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΔίκιο έχει η νύφη μου, έτσι είναι.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΓι’ αυτό κι εγώ είμαι περήφανη για τον γιο μου, γι’ αυτό που κάνει, είν’ ένας ήρωας, δεν επιτρέπω να μιλούν για τον Λου-δία μου σαν να ’τανε κανένας αδιάφορος, κανένας απερίσκε-πτος, τον καμαρώνω σαν τις αρχαίες μάνες που καμάρωναν τούς γιους τους που έπεφταν στις ένδοξες μάχες.

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΗσύχασε, Σαλαμίνα, μην θυμώνεις, κανείς δεν κατηγόρησε τον Λουδία μας, κι εγώ είμαι περήφανος και καμαρώνω για τον γιο μας.

ΣΑΛΑΜΙΝΑΜ’ αυτό που κάνει, περνάει στην αιωνιότητα το παλικάρι μας.


ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΈνας λεβέντης είναι, ναι, ένας αληθινός στρατιώτης.

(Ο Λουδίας βγαίνει πίσω απ’ το κουβούκλιο.)

ΛΟΥΔΙΑΣΠολύ με παίδεψε, δεν έλεγε να τελειώσει.

ΚΑΣΠΙΑΠώς νιώθεις;

ΛΟΥΔΙΑΣΚαλύτερα.

ΝΕΣΤΟΣΕγώ όμως όχι. Αυτό σκεφτόμουν τόσην ώρα. Γιατί εσύ κι όχι κι εγώ;

ΑΛΦΕΙΟΣΚι εγώ αυτό σκεφτόμουν. Γιατί μόνον εσύ;

ΛΟΥΔΙΑΣΕσείς αναλάβατε άλλους τομείς.

ΝΕΣΤΟΣΠοιος το λέει αυτό; Όλοι οι τομείς ανήκουν και στούς τρεις μας.

ΑΛΦΕΙΟΣΈχουμε και οι τρεις πρόσβαση σε όλους τούς τομείς.

ΛΟΥΔΙΑΣΕμένα τώρα μ’ ενδιαφέρει μόνον ο τομέας όπου μόλις πριν από λίγο ανέπτυξα εποικοδομητικώς την δραστηριότητά μου.

ΝΕΣΤΟΣΚι εμένα αυτός ο τομέας μ’ ενδιαφέρει τώρα.

ΑΛΦΕΙΟΣΚι εμένα. Θέλω κι εγώ να κάνω κάτι εποικοδομητικό σ’ αυ-τόν τον τομέα.

ΛΟΥΔΙΑΣΔηλαδή, τι, Αλφειέ;


ΝΕΣΤΟΣΑς μην κρυβόμαστε, φτάνουν τα ψέματα, ας μιλήσουμε ανοι-χτά. Η πιο μεγάλη ικανοποίηση είναι η ανθρωποκτονία. Θα ’πρεπε κάθε άνθρωπος να δικαιούται, για ανθρωπιστικούς λόγους, να σκοτώνει έστω και μία φορά στην ζωή του. Ποιος δεν το θέλει; Ποιος δεν το έχει θελήσει κάποια στιγμή ή και περισσότερες; Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη. Κανείς δεν σκέφτηκε να την αντιμετωπίσει σοβαρά, νομοθετικά, ώστε να χαρίσει έτσι στους ανθρώπους μία απ’ τις μεγαλύτερες απο-λαύσεις. Το κάνω εγώ. Αποφασίζω και το καθιερώνω από τώρα, κάθε άνθρωπος δικαιούται να σκοτώσει μία φορά στην ζωή του όποιον θέλει, χωρίς φυσικά να τιμωρείται γι’ αυτό.

ΑΛΦΕΙΟΣΈχεις δίκιο, Νέστο, δεν είναι τίποτα να κάψεις ένα δάσος, να μολύνεις μια λίμνη ή την θάλασσα, να εξοντώσεις όλα τα ζώα, η μεγαλύτερη χαρά είναι αυτή που είπες, να πιάνεις κάποιον και – δεν μπορώ να περιμένω άλλο.

ΝΕΣΤΟΣΚι εγώ, κι εγώ.

ΛΟΥΔΙΑΣΠοιος σας εμποδίζει; Είστε παντοδύναμοι, κανείς δεν σας ελέγχει, κάθε επιθυμία σας είναι εφικτή. Έχετε οικογένειες, διαλέξτε λοιπόν, αν έχετε κότσια τολμήστε κι εσείς, εμένα η Κασπία μού άνοιξε τον δρόμο.

ΚΕΡΚΙΝΗΚαι βέβαια έχουμε κότσια, κι εμείς μπορούμε να προσφέρου-με, τι νομίζετε, δεν τούς αγαπάμε εμείς τούς άντρες μας, δεν τούς καταλαβαίνουμε, δεν τους πονάμε;

ΒΟΛΒΗΚι εμείς θέλουμε να τούς ευχαριστήσουμε. Αλφειέ, διάλεξε όποιον θέλεις.

ΚΕΡΚΙΝΗ(Στον Νέστο)

Είμαστε όλοι έτοιμοι.


(Ο Νέστος στην Υπάτη) Μητέρα, σε θέλει.

ΥΠΑΤΗΔρυμέ μου, πάω.

ΔΡΥΜΟΣΓαμπρός μας είναι.

(Ο Νέστος παίρνει την Υπάτη πίσω απ’ το κουβούκλιο.)

ΑΛΦΕΙΟΣΒόλβη.

ΒΟΛΒΗΓιατί δεν παίρνεις πρώτα έναν γιο μας, τρεις τούς έχουμε.

ΑΛΦΕΙΟΣΕσένα θέλω.

ΒΟΛΒΗΠάρε την Ανεμώνη μας.

ΑΛΦΕΙΟΣΕσένα, είπα.

ΒΟΛΒΗΝα πάρω μαζί μου και την Ανεμώνη;

ΑΛΦΕΙΟΣΠάρ’ την.

(Η Βόλβη φιλάει τον Ραδάμανθυ, τον Ιβίσκο και τον Φλόριαν, παίρνει απ’ το χέρι την Ανεμώνη που αντιστέ-κεται μουγκρίζοντας, κι ακολουθεί τον Αλφειό πίσω απ’ το κουβούκλιο.)

ΛΟΥΔΙΑΣΤώρα θέλω κι άλλο.

ΚΑΣΠΙΑΜα πριν από λίγο το έκανες.


ΛΟΥΔΙΑΣΘέλω πάλι.

(Αρπάζει τον Πετροπόλεμο και την Σαλαμίνα και τούς σέρνει προς το κουβούκλιο.)

ΣΑΛΑΜΙΝΑΤον πατέρα σου, γιε μου; Τον ίδιο τον πατέρα σου;

ΠΕΤΡΟΠΟΛΕΜΟΣΤην μάνα που σε γέννησε;

ΛΟΥΔΙΑΣΔεν τα υπολογίζω τώρα εγώ αυτά, πατέρας, μητέρα, χέστηκα.

(Ο Λουδίας τούς τραβάει πίσω απ’ το κουβούκλιο απ’ όπου βγαίνει ο Νέστος.)

ΝΕΣΤΟΣ(Στον Δρυμό)

Έλα ’δω.

ΔΡΥΜΟΣΑκόμα δεν.

ΚΕΡΚΙΝΗΠατέρα, πήγαινε που σε θέλει.

(Ο Νέστος τραβάει τον Δρυμό πίσω απ’ το κουβούκλιο απ’ όπου βγαίνει ο Αλφειός.)

ΑΛΦΕΙΟΣΦλόριαν.

(Ο Φλόριαν δεν ανταποκρίνεται, ο Αλφειός κινείται προς το μέρος του για να τον πιάσει, μεσολαβούν ο Ραδάμαν-θυς κι ο Ιβίσκος και τού κλείνουν τον δρόμο. Ο Αλφειός συμπλέκεται με τούς γιους του.

Βγαίνει ο Λουδίας πίσω απ’ το κουβούκλιο.)

ΛΟΥΔΙΑΣΚασπία.


ΚΑΣΠΙΑΤον Σκάμανδρο;

ΛΟΥΔΙΑΣΈλα αμέσως.

ΚΑΣΠΙΑΤότε έλα κι εσύ.

(Τραβάει απ’ το χέρι τον Σκάμανδρο κι ακολουθεί τον Λουδία πίσω απ’ το κουβούκλιο.

Βγαίνει ο Νέστος, αρπάζει απ’ τα χέρια την Σπερχειάδα, την Στυμφαλία και την Αγουλινίτσα, και τις τραβάει προς το κουβούκλιο, αυτές αντιστέκονται, τις δέρνει, τον χτυ-πούν κι αυτές, συμπλοκή.

Συγχρόνως εξακολουθούν να παλεύουν ο Ραδάμανθυς, ο Ιβίσκος και ο Φλόριαν με τον Αλφειό.

Βγαίνει ο Λουδίας πίσω απ’ το κουβούκλιο και τρέχει να συμπαρασταθεί στον Αλφειό. Γενική συμπλοκή.

Ο Λουδίας, ο Νέστος και ο Αλφειός δεν τα βγάζουν πέρα με τα παιδιά τους, φωνάζουν τούς φρουρούς.

Οι φρουροί κινούνται προς το σημείο τής συμπλοκής, εκείνη όμως την στιγμή ακούγεται τρομερή κραυγή τής Πορφύρας κάτω απ’ το ύφασμα.

Σταματούν όλοι και στρέφονται προς την πέτρα.

Κάτω απ’ το ύφασμα βγαίνει ο Κύκνος. Είναι ολόκληρος βουτηγμένος στα αίματα. Στο δεξιό του χέρι κρατάει ένα κομμάτι αιμόφυρτο κρέας.

Τον κοιτάζουν όλοι άφωνοι.)

ΚΥΚΝΟΣΕίμαι ο Κύκνος Και θα είμαι πάντα ο ΚύκνοςΈκανα αυτό που μού ζητήσατε


Να ’μαι πάλι έξω ίδιος μ’ αυτόν που ήμουν πάνταΣαν να κοιτάχτηκα στον καθρέφτη τής σάρκας μουκαι αναγνώρισα εκεί τον εαυτό μου λέγονταςαυτό που βλέπω εκεί μέσααυτό θα είμαι πάνταΜπήκα λοιπόν και βγήκα αλλά δεν θα ξαναμπώΌ,τι έγινε σήμερα και γινόταν πάνταδεν πρόκειται να ξαναγίνει Το πάντα έγινε ποτέΓιατί ο τόπος όπου αυτό γινόταν τόσα χρόνιαδεν υπάρχει πια Δεν είναι πια εκεί μέσαΕίναι εδώ έξω Να τοςΔείτε τονΑυτό το κομμάτι κρέας όπου κάποιος άγνωστος κάποτε με έσπειρεΚρατώ τώρα εδώ την μήτρα τον καθρέφτη μουΕίμαι ο εαυτός μου όπως κι εσείς

(Ο Λουδίας, ο Νέστος και ο Αλφειός κινούνται απειλητι-κά προς το μέρος του.)

ΛΟΥΔΙΑΣΘα σε θάψουμε ζωντανό.

(Ο Κύκνος στρέφει προς το μέρος τους σαν καθρέφτη το ματωμένο κρέας.)

ΚΥΚΝΟΣΚοιταχτείτεΚοιτάξτε κι εσείς τον εαυτό σαςΚοιτάξτε τον όπως ακριβώς είναιΚοιτάξτε τον όπως δεν θα τον αντέξετε


(Ο Λουδίας, ο Νέστος και ο Αλφειός κοιτάζουν στον κα-θρέφτη προσπαθώντας να μην κοιτάξουν χωρίς όμως να το καταφέρνουν. Μένουν εμβρόντητοι και έντρομοι απ’ αυτό που βλέπουν.)

ΚΥΚΝΟΣΤα βλέπετε όλαΔεν αντέχετεαυτό που είστε αυτά που κάνατεΔείτε τα όλα

(Ο Λουδίας, ο Νέστος και ο Αλφειός, έξαλλοι από τρόμο και πανικό, έχουν χάσει κάθε αυτοκυριαρχία, κοιτάζουν γύρω τους για να βρουν κάποιο στήριγμα: τα παιδιά τους τούς γυρίζουν την πλάτη, οι φρουροί δεν δείχνουν πρόθυ-μοι να τούς βοηθήσουν.

Παίρνουν απ’ τις ζώνες των φρουρών τα περίστροφά τους, τρέχουν στην αμμουδιά και αυτοπυροβολούνται.)

ΚΥΚΝΟΣ(Στους φρουρούς)

Ξεγυμνώστε τους και θάψτε τους.

(Οι φρουροί τούς βγάζουν τις στολές των Αρχηγών, και τούς θάβουν.

Ο Ραδάμανθυς, ο Ιβίσκος, ο Φλόριαν, η Σπερχειάδα, η Στυμφαλία και η Αγουλινίτσα σφίγγονται ο ένας πάνω στον άλλο και κοιτάζουν τρομαγμένοι τον Κύκνο.)

ΚΥΚΝΟΣ(Στα παιδιά)

Μη φοβάστε, δεν υπάρχει πια κανένας κίνδυνος. Όλα θα τα-κτοποιηθούν τώρα. Ό,τι έγινε, έγινε, δεν θα ξαναγίνει.

(Φωνή Πορφύρας κάτω απ’ το ύφασμα: Βγάλε με επιτέ-λους από ’δω μέσα.

Ο Κύκνος πετάει μακριά το ύφασμα και βοηθάει την Πορ-


φύρα να κατεβεί απ’ την πέτρα. Ανάμεσα απ’ τα πόδια της τρέχει ακόμα αίμα.)

ΠΟΡΦΥΡΑΠάω να πλυθώ. Μην το κρατάς άλλο αυτό στα χέρια σου, δεν το χρειάζεσαι πια, την έκανε την δουλειά του, πέτα το.

ΚΥΚΝΟΣΌχι, μπορεί να μού χρειαστεί.

ΠΟΡΦΥΡΑΠού να το φανταστώ ότι είχα τέτοιο ξόρκι μέσα μου.

ΚΥΚΝΟΣΌποιος δεν αντέχει τον αληθινό εαυτό του πεθαίνει.

ΠΟΡΦΥΡΑΈλα κι εσύ μαζί μου, κι εσύ μες στα αίματα είσαι.

(Πηγαίνουν στην θάλασσα και πλένονται.

Οι φρουροί έχουν αρχίσει να κουβαλούν και να ρίχνουν μέσα σε τάφους που άνοιξαν, τα πτώματα τής Κασπίας, τής Κερκίνης, τής Βόλβης, τής Σαλαμίνας, τού Πετροπό-λεμου, τής Υπάτης, τού Δρυμού, τού Σκάμανδρου, τής Ιάμβης και τής Ανεμώνης, που τα βγάζουν πίσω απ’ το κουβούκλιο.

Ο Ραδάμανθυς και τα άλλα πέντε παιδιά πλησιάζουν δει-λά στην παραλία και παρακολουθούν την ταφή.

Από δεξιά έρχονται τα αγόρια τού Παρασκευά, τού Σταύ-ρου και τού Διαμαντή, ο Υάκινθος, ο Κυπάρισσος και ο Μυρτίλος. Κρατούν από μία σακούλα με το φαγητό τού πατέρα του ο καθένας.)

ΥΑΚΙΝΘΟΣΑργήσαμε λίγο.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΠολύ καλά κάνατε.


ΜΥΡΤΙΛΟΣΓιατί; Δεν πεινάτε;

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΔεν θα μάς κατσαδιάσετε;

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΝαι, αλλά όχι που αργήσατε.

ΣΤΑΥΡΟΣΚι αν δεν ερχόσασταν καθόλου, ακόμα καλύτερα.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΤούς βάρεσε ο ήλιος.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΑπ’ την πείνα είναι.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΚάτι έγινε εδώ.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΕδώ πάντα γίνεται κάτι.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΣήμερα έγινε κάτι που δεν ήθελαν να το δούμε.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤίποτα δεν έγινε.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΚάτι καινούργιο, το μυρίζομαι εγώ.

ΣΤΑΥΡΟΣ(Στον Παρασκευά)

Ο γιος σου δεν το βάζει κάτω.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤον ξέρω, δεν θα σταματήσει.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΜέχρι να μάθω.


ΜΥΡΤΙΛΟΣΘα μας πείτε;

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΜυρτίλε.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΚι εγώ θέλω να μάθω.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΑυτό που γίνεται κάθε τρία χρόνια;

ΣΤΑΥΡΟΣΤι γίνεται κάθε τρία χρόνια;

ΥΑΚΙΝΘΟΣΑφήστε τους, δεν θέλουν να μας πουν, εγώ όμως θα μάθω.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΥάκινθε, αγοράκι μου, τώρα τελείωσαν όλα. Πάει, τέρμα, ποτέ ξανά, ως εδώ ήταν.

ΥΑΚΙΝΘΟΣ(Στον Μυρτίλο και στον Κυπάρισσο)

Και σας έλεγα να ’ρθούμε πιο νωρίς, θα το προλαβαίναμε, δεν θα καθόμασταν τώρα να τους παρακαλάμε.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΥάκινθε.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΣτ’ αλήθεια τέλειωσαν όλα;

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΣτ’ αλήθεια.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΚαι για μάς δεν έμεινε τίποτα;

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΓια σάς; Άκου τον. Τι να μείνει για σάς;


ΥΑΚΙΝΘΟΣΌταν μάς λένε μια συγκεκριμένη ώρα, σημαίνει ότι έχουν κάτι να μάς κρύψουν, άρα έπρεπε να το καταλάβουμε και να ’ρθούμε νωρίτερα.

ΣΤΑΥΡΟΣΕυτυχώς.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΟρίστε.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΈλα, Σταύρο, μην τούς ερεθίζεις κι εσύ.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΔηλαδή, το χάσαμε το έργο.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΆντε πάλι. Κυπάρισσε, θα τις φας.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΚοιτάξτε εκεί.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΥάκινθε, έλα πίσω.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΠάω κι εγώ.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΚάτι κάνουν εκεί.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΑπό μακριά όμως.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΑφήστε τους, δεν υπάρχει πια κίνδυνος.

(Ο Υάκινθος, ο Μυρτίλος και ο Κυπάρισσος πηγαίνουν στην παραλία και παρακολουθούν μαζί με τ’ άλλα παιδιά την ταφή που συνεχίζουν οι φρουροί.

Η Πορφύρα και ο Κύκνος έχουν πλυθεί και ντύνονται.


Ο Παρασκευάς, ο Σταύρος και ο Διαμαντής πέφτουν με τα μούτρα στο φαγητό.

Η Πορφύρα ζητάει τσιγάρο απ’ τούς φρουρούς. Τής δί-νουν, τής το ανάβουν, καπνίζει.)

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΝα τα παρατήσουμε, λέω, και να την κάνουμε.

ΣΤΑΥΡΟΣΠρώτα να ρίξουμε την πέτρα στην θάλασσα.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΠέτρα! Αν αυτή είναι πέτρα, τότε εγώ είμαι ψάρι.

(Τρώνε βιαστικά.

Η Πορφύρα κουβεντιάζει με τούς φρουρούς που έχουν τε-λειώσει την ταφή.

Ο Κύκνος πλησιάζει τον Υάκινθο, τον Μυρτίλο και τον Κυπάρισσο.)

ΚΥΚΝΟΣΣας έχω ξαναδεί;

ΥΑΚΙΝΘΟΣΉμασταν πολύ μικροί.

ΚΥΚΝΟΣ(Γελάει.)

Ενώ τώρα. Πώς σε λένε;

ΥΑΚΙΝΘΟΣΥάκινθος, είμ’ ο γιος τού Παρασκευά.

ΚΥΚΝΟΣΕσένα;

ΜΥΡΤΙΛΟΣΜυρτίλος, τού Διαμαντή.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΚυπάρισσος, τού Σταύρου.


ΚΥΚΝΟΣΕγώ είμαι ο Κύκνος.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΤούς φέραμε φαγητό.

ΚΥΚΝΟΣΑ, τι καλά παιδιά.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΚάτι παραπάνω.

ΚΥΚΝΟΣΈτσι, ε;

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΔεν το βλέπεις;

ΚΥΚΝΟΣΤο βλέπω.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΤι έγινε πριν εδώ;

ΚΥΚΝΟΣΠολλά.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΚάτι που δεν έπρεπε να το δούμε;

ΚΥΚΝΟΣΚαλύτερα που δεν είδατε.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΑυτό μας είπαν κι οι δικοί μας.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΜάς έκρυβαν κάτι;

ΚΥΚΝΟΣΑπλώς έχουμε μείνει από Αρχηγούς.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΑυτό είναι;


ΚΥΚΝΟΣΑπ’ αυτό ξεκινούσαν όλα.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΚι είναι κακό που μείναμε από Αρχηγούς;

ΚΥΚΝΟΣΤέτοιοι που ήταν.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΚαι τώρα;

ΚΥΚΝΟΣΧαιρόμαστε την ελευθερία μας.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΔεν θέλετε Αρχηγούς;

ΚΥΚΝΟΣΣαν εκείνους;

ΥΑΚΙΝΘΟΣΚαλύτερους;

ΚΥΚΝΟΣΠού να βρεθούν;

ΥΑΚΙΝΘΟΣΤι χρειάζεται για να είναι κανείς καλός Αρχηγός;

ΚΥΚΝΟΣΝα τιμήσει αυτήν την στολή.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΜόνον αυτό;

ΚΥΚΝΟΣΔεν είναι λίγο. Ούτε κι εύκολο.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΣτολή. Σαν παιχνίδι μοιάζει.

ΚΥΚΝΟΣΝαι αλλά σοβαρό.


ΥΑΚΙΝΘΟΣΕμείς δεν κάνουμε; Ξέρουμε να παίζουμε. Κι είμαστε τρεις.

ΚΥΚΝΟΣΚαι νέοι. Πόσο νέοι είστε.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΝα τις βάλουμε;

(Ο Παρασκευάς, ο Διαμαντής κι ο Σταύρος έχουν στο με-ταξύ τελειώσει το φαγητό τους, με το βλέμμα συνεχώς στα αγόρια. Βάζουν σε λειτουργία τον γερανό, σηκώνουν την πέτρα και την ξαναρίχνουν στην θάλασσα.)

ΚΥΚΝΟΣΤι θα πουν οι δικοί σας. Ρωτήστε τους πρώτα.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΔεν χρειάζεται. Για όλα την άδεια θα τούς ζητάμε;

ΜΥΡΤΙΛΟΣΜεγαλώσαμε πια.

(Ο Παρασκευάς, ο Διαμαντής κι ο Σταύρος τούς φωνάζουν με τα ονόματά τους και τούς κάνουν νόημα ότι φεύγουν.)

ΚΥΚΝΟΣΔεν ξέρω αν πρέπει.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΔεν σου κάνουμε;

ΚΥΚΝΟΣΕμένα ναι.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΚι εσύ μάς αρέσεις. Τι λες;

ΚΥΚΝΟΣΑν γίνετε Αρχηγοί, θα είστε πανίσχυροι. Θα κάνετε ό,τι θέλετε. Εσείς θ’ αποφασίζετε για όλα. Δεν θα έχετε κανέναν πάνω απ’ το κεφάλι σας.


ΜΥΡΤΙΛΟΣΤέλεια.

ΚΥΚΝΟΣΚανείς δεν θα σας απαγορεύει τίποτα.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΣούπερ.

ΚΥΚΝΟΣΓι’ αυτό ακριβώς θα πρέπει να είστε πολύ προσεχτικοί, συνετοί, υπάρχουν πολλά που δεν είναι καθόλου σωστό να τα κάνετε.

ΥΑΚΙΝΘΟΣΞέρουμε.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΔεν θα πειράξουμε ποτέ κανέναν.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΜόνο για καλό.

(Ο Παρασκευάς, ο Διαμαντής κι ο Σταύρος τούς φωνά-ζουν πιο επίμονα.)

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΚαι για πόσον καιρό είναι κανείς Αρχηγός;

ΚΥΚΝΟΣΙσόβια.

(Και τα τρία αγόρια βγάζουν ενθουσιώδεις φωνές.

Ο Παρασκευάς, ο Διαμαντής κι ο Σταύρος τούς φωνάζουν πιο δυνατά, νευριασμένα.

Ακούγονται σπαρακτικές φωνές τής Μαίας.)

ΠΟΡΦΥΡΑΤην έπιασαν οι πόνοι.


ΚΥΚΝΟΣ(Στ’ αγόρια)

Γεννάει η Μαία.

(Οι φρουροί κατεβάζουν την Μαία απ’ το κουβούκλιο και την ξαπλώνουν καταγής.)

ΠΟΡΦΥΡΑΚρατήστε τα πόδια της, θα τραβήξω εγώ το παιδί.

(Μαζεύονται όλοι γύρω απ’ την Μαία που ουρλιάζει απ’ τους πόνους. Η Πορφύρα τραβάει από μέσα της το ένα μετά το άλλο τρία παιδιά.)

ΠΟΡΦΥΡΑΠάλι τρία έκανε. Τρία, κι απ’ ό,τι βλέπω, γερά παιδιά.

(Οι φρουροί ξανασηκώνουν την Μαία και την ξαναβάζουν στην θέση της μέσα στο κουβούκλιο. Η Πορφύρα κρατάει στην αγκαλιά της τα τρία μωρά.)

ΚΥΚΝΟΣΠού θα τα πας;

ΠΟΡΦΥΡΑΜαζί μου θα τα πάρω, θα τα μεγαλώσω σαν δικά μου. Ποιος θα το πίστευε πως απ’ την νεκρή μήτρα τής Μαίας θα έβγαιναν αυτά τα υγιέστατα παιδιά, ενώ απ’ την δική μου, κατάγερη.

ΚΥΚΝΟΣΠες πως δεν με γέννησες, πως δεν είχες ποτέ μήτρα.

ΠΟΡΦΥΡΑΤι την κρατάς ακόμα;

ΚΥΚΝΟΣΣε λίγο δεν θα την χρειάζομαι πια.

ΠΟΡΦΥΡΑΚαταραμένη να ’ναι. Πόσες φορές δεν είχα σκεφτεί να την ξε-ριζώσω μόνη μου και να την πετάξω στην θάλασσα, εκεί στον


σιχαμένο βούρκο είναι η θέση της, να την φάνε τα τελευταία ψάρια, να ψοφήσουν κι αυτά.

(Στα μωρά)Χαρές μου, μάτια μου.

(Τα ταχταρίζει κι απομακρύνεται. Όλη αυτήν την ώρα ο Παρασκευάς, ο Διαμαντής κι ο Σταύρος προσπαθούν να πείσουν τ’ αγόρια τους να τούς ακολουθήσουν. Τούς πλη-σιάζει ο Κύκνος.)

ΣΤΑΥΡΟΣΤι τούς είπες και τούς πήρες τα μυαλά;

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΣε πίστεψαν.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΠες τους πως δεν μιλούσες σοβαρά.

ΚΥΚΝΟΣΜιλούσα πολύ σοβαρά.

ΣΤΑΥΡΟΣΈλα τώρα, Κύκνε, παιδιά είναι, όλα τα πιστεύουν.

ΚΥΚΝΟΣΞέρουν τι θέλουν.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΔηλαδή τι; Να γίνουν Αρχηγοί;

ΚΥΚΝΟΣΓιατί όχι;

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΟ Υάκινθος, ο Μυρτίλος και ο Κυπάρισσος, νέοι Αρχηγοί;

ΣΤΑΥΡΟΣΟύτε για αστείο.

ΚΥΚΝΟΣΈχουν όλα τα χαρίσματα. Είν’ ακριβώς αυτοί που πρέπει.


ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΑλήθεια; Πλάκα μάς κάνεις. Ο Μυρτίλος, Μεγαγήτωρ;

ΚΥΚΝΟΣΑυτός θες να γίνει; Έτσι τον βλέπεις; Τότε Αρχηγήτωρ ο Υάκινθος και Πρωτογήτωρ ο Κυπάρισσος. Ιδού οι νέοι μας Αρχηγοί. Ποτέ δεν είχαμε τέτοιους. Ατόφιο χρυσάφι. Νέοι, ωραίοι, έξυπνοι, τίμιοι, ικανοί, ώριμοι, αγνοί, καθαροί.

ΣΤΑΥΡΟΣΠαρατράβηξε το αστείο.

(Ο Υάκινθος, ο Μυρτίλος και ο Κυπάρισσος αρχίζουν να φορούν τις στολές των Αρχηγών, με την βοήθεια των φρουρών που το διασκεδάζουν.)

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΤι γίνεται εδώ; Αρκετή υπομονή κάναμε. Κύκνε, δεν με ξέ-ρεις καλά, δεν ξέρεις πού μπορώ να φτάσω, σε προειδοποιώ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ(Στον Κύκνο)

Κατάλαβα πού το πας. Βλέπω τι επιδιώκεις. Να τούς κάνεις σαν εσένα. Να τούς διαφθείρεις. Πας να τούς αποπλανήσεις. Να ασελγήσεις. Αυτός είν’ ο σκοπός σου. Να τους πηδήξεις θες. Να τούς βάλεις να σε πηδήξουν.

ΣΤΑΥΡΟΣΠουστάκια θα τούς κάνεις, μην τολμήσεις όμως κι απλώσεις χέρι.

(Τραβάει τον Κυπάρισσο.)

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΔεν έρχομαι.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΟύτ’ εγώ.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ(Στον Κύκνο)

Τι τούς έκανες;


ΥΑΚΙΝΘΟΣΔεν φεύγουμε.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΜε τίποτα.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ(Στον Κύκνο)

Λυπήσου μας.

ΣΤΑΥΡΟΣΒιοπαλαιστές είμαστε, οικογενειάρχες.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΣκέψου τις μάνες τους.

ΣΤΑΥΡΟΣΔεν έχουμε τίποτ’ άλλο στον κόσμο.

ΔΙΑΜΑΝΤΗΣΑυτά είναι το μέλλον μας.

ΣΤΑΥΡΟΣΜην τα καταστρέφεις.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΣε παρακαλούμε.

ΚΥΚΝΟΣΓιατί το λέτε σ’ εμένα; Σ’ αυτούς. Αυτούς παρακαλέστε. Ορί-στε, μιλήστε τους. Ρωτήστε τους τι θέλουν. Μόνοι τους θ’ αποφασίσουν. Εμένα ξεχάστε με. Απ’ αυτούς εξαρτάται τι θα κάνουν. Όποια απόφαση κι αν πάρουν, δική τους θα είναι, εγώ δεν πρόκειται να επέμβω. Προσπαθήστε. Στο χέρι σας είναι να τους πείσετε.

(Απομακρύνεται.

Ο Παρασκευάς, ο Διαμαντής και ο Σταύρος αγκαλιάζουν τ’ αγόρια, τούς μιλάνε ψιθυριστά στο αυτί, τους χαϊδεύουν, κλαίνε.Τ’ αγόρια τούς σπρώχνουν και ολοκληρώνουν το ντύσιμό τους.)


ΥΑΚΙΝΘΟΣΔεν είμαστε πια γιοι σας.

ΜΥΡΤΙΛΟΣΠάει τέλειωσε.

ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΣΌβερ όλα.

(Ο Παρασκευάς, ο Διαμαντής και ο Σταύρος αρχίζουν να τραβούν άγρια τα αγόρια, αυτά αντιστέκονται, εκείνοι τούς χτυπούν, τα αγόρια ανταποδίδουν τα χτυπήματα. Άγρια πάλη.

Κάποια στιγμή, τα αγόρια ξεφεύγουν απ’ την συμπλοκή, τρέχουν στούς φρουρούς, παίρνουν τα πιστόλια τους και ση-μαδεύουν τον Παρασκευά, τον Διαμαντή και τον Σταύρο. Πριν προλάβουν αυτοί να αντιδράσουν, τούς πυροβολούν.

Ο Κύκνος κοιτάζει εμβρόντητος.

Τα αγόρια κάνουν νόημα στούς φρουρούς να μαζέψουν τα πτώματα.

Οι φρουροί τα μαζεύουν, τα μεταφέρουν στην παραλία, ανοίγουν τάφους και τα θάβουν.)

ΑΡΧΗΓΗΤΩΡ(Στον Κύκνο)

Αυτό που κάναμε, μάς έχρισε αληθινούς αρχηγούς.

ΠΡΩΤΟΓΗΤΩΡΚι αυτό που θα κάνουμε, θα ολοκληρώσει την στέψη μας.

(Ο Πρωτογήτωρ παίρνει τον Ραδάμανθυ και την Στυμ-φαλία, ο Αρχηγήτωρ τον Φλόριαν και την Σπερχειάδα, ο Μεγαγήτωρ τον Ιβίσκο και την Αγουλινίτσα, και πηγαί-νουν μαζί τους πίσω απ’ το κουβούκλιο.)

ΠΟΡΦΥΡΑΔεν το περίμενες, ε;


ΚΥΚΝΟΣΤίποτα δεν είναι όπως πρινΤα σκοτεινά χρόνια είναι πίσω μαςΟ τρόμος και η πίκρα δεν θα σκιάσουν πια την ζωή μαςΠοτέ πια απογοήτευση απόγνωση ποτέ πια αποθάρρυνσηΤο μέλλον θα είναι μέλιΘα είναι δροσερό σαν εσάς σαν το δέρμα σαςελπιδοφόρο σαν την άφθαρτη νιότη σαςπανέμορφο σαν τα ανθισμένα σώματά σας

ΠΟΡΦΥΡΑΤο πιστεύεις;

ΚΥΚΝΟΣΝαι.

ΠΟΡΦΥΡΑΔεν θ’ αλλάξεις ποτέ. Εγώ δεν περιμένω τίποτα, δεν έχω καμία αυταπάτη, ξέρω πού ζω και με ποιους. Εσύ, παρ’ όλα όσα πέρασες, δεν έχεις μάθει τίποτα. Ακόμα ελπίζεις. Μες στην βαθιά απελπισία σου, ακόμα ελπίζεις. Εγώ ούτε ελπίζω ούτε απελπίζομαι, τα δέχομαι και τα βλέπω όλα όπως είναι.

ΚΥΚΝΟΣΝαι, ελπίζω, και για να σού το αποδείξω, να, κοίτα, δεν το χρειάζομαι πια.

(Πετάει το αιμόφυρτο κρέας στην θάλασσα)

Όλα θα πάνε καλά.

ΠΟΡΦΥΡΑΜακάρι. Εγώ, όπως ξέρεις, ποτέ δεν λέω όχι στο καλό. Φεύ-γω τώρα. Πάω να τα φροντίσω. Να δεις τι θα γίνουν αυτά.

(Στους φρουρούς) Τομ, Σκοτ, Ρος, Φλάβιο, Νίνο, Μαρκ, γεια σας. Να είστε πάλι οι ίδιοι μετά από τρία χρόνια, θέλω να σας βρω όπως σας ξέρω, μην τολμήστε κι αλλάξτε, έτσι; (Γελούν)


Και τον νου σας στον Κύκνο, να μου τον προσέχετε, και δώ-στε του αυτό που δεν τολμάει να σας ζητήσει.

(Την χαιρετούν γελώντας. Στον Κύκνο) Εσύ τι θα κάνεις;

ΚΥΚΝΟΣΘα ζήσω. Τώρα το θέλω. Νιώθω σαν να γεννήθηκα. Δεν θα ξαναμπώ στον τάφο. Ποτέ πια.

ΠΟΡΦΥΡΑΌ,τι κι αν γίνει, ένα να ξέρεις, πάντα κερδίζει η ζωή, έστω κι αν είναι συνεχώς αυτή η νικημένη.

(Δείχνει τα μωρά) Για δες τα, τίποτα δεν μπορεί να τα σταματήσει.Ναι, μωρά μου, ναι, τώρα, τώρα, ναι, ναι.

(Φεύγει.)

ΚΥΚΝΟΣΈστω για μια φορά, ας επαληθευτώ. Μόνο για μια φορά, εκείνο που μένει στο τέλος ας μην είναι το πένθος.

(Ο Αρχηγήτωρ, ο Πρωτογήτωρ και ο Μεγαγήτωρ βγαίνουν πίσω απ’ το κουβούκλιο τακτοποιώντας τις στολές τους.

Πίσω τους βγαίνουν τα τρία αγόρια και τα τρία κορίτσια που κι αυτά τακτοποιούν τα ρούχα τους.)

ΜΕΓΑΓΗΤΩΡΤώρα είναι έτοιμοι και οι έξι για να τους παντρέψουμε. Το πήραν το μάθημά τους, ξέρουν τι θα κάνουν ο ένας στον άλ-λον. Εσύ (Στον Ραδάμανθυ) θα πάρεις αυτήν.

ΚΥΚΝΟΣΟ Ραδάμανθυς παντρεύεται την Στυμφαλία.

ΑΡΧΗΓΗΤΩΡΕσύ (Στον Ιβίσκο) αυτήν.

ΚΥΚΝΟΣΟ Ιβίσκος παντρεύεται την Αγουλινίτσα.


ΠΡΩΤΟΓΗΤΩΡΕσύ (Στον Φλόριαν) αυτήν.

ΚΥΚΝΟΣΟ Φλόριαν παντρεύεται την Σπερχειάδα.

ΠΡΩΤΟΓΗΤΩΡΠηγαίνετε στα σπίτια σας και ζήστε γόνιμα τον γάμο και τον έρωτά σας.

ΑΡΧΗΓΗΤΩΡΦέρτε στον κόσμο ανθρώπους υγιείς και όμορφους.

ΜΕΓΑΓΗΤΩΡΜια νέα γενιά που θα μάς λατρεύει σαν θεούς.

ΚΥΚΝΟΣΦιληθείτε.

(Τα τρία ζευγάρια φιλιούνται)

Στην επόμενη συνάντησή μας, ο Ραδάμανθυς, ο Ιβίσκος και ο Φλόριαν θα είναι οι νέοι χειριστές τού γερανού. Καλή αντά-μωση σε τρία χρόνια.

(Τα τρία ζευγάρια χαιρετούν και φεύγουν αγκαλιασμένα.)

ΚΥΚΝΟΣ(Στους Αρχηγούς)

Μ’ εσάς Αρχηγούς μας δυναμικούς και αποφασισμένους ηθικά ακέραιους και πνευματικά ακμαίους η λατρευτή μας Κασταλία περνά σε τελείως άλλη εποχή σε τελείως άλλη κλίμακα αξιών θα γνωρίσει επιτέλους την αξιοπρέπεια θα βγει απ’ την αγριότητα και τον πόνοΕσείς η αρχηγική τριανδρίατο ηγεμονικό τρίδυμο το βασιλικό τρίγωνοθα έχετε όλον τον χρόνο δικό σας για να σβήσετε το φρικτό παρελθόν


για να δημιουργήσετε και να μεγαλουργήσετε Να γίνετε οι σωτήρες μαςΜ’ εσάς θα είναι η ζωή μας γιορτή τής γονιμότηταςΤώρα που όλα έφτασαν για σήμερα στο τέλος στο αίσιο τέλοςθα ’μαστε συνεπείς στην ώρα μας μετά από τρία χρόνιαγια να γιορτάσουμε την πρώτη επέτειο αυτής τής μέραςπου μας αφήνει όλους ανακουφισμένους αλλά και τόσο πολύ ευτυχισμένουςΜόνον η αλήθεια πια θα βασιλεύει ακαταμάχητη σαν δεύτερος ήλιοςΜαζί της η τιμιότητα και η καλοσύνη θα σχηματίζουν και οι τρεις μία προστάτιδα Αγία Τριάδα

(Κάνει να τους πλησιάσει για να τους συγχαρεί. Οι Αρχηγοί με μία κίνηση τον σταματούν. Κάνουν νόημα στούς φρου-ρούς, τούς συγκεντρώνουν και τούς μιλούν εμπιστευτικά.

Οι φρουροί στρέφονται στον Κύκνο που κοιτάζει χωρίς να καταλαβαίνει. Τον αρπάζουν και τον χτυπούν όλοι μαζί με τον πιο άγριο τρόπο. Τού βγάζουν τον μανδύα, τον χλευ-άζουν, τον βρίζουν, τον φτύνουν, μετά τον σέρνουν μέχρι την παραλία όπου ο ένας μετά τον άλλον τον βιάζουν. Όταν τελειώνουν, τον κουβαλούν και τον ρίχνουν στον τάφο του.

Ουρλιαχτά τού Κύκνου. Οι Αρχηγοί τούς συγχαίρουν. Οι φρουροί τούς ανεβάζουν στούς ώμους τους και τούς περιφέ-ρουν βγάζοντας ενθουσιώδεις ζητωκραυγές. Γύρος θριάμβου.

Πηγαίνουν τούς Αρχηγούς στα συρτάρια τους και τούς ξα-πλώνουν μέσα. Κλείνουν τα συρτάρια, μετά κλείνουν και τα φύλλα τού κουβούκλιου. προτού τα κλείσουν, ακούγονται ο Πίθων και η Μαία που γελούν με θηριώδη τρόπο ικανοποι-ημένοι, σαν ζωντανά τοτέμ.


Οι φρουροί ξαναγυρίζουν στην παραλία όπου ξαναρχίζουν να βγάζουν τα πτώματα απ’ την θάλασσα στην αμμουδιά. Ανοίγουν λάκκους, τα πετούν μέσα και τα σκεπάζουν με λί-γες φτυαριές.

Το ουρλιαχτό τού Κύκνου συνεχίζεται. Το φως παραμένει άπλετο.)

1997-1999 (Τελική επεξεργασία: 2012)


ΤΟ ΘέΑΤΡΟ ως

ΥΠΕΡΒΟΛή

*

συζητήσιμη προσέγγισημε συζητήσιμη κατάληξη

«Διότι μέσα στην επανάσταση υπάρχουν πάντοτε περισσότερες από μία πιθανές επαναστάσεις.»

JACQUES DERRIDA

Ψυχικές καταστάσεις τής ψυχανάλυσης


1.

Πότε το θέατρο είναι θέατρο;

Ερώτηση κρημνώδης που, όπως και σε όλες τις άλλες παραλλαγές της, είναι εκείνη που επίσης ρωτάει: πότε η ποίηση είναι ποίηση; πότε η λογοτεχνία είναι λογοτεχνία; πότε η τέχνη είναι τέχνη;

Ερώτηση που, επιπλέον, υποκρύπτει μία άλλη, ακό-μη πιο ριζική, ίσως και πιο κρημνώδη, τουλάχιστον στην διατύπωσή της, κι αυτή με ποικίλες αναδιπλούμενες πα-ραλλαγές της: τι είναι θέατρο; πότε το θέατρο είναι; Ακό-μη, κι εδώ το κρημνώδες γίνεται αβυθομέτρητο: ποιο είναι το Είναι τού θεάτρου – αν θέλουμε, και αν βέβαια μπορού-με, να φτάσουμε μέχρι εκεί, πράγμα που θα μάς οδηγούσε σε περιοχές που η στιγμή δεν προσφέρεται να τις αγγίξου-με – αλλά και πότε προσφέρεται; πότε θα προσφερθεί; – οι οποίες ωστόσο σχετίζονται άμεσα με την πολυδιάστατη φύση τού θεάτρου ως θεάτρου.

Λόγου χάριν και μόνον ενδεικτικά, δεν θα έπρεπε να παραβλέψουμε την σχέση τού Μαλλαρμέ με το θέατρο και την μίμηση, χωρίς βέβαια να ξεχνάμε την ίδια την μίμηση, την φύση της καθ’ εαυτήν και την σημασία της σε συσχε-τισμό με την πραγματικότητα – [(…) Ο Μαλλαρμέ ανα-καλύπτει κάποια στιγμή ότι η μίμηση ενός αντικειμένου είναι, εκτός των άλλων, το πράγμα εκείνο που, ενώ ανα-παριστά το αντικείμενο, δεν σημαίνει ότι είναι και το αντι-κείμενο: η μιμητική αναπαράσταση ενός αντικειμένου δεν ταυτίζεται με το ίδιο το αντικείμενο, ακριβώς γιατί απο-τελεί απλώς και μόνο την αναπαράστασή του.]1 Ο κύκλος, λοιπόν, διαρκώς διευρύνεται σ’ αυτήν την ανεξάντλητη

1 Pierre Cambion, Μαλλαρμέ. Ποίηση και φιλοσοφία, μετ. Στρατής Πασχάλης, εκδ. Πατάκης, 1999.

περιοχή, και τα ανοίγματά του, που γίνονται πάντα με κατεύθυνση προς το κέντρο και όχι προς την περιφέρεια, περνούν σε όλο και πιο δυσπρόσιτες, ομόκεντρες και ερω-τηματικές περιοχές.

Χωρίς να απομακρυνθούμε όμως ή να παραβλέψουμε την τελευταία πολύπλευρη διατύπωση τής ερώτησης – η οποία, πρέπει να τονιστεί αυτό, δεν τίθεται παρά μόνον επειδή εκκινεί απ’ την βαθιά έκπληξη και ολοκληρώνει την πλατιά κίνησή της εκβάλλοντας στον βαθύ θαυμασμό –, ας μείνουμε προς το παρόν στην αρχική και ας ξαναρωτήσου-με: πότε, λοιπόν, το θέατρο είναι θέατρο;

Πρόκειται για ερώτηση που φέρνει αμέσως, σχεδόν ακαριαία, σε αμηχανία διότι το πρώτο πράγμα που ζη-τάει είναι αποδεικτικά στοιχεία, πειστικά επιχειρήματα, αδιάσειστα ει δυνατόν τεκμήρια, που θα μαρτυρήσουν εάν εκείνο για το οποίο τίθεται η ερώτηση, είναι όντως αυτό που λέει (ή λένε) ότι είναι. Και, πράγματι, ποια μπορεί να είναι η, αποδεικτική και πειστική, απάντηση σε παρόμοια ερώτηση;

Μία εύκολη, πάντως άνετη και γρήγορη, είναι εκείνη που συνήθως φέρνει ως αυτονόητο παράδειγμα τα έργα τού, μακρινού, κοντινού ή και άμεσου, παρελθόντος τα οποία προτείνει ως ακλόνητα πρότυπα καλλιτεχνικής αξίας, ως αταλάντευτα υποδείγματα αλλά και ως πέραν πάσης αμφιβολίας αποδείξεις τού ποια είναι, ή πρέπει να είναι, η τέχνη, και μάλιστα η πραγματική, ή μεγάλη. Η απάντηση αυτή είναι έγκυρη και θεμιτή αλλά μόνον ως κάποιον βαθμό, διότι αφενός ξεκινάει από μία παραδεδεγ-μένη και συντελεσμένη ως προς το αποτέλεσμά της αξία την οποία δεν αμφισβητεί κανείς, πράγμα που τής δίνει εκ προοιμίου υπεροχή η οποία μειώνει την παραδειγμα-τική της σημασία μετατρέποντάς την σε μυθικό μονόλιθο. αφετέρου δεν λαμβάνει υπ’ όψιν της το νεοπαγές έργο για το οποίο κυρίως τίθεται το ερώτημα περί τής καλλιτεχνι-

98 Το θέατρο ως υπερβολή


κής αξίας του – ένα καινοφανές έργο είναι συνήθως εκείνο που μάς κάνει να επαναθέτουμε την ερώτηση, διότι την θέτουμε ξανά και ξανά όχι μόνο γενικώς και θεωρητικώς αλλά ακριβώς οσάκις εμφανίζεται ένα καινούργιο έργο, το οποίο, όπως κάθε τι πράγματι καινούργιο, έρχεται εντε-λώς απρόσμενο, και ως εκ τούτου το πρώτο πράγμα που κάνει είναι να μάς αιφνιδιάζει επειδή μάς βρίσκει απροε-τοίμαστους για οποιαδήποτε αξιολόγησή του εξαιτίας τού ότι είναι όντως καινούργιο, δηλαδή δεν έχει προηγούμενο ή διαφέρει σε τέτοιο σημείο απ’ τα προηγούμενα ώστε να μάς κάνει ν’ αναρωτιόμαστε συχνά εάν πράγματι δικαι-ούται να ανήκει στην περιοχή τής τέχνης. Άρα, ένα τέτοιο έργο, την στιγμή που εμφανίζεται, δεν έχει παρά μόνο τον εαυτό του στην διάθεσή του και τίποτε άλλο για να υπο-στηρίξει αυτό που το ίδιο είναι.

Ας επιμείνουμε λίγο σ’ αυτό το σημείο: η εμφάνιση τού νέου έργου θέτει το ερώτημα τού τι είναι η τέχνη, προ-φανώς επειδή, εκ πρώτης τουλάχιστον όψεως, προσβάλλει την ήδη επικρατούσα και άρα αναγνωρίσιμη εικόνα για το τι είναι το έργο τέχνης, συνεπώς όχι μόνο δεν ανταπο-κρίνεται στα κεκτημένα και ισχύοντα κριτήρια αλλά και συγκρούεται με αυτά και τα ανασκευάζει, ή τα εκμηδενίζει πολλές φορές, μόνο και μόνο επειδή δεν υπόκειται στις κα-θεστηκυίες και κοινώς αποδεκτές εφαρμογές τους ως προ-τύπων αξιολόγησης: φέρνει έναν βαθύ κλονισμό τους με το να μην επιτρέπει αυτές τις εφαρμογές σ’ αυτό το ίδιο. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραλείψουμε να τονίσουμε ότι το υπάρχον πλήθος των έργων τέχνης δεν παύει να είναι ού-τως ή άλλως μία απ’ τις πολλές απαντήσεις στο ερώτημα που μας απασχολεί, το οποίο επανατίθεται κατ’ επανάλη-ψιν επειδή ακριβώς η απάντηση που εκάστοτε δίνεται δεν είναι, και δεν μπορεί να είναι, ποτέ οριστική, απεναντίας είναι προορισμένη, καταδικασμένη ίσως, να επανατίθεται αενάως διότι πρόκειται πάντα για απάντηση προσωρινή,

απόλυτα εξαρτημένη από τις συγκυρίες τής εποχής, άρα από την ιστορική στιγμή κατά την οποία δίνεται.

Μία άλλη απάντηση, όχι όμως τόσο αυτονόητη και συχνή όσο η προηγούμενη, είναι εκείνη που χρησιμοποιεί ως βασικό της επιχείρημα ένα χαρακτηριστικό τού ίδιου τού έργου τέχνης, χαρακτηριστικό που η απάντηση αυτή το εκτιμά ως βασική παράμετρο, αν όχι ως απροϋπόθετη προϋπόθεση, τής καλλιτεχνικής αξίας και μάλιστα με γε-νική ισχύ. Το επιχείρημα που μετέρχεται αυτή η απάντη-ση, έχει να κάνει με το στοιχείο τής υπερβολής.

2.

Υπερβολή (σύμφωνα με το λεξικό): κάτι που «υπερβαίνει το κανονικό και το συνηθισμένο, που ξεπερνάει το ανε-κτό όριο, κάθε ενέργεια ή κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υπέρβαση των κανονικών, συνηθισμένων ή ανεκτών ορίων», η «μεγαλοποίηση των πραγμάτων στον λόγο, το να παρουσιάζεται κάτι μεγαλύτερο, σπουδαιότερο, σο-βαρότερο κλπ. απ’ ό,τι πράγματι είναι».

Επομένως, λέξη η οποία εμπεριέχει όλη την κινητή-ρια δύναμη που είναι απαραίτητη για την εκτόξευση πέρα από οποιοδήποτε προσδιορισμένο σημείο (καθ’ υπερβολήν τοξεύσας), για μία βολή που τείνει πάντα προς τα πάνω και υπεράνω (καθ’ υπερβολήν ποιείσθαι), προς την τάση να υπερβαθούν τα εσκαμμένα (υπερβολάδην), να υπερκε-ραστεί η πεπατημένη (βροντής υπερβάλλοντα κτύπον), να προεκταθεί το πεδίο δράσεως (ότε καθ’ υπερβολήν εδίωκον την εκκλησίαν τού Θεού και επόρθουν αυτήν) και αναζή-τησης (προέβαινε υπερβάλλων). αλλά, συγχρόνως, και τάση να τοποθετηθεί η όλη κίνηση σ’ ένα επίπεδο όπου εκείνο που επιδιώκεται, δεν είναι ευχερώς προσβάσιμο, αντιθέτως, είναι κάτι που θέτει πολύ υψηλούς στόχους, επιβάλλει απαιτητικούς όρους και προσδιορίζει δυσπρόσι-



τα όρια, κάτι που δεν επιτρέπει την εύκολη πρόσληψη και κατανόηση, δεν αρκείται και δεν εξαντλείται στην πρώτη «ανάγνωση» και προσέγγιση, δεν παραδίδεται καθόλου αμαχητί, απεναντίας δίνει την πιο σκληρή μάχη, τιτάνια (τιτανομαχία), για να μην παραδοθεί. Όλα αυτά σημαί-νουν ότι διαθέτει πλήρως τα εχέγγυα μιας πράξης που υπερέχει ως προς τον μετέχοντα σ’ αυτήν και που ταυ-τόχρονα μετατρέπει τον μετέχοντα σε υπερέχοντα, διότι μόνον έτσι, με την συνεχώς ανοδική αναβάθμισή του, θα μπορέσει αυτός να έχει κάποια, έστω υποτυπώδη αλλά πάντως περιεκτική, συνομιλία μαζί του.

3.

Αν θα θέλαμε, εξαντλώντας την αρίθμηση των στοιχείων που διαφοροποιούν την τέχνη απ’ την πραγματικότητα, να καταλήξουμε σε ένα και μόνο το οποίο θα έδειχνε με την μεγαλύτερη εμφάνεια και σαφήνεια, με ένταση και σχεδόν προκλητικά, αυτήν την διαφορά, νομίζω πως θα καταλήγαμε στην υπερβολή, σε έναν ιδιαίτερο τρόπο δη-λαδή με τον οποίο η τέχνη χρησιμοποιεί τα υλικά της και ο οποίος κάνει το τερματικό αποτέλεσμα να είναι τέτοιο ώστε να αποκαλύπτεται πως δεν υπάρχει στην περιοχή τής πραγματικότητας τίποτε ανάλογο ή συγκρίσιμο μ’ αυτό το αποτέλεσμα.

Στην αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή η υπερβολή δεν λειτουργεί πλήρως ως υπερβολή, ή λειτουργεί ελάχιστα και ελαττωματικά, η τέχνη είναι είτε αντιγραφή είτε κατα-γραφή τής πραγματικότητας, άρα υπηρετικό εξάρτημά της.

Για να διαφοροποιηθεί εντελώς ένα έργο τέχνης απ’ την πραγματικότητα και να βρεθεί έξω απ’ την περιοχή της, δεν υπάρχει άλλος τρόπος παρά να παρεκκλίνει απ’ αυτήν, και όσο περισσότερο παρεκκλίνει, τόσο περισσότε-ρο ανήκει στον εαυτό του και μόνο, δηλαδή στην τέχνη.

102

Αυτήν ακριβώς την ιδιόμορφη και κατά κανόνα εκ προθέ-σεως παρεξηγημένη ή λανθασμένα εννοημένη παρέκκλιση ονομάζω υπερβολή, η οποία με την σειρά της έχει πολλές και διάφορες διαβαθμίσεις, θα έλεγα μάλιστα ότι, όπως το ήδη τόνισα, ο βαθμός παρέκκλισης ενός έργου τέχνης απ’ την πραγματικότητα, δηλαδή ο βαθμός υπερβολής που το διακρίνει απ’ αυτήν, προσδίδει κατ’ αναλογίαν στο έργο τέχνης και τον αντίστοιχο βαθμό τής δικής του καλλιτε-χνικής αυτονομίας και αξίας.

Δεν πρόκειται, ωστόσο, ούτως ή άλλως, για μέθοδο βαθμολόγησης, για απλή, και εντέλει αφελή, κατάταξη όπου, όπως συνηθίζεται κατά κόρον και με κενόδοξη εμ-μονή, συχνά παρατάσσονται τα έργα, σαν τους νεοσύλλε-κτους που θα κριθούν σε ποιόν βαθμό είναι «ικανοί», με κριτήριο, στην περιοχή των έργων τέχνης, ποιο είναι το «καλύτερο» ή το «μεγαλύτερο». πρόκειται εδώ για κάτι πολύ σπουδαιότερο και πολύ κρισιμότερο: πρόκειται για την ίδια την δυνατότητα αυτής καθεαυτής τής τέχνης να αποκτά ίδιον χαρακτήρα, να κερδίζει την αυτοδυναμία της, να αυτονομείται και να ολοκληρώνεται ως πλήρες και ανεξάρτητο αντικείμενο, σε σημείο μάλιστα τέτοιο ώστε, όπως συμβαίνει σε ευάριθμες περιπτώσεις, το καλλιτεχνι-κό προϊόν, με την ετυμολογική έννοια τού παραγόμενου αντικειμένου, να μην έχει εντέλει παρά μόνο πολύ μακρι-νή, σχεδόν αδιόρατη, ακόμη και αόρατη ή και ανύπαρκτη, σχέση με τα υλικά που συνιστούν, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, την προέλευσή του.

Διότι, η υπερβολή την οποία προσπαθώ να περιγρά-ψω, είναι, στην ουσία, η ίδια η εσωγενής λειτουργία τού έργου τέχνης, η αποκλειστική ιδιοπροσωπία του, εκείνο που κάνει το έργο τέχνης να είναι έργο τέχνης.

Εδώ, επανερχόμαστε στο σημείο απ’ το οποίο ξεκινή-σαμε: Τι είναι τέχνη; Πότε η τέχνη είναι τέχνη;

Η απάντηση τώρα έρχεται λιγότερο αμήχανα: όχι

Το θέατρο ως υπερβολή


ένας χειρισμός κατώτερος, δηλαδή μετριοπαθής, αλλά μόνον ανώτερος, δηλαδή εξαντλητικός, των προσφερόμε-νων υλικών, προσφέρει και σ’ ένα έργο την δυνατότητα να (απο)δείξει ότι ανήκει στον χώρο τής τέχνης. Η υπερ-βολή, στην περίπτωση αυτή, είναι μία εσκεμμένη αλλά και αναγκαία απομάκρυνση, μία ανεξάρτητη κίνηση, μία, γιατί όχι, νόμιμη αυθαιρεσία. όλες αυτές οι ενέργειες λει-τουργούν χαρισματικά, δηλαδή τελεσφόρα, στο επίπεδο τής διαδικασίας τής παραγωγής τού έργου. Μόνον έτσι η υπερβολή καθίσταται το αντίθετο τής αντιγραφής ή τής καταγραφής, δηλαδή τής υποτακτικής επανάληψης, τής δουλικής επαναφοράς, όλων εκείνων των υλικών τα οποία ανέκαθεν προϋπάρχουν τού έργου και που δεν χρειάζονται το έργο για να υπάρξουν, το χρειάζονται όμως για ν’ απο-καλυφθούν, ν’ αποκαλύψουν δηλαδή πλευρές τους που δεν προσφέρονται από αυτά τα ίδια. Επομένως, μόνον έτσι ικανοποιείται το ζητούμενο που είναι το να παραχθεί ένα αντικείμενο που δεν υπήρχε ποτέ προηγουμένως πουθενά στον κόσμο, ένα αντικείμενο που εμπεριέχει τον κόσμο και συγχρόνως τον υπερβαίνει, ξεκινάει απ’ αυτόν αλλά δεν τού ανήκει πλέον εφόσον δεν καταλήγει εκ νέου σ’ αυτόν αλλά κάνει το ειδολογικό άλμα και περνάει στην περιοχή τού άλλου είδους, της απόλυτης ετερότητας.

4.

Για να επιστρέψουμε όμως και να παραμείνουμε στον χώρο τού θεάτρου, θα ρωτούσαμε και πάλι: τι είναι εκείνο που συνιστά την ταυτότητα ή την αναγνωρισιμότητα ενός σκηνικού γεγονότος; Πότε έχουμε ένα τέτοιο γεγονός;

Ερώτημα ζωτικής σημασίας για την ίδια την θεατρι-κή τέχνη, για την δραματουργία, για την σκηνική γραφή, για το αν δηλαδή θα συνεχίσουν αυτές να υπάρχουν, διότι για να συνεχίσουν να υπάρχουν έχουν ζωτική ανάγκη απ’

104

αυτήν την υπερβολή για την οποία μιλώ και η οποία συνι-στά την καρδιά τού όλου ζητήματος.

Αλήθεια, πότε έχουμε θεατρικό γεγονός; Πότε η δρα-ματουργία, η θεατρική γραφή, παράγουν ένα γεγονός που είναι αμιγώς σκηνικό, δηλαδή που δεν αναπαράγει κάτι άλλο το οποίο έχει ήδη συντελεστεί κάπου αλλού όπου και ανήκει;

Το τραγικό είδος, για να φέρω ως παράδειγμα μία εντελή και τετελεσμένη εκδοχή θεατρικής γραφής τής οποίας τα δημιουργήματα είναι εξόχως μη δεδομένα έξω-θεν, μη παραδεδομένα από καμία άλλη πηγή εκτός από εκείνην τής ανθρώπινης διάνοιας, περιλαμβάνεται, κατά την γνώμη μου, σ’ αυτήν την υπερβολή που περιγράφω.

Σε κείμενό του με τον τίτλο «Κουλτούρα και τρα-γωδία» (1942) ο νεότατος τότε Roland Barthes γράφει μεταξύ άλλων: « (…) Η τραγωδία αντιτίθεται στο δράμα. αυτή είναι ένα αριστοκρατικό είδος που προϋποθέτει υψηλή κατανόηση τού σύμπαντος, μία βαθιά διαύγεια πάνω στην ουσία τού ανθρώπου. (…) Η τραγωδία δεν είναι παρά μία φλογερή προσπάθεια για να απογυμνώσει κανείς την οδύνη τού ανθρώπου, να την περιορίσει στην απεριόριστη ουσία της, να την στηρίξει – στυλιζάροντάς την σε μία άψογη αισθητική φόρμα – πάνω στο πρωταρχικό θεμέλιο τού ανθρώπινου δράματος, το οποίο παρουσιάζεται με μία γύμνια που μόνον η τέχνη μπορεί να την φτάσει. (…) Η τραγωδία δεν είναι υποτελής στην ζωή. το τραγικό αίσθημα τής ζωής είναι υποτελές στην τραγωδία».

Με άλλα λόγια, το τραγικό δεν ενυπάρχει στην πραγματικότητα, είναι μία προερχόμενη έσωθεν κατα-σκευή, μία εσωγενής ανθρώπινη κατάσταση την οποία μό-νον η θεατρική γραφή, και ιδίως, αν όχι αποκλειστικώς, η δραματική ποίηση, μπόρεσε κάποτε να την εξορύξει από εκεί όπου βρισκόταν αφανής και να την αναδείξει εμφα-νίζοντάς την μορφοποιημένη σε γεγονός ποιητικού μεγέ-



θους το οποίο αναγνωρίζουμε και γνωρίζουμε στο τραγικό είδος. Η διερεύνηση και η ανάδειξη τής διάστασης αυτής αποτελεί εξόχως πνευματικό εγχείρημα και, αν θέλου-με να κάνουμε αναγωγή σε μία εξίσου παρακινδυνευμέ-νη απόπειρα, πρόκειται για τον ίδιο ερωτηματικό τρόπο με τον οποίο έχει τεθεί το πρόβλημα τού Είναι: η οντο-λογία, απ’ τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη μέχρι τον Χάιντεγκερ και τούς επιγόνους, και πιο συγκεκριμένα, το ερώτημα περί τού Είναι, προπαντός όπως το έχει θέσει ο γερμανός στοχαστής, συνιστά διανοητική προσθήκη στην κλίμακα τής πραγματικότητας, εξερευνητική επιχείρηση που επιτελείται και εδώ με κύριο όργανο την γλώσσα και η οποία εμφανίζει εκείνο που παρέμενε αφανές ή επαναφέ-ρει στην μνήμη εκείνο που ήταν λησμονημένο, διαπλάθο-ντας έτσι μία νέα πλευρά και μία άγνωστη ή αγνοημένη μέχρι τότε βαθμίδα τού πραγματικού τις οποίες δεν ήταν ικανό να εμφανίσει ποτέ το ίδιο το πραγματικό, πρέπει να προστρέξουν ο στοχασμός και η ποίηση, η ποίηση μαζί με τον στοχασμό, και δια τής γλώσσας να το εκβάλουν, να το εκστασιάσουν, και να το καταστήσουν γεγονός το οποίο έχει την δική του αυτόνομη γεγονικότητα.

Με τον τρόπο που λειτουργεί ο στοχαστής στην πε-ρίπτωση τού Είναι, κυρίως στην διάσταση την οποία προ-σλαμβάνει η διερεύνηση τού Είναι στην χαϊντεγκεριανή περίπτωση όπου από κάποια στιγμή και έπειτα στοχα-σμός και ποίηση γίνονται ένα, με τον ίδιο τρόπο λειτουρ-γεί, κατά την γνώμη μου, και ο ποιητικός δραματουργός σε ό,τι αφορά την αναζήτηση, εμφάνιση και ανάδειξη τού σκηνικού γεγονότος, δηλαδή την απόσπασή του απ’ την αφάνεια και την ενσάρκωσή του με την μεταφορά του στην επιφάνεια. διότι η τραγική ποίηση έχει κι αυτή εντέλει το ίδιο αντικείμενο με την οντολογική σκέψη: ο βαθύτερος στόχος της είναι ν’ αποκαλύψει το αφ’ εαυτού του ανα-ποκάλυπτο, εκείνο που εμπεριέχει ενδόμυχα, κρύφια, μυ-

106

στικά, απόρρητα, κεκαλυμμένα, το ανθρώπινο Είναι, το τραγικό ως ανθρώπινο Είναι τού θεατρικού γεγονότος, ως εκείνο που κάνει το θεατρικό γεγονός να είναι όντως θεα-τρικό και όχι ένα οποιοδήποτε άλλο, με την μόνη βέβαια διαφορά της απ’ την στοχαστική μέθοδο ότι η ποιητική δραματουργία μετέρχεται άλλα μέσα, δικά της, και απο-σκοπεί σε άλλες αποκαλύψεις, δικής της φύσεως, αναγκαι-ότητας και σκοπιμότητας, δικού της προορισμού που δεν είναι άλλος απ’ τον ποιητικό.

Το τελευταίο συναρτάται άρρηκτα με την προσωπι-κή μου πεποίθηση ότι, ακόμη και στο θέατρο, για να μην πω ιδίως στο θέατρο, ποίηση και στοχασμός θα έπρεπε να συλλειτουργούν διότι συναιρούνται ενδογενώς, και ότι η ποίηση παράγει στοχασμό όταν λειτουργεί με την πιο κατηγορηματική διάστασή της, όταν είναι όντως ποίηση, όταν δηλαδή ο στοχασμός υποστασιοποιείται δια τής οδού τής ποίησης η οποία, για να παραγάγει στοχασμό, δεν λειτουργεί ως στοχασμός αλλά ως ποίηση, με άλλα λό-για παράγει έναν στοχασμό που δεν είναι σε θέση να τον παραγάγει ο ίδιος ο στοχασμός – εξ ου και η πολύ συχνή προσφυγή των σημαντικότερων εκπροσώπων τού στοχα-σμού στην ποίηση κάθε φορά που ο στοχασμός βρίσκεται σε αμηχανία και επιδιώκει να βγει απ’ το αδιέξοδο τής δικής του λογικής επιχειρηματολογίας.

Η απάντηση, λοιπόν, στο ερώτημα «πότε έχου-με σκηνικό γεγονός» δεν μπορεί, νομίζω, να είναι άλλη παρά εκείνη που επικεντρώνεται στο στοιχείο και πάλι τής υπερβολής, με τον τρόπο που προσπάθησα να την προσδιο-ρίσω: φανέρωση με δραματουργικά μέσα εκείνου που μόνο τα δραματουργικά μέσα είναι σε θέση να το φανερώσουν, και των οποίων δραματουργικών μέσων ο σκοπός είναι να φανερώσουν εκείνο που δεν έχει ακόμη ποτέ φανερωθεί.

Έχουμε, λοιπόν, σκηνικό γεγονός στην περίπτωση όπου κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ πουθενά αλλού, συμ-



βαίνει για πρώτη φορά στην σκηνή τού θεάτρου, με όλα εκείνα τα εργαλεία, κατ’ αρχήν την γλώσσα και συνακό-λουθα την όψη και την υπόκριση, τα οποία συμβάλλουν στην ανάδειξη αυτού τού «κάτι» σε πράξη και υπόσταση ποιητικής εμβέλειας.

Το πράγμα, ασφαλώς, δεν είναι τόσο αυτονόητο και εύ-ληπτο, ούτε και τόσο δυνητικά εφαρμοστέο, αλλά ούτε και τόσο σύνηθες, όσο ίσως ακούγεται. Προαπαιτείται μία ριζικά ανατρεπτική λειτουργία τής σχέσης μας με τον Κόσμο προ-κειμένου να παραχθεί εκείνο που αποκαλούμε σκηνικό συμ-βάν.

Είναι πρόδηλο ότι πρόκειται, πάντως, για κυριολεκτικά πρωτοφανές γεγονός, για γεγονός δηλαδή που η εμφάνισή του δεν έχει προετοιμαστεί από τίποτε άλλο εκτός απ’ την πρωτογενή ανάγκη αλλά και την ιδιοφυή ικανότητα τού ίδιου τού δραματουργού να μεταπλάσει τα υλικά τής δεδομένης ή μη πραγματικότητας σε ένα ον άλλων διαστάσεων, σε μία άλλων προδιαγραφών εκκάλυψη τού Είναι, σε μία οντότη-τα που είναι γέννημα άλλης γραφής, σε μία νέα αυτοδύναμη ετερότητα η οποία με την σειρά της επιβάλλει το δικό της καθεστώς.

Ο Howard Barker, στο βιβλίο του Επιχειρήματα για ένα θέατρο, και στο πρώτο κιόλας κείμενο που έχει τον τίτ-λο «Σαράντα εννέα παραθέματα για ένα τραγικό θέατρο», γράφει: «Όταν ένα παιδί το πατούσε ένα λεωφορείο, το αποκαλούσαν αυτό τραγωδία. Κάθε άλλο, ήταν ατύχημα. Είχαμε ένα θέατρο ατυχημάτων που φορούσαν το προσωπείο τής τραγωδίας». Σε άλλο σημείο: «Η τραγωδία απελευθερώνει την γλώσσα απ’ την κοινοτοπία. Επιστρέφει στον λόγο την ποίηση». Και σ’ ένα άλλο: «Το θέατρο πρέπει ν’ αρχίσει να παίρνει το κοινό στα σοβαρά. Πρέπει να σταματήσει να τού διηγείται ιστορίες που μπορεί να καταλάβει.» Και αλλού: «Η τραγωδία καταπολεμά τον εκχυδαϊσμό τής εμπειρίας, που είναι το σχέδιο τού αυταρχικού καθεστώτος».

108

Διαπιστώνεται σ’ αυτές τις επιγραμματικές φράσεις μία ανάγλυφη διάσταση ριζικής ρήξης, τόσο σε αισθητικό όσο και σε κοινωνικό/πολιτικό επίπεδο, με την τρέχουσα αντίληψη περί θεάτρου, επίπεδα που αντιμετωπίζονται εξόχως αλληλένδετα, με προεξάρχουσα αναφορά στην τραγωδία ως το είδος εκείνο που υπερβαίνει την πεπα-τημένη και αναγνωρίσιμη πραγματικότητα καθώς και τα εξίσου πεπατημένα και αναγνωρίσιμα μέσα με τα οποία αυτή εκφράζεται όταν τίθεται ζήτημα σκηνικής της μετα-φοράς. Επισημαίνεται επίσης σ’ αυτές τις φράσεις μία κα-τεπείγουσα ανάγκη στροφής προς ένα θέατρο το οποίο επι-χειρεί να υλοποιήσει αυτήν την ρήξη και να δώσει έμπρα-κτα, όπως και το κάνει ο ίδιος ο Barker με τα έργα του, τα άμεσα και εντελή δείγματα τής μετάβασης κυριολεκτι-κά σε άλλο είδος, είδος που δεν θα είναι παρά εκείνο τής καίριας και πλήρους λειτουργίας τής θεατρικής πράξης ως πράξης η οποία υπηρετεί τούς δικούς της νόμους και τούς δικούς της όρους ολοκλήρωσης, μέσα στο υφιστάμενο συ-γκείμενο τού ιστορικού παρόντος.

Άρα, το ζητούμενο κι εδώ είναι ένα θέατρο, όπως το ονομάζει ο Barker, «τής καταστροφής» («Η καταστροφή υπήρξε η Βεατρίκη μου», είπε ο Μαλλαρμέ). η ορολογία αυτή, αν την ερμηνεύω σωστά, σημαίνει την συνεχή επα-νατοποθέτηση των όρων τού θεατρικού γίγνεσθαι, κι αυτό με την σειρά του σημαίνει διαρκή επανάσταση, επανάστα-ση μέσα στην επανάσταση, σε επίπεδα τόσο μορφής όσο και θεματολογίας, προκειμένου να επανατοποθετείται συνεχώς η σχέση θεάτρου και πραγματικότητας ώστε το θέατρο, ως τέχνη τής ζωντανής παρουσίας και τού ζέο-ντος παρόντος, να έχει την δυνατότητα να συγκρούεται όχι μόνο με την άμεση πραγματικότητα, ακόμη και με την επικαιρότητα, αλλά και με τον ίδιο τον εαυτό του, αποσκοπώντας έτσι σε μία αέναη αναζήτηση των μέσων εκείνων που, μολονότι δικά του, θα πρέπει να χρησιμοποι-



ούνται εκ νέου κάθε φορά με ανανεωμένη δυναμικότητα προς την κατεύθυνση άλλων κάθε φορά σκηνικών επινοή-σεων και αναπαραστάσεων που η εκάστοτε πραγματικό-τητα, ακόμη και επικαιρότητα, θα τις τροφοδοτούν αλλά και θα υπερβαίνονται από εκείνες με κατεύθυνση προς το πέραν τού πραγματικού και τού επίκαιρου.

Σε πρόσφατη μελέτη της με τον τίτλο «Μπορεί το σύγχρονο κείμενο να αποδεσμευτεί εξ ολοκλήρου από την δραματική φόρμα; Παρατηρήσεις για την ταυτότητα τού μετα-θεατρικού (post-dramatic) κειμένου με αφορμή την γαλλική δραματουργία από το 1980 και μετά», η θεατρο-λόγος Δήμητρα Κονδυλάκη θίγει, με σαφήνεια και λεπτό-τητα, κατ’ εξοχήν ζητήματα γραφής τα οποία διαπραγ-ματεύονται, κυκλώνοντάς τον από πολλές πλευρές, έναν προβληματισμό αντίστοιχον μ’ αυτόν που προσπαθώ να διατυπώσω.

Αφού έχει διεξέλθει όλα τα σχετικά με την παλαιόθεν σχέση θεατρικής γραφής και λογοτεχνίας καθώς και με τις πα-ράλληλες ή συγκλίνουσες πορείες τους, γράφει στην κατακλεί-δα τού κειμένου της: «Τι είναι λοιπόν αυτό που συνιστά το σκηνικό ενδιαφέρον ενός, αυτόνομου λογοτεχνικά, κειμένου; (…) Στο σύγχρονο θεατρικό κείμενο η παραγωγή δράσης θα πρέπει να εντοπιστεί αποκλειστικά στον χειρισμό τού λόγου και όχι στην ιδιότητα τών χαρακτήρων να δρουν, να παίρνουν, δηλαδή, αποφάσεις και να τις εκτελούν. (…) Σε αντίθεση όμως, με το μυθιστόρημα ή την ποίηση, το θέατρο είναι από την φύση του προϊόν διαλογικής διαδικασίας. Ίσως να μην είναι περιττό να έχει στον νου του κανείς ότι η τραγωδία μετασχηματίστηκε από τελετουργικό δρώμενο σε τέχνη την στιγμή που ο Αισχύλος αύξησε τον αριθμό των υποκριτών από έναν σε δύο, ελάττωσε τα μέρη τού χορού και κατέστησε τον διάλογο κύριο μέρος της. (…) Το θεατρικό κείμενο καλείται γι’ ακόμα μια φορά να ανασυνθέσει τα θραύσματα τού 'έξω', ξεκαθαρίζοντας τον ηθικό του προσανατολισμό».

110

Και στα παραθέματα αυτά, είναι εν μέρει διακριτός, εν μέρει υποβόσκει, ένας προβληματισμός σχετικός με την ανεξαρτησία τής θεατρικής γραφής απ’ τις όποιες θεματι-κές, ειδολογικές ή άλλες αφετηρίες της, καθώς και η πρό-σβαση τής γραφής αυτής σε μία διάσταση πληρέστερης λειτουργίας, ακόμη κι αν χρειαστεί, όπως υποστηρίζει η Δ. Κονδυλάκη, ν’ απαλλαγεί εξ ολοκλήρου το θεατρικό κείμενο από την δραματική φόρμα – πράγμα το οποίο, για μένα, είναι ιδιαίτερα λεπτό ως ζήτημα και πρόταση αλλά και ως προοπτική διότι η δραματική φόρμα, με την ευρύτερη δυνατή έννοιά της, είναι μία δέσμευση ασφαλώς, ακόμη και μία σύμβαση, οι οποίες όμως επιτρέπουν στον μηχανισμό τής θεατρικής γραφής όχι μόνο να λειτουργή-σει καίρια αλλά και ν’ ανανεωθεί, κι αυτό συνιστά ένα απ’ τα πρωταρχικά ζητούμενα, αν όχι το πρωταρχικό, στην κατεύθυνση που δείχνει ο όρος «υπερβολή». Το γεγο-νός μάλιστα ότι η Δ. Κονδυλάκη θίγει το φλέγον ζήτη-μα των υποκριτών και τής διαλογικής διαδικασίας, τής οποίας μάλιστα προϊόν θεωρεί το θέατρο, είναι, νομίζω, υπεραρκετό, για να σκεφτούμε σοβαρά τα θεμελιώδη, και κατά την γνώμη μου αναφαίρετα, συστατικά τού θεάτρου που είναι ο διάλογος, η δράση, τα πρόσωπα, συστατικά τα οποία δεν αποτελούν, πιστεύω, εμπόδια στην ανανέω-ση τής θεατρικής γλώσσας, κάθε άλλο, σε σημείο μάλιστα που να υποψιάζομαι αλλά και να φοβάμαι ότι χωρίς αυτά καταργείται το ίδιο το θεατρικό είδος ως είδος.

Η υπερβολή για την οποία μιλώ δεν είναι ξένη ή εχθρική προς αυτά τα αμιγώς θεατρικά μέσα, απεναντίας, στο εσωτερικό αυτών των μέσων και χάρη σ’ αυτά αλλά με τον ανάλογο κατά περίσταση και περίπτωση χειρισμό τους, η υπερβολή μπορεί να υπηρετηθεί στο έπακρο. άλ-λωστε, το μέγα κτήμα και αναντικατάστατο απόκτημα τού θεάτρου, δηλαδή ο ηθοποιός, η σαρκική παρουσία τού ανθρώπινου όντος επί σκηνής, είναι ακριβώς που αποτελεί



το μέσον δια τού οποίου επιτυγχάνεται η ρήξη με το πραγ-ματικό δια τού πραγματικού και η αναπαράστασή της, η υπέρβαση των ορίων τού ίδιου τού επί σκηνής σαρκικού και η σκηνική υλοποίηση αυτής τής υπέρβασης, οι ανέκ-δοτες εκδοχές τού ανθρώπινου Είναι μέσω τής υπερβολής.

Πιο συγκεκριμένα: η ζωντανή παρουσία τού ανθρώ-που επί σκηνής συνιστά, ως γνωστόν, την μοναδικότητα τής θεατρικής τέχνης διότι, μεταξύ πολλών άλλων, επιτρέ-πει κατά κύριο λόγο και κάτι άλλο, πολύ σημαντικότερο, κατά την γνώμη μου: την δια ζώσης παρέμβαση επί τού ανθρώπου ως ανθρώπου, τον εμπράγματο χειρισμό τής αν-θρώπινης φύσης στην ίδια της την σαρκική υπόσταση, την υλοποίηση με το ανθρώπινο σώμα και με όσα συνιστούν την ανθρώπινη κατασκευή μιας αναπαράστασης τής ανθρώπι-νης παρουσίας με όρους εξόχως απτούς και ανυπέρβλητα συγκεκριμένους αλλά αναδημιουργικούς, ποιητικούς, επι-νοητικούς, ως εάν ο άνθρωπος, με την σκηνική του εμφά-νιση, να εμφανιζόταν για πρώτη φορά στον κόσμο, πράγ-μα που είναι μία πλήρης, αν όχι η πληρέστερη, εκδοχή τής δημιουργίας τού ανθρώπου εν θερμώ, κι αυτό σημαίνει: να διαπλάθεται εξαρχής ο άνθρωπος απ’ τον άνθρωπο, λες και η σκηνή δεν υπολείπεται σε τίποτε, και πράγματι δεν υπο-λείπεται σε τίποτε, τού φυσικού σύμπαντος, του Κόσμου, προκειμένου ν’ αναπλάσει ως εκ του μηδενός τον άνθρωπο ως άνθρωπο και τον προσίδιο κόσμο του.

Με τον όρο, λοιπόν, υπερβολή τίθεται, στην ουσία, το ερώτημα για μία μορφή, ή οντότητα, θεάτρου η οποία, μέσα απ’ την ριζική της διαφοροποίηση, θα έλεγα: την απαλλοτρίωσή της, απ’ τον κόσμο, τον κόσμο των ήδη υπαρκτών και δεδομένων όντων, καθίσταται μία εναλλα-κτική αλλά και αναθεωρητική απάντηση σ’ αυτόν τον εμ-μενή κόσμο, απάντηση πάντα ποιητική. Γίνεται δηλαδή το θέατρο ένας τόπος και ένας τρόπος, ή και ένα μέσον ακόμη, ένας ολοσχερής μηχανισμός, για να προβληθεί προς τον

112

περιβάλλοντα κόσμο ένας υπό σκηνική μορφή αντίλογος στην ίδια την Φύση, ένας αντίλογος τον οποίο βέβαια η Φύση δεν πρόκειται ποτέ να λάβει υπ’ όψιν της, εξαιτίας τού ασύμπτωτου τής υφής τους, τής Τέχνης και τής Φύσης, αλλά ο οποίος αντίλογος αποτελεί την απαρέγκλιτα ιδιά-ζουσα και μοναδική αποστολή τής θεατρικής τέχνης.

Με κάθε σκηνικό γεγονός, όταν αυτό έχει καταφέρει να συγκροτήσει μία γλώσσα ανυπότακτη και ευθαρσή, όταν ενεργεί, τολμηρά και, γιατί όχι, προκλητικά, με τα δικά του μέσα τα οποία το ίδιο εξωθεί στα άκρα, τα εξαντλεί, τα ανανεώνει, τα ανασκευάζει, τα μεταπλάθει, τα αντικαθιστά από άλλα πιο τελεσφόρα σε ποιητική ενάργεια, προκειμένου ν’ αποδώσει με τον πληρέστερο τρόπο εκείνο που επιδιώκει να μεταδώσει, όταν συμβαίνει αυτό τότε ο Κόσμος αναδη-μιουργείται, αλλά όχι ο ίδιος: ούτε λίγο ούτε πολύ, αναδη-μιουργούμενος αντικαθίσταται από έναν άλλο.

Στην περίπτωση αυτή, έχουμε μία αντιστροφή τής σαιξπηρικής ρήσης και η οποία αντιστροφή της λέει ότι «Η σκηνή είναι ένας ολόκληρος κόσμος». αυτός ο κόσμος είναι ένας κόσμος τής υπερβολής, πράγμα που σημαίνει ότι ο εν λόγω υπερβολικός κόσμος πρέπει να δημιουργηθεί εξαρχής με την ανανεωμένη και αδέσμευτη χρήση των διαθέσιμων μέσων – προσώπων, δράσης, διαλόγου/κειμένου –, και να κατοικήσει ως τέτοιος την σκηνή. για να επιτευχθεί κάτι πα-ρόμοιο δεν αρκεί καθόλου, το ξαναλέω, είναι μάλλον γενε-τικό λάθος, το να μεταφέρεται στην σκηνή ο κόσμος όπως προσφέρεται, ή με κάποιες μετριοπαθείς παρεμβάσεις και αντίστοιχους υποταγμένους χειρισμούς, δηλαδή με την «τέ-χνη» τής αντιγραφής – η γραφή είναι το αντίθετο τής αντι-γραφής, κι όταν λέω αντιγραφή συμπεριλαμβάνω σ’ αυτήν ασφαλώς και την κοινωνική κριτική και οτιδήποτε έχει να κάνει με έναν προβληματισμό ο οποίος θα μπορούσε, και μπορεί, να βρει απαντήσεις και λύσεις από άλλους τομείς, από την κοινωνιολογία λ.χ. ή και τον συνδικαλισμό ακόμα.



Γίνεται σαφές ότι, έπειτα από όλα αυτά, η υπερβολή δεν έχει πλέον την σημασία απλώς τού διογκωμένου, τού διεσταλμένου, τού πληθωρικού, εκείνου που μειωτικά, ή από άγνοια, ονομάζουμε «υπερβολικό». αντίθετα, έχει την σημασία ακριβώς τού δημιουργικού, τού καινοφα-νούς, εκείνου που διαθέτει έναν χαρακτήρα επινόησης και εμπραγμάτωσης τον οποίο δεν έχει κανένα άλλο πράγ-μα στον κόσμο εκτός σκηνής. Αυτό το δημιουργικό όμως, για να είναι τέτοιο, για να καταφέρει να εξορύξει αόρατες, κρυφές, αδιάγνωστες, ανυποψίαστες πλευρές τής άγνω-στης πραγματικότητας την οποία δημιουργεί το ίδιο ως αυτεξούσιος μηχανισμός που είναι, απαιτεί μίαν εντελώς άλλη λειτουργία τής θεατρικής γραφής, καθώς και μίαν αντιμετώπιση τού σκηνικού χώρου με όρους εντελώς δι-αφορετικούς από εκείνους που επικρατούν στην απλή και απλώς διεκπεραιωτική χρήση του.

5.

Επανερχόμαστε στο αρχικό ερώτημα.

Εάν όντως η υπερβολή συνιστά μια απάντηση στο «πότε έχουμε θεατρικό γεγονός», τότε καλό θα είναι να εκλά-βουμε αυτήν την λέξη ως εξόχως αντιπροσωπευτική μιας κινητήριας δύναμης τού ίδιου τού θεάτρου η οποία δεν το έχει, στην πραγματικότητα, ποτέ εγκαταλείψει εφόσον εί-ναι σύμφυτη με αυτό, αλλά που, κατά καιρούς, και ο δι-κός μας καιρός είναι ένας απ’ αυτούς, δηλαδή καιρός τής παθητικής αναπαραγωγής τού γνωστού και τού ήδη εξα-ντλημένου, εντέλει τού επίκαιρου αλλά άκαιρου, συγχρό-νως όμως και καιρός κρίσιμης αναγκαιότητας υπέρβασης τού ήδη γνωστού και τού εξαντλημένου, τού επίκαιρου και τού άκαιρου, απαιτείται ιδιαίτερη προσήλωση στις ανα-γεννητικές ικανότητες αυτής τής δύναμης, δυναμική επα-νεκτίμηση των δυνατοτήτων της, θαρραλέα εφαρμογή των

δυνατοτήτων αυτών που μοιάζουν να είναι οι μόνες απ’ τις οποίες μπορεί κανείς να περιμένει εκείνο που κατά βάθος περιμένουν όλοι απ’ το θέατρο, όσοι τουλάχιστον ενδιαφέ-ρονται ζωτικά γι’ αυτό, δηλαδή πέραν οποιουδήποτε ορίου στενού συμφέροντος, περιχαρακωμένης ιδιοτέλειας, προ-σωπικής επίδειξης: την εμφάνιση τού έως τώρα αφανούς. Αυτό το αφανές, και συνεχώς αφανές, είναι εντέλει το ίδιο το θέατρο στην επερχόμενη πορεία του, στις ελευσόμενες υπερβολικές εφαρμογές του.

*

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ ΚΑΙ ΠΡΩΘΥΣΤΕΡΟ

Έγραψα το παραπάνω κείμενο για να συνοδεύσω την έκ-δοση τού θεατρικού έργου μου Ο αιώνιος στρατός, επιδι-ώκοντας με αυτόν τον τρόπο να μιλήσω πλαγίως για το ίδιο το έργο.

Εκ των υστέρων διαπιστώνω ότι, μολονότι το κείμε-νο που έγραψα θέλει να μιλήσει για τον χαρακτήρα τού εν λόγω έργου, σε κάποιον βαθμό συνηγορώντας υπέρ αυτού τού χαρακτήρα του, γεγονός είναι ότι τίποτε απ’ όσα δι-εξέρχομαι σ’ αυτό το κείμενο δεν προϋπήρχαν στο μυαλό μου κατά την σύλληψη και κατά την διάρκεια τής συγγρα-φή τού περί ου ο λόγος έργου.

Θέλω να πω: Ο Αιώνιος στρατός δεν γράφτηκε για να υποστηρίξει κάποιες ήδη προϋπάρχουσες και καταστα-λαγμένες απόψεις μου. απεναντίας, γράφτηκε για να υπο-στηρίξει τον ίδιο τον εαυτό του ως έργο που είχε αυτήν την θεματική και δομική ιδιοσυγκρασία και όχι μία άλλη.

Με άλλα λόγια, δεν ξεκίνησα να γράφω αυτό το έργο για να εφαρμόσω κάποιες απόψεις, τις οποίες, συνειδητά


ή υποσυνείδητα, ενδέχεται, ή μάλλον είναι πολύ πιθανό, να τις ήδη είχα έτοιμες στο μυαλό μου. δεν ακολούθησα τίποτε άλλο παρά μόνο τις ίδιες τις αναγκαιότητες που το έργο χρειαζόταν να ικανοποιηθούν προκειμένου να υπάρξει ως έργο.

Το παραπάνω κείμενο γράφτηκε λοιπόν εκ των υστέ-ρων, και μάλιστα πολλά χρόνια μετά την ολοκλήρωση τού Αιώνιου στρατού που η αφετηρία τής σύλληψής του πηγαί-νει πολύ πίσω, στα μέσα τής δεκαετίας τού ογδόντα. Το ότι το κείμενο αυτό γράφτηκε εκ των υστέρων, δεν μειώνει καθόλου την σημασία των όσων λέω σ’ αυτό, μόνο που οι απόψεις αυτές δεν λειτουργούν, σ’ εκείνον που τις πιστεύει, με τον ίδιο τρόπο κατά την διάρκεια τής συγγραφής ενός έργου και μετά το πέρας αυτής τής συγγραφής.

Τα όσα αποπειράθηκα να πω για την υπερβολή, έχουν την προέλευσή τους στο ερώτημα τι είναι ως θεατρικό έργο ο Αιώνιος Στρατός, και, χωρίς να το λένε ευθέως, τον φέρουν ως υπόρρητο παράδειγμα ώστε να στηριχτούν τα επιχειρήματα που υποστηρίζουν την σημασία τής υπερβο-λής ως κυρίαρχου χαρακτηριστικού τής θεατρικής τέχνης. Αυτό δεν σημαίνει ούτε ότι ο Αιώνιος Στρατός είναι εφαρ-μογή αυτών των επιχειρημάτων, αλλά ούτε και ότι αυτά τα επιχειρήματα πρέπει κατ’ ουδένα τρόπο να εφαρμόζο-νται ως υποδείγματα για να γράφονται θεατρικά έργα.

Οι σκέψεις που κάνουμε για το θέατρο, δεν λειτουρ-γούν, και δεν πρέπει να λειτουργούν, με τον ίδιο τρόπο όταν τις διατυπώνουμε εκτός και κατόπιν συγγραφής και όταν είμαστε μέσα σε ένα θεατρικό έργο και προσπαθούμε να το οδηγήσουμε σε μία εντελή μορφή: γιατί, όταν γράφουμε ένα θεατρικό έργο δεν μας απασχολούν, και δεν πρέπει να μας απασχολούν επ’ ουδενί, απόψεις οι οποίες ενδέχεται να λειτουργούν υπόγεια κατά την διάρκεια τής συγγραφής αλλά σε καμία περίπτωση με τον τρόπο κανόνων οι οποίοι την ώρα εκείνη θα πρέπει να τηρούνται κατά γράμμα.


Όχι, κι αυτό διότι ένα έργο, κατά την συγγραφή του, ποτέ δεν εφαρμόζει κανόνες, πάντα δημιουργεί κανόνες, τούς δικούς του, εκείνους που το ίδιο χρειάζεται εκείνη την στιγμή, και ενδέχεται, συμβαίνει μάλιστα πολύ συχνά, στην περίπτωση ασφαλώς σπουδαίων καλλιτεχνικών δημιουργη-μάτων, οι κανόνες αυτοί να ανατρέπουν ή και να καταργούν άλλους τούς οποίους έχει ενστερνιστεί ο ίδιος εκείνος που γράφει το έργο.

Αυτό το τελευταίο είναι μία αξονική παράμετρος τής καλλιτεχνικής δημιουργίας, παράμετρος στην οποία εκείνο που προέχει και προΐσταται είναι οι ανάγκες τού ίδιου τού έργου.

Αυτό καταλήγει ίσως στην γνωστή φράση που λέει: άλλο η θεωρία και άλλο η πράξη. Ναι, όσο χονδροειδές και κοινότοπο κι αν ακούγεται, είναι κάπως έτσι: άλλος ο καιρός τού σπείρειν και άλλος τού θερίζειν, με την έννοια ότι κάθε περιοχή έχει την αυτοτέλειά της και την ιδιοτέλειά της – όσο αλληλένδετες κι αν είναι εφόσον ανήκουν στο ίδιο γίγνεσθαι που είναι η ανθρώπινη παραγωγικότητα –, αυτοτέλεια και ιδιοτέλεια όμως τις οποίες πρέπει να υποδεχόμαστε και, στην περίπτωση αυτή, η υποδοχή πρέπει να αποδεικνύεται με την εφαρμογή τού εν λόγω κανόνα τής διαφοράς.

Το κείμενο, λοιπόν, με τον τίτλο «Το θέατρο ως υπερ-βολή» μπορεί, και ίσως πρέπει, να διαβαστεί ως μία εκ των υστέρων ανάπτυξη σκέψεων πάνω στην τέχνη τής δραμα-τουργίας, ανάπτυξη όμως ετερογενής προς αυτήν την τελευ-ταία, έχοντας συνεχώς κατά νου την αξιωματική θέση ότι οι απόψεις περί θεάτρου πάντα έπονται και ποτέ δεν προη-γούνται αυτού καθεαυτού τού συγγραφικού έργου, και ό,τι έπεται ή προηγείται τού έργου, ασφαλώς το αφορά και έχει την αξία του, αλλά μόνον εξωγενώς, δηλαδή μετά απ’ αυτό και έξω απ’ αυτό.

Οι δύο αυτές όχθες δεν συμπίπτουν, όπως ποτέ δεν συ-μπίπτουν δύο όχθες, το μοναδικό τους ενωτικό στοιχείο είναι


ανάμεσά τους το ποτάμι, που, αν χρειάζεται να τού δώσω ένα όνομα, θα είναι εκείνο της ζωής. Και καμία όχθη δεν πρέπει να επιχειρεί να φτάσει την άλλη ή να ενωθεί μαζί της, όχι επειδή δεν θα το καταφέρει ποτέ αλλά κυρίως επειδή, ακόμη κι όταν το επιχειρήσει, θα αποτύχει, θα παραμείνει αμετακίνητη στον εαυτό της.Το παραπάνω κείμενο, ίσως έδωσε την εντύπωση, όχι λανθασμένη εκ πρώτης όψεως, ότι θέλησε να μετακινήσει την μία όχθη προς την άλλη, όση προσπάθεια όμως κι αν κατέβαλε η αριστερή όχθη, η θεωρία, ν’ αγγίζει την δεξιά, την πράξη, παρέμεινε αριστερή, κι αυτό είναι το κυριότερο τίμημά της και η μοναδική τιμή της.

Δεν μπορώ, πριν τελειώσω και για να τελειώσω, να μην ενδώσω στον πειρασμό και να παραθέσω μία παρά-γραφο απ’ το βιβλίο τού Πήτερ Μπρουκ Ένας άλλος κό-σμος (εκδ. Βιβλιοπωλείο τής Εστίας, 1999, μετ. Ελένη Καραμπέτσου): «Για ολόκληρους αιώνες επικρατούσε η εντύπωση ότι ο Σαίξπηρ ήταν ο συγγραφέας υπερβολικών ιστοριών, εμποτισμένων με το πνεύμα του. Ο Σαίξπηρ εθε-ωρείτο ένας συγγραφέας διχασμένος ανάμεσα στην ιστο-ρία και στους χαρακτήρες, στον στίχο και στην φιλοσοφία. Μονάχα σήμερα είμαστε σε θέση ν’ αντιληφθούμε ότι ο Σαίξπηρ είχε επινοήσει ένα δικό του στυλ, εντελώς διαφο-ρετικό από κάθε προγενέστερο ή μεταγενέστερο στυλ, το οποίο τού επέτρεψε, σε σύντομο χρονικό διάστημα, με την υπερβατική και συνειδητή χρήση των διάφορων μέσων, να δημιουργήσει μία ρεαλιστική εικόνα τής ζωής».

Γέγονε.

Δ. Δ.8-23.2.2009


Ε Ρ Γ Α Δ Η Μ Η Τ Ρ Η Δ Η Μ Η Τ Ρ Ι Α Δ Η

1978 ΠΕΘΑΙΝΩ ΣΑΝ ΧΩΡΑ, περ. Ausblicke, τεύχος 34-35, Απρίλιος 1978 – Λέσχη, 1979, 1980 – Εκδόσεις Άγρα, 1980, 1981, 1985, 1991, 2003 – Εκδόσεις Σαιξπηρικόν, 2010, 2011

1980 ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ 1-4, Εκδόσεις Άγρα, 1985

1981 Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΡΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΜΑΥΡΗ ΑΓΟΡΑ, Άκμων – Εκδόσεις Νεφέλη 2006

1983 Η ΝΕΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ, Εκδόσεις Άγρα

1985 Η ΑΠΟΡΡΗΤΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, περ. Χάρτης, αρ. 14, Ιαν. 1985 – Εκδόσεις Άγρα

1986 Η ΑΝΘΡΩΠΩΔΙΑ. Η ΑΝΑΘΕΣΗ, Προοίμιο σε μια χιλιετία, Εκδόσεις Άγρα

1986 ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ 5-8, Εκδόσεις Άγρα

1990 ΤΟ ΥΨΩΜΑ, Εκδόσεις Άγρα

1992 Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΑΡΜΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ ΑΙΩΝΑ, Εκδόσεις Άγρα

1994 ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ 9, Εκδόσεις Άγρα

1995 Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, Εκδόσεις Άγρα

2000 Η ΖΑΛΗ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΣΦΑΓΗ, Θέατρο του Νότου – Εκδόσεις Ίνδικτος 2008

2000 ΛΗΘΗ, Εκδόσεις Άγρα

2001 ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ 10-12, Εκδόσεις Άγρα

2002 Η ΑΝΘΡΩΠΩΔΙΑ, Μία ατελής χιλιετία – 1, Η ΑΝΘΡΩΠΩΔΙΑ, Μία ατελής χιλιετία – 7, Εκδόσεις Καστανιώτη

2005 ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗ ΟΧΘΗ, Μια συνομιλία με τον Γιώργο Καλιεντζίδη (σε ένθετο φυλλάδιο το κείμενο «Εμείς και οι Έλληνες»), Εκδόσεις Άγρα – 9,58 Ρ/Σ

2006 ΙΘΑΚΗ, Βιβλίο/πρόγραμμα για την ομώνυμη παράσταση της ομάδας DameBlanche, Εκδόσεις University Studio Press

2007 Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ, Εκδόσεις Άγρα

2007 Η ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ, Εκδόσεις Ίνδικτος

2007 INSENSO, Εκδόσεις Ίνδικτος

2007 ΟΜΗΡΙΑΔΑ, Εκδόσεις Ίνδικτος

2007 ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ 13-14, Εκδόσεις Ίνδικτος

2008 ΕΚΠΝΟΗ, Εκδόσεις Σαιξπηρικόν

2009 ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ, Εκδόσεις Ίνδικτος

2009 ΤΟ ΑΓΓΙΓΜΑ ΤΟΥ ΒΥΘΟΥ, Εκδόσεις Ίνδικτος

2010 ΤΟΚΟΣ, Εκδόσεις της Νέας Σκηνής

2011 ΚΗΔΕΥΩ Β΄, ΑΝΑΒΛΕΜΜΑ, Εκδόσεις Σαιξπηρικόν

2011 ΚΗΔΕΥΩ Γ΄, ΧΕΡΕΤΙΣΜΟΣ, Εκδόσεις Σαιξπηρικόν

2011 Ο ΠΟΝΟΣ ΩΣ ΠΟΛΗ, Εκδόσεις Σαιξπηρικόν

2012 ΠΕΡΙ ΠΙΣΤΕΩΣ, Εκδόσεις Σαιξπηρικόν

~

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

A. Malraux / J.P. Sartre / J. Genet / Κ. Αξελός / W. Gombrowicz / G. Bataille / M. Blanchot / Μολιέρος / Αισχύλος / W. Shakespeare / M. Duras / G. Courteline / G. de Nerval / H. de Balzac / B.M. Koltès / T. Williams / S. Beckett / Ευριπίδης / E.M. Cioran / J. Green

Ο αιώνιος στρατός - Δημήτρης Δημητριάδης

Documents