کامپیوتر نویسی برنامه

اول جلسه12/7/1388

خالدیان: دکتر مدرس

منابع معرفی

• Fortran 90 for Scientists and Engineers

– Brian Hahn

فرترن ) 90فرترن • در نویسی دوره: 90برنامه . . محقیقین مهندسین برای مقدماتی

دانشجویان(مشعل: – محمود دکتر ترجمه

* ارزشیابی *

•: کالسی امتحانات و نمره 12 تمرینات•: ترم پایان 8 امتحان

نمره

•3= حذف غیبت جلسه

میالدی 50دهه •• Fortran: FORmula_TRANslation

• ax²+bx+c=0• ROOT=)-B+SQRT)B**2 -4.*A*C((/)2.*A(

مقادیر • ازای به را راست سمت عبارت محاسبه مقداربنام A, B, Cمتغیر متغیری .ROOTبه بده نسبت

: 1966سال • فرترن 66یا 4میالدی: 1978سال • فرترن 77میالدی• : فرترن جدید 90استاندارد

• ax²+bx+c=0

• ROOT=)-B+SQRT)B**2 -4.*A*C((/)2.*A(

•A, B, C : متغیر•- +، ،SQRT : * معمول ** جبری معانی ، ،معنی=: • به بلکه نیست تساوی معنی به

. است جایگزینیفرترن • در متغیر ثابت 90نام قوانین از

. کند می پیروی مشخصی

نامگذاری قوانین

باشد :• زیر کاراکترهای از فقط بایستی نام.1 : انگلیسی الفبای Zتا Aحروف9تا 0اعداد 2.حرف ”3. زیر underlineیا “ _عالمت

• : کاراکتر تعداد 31حداکثر•. باشد حرف یک بایستی کاراکتر اولیننظیر • متغیرهای از شود می برای SQRTتوصیه

. نشود استفاده نامگذارینیست • مجاز کاراکتر فاصله

مثال چند

• CHICAGO_BEARS• MANCHESTER_UNITED• HEART_OF_MIDLOTHAN• TRASH• XYZ_123• Z• 49ERS• MAN.UTD• L A RAMS• A/B

•: ساده متغیرهای انواعنسبت – کمیتها گوناگون انواع به تواند می متغیر نام

: شود دادهصحیح • (INTEGER)اعداد

اعشاری • (REAL)اعداد

حروف – از یکی با که نامی بدون Nتا Iهر شود شروعصحیح متغیر یک به کند (INTEGER)اعالن می اشاره

به شود شروع دیگر حروف از یک هر با که نامهایی واعشاری متغیر نوع ) (REAL)یک تعیین کند می اشاره

ضمنی(.زیر – دستور با را ضمنی نوع تعیین ایمنی رعایت برای

کرد خاموش برنامه ابتدای درIMPLICIT NONE

ساده خروجی و ورودی

مانیتور • و کلید صفحه طریق از برنامه با نویس برنامه ارتباط• Input: READ*• Output: PRINT*

PROGRAM NUMBERS

REAL A,B,C

READ*,A,B,CPRINT*,A,B,CEND

دستور • با برنامه شروع شود می توصیهPROGRAM. باشد

دستور • بایستی برنامه انتهای داده ENDدر قرارشود.

بر • دستورات که دهد می اجازه مانیتور صفحهتا حداکثر خطوط نوشته 132روی کاراکتر

معموال ) (.120تا 80شوند

• READ*, A,B,C

اعشاری • عدد سه داد خواهد اجازه دستور اینو شود تایپ کلید صفحه از دیگری از پس یکی

کلید فشار از با ENTERپس متغیرهایی به.A,B,Cنامهای شود داده اختصاص

•: اعداد نوشتن5 4 3فاصله •

•3 ENTER

•4 ENTER

•5 ENTER

بر • را متغیرها دهد می اجازه زیر تکمیلی دستور: کرد مشاهده مانیتور صفحه

• PRINT*,A,B,C

کند • می ایجاب فوق دستور دو در ستاره عالمتبر نوشتن یا کلید صفحه طریق از خواندن که

. باشد مانیتور صفحه

ساده برنامه یک

• ! My first Fortran 90 program!• ! Greetings!

• CHARACTER NAME*20

• PRINT*, 'What is your name?'• READ*, NAME• PRINT*, 'Hi, ', NAME• END

برنامه نگارش معمول روشتشکیل • دستور خط تعدادی از فرترن برنامه هر

و متغیر تعریف دستورات شامل که شده . کلمه با برنامه هر باشد می اجرایی دستورات

END . یابد می خاتمه

• PROGRAM FIRST

• فرترن مختلف دستورات

• END PROGRAM FIRST

فرترن در استفاده مورد کاراکترهای

9تا 0ارقام 1.

انگليسي 2. كوچ) Zتا Aحروف و ک(بزرگ

فاصله 3. “_“ خط

زير کاراکترهای 4. :جدول

نویسی برنامه در ریاضی عبارات

عملگر کارآیی

** توان

* ضرب

/ تقسیم

+ مثبت عالمت یا جمع

- منفی عالمت یا تفریق

دیگر برنامه یک• according to the formula• A)t(=174.6)t-1981.2(3

• • PROGRAM AIDS• ! Calculates number of accumulated AIDS cases in USA• INTEGER T ! year • REAL A ! number of cases • • READ*, T • A = 174.6 * )T - 1981.2( ** 3 • PRINT*, 'Accumulated AIDS cases in US by year', T, ':', A• END PROGRAM AIDS•

ریاضی عملگرهای اولویت

می • هست پرانتز داخل آنچه با اولویت هموارهباشد.

توان•ضرب•تقسیم•جمع•منها•

مثال

• 4+3*2-6/2=7

• )4+3(*2-6/2=11

• )4+3*2-6(/2=2

• ))4+3(*2-6(/2=4

INTEGER & REAL

• 2+2=4 or 4.

• 1/2= 0

• 1./2= 0.5

ویژه ! & ;کاراکترهای

سعی • برنامه آنچه به راجع اطالعاتی تواند می نویسنده “!” . کمک به کار این کند ذکر دارد آن به دستیابی در

(EXCLAMATION POINT) توضیحات و شود می انجام. آید می تعجب عالمت از پس

این • در شوند می بیشتر خط یک از دستورات گاهی & از استفاده (AMPERSAND)حالت خط انتهای در

. شود میدستور • یک طول یا 2640حداکثر است 40کاراکتر خط

. شود می نیز خالی جاهای شامل کهحدود • دستور 100با هر برای خط هر روی بر کاراکتر

اتالف کوتاه دستورات به خط یک تمام اختصاصخط. یک در را دستور چند توان می بنابراین فضاست

( - ویرگول نقطه بوسیله و داد .;قرار کرد( جدا یکدیگر از

مثال

• PROGRAM NUMBERS! This program read 3 real numbers and ! prints out them

• REAL A,B,&• C

• READ*,A,B,C; PRINT*,A,B,C• END

مثال

PROGRAM very simple

! This program read 6 real numbers in sets ! of 3 and prints out the sets in reserve ! order

Real one,two,three,four,five,six

READ*,one,two,three; READ*,four,five,six

PRINT*,six,five,four,three,two,one

END program very simple

مثال• PROGRAM very_simple

• ! This program read 6 real numbers in sets • ! of 3 and prints out the sets in reserve • ! order

• INTEGER one,two,three,four,five,six

• READ*,one,two,three; READ*,four,five,six

• PRINT*,six,five,four,three,two,one

• STOP

• END

قرارداد

شوند • تایپ بزرگ حروف با دستورات تمامفرترن • در اجرایی دستور که عباراتی تمام

. شوند تایپ کوچک حروف با نیستندمناسب • اعداد تا شود اعالن کاربر به است بهتر

. کند تایپ را

مثال• Program very_simple• ! This program read 6 real numbers in sets • ! of 3 and prints out the sets in reserve • ! order

• INTEGER one,two,three,four,five,six• PRINT*,"lotfan 2 serie 3 taii adad vared konid"

• READ*,one,two,three; Read*,four,five,six

• PRINT*,six,five,four,three,two,one• STOP

• END

دالر1000سرمایه: 0.09یا % 9سود:

• PROGRAM MONEY• ! Calculates balance after interest compounded• REAL BALANCE, INTEREST, RATE • • BALANCE = 1000 • RATE = 0.09 • INTEREST = RATE * BALANCE • BALANCE = BALANCE + INTEREST • PRINT*, 'New balance:', BALANCE• END PROGRAM MONEY

• PROGRAM Arith

• REAL A, B

• PRINT*, "Enter A and B:"

• READ*, A, B

• PRINT*, "Sum: ", A + B

• PRINT*, "Difference: ", A - B

• PRINT*, "Product: ", A * B

• PRINT*, "Quotient: ", A / B

• END PROGRAM Arith

تمرین

نامها • از فرترن کدامیک نیستند؟ 90در مجاز.1POLTERGEIST.27UP.3R2D2.4PH.D..5A/B/C.6SQRT.7BSC.8F)X(

می • چگونه است؟ اشتباه چیز چه زیر برنامه درکرد؟ تصحیح آنرا توان

• PROGRAM TEST

• READ*,A,B,C

• PRINT*,A,B,C,D

• STOP

• END

شده تصحیح برنامه

• PROGRAM TEST

• READ*,A,B,C

• PRINT*,A,B,C ! hazf D

• STOP

• END

مثال

• The energy stored on a condenser is,

E=CV2/2

where C is the capacitance and V is the potential difference. Write a program to compute the energy for some sample values of C and V.

• PROGRAM Energy

• REAL C, E, V

• READ*, C, V

• E = C * V ** 2 / 2

• PRINT*, "Stored energy:", E

• END PROGRAM Energy

سوال؟