كارگاه آموزشي

مهارتهاي تدوين و انتشار مقاله هاي و پژوهشي علمي

مدرس: دكتر يزدان منصوريان دانشگاه خوارزمييات علميعضو ه

E-mail: mansourian@tmu.ac.ir URL:http://y.mansourian.googlepages.com /

Weblog: http://invisibleweblog.blogspot.com

سر فصل مطالب،معرفي اصول و مهارتهاي الزم براي نگارش علمي،مروري بر موانع نگارش و چگونگي غلبه بر اين موانع،معرفي روشهاي تدوين ساختار مقاله هاي علمي تبيين چگونگي کسب عادت به نوشتن جهت تقويت

مهارتهاي نگارشي، آموزش مهارت درايجاد پيوندهاي الزم بين اطالعات

برگرفته از منابع اطالعاتي با دانسته هاي قبلي خود، چگونگي بکار گيري و استفاده بهينه از اطالعات به دست

آمده براي انجام مقصود موردنظر؛... ادامه

ادامه سرفصل مطالب اطالع از مالحظات قانوني, اقتصادي و اجتماعي مربوط

به استفاده و دسترسي به اطالعات ) مثل حقوق مولف, شيوه استناد دهي و موارد مشابه(،

مرور شيوه هاي صحيح استناد دهي به منابع علميرسمي و غير رسمي،

آشنايي با ابزارهاي پژوهشي اصلي از جمله چکيده نامهها، نمايه ها و اصطالحنامه ها،

انجام تمرين براي آشنايي با روشهاي موثر انجام مکاتبهبا مجله هاي علمي بين المللي،

چگونگي پاسخگويي به نظرات داوران

که به آنها استناد مي ييپژوهشهاشود

انگيزه هاي نوشتننوشتن به قصد آموختننوشتن به قصد بررسي موضوع تحقيقنوشتن به قصد مستند سازينوشتن به قصد گزارش دهينوشتن به قصد متقاعد کردن ديگران

ادامه انگيزه هاي نوvشتنسهيم کردن ديگران در انديشه ها و آرا خويشتبديل دانش شخصي به دانش اجتماعيتملک يا شخصي کردن دانشتنازع بقا در محيط دانشگاهي و پژوهشي و زنده بمان“ ”بنويسشعار Publish or Perish

1385حري

موانع نگارش)فرصت و فراغت الزم براي نوشتن را ندارم )کمبود وقت و گرفتاريهاي زندگي در محل کارم امکان و فضاي الزم براي نوشتن مهيا نيست )کمبود فرصت و فضا براي

نوشتن()رفت شغلي و حرفه اي ندارم )فقدان انگيزه براي ارتقاءvانگيزه اي براي پيش)ساير مسئوليتهايم مثل تدريس در کالس برايم اولويت دارد )عدم الويت نوشتن )ترجيح ميدهم بجاي نوشتن آثار ديگران را بخوانم )اولويت خواندن بر نوشتن)ترجيح مي دهم اوقات فراغتم را به کارهاي ديگري اختصاص دهم )عدم عالقه به نوشتن( درونگرايي و عدم عالقه به مطالب زيادي براي خودم مي نويسم اما نه به نيت انتشار آنها

(ارتباط بي اعتمادي به اثرگذاري نشر چه اهميتي دارد، هيچ کس نوشته هاي ما را نمي خواند(

انديشه( عدم وجود اعتماد به نفس در ترس از عدم پذيرش مقاله مرا از نوشتن باز مي دارد(

نوشتن()من اصالً قادر نيستم به خوبي بنويسم )عدم برخورداري از مهارتهاي نگارش

روشهاي غلبه بر موانع نگارش،استفاده کنيد vاز فرصتهاي کوتاه نوشتن،نگارش و ويرايش را همزمان انجام ندهيد،است vبه خاطر داشته باشيد نگارش فرايندي غير خطي،تدvهمزمان اتفاق مي اف vو انديشيدن vنوشتن،ا بهترين مقاله شما باشدvمقاله شم vقرار نيست نخستين،نگارش آزاد را امتحان کنيد vتکنيک،براي خود درست کنيد vوبالگي.آثار موفق را بخوانيد و از شيوه نگارش آنها الهام بگيريد

اصول نگارش مقاله علمي

اصول نگارش در هر رشته متفاوت استزبان نگارش و ساختارها متفاوت استچگونگي ارائه بحثها متفاوت استشيوه استنادها متفاوت است.....

اجزاء معمول در مقاله هاي علمي

)عنوان )معموال منعکس کننده مندرجات مقاله و حاوي کليدواژه هانام، نشاني، درجه تحصيلي، محل کار و سمت نويسنده/نويسندگان)چکيده )معموال چکيده راهنما يا چکيده ساختار يافته)کليدواژه ها )جهت افزايش دسترس پذيري مقاله در هنگام جستجو)مقدمه )زمينه سازي براي آغاز بحث اصلي و معرفي مقدماتي پزوهش بيان مسئله )اشاره به مشکلي که زمينه ساز اجراي پژوهش شده

است(تبيين هدف/ اهداف پژوهشپرسش/ پرسشهاي پژوهش و گاهي فرضيه/ فرضيه هاي پژوهشپيشينه پژوهش، مرور نوشتارها و تشريح مباني نظري مرتبط با موضوع معرفي پروژه تحقيقاتي، تبيين ضرورت اجرا و ويژگيهاي متمايز کننده

آن... ادامه

ادامه اجزاء معمول در مقاله هاي علمي

تشريح روش شناسي مورد استفاده و تبيين رويکرد مقالهابزار گردآوري داده ها، روش نمونه گيري و ابزار تحليل داده هاو مشخصات نمونه گرفته شده از آن vتوصيف ويژگيهاي جامعه پژوهشvتبيين محدوده و محدوديتهاي پژوهش)ليلي )معموال همراه با جدول و نمودارvارائه يافته هاي توصيفي و تح)و تامين هدف vهاي پژوهشvبحث و نتيجه گيري )پاسخگويي به پرسشپيشنهادهايي براي پژوهشهاي بعديv/نهادvپيش تقدير و تشکر )ذکر نام افراد يا موسساتي که در مقاله مشارکت داشته

اند(منابع مورد استفاده و گاهي ذکر منابعي براي مطالعه بيشتر)پيوستها )مثل واژه نامه تخصصي، متن پرسشنامه يا معرفي نويسندگان

ويژگيهاي يک مقاله علمي خوب( برخورداري از ساختار علميC4)( اصالتOriginality)( برخورداري از تفکر انتقاديCritical Thinking)( مشارکت در دانشContribution to

Knowledge)بيان ايده هاي نوکاربرد پذيريارائه نتايج قابل ادامه در پژوهشهاي بعدي

انواع مقاله هاي علميمقاله هاي مروريمقاله هاي پژوهشينقد و بررسيمطالعه مورديگزارش پيشرفت کارمقاله هاي مفهومي

Review Papers Research Papers Book Review Case Studies Reports Work-in-progress Reports Conceptual Papers

انگيزه نگارش گزارشهاي پيشرفت کار

اطالع رساني قانع کردنبازخورد گرفتنگزارش کردنطرح پرسش...

• To Inform• To Persuade• To Get Feedback• To Report• To Raise Questions

معني پيشرفت در پروژه رسيدن به نتيجه اي مشخص )خوب، بد، اوليه، غير

منتظره ...(توانايي در تفسير يک نتيجهرسيدن به اهداف از پيش تعيين شدهکسب اطمينان در يک حوزه پژوهشي)تکميل بخش مشخصي از کار )حتي بخشي جزئييادگيري تکنيک/تکنيکهاي جديدرسيدن به درک بهتري از يک موضوع

SMART تکنيک SMART = Specific, Measurable,

Achievable, Realistic and Time-scaled

SMART = Simple, Meaningful, Articulate, Responsible, Towards what you want

تکنيک نگارش آزادبه عنوان مقدمه اي بر نوشته اصليروشي براي غربال موضوعاستفاده از فرصتهاي کوتاه نوشتنايجاد عادت به نوشتنکسب مهارت در نوشتنپرهيز از ويرايش زود هنگاماعتماد به نفس vافزايشتعيين موانع و يافتن راهکارها

تدوين برنامه زماني براي نگارشويرايش طرح اوليهگردآوري فهرست منابع مرتبطخالصه کردن و يادداشت برداري از منابعتدوين پرسشهاي پژوهش و اهداف آن)تععين مهلت براي اتمام کار )کامال ضروري

چگوvنگي ايجاد عادت به نوشتن نگارش درباره آنچه مي خوانيد و پيوند آن با آنچه

که انجام مي دهيداولويت بندي نگارشاختصاص زماني خاصي به نوشتننوشتن همزمان با خواندنعدم همزماني نگارش و ويرايش!تعيين پاداش براي نوشتن و تنبيه براي ننوشتن

فرصتهاي موجود در نگارش زبان انگليسي

در نگارش علمي به زبان انگليسي اصل بر ساده نويسي است و ايناصل پذيرفته شده به نويسندگان غير انگليسي زبان کمک مي کند

مطالب خود را به راحتي به رشته تحرير درآورند،،تاکيد بر تدوين جمالت کوتاه و پرهيز از جمالت طوالني است هر حوزه روش vمطالعه مقاله هاي منتشر شده توسط صاحب نظران

خوبي براي آموختن شيوه نگارش است. انگليسي زباني غني از نظر لغوي به شمار مي رود و دايره لغات vزبان

موجود در آن بسيار گسترده است..اين زبان در پذيرش لغات جديد و ايجاد لغات تازه انعطاف پذير است کاربرد گسترده اين زبان در کشورهاي مختلف دنيا باعث شده که

امروزه بسياري از افرادي که توليدات علمي خود را به اين زبان منتشر مي کند رو به فزوني باشد.

چالشهاي زبان انگليسي در نگارش علمي

ترجمه تحت اللفظي از فارسي به انگليسي بدون در نظرگرفتن تفاوتهاي ساختاري اين دو زبان معموال نتيجه

مناسبي در بر ندارد. گاهي ترجمه تحت اللفظي مي تواند براي خواننده

انگليسي زبان بي معني يا گمراه کننده باشد. معموال کلمه هاي مترادف معاني متفاوتي در زمينه هاي

گوناگون دارند و عدم آشنايي با اين تفاوتها مشکالت بزرگي ايجاد مي کند.

عدم رعايت يکدستي و ادغام زبان نوشتاري و گفتاري ازچالشهايي است که به مقاالت علمي آسيب جدي مي زند.

روشهاي بيان اصالت يک پژوهشاجراي تحقيقي که قبال انجام نشده استبيان يک ايده تازه به نحوي که قبال انجام نشدهي ديگران از زاويه اي نوvج از ايده هاvاستنتاانجام يک تحقيق در يک کشور براي اولين باراستفاده از تکنيکهاي موجود براي منظوري تازهگذر از مرزهاي روش شناسي رشته خودمشارکت در دانشر اصيل ديگرvاستمرار يک کا

پنج نکته کليدي قبل از ارسال مقاله به مجله

بررسي سطح و ضريب تاثير مجله موردنظر بر اساس فهرستهاي موجود از جمله

فهرست آي آس آي رعايت دقيق قواعد نگارش و مراحل

ارسال مقاله بر اساس دستور العمل منتشر شده توسط مجله

آشنايي با روش و فرايند داوري مقاله درمجله مورد نظر

دقت در نظرات داوران و تدوين پاسخمناسب به نظر آنان دررفع نقايص مقاله و

نه توجيه آنچه وجود دارد آشنايي با چگونگي ارسال دوباره متن

اصالح شده

معرفي ISIموسسه

توسط دکتر يوجين گارفيلد 1960تاريخچه: در سال سال 47تاسيس شد. اساس کار اين موسسه طي

بوده است.تحليل استناديگذشته بر علم 15000اهميت علمي: از ميان مجله هاي علمي جهان

مجله توسط اين موسسه شناسايي و فهرست آنها تهيه شده است.

روش کار: ميزان استناد به مقاالت مجله ها که مبناي را ISI هر مجله مي باشد اساس کار ضريب تاثيرتعيين

تشکيل مي دهد.

Institute for Scientific Information

پاسخگويي به داوران.به نظرات داوران با خوش بيني نگاه کنيد بالفاصله پس از دريافت نتيجه داوري به آن پاسخ ندهيد و چند روزي صبر

کنيد. اصالحات در vبراي سهولت فرايند انتشار و كمك به سر دبير در تشخيص

فايلي جداگانه و به تفكيك به نظرات هر يک از داوران پاسخ دهيد. عالوه بر آن در نسخه ويرايش شده نيز تغييرات اعمال شده را به نحوي

مشخص کنيد. در اغلب موارد داوران خواستار تغييرات جزيي در مقاله هستند، اما گاهي نيز

تغييراتي كلي را توصيه ميكنند. اگر اين اصالحات جزيي باشد سردبير نسخه ويرايش شده را با متن اوليه

تطبيق مي دهد و دوباره آن را براي داور ارسال نخواهد کرد. اگر تغييرات اساسي و كلي بوده باشد سردبير متن جديد را دوباره براي داور

جهت بررسي مجدد ارسال مي كند.

منابع( .چگونه مقاله علمي بنويسيم و آنرا به چاپ 1381ابوالحسني، محسن .)

v.برسانيم. تهران: انستيتو پاستور ايران( .آيين نگارش فارسي. اصفهان: انتشارات 1382ادريسي، محمد حسن .)

اردکان. ( .رحمت الله v،مهري و فتاحي v، راهنماي نگارش مرور 1384پريرخ .)

v.نوشتارها و پيشينه پژوهش. تهران: نشر کتابدار( شيوه هاي استناد در نگارشهاي 1385حّري، عباس و شاهبداغي، اعظم .)

علمي: رهنمودهاي بين المللي. تهران: دانشگاه تهران.( .آيين نگارش علمي تهران: نهاد کتابخانه هاي 1385حّري، عباس )

عمومي کشور.( .نگارش و ويرايش. چاپ نهم. تهران: سمت.1387سميعي، احمد .)

ادامه منابع( .دستنامه واژه پردازي فارسي و التين. تهران: نشر کتابدار.1386شهبازي، رحيم .)( .راهنماي پژوهش و اصول علمي مقاله نويسي. مشهد: 1382طوسي، بهرام .)

نشر تابران. ( .آيين نگارش مقاله علمي- پژوهشي. تهران: سخن.1385فتوحي، محمود .)( .مقاله نويسي در مطبوعات. تهران: دانشگاه عالمه 1383قندي، حسين .)

طباطبايي.( .چگونه تحقيق کنيم: راهنماي جامع تحقيق، نگارش و دفاع 1379کاظمي، عباس .)

از پايان نامه هاي کارشناسي ارشد و دکترا. تهران: دانشگاه امام حسين )ع(.( .چکيده ساختاري و نقش آن در فشرده سازي اطالعات. 1384مختاري، حيدر .)

. 73-79. ص. 4، ش 16فصلنامه کتاب. دوره ( مقاله نويسي علمي: اصول و روشها. تهران: نشر 1388منصوريان، يزدان .)

کتابدار )زيرچاپ(

ادامه منابع Albert, T. (2000). Winning the Publication Game: How to Write a Scientific Paper

without Neglecting your Patient, 2nd edition. Abingdon: Radcliffe.

Birjandi, Parviz, Alavi, Mohammad, Salmani Nodoushan, Mohammad Ali. (2007).

Advanced Writing. Tehran, Zabankadeh.

Day, A. (1996). How to Get Research Published in Journals, Aldershot: Gower.

Huff, A. S. (1999). Writing for Scholarly Publication. London: Sage.

Karls, J. B. and Szymanski, R. (1990). The Writer's Handbook: A Guide to the

Essentials of Good Writing. Lincolnwood, Illinois, National Textbook Company.

ادامه منابع Murray, R. (2007). Writing for Academic Journals. Maidenhead, Open

University Press.

Swales, J.M. and Feak, C.B. (1994). Academic Writing for Graduate

Students: Essential Tasks and Skills. Ann Arbour, MI: University of

Michigan

White, Nancy. (2001). Writing Power. New York, Simon & Schuster.

The Writer's Handbook (2007). Writing Center of the University of

Wisconsin at Madison at http://www.wisc.edu/writing/Handbook/index.html