تحلیل و تاحدودی توسعه یک مقاله

در زمینه استراتژی و سناریو نویسی

مدیریت استراتژیکدرس :جناب آقای دکترحجاریان: استاد

بهنام فرهادزارع دانشجو: 1392 سال تحصیلی :

بخش اول : خالصه مقاله

عنوان مقاله )انگلیسی(

CONSTRUCTING A KNOWLEDGE-BASED SYSTEM TO AID SCENARIO-BASED STRATEGIC PLANNING: AN APPLICATION TO THE EUROPEAN AIRLINE INDUSTRY

عنوان مقاله )فارسی( ساخت یک سیستم برپایه دانش به کمک برنامه ریزی استراتژی مبتنی بر سناریو : استفاده در صنعت هوایی اروپا

نویسندگان FIONA DAVIES, a* LUIZ MOUTINHOb AND GRAEME HUTCHESONc

اطالعات چاپ INTELLIGENT SYSTEMS IN AKCBCSO IUNN STCINENGA, FRIINOA-BNACSEE DA NSDT RMAATNEGAIGCE MPLEANNTNING 61Intel. Sys. Acc. Fin. Mgmt. 13, 61–79 (2005)Published online in Wiley Inter Science (www.interscience.wiley.com). DOI: 10.1002/isaf.257

کلمات کلیدی )انگلیسی(

KNOWLEDGE BASED SYSTEM (KBS)- Scenario- Outsourcing- Strategic Management

کلمات کلیدی )فارسی(

سیستم مبتنی بر دانش- سناریو- برون سپاری- مدیریت استراتژیک

شناسه مقاله

موضوع مورد بررسی و ادبیات آن

، امروزه تغییرات سریع بازار و محیط تکنولوژی حاضـرچالش های زیادی را برای مدیران به همراه دارد که می تواند این تغییرات بر روش های مدیریت استراتژیک موثر باشند. با

این وجود هنوز مدیران تمایل دارند در شرایط سخت و پیچیده از راه حل های قدیمی و تجربه شده ی خود استفاده کنند. در این مقاله سعی شده بمنظور ایجاد استراتژی های

نوآورانه و موثرتر ، تکنیکهایی را به مدیران بیآموزند تا اعتماد به نفس الزم برای اخذ تصمیمات جدید را پیدا کنند. بدین

منظور از تکنیک برنامه ریزی سناریو استفاده شده تا خروجی های بدست آمده با هم مقایسه شوند و ارزش آنها در قالب

( سنجیده شود. KBSیک سیستم مبتنی بر دانش )

موضوع مورد بررسی و ادبیات آن

در این مقاله پنج موضوع در مرور ادبیات بحث شده که برای آشنایی با فضای بحث ، بطور اجمالی به آنها

اشاره می شود.

)تغییر بازار و محیط ناپایدار الف )برنامه ریزی سناریو ب )کا بی اس ج(KBS ) در بازاریابی و برنامه ریزی

سناریو ) صنعت هواپیمایی اروپا د )کوچک سازی و برون سپاری ه

روش تحقیق مقاله )متدولوژی ( و تعریف مسئله

این مقاله کار را بر مبنایES .پیش می برد ES متشکل از قواعدی بر مبنای قوانین تصمیم گیری است که با استفاده از مجموعه ای از سناریو ها ی

مبتنی بر صنعت خطوط هواپیمایی اروپا بدست آمده است. .داده های مربوطه از طریق پرسشنامه های مختلف جمع آوری شده است

۱۹۹۸این داده ها در طی جلسه های آموزشی انجام شده ، در بین سال های در مــدرسه تابستانی اروپایی برای مدیریت پیشرفت به دست ۲۰۰۱تا

آمده است. همه ی شرکت کنندگان از نمایندگان و مدیران تمرینی در شرکت ها ی بزرگ بودند.

سناریو های ساخته شده شامل تعدادی از ابعاد زیست محیطی و رقابتی شناسایی شد که بعد ها به دنبال ۱۹۹۸ عامل در سال ۳۷است. لیستی از

عدد افزایش یافت. هر عمل تعریف شد و ۴۰پیشنهادات عامالن به توضیحی برای آن در نظر گرفته شد.

:برخی از از این عامل ها شامل موارد زیر بودند1موافقت 4- کیفیت تامین کنندگان 3- هزینه های متغیر 2- هزینه های ثابت -

نامه های هم کاری با تامین کنندگان گروه ها به تمام عوامل معرفی شدند. در سناریو ها این عامالن اجازه

داشتند تا به عنوان سه ارزش مختلف فرض شوند. آنها ممکن است افزایش یابند ، به همان اندازه باقی بمانند و یا کاهش پیدا کنند.

روش تحقیق مقاله )متدولوژی ( و تعریف مسئله

سناریو ها به عنوان مجموعه ای از شرایط تعریف شده برای تصمیمگیری در عملیات ها می باشند. هر سناریو براساس پنج عامل طراحی

می ESشده است که باعث بهبود برخی کنترل ها بر عوامل خاص شود.

نمونه ای از سناریوها در پائین آورده شده است که پیش بینی عامل در آینده تغییر می کند: ۵می کند چگونه

.اهمیت فن آوری اطالعات به احتمال زیاد رو به افزایش است .اهمیت سرعت ریسک به احتمال زیاد رو به افزایش است .منابع موجود و در دسترس به احتمال زیاد رو به کاهش خواهد بود .اهمیت مکانیزم های ارتباطی به احتمال زیاد رو به افزایش است .اهمیت به حد اکثر رساندن ارزش زنجیره ها رو به افزایش است

روش تحقیق مقاله )متدولوژی ( و تعریف مسئله

عامالن موظف اند توصیه ها و پاسخ هایی مبتنی بر اینشرایط ، تهیه و ارائه دهند.

برای مثال توصیه های ارائه شده ،در مورد سناریو باالممکن است این گونه باشد:

استفاده از استراتژی برون سپاری مبتنی بر فنآوریاطالعات

سرمایه گذاری در فنآوری و اتوماسیون : با دالیلی برای این اقدام که احتماال در آینده تاکید برروی تکنولوژی و نیز افزایش

ریسک برای به حد اکثر رساندن زنـجیره ارزش هاست. عامالن به گروهایی تقسیم می شوند و با دستور

العمل های زیر در مورد چگونگی تکمیل سناریو مهیا می گردند.

تحلیل و تفسیر نتایج

قانون مربوط به ۹۹در این مقاله تحلیل نهایی برای ES در نظر گرفته شده است. این قوانین شامل توصیه برای کوچک

سازی یا برون سپاری به منظور آشکار ساختن شرایط بازار و مقایسه با شرایطی که به طور سنتی منجر به کوچک سازی

است ، می شوند. همچنین در ادامه ، ارزیابی راه حل های پیشنهاد شده تحت این شرایط ، نشان خواهد داد که تا چه

اندازه روش برنامه ریزی سناریو در تشویق خالقانه موثر بوده است.

جزئیات فاکتورهایی که اغلب در سناریو سازی مورد 1پیوست قانون ، به ۹۹استفاده قرار می گیرد را نشان می دهد که از

توصیه ی آن کوچک سازی یا ۴۵طور کلی یا به شکل خـاص نشان دهنده ی عوامل اصلی 2برون سپاری است. پیوست

مسبب چنین توصیه هایی است.

تحلیل و تفسیر نتایج

کوچک سازی یا برون سپاری می تواند بعنوان یکپاسخ به یک محیط ناپایدار و رقابتی بعنوان اقدام

برای بهبود ساختار هزینه و در نتیجه سودآوری شرکت و یا بعنوان راه حل مقابله با کمبود کارکنان ماهر و یا منابع مورد نیاز باشد. بررسی دالیل داده شده درمورد

کوچک سازی یا برونسپاری نشان دهنده ی برخی تمایالت به قبول تفکرسنتی است که این

تمایالت ، ساختارهزینه ی خطوط هوایی را بهبود می بخشید. برای مثال نیاز به کوچک سازی برای

بهبودخالقیت و بهره وری ، به دسـت آوردن مزیت های رقابتی ، کاهش هزینه های ثابت ، هزینه های متغیر ،

هزینه های پایه وجود دارد.

یافته های تحقیق و جمع بندی

یافته های بدست آمده شامل چهار قسمت می شود :

)پیاده سازی برای صنعت خطوط هواپیمایی الف )پیامد ها برای شرکت ها با توجه به استفاده از ب

برنامه ریزی سناریو )قابلیت اطمینان و اعتبارج )مفاهیم مدیریتید

بخش دوم : تحلیل مقاله

در بحث هایی که مطرح شد ، شاخص های مختلفی برای ایجاد انگیزه وجسارت در گرفتن تصمیم گیری های خالقانه مطرح گردید.

در چنین شرایطی ، گاه تجربیات گذشته اثرات مثبت ولی کوتاه مدت را بههمراه دارد ، اما بطور مستمر و دائمی نمی توان به آنها تکیه کرد. لذا

بدنیال راهی برای تغییر این تفکر غلط در بین مدیران هستیم. یکی از موثرترین راه های پیش رو ، استفاده از تکنیک سناریو نویسی

است. درواقع سناریوهای مختلف ، استراتژی کلی را مشخص می کند. برای طراحی سناریو مناسب الزم است به چند سوال پاسخ دهیم :

نیروهای پیشران کدامند؟احساس شما نسبت به عدم قطعیت چیست؟چه چیزی اجتناب ناپذیر است؟کدام سناریو ها محتمل است؟ این سواالت به تفکرات مدیر جهت می دهد. پس از طراحی سناریوهای

مختلف ، می توان آینده پیش رو را پیش بینی کنیم و چالش های محتمل را بسنجیم.

تحلیل مقاله

در این حالت مدیر تفکرات گذشته خود را بر سازمان تحمیل نمیکند و درصورت مواجه با مشکل ، از سریعترین راه استفاده نمی

کند. وی اعتماد به نفس کافی را با تکیه بر سناریوهای طراحی شده بدست آورده است. مدیری که بحث سناریو نویسی را بطور جدی

دنبال کرده باشد ، در چنین شرایطی به سناریوهای مختلف خود رجوع می کند و با فراغ بال راه حل مناسب را بر می گزیند.

، سازمانی که روحیه ی سناریو نویسی در آن جاری باشد طبیعتاگرایش مناسبی به سمت برنامه ریزی استراتژیک دارد. در این مقاله

تحقیق را برروی صنایع هوایی اروپا متمرکز کرده بود. طبیعتا با گستردگی روابط در دنیای امروز ، صنعت حمل و نقل هوایی از

مهمترین صنایع روز دنیا محسوب می شود. از طرف دیگر ناامنی های داخلی و بین المللی که بصورت یک فاکتورجدا ناپذیر از اینگونه

صنایع درآمده است ، همواره اینگونه حمل و نقل ها را با چالش روبرو کرده است.

درواقع سناریو نویسی و برنامه ریزی استراتژیک کمک می کندچالش های پیش روی صنعت حمل و نقل هوایی و سایر صنایع ، به

ورشکستکی و نابودی این صنایع منجر نشود.

تحلیل مقاله در ایران هنوز استفاده از برنامه ریزی استراتژی جایگاه خود را پیدا

نکرده و اغلب مدیران این برنامه ریزی را هدر دادن منابع و تشریفاتی می دانند. البته نباید این حقیقت را انکار کرد که هنوز مراکز معتبر و متخصص که بتوانند برنامه ای دقیق و منطبق با

نیازهای هر سازمان طراحی کنند بسیار کم است. لذا برخی سازمانهای دولتی با واگذاری کار به افراد بی تجربه و غیر متخصص ،

برنامه ای ناکارآ و غیر مفید را دریافت می کنند که عمال برای رفع رجوع کردن بخشنامه های باالسری در زمینه ی اجرای اینگونه برنامه

ها کاربرد دارد. از طرفی بسیار از سازمان ها و شرکت های خصوصی با واگذاری کار به افراد غیرمتخصص ، برنامه های

غیرکاربردی دریافت کرده اند که همین امر موجب دلزدگی سازمان ها نسبت به استراتژی شده است.

این تفکر منفی در بدنه ی صنعتی کشور ، موجب شده بسیاری ازسازمان ها در مواجه با چالش های گوناگون که برخی از آنها باتوجه

به شرایط کشور ایران شدت نیز یافته است ، به راحتی از صحنه رقابت حذف شوند و دچار رکود شدید گردند. اما سازمان ها و

شرکت هایی که بدرستی نیاز خود به وجود یک برنامه ریزی استراتژیک را دریافته اند ، این عنصر حیاتی را اجرا کرده و از فواید

آن بهره مند شده اند.

بخش سوم : چند پیشنهاد توسعه و تا حدودی توسعه مقاله

این مقاله دامنه ی گسترده ای از موارد کاربردی را شامل میشود ، اما پیشنهادات من در مورد توسعه این طرح در کشور

ایران است . )بررسی جامع در مورد جزئیاتی که در سناریو نویسی الف

برای کشور ایران مورد استفاده است. )سناریو نویسی برای صنعت هوایی کشور ایران با توجه به ب

تحریم های پیش رو و اجرای یک طرح استراتژی جامع برای خروج از چالش های مختلف و اعتمادسازی داخلی

)مهمترین وکاربردی ترین پیشنهادی که بنظر می رسد ، ج بحث سناریوهای آینده انرژی درجهان است. این موضوع ابعاد گسترده ای به خود گرفته و تحقیقات مختلفی روی آن انجام

شده ) مانند کمپانی شل (. باتوجه به اینکه در ایران نیز کوشش های کمی در این زمینه صورت گرفته لذا بررسی این سناریوها در ایران موضوع جدید و کاربردی ای می باشد. در

ادامه تا حدودی به توسعه و گسترش این موضوع پرداخته می شود.

مطالعات انجام شده در ایران

دهTنش جهت این در سیسTتماتیکی اقTدام هنTوز است!

ایTه سTناریو تحلیTل عنTوان بTا درسTی هTای واحTد شTده تعریTف شTریف انTرژی دانشTکده در انTرژی

است.

دهTات آینTکده مطالعTه 2پژوهشTژال در این زمینTپروپ تعریTف انTرژی المللی بین مطالعTات موسسTه بTا

کرده است.

خنرانیTس حTد در شTده مطTرح هTای سTناریو بقیTه افراد مطرح در این حوزه بوده است.

جايگاه انرژي هاي نو و تجديدپذير در سبد انرژي كشور در افق 1404چشم انداز

د نيازمـن اه رـف زايش ـسطح اـف اعي و اجتـم پيـشرفت و توـسعه اقتـصادي، رـشد

مـنابع ـكافي از حامل ـهاي اـنرژي مي باـشد. از ـطرف ديـگر ـبا مالحـظه آـمار اراـئه

در چـشم انداز ـشده توـسط ـسازمان ـمديريت و برناـمه رـيزي مـشاهده مي ـشود ـكه

ـسال آيـنده كـشور بخش عـمده اي از تولـيد ناـخالص داخلي كـشور از ـصادرات 20

ـسال 20بخش اـنرژي در چـشم انداز . ـلذا حامل ـهاي اـنرژي اولـيه ـتامين مي ـشود

و ـعدم تحـقق پيش بيني ـهاي انـجام ـشده در ـمورد آيـنده داراي جايـگاه وااليي اـست

بخش اـنرژي در چـشم انداز مي تواـند تحـقق آرمان ـهاي تـعيين ـشده در چـشم انداز

كشور را دچار مشكل و حتي غيرقابل حصول نمايد.

16

17

سناریوهای انرژی های تجدید پذیر برای ایران

رژي اـن بخش در ذير تجديدـپ و و ـن اي ـه رژي اـن نقش بررـسي جهت ، ـابـتـدا ـبر اـساس برنامه ريزي ـهاي ـسازمان ۱۴۰۴كـشور در ـاـفق ـساـل

و وـد موـج دـ روـن ه اداـم ناريويـ ـس دوـ كـشور،ـ امه ريـزي بـرـن ـو دـيريتـ ـم( ـده ـآـيـن اله ـس ـت بيـس دورـه رـاـي ـب ريع ـس ـد دوين 1384-1404ـرـش ـت )

ـشدهـ اـسـت.ـ ـسپـس ـميـزان ـعـرـضهـ، تقـاـضا، واـردات و ـصادراتـ حاـمل ـهاـي اـنرژي ـدرـ ـطول دـامـنه زـمـانيـ ـمذكورـ ـبر اـسـاس مـطالـعات انـجام ل وـضعيت ـ تحلـي ـا ـب اـست. ـسپس يين ـشدهـ تـع ـيروـ ـن ـدـر وزـاـرت ـده ـش

ـاـنرـژي كـشوـر ـبـهـ تفكـيكـ حاـمـل ـهاي ـاـنرـژيـ، جـايـگاهـ اـنرژي ـهاـي ـنو و ـ" نارـيوي ـس دو ـدرـ ـذير ودتـجديدـپ موـج ـد ـروـن هـ "اداـم ـو ريـع" ـس ـد " رـش

ـموـرد ـتحلـيـل ـو برـرـسي ـقـرار گـرفـتهـ ـو رـاهكارـهاي مناـسب دـر خـصوص بـهرـه ـگيـري ـاز ـاـنـرژي ـهاي ـنو و ـتـجديدـپـذيرـ ـبا ـهدف ـتاـمين اـنرژي ـمورد

ـنيازـ ـكشور اـز رـاهـ هاـي مـناـسب ـاـرائه شده اـست.

18

سناریوی ادامه روند موجود

پيش بيني ميزان توليد، تقاضا، صادرات و واردات انرژي در سناريوي ادامه روند موجود1404كشور تا سال

ميزان تقاضاي انرژي كشور در بخش هاي حامل هاي انرژي )نمودار مختلف به تفكيك

تجمعي(

19

سناریوی ادامه روند موجود

20

سناريوي رشد سريع

ا در نـظر ـگرفتن متغيرـهاي ـموثر د ر اين ـسناريو ـببـر سيسـتم انـرژي كشـور، مـيزان تقاضـا، توليـد، ــرژي كشــور در ــاي ان واردات و صــادرات حامل هــت. ــده اسـ ــيين شـ ــريع تعـ ــد سـ ــناريوي رشـ سـ

ارايــه شــده ۴مفروضــات اين ســناريو در جــدول .است

سناريوي رشد سريع

سناریوی رشد سریع

سهم ) درصد( حامل انرژی

9/2 گازوئیل

2/5 نفت سفید

10/82 بنزین

1/46 گاز مایع

5/69 نفت کوره

62/19 گاز طبیعی

8/1 برق

22

رشد تقاضای سالیانه تقاضای حامل انرژی در سناریوی رشد سریع1404در سال

رشد سالیانه حامل انرژی

1/81 گازوئیل

0/61 نفت سفید

4/5 بنزین

2/9 گاز مایع

3/8 نفت کوره

5/8 گاز طبیعی

5/2 برق

سهم هر یک از حامل های انرژی در سال در سناریوی رشد سریع1404

23

چالش های به کارگیری انرژی های تجدید پذیر در ایران

توســعه عرصــه بــه خصوصــي بخش ورود مشــكالت انرژي هاي تجديدپذير

وجود سوخت ارزان و يارانه اينبود يك برنامه جامع و مدون ملي

وجود مشكالت ساختاري كمـبود اعتـبارات ـمورد نـياز ـبراي انـجام طرح ـها و پروژه ـها و تخـصيص نداـشتن

كامل و به موقع آنها

مـحدود ـبودن مـشاوران و پيمان ـكاران و ـناظران ذي ـصالح در اين حوزه

مواـنع موـجود در جهت عـقد قراردادـهاي جدـيد ـبه علت ـرواـبط ـخاص ـبينـ المللي و نـبود دانـش و تكنوـلوژي روز

به دـليل تحريمـ هاي ـمختلف جهاـني و ...

24

راهكارها، راهبردها، قوانين و سياست هاي الزم براي توسعه انرژي هاي تجديدپذير

حوزه استراتژيك مطرح در توسعه انرژي هاي

تجديدپذير براي تسهيل تدوين يك چارچوب

عبارتند از: ابزارهاي مالي

ابزارهاي قانوني توسعه تكنولوژي و باال بردن آگاهي

ظرفيت سازي و آموزش.

 ابزارهاي ماليهدف اين بخش، توسعه به كارگيري انرژي هاي تجديدپذير پايدار از طريق ارائه ابزارهاي مالي مناسب است

ابزارهای قانونیهدف اين بخش در حقيقت توسعه، به كارگيري، نگهداري و بهبود مداوم يك سيستم قانوني مؤثر براي توسعه انرژي هاي تجديدپذير است

توسعه تكنولوژيهدف اين بخش ارتقا، غني سازي و توسعه تكنولوژي ها براي به كارگيري انرژي تجديدپذير پايدار است

افزايش آگاهي، ظرفيت سازي و آموزش هدف اين بخش ايجاد مكانيزم هايي در جهت افزايش آگاهي عمومي از فوايد و فرصت هاي انرژي تجديدپذير است

توسعه انرژي هاي تجديدپذير در كشور ابعاد اقتصادي و اجتماعي

با تشکر