การพยากรณ์�โรคไข้�เลื�อดออกในพ��นที่�� 7 จั�งหวั�ดภาคใต้�ต้อนบน ปี"

2556

กลุ่��มระบาดวิ�ทยาแลุ่ะข่�าวิกรองสำ�านั�กงานัป้�องก�นัควิบค�มโรคท�� 11 จั�งหวิ�ดนัครศร�ธรรมราช

1

ควิามสำ�าค�ญ

2

ควิามสำ�าค�ญ

• อ�ตราป้%วิยสำ&ง (ป้' 2553 = 279.9 ต�อแสำนัป้ระชากร)• แพร�กระจัาย• ผลุ่กระทบต�อเศรษฐก�จัแลุ่ะสำ�งคม (พ-.นัท��แหลุ่�งท�องเท��ยวิ)

3

วิ�ตถุ�ป้ระสำงค0

4

วิ�ตถุ�ป้ระสำงค0

1 เพ-�อคาดการณ์0จั�านัวินัผ&2ป้%วิยโรคไข่2เลุ่-อดออกในัพ-.นัท�� 7จั�งหวิ�ดภาคใต2ตอนับนั ป้' 2556

2. เพ-�อบอกป้6จัจั�ยเสำ��ยง กลุ่��มเสำ��ยง แลุ่ะพ-.นัท��เสำ��ยง ต�อการเก�ดโรคไข่2เลุ่-อดออก

3. เพ-�อเสำนัอแนัะแนัวิทางสำ�าหร�บหนั�วิยงานัท��เก��ยวิข่2อง เจั2าหนั2าสำาธารณ์สำ�ข่ แลุ่ะป้ระชาชนัในัการป้�องก�นัควิบค�มโรคไข่2เลุ่-อดออก

5

วิ�ธ�การศ7กษา

6

วิ�ธ�การศ7กษา (เช�งค�ณ์ภาพ)

การพยากรณ์�โรคเชิ$งค%ณ์ภาพ (Qualitative Forecasting)

• จั�านัวินัผ&2ป้%วิยโรคไข่2เลุ่-อดออกรวิม 3 รห�สำ รายงานั 506 แลุ่ะ 507

• Dengue fever (DF)

• Dengue hemorrhagic fever (DHF)

• Dengue shock syndrome (DSS)

• ในัพ-.นัท�� 7 จั�งหวิ�ดภาคใต2ตอนับนั ได2แก� จั�งหวิ�ดช�มพร ระนัอง สำ�ราษฎร0ธานั� นัครศร�ธรรมราช กระบ�� พ�งงา แลุ่ะภ&เก9ต ต�.งแต� พ.ศ.2536 - 2554

• ต�วิแป้รท��ศ7กษา ป้ระกอบด2วิยร&ป้แบบการเก�ดโรค การกระจัายข่องโรคตามลุ่�กษณ์ะบ�คคลุ่ เวิลุ่า แลุ่ะสำถุานัท�� วิ�เคราะห0ข่2อม&ลุ่ด2วิยสำถุ�ต�ร2อยลุ่ะ อ�ตรา

7

วิ�ธ�การศ7กษา (เช�งค�ณ์ภาพ)

การวั$เคราะห�พ��นที่��เสี่��ยงโรคไข้�เลื�อดออก(Risk Assessment)

1) การเก$ดโรคซ้ำ)�าซ้ำาก หมายถุ7ง อ�ตราป้%วิยในัรอบ 5 ป้'ท��ผ�านัมา จั�านัวินัป้'ท��ม�อ�ตราป้%วิยสำ&งกวิ�าค�า Median ข่องป้ระเทศอย�างนั2อย 2 ป้' โดยค�า Median ข่องป้ระเทศในัแต�ลุ่ะป้' =

Median ข่องอ�ตราป้%วิยชอง 76 จั�งหวิ�ดรายป้' รอบ 5 ป้'ท��ผ�านัมา

สำ&งกวิ�า Median 5 ป้' = 5

สำ&งกวิ�า Median 4 ป้' = 4

สำ&งกวิ�า Median 3 ป้' = 3

สำ&งกวิ�า Median 2 ป้' = 2

สำ&งกวิ�า Median 1 ป้' = 1

ไม�สำ&งกวิ�า Median = 0

8

วิ�ธ�การศ7กษา (เช�งค�ณ์ภาพ)

การวั$เคราะห�พ��นที่��เสี่��ยงโรคไข้�เลื�อดออก(Risk Assessment)

2 ) อ�ตราป้%วิยป้' 2554 ลุ่ดลุ่งต��ากวิ�าอ�ตราป้%วิยต��าสำ�ดในัรอบ 5 ป้' ท��ผ�านัมา ถุ2าต��ามากม�โอกาสำเก�ดการระบาดมาก

ต��ากวิ�า = 1

สำ&งกวิ�า = 0

3 ) อ�ตราป้%วิยป้' 2554 สำ&งกวิ�า Median ย2อนัหลุ่�ง 5 ป้' ข่องจั�งหวิ�ด แสำดงวิ�า ย�งม�การระบาดอย&�ป้'ถุ�ดไป้จัะม�โอกาสำนั2อยกวิ�า

สำ&งกวิ�า = 0

ต��ากวิ�า = 1

9

วิ�ธ�การศ7กษา (เช�งค�ณ์ภาพ)

การวั$เคราะห�พ��นที่��เสี่��ยงโรคไข้�เลื�อดออก(Risk Assessment)

4 ) ป้' 2554 ม�การแพร�ไป้ย�งพ-.นัท��อ�าเภอต�างๆ มาก (ม�จั�านัวินัต�าบลุ่/อ�าเภอท��ม�การระบาดมาก ) ให2คะแนันัร2อยลุ่ะข่องอ�าเภอท��ม�การระบาด < % 2679 3=

ร2อยลุ่ะข่องอ�าเภอท��ม�การระบาด > -2679 5201. % . % %2ร2อยลุ่ะข่องอ�าเภอท��ม�การระบาด > - 5201 6462. % . % %1ร2อยลุ่ะข่องอ�าเภอท��ม�การระบาด > 6462. % %0

5 ) เป้=นัจั�งหวิ�ดท��เป้=นัเข่ตอ�ตสำาหกรรม/ท�องเท��ยวิ ให2คะแนันั

จั�งหวิ�ดท��อย&�ในัเข่ตอ�ตสำาหกรรม/ท�องเท��ยวิ %1ไม�เป้=นัเข่ตอ�ตสำาหกรรม/ท�องเท��ยวิ %0

10

วิ�ธ�การศ7กษา (เช�งค�ณ์ภาพ)

การวั$เคราะห�พ��นที่��เสี่��ยงโรคไข้�เลื�อดออก(Risk Assessment)

การให2คะแนันั คะแนันัสำ&งสำ�ด 11 คะแนันั

ได2ระด�บคะแนันั - 02 คะแนันั ม�โอกาสำเสำ��ยงนั2อย

ได2ระด�บคะแนันั - 35 คะแนันั ม�โอกาสำเสำ��ยงป้านักลุ่างได2ระด�บคะแนันั - 67 คะแนันั ม�โอกาสำเสำ��ยงสำ&งได2ระด�บคะแนันั - 811 คะแนันั ม�โอกาสำเสำ��ยงสำ&งมาก/หร-อวิ�กฤต

11

วิ�ธ�การศ7กษา (เช�งป้ร�มาณ์)การพยากรณ์�โรคเชิ$งปีร$มาณ์ (Quantitative Forecasting)

•ใช2ข่2อม&ลุ่จั�านัวินัผ&2ป้%วิยโรคไข่2เลุ่-อดออก รวิมท�กป้ระเภท (DF, DHF แลุ่ะ DSS ) รายเด-อนัมกราคม ถุ7งธ�นัวิาคม ระหวิ�างป้' 2545 – 2554

•ใช2การวิ�เคราะห0อนั�กรมเวิลุ่า (Time series Analysis) โดยวิ�ธ� ARIMA (Autoregressive

Integrated Moving Average Model) โดยใช2โป้รแกรมคอมพ�วิเตอร0สำ�าเร9จัร&ป้ ร&ป้แบบท��ม�ฤด&กาลุ่ค-อ ARIMA(p,d,q)(P,D,Q)s โดยท��

p = ร&ป้แบบป้กต�ข่อง autoregressive เทอม

d = ค�าผลุ่ต�างป้กต�

q = ร&ป้แบบป้กต�ข่อง moving average เทอม

P = ร&ป้แบบฤด&กาลุ่ข่อง autoregressive เทอม

D = ค�าผลุ่ต�างฤด&กาลุ่ ณ์ คาบเวิลุ่า s

q = ร&ป้แบบฤด&กาลุ่ข่อง moving average เทอม

s = ช�วิงข่องฤด&กาลุ่

12

ผลุ่การพยากรณ์0

13

ผลุ่การพยากรณ์0โรค (เช�งค�ณ์ภาพ)อ�ต้ราปี+วัยโรคไข้�เลื�อดออก (รวัมที่%กรห�สี่ ) ในพ��นที่�� 7 จั�งหวั�ดภาคใต้�ต้อนบน ต้��งแต้-ปี" 2 536-2554

14

ผลุ่การพยากรณ์0โรค (เช�งค�ณ์ภาพ)

2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554

อ�ต้ราปี+วัยโรคไข้�เลื�อดออก(รวัมที่%กรห�สี่ ) ในพ��นที่�� 7 จั�งหวั�ดภาคใต้�ต้อนบน

จั)าแนกรายเด�อน ต้��งแต้-ปี" 2536-2554

15

ผลุ่การพยากรณ์0โรค (เช�งค�ณ์ภาพ)อ�ต้ราปี+วัยโรคไข้�เลื�อดออก(รวัมที่%กรห�สี่ ) ในพ��นที่�� 7 จั�งหวั�ดภาคใต้�

ต้อนบน จั)าแนกรายจั�งหวั�ด ต้��งแต้-ปี" 2550-2554

16

ผลุ่การพยากรณ์0โรค (เช�งค�ณ์ภาพ)

ร�อยลืะข้องผู้0�ปี+วัยโรคไข้�เลื�อดออก(รวัมที่%กรห�สี่ ) ในพ��นที่�� 7 จั�งหวั�ดภาคใต้�ต้อนบน จั)าแนกรายเพศ ต้��งแต้-ปี" -25462554

17

ผลุ่การพยากรณ์0โรค (เช�งค�ณ์ภาพ)ร�อยลืะข้องผู้0�ปี+วัยโรคไข้�เลื�อดออก(รวัมที่%กรห�สี่ ) ในพ��นที่�� 7 จั�งหวั�ดภาคใต้�ต้อนบน

จั)าแนกรายกลื%-มอาย% ต้��งแต้-ปี" 2536-2554

18

ผลุ่การพยากรณ์0โรค (เช�งค�ณ์ภาพ)ร�อยลืะข้องโรคไข้�เลื�อดออก(รวัมที่%กรห�สี่ ) ในพ��นที่�� 7 จั�งหวั�ดภาคใต้�

ต้อนบน จั)าแนกรายอาชิ�พ ต้��งแต้-ปี" -25462554

19

ผลุ่การพยากรณ์0โรค (เช�งค�ณ์ภาพ)

การวั$เคราะห�พ��นที่��เสี่��ยงโรคไข้�เลื�อดออก(Risk Assessment)

จั�งหวั�ด จั)านวันอ)าเภอ

ระด�บควัามเสี่��ยง

เสำ��ยงนั2อยเสำ��ยงป้านักลุ่าง เสำ��ยงสำ&ง เสำ��ยงสำ&งมาก

นครศร�ธรรมราชิ 23 3 13 5 2

กระบ�� 8 1 5 1 1

พ�งงา 8 0 2 4 2

ภ0เก3ต้ 3 0 2 1 0

สี่%ราษฎร�ธาน� 19 0 11 8 0

ระนอง 5 0 2 2 1

ชิ%มพร 8 2 0 4 2

รวัม 74 6 35 25 820

ผลุ่การพยากรณ์0โรค (เช�งป้ร�มาณ์)

ARIMA(0,1,0)(1,1,1)12 พอจัะคาดป้ระมาณ์จั�านัวินัผ&2ป้%วิยโรคไข่2

เลุ่-อดออกในัป้' พ.ศ . 2556 ท�.งสำ�.นัป้ระมาณ์ 4,750 ราย ค�ดเป้=นัอ�ตราป้%วิย เท�าก�บ 111.9 ต�อป้ระชากรแสำนัคนั

21

ผลุ่การพยากรณ์0โรค (เช�งป้ร�มาณ์)

2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556

จั)านวันปี+วัยโรคไข้�เลื�อดออกปี" พ.ศ . 2540-2554 แลืะจั)านวันปี+วัยโรคไข้�เลื�อดออกจัากการพยากรณ์� ปี" พ.ศ . 2555-2556 ในพ��นที่�� 7 จั�งหวั�ดภาคใต้�ต้อนบน จั)าแนกรายเด�อน

Sig. 02.

Stationary R-squared

0.5

R-squared 0.8

MAPE 22.5

22

ผลุ่การพยากรณ์0โรค (เช�งป้ร�มาณ์)จั)านวันผู้0�ปี+วัยโรคไข้�เลื�อดออก ปี" พ.ศ . 2544 – 2554 แลืะอ�ต้ราปี+วัยโรคไข้�เลื�อดออกจัากการพยากรณ์�ปี" พ.ศ . 2556

ในพ��นที่�� 7 จั�งหวั�ดภาคใต้�ต้อนบน

23

ผลุ่การพยากรณ์0โรค (เช�งป้ร�มาณ์)จั)านวันผู้0�ปี+วัยโรคไข้�เลื�อดออกจัากการพยากรณ์� ในพ��นที่�� 7 จั�งหวั�ดภาคใต้�ต้อนบน

ปี" พ.ศ . 2556

24

ข่2อจั�าก�ด1. การศ7กษาเป้=นัการนั�าข่2อม&ลุ่ท�ต�ยะภ&ม�จัากฐานัข่2อม&ลุ่ระบบเฝ้�าระวิ�งโรคต�ดต�อท��วิไป้ (รง 506 แลุ่ะ รง 507 ) ข่องสำ�านั�กงานัสำาธารณ์สำ�ข่จั�งหวิ�ดท�.ง 7

จั�งหวิ�ด ย2อนัหลุ่�ง 10 ป้' จั7งท�าให2ข่2อม&ลุ่ในัต�วิแป้รบางสำ�วินัข่าดควิามครบถุ2วินัสำมบร&ณ์02. เป้=นัการพยากรณ์0จั�านัวินัผ&2ป้%วิยโรคไข่2เลุ่-อดออกลุ่�วิงหนั2าด2วิยการค�านัวิณ์ทางสำถุ�ต� ในัช�วิงระยะเวิลุ่า 1 ป้' ภายใต2สำถุานัการณ์0ท��สำภาพลุ่�กษณ์ะท��วิไป้ต�างๆ ท��ม�อ�ทธ�พลุ่ต�อการเก�ดโรคไม�เป้ลุ่��ยนัแป้ลุ่งจัากเด�มมากนั�ก ด�งนั�.นัในักรณ์�ท��ม�การเป้ลุ่��ยนัข่องป้6จัจั�ยท��ม�ผลุ่ต�อการเก�ดโรค อาจัท�าให2จั�านัวินัผ&2ป้%วิยคลุ่าดเคลุ่-�อนัจัากค�าพยากรณ์0จั�านัวินัผ&2ป้%วิยได2

25

ข่2อเสำนัอแนัะ

26

ข่2อเสำนัอแนัะ1. การควิบค�มพาหะนั�าโรค2. อ�าเภอเข่2มแข่9ง3. ควิามตระหนั�ก แลุ่ะควิามร& 24. การป้�องก�นัตนัเอง5. การเฝ้�าระวิ�งผ&2ป้%วิย

27

ข่2อเสำนัอแนัะข่องการพยากรณ์0

28

ข่2อเสำนัอแนัะข่องการพยากรณ์01. ป้6จัจั�ยท��ม�ผลุ่ต�อการเก�ดโรค2. การวิ�เคราะห0พ-.นัท��เสำ��ยง3. การพยากรณ์0ในัภาพจั�งหวิ�ด

29

สำร�ป้

30

Thank You31