ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ...

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІЫ. АЛТЫНСАРИН АТЫНДАҒЫ ҰЛТТЫҚ БІЛІМ АКАДЕМИЯСЫ

TIMSS зерттеуінің нәтижелері негізінде оқушылардың

математикалық сауаттылығын арттыру

Тұяқов Е.А. Ы. Алтынсарин атындағы ҰБАОрта білім институтының директоры

Халықаралық салыстырмалы зерттеудің ҚР Ұлттық бағалау жүйесіндегі орны

2

МЖББС және оқу бағдарламасынасәйкес мектеп мұғалімдерімен жүзеге асырылатын ағымдық және қорытынды бағалау

МЖББС және оқу бағдарламасына сәйкес оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау ОЖСБ (ВОУД), ҰБТ (ЕНТ) және т.б.

ХСЗ талаптарына сәйкес TIMSS, PISA, PIRLS зерттеулеріне ҚР оқушыларының қатысуы

● оқу жетістігін мониторинглеу,

оқу үдерісінің тиімділігін

бағалау, қызмет көрсету сапасын салыстырмалы

талдау

● халықаралық деңгейде ұлттық

жетістіктерді мониторинглеу, салыстырмалы

бағалау және талдау

3

TIMSS халықаралық зерттеуі Trends in Mathematics and Science Study

Білім жетістіктерін бағалаудың Халықаралық Қауымдастығы (IEA) арқылы жүзеге асырылады.Білім жетістіктерін бағалаудың Халықаралық Қауымдастығы (IEA) арқылы жүзеге асырылады.

Зерттеудің мақсаты – әртүрлі елдегі 4-ші, 8-ші сынып оқушыларының ғылыми-жаратылыстану және математикалық білім сапасын салыстырмалы бағалау және оқу жетістіктеріне әсер ететін факторларды анықтау.

Зерттеудің мақсаты – әртүрлі елдегі 4-ші, 8-ші сынып оқушыларының ғылыми-жаратылыстану және математикалық білім сапасын салыстырмалы бағалау және оқу жетістіктеріне әсер ететін факторларды анықтау.

Зерттеуге қатысушылар

Математика

2007 2011

Балл Орын Балл Орын

4 сынып 549 5 501 27

8 сынып 487 17

Ең жоғарғы халықаралық балл – 1000 балл, Орташа халықаралық көрсеткіш -

500 балл

4

PISA халықаралық зерттеуіProgramme for International Student Assessment

Экономикалық ынтымақтастық даму ұйымы (ЭЫДҰ) арқылы жүзеге асырылады. Экономикалық ынтымақтастық даму ұйымы (ЭЫДҰ) арқылы жүзеге асырылады.

Зерттеудің мақсаты – мектептің білім беру тиімділігін 15 жастағы оқушылардың математикалық, оқу және жаратылыстану сауаттылықтарынан оқу жетістіктерін салыстырмалы бағалау арқылы анықтау.

Зерттеудің мақсаты – мектептің білім беру тиімділігін 15 жастағы оқушылардың математикалық, оқу және жаратылыстану сауаттылықтарынан оқу жетістіктерін салыстырмалы бағалау арқылы анықтау.

2000 2003 2006 2009 2012 2015

Чтение Чтение Чтение Чтение Чтение Чтение

Матема-тика



Математика МатематикаМатема-

тика

Естество-знание






32 41 57 65 67 71

59 место

390 баллов

49 место

432 балла

Зерттеудің жүргізілуі

5

Мемлекеттерге Халықаралық зерттеулерге қатысу не береді?

Халықаралық стандарттармен салыстырғанда мемлекеттегі білім жағдайы туралы ақпарат;

Басқа елдермен салыстырғанда мемлекеттегі білім жүйесінің даму тенденциялары туралы мәлімет;

Әртүрлі мемлекеттердің білім жағдайына әсер ететін факторлар туралы ақпарат;

Қазіргі құралдар, бағдарламалық жабдықтар мен білім сапасын бағалауға арналған технологиялар;

Халықаралық салыстырмалы сараптама жасау; Зерттеуге қатысушы елдердің мамандарымен

ынтымақтастық орнату.

6

Қазақстанның халықаралық зерттеуге қатысу мақсаты

білім берудің бақылау-бағалау жүйесін реформалаудағы қажеттілік;

қазақстандық білім беру жүйесінің әлемдік білім беру кеңістігімен бірігуі;

оқытудың халықаралық сапа стандарттарын енгізудегі және оның нәтижелерін бақылаудағы қажеттілік;

білім беру мазмұнын жаңарту, білім беру сапасын бағалаудың қазақстандық жүйесін құру;

Ұлттық кадрлардың біліктілігін арттыру; білім сапасын бағалайтын қазақстандық жүйе енгізу.

7

TIMSS зерттеуінің негізгі бағыттарының бірі – математикалық сауаттылық

Математикалық сауаттылық - - математиканың әлемдегі рөлін анықтау және түсіну;- әртүрлі формада берілген сандық ақпараттарды оқу, талдау, түсіндіріп беру;- дұрыс негізделген математикалық пайымдаулар айту;- есептерді шығарудың тиімді тәсілдерін табу, орындау, өзін-өзі тексеру, өмірмен байланыстыру;- математикалық білімді өмірлік жағдаяттарда кездесетін түрлі мәселелерді шешуде еркін қолдану.

Математикалық сауаттылық - - математиканың әлемдегі рөлін анықтау және түсіну;- әртүрлі формада берілген сандық ақпараттарды оқу, талдау, түсіндіріп беру;- дұрыс негізделген математикалық пайымдаулар айту;- есептерді шығарудың тиімді тәсілдерін табу, орындау, өзін-өзі тексеру, өмірмен байланыстыру;- математикалық білімді өмірлік жағдаяттарда кездесетін түрлі мәселелерді шешуде еркін қолдану.

Оқушылардың математикалық сауаттылығының қалыптасуы «математикалық құзыреттiлiктiң» даму деңгейлерімен (танымдық салалармен) сипатталады: - білу (еске түсіру); - қолдану (байланыстарды орнату); - ойлау (пайымдау).

Оқушылардың математикалық сауаттылығының қалыптасуы «математикалық құзыреттiлiктiң» даму деңгейлерімен (танымдық салалармен) сипатталады: - білу (еске түсіру); - қолдану (байланыстарды орнату); - ойлау (пайымдау).

8

Математикалық құзыреттілік – нәтижелерді түсіндіру, талдау және түрлендіру, математикалық модель құрастыру, қатынастарды анықтау, шынайы өмірде пайда болған мәселелерді шешу үшін математиканы дәлме-дәл қолдану қабілеттілігі.

Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар: «Алған білімдері мен біліктерін практикалық қызметтерінде және күнделікті өмірлерінде:

қажеттілігіне қарай анықтамалық материалдарды және қарапайым есептеуіш құралдарды пайдаланып, формулалар бойынша тәжірибелік есептеулер жүргізу;

ең қарапайым математикалық моделдерді құрастыру және зерттеу; нақты байланыстарды функцияның көмегімен суреттеу және зерттеу,

оларды график түрінде беру; нақты үдерістердің графиктерін түсіндіру; геометриялық, физикалық, экономикалық және т.б. мазмұнды

қолданбалы есептерді шешу; диаграмма, графиктер, статистикалық сипаттағы ақпараттарды, сандық

мәліметтерді танып білу, талдау; оқып игерілген формулалар мен фигуралардың қасиеттері негізінде

қарапайым тәжірибелік жағдайларды зерттеу (моделдеу); шынайы объектілердің ұзындықтарын, аудандарын және көлемдерін есептеу».

Математикалық құзыреттілік

9

Білу (еске түсіру): Терминдерді, сандарды қасиеттері бойынша суреттеу және

есептеу; график пен кестеден мәліметтерді алу; құралдарды қолдану; классификациалау, математикалық объектілерді танып білу.

Қолдану (байланыстарды орнату): Нәтижелі шешу тәсілін таңдау; математикалық ақпаратты

талдау және көрсету; модельдеу; тізбекке байланысты тапсырмаларды орындау; стандартты есептерді шешу.

Ойлау (пайымдау, тұжырымдау): Объектілердің арасындағы тәуелділікке талдау жасау;

қорытындылау, Әртүрлі шешу жолдарын синтездеу; дұрыс/бұрыс айтылғандарды дәлелдеу; стандартты емес есептерді шешу.

Математикалық құзыреттіліктің деңгейлері (танымдық салалар)

TIMSS, PISA зерттеулері бағалау жүйесімен ҚР жаңартылған білім мазмұнының арақатынасы

10

білу(репродуктивтік іс-әрекет,

деректерді және әдеттегі күрделі емес сұрақтарды білу)

білу(репродуктивтік іс-әрекет,

деректерді және әдеттегі күрделі емес сұрақтарды білу)

қолдану (байланыстарды орнату, ұғымдарды пайдалану)

қолдану (байланыстарды орнату, ұғымдарды пайдалану)

ойлау (рефлексия)

ойлау (рефлексия)

TIMSS және PISA критерийлер жүйесі

білу - түсінубілу - түсіну

қолдану қолдану

анализ – синтез - бағалау

анализ – синтез - бағалау

ҚР жаңартылған орта білім мазмұнының критерийлер жүйесі

Бенджамин Блум таксономиясы

Оқу мақсаттарының негізгі категориялары

Оқушылардың нәтижелерінің сипаттамасы

Шамамен алынған тапсырмалар (оқу

мақсаттары)

Білім және ойлау деңгейлері

1. Білу. Бұл категория игерілген материалды есте сақтау және еске түсіруді білдіреді. Әңгіме әртүрлі мазмұнда болуы мүмкін – нақты деректерден тұтас теорияға дейін. Бұл категорияның жалпы ерекшелігі – тиісті мәліметтерді еске түсіру.

• қолданылатын терминдерді біледі;

• нақты деректерді біледі;• әдістер мен рәсімдерді

біледі;• негізгі ұғымдарды біледі;• ережелер мен қағидаларды

біледі.

Анықтау, қайталау, атап көрсету, атап шығу, еске түсіру, атау, ара қатынасын белгілеу, ерекше көңіл аудару

Төменгі

2. Түсіну. Игерілгеннің мәнін түсіну көрсеткіші, материалды бір түрден басқа түрге ауыстыру болуы мүмкін, оны бір «тілден» басқасына «аудару» (мысалы, ауызша түрден – математикалыққа). Түсіну көрсеткіші ретінде сондай-ақ оқушының материалды түсіндіруі (түсіндіру, қысқаша баяндау) немесе құбылыстар мен оқиғалардың болашағы туралы болжауы болуы мүмкін. Мұндай оқу нәтижелері материалды қарапайым есте сақтаудан басым болады.

• деректер, ережелер және қағидаларды түсінеді;

• ауызша материалды түсіндіреді;

• схемалар, графиктер және диаграммаларды түсіндіреді;

• ауызша материалды математикалық өрнектерге түрлендіреді;

• қолда бар деректерден туындайтын алдағы зардаптарды шамамен суреттейді.

Аудару, қайта тұжырымдау, суреттеу, айырып тану, түсіндіру, білдіру, айыру, орыны-орнына қою, баяндау, айтып беру, графикті оқып шығу, суретті түсіндіру, өз сөзімен түсіндіру, салыстыру, айырманы көрсету, салыстыру, мысал келтіру

Орташа





Білім және ойлау деңгейлері

3. Қолдану. Бұл категория игерілген материалды нақты талаптар мен жаңа жағдайларда пайдалана білуді көрсетеді. Мұнда ережелерді, әдістерді, ұғымдарды, қағидаларды, заңдарды, теорияларды қолдану кіреді. Оқытудың тиісті нәтижелері түсінуге қарағанда материалды меңгерудің жоғарырақ деңгейін талап етеді.

• жаңа жағдайларда ұғымдар мен қағидаларды пайдаланады;

• нақты тәжірибелік жағдайларда заңдарды, теорияларды қолданады;

• әдістің және рәсімнің дұрыс қолданылуын көрсетеді.

Түсіндіру, қолдану, қосу, пайдалану, көрсету (жұмыс қағидалары мен тәртібін), ережелерді сақтап орындау (рөлді оындау), үйреніп көру, безендіру, идеяларға сүйену (идеяларды пайдалану), жазбаша көрсету, ретке келтіру, схема түрінде көрсету

Орташа

4. Анализ. Бұл категория құрылымы анық көрініп тұратындай етіп материалдарды құраушыларға бөле білуді көрсетеді. Мұнда бүтінді бөліктерге мүшелеу, олардың арасындағы өзара байланыстарды айқындау, бүтінді реттеу қағидалары жатады. Оқу нәтижелері бұл арада оқу материалы сияқты оның ішкі құрылысын да ұғынуды талап ететіндіктен, түсіну мен қолдануға қарағанда жоғарырақ ойлы деңгеймен сипатталады.

• бүркеме (айқын емес) сөйлемдерді атап көрсету;

• ойлау логикасындағы қателер мен кемшіліктерді көру;

• деректер мен салдарлар арасында айырма жасау;

• деректердің маңыздылығын бағалау.

Атап көрсету, талдау, бөлу, бағалау, есептеу, тәжірибеден өткізу, тест алу, салыстыру, қарама-қарсы қою, сынау, диаграммалау, қадағалау, пікір алысу, түгендеу, сұрастыру, бөліктердің ара қатынасын белгілеу, шешу, емтихан алу, категориялау, бөліктерге бөлу, себептері мен салдарларын анықтау, аргументтеу, бүркеме мағнасын анықтау

Жоғары





Білім және ойлау

деңгейлері

5. Синтез. Бұл категория жаңалығы бар бүтінді алу үшін элементтерді қиыстыра білуді көрсетеді. Мұндай жаңа өнім хабарлама (сөз сөйлеу, баяндама), іс-әрекеттер жоспары немесе қорытылған байланыстар жиынтығы (бар мәліметтерді ретке келтіру үшін схема) болуы мүмкін. Тиісті оқу нәтижелері жаңа схемалар мен құрылымдарға ерекше көңіл бөле отырып шығармашылық сипатта әрекет етуді ұсынады.

• шағын шығарма жазады;• тәжірибе өткізу

жоспарын ұсынады;• қандай да бір мәселені

шешу жоспарын салыстыру үшін, әр сала бойынша білімдерін пайдаланады.

Құрастыру, жоспарлау, ұсыну, жасау, тұжырымдау, орны-орнына қою, жинау, таңдап алу, құрастыру, өндіру, орнату, ұйымдастыру, істеу, дайындау, жазу

Жоғары

6. Бағалау. Бұл категория нақты мақсат үшін қандай да бір материалдың (пікір, көркем шығарма, зерттеу деректері) мәнін бағалай білуді көрсетеді. Оқушының пікірлері айқын критерийлерге негізделулері керек. Критерийлер ішкі (құрылымдық, логикалық) сияқты, сыртқы да (белгіленген мақсатқа сәйкес) болуы мүмкін. Криерийлер оқушының өзімен анықталуы немесе оған сырттан (мысалы, мұғаліммен) берілуі мүмкін. Бұл категория барлық өткен категориялар бойынша оқу нәтижелеріне жетуді, оған қоса анық суреттелген критерийлерге негізделген бағалау пікірлерді талап етеді.

• жазбаша мәтін түрінде материалдың құрылу логикасын бағалайды;

• қорытындылардың қолда бар деректерге сәйкестігін бағалайды;

• сыртқы критерийлерге сүйене отырып іс-әрекеттің қандай да бір өнімінің маңыздылығын бағалайды.

Ойлау, ақылға салып көру, бағалау, рейтинг өткізу, салыстыру, қайта қарау, орны-орнына қою, таңдап алу, таңдау, өлшеу, “жақтап” және “қарсы” аргументтеу

Жоғары

14

Білімді меңгеру деңгейлері мен ынталандыру, белсенділік және біліктік, білім сапалары арасындағы байланыс

Мектеп математика курсының мазмұндық-әдістемелік бағыттары

Сандар және есептеулер Теңдіктер, өрнектер және оларды түрлендірулер Теңдеулер, теңсіздіктер және олардың жүйелері Функциялар Геометриялық фигуралар және олардың

қасиеттері Шамаларды өлшеу Векторлық-координаталық Математикалық анализ бастамалары Ықтималдықтар теориясы мен статистика

элементтері

16

4 сынып 8 сынып

Сандар және есептеулер: Натурал сандар; жай және ондық бөлшектер; санды өрнектер және теңдеулер; тізбектер мен тәуелділіктер.

Геометриялық фигуралар және шамаларды өлшеу:Нүктелер, кесінділер және бұрыштар; фигуралардың жазықтықтағы және кеңістіктегі кескіндері.

Мәліметтерді беру:Мәліметтерді үйлестіру және көрсету; мәліметтерді үйлестіру және беру.

Сандар және есептеулер: Натурал сандар; жай және ондық бөлшектер; бүтін сандар; қатынастар, пайыздар және пропорциялар.

Алгебра:Тәуелділіктер; алгебралық өрнектер; теңдеулер / өрнектер және функциялар.

Геометрия:Геометриялық өлшеулер; геометриялық фигуралар; фигуралардың орналасуы және қозғалысы.

Мәліметтерді талдау: Мәліметтерді көрсету; мәліметтерді үйлестіру және беру; ықтималдық.

Математикадан мазмұндық бағыттар (TIMSS)

17

Математикалық бағыт (TIMSS-2011)

Мазмұндық блоктар бойынша


50% Сандар және есептеулер 30% Сандар және есептеулер

30% Алгебра

35% Геометриялық фигуралар және шамаларды өлшеу

20% Геометрия

15% Мәліметтерді беру 20% Мәліметтер және ықтималдық

Оқу-танымдық іс-әрекет түрлері бойынша

40% Білу 35% Білу

40% Қолдану 40% Қолдану

20% Ойлау 25% Ойлау

18

Математикадан оқу-танымдық түрлерінің нәтижелері (TIMSS-2011)

Оқу-танымдық әрекет түрлері


Тапсырма саны (%)

БаллТапсырма

саны(%)

Балл

Білу 40 503 35 489

Қолдану 40 499 40 484

Ойлау 20 501 25 482

19

Тапсырма деңгейі бойынша математикалық дайындық нәтижесі

19%7% 3%

4 сынып 8 сынып TIMSS 2007

TIMSS 2011

52%

81%

95%

29%

62%

88%

23%

57%

85%

20

Жетік деңгей

Оқушылар білімді қолдануға қабілетті және көрсетеді: күрделі есептерді шығаруды және амалдарды орындау алгоритмін; жағдайлық есептерді шығару барысында ойлай білуді; көпамалды мәтінді есептерді шешу үшін қажетті ақпараттарды таңдай білуді; нақтылы мәселелерді шешуге қажетті мәліметтерді ұйымдастыру, түсіндіріп беру және

ұсынуды; кейбір жазық және кеңістіктік фигуралар туралы геометриялық білімдерін; жай және ондық бөлшектерді түсінуді.

Жоғары деңгей

Оқушылар көрсетеді: натурал сандармен есептеулер жүргізілетін көпамалды мәтінді есептерді шығаруды

орындауды; көптаңбалы сандардың жазылуындағы цифрлардың мағынасын, сонымен қатар күрделі емес

жай бөлшектерді түсінуді; берілген сандар жұбының арасындағы тәуелділікті анықтау қабілеттілін; кестелерде, диаграммаларда және графиктерде көрсетілген мәліметтерді түсіндіріп беру және

пайдалануды.Орташа деңгей

Оқушылар біледі және қабілетті: қарапайым жағдайларда базалық математикалық білімдерін қолдануды; әртүрлі сандардың берілуін оқуды, түсіндіріп беруді және пайдалануды; күрделі емес геометриялық фигуралардан тұратын тізбектерді және сандық тізбектерді

жалғастырып жазуды; әртүрлі формада берілген бір мәліметтерді оқуды және түсіндіріп беруді.

Төменгі деңгей

Оқушылар көрсетеді: кейбір базалық білімдерін; натурал сандарды қосуды және азайтуды түсінгендерін; қарапайым геометриялық фигуралар және формальды емес координаталық жазықтықтар

туралы алғашқы білімдерін; қарапайым бағандық диаграммалар мен кестелерде берілген ақпараттарды түсіну қабілетін.

Математикалық дайындық деңгейлері (4 сынып)

21

Жетік деңгей

Оқушылар біледі және көрсетеді:- алынған ақпараттар негізінде қорытынды шығаруды;- стандартты емес есептерді шығаруды және жалпылауды;- қатынастарды, пропорцияларды және пайыздарды қолдануға байланысты әртүрлі есептерді шешуді;- сандар, алгебралық ұғымдар мен тәуелділіктер туралы білімдерін қолдануды; - ұсынылған жағдайлардың алгебралық модельдерін құрастыруды;- күрделі есептерді шешу үшін геометриялық білімді қолдануды;- көпамалдық есептерді шешуде әртүрлі мәліметтерді пайдалануды.

Жоғары деңгей

Оқушылар біледі және қабілетті:- білімін әртүрлі жеткілікті күрделі жағдайларда қолдануды;- жай және ондық бөлшектермен және пайыздармен есептеулер жүргізуді және байланыстар орнатуды;- бүтін теріс сандармен амалдар қолдануға және шамалардың пропорционалдық тәуелділіктеріне есептер шығаруды;

- алгебралық өрнектер және сызықтық теңдеулермен жұмыс істеуді;- геометриялық фигуралардың қасиеттері нен білімін ауданды, көлемді және бұрыштың шамасын табуға арналған есептерді шешуге қолдануды;

- графиктерде және кестелерде берілген мәліметтерді түсіндіріп беруді, оқиғалардың ықтималдығына байланысты қарапайым есептерді шешуді.

Орташа деңгей

Оқушылар біледі:- базалық математикалық білімін стандартты, нақтылы жағдайларда қолдануды;- бірамалдық мәтінді есептерді шешу үшін бүтін сандарды және ондық бөлшектерді қосу мен көбейтуді;

- белгілі жай бөлшектермен жұмыс істеуді;- қарапайым алгебралық тәуелділіктерді түсінуді;- базалық геометриялық ұғымдарды білу, үшбұрыштың қасиеттерін түсінігенін айтуды;- кестелерді және графиктерді оқу және түсіндіріп беруді;- ықтималдықтар туралы базалық түсініктерді білуді.

Төменгі деңгей

Оқушылар натурал сандар, ондық бөлшектер және оларға амалдар қолдану туралы, стандартты графиктердегі және диаграммалардағы мәліметтер туралы кейбір білімдерін көрсетеді.

Математикалық дайындық деңгейлері (8 сынып)

22

Халықаралық зерттеудің нәтижесі

Зерттеу нәтижесін талдау барысында, қазақстандық оқушылардың білімдік деңгейі, қолданбалы тәжірибелік бағыттарға қарағанда басым екені анықталды.

Оқу бағдарламасы мен оқулықтарда тәжірибелік бағыттарына көбірек көңіл бөлу, білім берудегі жаңа үдерістерге көшу қажеттілігі зерттеу факторларынан дәлелденді.

Салыстырмалы зерттеулерге қатысу тәжірибесі білім мазмұны мен оқыту әдістемелерін жетілдіру, білім сапасын көтеретін бағыттарға өзгертулер енгізу қажеттілігін анықтады.

TIMSS халықаралық зерттеуінің тапсырмалары

Математика 4 сынып

Бір үстелде 4 адам отыра алады. 28 адам отырғызу үшін қанша

үстел керек екенін қалай білуге болады?

А) 28-ді 4-ке көбейту; В) 28-ді 4-ке бөлу;

С) 28-ден 4-ті азайту; D) 28-ді 4-ке қосу.

25


Маржан Ақсу қаласынан бастап бірқалыпты жылдамдықпен 2 сағат

жол жүріп жол белгісіне келіп жетті. Маржан сол жылдамдықпен

Баянды қаласына жол жүруді жалғастырды. Оған жол белгісінен бастап

Баянды қаласына жету үшін қанша уақыт кетеді?

26


Ажар бөлменің бір бұрышына қорапшаларды қатарлады.

Барлық қорапшалардың өлшемдері бірдей. Ажар неше

қорапшаны пайдаланды?

А) 25 В) 19 С) 18 D) 13

27


Нүркен сіріңке шырпысынан 1-ден 4-ке дейін фигураларды құрастыру

керек. Суретте 1, 2 және 3 фигуралары көрсетілген.

Ол 1 фигурасын құрастыру үшін төрт шырпы, 2 фигурасын құрастыру

үшін жеті шырпы, 3 фигурасын құрастыру үшін он шырпы пайдаланды.

Нүркен осы тізбектегі әрбір фигураны бір ереже бойынша

құрастырды. Оған 4 фигурасын құрастыруы үшін қанша шырпы қажет

болады?

28


Асхат төрт сыныптың оқушыларынан олардың ұнамды түстеріне қатысты сауалдар жүргізді.

Қандай сынып оқушылары көк түстіні ең аз таңдады?

А) Класс 1 В) Класс 2 С) Класс 3 D) Класс 4

29


Мектеп директоры оқушылардан олардың ұнамды пәндеріне қатысты сауалдар жүргізді. Дөңгелек диаграммада 5 пәннің ішіндегі ұнамды пәндерді таңдау нәтижелері берілген.

Төмендегі қандай бағандық диаграммада жоғарыдағы дөңгелек диаграмманың мәліметтері көрсетілген?

БөлмеТөмендегі сызбалардың қайсысы суреттегі бөлменің жоспарына сәйкес келеді?


31

Рүстем кітаптарды тіктөртбұрышты қорапшаға қатарлайды.

Барлық кітаптардың өлшемдері бірдей. Қорапшаны

толтыратын кітаптардың ең көп саны қанша?



Суретте 13 сіріңкеден құралған, 4 шаршыдан тұратын

қатар көрсетілген. Егер 73 сіріңкені пайдаланып, оны дәл

осы жолмен құрастырсаңыз, онда қатарда қанша шаршы

болады? Жауапты алу үшін қажет болған есептеулерді

келтір.

Жауабы: _______________

33

Мына өрнектердің қайсысы, PQR үшбұрышының тік бұрышты

үшбұрыш екенін көрсетеді?

А) 32 + 42 = 52; В) 5< 3+4; С) 3+4 = 12 – 5; D) 3 ˃ 5·4


Білім және білік критерийлерін есепке алып жүзеге асырылатын негізгі бағыттар

Логикалық – анықтамалар мен тұжырымдарды айту және дәлелдеулер жүргізу жолымен ұғымдар мен түсініктер жүйесін қалыптастыру;

Формальды-оперативтік – есептеу, теңбе-тең түрлендіру, теңдеулерді шешу, функцияларды зерттеу және т.б. орындауға дағдыландыру;

Мазмұндық қолданбалы – мәтінді, геометриялық есептерді, физикалық, техникалық, экономикалық және т.б. мазмұнды есептерді шығару;

Есептемелі-графикалық – кестелер толтыру, графиктер мен диаграммалар салу және олардан ақпараттарды алу, жуықтап есептеулер жүргізу және т.б. біліктерге дағдыландыру.

Ұсыныстар

1. Мектептегі оқу үдерісінде сыни тұрғыда ойлау технологиясы мен нәтижеге бағдарланған педагогикалық технологияны кіріктіретін “Үш өлшемді әдістемелік жүйе” технологиясын пайдалану қажет.

2. Дидактикалық матрица (Б.Блум таксономиясы) негізінде құрастырылған әр пән, әр тарау, әр тақырып бойынша “білу – түсіну – қолдану – тұжырымдау” мақсаттарына жетелейтін деңгейлік тапсырмалар жүйесі жасалып, практикаға енгізілу керек.

3. Халықаралық зерттеулердің және шынайы өмірлік жағдайларға бейімделген тапсырмалар жинағын әзірлеу, нақтылы практикалық жағдайларды моделдейтін есептер санын арттыру.

4. Оқулықтарға көбірек практикалық мазмұнды есептерді, әртүрлі форматтағы тест тапсырмаларын, стандартты емес жағдайларда білімді қолдануға арналған қызықты есептерді енгізу.

35

Ұсыныстар

5. Мұғалімдерді оқыту бағдарламалары мен педагогтардың біліктілігін арттыру жүйесін жетілдіру.

6. Білім беру ұйымдарында математикалық сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру санын арттыру.

7. Халықаралық зерттеулерді жүргізудің маңыздылығы және ерекшелігі туралы ата-аналарды, оқушыларды, қоғамды кеңінен ақпараттандыру.

8. Халықаралық зерттеулер мен Ұлттық емтихандардың нәтижелері бойынша мектептермен және оқушылармен мақсатты түрде жұмыс істеу.

9. Білім басқармалары мен Білім беру ұйымдарының веб-сайттарында PISA, TIMSS, PIRLS нәтижелерімен ақпараттық қолдау.

10.

36

Назарларыңызға Назарларыңызға рахмет!рахмет!

www.nao.kzwww.bilimstat.edu.kz

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ...

Documents