برنامه ریزی استراتژیک مراحل و متدها

و مراحل استراتژیک ریزی برنامهمتدها

صالحی مهدی امیر سید دکتر

(Management) (Management) مديري�تمديري�ت

فرآيند انجام كارها بهطور اثربخش و كارآفرآيند انجام كارها بهطور اثربخش و كارآ

بهوسيله ديگرانبهوسيله ديگران

تعريف مديريت

اس%ت منظم درجهت مديريت فع%اليتيتحق%%%%%ق اه%%%%%داف معين ازطري%%%%%ق ايجادرواب%ط مي%ان من%ابع موج%ود، انج%ام

اف%%%%%%%%%راد دادن كاربامش%%%%%%%%%اركتديگروشركت فعال در تصميم گيري

((Management Functions)Management Functions) وظايف وظايف

مديري�تمديري�ت

تعيين اهداف و روش دستيابي به آنها

تنظيم كارها، اختيارات و منابع بين كاركنان

اعمال نفوذ و ايجاد انگيزه در كاركنان

مقايسه فع�الي�تها با استانداردهاي برنامه

.I.I ريزيريزيبرنامهبرنامه))PlanningPlanning((

.II.II سازماندهي سازماندهي( ( OrganizingOrganizing)) .III.III رهبري رهبري( ( LeadingLeading))

.IV.IV كنترل كنترل((ControllingControlling)) برنامهريزي بهسان لكوموتيوي است كه واگنهاي

سازماندهي، رهبري و كنترل را به حركت در ميآورد

برنامهريزي

هند

مااز

سهند

مااز

سيي

رهبري

ركنت

ركنتلل

دستيابي به اهداف

ارتباط ارتباط وظايف وظايف مديري�تمديري�ت

برنامه ريزي

ریزی برنامه تعریفو • توزيع و تهيه از است عبارت ريزي برنامه

هدف امکاناتتخصيص به رسيدن براي محدودهزينه حداقل با و زمان حداقل در مطلوب، هاي

ممكن

سازمان • اهداف به دستيابي فرايند ريزي برنامهاست

فعاليت • تعيين يعني ريزي برنامه كالم يك دربهترين به هدف تحقق جهت در اثربخش هاي

كا ) ممكن هد آيي(رشكلف

فعاليت

انواع برنامهريزيانواع برنامهريزي

تناوبتناوب عمقعمق زمانزمان وسعتوسعت

يكبار مصرف

(Single Use)

يا جهت كلي دار

(Directional)

بلندمد�ت(Long Term)

استراتژيك(Strategic)

جاري(Standing)

يا تفصيلي خاص

(Specific)

كوتاه مد�ت(Short Term)

عملي�اتي(Operational

)

انواع برنامه براساس سطوح انواع برنامه براساس سطوح سازمانيسازماني ((StrategicStrategic))استراتژيك استراتژيك

عبارتاسJتاز، تعJيين اهJداف بلندمJد�ت و حيJاتي سJازمان و طريقJه عبارتاسJتاز، تعJيين اهJداف بلندمJد�ت و حيJاتي سJازمان و طريقJه J هJب JهJجJتو JاJبJ ،نJه آJبJ لJيJنJ هJب JهJجJتو JاJبJ ،نJه آJبJ لJيJنJيJل محيطJوامJعJيJل محيطJوامJع JرفتنJر گJظJدرنJ اJو ب JرفتنJر گJظJدرنJ اJو ب

آينده سازمانآينده سازمان

((TacticalTactical))تاكتيكي تاكتيكي عبارتاسJتاز، اتخJاذ تصJميمهاي كوتJاه مJد�ت بJراي حJداكثر بهرهوري J وعJJJن نJط. درايJمحي Jو�التJJJتح JهJJJب JهJJJتوجJبا JودJJJموجJ ابعJJJمن Jاز

زم JبJJJراي JتJحقJJJق اJهJJJداف J ((MeansMeans))JوJسJJJايلوJسJJJايلبJرJنJJJامهريزي Jال اسJJتJراتژJيك مشJJخJص ميشJJود وJ اين كJJاJر سJJبب همJJاهJنگي

واحدهاي سازماني ميگردد اسJJJت بهJJJترين نتJJJايج در اين حJJJالت تالش جهت حصJJJول بJJJه

)اثربخشي(((OperationalOperational)) عملياتيعملياتي

تعJيين عمليJات )فع�الي�تهJاي( الزم جهت نيلبJه اهJداف تعJيين عمليJات )فع�الي�تهJاي( الزم جهت نيلبJه اهJداف عبارتاسJتاز، اسJتراتژيJك، ازطريق وسايJل )تJاكتيكهاي( تعJيينشدهاسJتراتژيJك، ازطريق وسايJل )تJاكتيكهاي( تعJيينشده

ميباشJJJد بهJJJتر انجJJJام دادن كارهJJJابهJJJتر انجJJJام دادن كارهJJJا در اين حJJJالت تالش جهت)كارآيي(

ريزي برنامه انواعجامع • ريزي برنامه

گيري جهت و كلي راهنماي خطوط ريزي برنامه اين. سازد مي مشخص را سازمان كلي

عملياتي • ريزي برنامهو تصميمات درآوردن فعل به عملياتي ريزي برنامه

ريزي برنامه توسط شده تعيين هاي چهارچوب. است جامع

عملياتي برنامه نيازمند تحقق جهت جامع برنامه هررا .است عملياتي و جامع ريزي برنامه ريزي تركيب برنامه

.تلفيقي گويند مي

عملیاتی و جامع برنامه ارتباط

ريزي • و جامعبرنامه سياستها ايدئولوژي، ارزشها، تابععهده بر و است سازمان بر حاكم هاي استراتژيو است سازمان ارشد مديران و مداران سياست

اجرايي مديريت سطح در عملياتي ريزي برنامهگردد مي مطرح سازمان

ريزي • و جامع برنامه رشد اساسي، مسايل حل پي در . هدف با عملياتي ريزي برنامه و است سازمان توسعهتنها يافتني، دست و عيني محدود، مشخص، هدفهاي يا

. است توليد يا خدمت در كارآيي بهترين متوجهريزي • در جامعبرنامه احتماال كه است منافعي متوجه

. ريزي برنامه و شد خواهد سازمان نصيب آيندهيقين و ديد معرض در و فعلي منافع متوجه عملياتي

است.

جامع برنامه انواع

زماني، مكاني، جهات از جامع ريزي برنامهتقسيم قابل مرامي يا وفلسفي موضوعي

هاي. ريزي برنامه مهمترين از نوع دو است: از عبارتند جامع

استراتژيك • ريزي برنامه

درازمدت • ريزي برنامه

برنامه ريزي دراز مدت برنامه ريزي استراتژيك خصوصیات

سيستم بسته است و براساس وتاه مدت و طرح کبرنامه هاي

هاي داخل آن سيستم تدوين و توسعه مي يابد

ه کسيستم باز است و همانطور ند سازمان کجامعه تغيير مي

ندکنيز بايد تغيير

فرضيات

طرح نهايي برنامه و تحليل داخلي آن است

فرايند برنامه ريزي، تعيين ماموريت، وضعيت محيط خارجي، ظرفيت سازي،

نان و جامعه استکارکآموزش

تمركز روي

اداره، بخش، برنامه ريز يا افراد متخصص و

حرفه أي صورت مي گيرد

ي از برنامه ريزان و کوچکگروه ت وسيع افراد ذينفع کشر

صورت مي گيرد

برنامه ريزي توسط

تغييرات درون سازماني، روشهاي برنامه ريزي درون سازماني

.است

تغييرات برون سازماني، ارزشهاي سازماني و اقدامات پيشگامانه

است

تاكيد روي

وتاه مدت کبر اهداف دراز مدت و ز کاز حال تا پنج سال اينده تمر

دارد

ند چه تصميماتي کسئوال مي موقعيت چند کبراساس در

سال آينده متناسب با وضعيت حال اتخاذ مي گردد

آينده نگري

مجموعه أي از اطالعات مرتبط بهم و مفصل سازماني و برنامه

واحدهاي مختلف سازماني و نمايندگيهاي مربوط و توانايي

انها و توانايي بودجه هاي جاري

تصميم گيري خالق و بصيرت آميز، ه چگونه سازمان را کاين

براساس محيط در حال تغيير رد و كدام فرآيند کآينده هدايت

سازماني قادر به اتخاذ بهترين تصميم و پيش بيني آينده است

براساس توافق دو مي توانندکهمگاني عمل

استوار است براساس

Strategic Strategic))برنامهريزي استراتژيكبرنامهريزي استراتژيك

PlanningPlanning))

عبJارت اسJت از تهيJة برنامJه متناسJب بJراي تطJبيق قابليتهJاي دروني بJا عبJارت اسJت از تهيJة برنامJه متناسJب بJراي تطJبيق قابليتهJاي دروني بJا : : تعري%فتعري%فشرايط ويژة محيطي و ارزيابي قابليتهاي دروني ياشرايط ويژة محيطي و ارزيابي قابليتهاي دروني يا

سJازمان بJا سJازمان بJا ((EquilibriumEquilibrium))تعJيين قJدمهاي الزم جهت پيشبيني نقطJة تعJادلتعJيين قJدمهاي الزم جهت پيشبيني نقطJة تعJادلمحيط و تنظيم استراتژي جديدمحيط و تنظيم استراتژي جديد

بهعبارتي ديگر:بهعبارتي ديگر: كليه اقداماتي كه به تعريف اهداف و تعيين استراتژي مناسب براي كليه اقداماتي كه به تعريف اهداف و تعيين استراتژي مناسب براي

دستيابي به آن هدف منجر ميشوددستيابي به آن هدف منجر ميشود

در واقJع روش سيسJتماتيكي اسJت كJه فراينJد مJديريت اسJتراتژيك را تأئيJد و در واقJع روش سيسJتماتيكي اسJت كJه فراينJد مJديريت اسJتراتژيك را تأئيJد و بJJه اقJJدام بJJه اقJJدام ((PlanPlan))پشJJتيباني ميكنJJد و قJJابليت تعJJيين چگJJونگي برنامJJهپشJJتيباني ميكنJJد و قJJابليت تعJJيين چگJJونگي برنامJJه

((ActionAction)) نJييJژي تعJتراتJسJان اJاف ميJكJاد شJبب ايجJس ،JاييJد و بهتنهJدارJن را نJييJژي تعJتراتJسJان اJاف ميJكJاد شJبب ايجJس ،JاييJد و بهتنهJدارJرا ن شده و نتايج بدست آمده ميشود شده و نتايج بدست آمده ميشود

اضJJافه شJJدن جنبههJJاي سJJازماني كارآفرينانJJه و رهJJبري بJJه برنJJامهريزي اضJJافه شJJدن جنبههJJاي سJJازماني كارآفرينانJJه و رهJJبري بJJه برنJJامهريزي استراتژيك همان مديريت استراتژيك ميباشداستراتژيك همان مديريت استراتژيك ميباشد

بزرگترين مشكل مديريت استراتژيك، ايجاد خاصيت اجرائي برنامة بزرگترين مشكل مديريت استراتژيك، ايجاد خاصيت اجرائي برنامة استراتژيك ميباشداستراتژيك ميباشد

ويژگيهاي برنامهريزي استراتژيكويژگيهاي برنامهريزي استراتژيك

به تاثير عوامل خارجي توجه ميكندبه تاثير عوامل خارجي توجه ميكندآيندهنگر استآيندهنگر استنوعي برنامة بلندمد�ت استنوعي برنامة بلندمد�ت استمديريت عالي مسئول آن ميباشدمديريت عالي مسئول آن ميباشد زمينة اساسي براي تمامي برنامههاي ديگر در سطوح سازماني را زمينة اساسي براي تمامي برنامههاي ديگر در سطوح سازماني را

ترسيم ميكندترسيم ميكندموجب هدايت تمامي سازمان ميشودموجب هدايت تمامي سازمان ميشودبهعلت تجسم بهتر و دقيق آينده، امكان رسيدن بهاهداف بيشتر استبهعلت تجسم بهتر و دقيق آينده، امكان رسيدن بهاهداف بيشتر استبدون برنامهريزي عملياتي قابل اجرا نميباشدبدون برنامهريزي عملياتي قابل اجرا نميباشد

به دو سوال پاسخ ميدهد به دو سوال پاسخ ميدهدککدر واقع برنامهريزي استراتژيدر واقع برنامهريزي استراتژي

اهدافاهداف چه بايد بكنيم؟ چه بايد بكنيم؟استراتژياستراتژي چگونه بايد انجام دهيم؟ چگونه بايد انجام دهيم؟

برنامه ريزی برنامه ريزی مراحل فرآيند مراحل فرآيند استراتژيكاستراتژيك

.Iتحليل، شناخت و هدفگذاري(Goal Setting) .IIتراتژيJتدوين اس(Strategy Formulation) .IIIاجراي استراتژي(Strategy Implementation) .IVارزشيابي و كنترل(Evaluation & Control)

فرآيند مديري�ت استراتژيكفرآيند مديري�ت استراتژيك

توافقاوليه

شناساييهاربطذي

توصيف فلسفه،نقش و مأموري�تدات و ارزشها تعه�

شناخت محيط كالنشناخت محيط رقابتيشناخت محيط داخلي

شناخت فرصتها و تهديدهاشناخت نقاط قو�ت و ضعفشناخت مسائل استراتژيك

تجزيه و تحليل

SWOT

ارزيابي مجددمأموريت و

اهداف

تنظيم گزينههايمختلف استراتژي

ارزيابي و انتخابيك استراتژي

توصيف سازمان در آينده

تعيين اولوي�تهاتخصيص منابعاصالح ساختار

تعيين خط مشيو سبك رهبري

تعيينچشمانداز

تعيينفع�الي�تها

اجJJرا ارزشيابي حصول نتايج

تحليل، شناخت و هدفگذاري

كنترل

تدوين استراتژي

اج%راي استراتژي

مرحلة اوpل

تحليل، شناخت و هدفگذاري(Goal Setting)

تحليل، شناخت و هدفگذاري(Goal Setting)

تحليل، شناخت و هدفگذاريتحليل، شناخت و هدفگذاري

تجزيه و تحليل وضع موجودتجزيه و تحليل وضع موجود

شناخت مسائل استراتژيكيشناخت مسائل استراتژيكي

شناخت عوامل محيطيشناخت عوامل محيطي

شناخت فرصتها و تهديدهاي محيطيشناخت فرصتها و تهديدهاي محيطي

شناخت نقاط قو�ت و ضعف درونيشناخت نقاط قو�ت و ضعف دروني

تجزيJه و تحليJل فرصJتها و تهديJدهاي محيطي و نقJاط تجزيJه و تحليJل فرصJتها و تهديJدهاي محيطي و نقJاط ((SWOT AnalysisSWOT Analysis))قو�ت و ضعف درونيقو�ت و ضعف دروني

ارزيابي مجدد مأموريت و اهدافارزيابي مجدد مأموريت و اهداف

تنظيم گزينههاي مختلف استراتژيتنظيم گزينههاي مختلف استراتژي

ربطانتعيين ذي

سازمان داخلي بر اثرگذار

سازمان از اثرپذير

منفي

مثبت

منفي

مثبت

سازمان خارجي بر گذار اثر

سازمان از پذير اثر

منفي

مثبت

منفي

مثبت

((StakeholdersStakeholders))هاهايربطيربطذذ

اثيرJازمان تJر سJد بJه ميتوانJازمان كJا سJروه يJرد، گJاثير فJازمان تJر سJد بJه ميتوانJازمان كJا سJروه يJرد، گJف گJJذارد و يJJا از آن تJJاثير بپJJذيرد و عالوه بJJر اينكJJه در گJJذارد و يJJا از آن تJJاثير بپJJذيرد و عالوه بJJر اينكJJه در فراينJد مJديريت اسJتراتژيك ميبايسJتي عالئJق آنهJا در فراينJد مJديريت اسJتراتژيك ميبايسJتي عالئJق آنهJا در نظJر گرفتJه شJود، در فراينJد برنJامهريزي اسJتراتژيك نظJر گرفتJه شJود، در فراينJد برنJامهريزي اسJتراتژيك

نيز ميبايستي مشاركت داشته باشدنيز ميبايستي مشاركت داشته باشد

به ترتيب زير:به ترتيب زير:هاهاربطربطشناسائي همة ذيشناسائي همة ذي

تعيين اهمي�ت هريك از آنهاتعيين اهمي�ت هريك از آنها

مشJخص كJردن ديJدگاهها، معيJار رضJايت و اهJداف آنهامشJخص كJردن ديJدگاهها، معيJار رضJايت و اهJداف آنها

تأثير آنها بر برنامههاي اجرائيتأثير آنها بر برنامههاي اجرائي

نیازهای و مشتریان شناسائیآنها

دهید پاسخ ذیل سئواالت :بهکنند؟ -1 می دریافت یا مصرف را خدمات کسانی چه

؟ -2 برند می سود سازمان عملکرد از کسانی چه( خارجی( و داخلی

هستند؟ -3 کسانی چه سازمان خارج مشتریانهستند؟ -4 کسانی چه سازمان داخل مشتریان

چیست؟ -5 مشتریان نظر از سازمان مناسب عملکرد( خارجی( و داخلی

را -6 مشتریان نیاز که دارد وجود دیگری سازمان آیاکند؟ رفع

ذي سازمان ربطنقشه ان

خارجيداخلي

اثرمثبت

منفي اثر

گذاري اثرسازمان

پذيري اثرسازمان

ارزيابي عوامل محيطيارزيابي عوامل محيطي

مترين قسمت برنامهريزي استراتژيك بوده و به مترين قسمت برنامهريزي استراتژيك بوده و به مه� مه�عواملي تأكيد دارد كه ظهور و بروز آنها در اختيار عواملي تأكيد دارد كه ظهور و بروز آنها در اختيار

سازمان و مدي�ريت نميباشدسازمان و مدي�ريت نميباشد

روشهاي ارزيابي عوامل محيطي:روشهاي ارزيابي عوامل محيطي:.I.Iريزبيني يا پويشگريريزبيني يا پويشگري((ScanningScanning))

.II.IIرديابيرديابي((TrailTrail))

.III.IIIپيشبينيپيشبيني((ForecastingForecasting))

.IV.IVپايشپايش((MonitoringMonitoring))

خارجی عوامل ارزیابی ماتریس تهیهExternal Factor Evaluation (EFE)

نگارش – نگارش – الف و 1010 - - 55الف و فرصت میزان 1010 - - 55فرصت اساس بر میزان تهدید اساس بر تهدیدشده تعیین شده واولویت تعیین واولویت

)2020 - - 1010مجموعا( مجموعا( )عامل عامل ضریب- تعیین ضریب- ب تعیین ب)100100مجموع( مجموع( خارجی عوامل کل )برای خارجی عوامل کل برای

اساس – بر خارجی عوامل از یک هر برای رتبه محاسبه اساس – ج بر خارجی عوامل از یک هر برای رتبه محاسبه جموجود موجود وضعیت وضعیت

تاثیر،- 11(( تاثیر،- بی کم،- 22بی کم،- تاثیر متوسط،- 33تاثیر متوسط،- تاثیر )44تاثیر زیاد- )تاثیر زیاد- تاثیرخارجی- عوامل از یک هر برای نمره محاسبه خارجی- د عوامل از یک هر برای نمره محاسبه د

÷ ضریب( × ÷رتبه ضریب( × ))100100رتبهخارجی عوامل امتیاز محاسبه Jخارجی ه عوامل امتیاز محاسبه Jه

( نهائی( نمرات )مجموع نهائی( نمرات مجموع

عوامل ارزیابی ماتریسخارجی

نمره رتبه ضریب خارجی EFEعواملها فرصت

1-

2-

3-

4-

5-

تهدیدها

1-

2-

3-

4-

5-

1/2 کل جمع

ارزيابي عوامل درونيارزيابي عوامل دروني

در ارزيJابي محيJط داخلي سJه متغJير درنظJر گرفتJه ميشود:در ارزيJابي محيJط داخلي سJه متغJير درنظJر گرفتJه ميشود:منابعمنابع((InputInput)) ازماني، نقش وJJJJJگ سJJJJJاري، فرهنJJJJJتراتژي جJJJJJازماني، نقش و اسJJJJJگ سJJJJJاري، فرهنJJJJJتراتژي جJJJJJاس

((ProcessProcess))مأموري�تمأموري�تعملكردعملكرد((OutputOutput))

از بJاال بJه پJائين اطالعJات موجJود كمJتر ميشJود و اسJتفاده از از بJاال بJه پJائين اطالعJات موجJود كمJتر ميشJود و اسJتفاده از نظJرات ذينفعها در اين موJرد كمككننJده خواهد بوJدنظJرات ذينفعها در اين موJرد كمككننJده خواهد بوJد

يزJة تJند و لبJاص باشJارت خJاندهندة مهJه نشJاطقو�تي كJيز نقJة تJند و لبJاص باشJارت خJاندهندة مهJه نشJاطقو�تي كJنق JدJJJJJكننJ يينJJJJJتع Jن راJاJازمJJJJJسJ JابتJJJJJقJر JدJJJJJكننJ يينJJJJJتع Jن راJاJازمJJJJJسJ JابتJJJJJقJرJ يJتگJJJJJيسJشاJ يJتگJJJJJيسJشا

مينامند مينامند ((Distinction CompetenceDistinction Competence))بارزبارز

: عوامل ارزیابی دوم قدمموثر داخلی

نقاط •ضعف

Weakness

قوت • نقاطStrengths

عملکرد نحوه شناسائیگذشته در :سازمان

بوده • هدف گروه نیاز پاسخگوی سازمان آیااست؟

است؟ • شده ارائه مناسب نحو به خدمات آیاافتاده • اتفاق سازمان در گذار تاثیر تغییرات آیا

است؟پیشرفت؟ • در یا هستیم رکود در حاضر حال در

( دالیل(سهمی • چه دارای کشور توسعه برنامه در

هستیم؟

فعلی عملکرد شناسائی : سازمان

چیست؟ • اقدام دست در فعالیتهایاست؟ • کدام متضاد و مکمل فعالیتهایمیباشد؟ • فعالیتها تداوم به نیازی آیاچیست؟ • عملکرد سنجش مبنایچیست؟ • سازمان عملکرد به جامعه نگرش

قوت و ضعف نقاط :شناسائی

چیست؟ • مجموعه فعلی توان و ظرفیتچگونه • و چیست سازمان قوت نقاط

کرد؟ تقویت را آنها میتوانچگونه • و چیست سازمان ضعف نقاط

کرد؟ رفع را آنها میتوانمشتریان • وانتظارات نیاز تامین موانع

چیست؟

Internal Factor Evaluationعوامل ارزیابی ماتریس تهیه

داخلی (IFE)

نگارش – و 5- 10الف قوت میزان 5- 10نقطه براساس ضعف نقطهمجموعا ( شده تعیین اولویت )10- 20و عامل

ضریب- تعیین بداخلی 100مجموع ) عوامل کل برای )

وضعیت – اساس بر داخلی عوامل از یک هر برای رتبه محاسبه جفعلی

تاثیر، -1) کم،- 2بی متوسط،- 3تاثیر زیاد- 4تاثیر تاثیر )داخلی- عوامل از یک هر برای نمره محاسبه د

ضریب × ÷ ) 100رتبه )داخلی عوامل امتیاز محاسبه Jه

( نهائی نمرات (مجموع

عوامل ارزیابی ماتریسداخلی

نمره رتبه ضریب

داخلی عوامل IFEارزیابی

قوت نقاط

1-

2-

3-

4-

5-

ضعف نقاط

1-

2-

3-

4-

5-

9/2 کل جمع

• : توز ماتریس تهیه چهارم TOWSقدم

توز ماتJریس کمک ()TOWS(با سازمان وضعیت ،) IEو. نمائید مشخص را ها استراتJژی

توز - ما )TOWS(ماتریس به را استراتژی نمونه چهار: میکند پیشنهاد

1 -SO : نقاط از استفاده با میتوان و است وضعیت ترین عالیقوت

. داد افزایش بازار در را سازمان سهم ها فرصت و 2-WO : برد الزم بهره ها فرصت واز داد کاهش را ضعف نقاط باید

. جدید تکنولوژی انتخاب مانند 3-ST . کنید : دوری تهدیدها واز کرده استفاده قوت نقاط از 4-WT : ممکن زمان حداکثر در تهدیدها و ضعف نقاط کاهش هدف

و استادغام، ، انحالل دنبال باید پس میباشد وخیم بسیار وضعیت

کاهش . باشیم ... و عملیات

خارجی و داخلی ماتریس تهیهInternal External (IE)

داخلی 1 2 9/2 3 4 عوامل نمره

3

1/2 × 2

1خارجی عوامل نمره

WO SO

WT ST

مرحلة دوpم

انتخاب و تدوين استراتژي(Strategy Formulation)

انتخاب و تدوين استراتژي(Strategy Formulation)

انتخاب و تدوين استراتژيانتخاب و تدوين استراتژي((Strategy FormulationStrategy Formulation))

:با معيارهاي انتخابي با معيارهاي انتخابي ارزيابي گزينههاي مختلف استراتژي:ارزيابي گزينههاي مختلف استراتژيشامل:شامل:

نفعهانفعهاييعالقة ذعالقة ذاثربخشياثربخشيكارآييكارآييكمترين تاثيرات سوءكمترين تاثيرات سوءاستراتژي استراتژيککانتخاب يانتخاب ي : 2ت 2ت :توصيف سازمان در آينده و چشمانداز موفقي درصورت درصورت توصيف سازمان در آينده و چشمانداز موفقي

اجراي استراتژي انتخابياجراي استراتژي انتخابي

مشخصات تصميمهاي استراتژيكمشخصات تصميمهاي استراتژيك

در ارتباط با چشمانداز ميباشنددر ارتباط با چشمانداز ميباشند

طابق دارندطابق دارند ت ت با محيط با محيط

فعالي�تها با منابع سازگاري دارندفعالي�تها با منابع سازگاري دارند

برمنابع سازمان تاثيرات عمده دارند برمنابع سازمان تاثيرات عمده دارند

بر تصميمات عملياتي تاثير دارند بر تصميمات عملياتي تاثير دارند

تحت تJJاثير انتظJJارات و ارزشهاي افJJراد قدرتمنJJد تحت تJJاثير انتظJJارات و ارزشهاي افJJراد قدرتمنJJد ميباشندميباشند

بر جهتگيري درازمد�ت سازمان تاثير ميگذارند بر جهتگيري درازمد�ت سازمان تاثير ميگذارند

طبيعت پيچيده دارند طبيعت پيچيده دارند

راهكارهاي استراتژيهاي راهكارهاي استراتژيهاي Generic Strategy Generic Strategy))اصلياصلي

AlternativesAlternatives))

(Growth or Offensive Strategies)استراتژيهاي رشد يا تهاجمي (Stability Strategies)استراتژيهاي ثبات

Retrenchment or Defensive)استراتژيهاي كاهش يا تدافعيStrategies)

(Combination Strategies)استراتژيهاي تركيبي

E=

-15

.30

R=

-17

.32

R=

-78

E=

-98

R=

+7 8

E=

+98

نمودارSWOT Grid و استراتژي هاي مربوط

swot

1منطقه استراتژي تهاجمي %

رشد

3منطقه /استراتژي تنوع

(حفظ وضع موجود )ثبات

2منطقه استراتژي تغيير جهت / (حفظ وضع موجود )ثبات

4منطقه / استراتژي تدافعي

كاهش

عوامل محيطي ايجاد فرصت مي كند منابع دروني وجود

دارد و .استفاده مي شود

عوامل محيطي ايجاد تهديد مي كند دارد و وجودمنابع دروني )

(استفاده مي شود

منابع دروني وجود ندارد و يا استفاده نمي شود عوامل محيطي ايجاد فرصت مي

كند

عوامل محيطي ايجاد تهديد مي كند

منابع دروني )وجود ندارد و يا Offensive / Growth Strategy(استفاده نمي شود = استراتژي تهاجمي / رشد

Turnaround / Stability Strategy = استراتژي تغيير جهت / ثبات

Diversification / Stability Strategy استراتژي تنوع / ثبات =

Defensive / Divestment Strategy استراتژي تدافعي–= كاهش

% منابع دروني خوب – عالي % فرصت هاي 1منطقه )محيطي خوب % عالي )منطقه خوب – عالي

اين بخش مناس%%بترين بخش از نم%%ودار مي باش%%د و نش%%ان دهنده اين اس%ت ك%ه كس%ب و ك%ار / محص%ول/ خ%دمات م%ورد تجزي%ه و

ي%ك فرص%ت( ق%رار دارد و س%ازمان داراي )تحلي%ل در ب%ازار مس%اعدمن%ابع ك%افي ب%راي به%ره ب%ردن از اين محي%ط مي باش%د. البت%ه، قاب%ل ت%ذكر اس%ت ك%ه تجزي%ه و تحلي%ل عوام%ل محيطي مس%اعد و نامس%اعد ب%ه منظ%ور تع%يين اينك%ه ك%دام ي%ك ني%از ب%ه توس%عه و ي%ا توج%ه دارن%د، ض%روري و داراي اهميت اس%ت. ب%ه همين ت%رتيب، تجزي%ه و تحلي%ل

ن%يز ب%ه منظ%ور تع%يين ( من%ابع مثبت و منفي )نق%اط ق%وت و ض%عفع%واملي ك%ه ني%از ب%ه تأكي%د ي%ا بهين%ه س%ازي دارن%د، مهم اس%ت.تجزيه و تحلي%ل از نق%اط ق%وت و ض%عف رق%ابتي نس%بي )يع%ني ح%وزه ه%اي

ن%يز ب%راي تع%يين اول%ويت ح%وزه ( داراي م%زيت رق%ابتي/ تهدي%د رق%ابتي .ها داراي اهميت مي باشد

خطرناك % فرصتهاي – % منابع دروني بد2منطقه (محيطي خوب – عالي )منطقه نامناسب

محص%ول / خ%دمات س%ازماني ك%ه در اين منطق%ه ق%رار داش%ته باش%د ب%ا ي%ك محي%ط مس%اعد محص%ول % ب%ازار )يع%ني ي%ك فرص%ت( مواج%ه اس%ت ولي فاق%د من%ابع

. م%%ورد ني%%از ب%%راي به%ره ب%%ردن از آن محي%%ط مي باش%د س%ازمان ابت%%دا باي%%د را ( جداگان%ه ه%ر ي%ك از فرص%تهاي من%ابع مثبت و منفي )نق%اط ق%وت و ض%عف

)بهب%ود نق%اط ض%عف ني%از ب%ه بررس%ي نم%وده و تع%يين كن%د ك%ه ك%داميك از در . دارن%د و از ك%دام نق%اط ق%وت باي%د به%ره ب%رد و ب%ر آنه%ا تأكي%د ك%رد( ص%ورت امك%ان

به%ره ب%ردن از ب%راي ش%ركت نمي توان%د من%ابع الزم اگ%ر مش%خص ش%ود ك%هفرص%ت محيطي را ف%راهم نماي%د، در اين ص%ورت ش%ركت باي%د امك%ان تغي%ير ه%دفهاي خ%ود، خ%ارج ش%دن از محي%ط محص%ول % ب%ازار ي%ا تالش ب%راي اس%تفاده از

اگ%ر مش%خص ش%ود ك%ه مي ت%وان . من%ابع خ%ود در ج%ايي ديگ%ر را در نظ%ر بگ%يردمن%%ابع م%%ورد ني%%از ب%%راي به%%ره گ%%يري از فرص%%ت را ف%%راهم نم%%ود ه%%ر ي%%ك از فهرس%%تهاي عوام%%ل محيطي مس%%اعد و نامس%%اعد باي%%د جداگان%%ه بررس%%ي و مش%خص گ%ردد ك%ه ك%دام ي%ك ني%از ب%ه توس%عه و ي%ا توج%ه دارد. تجزي%ه و تحلي%ل نق%اط ق%وت و ض%عف نس%بي رق%ابتي )يع%ني ح%وزه ه%اي داراي م%زيت رق%ابتي /

.نيز براي تعيين الويت حوزه ها داراي اهميت زيادي است( تهديد رقابتي

– % منابع دروني خوب – عالي % تهديدهاي بد3منطقه )خطرناك )منطقه بسيار نامناسب

اين منطق%ه از نم%ودار نش%ان دهن%ده آن اس%ت ك%ه س%ازمان داراي من%ابع تنه%ا . ك%افي ب%راي به%ره گ%يري از محي%ط محص%ول % ب%ازار فعلي مي باش%د

مش%كل آن اس%ت ك%ه اك%ثر عوام%ل محي%ط محص%ول % ب%ازار فعلي ت%ا ح%دودي ابت%دا باي%د ه%ر ي%ك از فهرس%تهاي . نامس%اعد )يع%ني ي%ك تهدي%د( مي باش%د

عوام%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%ل مس%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%اعد و ن%ا مس%اعد محيطي جداگان%ه تجزي%ه و تحلي%ل گ%ردد ت%ا مش%خص ش%ود ك%ه آي%ا ش%ركت مي توان%د ك%اري در م%ورد عوام%ل نامس%اعد محيطي انج%ام ده%د ت%ا

اگ%ر مش%خص ش%ود ك%ه محي%ط . نماي%د( آنه%ا را ج%ذابتر )يع%ني ي%ك فرص%تمحص%%ول % ب%%ازار فعلي غ%%ير قاب%%ل اص%%الح )تغي%%ير( اس%%ت، در آن ص%%ورت � خ%روج، ف%روش، تن%وع گرايي، � انج%ام ك%اري ديگ%ر را )مثال ش%ركت باي%د ج%دا

اگ%ر مش%خص ش%ود ك%ه محي%ط را مي ت%وان تغي%ير داد، . غ%يره( در نظ%ر گ%يرده%ر ي%ك از فهرس%تهاي من%ابع مثبت و منفي باي%د جداگان%ه بررس%ي گ%ردد ت%ا مش%خص گ%ردد ك%ه ك%دام ي%ك از آنه%ا ني%از ب%ه بهب%ود دارن%د. تحلي%ل از نق%اط ق%وت و ض%عف رق%ابتي نس%بي)يع%ني ح%وزه ه%اي داراي م%زيت رق%ابتي / تهدي%د

.نيز به منظور تعيين الويت حوزه ها بسيار مهم است( رقابتي

خطرناك % تهديدهاي – % منابع دروني بد4منطقه )خطرناك – خطرناك )منطقه بد – محيطي بد

اين منطق%ه از نم%ودار ب%دترين وض%عيت نم%ودار مي باش%د. محي%ط محص%ول %% )ب%ازار فعلي بس%يار نامناس%ب � ي%ك تهدي%د( اس%ت و من%ابع س%ازمان اساس%ا

پيش%نهادي ك%ه در اين م%ورد مي گ%ردد خ%ارج . هس%تند( منفي )نق%اط ض%عفش%%دن از ص%%نعت و ب%%ازار اس%%ت. البت%%ه، اين اق%%دام را نباي%%د ت%%ا زم%%اني ك%%ه

/ فهرس%%تي از عوام%%ل محيطي مس%%اعد نامس%%اعد و من%%ابع مثبت / منفي انج%%ام داد. اين ام%%ر ب%%ه اين منظ%%ور انج%%ام مي ش%%ود ت%%ا ، بررس%%ي كردن%%د

مش%خص ش%ود آي%ا ش%ركت مي توان%د ك%اري انج%ام ده%د ت%ا م%وقعيت را ب%راي اگ%ر مش%خص گ%ردد ك%ه محي%ط محص%ول % ب%ازار فعلي . خ%ود مطل%وب تر س%ازد

قاب%ل تغي%ير نيس%ت ي%ا ش%ركت نمي توان%د من%ابع الزم ب%راي اس%تفاده از ي%ك تهي%ه نماي%د، ش%ركت باي%د تالش نماي%د ، محي%ط محص%ول % ب%ازار اص%الح ش%ده را

ت%ا از من%ابع خ%ود در ج%ايي ديگ%ر اس%تفاده نماي%د. تجزي%ه و تحلي%ل نق%اط ق%وت و ض%%عف رق%%ابتي نس%%بي )يع%%ني ح%%وزه ه%%اي داراي م%%زيت رق%%ابتي / تهدي%%د

.براي تعيين حوزه هاي داراي اولويت بسيار مهم مي باشد( رقابتي

1گزينه هاي استراتژيك براي منطقه :نمودار

SWOT گزين%ه ه%اي اس%تراتژيك اص%لي ب%راي اين بخش از نم%ودار :عبارتند از

تداوم رشد در بازار تالش براي از بين بردن نقاط ضعف در صورت لزوم بهينه سازي نقاط قوت نو آوري به منظور حفظ پيشتازي در رقابت كاهش هزينه ها در موارد مورد نياز تاكيد بر ارزش براي مشتري

:تذكر

انتخ%اب گزين%ه اس%تراتژيك باي%د مبت%ني باش%د ب%ر م%وقعيت در ب%ازار رق%ابتي و ن%يز ارزي%ابي از آنچ%ه ك%ه فك%ر مي ش%ود رقب%ا در ص%دد انج%ام

. آن هستند

از 2گزينه هاي استراتژيك براي منطقه :نمودار

:عبارتند از SWOT گزينه هاي استراتژيك براي اين بخش از نمودار

بهين%ه س%ازي نق%اط ض%عف ب%ه منظ%ور به%ره گ%يري از تقاض%اي ب%يروني و افزايش سود آوري شركت

تالش ب%راي دس%ت زدن ب%ه ادغ%ام %%سرمايه گ%ذاري مش%ترك ب%ه منظ%ور افزايش توان رقابتي

ادامه وضعيت فعلي به منظور تامين سربارها خروج از كسب و كار % فروش % بستن

:تذكرانتخ%اب گزين%ه اس%تراتژيك باي%د مبت%ني باش%د ب%ر م%وقعيت در ب%ازار رق%ابتي و

.نيز ارزيابي از آنچه كه فكر مي شود رقبا در صدد انجام آن هستند


:عبارتند از SWOT گزينه هاي استراتژيك براي اين بخش از نمودار

تجدي%د ارزي%ابي و بك%ارگيري نق%اط ق%وت ب%ه منظ%ور ف%ايق ش%دن ب%ر ش%رايط غ%ير� تقاضا و يا سوآوري ( جذاب بازار )مثال

اس%تفاده از نق%اط ض%عف ب%راي حف%ظ م%وقعيت و دوش%يدن ب%ازار ب%ه منظ%ور كس%ب� كاهش هزينه ( ها سود و جريان نقدينگي )مثال

تنوع گرايي ،� ( نوآوري، استفاده از نقاط قوت به منظور افزايش تقاضا )مثال حفظ وضعيت موجود فقط به منظور تأمين هزينه هاي سربار خ%روج/ ف%روش/ بس%تن كس%ب وك%ار و اس%تفاده از من%ابع در ش%رايط محيطي

مناس%ب ت%ر و ف%روش ب%ه رقيب ك%ه ش%ايد وي به%تر بتوان%د از م%وقعيت ب%ازار ش%ما .استفاده كند

: تذكرانتخ%اب گزين%ه اس%تراتژيك باي%د مبت%ني باش%د ب%ر م%وقعيت در ب%ازار رق%ابتي و ن%يز

.ارزيابي از آنچه كه فكر مي شود رقبا درصدد انجام آن هستند


:عبارتند از SWOT گزينه هاي استراتژيك در اين بخش از نمودار

خ%روج / ف%روش / تعطي%ل نم%ودن كس%ب و ك%ار و اس%تفاده از من%ابع درم%وقعيت ه%اي داراي ش%رايط محيطي مطلوب%تر و مس%اعدتر و ف%روش كس%ب

.و كار به رقيب كه شايد بتواند بهتر بتواند از از سهم شما استفاده كند دس%ت زدن ب%ه تن%وع ب%ه منظ%ور جس%تجوي بخش ه%اي خ%اص از ب%ازار ب%ه

.منظور استفاده مجدد از منابع محدود شركت ها به منظور بهبود سودآوري كاهش هزينه ادامه وضع موجود به منظور تأمين هزينه هاي سربار.

:تذكرانتخ%اب گزين%ه اس%تراتژيك باي%د ب%ر اس%اس م%وقعيت در ب%ازار رق%ابتي و ن%يز

.ارزيابي از آنچه فكر مي شود رقبايتان درصدد انجام آن هستند، باشد

مرحلة سوpم

اجراي استراتژي(Strategy Implementation)

اجراي استراتژي(Strategy Implementation)

تدوين برنامة عملياتيتدوين برنامة عملياتي

بعJJد از انتخJJاب اسJJتراتژي اصJJلي سJJازمان، بعJJد از انتخJJاب اسJJتراتژي اصJJلي سJJازمان، اسJتراتژي مزبJور بJه يJك طJرح عمليJاتي ترجمJه اسJتراتژي مزبJور بJه يJك طJرح عمليJاتي ترجمJه ميشJJJود )شJJJاJمل اJهJJJداف كم�Jي، طJJJرح، ميشJJJود )شJJJاJمل اJهJJJداف كم�Jي، طJJJرح،

تخصيص منابع، و بودجه(تخصيص منابع، و بودجه(

ضمنا~ خطمشJJJJJJJJJي، روشها و مقJJJJJJJJJررات ضمنا~ خطمشJJJJJJJJJي، روشها و مقJJJJJJJJJررات )JبرنامهJهJJايJ جJJاري( نJJيJز تJJدويJن ميشJJود و )JبرنامهJهJJايJ جJJاري( نJJيJز تJJدويJن ميشJJود و Jان وJJنJكاركJ يزشJJانگ JائلJJي و مسJزماندهJاJJس Jان وJJنJكاركJ يزشJJانگ JائلJJي و مسJزماندهJاJJساتخJاذ سJبك رهJبري مناسJب نJيز در نظJر گرفتJه اتخJاذ سJبك رهJبري مناسJب نJيز در نظJر گرفتJه

ميشودميشود

تعريف تعريفپيشبيني و تعيين مراحل و توالي فع�الي�تهاي الزم براي پيشبيني و تعيين مراحل و توالي فع�الي�تهاي الزم براي

تأمين اهداف استراتژيك از طريق وسايل )تاكتيكها(، تأمين اهداف استراتژيك از طريق وسايل )تاكتيكها(، بهتفكيك زمان، هزينه، نيروي انساني الزم، بهتفكيك زمان، هزينه، نيروي انساني الزم،

برنامهريزي عملياتي ناميده ميشودبرنامهريزي عملياتي ناميده ميشود

انواعانواعمربJوط بJه اهJداف تكJراري و روزمرهمربJوط بJه اهJداف تكJراري و روزمره(: (: StandingStanding)) جاريجاري1(1(

Single-Use or Single-Use or) ) يكبار مصرف يا مداخلهاييكبار مصرف يا مداخلهاي2(2(InterventionalInterventional:):) ،مربوط به اهداف استثنايي، مربوط به اهداف استثنايي

((ProjectsProjects))غيرتكراري، مانند طرحها غيرتكراري، مانند طرحها

برنامهريزي عملياتي يا برنامهريزي عملياتي يا اجرايياجرايي

((Operational PlanningOperational Planning))

مراحل برنامهريزي عملياتيمراحل برنامهريزي عملياتي

تجزيه و تحليل وضعي�ت موجود منطقهتجزيه و تحليل وضعي�ت موجود منطقهتعيين اهداف برنامهتعيين اهداف برنامه تعيين طرق نيل )استراتژيها( به اهداف تعيين طرق نيل )استراتژيها( به اهداف

برنامهبرنامهتعيين فع�الي�تهاي الزم براي هر استراتژيتعيين فع�الي�تهاي الزم براي هر استراتژيبيان شرح تفصيلي هر فع�الي�تبيان شرح تفصيلي هر فع�الي�تتعيين شيوه پايش و ارزشيابي برنامهتعيين شيوه پايش و ارزشيابي برنامه

تجزيه و تحليل وضعي�ت موجود تجزيه و تحليل وضعي�ت موجود منطقهمنطقه

ت مورد لزومت مورد لزومااععااللططااو و تعيين دادهها تعيين دادهها

د الزمد الزمررووي مي مجمعآوري دادههاجمعآوري دادههانظام ثبت و گزارش جارينظام ثبت و گزارش جاري 1.1.

((SurveySurvey)) ي مقطعيي مقطعيااهه بررسي بررسي2.2.

ت ت سسددههبببهمنظور بهمنظور تجزيه و تحليل دادهها تجزيه و تحليل دادهها ا(ا(ههصصخخااششم )م )ززااللت ت ااععااللططاان ن ددررووآآ

ك ك ييت ت ااععااللططااا ا ببق ق ووففت ت ااععااللططااة ة سسييااققممت ت االلككششممن ن ييييععتتر ر ووظظننممههببر ر تتااللااببح ح ططسسههققططننمم

الويتبندي مشكالتالويتبندي مشكالت

تعيين اهداف برنامهتعيين اهداف برنامه

(Goals or Main Objectives)(Goals or Main Objectives) اهداف كلياهداف كليو مأموريت و مأموريت باتوجه به مشكالت اولوي�تدار منطقه باتوجه به مشكالت اولوي�تدار منطقه

ن ن ااييسازمان، بهصورت كلي، غير كم�ي و جهتدار بسازمان، بهصورت كلي، غير كم�ي و جهتدار بميشودميشود

(Objectives or Specific Objectives)(Objectives or Specific Objectives) اهداف اختصاصياهداف اختصاصيو و اجزاي تشكيل دهنده هدف كلي را بهصورت مشخص اجزاي تشكيل دهنده هدف كلي را بهصورت مشخص

ميسازد. بدين وسيله برنامه قابل ميسازد. بدين وسيله برنامه قابل قابل سنجش قابل سنجش ارزشيابي ميگرددارزشيابي ميگردد

عوامل مؤثر بر ايجاد مشكالت بهداشتي منطقه را ميتوان به عنوان اهداف)با استفاده از شبكه علي�ت()با استفاده از شبكه علي�ت(اختصاصي درنظر گرفت

اهمي�ت اهداف برنامهاهمي�ت اهداف برنامه

نرا نرا ااممززااسسا ا ييد د ححااوومسير و جهت حركت مسير و جهت حركت 1(1(مشخص ميكندمشخص ميكند

موجب تمركز تالشها و هماهنگي فع�الي�تها موجب تمركز تالشها و هماهنگي فع�الي�تها 2(2(ميگرددميگردد

تصميمات را رهنمون ميشودتصميمات را رهنمون ميشود3(3(

سبب ايجاد انگيزه براي اجراي سبب ايجاد انگيزه براي اجراي 4(4( ميشود ميشوده(،ه(،ممااننرربب))عملياتعمليات

ارزشيابي برنامه را ممكن ميسازدارزشيابي برنامه را ممكن ميسازد5(5(

نكاتي كه در تعيين اهداف ميبايستي نكاتي كه در تعيين اهداف ميبايستي رعايت شودرعايت شود

درنظر داشتن عوامل مؤثر بر بروز مشكالت منطقهدرنظر داشتن عوامل مؤثر بر بروز مشكالت منطقهتوجه به شرايط محيطي، منابع داخلي و آيندهتوجه به شرايط محيطي، منابع داخلي و آينده تعيين اهداف دستيافتني()تعيين اهداف دستيافتني(توجه به واقعي�ات توجه به واقعي�ات( ي،استاندارد و ضابطه(كم�ي كردن اهداف كم�ي كردن اهدافpي،استاندارد و ضابطه()شامل فعل کمpشامل فعل کم(منظور كردن قيد زمانيمنظور كردن قيد زمانيتعيين اهداف با مشاركت كاركنانتعيين اهداف با مشاركت كاركنان مقوله )مقوله درنظر داشتن مقصد و چشمانداز نهايي درنظر داشتن مقصد و چشمانداز نهايي(

سالمت(سالمت(اولوي�تبندي اهدافاولوي�تبندي اهدافددننننككنني ي ثثننا خا خررر ر گگييددككييج ج ييااتتننف ف ااددههااه ه ككه ه تتككننننييااا ا ببه ه ججووتت

SSpecific pecific))خصوصيات اهداف اختصاصيخصوصيات اهداف اختصاصيObjectivesObjectives))

.I.Iقابل اندازهگيري باشند قابل اندازهگيري باشند MMeasurableeasurable)))).II.IIدستيافتني باشند دستيافتني باشند AAttainablettainable))))

.III.IIIمرتبط با هدف كلي باشند مرتبط با هدف كلي باشند RRelevantelevant))))

.IV.IVداراي زمان مشخص باشند داراي زمان مشخص باشند TTime-ime-boundedbounded))))

:بهطور كلي باشند SMART اهداف اختصاصي بايد

(Strategies)(Strategies) تعيين استراتژيهاتعيين استراتژيها

طريق يا روش رسيدن به طريق يا روش رسيدن به استراتژي يعني تعييناستراتژي يعني تعيين اهدافاهداف

بJراي تعJيين اسJتراتژيها ميتJوان از عوامJل مJؤثر بJر بJراي تعJيين اسJتراتژيها ميتJوان از عوامJل مJؤثر بJر

)بJا اسJتفاده )بJا اسJتفاده اJيجJاد JاهJدافJ اختصJاصJي اسJتفادJه نمJوداJيجJاد JاهJدافJ اختصJاصJي اسJتفادJه نمJوداز شبكه علي�ت(از شبكه علي�ت(

جهت اهJداف، هماننJد نJيز انتخJابي اسJتراتژيهاي جهت اهJداف، هماننJد نJيز انتخJابي اسJتراتژيهاي

انتخاب، ميبايستي اولوي�تبندي شوندانتخاب، ميبايستي اولوي�تبندي شوند

استراتژيها برخالف اهداف حالت كم�ي ندارنداستراتژيها برخالف اهداف حالت كم�ي ندارند

(Activities)(Activities) تعيين فع�الي�تهاتعيين فع�الي�تهاهدف از برنامهريزي تبديل اهداف به فع�الي�تها ميباشدهدف از برنامهريزي تبديل اهداف به فع�الي�تها ميباشد

pتانواع فعpاليpت انواع فعpاليق الطان امزاسي راركتو ي راجي اهتي�لاع�فه ب فع�الي�تهاي جاري:فع�الي�تهاي جاري: 1.

و ت اررقما، هلمعلاروتسدا، هتسايسس اسارب هكد وشيمع خدمات بهداشتي، اوناد ارائه ننام)دريگيمت روصا ههماننيئآ

ه (عباتي اهدحاور بت راظنتدارك وسايل و داروها،

و براساس مشكالت خاص� منطقه ::فع�الي�تهاي مداخلهايفع�الي�تهاي مداخلهاي 2.رديگيمم اجني، اراركتر يغف ادهابرنامه عملياتي ميبايستي شامل هر دو نوع فع�الي�ت باشدبرنامه عملياتي ميبايستي شامل هر دو نوع فع�الي�ت باشد

فع�الي�تهاي جاري در بخش جدول تفصيلي به فع�الي�تهاي فع�الي�تهاي جاري در بخش جدول تفصيلي به فع�الي�تهايمداخلهاي اضافه ميشوندمداخلهاي اضافه ميشوند

فع�الي�تها را نيز ميتوان، عوامل مؤثر بر استراتژيها، درنظر فع�الي�تها را نيز ميتوان، عوامل مؤثر بر استراتژيها، درنظر گرفتگرفت

دنوشفع�الي�تها نيز ميبايستي اولويتبندي

1 1

:منظورعلیت ارتباط و اصلی مشکالت کردن مشخص

آنها

:نتیجه ها معلول و ها علت با مشکالت درخت

مشکالت درخت آنالیز

1 1

مشکالت درخت ایجاد مراحل

.1 : جمالت قالب در عمده مشکالت کردن مشخصمنفی

مشابه 2. مشکالت بندی دسته

.3: مشکالت درخت تشکیل)a کنید انتخاب مشکالت لیست از را مرکزی مشکل یک

نمائید مرتبط آن به را مشکالت بقیه و)b در آن است مرکزی مشکل علت بعنوان مشکلی اگر

قراردهید مرکزی مشکل زیر)c آن است مرکزی مشکل معلول بعنوان مشکلی اگر

قراردهید مرکزی مشکل باالی در

11

مشکالت درخت

علت

معلول

آفریقائی کشورهای در کشاورزی بخش مشکالت درخت

و کشاورزی تولیدات کاهشکشاورزان روزافزون کاهش

و تولیدکم بازدهی

حیوانات

و تولیدکم بازدهی

کار نیروی

و خشکسالیکم بازدهی

زمینهای کشاورزی

افزایش آفتهای

و کشاورزیحیوانات وحشی

فساد و خرابیمحصوالت

شده برداشت

زمین کمبودعدم و زراعی

دسترسی کشاورزان و عالقمند

زمین به مستعد

و حمایتها نبودتشویقهای

برای الزم مالیکشاورزان

کم درآمدکشاورزی

کم تولیدکشاورزی

مواد کاهشinsecuriغذائی

ty/ vulnerability

نیروی اقبال عدمبه جوان انسانی

کشاورزی کار

افزایش از مهاجرتبه روستا

شهر

Decreasing افزایش

localتقاضاmarkets

شدید کمبودکار نیرویبخش درکشاورزی

Poor سوء /تغذیه

Malnutrition

بهداشت ضعفافزایش و

به ابتال استعداد بیماری

بضاعت عدمدر خانواده

هزینه پرداختسایر و دارو

ضروریات

دسترسی کاهشملزومات به

تولید افزایش

افزایش روزهای

از و بیماریافتادگی کار

حمایت عدمتحصیل از خانواده

کودکان

خوردن هم برو عرضه تعدل

و تقاضاافزایش

روزافزون تورم

1 1

اهداف آنالیز• عناوین بازنویسی با را مشکالت درخت

درخت به اهداف عناوین بصورت مشکالتنمائید تبدیل .اهداف

• نمائید تبدیل مثبت عبارات به را منفی .عبارات

• بود خواهد ما غائی هدف درخت .راس

• هدف به رسیدن راهکارهای زیرین های قسمتاست .غائی

1 1

اهداف اهداف درخت درخت

نتایج

راهکارها* Project Cycle Management Guide, 2004

*

1

1

اهداف درخت با مشکالت درخت مقایسه

مشکالت اهداف درخت درخت

مدت • میان اهدف مرکزی مشکل

ها • غائی معلول اهداف

مدت • کوتاه اهداف ها علت

)سازماندهي )سازماندهي شرح تفصيلي فع�الي�تها شرح تفصيلي فع�الي�تها

((فع�الي�تهافع�الي�تهامحل محل تأميتأمين ن اعتبااعتبا

رر

كل كل هزينهزين

هه

شيوشيوة ة پايپايشش

اقدامااقدامات ت

پشتيبانپشتيبانيي

كجاكجا؟؟

چه چه زمانزمان

؟؟

چه چه كسكسي؟ي؟

چه چه چيز؟چيز؟

رديفرديف

( ( Time TableTime Table)) جدول زمانبنديجدول زمانبندي دولJتفاده جJورد اسJدي مJدول زمانبنJداولترين جJترين و متJدول مهمJتفاده جJورد اسJدي مJدول زمانبنJداولترين جJترين و متJمهم

گانت ميباشد كه قدمت آن به يك قرن ميرسدگانت ميباشد كه قدمت آن به يك قرن ميرسد امهريزي وJراي برنJديري�تي بJودمند مJزار سJك ابJانت يJامهريزي و جدول گJراي برنJديري�تي بJودمند مJزار سJك ابJانت يJجدول گ

كنJترJل )پJايJش فع�الي�تهJا(J ميباشJد JكJه JتJرتJيب زمJانJي فع�الي�تهJاي كنJترJل )پJايJش فع�الي�تهJا(J ميباشJد JكJه JتJرتJيب زمJانJي فع�الي�تهJاي پيشبيني )JبرنJJامهريزي( شJJدهJ و فعا�لي�تJهJJاي انجامگرفتJJه را پيشبيني )JبرنJJامهريزي( شJJدهJ و فعا�لي�تJهJJاي انجامگرفتJJه را

نشان ميدهدنشان ميدهد ورJJان در محJJه زمJJت كJJتوني اسJJودار سJJك نمJJانت يJJور جدول گJJان در محJJه زمJJت كJJتوني اسJJودار سJJك نمJJانت يJJجدول گ

افقي و فع�الي�تها در محور عمودي آن قرار گرفتهاندافقي و فع�الي�تها در محور عمودي آن قرار گرفتهاند د�ت معينJJك مJJار در يJJة كJJاندهندة نتيجJJودار نشJJد�ت معين ستونهاي نمJJك مJJار در يJJة كJJاندهندة نتيجJJودار نشJJستونهاي نم

استاست تراتژيJر اسJاي هJة فع�الي�تهJدا كليJانت ابتJودار گJة نمJتراتژي براي تهيJر اسJاي هJة فع�الي�تهJدا كليJانت ابتJودار گJة نمJبراي تهي

الي�ت پيشبيني �Jر فعJهJ انJزمJ د�تJم Jد وJوعJس مJپJده، سJت شJسJالي�ت پيشبيني لي �Jر فعJهJ انJزمJ د�تJم Jد وJوعJس مJپJده، سJت شJسJليميJشود و براساس تقد�م Jزماني، جدJول گاJنت رسمJ ميگرJددميJشود و براساس تقد�م Jزماني، جدJول گاJنت رسمJ ميگرJدد

دJام گرفتهانJه عمال~ انجJايي كJه، فع�الي�تهJراي برنامJد درحين اجJام گرفتهانJه عمال~ انجJايي كJه، فع�الي�تهJراي برنامJدرحين اج JداماتJJام اقJJانج Jايش( وJJپ( JهJJمقايس JرايJJب ، JدولJJيز در جJJن JداماتJJام اقJJانج Jو )ايشJJپ( JهJJمقايس JرايJJب ، JدولJJيز در جJJن

اصالحي، مشخص ميشوند اصالحي، مشخص ميشوند

((Gantt ChartGantt Chart)) جدول گانتجدول گانت

ماه 12

ماه 11

ماه 10

ماه 9

ماه 8

ماه 7

ماه 6

ماه 5

ماه 4

ماه 3

ماه 2

ماه 1

× × × pت فعpالي1

× × × × × pت فعpالي2

× × pت فعpالي3

فع�الي�تي كه ميبايستي انجام شود × فع�الي�تي كه انجام شدهاست

مرحلة چهارم

ارزشيابي و كنترل (Evaluation & Control)

ارزشيابي و كنترل (Evaluation & Control)

ارزشيابي و كنترلارزشيابي و كنترل

((Evaluation & ControlEvaluation & Control))

تعريفتعريفانطبJاق نتJايج بJا اهJداف برنامJه و اقJدامات اصJالحي انطبJاق نتJايج بJا اهJداف برنامJه و اقJدامات اصJالحي

VisionVision)از )از درصJJJورت لJJJزوم در اجJJJزا برنامJJJه درصJJJورت لJJJزوم در اجJJJزا برنامJJJه (( ActionActionتاتا از نظر:از نظر:

((StructureStructure))ساختار ساختار

((SystemSystem)) سيستم سيستم ((BehaviorBehavior)) رفتار رفتار

بدون تعيين استراتژي نبايد در ساختار، سيستم و بدون تعيين استراتژي نبايد در ساختار، سيستم و رفتار تغيير ايجاد نمودرفتار تغيير ايجاد نمود

ههممااننررپايش و ارزشيابي بپايش و ارزشيابي ب

ارزشيابيارزشيابي ((EvaluationEvaluation))

سنجش ميزان تحقق اهداف )اختصاصي(سنجش ميزان تحقق اهداف )اختصاصي(

پايشپايش( ( MonitoringMonitoring))

ل اجرا با استانداردهاي ل اجرا با استانداردهاي ااححي دري درانطباق فع�الي�تهاانطباق فع�الي�تهابرنامهبرنامه

پايش داراي دو جنبه ميباشدپايش داراي دو جنبه ميباشد

ي( )يپايش كم بهترين ابزار آن جدول گانت ميباشدبهترين ابزار آن جدول گانت ميباشد ::پايش كم

مقوله بسيار مهمي ميباشد كه خود مقوله بسيار مهمي ميباشد كه خود ::پايش كيفيپايش كيفي

مجال ديگري ميطلبدمجال ديگري ميطلبد

Input Process Output Outcome Impact

پايش و ارزشيابي براساس مدل زنجيرهايپايش و ارزشيابي براساس مدل زنجيرهاي

پايش ارزشيابي

برنامه ریزی استراتژیک مراحل و متدها

Documents