چاقی در کودکان و نوجوانان

تهیه و تنظیم : هدی مستقیمی کارشناس تغذیه

مرکز بهداشت شهرستان

دانشگاه معاونت بهداشتی علوم پزشکی و خدمات

بهداشتی درمانی قمهواحد تغذی

چاقی به حالتی اطالق می شود که ذخایر چربی بدن تا حد ایجاد اختالل

در وضعیت سالمت افزایش یابد .

روش رایج برای تعریف اضافه وزن و چاقی در است.BMIکودکان و نوجوانان

تعریف چاقی

چاقی در سنین قبل از مدرسه کمترین حد خود را دارد و بعد سیر

.صعودی پیدا می کند

کودک و نوجوان 21111 کلیشادی و همکاران نیز با مطالعه ای در

استان کشور ، شیوع اضافه وزن و چاقی را به ترتیب 23 سال از 18-6

% اعالم نموده اند که تقریبا در دختران و پسران از شیوع 4/5% و 8/8

برابری برخوردار است .

گزارش وزارت بهداشت در مورد اضافه وزن و چاقی در گروه سنی

سال : 24-15

% دختران: 4/2% و 14/7 پسران :

%6/3% و 19/3

شیوع چاقی

شیوع اضافه وزن و چاقی در نوآموزان بدو ورود به دبستان

درصد اضافه وزن

درصد چاقی

قم 6/3 5/3

ایران 10/9 3/4

، 2هیپرلیپیدمی ، بلوغ زودرس ، دیابت نوع - عوارض جسمی : 1

پرفشاری خون ، آپنه در هنگام خواب و افزایش شیوع برخی سرطان

ها .

افزایش سطح اضطراب ، احساس شرم ، - عوارض روحی : 2

افسردگی .

کاهش کیفیت زندگی ، دستاوردهای تحصیلی ، - عوارض اجتماعی : 3

توانایی تمرکز و توجه، آزار توسط همساالن.

عوارض چاقی

برابر کودکان غیر چاق است.2-3در کودکان چاق ، شیوع چاقی بزرگسالی ،

اقgان چgان و نوجوانgدن کودکgتری شgای 2-19بسgال هgال بین سgس

بgه دلیgل مشgکالت ناشgی از چgاقی ماننgد دیgابت ، آسgم 2005 و 1999

، بیمgاری هgای کیسgه صgفرا ، عفونتهgای پوسgتی ، عgوارض بgارداری ،

شده است .دو برابر افسردگی و دیگر مشکالت روانی

اقgان چgدن کودکgتری شgدت بسgه مgد کgان مطالعgات نشgان داده

تقریبا یک روز بیشتر از سایر کودکان است.

عوارض چاقی

عوامل ایجادکننده

چاقی

- الگوها و عادات غذایی نادرست1- کمبود فعالیت بدنی2

الگوها و عادات غذایی نادرست

- افزایش مصرف تنقالت 1

- مصرف غذاهای آماده2

- حذف وعده صبحانه3

- کمبود مصرف میوه ، سبزی ، حبوبات و لبنیات4

- مصرف نوشابه های گازدار و آبمیوه های صنعتی5

- با عجله غذاخوردن و خوب نجویدن غذا6

حذف وعده صبحانه یا مصرف ناکافی

آن عدم توازن دریافت های غذایی و

رفتارهای ناهنجار غذایی در بخش باقی مانده روز

-کالری باالتر در 1مقایسه با غذاهای خانگی

- حجم زیاد2- تنوع و فراوانی3

- لذیذ و دلچسب بودن 4این غذاها

علل کمبود فعالیت بدنی- عدم تشویق توسط والدین1

- فقدان مکان های ورزشی2

- پندارهای غلط مانند پرهزینه بودن3

- بازی های کامپیوتری و تلویزیون4

- عدم توجه به ساعات اختصاص داده شده به ورزش 5

در برخی مدارس

- کمی تبلیغات رسانه ای6

- عدم انجام بازی های دسته جمعی و خانوادگی 7

- مشغله فراوان والدین8

- زندگی آپارتمان نشینی9

-محدودیت امکانات ورزشی در مدارس 10

تماشای تلویزیون در مورد 2010یکی از اهداف تعیین شده برای طرح مردم سالم در سال

ساعت باشد ؛ درحالی که تخمین جهانی 1-2در کودکان و نوجوانان است که باید کمتر از

ساعت در روز است .3متوسط

SCREEN TIME

چگونگی تاثیر تلویزیون در پیشبرد چاقی

- اختصاص دادن زمان کمتر برای تحرک ، ورزش و بازی1

- مصرف زیاد تنقالت و مواد غذایی پرکالری هنگام تماشای تلویزیون2

- افزایش مصرف تنقالت تحت تاثیر تبلیغات تلویزیونی3

- دیر به خواب رفتن کودک ، کاهش طول مدت خواب و افزایش احتمال چاقی4

- کاهش متابولیسم استراحت5

الگوی فعالیت و عادات غذایی در کودکی شکل می گیرد و

تحت تاثیر عملکرد والدین و محیط خانواده است .

. دان نقش داردgاقی فرزنgتیکی در چgر ژنgدین از نظgاقی والgچ

هم چgنین چgاقی والgدین فgرد را در دامنgه ای از رفتارهgای ناسgالم

اعم از الگوهgای غgذایی نادرسgت و فعgالیت کمgتر قgرار می دهgد.

عالوه بgراین چgاقی مgادر احتمgاال روی نحgوه پاسgخگویی وی بgه

نیازهای کودک تاثیر می گذارد.

نقش خانواده

اگرچه روش های درمانی متعددی برای درمان چاقی پیشنهاد می شود ، اما

همواره بهترین روش درمانی پیشگیری به موقع است.

کgه یgاز بgان نیgاقی در کودکgانی چgای درمgه هgرد برنامgرویک

دارد کgه رفتارهgای غgذایی، فعgالیت فgیزیکی ، کنgترل چندجانبgه

استرس ، آموزش والدین و ... را مد نظر قرار دهد .

آوردن دسgت بgه کودکgان در چgاقی درمgان هgدف اولین

الگgوی مناسgب غgذایی و فعgالیت اسgت نgه رسgیدن بgه وزن

ایده آل .

ودgدن بهبgوده بgاخص تgیزان وزن و شgری در مgکاهش مختص

سالمت را به همراه دارد.

درمان

و • چgاقی –اجتمgاعی روانی و پزشgکی متعgدد عgوارض

اضgافه وزن و بgار سgنگینی کgه از این بgابت بgه جامعgه تحمیgل

می شgود ، لgزوم پیشgگیری و کنgترل هgر چgه سgریع تgر این

مساله را در کودکان و نوجوانان روشن می سازد.

در کشgور مgا بgا توجgه بgه شgیوع نسgبی سgوء تغذیgه از نgوع •

کمبgود کgالری عمgده توجهgات و برنامgه ریgزی هgای بهداشgتی

در جهت پیشgگیری از این مسgاله اسgت امgا چgاقی کgه می

توانgد جنبgه دیگgری از تغذیgه غلgط باشgد ، کمgتر مgورد توجgه

قرار گرفته است .

پیشگیری