مدیریت تولید

الرحیم الرحمن الله بسم

تعاریف و خالصه تاریخی:تعریف فرش ب�ه لغت ای اس�ت ع�ربی ک�ه در واژه فرش

معن�ای گس�تردن و گس�تردنی اس�ت. و چنانچ�ه بافت�ه دس�ت ب�ا یع�نی ماش�ین دخ�الت ب�دون

شود به آن دستباف می گویند.:انواع فرش دستباف از نظر ساختار و )ق�الی پ�رزدار خ�ورده گ�ره ف�رش ال�ف:

قالیچه()ب: فرش تخت باف )گلیم و پالس

پیشینه مدیریت تولید فرش در ایران

1دوران مدیریت کارگاههای تکبافی فرش -2دوران مدیریت کارگاههای متمرکز فرش -3 دوران م�دیریت ش�رکت ه�ای چن�د ملی�تی -

فرش4دوران مدیریت دولتی فرش -5دوران مدیریت سازمانهای موازی فرش -

- دوران مدیریت کارگاههای تکبافی فرش1

این دوره ب�ا آغ�از فرش�بافی ش�روع می ش�ود و نمیت�وان ت�اریخ ش�روع آن را ب�ه درس�تی و دقت تع�یین بص�ورت عم�دتا ف�رش تولی�د دوره این در ک�رد؛

روستایی و عشایری است. از ذهن برخاس�ته این دوره در نقش�ه ه�ای ف�رش

خالق بافن�دگان و ب�ه ص�ورت هندس�ی و نگ�اره ه�ایی از جانوران و تقلید از طبیعت است.

در این دوره بافن�دگان ف�رش ب�ه ص�ورت ت�ک ب�اف وب�ا اس�تفاده از کم�ک اعض�ای ی�ا ح�داکثر تنه�ایی ب�ه

خانواده خود فرش می بافتند.

- دوران مدیریت کارگاههای متمرکز فرش2 زی�ادی ع�ده آن در ک�ه قالیب�افی، متمرک�ز کارگاهه�ای ایج�اد

قالیب�اف�، چل�ه� کش، ط�راح�، و ص�ا�حبان مش�اغل دیگ�ر ک�ار می ک�نند، از �زمان صفو�یان در �ایر�ان آغاز شد و گسترش یافت.

در ک�ه ف�رش، تولی�د ب�ه مرب�وط وس�ایل هم�ه روش این در تو�لی�د مح�ل� ت�م�ام �ش�ده �ف�رش �اث�ر �دارد، �در ه�زی�ن�ه ک�اهش�

فراهم می آیند. ،مراح�ل)ط�راحی تم�امی ب�ر مس�تقیم نظ�ارت دلی�ل به

ا�ین ر�وش �ف�رش� تولی�د ش�ده از ر�نگ�ر�زی،� �ب�افت و غ�یره( د�ر کیفیت و نفاس�ت بیشتر�ی ب�رخوردار خواهد بود.

ب�زرگ قالیب�افی در ش�هرهای در دوره ص�فویان کارگاهه�ای و شوش�تر هم�دان، کاش�ان، ت�بر�یز، آن ا�ز پس و اص�فها�ن

هرات� جایگاه و�یژه ای� یافت. در این دوره ش�اه عب�اس دس�تور داده ب�ود ت�ا ه�ر ک�انون ب�افت

ف�رش �را �ب�ه ش�یو�ه خ�ود� بباف�د �ت�ا �وی�ژگی� ه�ای اص�التی و ه�نری فرش �حفظ� شود�.

- دوران مدیریت کارگاههای متمرکز فرش2

در این دوره ب�رخی از ش�اهان ص�فویه مانن�د ش�اه تهماس�ب خ�ودد�ر ک�ا�ر ط�راحی� دس�ت دا�ش�تند �بط�وریک�ه� کا�رگاهه�ای ق�الی �ب�افی

تر�ین حد� کیف�یت خود رس�یده بود. د�ر زما�ن شا�ه ته�م�اسب �به �با�ال� در زم�ان ش�اه تهماس�ب و ش�اه اس�ماعیل ت�بریز بزرگ�ترین مرک�ز

ه�م�دان، ک�اش�ان،� مان�ن�د دیگ�ر ب�ود �و �مراک�ز ا�ی�ر�ان قال�ی�ب�افی شوشت�ر و ه�رات بع�د از تبر�یز قرا�ر داشت�ند.

فرش اردبیل: موزه ویکتوریا و آلبرت لندن ب�ه توص�یه ش�اه پتس�ولی میالن پول�دی فرش ش�کارگاه: م�وزه

طهم�اس�ب �و ش�اه اس�ماعیل� در ک�ارگاهه�ای متمرک�ز تولی�د ش�ده اند.

در زم�ان ش�اه عب�اس س�فارش ه�ایی ن�یز ب�رای پادش�اه لهس�تانانجام شد.

- دوران مدیریت شرکت های چند ملیتی فرش3

من�ابع اس�تثمار و اس�تعمار بیش�تر جهت ملی�تی ه�ای چن�د شرکت کش�ورهای تو�سعه نی�افته تاسی�س می شون�د.

در زم�ان قاجاری�ه ب�رخی ش�رکت ه�ای چن�د ملی�تی ک�ه کارش�ان خری�دو� فروش �قالی ا�یران �بود ب�وجود آ�مدند.�

1( ش�رکت انگلیسی-سوییس�ی زیگل�ر -ziegler co ک�ه در س�ال ) . می�الدی د�ر تبریز� و سپس د�ر سل�طان� آباد� ت�اسیس ش�د.1878

2 ش�رکت ایتالیایی-انگلیس�ی ب�رادران کاس�تلی -(Near co. casteli brothers)

3 ش�رکت تج�ارت ق�الی مش�رق زمین ک�ه ب�ا س�رمایه گ�ذاری بین -ا�لمللی ا�نگلیس، ایتالیا، روسیه و آلمان �تاسیس �شد.

4 »کمپ�انی عظیم انگلیس�ی-یونانی »ش�رکت ف�رش ش�رق لن�دن -( در کرمان آغاز به کار کرد.O. C. Mک�ه با �عالمت� اخ�تصاری )

- دوران مدیریت دولتی فرش4

هج�ری ب�ا سیاس�تگذاری و 1309مدیریت ف�رش دول�تی در س�ال ق�الی تا�س�یس موسس�ه ب�ا دولت از س�وی الزم� کن�ترل اعم�ا�ل

ایران آغاز گردید. و ه�نر ت�رویج آن تش�کیل از ه�دف ک�ه این موسس�ه از طری�ق

ص�نعت ف�ر�ش در ا�ی�ران �ب�ود ش�ورا�های ن�ظ�ارت�ی در ای�االت و والی�ات و �کانونهای ت�ولیدی فرش ب�رپا گردید.

از جمل�ه کاره�ای ارزش�مند این موسس�ه کن�ترل رنگه�ای ش�یمیاییو تش�ویق �به استفاده �از رن�گهای� گیاهی بود.

فع�الیت این ش�رکت زمین�ه س�از ظه�ور »ش�رکت س�هامی ف�رش هج�ری شمس�ی 1314ا�ی�ران« �ش�د ک�ه� ب�ا س�ه�ام �دول�تی �و در س�ا�ل

ت�ا س�ا�ل آم�د و� کلی�ه تص�م�یما�ت دولت در ص�نعت 1357ب�وج�ود فرش از ط�ریق �آن به انجام می �رسید.�

- دوران مدیریت سازمانهای موازی فرش5

از ف��رش زمین��ه در م��وازی س��ازمانهای ایج��اد مختصات دوران معاصر است.

مراک�ز وج�ود دوران این ف�رش م�دیریت وی�ژگی مت�ع�دد ت�ص�میم گ�یری د�ر ز�مین�ه ط�رح، �رن�گ، ب�افت و�

بازرگانی فرش ایران می باشد.:موسسات و ارگانهای دولتی1 اختی�ار در ب�ا تج�ارت مع�دن، ص�نعت، وزارت -

ت�وس�عه مر�ک�ز ای�را�ن، ملی �ف�رش مرک�ز� داش�تن پژوهش��ه�ای و مطالع��ات� موس�س��ه ص��ادر�ات، ال�مللی،� بین نمایش��گاههای س��ا�زمان ب�ازرگ��انی،

کمیسیون نرخ گذاری.

- دوران مدیریت سازمانهای موازی فرش52 باف�ان ب�ا زی�ر پوش�ش ق�رار دادن ق�الی - وزارت جه�اد کش�اورزی

تع�اون�ی قالیب�افی و کمیت�ه ه�ای ایج�ا�د ش�رکته�ای روس�تای�ی کش�ور �و ا�داره ک�ل ف�ر�ش و� ص�نایع ت�ع�اون�ی�، اتحا�دی�ه ه�ا�ی ص�نایع� روس�ت�ایی� و

روستایی.3 وزارت تع�اون، ک�ار و رف�اه اجتم�اعی ب�ا ایج�اد ش�رکتهای تع�اونی -

قالیبافی.4 وزارت فرهن�گ و ارش�اد اس�المی ب�ا در اختی�ار داش�تن م�وزه ف�رش -

ایران.5.س�ازمان م�یراث ف�رهنگی، ص�نایع دس�تی و گردشگری -6.وزارت علوم، تحقیقات و فناوری -7.اصناف و تولیدکنندگان خصوصی فرش -9.مرکز ملی فرش ایران -10)کمیته امداد امام خمینی )ره -11آستان قدس -

پیروز و شادکام باشید