مرند واحد اسالمی ازاد دانشگاه

عنوان:

داری حساب دکترین بر درآمدیاسالمی

: مربوطه استاد

نونهال اکبر علی دکتر آقای جناب

: دهنده ارائه

- رحیمی رامین پور شاهین محمد

93بهار

اسالمی : : حسابداری مدرن حسابداری•. است" . اخروی و دنیوی توأمان است مادی عمدتا•. . است مطرح إحصاء عدد سوای است عددمطرح• . خسارت ضررمقوله و نفع سوای شود می محاسبه ضرر و نفع

. شود می محاسبه فالح و

مدرن چکیده : حسابداری اسالمی حسابداری

. " است مــــادی عمدتا مــدرن حسابداری اخروی و دنیوی توأمان اسالمی حسابداری

است.

است . مطرح عــدد ، مدرن حسابداری درعـــــــدد از سوای اســالمی حســابداری در

. است مطرح نیز حصاء ،إ

محاسبه ضرر و نفع ، مدرن حسابداری در

. شود می

ضرر و نفع سـوای اسالمی حسابداری در

شود می محـاسبه فالح و خسارت مقوله

حسابداری ،میان مدرن حسابـداری درنظام

در حســـابداری با ربا بر مبتنی معامالت در

وجود تمـــایزی هیچ بیع بر مبتنی معامالت

ندارد.

ربا،مقوله اسالمی،باحرمت حسابداری در

قواعــــد و ها چارچوب با حسابداری ی

در تنها که شود می مواجه شرعی

. است حمل قابل بیع بر مبتنی معامــالت

مالکیت ، مـــدرن مالی و اقتصادی نظام در

است . اول درجه

مالکیت اسالمی مالی و اقتصادی نظام در

. شود می محسوب دو درجه ای مقوله

مال شامل تنها دارایی مدرن حسابداری در

. شود می

، مال شامل دارایی اسالمی حسابداری در

. میشود ناموس و دین ، ناموس ، نفس

حسابداری چکیده : با مدرن حسابداری مقایسهاسالمی

اسالمی : حسابداری مفهوم: مقدمه

خود خاص های روش و قواعد ، آسمانی دین یا بشری مکتب هر

زندگی در اساسی نکات از یکی دارد بشر زندگی اداره برای را

مکتب . نـــوع به بسته مقولــه این هست حسابداری مقـــوله بشر

متفاوتی – ازویــژگی هرجــــامعه افراد دین یا اجتماعی فکری

تفــکر در ریشه که است علمی ، کنونی حسابداری ، است برخـــوردارداردوتابع مــــدرن

. اندیشه در داری حساب گسترده تمایز به نظر هست مدرنیته های ارزشمفاد با مدرن رایج

حسابداری نام به ای مقوله آیا که است این اساسی مساله ، اسالمی؟ دارد وجود اسالمی

تحقیق پیشینه و : ادبیات

میشود محسوب مهم بسیار و برجسته فرهنــگی عـــــــــامل یک عنوان به مذهبهمین از یکی نیز حسابداری و است گذار تاثیر اجتمــــاعی نهـادهای تمـام بر که

. از یکی عنوان به حسابداری برمسائل مذهب تاثیر بررسی ، ست نهادها . که آنچه کلی طــــور به میشود تلقی حسابداری مطالعات در بنیادی مــوضوعات

است پاسخگویی است اهمیت حائز اسالم .در

صاحبنظران خصوص دیدگاه اسالمی در حسابداری :

اندازه زید : و دفاتر در مشروع معامالت ثبت جهت مند نظام فرایندی حسابداریگیری تصمیم در استفاده منظور به معامالت این برمبنای مالی نتایج گیری

. است

های اغدش : فعالیت انتقال و گیری انـــدازه و شناسایی فرایند حسابـــــداریسود محاسبه نظیر زکات محاسبه و گیری درتصمیم مفید و مشروع مـالی

باشد می آن قواعد مبنای بر اسالمی گذاری سرمــــایه .عملیات

تحقیق : پیشینه / محقق

سالتحقیق موضوع هدف نتیجه

شادیهرحمان

1999

استانــــــــداردهاحسابداری ی

اسالمی

عــــــــدم دلیل ، سوال به پاسخقواعــــــــد و اصول بکارگیری

و انگلیسی حسابـــداریاسالمی اقتصاد در آمــریکایی

ربا بدون بانکداری و زکات برمبنای

معیــــــارهای وضعبا منطبق حسابداریجــــــــوامع نیازهای

اسالمی

شاهول بن حمید

محمد ابراهیم

2000

حسابداری به نیازاسالمی

حسابداری های محدودیت تشریحفلسفی های ارزش و مدرن

با آن مقایسه و مدرن حسابداری. پردازد می اسالمی های ارزش

اینـــــکه به توجـــــه بابه حسابــــداری دانشدر سازی شفاف دنبال

رســـــــانی اطالعمالی وقایع و رویدادها

میباشد جامعه فکری مبانی با و

. دارد پیوند

، طاهریتحقیقی

/1999

اساسی اصولو اسالمی اقتصادتبین بر آن اثرات

استانداردهای داری حساب

استانداردها تدوین فرایند بررسیتدوین در توجه

دلیل به استانداردهاشرایط تفاوت وجود

کشورهای در فرهنگیکشورهای با غربی

اسالمی

مسعود معدنچی

/1382

تازه های بررسیمبانی بر ای

نظری استانداردهای

و حسابداریمالی گزارشگری

اسالم در

و عام رهنمودهای به دستیابیهای ویژگی چارچوب در فرگیر

و وضع برای اسالم اقتصادی مکتبو حسابداری نظری مبانی تدوین

اسالمی گزارشگری

چارچوب استخراجحسابداری نظری

اساس بر اسالمیدستورات و قوانین

مختلف ابعاد در اسالمحساب ، اخالق از اعم

، دهی حساب ، خواهی... و شناسی معرفت

تحقیق : سوال

؟ چیست اسالمی حسابداری قواعد و دکترین

تحقیق : هدف

اسالمی حسابداری دکترین تبین

کار : روش

شیوه به و ای کتابخانه تطبیقی بصورت تحقیق استقرایی – این درقیاسی گرفته صورت زیر محورهای حول و تحقیق های یافته : تنظیم

در - حسـابــــداری چیستی تبییناسالم

در - حسابداری چــــرایی تبییناسالم

اسالم - در حسابداری چگونگی تبیین

؛ گام سه از متشکل و

ترمینولوژی ـ اول پردازد : گام می مفاهیم و اصطالحات علمی مطالعه به .

متدولوژی – دوم در : گام حسابداری های روش شناخت دنبال به تحقیق این درداشت اسالمی حسابداری میشه چطور اینکه و .اسالم

اپیدمیولوژی – سوم لغوی یعنی: گام نظر از و گذرد می مردم بر آنچه مطالعهاز متشکل: کلمه سه

ــــــــــــــــ روی Epi ــــــــــــــــ مردم Demos

شناخت ــــــــــــــ و بررسی Logus

غربی حسابداری بینی جهان بر مبتنی :

بـا رابطه در آن تبین و توجیه و هستی به انسان نگرش از عبارتست بینی جهانبینی . جهان در تفاوت هستی جهان از انسان کلی برداشت کلی طور به ، انسان

در تفاوت به منجر تواند ها می در هنجارهای وارزش خــــود نوبه به و اقتصادیشود .حسابداری

مطلوب،مناسب : ارزش آنچه درباره انسانی های گروه یا افراد که است عقایدی ،دارند ؛ است بد یا .خوب

های) ( هنجار: کنش و روابط که شود می گفته رفتاری الگــــوی یک به رهنمودهاکند می تنظیم را .اجتماعی

نمودار در نخست 1مسیر :

می ایفا اطالعات این ی تهیه در را رهبری نقش حسابداریسا هدایت و کنترل منظور به که انفرادی معامالت نماید

صورت زمانبر ) ( مدیران اخراج ، سهام فروش ، خرید مانند گیرد می

اساساهداف به بتوانند تا گیرد می صورت اطالعات این

و اجتمــــاعیصاحبـــــان جهانبینی و ها ارزش با هماهنگ ها آن اقتصادی

آننمودار .برسند در دوم 1مسیر :

نمــاید استفاده خاصی حسابداری سیستم از کسی اگر ، باشد غـریب و بیگانه میزبان ی جامعه های ارزش با که

موجب ، اطالعـات این ، که دارد وجـــــتود امکان اینگردد غلــطی اقتادی رفتارهای گیری ، شکل

اقتصـادی و اجتمــاعی اهداف به است ممکن نتیجه در وو قــــوانین در تغییر بـــاعث که گردد منجر متفاوتی

از متفاوتی مسیر و خط یک در اقتصادی هنجـــــارهایگردد .اهداف

مرسوم داری حسابسرمایه اقتصاد هنجارهای

گراییو بینی جهان

ارزشداری حساب چارچوب

مرسومموضوع

حسابداریگیری تصمیم بودن مفید

تمایل ، ذینفعان برایپول به سرمایه بازار

بیشتر

عینیت / اهداف ثروت و سود برتری ماتریالیسم – گرایی مادی

وتهیه بازار بازیگرانمالی کنندگان

کنندگان استفاده و بازار سازی خصوصیو دولت کنترل حذف

کننده مصرف حاکمیت

ــ دمکراسیساالری مردم

اقتصادیداخلی رویدادهایپول به گیری اندازه قابل

شناخت خصوصی اموال حریم حفظنامحدود مصرف واختیار

ایندیویژوالیسم – گرایی فرد

تاریخی / بهای پولی گیری اندازه گرایی مصرف لیتاریسم – یوتیگرایی منفعت

اقتصادی رویدادهای همه) مالی)

تاریخی بازار های ارزش رقابت لیبرالیسم – خواهی آزادی

ارزش بدون گرایی اثبات بی / عینیتطرفی

اعتقادات نفی و فقداندینی

و سکوالریسمامپریسم – و دنیاگرایی

گرایی تجربه

: دکترین

بدون ، رفتار بر حــاکم بنیادی قواعد . دارنده بر در که است قانونی قدرت

حسابداری چگونگی و چرایی ، چیستی.است

اسالمی حسابداری : دکترین

اسالمی ( داری حساب چیستی : الف

، اندازه ، ریاضی علم ، شمردن معنی به است تحقیق این کلیدی کلمه حسابقیامت روز ، . برآورد

“ جمعا حساب مصادیر مشتقات ، قرآن است 109در آمده بار .

صاحبنظران دیدگاه از حساب تعریف) ( ره الهیجی محقق

آنان دست به و رسانده مکلفـــــان بنظر را اعمـــال نامه که است آن از عبارت

شود تمام آنان بر خدای حجت و شوند آگاه خویش اعمـال بر خود تا دهند .می

: ره مفید شیخ

شدن آگاه و ، آنها جزای و اعمال میان مقایسه و مقابله از است رت عبا حسابنیکی بر او ستایش و ، گناهان بر او سرزنش ،و زده سر او از ییکه لغزشها بر انان

آن سزاوار که ای گــــونه به او با رفتار و ، استها .

است بندی طبقه قابل عدد و إحصاء مفهوم دو به :حساب

: إحصاء -1آمار ، کردن ضبط ، شمردن معنی به

اصفهانی راغب دیدگاه از إحصاء تعریف

شده ) ( گرفته سنگریزه حصـــاء لفـظ از که است عدد با آوردن بدست و تحصیلرا شمـردن رو این از میکرده استفاده سنگریزه از ، شمـــردن در عرب زیرا ،

کنیم می استفاده خود انگشتان از شمــردن در ما که همانگونه اند گفته .احصاء

عــدد

و مقدار ، شود می شمارش مولفه دو با که است مــــــال شمارش برای عددمطرح . اعمال تعداد یعنی ، شود می إحصاء انسان اعمال که حالی در تعداد

است مطرح اعمال حصاء إ .نیست

اسالمی ( حسابداری چرایی : ب

کتب سایر از بیشتر قران در ولی دارند ایمان آخرت جهان به ادیان همه دراصل که معـــــاد له مسأ به آسمانی

در . حسابرسی باور به توجه ضمن قــــرآن رود می ر شما به اسالم دین پنجممعاد اصلی های مؤلفه از قیامت

مورد خود رفتار اساس بر کس هر که کند می گوشزد را جهنم و بهشت وجودگیرد می قرار .حسابرسی

حسابداری ( چگونگی ج: اسالمی

اقتصــادی متعــدد مکاتب درشده تبین بشـر سوی از که

فروش و خرید مســـألهاست مـال به مـربـوط فقط

در قران رویکرد حالیکه در “ کامال مالکیت و بیع مـوردســـوره در است وت متفا

آیه این 111توبــه بـهکه شده اشاره مســــألهخرید مشتری پــروردگار

است مومـن نفس و مـــال ، مال سـوای قــران در یعنی

مالکیت مسأله در هم نفس . نشان شکل است مطرح

با نفس همطرازیی دهندهمالکیت مقــــــوله در مال

.است

حصاء إ و : تعدید

مجزای مفــهوم دو از نفس و مـال ی محاسبه برای إحصـــا و عدد قرآن . « میکند «بهعدد استفاده

شمارش کمی واحد . عنوان

شود : می شامل پنج عدد را رش شما کمی ی محاسبه واحد عنوان به قرآن در حـوزه

مال -1 شمارش

زمان -2 شمارشخدا -3 مادی های نعمت شمارش

مالئکه -4 و افراد شمارشمادی -5 ساختن .مهیا

حصاء است . إ کیفی و کمــــی » »برآورد و حسابرسی که ؛ است تری عمیق مقولهمی بر در را حوزه پنج کیفی و کمی ی محاسبه واحد عنوان به قـــران در إحصاء

: گیرد

الهی -1 .. معنوی و مادی های نعمت برآورد

آخرت -2 محاسبه برای بشر بزرگ و کوچک ، بد و نیک اعمال برآورد

مدت -3. و زمان برآورد

عالم -4. اشیاء کلیت برآورد

زمین -5 و آسمان در کسان کلیت .برآورد

اسالمی داری حساب مفهومی : چارچوب

کسب ، اقتصــادی های فعالیت نهایی هدف مدرن حسابداری درمفهوم هیچ گرفتن نظر در بدون سود اصالت واقع ودر است سود

. فطــــری های گزاره از یکی شود می دنبال ؛ اخالقی و ارزشی»الضررو قاعده نیز اسالم در که ، شد با می ضرر و نفع ها انسان

وادار . را انسان ترسی و خــوف است نکته همین متوجه » الضرارسود سمت به را انسان آن مقابل در امید و کند ضررمی از دوری به

دهد می .سوق

رسید اسالمی بداری حســا مفهــــــومی چارچوبمنفعتی به ن

به و زند می رقم را انســـــان فالح که استنیکویی م سرانجا

خسران به که است ضرری نفی ، انجامد میبدترین و انسان

شود می منجر ها .عاقبت

گیری : نتیجه

سوی از و دنیوی زندگی در اموال حسابداری دنبال به سو یک از اسالم در حسابداریدر رستگاری برای انسان نفس و عمل إحصاء به دنبال به عقبا گیری جهت با دیگر

وجود پرونده و کتاب نوع سه قیامت روز در اینکه و است الهی حدود به نسبت آخرت:دارد

و - فردی پرونده

خصوصی

گروهی - پرونده

عمومی - و همگانی پروندهفالح که است منفعتی به رسیدن رتی عبا به

نکویی م سرانجا و زند می رقم را انسانعاقبت بدترین که است ضرری نــفی و دارد

دارد بر در را خسران و .ها

به طراوت باران ...باشيد