:نام و نام خانوادگیمحمد رنجبر

شماره دانشجویی:910875185

:موضوعجهانی شدن و استراتژی بین المللی

:نام استاددکتر علیرضا معطوفی

دانشگاه آزاد –واحد علوم و تحقیقاتگلستان

مقدمه

پس از خاتم(ه جن(گ جه(انی دوم و ب(ه م(وازات ش(کل گ(یری نظ(ام بین المل(لجدی(د توس(ط ق(درت ه(ای پ(یروز در جن(گ, ح(وزه اقتص(اد سیاس(ی بین المل(ل بنی(ادین ش(د. در واق(ع تح(والتی از حیث نظ(ری و عملی دس(تخوش ن(یز ب(ا آن اص(ول ک(ه ش(د گ(ذاری بنی(ان جدی(دی المل(ل بین اقتص(اد نظ(ام

تا کنون حاکم بوده است.1945تغییراتی نه چندان اساسی از بخش اعظم ادبی(ات مرب(وط ب(ه اقتص(اد سیاس(ی بین المل(ل جدی(د )پس از

جن(گ جه(انی دوم( ب(ر ابع(اد نظ(ری و رهیافت ه(ای فک(ری این ح(وزه تاکی(د ک(رده و ش(اید در مقاب(ل توج(ه کم(تری ب(ه س(از و کاره(ای ح(اکم ب(ر ح(وزه ه(ای مناقش(ه و چگ(ونگی ارتب(اط و ت(اثیر گ(ذاری ب(ازیگران اص(لی اقتص(اد

بین الملل بر یکدیگر شده است. ب(ازیگر چن(د وج(ود المل(ل بین سیاس(ی اقتص(اد ه(ای بحث در معم(وال

اص(لی)ای(االت متح(ده, اروپ(ا و ژاپن(, ک(ه ب(ر اس(اس نظ(ام ط(راحی ش(ده در ق(الب بان(ک جه(انی, ص(ندوق بین المللی پ(ول و س(ازمان جه(انی تج(ارت عم(ل می کنن(د ”مف(روض“ گرفت(ه می ش(وند و تحلی(ل ه(ای بع(دی ب(ر اس(اس بج(ای اس(ت در ص(دد حاض(ر مقال(ه . گردن(د می ارائ(ه مفروض(ات این المل(ل, بین اقتص(اد سیاس(ی این عناص(ر تش(کیل دهن(د مف(روض گ(رفتن d ب(ه بررس(ی ویژگی ه(ا, ب(ازیگران کلی(دی اقتص(اد سیاس(ی بین المل(ل و دقیق(ا

حوزه های اصلی مناقشه در آن بپردازد.

این مقاله سه هدف مشخص را دنبال می کند:

1 م(روری ب(ر خصوص(یات کلی(دی اقتص(اد جه(انی پس از جن(گ جه(انی -مهم, تج(ا(ری الگوه(ای از( ب(رخ(ی این (ه(دف ب(ه( رس(یدن ب(رای دو(م. مب(اد(الت فرام(ر(زی و (فع(الی(ت ه(ا( و ج(ریان(ات( (س(رمایه (گ(ذاری (مس(تقیم( خ(ارج(ی ک(ه( اقتص(اد( بین ا(لمل(ل م(ع(اص(ر ر(ا تش(ک(یل می( (دهن(د و( ن(یز س(از و ت(ا(ثیر(ات حیث کش(ور(ها (از می(ان( تع(ا(م(ل (س(یاس(ی( ش(یوه (ها(ی و ک(اره(ا(

متقا(بل د(ر حوز(ه اقتصاد سیاس(ی بین الملل (بررسی (خواهند شد.

2 اقتص(اد دانش(گاهی ح(وزه ب(ر م(روری مقال(ه این ه(دف دومین -ص(دد (درک در بی(ن المل(ل سیاس(ی اقتص(ا(د اس(ت(. بی(ن ال(مل(ل سیاس(ی من(اب(ع (اقتص(ادی (و سیاس(ی دا(خلی و (بین المل(لی (همک(اری (و( (مناقش(ه د(ر بین ال(م(للی (همگ(را(یی و داخلی( پیام(دها(ی d متعاقب(ا و( ب(ین الم(ل(ل اقتص(ا(د

اقتصادی فراملی است.

3 س(ومین ه(دف این مقال(ه شناس(ایی ب(رخی عوام(ل کلی(دی اس(ت ک(ه -مم(کن (است در جر(یان آیند(ه اقتص(اد جهان(ی نقش( داشته باشند.

مروری بر خصوصیات اصلی اقتصاد سیاسی بین الملل پس از جنگ جهانی دوم

المللی بین المل9ل و جری9ان بین تج9ارت ال9ف- گس9ترش سرمایه

اف(زایش قاب(ل توج(ه همگ(رایی اقتص(اد بین المل(ل در دوره پس ازجن(گ ج(ه(انی( دوم می توان(د د(ر رابط(ه ب(ا ج(ری(ان (ه(ای (تج(اری(, م(الی و

سرمایه گذاری مستقیم خارجی بررسی شود.

همگ(رایی اقتص(ادهای ملی از طری(ق مب(ادالت فرام(رزی ک(اال تج(ارت :ب(ش(دت (اف(زایش دوم جن(گ جه(انی از در (دوره (پس خ(دما(ت و( ه(ا یا(فت(ه (ا(س(ت. (ج(دول (ش(مار(ه ی(ک( ب(ر (ا(س(اس گ(ز(ارش( ش(و(ر(ای مش(اوران ا(قتص(ادی( آمریک(ا( ک(ه ش(اخص ه(ایی را ب(ر(ای (ک(ل (ص(ادرات و فع(الیت ا(قتص(اد(ی ج(ه(ان ارائ(ه (می کن(د و (ن(یز س(ط(وح تعرف(ه ه(ای گ(م(رکی در

س(ال های ( خالل( در( ص(نعتی( این 1950-96ک(ش(وره(ای از بخش(ی ,ا(فزایش را ترسیم کرده( است.

یک شماره جدولتولید واقعی رشد و جهانی صادرات واقعی رشد

زمان از داخلی ناخالصدوم جهانی جنگ

 

1950

 

1960

 

1970

 

1980

 

1990

 

1996

رشد واقعی تولید ناخالص

داخلی جهان )بر مبنای سال

1950=100)

 

100

 

180

 

270

 

375

 

550

 

600

رشد واقعی صادرات جهان )بر مبنای سال

1950=100)

 

100

 

200

 

380

 

600

 

880

 

1400

متوسط تعرفه کشورهای صنعتی )%(

 

25

 

18

 

13

 

8

 

5

 

-

Source: U.S. Council of Economic Advisors, America’s Interest in the World Trade Organization: An Economic Assessment (Washington: Council of Economic Advisors, November 16, 1999), p.17

1 همانگون(ه ک(ه در این ج(دول قاب(ل مش(اهده اس(ت, کش(ورهای ص(نعتی -% در 40پس از جن(گ جه(انی دوم متوس(ط تعرف(ه ه(ای گم(رکی خ(ود را از

کاهش داده اند.1990% در انتهای دهه 5 به 1946ب(رای ش(کوفایی ص(ادرات جه(انی بخص(وص در می(ان را این عام(ل زمین(ه کش(ورهای ص(نعتی پیش(رفته ف(راهم ک(رده اس(ت؛ بنح(وی ک(ه ک(ل ص(ادرات

ب(وده است.1950, چه(ارده ب(ار بیش از ص(ادرات در 1996واقعی جه(ان در , ش(ش براب(ر 1996 بط(ور کلی مجم(وع فع(الیت واقعی اقتص(ادی جه(ان در

شده است. 1950بین تج(ارت ب(ا همگ(رایی ب(ارز و اساس(ی کش(وری ک(ه نمون(ه این می(ان در المل(ل همگ(ام ش(ده, ای(االت متح(ده اس(ت. همانگون(ه ک(ه در ج(دول ش(ماره دو مالحظ(ه م(ی ش(ود,( در حالیک(ه ص(ادر(ات و واردات این کش(ور (دراوای(ل د(ه(ه

% تولی(د نا(خ(الص (ملی را تش(کیل (می داده ک(ل تج(ارت 10, کم(تر ا(ز 1950 1990% (تولی(د ناخ(ا(لص مل(ی این کش(ور در (انته(ای ده(ه( 26ای(االت م(تح(ده ب(ه (

رسیده است.

جدول شماره دوسهم تجارت در تولید ناخالص ملی ایاالت

)درصد(1900-1998متحده  

1900

 

1910

 

1920

 

1930

 

1940

 

1950

 

1960

 

1970

 

1980

 

1990

 

1996

صادرات

 

8

 

6

 

13

 

3

 

5

 

6

 

5

 

6

 

8

 

10

 

5/12

واردات

 

5

 

6

 

5

 

3

 

3

 

4

 

5

 

5/6

 

9

 

10

 

5/13

تجارت

صادرات) +

واردات(

 

13

 

12

 

18

 

6

 

8

 

10

 

10

 

5/12

 

17

 

20

 

26

Source: U.S. Council of Economic Advisors, America’s Interest p.6.

در چه(ارچوب کلی همگ(رایی تج(ارت بین المل(ل پس از جن(گ جه(انیک(ه چ(یزی آن اول, اس(ت؛ داش(ته وج(ود عم(ده تح(ول س(ه دوم اقتص(اددانان اف(زایش ”تج(ارت درون ص(نعتی“ می خوانن(د؛ یع(نی بج(ای ن(یز مش(ابه کااله(ای فرام(رزی مب(ادالت ک(امپیوتر, ب(ا کفش مبادل(ه

افزایش یافته است.

دوم اینک(ه بس(یاری از کش(ورهای در ح(ال توس(عه ب(ویژه در ش(رق و جن(وب ش(رقی آس(یا ب(ا م(وفقیت قاب(ل ت(وجهی ب(ا جری(ان کلی اقتص(اد قاب(ل س(ه ش(ماره ج(دول در تح(ول این ان(د. ش(ده همگ(را جه(انی مش(اهده اس(ت ک(ه نش(ان می ده(د در ح(الی ک(ه این کش(ورها منش(أ

س(هم خ(ود را ب(ه 1995 بوده ان(د در 1980% ص(ادرات جه(انی در 10% صادرات جهانی رسانده ا16

  جدول شماره سهسهم مجموعه کشورهای درحال توسعه

1985- 1995در صادرات جهانی

 

1985

 

1990

 

1995

التین آمریکای

 

5/5

 

2/4

 

7/4

آفریقا

 

4

 

3

 

3/2

خاورمیانه

 

2/5

 

4

 

7/2

حال در آسیای

توسعه

 

10

 

3/12

 

16

Source: World Trade Organization Participation of Developing Countries in World Trade: Overview of Major Trends and Underlying Factors,(Geneva: WTO, 1996), p.8

ح(تی و ت(داوم معاص(ر المل(ل بین تج(ارت نظ(ام سومین خصوص(یت در ج(دول ک(ه اس(ت ای تج(ارت منطق(ه ه(ای اهمیت ش(بکه اف(زایش ش(ماره چه(ار قاب(ل مالحظ(ه اس(ت. این ج(دول نش(ان می ده(د ک(ه تج(ارت

بین کشورهای هر منطقه چقدر بوده است.

ک(ه در ح(الی بی(ان می کن(د الگ(و این ای(االت متح(ده, 41 % ص(ادرات بین این س(ه کش(ور ص(ورت گرفت(ه این رقم 1990کان(ادا و مکزی(ک در

% رس(یده اس(ت؛ ح(تی منطق(ه گ(رایی بیش(تری بین 52 ب(ه 1998در پاراگوئ(ه ک(ه در س(ال و اروگوئ(ه برزی(ل, یک(دیگر 1991آرژان(تین, ب(ا

ب(ازار مش(ترک جن(وب ی(ا ”مرکوس(ور “را ایج(اد کردن(د, پدی(د آم(ده اس(ت. % ص(ادرات این کش(ورها ب(ر اس(اس 9, 1990در ح(الی ک(ه در س(ال

در رقم این ش(ده ص(ادر منطقه ای درون ب(ه 1998الگ(وی 25 %رسیده است.

اروپ(ا را تش(کیل داده ان(د تجرب(ه ک(اهش اتحادی(ه فق(ط کش(ورهایی ک(ه تج(ارت 1998تج(ارت منطق(ه ای را نش(ان می دهن(د, ک(ه البت(ه در س(ال

% ب(وده اس(ت )این ک(اهش ش(اید 55درون منطقه ای اروپ(ا ن(یز مع(ادل در بخشی ناشی از گسترش حوزه اتحادیه اروپا بوده است(.

جدول شماره پنج جریان های سرمایه ایاالت متحده نسبت به تولید

)درصد(1923- 1998ناخالص ملی

 

1923

 

1933

 

1943

 

1953

 

1963

 

1973

 

1983

 

1988

 

1993

 

1998

 

خروج سرمایه

 

2/0

 

7/0-

 

2/0

 

2/0

 

5/1

 

3/1

 

1

 

6/1

 

5/1

 

5/5

 

ورود سرمایه

 

2/0

 

1-

 

2/0

 

2/0

 

5/0

 

3/1

 

3/2

 

8/3

 

7/3

 

2/9

 جدول شماره ششسرمایه گذاری مستقیم خارجی بصورت درصد از

1980-1997تشکیل سرمایه ناخالص ثابت

 

1980

 

1985

 

1990

 

1995

 

1997

جهان

 

2/2

 

2/2

 

9/4

 

4/5

 

9/7

کشورهای

یافته توسعه

 

8/2

 

5/2

 

5

 

8/4

 

5/6

در کشورهای

توسعه حال

 

2/1

 

8/2

 

9/3

 

2/7

 

2/10

و مرکزی اروپای

شرقی

 

1/0

 

1/0

 

7/1

 

8/9

 

5/10

Source: United Nations Conference on Trade and Development(UNCTAD), World Investment Report: 1999( Geneva, 1999), p.12. 

ب 9 بازیگران اصلی اقتصاد سیاسی بین الملل  حداقل سه رده بازیگر کلیدی در اقتصاد سیاسی بین الملل معاصر

وجود دارند؛ شرکت های چند ملیتی, نهادهای جهانی و ترتیبات منطقه ای که در ادامه به بررسی عملکرد هر یک از آنها می پردازیم.

:چن9دملیتی ه9ای ک9ه شرکت همانگون9ه س9ازمان اخ9یر ه9ای گ9زارش از یکی

ح9دود ده9د, می نش9ان 6000مل9ل 500000ش9رکت چن9د ملی9تی, عملی9ات

را جه9ان سراس9ر در خ9ود وابس9ته ه9دایت می کنن9د. مهم9ترین اینه9ا ش9امل

ملی9تی 100 چن9د م9الی غ9یر ش9رکت آمریک9ایی, همگی تقریب9ا ک9ه اس9ت ص9د این هس9تند. ژاپ9نی و اروپ9ایی نظ9یر 9 چن9دملیتی م9الی غ9یر ش9رکت داچ روی9ال ف9ورد, الکتری9ک, ج9نرال

شل, آی.بی.ام و

:ح9داقل س9ه نه9اد جه9انی وج9ود نهاده9ای جه9انی دارن9د ک9ه در چه9ارچوب آنه9ا حک9ومت ه9ای ملی و خصوص9ی ه9ای ش9رکت فزاین9ده بط9ور و در نف9وذ اعم9ال ص9دد در غیردول9تی ب9ازیگران

عملیات اقتصاد بین الملل هستند. 1 91945 ص9ندوق بین المللی پ9ول: در دس9امبر

ب9رتن وودز ص9ورت نتیج9ه م9ذاکراتی ک9ه در در ب9ا را خ9ود ک9ار و ش9د ایج9اد عض9و 29گ9رفت

ش9روع ک9رد؛ تع9داد این اعض9اء در انته9ای س9ال ب9ه 2000 ص9ندوق 182 دف9تر رس9ید. عض9و

ب9ا کارمن9د 2700بین المللی پ9ول در واش9نگتن فعال می باشد.

دولت ه9ای عض9و ص9ندوق تص9میمات کلی9دی راب9ر اس9اس آرایی ک9ه بس9تگی ب9ه م9یزان مش9ارکت مالی هر عضو در صندوق دارد اتخاذ می کنند.

صندوق بعن9وان س9از و ک9اری عم9ل می کن9د ک9ه از طری9ق آن دولته9ای عض9و یک9دیگر را مطمئن می س9ازند ک9ه در ح9ال دس9ت ک9اری ن9رخ ه9ای مبادل9ه بمنظ9ور کس9ب م9زیت رق9ابتی بین المللی نیس9تند. این اطمین9ان س9ازی دو جانب9ه در چه9ارچوب مالق9ات ه9ای س9االنه ه9ای سیاس9ت م9رور و عض9و کش9ورهای ب9ا ص9ندوق کارکن9ان اقتص9ادی بین المللی ه9ر ی9ک از اعض9اء و از طری9ق م9رور دو س9االنه بص9ورت ک9ه ش9ده اتخ9اذ ه9ای سیاس9ت و ملی اقتص9اد ش9رایط ص9ورت ش9ود, می منتش9ر جه9انی اقتص9اد دورنم9ای گ9زارش

می گیرد.

بعالوه ص9ندوق, تامین ه9ای م9الی کوت9اه م9دت ب9رای کش9ورهایی ک9هب9ه پرداخت ه9ا مواج9ه هس9تند ف9راهم می کن9د ب9ا مش9کالت موازن9ه تث9بیت ب9رای را خاص9ی سیاس9ت های کش9ورها آن اینک9ه ش9رط موازن9ه پرداخت ه9ا در دس9ت اج9راء داش9ته باش9ند. گ9زارش آوری9ل

کش9ور عض9و ب9رای حم9ایت از موازن9ه 92 نش9ان می ده9د ک9ه 2000ح9دود خ9ود, ه9ای ص9ندوق 66پ9رداخت از اعتب9ار دالر میلی9ارد

دریافت کردند.

2 نتیج9ه در ن9یز جه9انی بان9ک : جه9انی بان9ک 9کنف9رانس ب9رتن وودز ایج9اد ش9د. بان9ک جه9انی

ام9روزه پ9ول, بین المللی ص9ندوق 182نظ9یر ه9زار نف9ر پرس9نل متخص9ص 10عض9و دارد و ب9ا

در واش9نگتن مس9تقر ش9ده اس9ت. بان9ک جه9انی ب9ه کش9ورهای در ح9ال توس9عه جهت پروژه ه9ای در س9ال ده9د. وام می م9دت بلن9د ای توس9عه

یکص9د کش9ور جه9ان از بان9ک جه9انی وام 1999ب9ر ن9یز بان9ک جه9انی ان9د. رأی گ9یری در گرفت9ه ص9ورت عض9و کش9ورهای م9الی وزن اس9اس

می گیرد .

3 بعنوان جانشین رسمی 91995 سازمان جهانی تجارت, در سال تر موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت, گات ایجاد شده است.

گات انجمن اصلی بین المللی برای دیپلماسی تجارت بین الملل از کشور پدید آورنده آن 23 بین 1947زمان توافق اولیه در سال

139 تعداد اعضای سازمان جهانی تجارت به 2000بود. در پاییز عضو نیز در انتظار عضویت هستند.28عضو رسیده است و

نفر پرسنل متخصص دارد. قبل 500 این سازمان دبیر خانه ای با گات دو کارکرد اصلی داشت. 1995از سال

اول بعنوان چهارچوبی برای مذاکرات چندجانبه تجاری اعضاء باهدف توافق بر سر کاهش تعرفه های تجاری؛ و دوم استقرار

نظم بین الملل گسترده تری جهت استفاده اعضاء به منظور کاهش موانع تجاری غیر تعرفه ای. هشت دور مذاکرات گات بین

انجام شد و آخرین دور این مذاکرات به 1994 و 1947سال های توافق بر سر ایجاد یک واحد قانونی بین المللی رسمی تر یعنی

سازمان جهانی تجارت انجامید.

گات در گذشته و سازمان جهانی تجارت به شکلی گسترده تر در امروز, مسؤل توسعه و اعمال قواعد و رویه هایی بوده اند که به

واسطه آنها اعضا بتوانند به گونه ای مسالمت آمیز و قانون مند اختالفات تجاری خود را حل و فصل کرده و حقوق و وظایف خود

را ساماندهی کنند.

مذاکرات چندجانبه و تصمیم گیری در گات و سپس سازمان جهانی تجارت اصوال{ بر اساس اجماع صورت می گیرد, اما در

عمل کشورهایی با منافع عمده و سهم اساسی در تجارت بین الملل)عموما{ کشورهای صنعتی( وجود دارند که ابتدا بر سر موضوعات مد نظر خود به توافق می رسند و بعد سایر دولت ها

-Finlayson & Zacher, 1983: 195را به آن مسیر سوق می دهند. ) 198).

حل و فصل اختالفات در گات بر اساس پذیرش قاطع و بدونقید و شرط قواعد و احکام حل و فصل اختالفات که بوسیله

گروه متخصصان اتخاذ می شد صورت می گرفت که این رویه به سازمان جهانی تجارت نیز منتقل شده است.

ترتیبات منطقه ای: طبق گزارش سازمان جهانی تجارت در حال تشکل منطقه ای در سراسر جهان مشغول 134حاضر حدود

همکاری اقتصادی منطقه ای هستند که در میان آنها اتحادیه اروپا و نفتا از همه مهمترند.

اتحادیه اروپا سازمان منطقه ای اصلی در اقتصاد جهانی معاصراست. اتحادیه اروپا که جانشین جامعه زغال و فوالد

( می باشد, همواره 1957( و جامعه اقتصادی اروپا)1951اروپا)در صدد بوده است موانع را از تمام اشکال مبادله اقتصادی در

میان دولت های عضو بردارد و بدینوسیله همکاری گسترده تر میان اعضاء را ترغیب کند.

اتحادیه اروپا در سال های اخیر و پس از استقرار پول مشترک وسیستم بانک مرکزی مشترک میان اعضاء, گام هایی را بسوی

سیاست خارجی و سیاست امنیتی مشترک برداشته است. نهاد اصلی اتحادیه اروپا, شورای اروپاست که از طریق آن دولت های

عضو هدایت عملکرد جامعه اروپایی را برعهده دارند.

کمیسیون اروپا نیز در حکم رکن اجرایی که می تواندپیشنهادهایی را برای سیاست جامعه اروپایی ارائه دهد عمل

می کند. بعالوه کمیسیون اروپا مسئول اجرای اکثر سیاست های جامعه اروپایی است که البته یک استثناء بزرگ در این زمینه

هدایت و کنترل سیاست پولی اتحادیه اروپاست که در واقع بانک مرکزی اروپا مسئول آن است.

کمیس9یون اروپ9ا ش9امل ی9ک رئیس و تع9دادی کمیس9ر می باش9د ک9هتوس9ط رئیس منص9وب می ش9وند ت9ا ب9ر کارکرده9ای وی9ژه کمیس9یون

تع9داد کنن9د. اج9رایی 15نظ9ارت ام9ور متخص9ص, پرس9نل ه9زار کمیسیون اروپا را به پیش می برند.

پارلم9ان اروپ9ا ک9ه کارکرده9ای مح9دود ولی در عین ح9ال فزاین9ده ای را در اتحادی9ه اروپ9ا ب9ر عه9ده دارد در حکم رکن قانون گ9ذاری این

جامعه محسوب می شود. دی9وان ع9دالت اروپ9ا ن9یز ب9ه منزل9ه رکن قض9ایی اتحادی9ه اروپ9ا عم9ل ک9رده و ح9ل و فص9ل مناقش9ات فرام9رزی اعض9اء را ب9ر اس9اس حق9وق بان9ک مرک9زی اروپ9ا, ک9ه ی9ک واح9د ب9ر عه9ده دارد. جامع9ه اروپ9ایی مس9تقل می باش9د مس9ئول اس9تقرار ی9ک سیاس9ت واح9د پ9ولی می9ان اعض9اء این جامع9ه و پیش9برد عملک9رد ارز واح9د اروپ9ایی در می9ان آنه9ا

است .درکن9ار اتحادی9ه اروپ9ا, نفت9ا ن9یز از جمل9ه مهم9ترین ترتیب9ات منطق9ه ای فع9ال در تج9ارت بین المل9ل محس9وب می ش9ود. نفت9ا بعن9وان ی9ک

از ژانوی9ه تج9ارت منطقه ای ک9ه آم9ده ش9امل 1994س9ازمان پدی9د کشورهای ایاالت متحده, مکزیک و کانادا است.

تج9ارت ارتق9اء خ9ود, اروپ9ایی مانن9د همت9ای نفت9ا اص9لی ماموریت درون منطقه ای می9ان اعض9اء از طری9ق رف9ع تم9امی موان9ع تج9اری

است. نه9اد اص9لی نفت9ا کمیس9یون تج9ارت آزاداس9ت ک9ه متش9کل از وزرای بازرگ9انی س9ه کش9ور عض9و می باش9د. بعالوه ش9ماری از گ9روه ه9ای ک9اری ن9یز توس9ط نماین9دگان متخص9ص کش9ورهای عض9و وج9ود دارن9د

که امور تجاری نفتا را پیش می برند.

اثرات همگرایی اقتصاد سیاسی بین الملل نوین در ب9اب اث9رات همگ9رایی اقتص9اد سیاس9ی بین المل9ل س9ه دی9دگاه اص9لی

ب9ا مقایس9ه در معتقدن9د ص9احبنظران از گ9روه ی9ک اس9ت. مط9رح و 1950دهه ه9ای بعب9ارتی 1960 ی9ا بین المل9ل اقتص9اد همگ9رایی ,

خودمخت9ار, اقتص9ادی ه9ای سیاس9ت بوض9وح اقتص9اد ش9دن جه9انی حم9ایت گرایان9ه و ملی گرایان9ه را تحلی9ل ب9رده و در واق9ع آن را غ9یر

ممکن ساخته است.

بر این اس9اس ی9ک ملت ک9ه مواج9ه ب9ا بیک9اری اس9ت, ممکن اس9ت درگذش9ته در ص9دد اف9زایش اش9تغال از طری9ق سیاس9ت کس9ر بودج9ه عظیم و گس9ترش عرض9ه پ9ول در اقتص9اد ب9ر می آم9د ولی اآلن همین کش9ور بای9د نگ9ران این باش9د ک9ه چ9نین سیاس9ت ه9ایی ممکن اس9ت ب9ه ف9رار {� و س9رمایه و ک9اهش قاب9ل توج9ه ارزش پ9ول ملی بیانجام9د. متش9ابهابی9اورد فش9ار کش9ورها ب9ه اس9ت ممکن جه9انی اقتص9اد متق9ابال{

ت9ا ب9ه سیاس9ت ه9ای رف9اه ملی و زیس9ت محیطی توج9ه بیش9تری داش9ته باش9ند, فش9اری ک9ه ش9اید در س9ی س9ال پیش ج9د�ی گرفت9ه نمی ش9د

(Garrett,1998:789-790 .)

گروه دیگ(ری از متخصص(ان اقتص(اد بین المل(ل ب(ه موض(وع همگ(رایی اقتص(اد بین المل(ل و ص(لحجه(ان(ی بعن(وان ی(کی از ا(ث(رات جه(انی ش(د(ن اقتص(اد و (همگ(رایی( در اقتص(اد سیاس(ی بین المل(ل توج(ه

دارند.

این ص(احبنظران ک(ه ملهم از امانوئ(ل ک(انت و آدام اس(میت هس(تند, معتقدن(د اف(زایش در س(طحوابس(تگی متق(اب(ل اقتص(ا(دی می(ا(ن کش(ور(ها, ک(ه ب(ر اس(اس (معی(ا(ری نظ(ی(ر م(یزا(ن ص(ادرات نس(بت ب(ه ت(ولی(د ن(اخ(الص( دا(خلی (کش(وره(ا( س(نجی(ده می ش(ود,( ت(مای(ل ب(ه م(ناقش(ه و( درگ(یری( (نظ(ا(می( می(ان (این ک(((((((((((اه(ش (((((((((((می د(ه(((((((((((د. بش(((((((((((دت را کش(((((((((((وره(ا(

(Oneal & Russett, 1997: 269-272 ان)از محقق دیگ(ری در همین چه(ارچوب, گ(روه البت(ه .) ل م(ی کن(ن(د اف(زای(ش( وا(بس(تگی (متق(اب(ل در( اقتص(اد بین( المل(ل( d م(تف(اوت( دار(ن(د(؛ آن(ه(ا( اس(تدال( ن(ظ(ری( ک(امال(d مناقش(ه (را ف( و( (متعاقب(ا( بو(اس(ط(ه ا(ف(زایش( (تماس (ه(ای م(خ(تل(ف (م(ی(ان کش(و(ره(ا,( ا(حتم(ا(ل ب(روز (اخ(تال(

.Copeland, 1996: 16-22افزا(یش م(ی دهد و بر این اساس( وابستگی( متقابل( ضد صلح اس(ت ))

در خص(وص رابط(ه بین وابس(تگی متقاب(ل ی(ا d عده ای دیگ(ر از متخصص(ان اقتص(اد بین المل(ل مج(ددال می (کنن(د ک(ه( ا(ث(ر ب(ه( ع(ب(ارت(ی (همگ(رای(ی ا(قتص(ا(د (س(یاس(ی (ب(ین ا(لمل(ل( (و( ص(لح( (جه(انی( این(گ(ون(ه( ا(س(تدال(وا(بس(تگ(ی (مت(قاب(ل اق(تص(ادی( (ب(ه( حض(و(ر و( ی(ا( ع(د(م ح(ض(ور( س(ایر (عوام(ل( بس(ت(گی (دار(د؛ (بعب(ارتی( دیگ(ر

وا(بستگ(ی متقابل( به (خودی خود نمی (تواند صل(ح آفری(ن یا جنگ (افر(وز (باشد.(

نقدی بر جهانی شدن

به دلی(ل ت(أثیر ش(رکت ه(ای ب(زرگ و فراملی(تی در ب(ازار، کش(ورهای درح(ال توس(عه ش(اهد ک(اهش اثرگ(ذاری تص(میم هایش(ان در ب(ازار هس(تند.

به دلی(ل نف(وذ سیاس(ی و من(ابع م(الی عظیم ش(رکت ه(ای فراملی(تیکنترل دولت های کمتر توسعه یافته کاهش می یابد.

نهاده(ای جه(انی ب(ه ح(وزه ه(ایی از سیاس(ت گ(ذاری وارد ش(ده ان(د ک(هدر گذشته به طور سنتی در اختیار دولت های ملی بوده است.

ب(ا تص(میمات دولت ه(ا مجب(ور ب(ه اج(رای سیاس(ت ه(ایی هس(تند ک(ه نهاده(ای بین المللی همانن(د بان(ک جه(انی، ص(ندوق بین المللی پ(ول،

سازمان تجارت جهانی و ... منطبق باشند.

افزایش نابرابری و آثار جهانی شدن

فرآیندی نا برابر با توزیع نا برابر سودها و زیان هاست که سبب قطب بندیکشورهای ثروتمند و فقیر و تمرکز ثروت گردیده است.

رشد تعداد محدودی از کشورهای فعال و پیشتازاضمحالل و حاشیه ای شدن کشورهای ضعیف

براساس گزارش توسعه انسانی سازمان مللمتحد:

درصد کل 82/7 میزان 1992 درصد مردم کشورهای توسعه یافته در سال 20

درآمد جهانی را دارا هستند.

درصد کل درآمد 1/4 میزان1992 درصد مردم فقیرترین کشورها در سال 20

جهانی را دارا هستند.

نتیجه گیری

آنچ(ه مس(لم اس(ت جه(انی ش(دن هم دارای من(افع و هم مض(راتی اس(ت و این بس(ته( ی(ه (این دارد ک(ه (کش(ور(ها ب(ه (لح(اظ( زی(ر (س(اخ(ت ه(ای( اقتص(ادی خ(ود (و من(ا(بع (مختل(ف (در (چ(ه (س(طحی ا(ز (م(ناس(ب(ات م(الی( و( پی(ش(ر(فت ه(ای (اقت(ص(اد(ی (در (دنی(ا(ی( ام(روز ق(ر(ار د(ا(رن(د( .( چ(ه (بس(یا(ر کش(و(ر ه(ا(ی فق(ی(ر( و در( ح(ال تو(س(عه ک(ه( در( س(یر ج(ه(انی( ش(دن م(یتوان(ن(د (دچ(ار( رکوده(ای( ج(دی( د(ر اقت(ص(ا(د (خ(و(د گر(دن(د و (چ(ه ب(س(یا(ر (کش(ورها(ی( غ(ن(ی( و( تو(س(عه یا(فت(ه (ک(ه( (از (ای(ن

رهگذر بر ثروت خود می افزایند . اس(تراتژی ه(ای بین المللی م(دیران ب(رای نف(وذ در ب(ازار ه(ای جه(انی ت مب(ادال( ن(وع و اخ(تیارش(ا(ن در من(ابع و آنه(ا( ج(غرافی(ای(ی مک(ان ب(س(ته (ب(ه ب(ا (جا(مع(ه ک(ه (کش(ور(ها(یش(ان( و(ار(داتی و ص(ادراتی ه(ای ت(عر(ف(ه( تج(ار(ی (و( ق(اب(ل دسترس(ی( ک(ه با(زا(ره(ای( ج(ذاب(ی (خ(ارجی( د(ار(ن(د و ص(د (ال(بت(ه ج(ه(ا(نی

باشند، میتواند متفاوت باشد .

منابع: 1-NBR Working Papers Series, Working Paper 6904 (January 1999), Available on the

www.nber.org/papers/w6904.  

2- Clark Cal and Steve Chan, "MNCs and developmentalism: Domestic Structure as an Explanation for East Asian Dynamism", in Thomas Risse-Kappen, ed., Bringing Transnational Relations Back in: Non-State Actors, Domestic Structures and International Relations, New York: Cambridge University Press, 1995.

  3- Copeland Dale, " Economic Interdependence and War", International Security 20 , Spring 1996.  4- Doremus Paul N., Louis w. keller, Louis Pauley 2 Simon Reich,

The Myth of the Global Corporation, Princeton: Princeton University Press, 1998.  5- Evans Peter, "Transformational Corporation and Third World States: From the Old Internationalization

to the New", in Richard Kozul-Wright and Robert Rowthorn, eds., Transnational Corporation and the Global Economy, New York: St., Martins Press, 1998.  

6- Finlayson Jock A. And Mark W.Zacher, "The Gatt and the Regulation of Trade Barriers: Reime Dynamics and Functions", in Stephen D. Krasner, ed., International Regimes, Ithaca: Cornell University Press, 1983. 

7-Garrett Geoffrey, " Global Markets and National Politics: Collision Course or Virtuous Circle?," International Organization 52 (Autumn 1998). 

8- Garten Jeffrey, " Troubles Ahead in Emerging Markets", in Garten, ed., World View, Boston: Harvard Business School, 2000. 

10- Gereffi Gary, " Global Production Systems and Third World Development", in Barbara Stallings, ed., Global Change, Regional Response: The New International Context of Developmen, Cambridge: Cambridge University Press, 1995. 

11- Hass Peter M., "Knowledge, Power and International Policy Coordination", Special Issue of International Organization 46 (Winter 1992).