اصول پیشگیری و تشخیص زودرس سرطان

37

Upload: chadwick-mills

Post on 13-Mar-2016

142 views

Category:

Documents


14 download

DESCRIPTION

اصول پیشگیری و تشخیص زودرس سرطان. گردآوری: علی منتظران (کارشناس بیماریهای غیر واگیر). سرطان. کلمه سرطان برای بیش از 100 بیماری مختلف در قسمتهای مختلف بدن بکار می رود. آنچه در همه این بیماریها مشترک است نقص در مکانیسم های تنظیم کننده رشد طبیعی و تکثیر و مرگ سلول است . - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان
Page 2: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

اصول پیشگیری و تشخیص زودرس سرطان

گردآوری:علی منتظران )کارشناس بیماریهای غیر واگیر(

Page 3: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

سرطاناز • بیش برای س��رطان بیماری 100کلم��ه

مختلف در قسمتهای مختلف بدن بکار می رود. آنچ�ه در هم�ه ای�ن بیماریه�ا مشترک اس�ت نقص •

در مکانیس�م های تنظی�م کننده رش�د طبیعی و تکثیر و مرگ سلول است .

به • تهاج�م قابلی�ت دارای س�رطانی س�لولهای بافتهای مجاور و در نهای�ت گس�ترش ب�ه مناطق

دیگر بدن می باشند.

Page 4: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

ت�م�ا�م� ا�ز� ی�ک� س�و�م� ب�ی�ش� ق�ا�ب�ل� م�و�ا�ر�د� س�ر�ط�ا�ن� ه�ا�

پ�ی�ش�گ�ی�ر�ی� ا�س�ت�.ی�ک� س�و�م� د�ی�گ�ر� ب�ه� ش�ر�ط� ه�ن�گ�ا�م�،� ز�و�د� ت�ش�خ�ی�ص� د�ر�م�ا�ن� پ�ذ�ی�ر� م�ی� ب�ا�ش�ن�د�.

تخمین زده می شود:

Page 5: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

ایران در بیماری پراکندگی

30000در ایران س�ومین عام�ل مرگ و می�ر اس�ت وس�االنه بیش از نفر در کشور جان خود را در اثر این بیماری از دست می دهند .

موارد جدی�د س�رطان ثب�ت شده توسط پاتولوژیهای 1388در س�ال بیمار بوده است. 404استان قم

. سرطانها دومین علت مرگ و میر در استان قم می باشند: سرطان های شایع استان قم به ترتیب اولویت عبارتند از

س�رطان پوس�ت – س�رطان معده – س�رطان سینه – سرطان کولورکتال - سرطان مری – سرطان مثانه

Page 6: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

وزن در طی 10کاهش وزن غیر قابل توجیه بیش از %شش ماه

تب بدون� علت تغییر طوالنی مدت ) بیش از سه هفته( در اجابت مزاج در

فی در مدفوعخافراد مسن و یا وجود خون م خونریزی و ترشح غیرطبیعی خونریزی یا فرورفتگی نوک پستان ، فرورفتگی پوست

پستان و یا وجود توده� ای در پستان که بزرگتر شده و یا در طی دو دوره پیاپی عادت ماهیانه ثابت باقی بماند.

ها سرطان شایع عالئم

Page 7: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

وجود غده های زیرجلدی بدون درد و در حال بزرگ شدن) به مدت هفته( به� عنوان نش�انه� ای از لنفوم2بیش از

زخمی که بهبود نیابد) در طی� س�ه ماه( خصوصاً در نواحی� درمعرض نور آفتاب یا در محل عفونت� های طوالنی مدت یا در محل

سوختگی قدیمیهرگونه تغ�ییر در اندازه ، ش�کل، رنگ و ... در خال های پوستی سرفه های طوالنی مدت با یا بدون خلط خونی همراه با کاهش

وزنسیری زودرس و کاهش اشتها به همراه کاهش وزنخش�ونت صدا

ها سرطان شایع عالئم

Page 8: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

ها� سرطان به ابتال خطر عوامل

عوامل خطرساز مربوط به رفتار یا روش زندگی:1. مصرف دخانیات)سیگار ی�ا قلیان(: در ارتباط ب�ا سرطان ری�ه ، اشعه

ی ماورای بنفش و افزایش خطر مالنوما ،مص���رف الک���ل: در ارتباط ب���ا س���رطان حفره دهان���ی، حل���ق

حنجره،مری،کبد، پستان و احتماالً کولون و رکتوم موارد س�رطان ه�ا ب�ه انواع رژی�م غذای�ی 30رژی�م غذای�ی: بی�ش از %

انسان بستگی دارد. افزای�ش نمای�ه توده بدن�ی ب�ا افزای�ش خط�ر س�رطان اندومت�ر، پس�تان

)پس از یائسگی( همراه است. ،س��بک زندگ��ی ک��م تحرک ب��ا س��رطان های کولورکتال، پس��تان

پروستات و اندومتر همراهی دارد.

Page 9: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

ها� سرطان به ابتال خطر عوامل

عوامل خطرساز ژنتیکی: - 2

1تغیی��ر در دو ژن-BRCA و 2 -BRCA و افزایش خطر سرطان پستان

های سرطان و فامیل��ی آدنوماتوز پولیپوز دستگاه گوارش

Page 10: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

ها� سرطان به ابتال خطر عوامل

- عوامل خطرس�از محیطی:3،س�یلیکا، آمی�ن� های آروماتی�ک کارس�ینوژن های ش�غل�ی�: آزبس�ت

و فلزات سنگین آلودگ�ی های محیط�ی: آلودگ�ی های هوا، آ�ب و خاک، آلودگ�ی

های درون خان�ه مث�ل س�وخت های مورد اس�تفاده در پخ�ت و پ�ز در جوامع روستایی

،آلودگ��ی غذا: مایکوتوکس��ین� ه��ا، آفالتوکس��ین، آس��پرژیلوس  ، ترکیبات نیتریت و نیتراتDDTمواد شیمیایی صنعتی مثل

پرتوهای یون س�از مث�ل پرت�و اشع�ه ایک�س، پرتوهای کیهانی� وماوراءبنفش� خورش�یدی

Page 11: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

ها� سرطان به ابتال خطر عوامل

عوامل خطر ساز پزشکی: - 4اشعه درمانی مص�رف برخ�ی داروه�ا مث�ل داروهای ضدبارداری

در افزای�ش مختص�ر س�رطان پس�تان و پیشگیری از س��رطان اندومت��ر و تخمدان، داروهای ض��د س�رطان، آنتاگونیس�ت های هورمون�ی و برخ�ی

داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی

Page 12: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

سرطان به ابتال خطر عواملها

ابتالء به سایر بیماری ها: - 5 .ی�ک چهارم س�رطان ه�ا در جوام�ع در حال توس�عه منتس�ب ب�ه عفون�ت ه�ا هس�تند� ویروس هپاتیتB و Cدر ارتباط با کارسینوم هپا�توس�لوالر کبد� ویروس پاپیلومای انسانی در ارتباط� با سرطان س�رویکس کارسینوم و هوچکی�ن بورکی�ت لنفوم ب�ا ارتباط در بار اپشتی�ن ویروس

نازوفارنکس ویروس لنفوتروپیک T انسانی در ارتباط با لنفوم و لوسمی س�لول Tهلیکوباکترپیلوری و س�رطان معد�ه HIVو س�ارکوم کاپوزی ش�یستوزوما و سرطان مثانه بیماری های همراه با سرکوب سیستم ایمنی و س�ارکوم کاپوزیکانسر پوست غیر مالنومی، لنفوم غیر هوچکین

Page 13: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

تشخ�ی��ص زود هنگام ی��ک س��رطان ب��ه دو شیوه ی کل��ی، آموزش و غربالگریاست.

آموزش� ب�ه منظور افزای�ش آگاه�ی در مورد عالی�م و نشان�ه های اولی�ه س�رطان 1.بخص��وص در جمعی��ت در معرض خط��ر، همی��ن طور در بی��ن پزشکان س��طوح

اولیه مراقبت های بهداشتی، پرستاران و پیراپزشکان است.غربالگری فرآیندی اس��ت ک��ه در آ��ن ی��ک آزمای��ش بالین��ی برای جم�عی��ت ب��ی 2.

عالم�ت ام�ا در معرض خط�ر بیماری انج�ام م�ی شود ت�ا امکان تشخی�ص قب�ل از بروز عالیم بیم�اری فراهم شود.

تشخیص زود هنگام سرطان:

Page 14: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

عدم استعمال دخانیات . 1مصرف مشروبات الکلی عدم . 2رعای�ت رژی�م غذای�ی مناس�ب : مص�رف س�بزیجات . 3

روزان�ه و ب�ه مقدار کاف�ی ( ، اس�تفاده ) و میوه جاتک�م از غذاهای ب�ا منش�ا چرب�ی حیوان�ی ، عدم مص�رف مواد غذای����ی دارای ماده نگهدارنده نیتری����ت مث����ل س���وسیس و کالباس ، عدم مص���رف غذاهای کپ���ک

زده ، شور ، دوداندود و نمک سود

سرطانها انواع بروز از پیشگیری

Page 15: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

نگه داشتن وزن در حد طبیعی . 4انجام فعالیت های ورزشی منظم . 5 محدودیت مواجهه با عوامل شغلی خطر زا . 6جلوگیری از مواجهه طوالنی با نور آفتاب . 7

بعد از ظهر(4 صبح تا 10) بخصوص در ساعات بین پیگیری موارد ژنتیکی و انواع سرطان های خانوادگی . 8رعایت بهداشت جنسی و پیشگیری از بیماری های مقاربتی . 9

سرطانها انواع بروز از پیشگیری

Page 16: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

پنج سرطان شایع در استان 1388 سال در: از بودندقم به تفکیک جنسیت عبارت

:سرطانهای شایع زنان

سینه، پوست،روده بزرگ، معده، مری

سرطانهای شایعمردان:

پوست، معده، روده بزرگ، مثانه، مری

Page 17: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

س�رطان دهان�ه رح�م در مراح�ل اولی�ه اغل�ب بدون عالم�ت اس�ت ام�ا ب�اپیشرف�ت بیماری م�ی توان عالئم�ی را مشاهده نمود ک�ه شای�ع تری�ن

آنها عبارتند از: اغل�ب وخونریزی غیرطبیع�ی و ترش�ح واژینال غیرطبیع�ی

بدبو سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه که بهترین راه شناسایی

است.انجام تست پاپ اسمیر اغلب بدون عالمت نیز می باشد

سرطان دهانه رحم )سرویکس(

Page 18: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

دهانه س�رطان زودرس تشخی�ص انجام ب�ا را پاپ تسترح�م های

.پیگیری کرد ساالنه اسمیر ک�ر )شری�ن رفتارهای پرخط�نداشت

یک���ی از مهمتری���ن جنس���ی متعدد( راههای پیشگیری از س�رطان دهان�ه

رحم می باشد.

پیشگیری و تشخیص سرطان دهانه رحم

Page 19: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

: معده سرطان:عالئم و نشانه های آن:س��وء هاضم��ه و ناراحت��ی مراح��ل اولی��ه

معده، احس����اس نف����خ و تهوع خفی����ف، کاهش اشتها و سوزش سر دل

:خون در مدفوع، مراحل پیشرفته استفراغ، کاهش وزن بدون علت، آسیت،

درد معده، ایکتر، دیسفاژی

Page 20: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

سرطان� تشخی���ص زودرس :معده

:معاینه بالینی

ارزیاب��ی عادات و وضعی��ت س��المت بیمار، انجام معاینات بالینی

بررسی پاراکلینیکی :شمارش کام�ل س�لول های خون�ی، آندوس�کوپی،

س�ی ت�ی اس�کن، آزمون گایاک )وجود خون مخف�ی در مدفوع(

Page 21: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

:ی سرطان پستانعالئم و نشانه ها.توده یا تومور پستان1-. ترشح از نوک سینه2-. تغییرات پوست و نوک پستان3-. بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل4-. تورم ی�ک طرف�ه بازو و اندام فوقان�ی 5- . تغییر اندازه در پستان6 -

Page 22: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

عوامل افزایش خطر سرطان پستان:ابتال به سرطان پستان

سن باال-سن پایین بلوغ-اولین زایمان در سن باال، عدم حاملگی و زایمان-سابقه سرطان پستان-ابتال مادر یا خواهر فرد به سرطان پستان و سابقه خانوادگی و ژنتیک-اشعه درمانی در ناحیه سینه-وجود نسج متراکم پستان در ماموگرافی-مص��رف هورمون های اس��تروژن و پروژس��ترون و مص��رف نوشیدن��ی -

های الکلی

Page 23: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

: سرطان پستان پیشگیری

ورزش و کاهش وزن-شیردهی-قطع مصرف الکل-رعایت رژیم غذایی: -

ارتباط شدی��د بی��ن س��رطان پس��تان ب��ا میزان چربی رژیم غذایی وجود دارد.

کاهش وزن-

Page 24: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

: زودرس سرطان پستان تشخیصتشخیص - برای روش تری��ن مفی��د خودآزمای��ی

زودرس است.روش اولی�����ه: عک�����س برداری، ماموگراف�����ی، -

س��ونوگرافی، مهمتری��ن روش تشخی��ص قطع��ی بیوپسی می باشد.

روش تکمیل�ی: اس�کن اس�تخوان، س�ی ت�ی اس�کن -و MRIشک�م جه�ت شناس�ایی متاس�تاز سرطان،

آزمون گیرنده استروژن پروژسترون

Page 25: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

س��������رطان کولورکتال )روده بزرگ و رکتوم(

:عوامل افزایش ابتال سالگی افزایش می یابد.50سن: بعد از -سابقه فامیلی-سابقه ابتال به پولیپ بخصوص انواع بزرگ و متعدد-سابقه بیماری روده-رژی�م غذای�ی و ک�م تحرک�ی و وزن زیاد و مص�رف الک�ل نی�ز -

تأثیر زیادی در ایجاد سرطان کولورکتال دارد.دیابت-کشیک های شبانه-ابتال به دیگر سرطان ها-

Page 26: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

عالئم و نشانه های سرطان کولورکتال

تغییر در عادات روده ای: اسهال یا یبوست-احس�اس دف�ع مدفوع ک�ه ب�ا انجام ای�ن کار -

هم برطرف نشود.خونریزی از رکتوم یا وجود خون در مدفوع-درد ممتد یا متناوب معده-ضعف و خستگی-

Page 27: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

: سرطان روده بزرگتشخیص زودرس

آزمای���ش وجود خون در مدفوع: اگ���ر جواب ای���ن -آزمای�ش مثب�ت شود از روشهای زی�ر برای تشخی�ص نهای��ی و کش��ف عل��ت اص��لی خونریزی اس��تفاده

میشود.انجام کولونوسکوپی1.بیوسپی و نمونه برداری2.سونوگرافی و سی تی اسکن- ام آر آی3.

Page 28: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

عوامل افزایش خطر ابتال: :سرطان پوست

مواجه�ه ب�ا اشع�ه ماوراء بنف�ش و عدم حفاظ�ت پوست -از آن

رویارویی شغلی با زغال، ترکیبات ارسنیک یا رادیوم-سابقه ابتال خانوادگی-ظهور خال های متعدد یا غیرمعمول-آفتاب سوختگی شدید در دوران کودکی-

Page 29: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

پوست:نشانه های سر�طانعالئم و

ه�ر تغیی�ر در اندازه ی�ا رن�گ خال ی�ا جوش ی�ا محل تیره ای -که در پوست وجود دارد.

پوس�ته پوس�ته شدن، ترش�ح، خونریزی ی�ا تغیی�ر در ظاه�ر به -صورت یک توده یا ندول

انتشار رنگدان�ه مح�ل تیره پوس�ت مث�ل رن�گ نقره ای که از -لبه خال فراتر رفته باشد.

تغییر در محل، خارش و درد-

Page 30: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

پوست سرطان تشخیص

خودآزمای�ی:• خود ال�ف: توسط پوس�ت معاین�ه رفتن حمام از بع�د آ�ن زمان بهتری�ن ک�ه فرد اندازه، ب�ه تغییرات جدید در بایس�تی اس�ت ک�ه شک�ل ، رن�گ و ی�ا وجود زخ�م بهبود نیافت�ه توجه

نمود.تشخی�ص:• تأیی�د راه ب: تنها برداری نمون�ه

تشخیص نهایی است.

Page 31: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

پوست سرطان از پیشگیری

4 تا 11عدم روياروي�ي ب�ا نور آفتاب از س�اعت -بعدازظهر

پوشيدن لباس هاي آستين بلند-معیار - با ضدآفتاب هاي كرم از SPFاس�تفاده

15باالتر از اس�تفاده از کاله لب�ه دار و عين�ك هاي آفتاب�ي با -

%100 الي 99جذب اشعه ماوراء بنفش

Page 32: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

ريه سرطان

:عالئم و نشانه های سرطان ریهسرفه هاي طول كشيده-درد قفسه سينه كه با نفس عميق بدتر مي شود.-عفونت هاي مثل برونشيت و پنوموني كه مدام تكرار شود.-خشونت صدا-كاهش وزن و كاهش اشتها-خلط خوني و يا خاكستري-

Page 33: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

عوامل افزايش خطر ابتال سرطان ریه

س�يگار كشيدن: اصلي تري�ن ريس�ك فاكتور سرطان ريه -به ابتال خط�ر س�ني ه�ر در س�يگار ترك باشد. م�ي

سرطان ريه را كاهش مي دهد.ارسنيك-آزبس�ت: كس�اني ك�ه ب�ا آزبس�ت كار م�ي كنند در معرض -

سرطان ريه قرار دارند.طبيعي - شكس��ت از ك��ه راديواكتيوي گاز رادون:

اورانيوم حاصل مي شود.مصرف ماري جوانا-اشعه درماني - آلودگي هوا-بيماري هاي ريوي و تاريخچه فاميلي-رژیم غذایی که میوه و سبزی کمتری دارد.-

Page 34: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

پیشگیری از سرطان ریه

ي از سرطان در جهان�ت مرگ ناش�ن عل�اولياس�ت و نس�بت ب�ه س�ایر س�رطانها مرگ و میر

بیشتری دارد. مصرف عدم پيشگيري براي كار بهتري��ن

سيگار است. م غذايي�بزي در رژي�تفاده از ميوه و س�اس

روزان�ه میتوان�د در پیشگیری از س�رطان ریه کمک کننده باشد.

Page 35: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

عوامل افزايش خطر ابتال به سرطانمری:

سن باال ، جنس و نژاد-چاقی-مصرف چای داغ -غذای�ی:- و رژی�م شور کلم زده، کپ�ک غذاهای س�وخته، روغ�ن از اس�تفاده

خیارشور مصرف مشروبات الکلی-اعتیاد به دخانیات-

سرطان مری

Page 36: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

با افراد معموالً و ندارد عالئم�ی پیشرفت�ه مراح�ل ت�ا ب�ی اشتهایی ، زی�ر جناغ س�ینه ، درد بل�ع غذا اشکال در کاهش وزن و گرفتگی و خشونت صدا مراجعه می کنند.

پیشگیری عدم استعمال دخانیات راه و بهتری�ن و داغ چای الکلی، مشروبات مص��رف از پرهی��ز

خوراکیهای نمک سود است.

پیشگیری و تشخیص زودرس سرطان مری

Page 37: اصول پیشگیری  و تشخیص زودرس سرطان

پیشگیری و تشخیص زودرس

کلید مبارزه با سرطان

شما • توجه از تشکر با