شیوه انتخاب و تحلیل مخاطبان

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمت

معاونت بهداشت وزارت بهداشت و آموزش پزشکی drmtavakoli @ gmail.comپست الکترونیکی:

1390کاشان – آبان ماه

(Audienceتعريف مخاطب )

مخ++اطب كس++ي اس++ت ك++ه هم++ه فعاليت ه++اي م++ا در

برنامه ه++اي پيش++گيري، ب++راي اراي++ه ب++ه او ص++ورت

مي گيرد.

ب+ا تع+يين مي كن+د موض+وعی، چ+ه چ+ه چ+ه ب+ا اه+دافی،

توس+ط رس+انه اي ، محت+وایی، ب+ا چ+ه ش+یوه ای، ی+ا ب+ا چ+ه

چگونه و تا چه حد توليد شود.چه کسی، 120

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

شيوه هاي تعريف مخاطب

اساس : مخاطب بر

) ......... مكان ) ساكنان تهران ، روستاييان

گروه ه++++اي جمعي++++تي ) زن++++ان متأه++++ل ، خانواده ه++++اي

پرجمعيت (

،زن+اني ك+ه كودك+ان كم+تر محت+واي پي+ام خ+اص ) س+يگاري ها

ماه دارند (6از

مخ+اطب برنام+ه ....... 1360ك+ه در ده+ه زم+ان ) كس+اني

2بوده اند ( تعريف مي شود.20

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

مخاطبان هدف چه كساني هستند ؟

مخاطب+ان براي تع+يين مخاطب+ان ه+دف ، ابت+دا كلي+ه

در دسته هاي متفاوت تقسيم مي شوند بالقوه

گروه ه+اي ه+دف يك ي+ا چن+د دس+ته از آن+ان، ب+ه عن+وان

ب+ر آن گروه ه+ا مداخل+ه انتخ+اب و در نه+ايت ب+راي

اقدام مي شود.

320

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

شيوه دسته بندي مخاطبان

اساس مشكل مورد نظر برنامه بر

اس++++اس ويژگي ه++++اي عم++++ومي مخاطب++++ان بر

جغرافي+ايي، جمعي+تي، ف+رهنگي، اجتم+اعي، س+بك )

(زندگي

420

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

مالك هاي انتخاب گروه هدف

گروه تعداد زیر مجموعه+ 1

( ) وس+++عت ي+++ا دامن+++ه Incidence+ ب+++روز مش+++كل ) 2

مشكل (

( ) شدت عوارض (Severity+ شدت مشكل ) 3

( Reach ability+ قابليت دسترسي ) 4

-در معرض خطر بودن 5520

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

در معرض خطر بودن

در برنامه ه+اي پيش+گيرانه، مهم+ترين مالك ب+راي انتخ+اب

گروه هدف، “ در معرض خطر بودن “ است.

620

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

مخاطبان در معرض خطر

،يع+ني اف+رادي ك+ه ب+ه دلي+ل رفتاره+ا و نگرش هايش+ان

.مشكل بيشتري دارند

در ح+الي ك+ه كم+ترين اطالع+ات را درب+اره پيش+گيري

.از مشكل خود دارند

ي+ا س+بك زندگي ش+ان ب+ه گ+ونه اي اس+ت ك+ه آنه+ا را در

معرض بيشترين خطر قرار مي دهد.

720

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

انواع مخاطبان

) مخاطب اوليه ) مستقيم: كس+اني ك+ه ي+ا ق+درت ايج+اد تغي+ير را دارن+د ي+ا م+انع آن

هس++تند و ش++ما قص++د تغي++ير رفت++ار آن++ان را داري++د

) مثل: دانش آموزان (

) مخاطب ثانويه ) غير مستقيم: اف++رادي هس++تند ك++ه بيش++ترين ت++اثير را ب++ر رفت++ار

مخاطبان اوليه دارند ) والدين – نيروي انتظامي ( 820

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

تحلیل مخاطب

اطالع از ن+وع دانش، نگ+رش و رفت+ار گ+روه م+ورد نظ+ر - 1

نسبت به مشكل است.

اس++تفاده پژوهش ه++اي كمي و كيفي براي اين ك++ار باي++د از

نمود.

تحليل حرفه يا نقش گروههاي هدف -2

منابع اطالعاتي مورد اعتماد گروه هدف - شناسایی 3

نقش مهمي در انتخ++اب روش ه++ا و رس++انه هاي آموزش++ي

9دارد.20

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

تحلیل مخاطب

:نکات مهم در تحلیل رفتاری مخاطب

ع+واملي ك+ه بيش+ترين نف+وذ را ب+ر مخاطب+ان شناس+ایی – 1

براي پذيرش رفتار مطلوب دارند – كش++ف اين مس++أله ك++ه مخاطب++ان در ك++داميك از 2

ي+ا )مراح+ل پ+ذيرش رفت+ار مي باش+ند تفك+ر از پيش مرحل+ه ي و حف+ظ مرحل+ه عم+ل، مرحل+ه آم+ادگي، قص+د، و تفك+ر مرحل+ه قص+د،

نگهداري(

1020

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

تحلیل مخاطب در ي++ك تقس++يم بن++دي كلي ب++ا ه++دف ارزي++ابي رفت++ار

مخاطبان ، دو دسته رفتار وجود دارد : ال+ف( رفتاره+ايي ك+ه از خ+ود آث+ار مان+دني ب+ه ج+اي مي

)وج+ود ش+واهد عي+ني پس از انج+ام گذارن+د مانن+د : ناخنه+اي كوت+اه ش+ده – دن+دانهاي رفت+ار (

مسواك زدهب( رفتاره+ايي ك+ه از خ+ود آث+ار عي+ني ب+ه ج+اي نمي گذارن++د ) ع++دم وج++ود ش++واهد پس از انج++ام

مانن+++د : مص+++رف منظم ق+++رص ض+++د رفت+++ار (ب++ارداري ي++ا نوش++يدن آب از لي++وان شخص++ي در

دانش آموزان 1120

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

عوامل تأثير گذار بر پذيرش رفتار توسط

مخاطبان عامل جسمي عامل استداللي عامل احساسي يا عاطفي عامل مهارتي عامل شبكه هاي فردي و خانوادگي عامل ساختارهاي اجتماعي وضعيت ارايه خدمات سالمت

1220

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

- عامل جسمي )درد، 1ناراحتي و خطرات(

م+ردم ع+ادات خ+ود مث+ل س+يگار كش+يدن، ب+ه پ+ا ك+ردن رد آن بيش دك+ه كفش ه+اي تن+گ و غ+يره را در ص+ورتي

باشد، تغيير مي دهند . از لذت يا فوايد رفتار

1320

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

- عامل استداللي يا ذهني2  )دانسته هاي فرد(

ب+رخي از م+ردم در ص+ورتي رفت+ار مرب+وط ب+ه س+المت را تغيير ميدهند كه :

ال++ف ( بتوانن++د مض++رات ناش++ي از رفت++ار را بي++ان نموده و درك نمايند ؛

ب ( پيام+د ه+اي خط+رات ناش+ي از رفت+ار ن+امطلوب را بشمارند ؛

ج ( راههاي عملي اجتناب از آن رفتار را بدانند .

1420

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

- عامل احساسي يا 3  عاطفي )شدت احساسات و

اعتماد به نفس مخاطبان( ب+رخي از م+ردم اگ+ر از ع+واقب رفت+ار خ+ود ترس+ي

.شديد داشته باشند آنرا تغيير مي دهندبي+ني ي+ك احس+اس پيش يا اگ+ر آنه+ا انج+ام رفت+ار را ب+ا

مثبت در انج+ام آن مانن+د ) ل+ذت س+رگرمي و تف+ريح ( ب+ه ج+اي ي+ك احس+اس منفي داش+ته باش+ند ، آن رفت+ار

را انجام مي دهند.

1520

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

- عامل مهارتي 4  )مهارتهاي فردي در رفتار

جديد( ب+رخي از م+ردم ، زم+اني ك+ه در عم+ل ب+ه رفت+ار جدي+د

احس+اس اطمين+ان كنن+د ب+ه آن عم+ل مي كنن+د. مانن+د استفاده از كاندوم يا قرص ضد بارداري.

براي ه+دايت ي+ك واكنش احساس+ي ي+ا اس+تداللي ب+هس+مت تغي+ير رفتاره+اي اختصاص+ي باي+د ب+ر آم+وزش

مهارتهاي خاص تأكيد ورزيد.

1620

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

- عامل شبكه هاي فردي و 5  خانوادگي

ب+رخي اف+راد در ص+ورتيكه توس+ط س+ايرين حم+ايت شوند ، رفتار خود را تغيير خواهند داد.

دانش ، احساس+ات و مهارته+اي شخص+ي آنه+ا در جهتتقويت و حمايت شود. باید تغيير مطلوب رفتاري

ردي و خ++انوادگي ك++ه ش++بكه ه++اي ف++ اين ش++بكهاجتم++اعي ن++يز خوان++ده مي ش++وند ) مث++ل همس++ر ،

خانواده ، دوستان، همسايه ها ...(

1720

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

- عامل ساختارهاي 6  اجتماعي )عوامل اجتماعي ،

اقتصادي ، قانوني و تكنولوژيك(

ب+رخي اف+راد ، رفت+ار س+المتي را مي پذيرن+د ، چ+را ك+ه دسترسي آنها به خدمات و امكانات آسان است

مي كنن+د ك+ه اين خ+دمات ق+انوني و در محيطي زن+دگيقابل قبول بوده و قيمتشان مناسب است

1820

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

– وضعيت ارايه خدمات 7  سالمت

كميت و كيفيت ارايه خدمات سالمت مهارت و آگاهي كاركنان ارايه دهنده ي خدمات

1920

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

نکته مهم  بط+ور كلي بعض+ي رفتاره+ا ممكن اس+ت تحت ت+أثير

چن+د عام+ل و بعض+ي ديگ+ر ن+يز تحت نف+وذ ي+ك ي+ا دو عامل باشند .

اس+ت ك+ه موان+ع و فواي+دي را ك+ه بيش+ترين ت+أثير الزمد ، ليس++ت نمايي++د ت++ا بتواني++د ن++را ب++ر مخاطب++ان دار

يد . نمایارزيابي رفتار

2020

دکتر مجید توکلیمعاون دفتر آموزش و ارتقای سالمتوزارت بهداشت و آموزش پزشکی

خسته نباشید