Практикум По Органска Хемија За Технолози Од Доц.Д-р...

Upload: vk

Post on 09-Jan-2016

324 views

Category:

Documents


20 download

DESCRIPTION

v

TRANSCRIPT

  • -

    . -

    ( - )

    , 2013

  • 1

    -

    . -

    ( - )

    , 2013

  • 2

    :

    . -

    ( - )

    :

    . - . -

    : . -

    : . -

    :

    CIP - ". ", 547(076.5)(075.8) , [ ] : ( - ) / . - , .. - : " ", 2013 (URL): http://www.ugd.edu.mk. - : . 94 ISBN 978-608-4708-25-4 ) - , COBISS.MK-ID 93969930

  • 3

    -

    ( - )

    . -

    -

    2013,

  • 4

    - 1 2 3 4 - 5 (S) - - 6 7 () (-) 8 (-) 9

    1. 7 1.1. 7 1.2. 1.2.1. 1.2.2. 1.2.3. 1.2.4. 1.2.5. 1.2.5.1. 1.2.5.2. 1.3. 2. 2.1. 2.2. 2.3. 3. 3.1. 3.1.1. 3.1.2. 3.1.3. 3.1.4. 3.1.5. 3.1.6. 3.1.7. 3.2. 3.2.1. 3.3. 3.3.1. 3.3.2. 3.3.3. 3.3.4. 3.3.5. 3.4. 3.4.1. 3.4.2. 3.4.3. 3.4.4. 3.4.5. 3.4.6. 3.4.7. 3.4.8. 3.4.9.

    8 9 10 10 12

    12

    14 14 15 17 17 24

    24 26 26 27 28 29 33 35

    35 36 37 38 39 39

    40 42 44

    44 45 46 47

    47 49

    51 51 52 54 55

  • 5

    3.5. 3.5.1. 3.5.2. 3.5.3. 3.5.4. 3.6. 4. 4.1. 4.2. 4.2.1. 4.2.2. 4.2.3. 4.3. 4.4. 4.4.1. 4.4.2. 4.4.3. 4.4.4. 4.4.5. 4.4.6. 4.4.7. 4.4.8. 4.4.9. 4.5. 5. 5.1. 5.2. 5.3. 5.3.1. 5.3.1.1. 5.3.1.2. 5.3.1.3. 5.3.1.4. 5.3.2. 5.3.2.1. 5.3.2.2. 5.3.2.3. 5.3.2.4. 5.3.2.5. 5.3.2.6. 5.4.

    10 11 ( ) 12 (UV/VIS) (IR) (MS) TOF - (NMR)

    56 58 61 62 65 65 66

    67 68 68 68 71 72 75 76 77 77 78 78 78 79 80 80 82 83 85 85 86 87 87 87 87 89 89 89 89 89 89 90 90 90 93

  • 6

    , , - . , , . :

    - ;

    - , , ;

    - , .

    : - ; - ; - ; - ; - ; - .

    : - ( ); - ; - (N, S, X, P); - (C, H, N, S O); - ; - ; - .

    : - (UV/VIS); - (IR); - M (MS); - - (NMR).

    - , . .

    , . - . - , .

  • 7

    1. 1.1. . . . :

    1. , , ;

    2. ( . ); 3.

    ; 4.

    : . [g mol-1], [g], [mol], [g cm-3], [C], [C], . ;

    5. . .

    6. ; 7. .

    ( ); % = / 100

    :

    1. , , ;

    2. ( , , ) ( );

    3. (C, H, O, N, S, X, P .);

    4. , ;

    5. ;

  • 8

    6. , , ;

    7. .

    . . () . :

    1. , ;

    2. ;

    3. ;

    4. . ;

    5. , .

    1.2.

    , (, , ), . , . . (-, , , (Na, K) .) . . , . . , . , , .

  • 9

    . , . , .

    1.2.1.

    , , , , .

    1.

    2.

    3.

    4.

    5.

    6.

    7.

    7.

    8.

    . / , . 2005 , , R (risk) - S (safety) - .

    E EXPLOSIVE

    O OXIDISING

    Xi IRRITANT

    Xi IRRITAN

    T

    T+ VERY TOXIC

    Xi IRRITAN

    T

  • 10

    R S : :

    R: 21-23/25-40 S: 36/37-38-40 1.2.2. . , , , -. , . , , ., , . , . , , , , , . , , . , , . . , . , , , . 1.2.3. , . .

    R21 - R23/25 - R40 -

    S36/37 - S38 - , S40 - ,

    T+

  • 11

    . . . :

    1. ; 2. ; 3. ; 4.

    ;

    5. ;

    6. ;

    7. . ,

    . , , , . , . , , .

    , , . , , 3-4 . , , .

    . () . 90 C , . ( ).

    90 C .

    , .

  • 12

    , , .

    , , . . , , , , , . , .

    , .

    (, ) . (, ). .

    , , . 1.2.4. ( ) , ( . ). () . . . ( . ) ( . ). .

    1.2.5.

    . , , , , :

  • 13

    - ;

    - . , . , . ;

    - , , ;

    - , , .

    - , ;

    - ;

    - .

    , , . , , , :

    - , , ;

    - ( ). , ;

    - . . , ;

    - (, .) . , ;

    - ; -

    (). ;

  • 14

    - , ;

    - ( );

    - , ;

    - ;

    - , .

    1.2.5.1.

    , , . , , . , . . . . , . . 1.2.5.2. - , . , , , :

    - . ( ) ;

    - ; -

    ;

  • 15

    - , ;

    - , ( , );

    - , , ;

    - .

    1.3. , , , , . . , ( ) . , .: , 50 % . . , .: . , . . . : , 10 % - ( ), . . : ( ) , . , - 3-5 % - . 10 . , , .

  • 16

    , , 3-5 % - , . : , , , , . 5 % - . . , , 1 % - . : , 50 % - . . : , , , 1 % - . : , . : , . . 1 .

    1 -

    pm mg/m3 - -

    200,0 400,0 20,0 1,0 0,1 5,0

    250,0 1,0 10,0 0,1 50,0

    200,0 300,0 50,0 10,0 50,0 50,0

    400,0

    366,0 965,0 100,0 3,3 0,25 19,0 32,0

    894,0 5,0 0,7

    154,0 965,0 11,2

    1.050,0 200,0 180,0 270,0

    1.464,0

  • 17

    1.000,0 200,0 400,0 2,0 0,1 50,0

    400,0 100,0 200,0 1,0 0,5 10,0 10,0 5,0

    100,0 10,0 10,0

    1.914,0 890,0

    1.200,0 3,0 0,4

    249,0 980,0 610,0 256,0 5,1 4,7 25,0 70,0 25,0

    383,0 32,0 65,0

    , . (, .). , . () , , . .

    2. - , . , , .

    2.1. , , . , , . 1 . , . , , () ( NB).

  • 18

    ( , , ). , ( 2).

    1 - 1- ; 2 - ; 3 - ; 4 - ; 5 - ; 6 - ; 7 -; 8 - - ; 9 - ; 10 ; 11 - ; 12 ; 13 - ; 14 - ; 15 ; 16 ; 17 ; 18 - ; 19 - ; 20 - .

    2 - (NB)

    1

    1

    2

    1

    3

    1

    10

    1

    11

    1

    12

    1

    13

    1

    14

    1

    15

    1

    16

    1

    17

    1

    18

    1

    19

    1

    20

    1

    4

    1

    5

    1

    6

    1

    7

    1

    8

    1

    9

    1

    1

    1

    2

    1

    3

    1

    4

    1

    5

    1

    6

    1

    7

    1 8

    1

    9

    1

    10

    1 11

    1 12

    1

    13

    1

    14

    1

    15

    1

    16

    1

    17

    1

    18

    1

    19

    1

    20

    1

  • 19

    1 ; 2 - ; 3 - ; 4 - ; 5 - ; 6 - ; 6 - ; 7 - ; 8 ; 9 - -; 10 - -; 11 - ; 12 - ; 13 - (); 14 - (); 15 - - ; 16 ; 17 ; 18 ; 19 ; 20 - . : , , . 10 2.000 ml. , , , . . : . 50 100 ml, , . , , . , , :

    ; (); ;

    .

    . : , , , , , . , , . () : : ( ), . (20 ) , . ( ): , , .

  • 20

    . . 5 ml 5 l. , . :

    , ; ; ; , ; ; .

    : . () () . () 0,5 100 ml. Toa e . () . , . () , 0,1 25 ml. Toa e . . : . ( ) . , . . 25 50 ml, 0,01 ml. , 2,5 10 ml, 0,001 ml. : :

    . ;

    . ;

    . : . . () 2 10 ml .

  • 21

    : . 5 1.000 ml. : , . 50 600 ml. , . : . , .

    (1.000 C). : . , , . . :

    -

    .

    100

    ;

    -

    ;

    - .

    : . 120 . (): , , . , . : , , . . : , . 3 , 4 .

  • 22

    : , , , -, , . .

    3 - 1 - ; 2 - ; 3 - ; 4 - ; 5 ; 6 - .

    4 1 - ; 2 - ; 3 - ; 4 - . : , , pH. : , , . : .

    1 2

    3 4

    5 6

    1 2 3 4

  • 23

    . , . : . . : . () , . : , . - . : . . , , . ( , , ) , . , , .

    : . : . , . : 160-200 g 0,1 mg; 10-30 g 0,01 mg; 1-3 g 0,001 mg. : . . : 250 . : 1.200 . : . .

  • 24

    : . , . .

    2.2. , . , . , . , . , . . , , . (30 g K2Cr2O7 1l H2SO4), KMnO4 NaOH . , , . . , , , , 100-110 1-2 . 40 .

    2.3. , , . , . . . ( , .) . , . j .

  • 25

    , , . . . . , . , . ( ) . , , . . , , () . , , . , . , , .. . . (, , , , , .). . , . , . , , , .. . , . :

    - , , 0 5 ; - (3:1) -20 ; - (3:1) -50 ; - CO2 -80 .

    , . . .

  • 26

    - , . ( , ), . , , . . .

    3. - , () (), () , , , , . , . . . :

    1. ; 2. ; 3. .

    :

    ; , ,

    , , .

    3.1. . , .

  • 27

    -. (). , . . . . , . 3.1.1.

    . , . .

    :

    1. - . .

    2. - (), ( .). , .

    3. () - , , (, ) .

    4. () . , ,

  • 28

    0 .

    5. . .

    6. .

    7. ( ) . , .

    3.1.2.

    , . . . . :

    1. .

    2. , . . .

    3. ( ) , , . .

    4. . 5. . 6. .

  • 29

    3.1.3. 1.

    , , . . , . - ( ). , . :

    - (v = 100 C), . v- . , , , .;

    - (v = 78 C), , , ;

    - (v = 64 C), ; - (v = 56 C), , ,

    ; - (v = 35 C), ,

    , ;

    - (v = 80,4 C), . , , , , , .

    - (v = 61 C), , , .

    - (v = 77 C), , .

    - (v = 118 C), , .

    - (v = 101 C), (v = 181 C), (v = 211 C), (v = 182 C) .

    , . . :

    1. , ;

    2. ; 3. ;

  • 30

    4. ; 5. .

    2.

    , . . ( ). ( ) ( 5).

    5

    3.

    (), , . : , ( ), . , , . 0,1 g 100 ml . 5-10 . , .

    4.

    80 . 80 ( ) . . 10-15 , . . , , , , . , .

  • 31

    . . ( 6).

    6 -

    5. ()

    , , . . . , , . , :

    - ;

    - , ;

    - . ;

    - () .

    6.

    , ( ) . . , , . .

  • 32

    . , . - ( 7).

    7 -

    7. - -. , - . . -, . . - . . . - 24 . ( 2). 2 CaCl2, KOH, NaOH, ,

    P2O5

    , H2SO4, ,

    , . . , - ( ). , .

  • 33

    , .

    2, H

    , , , -

    , ,

    , .

    H2SO4

    3.1.4.

    . ( ) . .

    . ( 0,5 ). , .. , , .

    . , . , ( ), ( ). . . , . ( 8).

  • 34

    8 -

    . (10 ), 1-2 . . . 200 , . . 37 m, 4 m, . . , 1-2 . 50-250 .

    . ( 8-10 mm) 3-4 mm. . . , . : , , .

  • 35

    9 -

    3.1.5. 1 -

    (, , ).

    , (Mm),

    (Tv), () . .

    ( ) (, , ) . 10-20 mg 1 ml . ( ) (++), (-). , 0,5 ml , (+).

    . .

    .

    3.1.6. 2 -

    2 g ,

    , .

  • 36

    .

    : () 6 g ()?

    100 7,5 g 100 ml .

    20 0,25 g (7,5 g 0,25 g = 7,25 g), 7,25 g .

    , .

    , 100 7,5 g 100 ml . 7,5 g 100 ml 6,0 g X 6,0 g 100 ml = 7,5 g X X = 80 ml

    : 6 g 80 ml .

    3.1.7. 3 -

    , 2 g .

    : -

    ; o

    ; ,

    ; -

    , ;

    (1-2 min). .

  • 37

    3.2. . , , () . . ( ), . , . , , . . , ( . , , , .). . . () , () . , . , , . , , . ( . , .) . . 10.

  • 38

    10 - () () 10 (). (, ) . (), . , . 10 () . 3.2.1. 4 -

    ( ) .

    0,1-0,2 g

    ( ) -. () , .

    , . .

    ().

    () ()

  • 39

    3.3.

    . , - . , - .

    , . , , . . :

    ; ; ; ( ); ( )

    ; , , ;

    : -, , , , .

    :

    - , , (, ) .;

    - . , .

    3.3.1. -

    , . , , . . ( )

  • 40

    . : K = Ca/Cb : K ; Ca, Cb (S) , (a b). (K) () (S) (Ca) (S) (Cb), .

    (S) K = (S) 2 3.3.2. 5 - (S) 100 ml 2 mol

    (S) 100 ml . () 7. (S) ?

    E (S) , . , (S) ( (S) ). (S) , .. , (S) .

    :

    (S)

    K (S) 2

    : (S)

    . 2 mol (S) 100 ml 7.

    (S) : c = 2 mol/0,1 L = 20 mol L-1

    100 ml .

    (1 ) mol (S),

  • 41

    mol (S). : x mol 0,1 L x

    K = Ca/Cb = = 7 = 7 x = 1,75 mol (2 x) mol 2 x 0,1 L

    : x = 1,75 mol (S) ; (2 x) mol = 0,25 mol (S) ;

    : (1,75 mol / 2 mol) x 100 = 87,5 % (S). : , 100 ml 1,75 mol S 100 ml 2 mol S. 0,25 mol . 87,5 % .. 87,5 % S .

    , .. ? , ( 100 ml 50 ml ) ( )? :

    1. x mol 0,05 L 0,1 x

    K = Ca/Cb = = 7 = 7 x = 1,556 mol (2 x) mol 0,05 (2 x) 0,1 L : x = 1,556 mol (S) ; (2 x) mol = 0,444 mol (S) ; : (1,75 mol / 2 mol) x 100 = 87,5 % (S) (S) 100 ml : c = 0,444 mol/0,1 L = 4,44 mol L-1.

    2. x mol 0,05 L 0,1 x

    K = Ca/Cb = = 7 = 7 x = 0,345 mol

    (0,444 x) mol 0,05 (0,444 x) 0,1 L : x = 0,345 mol (S) ; (0,444 x) mol = 0,099 mol (S) ; , : 1,556 mol + 0,345 mol = 1,901 mol (S), (1,901 mol / 2 mol) x 100 = 95,05 % (S), 95

  • 42

    % ( 50 ml) 87,5 % ( 100 ml).

    : , , . , . , , . , ..

    1? () 1 (S) , . , , .. ( . NaCl, Na2SO4, CaCl2, .) . () NaCl . . . , , , ( ) . (, , .) (, .). . ( ). 3.3.3. - - . . - , ( ), ( 11). , .

  • 43

    11 - , . .

    , . NaCl ( ) . , , .

    , . , , . . .

    , , . , . . , ( ) .

    e

    , . , . . , 2/3 .

  • 44

    . , . , . 3.3.4. - (, ) . () , , . ( 12). () () ( ) . . () .

    12 3.3.5. 6

    () , () ( ) . , (). . .

  • 45

    . .

    3.4. ( ) . e , . , . , :

    ; (-); ; ;

    , , .. . . . . , , , , . . , v. , , v. v.

    : .

    : (P)

  • 46

    PA PB.

    P = PA + PB : ,

    (P) (PA`) (X) .

    PA = PA` XA

    .

    , , . () , . , , . , , , . .

    , , , .. . . , , , ( ), , . , , .

    3.4.1.

    (),

    , 5 ml. , , , . .

    (),

    (0,5 1 ml), . ,

  • 47

    . , . . , , . . 3.4.2. 7 () ()

    . ( 13).

    . -. . , 5 .

    , .

    . , . , , . .

    , 2030 .

    , . , , .

    3.4.3.

    200 ,

  • 48

    80100 v 30 150 . , , , , , , . 13.

    13 - ( 2/3 ), , Y . . ( ). . . :

    , .. ;

    . ;

    , , .. . .

    () ( 14). v . ..

    1 - 2 - Y 3 - 4 - 5 - 6 -

    1

    2

    3

    4

    5

    6

  • 49

    ( Tv 150 ) .

    ( )

    14 - 3.4.4. (-) (-) 150 . , (v), . . -. -, -, (10-20 mmHg), , - (0,1 mmHg). ( ). 15 . 16.

  • 50

    15 -

    16 - - 1/2 , ( ) , . , ( ). . - . - . (Tv) (P) .

    1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 -

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    (v) 760 mmHg 200 C, (v) 20 mmHg 90 C.

    Tv P, mmHg

    Tv 760 mmHg

    P, mmHg

    20 mmHg

    90 mmHg

    200 mmHg

  • 51

    , , . 3.4.5. 8 (-) ()

    . (-) ( 16).

    ( .).

    3.4.6.

    ( 200 ) . , . . () , . .

    , (100 ). . , ( 200 ) . . , , , . , . ,

  • 52

    100 . . , -. ( ) 17.

    17 - . ( / ) . . , , . , . . . . , , , . 3.4.7. 9 - ( )

    . ( 17).

    1

    2

    3

    1 - 2 - 3 - 4 -

    4

  • 53

    ( .).

    . , 98,4 ( 184 ). . () (98,4) ( ) 718 mmHg, () ( 42 mmHg). (760 mmHg).

    = + 760 mmHg = 718 mmHg + = 760 718 = 42 mmHg

    , . (mol) , :

    () n (mol- ) =

    () n (mol- )

    42 mmHg 1 0,058 = = 718 mmHg 17 1

    17 mol 1 mol , 0,058 mol 1 mol . (), : () = 93 g/mol; () = 18 g/mol): 1xM () 1x 93 93 1 = = = =

    17xM () 17x18 306 3,3 3,3 1 , 1g 3,3 g , 23,2 % () . 85,6 v (184 ).

  • 54

    3.4.8.

    ( ) (v) 80 , . - , . , . , . . (y-) ( 18). (.. ) , , ( ) . .

    18 - .

    (

    )

    1

  • 55

    , , , . , ( (1), (2), (3) . 19). .

    19 - , . , n- n- . , . , 2 15 . , 0,5 . , (.. ) . 3.4.9. , . . . ( ) ( ). . - ( 20). -

    1 2 3

    1 - 2 - 3 -

  • 56

    , . , -.

    20 - -

    3.5. , , . , (, , , ). - , , . , . 1906 o (chroma = , graphien = ). , , , , , . . ,

    . , , .

  • 57

    , , . . (Keulemans) : : .

    . , , . : . . , . : , , , () . , . ( , ) : , , , ( ) . , , - 3. 3 -

    ( )

    ( )

    /

    ( , )

    -

  • 58

    - ( )

    ( )

    , ( ) ( ). . : .

    3.5.1. T

    (Thin Layer Chromatography - TLC) , . () (SiO2) (0,2-0,04 mm) ( ). . , (Al2O3). ( ). . . :

    ( ). TLC () 1 - 2 cm ( ) (). TLC (l) , - ( 21). , , , .

  • 59

    21 TLC

    , ( ), ( ) ( ) . ( ), . , ( 22). . , ( ) ( ). . , () TLC . , TLC .

  • 60

    22 -

    ,

    . , , , () , , - , . TLC Rf (mm) o TLC (mm), 0 1. Rf . Rf , , .

    23 - LC (1) (2) Rf

    80mm

    72mm

    32mm

    44mm

    1 2 3 1 2 3

    (0,5-1 cm TLC ) ( ) .

    Rf LC 1: Rf = 44 / 80 = 0,55 2: Rf = 32 / 80 = 0,40 3: Rf = 72 / 80 = 0,90

    1 2

  • 61

    : , .

    . , TLC : (St), () (St-). ( 24).

    24 - ( LC )

    TLC . TLC .

    25 - ( LC )

    TLC. TLC. . 3.5.2. 10 - a a

    ( ) , .

    Rf = 0,40

    St - X - St- -

    St - X - St- -

  • 62

    10 mg (Fluka) 20 mg (Fluka) 1 ml : - = 7 : 3 (v/v).

    0,2 mm (Merck), a : - = 7 : 3 (v/v).

    3.5.3.

    (Column Chromatography CC) , (TLC) . , (). Al2O3, . . (), ( ) () ( ). . . . () (1) ( 26). , ( ). ( ) (2). , , , , , .

  • 63

    26 :

    . , , , , , , . , , , . , . , , , . . . . , . . , , . . () . , , , . 25-30 . ,

    1

    2 1 (

    )

    ( )

  • 64

    . , . , . , . () .

    (1-2 ml) ( ) , -, , . . , ( . , ) .

    , , ( ) . 1-2 ml . () 5-10 ml ( ). , , . . .

    , , ( ). (TLC). TLC. ( Rf ) .

  • 65

    3.5.4. 11 -

    0,7 cm 40 cm ( ). 15-20 cm, , . 0,1 ml . (0,5-1 ml/min) (). .

    10 mg

    (Fluka) 20 mg (Fluka) 1 ml , : - = 7 : 3 (v/v). .

    0,2-0,5 mm, 15 min 110 C , a : - = 7 : 3 (v/v).

    3.6. . , . . (%) 100. % = 100

    mol gmol ( ). .

  • 66

    : (C6H6) : 50 g ;

    (C6H6) = 78 g/mol; (C6H5NO2) = 123 g/mol

    C6H6 + HNO3 C6H5NO2 + H2O 1 mol 1 mol 78 123

    :

    1 mol (78 g) 1 mol (123 g), (50 g) :

    78 g ----- 123 g 50 g ----- g x = 50 x 123/78 = 78,8 g.

    78,8 g.

    : , , 60 g

    , 60 g. %: % = 100

    60 g % = 100 = 76,1 %

    78,8 g , 76,1 %

    . ( ), . , , . (%) , . 50 80 %. 80 % .

    4. , , .

  • 67

    . , . . :

    1. ;

    2. ; 3. ; 4. ; 5. ; 6. ;

    4.1.

    () . :

    / ; ; .

    () (t) 50250 . (t) , . t . t ( ),

    (> 3 ) t ( ). , () t, ()

    (v)(12 ). (t) :

    ( ); - ;

  • 68

    . (v)

    . .

    4.2. (C, H, O) (N, S, P X-), (Mg, P, Fe, Cu .) . . , ( ) . . . 4.2.1. . , ( ), ( ) .

    :

    0,1 g , . , , , . 4.2.2.

    CuO. CO2, a H2O. (CO2 H2O) Ba(OH)2 Ca(OH)2. BaCO3 CaCO3 , .

    2CuO + C CO2 + 2 Cu CO2 + Ba(OH)2 BaCO3 () + H2O

  • 69

    : 0,1 g () 1 - 2 g

    CuO. Ba(OH)2 Ca(OH)2. . , CO2 Ba(OH)2 Ca(OH)2 BaCO3 CaCO3. , , .

    , , . , (Lassaigne) (NaCN, Na2S NaX) NaOH, .

    - (Lassaigne's Sodium Fusion Test): : (C, H, O, N, S, X) (C, H, O, N, S, X) + Na NaCN + Na2S + NaX + NaOH , , (Na CNS), (Fe(CNS)3, a , . Na CNS :

    NaCNS + 2Na NaCN + Na2S , FeSO4 . , , .

    : 5 - 10 mg .

    , , , (0,04 g). , . .

    , 20 ml .

  • 70

    , -. . .

    : FeSO4 -

    (2 - 3 ml) . , , Fe(OH)2 Fe(OH)3. , FeS.

    Na2S + FeSO4 Na2SO4 + FeS (, ) , HCl 15 min. -

    Fe4Fe(CN)63 () .. .

    FeSO4 + 2 NaOH Fe(OH)2 + Na2SO4 Fe(OH)2 + 2 NaCN Fe(CN)2 + 2 NaOH

    Fe(CN)2 + 4 NaCN Na4[Fe(CN)6]

    3[Fe(CN)6]4- + 4Fe3+ Fe4[Fe(CN)6]3

    - -. , .

    6 NaSCN + FeCl3 3 NaCl + Fe(SCN)63- + 3 Na+

    :

    () - (1 - 2 ml) ( ). CN- HCN, a , Pb(CH3COO)2. , PbS.

    Na2S + 2 CH3COOH 2 CH3COONa + H2S H2S + (CH3COO) 2Pb 2 CH3COOH + PbS (, )

    () - (0,5 ml) , Na2[Fe(CN)5NO]. Na4[Fe(CN)5NOS], (II).

    Na2S + Na2[Fe(CN)5NO] Na4[Fe(CN) 5NO S] ()

    :

    - (1 ml) HNO3, AgNO3 . ,

  • 71

    AgCN AgS, . AgNO3 HCN H2S ( ). , AgNO3.

    - , , .

    NaX + AgNO3 AgX + NaNO3 :

    , ; ,

    ; , .

    ,

    - (3 ml) H2SO4 . 1 ml CCl4 (NaOCl). .

    2 NaOCl + H2SO4 Na2SO4 + Cl2 + O2 + H2O Cl2 + 2 I- I2 + 2 Cl-

    Cl2 + 2 Br- Br2 + 2 Cl-

    - ( ) . .

    Zr()4 + 6 F- [ZrF6]

    - + 4 ()

    , - ( ) 45 . . PO43- + 3 (NH4)+ +12 (NH4)2MoO4 + 24 HNO3(NH4)3PO412MoO3 (, ) + 24 NH4NO3 + 12 H2O 4.2.3. C, H, N, S O

  • 72

    ( ). . CO2, H2O, N2 SO2. , . , . : CHN ( C, H N), CHNS ( ). He/H2 (95%/5%) 1.000 . CO .

    4.3.

    . : 0,1 g 0,2 ml 3,0 ml . ij ( ). , N / S, ( 4).

    . , , . 5 % HCl, NaOH NaHCO3, . , . : 1 ml 0,1 g 0,2 ml , . pH . , . . () , 5 % NaOH .

  • 73

    : , 3 ml .

    5 % NaOH

    5 % - NaOH. pH ~ 14.

    : 5 % NaOH . . , , 5 % HCl . , III ( 5 % NaOH). 5 % NaOH 5 % NaHCO3. 5 % NaOH, 5 % HCl.

    5 % NaHCO3 5% - NaHCO3 pH ~9 ( NaOH).

    , . NaHCO3 CO2.

    : 5 % NaOH, 5 % NaHCO3. CO2 ( ) .

    5 % HCl , HCl. HCl .

    : 0,1 g 0,2 ml 3,0 ml 5 % HCl. () , IV . , 5 % NaOH . IV . 5 % HCl, N / S, . 5 % HCl, .

    96 % H2SO4 , . .

  • 74

    / . , , . : 3 ml 96 % H2SO4 0,1 g 0,2 ml . , . , . V ( 4). N / S, H2SO4 V, VI. VII N / S I-IV.

    85 % H3PO4

    96 % H2SO4.

    : 3 ml 85 % H3PO4 0,1 g 0,2 ml . , , . 4. . 4 - I II III IV V VI VII

    .

    . , .

    . 5 % NaOH

    . 5 %

    HCl

    N S

    . 96

    % H2SO4

    N S

    . 96 % H2SO4

    N S .

    I-IV

  • 75

    . : - - - - - - - - - -.

    - -, , . () - , ., -

    - -

    - - - - . . , - - - , - -

    - -. - -

    - - - - - - - - - -

    - .- - .- -. - - --

    - . () - - - . -, , . . . -, , ., , . .

    . NaHCO3

    . 85 % H3PO4

    -. , ,

    -, , ,

    4.4.

    (C,H,O) (N,S,P X) ( 4). . . 5. , . , , , .

  • 76

    5 -

    C=C CH3CH=CH2 CC CH3CCH

    OH CH3CH2OH O CH3OCH3 NH2 CH3NH2

    O ||

    CH CH3CHO

    O ||

    C CH3COCH3

    O ||

    COH CH3CO2H

    O ||

    CO CH3CO2CH3

    O ||

    CNH2

    CH3CONH2

    ( )

    C6H6

    4.4.1.

    :

    5 % , ( ) .

    R CH CH2 + Br2 R CHBr CH2Br

    : 0,2 ml ( 0,2 g) 2 ml 5 % . , .

    2 %

    (). .

    3 CH2CH2 + 2 KMnO4 + 4 H2O 2 KOH + 2 MnO2 + 3 CH2OHCH2OH

    : 0,2 ml ( 0,2 g)

    2 ml 2 % KMnO4.

  • 77

    () (MnO2), . 4.4.2.

    (K2Cr2O7) , . , . . .

    R1 K2Cr2O7 R1

    CHOH C = O + Cr3+

    R2 R2 : 0,5 ml

    H2SO4 K2Cr2O7. . 4.4.3.

    - Ag (NH3)2OH . [Ag(NH3)2]+ . . , , .

    O O

    || + 2 Ag(NH3)2OH 2 Ag(s) + || + H2O + 3 NH3 R H R ONH4

    +

    :

    (~1 ml) 0,5 ml NaOH. ( ). ,

    (35 ). :

    (1 ml) , (1:1) . : 3 g AgNO3 30 ml . : 3 g NaOH 30 ml .

  • 78

    4.4.4. ( )

    . .

    O

    || I2, NaOH RCO2Na + CHI3 R CH3 H2O

    : 0,5 ml NaOH. . ( ). 4.4.5.

    FeCl3

    H (, , ) FeCl3, .

    6 ArOH + FeCl3 [Fe(ArO)6]3 + 3H+ + 3 HCl -

    : 0,5 ml FeCl3 . , . - . 4.4.6.

    NaHCO3 5 % NaHCO3 CO2. .

    : o 1-2 ml 5 % NaHCO3, a 1 () ( ) CO2 .

    ( ).

    NaHCO3 + RCOOH R COONa CO2 H2O+ +

  • 79

    . .

    : 0,2 g , 0,4 ml 0,2 ml H2SO4 2 . 2 ml NaHCO3. , . .

    4.4.7.

    5 .

    HNO2 ( ) , .

    HNO2 () , .

    NaNO2 + HCl + H2O

    RNH2 [RNN:]Cl N2(g) + ROH + + RCl

    H2O

    : R R NH + HNO2 N N O + H2O

    R R

    HNO2.

    : 0,5 ml

    0,5 g 1,5 ml HCl 2,5 ml , 0 . 0,5 g NaNO2 2,5 ml , , . HNO2. I- ( HNO2). , 2 ml , . .

    HNO2

    HNO2 - .

    N-

  • 80

    : 0,5 ml (), 2 ml HCl 0,3 g NaNO2.

    - - 1 ml NaOH. . - . 4.4.8.

    (RONO2) (AgX), .

    AgNO3, C2H5OH

    RX RONO2 + AgX X = Cl, Br, I , - : 0,5 ml () AgNO3. (AgX)

    , - Cl, Br

    I .

    4.4.9. 12 -

    (). : , , , , .

    ;

    ;

    , () () , , , ;

    , HCl, NaOH NaHCO3;

    ArNH2aq NaNO2

    HClAr N N

    +

    OH

    OH

    N N Ar

    di azoni um jon

    -

  • 81

    () () , HCl, NaOH NaHCO3. H2SO4 .

    ().

    () , .

    ()

    ()

    (+/-)

    (

    ) (// ) .

    .

    : . :

    .

    .

    H2O 5 % NaOH 5 % NaHCO3 5 % HCl

    .

    (// )

  • 82

    (+)

    .

    KM

    nO

    4

    K2C

    r 2O

    7

    FeC

    l 3

    Na

    2C

    O3 /

    Na

    HC

    O3

    Ag

    (NH

    3 )

    2N

    O3

    Na

    NO

    2;

    -

    Ag

    NO

    3

    (+/-)

    ()

    .

    :

    .

    Mm Tt/Tv

    4.5. ,

    : :

    : :

  • 83

    . : , 3,5- . ( , ). , . , . , . 6.

    6 -

    v (C) Tt (C) (g/ml)

    117,9 16,6 1,049

    56,2 - 95,3 0,79

    * 80,1 5,5 0,874

    76,5 - 22,9 1,594

    61,7 - 63,5 1,483

    80,7 6,6 0,779

    78,5 -117,3 0,789

    77,1 -83,6 0,900

    n- 69 -95 0,66

    65 -93,3 0,791

    115,5 -41,6 0,982

    110,6 -95 0,867

    * .

    5. ,

  • 84

    . , , , , . 27 . (). . . , : , , , , , - .

    27 -

    . :

    (UV/VIS) UV .

    (IR) IR .

    (MS) MS , .

    - (NMR)

    -

    [m]

    [cm]

    [nm]

    UV IR

  • 85

    1H-NMR , 13C-NMR .

    5.1. (UV/VIS) . (, ) . ( ). , . (M) (M*). (10-6 10-9 s) . (0,005 nm) . , , . .

    (UV/VIS) (100-380 nm) (380-800 nm) .

    UV/VIS , .

    >C=O; >C=C

  • 86

    . . IR (). , . . . , . IR , , . , . (cm-1). (cm-1) . (, , ) . , .. , (), , , . IR .

    5.3. (MS)

    . . (+) . . , , , .

    :

    ( ) 5 ppm 0,01 % ;

    ;

  • 87

    ;

    ;

    ( );

    ; .

    5.3.1.

    . , . . , . . , . ( ) .

    : , , , . , , . 5.3.1.1. ( ~70 eV) . . . , . ~70 eV. 5.3.1.2. (4 KeV) () .. . / (, ). : , , 3- , , , . , . 5.3.1.3. . (CH4, NH3 .) .

  • 88

    , . , . : , . (+). m/z (m-, z-) . , :

    m/z ( . m/z= 43 CH3CO- ). ( . 15 CH3- );

    : ; ; . 7 .

    7 -

    m-15 CH3 m/z=30 + H2C=NH2

    m-17 CH m/z=31 + H2C=OH

    m-18 H2O

    m-26 CN

    m-28 H2C=CH2 + m/z=43 CH3C=O

    m-29 CH2CH3 CHO

    m-31 OCH3

    m-35 Cl

    m/z=91

    m-43 CH3=O

    m-45 OCH2CH3

    m-91

  • 89

    5.3.1.4. . , .

    5.3.2. . . 5.3.2.1.

    , . () , . o :

    , . . , . 5.3.2.2. , , . , , . 5.3.2.3. . . . , . 5.3.2.4. . . . . . , , . , .

  • 90

    , , . . ( ). . , . 5.3.2.5. TOF . . . , . 5.3.2.6. . . .

    5.4. - (NMR) - . NMR , - ( x-), .

    NMR 1946 NMR . NMR NMR , . NMR . . . , - . NMR .

    NMR (1H) (13C).

  • 91

    ( ) , () ( ). ( 28) ( ). (B) , ( 28):

    28 -

    , . , . , 4He, 12C, 16O . , ( ) ( ) NMR , 3He, 13C, 17O .

    , . .. , , , . NMR . NMR , , .. . , . , , , ( ). ,

    B a

  • 92

    ( ). , . , , (). ( ) . NMR . . NMR .

    . , e , .

    NMR : 1. ; 2. ; 3. ; 4. , , , . NMR

    . NMR , . . , ( , ), ( , ) ( ).

  • 93

    1. , M., , . (1971). . : .

    2. , .., , .., -, .. (2006). . : .

    3. , .., , .., , .. (1992). I. : .

    4. , .., , .., , .. (1993). II. : .

    5. Bori, S., Kronja, O. (2004). Praktikum Preparativne Organske kemije. Zagreb: kolska knjiga.

    6. McMURRY, J. (2009). O . : . 7. Palleros, D.K. (2000). Experimental Organic Chemistry. New York: John

    Wiley & Sons. 8. Pine, S.H. (1994). Organska kemija. Zagreb: kolska knjiga. 9. Streitwieser, A., Heathcock, C.H., Kosower, E. (1998). Introduction to

    Organic Chemistry. New Jersey: Prentice Hall, Uppev Saddle River. 10. Trali-Kulenovi, V., Karaman, B., Fier-Taki, L. (2004). Uvod u

    Organsku kemiju. Zagreb: TTF.

  • 94

    : . -

    ( - )

    : . -

    : . -