Социјални функции на правото

18
СОЦИЈАЛНИ ФУНКЦИИ НА СОЦИЈАЛНИ ФУНКЦИИ НА ПРАВОТО ПРАВОТО СОЦИЈАЛНА ОСНОВА НА ПРАВОТО СОЦИЈАЛНА ОСНОВА НА ПРАВОТО

Upload: ivan-apostolovski

Post on 04-Jan-2016

364 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Социјални функции на правото

СОЦИЈАЛНИ ФУНКЦИИ СОЦИЈАЛНИ ФУНКЦИИ НА ПРАВОТОНА ПРАВОТО

СОЦИЈАЛНА ОСНОВА НА ПРАВОТОСОЦИЈАЛНА ОСНОВА НА ПРАВОТО

Page 2: Социјални функции на правото

ПРАВОТО - ОПШТЕСТВЕНА ПОЈАВАПРАВОТО - ОПШТЕСТВЕНА ПОЈАВА

ПРАВОТО - ЕГЗИСТЕНЦИОНАЛНИ ФУНКЦИИ ЗА ПРАВОТО - ЕГЗИСТЕНЦИОНАЛНИ ФУНКЦИИ ЗА ОПШТЕСТВОТООПШТЕСТВОТО

ОПШТЕСТВЕНИТЕ УСЛОВИ И ОДНОСИ КОИ ЈА ОПШТЕСТВЕНИТЕ УСЛОВИ И ОДНОСИ КОИ ЈА ГЕНЕРИРААТ ПОТРЕБАТА ЗА НОРМАТИВНОТО ГЕНЕРИРААТ ПОТРЕБАТА ЗА НОРМАТИВНОТО РЕГУЛИРАЊЕ НА ОПШТЕСТВЕНИОТ ЖИВОТРЕГУЛИРАЊЕ НА ОПШТЕСТВЕНИОТ ЖИВОТ

- - Религиозни објаснувања за појавата и функциите на Религиозни објаснувања за појавата и функциите на правотоправото

ПРАВОТО ИЗВИРА ОД ЕГЗИСТЕНЦИОНАЛНИТЕ ПРАВОТО ИЗВИРА ОД ЕГЗИСТЕНЦИОНАЛНИТЕ ПОТРЕБИ НА ОПШТЕСТВОТО - ДОМИНАНТНО ПОТРЕБИ НА ОПШТЕСТВОТО - ДОМИНАНТНО СТАНОВИШТЕ ВО СОВРЕМЕНАТА СОЦИОЛОГИЈАСТАНОВИШТЕ ВО СОВРЕМЕНАТА СОЦИОЛОГИЈА

Page 3: Социјални функции на правото

РЕЛИГИОЗНО ОБЈАСНУВАЊЕ НА ПРАВОТО РЕЛИГИОЗНО ОБЈАСНУВАЊЕ НА ПРАВОТО (ПОЛИТЕИСТИЧКИ И МОНОТЕИСТИЧКИ РЕЛИГИИ) - (ПОЛИТЕИСТИЧКИ И МОНОТЕИСТИЧКИ РЕЛИГИИ) - БОЖЈИОТ АВТОРИТЕТ ГО ОБЕЗБЕДУВА БОЖЈИОТ АВТОРИТЕТ ГО ОБЕЗБЕДУВА ИЗВРШУВАЊЕТО НА ПРАВОТОИЗВРШУВАЊЕТО НА ПРАВОТО

БЕРГБОМ -КРИТИКА НА ПРИРОДНО ПРАВНАТА БЕРГБОМ -КРИТИКА НА ПРИРОДНО ПРАВНАТА ТЕОРИЈАТЕОРИЈА- - сите теории за правото се априорни сите теории за правото се априорни правни конструкцииправни конструкции

ЛУКИЌ - ИСКУСТВЕНО И НАДИСКУСТВЕНО ЛУКИЌ - ИСКУСТВЕНО И НАДИСКУСТВЕНО ПРАВО(искуствена- позитивно право и ПРАВО(искуствена- позитивно право и надискуствена – објективно право)надискуствена – објективно право)

САВИЊИ (ИСТОРИСКА ШКОЛА) - ПРАВОТО И САВИЊИ (ИСТОРИСКА ШКОЛА) - ПРАВОТО И ЈАЗОКОТ се изрази на народниот духЈАЗОКОТ се изрази на народниот дух

Page 4: Социјални функции на правото

Правото е општествена појава и корените Правото е општествена појава и корените на неговото појавување и постоење се во на неговото појавување и постоење се во законитостите на општествениот животзаконитостите на општествениот живот

СОЦИОЛОГИЈА НА ПРАВО - СОЦИОЛОГИЈА НА ПРАВО - ПРАВОТО Е ПРОИЗВОД НА:ПРАВОТО Е ПРОИЗВОД НА:

УНИВЕРЗАЛНИ ОПШТЕСТВЕНИ УНИВЕРЗАЛНИ ОПШТЕСТВЕНИ ЗАКОНИТОСТИЗАКОНИТОСТИ

СПЕЦИФИЧНИ ЗАКОНИТОСТИ НА СПЕЦИФИЧНИ ЗАКОНИТОСТИ НА СЕКОЈА ОПШТЕСТВЕНА СЕКОЈА ОПШТЕСТВЕНА ЗАЕДНИЦАЗАЕДНИЦА

Page 5: Социјални функции на правото

ВО ПОЛЗА НА ВАКВИОТ СТАВ СЕ:ВО ПОЛЗА НА ВАКВИОТ СТАВ СЕ:

ИСТОРИСКИТЕ ИСТРАЖУВАЊАИСТОРИСКИТЕ ИСТРАЖУВАЊА

АНТРОПОЛОШКИТЕ ИСТРАЖУВАЊААНТРОПОЛОШКИТЕ ИСТРАЖУВАЊА

ЕТНОЛОШКИТЕ ИСТРАЖУВАЊАЕТНОЛОШКИТЕ ИСТРАЖУВАЊА

СОЦИОЛОШКИТЕ ИСТРАЖУВАЊА на примитивните СОЦИОЛОШКИТЕ ИСТРАЖУВАЊА на примитивните општества и начинот на живот на примитивните луѓе општества и начинот на живот на примитивните луѓе како и:како и:

АНАЛИЗАТА НА МОРАЛОТ, ОБИЧАИТЕ И РЕЛИГИОЗНИТЕ АНАЛИЗАТА НА МОРАЛОТ, ОБИЧАИТЕ И РЕЛИГИОЗНИТЕ НОРМИ ВО ПОЛЗА НА ОТКРИВАЊЕ НА СОЦИЈАЛНИТЕ НОРМИ ВО ПОЛЗА НА ОТКРИВАЊЕ НА СОЦИЈАЛНИТЕ КОРЕНИ НА ПРАВОТОКОРЕНИ НА ПРАВОТО

-ОБЈАСНУВАЊЕ НА -ОБЈАСНУВАЊЕ НА WILIAM GRAHAM SUMNERWILIAM GRAHAM SUMNER( прва ( прва задача во животот на примитивниот човек била да се задача во животот на примитивниот човек била да се преживее, а потребата е првото искуство преживее, а потребата е првото искуство

Page 6: Социјални функции на правото

МНОГУБРОЈНИ КОНЦЕПЦИИ ЗА МНОГУБРОЈНИ КОНЦЕПЦИИ ЗА ОПШТЕСТВЕНИТЕ ФУНКЦИИ НА ПРАВОТО - ОПШТЕСТВЕНИТЕ ФУНКЦИИ НА ПРАВОТО -

ВИСКОВИЌВИСКОВИЌ – “ПОИМ НА ПРАВО“: – “ПОИМ НА ПРАВО“:

СОЛИДАРИСТИЧКИСОЛИДАРИСТИЧКИ--правото е средство за правото е средство за заштита на општите добра, на идејата на заштита на општите добра, на идејата на правдата,слободата итн.правдата,слободата итн.

ИНТЕРЕСНО – СОЛИДАРИСТИЧКИ- се ИНТЕРЕСНО – СОЛИДАРИСТИЧКИ- се подвлекува постоењето на разлики и подвлекува постоењето на разлики и судири на интересите на групите и судири на интересите на групите и поединците и групите и во такви услови поединците и групите и во такви услови правото врши улога на нивно правото врши улога на нивно разрешувањеразрешување

Page 7: Социјални функции на правото

МНОГУБРОЈНИ КОНЦЕПЦИИ ЗА МНОГУБРОЈНИ КОНЦЕПЦИИ ЗА ОПШТЕСТВЕНИТЕ ФУНКЦИИ НА ПРАВОТО - ОПШТЕСТВЕНИТЕ ФУНКЦИИ НА ПРАВОТО -

ВИСКОВИЌВИСКОВИЌ – “ПОИМ НА ПРАВО“: – “ПОИМ НА ПРАВО“:

ИНТЕРЕСНО – НЕУТРАЛНИ- сметаат дека ИНТЕРЕСНО – НЕУТРАЛНИ- сметаат дека правните норми имаат техничка функција правните норми имаат техничка функција на разрешување на општествените на разрешување на општествените конфликтиконфликти

ИНТЕРЕСНО- ДИСКРИМИНАТОРСКИ- ИНТЕРЕСНО- ДИСКРИМИНАТОРСКИ- правото е средство за насилно правото е средство за насилно разрешување на конфликтот на разрешување на конфликтот на социјалните интереси т.е средство со кое социјалните интереси т.е средство со кое владеачките класи и општествените владеачките класи и општествените групи насилно ги остваруваат своите групи насилно ги остваруваат своите објективни и субјективни интереси и ги објективни и субјективни интереси и ги држат во покорност другите групидржат во покорност другите групи

Page 8: Социјални функции на правото

ФУНКЦИЈА НА РЕГУЛАЦИЈАФУНКЦИЈА НА РЕГУЛАЦИЈА

ОСНОВНА ФУНКЦИЈА НА ПРАВОТООСНОВНА ФУНКЦИЈА НА ПРАВОТО

РЕГУЛАЦИЈА – УРЕДУВАЊЕ, СРЕДУВАЊЕРЕГУЛАЦИЈА – УРЕДУВАЊЕ, СРЕДУВАЊЕ

ТЕХНИЧКИ ПОИМТЕХНИЧКИ ПОИМ

ОД СОЦИОЛОШКИ АСПЕКТ – УРЕДУВАЊЕ ОД СОЦИОЛОШКИ АСПЕКТ – УРЕДУВАЊЕ НА МЕЃУЧОВЕЧКИТЕ ОДНОСИ И НА МЕЃУЧОВЕЧКИТЕ ОДНОСИ И ЗАЕДНИЧКИОТ ЖИВОТЗАЕДНИЧКИОТ ЖИВОТ

Page 9: Социјални функции на правото

ПРАВОТО Е НАЈСПЕЦИФИЧНА И ПРАВОТО Е НАЈСПЕЦИФИЧНА И НАЈКОМПЛЕКСНА ОПШТЕСТВЕНА НАЈКОМПЛЕКСНА ОПШТЕСТВЕНА РЕГУЛАЦИЈАРЕГУЛАЦИЈА

СЕКОЈА РЕГУЛАЦИЈА ПО СВОЈАТА СЕКОЈА РЕГУЛАЦИЈА ПО СВОЈАТА ПРИРОДА Е НОРМАТИВНАПРИРОДА Е НОРМАТИВНА

ВО СЕКОЈА РЕГУЛАЦИЈА ПОСТОИ ВО СЕКОЈА РЕГУЛАЦИЈА ПОСТОИ ПЛАН, ЗАМИСЛА КАКО НЕШТО ПЛАН, ЗАМИСЛА КАКО НЕШТО ТРЕБА ДА СЕ УРЕДИТРЕБА ДА СЕ УРЕДИ

Page 10: Социјални функции на правото

ПРАВОТО ГИ ПРЕДВИДУВА ИДНИТЕ ПРАВОТО ГИ ПРЕДВИДУВА ИДНИТЕ ПОВЕДЕНИЈА ги прави извесни некои идни ПОВЕДЕНИЈА ги прави извесни некои идни односи и состојби, создава сигурност во односи и состојби, создава сигурност во општествната заедницаопштествната заедница

ГЕНЕЗА НА РЕГУЛАЦИЈАТА (ОТПРВО СКУДНА, ГЕНЕЗА НА РЕГУЛАЦИЈАТА (ОТПРВО СКУДНА, ГИ ЗАМЕНУВА РЕЛИГИОЗНИТЕ И ОБИЧАЈНИТЕ ГИ ЗАМЕНУВА РЕЛИГИОЗНИТЕ И ОБИЧАЈНИТЕ НОРМИ)НОРМИ)

ДЕНЕС СЕ АКЦЕНТИРА ПРОБЛЕМОТ СО ДЕНЕС СЕ АКЦЕНТИРА ПРОБЛЕМОТ СО ПРЕНОРМИРАНОСТА- огромен обем на правни ПРЕНОРМИРАНОСТА- огромен обем на правни прописи кои го збунуваат обичниот човекпрописи кои го збунуваат обичниот човек

Page 11: Социјални функции на правото

КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРАВНАТА КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРАВНАТА РЕГУЛАЦИЈАРЕГУЛАЦИЈА

СЕ УТВРДУВА ОДНАПРЕД- правните норми СЕ УТВРДУВА ОДНАПРЕД- правните норми претходно утврдуваат како треба или не претходно утврдуваат како треба или не треба да бидетреба да биде

СИСТЕМАТСКА ДЕЈНОСТ- сите правни норми и СИСТЕМАТСКА ДЕЈНОСТ- сите правни норми и институции се поврзани во определен институции се поврзани во определен хиерархиски редхиерархиски ред

ПРИНУДНА РЕГУЛАЦИЈА – зад која стои ПРИНУДНА РЕГУЛАЦИЈА – зад која стои силата на државатасилата на државата

ПРИСУТНОСТ НА ИНТЕРЕСИ (РЕГУЛАТОРИ И ПРИСУТНОСТ НА ИНТЕРЕСИ (РЕГУЛАТОРИ И РЕГУЛИРАНИ)- во секој правен пропис се РЕГУЛИРАНИ)- во секој правен пропис се вградува некој интерес што треба да се вградува некој интерес што треба да се оствари со регулацијата што тој ја наметнува оствари со регулацијата што тој ја наметнува

Page 12: Социјални функции на правото

Функција на социјална Функција на социјална контролаконтрола

СОЦИЈАЛНАТА КОНТРОЛА е секој СОЦИЈАЛНАТА КОНТРОЛА е секој општествен процес со кој свесно или општествен процес со кој свесно или спонтано се влијае на прилагодување на спонтано се влијае на прилагодување на поведението на поединците или групите поведението на поединците или групите кон вредносните начела кои важат во кон вредносните начела кои важат во општествениот системопштествениот систем

НЕФОРМАЛНАНЕФОРМАЛНА (НОРМИТЕ СПОНТАНО ВЛИЈААТ ВРЗ (НОРМИТЕ СПОНТАНО ВЛИЈААТ ВРЗ СВЕСТА НА ЛУЃЕТО)СВЕСТА НА ЛУЃЕТО)

ФОРМАЛНА ФОРМАЛНА (КОГА СЕ НОРМИТЕ ДЕЈСТВУВААТ КАКО (КОГА СЕ НОРМИТЕ ДЕЈСТВУВААТ КАКО ШТО СЕ ПРОПИШАНИ И СЕ ОБЕЗБЕДУВААТ СО СИЛА на ШТО СЕ ПРОПИШАНИ И СЕ ОБЕЗБЕДУВААТ СО СИЛА на државниот авторитет)државниот авторитет)

Page 13: Социјални функции на правото

ИНТЕГРАТИВНА ФУНКЦИЈА НА ИНТЕГРАТИВНА ФУНКЦИЈА НА ПРАВОТОПРАВОТО

ВРЕДНОСТИ ( во секоја заедница се ВРЕДНОСТИ ( во секоја заедница се појавуваат заеднички вредности кои се појавуваат заеднички вредности кои се над партикуларните поединечни или над партикуларните поединечни или групни вредности)групни вредности)

ИНТЕРЕСИ низ ПРАВОТО СЕ ВРШИ ИНТЕРЕСИ низ ПРАВОТО СЕ ВРШИ УСОГЛАСУВАЊЕ НА ЗАЕДНИЧКИТЕ УСОГЛАСУВАЊЕ НА ЗАЕДНИЧКИТЕ ВРЕДНОСТИ И ИНТЕРЕСИВРЕДНОСТИ И ИНТЕРЕСИ

ПРАВОТО Е АРБИТРЕРЕН МЕХАНИЗАМ- кога се ПРАВОТО Е АРБИТРЕРЕН МЕХАНИЗАМ- кога се појавуваат конфликтни ситуации околу статусните појавуваат конфликтни ситуации околу статусните положби или околу крајните социјални вредностиположби или околу крајните социјални вредности

Page 14: Социјални функции на правото

ОРГАНИЗАЦИОНА ФУНКЦИЈА НА ОРГАНИЗАЦИОНА ФУНКЦИЈА НА ПРАВОТОПРАВОТО

ИСТОРИСКА ДИМЕНЗИЈА НА ОРГАНИЗАЦИОНАТА ФУНКЦИЈА:ИСТОРИСКА ДИМЕНЗИЈА НА ОРГАНИЗАЦИОНАТА ФУНКЦИЈА: ГЕНТИЛНА ОРГАНИЗАЦИЈА( религиски, морални и ГЕНТИЛНА ОРГАНИЗАЦИЈА( религиски, морални и

обичајни норми)обичајни норми)

РОБОВЛАДЕТЕЛСКА ДРЖАВА( јавна власт, даноци, РОБОВЛАДЕТЕЛСКА ДРЖАВА( јавна власт, даноци, полиција, војска)полиција, војска)

ИНСТИТУЦИОНАЛИЗИРАЊЕ НА РЕЛИГИЈАТА( феудално ИНСТИТУЦИОНАЛИЗИРАЊЕ НА РЕЛИГИЈАТА( феудално општество, појава на христијанство, канонско и општество, појава на христијанство, канонско и шеријатско право итн)шеријатско право итн)

ИНДУСТРИЈАЛИЗАЦИЈА – КАПИТАЛИЗАМ-појава на ИНДУСТРИЈАЛИЗАЦИЈА – КАПИТАЛИЗАМ-појава на позитивни рационални правни системипозитивни рационални правни системи

СОВРЕМЕН НАУЧЕН И ТЕХНОЛОШКИ РАЗВОЈ ВО 20 ВЕКСОВРЕМЕН НАУЧЕН И ТЕХНОЛОШКИ РАЗВОЈ ВО 20 ВЕК

Page 15: Социјални функции на правото

РЕПРЕСИВНА И ПРОМОЦИЈАЛНА РЕПРЕСИВНА И ПРОМОЦИЈАЛНА ФУНКЦИЈАФУНКЦИЈА

КЛУЧЕН ИНДИКАТОР ЗА РАСПОЗНАВАЊЕТО НА КЛУЧЕН ИНДИКАТОР ЗА РАСПОЗНАВАЊЕТО НА ПРАВНИТЕ НОРМИ ОД ДРУГИТЕ ВИДОВИ НОРМИ Е ПРАВНИТЕ НОРМИ ОД ДРУГИТЕ ВИДОВИ НОРМИ Е РЕПРЕСИВНОСТАРЕПРЕСИВНОСТА – – ОБЕЗБЕДУВАЊЕ НА САНКЦИЈАТАОБЕЗБЕДУВАЊЕ НА САНКЦИЈАТА

КЕЛЗЕН – ПРАВОТО Е ПРИНУДЕН СИСТЕМ- злото што КЕЛЗЕН – ПРАВОТО Е ПРИНУДЕН СИСТЕМ- злото што се применува врз прекршителот на поредокот е во се применува врз прекршителот на поредокот е во одземање на некое добро како што е животот, одземање на некое добро како што е животот, здравјето, слободата и сопственостаздравјето, слободата и сопственоста

(ВАВИЛОН, ШВАЈЦАРИЈА, САД = ОПШТЕСТВЕНА (ВАВИЛОН, ШВАЈЦАРИЈА, САД = ОПШТЕСТВЕНА ТЕХНИКА ЗА ПОЖЕЛНОТО ПОВЕДЕНИЕ ДА СЕ ТЕХНИКА ЗА ПОЖЕЛНОТО ПОВЕДЕНИЕ ДА СЕ ОСТВАРИ ПО ПАТ НА ЗАКАНА НА ПРИМЕНА НА ОСТВАРИ ПО ПАТ НА ЗАКАНА НА ПРИМЕНА НА ПРИНУДНА МЕРКА)ПРИНУДНА МЕРКА)

КАРБОНИЕ – ПРАВО = МИР , СЛОГА, РАМНОТЕЖАКАРБОНИЕ – ПРАВО = МИР , СЛОГА, РАМНОТЕЖА

Page 16: Социјални функции на правото

РЕПРЕСИВНА И ПРОМОЦИЈАЛНА РЕПРЕСИВНА И ПРОМОЦИЈАЛНА ФУНКЦИЈАФУНКЦИЈА

репресивната функција произлегува од репресивната функција произлегува од општествената принуда- во која постои општествената принуда- во која постои закана за нужно извршување или забрана закана за нужно извршување или забрана за неизвршување на некое дејство како за неизвршување на некое дејство како што предвидува некое правилошто предвидува некое правило

принудата кај правото е принудата кај правото е предвидена, јасна, утврдена и предвидена, јасна, утврдена и позната и позната и институционализиранаинституционализирана

Page 17: Социјални функции на правото

РЕПРЕСИВНА И ПРОМОЦИЈАЛНА РЕПРЕСИВНА И ПРОМОЦИЈАЛНА ФУНКЦИЈАФУНКЦИЈА

замена на традиционалната замена на традиционалната заштитно репресивна функција со заштитно репресивна функција со промоцијалната- во уставите и промоцијалната- во уставите и законите на современите општества законите на современите општества се среќаваат одредби од прмотивен се среќаваат одредби од прмотивен карактер наместо наредувачки и карактер наместо наредувачки и забранувачкизабранувачки

Page 18: Социјални функции на правото

Норберто Бобио –репресивната Норберто Бобио –репресивната функција применува три операциифункција применува три операции

1. да се оневозможи несаканата дејност- 1. да се оневозможи несаканата дејност- адресатот кон кого е насочена нормата се адресатот кон кого е насочена нормата се става во услови во кои не може материјално става во услови во кои не може материјално да ја повреди нормата или не може да ја да ја повреди нормата или не може да ја избегне нејзината примена(директните избегне нејзината примена(директните мерки кои спречуваат или приморуваат)мерки кои спречуваат или приморуваат)

2.да се отежне извршувањето на несаканата 2.да се отежне извршувањето на несаканата дејностдејност

3. да се направи штетна секоја несакана 3. да се направи штетна секоја несакана дејност ( 2рата и 3тата се индиректни и дејност ( 2рата и 3тата се индиректни и влијаат со психички средства врз субјектите)влијаат со психички средства врз субјектите)