C

წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება

მე-19 საუკუნის საქართველო

ჩვენი საქართველო მე-5 კლასიისტორიკოსი ნინო აბულაძე abuladze1973@gmail.com

”მოზარდი ქართველობა ჩვენი დედაქალაქისა ან სრულიად მოკლებულია სწავლასა , ან იძულებულია იაროს უცხო სკოლაში, სადაც გონება ეშვება და ენა უმახინჯდება . „

იაკობ გოგებაშვილი . 1879 წ

200 წლის წინ , მე-19 საუკუნეში დამოუკიდებლობა დაკარგა საქართველომ...

ეს ნიშნავდა იმას, რომ საქართველოს მოსახლეობას მართავდა უცხო დამპყრობელი, რომელიც არ თვლიდა საჭიროდ, რომ საქართველოში ბავშვებს სკოლაში ესწავლათ ქართულად

ამიტომაც გასაკვირი არ არის, მე-19 საუკუნეში მოსწავლეებისათვის უცხო იყო სკოლა , სადაც არ აძლევდნენ უფლებას ესაუბრათ ქართულად

საქართველოს დაპყრობისთანავე რუსეთის მთავრობამ გააუქმა ქართული ეროვნული სასწავლებლები და რუსული სკოლების დაარსებას შეუდგა. პირველი ასეთი სკოლა იყო ორკლასიანი დაწყებითი სასწავლებლები, რომელიც თბილისში დაარსდა 1802 წელს და მალევე დაიხურა, რადგან მოსწავლეებმა რუსულ ენაზე სწავლა ვერ შეძლეს

1804 წელს გაიხსნა თბილისის კეთილშობილთა სასწავლებელი, რომელიც თავიდან ორკლასიანი იყო, ხოლო შემდეგ გაფართოვდა და ბოლოს 1830 წელს გიმნაზიად გადაკეთდა. 1850 წლისთვის კი ქუთაისშიც გაიხსნა გიმნაზია. ასევე, საერო ხასიათს ატარებდა შემდგომში გახსნილ გიმნაზიებს, რომელიც საქართველოს შვიდ მაზრაში არსებობდა. კლასიკური გიმნაზია

1817 წელს გაიხსნა რუსული სასულიერო სემინარია თბილისში, სემინარიაში ყველა წოდების ახალგაზრდობას ღებულობდნენ, ამიტომაც ხალხი მას უფრო მეტად ეტანებოდა, ვიდრე საერო სასწავლებლებს.

სასულიერო სემინარია, დღევანდელი ხელოვნების მუზეუმი

„საშინაო სკოლებში მოსწავლის ფიზიკური დასჯა არ ითვლებოდა აღზრდის საშუალებად, აქედან ჩანს, თუ რამდენად უფრო ცივილური იყო ეს, ერთი შეხედვით "ჩამორჩენილი" ძველი ქართული აღზრდის ტრადიცია, ვიდრე "პროგრესული" რუსული გიმნაზია, სადაც უფრო მოსწავლის გარუსებაზე ზრუნავდნენ, ვიდრე მისთვის განათლების მიცემაზე“

რაკი მათ დარიალის ხეობაში საქართველოს საზღვარი და მდინარე თერგი გადალახეს, ხუმრობით, „თერგდალეული“ შეარქვეს

წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება დაარსდა 1879 წლის 15 მაისს

საზოგადოებისა და გამგეობის პირველ თავმჯდომარედ აირჩიეს დიმიტრი ყიფიანი, მის მოადგილედ ილია ჭავჭავაძე, წევრებად კი ნიკო ცხვედაძე, იაკობ გოგებაშვილი, ივანე მაჩაბელი, სარაჯიშვილი და რაფიელ ერისთავი.

”დედა ენა” ყოველი

ჩვენგანის პირველი წიგნია.

“დედა ენას” “ვეფხისტყაოსნის” ბადალი უწოდეს, რადგან ხალხისათვის ყველაზე საყვარელი და პოპულარული წიგნი გახდა.

.

გმადლობთყურადღებისათვის

გამოყენებული ლიტერატურა

• - See more at:

http://www.blogger.ge/post/9987#sthash.vgElEHkS.dpuf

• ბურუსი https://burusi.wordpress.com/2009/08/27/iakob-gogebash/dedaena/

• ქართული დოკუმენტალისტიკა https://www.youtube.com/watch?v=qYNXnrJEnZs

• ივერიელი http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/3905